Στρατιωτική Ιστορία (Μεγάλες Μάχες) 26 - Η Μάχη της...

ΣΤΡΑΤ ΙΩΤ Ι ΚΗ

1*1 Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

ΠΛΟΥΣΙΟ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΙ ΧΑΡΤΕΣ

ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟΙΠΙΝΑΚΕΣ

ΕΓΧΡΩΜΑ ΣΧΕΔΙΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΚΑΙ ΑΡΜΑΤΩΝ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣΣΤΟΛΩΝ

€ 6,00

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑΣΗ ΧΑΡΑΥΓΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΚΗΣ ΗΙΚΗΣ

• ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ -• Η ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ• ΤΑ ΑΡΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ• ΚΑΝ: ΤΟ «ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ» ΤΗΣ «HITLERJUGEND» J• ΤΑ ΠΕΔΙΑ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ · Ο ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΡΟΜΜΕΛ• ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ · ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ• ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

4 Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΝΟΡΜΔΝΔΙΑΣΗ ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΕΦΥΡΩΜΑΤΟΣ, Ο ΑΓΩΝΑΣ ΦΘΟΡΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ (7 ΙΟΥΝΙΟΥ- 25 ΙΟΥΛΙΟΥ 1944)

52 01 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΒΑΣΗΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

70 ΟΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ D-DAYΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ

82 Ο ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΡΟΜΜΕΛ ΣΤΗ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ

88 ΤΑ ΠΕΔΙΑ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ ΣΤΗ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

100 Η ΑΜΥΝΑ ΤΗΣ ΚΑΝΤΟ «ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ» ΤΗΣ 12ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΠΑΝΤΣΕΡ ΤΩΝ SS « HITLERJUGEND»

117 ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ

120 ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ

122 ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Τ Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Η “ C

1Σ Τ Ο Ρ Ηί Μ Ε ΓΑ Λ Ε Σ ΜΑΧΕΣ

ΕΚΔΟΤΗΣΣταύρος Πανέλης

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΕΣΝίκος Γιαννόπουλος Βασίλης Καμπάνης

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣΔημήτριος Β.Σταυρόπουλος

Γιάννης Βαρσαμής Σωτήριος Βουρλιώτης

Γιάννης Τερνιώτης

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣΓιάννης Μυλωνάς

Δημήτρης Χαδούλας Richard J. Caruana

Vincenzo Auletta

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΓεωργία Λουκά

ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΧΑΡΤΩΝΔήμητρα Μητσού

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣΧριστίνα Πανέλη

Αγγελική Λαμπροπούλου Γεωργία Καραπατή Δήμητρα Μητσού

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΜαρία Οικονομίδου

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚική Μιχαλοπούλου, Λίνα Κατσαρού,

Βίκυ Βασιλοπούλου, Βαλίνα Σουδατζή

Πρώτη έκδοση: Φεβρουάριος 2007 Copyright ©: Εκδόσεις “ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ”

ISBN: 978-960-8345-91-1Απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση ή

αναπαραγωγή μέρους ή όλου του βιβλίου χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

ΓΡΑΦΕΙΑΓ Σεφέρη 8,17234, Δάφνη, Αθήνα

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΠεριοδικό “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ”

10.3951,10210, Αθήνα

ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ210.92.73.620, fax: 210.92.73.622

e-mail: [email protected] web: www.periscopio.gr

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

Σταύρος Πανέλης

ΕΚΤΥΠΩΣΗI. Ξυνός - 1. Ευστράτογλου ΟΕ

ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑΣπύρος Κα66αδίας

ΕΞΩΦΥΛΛΟΤετραμελής ομάδα Γερμανών του 125

Συντά γμα τος Γοεναδιέρων Π άντσερ του Kam pfgruppe von Luck, έτο ιμη να αντιμετω πίσει τις δυνάμεις των Συμμάχων, Νορμανδία Ιούλιος 1944 (πίνακας του Ron Volstadnou δημοσιεύετα ι με την άδεια της Dragon/Plastimodellismo - color

image is courtesy o f Dragon για τις Εκδόσεις Π ΕΡ ΙΣΚΟ Π ΙΟ ).

7 Ιουνίου -25 Ιουλίου 1944

Η ΜΑΧΗ - ΤΗ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑΣ

Η ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΕΦΥΡΩΜΑΤΟΣ,Ο ΑΓΩΝΑΣ ΦΘΟΡΑΣ ΚΑΙ Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Β. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΣΤΙΣ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944 ΤΑ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑ

ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΕΠΕΣΤΡΕΨΑΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ

ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ, ΧΑΡΗ

ΣΤΗ ΓΙ ΓΑΝΤΙ ΑΙΑ ΑΜ Φ ΙΒΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

«OVERLORD». ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΝΝΕΑ

ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ ΠΟΥ ΠΑΤΗΣΑΝ ΤΟ ΠΟΔΙ ΤΟΥΣ

ΣΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΗΣ Ν Ο ΡΜ ΑΝ ΔΙΑΣ ΕΦΕΡΑΝ ΤΗ

ΝΑΖΙΣΤΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΟΥ ΑΔΟΛΦΟΥ ΧΙΤΛΕΡ

ΑΝΤΙΜ ΕΤΩΠΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΕΦΙΑΛΤΗ

ΤΗΣ, ΕΝΑΝ ΔΙΜ ΕΤΩΠ Ο ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ

ΕΙΧΕ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΕΩΣ ΑΝΥΠΑΡΚΤΕΣ

ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΚΕΡΔΙΣΕΙ. ΩΣΤΟΣΟ Η

ΑΠΟΒΑΣΗ, ΠΑΡΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΛΕΠΤΟΜΕΡΟΥΣ

ΠΡΟΕΤΟΙΜ ΑΣΙΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΗΟΗΚΑΝ,

ΑΠΟΔΕΙΧΘΗΚΕ ΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, Η ΟΠΟΙΑ ΣΤΕΦΟΗΚΕ

ΑΠΟ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΕΠΕΙΔΗ 01 ΓΕΡΜ ΑΝΟ Ι

ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΘΗΚΑΝ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ

ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΤΗΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ

ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΑΠΡΟΘΥΜΙΑΣ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ ΝΑ

ΕΜΠΛΕΞΕI ΕΓΚΑΙΡΩΣ ΤΙΣ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΕΣ

ΕΦΕΔΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟ Ν ΤΗΣ. ΔΕΝ

ΕΠΡΟΚΕΙΤΟ ΠΑΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ Μ ΟΝΟ

ΒΗΜΑ ΣΤΗ Μ ΑΚΡΑ ΚΑΙ ΑΙΜΑΤΗΡΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ

ΠΟΥ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΣΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΔΡΑΙΩΣΗ

ΤΟΥ ΠΡΟΓΕΦΥΡΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗ Δ ΙΑΣΠΑΣΗ

ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ.

Τετρ α μ ελή ς ομάδα Γερμανώ ν ανδρώ ν το υ 125Σ υ ντά γμ α το ς του Kam pfgruppe von Luck, όπως επ ιχε ιρ ού σε σ τη Νορμανδία το ν Ιού λιο του 1944.Τον φ ορητό οπ λισ μό τω ν ανδρώ ν από α ριστερά προς τα δεξιά α π ο τε λο ύ ν : ένα υ π οπ ο λυ β ό λο ΜΡ 40, ένα Kar 98Κ με ε κ το ξευ τή βομβίδω ν, ένα ημ ια υτόμα το τυφ έκ ιο Walther Gewehr 41(W) τω ν 7,92 mm και ένα τυφ έκ ιο Kar 98Κ.Τον οπ λισ μ ό τους συμ πληρώ νουν χε ιρ οβ ομ β ίδ ες Μ 1924 και Μ1939 (πίνακας του Ron V o lstadnou δημ οσ ιεύετα ι με την άδεια της Dragon/Plastimodellismo - co lo r image is courtesy o f Dragon).

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ ΜΑ Χ Ε Σ

Η επιτυχής απόβαση περιέπλεξε σε μεγάλο βαθμό τη στρατηγική του στρατάρχη Ερβιν Ρόμμελ, δ ιοικητή της

γερμανικής Ομάδας Στρατιών «Β», η οποία ή ταν επιφορτισμένη με την άμυνα της βορειοδυτικής Γαλλίας. Κατά τις τέσσερις ημέρες που ακολούθησαν τη θυελλώδη 6η Ιουνίου, οι Σύμμαχοι κατόρθωσαν να διοχετεύσουν στο προγεφύρωμα τεράστιους αριθμούς στρατευμάτων και ποσότητες υλικών, επ ιτυγχάνοντας έτσ ι τη σταθεροποίησή του. Στις 7 Ιουνίου κατελήφθη η πόλη Μπαγιέ, με αποτέλεσμα να επ ιτευχθεί η συνένωση των αμερικανικών και βρετανικών προγεφυρωμάτων. Την ίδια ημέρα ο Βρετανός στρατηγός σερ Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ, δ ιο ικητής της 21ης Ομάδας Στρατιών και ως εκ τούτου ανώ-

Ω ς δ ιο ικη τή ς της Ο μάδας Σ τρ α τιώ ν « Β » σ τη βόρεια Γα λλία και τις Κάτω Χώ ρες, ο στρατάρχης Ερβιν Ρ όμ μελ (αρ ιστερά) ήτα ν ο κύριος υπ εύθ υ νος για την απόκρουση της συμμα χικής απόβασης.Ο ι αναφορές του προς την O K ννόμω ς δεν εισα κούοντα ν και οι σ υνα ντήσεις το υ με το ν Χ ίτλε ρ απέβησαν άκαρπες.

τατος διο ικητής των συμμαχικών χερσαίων δυνάμεων κατά την πρώτη φάση της απόβασης, μετέφ ερε το στρατηγείο του σε γαλλικό έδαφος, απ’ όπου θα συντόνιζε στο εξής τις επιχειρήσεις. Η 21η Ομάδα Στρατιών είχε υπό τ ις διαταγές της τη 2η Βρετανική Στρατιά του αντιστράτηγου σερ Μάιλς Ντέμπσεϋ και την 1η Στρατιά των ΗΠΑ του αντιστράτηγου Ομάρ Μπράντλεϋ.

Η σύνδεση των βρετανικών και του καναδικού προγεφυρώματος (ακτές «Γκολντ», «Σωρντ» και «Τζούνο») επ ιτεύχθηκε από την πρώτη κιόλας ημέρα της απόβασης, αλλά δυτικότερα τα αμερικανικά στρατεύματα χρειά- σθηκε να καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια για να ενωθούν μεταξύ τους. Οι μονάδες του VII Σώματος Στρατού (ΣΣ) του υποστράτηγου Αώτον Κόλινς, οι οποίες εξόρμη- σαν από την ακτή «Γιούτα», προχώρησαν προς βορρά, κατά μήκος της χερσονήσου Κο- ταντέν, μέχρις ότου έφθασαν στο Μοντε- μπούρ, όπου γερμανικές μονάδες έκλειναν

τον δρόμο του Χερβούργου. Μια απελπισμένη γερμανική προσπάθεια να εμποδιστεί η σύνδεση των δύο αμερικανικών προγεφυρωμάτων (των ακτών «Γιούτα» και «Ομάχα») στις δύο πλευρές των εκβολών του ποταμού Βιρ είχε ως αποτέλεσμα σκληρές μάχες μέχρι τ ις 10 Ιουνίου, οπότε οι Αμερικανοί κατόρθωσαν τελ ικά να ενωθούν. Παρά την απεγνωσμένη αντίσταση των μαχητών του επίλεκτου 6ου Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών του συνταγματάρχη βαρώνου φον ντερ Χάιντε, οι Αμερικανοί κατέλαβαν το Καρεντάν στις 12 Ιουνίου και αποκατέστησαν τη σύνδεση μεταξύ του V και VII Σώματος. Το συμμαχικό προγεφύρωμα σταθεροποιήθηκε και κατέστη περισσότερο συμπαγές, αλλά οι αδάμαστοι αλεξιπτωτιστές του φον ντερ Χάιντε απλώς απωθήθηκαν νότια του Καρεντάν και συνέχισαν να αντιστέκοντα ι σθεναρά, δημιουργώντας σε αυτό το σημείο τον πιο ευα ίσθητο «λαιμό» του προγεφυρώματος, με βάθος μόλις 10 km.

Μέχρι τις 11 Ιουνίου 326.547 άνδρες, 57.186 οχήματα και 104.4281 εφοδίων είχαν αποβιβαστεί στη Νορμανδία. Η στενή λωρίδα γης που κατείχαν οι συμμαχικές δυνάμεις δεν επαρκούσε πλέον για την πλήρη ανάπτυξη της ισχύος τους. Για να αποκτήσει τον κατάλληλο χώρο, ο Μοντγκόμερυ δ ιέταξε τους Αμερικανούς να προχωρήσουν προς το Χερ- βούργο, ενώ η βρετανοκαναδική προσπάθεια θα εστιαζόταν στην Καν. Και οι δύο α ντικε ιμενικοί σκοποί αποδείχθηκαν ιδ ια ίτερα δύσκολοι. Οι Αμερικανοί άρχισαν τη δράση τους με την εκκαθάριση του βόρειου τμήματος της χερσονήσου Κοταντέν, το οποίο απέκοψαν με την κατάληψη του Μοντεμπούρ και του Μπαρνεβίλ. Εχοντας υποστεί ένα εξοντωτικό σφυροκόπημα στην ακτή «Ομάχα», οι Αμερικανοί στρατιώτες συχνά δεν υπάκουαν στους κανόνες του πολέμου και αρνούντο να συλ- λάβουν αιχμαλώτους. Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα του δ ιοικητή της 1ης Μεραρχίας Πεζικού, υποστράτηγου Κλάρενς Χιού- μπνερ, ο οποίος έλεγε κομπάζοντας: «0α μπορούσα εύκολα να είχα συλλάβει τέσσερις χθες, αλλά προτίμησα να τους σκοτώσω».

Την ίδια ώρα οι Βρετανοί και Καναδοί, παρόλο που δεν κατόρθωσαν να καταλάβουν την Καν, έφθασαν σε απόσταση λίγων μόνο χιλιομέτρων από αυτή. Οι Γερμανοί αντεπιτέ- θηκαν με ορμή, παγίδευσαν και εξολόθρευ- σαν μια καναδική εμπροσθοφυλακή κοντά στην πόλη και γενικά διεξήγαγαν μια πολύ ε νεργητική άμυνα, ψηλαφώντας τη συμμαχική διάταξη για την ύπαρξη πιθανών αδύναμων τομέων. Ιδ ια ίτερη ζημιά υπέστησαν εκείνες τις πρώτες ημέρες μετά την απόβαση τα καναδικά τμήματα: στις 8 Ιουνίου μονάδες των SS νίκησαν το Σύνταγμα Τυφεκιοφόρων του Ουίνπεγκ και ανακατέλαβαν το χωριό Πουτό, ενώ τρε ις ημέρες αργότερα μια γερμανική αντεπίθεση αποδεκάτισε δύο άλλα καναδικά τάγματα νότια του Σε. Πιθανώς οι Γερμανοί να κατόρθωναν να απωθήσουν τους Βρετανούς και από την ίδια την Καν, αλλά τους σταμάτησε ο καταιγισμός πυρών του συμμαχικού πυροβολικού και οι τεράστιες οβίδες των 16

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ ΜΑΧΕΣ

Ο Χ ίτλερ είχε ε μ π ισ τε υ τε ί την Ανώ τατη Δ ιο ίκη σ η Δύσης σ το ν γηρα ιό στρα τά ρχη Γκερ ντ φον Ρ ού ντσ τεντ, α λλά μ ό λ ις η κατάσταση στη Νορμανδία έ γ ιν ε α π ελπ ιστική , έσπ ευσ ε να τον α ντικα τα στήσει με το ν φον Κ λού γκε .

in που έβαλε εναντίον τους το βρετανικό θω- ρηκτό «Nelson», οι οποίες είχαν μέγιστο Βεληνεκές 30 km.

Η γερμανική αντίδραση υπήρξε σθεναρή αλλά ασυντόνιστη και έπεσε θύμα εξα ιρετ ικών ατυχιών. Ο δ ιο ικητής του LXXXIV Σώματος Στρατού, αντιστράτηγος Εριχ Μαρκς, αποφάσισε να οργανώσει ο ίδιος μια επίθεση για την ανακατάληψη του Καρεντάν στις 12 Ιουνίου, αλλά λίγη ώρα αφότου εξήλθε από το στρατηγείο του σκοτώθηκε από επιδρομή μαχητικών αεροσκαφών Typhoon. Ετσι, οι Γερμανοί έχασαν έναν από τους ικανότερους στρατηγούς που δ ιέθετα ν στη Νορμανδία, και μάλιστα σε μια ιδ ια ίτερα κρίσιμη στιγμή. Παρόμοια ατυχία έπληξε στις 10 Ιουνίου και το στρατηγείο της Ομάδας Πάντσερ Δύσης, στην οποία υπαγόταν το 40% των τεθωρακισμένων εφεδρειών. Λόγω των χαλαρών μέτρων ασφαλείας στις εκπομπές ασυρμάτου, η θέση του στρατηγείου εντοπίσθηκε με ακρίβεια και ένα μπαράζ οβίδων μεγάλου διαμετρήματος από τα θωρηκτά το διέλυσε, σκοτώνοντας τον αρχηγό επ ιτελείου της Ομάδας Πάντσερ και σχεδόν όλους τους αξιωματικούς. Το αποτέλεσμα ήταν ο σημαντικός αυτός μείζων σχηματισμός να μείνει προσωρινά ακέφαλος και το στρατηγείο του να μη κατορθώσει να επαναλάβει τη λειτουργία του πριν από τις αρχές Ιουλίου!

Από τις 10 Ιουνίου και μετά οι Γερμανοί πέρασαν υποχρεωτικά σε στρατηγική άμυνα, παραχωρώντας ουσιαστικά την επ ιθετική πρωτοβουλία στους Συμμάχους. Ο Ρόμμελ πίστευε ότι αυτή η κατάσταση ήταν μόνο προσωρινή, καθώς περίμενε την άφιξη νέων τ ε

01 ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΟΥΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΑ ΣΕ ΥΛΙΚΟ

Τα α ίτια της αποτυχίας των Γερμανών στην παράκτια μάχη ήταν πολλαπλά, με σημαντικότερα ίσως τις τεράστιες ελλε ίψ εις σε ναυτικά και αεροπορικά μέσα. Από τα 43 υποβρύχια που στάλθηκαν εσπευσμένα να απο- κρούσουν την αποβατική αρμάδα, 12 αναγκάσθηκαν να επ ιστρέφουν στις βάσεις τους έ χοντας υποστεί δ ιάφορες ζημιές και 18 βυθίστηκαν. Απέναντι στα 5.600 μαχητικά αεροσκάφη, με τα οποία οι Σύμμαχοι κάλυψαν αποτελεσματικά τ ις ακτές απόβασης, η Luftwaffe, εξασθενημένη από τον τρομερό αγώνα για την προάσπιση των πόλεων του Ράιχ, δεν κατόρθωσε να αντιπαρατάξει περισσότερα από 170 μαχητικά την 6η Ιουνίου1944, αλλά ακόμη και αυτά στάθηκε αδύνατο να επέμβουν αποφασιστικά. Τις επόμενες ημέρες, αρκετά από τα αεροσκάφη που οι Γερμανοί επιχείρησαν να προωθήσουν προς το

θωρακισμένων δυνάμεων (ειδικά το II Σώμα Πάντσερ SS από το Ανατολικό Μέτωπο), με τη βοήθεια των οποίων θα εξαπέλυε μια καλά οργανωμένη αντεπίθεση, ώστε να κόψει στα δύο το εχθρικό προγεφύρωμα.

Επικεφαλής του Ανώτατου Αρχηγείου των Συμμαχικών Εκστρατευτικών Δυνάμεων (SHAEF) ήταν ο Αμερικανός στρατηγός Ντου- ά ιτ Αϊζενχάουερ, τον οποίο δεν ευχαριστούσε ιδ ια ίτερα το γεγονός ότι του είχαν επιβάλε ι συνεργασία με τον ανυπόφορο και υπερόπτη Μοντγκόμερυ. Ωστόσο, η ανάθεση της ηγεσίας των χερσαίων δυνάμεων σε Βρετανό αξιωματικό, στην αρχή τουλάχιστον, ήταν αναπόφευκτη, επειδή στα πρώτα κύματα απόβασης τα βρετανοκαναδικά στρατεύματα υπερτερούσαν.Ενθαρρυμένος από την επ ιτυχία της απόβασης, ο Αϊζενχά- ουερ διέσχισε και αυτός με τη σειρά του τη Μάγχη στις 12 Ιουνίου, επιβαίνοντας σε μια ταχεία ναρκοθέτιδα, ώστε να σχηματίσει ιδία άποψη για το πώς εξελισσόταν η μάχη στις ακτές. Προτού ακόμη πατήσει το πόδι του στη στεριά, μπορούσε να διακρίνει τ ις α τελε ίωτες φάλαγγες ανδρών και οχημάτων που αποβιβάζονταν και προωθούντο προς το εσωτερ ικό της Νορμανδίας, ε ικό να που τον έπεισε ό τι το προγεφύρωμα ήταν πλέον ασφαλές και ό τι τίποτα δεν θα μπο-

Ο Β ρ ετα νός σ τρ α τη γό ς σερ Μ πέρνα ρντ Μ οντγκό μ ερ υ επ έσυ ρ ε συχνά την αυστηρή κριτική του συμμα χικού Τύπου, λό γω της αργής π ρ οόδου τω ν βρετανοκαναδικώ ν σ τρ α τευμ ά τω ν σ το ν τομέα της Καν.

ρούσε να εκδιώ ξει τα συμμαχικά στρατεύματα από τις θέσεις τους. Επειτα από τέσσερις ακόμη ημέρες μαχών, οι Σύμμαχοι κατείχαν μια συνεχή γραμμή μετώπου, η οποία εκτεινόταν από τον ποταμό Ορν στα ανατολικά μέχρι το Μοντεμπούρ, που απείχε 16 km από τον «λαιμό» της χερσονήσου του Χερβούργου.

Μ Ε Γ Α Λ Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Από τη σ τιγμ ή που οι Γερμανο ί α πέτυχα ν να εξα λείψ ουν άμεσα το

συμμα χικό προγεφ ύρω μα στη Ν ορμανδία, δεν ε ίχαν τη

δ υνα τό τη τα ο ύ τε να μετα φ έρ ο υν αρκετά

γρ ήγορ α ενισ χύ σε ις εκε ί ο ύ τε να τις συντη ρ ή σ ουν στη μάχη. Την άνοιξη του

1944 τα σ τρα τηγικά αποθέμα τα βενζίνης του

Ράιχ μειώ θ ηκα ν από τα 7.450.000 στα 4.663.000

λ ίτρ α , ενώ α πα ιτούντο 20 φορές π ερ ισσότερα τρένα

και φ ορ τη γά για τη μεταφ ορά δυνάμεω ν απ'

όσα ήτα ν διαθέσιμα.

μέτωπο καταστράφηκαν κατά τη μετάβαση, καθώς η συμμαχική αεροπορία σάρωσε δεκάδες αεροδρόμια στη Γερμανία και τη Γαλλία.

Η πλειονότητα των Γερμανών πιλότων ήταν άπειροι «νεοσσοί» που ρίχθηκαν στη μάχη χωρίς να έχουν επαρκή εκπαίδευση, με αποτέλεσμα να καταρρίπτονται κατά δεκάδες. Αυτό επέτρεψε στα συμμαχικά μαχητικά να κυριαρχήσουν απόλυτα στον ουρανό της Νορμανδίας και να κτυπούν αλύπητα τις γερ μανικές χερσαίες δυνάμεις κάθε φορά που ε πιχειρούσαν να μετακινηθούν ή να διορθώσουν τη διάταξή τους. Κάτω από την ασφυκτική πίεση της τρομερής συμμαχικής αερο-

κισμένοι σχηματισμοί ποίκιλλαν σε δύναμη, ενώ οι περισσότεροι δεν είχαν προλάβει να αναπληρώσουν τ ις απώλειές τους από προηγούμενες εκστρατείες. Η 21η Μεραρχία Πά- ντσερ δ ιέθ ετε 127 άρματα, η 12η Μεραρχία Πάντσερ SS 177, ενώ η 1η και η 2η Πάντσερ SS ανέφεραν την 1η Ιουνίου ότι είχαν απομεί- νει με 88 και 69 άρματα αντίστοιχα. Η Μεραρχία Πάντσερ «Lehr» κ ινήθηκε προς το μέτωπο στις 7 Ιουνίου με 182 άρματα και η 2η Πάντσερ αναχώρησε από τον ποταμό Σομ την ε πομένη έχοντας στη σύνθεσή της 161 τεθω ρακισμένα.

πορίας, η ροή των γερμανικών ενισχύσεων προς τους απειλούμενους τομείς προσέλαβε διαστάσεις θανάσιμου κινδύνου και, παρά τα έξοχα μέτρα παραλλαγής που εφάρμοζαν οι εμπειροπόλεμες μονάδες, οι απώλειες και η γενικότερη φθορά που υπέστησαν ήταν εξα ιρετικά μεγάλες. Αλλωστε, ο μόνιμος κίνδυνος αεροπορικής προσβολής ήταν ο παράγοντας που εμπόδισε τους Γερμανούς να αξιο- ποιήσουν πλήρως και το πυροβολικό τους. Η ανάγκη να αλλάζουν συχνά θέσεις τα όπλα και να παραλλάσσονται επιμελώς, περιόρισε την ιοχύ που θα μπορούσαν να έχουν οι 28 μοίρες πυροβολικού που ενέπλεξε ο Ρόμμελ στη Νορμανδία. Η κυριαρχία των Συμμάχων στους α ιθέρες ήταν η καλύτερη εγγύηση ότι το προγεφύρωμά τους δεν επρόκειτο να εξα- λ ε ιφ θ ε ί σε καμία περίπτωση.

Αλλά η μειονεξία των Γερμανών δεν περιοριζόταν μόνο στον αεροπορικό τομέα. Μια τυπική βρετανική τεθωρακισμένη μεραρχία δ ιέθ ετε τον Ιούνιο του 1944 247 μέσα και 63 ελαφρά άρματα και μια αμερικανική 186 μέσα και 77 ελαφρά (εκτός από τ ις ενισχυμένες 2η και 3η ΤΘΜ). Αντίθετα, οι γερμανικοί τεθωρα-

ΤΟ ΣΥΜΜΑΧΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΕΙ ΤΙΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΕΦΕΔΡΕΙΕΣ

Η γερμανική άμυνα στη Νορμανδία, ήδη από τις πρώτες ημέρες της απόβασης, αποδείχθηκε λ ιγότερο επίφοβη απ’ όσο πίστευαν οι Σύμμαχοι. Τα αντιαποβατικά κωλύματα εκκαθαρίστηκαν από τις ακτές μέσα σε λίγες ώρες, χάρη στην άριστη συλλογή πληροφοριών και τεχνική προετοιμασία εκ μέρους των επιτιθέμενων. Αλλωστε, το στοιχείο του αιφνιδιασμού βοήθησε τους Συμμάχους να αποβιβαστούν στις ακτές και να περάσουν το πρώτο κρίσιμο 24ωρο χωρίς να ενοχληθούν σοβαρά από τ ις γερμανικές εφ εδρείες. Το σχέδιο των Γερμανών να δημιουργήσουν μια αρραγή αμυντική γραμμή σε βάθος πέντε χ ιλιομέτρων από τις ακτές δεν υλοποιήθηκε ποτέ και οι ελπίδες για την ισχύ του περίφημου «Τείχους του Ατλαντικού», που τόσο διατυμπάνιζε η γερμανική προπαγάνδα, διαψεύ- σθηκαν οικτρά. Παρόλα αυτά, ο Ρόμμελ εξακολουθούσε να δ ια θέτε ι 34 μεραρχίες έναντι

ΜΑ Χ Ε Σ

Σχεδ

ίαση

χά

ρτη:

Δήμ

ητρα

Μ

ητα

ού/Ε

κδόσ

εις

ΠΕΡ

ΙΣΚ

ΟΠ

ΙΟ

2007

91,77,243,709 Γερ ΜΠ10 20 30 40 km

χχ

9 ΑμΜΠ79 ΑμΜΠ

Ι Η Ι4 ΑμΜΠ

ΚΟΤΑΝΤΕΝ • Βαλόν• Μοντεμπούρ

XXX_ Γ Χ ]

“ “ ~ ν ι ϊ Α„7τΝΣαίν ^εΡ Εγκλίζ /— Γ χ Ί ΓχΠ νπΐΑμΣΣ'— «ΜπαρνεΒίλ· χχ ν [ X j

^ κ 79ΑμΜΠΙ0ΙΑμΑΜΜ / VII ΑμΣΣ

V-X ’̂ J V * 8“ amamm ÄΜ x x ^ V / ^ S / 3 ΑμΤΘΜI2SJ ιΟ ι “

91 ΓερΜΠ

χχχχ

Ι Η ΙI ΑμΣτραχιά

χχχχ

/

I S2 ΒρΣτρσιιά

XXX

κ ιXXX

XII ΒρΣΣ ΟXXX

Η π ΐγ ι^ Γ θ Μ φ ρ ο υ ρ ώ ν ^ ^

VIII ΒρΣΣ

" I ΒρΣΣXX

3 353 ΓερΜΠ Κ αρεντα^— η XIX ΑμΣΣ VAMÖ ,*Γ> 7 Ί χχ 53ΪρΜΠ Γ χ Η ____, , · I Ο I , A «ν χχ Ν Γ 7 Ι 1 xx 1 2 S 6 ΒρΑΜΜ

. '7MMs g i r S p y ' f o l j ^ ü s J M a Jr S | Πφιέρ β 2,ί ' ηη I W * 0 ? |

M n / ' V S r ^ s . y J * I * E E ] si BpMn . ß S I

5 3 ^.“ r?·. .711 Γερ

ΜΠ

Κουτάνς // ' χαχΊ 352 ΓερΜΠ / ' ^ ΜΠο ^ V

n<3 3ΓερΜ̂ * , ( 3 κ ι

XX346 ΓερΜΠ

Ο χ 21 ΜΠα

9 ΜΠα SS , 43 ΒρΜΠ' XX

χχχχ

1 ^ - r ^ ^ II ΓερΣΑλ 2 M j t f l P J 277 ΓερΜΠ, ί*6 ΓερΜΠ χχχ 1

^ Λ nS n Γ § Γ ο7 ΓερΣτρσιιά Ομάδα Πάντσερ Δύσης | Ο | χ“[νΐΓΣΠ

XX

TnaSS

j a

Λ Α

g l

Ο 10 MnaSS Ο

I ZnaSS

16 Μεραρχία της Luftwaffe

Συμμαχικό μέτωπο

Ορια στρατιών

Ορια σωμάτων στρατού

ΣΣ: Σώμα Στρατού

ΣΠα: Σώμα Πάντσερ

ΜΠ: Μεραρχία Πεζικού

ΜΠα: Μεραρχία Πάντσερ

ΜΓΠα: Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ

TOM: Τεθωρακισμένη Μεραρχία

ΑΜΜ: Αερομεταφερόμενη Μεραρχία

ΜΑλ: Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών

ΣΑλ: Σώμα Αλεξιπτωτιστών

Γερ: Γερμανικό

Αμ: Αμερικανικό

Βρ: Βρετανικό

Καν: Καναδικό 9

των πέντε συμμαχικών που βρίσκονταν στη Νορμανδία, αλλά οι τελευ τα ίες είχαν το πλεονέκτημα της εξα ιρετικής επιχείρησης παρα- πλάνησης που είχε προηγηθεί. Ακόμη και μετά την 6η Ιουνίου 1944 η γερμανική ανώτατη διοίκηση συνέχισε να π ιστεύει ό τι τον πραγματικό κίνδυνο αντιπροσώπευε η πλασματική 1η Ομάδα Στρατιών των ΗΠΑ (FUSAG) και πως ό,τι συνέβαινε στη Νορμανδία δεν ήταν παρά απλός αντιπερισπασμός για τη μεγαλύτερη ε πιχείρηση που θα ακολουθούσε.

Η απόβαση βρήκε τον Χ ίτλερ σε κακή κατάσταση υγείας, να αναπαύεται στο ορεινό καταφύγιό του στο Μπέργκχοφ, ψηλά στις Βαυαρικές Αλπεις. Οταν το επ ιτελείο του βρήκε το θάρρος να τον ξυπνήσει στις 10.00 το πρωί της 6ης Ιουνίου, ο Φύρερ δεν έδε ιξε να ταράζετα ι ιδ ια ίτερα από τα γεγονότα, εκ φράζοντας για μια ακόμη φορά την άποψη ότι δεν επρόκειτο παρά για έναν αντιπερισπασμό. Μόνο αργά το απόγευμα επιτράπηκε στον Ρόμμελ να αποσπάσει δυνάμεις από τις δ ιαθέσιμες εφ εδρε ίες για να αντιμετωπίσει την κατάσταση, αλλά μέχρι τό τε τα βρετανικά και καναδικά στρατεύματα είχαν οχυρω

θ ε ί καλά και ήταν αρκετά δύσκολο να απωθη- θούν, δεδομένου ότι δ ιέθετα ν και την καταλυτική υποστήριξη της αεροπορίας. Ωστόσο, ο Χ ίτλερ δεν ήθελε ούτε να ακούσει την πρόταση για μετακίνηση εφεδρειών από τη 15η Στρατιά του στρατηγού Χανς φον Ζάλμουτ, η οποία φρουρούσε την περιοχή του Καλαί με19 μεραρχίες, προς τη δεινά δοκιμαζόμενη 7η Στρατιά στη Νορμανδία. Ενεργώντας κάτω από την απειλή της ανύπαρκτης FUSAG, η γερμανική διοίκηση δεν τολμούσε να μεταφ έρει δυνάμεις στη Νορμανδία, από φόβο μήπως βρεθεί εγκλωβισμένη ανάμεσα σε δύο λαβίδες, εξα ιτίας μιας νέας και μεγαλύτερης συμμαχικής απόβασης στο Καλαί. Αλλωστε, όλες οι πληροφορίες που κατέφθαναν στη στρατιωτική ηγεσία του Ράιχ από πράκτορες και υποκλοπές σημάτων έδειχναν πως μια πολύ μεγαλύτερη αποβατική επιχείρηση ήταν έ τοιμη να εκδηλω θεί γύρω στις 15 Ιουνίου, πιθανώς με επ ίκεντρο την περιοχή της Διέπ- πης.

Μ ετά την αποτυχία της πρώτης βεβιασμένης αντεπίθεσης που εξαπέλυσαν οι δυνάμεις της στις 7 Ιουνίου, η γερμανική ανώτατη

Τρεισήμισι εβδομά δες μ ετά την απόβαση οι Σύμ μα χοι είχαν α ποκτήσει ένα σ τα θ ερ ό προγεφ ύρω μα στη Νορμανδία, σε κανένα σημείο της γα λλ ική ς ενδοχώ ρας όμως δεν είχαν π ρ οελά σ ει σε βάθος μ ε γα λύ τερ ο τω ν 25 km.Τη σ η μα ντικότερη πρόοδο ε ίχε σ ημειώ σει το αμερικανικό VII Σώμα Σ τρ α το ύ , που κα τέλα βε τη χερ σ όνη σ ο Κ οτα ντέν, αλλά ανατολ/κότερα η προέλα ση ήτα ν πολύ πιο αργή λό γ ω της μο ρ φ ο λο γία ς το υ εδά φ ους και της σ κληρής α ντίστα σης που π ρ ο έβ α λλα ν οι Γερμανοί.


και καλύπτονταν από ακανθώδη βλάστηση δένδρων και βάτων. Οι ρ ίζες τους ενίσχυαν το περιβάλλον έδαφος όπως οι χαλύβδινες βέργες το σκυρόδεμα. Πολλοί φράκτες δ ιέ θεταν στα νώτα τους βαθιά αποστραγγιστικά χαντάκια, τα οποία ο εχθρός χρησιμοποιούσε ως χαρακώματα επικοινωνίας. Για να προχωρήσουμε έπρεπε να ανοίγουμε δρόμο μ έ σω αυτών των επάλξεων, υπό το πυκνό και καλά σκοπευμένο εχθρ ικό πυρ. Ούτε στην Τυνησία δεν είχαμε συναντήσει τόσο εξοργ ισ τικό αμυντικό πεδίο. Ο Κόλινς το παρομοίαζε με τη ζούγκλα του Γκουανταλκανάλ».

Η ώθηση από τις ακτές της Νορμανδίας προς την ενδοχώρα υπήρξε αναγκαστικά, λό- γω της μορφολογίας του εδάφους, υπόθεση του πεζικού και η σύνθεση της αμερικανικής 1ης Στρατιάς αντικατόπτριζε αυτή την πραγματικότητα. Στις 15 Ιουνίου η σύνθεσή της ε ίχε ενισχυθεί αρκετά, ώστε να δ ια θ έτε ι τέσσερα σώματα στρατού (V, VII, VIII και XIX) με ένα σύνολο οκτώ μεραρχιών πεζικού, δύο αερο- μεταφερόμενων και μόνο μίας τεθωρακισμένης. Οι γερμανικές δυνάμεις που βρίσκονταν απέναντι της ήταν επίσης ανεπαρκείς σε τ ε θωρακισμένα, αφού η 7η Στρατιά του στρατηγού Φρίντριχ Ντόλμαν παρέτασσε έξι μεραρχίες πεζικού, μία μεραρχία αλεξιπτωτιστών, μία αεραποβατική και μία στατική μεραρχία.

Οι σχηματισμοί αυτοί ποίκιλλαν πολύ από την άποψη της ποιότητας των στρατευμάτων. Οι στατικές μεραρχίες που είχαν συσταθεί για την κάλυψη των τεράστιου μήκους ακτών

t \ ■

του Ατλαντικού στελεχώνονταν σε μεγάλο 6αθμό από Γερμανούς προχωρημένης ηλικίας αλλά και αλλοεθνείς «εθελοντές», όπως Σέρβους, Ρώσους, Πολωνούς κ.ά., των οποίων φυσικά το κύριο μέλημα ήταν να παραδοθούν με την πρώτη ευκαιρία. Υπήρχαν όμως και επ ίλεκτες μονάδες, οι οποίες δ ιέθεταν στις τάξεις τους χιλιάδες βετεράνους του Ανατολικού Μετώπου, και ακριβώς η πεισματική αντίσταση αυτών των στρατευμάτων υποχρέωσε τελ ικά τους Αμερικανούς να προχωρούν με ρυθμό χελώνας. Δ εξιοτέχνες της άμυνας, οι Γερμανοί έσκαψαν βαθιά ορύγματα για να προστατευθούν από τα πυρά των βαρέων όπλων και χρησιμοποίησαν εκτενώς νάρκες, παγίδες και καταστροφές για να επιβραδύνουν τον αντίπαλό τους και να του προξενήσουν τη μεγαλύτερη δυνατή φθορά.

Το βραχύ μέτωπο διευκόλυνε αυτή την τακτική και αντιστάθμιζε κάπως τη μεγάλη καθυστέρηση που παρουσίαζαν οι μετακινήσεις των γερμανικών εφεδρειών. Παρόλο που οι Γερμανοί δ ιέθετα ν ακόμη μικρές αρ ιθμητικά δυνάμεις για να περιορίσουν το συμμαχικό προγεφύρωμα, η διάσπαση του μετώπου τους αποτελούσε εξα ιρετικά δύσκολο εγχείρημα, αφού αυτό είχε οχυρωθεί από τις πρώτες κιόλας ημέρες σε ικανό βάθος. Μετά τις απώλειες που υπέστησαν στις αρχές Ιουνίου από τα ναυτικά και χερσαία πυροβόλα των Συμμάχων, οι γερμανικοί σχηματισμοί υ ιοθέτησαν μια πιο ελαστική μορφή άμυνας, τοποθετώ ντας τα προωθημένα φυλάκια σε από-

Μ εταξύ των γερμανικών δυνάμεω ν που α μύνοντα ν στη

Ν ορμανδία, υπήρχε και η 3η Μ εραρχία Α λεξ ιπ τω τισ τώ ν, η οποία κέρ δισε το ν σεβασμό

τω ν α ντιπάλω ν της για τις π ο λεμ ικ ές της α ρετές .

Ο ι α λεξ ιπ τω τισ τές εμπόδισαν το υς Αμερικα νούς να

κα τα λά β ουν το Σα ίν Λ ο τον Ιούνιο , α να γκά ζοντά ς τους να

π ο λεμ ή σ ου ν σκληρά επ ί α ρκετές εβ δ ο μ ά δ ες .

Η ξαφνική θ ύ ε λλα που ενέσκηψ ε στις ακτές

της Νορμανδίας στις 18 Ιου νίο υ 1944

κα τέσ τρ εψ ε τα τεχνη τά λιμάνια M ulberry των

Συμμάχων. Κατά το επ όμ ενο διάστημα όλα

τα εφ όδια έπρεπε να μετα φ έρ οντα ι σ το

προγεφ ύρω μα μέσω των αιγια λώ ν απόβασης,

πράγμα που σήμαινε ελα ττω μ ένο τονά ζ

ημερήσιω ν εκφ ορτώσεων.

12

Γερμανικό μέσο άρμα μάχης Sd.Kfz. 161 Pz.Kpfw. IV A u s f G, ά γνω στη ς μονάδας, όπως επ ιχε ιρ ούσε το 1944. Φέρει π ρ ό σ θ ετες πλάκες θω ράκισης σ τις π λευ ρ ές το υ σκά φ ους και σ το ν πύργο . Η δίχρωμη π α ρα λλα γή έχε ι ως βασικό χρώ μα dark yellow (R AL 8020) και λω ρ ίδες red brow n (RAL 8017) - (ε ικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Δ η μ ή τρ η ς Χα δούλας/Ιστορ ική έ ρ ε υ ν α :Σ τ έ λ ιο ς Δεμηράς).

κλονίζεται από την ασύδοτη δράση των ελεύ θερων σκοπευτών, οι οποίοι ήταν οπλισμένοι με κάθε είδους όπλα, από απλά τυφέκια μέχρι αντιαρματικά πυροβόλα. Οπως έγραψε χαρακτηριστικά ένας Αμερικανός στρατιώτης: «Ηταν η τελε ιό τερη χώρα για τους ελ εύ θερους σκοπευτές. Ενας άνθρωπος μπορούσε να κρυφ τεί στους παχείς θάμνους των φρακτών με τρόφ ιμα για πολλές ημέρες και το να ψάξεις να τον βρεις ήταν εξα ιρετικά δύσκολο. Με κάθε χ ιλ ιόμετρο που προχωρούσαμε αφήναμε δεκάδες ελεύθερους σκοπευτές πίσω μας. Πετύχαιναν τους στρατιώτες μας έναν έναν, καθώς εκε ίνο ι περπατούσαν στους δρόμους ή μέσα στα χωράφια... Με έπ ιανε η ίδ ια ανατριχίλα που δοκίμαζα ό ταν βάδιζα σε τόπο που υποπτευόμουν ότι ή ταν σπαρμένος με νάρκες».

στάση 400 m από τ ις γραμμές του εχθρού, την πρόσθια αμυντική τοποθεσία σε απόσταση 1.500- 2.000 m και την κύρια γραμμή αντίστασης σε απόσταση 5 km. Η τοπογραφία της νορμανδικής υπαίθρου, η τακτική δεξιότητα των γερμανικών στρατευμάτων και η ισχύς πυρός τους σήμαιναν πως η παραδοσιακή αριθμητική υπεροχή 3:1 του επ ιτιθέμενου συχνά δεν ήταν αρκετή για να διαρραγούν οι θέσεις της 7ης Στρατιάς. Από την άλλη πλευρά, οι Γερμανοί υφίσταντο τις περισσότερες απώλειές τους κατά τη διάρκεια των αντεπιθέσεων που εκτόξευαν, όπως συνέβη με το 12ο Τάγμα Τεθωρακισμένου Μηχανικού των SS στο χωριό Νορεϊ στις 10 Ιουνίου.

Τα καθημερινά εδαφικά κέρδη των Αμερικανών μετρούντο μόλις σε λίγες δεκάδες μέτρα και το ηθικό των ανδρών είχε αρχίσει να


ΛΟ Χ ΙΑ Σ ΤΟ Υ ΣΥΝ ΤΑ ΓΜ Α ΤΟ Σ K IN G ’S OWN SC O TT ISH BO RBERERS ΤΗΣ 3ης Β ΡΕΤΑΝ ΙΚΗ Σ Μ ΕΡΑΡΧΙΑΣ Π ΕΖΙΚ Ο Υ, Ν Ο Ρ Μ Α Ν ΔΙΑ 1944.Ο υπαξιω ματικός φέρει την B attledress Μ 1939 και το νέο βρετανικό κράνος Μ 1944 το οπ οίο έχει δ ίχτυ πα ρα λλα γής με μικρά τεμάχια χα κί υφ άσματος επάνω του.Ψηλά στα μπράτσα του χ ιτω νίο υ είχαν ως δ ιακριτικό του σ υντά γμ α τό τους, ένα τετρ ά γω νο κομμάτι τά ρτα ν με τα χρώ ματα της φ ούστα ς τους.Οι εξα ρ τύ σ ε ις είναι οι καννάβινες βρετανικές Pattern 1937.Ο λοχία ς είναι οπ λισ μένος μ ε το βρετανικό υ π οπ ο λυ β ό λο Sten Mk III δ ια μετρήμ α τος 9 mm και ε κ το ξεύ ε ι μια βρετανική χειροβ ομ βίδα Mills Μ36 (ενδ υ μ α τολογ ική ερευνά - εικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Γιάννης Μ υλω νάς).


Οι μάχες στα μποκάζ κρίνονταν

συνήθως από τους κατώτερους

ηγήτορες και την πρωτοβουλία που

ανέπτυσσαν.

14

Μέσα σε αυτό τον αντίξοο χώρο τα αμερικανικά άρματα υπέφεραν εξίσου, αν όχι περισσότερο από τους απλούς πεζούς, αφού έ πεφταν σε παγίδες και εξουδετερώνονταν προτού καν προλάβουν να αντιληφθούν την παρουσία του εχθρού. Οι Γερμανοί στρατιώτες προέρχονταν επίσης από τις μεραρχίες του ενεργού Στρατού και η απόδοσή τους ήταν σαφώς ανώτερη εκε ίνης που είχαν επι- δ ε ίξε ι οι άνδρες των στατικών μεραρχιών κατά την 6η Ιουνίου 1944. Αντίθετα, στην αμερικανική πλευρά άρχισαν να αποκαλύπτονται όλα τα μειονεκτήματα που είναι φυσικό να ταλανίζουν έναν σχετικά άπειρο στρατό. Οι μάχες στα μποκάζ κρίνονταν συνήθως από τους κατώτερους ηγήτορες και την πρωτοβουλία που ανέπτυσσαν. Ετσι, ήταν συχνό το φαινόμενο απειροπόλεμες μονάδες να καθηλώνονται από τον φόβο ή να χάνουν μεγάλο μέρος της μαχητικής τους αξίας όταν εξουδετερώνονταν οι δ ιο ικητές τους. Ο ατομικός και ομαδικός οπλισμός των Αμερικανών στρατιωτών είχε επίσης τις αδυναμίες του, οδηγώντας τους άνδρες να βασίζονται περισσότερο στα όπλα καμπύλης τροχιάς προκει- μένου να αποκτήσουν υπεροχή πυρός επί του εχθρού.

Για αρκετές ημέρες η αμερικανική 1η Στρατιά προχωρούσε αργά μέσα από τους πυκνούς φράκτες και τ ις δενδροστοιχίες. Στόχος του V Σώματος Στρατού του υποστράτηγου Λέοναρντ Τζέροου ήταν η κωμόπολη Σαίν Λο των 11.000 κατοίκων, κομβικό έ ρεισμα της γερμανικής άμυνας στη Νορμανδία, απ’ όπου περνούσαν όλοι οι δρόμοι που οδηγούσαν νότια και ανατολικά.

Στις 18 Ιουνίου η προέλασή του, που είχε ως αιχμή την 29η Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ), καθηλώθηκε σε απόσταση μόλις τριών χ ιλ ιομέτρων από την πόλη, λόγω της έγκαιρης άφιξης της επ ίλεκτης γερμανικής 3ης Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών από τη Βρετάνη. Με την προτεραιότητα εφοδίων να έχει μετατοπ ιστεί

στο VIII Σώμα του Κόλινς, τα στρατεύματα του Τζέροου περιορίστηκαν σε χλιαρές επιθέσεις, οι οποίες αποκρούστηκαν εύκολα από τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές. Η 1η Στρατιά των ΗΠΑ, ήδη από τη δεύτερη εβδομάδα της εκστρατείας, κατανάλωνε ημερη- σίως πολύ μεγαλύτερες ποσότητες πυρομα- χικών απ’ ό,τι είχαν προβλέψει τα επ ιτελεία, ενώ από τις 15 Ιουνίου κατέστη αναγκαίο να θεσπιστεί ανώτατο όριο 50 οβίδων ανά πυροβόλο για κάθε ημερήσιο πρόγραμμα βολών. Τα λίγα χιλιόμετρα που απέμεναν έως το Σαίν Λο αποδείχθηκαν ικανά να κρατήσουν τους Αμερικανούς μακριά για έναν ακόμα μήνα.

Αντίθετα, στα 60 km μετώπου που εκ τε ίνονταν από το Σαίν Λο μέχρι το παραλιακό Ουϊστρεχάμ, συμπεριλαμβανομένης της Καν, οι φράκτες και οι βαθιές τάφροι λιγόστευαν αισθητά, με αποτέλεσμα τόσο οι Βρετανοί και Καναδοί όσο και ο Ρόμμελ να συγκεντρώσουν εκε ί τον κύριο όγκο των τεθωρακισμένων δυνάμεών τους. Η 2η Βρετανική Στρατιά του Ντέμπσεϋ, που δ ιέθ ετε πέντε μεραρχίες πεζικού, μία αερομεταφερόμενη και δύο τ ε θωρακισμένες, είχε ήδη εμπλακεί σε σοβαρή μάχη με την Ομάδα Πάντσερ Δύσης του αντιστράτηγου βαρώνου Γκέυρ Λέο φον Σβέπεν- μπουργκ, στην οποία υπαγόταν μία στατική μεραρχία και τέσσερις ευκ ίνητες μεραρχίες (η 1η Μεραρχία Πάντσερ SS «Leibstandarte», η 12η Μεραρχία Πάντσερ SS «Hitlerjugend», η 17η Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ SS «Gotz von Berlihingen» και η Μεραρχία Πάντσερ «Lehr»). Το διακύβευμα του αγώνα σε αυτό τον τομέα ήταν ο έλεγχος της ευρύτερης περιοχής της Καν, μιας πόλης 50.000 κατοίκων, η οποία αποτελούσε έναν εξίσου στρατηγικό οδικό κόμβο στη Νορμανδία όπως και το Σαίν Λο δυτικότερα.

Ο Μοντγκόμερυ είχε πιστέψει ότι θα μπορούσε να καταλάβει την Καν από την πρώτη ημέρα και είχε αναθέσει αυτή την αποστολή στη βρετανική 3η Μεραρχία Πεζικού και την

Γερμανός στρ α τιώ τη ς εκτοξεύ ει χε ιροβ ομ βίδ α κατά τη διάρκεια

της μάχης της Μ πα γιέ . Ε π ρ ό κειτο για τη ν πρώτη

γα λλ ική π όλη που κα τέλα βα ν οι Σύμμα χοι, την επομένη κιόλα ς

τη ς απόβασης.


6η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία. Το εγχεί- οημα όμως ναυάγησε λόγω της έγκαιρης άφι- Ξης στην πόλη της 21ης Μεραρχίας Πάντσερ, δηλαδή του μοναδικού τεθωρακισμένου σχηματισμού του Ρόμμελπου έμελλε να αναλάβει κάποιου είδους δράση την 6η Ιουνίου 1944.

Αν και εξοπλισμένη κυρίως με παλαιά γαλλικά άρματα του 1940 που είχαν κυριευθεί, η 21η Πάντσερ του υποστράτηγου Εντγκαρ Φόιχτινγκερ όχι μόνο κάλυψε την Καν, αλλά παρ' ολίγο να απειλήσει και τα βρετανικά ~οογεφυρώματα, εισχωρώντας σαν σφήνα α- .•άμεσά τους, προτού ανακληθεί νοτιότερα. Ο ι άλλες δύο μεραρχίες πάντσερ που τελούσαν υπό τις διαταγές του Ρόμμελ βρίσκονταν τη ν ημέρα της απόβασης πολύ μακριά για να επηρεάσουν τη μάχη: η 116 Πάντσερ ήταν πέρα από τον Σηκουάνα και η 2η Πάντσερ βόρεια του ποταμού Σομ. Δύο πρόσθετες μεραρχίες πάντσερ, οι οποίες επίσης ανήκαν στην εφεδρεία της Ομάδας Στρατιών «Β», δεν κατόρθωσαν να εμπλακούν εγκαίρως. Η 12η Μεραρχία Πάντσερ SS «Hitlerjugend» στάθμευε στο Λισιέ, 64 km ανατολικά των ακτών απόβασης, ενώ η Μεραρχία Πάντσερ -Lehr» βρισκόταν κοντά στη Σαρτρ, 160 km νοτιοανατολικά της Καν. Η γερμανική στρατιωτική ηγεσία στη Γαλλία επιθυμούσε βέβαια να μετακινήσει αυτούς τους ισχυρούς σχηματισμούς εγγύτερα στο μέτωπο χωρίς καθυστέρηση, αλλά το πρόβλημα ήταν πως οι συγκεκριμένες μεραρχίες πάντσερ υπάγονταν απευθείας στην Ανώτατη Διοίκηση Ενόπλων Δυνάμεων (OKW), πράγμα που σήμαινε ότι θα απελευθερώνονταν μόνο με προσωπική έ γκριση του Χίτλερ.

Η κακή συνήθεια του Γερμανού δ ικτάτο

ρα να κοιμαται μετα τα μεσάνυχτά και μέχρι αργά το πρωί καταδίκασε τις γερμανικές τ ε θωρακισμένες εφ εδρε ίες σε πλήρη αδράνεια κατά τις κρίσιμες πρωινές ώρες της 6ης Ιουνίου 1944 και, όταν τελ ικά εγκρ ίθηκε η μετακίνησή τους στις 16.00 το απόγευμα, ανάλωσαν πολλές ώρες κρυμμένες σε τάφρους και δενδροστοιχίες για να αποφύγουν τη μανία της συμμαχικής αεροπορίας. Η άφιξη αυτών των εφεδρειών στο μέτωπο απέδειξε πόσα θα μπορούσαν να είχαν επ ιτύχει οι Γερμανοί, αν δ ιέθετα ν μια πιο ορθολογική διοίκηση και διάταξη των δυνάμεών τους πριν από την απόβαση. Η 12η Πάντσερ SS, στελεχωμένη ως επί το πλείστον από φανατικά νεαρά στελέχη της Χ ιτλερικής Νεολαίας, εισήλθε στη μάχη στο αριστερό πλευρό της 21ης Πάντσερ βορειοδυτικά της Καν στις 7 Ιουνίου και κατά- φερε ένα τόσο δυνατό κτύπημα στην καναδική 3η Μεραρχία Πεζικού, ώστε να εξανεμίσει κάθε ελπίδα για ταχεία κατάληψη της πόλης.

Στις 9 Ιουνίου έφθασε στην ίδια περιοχή η Μεραρχία Πάντσερ «Lehr», ίσως ο καλύτερα εξοπλισμένος σχηματισμός αυτού του ε ίδους τόσο στον Στρατό όσο και στα Waffen SS, με πλήρη σύνθεση αρμάτων και εκατοντάδες τεθωρακισμένα ημιερπυστριοφόρα στο δυναμικό της. Η Μεραρχία αυτή επέκτει- νε τη γραμμή των γερμανικών αρμάτων έως το Τιγύ, δυτικά της 12ης SS. Ο αγώνας για τη διεκδίκηση της Καν εξελ ίχθηκε βαθμιαία σε μια ανηλεή μάχη φθοράς, η οποία θα στοίχιζε ακριβά και στους δύο αντιπάλους και θα γ ινόταν αργότερα η αφορμή για να διατυπωθούν καυστικά σχόλια σε βάρος του Βρετανού στρατηγού και της ατολμίας που τον χαρακτήριζε.

Β ρ ετα νο ί σ τρ α τιώ τες του VIII Σώ μα τος μά χοντα ι για

τη ν κατάληψ η το υ Σα ίν Μ οβιέ στις 26 Ιουνίου 1944,

κατά τη διάρκεια της επ ιχείρησης « Epsom ».

15

Επιδιώ κοντας να δ ιασπάσει το γερμα νικό μέτω πο , ο

Μ οντγκό μ ερ υ έ σ τε ιλε λ ίγ ε ς ημέρες μετά την απόβαση την

7η ΤΘ Μ σε μια ευρεία κυκλω τική κίνηση προς το

Β ιλέρ Μ ποκάζ, α λλά κοντά στο ύψωμα 213 οι π ρ οφ υλα κές της

αποδεκα τίσθηκα ν από τη θ υ ελλώ δ η α ντεπ ίθ εσ η ενός

μονα χ ικο ύ Tiger, υπό τον υ π ολοχα γό τω ν SS Μ ίκαελ

Βίτμαν. Ο ι Β ρ ετα νο ί υποχώ ρησαν προς το Τρεσύ

Μ ποκάζ, δεχόμ ενο ι συνεχε ίς α ντεπ ιθ έσ εις από τις

γερμανικές μερα ρχίες.

ΕΝΑ ΣΚΛΗΡΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΡΕΤΑΝΟΥΣ ΣΤΟ ΒΙΛΕΡ ΜΠΟΚΑΖ

Ο Μοντγκόμερυ κατέληξε ορθά στο συμπέρασμα ότι οποιαδήποτε περαιτέρω μετωπική κρούση κατά της Καν δεν θα απέφερε τίποτα περισσότερο από νέες απώλειες και έ τσι, την ίδια περίοδο που οι Γερμανοί ανασυγκροτούσαν τις γραμμές τους, αυτός αποφάσισε να στρέψει την προσοχή του δυτικό τε

ρα. Η περιοχή μεταξύ της 2ης Βρετανικής Στρατιάς και της 1ης Στρατιάς των ΗΠΑ έδ ε ιχνε να καλύπτεται από λ ιγότερες γερμανικές δυνάμεις και, αν κάποιος κατόρθωνε να φθά- σει ως την κωμόπολη Βιλέρ Μποκάζ και το ύψωμα 213, πιθανώς να περνούσε τον ποταμό Οντόν και να εκτελούσε υπερκέραση της Καν. Ο Μοντγκόμερυ επέλεξε να χρησιμοποιήσει ως αιχμή αυτής της προώθησης τους βετεράνους αρματιστές της 7ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας (ΤΘΜ), τους περίφημους

Κ Ι 2η Βρ Στρατιά

χχ

] Χ ] 49 ΒΡ ΜΠ

χχχχ

Ιη Αμ Στρατιά κ ι

m\ αρμστων SS του Βίτμαν

ΙΠά «Lehre Κ^υψωμα 2Ι3

i p Μ π οκάζ

Γερμανικές αντεπιθέσεις

Βρετανικές επιθέσεις


ΤΘΜ: Τεθωρακισμένη Μεραρχία


Αμ: Αμερικανικό


Καν: Καναδικό





ΓΕ Ρ Μ Α Ν Ο Σ Λ Ο Χ ΙΑ Σ ΤΩΝ Α Λ Ε Ξ ΙΠ ΤΩ Τ ΙΣ ΤΩ Ν , Ν Ο Ρ Μ Α Ν ΔΙΑ 1944

Φορά τη φόρμα πτώ σης Μ1941 με π α ρ α λλα γή και στα δύο μπράτσα φ έρει τα ειδικά για τις φ όρμες της Αεροπορίας

διακριτικά βαΘμού. Το κράνος το υ είναι το Μ 1938, ε ιδ ικό για τους Γερμανούς α λεξ ιπ τω τισ τές .Η εξά ρτυσή του α π ο τελε ίτο

από τη δερμά τινη ζώνη και ιμά ντες Υ. Εδώ ο α λεξ ιπ τω τισ τή ς είναι οπ λισ μ ένο ς με το γερμανικό ημ ια υτόμα το τυφ έκ ιο

Walther Gew43 δ ια μετρήμα τος 7,92 mm και τρε ις γερμανικές χε ιρ οβ ομ β ίδ ες , δύο Μ 39 «ω ο ε ιδ ε ίς » και μια Stg24

(ενδ υ μ α τολογ ική έρευνα - ε ικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Γιά ννης Μ υλω νάς).

«Αρουραίους της Ερήμου», οι οποίοι είχαν κερδίσει παγκόσμια φήμη με τον επικό αγώνα τους στη βόρεια Αφρική. Η 7η ΤΘΜ δ ιέθ ετε τέσσερα συντάγματα (επι- λαρχίες) αρμάτων συνολικής δύναμης 300 αρμάτων και αναμφισβήτητα συγκαταλεγόταν στις καλύτερα ε ξοπλισμένες και πλέον έμπειρες μεραρχίες του Βρετανικού Στρατού. Τη νύχτα της 12ης Ιουνίου, η προ- πορευόμενη τεθωρακισμένη ταξιαρχία της Μεραρχίας (η 22η ΤΘΤ) στρατοπέδευσε σε απόσταση 10 km από το Βιλέρ Μποκάζ, το οποίο αποτελούσε τον ζωτικότερο συγκοινωνιακό κόμβο της ευρύτερης περιοχής.

Η σημασία της κατοχής του Βιλέρ Μποκάζ δεν ε ίχε διαφύγει φυσικά την προσοχή των Γερμανών, αλλά, αν και ανήκε στον τομέα ευθύνης της Μεραρχίας Πάντσερ «Lehr», ο σχηματισμός αυτός αδυνατούσε να ε- πέμβει αποφασιστικά κατά της 22ης ΤΘΤ, δ ιότι οι δύο επιλαρχίες και τα τέσσερα τάγματα μηχανοκίνητου πεζικού που δ ιέθ ετε ήταν απασχολημένα αλλού και δεν μπορούσαν να απαγκιστρωθούν. Νωρίς το πρωί της 13ης Ιουνίου, οι προφυλακές της 22ης ΤΘΤ εισήλ- θαν στο Βιλέρ Μποκάζ χωρίς να συναντήσουν αντίσταση και οι Βρετανοί κυριολεκτικά δεν πίστευαν στην εξα ιρετική τύχη τους. Αυτό που δεν υποψιάζονταν όμως ήταν ότι εκε ί κοντά βρισκόταν μια επ ίλεκτη μονάδα των Waffen SS, η οποία είχε ακονίσει επί μακρόν τη δεξιοτεχνία της στις τοπ ικές αντεπ ιθέσεις στο Ανατολικό Μέτωπο.

Καθώς οι κάτοικοι της πόλης υποδέχονταν με ζητωκραυγές τους απελευθερωτές τους, γερμανικά αναγνωριστικά οχήματα παρακολουθούσαν τις βρεταν ικές κινήσεις από απόσταση ασφαλείας και ενημέ-

1


18

Η σ χεδόν π λήρης απουσία της Luftw affe από το ν ουρανό της Νορμανδίας υποχρέω σε τα γερμανικά στρα τεύμ α τα να πα ρα λλά σσουν συνεχώ ς τα οχήματα και τα όπλα τους για να δ ια φ ύγουν από την εναέρια παρατήρηση.

ρωναν σχετικά τα προϊστάμενα κλιμάκια. Με κάποιο τρόπο οι πληροφορίες έφθασαν και στον υπολοχαγό Μίκαελ Βίτμαν, δ ιοικητή της 2ης Ιλης της 501 Επιλαρχίας Βαρέων Αρμάτων των SS. Η μονάδα αυτή αποτελούσε μέρος της εφεδρείας του I Σώματος Πάντσερ SS και είχε κ ινηθεί από τις 7 Ιουνίου περνώντας τον Σηκουάνα για να καλύψει ακριβώς αυτή την ευπαθή περιοχή του Βιλέρ Μποκάζ. Ενεργώντας μάλλον με απερισκεψία, η Α Ιλη του 4ου Συντάγματος Λογχοφόρων του Λονδίνου, που ανήκε στην 22η ΤΘΤ, προώθησε τα άρματα Cromwell που δ ιέθ ετε μέχρι το ύψωμα 213, παρά τη ν αντίθετη διαταγή του τα- ξίαρχου Ρόμπερτ Χάιντ, ο οποίος είχε ζητήσει να γ ίνε ι καλύτερη αναγνώριση της περιοχής προτού αναπτυχθούν σε αυτή στρατεύματα. Ενώ ορισμένα οχήματα της Α Ιλης κατέλαβαν θέσεις πάνω στο ύψωμα 213, 25 άρματα και η- μιερπυστριοφόρα δικά της και ενός τάγματος πεζικού που τη συνόδευε στάθμευσαν κατά μήκος του δρόμου που οδηγούσε στο Βιλέρ Μποκάζ.

Παρακολουθώντας με τα κιάλια του αυτή τη διάταξη, ο Βίτμαν αντιλήφθηκε αμέσως ότι οι Βρετανοί είχαν υποπέσει σε ένα τραγικό σφάλμα τακτικής και έδρασε άμεσα για να εκμ ετα λλευτε ί τη σπάνια ευκαιρία που του παρουσιαζόταν, οδηγώντας το δικό του βαρύ άρμα Tiger στον δρόμο, χωρίς να περιμένει την άφιξη τεσσάρων άλλων Tiger και ενός PzKpfw IV Special της μονάδας του. Η κίνησή του αιφνιδίασε απόλυτα τον εχθρό. Η πρώτη βολή του Βίτμαν αχρήστευσε το επικεφαλής Cromwell από τα 80 m και, προτού οι Βρετανοί

προλάβουν να συνέλθουν ή να ελιχθούν στον στενό δρόμο, το Tiger κινήθηκε κατά μήκος της φάλαγγας καταστρέφοντας με βολές σχεδόν εξ επαφής το σύνολο των οχημάτων της μέσα σε διάστημα πέντε λεπτών! Αμέσως μετά τον θρίαμβο αυτό ο Βίτμαν ει- σήλθε στο Βιλέρ Μποκάζ και έπειτα από μια συγκεχυμένη ανταλλαγή πυρών στους δρόμους της πόλης κατέστρεψε άλλα τέσσερα Cromwell και εξήλθε χωρίς να υποστεί καμία ζημιά, παρότι δέχθηκε τουλάχιστον μία εύστοχη βολή από το πυροβόλο των 17 pdr ενός άρματος Firefly.

Επειτα από την ανέλπιστη αυτή επιτυχία οι Γερμανοί ανασυντάχθηκαν και επέστρεψαν στο Βιλέρ Μποκάζ με περισσότερα άρματα και με σκοπό την ανακατάληψή του, αλλά αυτή τη φορά η βρετανική άμυνα είχε προλάβει να οργανωθεί και τα αντιαρματικά πυροβόλα των 6 pdr σταμάτησαν την επίθεση. Ανάμεσα στα άρματα που εξουδετερώ θηκαν ήταν και εκείνο του Βίτμαν, αλλά ο θρυλικός αυτός αρματιστής κατόρθωσε να διασωθεί όπως και όλα τα μέλη του πληρώματος του. Οι Βρετανοί κράτησαν προσωρινά την πόλη, αλλά η 22η ΤΘΤ βρισκόταν πλέον σε δύσκολη θέση, ανάμεσα στις λαβίδες της Μεραρχίας Πάντσερ «Lehr» στον βορρά και της 2ης Μ εραρχίας Πάντσερ στον νότο. Η εμφάνιση της τελευτα ίας στο Βιλέρ Μποκάζ έπιασε κυριολεκτικά στον ύπνο τους Συμμάχους, αφού η αεροπορική αναγνώριση δεν είχε καταφέρει να εντοπίσει πρωτύτερα τη μετακίνησή της από την Αμιένη και τη διάβαση του Σηκουάνα, πιθανώς επειδή η μεραρχία κ ινήθηκε μό-


δρες και υλικό. Δύο ημέρες μετά την απόβαση, τα τεχνητά λιμάνια Mulberry ήταν συναρ- μολογημένα στις νορμανδικές ακτές και έτο ιμα να παράσχουν τις υπηρεσίες τους. Η καθυστέρηση στην κατάληψη του Χερβούργου οπωσδήποτε αποτελούσε έναν παράγοντα που δυσχέραινε την ταχύτατη συγκέντρωση δυνάμεων, όπως επιθυμούσε η συμμαχική δ ιοίκηση, αλλά παρά τα προβλήματα μέχρι τα μέσα Ιουνίου είχαν μεταφερθεί στη Γαλλία περισσότεροι από 500.000 στρατιώτες και 77.000 οχήματα. Τότε όμως ξαφνικά ο καιρός στράφηκε και πάλι εναντίον των Συμμάχων, αφού στις 19 Ιουνίου μια τρομερή θύελλα με ανέμους έντασης 8 Μποφώρ και καταρρακτώδη βροχή έπληξε τη Νορμανδία, υψώνοντας κύματα δύο μέτρων στις ακτές.

Η περιοχή είχε να ζήσει τέτο ιο ακραίο καιρικό φαινόμενο πάνω από 50 χρόνια. Μέχρι τ ις 20 Ιουνίου κανένα πλωτό μέσο δεν μπορούσε να περάσει με ασφάλεια τη Μάγχη και η κακοκαιρία βρήκε πρόσφορα θύματα στα μικρά πλοιάρια που συνωστίζονταν μέσα στους τεχνητούς λ ιμένες αναζητώντας μάταια καταφύγιο. Η καταστροφή ήταν πλήρης και το Mulberry στην περιοχή Σαίν Λωρέν του αμερικανικού τομέα άρχισε να διαλύεται αφού άντεξε επί 80 ώρες τη μανία της φύσης. Οταν η θύελλα κόπασε στις 22 Ιουνίου, άφησε πίσω της μια εικόνα πρωτοφανούς καταστροφής, με περισσότερα από 800 μικρά σκάφη να έχουν υποκύψει στο πέρασμά της - μεταξύ αυτών και πολλά από τα πολύτιμα αρμα- ταγωγά που χρειαζόταν ο Μοντγκόμερυ για να ενισχύσει τις δυνάμεις του.

Για τους Γερμανούς το ακραίο αυτό καιρικό φαινόμενο ήταν κάτι σαν τον «θεϊκό άνεμο» που έσωσε δύο φορές την Ιαπωνία τον 13ο αιώνα από την εισβολή των Μογγόλων. Το συμμαχικό προγεφύρωμα έμεινε χωρίς ανεφοδιασμό κατά τη διάρκεια μιας ιδ ια ίτερα κρίσιμης καμπής της μάχης. Μέχρι τις 19 Ιουνίου μεταφέρονταν στη Νορμανδία κατά μέσο όρο 22.000 t ημερησίως, αλλά το επόμενο

τρ ιήμερο η ποσότητα μειώθηκε στους1.000 t. Η έλλειψη πυρομαχικών άρχι

σε να γ ίνετα ι αισθητή, δ ιότι χωρίς επαρκείς ποσότητες οι

συμμαχικές δυνάμεις ήταν ανήμπορες

Ο χήματα της βρετανικής 11ης TO M π ρ οελα ύνουν

προς την Καν σ τις 25 Ιουνίου 1944. Ο ι Γερμανοί

έχουν μ ό λ ις καταφ έρει ένα καίριο π λή γμ α ενα ντίον

οχήμα τος που μ ετέφ ερ ε πυρομαχικά για τον

ανεφ οδιασμό των αρμάτω ν Sherm an, το οπ οίο και

α να τινάζετα ι.

: «ατά τη διάρκεια της νύχτας. Κάτω από — . απειλή μιας νέας και ισχυρότερης γερμα-

• τ ς επίθεσης, ο δ ιο ικητής της 7ης ΤΘΜ, υ- ~ ~ ο ά τ η γ ο ς Μπόμπι Ερσκιν, δ ιέταξε την

ΤΘΤ να απαγκιστρωθεί από το Βιλέρ _ :<άζ και να καταλάβει νέες θέσεις τρ ία χι- : _ :τρα δυτικά της πόλης.

Αυτό που χρειάζονταν τα βρετανικά τε- ?_οακισμένα για να σταθεροποιήσουν τα ε- : : ; .< ά τους κέρδη ήταν η υποστήριξη του ~^-<ού. αλλά ο δ ιο ικητής του XXX Σώματος, : .-.στράτηγος Μπάκναλ, δίσταζε να εμπλέ- : : τ.ς μονάδες του σε βοήθεια της 22ης ΤΘΤ ~ :;τ1μησε αντίθετα μια πιο κλασική λύση,

όντας την 50ή Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ) ζ --οοσβάλει τη Μεραρχία Πάντσερ «Lehr»

• : .τά στο χωριό Χοτό, δυτικά του Τιγύ. Η •z o jo t i αυτή όμως έχασε την ορμή της στις ' ουνί ου και με την άφιξη όλο και περισσό- τερων στοιχείων της 2ης Μεραρχίας Πάντσερ : Βοετανοί έχασαν κάθε ελπίδα να ανοίξουν : .c ρήγμα στην περιοχή του Βιλέρ Μποκάζ. 2 ’.'” άκναλ δ ιέταξε τον Ερσκιν να υποχωρή- γ ϊ σε μεγαλύτερο βάθος και μια γερμανική : . _ε~;θεση η οποία εκδηλώθηκε ακριβώς τη ~ ν μ ή που οι Βρετανοί απεμπλέκονταν στις ι ουνίου, αποκρούστηκε μόνο χάρη στην υ-

Γτήριξη που παρείχε το πυροβολικό της α- _£cΛανικής 1ης ΜΠ από το Κωμόν.

Ο ΚΑΙΡΟΣ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝ

Καθώς το μέτωπο σταθεροποιείτο, οι συμμαχικές δυνάμεις άρχισαν

να εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τον ρυθμό με τον οποίο θα κατόρθωναν να αναπληρώ

σουν τις απώλειές τους, αλλά και να ενισχυθούν με άν-


Ο Γερμανός στρατάρχης Γκύ ντερ φον Κ λο ύ γκ ε , ο οπ οίος ανέλαβε καθήκοντα α νώ τατου δ ιο ικητή Δ ύσης στις 9 Ιο υ λίο υ 1944, ήτα ν «ένα ς ρω μα λέος, επ ιθ ετικ ός τύπος σ τρ α τιω τικ ο ύ », όπως αναφέρει στα α πομνημονεύματά το υ ο Μ π λο ύμ εντρ ιτ . « Σ τη ν αρχή ήτα ν εύθ υμ ος και α ισ ιόδοξος - όπως όλο ι ο ι νεο δ ιο ρ ιζό μ ενο ι δ ιο ικ η τές ... Μ έσα σε λ ίγ ε ς ημέρες έ γ ινε πολύ λ ιτό ς και ήσυχος. Σ το ν Χ ίτλε ρ δεν άρεσε ο α λλα γμ ένο ς τόνος των αναφορών το υ » .

να εκτοξεύσουν νέες επ ιθέσεις. Επιπλέον, για τέσσερις ημέρες οι γερμανικές μεραρχίες απαλλάχθηκαν από το μαρτύριο των αεροπορικών προσβολών και ήταν σε θέση να μετακινήσουν άνετα τις εφ εδρείες τους.

Οι χαοτικές συνθήκες που επικρατούσαν στο σιδηροδρομικό και οδικό δ ίκτυο των μετόπισθεν καθιστούσαν σχεδόν ανέφ ικτο τον ανεφοδιασμό των μεραρχιών της πρώτης γραμμής με επαρκείς ποσότητες καυσίμων και πυρομαχικών. Οι σχηματισμοί που έφ θαναν κακήν κακώς στη Νορμανδία ρίχνονταν αμέσως στη μάχη, χωρίς να έχουν τον απαραίτητο χρόνο να ανασυγκροτηθούν και να αποκαταστήσουν το υλικό τους. Αυτό υπήρξε μια ευτυχής συγκυρία για τους Συμμάχους, καθώς η αποτελεσματικότητα των βομβαρδισμών ξεπερνούσε ακόμη και τις πιο α ισ ιόδοξες προβλέψεις. Ο Μοντγκόμερυ είχε φοβηθ ε ί ό τι τουλάχιστον οκτώ ευκ ίνητες γερμανικές μεραρχίες θα μπορούσαν να μεταφερθούν και να αναλάβουν δράση στη Νορμανδία το αργότερο μέχρι τις 14 Ιουνίου και έτσι το χρονοδιάγραμμα της συμμαχικής μεταφοράς ενισχύσεων είχε επ ιταχυνθεί. Εως τις 16 Ιουνίου 557.000 άνδρες βρίσκονταν στη Νορ

μανδία (περίπου οι μισοί από αυτούς Αμερικανοί), συγκροτώντας 20 μεραρχίες πλήρους ισχύος απέναντι σε 15 γερμανικές, οι οποίες ήταν ελλιπείς ή υποδεέστερες αριθμητικά σε προσωπικό και υλικό.

Στις 17 Ιουνίου ο Χ ίτλερ υποχώρησε στις εκκλήσεις των στρατηγών του και μετέβη κοντά στο μέτωπο προκειμένου να συζητήσει μαζί τους τη διαμορφούμενη κατάσταση. Η σύσκεψη έλαβε χώρα στο Μαρζιβάλ, κοντά στο Σουασόν, όπου είχε κατασκευαστεί από το 1940 ένα αρχηγείο από μπετόν, από το οποίο ο Φύρερ σκόπευε να δ ιευθύνει την ε ισβολή στα βρετανικά νησιά. Σύμφωνα με τον Καρτιέ, ο ι στρατάρχες του Δυτικού Μετώπου βρήκαν τον ηγέτη τους «ωχρό, γερασμένο. να παίζει νοσηρά με μ ία αρμαθιά χρωματιστά μολύβια. Μόνο αυτός έμ ε ινε καθιστάς, αφήνοντας τους δύο στρατάρχες όρθιους, σαν κατηγορούμενους. Τους δηλώνει ότι ο στρατός της Δύσης «πιάστηκε στον ύπνο» και ότι ο εχθρός θα ε ίχε κιόλας ρ ιχ θ ε ί στη θάλασσα αν έλειπαν η πλαδαρότητα της ηγεσ ίας και η δειλ ία των στρατευμάτων».

Δεχόμενοι αυτή την επίπληξη, οι Γερμανοί στρατάρχες δεν έκρυψαν την απαισιοδοξία τους για την έκβαση της εκστρατείας. Ο φον Ρούντστεντ πρότεινε να ξεκ ινήσει μια αργή υποχώρηση σε βάθος, με απώτερο στόχο την οργάνωση ενός μετώπου κατά μήκος των ποταμών Λίγηρα και Ορν, πίσω από το οποίο θα ανασυγκροτούντο οι ευκ ίνητο ι σχηματισμοί, ώστε σε κατάλληλο χρόνο να περάσουν στην αντεπίθεση. Ο Χ ίτλερ όμως απέρριψε κατηγορηματικά αυτή τη σκέψη και επανέλαβε τη διαταγή της ανυποχώρητης άμυνας μέχρις ε σχάτων. Αφηγούμενος όσα ακολούθησαν, ο αντιστράτηγος Γκύντερ Μπλούμεντριτ, αρχηγός επ ιτελείου της Ανώτατης Διοίκησης Δύσης, είπε αργότερα: «Ο Χίτλερ δεν ήθελε να μας επ ιτρέψ ει περισσότερη ελευθερ ία από πριν για να μετακινούμε τ ις δυνάμεις όπως θεωρούσαμε καλύτερο... Επειδή δεν ήθελε να τροποποιήσει τ ις δ ιαταγές του, τα στρατεύματα ήταν υποχρεωμένα να προσκολλη- θούν στη γραμμή που έσπαζε. Δεν υπήρχε πλέον σχέδιο. Απλώς προσπαθούσαμε, χωρίς ελπίδα, να συμμορφωθούμε μ ε τη διαταγή του Χ ίτλερ ότι η γραμμή Καν - Αβράνς έπρεπε να κρατηθεί με κάθε θυσία».

Η OKW παρακολουθούσε την πρόοδο των επιχειρήσεων στους χάρτες της, χ ιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο, και όπως ήταν φυσικό, είχε χάσει την επαφή με την πραγματικότητα της μάχης. Ετσι, δεν ήταν παράξενο που εξέδ ιδε κατά καιρούς ανέφικτες διαταγές, όπως εκείνη για την επίθεση έξ ι μεραρχιών πάντσερ στα όρια σύνδεσης των αμερικανικών και βρετανικών στρατιών, με σκοπό τον διαχωρισμό τους και την κατάληψη της Μπαγιέ. Δυστυχώς για την OKW από τ ις μεραρχίες πάντσερ που ανέφερε στη διαταγή της, τρ ε ις βρίσκονταν ακόμη καθ ’ οδόν προς τη Νορμανδία και δύο είχαν καθηλωθεί στην Καν.

Λ Ο Χ Α Γ Ο Σ ΤΟ Υ ΑΜ ΕΡ ΙΚ Α Ν ΙΚ Ο Υ Π Ε Ζ ΙΚ Ο Υ Ν Ο Ρ Μ Α Ν Δ ΙΑ 1944

Ο λο χα γό ς φορά το αμερικανικό κράνος Μ1941, το χιτώ νιο εκστρ α τε ία ς field jacket Μ 1941 και το μ ά λλ ινο

π α ντελόν ι της σ το λή ς εξόδ ου με ψ ηλές καννάβινες γκα ίτες Μ 1938. Σ το κράνος, σ το ν γιακά το υ υποκαμίσου και στις επω μίδες το υ χ ιτω νίου του φ έρει τα διακριτικά του βα θμού του . Σ τη ν καννάβινη ζώνη το υ Μ 1936 είναι

αναρτημένα η δερμάτινη π ισ τολοθ ή κη Μ 1916, η θήκη του α τομ ικού επ ιδέσ μ ου Μ1941, η φ υ σ ιγγ ιο θ ή κη Μ1918

για δύο γεμ ισ τή ρ ες π ισ το λ ιο ύ και το Μ1910 υ δρ ο δο χε ίο .Ο αξιω ματικός εδώ είνα ι ο π λισ μένο ς με την

αμερικανική ημ ια υτόμα τη αραβίδα Μ Ι, δ ια μ ετρήμ α τος 0,30 in και το αμερικανικό ημ ια υτόμα το π ισ τό λ ι Colt

Μ1911Α1 δ ια μετρήμ α τος 0,45 in (ενδ υ μ α τολογ ική έρευνα - εικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ :

Γιάννης Μ υλω νάς).

Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΧΕΡΒΟΥΡΓΟΥ

Υπήρχαν ωστόσο σοβαρά προβλήματα και στην άλλη πλευρά του λόφου. Η συμμαχική προέλαση που, ούτως ή άλλως, ήταν αργή και προτού ενσκήψει η θύελλα, τώρα έγινε απελπιστικά βραδυκίνητη. Η μόνη ανακούφιση ήλθε από τις επ ιτυχίες που σημειώθηκαν στον αμερικανικό τομέα. Οι απομονωμένοι θύλακες που είχε δημιουργήσει στις 6 Ιουνίου η 82η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία στις λασπώδεις όχθες του ποταμού Μ ερντερέ σώθηκαν εγκαίρως από την προώθηση της 9ης και της 90ής ΜΠ και στις 13 Ιουνίου ολόκληρος αυτός ο τομέας της γερμανικής αντίστασης κατέρρευσε ξαφνικά. Ο αντιστράτηγος Κόλινς, αντί να βαδίσει κατευθείαν προς βορρά και το έπαθλο του Χερβούργου, προτίμησε να αποκόψει τη χερσόνησο Κοταντέν με μια ορμητική ώθηση προς δυσμάς, στρατηγική που στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία. Οι Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές κατέλαβαν το ερειπωμένο Πον λ Αμπέ και τρε ις ημέρες αργότερα το Σαίν Σω- βέρ. Στο δεξιό της πλευρό, η 9η ΜΠ προέ- λασε με ακόμη γοργότερο ρυθμό και, αφού διάβηκε τον ποταμό Ντυβ στις 17 του μη-

ί la

Ηά>·


Η συμμα χική αεροπορία ασκούσε κα τα θ λιπ τική πίεση στις γερμανικές

μ ερα ρχίες που αμύνοντα ν στη Ν ορμανδία. Σ τ ις 18

Ιο υ λ ίο υ βρετανικά αεροσκάφη εξολό9 ρ ευσ α ν 52 εκ το ξε υ τέ ς Nebelw erfer

της 9ης Ταξιαρχίας Εκτο ξευ τώ ν, ενώ οι

α εροπορικές προσβ ολές κα τέστρεφ α ν κατά μέσο

όρο 75 γερμανικά φ ορτηγά τη ν η μέρα !

νός, έφθασε την επομένη στη δυτική ακτή της χερσονήσου Κοταντέν, στο Μπαρνεβίλ συρ Μερ. Ετσι, από τις 18 Ιουνίου περίπου40.000 Γερμανοί στρατιώτες είχαν εκτοπ ιστεί από τις θέσεις τους, με αποτέλεσμα να απο- κοπεί η βόρεια χερσόνησος Κοταντέν από την ενδοχώρα.

Διαβλέποντας την άσχημη τροπή που λάμβανε η εκστρατεία σε αυτό το άκρο του μετώπου, ο Ρόμμελ είχε ε ισηγηθεί την εκκένωση της χερσονήσου, αλλά ο Χ ίτλερ την απαγόρευσε. Το άτυχο LXXXIV Σώμα Στρατού αναγκάσθηκε εκ των πραγμάτων να μοιρα

στεί σε δύο τμήματα, από τα οποία το ένα, υπό τον υποστράτηγο Χέλμιχ, θα υπερασπιζόταν τη βάση της Κοταντέν, ενώ το άλλο, υπό τον αντιστράτηγο Καρλ-Βίλχελμ φον Σλί- μπεν, θα κρατούσε την κορυφή όσο περισσότερο μπορούσε. Το τελευτα ίο αυτό τμήμα α- ποτελείτο από την 91η, 77η, 243 και 709 Μεραρχία Πεζικού, οι οποίες καταδικάστηκαν πρακτικά σε εκμηδένιση απλώς για να καθυστερήσουν την πτώση του Χερβούργου κατά δέκα ημέρες. Ο Μπράντλεϋ ωστόσο δ ιέθ ετε μόλις και μετά βίας τα πυρομαχικά που απαιτούσε μια επίθεση κατά του φρουρίου όπου

ΜΑΧΕΣ

είχαν οχυρωθεί οι τέσσερις γερμανικές μεραρχίες. Ο φον Σλίμπεν είχε αυστηρές διαταγές να υποχωρεί 6ήμα βήμα και να κρατήσει μια ευρεία περίμετρο γύρω από το Χερβούρ- γο, αλλά η βραδεία σύμπτυξη ήταν αδύνατη για έναν στρατό που βασιζόταν για τις μεταφορές του στα υποζύγια και δεχόταν την ασφυκτική πίεση της εχθρικής αεροπορίας.

Οι οχυρώσεις που θα επέτρεπαν ίσως στη φρουρά του Χερβούργου να παρατείνει την άμυνά της για μεγάλο διάστημα δεν είχαν κατασκευαστεί. Ο αντιστράτηγος Μαρκς είχε ζητήσει παλαιότερα ποσότητες τσ ιμέντου για τη δημιουργία μιας οχυρής ζώνης, αλλά έ λαβε την απάντηση πως το τσ ιμέντο είχε διατεθ ε ί για τις εξέδρες εκτόξευσης των πυραύλων V-1. Τα βιαστικά σκαμμένα χαρακώματα δεν δ ιέθετα ν συρματοπλέγματα και πολλές θέσεις δεν ήταν τίποτα περισσότερο από απλά αμπρί που σκεπάζονταν από κορμούς δένδρων. Με εξαίρεση την 77η Μεραρχία Πεζικού, σι υπόλοιπες μεραρχίες του Σλίμπεν ήταν αποσκελετωμένοι σχηματισμοί που είχαν ενισχυθεί βιαστικά με την προσθήκη ανδρών των βοηθητικών υπηρεσιών, μέλη της Οργάνωσης Todt, ηλικιωμένους έφεδρους της αντιαεροπορικής άμυνας και άλλα ετερόκλητα στοιχεία. Ετσι, ο φον Σλίμπεν έδωσε την έ γκρισή του στην 77η Μεραρχία Πεζικού να ε πιχειρήσει διαφυγή προς νότο, πράγμα που κατόρθωσε, με αντίτιμο όμως μεγάλες απώλειες.

Οι Αμερικανοί εκτόξευσαν την επίθεσή τους προς το Χερβούργο στις 19 Ιουνίου. Επειτα από ένα εντατικό σφυροκόπημα από το πυροβολικό, την αεροπορία και το ναυτι

κό, η ασθενής γερμανική άμυνα κάμφθηκε και μέσα σε μία εβδομάδα τρε ις μεραρχίες (η 9η ΜΠ στο αριστερό, η 79η ΜΠ στο κέντρο και η 4η ΜΠ στο δεξιό) του αμερικανικού VII Σώματος, που προχωρούσαν σχεδόν σε φάλαγγα πορείας, έφθασαν στα προάστια της πόλης. Στις 22 Ιουνίου, με την υποχώρηση της κακοκαιρίας, το φρούριο του Χερβούρ- γου δέχθηκε νέο καταιγισμό πυρών, δ ιάρκειας 80 λεπτών, από οβίδες μεγάλου δ ιαμετρήματος και τρ ε ις ημέρες αργότερα το αμερικανικό πεζικό παραβίασε την εξωτερική αμυντική περίμετρο. Τη νύχτα της 25ης ο φρούραρχος της πόλης έσ τε ιλε στο στρατηγείο της Ομάδας Στρατιών «Β» ένα σήμα το οποίο απεικόνιζε ολοκάθαρα τον απελπισμένο αγώνα που διεξαγόταν στην πόλη: «Στρατεύματα εξαντλημένα καί στο έσχατο σημείο αντοχής... απώλεια της πόλης αναπόφευκτη σύντομα... 2.000 τραυματίες χωρίς μέσα περίθαλψης. Η θυσία των επιζώντων είνα ι ακόμη αναγκαία; Απάντηση επείγει». Ο Ρόμμελ μπορούσε να α ντιληφ θεί πολύ καλά την κατάσταση που επικρατούσε στο πολιορκημένο Χερ- βούργο, αλλά ήταν υποχρεωμένος να τηρήσει τις διαταγές της πολιτικής ηγεσίας. Ετσι απάντησε: «Σύμφωνα μ ε τη διαταγή του Φύ- ρερ πρέπει να αντισ ταθείτε έως το τελευτα ίο φυσίγγιο...».

Ηταν προφανές ότι τέτο ιου είδους διαταγές δεν είχαν καμία πιθανότητα να εκτελε- στούν, ειδ ικά όταν έλειπαν ακόμη και οι στοιχειώδεις προϋποθέσεις. Την επομένη ο φον Σλίμπεν κατέθεσε τα όπλα, αλλά ένας αριθμός Γερμανών στρατιωτών που παρέμειναν πιστοί στην εντολή του Χίτλερ, συνέχισαν να

Οι Κα ναδοί σ τρα τιώ τες υπέστησα ν βαριές απώ λειες από τα τμήματα το υ I Σώ μα τος

Π ά ντσερ S S κατά τη ν επ ιχείρηση «G o o d w o o d ».


Η δράση του υ π ο λοχα γο ύ τω ν SS Μ ίκαελ Β ίτμα ν κατά της

βρετανικής 7ης TO M σ το Β ιλέρ Μ ποκά ζ υπήρξε παροιμιώ δης για τη ν τό λμ η και τη δ εξ ιο τεχν ία της

ε κ τέλεσ η ς . Γ τα το κατόρθω μά του ε κ ε ί ο Β ίτμα ν τιμ ήθ ηκε με τα

Ξίφη σ το ν Σ τα υ ρ ό τω ν Ιπποτώ ν στις 22 Ιουνίου 1944.

μάχονται απελπισμένα για άλλες πέντε ημέρες προτού τελικά υποκύψουν. Εντούτοις, κατά την άμυνα του λιμανιού οι Γερμανοί είχαν καταστρέψει σε τέτο ιο βαθμό τις εγκαταστάσεις, ώστε μέχρι το τέλος Αυγούστου δεν ήταν σε θέση να χρησιμοποιηθεί από μεγάλα πλοία. Αυτή ήταν μια ακόμη ένδειξη ότι η χερσαία προέλαση των Συμμάχων δεν συμβάδιζε με το χρονοδιάγραμμα που είχε καταρτίσει το επ ιτελείο του Μοντγκόμερυ, αφού χρειάσθη-

24 καν 23 ημέρες για την πτώση του Χερβούρ-γου έναντι των 15 που υπολόγιζαν αρχικά.

KAMPFGRUPPE VON LUCK, ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ 1944, ΣΕ ΚΛΙΜΑΚΑ 1/35 ΑΠΟ ΤΗΝ DRAGON

Η γνω σ τή ε τα ιρ ία από το Χ ο νγκ Κ ο νγκ κυ κλο φ ο ρ ε ί από το 2001 ένα σ ετ μ ε τέσ σ ερ ις φ ιγ ο ύ ρ ες σ την 1/35 γ ια το υ ς γ ρ εν α δ ιέρ ο υ ς π άντσ ερ το υ 125 Σ υ ν τά γ μ α το ς το υ K a m p fg ru p p e vo n Luck, όπως επ ιχ ε ιρ ο ύ σαν σ τη Ν ορμανδ ία το 1944, π ροσπ αθώ ντας απ εγνω σμένα να σ τα μ α τή σ ο υ ν τη ν π ροέλαση τω ν σ υμ μ α χ ικών δυνάμεω ν. Τα 82 κομ μ ά τια που α π οτελο ύν το κ ιτ β ρ ίσ κο ντα ι κα τα νεμ η μ ένα σε τρ ία π λαίσ ια σκληρού π λασ τικού , χρώ ματος α ν ο ικ το ύ γκρ ι, κα ι η π ο ιό τη τα τη ς λ επ το μ έρ ε ια ς κα ι τη ς χ ύ τευ σ η ς ε ίν α ι ικα νο π ο ιη τ ι

κή γ ια τη ν κλ ίμακα . Σ το εξώ φ υλλο το υ κο υ τ ιο ύ το ν φ ο ρ η τό οπ λισμό τω ν ανδρώ ν από α ρ ισ τερ ά προς τα δ εξ ιά α π οτελο ύν : ένα υποπ ολυβόλο ΜΡ 40, ένα Kar 98Κ με ε κ το ξ ε υ τή βομβ ίδω ν, ένα η μ ια υ τό μ α το τυ φ έ κ ιο W a lte r G ew ehr 41 (W ) τω ν 7,92 m m και ένα τυ φ έκ ιο Kar 98Κ. Σ το κ ιτ δ εν π ερ ιλα μ β ά νετα ι το G ew e h r 41 (W ), αλλά μόνο τυ φ έκ ια Kar 98Κ (τέσ σ ερ α τεμ ά χ ια , το ένα μ ε το ν ε κ το ξ ε υ τή βομβ ίδω ν), δ εσ μ ίδ ες π ολυβόλω ν και ένα P anze rfau s t. Τον οπ λισμό το υ ς συμπ ληρώ νουν χ ε ιρ ο β ο μ β ίδ ες Μ 1924 (δ ύο τεμ ά χ ια ) κα ι Μ1939 (έ ξ ι τεμ ά χ ια ).

Π ερ ισ σ ό τερ ες π λη ρ ο φ ο ρ ίες π α ρέχοντα ι από το P la s tim o d e llis m o (Ιπποκρά- το υ ς 59, τη λ .: 210-3613011, Κ υ β έλη ς 47, τη λ .: 210-2912381) κα ι τα σ υνερ γα ζόμ ενα κα τα σ τή μα τα .

Σ τ έ λ ιο ς Δ ε μ η ρ ά ς

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «EPSOM» ΑΠΟΤΥΓΧΑΝΕΙ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΜΙΑΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Στους υπόλοιπους τομείς του μετώπου ωστόσο οι Σύμμαχοι συναντούσαν πολύ σκληρότερη αντίσταση και αρκετά μεγαλύτερες δυσκολίες στην προέλασή τους. Η μακρά περίοδος νεφώσεων που παρατηρήθηκε κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου βοήθησε τον Ρόμμελ να μεταφ έρει ενισχύσεις στην Καν, καθιστώντας ακόμη δυσκολότερη την κατάληψή της. Ο Μοντγκόμερυ, ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούσε να χάσει την πρωτοβουλία κινήσεων, εγκατέλειψ ε τα αρχικά του σχέδια για προώθηση του VIII Σώματος νοτιοανατολικά της Καν, δ ιότι κάτι τ έ το ιο θα απαιτούσε αναμονή τουλάχιστον μίας εβδομάδας μέχρι τη συγκέντρωση των δυνάμεων, αλλά και γ ιατί ο χώρος μεταξύ της Καν και της θάλασσας ανατολικά του ποταμού Ορν ήταν πολύ περιορισμένος. Η παραμικρή καθυστέρηση σήμαινε ότι οι βρετανικές δυνάμεις θα προσέκρουαν πάνω στις νεοαφι- χθείσες γερμανικές τεθωρακισμένες εφ εδρείες που συσσωρεύονταν ανατολικά της πόλης. Αντί γ ι’ αυτό ο «Μόντι» επέλεξε να δ ιοχετεύσει το VIII Σώμα (το οποίο δεν είχε ακόμη εμπλακεί στη μάχη) σε έναν διάδρομο νοτιοδυτικά της Καν, ώστε να δ ιαβεί τον ποταμό Οντόν κοντά στην Τουρμοβίλ και αμέσως μετά τον Ορν, υπερφαλαγγίζοντας την άμυνα της πόλης. Ταυτόχρονα, το I Σώμα θα παρείχε κάλυψη από ανατολάς και το XXX ΣΣ από δυσμάς. Η επιχείρηση έφερε την κωδική ονομασία «Epsom» και αποτελούσε επανάληψη της αγαπημένης τακτικής του Μοντγκό- μερυ για καλά οργανωμένες μάχες, στις οποίες περιορίζονταν δραστικά οι αστάθμητοι παράγοντες.

Εκτός από τη διαχείριση της εκστρατείας όμως, ο Μοντγκόμερυ είχε επωμιστεί και το κουραστικό καθήκον να υποδέχεται διάφορους επίσημους επισκέπτες που βιάζονταν να «κλέψουν» λίγη από τη δόξα της μάχης στη Νορμανδία. Ετσι, όταν κόπασε η καταιγίδα, ο Βρετανός στρατηγός έσ τε ιλε μια ιδ ιόχειρη επιστολή στον Αϊζενχάουερ, με την ακόλουθη έκκληση: «Θα πολεμάμε σκληρά περίπου τ ις επόμενες δύο εβδομάδες και θα σου ήμουν πραγματικά ευγνώμων αν κρατούσες μακριά όλους τους επισκέπτες. Θέλω να εποπτεύω στενά τη μάχη , καθώς σε αυτό το στάδιο είνα ι πολύ σημαντικό να πάνε τα πράγματα όπως τα θέλουμε. Δεν πρέπει να γίνουν άτακτες κ ινήσεις στη μάχη και να ε ί μαστε ανο ικτο ί σε εχθρ ικές αντεπ ιθέσεις. Δεν έχω καθόλου χρόνο για επ ισκέπτες». Μόνο να υποθέσει μπορεί κανείς αν εννοούσε τον ίδιο τον Αϊζενχάουερ ή τον στρατηγό Ντε Γκωλ, ο οποίος είχε μεταβεί στη Γαλλία λίγες ημέρες νωρίτερα.

Ο περιορισμένος χώρος του προγεφυρώματος εμπόδιζε τον Μοντγκόμερυ να αναπτύξει εγκαίρως τα δύο καναδικά σώματα στρατού που δ ιέθετε , ώστε να σχηματιστεί η προβλεπόμενη 1η Καναδική Στρατιά υπό τον


ί,χεύ

ίαυι

ι χά

ριι/.

Δήμ

ητρα

Μ

ητοο

ύ/Ε

κδόο

εις

IILH

IiKU

IIIU

L'O

OfΜ ετά την παταγώ δη αποτυχία στο Β ιλέρ Μ ποκάζ, η δ εύ τερ η απόπειρα το υ Μ ο ντγκό μ ερ υ να διασπάσει το μέτω πο ή λθ ε στις 26 Ιουνίου 1944 με την επ ιχείρηση « Epsom ». Υ π οσ τη ρ ιζόμ ενο από μια επ ίθεση της 49ης Μ Π, το βρ ετανικό VIII Σώμα Στρ α τού κα τόρθω σε να δ ιαβεί τον π οταμό Ο ντό ν και να ψ θάσει μέχρ ι το ύψωμα 112, αλλά λ ίγ ο α ργότερ α υποχρεώ θηκε να σ υ μ π τυ χθ ε ί κάτω από την πίεση τω ν α ντεπ ιθ έσ εω ν των SS.

αντιστράτηγο Κρήραρ. Ετσι, θα αρκείτο προς το παρόν στις δυνάμεις της 2ης Βρετανικής Στρατιάς για να κατακτήσει την Καν και να ανοίξει τον δρόμο προς το εσωτερικό της Γαλλίας. Δ ιο ικητής του VIII Σώματος ήταν ο αντιστράτηγος Ρίτσαρντ Ο’ Κόνορ, γνωστός από την πρότερη ηρωική του δράση στη βόρεια Αφρική το 1940-41. Είχε στη διάθεσή του τρεις μεραρχίες, τη σκωτσέζικη 15η ΜΠ, την 43η ΜΠ του Ουέσεξ και την 11η ΤΘΜ, με την επιπλέον ενίσχυση της 4ης ΤΘΤ και μιας ανεξάρτητης επιλαρχίας αρμάτων, γεγονός που

ανέβαζε το σύνολο των δυνάμεών του σε60.000 άνδρες και περισσότερα από 600 άρματα.

Απέναντι του όμως Βρίσκονταν μερικές από τις καλύτερες μεραρχίες των Γερμανών, όλες στελεχωμένες από έμπειρους βετεράνους. Η 1η Μεραρχία Πάντσερ SS «Leibstandarte Adolf Hitler» και οι δύο μεραρχ ίες πάντσερ του II Σώματος Πάντσερ SS (9η «Hohenstaufen» και 10η «Frundsberg») είχαν μόλις φθάσει στη Νορμανδία, ενώ και οι υ- πάρχουσες μεραρχίες (12η Μεραρχία Πά-


Από τα πρώτα κιόλας στάδια της μάχης

του προγεφυρώματος είχε γίνει σαφές πως οι Γερμανοί, παρά τη γενικά μειονεκτική στρατηγική θέση

τους, υπερείχαν σε ποιότητα όπλων,

διαθέτοντας εξαιρετικά άρματα, όπως τα Tiger και

Panther, ασυναγώνιστα

πυροβόλα, όπως εκείνα των 88 mm,

και ανώτερα πολυβόλα για

το πεζικό τους, όπως τα MG 42.

ντσερ SS «Hitlerjugend», 2η Μεραρχία Πάντσερ SS «Das Reich», 21η Πάντσερ και Μ εραρχία Πάντσερ «Lehr») μπορεί να ήταν κάπως κουρασμένες, αλλά Βρίσκονταν ακόμη σε καλή κατάσταση από απόψεως υλικού και προσωπικού και κατείχαν επιμελώς οργανωμένες θέσεις κατά μήκος του Οντόν. Η μόνη αδυναμία τους ήταν ίσως ότι εκείνο το κρίσιμο διάστημα οι στρατάρχες Ρούντστεντ και Ρόμμελ απούσιαζαν από τα επ ιτελεία τους, δ ιότι ταξίδευαν προς την Ανατολική Πρωσία για να συναντήσουν τον Χίτλερ. Τον συντονισμό της άμυνας θα είχε συνεπώς ο διο ικητής της 7ης Στρατιάς, στρατηγός Φρίντριχ Ντόλ- μαν.

Από τα πρώτα κιόλας στάδια της μάχης του προγεφυρώματος είχε γ ίνε ι σαφές πως οι Γερμανοί, παρά τη γενικά μειονεκτική στρατηγική θέση τους, υπερείχαν σε ποιότητα όπλων, δ ιαθέτοντας εξα ιρετικά άρματα, όπως τα Tiger και Panther, ασυναγώνιστα πυροβόλα, όπως εκείνα των 88 mm, και ανώτερα πολυβόλα για το πεζικό τους, όπως τα MG 42, τα οποία είχαν την απίστευτη ταχυβολία των1.200 φυσιγγίων το λεπτό. Η ποιοτική αυτή υπεροχή, σε συνδυασμό με τις θαυμάσιες αρετές της γερμανικής στρατιωτικής ηγεσίας ακόμη και στα κατώτερα κλιμάκια, αντιστάθμιζε με το παραπάνω τη συμμαχική υπεροχή σε αριθμούς και αεροπορία, οδηγώντας τον Μο- ντγκόμερυ να εκδώσει μια οργισμένη ανακοίνωση την παραμονή της επιχείρησης «Epsom»: «Εχει υποπέσει στην αντίληψή μου ότι κυκλοφορούν αναφορές σχετικά με την α ξία του βρετανικού εξοπλισμού , των αρμάτων κλπ. σε σύγκριση με εκείνα των Γερμανών.

Δ εν επ ιτρέπεται κάτι τέτο ιο αυτή την ώρα. Εχουμε λάβει καλές θέσ εις , οι δυνάμεις έ χουν αυξηθε ί και αύριο θα ορμήσουμε στον εχθρό. Οτιδήποτε υπονομεύει την εμπ ιστοσύνη και το ηθ ικό μας πρέπει να παταχθεί αμείλ ικτα». Υπήρχαν όμως και ανησυχητικά σημάδια κάμψης του ηθικού των Βρετανών στρατιωτών, οι οποίοι αντιδρούσαν υστερικά όταν δέχονταν εχθρικά πυρά ή έβλεπαν τους συναδέλφους τους να σκοτώνονται. Σε κά- ποιες μονάδες είχε καταρρεύσει η πειθαρχία και υπήρξαν περιπτώσεις όπου χαμηλόβαθμοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί είχαν βγάλε ι τα διακριτικά τους. Ο Μοντγκόμερυ χρειαζόταν επειγόντως μια μεγαλειώδη νίκη για να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του στρατεύματος του.

Της επιχείρησης «Epsom» προηγήθηκε μια υποστηρικτική επίθεση από την 49η ΜΠ του XXX Σώματος, η οποία διεξήχθη στις 25 Ιουνίου και κατόρθωσε να ανοίξει ένα ρήγμα εύρους 5 km στα πλευρά της Μεραρχίας Πάντσερ «Lehr», αλλά δεν έφθασε μέχρι την πόλη Ρορέ ούτε απέσπασε από τον εχθρό την ομώνυμη κορυφογραμμή. Οι άσχημες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν εμπόδισαν τη συμμαχική αεροπορία να ενεργήσει, αλλά παρά τα προβλήματα η επιχείρηση «Epsom» ξεκίνησε το επόμενο πρωί σύμφωνα με το πρόγραμμα. Οι Σκωτσέζοι της 15ης ΜΠ βάδισαν μέσα σε ένα πεδίο μάχης τυλιγμένο σε ομίχλη, υποστηριζόμενοι από ένα τρομερό μπαράζ, στο οποίο συμμετείχαν 700 πυροβόλα, δηλαδή σχεδόν το σύνολο του πυροβολικού της 2ης Βρετανικής Στρατιάς.

Μετά την αρχική μικρή πρόοδο, η βρετα-

26

Αμ ερ ικα νοί τρα υμ α τιοφ ορ είς π ροσπα θούν να α π οφ ύγουν τα εχθρ ικά πυρά ενώ μ ετα φ έρ ουν

έναν τραυματία .


Το αμερικανικό π υ ρ οβ ολικό δ ιαδραμάτισε κα θορ ιστικό ρ ό λο στη νικηφόρα έκβαση της μάχης της Νορμανδίας, αφ ού σύμφω να με ένα α π όφ θ εγμ α της εποχής «δ ε ν έπρεπε π ο τέ να σ τέλνετα ι ένας σ τρα τιώ της για να κάνει τη

δου λε ιά μιας οβ ίδα ς». Η μέση ημερήσια κατανάλω ση πυρομαχικώ ν το υ αμερικανικού πυ ρ οβ ολικο ύ κορυφ ώ θηκε στα μέσα Ιο υ λίο υ το υ 1944, ότα ν μα ινότα ν η μάχη για το Σα ίν Λ ο : συνολικά α ντισ το ιχούσα ν καθημερινά 80

οβ ίδες σε κάθε οβ ιδο β ό λο των 105 mm, 53 οβ ίδες σε κάθε οβ ιδοβόλο των 155 mm και 20 οβ ίδες σε κάθεοβ ιδο β ό λο τω ν 8 in, χω ρ ίς να υ π ο λο γ ισ το ύ ν οι ά λλο ι τύ π ο ι πυροβόλων.

J§

τός δεν θα ε ίμ α ι εγώ».Για να αντιμετωπίσουν την υπεροπλία του

αντιπάλου τους σε βαρέα όπλα, οι άνδρες των Waffen SS κατέφυγαν στην τακτική τους δεξιότητα. Περίμεναν πάντα τους Βρετανούς να πλησιάσουν σε μικρή απόσταση και κατόπιν τους εξουδετέρωναν με το πρώτο τους πλήγμα, αλλάζοντας αμέσως θέση για να αποφύγουν το μπαράζ πυροβολικού που θα ακολουθούσε. Τα σκωτσέζικα συντάγματα πλήρωναν με εκατοντάδες απώλειες κάθε χιλιόμετρο εδάφους και μέχρι το μεσημέρι ήταν ανήμπορα να ουνεχίσουν. Βλέποντας αυτή την εξέλιξη, ο Ο’ Κόνορ ενέπλεξε στη μάχη την 11η ΤΘΜ, διατηρώντας ακόμη την ελπίδα πως θα κατάφερνε να καταλάβει άθ ικτες τις γέφυρες του Οντόν, αλλά οι νεαροί πολεμιστές της «Hitlerjugend» τη συγκρότησαν αποτελεσματικά νότια του Σε. Ετσι, το πρώτο 24ωρο της επιχείρησης παρήλθε με το VIII Σώμα να έχει αποσπάσει μόνο 6 km εδάφους από τις θέσεις εκκίνησής του.

Το επόμενο πρωί ο στρατηγός Ντέμπσεϋ θεάθηκε να προχωρά με το Jeep του, φορώντας ένα αδιάβροχο και το πηλήκιο με τη χαρακτηριστική κόκκινη ταινία, προσπαθώντας να δείχνει αμέριμνος. Η διαχείριση της μάχης από έναν Βρετανό διοικητή ήταν ανέκαθεν και ζήτημα στυλ, πέρα από τ ις πραγματικές δυνατότητές του. Την ίδια ημέρα ο δ ιοικητής της 15ης ΜΠ, υποστράτηγος ΜακΜίλαν, αποφάσισε να αποφύγει μια επανάληψη του χάους που είχε επ ικρατήσει την προηγουμένη. όταν δημιουργήθηκε κυκλοφοριακή συμφόρηση μήκους 10 km πίσω από το ρήγμα που είχαν ανοίξει οι μονάδες του. Ετσι, εγκατέ- λειψ ε την παραδοσιακή τακτική της προέλασης με μέτωπο τεσσάρων ταγμάτων και ώθησε ένα από τα εφεδρικά του τάγματα (το 2ο των Αργκαϊλ και Σάδερλαντ Χαϊλάντερς) νότια, διαμέσου του χωριού Σε, με τη σαφή ε ντολή να αδιαφορήσει για την ασφάλεια των πλευρών του και να μη σταματήσει προτού καταλάβει τη γέφυρα στην Τουρμοβίλ. Η τακτική αυτή αποδείχθηκε ανέλπιστα επιτυχής και το τάγμα, αντιμετωπίζοντας μόνο ασθενή

21 βρετανικά άρματα και ά λλα22 τεθω ρακισμένα οχήματα.Το ε ικονιζόμ ενο άρμα φ έρει α ντιμ α γνη τική επίστρω ση "zim meritt" και έχε ι δ ίχρωμη π α ρα λλα γή με βασικό το overall sand και α κανόνιστες λω ρ ίδες από olive green (ε ικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Δ η μ ή τρ η ς Χ α δούλα ς/Ιστορ ική έρ ευνα : Σ τέ λ ιο ς Δεμ ηρά ς).

Ο ι Αμ ερ ικα νοί σ τρα τιώ τες συνε ιδη τοπ ο ίη σ α ν από πολύ

νωρίς ό τι χρ ε ιά ζοντα ν μ εγα λύ τερ η ισχύ πυρός για να επ ικρα τήσουν στις μάχες

της Ν ορμανδίας. Από τις 3 Ιο υ λίο υ 1944 η 1η Σ τρα τιά

τω ν ΗΠΑ άρχισε να ανακατανέμει τα

ο π λο π ο λυ β ό λα BAR, τους ε κ το ξε υ τέ ς Bazooka, τους

εκ το ξε υ τέ ς βομβίδω ν και τους όλμ ου ς , αφαιρώντας

τους από μονάδες υποστήρ ιξης και παρέχοντάς τους σε εκε ίνες της πρώ της

γραμμής.

Γερμανικό βαρύ άρμα μάχης Tiger I A u s fE , Νορμανδία, Ιούνιος 1944.Το PanzerKam pfwagen VI Tiger, ότα ν εμφ ανίσθηκε σ το πεδίο της μάχης, έδ ε ιξε τις δ υ να τό τη τές το υ και κανένα άρμα μάχης της περ ιόδ ου δεν ήτα ν ικανό να το στα μα τήσει. Εφ ερε το ισχυρό πυροβ όλο KwK 36 των 88 mm με αναχορηγία 84 βλημά τω ν και δύο π ολυβ όλα των 7,92 mm με αναχορηγία 5.850 φ υσιγγίω ν. Είχε πλήρω μα π έντε ανδρών και η μ έ γ ισ τη τα χύ τη τα σε δρόμο έφ θα νε τα 38 km/h.Το ε ικο νιζόμ ενο άρμα με τον κωδικό "205" (κόκκινοι αρ ιθμ οί με λευ κ ό περ ίγρα μμα) α π ο τε λε ί το προσω πικό άρμα μάχης του υ π ο λοχα γο ύ Μ. Β ίτμαν, δ ιο ικητή της 2ης Ιλης της 101 Επ ιλαρχίας Βαρέω ν Αρμάτω ν Π ά ντσερ των SS (101 s.SS -pz. Abt.). Μ ε το Tiger I "222" στις 13 Ιουνίου 1944 ο Β ίτμα ν αντιμετώ π ισε σ το Β ιλέρ Μ ποκά ζ μια ολό κλη ρ η βρετανική τεθω ρακισμένη ταξιαρχία. Εκείνη την ημέρα με γεμ ιστή το ν Β ο λ , οδ η γό τον Μ ύλερ και α συρμα τιστή το ν Γιόνας ο Β ίτμα ν κα τέστρεψ ε

νική επίθεση έχασε ξαφνικά την ορμή της καθώς το μποκάζ πύκνωνε γύρω από τα οχυρωμένα χωριά που έφρασσαν τον δρόμο προς τον Οντόν. Το Σε και το Σαίν Μοβιέ κατελή- φθησαν έπειτα από σκληρές μάχες σώμα με σώμα και δύο επ ικίνδυνες αντεπ ιθέσεις των Γερμανών αποκρούστηκαν χάρη στην έγκα ιρη επέμβαση του πυροβολικού. Το βρετανικό πυροβολικό απέδειξε για μια ακόμη φορά την έξοχη ποιότητά του, αφού κατόρθωνε να συγκεντρώ νει βολές έως και 300 πυροβόλων ε ναντίον ενός στόχου σε ελάχιστα λεπτά! «/Απαξ και αρχίσει η μάχη», είχε τηλεγραφήσει εμπιστευτικά στον Αϊζενχάουερ ο Μο- ντγκόμερυ, «θα συνεχίσω να μάχομαι στο ανατολικό πλευρό μ έχρ ι ένας από τους δυο μας (εννοούσε τον Ρόμμελ) να λυγίσει. Κι αυ


ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΑΡΧΙΛΟΧΙΑΣ ΤΩΝΤΕΘ Ω ΡΑ ΚΙΣΜ ΕΝ Ω Ν , Ν Ο Ρ Μ ΑΝ ΔΙΑ 1944 Τα πληρώ ματα τω ν αμερικανικώ ν αρμάτω ν φ ορούσαν μια ολόσω μη λα δ ί φόρμα, ένα ειδ ικό τζά κετ (tanker’s jacket) και ειδ ικό π ρ ο στα τευ τικό κράνος. Ο ι Α μ ερ ικα νοί α ρμα τιστές έφ εραν αμερικανική καννάβινη εξά ρτυση που α πο τελού ντα ν από τη ζώνη Μ 1936, τη δερμάτινη π ισ τολοθ ή κη Μ 1916, θήκη α τομ ικού επ ιδέσμου Μ1918, φ υ σ ιγγ ιο θ ή κη Μ1918 για δύο γεμ ιστήρ ες π ισ τολιού και το Μ 1910 υδροδοχείο .Το π ισ τόλ ι είναι το αμερικάνικο ημ ια υτόμα το Colt Μ1911Α1 δ ια μετρήμα τος 0,45 ίη (ενδ υμ α τολογική ερευνά - εικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Γιά ννης Μ υλωνάς).

αντίσταση, επέτυχε τον αντικε ιμεν ικό σκοπό του το ίδιο βράδυ.

Τα ξημερώματα της 27ης Ιουνίου ο Ντέ- μπσεϋ πέρασε την 11η TOM από τη γέφυρα στη νότια όχθη του Οντόν, αλλά, όταν τα στρατεύματά του είχαν ήδη κόψει τον αυτοκινητόδρομο Καν - Εβρεσύ κοντά στο ύψωμα 112, αποφάσισε να αναβάλει για λίγο την προώθηση προς τον Ορν, επειδή πληροφορήθη- κε πως συνέκλιναν εναντίον του οι δυνάμεις του II Σώματος Πάντσερ SS. Επρόκειτο για ένα συνετό μέτρο, αφού ο Ντόλμαν είχε διατάξε ι τον δ ιο ικητή του συγκεκριμένου σώματος, στρατηγό των SS Πάουλ Χάουσερ, να ε κτοξεύσει άμεση αντεπίθεση προς αποκατάσταση του μετώπου, και κυρίως της γραμμής του Οντόν. Το κτύπημα αυτό καταφέρθηκε στις 29 Ιουνίου από τα νοτιοδυτικά και, εκτός από τη «Hohenstaufen» και τη «Frundsberg», συμμετείχαν ακόμη η «Lehr» και η 2η Μεραρχία Πάντσερ, ενώ η «Leibstandarte» συγκροτούσε τον εχθρό μετωπικά. Οι Σκωτσέζοι ωστόσο άντεξαν την πίεση, υποστηριζόμενοι αφειδώς από το πυροβολικό τους, τις βολές των θωρηκτών στα ανοικτά και την αεροπορία. Η τύχη τούς χαμογέλασε όταν ο Ντόλμαν πέθανε από καρδιακή ανακοπή, επ ιτείνοντας τη σύγχυση της μάχης.

Σε εκείνη τη φάση, οι Βρετανοί είχαν ουσιαστικά επικρατήσει αφού απέκρουσαν τη γερμανική αντεπίθεση και διατήρησαν το δε- σπόζον ύψωμα 112 στον νότο, αλλά ο Ντέ- μπσεϋ φοβήθηκε πως ο εχθρός προετοίμαζε κάτι χειρότερο και έχασε την ψυχραιμία του, διατάζοντας την 11η Τ0Μ να συμπτυχθεί βόρεια του Οντόν! Σύμφωνα με το σκεπτικό του, η μεραρχία αυτή ήταν υπερβολικά εκ τε θειμένη στην παρούσα θέση της και πιθανώς να μη κατάφερνε να αποκρούσει μια ισχυρή επίθεση των Γερμανών. Με αυτό τον τρόπο χάθηκε άδοξα η ευκαιρ ία για μια σπουδαία βρετανική νίκη και οι Γερμανοί, αφού ανακα- τέλαβαν το ύψωμα 112 στις 30 Ιουνίου, αποκατέστησαν πάλι τη γραμμή του Οντόν, αναγκάζοντας τον Μοντγκόμερυ να διακόψει την επιχείρηση «Epsom», η οποία του είχε ήδη στοιχίσει 4.000 απώλειες.


Ο ταν οι Σύμ μα χοι κατέλαβα ν ε π ιτέλο υ ς το Σα ίν Λ ο στις

19 Ιο υ λίο υ 1944, η πόλη π αρουσίαζε μια εφ ια λτική εικόνα

ερήμω σης από τους α νη λεε ίς βομβαρδισμούς.

30

Η ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ SS ΑΠΟΚΡΟΥΕΤΑΙ

Οι Γερμανοί αναθάρρησαν και επ ιχείρησαν να ανακτήσουν την επ ιθετική πρωτοβουλία. Η περίοδος αναμονής του Ρόμμελ για την άφιξη του II Σώματος Πάντσερ SS είχε λήξει και πλέον ο Γερμανός στρατάρχης ήλπιζε πως θα κατόρθωνε να επ ιβληθεί των αντιπάλων του με τους κατάλληλους επιχειρησιακούς ε λιγμούς. Οι επ ίλεκτες γερμανικές μεραρχίες πάντσερ κτύπησαν με μανία το βρετανικό προγεφύρωμα στον Οντόν, με σκοπό όχι μόνο να το εξαλείψουν, αλλά και να ωθήσουν μια σφήνα μέσα στη διάταξη του Μοντγκόμε- ρυ. Ο Βρετανός δ ιο ικητής φρόντισε ωστόσο να καλύψει τα νώτα του, στέλνοντας μια κα- θησυχαστική επιστολή στον αρχηγό του Αυ- τοκρατορικού Γενικού Επιτελείου, στρατηγό σερ Αλαν Μπρούκ: «Το ευρύτερο γενικό μου σχέδιο ω ριμάζει... Ολες οι υπολογίσιμες ε χθρ ικές δυνάμεις και οι τεθω ρακισμένες μ ε ραρχίες τους επ ιτίθ εντα ι στο μέτωπο της 2ης Βρετανικής Στρατιάς. Αυτό δ ιευκολύνει πολύ περισσότερο το έργο της αμερ ικανικής 1ης Στρατιάς».

Διαθέτοντας ανεπαρκές πεζικό, η γερμανική ανώτατη διοίκηση δεν είχε παρά να χρησιμοποιήσει τα τεθωρακισμένα της για να κλείσει τα συνεχώς αυξανόμενα κενά των γραμμών της. Αυτό την εμπόδισε να αναλάβει μια τολμηρή αντεπίθεση μεγάλης κλίμακας, η οποία θα είχε ως στόχο να οδηγήσει τους Συμμάχους πίσω στη Μάγχη. Το μόνο που μπορούσε να γ ίνει ήταν τοπικά κτυπήματα

που θα έθεταν τον εχθρό εκτός ισορροπίας, αλλά γρήγορα χάθηκε και αυτή η ελπίδα. Στις 29 Ιουνίου μια δύναμη 236 τεθωρακισμένων (76 Panther, 78 PzKpfw IV και 78 StuG III), τα οποία ανήκαν στα μόλις αφ ιχθέντα στρατεύματα του II Σώματος Πάντσερ SS, του έμπειρου αντιστράτηγου Βίλχελμ Μπήτριχ, προσπάθησε να φθάσει στην οδό Καν - Μπαγιέ με μια επίθεση που εξαπέλυσε κοντά στο Εβρεσύ. Τα πυρά του βρετανικού στόλου και του πυροβολικού κατέστρεψαν πολλά τεθω ρακισμένα προτού καν ξεκινήσουν, ενώ τα αντιαρματικά πυροβόλα σταμάτησαν τα υπόλοιπα.

Η ανάθεση στο II Σώμα Πάντσερ SS μιας ε πίθεσης μεγάλης κλίμακας προτού προλάβει να εγκλιματισ τε ί στη Νορμανδία και να εξο ικειω θεί με τον χώρο, αποδείχθηκε αποφασιστικό σφάλμα. Οι επ ίλεκτες μεραρχίες ενήρ- γησαν όπως θα είχαν πράξει στη Ρωσία, ποντάροντας στον αιφνιδιασμό και κτυπώντας σε ευρύ μέτωπο, χωρίς επαρκή υποστήριξη πυροβολικού και χωρίς να περιμένουν την άφιξη της επιλαρχίας των Tiger που διέθεταν. Αλλωστε, οι Γερμανοί δεν είχαν και τα εφόδια που απαιτούντο για να φέρουν σε πέρας μια τέτο ια επιχείρηση. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, χρειάζονταν τουλάχιστον 20.000 t εφοδίων κάθε είδους για την έναρξή της και επιπλέον 4.500 t ημερησίως, όταν η συνολική μεταφορική ικανότητα των γερμανικών φορτηγών οχημάτων στη Νορμανδία δεν υπερέ- βαινε τους 1.3001. Υπό αυτές τις συνθήκες, η αντεπίθεση των SS έχασε την ορμή της και σταμάτησε στις 2 Ιουλίου. Ηταν πια φανερό ό τι οι τακτικές του κεραυνοβόλου πολέμου


της εποχής 1939-41 δεν μπορούσαν να δώσουν λύση απέναντι σε έναν αντίπαλο εφοδιασμένο με τρομακτική ισχύ πυράς. Τα συμμαχικά στρατεύματα εισβολής ήταν και θα παρέμεναν στη Νορμανδία.

Ωστόσο, το πιο παράδοξο γεγονός που αντιμετώπισαν οι Σύμμαχοι μετά την απόβαση δεν ήταν η στάση των Γερμανών αλλά των Γάλλων κατοίκων. «Οι περισσότεροι μας χα ιρετούσαν», έγραφε ο υπασπιστής του Αϊζεν- χάουερ, «ενώ κάποιοι άλλοι έδειχναν κάπως σαστισμένοι... Νομίζω πως οι μέσοι άνθρωποι ενδ ιαφέρονταν περισσότερο να περισυλλέγουν τα λίγα υπάρχοντά τους που είχαν α- ηομείνει στα κατεστραμμένα σπίτια τους... Ο πληθυσμός φα ίνετα ι καλοθρεμμένος και τα παιδιά υγιή και καλοντυμένα». Πολύ γρήγορα επιβεβαιώθηκε η αρχική υποψία των Συμμάχων ότι οι κάτοικοι της Νορμανδίας δεν ήταν καθόλου ικανοποιημένοι από την εισβολή. Συνοδεύοντας τον Τσώρτσιλ στην περιοχή του προγεφυρώματος, ο σερ Αλαν Μπρούκ έ γραφε: «Μου προκάλεσε έκπληξη πόσο λίγο είχε επηρεαστεί η χώρα από τη γερμανική κατοχή και τα πέντε χρόνια πολέμου. Ολες οι σοδειές ήταν καλές, τα χωράφια αποψιλωμέ- να από τα αγριόχορτα και υπήρχαν πολλές ευτραφ είς αγελάδες, άλογα και κοτόπουλα». Ο Αϊζενχάουερ ωστόσο δεν αφέθηκε να παρασυρθεί από αυτή την ειδυλλιακή εικόνα:

«Ορισμένες από τ ις μεγαλύτερες πόλεις που βρίσκονταν στον άξονα προέλασής μας έγ ι- ναν σκόνη. Ιδίως το Σαίν Λο και η Καν... Οι Γερμανοί είνα ι κτήνη!»

ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΔΥΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ

Για τη RAF η καθυστέρηση εξασφάλισης της Καν ήταν εξα ιρετικά ενοχλητική, δ ιότι πολλά είχαν βασιστεί στην ταχεία κατάληψη της πόλης και των αεροδρομίων που υπήρχαν στα νοτιοδυτικά της. Παρόλα αυτά, η αποτυχία στην Καν δεν εμπόδισε τη συμμαχική αεροπορία να αρχίσει τη δράση της από το γαλλικό έδαφος. Ηδη από τις 9 Ιουνίου τμήματα μηχανικού είχαν συμπληρώσει την κατασκευή του πρώτου πεδίου προσγείωσης στη Νορμανδία και μέσα σε τρε ις εβδομάδες 31 συμμαχικές μοίρες επιχειρούσαν από τις βάσεις του προγεφυρώματος. Η αεροπορική υπεροχή επέτρεψε στους Συμμάχους να συνε- χίσουν την απομόνωση του πεδίου της μάχης της Νορμανδίας και αυτός ήταν ίσως ο σπουδαιότερος παράγοντας που συνέβαλε στην τελ ική συντριπτική νίκη τους δυτικά του Σηκουάνα.

Στις 31 Ιουνίου το αμερικανικό VIII Σώμα Στρατού άρχισε να πιέζει τους Γερμανούς προς νότο, κατά μήκος της δυτικής ακτής

Το 70% τω ν συμμαχικώ ν απω λειώ ν σ τη Νορμανδία

π ρ ο ή λθ ε από πυρά γερμανικώ ν όλμ ω ν !

Ιδ ια ίτερα επ ίφ οβ οι ήτα ν οι ό λμ ο ι τω ν 120 mm, αλλά

ευτυχώ ς για τους επ ιτιθ έμ ενου ς σπάνιζαν.

31


Ο φόβος του SHAEF ήταν η επιστροφή σε

έναν αγώνα χαρακωμάτων τύπου

Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και υπό αυτό

το πρίσμα είναι κατανοητή η ανησυχία

που επικρατούσε στους κόλπους του,

αλλά και η οργή για τη στάση του

Μοντγκόμερυ.

32

της χερσονήσου Κοταντέν, σε μια προσπάθεια να διασπάσει τη γερμανική άμυνα και να ανοίξει έναν παράπλευρο δρόμο προς τον Σηκουάνα. Ομως οι σκληρές μάχες που υποχρεώθηκε να δ ιεξαγάγει μέσα στο μποκάζ, σε συνδυασμό με τις κακές καιρικές συνθήκες, έκαναν την επίθεσή του να εξασθενήσει πρόωρα. Η γερμανική διοίκηση είχε αξιοποιήσει τα διδάγματα από τη μέχρι τό τε εξέλιξη των επιχειρήσεων στη Νορμανδία και είχε αναπτύξει μεθόδους για την εξουδετέρωση της συμμαχικής υπεροχής σε πυροβολικό και αεροπορία. Η μάζα των εφεδρειών, αντί να τη ρείτα ι στην κύρια γραμμή αντίστασης, μετακινείτο τουλάχιστον κατά τα δύο τρ ίτα σε ακόμη πιο απομακρυσμένους χώρους διασπο- ράς των μετόπισθεν, όπου απέφευγε τα αποτελέσματα του εχθρικού σφυροκοπήματος.

Ωστόσο, η κίνηση των Αμερικανών λ ε ιτούργησε προειδοποιητικά για τον Ρόμμελ υ- πενθυμίζοντάς του ότι δεν έπρεπε να παραμελεί το δυτικό πλευρό του και έτσ ι τ ις αμέσως επόμενες ημέρες φρόντισε να μετακινήσει απέναντι στα τμήματα του Μπράντλεϋ τη 2η Μεραρχία Πάντσερ SS «Das Reich» και την επ ίλεκτη Μεραρχία Πάντσερ «Lehr». Οσο για τον Μοντγκόμερυ, αυτός έσ τε ιλε μια ευγεν ική επιστολή στο SHAEF, στην οποία εγκωμίαζε τους Αμερικανούς στρατιώτες: «Εχοντας πλέον υπό τ ις δ ιαταγές μου Αμερικανούς στρατιώτες στη μάχη κατάλαβα τι θαυμάσιο ι τύποι είνα ι. Είναι προσηλωμένοι στην επ ίτευ ξη του στόχου τους και η γενναιότητά τους στη μάχη είνα ι εξα ίρετη . Μ ετέφερα τώρα το τακτικό μου στρατηγείο στην αμερικανική ζώνη κι έτσ ι τους βλέπω συχνά. Τους ε ίμα ι υ ποχρεωμένος».

Ο Αϊζενχάουερ όμως δεν μπορούσε να ησυχάσει με τέ το ιες φιλοφρονήσεις. Είχε νιώσει να κυρ ιεύετα ι από ένα κύμα «αισ ιοδοξίας και έμπνευσης» όταν είχε επ ισκεφθεί για πρώτη φορά το προγεφύρωμα της Νορμαν- δίας στις 12 Ιουνίου και αποφάσισε να επισ τρέφει και πάλι σε αυτό στις αρχές Ιουλίου, αλλά αυτή τη φορά με εμφανή την ενόχλησή του εξα ιτίας της υπερβολικής επιφυλακτικό- τητας του Μοντγκόμερυ. Οπως αναφέρει ο Ιρβινγκ, «ήταν συντετρ ιμμένος από τη χρήση του πυραύλου V-1. Ηδη ανήσυχος από την καθυστέρηση της προέλασης στη Νορμανδία, αντιδρούσε υπερβολικά σε οποιοδήποτε ε ρέθ ισμα υποδήλωνε ότι ο Χ ίτλερ αναλάμβανε εκ νέου πρωτοβουλίες».

Η αρχική αισιοδοξία που είχε κυριεύσει το SHAEF σταδιακά μετατράπηκε σε απογοήτευση και ανησυχία όταν έγινε σαφές πως η μάχη της Νορμανδίας λάμβανε τη μορφή ε νός αργού αγώνα φθοράς. Οταν ο Ερυθρός Στρατός εκδήλωσε τη δική του μεγάλη επ ίθεση στη Λευκορωσία στις 22 Ιουνίου, με σκοπό να συμπέσει με την πίεση από δυσμάς, ο «Αϊκ» πληροφορήθηκε με ενόχληση τις μεγάλες και κεραυνοβόλες επ ιτυχίες των Σοβ ιετικών, οι οποίες έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με το ακινητοποιημένο μέτωπο στη βορειοδυτική Γαλλία. Ο εκνευρισμός του Αϊζενχάου- ερ ήταν άλλωστε δικαιολογημένος. Εχοντας το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού και της α

πόλυτης αεροπορικής υπεροχής, οι συμμαχικές δυνάμεις θα έπρεπε ήδη να είχαν καταφ έρει να απωθήσουν τον ασθενέστερο αντίπαλο με σχετική ευκολία. Ο φόβος του SHAEF ήταν η επιστροφή σε έναν αγώνα χαρακωμάτων τύπου Α ’ Παγκοσμίου Πολέμου και υπό αυτό το πρίσμα είναι κατανοητή η ανησυχία που επικρατούσε στους κόλπους του, αλλά και η οργή για τη στάση του Μο- ντγκόμερυ.

Η αντίθεση μεταξύ των επιχειρησιακών δογμάτων του Αμερικανικού και του Βρετανικού Στρατού είχε καταστεί εμφανής αρκετό καιρό πριν από την απόβαση στη Νορμανδία. Οι Αμερικανοί ήταν θιασώτες της τολμηρής επίθεσης και της υπολογισμένης διακινδύ- νευσης, ενώ οι Βρετανοί έδιναν έμφαση στην οικονομία δυνάμεων μέσω της προσεκτικής και μεθοδικά οργανωμένης διάθεσης των πόρων. Ο Αϊζενχάουερ επιθυμούσε να αναλη- φθούν επ ιθέσεις σε όλο το εύρος του μετώπου και να επιδιωχθεί η διάσπαση οπουδήποτε ήταν εφ ικτή, αρκεί να κατέληγε σε εκδίωξη του εχθρού από τη Γαλλία. Αντίθετα, ο Μο- ντγκόμερυ φοβόταν ότι μια τέτο ια στρατηγική θα προκαλούσε διάσπαση των προσπαθειών και αδικαιολόγητα μεγάλες απώλειες. Είχε διαρκώς κατά νού πως η δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού της Βρετανικής Αυτοκρατορίας πλησίαζε στην εξάντλησή της και πως οι συμμαχικές μεραρχίες που θα συμμετείχαν στην επιχείρηση «Overlord» θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις 52 γερμανικές μόνο αν διαφύλατταν τη ζωή των μαχητών τους. Αυτό θα γινόταν παρασύροντας τον εχθρό να επικεντρώσει τη δράση του σε έναν μόνο στενό τομέα του μετώπου, όπου θα τον έφθειραν συστηματικά, ελαφρύνοντας παράλληλα την πίεση που ασκούσε στους υπόλοιπους τομείς.

Αυτό ακριβώς συνέβη γύρω από την Καν. Η αποτυχία Βρετανών και Καναδών να καταλάβουν την πόλη την πρώτη ημέρα της απόβασης αποδείχθηκε τελ ικά ήσσονος σημασίας, αν και όσοι άσκησαν κριτική στον Μο- ντγκόμερυ κατέστησαν αυτή την υστέρηση συμβολική της κατάρρευσης του σχεδίου «Overlord». Οι Γερμανοί συγκέντρωσαν τον κύριο όγκο των δυνάμεών τους στην Καν, με σκοπό να φράξουν τον προσφορότερο δρόμο προς την καρδιά της Γαλλίας και έτσ ι μέχρι τα τέλη Ιουνίου δ ιέθετα ν μόνο 140 άρματα και έξ ι μεραρχίες απέναντι στις 14 των Αμερικανών και τουλάχιστον 700 άρματα έναντι των Βρετανών και Καναδών.

Αυτό που συγκρότησε τη συμμαχική προέλαση δεν ήταν τόσο η αποτυχία της στρατηγικής του Μοντγκόμερυ, όσο η παρανόηση του είδους του εδάφους στο οποίο θα διεξα- γόταν η μάχη και η αδυναμία να προβλεφθεί η στάση των Γερμανών για ανελαστική άμυνα επιτόπου, αντί να επιλέξουν τη στρατιωτικά ορθότερη λύση της σύμπτυξης σε βάθος. Επρόκειτο για μια επώδυνη περίοδο για τη στρατιωτική ηγεσία των Συμμάχων. «Οι εφ η μ ερ ίδες είχαν αρχίσει να αναφέρουν την α συγχώρητη λέξη «τέλμα» στη μάχη», γράφει ο Ιρβινγκ. «Παρά την καταστροφή των σιδη-


Έ Ρ Μ Α Ν Ο Σ ΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ ΤΩΝ SS ΤΩΝΓΡ Ε Ν Α Δ ΙΕ Ρ Ω Ν ΤΗ Σ 9ης Μ ΕΡΑΡΧΙΑΣ Π Α Ν ΤΣΕΡ SS HOHENSTAUFEN. Ν Ο Ρ Μ Α Ν ΔΙΑ 1944 Ο αξιω ματικός των S S φορά το χιτώ νιο παρα λλαγής των γρεναδιέρω ν SS. Σ το ν αρ ιστερό βραχίονα φ έρει τα ειδικά για τις φ όρμες τω ν SS διακριτικά βαθμού.Η εξάρτυσή του α π ο τελε ίτα ι από τη ζώνη των αξιωματικών SS και την π ισ τολοθ ή κη .Το π ισ τό λ ι είναι το γερμανικό Walther Ρ38 διαμετρήματος 9 mm Parabellum (ενδ υ μ α τολογ ική ερευνά - εικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Γιά ννης Μ υλω νάς).

ροδρόμων και των γεφυρών της Ευρώπης, στους Γερμανούς κατέφθαναν ενισχύσεις από το ρωσικό μέτωπο. Αρχισε να αιω ρείτα ι ο εφ ιάλτης του πολέμου χαρακωμάτων του 1914-18».

Στην πραγματικότητα, ο Αϊζενχάουερ δεν είχε επίγνωση του πόσο εύθραυστη και δυσχερής ήταν η κατάσταση στην οποία είχαν περ ιέλθει οι αντίπαλοί του. Η αποτυχία των Γερμανών να ρίξουν τον εχθρό στη θάλασσα την ημέρα της απόβασης σήμαινε πως στο ε ξής ο Ρόμμελ θα ήταν υποχρεωμένος να δ ιε ξάγει το είδος μάχης που τα ίρ ιαζε λιγότερο στις δυνάμεις του. Στερούμενος επαρκών ε φεδρειών, έπρεπε να καλύπτει εμβαλλωματι- κά κάθε κενό που παρουσιαζόταν στη διάταξή του, χρησιμοποιώντας γ ι’ αυτό τον σκοπό ακόμη και τις πολύτιμες μεραρχίες πάντσερ, οι οποίες θυσίαζαν έτσ ι τα τακτικά τους πλεονεκτήματα αναλαμβάνοντας ρόλο που θα έ πρεπε να ανατεθεί στο πεζικό. Τα πυρά των ναυτικών πυροβόλων και το διαρκές σφυρο- κόπημα από τον αέρα πολλαπλασίαζε τις απώλειες και δυσχέραινε τρομερά τις κινήσεις των γερμανικών στρατευμάτων. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η 9η και 10η Μεραρχία Πάντσερ SS χρειάσθηκαν περισσότερο χρόνο για να ταξιδέψουν από την ανατολική Γαλλία μέχρι τη Νορμανδία απ’ όσο για να μεταφερθούν από το Ανατολικό Μέτωπο στη Γαλλία!

Η 17η Μεραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ SS «Gotz von Berlihingen» χρειάσθηκε μία ολόκληρη εβδομάδα για να φθάσει από την περιοχή νότια του Λίγηρα στο πεδίο της μάχης και να εξαπολύσει επίθεση, τη στιγμή που οι Αμερικανοί είχαν ήδη εδραιώσει τις θέσεις τους. Η μετακίνηση προς το μέτωπο υπήρξε ακόμη πιο δραματική στην περίπτωση της 2ης Μεραρχίας Πάντσερ SS «Das Reich», η οποία ξεκίνησε από τη νοτιοδυτική Γαλλία, αλλά καθυστέρησε λόγω εχθροπραξιών με τμήματα της γαλλικής Αντίστασης, γεγονός που κατέληξε στην ολοσχερή καταστροφή του


Β ρ ετα ν ικό Sherm an φ λέγετα ι έχοντα ς δ εχ τε ί

εύσ το χη β ολή γερμανικού π υ ρ οβ όλου κοντά σ τη ν Καν.

34

Οταν, σε μια τηλεφωνική

επικοινωνία του Ρούντστεντ με το

αρχηγείο του Χίτλερ, τον ρώτησαν

τι έπρεπε να γίνει στη συνέχεια, αυτός

απάντησε: «Να τελειώσετε τον

πόλεμο, ανόητοι! Τι άλλο μπορείτε να

κάνετε;».

χωριού Οραντούρ συρ Γκλαν ως αντίποινα. Τα πρώτα κλιμάκια της μεραρχίας έφθασαν στη Νορμανδία μόλις στις 28 Ιουνίου και ενεπλά- κησαν αμέσως στη μάχη, αλλά η μεραρχία ως σύνολο δεν κατόρθωσε να αναλάβει δράση παρά μόνο στις αρχές Ιουλίου.

Ενδεκα ημέρες μετά τη συνάντησή τους με τον Χ ίτλερ στο Σουασόν, οι στρατάρχες Ρούντστεντ και Ρόμμελ βρέθηκαν και πάλι με τον δικτάτορα στο Μπερχτεσγκάντεν, επανα- φέροντας το αίτημά τους να επιτραπεί σύμπτυξη μέσα από τη Γαλλία, ώστε να εξαντληθούν οι Σύμμαχοι και να κερδίσουν χρόνο για τη σύναψη ανακωχής ανάλογης του 1918. Ο Χ ίτλερ όμως παρέμενε αμετακίνητος και απαίτησε τη διεξαγωγή πεισματικής αμυντικής μάχης στο υπάρχον μέτωπο, μέχρι να απωθη- θ ε ί ο εχθρός στη θάλασσα «με τη χρήση ό λων των μεθόδων ανταρτοπολέμου». Επίσης, αγνόησε τις προειδοποιήσεις των στραταρχών, διαβεβαιώνοντάς τους ότι το νέο όπλο, η ιπτάμενη βόμβα V-1, θα είχε σύντομα αποφασιστική επίδραση στον πόλεμο. Οταν όμως οι στρατάρχες πρότειναν, εφόσον το όπλο αυτό ήταν τόσο αποτελεσματικό, να στραφεί εναντίον των αιγιαλών απόβασης ή των λ ιμ ένων επιβίβασης και φόρτωσης στην Αγγλία, ο ηγέτης του Ράιχ επέμεινε ότι ο βομβαρδισμός έπρεπε να επ ικεντρω θεί στο Λονδίνο «για να αναγκαστούν οι Βρετανοί να συνάψουν ειρήνη». Ταυτόχρονα, όμως, στερούσε

Καίριο ρ ό λο σ τη ν απόκρουση της επιχείρησης « G oodw ood» δ ιαδραμάτισε η ανάληψη πρω τοβουλία ς σ το πεδίο της μάχης από μεμονω μένους Γερμανούς δ ιο ικη τές , όπως ο σ υντα γμα τά ρχης Χανς φ ον Λ ού κ που ε ικο νίζετα ι εδώ να σ υμ β ο υ λεύ ετα ι έναν χά ρτη .

από τον Ρόμμελ τις 20 μεραρχίες της 15ης Στρατιάς, οι οποίες αδρανούσαν στο Καλαί περιμένοντας την απόβαση της FUSAG.

Η γερμανική ανώτατη διοίκηση κατανοούσε πως, αν σι Σύμμαχοι άνοιγαν ρήγμα στο μέτωπο της Νορμανδίας, θα περνούσαν αμέσως στην πεδινή περιοχή της βορειοδυτικής Γαλλίας μεταξύ του Λίγηρα και του Σηκουάνα. Εκεί τα τεθωρακισμένα θα είχαν μεγάλες δυνατότητες να ελιχθούν, ιδίως επειδή το τ ε ράστιο αυτό πεδίο μάχης ήταν εν μέρει αποκομμένο από την Ευρώπη, αφού η συμμαχική αεροπορία είχε καταστρέψει σχεδόν όλες τις γέφυρες των δύο μεγάλων ποταμών που απο- τελούσαν τα όριά της. Στον Χ ίτλερ είχαν απο- μείνει ελάχιστες π ιθανότητες αντιμετώπισης της απειλής, μια από τις οποίες ίσως να ήταν η συγκέντρωση των δυνάμεών του για ένα κτύπημα κατά του δεξιού της συμμαχικής διάταξης, στον αμερικανικό τομέα, ο οποίος μέχρι τα τέλη Ιουνίου δ ιέθ ετε τις λ ιγότερες μεραρχίες. Ο δικτάτορας όμως επέμενε να ε πιδιώκει την απώθηση των Συμμάχων στη θάλασσα, αρχίζοντας από την περιοχή της Καν και παραβλέποντας τις απαισιόδοξες προβλέψεις του Ρόμμελ και του Ρούντστεντ.

Οι Γερμανοί ανώτατοι δ ιο ικητές στη Γαλλία συνειδητοποίησαν προς μεγάλη τους απογοήτευση ότι ο Χ ίτλερ ήταν εκτός πραγματικότητας. Οι ιπτάμενες βόμβες που άρχισαν να εκτοξεύοντα ι από τ ις 12 Ιουνίου 1944 δεν έφεραν τελ ικά το αποτέλεσμα που ήλπιζε ο Χίτλερ, ενώ η συμμαχική πίεση στη Νορμανδία αυξανόταν καθημερινά. Σε υπόμνημά του προς τον Ρούντστεντ, ο φον Σβέπενμπουργκ ζητούσε τη σύμπτυξη σε ικανό βάθος, ώστε να δ ιεξαχθεί η μάχη εκτός του βεληνεκούς των συμμαχικών ναυτικών πυροβόλων. Μια τέτο ια πρόταση φυσικά δεν μπορούσε να γ ίνει δεκτή από την OKW, επειδή θα σήμαινε την εγκατάλειψη του πρόσφορου εδάφους της Νορμανδίας, τον διπλασιασμό του εύρους του μετώπου με ανάλογη ελάττωση της πυκνότητας των γερμανικών στρατευμάτων και τελ ικά τη μοιραία κατάρρευση.

Επρόκειτο για ένα ολέθριο αδιέξοδο. Οταν, σε μια τηλεφωνική επικοινωνία του Ρούντστεντ με το αρχηγείο του Χίτλερ, τον ρώτησαν τ ι έπρεπε να γ ίνει στη συνέχεια, αυτός απάντησε: «Να τελειώ σετε τον πόλεμο, ανόητοι! Τι άλλο μπορείτε να κάνετε',». Το ε πεισόδιο αυτό έπεισε τον Γερμανό δικτάτορα ότι η Ανώτατη Διοίκηση Δύσης είχε προσβληθ ε ί από ηττοπάθεια και η λύση στην οποία κατέληξε ήταν να αντικαταστήσει στις 2 Ιουλίου τον Ρούντστεντ με τον β ίχρονο στρατάρχη Γκύντερ φον Κλούγκε και τον Σβέπεν- μπουργκ με τον 49χρονο αντιστράτηγο Χάιν- ριχ Εμπερμπαχ. Την ίδια περίοδο ο Χάουσερ είχε αναλάβει την προσωρινή διοίκηση της 7ης Στρατιάς.

Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΚΑΝΟ νέος ανώτατος Δ ιοικητής Δύσης, του ο

ποίου η φήμη βασιζόταν κυρίως στις αμυντικές του επιτυχίες στη Ρωσία, κατέφθασε στη Γαλλία γεμάτος αυτοπεποίθηση, έτοιμος να α-


“ ^καταστήσει το μέτωπο. «Στρατιωτικός ικα- .ός. γενναίος και ασκητικός, ο Κλούγκε έχει ■.ιρακτήρα παράξενο, άστατο», αναφέρει ο <αρτιέ. «Είναι περίπλοκος και συνεσταλμέ- .ος, ταυτόχρονα βίαιος και ευμετάβλητος... Ο ·\τλερ τον έπεισε ότι η απειθαρχία και η πλα- δαρότητα είναι οι μόνοι λόγοι που δεν άφησαν 72 στρατεύματα του Δυτικού Μετώπου να ξε-• ιθαρ ίσουν τους Αγγλοαμερικανούς ερασ ιτέχνες πολεμιστές. Ζυμωμένος με τους σκληρούς κανόνες του Ανατολικού Μετώπου, ο φον Κλούγκε φθάνει με την απόφαση να ξαναβάλει σε πειθαρχία και να εξαναγκάσει σε ηρωισμό τους εκνευρισμένους στρατιώτες της Δύσης».

Δεν χρειάσθηκαν ωστόσο παρά ελάχιστες ημέρες για να πειστεί και ο Κλούγκε ότι οι αναφορές που είχε διαβάσει περιέγραφαν την αλήθεια και πως η κατάσταση ήταν όντως α- πογοητευτική. Ο Γερμανικός Στρατός που πολεμούσε στη Γαλλία έπασχε από έλλειψη οχημάτων, εργαλείων, τροφίμων, υγειονομικού υλικού, οβίδων, ακόμη και φυσιγγίων, απέναντι σε έναν αντίπαλο που δ ιέθ ετε τα πάντα σε ζηλευτή αφθονία. Παρόλα αυτά, οι Γερμανοί στρατιώτες μάχονταν με γεννα ιότητα και αυταπάρνηση, σε αντίθεση με όσα διακήρυττε ο Χίτλερ, θέλοντας να μειώσει την απόδοση και την αξία των στρατηγών του.

35

Το βρ ετανικό π εζικό υπήρξε στό χος δριμεία ς κρ ιτικής για την απόδοσή το υ στη Ν ορμανδία, αλλά η δ ισ τα κτικότη τα των Β ρετανώ ν δ ιο ικητώ ν να δ ια κ ινδυνεύσουν το υς άνδρες τους οφ ε ιλότα ν σ τη ν οξύ τα τη έλλε ιψ η προσω πικού που α ντιμετώ π ιζε εκείνη την εποχή το Ηνω μένο Β α σ ίλε ιο , έπειτα από π έντε χρ όνια πολέμου .


Λίγες ημέρες αφού ο Κλούγκε ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Μοντγκόμερυ εκτόξευσε την πρώτη μεγάλη επίθεση στο ανατολικό άκρο του προγεφυρώματος, με σκοπό να καταστρέψει τις γερμανικές δυνάμεις που είχαν συσσωρευθεί εκε ί και να δ ιευκολύνει την αμερικανική διάσπαση δυτικότερα. Μετά την κατάληψη του αεροδρομίου του Καρπικέ, άρχισε η επιχείρηση «Charnwood», τη νύχτα της 7ης Ιουλίου, αφού προηγήθηκε ένας σαρωτι- κός βομβαρδισμός της Καν από 467 τετρα κ ινητήρια βομβαρδιστικά Halifax και Lancaster, τα οποία έριξαν συνολικά 2.300 t βομβών. Στον εξουθενω τικό αυτό καταιγισμό ήλθαν να προστεθούν από τις 04.30 οι βολές του πυροβολικού και οι οβίδες 16 in του θωρηκτού «Rodney». Οταν το επόμενο πρωί τα βρετανικά στρατεύματα πλησίασαν στα προάστια της πόλης, ανακάλυψαν ότι οι δρόμοι είχαν γ ίνε ι αδιάβατοι από τους σωρούς ερειπίων και τους τεράστιους κρατήρες. Πάνω σε αυτή την κόλαση πυρός, ο Μοντγκόμερυ έρ ιξε τ ε ράστιες δυνάμεις: την 59η ΜΠ του Στάφορ- ντσαϊρ, τη βρετανική 3η ΜΠ, την καναδική 3η ΜΠ και δύο ανεξάρτητες τεθωρακισμένες τα ξιαρχίες, οι οποίες σάρωσαν με ευκολία την

άπειρη 16η Μεραρχία της Luftwaffe, προτού συναντήσουν παρακάτω πολύ σκληρότερη αντίσταση.

Την πόλη υπερασπίζονταν τμήματα της «Hitlerjugend», υπό τη διοίκηση του χαρισματικού υποστράτηγου Κούρτ Μάγιερ, τα οποία διεξήγαν λυσσαλέο αγώνα για κάθε σπιθαμή εδάφους. Η μεραρχία υπάκουε τυφλά στις διαταγές του Χ ίτλερ για άμυνα μέχρις εσχάτων, με αποτέλεσμα οι οδομαχίες που διεξή- χθησαν να στοιχίσουν πολύ ακριβά τόσο στην ίδια όσο και στους αντιπάλους της. Ο Καναδός στρατηγός Κρήραρ, ο οποίος παρακολούθησε την επίθεση από ένα κωδωνοστάσιο και επιθεώρησε αργότερα το πεδίο της μάχης, ομολόγησε πως «οι Γερμανοί πολέμησαν πραγματικά πολύ σκληρά. Πολλές δ ιμο ιρ ίες αγωνίσθηκαν μ έχρ ις ενός. Είναι απίθανο τι μπορούν να κάνουν καμιά δεκαριά χρόνια ηγεμονικής πλύσης εγκεφάλου στους ανθρώπους».

Τελικά, στις 9 Ιουλίου, ο Μάγιερ αποφάσισε να πράξει αυτό που οι αξιωματικοί των SS τολμούσαν συχνότερα από τους συναδέλφους τους του Στρατού: αρνήθηκε να θυσιάσει ανώφελα τη μεραρχία του και δ ιέταξε τη

Η εικόνα που παρουσίαζε το χω ριό Β ιλέρ Μ ποκά ζ μετά την α π ελευθ έρ ω σή του είχε έντονα αποτυπω μένα τα σημάδια από τη σφ οδρή μάχη που δ ιεξή χθ η ε κε ί και την π ρ ο η γο ύμ ενη ή ττα της β ρ ετανικής 7ης ΤΘΜ .

σύμπτυξή της στη δεξιά όχθη του Ορν. Οι νεαροί της Χ ιτλερικής Νεολαίας εγκατέλειψαν το μεγαλύτερο μέρος της κατεστραμμένης ~όλης, αφού πρώτα ανατίναξαν όλες τις γ έ φυρες του Ορν, καθιστώντας έτσ ι αδύνατη την περαιτέρω προώθηση. Τους είχαν απο- μείνει μόνο 40 αξιόμαχα άρματα, ενώ οι επι- ζώντες του πεζικού μετά βίας μπορούσαν να συγκροτήσουν ένα πλήρες τάγμα. Τρομερό ήταν και το τίμημα που είχε καταβάλει ο άμαχος πληθυσμός της πόλης, το οποίο μεταφραζόταν σε περίπου 5.000 θύματα.

Παρόλα αυτά, το τακτικό πλεονέκτημα που απέκτησαν οι Σύμμαχοι με την κατάληψη της Καν ήταν μάλλον αμελητέο. Οι Γερμανοί οχυρώθηκαν άριστα στα νοτιοανατολικά της πόλης όπου υπήρχαν τα δεσπόζοντα υψώματα Μπουρζεμπύς, ενώ διατήρησαν σταθερά στην κατοχή τους το εργοστάσιο χάλυβα στην περιοχή Κολομπέλ των ανατολικών προαστίων. Χάρη στα παρατηρητήρια που εγκα- τέστησαν πάνω στις ψηλές καπνοδόχους του εργοστασίου, μπορούσαν να αντιληφθούν ε γκαίρως κάθε κίνηση των αντιπάλων τους. Ο Ρόμμελ και ο Εμπερμπαχ δημιούργησαν νότια του Ορν μια αδιαπέραστη αμυντική ζώνη βάθους 16 km για να εμποδίσουν τη συμμαχική διάσπαση.

Υπήρχαν συνολικά πέντε γραμμές άμυνας. Η πρώτη γραμμή είχε ελαφρά κάλυψη πεζικού για την απορρόφηση των πυρών προ- παρασκευής και αποτελείτο από την 346 Μεραρχία Πεζικού και τη 16η Μεραρχία της Luftwaffe. Η δεύτερη ήταν μια γραμμή αρμάτων του 125 και 192 Συντάγματος Γρεναδιέρων Πάντσερ της 21ης Μεραρχίας Πάντσερ, τοποθετημένων σε μικρή απόσταση πιο πίσω

και ενισχυμένων με πυροβόλα εφόδου, αντιαεροπορικά των 88 mm και αντιαρματικά όπλα. Η τρ ίτη ζώνη περιελάμβανε 12 μικρά χωριά, τα οποία οι Γερμανοί είχαν οχυρώσει με τη γνωστή δεξιοτεχνία τους, τοποθετώντας βαρέα όπλα πεζικού, ανάμεσα στα οποία και 272 εκτοξευ τές ρουκετών Nebelwerfer. Η τέταρτη γραμμή εκτεινόταν κατά μήκος της κορυφογραμμής Μπουρζεμπύς, όπου είχαν οχυρωθεί άριστα το 220 Τάγμα Μηχανικού και το 21ο Τάγμα Αναγνώρισης της 21ης Μεραρχίας Πάντσερ. Τέλος, μια ύστατη αμυντική ζώνη αποτελείτο από την ευκίνητη εφεδρεία της Ομάδας Πάντσερ Δύσης, με μία μεικτή ε- πιλαρχία αρμάτων της «Leibstandarte» (46 Panther και PzKpfw IV), δύο συγκροτήματα μάχης γρεναδιέρων και περίπου 15 Tiger που ε ίχαν απομείνει στη «Hitlerjugend». Η δύναμη πυροβολικού των Γερμανών ήταν ιδ ια ίτερα ε πίφοβη, αφού περιελάμβανε συνολικά 300 πυροβόλα - 78 από αυτά ήταν αντιαεροπορικά των 88 mm.

ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ ΑΡΓΑ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ

Στο μεταξύ, στην αμερικανική πτέρυγα, ο Μπράντλεϋ είχε αναβάλει δύο φορές την ημερομηνία έναρξης της δικής του επίθεσης προς νότο. Εγραψε μάλιστα στον Αϊζενχάου- ερ πως «αυτή τη φορά θα κτυπήοουμε τον ε χθρό με τέτο ια δύναμη, ώστε να μη σταματήσουμε πουθενά και να του προκαλέσουμε μ ε γάλη ζημιά. Θέλω να συνεχίσουμε να προελαύνουμε δίχως μεγάλες καθυστερήσεις και να μη σταματήσουμε μέχρ ι να φθάσουμε στην άλλη άκρη της χερσονήσου». Ο αρχηγός

Γέρμο νο ί α λεξ ιπ τω τισ τές το υ 6ου Συ ντά γμ α το ς ,

Νορμανδία 1944. Ε ικο ν ίζετα ι τετρ α μ ελή ς

ομάδα α λεξ ιπ τω τισ τώ ν που λα μβά νει 9έση σε κάποιο

«φ ρ ά χ τη » , για να α ντιμετω π ίσει τα

π ρ οελα ύνοντα συμμαχικά άρματα μάχης. Φ έρουν έναν α ντιαρματικό ε κ το ξευ τή των 8,8 cm, ένα Panzerfaust 30 m

και ένα οπ λο π ο λυ β ό λο FG 42.Ο τέτα ρ το ς άνδρας

μ ετα φ έρ ε ι τα κιβώτια των ρο υκετώ ν RPzBGr 4322 για

το Raketenpanzerbusche 54 τω ν 8,8 cm και έχε ι στην

πλά τη το υ α ναρτημένο ένα υ π οπ ο λυ β ό λο ΜΡ 40. Τον

οπ λισ μό το υς συμ πληρώ νουν δύο τυφ έκια Kar 98Κ

(πίνακας του Ron Vo lstadnou δ ημ οσ ιεύετα ι με τη ν άδεια

της Dragon/Plastimodellismo - co lo r image is courtesy o f

Dragon).


Μια αναφορά τω ν συμμαχικώ ν υπηρεσιώ ν π ληροφ ορ ιώ ν στις 15 Ιο υ λίο υ 1944 α ποκά λυπτε πως « δ εν υπάρχει καμία ένδ ειξη ό τι το μα χητικό πνεύμα τω ν Γερμανώ ν έχει κα μφ θεί σοβ α ρά ». Εμ π οτισ μ ένο ι με τη ναζιστική ιδ εο λο γ ία , ο ι σ τρ α τιώ τες της Wehrmacht και τω ν Waffen SS σπανίως επ έρ ρ ιπ τα ν ευθ ύνες σ το ν Χ ίτλε ρ για τις ή ττες τους και εξα κολου θ ο ύσ α ν να π ισ τεύ ο υ ν ό τι τα νέα μυστικά όπλα θα το υ ς χά ρ ιζα ν σ το τέ λο ς τη νίκη. Σ τη φ ω τογραφ ία άνδρες της « H itlerjugend» κ ινούντα ι μέσω της Καν προς το μ έτω π ο , με ένα άρμα PzKpfw IV.

του SHAEF ωστόσο έδειχνε μάλλον δύσπιστος και εκμυστηρεύθηκε σε έναν επιτελή του: «Μ ερικές φορές εύχομαι να είχα τον Τζωρτζ Πάττον ε κ ε ί κάτω».

Η κατάληψη του Χερβούργου προς το παρόν δεν είχε επ ιφέρει βελτίωση στη θέση των συμμαχικών στρατιών. Τα εφόδια έρχονταν δύσκολα από τις ακτές απόβασης και οι απώλειες σε προσωπικό και υλικό ήταν αρκετά μεγάλες, αν και δεν υπερέβαιναν τις προ- βλεπόμενες. Ο καιρός έμοιαζε επίσης να έχει συμμαχήσει με τους Γερμανούς, επηρεάζοντας τη ροή της μάχης. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ιρβινγκ: «Επί δύο εβδομάδες η βροχή σχημάτιζε μακριά, ατελείω τα ποτάμια, που αυλάκωναν την γκρίζα λάσπη της Νορ- μανδίας, μαλάκωναν την επ ιφάνεια του εδά φους, μετατρέποντας τα πεδία των μαχών σε απύθμενους βούρκους, δ ιευρύνοντας τ ις τά φρους που ε ίχε φ τιάξει ο Ρόμμελ όσους μ ή νες περίμενε τους εισβολε ίς . Με ή δίχως βροχή, με ή δίχως λάσπη, με κάποιο τρόπο ο Αμερικανικός και ο Βρετανικός Στρατός έ πρεπε να προχωρήσουν νοτιοανατολικά για να φθάσουν στην πεδινή έκταση γύρω από το Φαλαίζ και το Αρζεντάν. Μόνο από εκ ε ί θα μπορούσε να αξ ιοπ ο ιηθεί όλη η υπεροπλία των τεθωρακισμένων τους προς το Παρίσι».

Μετά από μερικές ημέρες ανάπαυσης και

ανασυγκρότησης, η 1η Στρατιά των ΗΠΑ επα- νέλαβε στις 3 Ιουλίου την κρούση προς νότο, στοχεύοντας και πάλι το Σαίν Λο. Η πυκνή βλάστηση της περιοχής και οι έξοχες αμυντικές θέσεις των Γερμανών δεν άφηναν καμία αμφιβολία ότι επρόκειτο να επακολουθήσει ένας ανελέητος αγώνας φθοράς. To VIII Σώμα Στρατού του υποστράτηγου Τρόι Μ ίντλτον επ ιτέθηκε νότια από τη βάση της χερσονήσου Κοταντέν με τρε ις μεραρχίες και μέσα σε πέντε ημέρες κατόρθωσε να θέσ ει υπό τον έλεγχό του τον σημαντικό οδικό κόμβο Λα Χαϊέ ντι Πουί. Αλλά τις αμέσως επόμενες ημέρες η γερμανική αντίσταση σκλήρυνε και τελικά η αμερικανική προέλαση κατά μήκος των ποταμών Αϊ και Σεβ σταμάτησε τελείω ς στις 15 Ιουλίου, έχοντας υποστεί σοβαρές απώλειες.

Παράλληλα, το VII Σώμα Στρατού του Κό- λινς εξόρμησε νότια του Καρεντάν με αιχμή την ξεκούραστη αλλά άπειρη 83η ΜΠ. Η κρούση προς το Περιέρ διεξήχθη κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες, οι οποίες σε συνδυασμό με το ελώδες και ύπουλο έδαφος υποχρέωσαν τους Αμερικανούς να κινούνται υπερβολικά αργά προς τον αντικε ιμενικό σκοπό τους. Ο απογοητευτικός ρυθμός προέλασης δεν βελτιώ θηκε ούτε όταν στις 5 Ιουλίου ενεπλάκη στη μάχη η έμπειρη 4η ΜΠ Εχοντας να αντιμετωπίσουν την πείσμονα α-

38


Ο ανώ τατος δ ιο ικητής τω ν Συμμα χικώ ν Δυνάμεω ν, σ τρ α τη γό ς Ν το υ ά ιτ Α ϊζενχά ου ερ (αριστερά), συναντά σ τις 5 Ιο υ λίο υ σ τη Νορμανδία τον επ ικεφ α λής της 1ης Στρ α τιά ς τω ν ΗΠΑ, α ντισ τρ ά τη γο Ομάρ Μ π ρ ά ντλεϋ (κέντρ ο), και τον διο ικητή το υ VII Σώ μα τος Σ τρ α το ύ , υ π οσ τρ ά τη γο Λ ώ τον Κ όλινς . Ο ι δυνάμεις το υ τελευ τα ίο υ ,20 η μέρες α ρ γότερ α , 9α δ ημ ιουρ γούσ α ν τελικά ρ ήγμ α σ το γερμανικό μ έτω πο κοντά σ το Σα ίν Λ ο .

ντίσταση των Γερμανών, τα αμερικανικά στρατεύματα χρειάσθηκε να αναλώσουν πέντε ημέρες αδυσώπητου αγώνα για να προωθηθούν κατά 650 m (!), ώσπου στις 11 Ιουλίου καθηλώθηκαν τελείως.

Την ίδια εποχή σε επιστολή του προς τον Αϊζενχάουερ ο Μπράντλεϋ παραδεχόταν πως «είμαι ακόμη απογοητευμένος από τον αργό ρυθμό προέλασής μας, αλλά όλοι οι δ ιο ικη τές μ ε πληροφορούν ότι προχωρούμε μέσα από πολύ προσεκτικά προετοιμασμένες θ έ σεις κι ότι αντιμετω πίζουμε πολύ καλούς στρατιώτες. Εντούτοις, αισθάνομαι ότι μόλις σπάσουμε αυτό το μέτωπο η προέλασή μας θα είνα ι πολύ πιο ταχεία. Οπως και να ’χει ε ί μαστε απασχολημένοι σκοτώνοντας Γερμανούς». Απέναντι σε μια τόσο επιδέξια και σκληρή αντίσταση, η έναρξη της επιχείρησης διάσπασης του μετώπου («Cobra») έπρεπε να αναβληθεί για αρκετές ημέρες. Ο Μπράντλεϋ εκτιμούσε ότι οι Γερμανοί είχαν συγκεντρώσει εναντίον του 70 τάγματα πεζικού και 250 άρματα. To VII Σώμα έχασε την ορμή του και, αφού απέκρουσε μια σειρά εχθρικών αντεπιθέσεων στο διάστημα 10-12 Ιουλίου, πέ- ρασε στην άμυνα από τ ις 15 του μηνός.

Σχετικά πιο ελπιδοφόρα ήταν η έκβαση της μάχης ανατολικότερα. Στις 7 Ιουλίου το νεοαφ ιχθέν XIX Σώμα Στρατού του υποστράτηγου Τσαρλς Κόρλετ πρόσθεσε το δικό του βάρος στην επίθεση κατά του Σαίν Λο, ε μπλέκοντας τρε ις μεραρχίες και επιτυγχάνοντας καλύτερα αποτελέσματα από τους γεί- τονές του. Αξιοποιώντας ένα στρατήγημα που παραπλάνησε τον αντίπαλο, η 9η και η

30ή ΜΠ εγκατέστησαν προγεφυρώματα στη διώρυγα Τοτ - Βιρ και στον ποταμό Βιρ και κατέλαβαν σχετικά γρήγορα το σημαντικό σταυροδρόμι Σαίν Ζαν ντε Νταγιέ. Επίσης, υποστηρίζονταν συνεχώς από βομβαρδιστικά αεροσκάφη και ικανό αριθμό καταστροφέων αρμάτων, ενώ έκαναν εκτεταμένη χρήση οβίδων λευκού φωσφόρου. Η 29η ΜΠ κατόρθωσε να καταβάλει την αντίσταση του καλά οχυρωμένου 9ου Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών και να αποσπάσει στις 11 Ιουλίου τον έλεγχο της δεσπόζουσας κορυφογραμμής Μαρτιν- βίλ, από την οποία μπορούσε κανείς να ελέγχει όλες τις προσβάσεις στο Σαίν Λο. Την ίδια ημέρα η 2η ΜΠ κατέλαβε το ύψωμα 192 παρά τη λυσσώδη άμυνα που προέβαλε η 3η Μ εραρχία Αλεξιπτωτιστών, εξασφαλίζοντας το ανατολικό άκρο της κορυφογραμμής Μαρτιν- βίλ και καθιστώντας ακόμη πιο ασφυκτικό τον κλοιό γύρω από την πόλη. Κατόπιν, η 2η ΜΠ συνέχισε τον ελιγμό της αποκόπτοντας τον δρόμο Σαίν Λο - Μπαγιέ, ώστε να προσβάλει την πρώτη από ανατολάς.

Οι συγκρούσεις με την έμπειρη γερμανική 352 Μεραρχία Πεζικού του αντιστράτηγου Ντήτριχ Κράις, που είχε προκαλέσει το μακελειό στην ακτή «Ομάχα» την ημέρα της απόβασης υπήρξαν σφοδρές, αλλά οι αμυνόμενοι ημέρα την ημέρα εξασθενούσαν, σε αντίθεση με τους επ ιτιθέμενους που ήταν σε θέση να αναπληρώνουν τις απώλειές τους. Μετά τις συσσωρευμένες αυτές επιτυχίες, η προέλαση του XIX Σώματος δεν ήταν δυνατό να ανασχε- θ ε ί και κατέληξε στις 20 Ιουλίου στην αποκοπή του δρόμου Περιέρ - Σαίν Λο. Δεν απέμενε πλέον παρά η κατάληψη της ίδιας της πόλης. Ανατολικά του Βιρ η νεοαφιχθείσα αμερικανική 35η ΜΠ παρατάχθηκε δίπλα στην 29η ΜΠ για να αναλάβουν από κοινού την τελική έφοδο κατά του Σαίν Λο, ενώ στις 18 Ιουλίου κυρίευσε το ύψωμα 122, το τελευτα ίο αμυντικό έρεισμα των Γερμανών γύρω από την πόλη. Η κατοχή του Σαίν Λο ήταν πλέον αδύνατη και πράγματι οι Γερμανοί το εγκατέλει- ψαν την επομένη. Επρόκειτο όμως για μια πύρρειο νίκη, η οποία δεν μπορούσε να συγκαλύψει το γεγονός ότι η πρόοδος των συμμαχικών επιχειρήσεων δεν συμβάδιζε με το αρχικό χρονοδιάγραμμα. Ο Αμερικανός αντιστράτηγος Τζωρτζ Πάττον, που περίμενε στην Αγγλία τη στιγμή που θα επιτυγχανόταν η διάσπαση και θα ενεργοποιείτο η δική του 3η Στρατιά, γινόταν όλο και πιο ανυπόμονος. Οι Αμερικανοί στο Σαίν Λο απο- τελματώθηκαν, όπως άλλωστε και οι Βρετανοί στην Καν, με αποτέλεσμα ο Πάττον να σχολιάσει πως αν ο Μπράντλεϋ συνεχίσει να ενεργεί επιφυλακτικά «θα πεθάνουμε από γεράματα προτού να τ ε λ ε ιώσουμε».

Ο σ τρ α τη γό ς των S S Π ά ουλ Χ ά ουσερ έφ Βασε στη

Νορμανδία ως δ ιο ικητής του II Σώ μα τος Π ά ντσερ SS, αλλά π ο λύ γρ ήγορ α υποχρεώ θηκε να αναλάβει τη δ ιο ίκηση της

7ης Στρ α τιά ς , ενός σχημα τισμού που ξεπ ερ νο ύσ ε ίσως

τις δ ιο ικητικές το υ ικα νότητες .

39


Ο Ντέμπσεϋ συνέβαλε τη φαεινή

ιδέα μιας νέας μεγάλης επιθετικής προσπάθειας στην

περιοχή της Καν και έκανε τη σχετική

πρόταση στον προϊστάμενό του.

ΤΘΜ Βρ ΦρουρώνΜηΒρΤΘΜ

Μ ττεν ο υ β ίλ !

XXX

ρΜΠ

^ LXXXVI Γερ ΣΣ

Ο 16ηΜεραρχία

ΜΠα SS

της Luftwaffe

2 L , 272 Γερ ΜΠ

Ο Ιη ΜΠα SS

Μ ε την τρ ίτη μ εγά λη επ ίθεσή το υ (επ ιχείρηση «G o o d w o o d » )ο Μ ο ντγκό μ ερ υ σ χεδόν κατάψ ερε να διασπάσει το μέτω πο νοτιοα να τολικά της Καν. Σ υ γκεντρ ώ νο ντα ς τρε ις τεθ ω ρα κισμένες μερα ρχίες σε μια γροθιά , τις έρ ιξε σε έναν σ τενό δ ιάδρομο προς το Κανά, α λλά η κρούση αυτή αποκρ ούστηκε τελ ικά στην κορυψ ογραμμή Μ πουρ ζεμ π ύς και έχασε την ισχύ της . Η ελα στική άμυνα που εφάρμοσαν οι Γερμανο ί α π οδείχθ ηκε εντυπω σιακά α π ο τελεσ μ α τική και π ρ οκά λεσ ε σε Β ρ ετα νού ς και Καναδούς βαριές απώ λειες.

Βρετανικές επιθέσειςΣΣ: Σώμα Στρατού ΜΠο; Μεραρχία Πάντσερ Αμ: Αμερικανικό

ΣΠα: Σώμα Πάντσερ TQM; Τεθωρακισμένη Μεραρχία Βρ: Βρετανικό

ΜΠ: Μεραρχία Πεζικού ρΕρ. Γερμονικό Καν: Καναδικό


ΓΕΡ Μ Α Ν Ο Σ ΓΡ Ε Ν Α Δ ΙΕ Ρ Ο Σ ΤΗ Σ 12ης Μ ΕΡΑΡΧΙΑΣ Π Α Ν ΤΣΕΡ SS H ITLERJUGEND, Ν Ο Ρ Μ Α Ν ΔΙΑ 1944 Ο γρεναδ ιέρος φορά φόρμα π α ρ α λλα γής και έχει το κράνος το υ σκεπασμένο με κάλυμμα πα ρα λλα γής. Οι εξα ρ τύσ εις είναι γερμανικές, δ ερμά τινες με τις φ υ σ ιγγ ιο θ ή κες Μ 1911 και την ε ιδ ική πόρπη των οπ λιτώ ν SS βαμμένη πρασινωπή για να μην γυ α λ ίζε ι. Ο οπ λισ μ ός το υ είναι η γερμανική αραβίδα M auser Kar 98Κ δ ια μ ετρήμα τος 7.92 mm και γερμανική χειροβομβίδα Stg 24 (ενδ υμ α τολογ ικ ή έρευνα - εικονογράφ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Γιάννης Μ υλω νάς).

Η ΑΤΥΧΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ « GOODWOOD»

Η μικρή αλλά οπωσδήποτε ενθαρρυντική πρόοδος των Αμερικανών αναζωπύρωσε τις ελπίδες του Μοντγκόμερυ για πιθανή διάσπαση του μετώπου. Οταν ο Μπράντλεϋ τον επισκέφθηκε στις 10 Ιουλίου, ομολογώντας ότι η επίθεσή του είχε αποτύχει, ο Μοντγκό- μερυ τον καθησύχασε λέγοντας: «Με την η συχία σου. Θα συνεχίσουμε να τους κτυπάμε, τραβώντας τ ις γερμανικές δυνάμεις πάνω μας και μακριά από το μέτωπό σου». Επειτα από αυτή τη σύσκεψη, ο Ντέμπσεϋ συνέβαλε τη φαεινή ιδέα μιας νέας μεγάλης επ ιθετικής προσπάθειας στην περιοχή της Καν και έκανε τη σχετική πρόταση στον προϊστάμενό του. Οραματιζόταν τη 2η Στρατιά του να κτυ- πά με συγκεντρωμένες τις τεθωρακισμένες μεραρχίες της αμέσως μόλις τα στρατηγικά βομβαρδιστικά θα της άνοιγαν έναν διάδρομο. Στις 13 Ιουλίου παρουσίασε μάλιστα το σχέδιο της επιχείρησης «Goodwood», με σκοπό την υπέρβαση της Καν και την κατάληψη των οχυρωμένων τοποθεσιών νότια αυτής. Αντί για τη δυτική πλευρά της πόλης, ο Ν τέμπσεϋ θα κτυπούσε αυτή τη φορά από τα ανατολικά, εξορμώντας από το προγεφύρωμα που είχε κερδίσει η 6η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία στη δεξιά όχθη του Ορν τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Ιουνίου.

Χωρίς να γνωρίζει ό τι έτσ ι «τσιμπούσε» το δόλωμα του Ρόμμελ, ο Μοντγκόμερυ γοη- τεύθηκε από την έμπνευση του Ντέμπσεϋ. Γράφοντας στον σερ Αλαν Μπρούκ στις 14 Ιουλίου ανέφερε πως «ήλθε η ώρα για μ ια πραγματική επ ίδειξη δύναμης... Να αφήσου- με ελεύθερο ένα σώμα τεθωρακισμένων μ ε ραρχιών στην ύπαιθρο κατά μήκος του δρόμου Καν - Φαλαίζ. Θα επ ιχειρούμε από μια πολύ σταθερή και σίγουρη βάση. Οι προοπτικές επ ιτυχίας είνα ι μεγάλες. Με 700 άρματα νοτιοανατολικά της Καν τα πάντα μπορούν να συμβούν». Την προηγουμένη ο Ντέμπσεϋ ε ί-

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

χε εκδώσει διαταγή με την οποία ανέθετε στο ενιοχυμένο VIII Σώμα να «δ ιαβεί τον Ορν και να εγκαταστήσει από μ ία τεθωρακισμένη μ ε ραρχία στις ακόλουθες τοποθεσ ίες: Μπρετε- βίλ συρ Λαίζ - Β ιμόν και Αρζάνς - Φαλαίζ». Το σήμα αυτό διαβιβάσθηκε και στο SHAEF, όπου ο Αϊζενχάουερ με μεγάλη ευχαρίστηση συνεπέρανε ότι γ ια να έχει συμπεριληφθεί στους αντικειμεν ικούς σκοπούς η Φαλαίζ, που απείχε 32 km από την Καν, ο Μοντγκόμε- ρυ θα πρέπει να είχε αυτή τη φορά πιο φιλόδοξα σχέδια.

Ωστόσο, τίποτα τέτο ιο δεν συνέβαινε και ο Μοντγκόμερυ δεν σκόπευε να εγκαταλεί- ψει την προσφιλή του μεθοδική διεξαγωγή της μάχης. Οι οδηγίες που απηύθυνε προς τους υφιστάμενους δ ιο ικητές του δύο ημέρες αργότερα καθιστούσαν σαφές πως στόχος δεν ήταν τόσο η επ ίτευξη διάσπασης στον συγκεκριμένο τομέα, αλλά η καθήλωση και φθορά σημαντικών εχθρικών δυνάμεων, ώστε να διευκολύνουν τους Αμερικανούς στο άλλο άκρο του μετώπου να ανοίξουν δρόμο προς τη Βρετάνη. Οι πληροφορίες που έφ θαναν στον Μοντγκόμερυ μέσω των υποκλοπών εχθρικών σημάτων φανέρωναν πως οι γερμανικές μεραρχίες ήταν εξασθενημένες και δεν λάμβαναν επαρκείς ενισχύσεις, αλλά δεν αποκάλυπταν την έκταση των αμυντικών προετοιμασιών του Ρόμμελ νότια της Καν. Αυτός ωστόσο δεν ζητούσε από τα στρατεύματά του τίποτα περισσότερο από το να δεσμεύσουν τον εχθρό και να αποσπάσουν το τρίγωνο Μπουρζεμπύς - Μπρετεβίλ συρ Λαίζ - Βιμόν.

Η έναρξη της επιχείρησης προγραμματί- σθηκε για τις 18 Ιουλίου 1944, ημέρα που παρ' ολίγο να συμπέσει με την καθυστερημέ

νη είσοδο των Αμερικανών στο Σαίν Λο έπειτα από μακρύ και αιματηρό αγώνα. Την προηγούμενη ημέρα ο Ρόμμελ έκανε μια τελευ τα ία περιοδεία για να επιθεωρήσει τ ις προετο ιμασ ίες γ ια την αμυντική μάχη, αλλά ενώ ε πέστρεφε στο στρατηγείο του, τραυματίστηκε σοβαρά από χαμηλό πολυβολισμό που ε- κτέλεσαν κατά του οχήματος του δύο βρετανικά αεροσκάφη. Μετά την οδυνηρή αυτή απώλεια για τους Γερμανούς, την προσωρινή διοίκηση της Ομάδας Στρατιών «Β>= ανέλαβε μαζί με τα υπόλοιπα καθήκοντά του ο φον Κλούγκε.

Παράλληλα με την κύρια κρούση ανατολικά της Καν, ο Μοντγκόμερυ φρόντισε να καθηλώσει τις γερμανικές δυνάμεις νοτιοδυτικά της πόλης (εκεί όπου παλαιότερα είχε διε- ξαχθεί η επιχείρηση «Epsom») με κρούσεις αντιπερισπασμού από το XXX και XII Σώμα. Οι δυνάμεις αυτές θυσίασαν 3.500 άνδρες και κέρδισαν ελάχιστο έδαφος, αλλά εκπλήρωσαν θαυμάσια την αποστολή τους ακινητο- ποιώντας τέσσερις επ ίλεκτες μεραρχίες των Waffen SS, τ ις «Leibstandarte», «Das Reich». «Hohenstaufen» και «Frundsberg».

Επίσης, υιοθετώντας τη σχετική πρόταση του Ντέμπσεϋ, ο Μοντγκόμερυ συγκέντρωσε και τις τρ ε ις βρετανικές τεθωρακισμένες μεραρχίες που βρίσκονταν εκείνη την εποχή στη Νορμανδία (7η TOM, 11η TOM και TOM Φρουρών) στο VIII Σώμα, όπως και πέντε ανεξάρτητες τεθωρακισμένες ταξιαρχίες, ώστε να ενισχυθεί η κρούση σε τέτο ιο βαθμό που τίποτα να μη μπορεί να την ανακόψει. Το πρόβλημα ήταν πως για να εμπλακούν αυτο ί οι σχηματισμοί στον αγώνα έπρεπε πρώτα να διανύσουν μια απόσταση αρκετών χιλιομέτρων κατά μήκος της δεξιάς όχθης της διώ

42

Βασικό συσ τα τικό του αμερικανικού δ ό γμ α το ς μάχης

ήτα ν η α πόκτηση υπεροχής πυρός ένα ντι του αντιπά λου και

αυτό το ν σκοπό εξυπ η ρ ετού σ ε η υ ιο θ έτη σ η του η μ ια υτόμα του

τυφ εκ ίου Μ1 Garand.


Οι εκ το ξε υ τέ ς ρουκετώ ν Nebelw erfer συμ μετε ίχα ν μαζικά στη μάχη της Νορμανδίας και είχαν κα τα στρεπ τικά α π οτελέσ μ α τα ενα ντίον των στρα τευμ ά τω ν του Μ οντγκό μ ερ υ .

ρυγας της Καν μέχρι το ύψος της Μπενουβίλ, όπου παρέμεναν ακόμη ά θ ικτες έξι γέφυρες. Για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος συμφόρησης των οχημάτων, αποφασίστηκε πως μόνο η 11η ΤΘΜ του υποστράτηγου «Πιπ» Ρόμπερ- τς θα περνούσε τον Ορν πριν από την έναρξη της επιχείρησης και οι άλλες δύο μεραρχίες θα ακολουθούσαν αργότερα. Οι τεθωρακισμένοι σχηματισμοί του VIII Σώματος όμως αριθμούσαν συνολικά 8.000 οχήματα κάθε ε ίδους και, προκειμένου να αποκτήσει μια σιδερένια γροθιά όσο το δυνατόν συντομότερα, ο Ντέμπσεϋ δ ιέταξε τον Ο’ Κόνορ να πε- ράσει πρώτα τα άρματα και το μηχανοκίνητο πεζικό αφήνοντας τα κλιμάκια υποστήριξης στη δυτική όχθη.

«Ποτέ πριν από εκε ίνο το καλοκαίρι, οι προσδοκίες όλων δεν ήταν καρφωμένες σε μια μάχη όπως στη «Goodwood», αναφέρει ο Ιρβινγκ. «Πολλά εξαρτώντο από την πυγμή των διοικητών των τριών τεθωρακισμένων μεραρχιών του Ο ’ Κόνορ. Μια εκ των τριών διο ικούσε ένας άνδρας που λεγόταν πως ή ταν γενναίος σαν λ ιοντάρ ι αλλά ε ίχε λίγο μυαλό. Ενας άλλος παραήταν προσεκτικός, ενώ το ίδ ιο περίπου ίσχυε και για τον τρίτο. Ο ίδ ιος ο Ο ’ Κόνορ πήδηξε πάνω σε ένα Jeep και ρ ίχθηκε μπροστά στη μάχη - παράδοξη επιλογή για έναν δ ιο ικητή τεθωρακισμένου σώματος που κανονικά έπρεπε να είνα ι πάνω στο άρμα του».

Νωρίς τα ξημερώματα της 18ης Ιουλίου, 4.500 συμμαχικά βομβαρδιστικά άνοιξαν την αυλαία της επίθεσης του Μοντγκόμερυ με τον σφοδρότερο βομβαρδισμό που είχε παρατηρηθεί έως τό τε στο Δυτικό Μέτωπο, ενώ σε αυτόν προστέθηκαν και 250.000 οβίδες του πυροβολικού. Οι γερμανικές θέσεις κυρ ιολεκτικά ανασκάφθηκαν επί τρίωρο σε μή

κος 6.400 m, σε τέτο ιο βαθμό ώστε το επ ιτιθέμενο πεζικό και τα άρματα που ακολούθησαν δεν συνάντησαν σχεδόν καμία αντίσταση από την πρώτη γραμμή των κεραυνοβολημένων αμυνόμενων! Σε αρκετές περιπτώσεις τα γερμανικά άρματα είχαν θαφ τε ί μέσα στο χώμα ή είχαν αναποδογυρίσει και κείτονταν διαλυμένα. Οι Γερμανοί στρατιώτες που είχαν βρεθεί στο επ ίκεντρο της πύρινης θύελλας ε ίτε είχαν σκοτωθεί ε ίτε τελούσαν σε κατάσταση σοκ και ήταν ανήμποροι να αντιδρά- σουν λογικά.

Οι επόμενες γραμμές όμως των αρμάτων και των αντιαρματικών πυροβόλων είχαν πα- ραμείνει ως επί το πλείστον άθ ικτες και κράτησαν τις θέσεις τους με μεγάλη γεννα ιότητα. Τα στρατεύματα του Μοντγκόμερυ ενε- πλάκησαν σε έναν σκληρό και παρατεταμένο αγώνα για να αποσπάσουν τα χωριά στους πρόποδες της κορυφογραμμής Μπουρζε- μπύς, με απώλειες βαρύτατες και για τις δύο πλευρές. Η πρώτη μονάδα που υπέφερε αρκετά ήταν η 29η ΤΘΤ της 11ης ΤΘΜ που έχασε αρκετά άρματά της από τις εύστοχες βολές των γερμανικών πυροβόλων των 88 mm κοντά στο χωριό Κανύ. Οι Βρετανοί πίστεψαν ότι αντιμετώπιζαν μια υπολογίσιμη δύναμη και δίστασαν να εισέλθουν στο χωριό, γεγονός που έδωσε τον χρόνο σε έξι Tiger της 503 Επιλαρχίας Βαρέων Αρμάτων να έλθουν από το Εμιεβίλ και να ανοίξουν επίσης πυρ. Με τον δρόμο της φραγμένο προς νότο, η 11η ΤΘΜ αγωνίσθηκε με πείσμα για να συνεχίσει την προώθησή της δυτικά του Κανύ και να προσεγγίσει το Μπουρζεμπύς. Για να φθά- σουν ως εκε ί τα βρετανικά άρματα έπρεπε να υπερπηδήσουν και άλλα εμπόδια, όπως εκε ίνο της 200 Μοίρας Πυροβόλων Εφόδου (ανήκε στην 21η Μεραρχία Πάντσερ), η οποία α-

43


Καναδικά άρματα Sherm an π ρ ο ετο ιμ ά ζοντα ι να

επ α να λά β ο υ ντη ν προώ θησή το υ ς στο

α να τολικό π λευ ρ ό του πρ ογεφ υρώ μα τος.

Τα γερμανικά βαρέα άρματα μπορούσαν να καταστρέψουν ένα Sherman όσο

μακριά και αν βρισκόταν αυτό,

ενώ αντίθετα τα συμμαχικά

άρματα έπρεπε να πλησιάσουν

επικίνδυνα για να έχουν κάποια πιθανότητα

επιτυχίας απέναντι στους χαλύβδινους

κολοσσούς του εχθρού.

ποδεκάτισε με εύστοχες Θολές και έξυπνες τα κτικές τα Sherman και Cromwell.

Η ποιότητα και οι επιδόσεις των γερμανικών αρμάτων Tiger και Panther υπήρξαν πραγματικός εφ ιάλτης γ ια τους Συμμάχους. Τα υπάρχοντα πυροβόλα (με ελάχιστες εξα ιρέσεις) αδυνατούσαν να διατρήσουν την πρόσθια θωράκιση αυτών των θηρίων, πάνω στα οποία οι οβίδες εποστρακίζονταν «όπως θα τίναζε από πάνω του ένας ρινόκερος μια βροχή από χαλίκια», κατά το εύστοχο σχόλιο του Ιρβινγκ. Απέναντι σε αυτή την αδυναμία, οι Σύμμαχοι άρχισαν να βασίζονται όλο και περισσότερο στο βαρύ πυροβολικό τους για να

εξουδετερώσουν τα πάντσερ. Τα γερμανικά βαρέα άρματα μπορούσαν να καταστρέψουν ένα Sherman όσο μακριά και αν βρισκόταν αυτό, ενώ αντίθετα τα συμμαχικά άρματα έπρεπε να πλησιάσουν επικίνδυνα για να έχουν κάποια πιθανότητα επιτυχίας απέναντι στους χαλύβδινους κολοσσούς του εχθρού.

Το γερμανικό αντιαρματικό πυροβολικό ήταν επίσης θανάσιμο. «Νομίζω πως οί άνθρωποί που κατασκεύασαν τα άρματά μας δεν γνωρίζουν την ισχύ των γερμανικών πυροβόλων», ανέφερε ένας Βρετανός αρματι- στής. «Εχω δει βλήμα γερμανικού πυροβόλου να περνά μέσα από δύο κτίρ ια, να τρυπά


ενα Sherman και μετά να περνά μέσα από άλλο κτίριο». Τα βρετανικά πληρώματα είχαν αρχίσει να στερεώνουν αμμόσακους πάνω στα άρματά τους ή να συγκολλούν κομμάτια ερπυστριών στο πρόσθιο μέρος του σκάφους για πρόσθετη αντιβαλλιστική προστασία. Ορισμένα Sherman μάλιστα εισέρχονταν στη μάχη με την όπισθεν, ώστε να έχουν τον κ ινητήρα μπροστά για περισσότερη προστασία του πληρώματος και τις πέντε ταχύτητες ε- απροσθοπορείας δ ιαθέσ ιμες για να διαφύ- γουν γρηγορότερα!

Την ίδια περίοδο το καναδικό II Σώμα Στρατού του αντιστράτηγου Γκάι Σίμοντς ε- κτέλεσε την επιχείρηση «Atlantic«, με στόχο .ό καλύψει το δεξιό πλευρό της κύριας ώθησης, να ολοκληρώσει την κατάληψη της Καν .ότια του Ορν και να αποσπάσει την κορυφο- γραμμή Βεριέρ από τους Γερμανούς. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που οι Καναδοί θα αναλάμβαναν μια επιχείρηση σε επίπεδο σώματος στρατού, αλλά η αποστολή τους κάθε άλλο παρά εύκολη έμελλε να αποδειχτεί. Η 3η Καναδική ΜΠ εξόρμησε κατά μήκος της ανατολικής όχθης του Ορν, με σκοπό να εκκαθαρίσει τα προάστια Κολομπέλ και Βοσέλ, ενώ η 2η Καναδική ΜΠ, η οποία δεν είχε εμπλακεί σε μάχη από την εποχή της καταστροφής στη Διέππη, έπρεπε να επιχειρήσει τη βίαιη διάβαση του Ορν στην ίδια την Καν, υπό το φως της ημέρας και κάτω από το εχθρικό πυρ. Η τελευτα ία αυτή μεραρχία αντιμετώπισε από την αρχή πολλές δυσκολίες, υπέστη απώλει

ες από φίλια πυρά λόγω λανθασμένης συνεννόησης μεταξύ πεζικού και πυροβολικού και τελ ικά απέτυχε να καταλάβει την κορυφο- γραμμή Βεριέρ, χάνοντας πολλά άρματα και στρατιώτες από τις αρ ιστοτεχνικές ενέδρες που της έστησαν τα Waffen SS.

Από τις πρώτες κιόλας ώρες της επ ιχείρησης, η βρετανική ηγεσία ήταν σε θέση να κάνει δύο θλιβερές διαπιστώσεις. Η πρώτη αφορούσε την έλλειψη επαρκούς πεζικού για την υποστήριξη των αρμάτων, κάτι που θα έκανε αργότερα τους ιστορικούς να αποδώσουν την πληθώρα των τεθωρακισμένων που ρί- χθηκαν σε αυτή τη μάχη στο γεγονός ότι η Βρετανία άντεχε περισσότερο την απώλεια αρμάτων παρά στρατιωτών. Η δεύτερη είχε να κάνει με την κακή συνεργασία της αεροπορίας, επειδή οι Γερμανοί τις δύο πρώτες ώρες της μάχης είχαν κατά τύχη καταστρέψει το όχημα της 11ης TOM στο οποίο επέβαινε ο μοναδικός προωθημένος ελεγκτής της RAF.

Ηδη από το μεσημέρι της 18ης Ιουλίου ή ταν σαφές πως η πρωτοβουλία κινήσεων ξεγλιστρούσε μέσα από τα χέρια των Βρετανών. Η 11η TOM δεν προχώρησε ούτε μέτρο μετά τις 11.00, η TOM Φρουρών υφίστατο βαριές απώλειες στο αριστερό πλευρό της δ ιείσδυσης και η 7η TOM πάσχιζε ακόμη να περάσει τις γέφυρες του Ορν. Η αποτυχία του Ο’ Κό- νορ να χρησιμοποιήσει συγκεντρωτικά τα τ ε θωρακισμένα του είχε ως αποτέλεσμα να αναλωθεί άσκοπα και τελ ικά να εξανεμιστεί η ισχύς τους, σε μια μάχη που όλο και περισσό

AC Ä . _ι

Γερμανικό βαρύ άρμα Tiger περνά μπροστά από μια νορμανδική εκκλησ ία το ν Ιούνιο

του 1944.


Επί δύο μερόνυχτα, οι Βρετανοί και

Καναδοί στρατιώτες εξόντωναν ή

απωθούσαν τους Γερμανούς απ’ όλα τα χωριό της τρίτης

ζώνης εκτός από ένα,αλλά η γραμμή

των αρμάτων και πυροβόλων στη

δεσπόζουσα κορυφογραμμή

παρέμενε απρόσβλητη και

άκρως επικίνδυνη.

46

τερο τα ίρ ιαζε με το είδος του αγώνα που προτιμούσαν οι Γερμανοί. Ο δ ιο ικητής του I Σώματος Πάντσερ SS, στρατηγός «Ζεπ» Ντή- τριχ, μετακίνησε μια επιλαρχία αρμάτων Panther της «Leibstandarte» προς το Μπουρζε- μπύς, τα οποία συνεπλάκησαν αμέσως με την 29η ΤΘΤ Καθώς περνούσαν οι ώρες, όλο και περισσότερα Tiger και Panther κατέφθαναν για να σχηματίσουν μια γραμμή άμυνας στο τόξο Μπρα - Σολιέ - Φούρ - Κανύ και γρήγορα ο χώρος αυτός έγινε το πεδίο της μεγαλύτερης αρματομαχίας που επρόκειτο ποτέ να δ ιεξαχθεί στη Νορμανδία.

Οι Γερμανοί αρματιστές είχαν ξεκάθαρα το πλεονέκτημα, καθώς οι θέσεις που κατείχαν βρίσκονταν περίπου 50 m ψηλότερα από εκε ίνες των αντιπάλων τους, παρέχοντάς τους αφενός προστασία και αφετέρου έξοχα πεδία ορατότητας και βολής. Η μάχη εξελ ίχθηκε τόσο μονόπλευρα όσο θα εκτυλισσό- ταν και 29 χρόνια αργότερα μεταξύ των ισ- ραηλινών και των συριακών αρμάτων στα υψώματα του Γκολάν, όπου επικρατούσαν περίπου οι ίδ ιες τα κτικές συνθήκες. Η διαφορά έγκε ιτο στο γεγονός πως το 1944 ήταν ο αμυνόμενος αυτός που δ ιέθ ετε τη μεγαλύτερη υποστήριξη πυροβολικού ευθυτενούς και καμπύλης τροχιάς, καθώς και πεζικού. Ο Ο’ Κό- νορ προσπάθησε να οργανώσει μια συνδυασμένη κρούση με την 22η ΤΘΤ (της 7ης ΤΘΜ) και την 29η ΤΘΤ, αλλά η καθυστερημένη άφιξη της πρώτης γύρω στις 17.00 ματαίωσε αυτό το σχέδιο. Μέχρι το τέλος της ημέρας, η 11η ΤΘΜ είχε χάσει 126 άρματα, ενώ η ΤΘΜ Φρουρών άλλα 60. Οι Γερμανοί είχαν επίσης υποστεί σημαντική φθορά, αλλά, εργαζόμενοι με τη γνωστή τους μεθοδικότητα, σι άν- δρες των τεχνικών συνεργείων κατόρθωσαν κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες να επισκευάσουν τα περισσότερα από τα άρματα που είχαν βληθεί.

Η μάχη συνεχίσθηκε με μανία την επομένη, αλλά ήταν φανερό ότι η συμμαχική προέλαση είχε βαλτώσει. Ο Μοντγκόμερυ βέβαια δεν μπορούσε να παραδεχτεί ανοικτά την αποτυχία του σχεδίου του και το βράδυ της 19ης Ιουλίου έγραψε: «Κάναμε πολύ καλή αρχή στη μάχη στο ανατολικό μας πλευρό, αλλά ακόμη έχουμε πολλά να κάνουμε και οι Γερμανοί πολεμούν σκληρά και άξια. Το σημαντικό είνα ι να φ θείρουμε το προσωπικό και το υλικό του εχθρού και αυτό θα κάνουμε». Επρόκειτο για μια μάλλον ακατανόητη δήλωση, αφού την ίδια περίοδο το I Σώμα Πάντσερ SS ανέφερε ότι είχε χάσει 27 άρματα, ενώ ε ίχε καταστρέψει 93.

Επί δύο μερόνυχτα, οι Βρετανοί και Καναδοί στρατιώτες εξόντωναν ή απωθούσαν τους Γερμανούς απ’ όλα τα χωριά της τρ ίτης ζώνης εκτός από ένα, αλλά η γραμμή των αρμάτων και πυροβόλων στη δεσπόζουσα κορυ- φογραμμή παρέμενε απρόσβλητη και άκρως επικίνδυνη. Στις 20 Ιουλίου οι συμμαχικές δυνάμεις ήταν επ ιτέλους έτο ιμες να προσβάλουν ξανά τις γερμανικές θέσεις στην κορυ- φογραμμή, όταν μια ξαφνική νεροποντή μετέτρεψ ε το πεδίο της μάχης σε βούρκο. Τα άρματα αδυνατούσαν πλέον να κινηθούν με

ευχέρεια και ο Μοντγκόμερυ δ ιέταξε απρόθυμα τη διακοπή της επιχείρησης «Goodwood», η οποία του είχε στοιχίσει ήδ'· 400 άρματα και 5.500 άνδρες. Ετσι, σε μία κα. μόνο τρ ιήμερη μάχη, οι Βρετανοί είχαν χάσε. το 36% του συνόλου των τεθωρακισμένα, που δ ιέθετα ν στο γαλλικό έδαφος. Οι απώλειες ήταν τόσο βαριές, ώστε τις επόμενες ημέρες η σύνθεση της 21ης Μεραρχίας Πάντσερ περιελάμβανε και μία ίλη κυριευθέ- ντων αρμάτων Sherman!

Φυσικά ο Μοντγκόμερυ φρόντισε να καλύψει τα νώτα του με μια δραματική συνέντευξη Τύπου, στην οποία ανακοίνωσε πως μέχρι στιγμής είχαν σκοτωθεί ή τραυματίστε.156.000 Γερμανοί στη Νορμανδία. Αυτό βέβαια που απέφυγε να αναφέρει ήταν πως στην επιχείρηση «Goodwood» είχε συλλάβε. μόνο 2.500 αιχμαλώτους και είχε προχώρησε, μόνο κατά 10 km με κόστος 1.500 t βόμβα· ανά χιλιόμετρο! Αλλά αν και είχε αποτύχει vc εκκαθαρίσει την κορυφογραμμή από τον ε χθρό, είχε εντούτο ις επ ιτύχει έμμεσα τους υπόλοιπους στόχους του. Η μάχη αποτέλεσε μια αδιαμφισβήτητα σπουδαία αμυντική επιτυχία των Γερμανών, αποδεικνύοντας την ορθότητα των νέων μεθόδων διασποράς που ε φάρμοζαν. Αυτό αφενός τους κατέστησε πολύ λιγότερο τρωτούς απέναντι στο εχθρικό πυροβολικό και αεροπορία και αφετέρου - σχυροποίησε την άμυνά τους προσδίδοντάς της πρωτοφανές βάθος. Γνωρίζοντας ότι δε. έπρεπε να δώσουν τον χρόνο στον εχθρό vc σταθεροποιήσει τα εδαφικά του κέρδη και vc ρυθμίσει εκ νέου τα πεδία πυρός του πυροβολικού του, οι Γερμανοί φρόντιζαν να αντε- π ιτίθεντα ι άμεσα όταν τυχόν έχαναν κάπο.: αμυντικό έρεισμα. Παρατηρήθηκε συνεπώ; ότι στη Νορμανδία, κατά μέσο όρο, εκτοξευόταν μια αντεπίθεση επιπέδου διμοιρίας εντός 15 λεπτών από την απώλεια μιας θέσης και μια αντεπίθεση επιπέδου λόχου ή τάγματος εντός μίας ώρας!

Δεν μπορεί ωστόσο να παραβλεφθεί το γεγονός ότι η μάχη της Καν εξάντλησε κα. καθήλωσε τα γερμανικά τεθωρακισμένα, εμποδίζοντας τη μεταφορά τους σε άλλους τομείς και οδηγώντας τον Κλούγκε να ανακαλέσει στα ανατολικά τις δύο μεραρχίες πάντσερ που ο Ρόμμελ είχε τοπ οθετήσει απέναντι στους Αμερικανούς. Συνεπώς, η βασική αποστολή της καθήλωσης των πάντσερ στα ανατολικά είχε επιτύχει, ενώ η φθορά που ε ίχαν υποστεί οι Γερμανοί, όντας υποχρεωμένοι να δεχθούν τον καταιγισμό 12.000 : βομβών, ήταν αξιοσημείωτη. Επιπλέον, η Ομάδα Στρατιών «Β» προόριζε τον μεγαλύτερο όγκο εφοδίων για την Ομάδα Πάντσερ Δύσης, ελαττώνοντας κατά 22% τις ούτως ή άλλως μικρές ποσότητες που παραλάμβανε η 7η Στρατιά.

Την ίδια ημέρα που ο Μ οντγκόμερυ αναγκάσθηκε να διακόψει την επιχείρηση «Goodwood», πραγματοποιήθηκε απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Χ ίτλερ στη «Φωλιά του Λύκου», στο περίφημο στρατηγείο του στην Ανατολική Πρωσία. Η βόμβα των συνωμοτών μπορεί να μην επέτυχε τον κύριο στό-


χο της, αλλά το κύμα της έκρηξής της έμελλε να έχει τρομερό αντίκτυπο στη μάχη που μαινόταν στη Δύση και μάλιστα είχε φθάσει στο κρισιμότερο σημείο της. Οταν η Gestapo ε ρεύνησε το θέμα της συνωμοσίας, ανακάλυψε έγγραφα που ενέπλεκαν σε αυτή το όνομα του φον Κλούγκε, με αποτέλεσμα σοβαρές υποψίες να αρχίσουν να συσσωρεύονται γύρω από τον στρατάρχη.

Την επομένη της εκπνοής της επιχείρησης «Goodwood», ο φον Κλούγκε απέστειλε μια μακροσκελή επιστολή στον Χίτλερ, στην οποία συμπεριέλαβε ένα υπόμνημα που είχε συντάξει ο Ρόμμελ δύο ημέρες πριν από τον τραυματισμό του. «Ο Στρατός πολεμά η ρωικά», έγραφε ο Ρόμμελ, «αλλά η άνιση μ ά χη πλησιάζει στο τέλος της». Ο φον Κλούγκε πρόσθεσε τ ις δικές του παρατηρήσεις: «Ηλθα εδώ με ακλόνητη αποφασιστικότητα να εφαρμόσω τη διαταγή σας για άμυνα μέ- χρ ις εσχάτων... Παρά τ ις φ ιλότιμες προσπά- θ ε ιές μας, πλησιάζει η στιγμή που αυτό το μέτωπο, που ήδη έχει εξα ντληθε ί σε τέτο ιο βαθμό, θα σπάσει». Από την 6η Ιουνίου 1944 οι γερμανικές δυνάμεις στη Δύση είχαν χάσει 417 άρματα και πυροβόλα εφόδου και 113.000 άνδρες, προς αντικατάσταση των οποίων ε ίχαν λάβει 10.078 στρατιώτες και 17 άρματα. Παρά τ ις βαριές απώλειες που είχαν υποστεί οι Σύμμαχοι, στα τέλη Ιουλίου εξακολουθού

σαν να υπερέχουν σε αρματικό δυναμικό, τουλάχιστον κατά 4.500 έναντι 850. Το σύνολο των συμμαχικών δυνάμεων που μέχρι τη στιγμή εκείνη είχαν φθάσει σε γαλλικό έδαφος ανερχόταν σε 1.500.000 άτομα και 330.000 οχήματα!

Ο ΑΪΖΕΝΧΑΟΥΕΡ ΠΑΡΑΚΙΝΕΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ

Ο υποχρεωτικός τερματισμός της επ ιχείρησης «Goodwood» συνέπεσε με μια περαιτέρω καθυστέρηση στα δυτικά. Ο Μπράντλεϋ ανέφερε συνεχώς ότι χρειαζόταν περισσότερα εφόδια και πυρομαχικά προκειμένου να εκτοξεύσει την επιχείρηση «Cobra», γεγονός που έκανε τον Αϊζενχάουερ να χάσει την ψυχραιμία του. Ετσι, εν μέσω μιας τρομερής κακοκαιρίας που είχε καθηλώσει όλα τα αεροσκάφη, αποφάσισε να μεταβεί προσωπικά στη Γαλλία στις 20 Ιουλίου. Οταν συνάντησε τον Μοντγκόμερυ και τον Μπράντλεϋ, τους κατηγόρησε για έλλειψη σθένους και ενεργητικότητας. Τόνισε για ακόμα μια φορά πως ε πιθυμούσε να δει επ ιθέσεις να εξαπολύονται σε όλο το εύρος του μετώπου και φρόντισε να δε ίξε ι ότι δεν μπορούσε να κατανοήσει τη συντηρητική τακτική του Βρετανού στρατηγού λέγοντας: «Αυτή τη στιγμή δεν χ ρ ε ιά ζε ται να φοβόμαστε κάποια σημαντική αντεπ ί-

Β ρ ετα νο ί σ τρα τιώ τες βρίσκοντα ι σε επ ιφ υλακή για

π ιθανή α ντεπ ίθ εσ η του εχθ ρ ο ύ , ενώ κάποιοι

σ υνά δ ελφ ο ί τους προσπα θούν να πάρουν έναν ο λ ιγό λε π το

ύπνο. Η κόπω ση και η εξά ντλη σ η από τις συνεχε ίς

μά χες είνα ι κάτι που θ υ μο ύ ντα ι π ο λύ έντονα ό λο ι οι βετεράνο ι

της μά χης της Ν ορμανδίας.


Οι σχέσεις μεταξύ του Αϊζενχάουερ και

του Μοντγκόμερυ δεν θα μπορούσαν

να είναι χειρότερες. «Από την άποψη

του τρόπου διεξαγωγής του

πολέμου, εγώ και ο Αϊκ βρισκόμασταν σε διαφορετικούς πόλους», έγραφε

αργότερα ο Βρετανός στρατηγός.

48

Θεση». Την επομένη έσ τε ιλε ένα λακωνικό σημείωμα στον επ ικεφαλής των συμμαχικών χερσαίων δυνάμεων: «Ο χρόνος είνα ι ζωτικής σημασίας».

Κατόπιν πέταξε για να παρακολουθήσει την έναρξη της επιχείρησης «Cobra>> που είχε προγραμματιστεί για τις 21 Ιουλίου, αλλά στάθηκε και πάλι άτυχος, αφού η κακοκαιρία ε πέβαλε την αναβολή της. «Η Γαλλία μαστιζό- ταν από τ ις χε ιρότερες καταρρακτώδεις βροχές από την απόβαση της Νορμανδίας και μ ε τά», αναφέρει ο Ιρβινγκ. «Η λάσπη ήταν πηχτή, έσταζε από τ ις ερπύστριες των αρμάτων και τα φορτηγά βούλιαζαν μέχρ ι τον άξονά τους». Οι σχέσεις μεταξύ του Αϊζενχάουερ και του Μοντγκόμερυ δεν θα μπορούσαν να είναι χειρότερες. «Από την άποψη του τρόπου διεξαγωγής του πολέμου, εγώ και ο Αϊκ βρισκόμασταν σε δ ιαφορετικούς πόλους», έ γραφε αργότερα ο Βρετανός στρατηγός. Παρόλα αυτά, ο Αϊζενχάουερ απέφυγε ευφυώς να παρέμβει στον επιχειρησιακό σχεδίασμά του Μοντγκόμερυ, αφήνοντας τον τελευτα ίο να επωμιστεί ολόκληρο το βάρος της εν πολ- λοίς άδικης δημόσιας κριτικής που του ασκείτο στη Βρετανία και τις ΗΠΑ.

Η αλήθεια όμως είναι πως η καθυστέρηση στην ανάληψη μιας αποφασιστικής επ ιχείρησης διάσπασης του μετώπου οφειλόταν σε παράγοντες πέρα από τις δυνάμεις των επιτόπιων διοικητών. Ο Μπράντλεϋ δεν θα μπορούσε να κτυπήσει με όση δύναμη ήθελε αν δεν δ ιέθ ετε τα εφόδια που ζητούσε, αλλά ακόμα και όταν αυτή η προϋπόθεση ικανοποι- ήθηκε, ήλθε η ξαφνική αλλαγή του καιρού να καθυστερήσει τα σχέδιά του. Οι βρετανικές και καναδικές δυνάμεις είχαν δ ιεξαγάγει έ ναν σκληρό και εξουθενω τικό αγώνα φθοράς επί επτά εβδομάδες στον ανατολικό τομέα, αλλά όταν τελ ικά επ ιτεύχθηκε η διάσπαση, οι Αμερικανοί έσπευσαν να δρέψουν τους καρπούς της νίκης, υποβαθμίζοντας τη σημασία της προσφοράς του Μοντγκόμερυ.

Με το Σαίν Λο σταθερά σε αμερικανικά χέρια, ο Μπράντλεϋ είχε αναπτύξει ήδη τη δύναμη διάσπασης (το VII Σώμα του Κόλινς) κατά μήκος του άξονα Σαίν Λο - Περιέρ. Απέναντι του βρισκόταν το γερμανικό LXXXIV Σώμα του αντιστράτηγου Ντήτριχ φον Χόλ- τιτς , το οποίο κατείχε θέσεις δυτικά του Σαίν Λο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γερμανικού Στρατού, κατά το διάστημα 27 Ιουνίου - 25 Ιουλίου 1944, το Σώμα αυτό υπερδιπλασίασε τα τάγματα πεζικού που δ ιέθ ετε και τριπλάσιασε τη δύναμή του σε άρματα, συνεπώς η κατανίκησή του δεν θα ήταν εύκολη υπόθεση. Ανατολικά του Σαίν Λο βρισκόταν παρατε- ταγμένο το II Σώμα Αλεξιπτωτιστών του αντιστράτηγου Οϊγκεν Μάιντλ, το οποίο δ ιέθ ετε μόνο δύο εξασθενημένες μεραρχίες, αλλά μπορούσε λόγω της θέσης του να ενισχυθεί ταχύτερα από την Καν.

Σε αντίθεση με τον Ντέμπσεϋ, ο δ ιο ικητής της 1ης Στρατιάς των ΗΠΑ δεν αντιμετώ πιζε έλλειψη πεζικού και έτσι, αντί να κτυπή- σει με τα τεθωρακισμένα του, έθεσε επ ικεφαλής τρε ις μεραρχίες πεζικού (4η, 9η και 30ή ΜΠ), κρατώντας δύο τεθωρακισμένες (τη

2η και την 3η ΤΘΜ, αμφότερες ενισχυμένης σύνθεσης) και την 1η ΜΠ σε εφεδρεία ως δύναμη εκμετάλλευσης. Το σχέδιο προέβλεπε την εξολόθρευση της Μεραρχίας Πάντσερ «Lehr» στον τομέα του ρήγματος δυτικά του Σαίν Λο και κατόπιν, μετά τον διαχωρισμό του II Σώματος Αλεξιπτωτιστών από το LXXXIV Σώμα, την υπερκέραση και κύκλωση του τε λευταίου, το οποίο ταυτόχρονα θα καθήλωνε μετωπικά το αμερικανικό VIII Σώμα του αντιστράτηγου Τρόι Μ ίντλτον με έξ ι μεραρχίες (8η, 79η, 83η και 90ή ΜΠ, 4η και 6η ΤΘΜ).

Το πρωί της 25ης Ιουλίου 1944, ο ήλιος έ- λαμψε επ ιτέλους πάνω από τα πεδία μάχης της Νορμανδίας και μαζί με αυτόν φάνηκε να αλλάζουν και οι τύχες των Συμμάχων που μέχρι τό τε ταλανίζονταν από μύριες αντιξοότητες. Η επιχείρηση «Cobra» ξεκίνησε στις 09.40 και υπήρξε προϊόν μακράς και επιμελημένης επ ιτελικής προετοιμασίας. Με βάση σχετική εισήγηση του Μοντγκόμερυ, ο Μπράντλεϋ εγκατέλειψ ε τη στρατηγική της πλατιάς επίθεσης, που άλλωστε είχε στοιχίσε. στις αμερικανικές δυνάμεις τόσο ακριβά κατά το πρόσφατο παρελθόν, και κατέφυγε σε ένα συγκεντρωτικό πλήγμα σε στενό τομέα με αεροσκάφη και άρματα, ώστε να διασπά- σει και να ανατρέψει τη γερμανική αμυντική γραμμή. Η τακτική εμπειρία είχε δ ε ίξε ι τα μεγάλα πλεονεκτήματα που προέκυπταν από την ορμητική προέλαση χερσαίων δυνάμεων αμέσως πίσω από τον πυκνό βομβαρδισμό μιας ορθογώνιας περιοχής της εχθρικής άμυνας, αλλά παρέμενε το ζήτημα του ελιγμού μέσα από το μποκάζ.

Τη λύση έδωσε τελ ικά η εφεύρεση του Αμερικανού λοχία Κέρτις Κάλιν, ο οποίος προσάρμοσε στο μπροστινό μέρος ενός άρματος Sherman οκτώ χαλύβδινους οδόντες. σε ύψος 60 cm πάνω από το έδαφος. Κινούμενο με ταχύτητα 20-25 km/h, το μετασκευασμένο κατ’ αυτό τον τρόπο άρμα μπορούσε να περάσει κυρ ιολεκτικά μέσα από τους φράκτες της νορμανδικής υπαίθρου με ελάχιστη επιβράδυνση. Υποστηριζόμενο από τέτο ια άρματα, τα οποία αποκαλούντο «ρινόκεροι». το αμερικανικό πεζικό έλυσε ένα μεγάλο μέρος των τακτικών προβλημάτων του και οι τε θωρακισμένοι σχηματισμοί ανέκτησαν την πρότερη ευκινησία τους, αφού χωρίς να είναι πλέον δεσμευμένοι από τους δρόμους, μπορούσαν να δράσουν με ταχύτητα σε κάθε ε ίδους έδαφος. Τα απαραίτητα υλικά για τη με- τασκευή των Sherman ήλθαν επειγόντως από τη Βρετανία και η υλοποίηση της ιδέας του λοχία Κάλιν έλαβε άμεση προτεραιότητα. Ο Μπράντλεϋ όμως απαγόρευσε να χρησιμοποιηθούν τα άρματα αυτά στις τρέχουσες ε πιχειρήσεις, για να τα φυλάξει ως έκπληξη την ημέρα της διάσπασης του μετώπου.

Στο διάστημα από 7 έως 21 Ιουλίου, οι δυνάμεις του Μπράντλεϋ ενισχύθηκαν σε απόλυτα ικανοποιητικό βαθμό, καλύπτοντας όλες τις ελλείψ εις που τους είχαν δημιουργήσει οι προηγούμενες μάχες. Μόνο οι 17 ημέρες αγώνα για την κατάληψη του Σαίν Λο είχαν στοιχίσει στους Αμερικανούς 40.000 απώλειες, εκ των οποίων το 90% αφορούσε


iXtö

/uu

//

χύ

μιη

: Δ

ήμ

ηιμ

ιι Μ

ηιυ

υύ

/Lh

60

ul

u;

IILI

'li-K

Utl

lU

2007

ΣΣ: Σώμα Στρατού ^ η α: Μεραρχία Πάντσερ Αμ: Αμερικανικό ---------► Αμερικανικές επιθέσεις

ΣΠα: Σώμα Πάντσερ ΤΘΜ: Τεθωρακισμένη Μεραρχία Βρ: βρετανικό ---------► Γερμανικές αντεπιθέσεις

ΜΠ: Μεραρχία Πεζικού |-£p. Γερμανικό Καν: Καναδικό

μονάδες του πεζικού. Πλέον, όμως, η 1η Στρατιά των ΗΠΑ δ ιέθ ετε 15 μεραρχίες, ενώ υπήρχαν ακόμη σε εφεδρεία άλλες τέσσερις, οι οποίες προορίζονταν να αποτελέσουν τον πυρήνα της νεοσυσταθείσας 3ης Στρατιάς του αντιστράτηγου Τζωρτζ Πάττον. Ο αριθμός των μεραρχιών δεν φανέρωνε όμως ολόκληρη την αλήθεια σε ό,τι αφορούσε την ισχύ των Αμερικανών, αφού υπήρχε και πλήθος μικρότερων ανεξάρτητων μονάδων που τις υποστήριζε. Είναι χαρακτηριστικό πως μέχρι το τέλος Ιουλίου είχαν αφ ιχθεί στη Γαλλία 14

ανεξάρτητες επιλαρχίες αρμάτων και 22 επι- λαρχίες καταστροφέων αρμάτων, προσθέτοντας εκατοντάδες τεθωρακισμένα οχήματα στο συμμαχικό στρατόπεδο.

Απέναντι σε αυτή τη μάζα των 750 αρμάτων η γερμανική 7η Στρατιά δεν μπορούσε να αντιπαρατάξει περισσότερες από εννέα καταπονημένες μεραρχίες με 110 επιχειρησιακά άρματα. Είναι χαρακτηριστικό ό τι η επ ίλεκτη Μεραρχία Πάντσερ «Lehr», που είχε ξεκ ινήσει τη μάχη της Νορμανδίας με 15.000 άνδρες και 182 άρματα, είχε αποσκελετωθεί έ-

Η διάσπαση το υ μετώ που ή λθ ε τελικά σ το δ υτικό άκρο της Νορμανδίας, χά ρη στην επ ιχείρηση « C obra» που εξα πέλυσα ν τα στρα τεύμ α τα της αμερικανικής 1ης Στρα τιά ς. Το κύριο κτύπημα καταφ έρθηκε σε έναν σ τενό τομέα δυτικά του Σα ίν Λ ο και, χρησ ιμοποιώ ντα ς επ ιτυχώ ς πεζικό και τεθω ρακισμένα , ο ι Α μερ ικανοί έφ θα σα ν έπειτα από π έντε ημέρες σ τη ν Αβράνς, α π ελευθ ερ ώ νο ντα ς τους Συμ μά χους ορ ιστικά από τα θαμνώ δη πεδία μαχώ ν της Νορμανδίας.


Μετά από 45 ημέρες αδυσώπητου αγώνα για τον περιορισμό

του προγεφυρώματος στη Νορμανδία, οι

Γερμανοί στρατιώτες είχαν φθάσει πλέον

στα όρια της ανθρώπινης αντοχής. Μερικοί από αυτούς

έχασαν τα λογικά τους, άλλοι

παραδόθηκαν ή λιποτάκτησαν και άλλοι αναζήτησαν

καταφύγιο στα μετόπισθεν.

50

πειτα από επτά εβδομάδες δοκιμασίας και μετά 6ίας συγκέντρωνε 3.200 άνδρες και 45 άρματα. Ακόμη χειρότερη ήταν η κατάσταση των ανεφοδιασμών και η αδυναμία της 7ης Στρατιάς να αποκαταστήσει μια ομαλή ροή τρένων πάνω από τις γέφυρες του Λίγηρα. Ιδ ια ίτερα η καταστροφή των γεφυρών της Τούρ από τη συμμαχική αεροπορία στις 15 Ιουλίου, στραγγάλισε κυριολεκτικά την 7η Στρατιά, ενώ αντίθετα η Ομάδα Πάντσερ Δύσης συνέχιζε να έχει έναν ικανοποιητικό ανεφοδιασμό. Ετσι, η επιχείρηση «Cobra» βρήκε το LXXXIV Σώμα Στρατού να δ ια θέτε ι καύσιμα μόνο για δύο ημέρες επιχειρήσεων! Υπό αυτούς τους όρους η ξαφνική και πλήρης κατάρρευση της γερμανικής αντίστασης δυτικά του Σαίν Λο δεν αποτέλεσε έκπληξη.

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «COBRA» ΦΕΡΝΕΙ ΤΟ ΕΠΙΘΥΜΗΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Το πρωί της 25ης Ιουλίου 1944, 1.800 βαρέα και 396 μέσα βομβαρδιστικά των Συμμάχων εξαπέλυσαν βόμβες κάθε είδους και μεγέθους (ανάμεσά τους και αρκετές ναπάλμ, για πρώτη φορά στην Ευρώπη) πάνω σε μια έ κταση περίπου 16 τετραγωνικών χιλιομέτρων στον τομέα που κρατούσε η Μεραρχία Πάντσερ «Lehr» (και απ’ όπου ο Μπράντλεϋ σκόπευε να περάσει τις δυνάμεις του) και κυριολεκτικά την κονιορτοποίησαν. Η περιγραφή που έδωσε αργότερα ο δ ιο ικητής της, στρατηγός Φριτς Μπαγιερλάιν (ο οποίος πέντε ημέρες νωρίτερα είχε παρασημοφορηθεί με τα Ξίφη στον Σταυρό των Ιπποτών), απεικόνιζε παραστατικά τη φρίκη αυτής της δοκιμασίας: «Ηταν ένα από τα βαρύτερα κτυπήματα που κατάφερε ποτέ η συμμαχική αεροπορία σε μάχη κα θ ’ όλη τη δ ιάρκεια του πολέμου... Οι μονάδες που κρατούσαν το μέτωπο εξα- λείφ θηκαν σχεδόν τελείω ς. Οι πυροβολαρχ ίες εξαφανίζονταν, τα άρματα αναποδογύριζαν και θάβονταν στο έδαφος, οι θ έσ ε ις του πεζικού γίνονταν επίπεδες, όλοι οι δρόμοι και τα μονοπάτια καταστρέφονταν. Εως το μ ε σημέρι όλη η περιοχή έμο ιαζε με σεληνιακό τοπίο. Οι κρατήρες των βομβών εφάπτονταν μεταξύ τους και δεν υπήρχε καμία ελπίδα να βγάλουμε από την περιοχή έστω και ένα από τα βαρέα όπλα μας. Ολες οι δ ιαβ ιβάσεις μας είχαν κοπεί και κανενός ε ίδους δ ιοίκηση δεν ήταν δυνατή. Το αποτέλεσμα αυτού του βομβαρδισμού πάνω στους άνδρες ήταν απερίγραπτο. Πολλοί τρελάθηκαν και όρμησαν από τα ορύγματά τους έξαλλοι ώσπου τα θρα ύ σματα τους κομμάτιασαν». Οι εμβρόντητο ι ε- πιζώντες, δηλαδή περίπου το 30% των ανδρών της «Lehr» που παρέμειναν σχετικά αξιόμαχοι μετά τον βομβαρδισμό μαζί με 15 περίπου άρματα, αγωνίσθηκαν όσο μπορούσαν μετά το τρομερό αεροπορικό κτύπημα, αλλά δύο ημέρες αργότερα η 1η Στρατιά των ΗΠΑ είχε κατορθώσει να ανοίξει το ρήγμα που τόσο επιθυμούσε η συμμαχική διοίκηση.

Τα συμμαχικά αεροσκάφη προσέβαλαν στόχους τόσο κοντά στις φ ιλ ίες δυνάμεις, ώ

στε οι περιπτώσεις απωλειών από ατυχήματα δεν μπορούσαν να αποφευχθούν. Τα αποτελέσματα των βομβαρδισμών όμως πάνω στις γερμανικές μονάδες υπήρξαν συντριπτικά για το ηθικό και το αξιόμαχο τους. Απέναντι στις βαριές βόμβες, τα χαρακώματα, τα ορύγματα, ακόμη και τα ενισχυμένα καταφύγια δεν παρείχαν παρά ελάχιστη προστασία. Πολύ γρήγορα, ο δ ιο ικητής του αμερικανικού VII Σώματος αντιλήφθηκε πως απέναντι του δεν υπήρχε μια σε βάθος οργανωμένη άμυνα, όπως εκείνη που είχε φ θείρε ι και καθηλώσει τους Βρετανούς στην Καν, αλλά μια λεπτή προκάλυψη η οποία έδειχνε ήδη σαφή σημάδια κατάρρευσης. Δ ιακινδυνεύοντας μια κυ- κλοφοριακή συμφόρηση, ο Κόλινς αποφάσισε να εμπλέξει στη μάχη δύο τεθωρακισμένες φάλαγγες αρκετά νωρίτερα απ’ ό,τι προέ- βλεπαν τα σχέδια του Μπράντλεϋ.

Ενώ τα γερμανικά άρματα και οχήματα ήταν υποχρεωμένα να παραμένουν κοντά στους δρόμους, προκειμένου να μετακινούντα ι (κάτι που τα καθιστούσε εύκολη λεία για τα πανταχού παρόντα συμμαχικά αεροσκάφη), το αμερικανικό πεζικό ακολουθώντας τους «ρινόκερους» και τα τάγματα μηχανικού που ήταν εξοπλισμένα με γαιοπροωθη- τές, ελ ίχθηκε ευκολότερα μέσα από τους αγρούς, δημιουργώντας μια τακτική κατάσταση πρωτοφανούς ρευστότητας για τα δεδομένα της μάχης της Νορμανδίας. Τα άλματα από τον έναν φράκτη στον άλλο καταργήθη- καν και τα τεθωρακισμένα προχωρούσαν πλέον ορμητικά, παρακάμπτοντας τους εχθρικούς θύλακες αντίστασης και αφήνοντας την εκκαθάρισή τους στο πεζικό που ακολουθούσε. Κάθε αμερικανική φάλαγγα καλυπτόταν διαρκώς από σχηματισμούς μαχητικών Thunderbolt, τα οποία κατευθύνονταν εναντίον πιθανών στόχων από αξιωματικούς- συνδέσμους στο έδαφος με κατάδειξη μέσω καπνογόνων. Οι Αμερικανοί στρατιώτες άρχισαν να προελαύνουν ταχύτερα στη βομβαρδισμένη ενδοχώρα, που τώρα ήταν γεμάτη με χιλιάδες τυμπανισμένα κουφάρια αγελάδων οι οποίες είχαν πέσει θύματα του σφοδρότατου βομβαρδισμού.

Μετά από 45 ημέρες αδυσώπητου αγώνα για τον περιορισμό του προγεφυρώματος στη Νορμανδία, οι Γερμανοί στρατιώτες είχαν φθάσει πλέον στα όρια της ανθρώπινης αντοχής. Μ ερικοί από αυτούς έχασαν τα λογικά τους, άλλοι παραδόθηκαν ή λιποτάκτησαν και άλλοι αναζήτησαν καταφύγιο στα μετόπισθεν. Μέχρι τις 26 Ιουλίου το LXXXIV Σώμα είχε εξαντλήσει πλήρως τα πυρομαχικά των πυροβόλων 88 mm και η 2η Μεραρχία Πάντσερ SS αναγκάσθηκε να καταστρέψει μόνη της και να εγκαταλείψ ει δύο ίλες πολύτιμων αρμάτων Panther, λόγω έλλειψης καυσίμων. Κάτω από το καταθλιπτικό βάρος της αμερικανικής πολεμικής μηχανής, η γερμανική μαχητική ισχύς άρχισε να διαλύεται και η μάχη της Νορμανδίας περνούσε πλέον στην πιο ρευστή αλλά ταυτόχρονα και φονικότερη φάση της, η οποία θα κατέληγε στη συντριβή των γερμανικών στρατιών της Δύσης και στην απελευθέρωση της Γαλλίας και του Βελγίου.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

(1) J. Balkoski: BEYO N D THE BEACHHEAD, Stackpole Books, 1999.(2) 0 . Bradley: Η ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ Ε Ν Ο Σ ΣΤΡ ΑΤΙΩ ΤΟ Υ , Συμπληρω μα τικές Εκδόσεις Στρα τιω τικώ ν Π εριοδικώ ν, 1962.(3) R. Cartier: Η ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ ΤΟ Υ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Υ Π Α ΓΚ Ο ΣΜ ΙΟ Υ Π Ο Λ Ε Μ Ο Υ, Εκδόσεις Πάπυρος, 1964.(4) Τ. D onnely & S. Naylor: CLASH O F CHARIOTS, Berkley 1996.(5) C. Dunphie: THE PENDULUM O F BATTLE, Pen & Sword, 2004.(6) J . E llis: B R U TE FO R CE, Andre Deutsch, 1990.(7) FO R TR ESS EUROPE, Tim e-Life Books, 1992.(8) R. Hart: CLASH O F AR M S: HOW THE ALLIES WON IN NORM ANDY, Lynne Rienner, 2001.(9) S. Hart: B ATTLE O F THE HEDGEROW S, Zenith Press, 2001.(10) S.A. Hart: M ON TGO M ER Y AND "COLOSSAL CRACKS", Praeger, 2000.

(11) M. H astings : OVERLORD, Touchstone, 1985.(12) J. Keegan: S IX ARM IES IN NORM ANDY,Penguin, 1994.(13) S ir B. Liddell-Hart: ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ TO Y Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Υ Π Α ΓΚ Ο Σ Μ ΙΟ Υ Π Ο Λ Ε Μ Ο Υ , Εκδόσεις Καραβία, 1977.(14) P. M ansoor: THE G l O FFEN S IV E IN EUROPE, U nivers ity P ress o f Kansas, 1999.(15) S. M itcham: THE D ESER T FOX IN NORM ANDY, Praeger, 1997.(16) S. M itcham: H ITLER ’S FIELD M AR SHA LS AND THEIR BATTLES, C ooper Square Press, 2001.(17) S. M itcham: RETR EAT TO THE REICH, Praeger, 2000.(18) R. O very: W HY THE A LLIES WON, Norton, 1996.(19) A. Parker: Ο Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο Σ Π Α ΓΚ Ο Σ Μ ΙΟ Σ Π Ο Λ Ε Μ Ο Σ , Εκδόσεις θ ύ ρ α θ εν , 2004.(20) Τ. R ipley: STEEL RAIN, Spellm ount, 2002.(21) THE D-DAY INVASION, Tim e-Life Books, 1998.(22) D. Irv ing : Ο Π Ο Λ Ε Μ Ο Σ ΤΩ Ν ΣΤΡΑΤΗΓΩ Ν , Εκδόσεις Ιω λκός, 2005.

Α μερικα νοί σ τρα τιώ τες π ερ ιερ γά ζο ντα ι ένα

γερμανικό άρμα μάχης Panther που έπ εσε θύμα

τω ν συμμαχικώ ν αεροσκαφώ ν σε έναν από

το υ ς σ τενο ύ ς δρόμους της Νορμανδίας.

51


ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΣΑΜΗΣ

ΣΤΙΣ ΣΚΛΗΡΕΣ ΜΑΧΕΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ ΤΗΝ ΑΠΟΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑΣ 01 ΣΥΜΜΑΧΟΙ,

ΠΑΡΟΤΙ ΔΙΕΘΕΤΑΝ ΥΠΕΡΟΠΛΙΑ ΣΕ ΑΡΜΑΤΑ, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΑΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΑΠΟ

ΤΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ. Η ΑΝΩΤΕΡΗ ΙΣΧΥΣ ΠΥΡΟΣ ΤΩΝ PANTHER ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΙΓΟΣΤΩΝ TIGER,

ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΠΥΚΝΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ, ΠΡΟΚΑΛΕΣΑΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΑ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑ

ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ. ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΑΡΜΑΤΑ, 01 ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ ΑΝΕΠΤΥΞΑΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΩΝ-ΚΥΝΗΓΩΝ ΑΡΜΑΤΩΝ ΜΕ ΙΣΧΥΡΟ ΟΠΛΙΣΜΟ.

ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΩΝΑΡΜΑΤΩΝ

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΒΑΣΗ

To Μ18 ήτα ν ο δ ε ύ τ ε ρ ο ς τύπος καταστροψ έα αρμάτω ν που χρ η σ ιμ ο π ο ιή θ η κε στη Ν ορμανδία. Δ ιέ θ ε τε πυροβόλο

των 76 mm και πολύ υψ ηλή τα χύτητα .

ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

Ta M4A1(76)Wχρ η σ ιμ οπ ο ιή θη κα ν για πρώ τη φορά επιχειρησιακά στη Νορμανδία στα τέ λη Ιο υ λίο υ του 1944. Το

πυροβ όλο των 76 mm α π οδείχθ ηκε ανίκανο να δ ια τρήσει την εμπρόσθ ια θω ράκιση το υ Panther στη σ υνήθη απόσταση

μάχης. Το σ υγκεκ ρ ιμ ένο άρμα της 2ης Τεθωρακισμένης Μ εραρχίας φ έρει σ υ λλο γή Rhino σ το εμπ ρ όσ θ ιο τμήμα του

σκά φ ους για να κόβ ει τη βλάστηση.

PanzerKam pfwagen V A u s fA P anth er-P a n zerbe feh lsw a gen της Ιλη ς Δ ιο ίκ η σ η ς το υ 1ου Σ υ ντά γμ α το ς Αρμάτω ν των S S (Leibstandarte SS A d o lf Hitler, Stabskom panie) όπως επ ιχε ιρ ούσε στη Γα λλία το ν Ιο ύ λιο του 1944. Ο λη η εξω τερ ική επιφάνεια το υ άρματος, εκτός των πλευρ ικώ ν πλακώ ν θω ράκισης, είναι κα λυμμένη με την α ντιμα γνη τική επίστρω ση zim m erit και φ έρει τρ ίχρω μη π α ρα λλα γή με βασικό χρώ μα το dark yellow και σχετικά μ ικρές κ η λίδες α κανόνιστου σχήμα τος από red brow n και olive green (ε ικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Δ η μ ή τρ η ς Χα δούλα ς / Ισ το ρ ικ ή έρ ευνα : Σ τέ λ ιο ς Δεμηρά ς).


54

Eva Panther A u s f Α κ ινείτα ι με υψ ηλή τα χύτητα μέσα σ τη ν πυκνή β λά στηση. To Panther α π ο τέλεσ ε μια από τις μ εγ α λύ τερ ε ς α π ειλές για τα συμμαχικά άρματα, αξιοποιώ ντας το μακρύκαννο π υ ρ οβ όλο τω ν 7,5 cm.

ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΑΡΜΑΤΑΓια την αντιμετώπιση της συμμαχικής ε ι

σβολής, οι Γερμανοί είχαν συγκεντρώσει δέκα μεραρχίες πάντσερ. Τα γερμανικά άρματα υπέφεραν λόγω της έλλειψης επαρκούς αριθμού ενισχύσεων για την αποκατάσταση της αρ ιθμητικής τους δύναμης και επαρκών υποδομών συντήρησης. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι την 1η Ιουλίου το 58% των διαθέσ ιμων Panther και το 42% των PzKpfw IV βρίσκονταν εκτός υπηρεσίας για συντήρηση.

Στις 10 Ιουνίου, τέσσερις ημέρες μετά την απόβαση, οι μεραρχίες πάντσερ δ ιέθεταν 863 PzKpfw IV, η πλειοψηφία των οποίων ήταν εξοπλισμένη με το πυροβόλο KwK 40 U48 των 7,5 cm. Μερικά δ ιέθεταν ακόμα το παλαιότερο βραχύκαννο KwK 37 L724 των 7,5 cm. Ο δευτε- ρεύων οπλισμός συνίστατο από το συζυγές πολυβόλο και ένα ακόμη πολυβόλο στο δεξιό τμήμα του σκάφους.

Τα PzKpfw IV αποτελούσαν τη ραχοκοκαλιά των μεραρχιών πάντσερ και οι σημαντικότερες εκδόσεις που συμμετείχαν στις μάχες στη Νορμανδία ήταν τα Ausf G, Ausf Η και Ausf J. To Ausf G δ ιέθ ετε διπλό χαλινωτήριο στομίου κάννης και απλοποιημένο πύργο χωρίς θυ ρίδες παρατήρησης στο δεξιό εμπρόσθιο τμήμα. Με βάρος μάχης 23.600 kg η θωράκισή του έφθανε τα 80 mm (με την προσθήκη πλακών των 30 mm) στο σκάφος και 50 mm στον πύργο. Από τον Μάρτιο του 1943 τα άρματα δ ιέθεταν το ισχυρότερο πυροβόλο KwK 40 L748 με κάννη 48 διαμετρημάτων έναντι 43 διαμετρημάτων για τα πρώτα άρματα και ελαφρά αυξημένη διατρητική ικανότητα. Μέχρι τον Ιούνιο του 1943 είχαν κατασκευαστεί 1.735 Ausf G. Τον Απρίλιο του 1943 άρχισε η παραγωγή του Ausf Η, που ήταν παρόμοιο με το Ausf G τελευτα ίας παραγωγής. Δ ιέθ ετε ε ξαρχής το πυροβόλο KwK 40 L/48, ενώ τυπο- ποιήθηκε η προσθήκη των πλακών θωράκι-

σης των 30 mm στο εμπρόσθιο τμήμα. Επίσης, έφερε τ ις χαρακτηριστικές πλευρικές πλάκες θωράκισης Schurzen των 5 mm και ήταν η πρώτη έκδοση που δ ιέθ ετε αντιμαγνητική επίστρωση Zimmerit. Επιπλέον, η θωράκιση του εμπρόσθιου τμήματος της οροφής αυξήθηκε από τα 10 mm στα 16 mm και του οπίσθιου τμήματος στα 25 mm. Για αντιαεροπορική προστασία μπορούσε να εφοδιαστεί με πολυβόλο MG 34 στον πυργίσκο του αρχηγού. Τον Φεβρουάριο του 1944 ξεκίνησε η παραγωγή του Ausf J - επρόκειτο γ ια την τελευτα ία και πολυπληθέστερη έκδοση παραγωγής. Κατασκευά- σθηκαν 3.150 άρματα. Στα άρματα της σειράς δόθηκε έμφαση στην απλοποίηση της παραγωγής και το ηλεκτρικό σύστημα περιστροφής του πύργου αντικαταστάθηκε από χειροκίνητο σύστημα. Στη θέση του τοποθετήθηκε μια επιπλέον δεξαμενή καυσίμου των 210 It που συμπλήρωνε τη μεταφερόμενη ποσότητα των υπόλοιπων τριών δεξαμενών που βρίσκονταν στο δάπεδο του άρματος με 470 It. Ολες οι εκδόσεις προωθούντο από τον αξιόπιστο βενζινοκινητήρα Maybach HL120TRM με σύστημα μετάδοσης της κίνησης ZF SSG 76.

To PzKpfw IV μπορούσε να διατρήσει την ε μπρόσθια θωράκιση του πύργου των Cromwel και Sherman με πυροβόλο των 75 mm από απόσταση 1.000 m, αλλά ήταν ευάλωτο από τα Sherman που έφεραν πυροβόλο των 76 mm. Σύμφωνα όμως με στατιστικές, το 65-70% των απωλειών των αρμάτων οφειλόταν σε πλευρικά πλήγματα, όπου η θωράκιση ήταν λεπτότερη από το καλύτερα προστατευμένο εμπρόσθιο τμήμα. Η πλευρική θωράκιση του πύργου του PzKpfw IV επαρκούσε για προστασία μόνο από διατρητικά βλήματα θωράκισης των20 mm. Σύμφωνα με αναφορά του Γκουντέ- ριαν, «...στη συνήθη απόσταση μάχης 600-1.200 m το πυροβόλο KwK U48 μ ε βλήμα Panzergranate 39θεω ρείτα ι επαρκές για την αντιμετώπιση όλων των βρετανικών και αμερ ικανικών αρμάτων μάχης». Κάποια PzKpfw IV. όπως της 21ης Μεραρχίας Πάντσερ, έβαλλαν από ειδ ικά προετοιμασμένες θέσεις, από τις οποίες εξείχε μόνο ο πύργος και ήταν εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστούν. Ακόμα δυσκολότερος αντίπαλος ήταν οι μεραρχίες αρμάτων των SS που επανδρώνονταν από σκληροτράχηλους μαχητές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Βίλυ Κρέτσμερ, διο ικητής της 5ης ίλης του 12ου Συντάγματος Αρμάτων της 12ης Μεραρχίας Πάντσερ SS «Hitlerjugend», που κατέστρεψε 15 άρματα κατά τη διάρκεια των μαχών στη Νορμανδία.

Η σοβαρότερη απειλή για τα συμμαχικά άρματα προερχόταν από τα Panther με το μακρύκαννο πυροβόλο των 7,5 cm. Η σημαντικότερη έκδοση που χρησιμοποιήθηκε στη Νορμανδία ήταν το Panther Ausf Α, και σε μικρότερο βαθμό το Ausf G, που εντάχθηκε σε παραγωγή από τον Μάρτιο του 1944. Ο διαθέσιμος αριθμός των Panther στη Νορμανδία έφθανε μόλις το 45-50% του διαθέσιμου αριθμού των PzKpfw IV.

Ο οδηγός βρισκόταν στο αριστερό εμπρόσθιο τμήμα του σκάφους και προστατευόταν από θωράκιση 80 mm -με κλίση 55 μοιρών- ενώ


στο εμπρόσθιο κάτω τμήμα η θωράκιση μειωνόταν στα 60 mm. Δεξιά του βρισκόταν ο ασυρματιστής/πολυβολητής, ο οποίος χειριζόταν το πολυβόλο MG34 από ένα άνοιγμα της θωράκισης. Τα δύο μέλη δ ιέθεταν δύο σταθερά περισκόπια παρατήρησης στην οροφή της υπερκατασκευής. Ο πυροβολητής δ ιέθ ετε ε πίσης σκοπευτικό διπλής οπής TZF12 ή μονής οπής TZF12a με μεγέθυνση 2,5χ και θυρίδα χρήσης φορητού οπλισμού στην αριστερή πλευρά. Εκτός από το πυροβόλο KwK 42, το οποίο πυροδοτείτο ηλεκτρικά, ο πυροβολητής χειριζόταν και το συζυγές πολυβόλο MG34 με ποδοπετάλι. Ο γεμιστής βρισκόταν στη δεξιά πλευρά του πύργου. Ο αρχηγός δ ιέθ ετε πυργίσκο παρατήρησης στην αριστερή γωνία του πύργου. Η αναχορηγία ήταν 79 βλήματα και 4.200-5.100 φυσίγγια για τα πολυβόλα MG34. Συνολικά, κατασκευάσθηκαν 2.200 Ausf Α.

To Ausf G ήταν η τρ ίτη και τελευτα ία έκδοση που εντάχθηκε σε παραγωγή από τον Μάρτιο του 1944. Μέχρι τον Απρίλιο του 1945 είχαν κατασκευαστεί 2.950 τέτο ια άρματα. Η θωράκιση στο εμπρόσθιο τμήμα αυξήθηκε στα 110 mm και η θυρίδα παρατήρησης του οδηγού στο εμπρόσθιο τμήμα του σκάφους α- ντικαταστάθηκε από ένα περιστρεφόμενο περισκόπιο, ώστε να αποκατασταθεί η ενότητα της θωράκισης. Επιπλέον, η θέση του οδηγού είχε δυνατότητα ανύψωσης, επιτρέποντας την οδήγηση με το κεφάλι έξω. Ολες οι εκδόσεις προωθούντο από βενζινοκινητήρα Maybach HL230P30 και σύστημα μετάδοσης της κίνησης ΑΚ 2-700.

Οι Σύμμαχοι είχαν υποτιμήσει την παρουσία των Panther στο Δυτικό Μέτωπο, πιστεύοντας ότι θα συγκροτούσαν ανεξάρτητες επι- λαρχίες βαρέων αρμάτων στα πρότυπα των Tiger, με αποτέλεσμα ο αριθμός τους να είναι περιορισμένος. Τα Panther όμως είχαν σχεδια

στεί για την αντικατάσταση των PzKpfw IV και ήταν ευρύτερα διαδεδομένα, αποτελώντας πραγματικό «πονοκέφαλο». Το 1944 μια τυπική επιλαρχία Panther συγκροτείτο από τέσσερις ίλες των 17 αρμάτων.

Ικανά πληρώματα, όπως του Ερνστ Μπάρ- κμαν, που δ ιέθεταν Panther επέφεραν δυσανάλογες απώλειες στον αντίπαλο. Την περίοδο των μαχών στη Νορμανδία, ο Ερνστ Μπάρ- κμαν υπηρετούσε στην 4η Ιλη της 2ης Επιλαρ- χίας της 2ης Μεραρχίας Πάντσερ των SS «Das Reich» και ήταν ο δ ιοικητής ενός Panther Ausf Α. Την περίοδο 9-12 Ιουλίου 1944 κατέστρεψε πέντε Sherman. Στις 26 Ιουλίου το άρμα του βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή του Λορέι, όταν κατέφθασαν αναφορές για μια αμερικανική φάλαγγα. Το μοναχικό άρμα έλαβε θέση κάτω από μια βελανιδιά σε μια σημαντική δια

Τα PzKpfw IV, εφ οδιασμένα με το π υ ρ οβ όλο KwK 40 L/48, ήτα ν ισοδύναμα με τα Sherm an των

75 mm. Δ ιέ θ ε τα ν εμπρόσθια θω ράκιση 80 mm, α λλά ήτα ν

ευά λω τα σε πλευρ ικά π λή γμ α τα . Σ τη φω τογραφ ία Αμερ ικα νοί

σ τρ α τιώ τες εξετά ζο υ ν ένα κα τεστρα μμένο άρμα της

Μ εραρχίας «D a s Reich» που εξου δετερ ώ θ η κ ε από πλευρ ικά

π λή γμ α τα τω ν 37mm.

Ενα κα τεστρα μμένο Tiger της 101 Επιλαρχίας

Βαρέω ν Αρμάτω ν των SSκατά τη διά οκεια των


σταύρωση. Λίγο αργότερα εμφανίσθηκαν τα πρώτα οχήματα και άνοιξε πυρ από απόσταση 200 m. Σε λίγο ο δρόμος γέμισε με φλεγόμενα συντρίμμια φορτηγών και αρμάτων μάχης. Δύο Sherman προσπάθησαν να τον περικυ- κλώσουν, αλλά ακολούθησαν την τύχη των συντρόφων τους. Οι Αμερικανοί ζήτησαν τελ ικά τη συνδρομή του πυροβολικού και της αεροπορίας και το Panther υπέστη ζημιές, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του οδηγού. Δύο ακόμα Sherman προσπάθησαν να αιφνιδιά- σουν το πληγωμένο άρμα, αλλά καταστράφη- καν. Η «γωνιά» του Μπάρκμαν είχε αποδειχτεί θανατηφόρα. Κάτω από ασφυκτική πίεση, το πλήρωμα επισκεύασε την ερπύστρια και κατά- φερε να οπισθοχωρήσει με ασφάλεια. Πίσω του είχε αφήσει εννέα φλεγόμενα Sherman και άλλα οχήματα. Τα κατορθώματά του απο- τέλεσαν μια τονωτική ένεση ηθικού για τα δοκιμαζόμενα στρατεύματα και ο ίδιος τιμήθηκε με τον Σταυρό των Ιπποτών. Το άρμα του κα- ταστράφηκε στις 30 Ιουλίου, αλλά ο Μπάρκμαν κατάφερε να διαφύγει με ασφάλεια, έχοντας καταστρέψει στις σκληρές μάχες δύο ημερών άλλα 15 συμμαχικά άρματα.

Στο μέτωπο της Νορμανδίας πολέμησαν με Tiger η 503 Επιλαρχία Βαρέων Αρμάτων, η 316 Βαρέα Ιλη Αρμάτων, προσκολλημένη στη Μεραρχία Πάντσερ «Lehr», η 101 Επιλαρχία

Βαρέων Αρμάτων των SS, που εντάχθηκε στις μάχες από τις 12 Ιουνίου, και η 102 Επιλαρχία Βαρέων Αρμάτων των SS. Κάθε επιλαρχία διέθ ετε ονομαστική δύναμη 45 αρμάτων και συνολικά προκάλεσαν μεγάλες απώλειες στους Συμμάχους. Για το συμμαχικό πεζικό σχεδόν κάθε 6αρύ άρμα ήταν Tiger - ένα ασυναγώνιστο ψυχολογικό όπλο.

Το πλήρωμα ενός καναδικού Sherman στη Νορμανδία ανέφερε χαρακτηριστικά: «Εντοπίσαμε δύο Tiger της Μεραρχίας «Das Reich» από απόσταση 550 m. Βάλλαμε τρία βλήματα χωρίς να διαπεράσουν τη Θωράκισή τους. Ενα από τα Firefly κατάφερε να πλήξει το πρώτο άρμα από το πλάι, αλλά γρήγορα καταστράφη- κε από το άλλο Tiger. Το πλήρωμα του κατεστραμμένου Tiger ανέβηκε στο άλλο άρμα και διέφυγε. Εμείς δεν είχαμε επιζώντες και τα άρματά μας είχαν μετατραπεί σε φλεγόμενα συντρίμια». Τα αποτελέσματα της διάτρησης του θώρακα από βλήμα των 8,8 cm ήταν τόσο φρικτά, ώστε είχε απαγορευθεί στους άνδρες να κοιτάζουν μέσα στο άρμα μετά την πυρκαγιά. Η «Tiger-φοβία» ανάγκασε τον στρατηγό Μοντγκόμερυ να απαγορεύσει αναφορές για τη δράση του «λόγω των επιπτώσεων στο η&ι- κό».

Η ασυναγώνιστη προστασία του θώρακα και το πανίσχυρο πυροβόλο το καθιστούσαν

56

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΑΡΜΑΤΩΝPzKpfw IV Ausf Η Panther Ausf A Tiger I

ΠΛΗΡΩΜΑ 5 5 5ΜΗΚΟΣ (m) 7,02 8,86 8,45ΥΨΟΣ (m) 2,68 2,98 2,98ΠΛΑΤΟΣ (m) 2,88 3,27 3,700ΩΡΑΚΙΣΗ (mm)

Εμπρόσθιο τμήμα πύργου 50 με κλίση 80 μοίρες 100-110 100 με κλίση 8 μοίρεςΑσπίδιο πυροβόλου 50 με κλίση 60-90 μοίρες 110 110-120Πλευρά πύργου 30 με κλίση 64 μοίρες 45 με κλίαη 25 μοίρες 80 με κλίση 90 μοίρεςΟπίσθιο τμήμα πύργου 30 με κλίση 75 μοίρες 45 με κλίση 25 μοίρες 80 με κλίση 90 μοίρεςΕμπρόσθιο τμήμα σκάφους 80 με κλίση 76 μοίρες 60 με κλίση 55 μοίρες και

80 στο άνω τμήμα του οδηγού100 με κλίση 10 μοίρες στο άνω τμήμα

Πλευρικό τμήμα σκάφους 30 με κλίση 90 μοίρες 40 με κλίση 40 μοίρες 80 στο άνω τμήμα και 60 στο κάτω τμήμαΑνω τμήμα σκάφους 16 16 25-40Κάτω τμήμα σκάφους 10 16 25

ΒΑΡΟΣ ΜΑΧΗΣ (kg) 25.000 44.800-45.500 57.000ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ 1x300 hp βενζίνης HL 120 TRM 1x700 hp βενζίνης HL230P30 1x700 hp Maybach βενζίνης HL230P45ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ZF SSG 76 ΑΚ 7-200 Olvar Type OG 40-12-16ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΕ ΟΔΟ (km/h) 38 45-55 38-45,5ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΕ ΑΝΩΜΑΛΟ ΕΔΑΦΟΣ (km/h) 16 24-30 15ΑΚΤΙΝΑ ΣΤΡΟΦΗΣ (m) 5,92 8,7-10 3,44-7ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΣΕ ΟΔΟ (km) 188-210 200-280 140-195ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΣΕ ΑΝΩΜΑΛΟ ΕΔΑΦΟΣ (km) 134 85-100 85-110ΥΔΑΤΙΝΟ ΚΩΛΥΜΑ (m) 1 1,7-1,9 1,6ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ (m) 0,4 0,56 0,47ΤΑΦΡΟΣ(m) 2,3 2,45 2,5ΚΑΘΕΤΟ ΕΜΠΟΔΙΟ (m) 0,6 0,914 0,79ΕΔΑΦΙΚΗ ΠΙΕΣΗ (kg/m*) 0,89 0,90 0,735ΚΑΥΣΙΜΑ (It) 470 720 540ΚΥΡΙΟΣ ΟΠΛΙΣΜΟΣ 1x7,5 cm KwK 40 L/48 1x7,5 cm KwK 42 L/70 1x8,8 cm KwK 36 L/56ΑΝΑΧΟΡΗΠΑ ΚΥΡΙΟΥ ΟΠΛΙΣΜΟΥ 87 79 92ΟΡΙΑ ΑΝΥΨΩΣΗΣ ΚΥΡΙΟΥ ΟΠΛΙΣΜΟΥ +20 ως -8 +18 ως -8 +10 ως -9 (+17 ως -6,5 με άλλες πηγές)ΔΕΥΤΕΡΕΥΩΝ ΟΠΛΙΣΜΟΣ 3x7,92 mm MG34 (3.150+ φυσίγγια) 3x7,92 mm MG34/MG42

(4.200-5.100 φυσίγγια)3x7,92 mm MG34 (5.000+ φυσίγγια)


L-.

φοβερό αντίπαλο στο πεδίο της μάχης. Ηταν όμως δυσκίνητο, υπέφερε από μηχανικές 6λά6ες και ανεπαρκή διοικητική μέριμνα και καταβρόχθιζε καύσιμα με απίστευτους ρυθμούς. Η ακτίνα δράσης του ήταν ανεπαρκής για παρατεταμένες επιχειρήσεις ή εκμετάλλευση ρηγμάτων στην αντίπαλη παράταξη, διέπρεπε όμως όταν περίμενε τον εχθρό από προετοιμασμένες θέσεις σε αμυντικές επιχειρήσεις. Η ταχύτητα περιστροφής του πύργου ήταν αργή για να εμπλέξει κινούμενους στόχους, αλλά σύμφωνα με την πάγια γερμανική τακτική ανέμενε τον εχθρό εκθέτοντας μόνο την εμπρόσθια θωράκιση. Χαρακτηριστικό

γνώρισμα του Tiger ήταν ότι δεν είχε υ ιοθετή σει την επικλινή θωράκιση όπως τα Τ-34 και Panther. Ο πύργος είχε σχήμα πετάλου και στο ανοιχτό τμήμα με το πυροβόλο προστατευόταν από θωράκιση πάχους 100 mm. Οι πλευρές και το οπίσθιο τμήμα του πύργου δ ιέθ εταν θωράκιση πάχους 80 mm, ενώ το άνω τμήμα μόλις 25 mm. Από τον Μάρτιο του 1944 η θωράκιση στο άνω τμήμα του πύργου αυξήθηκε στα 40 mm για την προστασία από βλήματα πυροβολικού μεγάλου διαμετρήματος. Η θωράκιση στο ασπίδιο του πυροβόλου έ φθανε τα 110-120 mm, αποτελώντας το καλύτερα προστατευμένο τμήμα. Το σκάφος προ

Τα Sherm an με το π υ ρ οβ όλο τω ν 75 mm

α π οτελούσα ν την πλειοψ ηψ ία τω ν δ ιαθέσιμω ν αρμάτω ν του Αμερικανικού

Στρ α τού .

PzSpW g Panhard 178 (t) mit 5 cm KwK L/42 ά γνω στη ς μονάδας σε γερμανική υπηρεσία , όπως επ ιχε ιρ ού σε στη Νορμανδία το ν Ιο ύ λ ιο το υ 1944. Μ ετά την κατάρρευση της

Γαλλίας, το γα λλ ική ς κατασκευής τετρ ά τρ ο χο τεθω ρα κισμένο όχημα πέρασε σε γερμανικά χέρ ια . Α ρκετά οχήματα χρ η σ ιμ ο π ο ιή θ η κα ν α υτούσ ια , ενώ σε ά λλα

το π ο θ ετή θ η κ ε το α ντιαεροπορικό π υ ρ οβ όλο τω ν 37 mm ή το π υ ρ οβ όλο των 50 mm, όπως σε α υτό της ε ικονογρά φ ησης. Φ έρει τρ ίχρω μη π α ρα λλα γή από sand (βασικό

χρώ μα ) και λω ρ ίδες α κανόνιστου σχήμα τος από dark green και re d brow n (ε ικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ : Δ η μ ή τρ η ς Χα δούλας/Ιστορική

έρ ευνα : Σ τέ λ ιο ς Δεμηρά ς).


Τα ελαφ ρά άρματα Μ5Α1 Stuart VI χρ η σ ιμο π ο ιή θ η κα ν για

αναγνώ ριση και α ποστολές προστασία ς των πλευρώ ν. Το

π υ ρ οβ όλο τω ν 37 mm και η ελα φ ρά θω ράκιση ήτα ν τα κύρια

χα ρα κτηρ ιστικά το υ άρματος.

Τους πρώτους δύο μήνες των μαχών οι

Βρετανοί που αντιμετώπισαν τον

κύριο όγκο των πάντσερ είχαν

υποστεί σημαντικές απώλειες σε άρματα

και οχήματα που ξεπερνούσαν τα

1.500, ενώ οι απώλειες των

Αμερικανών είχαν περιοριστεί σε περίπου 900.

58

στατευόταν από θωράκιση πάχους 100 mm στο εμπρόσθιο τμήμα και 80 mm στις πλευρές του. Το κάτω τμήμα έφ ερε θωράκιση 25 mm. Η παροιμιώδης ισχυρή θωράκιση με το πυροβόλο των 8,8 cm ήταν ένας θανατηφόρος συνδυασμός για τα συμμαχικά άρματα. Οι «αισιόδοξοι» δ ιο ικητές στο Δυτικό Μέτωπο συνήθιζαν να λένε: «Πα να αντιμετω πίσεις ένα Tiger, στείλε πέντε Sherman και περίμενε να γυρίσει μόνο το ένα».

Το πυροβόλο KwK 36 εξαπέλυε βλήματα Pzgr 39, βάρους 10,2 kg, με αρχική ταχύτητα ε ξόδου από την κάννη 773 m/sec και μπορούσε να διατρήσει θωράκιση πάχους 99 mm στα1.000 m και 83 mm στα 2.000 m. Με το ακριβότερο Pzgr 40 με πυρήνα βολφραμίου, βάρους 7,3 kg και αρχικής ταχύτητας 930 m/sec, η διάτρηση ήταν 138 mm και 100 mm αντίστοιχα. Εκτός από τα αντιαρματικά βλήματα, το πυροβόλο μπορούσε να βάλλει το εκρηκτικό-α- ντιαρματικό Gr 39HL, βάρους 7,65 kg και αρχικής ταχύτητας 600 m/sec με μέγιστη διατρητι- κή ικανότητα 90 mm. Το πυροβόλο είχε πολύ υψηλά επίπεδα ευστοχίας σε απόσταση 1.000 m ξεπερνώντας το 90% σε επιχειρησιακές συνθήκες.

Απέναντι στα συμμαχικά άρματα το πανίσχυρο πυροβόλο των 8,8 cm ήταν ιδ ια ίτερα αποτελεσματικό. To Tiger I μπορούσε να δια- τρήσει την εμπρόσθια θωράκιση ενός Cromwell με πυροβόλο των 75 mm από απόσταση 2.000 m, ενός Churchill από τα 1.700 m, ενός Sherman Μ4Α4 με το πυροβόλο των 76 mm από τα 1.800 m. Τους πρώτους δύο μήνες των μαχών οι Βρετανοί που αντιμετώπισαν τον κύριο όγκο των πάντσερ είχαν υποστεί σημαντικές απώλειες σε άρματα και οχήματα που ξεπερνούσαν τα 1.500, ενώ οι απώλειες των Αμερικανών είχαν περιοριστεί σε περίπου 900.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δράση του Μίκαελ Βίτμαν στο Βιλέρ Μποκάζ, όπου εκτός από τις δυνατότητες του Tiger α- νέδειξε και τις αδυναμίες των Cromwell. Στις 13 Ιουνίου 1944, μια εβδομάδα μετά την απόβαση στη Νορμανδία, εντοπίσθηκε μια φάλαγγα οχημάτων του Συντάγματος 4th County of London Yeomanry, που αποτελούσε την εμπροσθοφυλακή της 22ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας της 7ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, των περίφημων «Ποντικών της Ερήμου» Περίπου κατά τις 08.00 η φάλαγγα κινείτο μέσω του χωριού Βιλέρ Μποκάζ για να υπερφαλαγγίσει τη γερμανική πλευρά και να κατευ- θυνθε ί κατόπιν προς τον στρατηγικό στόχο της Καν. Ο «Τίγρης» του Μίκαελ Βίτμαν παραμόνευε σαν αγρίμι τη βρετανική φάλαγγα στον λόφο 213, μέσα στο δάσος πάνω από το Βιλέρ Μποκάζ. Από απόσταση 100 m ο Βίτμαν κατέστρεψε το πρώτο και τελευτα ίο άρμα μπλοκάροντας τις εξόδους διαφυγής της φάλαγγας. Μέσα στα επόμενα πέντε λεπτά το άρμα του Βίτμαν ενισχύθηκε με τρία ακόμα Tiger και ένα PzKpfw IV Ausf Η. Το αποτέλεσμα ήταν 25 άρματα μάχης Cromwell και Sherman Firefly και άλλα 28 οχήματα να μετατραπούν σε φλεγόμενα συντρίμμια. Αλλα γερμανικά άρματα έπληξαν την ανατολική παρυφή και απώθησαν την 8η και 11η Επιλαρχία του RTR. Ως εκ τούτου, οι Βρετανοί αποσύρθηκαν στα υψώματα του Τρασύ Μποκάζ και τη νύχτα της 14ης προς 15η Ιουνίου η 7η Τεθωρακισμένη Μεραρχία συμπτύχθηκε προς το Λιβρύ. Η συμμαχική επίθεση από ανατολικά και δυτικά για την κατάληψη της Καν είχε σταματήσει λόγω της δράσης των γερμανικών τεθωρακισμένων. Για αρκετές εβδομάδες τα βρετανικά τεθωρακισμένα ήταν ιδ ια ίτερα προσεκτικά στις κινήσεις τους.

Μ Ε Γ Α Α Ε Σ ΜΑ Χ Ε Σ

ΤΑ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑ ΑΡΜΑΤΑ

Το Sherman αποτέλεσε τη ραχοκοκαλιά των αρματικών δυνάμεων του Αμερικανικού Στρατού στη Νορμανδία. Η πλειοψηφία τους ήταν εξοπλισμένη με πυροβόλο των 75 mm, ενώ στην αρχή τα άρματα που ήταν εξοπλισμένα με το πυροβόλο Μ1 των 76 mm παρέμεναν στη Βρετανία για να μη δυσχεραίνουν το εξαιρετικά δύσκολο έργο της διο ικητικής μέριμνας με έναν ακόμα τύπο άρματος. Το πυροβόλο Μ1 προσέφερε ανώτερη διατρητική ικανότητα, αλλά έβαλλε εκρηκτικά βλήματα με μικρότερο βάρος εκρηκτικών από το αντίστοιχο βλήμα των 75 mm. Κατά τη διάρκεια του Β’ ΠΠ οι αρματιστές χρησιμοποιούσαν σε γενικές γραμμές 70% εκρηκτικά βλήματα, 20% διατρητικά και 10% καπνογόνα βλήματα. Επιπλέον, η λάμψη από τη βολή του πυροβόλου ήταν μεγάλη και αποκάλυπτε τη θέση του άρματος. Οι ανάγκες θα καλύπτονταν από τους καταστροφείς αρμάτων Μ10 που δ ιέθ εταν το πυροβόλο Μ7 των 3 in (76 mm). Αλλά τα γεγονότα έσπευσαν να διαψεύσουν τους Αμερικανούς σχεδιαστές.

Η αμερικανική αυτοπεποίθηση κλονίστηκε στις μάχες στη Νορμανδία. Είχαν προϋπολογιστεί απώλειες της τάξης του 7%. Τον Ιούνιο οι απώλειες είχαν φθάσει στο 21% και τον Ιούλιο στο 15%. Η εμπρόσθια θωράκιση των Panther και Tiger ήταν απρόσβλητη από το πυροβόλο των 75 mm. Επομένως ήταν ευάλωτα μόνο σε πλευρικά πλήγματα.

Η λύση φαινόταν ότι θα προερχόταν από το M4A1(76)W, εφοδιασμένο με το πυροβόλο Μ1 των 76 mm. Τα άρμα αυτό έλαβε το βάπτι- σμα του πυρός στη Νορμανδία μόλις στις 25 Ιουλίου, όταν 102 Μ4ΑΙ (76)W διατέθηκαν στη 2η και 3η Τεθωρακισμένη Μεραρχία για την ε πιχείρηση «Cobra». Ακόμα όμως και με το πυροβόλο των 76 mm το άρμα αποδείχθηκε ανίκανο να αντιμετωπίσει την ανώτερη θωράκιση των γερμανικών αρμάτων. Η αδυναμία του πυροβόλου προκάλεσε την έκρηξη του Αϊζενχά- ουερ: «Νόμισα ότι το 76αρι θα ήταν το σημαντικότερο όπλο του πολέμου. Τώρα διαπιστώνω ότι δεν μπορεί να εξουδετερώσει τα γερ

μανικά άρματα. Γιατί ε ίμα ι από τους τελ ευ τα ίους που το μαθαίνω;«. Οι Αμερικανοί αρματι- στές στράφηκαν στην ανάπτυξη εξελιγμένων τακτικών, σύμφωνα με τις οποίες κάποια άρματα προσπαθούσαν να απασχολήσουν τα αντίστοιχα γερμανικά, ώστε άλλα να μπορέσουν να ελιχθούν και να τα πλήξουν πλευρικά.

Την περίοδο Ιανουαρίου 1944 - Ιουλίου1945, κατασκευάσθηκαν 3.426 M4A1(76)W (Sherman ΙΙΑ σε βρετανική υπηρεσία) με πυροβόλο των 76 mm και νέο χυτό σκάφος, ενώ στα τελευτα ία άρματα χρησιμοποιήθηκε ανάρτηση HVSS. Εφερε για την προώθησή του τον αστεροειδή Continental Wright R975-C4 που απέδιδε 460 hp στις 2.400 στροφές με αυξημένη ροπή που βελτίωνε τα χαρακτηριστικά ευκ ινησίας σε ανώμαλο έδαφος και βάρος 555 kg. Δ ιέθετε βάρος μάχης 32.000 kg, η μέγιστη θωράκιση στο εμπρόσθιο τμήμα ήταν πάχους 108 mm με κλίση 56 μοιρών για το σκάφος και 64 mm με κλίση 40-45 μοιρών για τον πύργο.

Το πλήρωμα του Sherman ήταν πενταμελές. Στο εμπρόσθιο τμήμα του σκάφους, στην αριστερή πλευρά, βρισκόταν ο οδηγός και στη δεξιά ο συνοδηγός/πολυβολητής. Ανάμε- σά τους ήταν τοποθετημένο το σύστημα μετάδοσης της κίνησης. Ο συνοδηγός/πολυβολητής χειριζόταν το πολυβόλο Μ1919Α4 των 0,30 in. Το πολυβόλο μπορούσε να μετακινηθ ε ί στο κατακόρυφο επίπεδο από +20 μοίρες ως -10 μοίρες και στο οριζόντιο επίπεδο 20 μοίρες αριστερά και 25 μοίρες δεξιά. Στα άρματα διοίκησης χειριζόταν επίσης το σύστημα ασυρμάτου SCR506 για επικοινωνία με τα ανώτερα κλιμάκια. Ο πυροβολητής βρισκόταν στο δεξιό τμήμα του πύργου και είχε στη διάθεσή του ένα σκοπευτικό Μ71 με μεγέθυνση 5χ. Ο γεμιστής, από την αριστερή πλευρά του πύργου, ήταν υπεύθυνος για την τροφοδοσία του πυροβόλου και του συζυγούς πολυβόλου. Επιπλέον, ήταν υπεύθυνος για τη λειτουργία ενός μικρού όλμου M3 των 2 in στην αριστερή εμπρόσθια πλευρά του πύργου με σταθερή κλίση 35 μοιρών. Ο αρχηγός πληρώματος βρισκόταν πίσω και ελαφρά πιο πάνω από τον πυροβολητή και είχε τον άμεσο έλεγχο του συ-

Κ οντινή άποψη ενός Churchill C rocodile που έφ ερε

φ λο γο β ό λο σ το σκάφος.Τα Churchill δ ιέθ ετα ν πυροβ όλο

των 75 mm και ισχυρή θω ράκιση, ε ντο ύ το ις και αυτά

αποδείχθ ηκα ν ευά λω τα στα γερμανικά πυροβόλα τω ν 8,8 cm και 7,5 cm.

59


60

Μ4Α1(76 mm) Μ4Α3 Sherman Sherman VC M5A1 Stuart Churchill Mk VII Cromwell Mk IV Sherman Firefly

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΥΜΜΑΧΙΚΩΝ ΑΡΜΑΤΩΝ

ΠΛΗΡΩΜΑ 5 5 4 4 5 5ΜΗΚΟΣ (m) 7,47 6,22 7,85 4,84 7,54 6,35ΥΨΟΣ (m) 2,97 2,74 2,74 2,57 2,61 2,49ΠΛΑΤΟΣ (m) 2,67 2,62 2,67 2,29 3,25 2,91ΘΩΡΑΚΙΣΗ (mm)

Εμπρόσθιο τμήμα πύργου 64 76 76 44 152 76 με κλίση 90 μοίρες

Αοπίδιο πυροβόλου 88 88 88 51 152 76Πλευρά πύργου 64 51 51 32 95 63 με κλίση

90 μοίρεςΟπίσθιο τμήμα πύργου 64 51 64 32 95 57Εμπρόσθιο τμήμα σκάφους 51-108 51 51 38-64 140 63 στη θέση

του οδηγούΠλευρικό τμήμα σκάφους 38 38 38 15-29 95 32Ανω τμήμα σκάφους 25 19 25 10-13 19-25 20Κάτω τμήμα σκάφους 13 12,7-25,5 13 13 16-19 20

ΒΑΡΟΣ ΜΑΧΗΣ (kg) 32.000 30.260 32.700 15.380-15.740 40.600 28.000ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ 1x460 hp βενζίνης

Continental R975-C4

1x500 hp βενζίνης Ford GAA

1x425 hp βενζίνης Chrysler A57

2x121 hp βενζίνης Cadillac Twin V-8

1x350 hp βενζίνης Vauxhall Bedford

Twin Six H012

1x600 hp βενζίνης Meteor V12

ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΕ ΟΔΟ (km/h) 42 42 40 58 20 52ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΕ ΑΝΩΜΑΛΟ ΕΔΑΦΟΣ (km/h) 20 20 20 38 13 29ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΣΕ ΟΔΟ (km) 160-170 210 160 160-252 145 265-280ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΣΕ ΑΝΩΜΑΛΟ ΕΔΑΦΟΣ (km) 100 130 100 100 80-100 180ΥΔΑΤΙΝΟ ΚΩΛΥΜΑ (m) 0,91 0,91 1,07 0,91 1,02 1,22ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ (m) 0,43 0,43 0,43 0,42 0,51 0,41ΤΑΦΡΟΣ(m) 2,29 2,29 2,40 1,62 3,05 2,3ΚΑΘΕΤΟ ΕΜΠΟΔΙΟ (m) 0,61 0,61 0,61 0,46 0,76 0,9ΕΔΑΦΙΚΗ ΠΙΕΣΗ (kg/m*) 1,01 0,96 0,96 0,9 0,96 1,05ΚΑΥΣΙΜΑ (It) 796 664 606 337-405 682+148 525ΚΥΡΙΟΣ ΟΠΛΙΣΜΟΣ 1x76 mm Μ1Α1 1x75 mm M3 L/37,5 1x17 pdr ROQF

Mk IV1x37 mm M6 1x75 mm Mk V 1x75 mm Mk

V L/36,5ΑΝΑΧΟΡΗΓΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΟΠΛΙΣΜΟΥ 71 97 72-73 147 84 64ΟΡΙΑ ΑΝΥΨΩΣΗΣ ΚΥΡΙΟΥ ΟΠΛΙΣΜΟΥ (μοίρες) +25 ω ς-10 +25 ως -10 +25 ως -5 +20 ως -12 +20 ως -12 +20 ως -12,5ΔΕΥΤΕΡΕΥΩΝ ΟΠΛΙΣΜΟΣ 2x0,30 in Μ1919Α4

(6.250 φυσίγγια)+ 1x0,50 in

(300 φυσίγγια)

2x0,30 in M1919A4 (4.750 φυσίγγια)

+ 1x0,50 in (300 φυσίγγια)

1x0,30 in M1919A4 (5.000 φυσίγγια)

+ 1x0,50 in (300 φυσίγγια)

3x0,30 in M1919A4 (6.750 φυσίγγια)

2x7,92 mm Besa 6.925 φυσίγγια) (+ 1x0,303 in (600 φυσίγγια)

2x7,92 mm Besa (4.952 φυσίγγια)

στήματος περιστροφής.To M4A1(76)W δ ιέθ ετε «υγρό» χώρο απο

θήκευσης για τα βλήματα. Κάθε θήκη βλήματος περιείχε 14 It νερό και αιθυλενογλυκόλη που ήταν αντιψυκτικό και αντισκωριακό. Λό- γω του μεγαλύτερου μεγέθους των βλημάτων των 76 mm, τα άρματα μετέφεραν 65 βλήματα κάτω από το δάπεδο και έξ ι πάνω σε αυτό.

To Μ4Α3 αποτέλεσε τη βασική έκδοση του Αμερικανικού Στρατού. Για την προώθησή του χρησιμοποιούσε τον υγρόψυκτο βενζινοκινητήρα Ford GAA V-8, που απέδιδε 500 hp στις 2.600 στροφές και προσέδιδε στο άρμα μέγιστη ταχύτητα 42 km/h. Ηταν η μοναδική έκδοση που κατασκευάσθηκε με τρία διαφορετικά πυροβόλα με συνολικά 12.342 μονάδες. Την περίοδο Ιουνίου 1942 - Σεπτεμβρίου1943 κατασκευάσθηκαν 1.690 Μ4Α3 με πυροβόλο των 75 mm, την περίοδο Φεβρουάριου1944 - Μαρτίου 1945 κατασκευάσθηκαν 3.071 M4A3(75)W με υγρό σύστημα αποθήκευσης,

την περίοδο Μαρτίου 1944 - Απριλίου 1945 4.542 M4A3(76)W και την περίοδο Μαϊου 1944 - Ιουνίου 1945 3.039 Μ4Α3(105) με οβιδοβόλο των 105 mm.

To Μ4Α4 (Sherman V) χρησιμοποιούσε τον κινητήρα Chrysler Α57 Multibank, που αποτε- λείτο από πέντε εξακύλινδρες μονάδες οι οποίες συνδέονταν με κοινό άξονα κίνησης. Απέδιδε 425 hp στις 2.600 στροφές και ήταν πολύ ογκώδης. Λόγω του μεγέθους του. πραγματοποιήθηκαν αρκετές επεμβάσεις στο σκάφος και στην ανάρτηση. To Μ4Α4 ήταν η έκδοση με τη μικρότερη εμβέλεια που δεν ξεπερνούσε τα 161 km. Το βάρος μάχης ήταν 31.600 kg με το πυροβόλο των 75 mm. Την περίοδο Ιουνίου 1942 - Σεπτεμβρίου 1943 κατασκευάσθηκαν 7.499 άρματα και σχεδόν όλα διατέθηκαν στον Βρετανικό Στρατό.

Σημαντικός αριθμός αρμάτων μετατράπη- κε σε Sherman VC Firefly με το πολύ καλό πυροβόλο των 17 pdr. Από τα τροποποιημένα άρ-

Μ Ε Γ Α Α Ε Σ Μ Α Χ Ε Σ

Στρατό ως Stuart V. Προωθείτο από τον βενζινοκινητήρα Continental W670-9A των 250 hp ή τον πετρελαιοκινητήρα Guiberson Τ-1020-4 των 220 hp που προσέφερε ανώτερη εμβέ- λεια. To Μ5Α1 (Stuart VI) δ ιέθ ετε αυξημένο Βάρος μάχης και ελαφρά επιμηκυσμένο σκάφος. Δ ιέθετε τον πύργο από το Μ3Α3 σε συνδυασμό με κινητήρες Cadillac και αυτόματο σύστημα μετάδοσης της κίνησης Hydra Matic με έξι σχέσεις για την εμπρόσθια κίνηση και μία για την όπισθεν. Ο κύριος οπλισμός απο- τελε ίτο από το πυροβόλο Μ6 των 37 mm, ένα συζυγές πολυβόλο των 0,30 in, ένα πολυβόλο των 0,30 in στο σκάφος και συνήθως ένα αντιαεροπορικό πολυβόλο στον πύργο.

Τα ελαφρά άρματα υπέστησαν μεγάλες απώλειες στις μάχες στη Νορμανδία από τα γερμανικά πυρά, ενώ ο κύριος οπλισμός αποδείχθηκε πρακτικά άχρηστος απέναντι στα νεώτερα γερμανικά άρματα. Τα πληρώματά τους προσπάθησαν να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσης τοποθετώντας σάκους με άμμο ή κορμούς δένδρων στο σκάφος. Σύμφωνα με τις στατιστικές του Αμερικανικού Στρατού, το 15% των απωλειών των Μ5Α1 αποδίδονταν σε αντιαρματικά όπλα πεζικού, όπως το Panzerfaust, το 25% σε νάρκες, το 55% σε άρματα και αντιαρματικά πυροβόλα και το υπόλοιπο 5% σε άλλες α ιτίες.

Τα βρετανικά άρματα αποτελούντο κυρίως από Cromwell και Churchill. To Churchill εξελ ίχθηκε ως άρμα υποστήριξης πεζικού με έμφαση στη θωράκιση αλλά με τίμημα τις επιδόσεις. Οι πρώτες εκδόσεις ήταν εξοπλισμένες με πυροβόλο των 2 pdr που δεν προσέφερε ε παρκή διατρητική ικανότητα. Το πλήρωμα του Churchill αποτελείτο από τον αρχηγό, τον γεμ ιστή, τον πυροβολητή, τον οδηγό και τον συ- νοδηγό/πολυβολητή. Ο οδηγός βρισκόταν στη δεξιά πλευρά του σκάφους και ο πολυβολητής στην αριστερή. Στην αριστερή πλευρά του πύργου βρισκόταν ο πυροβολητής, στη δεξιά ο γεμιστής και πίσω από τον πυροβολητή ο αρχηγός πληρώματος.

Στις μάχες στη Νορμανδία χρησιμοποιή-

Β ρ ετα νικό άρμα μηχανικού μάχης Churchill AVRE του 253 Λ όχ ου (Field

Com pany) του Β α σιλικού Μ ηχανικού (Royal Engineers),

όπως επ ιχε ιρ ούσε στη Ν ορμανδία το 1944. Η

ονομασία AVRE π ροέρ χετα ι από τα αρχικά των λέξεω ν

A rm oured Vehicle Royal Engineers. Σ τη ν ουσία,

πρόκειτα ι για ένα άρμα μάχης Churchill Petard,

ε ξοπ λ ισ μ ένο με οβ ιδοβόλο τω ν 290 mm και ικανό να

ε κ το ξεύ ε ι βλήματα τω ν 20 kg σε απόσταση μ εγα λύ τερ η

από 80 m. Ο ρ ό λο ς το υ ήταν η καταστροφ ή εχθρ ικώ ν

π ο λυβ ολε ίω ν , πυροβ ολε ίω ν και γενικά οχυρω μένω ν

θέσεω ν. Φέρει μονόχρω μη π α ρα λλα γή από bronze green

(ε ικονογρά φ ηση για τις Εκδόσεις Π Ε Ρ ΙΣ Κ Ο Π ΙΟ :

Δ η μ ή τρ η ς Χα δούλας/Ιστορ ική έρ ευνα :

Σ τέ λ ιο ς Δεμ ηρά ς).

ματα αφαιρέθηκε το πολυβόλο του σκάφους και στη θέση του πολυβολητή τοποθετήθη- καν 14 βλήματα. Στο οπίσθιο τμήμα του πύργου τέθηκε ένα θωρακισμένο κιβώτιο για την τοποθέτηση του συστήματος επικοινωνιών που δρούσε ως αντισταθμιστικό βάρος για το πυροβόλο. Οι Βρετανοί μετέτρεψαν περίπου2.200 άρματα (άλλες πηγές περιορίζουν τον αριθμό τους σε μόλις 600) και μερικά πιστεύεται ότι δ ιατέθηκαν στους Αμερικανούς, που όμως δεν ενδιαφέρθηκαν για την τροποποίηση των Μ4Α3 με το πυροβόλο των 17 pdr (76,2 mm) και παρέμειναν με το πυροβόλο Μ1 των 76 mm.

Τα Firefly δεν σχημάτισαν αμιγώς εξοπλισμένες μονάδες λόγω του μικρού αριθμού τους και αναμείχθηκαν με άλλους τύπους αρμάτων. Η αποτελεσματικότητά τους ήταν ε ξαιρετικά σημαντική και αποτελούσαν τον πρώτο στόχο για τα γερμανικά πληρώματα. Τα πληρώματά τους έλαβαν ορισμένα μέτρα απόκρυψης της πραγματικής τους ταυτότητας. Συνήθως έβαφαν την άνω άκρη του στομίου με sky blue και το κάτω τμήμα με καφέ, ώστε να δίνουν την εντύπωση ότι το άρμα έ χει κάννη μικρότερου μήκους. Η αποτελεσμα- τικότητα των αντιμέτρων στο πεδίο της μάχης ήταν περιορισμένη.

Τα Μ3Α3 και Μ5Α1 αποτελούσαν τα πιο διαδεδομένα ελαφρά άρματα που χρησιμο- ποιήθηκαν για αναγνώριση. Στον Αμερικανικό Στρατό κάθε επιλαρχία αρμάτων δ ιέθ ετε μια ίλη με 17 Μ5Α1, 53 άρματα Sherman και έξι άρματα εφοδιασμένα με το οβιδοβόλο των 105 mm. Κάθε αμερικανική τεθωρακισμένη μεραρχία δ ιέθ ετε 51 άρματα Μ5Α1, κατανεμημένα στις τρε ις επιλαρχίες αρμάτων, 17 άρματα στην ίλη αναγνώρισης και εννέα στις ίλες δ ιοίκησης. Στον Βρετανικό Στρατό και στους στρατούς που προμηθεύονταν άρματα από τις βρετανικές πηγές, όπως ο Πολωνικός και ο Τσεχικός, τα Stuart συγκροτούσαν αναγνωριστικές ίλες των 11 αρμάτων.

To Μ3Α3 ήταν η σημαντικότερη έκδοση που χρησιμοποιήθηκε από τον Βρετανικό

61


Eva Crom well Mk IV της 11ης Τεθω ρακισμένης Μ εραρχίας βόρεια της Καν σ τις 14 Ιουνίου 1944.

62

θηκαν εκδόσεις εξοπλισμένες με πυροβόλο 6 pdr (57 mm) και πυροβόλο των 75 mm. Το Churchill Mk III έφερε πυροβόλο ROQF Mk III ή Mk V των 6 pdr και πύργο από συγκολλημένες επιφάνειες. Το άρμα μετέφ ερε 84 βλήματα, συζυγές πολυβόλο στην αριστερή πλευρά του πύργου και πολυβόλο στο σκάφος. Η μη επαρκής παραγωγή πλακών θωράκισης οδήγησε στην ανάπτυξη του παρόμοιου Mk IV με χυτό πύργο.

Το πυροβόλο των 6 pdr αρχικά δεν δ ιέθ ετε δυνατότητα βολής εκρηκτικών βλημάτων. Για αντιαρματικές αποστολές χρησιμοποιούσε βλήματα APC (Armour Piercing Cap), APC BC (Ballistic Cap) και APDS (Armour Piercing Discarding Sabot) με απορριπτόμενο κέλυφος, που εισήχθη σε υπηρεσία από τα μέσα του 1944, με πυρήνα από καρβίδιο του βολφραμί- ου. Με το βλήμα APDS το άρμα μπορούσε να διαπεράσει 84 mm θωράκισης με κλίση 30 μοιρών από απόσταση 457 m.

Το Churchill Mk VI ήταν παρόμοιο με το Mk IV και εξοπλισμένο με πυροβόλο των 75 mm. To Mk VII με πυροβόλο των 75 mm ήταν ριζικά επανασχεδιασμένο. Δ ιέθετε νέο χυτό πύργο με οροφή από συγκολλημένες επιφάνειες, συνδυάζοντας τα πλεονεκτήματα από τη χρησιμοποίηση των δύο διαφορετικών τεχνικών. Η αυξημένη θωράκιση και το ελαφρά μεγαλύτερο σκάφος είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους στα 40.600 kg. Η θωράκιση στο εμπρόσθιο τμήμα του πύργου και της υπερκατασκευής ήταν 152 mm έναντι 102 mm στο Mk IV στη θέση του οδηγού και 90 mm για τον πύργο. Ο πύργος στις πλευρές και στο οπίσθιο τμήμα δ ιέθ ετε θωράκιση πάχους 95 mm και στην οροφή 20 mm. Επίσης, πραγματοποι- ήθηκαν βελτιώσεις στο κιβώτιο ταχυτήτων και στην ανάρτηση.

To Crocodile ήταν μια από τις πιο επιτυχημένες εκδόσεις. Συνήθως βασιζόταν στο σκάφος του Mk VII, όπου τοπ οθετείτο και το φλογοβόλο, αντικαθιστώντας το πολυβόλο. Χρησιμοποιούσε ως προωθητικό άζωτο που εξαπέλυε το καύσιμο σε απόσταση μέχρι 110 m, αν και η συνήθης εμβέλεια ήταν 73 m. Ενα συ

ρόμενο τρέιλερ μετέφερε 1.818 It καυσίμου και μέσω σωληνώσεων κάτω από το σκάφος τροφοδοτούσε το φλογοβόλο. Συνολικά, κα- τασκευάσθηκαν 800 Crocodile. Επρόκειτο για έναν επίφοβο αντίπαλο και δεν ήταν λίγες οι φορές που το πλήρωμα ενός Crocodile το οποίο έπεφτε στα χέρια των Γερμανών εκτελεί- το με συνοπτικές διαδικασίες.

Μετά την απόβαση στη Νορμανδία, η 31η Ταξιαρχία Αρμάτων με την 7η και 9η Επιλαρχία του RTR (Royal Tank Regiment) και το 141 RAC με Crocodile ενεπλάκησαν στις επιχειρήσεις για την υποστήριξη της 15ης Μεραρχίας στις 15 Ιουνίου 1944. Η πρώτη σημαντική δράση για τα Churchill των 7 και 9 RTR σημειώθηκε στις 25 Ιουνίου, όταν άρχισε η επιχείρηση «Epsom», δυτικά της Καν. Από τις 15 Ιουλίου στις επιχειρήσεις χρησιμοποιήθηκε η 34η Ταξιαρχία Αρμάτων με τα 107 King's Own, 147 Hamshire και 153 Essex RAC. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, τα Churchill συνήθως ρυμουλκούσαν αντιαρματικά πυροβόλα των 17 pdr για να σταθεροποιήσουν τις θέσεις τους.

Στα τέλη Ιουλίου αναπτύχθηκε στο μέτωπο της Νορμανδίας η 6η Ταξιαρχία Αρμάτων της Φρουράς (Guards Tank Brigade) με τρ ία συντάγματα (4ο Grenadier Guards, 4ο Coldstream Guards και 4ο Scots Guards). Η Ταξιαρχία έλαβε το βάπτισμα του πυράς στις 28 Ιουλίου 1944. όταν ανέλαβε μια επιχείρηση κατάληψης υψωμάτων στη νοτιοανατολική περιοχή του Σαίν Λο. Παρά την επαρκή θωράκιση του Churchill, οι άνδρες της 6ης Ταξιαρχίας πολύ γρήγορα κατέφευγαν στα νεκροταφεία αρμάτων στα μετόπισθεν προς αναζήτηση ερπυ- στριών ή πλακών θωράκισης που συγκολλού- ντο στο εμπρόσθιο τμήμα του σκάφους και του πύργου για την αύξηση της προστασίας. Αρκετοί ειδ ικο ί θεωρούσαν ό τι η συγκόλληση επιπλέον ερπυστριών είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση των επιδόσεων, αλλά ωφελούσε το ηθικό των πληρωμάτων και έτσ ι η πρακτική συνεχίστηκε ως το τέλος του πολέμου.

To Cromwell ανήκε στην κατηγορία των μέ- σων-καταδρομικών (cruiser) αρμάτων με έμφαση στην ταχύτητα για την εκμετάλλευση ρηγμάτων στην αντίπαλη διάταξη. Υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα βρετανικά άρματα του Β’ ΠΠ συνδυάζοντας ταχύτητα και αξιοπιστία. Χρησιμοποιούσε έναν τροποποιημένο αεροπορικό κινητήρα Merlin, που προωθούσε τα Spitfire, και η ταχύτητά του υπερέβαινε τα 50 km/h. Χρησιμοποιήθηκε από το 1944 αποκλειστικά στο ευρωπαϊκό θέατρο επιχειρήσεων. Η πρώτη έκδοση έφερε πυροβόλο των 6 pdr.

Ο κινητήρας Meteor V12 χωρητικότητας 26,9 It απέδιδε 600 hp και δ ιέθ ετε ποσοστό 80% κοινών υποσυστημάτων με τον αεροπορικό Merlin. Η αναλογία ισχύος προς βάρος του κινητήρα ήταν 0,80 hp/kg, μια από τις κορυφαίες επιδόσεις για κινητήρες αρμάτων. Συγκριτικά ο Maybach HL230 που προωθούσε τα Panther και Tiger δ ιέθ ετε μόλις 0,58 hp/kg. Το σύστημα ανάρτησης τύπου βελτιωμένου Christie αποτελείτο από πέντε εδαφικούς τροχούς σε κάθε πλευρά, τον εμπρόσθιο τροχό


ρύθμισης της τάσης και τον οπίσθιο κινητήριο τροχό.

Από τις σημαντικότερες εκδόσεις που χρησιμοποιήθηκαν στη Νορμανδία ήταν το Cromwell Mk IV με το πυροβόλο OQF Mk 5 και Mk 5Α των 75 mm. Το πυροβόλο δ ιέθ ετε κάννη των 36,5 διαμετρημάτων, βάρος 315 kg και ε ξαπέλυε βλήματα βάρους 6.242 gr με αρχική ταχύτητα 615 m/sec. Μπορούσε να διατρήσει θωράκιση 94 mm από απόσταση 200 m, 78 mm από απόσταση 300 m και 69 mm από 500 m. Η α- ναχορηγία για το πυροβόλο των 75 mm ήταν23 βλήματα στον πύργο και 41 στις πλευρές του διαμερίσματος μάχης. Τα όρια ανύψωσης του πυροβόλου ήταν από +20 μοίρες ως -12,5 μοίρες. Αποτέλεσε τροποποιημένη έκδοση των 6 pdr, αλλά αντιμετώπισε προβλήματα ανάπτυξης και τελ ικά τα πρώτα παραδόθηκαν τον Μάιο του 1944. Μπορούσε να χρησιμοποιήσει αμερικανικά βλήματα των 75 mm για λόγους ομοιογένειας με τα Sherman. Τα Cromwell χρησιμοποιήθηκαν από σημαντικούς σχηματισμούς, όπως η 7η Τεθωρακισμένη Μεραρχία, η 11η Τεθωρακισμένη Μεραρχία, η 79η Τεθωρακισμένη Μεραρχία και η Τεθωρακισμένη Μεραρχία της Φρουράς.

01 ΚΥΝΗΓΟΙ ΑΡΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΡΑΪΧ

Σημαντικός αρωγός των πάντσερ ήταν τα οχήματα κυνηγών αρμάτων που δ ιέθεταν ισχυρό πυροβόλο, αλλά υστερούσαν κυρίως σε θωράκιση. Εξαίρεση αποτελούσε το επιβλητικό Jagdpanther με πυροβόλο των 8,8 cm.

Το καλοκαίρι του 1944 μόνο η 654 Επιλαρχία Βαρέων Κυνηγών Αρμάτων - ΕΒΚΑ (Schwere Heeres Panzer Jaeger Abteilung) πολεμούσε στο Δυτικό Μέτωπο, αρχικά με μόλις οκτώ οχήματα. Λόγω του μικρού μεγέθους παραγωγής και των μεγάλων αναγκών του Ανατολικού Μετώπου, που απορροφούσε τον κύριο όγκο της παραγωγής, η παρουσία των Jagdpanther ήταν εξα ιρετικά περιορισμένη.

Στις 30 Ιουλίου 1944 στη Νορμανδία, τρία οχήματα της 654 Επιλαρχίας κατέστρεψαν μια ίλη Churchill της 6ης Ταξιαρχίας Αρμάτων της Φρουράς σε διάστημα μόλις δύο λεπτών, βάλλοντας από καλυμμένες θέσεις. Τα βρετανικά τεθωρακισμένα ανταπέδωσαν τα πυρά, αλλά τα τρία Jagdpanther αποχώρησαν αλώβητα, έ χοντας προξενήσει μεγάλες απώλειες. Τα σχόλια των Συμμάχων για το Jagdpanther υπήρξαν κολακευτικά: «Το ισχυρό πυροβόλο, η επ ικλινής και παχιά θωράκιση και η σχετικά υψηλή ταχύτητα το καθιστούν έναν ιδ ια ίτερα ισχυρό καταστροφέα αρμάτων και θεω ρείτα ι ότι θα εν τα χ θ ε ί σε υπηρεσία μεγάλης κλ ίμακας μόλις σταθεροπ οιηθεί η παραγωγή του Panther».

Η παραγωγή του Jagdpanther ξεκίνησε στις αρχές του 1944 και τα πρώτα πέντε οχήματα είχαν ολοκληρωθεί μέχρι τον Φεβρουάριο. Αξιοποιήθηκε το σκάφος του Panther Ausf A/G και το εμπρόσθιο και πλευρικό τμήμα επεκτά- θηκε για τον σχηματισμό της νέας υπερκατασκευής υπό κλίση.

Το πλήρωμα ήταν πενταμελές, με τον οδηγό στην αριστερή εμπρόσθια πλευρά και τον

Ενα Jagdpanzer Ausf F της 116 Μεραρχίας

Πάντσερ φ έρε ι κλαδιά για κάλυψη από τα

συμμαχικό μαχητικά βομβαρδιστικά.

63

Μ ΕΓΑΛ ΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

64

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΩΝΚΑΙ ΚΥΝΗΓΩΝ ΑΡΜΑΤΩΝ

Μ10 Μ18 Hellcat Jagpanzer IV Ausf F Marder III (Ausf M) JagdpantherΠΛΗΡΩΜΑ 5 5 4 4 5ΜΗΚΟΣ (m) 6,83 6,7 6,85-6,96 4,65-4,93 9,87ΥΨΟΣ (m) 2,89 2,6 1,85 2,48 2,715ΠΛΑΤΟΣ (m) 3,048 2,97 3,17 2,15-2,35 3,27 με ποδιές

SchuerzenΘΩΡΑΚΙΣΗ (mm)

Εμπρόσθιο τμήμα πύργου/υπερκατασκευής

57 με κλίση 45 μοίρες 25 με κλίση 23 μοίρες 60 με κλίση 50 μοίρες (80 στο αοπίδιο)

10-25 με κλίση 74 μοίρες 80 με κλίση 55 μοίρες (100 στο ασπίδιο)

Πλευρά πύργου/ υπερκατασκευής

25 με κλίση 75 μοίρες 12 με κλίση 20 μοίρες 30 με κλίση 30 μοίρες 10 με κλίση 78 μοίρες 50 με κλίση 30 μοίρες

Οπίσθιο τμήμα πύργου /υπερκατιασκευής

25 με κλίση 90 μοίρες 12 με κλίση 9 μοίρες 30 10 40 με κλίση 35 μοίρες

Εμπρόσθιο τμήμα σκάφους

38 στο άνω τμήμα και 51 στο κάτω τμήμα

12 με κλίση 24 μοίρες στο άνω τμήμα

60 στο άνω τμήμα και 50 mm στο κάτω τμήμα

25 mm 60 με κλίση 55 μοίρες

Πλευρικό τμήμα σκάφους

19 (άνω τμήμα) 25 (κάτω τμήμα)

12 30 10-15 50 με κλίση 30 μοίρες στο άνω τμήμα και

40 με μηδενική κλίση στο κάτω τμήμα

Κάτω τμήμα σκάφους 13 7 12 10 16ΒΑΡΟΣ ΜΑΧΗΣ (kg) 29.110-32.600 17.860-18.142 24.000-24.500 10.500-11.000 45.500-46.000ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ 2x205 hp πετρελαίου

GM 60461x400 hp βενζίνης

R-975-C41x300 hp βενζίνης

HL120 TRM1x150 hp βενζίνης

Praga EPA1x700 hp βενζίνης

HL230P30ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΚΑΥΣΙΜΑ (It) 621 625 470 218 700ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΕ ΟΔΟ (km/h) 48 80 40 42 46ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΕ ΑΝΩΜΑΛΟ ΕΔΑΦΟΣ (km/h) 32 32 15-18 24 24ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΟΔΟ (km) 320 240 210 140-190 160-210ΥΔΑΤΙΝΟ ΚΩΛΥΜΑ (m) 0,91 1,22 0,6 0,9 1,7ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ (m) 0,43 0,36 0,40 0,40 0,56ΤΑΦΡΟΣ (m) 2,3 1,88 2,2 2,08 1,9-2,45ΚΑΘΕΤΟ ΕΜΠΟΔΙΟ (m) 0,61 0,91 0,6 0,84 0,914ΚΥΡΙΟΣ ΟΠΛΙΣΜΟΣ 1x3 in (76,2 mm) Μ7 1x76 mm Μ1Α1 1x7,5 cm PaK 39 L/48 1x7,5 cm PaK 40/3 L/46 1x8,8 cm PaK 43/3 L/71ΑΝΑΧΟΡΗΓΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΟΠΛΙΣΜΟΥ 54 45 79 27-38 57-60ΟΡΙΑ ΑΝΥΨΩΣΗΣ ΚΥΡΙΟΥ ΟΠΛΙΣΜΟΥ +30 ως -10 +19,5 ω ς-10 +20 ως -6 +25 ως -10 +14 ως -10ΔΕΥΤΕΡΕΥΩΝ ΟΠΛΙΣΜΟΣ 1x0,50 in Μ2ΗΒ

(1.000 φυσίγγια)1x0,50 in Μ2ΗΒ (800 φυσίγγια)

1x7,92 mm MG 42 (δύο στα αρχικά οχήματα παραγωγής με 600 φ.α.ο)

1x7,29 mm MG34 μέσα στο σκάφος

1x7,92 mm MG34 (3.000 φυσίγγια)

ΔΙΑΤΡΗΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ 98 mm υπό κλίση 30 μοίρες στα 457 m

με βλήμα M62APC

93 mm υπό κλίση 30 μοίρες στα 457 m με

βλήμα M62APC

96 mm με κλίση 30 μοίρες στα 500 m

με βλήμα Pzgr 39

82 mm με κλίση 30 μοίρες στα 500 m

193 mm με κλίση 30 μοίρες στα 1.000 m με βλήμα Pzgr 40/43

πολυβολητή/ασυρματιστή για το πολυβόλο MG34 σε στήριγμα Kugelblende στο δεξιό τμήμα του σκάφους. Πίσω από τον οδηγό βρισκόταν ο πυροβολητής, ο οποίος δ ιέθ ετε ένα περισκοπικό σκοπευτικό με μεγέθυνση 3χ και πεδίο θέας οκτώ μοίρες. Ο αρχηγός βρισκόταν στο αριστερό οπίσθιο τμήμα με θυρίδα ε ισόδου και περισκόπιο παρατήρησης (μπροστά από τη θυρίδα). Δεξιά του βρισκόταν ο γεμιστής. Ο τελευτα ίος δ ιέθ ετε περισκόπια για την παρατήρηση του δεξιού και οπίσθιου τμήματος του σκάφους. Η θυρίδα εισόδου για το πλήρωμα ήταν στο οπίσθιο τμήμα της υπερκατασκευής, όπως και η κυκλική θυρίδα απόρριψης των καλύκων από τον γεμιστή. Η ορατότητα του οδηγού ήταν περιορισμένη και βασιζόταν κυρίως στις οδηγίες του αρχηγού.

Το πυροβόλο Pak 43 των 8,8 cm ήταν τοποθετημένο στο κεντρικό τμήμα της υπερκατασκευής, προστατευμένο από ασπίδιο Topflende και ένα συγκολλημένο κολάρο γύρω του. Μπορούσε να αφα ιρεθεί από τη θυρίδα στο οπίσθιο τμήμα της υπερκατασκευής. Στα τελευτα ία οχήματα παραγωγής το κολάρο ήταν πλέον βιδωτό, με τέσσερις βίδες στο άνω τμήμα και τέσσερις στο κάτω, ώστε να δ ιευκολύνεται η αντικατάσταση του πυροβόλου από το εμπρόσθιο τμήμα με τη βοήθεια γερανού. Τα πυροβόλα με το βιδωτό κολάρο χαρακτηρίζονταν ως Pak 43/4, ενώ τα πρώτα με το συγκολλημένο κολάρο ως Pak 43/3. Λόγω του ημιαυτόματου κλείστρου, το πλήρωμα μπορούσε να διατηρήσει έναν σχετικά υψηλό ρυθμό βολής που έφθανε τα 6-8 βλήματα το λεπτό. Κάτω από το πυροβόλο είχε εγκατασταθεί έ-

Μ ΕΓΑΑ ΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

.ας εξολκέας αερίων για τον καθαρισμό της <άννης ύστερα από τη βολή. Το πυροβόλο κατασκευαζόταν από την Dortmund Hoerder Huettenverein Werke με κόστος 21.000 μάρκα■ ία τη γερμανική οικονομία και αποτελούσε ένα από τα ακριβότερα συστήματα του οχήματος. Το Jagdpanther μετέφ ερε 50-57 βλήματα, ενώ ορισμένες πηγές ανεβάζουν τον αριθ- αό τους σε 60. Η πλειοψηφία των βλημάτων μεταφερόταν στις πλευρές της υπερκατασκευής. Το πυροβόλο μπορούσε να μετακινηθ ε ί οριζόντια καλύπτοντας ένα τόξο 26 μοιρών (22 κατ’ άλλες πηγές) με όρια ανύψωσης από -10 μοίρες ως +14 μοίρες.

Το Pak 43 δ ιέθ ετε εντυπωσιακές βλητικές επιδόσεις. Με βλήμα Pzgr 39 και Pzgr 40/43 με πυρήνα βολφραμίου μπορούσε να διατρήσει θωράκιση με κλίση 30 μοιρών και πάχος 132 mm και 153 mm αντίστοιχα στα 2.000 m. Το πυροβόλο των 8,8 cm αναπτύχθηκε από την Krupp και έβαλλε νέου τύπου βλήματα, διαφορετικά από τα αντιαεροπορικά Flak 18/36/37 της Rheinmetall-Borsig. Το πρόγραμμα ξεκ ίνησε για αντιαεροπορική χρήση, αλλά όταν οι ε πιδόσεις δεν θεωρήθηκαν επαρκείς για την προσβολή των συμμαχικών βομβαρδιστικών, αποφασίστηκε η συνέχισή του για άλλους ρόλους. Το πυροβόλο χαρακτηριζόταν ως KwK43 L/71 για χρήση από άρματα και ως Pak 43 για χρήση από τους κυνηγούς αρμάτων. Δ ιέθ ετε κάννη μήκους 71,62 διαμετρημάτων, ε φοδιασμένη με χαλινωτήριο στομίου.

Το σύστημα μετάδοσης της κίνησης Zahnradfabrik ΑΚ-7-200 προσέφερε επτά σχέσεις για την εμπρόσθια κίνηση και μία για την όπισθεν, με προεπιλογή της σχέσης από τον οδηγό και στη συνέχεια το πάτημα του συμπλέκτη. Ο δωδεκακύλινδρος κινητήρας Maybach HL230P30 ήταν υδρόψυκτος, χωρητικότητας 23.880 cc, που απέδιδε 700 hp στις3.000 rpm. Κατά τη διάρκεια της παραγωγής, προστέθηκε το σύστημα εκτόξευσης βομβί- δων Nbk 39 των 90 mm για προστασία από ομάδες πεζικού και τοποθετήθηκαν φλογοκρύ- πτες στις εξατμίσεις, ενώ από τον Μάιο του

1944 το πυροβόλο Pak 43/3 αποτελείτο από δύο τμήματα για ευκολότερη αντικατάσταση της φθαρμένης κάννης. Επίσης, πραγματο- ποιήθηκαν βελτιώσεις στην ψύξη του κινητήρα, τοποθετήθηκε σύστημα θέρμανσης για το πλήρωμα και άλλες μ ικρότερες αλλαγές στους τροχούς και στις θέσεις μεταφοράς ερ γαλείων και εξοπλισμού.

Το σύστημα κύλισης αποτελείτο από οκτώ εδαφιαίους αλληλοκαλυπτόμενους τροχούς διαμέτρου 860 mm με ελαστική επίστρωση, με ανάρτηση ράβδων στρέψης, στον κινητήριο και στον οπίσθιο τροχό ρύθμισης της τάσης της ερπύστριας σε κάθε πλευρά. Η θωράκιση ήταν εντυπωσιακή με πάχος 100 mm στην υπερκατασκευή με κλίση 55 μοιρών.

Το Jagdpanzer IV συνδύαζε το αξιόπιστο σκάφος του άρματος PzKpfw IV με πυροβόλο των 7,5 cm. Η παραγωγή ξεκίνησε στα τέλη του 1943 και τα πρώτα οχήματα βασίζονταν στο σκάφος του PzKpfw IV Ausf F1, σε συνδυασμό με το πυροβόλο Pak 39 L/43 των 7,5 cm και δύο πολυβόλα MG42 με χαρακτηριστικά κωνικά καλύμματα. Τα οχήματα με το L/43 χαρακτηρίζονταν ως 0 Serie. Τα οχήματα παραγωγής δ ιέθεταν το ισχυρότερο Pak 39 L/48, με μακρύτερη κάννη και χαλινωτήριο στομίου και αξιοποιούσαν το σκάφος του PzKpfw IV Ausf Η. Ολα τα μέλη της ο ικογένειας προωθούντο από τον αξιόπιστο υδρόψυκτο βενζινοκινητήρα Maybach HL120TRM V-12 που απέδιδε 265 hp στις 2.600 rpm.

Το πυροβόλο είχε τοπ οθετηθεί στο δεξιό τμήμα του σκάφους με απόκλιση 20 μοιρών από τον διαμήκη άξονα και μπορούσε να μετακ ινηθεί δεξιά ή αριστερά κατά 12 μοίρες (συνολικά 20 μοίρες κατ’ άλλες πηγές). Τα όρια ανύψωσης ήταν από -6 μοίρες ως +20 μοίρες. Η πλειοψηφία των οχημάτων (από τον Μάιο του 1944) δεν δ ιέθ ετε το χαλινωτήριο στομίου, δ ιότι πρόδιδε τη θέση τους κατά τη διάρκεια των βολών, σηκώνοντας ένα σύννεφο σκόνης. Επιπλέον, επρόκειτο για ένα υποσύστημα που απαιτούσε εκτεταμένες μηχανολογικές επεξεργασίες. Το πυροβόλο προ-

Γερμανικόημιερπυστριοφόρο όχημα εκτόξευσ η ς ρουκετώ ν 15 cm WGr 42 Sd.Kfz. 4/1 του 1ου Συντάγματος Werfer Lehr της Μ εραρχίας Πάντσερ «Lehr», όπως επιχειρούσε στη Νορμανδία τον Ιούνιο του 1944. Φέρει μονόχρωμη παραλλαγή sand yellow. Γία την κατασκευή αυτών των ιδιόμορφων ερπυστριοφόρων οχημάτων χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα θωρακισμένα σκάφη Maultier, πάνω στα οποία τοπ οθετήθηκαν δέκα εκ το ξευ τές ρουκετών Panzerwerfer 42. Κατασκευάσθηκαν περίπου 300 μονάδες και χρησιμοποιήθηκαν για την παροχή υποστήριξης πυρών πυροβολικού (με ρ ο υ κ έτες ) σε τεθω ρακισμένους σχηματισμούς (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ: ΔημήτρηςΧαδούλας/Ιστορική έρευνα: Σ τέλ ιο ς Δεμηράς).

65

Μ ΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

To Glengarry II ήταν ένα M10C του 91ου Αντιαρματικού

Σ υντάγματος που πολέμησε στη Νορμανδία.

Εξοπλισμένο με το πυροβόλο των 17 pdr, ήταν

ένα από τα ελάχιστα συμμαχικά οχήματα που

μπορούσαν να εξουδετερώ σουν το Panther από μεγάλη

απόσταση.

Τα βλήματα με βολφράμιο ήταν μια σπάνια πολυτέλεια για τα γερμανικά

οχήματα λόγω των ανεπαρκών

ποσοτήτων και της διάθεσής τους για

την κατασκευή εργαλειομηχανών

στην πολεμική παραγωγή.

66

στατευόταν από χυτό ασπίδιο Topfblende πάχους 80 mm.

Το Pak 39 L/48 είχε αξιόλογες αντιαρματικές δυνατότητες. Μπορούσε να διατρήσει την εμπρόσθια θωράκιση του πύργου των Cromwell και Churchill από τα 1.000 m και 1.700 m αντίστοιχα, των δε Sherman από τα 1.000 m. To Pzgr 39 με βάρος 6,8 kg και ταχύτητα εξόδου από την κάννη 750-790 m/sec ήταν το συνηθισμένο διατρητικό βλήμα θωράκισης. Μπορούσε να διατρήσει θωράκιση πάχους 96 mm με κλίση 30 μοίρες στα 500 m και 85 mm στα 1.000 m. To Pzgr 40 με πυρήνα βολφραμίου μπορούσε να διατρήσει θωράκιση 120 mm και 97 mm αντίστοιχα στις ίδ ιες συνθήκες λόγω της σημαντικά αυξημένης ταχύτητας εξόδου από την κάννη που έφθανε τα 930-990 m/sec. Τα βλήματα με βολφράμιο ήταν μια σπάνια πολυτέλεια για τα γερμανικά οχήματα λόγω των ανεπαρκών ποσοτήτων και της διάθεσής τους για την κατασκευή εργαλειομηχανών στην πολεμική παραγωγή.

Το εμπρόσθιο τμήμα του σκάφους ήταν κεκλιμένο και προσέφερε ικανοποιητική προστασία για το τετραμελές πλήρωμα. Το χαμηλό ύψος, που δεν ξεπερνούσε τα 1,85 m, συνεισέ- φερε στην αύξηση της επιβιωσιμότητας, διότι επέτρεπε την εύκολη κάλυψη του οχήματος. Ο οδηγός βρισκόταν στο αριστερό εμπρόσθιο τμήμα του σκάφους. Πίσω του βρισκόταν ο πυροβολητής και στο αριστερό οπίσθιο τμήμα ο αρχηγός πληρώματος. Ο γεμιστής ήταν στη δεξιά πλευρά του σκάφους και χειριζόταν τον ασύρματο και το πολυβόλο MG42.

Στην οροφή της υπερκατασκευής υπήρχαν δύο θυρ ίδες για τον αρχηγό πληρώματος και μία για τον γεμιστή. Η κύρια θυρίδα του αρχηγού ήταν ορθογώνια και μπροστά υπήρχε μια μικρότερη για τη χρησιμοποίηση υπερυψωμένου περισκοπίου αποστασιομέτρησης Sfl.4Z. Αριστερά της θυρίδας του αρχηγού ή

ταν τοποθετημένο ένα μη περιστρεφόμενο περισκόπιο (Winkelspiegellagerung), ενώ στη θυρίδα του υπήρχε ένα που παρείχε ολόπλευρη ορατότητα. Η θυρίδα του γεμιστή ήταν μικρότερη και κυκλική και μπροστά δ ιέθ ετε ένα σταθερά τοποθετημένο περισκόπιο για παρατήρηση του δεξιού τμήματος. Ο πυροβολητής είχε στη διάθεσή του ένα περισκοπικό σκοπευτικό Sfl.ZFIc (μεγέθυνση 2,5χ) που μετακινείτο πάνω σε ένα τόξο στην οροφή της υπερκατασκευής, χωρίς το σύνηθες τηλεσκοπικό σκοπευτικό των γερμανικών αρμάτων στο ασπίδιο του πυροβόλου.

Την περίοδο Ιουνίου - Ιουλίου 1944 δ ιατέθηκαν μόλις 83 Ausf F για τις μεγάλες ανάγκες του Δυτικού Μετώπου. Τα οχήματα είχαν την εξής κατανομή: 38η Επιλαρχία Κυνηγών Αρμάτων (ΕΚΑ) της 2ης Μεραρχίας Πάντσερ (21 οχήματα), 130 ΕΚΑ της Μεραρχίας Πάντσερ «Lehr» (31 οχήματα), 228 ΕΚΑ της 116 Μεραρχίας Πάντσερ (21 μονάδες) και 12η ΕΚΑ των SS της 12ης Μεραρχίας Πάντσερ των SS (21 οχήματα).

Ο πολυπληθέστερος κυνηγός αρμάτων που πολέμησε στη Νορμανδία την περίοδο Ιουνίου - Ιουλίου ήταν το Marder III με 107 οχήματα κατανεμημένα σε δέκα επιλαρχίες κυνηγών αρμάτων μεραρχιών πεζικού, γρεναδιέρων πάντσερ καθώς και στην 116 Μεραρχία Πάντσερ. Το Marder III κατασκευάσθηκε σε δύο εκδόσεις αξιοποιώντας το σκάφος του άρματος PzKpfw 38(t) Ausf Η και Ausf Μ αντίστοιχα. Και οι δύο εκδόσεις αξιοποιούσαν το πυροβόλο Pak 40/3 των 7,5 cm με τετραμελές πλήρωμα. Το Marder III Ausf Η δ ιέθ ετε το διαμέρισμα μάχης στο εμπρόσθιο τμήμα με τον κινητήρα στο οπίσθιο τμήμα του σκάφους. Το Marder III Ausf Μ δ ιέθ ετε κεντρικά τοποθετημένο κινητήρα και το διαμέρισμα μάχης στο οπίσθιο τμήμα. Είχε χαμηλότερο ύψος και επικλινή θωράκιση για την υπερκατασκευή. Η


εργονομία του διαμερίσματος μάχης στο Ausf '.1 θεω ρείτο ανώτερη και η υπερκατασκευή ήταν ανοικτή μόνο στην οροφή. Το σύστημα ανάρτησης σε κάθε πλευρά αποτελείτο από τέσσερις εδαφικούς τροχούς με οριζόντια ούλλα σούστας, τον εμπρόσθιο κινητήριο τροχό, τον οπίσθιο ρυθμιστικό τροχό της τά σης και έναν τροχό υποστήριξης της ερπύστριας. Προωθείτο από τον υδρόψυκτο βενζινοκινητήρα Praga EPA των 150 hpnou ήταν συ- ζευγμένος με το σύστημα μετάδοσης της κίνησης Praga/Wilson με πέντε σχέσεις για την εμπρόσθια κίνηση και μία για την όπισθεν. Την περίοδο Απριλίου 1943 - Μαϊου 1944 κατα- σκευάσθηκαν 975 Ausf Μ, που πολέμησαν σε όλα τα μέτωπα του πολέμου.

01 ΣΥΜΜΑΧΙΚΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΙΣ ΑΡΜΑΤΩΝ

Σε αντίθεση με τους γερμανικούς κυνηγούς αρμάτων που δ ιέθεταν ισχυρό οπλισμό ο οποίος μπορούσε να διατρήσει την εμπρόσθια θωράκιση των συμμαχικών αρμάτων, οι συμμαχικοί κυνηγοί αρμάτων υστερούσαν σε ισχύ πυρός.

Την περίοδο της συμμαχικής απόβασης υπήρχαν δ ιαθέσ ιμες 19 επιλαρχίες καταστρο- φέων αρμάτων, από τις οποίες οι 16 εξοπλισμένες με Μ10 και οι τρε ις με Μ18 Hellcat. Το κύριο βάρος των επιχειρήσεων αντιμετωπί- σθηκε από τα Μ10, ενώ τα Μ18 έλαβαν το βά- πτισμα του πυρός στην επιχείρηση «Cobra» στα τέλη Ιουλίου. Η επιχειρησιακή δύναμη των Μ10 και Μ18 στα τέλη Ιουλίου του 1944 ήταν 743 οχήματα και 141 οχήματα αντίστοιχα.

To Μ10 αξιοποιούσε το σκάφος του άρματος Μ4Α2 Sherman με νέο πενταγωνικό πύργο από συγκολλημένες επ ιφάνειες με χαρακτη

ριστικά αντισταθμιστικά βάρη στο οπίσθιο τμήμα και ανοικτό στην οροφή. Ο κύριος οπλισμός αποτελείτο από το πυροβόλο Μ7 των 3 in. Το πλήρωμα ήταν πενταμελές με τον οδηγό και τον συνοδηγό στο εμπρόσθιο τμήμα, ενώ στον πύργο ο πυροβολητής βρισκόταν αριστερά, ο αρχηγός δεξιά και πίσω του ο γεμ ιστής. Το όχημα μετέφ ερε 54 βλήματα των 3 in, τα έξ ι στον πύργο και τα υπόλοιπα στις πλευρές του σκάφους. Επίσης, μεταφέρονταν1.000 φυσίγγια για το πολυβόλο Μ2ΗΒ των 0,50 in, δώδεκα χειροβομβίδες, 440 φυσίγγια των 0,45 in για τα Thompson και Μ1 Carbine.

Ο οδηγός βρισκόταν στο αριστερό εμπρόσθιο τμήμα που έφ ερε χειριστήρια όμοια με του Μ4Α2. Δεξιά του ο συνοδηγός δεν δ ιέθ ετε χειριστήρια και ήταν υπεύθυνος για τη λ ε ιτουργία του συστήματος επικοινωνιών, συνήθως ένα SCR-610. Ο οδηγός δ ιέθ ετε δύο περισκόπια παρατήρησης Μ6, ένα στα αριστερά του και ένα περιστρεφόμενο στη θυρίδα του. Ο συνοδηγός περιοριζόταν σε ένα Μ6. Ο πυροβολητής δ ιέθ ετε τηλεσκοπικό σκοπευτικό Μ51 (αργότερα M70G) και ο αρχηγός ένα πανοραμικό σκοπευτικό. Σε σχέση με το Μ4Α2, το Μ10 ήταν ελάχιστα ελαφρύτερο και υπερείχε στην απλοποιημένη συντήρηση και στην υψηλότερη μέγιστη ταχύτητα.

Το σύστημα ανάρτησης δ ιέθετε έξι εδαφικούς τροχούς που συγκροτούσαν τρία ζεύγη με συγκροτήματα ελατηρίων (vertical volute sping), με τρεις τροχούς υποστήριξης της ερ πύστριας στο οπίσθιο τμήμα των συγκροτημάτων, τον εμπρόσθιο κινητήριο τροχό και τον οπίσθιο ρυθμιστικό τροχό σε κάθε πλευρά. Το σύστημα μετάδοσης της κίνησης δ ιέ θ ετε πέντε σχέσεις για την εμπρόσθια κίνηση και μία για την όπισθεν.

Στην πυκνή βλάστηση (μποκάζ) της Nop-

Το M arder III Ausf Μ, που ήταν εξοπλισμένο με πυροβόλο Pak 40/3

των 7,5 cm, αποτέλεαε τον πολυπληθέστερο κυνηγό αρμάτων στη

Νορμανδία.

67

I


Σε αντίθεση με τους γερμανικούς

κυνηγούς αρμάτων που διέθεταν ισχυρό

οπλισμό ο οποίος μπορούσε να διατρήσει την

εμπρόσθια θωράκιση των συμμαχικών

αρμάτων, οι συμμαχικοί

κυνηγοί αρμάτων υστερούσαν

σε ισχύ πυρός.

68

μανδίας τα Μ10 εξελίχθηκαν σε ένα αποτελεσματικό όπλο υποστήριξης ανώτερο από τα ρυμουλκούμενα πυροβόλα των 3 in. Η συνήθης τακτική ήταν η προσκόλληση μιας επι- λαρχίας Μ10 σε κάθε μεραρχία πεζικού για παροχή πυρών υποστήριξης.

Οι πρώτες επαφές όμως με τα Tiger I και Panther υπήρξαν απογοητευτικές παρά τους υπολογισμούς των Αμερικανών σχεδιαστών που θεωρούσαν ότι το πυροβόλο των Μ10 ήταν επαρκές για την αντιμετώπιση των νέων γερμανικών αρμάτων. Η επικλινής θωράκιση του Panther στο εμπρόσθιο τμήμα ήταν ουσιαστικά απρόσβλητη από το πυροβόλο των 3 in και το ασπίδιο του πυροβόλου του ήταν ευάλωτο από απόσταση μικρότερη των 180 m. Τα Μ10 έπλητταν τα Panther πλευρικά, εκμεταλλευόμενα τη βλάστηση για κάλυψη και σημειώνοντας αρκετές επιτυχίες. Τα συνήθη δια- τρητικά βλήματα Μ62 APC (Armour Piercing Cap) μπορούσαν να διαπεράσουν πλάκα θωράκισης με κλίση 30 μοιρών, πάχους 98 mm στα 457 m και 90 mm στα 914 m αντίστοιχα, με ταχύτητα εξόδου από την κάννη 792 m/sec.

Οι Βρετανοί τροποποίησαν αρκετά Μ10 με το πυροβόλο Mk V των 17 pdr (76,2 mm), που έ λαβαν την ονομασία M10C Achilles. Το πυροβόλο είχε όρια ανύψωσης από -5 μοίρες ως +20 μοίρες. Λόγω της μικρότερης διαμέτρου, τοπ οθετήθηκε μια κυκλική προσθήκη στο ασπίδιο του πυροβόλου. Συνολικά μετατράπη- καν 1.017 Μ10 και τα πρώτα 98 ήταν έτοιμα τον Μάιο του 1944. Τα Μ10C ήταν ιδ ια ίτερα περιζήτητα, λόγω των υψηλών δυνατοτήτων τους. Το πυροβόλο μπορούσε να διατρήσει το ασπίδιο πυροβόλου του Panther από απόσταση 1.143 m, ενώ με βελτιωμένο δ ιατρητικό βλήμα με απορριπτόμενο κέλυφος μπορούσε να διατρήσει 208 mm θωράκισης με κλίση 30

μοιρών σε απόσταση 457 m. Τέλος, μπορούσε να διατρήσει την εμπρόσθια θωράκιση του πύργου ενός Tiger από απόσταση 1.700 m Οντας σε βρετανική υπηρεσία, διατέθηκαν σε αντιαρματικά συντάγματα του Βασιλικού Πυροβολικού για την ενίσχυση της δύναμης πυρός μεραρχίας. Συνήθως κάθε σύνταγμα απο- τελε ίτο από μία πυροβολαρχία Μ10, μία με M10C και δύο με ρυμουλκούμενα πυροβόλα των 6 pdr ή 17 pdr.

To Μ18 Hellcat ακολουθούσε διαφορετική φιλοσοφία από το Μ10 με έμφαση στην υψηλή ταχύτητα σε οδό. Στην πράξη όμως η υψηλή ταχύτητα σε οδό δεν συνοδευόταν από ευκινησία στο πεδίο της μάχης. Η θωράκισή του ήταν ανεπαρκής και το όχημα ήταν ευάλωτο σε κάθε είδους αντιαρματικό πυροβόλο. Το Hellcat δ ιέθ ετε ανάρτηση τύπου ράβδων στρέψης και πυροβόλο Μ1 των 76 mm.

Στο σημείο αυτό θα αναφερθούμε εκτενέστερα στις βλητικές δυνατότητες των αμερικανικών πυροβόλων των 76 mm, του βρετανικού Firefly και του γερμανικού KwK 42 των 7,5 cm, που δ ιέθεταν σημαντικές διαφορές, αν και έφεραν το ίδιο ονομαστικό διαμέτρημα Το αμερικανικό πυροβόλο των 76 mm/3 in με κάννη 52 διαμετρημάτων έβαλλε βλήματα βάρους 11,25 kg, από τα οποία τα 1,63 kg ήταν το προωθητικό γέμισμα. Το βρετανικό Firefly με κάννη 55 διαμετρημάτων έβαλλε βλήματα παρόμοιου βάρους, αλλά το προωθητικό γέμ ισμα είχε βάρος σχεδόν 4 kg. Η ανώτερη ποσότητα προωθητικού γεμίσματος ισοδυναμούσε με ανώτερη ταχύτητα εξόδου του βλήματος από την κάννη και, κατά συνέπεια, ανώτερη διατρητική ικανότητα. To KwK 42 του Panther με κάννη 70 διαμετρημάτων έβαλλε βλήματα με προωθητικό γέμισμα 3,7 kg. Το αμερικανικό πυροβόλο των 76 mm/3 in μπορούσε να δια-

Γερμανικό τεθωρακισμένο οκτάτροχο όχημα Sd.Kfz. 234/3 της 226 Επιλαρχίας Αναγνώρισης (Aufklarungs Abteilung) της 116 Μ εραρχίας Πάντσερ, όπως επιχειρούσε στη Νορμανδία τον Ιούλιο του 1944. Φέρει

τρίχρωμη παραλλαγή από sand yellow (βασικό χρώμα) και λωρίδες ακανόνιστου σχήματος από dark green και red brown. To Sd.Kfz. 234/3 Schwerer PanzerKanonenwagen αποτελούσε μια από τις πολλές

εκδόσεις του γνωστού οκτάτροχου Sd.Kfz. 234 Puma, που έφ ερ ε το βραχύκαννο πυροβόλο των 75 mm KwK51 U24 και είχε ως σκοπό την υποστήριξη των τεθωρακισμένων μονάδων αναγνώρισης

(εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ Δ η μήτρη ς Χαδούλας/Ιστορική έρευνα: Σ τέλ ιο ς Δεμηράς).


Η 654 Επιλαρχία Βαρέων Κυνηγών Αρμάτων, εξοπλισμένη με Jagdpanther, δ ιέ θ ε τε λίγα τέτο ια οχήματα που προξένησαν δυσανάλογα υψηλές απώλειες στα συμμαχικά άρματα.

τρήσει κάθετα τοποθετημένη πλάκα θωράκισης 116 mm στα 500 m, ενώ στις ίδ ιες συνθήκες η διατρητική ικανότητα των Firefly και KwK 42 ήταν 163 mm και 168 mm αντίστοιχα, επίδοση αυξημένη κατά σχεδόν 45%.


(1) Bryan Perrett: STURMARTILLERIE & PANZERJAEGER 1939-45, New Vanguard 34,Osprey Publishing, 2005.(2) Steven Zaloga: M10 AND M36 TANK DESTROYERS 1942-53, New Vanguard 57,Osprey Publishing, 2002.(3) Janusz Ledwoch: CROMWELL,Wydawnictwo Militaria, 1994.(4) Roger Ford: THE SHERMAN TANK,Brown Packaging Books, 1999.

(5) Steven J. Zaloga: U.S. TANK DESTROYERS IN COMBAT 1941-1945, Concord Publications, 1996.(6) Peter Chamberlain, Chris Ellis: BRITISH AND AMERICAN TANKS OF WORLD WAR TWO - THE COMPLETE ILLUSTRATED HISTORY OF BRITISH, AMERICAN AND COMMONWEALTH TANKS 1933-1945, 1969.(7) David Fletcher: MR CHURCHILL S TANK,Schiffer Publication, 1999.(8) George Forty: WORLD WAR TWO AFVs& SELF PROPELLED ARTILLERY, Osprey, 1996.(9) Walter J. Spielberger: Panzerkampfwagen IV and its Variants, Schiffer Publishing Ltd, 1993.(10) Horst Scheibert: THE PANTHER FAMILY,. Schiffer Publishing, 1990.(11) Thomas L. Jentz: GERMANY'S TIGER TANKS- TIGERI & II: COMBAT TACTICS, Atglen, 1997.(12) Gordon Williamson: PANZER CREWMAN, Osprey Publishing, 2002.

Βρετανικό M4A4 Sherman Firefly VC του 2ου Συντάγματος

East Riding Yeomanry, όπως επιχειρούσε στη Νορμανδία στα

τέλη Ιουνίου του 1944. Τα Sherman Firefly έφ εραν το

μακρύτερο βρετανικό πυροβόλο των 17 pdr (76,2 mm) και είχαν

καλύτερη τύχη απέναντι στα βαρέα γερμανικά άρματα μάχης.

Το συγκεκριμένο άρμα φ έρει μονόχρωμη παραλλαγή από

khaki drab, χρώμα παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιείτο πριν

από το 1943 (αλλά περιείχε περισσότερο καφέ παρά κίτρινο

χρώμα όπως το αρχικό) (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ:

Δημήτρης Χαδούλας/Ιστορική έρευνα: Σ τέλ ιο ς Δεμηράς).


ΓΙΑ Ν Ν Η Σ Β Α ΡΣΑ Μ Η Σ

ΟΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣΜΕΤΑ ΤΗΝ DAY

Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ01 ΣΥΜ Μ ΑΧΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΑΝ ΕΚΤΕΝΗ

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΦΙΕΡΩΣΑΝ

ΣΗΜ ΑΝΤΙΚΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗ ΓΑΛΛΙΑ.

ΤΕΡΑΣΤΙΟΣ ΑΡΙΘ Μ Ο Σ ΤΕΤΡΑΚΙΝΗΤΗΡΙΩΝ

ΒΟ Μ ΒΑΡΔΙΣΤΙΚΩΝ Β-17, Β-24, LANCASTER

ΚΑΙ HALIFAX ΔΙΑΤΕΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΕΡΜ ΑΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ, ΣΕ

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ Δ ΙΚ ΙΝΗΤΗΡΙΑ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΤΙΚΑ

MOSQUITO, MITCHELL, HAVOC, MARAUDER KAI

Μ ΟΝΟΚΙΝΗΤΗΡΙΑ ΜΑΧΗΤΙΚΑ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΤΙΚΑ.

ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΦΥΚΤΙΚΗ ΣΥΜ Μ ΑΧΙΚΗ

Ενα B f 109G-6 με χαρακτηριστική καλύπτρα Er la για βελτίωση της ορ ατότητας στον χώρο απόκρυψης στις παρυφές ενός δάσους. Φ έρει εξω τερική δεξαμενή των 300 It στην άτρακτο. Η άριστη κάλυψη και παραλλαγή των μαχητικών αποτέλεσε τη μοναδική ελπίδα τους για επιβίωση.

Εξι He 177Α-5 της II/KG 40 π ροετοιμάζονται για μια ακόμα

αποστολή από τη βομβαρδισμένη βάση του Μπορντώ-Μερινιάκ τον Ιούνιο του

1944. Τα τέσσερα αεροσκάφη στα αριστερά μ εταφ έρ ουν δύο πυραύλους Hs 293 στην πτέρυγα. Διακρίνονται τα

κατεστραμμένα από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς υπόστεγα. Το Α-5

αποτέλεσε την κύρια έκδοση παραγωγής μ ε ισχυρό αμυντικό οπλισμό και

μεταφ ορική ικανότητα. Κατανάλωναν όμως τερ ά σ τιες π οσότητες καυσίμου και

η χρησιμότητά τους ήταν περιορισμένη λόγω των σημαντικών τεχνικών

προβλημάτων.

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ Η LUFTWAFFE ΗΤΑΝ

ΑΝΗΜ ΠΟ ΡΗ ΝΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ

ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΥΠΟ ΔΙΩ ΓΜ Ο ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΚΑΙ

ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ. ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΣΟΤΙΚΟ, ΕΙΧΕ

ΧΑΣΕΙ ΠΛΕΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΙΟΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ.


Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ

Η αρχική γερμανική αντίδραση στις πρώτες αναφορές για τη συμμαχική απόβαση υπήρξε ασυντόνιστη. Οι Γερμανοί θεωρούσαν ότι η απόβαση θα πραγματοποιείτο στο Πα ντε Καλαί και δίσταζαν να αναπτύξουν τις δυνάμεις τους στο μέτωπο της Νορμανδίας. Ο Ούγκο Σπέρλε, διοικητής του 3ου Αεροπορικού Στόλου, απέ- στειλε το μήνυμα «Dr Gustav West» (Drohende Gefahr West: επικείμενος κίνδυνος δυτικά), που σήμανε την έναρξη της αποστολής ενισχύσεων, σύμφωνα με τα προκαθορισμένα σχέδια, από βάσεις στη Γερμανία. Η πλειοψηφία των ενισχύσεων ήταν μονοκινητήρια μαχητικά που συγκροτούσαν 19 σμηναρχίες μαχητικών με τουλάχιστον 900 αεροσκάφη. Εκτός από τα μαχητικά, οι ενισχύσεις προέβλεπαν την αποστολή οκτώ σμηναρχιών νυχτερινών μαχητικών, δύο σμηναρχιών αεροσκαφών εγγύς υποστήριξης, πέντε σμηναρχιών βομβαρδιστικών και δύο μοιρών αναγνωριστικών. Για την υποδοχή τους είχαν οργανωθεί περισσότερες από 100 βάσεις και διάδρομοι σε μια ακτίνα 500 km από τις περιοχές απόβασης. Για την αποφυγή καταστροφής στο έδαφος είχαν κατασκευαστεί αρκετά καλά παραλλαγμένοι διάδρομοι προσγείωσης γύρω από γνωστές θέσεις αεροδρομίων. Λόγω της καθυστερημένης εκπομπής του μηνύματος, η Πτέρυγα Δίωξης JG 2 και η JG 26 σήκωσαν το βάρος των επιχειρήσεων της πρώτης ημέρας.

Τα πρώτα αεροσκάφη από τις μονάδες των ενισχύσεων άρχισαν να καταφθάνουν αργά το απόγευμα της 6ης Ιουνίου και η άφιξη τους συνεχίστηκε τις επόμενες τρεις ημέρες. Η αυξημένη γερμανική δραστηριότητα αντιμετωπί- σθηκε από τις περιπολίες των συμμαχικών μαχητικών. Καταρρίφθησαν αρκετά μεταφορικά Ju 52, που μετέφεραν τους τεχνικούς εδάφους και

ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΩΝάλλο προσωπικό στις βάσεις, καθώς και αρκετά από τα νεοαφιχθέντα μαχητικά. Η σημαντική δραστηριότητα των Συμμάχων και οι άσχημες καιρικές συνθήκες μετέτρεπαν κάθε αποστολή μεταστάθμευσης σε πραγματική οδύσσεια. Η Σμηναρχία II/JG 3 ξεκίνησε το επικό ταξίδι της στις 7 Ιουνίου από τη βάση Σαχάου στη Γερμανία. Η προκαθορισμένη βάση τους ήταν το Εβρώ, όπου έφθασε μόνο ο υποδιοικητής της σμηναρχίας, υποσμηναγός Μαξ Μπρούνο Φί- σερ. Οι υπόλοιποι πιλότοι των Bf 109, η πλειοψηφία των οποίων είχε μόλις ολοκληρώσει το στάδιο της εκπαίδευσης, εκτέλεσαν αναγκαστικές προσγειώσεις ή προσγειώθηκαν σε άλλες βάσεις. Αλλες μονάδες, όπως η II/JG 53, υπέστησαν αρκετές απώλειες από τα συμμαχικά μαχητικά. Η II/JG 5 ήταν η τελευταία σμηναρχία μαχητικών που ξεκίνησε τη μεταστάθμευση στις 20 Ιουνίου, εξοπλισμένη με 53 νεότευκτα Bf 109G-6. Μόλις τρία αεροσκάφη κατάφεραν να προσγειωθούν στην προκαθορισμένη βάση του Εβρώ, δύο συνετρίβησαν, εννέα εκτέλεσαν αναγκαστικές προσγειώσεις και 39 πιλότοι διασκορπίστηκαν σε βάσεις στην ανατολική Γαλλία. Τα σχέδια της Luftwaffe δεν είχαν υλοποιηθεί με ακρίβεια και αρκετοί ανώτεροι αξιωματικοί κλήθηκαν να καταθέσουν. Αντίθετα, ο αρχηγός της Luftwaffe Χέρμαν Γκαίρινγκ εξέδωσε μια διαταγή με την οποία ευχαριστούσε όσους έλαβαν μέρος στην επιχείρηση «Dr Gustav West» για τηνο ι ιη λ ή κ η ι n rrn n rv k 'n rrx n p k -rrX p rvn τπ ρ

Σχηματισμός Β-24 Liberator, πιθανώς της 446 Σμηναρχίας σε μια αποστολή πάνω από την κατεχόμενη Γαλλία.Η 8η Αεροπορική Δύναμη, εξοπλισμένη με Β -17 και Β-24, πραγματοποίησε α ρκετές τα κτικές επιδρομές προσβάλλοντας το γερμανικό δίκτυο μεταφορών.

Τρία Fw 190G-8 της / ί Σμηναρχίας Ταχέος ■ * *

Βομβαρδισμού I/SKG 10 προετοιμάζονται για μια

ακόμα αποστολή στη Νορμανδία και οι τεχνικοί

αφαιρούν τα κλαδιά. Τα αεροσκάφη μεταφ έρ ουν δύο

εξω τερ ικές δεξαμενές των 300 It και μία βόμβα κάτω από την

άτρακτο. To Fw 190G-8 αξιοποιούσε τον σκελετό του Α-8 με επιπλέον θωράκιση για

αποστολές εγγύς υποστήριξης, ενώ ο οπλισμός

του απ οτελείτο από δύο πυροβόλα των 20 mm στην

π τέρυγα. Μπορούσε να μ ετα φ έρ ει μία βόμβα των 500 kg κάτω από την άτρακτο και

δύο των 250 kg στην πτέρυγα.

Μέχρι το απόγευμα της 9ης Ιουνίου η Luftwaffe είχε καταφέρει να ενιοχύοει τις JG 2 και JG 26 με 15 σμηναρχίες μαχητικών, από τις οποίες οι 11 ήταν εξοπλισμένες με Bf 109. Ο κορμός αποτελείτο από την έκδοση Bf 109G-6 με βασικό οπλισμό που απαρτιζόταν από το πυροβόλο MG151/20 το οποίο έβαλλε μέσα από τον κώνο της έλικας και δύο πολυβόλα MG131 των 13 mm μπροστά από το πιλοτήριο.

Οι Σύμμαχοι όμως διέθεταν συντριπτική αεροπορική υπεροχή, που μόνο στον τομέα των μαχητικών έφθανε το 20 προς 1. Τα γερμανικά μαχητικά έπρεπε να εγκαταλείψουν τις προεπι- λεγμένες βάσεις τους και να περιοριστούν σε μικρούς απομονωμένους διαδρόμους στις παρυφές δασών ή σε άλλα μέρη που προσέφεραν κάλυψη από τα συμμαχικά μαχητικά-βομβαρδι- στικά. Ακόμα όμως και στους νέους διαδρόμους δεν ήταν ασφαλή και μέχρι τα τέλη Ιουνίου η Luftwaffe είχε χάσει περισσότερα από 350 αεροσκάφη στο έδαφος, η πλειοψηφία των οποίων ήταν μαχητικά.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Σμηναρχίας II/JG 1 με Fw 190. Η μονάδα έφθασε στο αεροδρόμιο του Λε Μαν αργά το απόγευμα της 6ης Ιουνίου από τη βάση της στη Γερμανία.

Στις 8 Ιουνίου όλα τα διαθέσιμα αεροσκάφη εξοπλίστηκαν με μια βόμβα των 250 kg με αποστολή την προσβολή πλοίων στους αιγιαλούς. Οι πιλότοι δεν είχαν εμπειρία σε τέτο ιες αποστολές και αντιμετώπισαν πυκνά αντιαεροπορικά πυρά. Ολα τα αεροσκάφη επέστρεψαν στη βάση τους με μικρές ζημιές, χωρίς όμως να σημειώσουν και αξιόλογη επιτυχία. Την επομένη η τύχη της Σμηναρχίας διατηρήθηκε, αλλά με τα ίδια απογοητευτικά αποτελέσματα. Στις 10 Ιουνίου το αεροδρόμιο του Λε Μαν έπληγη από περισσότερα από 100 Lancaster και Halifax, που κατέστρεψαν σημαντικό αριθμό εγκαταστάσεων και τον διάδρομο απογείωσης. Καλά παραλλαγμένα τα Fw 190 δεν υπέστησαν απώλειες, αλλά το προσωπικό εδάφους χρειάσθηκε έξι ημέρες για να καλύψει τους κρατήρες από τις βόμβες λόγω έλλειψης εξοπλισμού και της διαρκούς παρουσίας των συμμαχικών μαχητικών, ώστε να είναι δυνατή η εκτέλεση αποστολών. Στις 21 Ιουνίου μια δύναμη Mustang εντόπισε τα Fw 190 της II/JG 1 στη νέα τους βάση στο Σεμάλ και μέσα σε ελάχιστα λεπτά κατέστρεψε 15 αεροσκάφη.

Το βάρος των επιχειρήσεων των μαχητικών ανέλαβε το II Jagdkorps (Σώμα Δίωξης) με αρχη-

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ ΜΑΧΗΤΙΚΩΝÜU88G-1 Bf110G-4c/R3 Fw190F-3 Fw190A-8 Bf 109G-6 Me262A-2a Me 410A-1/U-1

ΕΚΠΕΤΑΣΜΑ (m) 20,08 16,25 10,51 10,51 9,80 12,5 16,35ΜΗΚΟΣ (m) 16,5 με το ραντάρ

SN-213,05 (με τις κεραίες

του ραντάρ)8,95 8,95 8,89 10,6 12,48

ΥΨΟΣ (m) 4,85 4,18 3,95 3,95 2,46 3,5 4,28ΠΤΕΡΥΠΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ (m2) 54,5 38,40 18,3 18,3 16,10 21,72 36,2ΒΑΡΟΣ ΚΕΝΟ (kg) 9.081 5.094 3.325 3.471 2.673 3.800 7.518ΒΑΡΟΣ ΜΕΓΙΣΤΟ (kg) 14.690 9.888 4.400 (σύνηθες) 4.899 3.400 7.130 9.651ΜΕΓΙΣΤΗΤΑΧΥΤΗΤΑ

573 km/h 550 km/h στα 6.980 m και βάρος 9.390 kg

634 km/h στα 5.500m

657 km/h στα 6.300 m

χωρίς εξωτερικά φορτία

621 km/h στα 6.900 m με σύστημα MW50

82km/h στο επίπεδο

της θάλασσας και 870 km/h

στα 6.000 m

624 km/h στα 6.700 m

ΕΜΒΕΛΕΙΑ 1.150 km 900 km (1.300 km με δύο εξωτερικές

δεξαμενές των 300 It)

750 km 800 km σε ύψος 7.000 m

με ταχύτητα 480 km/h

998 km με εξωτερική

δεξαμενή των 300 It

1.050 km σε ύψος 9.000 m

και 480 km στο επίπεδο

της θάλασσας

1.200 km με ταχύτητα πλεύσης

587 km/h

ΒΑΘΜΟΣ ΑΝΟΔΟΥ 500 m/min 661 m/min 642 m/min 9,9 min για τα 8.000 m

6 min για τα 5.700 m

13,1 min για τα 9.000 m

650 m/min

ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ 2x1.700 hp αστεροειδής BMW 801D

2x1.475 hp υγρόψυκτοι DB605B-1

1x1.700 hp αστεροειδής BMW 801D-2

1x1.700 hp αστεροειδής BMW 801D-2

1x1.475 hp υγρόψυκτος

DB605AM

2x900 kg στατικής ώσης

Jumo 004Β

2x1.750 hp κατά την

απογείωση υγρόψυκτοι

DB 603ΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΟΡΟΦΗ (m) 8.840 11.000 7.250 10.300 11.600 11.000 10.000ΟΠΛΙΣΜΟΣ 4x20 mm MG151/20

στο κάτω τμήμα της ατράκτου

(200 β.α.ο).+ 2x20 mm MG151/20

(200 β.α.ο.) υπό κλίση στο άνω της ατράκτου

+ 1x13 mm MG131 (750 φ.α.ο.) στο οπίσθιο τμήμα του πιλοτηρίου

2x30 mm MK 108 (135 β.α.ο.)

+2x20 mm MG151 (650 βλήματα)

+1x7,92 mm MG81Z (800 φυσίγγια).

Ορισμένα με δύο επιπλέον MG151.

2x7,92 mm MG 17 (1.000 φ.α.ο.)

+2x20 mm MG151/20

(250 β.α.ο.)+ 2 βόμβες των 250 kg +1 βόμβα των 500 kg

2x13 mm MG 131 + 4x20 mm

MG151/20 και μια βόμβα των 250 kg

στην άτρακτο

2x13 mm MG131 (300 φ.α.ο.) +

1x20 mm MG151/20 (150 β.α.ο.) ή

1x30 mm ΜΚ108 (60 β.α.ο.)

2-4x30 mm ΜΚ108 (100 β.α.ο.

για το άνω ζεύγος και 80 β.α.ο. για το

κάτω ζεύγος)+ δύο βόμβες

των 250 kg

2x13 mm MG131 στις πλευρές της ατράκτου (500 φ.α.ο.),

2x20 mm MG151 (350 β.α.ο.) +4x7,92 mm

MG17 (1.000 φ.α.ο.)


M esserschm itt B f 109G-6 “5+1” της Μ οίρας 7./JG 1 στο Λοϊβάρντεν στο Φρίσλαντ της Ολλανδίας, το καλοκαίρι του 1944. Φ έρει βαφή RLM 71/02 και 65 με λω ρίδες στις πλευρές με 02 και 70 (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟ ΠΙΟ: Vincenzo Auletta).

Focke Wulf Fw 190Α-8με κωδικό αριθμό σειράς 170346 της Σμηναρχίας Stab/JG 26 και πιλότο τον ανθυποσμηναγό Γιόζεφ Πρίλερ στη βάση του Ραμπιλέ στη Νορμανδία τον Ιούνιο του 1944. Φ έρει βαφή παραλλαγής RLM 76 με τις άνω επιφάνειες σε βαφή 74 και 75 (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟ ΠΙΟ: Vincenzo Auletta).

Junkers Ju 88A-5 “F1+LP” της 4ης Μ οίρας της Σμηναρχίας II/KG 76 στη βάση του Οράντζ, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων στη Νορμανδία το 1944. Φ έρει την κλασική βαφή παραλλαγής RLM 70/71/65 και χρησιμοποιήθηκε σε

αποστολές προσβολής πλοίων (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟ ΠΙΟ: Vincenzo Auletta).

M esserschm itt B f 109G-/R6 της Σμηναρχίας I/J G 27 tou 3ου Αεροπορικού Στόλου στη βάση του Β ερτού στη Γαλλία,10 Ιουνίου 1944 . Φ έρει βαφή RLM 71/02 και 65 με κηλίδες από RLM 70 και 02 (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟ ΠΙΟ: Vincenzo Auletta).


Eva Typhoon M k IB ξεκινά για μια ακόμα αποστολή πάνω από

τη Γαλλία, εξοπλισμένο με ρ ουκέτες . To Typhoon

μ ετέφ ερ ε στις π τέρυγες οκτώ ρο υ κ έτες των 41,3 kg, από ra

οποία τα 7,7 kg ήταν η εκρηκτική κεφαλή.

Το Junkers Ju 188 σχεδιάστηκε ως ο αντικαταστάτης του αξιόπιστου Ju 88 και εντάχθηκε σε υπηρεσία τον Μάιο του 1943. Στην πράξη συμπλήρωσε το Ju 88, διότι

~?Λ ο ρυθμός παραγωγής δεν επαρκούσε για την κάλυψη των αναγκών. Η πρώτη έκδοση που εντάχθηκε σε υπηρεσία ήταν το μέσο βομβαρδιστικό Ju 188Ε-1, λόγω της άμεσης διαθεσ ιμότητας των κινητήρων BMW 801. Από τις αρχές του 1944 ξεκίνησε η παραγωγή του Ju 188Α-2 με υγρόψυκτους Jumo 213Α-1 και σύστημα έγχυσης μεθανόλης- ύδατος MW50 για αύξηση της ισχύος των κινητήρων για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

γείο στο Σαντιλύ. Στις 10 Ιουνίου πραγματοποίησε μόλις 326 εξόδους μαχητικών, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις οι Σύμμαχοι πραγματοποιούσαν 6.000 εξόδους μαχητικών ημερησίως. Εκτός από τη συντριπτική αεροπορική υπεροχή, οι Σύμμαχοι είχαν αρχίσει να κατασκευάζουν πρόχειρους διαδρόμους στη Νορμανδία, αυξάνοντας τον χρόνο παραμονής πάνω από τα πεδία των μαχών.

Η αποτελεσματική αεροπορική ομπρέλα ανάγκασε το II Jagdkorps να διατάξει τη διακοπή των αποστολών εγγύς υποστήριξης. Η Σμηναρχία III/SG 4, την παραμονή της εισβολής, ήταν εξοπλισμένη με 40 Fw 190F, από τα οποία 36 ήταν επιχειρησιακά με 31 ετοιμοπόλεμους πιλότους και 11 στο στάδιο της τελικής εκπαίδευσης. To Fw 190F ήταν εξοπλισμένο με δύο πυροβόλα MG151/20 των 20 mm και δύο πολυβόλα MG17 των 7,92 mm και συνήθως μετέφερε μια βόμβα των 250 kg ή βόμβα διασποράς βομβι- δίων κάτω από την άτρακτο. Την πρώτη εβδομάδα επιχειρήσεων η III/SG 4 πραγματοποίησε μόλις 72 εξόδους και έχασε 18 αεροσκάφη και πέντε πιλότους, ενώ τρεις πιλότοι τραυματίστηκαν σοβαρά. To Fw 190F ήταν τουλάχιστον ισάξιο με το βρετανικό Typhoon, αλλά οι Σύμμαχοι είχαν συντριπτική αεροπορική υπεροχή, σε αντίθεση με τη Luftwaffe που δεν κατάφερε να διατηρήσει έστω και τοπική αεροπορική υπεροχή ούτε για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Για το γερμανικό πεζικό στη Νορμανδία η απουσία της Luftwaffe ήταν δραματική, ωστόσο την αντιμετώπιζαν με καυστικό χιούμορ: «Αν τα αεροπλάνα που πετούν από πάνω μας έχουν 6αφή παραλλαγής είναι βρετανικά, αν είναι βαμμένα ασημί τότε είναι αμερικανικά, ενώ αν δεν υπάρχουν τότε είναι γερμανικά».

Η πλειοψηφία των πιλότων μαχητικών που έσπευσαν στη Νορμανδία είχε αποτραβηχθεί από τις μονάδες που υπεράσπιζαν το Γ Ράιχ απέναντι στα αμερικανικά βομβαρδιστικά, πετώ- ντας σε μεγάλο ύψος και ξαφνικά βρέθηκαν να πολεμούν σε σχετικά μικρό ύψος αντιμετωπίζο

ντας μεγάλο αριθμό μαχητικών. Μόνο τις τρεις τελευταίες εβδομάδες του Ιουνίου περισσότεροι από 170 πιλότοι φονεύθηκαν, καθώς η εκπαίδευσή τους ήταν ελλιπής. Σύμφωνα με τις στατιστικές της Luftwaffe για κάθε έμπειρο πιλότο που χανόταν σε αερομαχία αντιστοιχούσαν 25-30 νεώτεροι πιλότοι. Οι πολύτιμοι βετεράνοι έπρεπε να προστατευθούν και έτσι ο Χέρμαν Γκαίρινγκ εξέδωσε στις 5 Ιουλίου διαταγή σύμφωνα με την οποία ένας διοικητής μοίρας έπρεπε να πετά μόνο με τουλάχιστον άλλα πέντε αεροσκάφη, ένας διοικητής σμηναρχίας με 15 και ένας διοικητής πτέρυγας με 44.

Μέσα σε 15 ημέρες από την D-Day αρκετές σμηναρχίες είχαν περιοριστεί σε λιγότερα από δέκα επιχειρησιακά αεροσκάφη. Στις τάξεις τους όμως διέθεταν ακόμα ορισμένους βετεράνους που σημείωσαν αρκετές επιτυχίες. Ο σμηναγός Εμίλ Λανγκ της III/JG 54 κατέρριψε 14 μαχητικά, ο σμηνίας Χάινριχ Μπάρτελς της Σμηναρχίας IV/JG 27 κατέρριψε 11 μαχητικά την περίοδο 14-25 Ιουνίου, ο σμηναγός Τέοντορ Βάισενμπεργκερ, διοικητής της I/JG 5, κατέρρι- ψε 25 μαχητικά σε διάστημα επτά εβδομάδων, ο επισμηναγός Κλάους Μίτους και διοικητής της μοίρας 7./JG 26 κατέρριψε 12 αεροσκάφη και ο σμηναγός Βάλτερ Κρουπίνσκι πρόσθεσε πέντε επιτυχίες στις 190 που είχε ήδη σημειώσει στο Ανατολικό Μέτωπο. To II Jagdkoprs υποστήριξε την κατάρριψη 537 αεροσκαφών μέχρι τα τέλη Ιουνίου, αλλά ως τις 30 Ιουνίου είχε χάσει περισσότερα από 900 μαχητικά, σχεδόν μια σμηναρχία ημερησίως. Οι τεράστιες απώλειες μαχητικών δεν επέτρεψαν στη Luftwaffe να ανακάμψει στο Δυτικό Μέτωπο. Τον Ιούνιο πραγμα- τοποιήθηκαν 9.162 έξοδοι μαχητικών και τον Ιούλιο 10.728, αριθμός πολύ μικρός σε σχέση με τα συμμαχικά μαχητικά.

Εκτός από την ενίσχυση με μαχητικά, η Luftwaffe αφιέρωσε σημαντικούς πόρους στην ενίσχυση της δύναμης των βομβαρδιστικών. Η αιχμή του δόρατος ήταν το IX Fliegerkorps (Αεροπορικό Σώμα) με βάσεις στη βορειανατολική Γαλλία, στις Κάτω Χώρες και στη βορειοδυτική Γερμανία. Η μονάδα ενισχύθηκε με περίπου 40 Ju 88 της LG 1 που μεταστάθμευσαν από ιταλικές βάσεις. Στις 15 Ιουνίου το IX Fliegerkorps δ ιέθετε 97 επιχειρησιακά αεροσκάφη σε σύνολο 150, από τα οποία πέντε Ju 88S, έξι Ju 188Ε. 24 Ju 188Α και τα υπόλοιπα 62 Ju 88Α. Το Ju 88S-1 αποτέλεσε μια από τις ταχύτερες εκδόσεις παραγωγής της οικογένειας βομβαρδιστικών Ju 88 και οι παραδόσεις ξεκίνησαν στις αρχές του 1944 για την I/KG 66 για αποστολές ιχνηλά- τησης. Από την έκδοση είχε αφαιρεθεί η κοιλιακή γόνδολα, ενώ ο αμυντικός οπλισμός είχε περιοριστεί σε ένα πολυβόλο των 13 mm στο οπίσθιο τμήμα του πιλοτηρίου. Η πλειοψηφία όμως των βομβαρδιστικών ανήκε στην έκδοση Ju 88Α-4 που βρισκόταν σε υπηρεσία από το 1940.

Μετά την αρχική έκπληξη από τη συμμαχική απόβαση η Luftwaffe προσπάθησε να πλήξει τα πλοία, αλλά αντιμετωπίσθηκε από τα συμμαχικά μαχητικά όπως το κύμα που σπάει στον κυματοθραύστη. Πέντε Ju 88 των Σμηναρχιών I και III/KG 54 καταρρίφθηκαν από τα συμμαχικά


νυχτερινά μαχητικα την πρώτη νύχτα των επιχειρήσεων. Τις τρεις πρώτες νύχτες βομβαρδισμών το IX Fliegerkorps είχε να επιδείξει μόνο τη βύθιση της φρεγάτας «Lawford» και το ίδιο είχε υποστεί δυσανάλογες απώλειες. Μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες τα γερμανικά βομβαρδιστικά κατάφεραν να βυθίσουν μόνο πέντε πλοία από άμεσες αεροπορικές επιθέσεις. Στη συνέχεια, στράφηκαν σε αποστολές αεροναρκοθέτησης που ήταν πιο αποτελεσματικές.

Τη νύχτα της 9ης Ιουνίου 49 βομβαρδιστικά έριξαν 122 νάρκες στη χερσόνησο του Κοτα- ντέν και τέσσερις νύχτες αργότερα άλλες 94. Μέχρι τα τέλη Ιουνίου οι νάρκες είχαν βυθίσει εννέα πολεμικά πλοία και 17 βοηθητικά και ε μπορικά πλοία. Οι επιτυχίες τους όμως απείχαν από τους ισχυρισμούς του 3ου Αεροπορικού Στόλου που υποστήριζε ότι βύθισε ένα καταδρομικό και τέσσερα αντιτορπιλικά και εμπορικά πλοία συνολικού εκτοπίσματος 100.000 t. Εκτός από τα συμμαχικά αντίμετρα, τα βομβαρδιστικά του 3ου Αεροπορικού Στόλου είχαν να αντιμετωπίσουν και τα φίλια αντιαεροπορικά πυρά που θεωρούσαν -όχι άδικα- κάθε αεροσκάφος που πετούσε ως εχθρικό.

To X Fliegerkorps είχε ως βασική αποστολή την αναγνώριση και προσβολή θαλάσσιων στόχων και ήταν εξοπλισμένο κυρίως με He 177. Μόνο την πρώτη νύχτα της απόβασης τα Mosquito της Μοίρας 456 RAAF υποστήριξαν την κατάρριψη τεσσάρων He 177. Στις 10 Ιουνίου επιτέθηκαν σε μια αμερικανική νηοπομπή με πυραύλους Hs 293, αλλά χωρίς επιτυχία. Η απειλή που συνιστούσε το X Fliegerkorps εξουδετερώθηκε με τρεις ημερήσιες αεροπορικές επιδρομές στις βάσεις της Πτέρυγας KG 40 που κατέστρεψαν τουλάχιστον 15 He 177 στο έδαφος και προξένησαν ζημιές σε αρκετά άλλα. Στα μέσα Ιουλίου τα εναπομείναντα He 177 της KG 40 αποσύρθηκαν σε βάσεις στη Νορβηγία. Ο πύραυλος Hs 293 είχε βάρος εκτόξευσης 902 kg, από τα οποία τα 500 kg ήταν η εκρηκτική κεφαλή στο ρύγχος. Αποτελούσε μικρογραφία αεροσκάφους με πυραυλοκινητήρα ώσης 590 kg που λειτουργούσε για 12 sec. Στη συνέχεια, ο πύραυλος ανεμοπορούσε προς τον στόχο και ένα μέλος του βομβαρδιστικού τον καθοδηγούσε μέσω ραδιοκυμάτων, παρακολουθώντας τη φωτοβολίδα στο οπίσθιο τμήμα του.

Η 2η Αεροπορική Μεραρχία (Fliegerdivision) στάθμευε σε βάσεις στη νότια Γαλλία και ήταν προσανατολισμένη για προσβολές πλοίων. Η KG 26 και KG 77 προσπάθησαν να αναπτυχθούν

στο βόρειο τμήμα της Γαλλίας για να πλήξουν τα συμμαχικά πλοία στην περιοχή της Μάγχης. Η αποστολή τους ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη. Επρεπε να διασχίσουν τη Γαλλία από νότο προς βορρά, πραγματοποιώντας ενδιάμεσες στάσεις για ανεφοδιασμό, να αποφύγουν τα συμμαχικά νυχτερινά μαχητικά και να πλήξουν τις νηοπομπές, χωρίς όμως να διαθέτουν ακριβή στοιχεία για την κατεύθυνσή τους. Η αποτελεσμα- τικότητά τους υπήρξε περιορισμένη.

Η γερμανική ηγεσία στήριζε τις ελπίδες της για την αντιμετώπιση της εισβολής στην ένταξη σε υπηρεσία των νέων αεριωθούμενων Me 262. Οι παραδόσεις των Me 262 είχαν αρχίσει με βραδύ ρυθμό, καθώς τον Απρίλιο του 1944 ε ίχαν παραδοθεί τέσσερα αεροσκάφη παραγωγής, τον Μάιο έξι, τον Ιούνιο 28 και τον Ιούλιο 58. Οι δύο κύριες εκδόσεις παραγωγής ήταν το μαχητικό Me 262A-1a και το μαχητικό βομβαρδιστικό Me 262A-2a. Η πρώτη επιχειρησιακή μονάδα ήταν η Σμηναρχία Βομβαρδισμού III/KG 51, που άρχισε να παραλαμβάνει τα πρώΐα αεροσκάφη στα τέλη Ιουνίου, υπό τη διοίκηση του σμηναγού Βόλφγκανγκ Σενκ. Οι πρώτες αποστολές ξεκίνησαν στα μέσα Ιουλίου. Τα μαχητικά βομβαρδιστικά Me 262A-2a διέθεταν συνήθως δύο ΜΚ108 των 30 mm στο ρύγχος και μπορούσαν να μεταφέρουν δύο βόμβες των 250 kg στο εμπρόσθιο τμήμα της ατράκτου, ενώ τα Α- 1a δ ιέθεταν τέσσερα πυροβόλα ΜΚ108.

Στις 27 Ιουλίου η 3η Μοίρα της KG 51 βρισκόταν σε μια βάση κοντά στο Παρίσι με εννέα αεροσκάφη. Τα αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν επιχειρησιακά, αλλά παρέμειναν σε ύψος πάνω από 4.000 m για να αποφύγουν την κατάρριψη. Από αυτό το ύψος όμως η ακρίβεια ήταν εξαιρετικά περιορισμένη. Τα αεροσκάφη έδρασαν

Τα Spitfire M k IX με κινητήρα Merlin ήταν τουλάχιστον ισάξια των Fw 190 και υπερείχαν των B f 109G της Luftwaffe. Πάνω από τη Νορμανδίαχρησιμοποιήθηκαν κυρίως ως μαχητικά βομβαρδιστικά, συνήθως με δύο βόμβες των 113,4 kg. Σ ε υπηρεσία βρίσκονταν επίσης τα Spitfire M k X IV με κινητήρα Griffon 61, ο οποίος απέδιδε 2.050 hp στα 2.134 m. Ο συνήθης οπλισμός απ οτελείτο από δύο πυροβόλα των 20 mm και δύο πολυβόλα των 0,50 in. Το καλοκαίρι του 1944 χρησιμοποιήθηκαν για την αναχαίτιση των ιπτάμενων βομβών 11-1, που εκτοξεύονταν από βάσεις στη Γάλλία, λόγω των υψηλών τους επιδόσεων.

75

Τέσσερα Ρ -47 Thunderbolt πετούν πολύ χαμηλά πάνω από ένα αεροδρόμιο. Τα Thunderbolt και Typhoon υπήρξαν από τους «δήμιους» της γερμανικής πολεμικής μηχανής, πλήττοντας στρατεύματα , φάλαγγες οχημάτων, άρματα μάχης, συρμούς και κάθε ευκαιριακό στόχο που είχε την αβλεψία να κινηθεί ελ εύ θερ α στο φως της ημέρας. Ο σημαντικότερος αντίπαλος ήταν τα αντιαεροπορικά πυρά.


© RICHARD J. CARUANA

P-47D-1-RA με κωδικό 42-7895/D5-H της 386 Μ οίρας Μαχητικών, της 365 Σμηναρχίας Μαχητικών, της 9ης Αεροπορικής Δύναμης. Οι άνω επ ιφάνειες είναι μ ε βαφή olive drab, ενώ οι κάτω με neutral grey. Φέρει λευκές λωρίδες στην ουρά και στο ρύγχος. Τα αμερικανικά εθνόσημα διακρίνονται σε τέσσερα σημεία (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟ ΠΙΟ: Richard J. Caruana).

Supermarine Spitfire VB W3560/FF-D της 132 Μ οίρας «C ity o f Bombay» της RAF το 1944. Οι άνω επιφάνειες είναι μ ε βαφή ocean grey/dark green, ενώ οι κάτω επιφάνειες και οι κωδικοί με medium sea gray. Ο κώνος της έλικας και το οπίσθιο τμήμα της ατράκτου έχουν βαφή sky. Το χείλος προσβολής της π τέρυγας φ έρε ι κίτρ ινες λωρίδες. Γύρω από την άτρακτο και την πτέρυγα υπάρχουν λευκές και μαύρες λωρίδες. Φ έρει εθνόσημα τύπου C1 στην άτρακτο, τύπου Β πάνω από την πτέρυγα και τύπου C κάτω από την π τέρυγα (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ: Richard J. Caruana).

76ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΥΜΜΑΧΙΚΩΝ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΤΙΚΩΝ

Lancaster Β Mk III Halifax Β Mk III B-24J Liberator B-17G Flying FortressΠΛΗΡΩΜΑ 7 7 10 10ΕΚΠΕΤΑΣΜΑ (m) 31,09 31,75 33,53 31,63ΜΗΚΟΣ (m) 20,98 21,36 19,56 22,78ΥΨΟΣ (m) 6,19 6,32 5,49 5,82ΠΤΕΡΥΓΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ (m2) 120,8 118,45 97,36 131,92ΒΑΡΟΣ-ΚΕΝΟ (kg) 16753 17.345 17.237 14.842ΒΑΡΟΣ ΜΕΓΙΣΤΟ (kg) 32.688 29.545 33.296 32.659ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ 447 km/h στα 1.219 m 454 km/h στα 4.115 m 482 km/h στα 9.144 m 423 km/h στα 7.620 mΧΡΟΝΟΣ ΑΝΟΔΟΥ 41,6 min για τα 6.100 m 42 min για τα 6.100 m 25 min για τα 6.100 m 37 min για τα 6.100 mΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΟΡΟΦΗ (m) 6.100 με μέγιστο βάρος

απογείωσης 7.3158.530 με βάρος απογείωσης

25.402 kg 10.700ΕΜΒΕΛΕΙΑ 1.673 km με οπλικό φορτίο

4.540 kg2.360 km με οπλικό φορτίο



1.814 kg στα 7.620 m με 10.637 it καύσιμα

ΚΑΥΣΙΜΑ (It) 9.792+ 1-2x1.818 στην αποθήκη βομβών

9.084+ 3x1.045 It στην άτρακτο

10.652+ 3.028 στην αποθήκη βομβών

9.539 + 4.133 στην άτρακτο

ΚΙΝΗΤΗΡΕΣ 4x1.640 hp υγρόψυκτοι Merlin 224

4x1.650 hp αστεροειδής Bristol Hercules XVI

4x1.200 hp αερόψυκτοι R-1830-65

4x1.200 hp αερόψυκτοι Wright R-1820-97 Cyclone

ΑΜΥΝΤΙΚΟΣ ΟΠΛΙΣΜΟΣ Ως 10χ 0,303 in με αναχορηγία 15.500 φυσίγγια (2 στο ρύγχος,

2 στον ραχιαίο πυργίσκο,4 στον ουραίο πυργίσκο

και 2 στην κοιλιά)

1x0,303 in στο ρύγχος,4x 0,303 in στη ράχη,

4x 0,303 in στην ουρά και συνήθως 1x0,50 in στην κοιλιά

Ως 10 χ 0,50 in ρύγχος, στη ράχη, στην κοιλιά στο

οπίσθιο τμήμα της ατράκτου και στις πλευρές της ατράκτου

Ως 13x0,50 in στο ρύγχος. στη ράχη, στην κοιλιά, στο οπίσθιο τμήμα της

ατράκτου και στις πλευρές της ατράκτου

ΟΠΛΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ (kg) 14 βόμβες των 454 kg 5.897 3.629 Ως 7.984 για μικρές αποστάσεις


© RICHARD J. CARUANA

3ristol Beaufighter TFM k X, NE429/P6-S της 489 Μ οίρας (FtNZAF) το 1944. Φ έρει βαψή dark sea grey στις άνω και sky στις κάτω επιφάνειες, λευκές-μαύρες λωρίδες εισβολής γύρω από το οπίσθιο τμήμα της ατράκτου και την πτέρυγα. Φ έρει επίσης εθνόσημα τύπου C1 στις πλευρές της ατράκτου και τύπου Β πάνω από την πτέρυγα. Οι κωδικοί είναι με medium sea grey και έχουν καλύψει τους προηγούμενους (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ: Richard J. Caruana).

Hawker Typhoon M k IB. MN363/ZY-Y της 247 Μ οίρας στη Γαλλία τον Ιούνιο του 1944. Φέρει βαφή ocean grey/dark green/medium sea grey με τις χαρακτηριστικές ασπρόμαυρες λωρίδες των 47 cm γύρω από την άτρακτο και την πτέρυγα. Ο κώνος της έλικας, οι κωδικοί και τμήμα της λωρίδας της οπίσθιας ατράκτου είναι με βαφή sky (εικονογράφηση για τις Εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ: Richard J. Caruana).

A-20G Havoc Β-26Β-10 Marauder Β-25 Mitchell Mk II (B-25C)2-3 7 5

18,69 21,64 20,614,63 17,75 16,155,36 6,20 4,80

43,11 61,13 56,677.265 10.886 10.88012.338 16.783 (σύνηθες) 15.422

546 km/h στα 3.780 m 454 km/h στα 4.572 m με βάρος 16.783 kg 457 km/h στα 4.572 m7,1 min για τα 3.048 m 366 m/min 16,5 min για τα 4.572 m

7.865 6.600 7.3151.754 km 1.850 km με ταχύτητα 344 km/h

και οπλικό φορτίο 1.361 kg2.414 km με οπλικό φορτίο 1.361 kg

2.744 3.566 2.536 + 1.950 στην αποθήκη βομβών

2x1.600 hp αερόψυκτοι Wright R-2600-23 Cyclone

2x1.920 hp αερόψυκτοι Pratt&Whitney R-2800-43

2x1.700 hp αερόψυκτοι Wright R-2600-13 Double Cyclone

6x0,50 in στο ρύγχος, 2x0,50 in στον ραχιαίο πυργίσκο και 1x0,50 in

οτην κοιλιά (3.300 φυσίγγια)

1x0,50 in στο διάφανο ρύγχος, 4x0,50 in στις εμπρόσθιες πλευρές

της ατράκτου, 2x0,50 in στον ραχιαίο πυργίσκο, 2x0,50 in στον ουραίο

πυργίσκο και 2x0,50 in στις πλευρές της ατράκτου (3.950 φυσίγγια)

2χ 0,50 in σε ραχιαίο πυργίσκο, 2x0,50 in σε κοιλιακό πυργίσκο και

2x0,50 in στο ρύγχος

1.361 2 βόμβες των 907 ή 4 βόμβες των 454

1.361 εσωτερικά και 998 σε πτερυγικούς φορείς


ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΣΜΗΝΑΡΧΙΩΝ ΜΑΧΗΤΙΚΩΝ ΤΗΣ 9ης ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΣΜΗΝΑΡΧΙΑ ΤΥΠΟΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΥΣ19 Ιουνίου 368 Ρ-4720 Ιουνίου 366 Ρ-4723 Ιουνίου 354+371 Ρ-51Β+Ρ-4725 Ιουνίου 50 Ρ-4728 Ιουνίου 48 Ρ-4729 Ιουνίου 365 Ρ-4730 Ιουνίου 405 Ρ-472 Ιουλίου 362 Ρ-475 Ιουλίου 363 Ρ-51Β6 Ιουλίου 404 Ρ-4716 Ιουλίου 358 Ρ-4717 Ιουλίου 36 Ρ-4719 Ιουλίου 373 Ρ-4722 Ιουλίου 367 P-38J/L24 Ιουλίου 370 P-38J/L31 Ιουλίου 406 Ρ-476 Αυγούστου 474 P-38J/L

από τα αεροδρόμια του Σατωντόμ, Ετάμπ και Κρέιγ και αποσύρθηκαν στα τέλη Αυγούστου. Η επίδραση του Me 262 στις επιχειρήσεις ήταν τόσο ασήμαντη, ώστε οι Σύμμαχοι δεν αντιλή- φθησαν τη δράση του νέου αεριωθούμενου.

ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ

Οι Σύμμαχοι συγκέντρωσαν τεράστιες δυνάμεις για τις επιχειρήσεις στη Νορμανδία. Η Διοίκηση Βομβαρδισμού της RAF και η 8η Αεροπορική Δύναμη της USAAF χρησιμοποιήθη- καν σε τακτικές αποστολές, προσβάλλοντας το γερμανικό δίκτυο επικοινωνιών και μεταφορών και θέσεις στρατευμάτων, ώστε να διευκολύνουν την εξάπλωση των προγεφυρωμάτων, αλ- λά και να στερήσουν από τους Γερμανούς τη

78 δυνατότητα ενίσχυσης των δυνάμεων που πολεμούσαν στους αιγιαλούς. Παράλληλα, διατήρησαν αμείωτη την πίεση των στρατηγικών βομβαρδισμών στη Γερμανία, επικεντρώνοντας στις εγκαταστάσεις διύλισης πετρελαίου. Η α- ποτελεσματικότητα των βομβαρδισμών έγινε

Ενα Mustang της 361 Σμηναρχίας Μαχητικών αποκαλύπτει τη

διαμόρφωση του κάτω τμήματος της ατράκτου με δυο εξω τερ ικές

δεξαμενές των 410 It. Στην πτέρυγα και στο ουραίο πτέρωμα

διακρίνονται οι χαρακτηριστικές λευκές/μαύρες λωρίδες για τις

επιχειρήσεις πάνω από τη Γαλλία.

άμεσα αισθητή και στην πρώτη γραμμή στη Νορμανδία. Τον Απρίλιο του 1944 παρήχθησαν175.000 t αεροπορικού καυσίμου για τις ανάγκες της Luftwaffe, αλλά δύο μήνες αργότερα η παραγωγή έπεσε στους 55.0001. Στις αρχές Ιουλίου η κατάσταση είχε επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο και η Luftwaffe αναγκάσθηκε να περιορίσει δραστικά ή να διακόψει τις πτήσεις πο- λυκινητήριων αεροσκαφών που είχαν υψηλή κατανάλωση καυσίμου. Αρκετές μονάδες βομβαρδιστικών αποσύρθηκαν στη Γερμανία, όπου η χρησιμότητά τους περιορίστηκε στο να απο- τελούν στόχο για τα συμμαχικά μαχητικά βομβαρδιστικά που προσέβαλλαν τις αεροπορικές βάσεις.

Η 8η Αεροπορική Δύναμη δ ιέθετε 41 σμηναρχίες βομβαρδισμού εξοπλισμένες με Β-17 Flying Fortress και Β-24 Liberator. Αποτελείτο από τρεις Αεροπορικές Μεραρχίες - η 1η και η 2η ήταν αποκλειστικά εξοπλισμένες με Β-17 και Β- 24 αντίστοιχα και η 3η ήταν στη πλειοψηφία της εξοπλισμένη με Β-17. Τον Ιούνιο του 1944 τα Liberator εφόδιαζαν 19 σμηναρχίες (398, 445. 453, 44, 392, 491, 492, 93, 446, 448, 489, 458, 466. 467, 34, 486, 487, 490 και 493). Την ίδια περίοδο με Β-17 ήταν εξοπλισμένες 22 σμηναρχίες βομβαρδισμού (91, 92, 94, 95, 96, 100, 303, 305, 306. 351, 379, 381, 384, 385, 388, 390, 398, 401, 447. 452, 457 και 482). Μέχρι τις 18 Ιουνίου η 8η Αεροπορική Δύναμη είχε πλήξει ένα πλήθος στόχων στη Νορμανδία, αρκετές φορές σε σχηματισμούς που ξεπερνούσαν τα 1.000 αεροσκάφη. Η δράση της συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Αρωγός των βομβαρδιστικών ήταν ένας μεγάλος αριθμός Ρ-51 Mustang, Ρ-47 Thunderboi: και Ρ-38 Lightning, κατανεμημένων στην 8η και 9η Διοίκηση Δίωξης της 8ης και 9ης Αεροπορικής Δύναμης αντίστοιχα. Τα Mustang είχαν ανα- λάβει το κύριο βάρος των αποστολών συνοδείας, ενώ τα Ρ-47 είχαν αναλάβει αποστολές εγγύς υποστήριξης εξαιτίας της τεράστιας ισχύς πυρός από τα οκτώ πολυβόλα των 0,50 in. Τα Lightning χρησιμοποιήθηκαν σε αποστολές εγγύς υποστήριξης ή συμβατικές αποστολές βομβαρδισμού με επικεφαλής κάποια τροποποιημένα αεροσκάφη Droop Snoot. Στα αεροσκάφη Droop Snoot ο οπλισμός του ρύγχους αφαιρέθη- κε και τοποθετήθηκε ένας βομβαρδιστής σε θέση πρηνηδόν και το σκοπευτικό Norden. Τα υπόλοιπα αεροσκάφη πραγματοποιούσαν ρίψη βομβών, σύμφωνα με τις εντολές του Droop Snoot, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητά τους.

Η 8η Διοίκηση Δίωξης της 8ης Αεροπορικής Δύναμης δ ιέθετε στις 6 Ιουνίου επτά σμηναρχίες μαχητικών με Ρ-51 B/D (4, 339, 352, 355, 357. 359 και 361), τέσσερις σμηναρχίες με P-38J/L (20, 55, 364 και 479) και τέσσερις σμηναρχίες με Ρ-47 (56, 78, 353 και 356). Η 9η Διοίκηση Δίωξης δ ιέθετε τρεις σμηναρχίες με Ρ-38, μία με Ρ-51 και 13 σμηναρχίες με Ρ-47. Η 9η ΑΔ συγκέντρωσε επίσης οκτώ σμηναρχίες με μέσα βομβαρδιστικά Β-26 Marauder (322, 323, 344, 386, 387, 391. 394 και 397) και τρεις σμηναρχίες με μέσα βομβαρδιστικά A-20G (409, 410 και 416).

Η προσβολή του συστήματος μεταφορών και των διαφόρων βάσεων και παραλλαγμένων


διαδρόμων υπήρξε από τις προτεραιότητες για τα συμμαχικά βομβαρδιστικά. Από τις μεγαλύτερες απειλές δεν ήταν τα μαχητικά της_iftwaffe, αλλά τα αντιαεροπορικά πυροβόλα-:ου εξαπέλυαν τα θανατηφόρα φορτία τους με ακρίβεια. Οι πεπειραμένοι πιλότοι αρκετές φο- 3ές παρασύρονταν από την αδρεναλίνη της μάχης και πραγματοποιούσαν επιπλέον διέλευση πάνω από στόχους των οποίων η αντιαεροπορική άμυνα είχε ενεργοποιηθεί και βρισκόταν σε πλήρη ετοιμότητα, οπότε πλήρωναν το ύψιστο τίμημα.

Η Διοίκηση Βομβαρδισμού της RAF ανέλαβε το βάρος των νυχτερινών επιδρομών στη Γαλλία, χρησιμοποιώντας Lancaster και Halifax και τα ταχέα βομβαρδιστικά Mosquito που εξόπλιζαν εννέα μοίρες. Τα Lancaster χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά τη βόμβα Tallboy των 5.443 kg στις 9 Ιουνίου που προσέφερε πολύ υψηλή διατρητική ικανότητα. Η Μοίρα No 617 χρησιμοποίησε 25 βόμβες για την καταστροφή της στρατηγικής σημασίας υπόγειας σιδηροδρομικής σήραγγας του Σομύρ, μπλοκάροντας τη μεταφορά μιας μεραρχίας πάντσερ προς τις ακτές.

Η 2 TAF (Τακτική Αεροπορική Δύναμη) της RAF είχε αναλάβει τη σημαντική αποστολή της κάλυψης των βρετανικών στρατευμάτων στη Γαλλία. Τον Ιούνιο του 1944 αποτελείτο από τη 2η Ομάδα (Group), την 83η Ομάδα, την 84η και την 85η, που δ ιέθεταν στις τάξεις τους αεροσκάφη δίωξης, βομβαρδισμού, αναγνώρισης, στρατιωτικής συνεργασίας και εγγύς υποστήριξης. Η 83η δ ιέθετε τέσσερις πτέρυγες Spitfire Mk IX (125,144,126,127) με συνολικά 12 μοίρες, η 84η πέντε πτέρυγες Spitfire (131,132,134,135, 145) με συνολικά 15 μοίρες και η 85η δύο μοίρες. Η 2η TAF ήταν ένας τεράστιος σχηματισμός, που δ ιέθετε επιπλέον τέσσερις μοίρες με Β-25 Mitchell Mk III (98, 180, 320 και 226), δύο μοίρες με Boston/Havoc (88, 342), οκτώ μοίρες με μαχητικά βομβαρδιστικά Mosquito FB Mk VI (21, 107, 305, 418 της RCAF, 464 της RAAF, 487 της RNZAF, 605, 613) και επτά μοίρες με νυχτερινά μαχητικά Mosquito NF Mk Xll/Mk XIII (219, 264, 406 της RCAF, 409 της RCAF, 410 της RCAF, 488 της RNZAF και 604). Το δικινητήριο Mosquito FB Mk VI δ ιέθετε τέσσερα πυροβόλα των 20 mm και τέσσερα πολυβόλα των 0,303 in συγκεντρωμένα στο ρύγχος. Μπορούσε να μεταφέρει δύο βόμβες των 227 kg εσωτερικά και δύο εξωτερικές δεξαμενές των 227 It ή ακόμα δύο βόμβες των 227 kg εξωτερικά.

Τα Typhoon σήκωσαν το βάρος των αποστολών προσβολής στόχων εδάφους και σάρωναν ό,τι κινείτο στα γερμανικά μετόπισθεν με φονικά πυρά από τα τέσσερα πυροβόλα των 20 mm (140 β.α.ο), βόμβες και ρουκέτες των 3 in. Οι ρουκέτες αποτέλεσαν σπουδαίο ψυχολογικό όπλο, αλλά υστερούσαν σε ακρίβεια. Σύμφωνα με στοιχεία της 2ης TAF, η πιθανότητα να πληγεί ένα άρμα από ομοβροντία οκτώ ρουκετών ήταν μόλις 2%. Στις αρχές των επιχειρήσεων στη Νορμανδία υπήρχαν 20 μοίρες στη 2η TAF, οι 13 εξειδικευμένες για προσβολή με ρουκέτες και οι υπόλοιπες με βόμβες. Από τα μέσα Ιουνίου άρχισαν να επιχειρούν από προωθημένες βάσεις στη Νορμανδία. Εκτός από τις αποστολές εγγύς υποστήριξης και την προσβολή του γερμανικού δικτύου μεταφορών, ανέλαβαν αρκετές ειδικές αποστολές. Στις 10 Ιουνίου μια μεικτή δύναμη βομβαρδιστικών Β-25 και Typhoon ισοπέδωσε ένα σημαντικό κέντρο διοίκησης και στις 27 Ιουνίου έπληξε έναν παρόμοιο στόχο στο Σαίν Λο με μεγάλη ακρίβεια. Για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους, τα αεροσκάφη διατηρούσαν συνεχείς περιπολίες πίσω από τις συμμαχικές γραμμές. Σε περίπτωση ανάγκης έσπευδαν προς το σημείο ενδιαφέροντος καθοδηγούμενα από έναν ελεγκτή εδάφους που συντόνιζε τις ενέργειές τους.

Εκτός από την τεράστια υπεροπλία τους, οι Σύμμαχοι είχαν αναπτύξει ένα αποτελεσματικό δίκτυο διοικητικής μέριμνας, διατηρώντας τα αεροσκάφη σε επιχειρησιακή δράση. Για την υποστήριξη μιας πτέρυγας Typhoon, που αποτελείτο από έξι μοίρες στη διάρκεια των επιχειρήσεων στη Νορμανδία, οι απαιτήσεις ήταν πολύ υψηλές.

Ενα Halifax της Διοίκησης Βομβαρδισμού της RAF

πετά πάνω από μια περιοχή της Γαλλίας,

διάστικτη από κρατήρες βομβών. Τα τετρακινητήρια

Halifax και τα Lancaster αποτελούσαν την αιχμή

το υ δόρατος της RAF.

79

Ο ισχυρός οπλισμός, ο αερόψ υκτος κινητήρας και η στιβαρότητα της κατασκευής ήταν τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα του Thunderbolt για αποστολές εγγύς υποστήριξης. Το αεροσκάφος 276141 ανήκει στην έκδοση P-47D-15. Από το D-25 τοποθετήΘ ηκε νέα φυσαλιδωτή καλύπτρα για καλυτέρευση της ο ρ ατότητας και πραγματοποιή&ηκαν α ρκετές άλλες βελτιώ σεις.


Κάθε μοίρα δ ιέθετε 18 αεροσκάφη, από τα οποία τα 12 ήταν ανά πάσα στιγμή επιχειρησιακά. Καθήκον της ήταν να πραγματοποιεί 24 ε ξόδους ημερησίως και σε κάθε έξοδο καταναλωνόταν το 25% των μεταφερόμενων βλημάτων των 20 mm. Το 75% των εξόδων ήταν για βομβαρδισμό στόχων εδάφους και σε αυτές το κάθε αεροσκάφος μετέφερε δύο βόμβες. Το 40% των καταναλωθέντων βομβών ήταν των 454 kg και το υπόλοιπο 60% των 227 kg. Οι απαιτήσεις για 144 εξόδους (6 μοίρες χ 24 εξόδους) ήταν για 79.725 It καυσίμου (76 t), 2.168 It λιπα-

ντικού (2,31), 20.736 βλήματα των 20 mm, που αντιστοιχούσαν σε 9,31, 86 βόμβες των 454 kg και 130 βόμβες των 227 kg. Συνολικά, οι απαιτήσεις σε καύσιμα, λιπαντικό και οπλισμό για μόλις μία ημέρα επιχειρήσεων ανέρχονταν σε 153,61, χωρίς φυσικά να υπολογίζονται οι απαιτήσεις για την ενδιαίτηση και τις άλλες ανάγκες του προσωπικού της πτέρυγας. Οι αντίστοιχες απαιτήσεις για μία πτέρυγα Typhoon, που χρησιμοποιούσε ρουκέτες για την προσβολή στόχων, ήταν 135t.

ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΟΥ 3ου ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΙΣ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944ΚΥΡΙΑΜΟΝΑΔΑ

ΣΜΗΝΑΡΧΙΑ ΜΟΙΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ

ΤΥΠΟΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΣΕ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Stab FAGr 123 Αναγνώριση Ju 88, Fw190 04.(F)/123 Αναγνώριση Bf 109 15.(F)/123 Αναγνώριση Bf 109 71 .(F)/121 Αναγνώριση Me 410 2

!! II Fliegerkorps (Αεροπορικό Σώμα)Stab NAGr 13 Νυκτερινή αναγνώριση Bf 109, Fw 190 0

1./NAGr 13 Νυκτερινή αναγνώριση Bf 109, Fw 190 43./NAGM3 Νυκτερινή αναγνώριση Bf 109, Fw 190 7

III/SG 4 Εγγύς υποστήριξη Fw 190F 29IX Fliegerkorps

3.(F)/122 Αναγνώριση Ju 188 56.(F)/122 Ηλεκτρονικές παρεμβολές Ju 188/Ju 88 0

Stab KG 2 Βομβαρδισμός Ju 188E 4l/KG 2 Βομβαρδισμός Ju 188A 5ll/KG 2 Βομβαρδισμός Ju188E 0lll/KG 2 Βομβαρδισμός Do 217 5

5 ./KG 76 Βομβαρδισμός Ju 88 J

lll/KG 3 Βομβαρδισμός He 111 ;Stab KG 6 Βομβαρδισμός Ju 188 0

l/KG 6 Βομβαρδισμός Ju 188A 13ll/KG 6 Βομβαρδισμός Ju188A ;lll/KG 6 Βομβαρδισμός Ju 188 A 5

l/SKG 10 Ταχύς βομβαρδισμός Fw 190G 7Stab KG 30 Βομβαρδισμός Ju 88A 0

ll/KG 30 Βομβαρδισμός Ju 88A 10II/ KG 51 Βομβαρδισμός Me 410A/B 12

Stab KG 54 Βομβαρδισμός Ju 88A 1l/KG 54 Βομβαρδισμός Ju 88A 8lll/KG 54 Βομβαρδισμός Ju 88A 12l/KG 66 Βομβαρδισμός Ju 188E/Ju 88S 5

Eins.St.IV/ KG 101

Εκπαίδευση Mistel 4

Stab LG 1 Βομβαρδισμός Ju 88A 0l/LG 1 Βομβαρδισμός Ju 88A 11ll/LG 1 Βομβαρδισμός Ju 88A 11

X Fliegerkorps (Αεροπορική Μεραρχία)FAGr 5 Θαλάσσια αναγνώριση Ju 290 7

4.(F)/5 Ηλεκτρονικές παρεμβολές Do 217, He 111 33.(F)/123 Αναγνώριση Ju 88 21.(F)/129 Αναγνώριση/Θαλάσσια διάσωση Bv 222 2

Stab KG 40 Βομβαρδισμός Fw 200 ?

l/KG 40 Βομβαρδισμός He 177 7ll/KG 40 Βομβαρδισμός He 177 3lll/KG 40 Βομβαρδισμός Fw 200 8

2.Fliegerdivision1.(F)/33 Αναγνώριση Ju 88/Me 410 3

2./NaGr 13 Νυκτερινή αναγνώριση Bf 109/Fw 190 72./SAGM28 Θαλάσσια αναγνώριση Ar 196 2

Stab KG 26 Αεροτορπιλισμός Ju 88A J

ll/KG 26 Αεροτορπιλισμός Ju 88A 18

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ11) John Weal: LUFTWAFFE IN NORMANDY,

I APR» Vol.2, Autumn/Fall 2001.12) Dr Alfred Price: SEVEN DAYS OVER NORMANDY, Aeroplane», June 2004.

(3) John Weal: B f 109F/G/K ACES OF THE WESTERN FRONT 1941-45, Osprey Aircraft of the Aces,No 29, Osprey Publishing, 1999.(4) John Weal: LUFTWAFFE NACHTFLIEGER,

WOF» Vol. 15, 1999.(5) Dr Alfred Price: FOCKE WULF Fw 190,

I APR», Vol. 3, Winter 2001.I6) William Green: THE WARPLANES OF THE THIRD

REICH, Macdonald and Jane’s Publishers Ltd, 1979.(7) Jerry Scuts, John Stanaway: ACES OF THE MIGHTY EIGHTH, Osprey Publishing, 2002.(8) Jerry Scuts: P-47 THUNDERBOLT ACES OF THE NINTH AND FIFTEEN AIR FORCES, Osprey Aircraft of the Aces No 30, Ospey Publishing, 1999.(9) David Donald: AMERICAN WARPLANESOF WORLD WAR II, Aerospace Publishing Ltd, 1995.(10) Daniel J.March: BRITISH WARPLANESOF WORLD WAR II, Aerospace Publishing, 1998.(11) William Green: LANCASTER-BEST OF THE HEAVIES, «Air International», December 1981.(12) M ark Nicholls: STRUGGLE OVER EUROPE, «B-17 Tribute», Flypast Special, 2005.

\ ΔΙΑΤΑΞΗ TOY 3ου ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ ΣΤΙΣ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 1944(ΣΥΝΕΧΕΙΑ)

ΚΥΡΙΑ ΣΜΗΝΑΡΧΙΑ ΜΟΙΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΥΠΟΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗΜΟΝΑΔΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

III/KG 26 Αεροτορπιλιομός Ju 88Α 12Stab KG 77 Αεροτορπιλισμός Ju 88 0

l/KG 77 Αεροτορπιλιομός Ju 88 10III/KG 77 Αεροτορπιλιομός Ju 88 9

6./KG 77 Αεροτορπιλιομός Ju 88 64&6./KG 76 Βομβαρδισμός Ju 88 4

Stab KG 100 Βομβαρδισμός Do 217, He 177 0III/KG 100 Βομβαρδισμός Do 217 10

II Jagdkorps (Σώμα Δίωξης)4,Fliegerdivision (Αεροπορική Μεραρχία)

Stab JG 1 Δίωξη Fw 190 0I/JG3 Δίωξη Bf 109 5I/JG5 Δίωξη Bf 109 9

II/JG 11 Δίωξη Bf 109 5l/JG 301 Δίωξη Bf 109 13

Stab JG 27 Δίωξη Bf 109 6l/JG 27 Δίωξη Bf 109 24

lll/JG 27 Δίωξη Bf 109 22IV/JG 27 Δίωξη Bf 109 19

Stab NJG 4 Νυκτερινή δίωξη Bf 110G 1l/NJG 4 Νυκτερινή δίωξη Ju 88C/G 12lll/NJG 4 Νυκτερινή δίωξη Ju 88C/G 11

Stab NJG 5 Νυκτερινή δίωξη Bf 110G J

l/NJG 5 Νυκτερινή δίωξη Bf 110G 11lll/NJG 5 Νυκτερινή δίωξη Bf 110G ;

5.Jagddlvision (Μεραρχία Δίωξης)Stab JG 2 Δίωξη Fw 190 2

l/JG 2 Δίωξη Fw 190 5II/JG 2 Δίωξη Fw 190 17lll/JG 2 Δίωξη Fw 190 8

Stab JG 3 Δίωξη Bf 109/Fw 190 2II/JG 3 Δίωξη Σε επανεξοπλισμόlll/JG 3 Δίωξη Bf 109 15II/JG 5 Δίωξη Bf 109 18

Stab JG 11 Δίωξη Fw 190 J

l/JG 11 Δίωξη Fw 190 14l/JG 1 Δίωξη Fw 190 5II/JG 1 Δίωξη Fw 190 0

Stab JG 26 Δίωξη Fw 190 2l/JG 26 Δίωξη Fw 190 9II/JG 26 Δίωξη Fw 190 5

Stab NJG 2 Νυκτερινή δίωξη Ju 88 2l/NJG 2 Νυκτερινή δίωξη Ju 88 6Il/NJG 2 Νυκτερινή δίωξη Ju 88 10lll/NJG 2 Νυκτερινή δίωξη Ju 88 6II/JG 53 Δίωξη Bf 109 9

Stab ZG 1 Αναχαίτιση Ju 88 1l/ZG 1 Αναχαίτιση Ju 88 9lll/ZG 1 Αναχαίτιση Ju 88 6JG r200 Δίωξη Fw 190 28

ΣΩ Τ Η Ρ ΙΟ Σ ΒΟΥΡΛΙΩΤΗΣ

Ο ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΡΟΜΜΕΛΣΤΗ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ

82

Το 2004 ο Καναδός σμηναγός Τσαρλς Φοξ (1920-), πιλότος της 312 Μοίρας της Βασιλικής Αεροπορίας του Καναδά (RCAF), πιστώθηκε επίσημα τον τραυματισμό του Ρόμμελ. Οι Αμερικανοί θεωρούσαν την επιτυχία δική τους, όμως γερμανικές μαρτυρίες δηλώνουν κατηγορηματικά πως τα αεροσκάφη ήταν Supermarine Spitfire, ενώ δεν υπάρχει καμία αναφορά για Ρ-47 Thunderbolt. Στη φωτογραφία ο Φοξ διακρίνεται δίπλα στο πυροβόλο 20 mm του Spitfire Mk IX, με το οποίο επιχειρούσε το καλοκαίρι του 1944.

Επίσημη φωτογραφία του Ερβιν Ρόμμελ μ ετά την προαγωγή του σε στρατάρχη (Generalfeldmarshal).

ΜΙΑ ΣΗΜ ΑΝΤΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ WEHRMACHT ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΜΑΧΕΣ

ΣΤΗ Ν Ο ΡΜ ΑΝ ΔΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 1944 ΗΤΑΝ 0 Δ ΙΑΣΗΜ Ο Σ

ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ ΕΡΒΙΝ ΡΟΜΜΕΛ. 0 Δ ΙΟ ΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ Ο Μ ΑΔΑΣ

ΣΤΡΑΤΙΩΝ «Β» ΕΓΙΝΕ ΣΤΟΧΟΣ ΣΥΜ Μ ΑΧΙΚΟΥ ΚΑΤΑΔΙΩΚΤΙΚΟΥ,

ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΝΑ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΥΣΙΑΖΕΙ

ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥ ΤΙΣ ΚΡ ΙΣΙΜ ΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΟΥ 1944.

Για τον στρατάρχη Ερβιν Ρόμμελ, διοικητή της Ομάδας Στρατιών «Β», η 17η Ιουλίου 1944 ξημέρωσε όπως όλες οι τελευτα ίες ημέρες στη Νορμανδία. Οι Σύμμαχοι είχαν εδραιώσει το προγεφύρωμα στις ακτές και προσπαθούσαν να διασπά- σουν το γερμανικό μέτωπο για να ξεχυθούν στη Γαλλία. Ο στρατάρχης φρόντιζε να α

ντιμετωπίζει κάθε απειλή με τα μέσα που δ ιέθετε, όμως ήταν πεπεισμένος ότι η ήττα στο Δυτικό Μέτωπο ήταν αναπόφευκτη. Οι δύο λόγοι τον υποχρέωναν να επισκέπτεται τις μονάδες της πρώτης γραμμής για να εμψυχώνει τους άνδρες, να συζητά με τους διοικητές τους και να αναζητεί υποστηρικτές στην προσπάθειά του να παρουσιάσει εγγράφως στον Χίτλερ την πραγματική εικόνα του μετώπου ζητώντας άμεση πολιτική λύση.

Στις 17 Ιουλίου ο Ρόμμελ επισκέφθηκε μονάδες της 276 και 277 Μεραρχίας Πεζικού και στη συνέχεια το διοικητήριο του I Σώματος Πάντσερ των SS, όπου συνομίλησε με τον διοικητή Ζεπ Ντήτριχ και τον αξιωματικό επιχειρήσεων. Παρών ήταν και ο υπασπιστής του στρατάρχη, λοχαγός Χέλμουτ Λανγκ. Η συνάντηση ολοκληρώθηκε το απόγευμα και στις 16.00 ο Ρόμμελ επιβιβάσθηκε στο ανοικτό επιτελικό αυτοκίνητο Horch που δ ιέθετε. Κάθισε δίπλα στον οδηγό, επιλοχία α ’ τάξης Ντάνιελ, και άπλωσε στα πόδια του έναν οδικό χάρτη. Τις πίσω θέσεις κατέλαβαν σι συνοδοί του, ο Λανγκ δηλαδή μαζί με τον ταγματάρχη Νοϋχάουζ, ενώ πίσω τους στεκόταν σχεδόν όρθιος ο δεκανέας Χόλκε, ο οποίος είχε αναλάβει καθήκοντα παρατηρητή - η συμμαχική αεροπορία ήταν πολύ δραστήρια στον ουρανό της Νορμανδίας, σε αντίθεση με τη Luftwaffe που η παρουσία της ήταν σχεδόν μηδενική. Ο Ρόμμελ ζήτησε από τον Ντάνιελ να επιστρέφουν στον πύργο του Λα Ρος Γκυγιόν, όπου βρισκόταν το διοικητήριο της Ομάδας Στρατιών.

Ο απογευματινός αέρας ήταν βαρύς και θερμός. Ως συνήθως, οι μεγάλοι ευθείς δρόμοι ήταν σπαρμένοι με φλεγόμενα φορτηγά και αυτοκίνητα τα οποία είχαν γίνει στόχοι των εχθρικών καταδιωκτικών-βομβαρδιστικών. Εκείνη την ημέρα τους δρόμους πλημμύριζαν εκατοντάδες πρόσφυγες από τη Νορμανδία. Φαίνεται πως κατά


Ο Ρόμμελ αναχωρεί από το Πανεπιστήμιο της πόλης Τύμπιγκεν μετά από συνάντησή του με ειδικούς /ιατρούς.

κάποιο τρόπο οι Γάλλοι είχαν αντιληφθεί τον θάνατο που πλησίαζε. Οι δί- f τροχες άμαξες που σύρονταν από άλογα ή βόδια ήταν φορτωμένες με

τις περιουσίες τους και σκεπασμένες με λευκά υφάσματα με την ελπίδα ότι έτσι θα απέφευγαν τα πυρά των αεροσκαφών. Το αυτοκίνητο του Ρόμμελ περνούσε δίπλα τους σηκώνοντας σύννεφα σκόνης. Αναγνωρίζοντας τον ανώτατο αξιωματικό που καθόταν στο μπροστινό κάθισμα, πολλοί έβγαζαν τα καπέλα τους και τον χαιρετούσαν. Ο Λανγκ έγραψε εκείνη την ημέρα: «Συναντούμε πολύ λίγο μίσος από τους Γάλλους σε εκείνα τα ταξίδια. Η αγάπη τους προς τους Τόμμυδες και τους Αμερικανούς είναι πολύ λι-

γότερη».Μετά από δύο ώρες δρόμο ο αριθμός των πρόσφατα κατεστραμμένων

οχημάτων πολλαπλασιάσθηκε. Νεκροί και τραυματίες βρίσκονταν ακόμα μέσα σε πολλά από αυτά, υποδηλώνοντας την πρόσφατη παρουσία της συμμαχικής αεροπορίας. Πλησιάζοντας στο Λιβαρό, ο παρατηρητής εντόπισε οκτώ

εχθρικά καταδιωκτικά επιβεβαιώνοντας τις σκέψεις όλων. Ο Ρόμμελ δ ιέταξε τον Ντάνιελ να στρίψει σε μια καλυμμένη από φυλλώματα δέν-

δρων εξοχική οδό, η οποία όδευε παράλληλα προς τον κύριο δρόμο.Ο οδηγός υπάκουσε, όμως μετά από μερικά χιλιόμετρα η

Κ 1 V " οδός συναντούσε ξανά τον δρόμο. Το αυτοκίνητοΓ ακολουθούσε την οδό Ν179 από το Λιβαρό προς

το Βιμουτιέ, όταν η φωνή του Χόλκε προειδοποίησε ότι υπήρχαν αεροσκάφη πάνω από τον δρόμο. Σχεδόν αμέσως ο παρατηρητής διέκρινε ακό-

δ^ ° αεροσκάφη που εκτελούσαν βύθιση ενα-I ντίον τους. Ο Ρόμμελ φώναξε στον οδηγό του να

επιταχύνει προς έναν στενό παράπλευρο δρόμο περίπου 300 μέτρα εμπρός τους. Φαινόταν ότι ε-

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ο Χ έλμουτ Λανγκ (αριστερά ΟΛ με τον Ρόμμελ) υπήρξε

tJUJ προσωπικός βοηθός τουστρατάρχη από τον Μ άρτιο του 1944. Ο Ρόμμελ είχε ζητήσει έναν «ταγματάρχη, αξιωματικό των τεθωρακισμένων, λίαν παρασημοψορημένο και από τη Σουαβία». Ο Λανγκ ταίριαζε στην περιγραφή εκτός από τον βαθμό - είχε προαχθεί σε λοχαγό όταν τιμήθηκε με τον Σταυρό των Ιπποτών στη Ρωσία ως επικεφαλής αρμάτων.

κεί θα ήταν δυνατό να Βγουν από τον δρόμο και να εγκαταλείψουν το αυτοκίνητο. Το Horch όμως δεν πρόλαβε να φθάσει ως εκεί. Το πρώτο Spitfire βρισκόταν ήδη πίσω τους, πετώντας λίγο ψηλότερα από τις κορυφές των δένδρων. 0 Ρόμμελ, με το ένα χέρι στη λαβή της πόρτας, κοίταξε πίσω. Λάμψεις φώτιζαν τις πτέρυγες καθώς το καταδιωκτικό άρχισε να βάλλει με τα πολυβόλα και τα πυροβόλα του από απόσταση 460 μέτρων. Βλήματα πυροβόλου εξερράγησαν στον δρόμο πίσω από το αυτοκίνητο και στη συνέχεια κατά μήκος της αριστερής πλευράς του. Θερμά θραύσματα μετάλλου και κομμάτια γυαλιού έσχισαν το πρόσωπο του στρατάρχη. Ο αριστερός ώμος του Ντάνιελ θρυμματίσθηκε από ένα βλήμα πυροβόλου. Ο επιλοχίας προσπάθησε να διατηρήσει τον έλεγχο του αυτοκινήτου, μάταια όμως αφού αυτό ακολούθησε την κατηφορική κλίση του οδοστρώματος και τελικά συνετρίβη με μεγάλη ταχύτητα στον κορμό ενός δένδρου στην άλλη πλευρά του δρόμου. Οι επιβαίνοντες τινάχθηκαν έξω, στην απέναντι πλευρά, και άδειο πλέον το αυτοκίνητο αναπήδησε άλλη μια φορά και έπεσε σε ένα χαντάκι. Ο Ρόμμελ κτύπησε κάπου το κεφάλι του και το κρανίο του κατέρρευσε. Ενιωσε να τυλίγετα ι στο σκοτάδι καθώς το δεύτερο Spitfire άνοιξε πυρ στο ακινητοποιημένο αυτοκίνητο. Ο ταγματάρχης Νοϋχάουζ κτυπήθηκε στη θήκη του όπλου του και, όταν έπεσε έξω από το αυτοκίνητο, υπέστη κάταγμα στη λεκάνη.

Η επίθεση σημειώθηκε περίπου στις 18.00. Τρεις.ώρες αργότερα ο υποστράτηγος Χανς Σπάιντελ, επιτελάρχης του Ρόμμελ, πληροφο- ρήθηκε για το «αυτοκινητικό ατύχημα» και αμέσως τηλεφώνησε στον στρατάρχη Γκύντερ φον Κλούγκε, ανώτατο διοικητή Δύσης. Ο τε λευταίος εντόπισε το νοσοκομείο όπου νοσηλεύονταν οι τραυματίες. Ο υπεύθυνος χειρουργός ανταπέδωσε το τηλεφώνημα στον φον Κλούγκε και τον ενημέρωσε ότι ο Ρόμμελ δεν είχε συνέλθει από το κώμα στο οποίο βρισκόταν και συμπλήρωσε: «Δεν θα είναι ικανός για υπηρεσία πριν από το 1945».

Για τον Ρόμμελ το σκοτάδι φάνηκε να διαρ- κεί μια αιωνιότητα. Αισθανόταν μόνο πόνο, απότομα τινάγματα και εξάψεις. Ηταν ξαπλωμένος σε ένα φορείο και καλυμμένος με πρόχειρους επιδέσμους. Δεν μπορούσε να δει, όμως αισθανόταν το αίμα να κυλά από το στόμα και τα αυτιά του. Λίγο αργότερα, πρόθυμα χέρια τον σήκωσαν μισολιπόθυμο από το φορείο και τον τοποθέτησαν σε ένα αυτοκίνητο Mercedes. Εγειραν την πλάτη του καθίσματος του συνοδηγού και απόθεσαν το σώμα του στρατάρχη πάνω σε μαξιλάρια. Ενας νοσοκόμος κρατούσε το τυλιγμένο με επιδέσμους κεφάλι του στα γόνατά του. Πολλές φορές 6ο- γκούσε δυνατά: «Το κεφάλι μου, το κεφάλι μου». Στο νοσοκομείο τού έβγαλαν ακτινογραφίες. Καταλάβαινε ότι βρισκόταν σε ένα κρύο τραπέζι και άκουγε τους συνηθισμένους σε ένα νοσοκομείο ήχους. Ακουγε τη φωνή του ε- πιλοχία Ντάνιελ, απαλή και νεανική, καθώς το προσωπικό έκοβε με ψαλίδια το αιματοβαμμένο χιτώνιό του προετοιμάζοντάς τον για μετάγγιση αίματος: «Πρέπει να μάθω πώς είναι ο

Ο υποστράτηγος Χανς Σπάιντελ (28 Οκτωβρίου 1897 - 28 Νοεμβρίου 1984) φυλακίσθηκε για τη συμμετοχή του στην απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ, όμως δραπέτευσε. Μ ετά τον πόλεμο δ ιετέλεσ ε διο ικητής Χερσαίων Δυνάμεων Κεντρικής Ευρώπης του ΝΑΤΟ (1957-1963).Η φωτογραφία χρονολογείτα ι στο 1960.

στρατάρχης μου. Τι συνέβη στο αυτοκίνητό μου; Μην κόβετε τα ρούχα μου. Βεβαιωθείτε ότι δεν θα κόψετε τα χρήματά μου». Η φωντ του Ντάνιελ έσβηνε. Ο οδηγός έπεσε σε κώμα από το οποίο δεν συνήλθε ποτέ. Πέθανε κατα τη διάρκεια της νύχτας.

Την επόμενη ημέρα, 18 Ιουλίου 1944, ο Ρόμμελ ξαναβρήκε τις αισθήσεις του. Βρισκόταν σε ένα δωμάτιο του δεύτερου ορόφου ενός νοσοκομείου της Luftwaffe στο Μπερνέ (Luftwaffenortlazarett Bernay) - επρόκειτο για το πλησιέστερο στρατιωτικό νοσοκομείο στο·, δρόμο προς τη Ρουέν, σε απόσταση 40 km από το σημείο του τραυματισμού. Ο Λανγκ καθόταν υπομονετικά στο πλευρό του. Του διηγή- θηκε τα συμβάντα της προηγούμενης ημέρας Γάλλοι κάτοικοι της περιοχής είχαν τυλίξει το βαθιά πληγωμένο κεφάλι του με κομμάτια ύφασμα και ο Μαρσέλ Λεσέν, ο φαρμακοποιός του Λιβαρό, του είχε χορηγήσει με ένεση δύο αμπούλες ελαίου καμφοράς, οι οποίες πιθανώς του έσωσαν τη ζωή (ήταν ένας παλαιός αλλά αποτελεσματικός τρόπος για να αποτραπε. η συγκοπή καρδιάς). Χρειάσθηκε να περάσου. 45 λεπτά προτού (ο Λανγκ) καταφέρει να βρε. ένα αυτοκίνητο για να τον μεταφέρει στο μικρό νοσοκομείο του Λιβαρό, ιδιοκτησία μιας μοναστικής αδελφότητας. Εκεί ένας Γάλλος γιατρός τού παρείχε τις πρώτες βοήθειες. C Ρόμμελ διαρκώς έχανε και ξαναέβρισκε τις αισθήσεις του. Θυμόταν και ο ίδιος πως άκουσΕ τη μηχανή ενός αυτοκινήτου που ξεκίνησε κα αισθάνθηκε την κίνηση. Στα αυτιά του έφθαναν μισοτελειωμένες φράσεις, όπως «νοσοκο-


Λείο της Luftwaffe στο Μπερνέ» και «άλλα πενήντα χιλιόμετρα». Ακουγε τις στροφές του κινητήρα να αυξάνονται και πολλές φορές τον Λανγκ να φωνάζει: «Spitfire έρχονται από αριστερά!», «Επιθετικό αεροσκάφος έρχεται από δεξιά!». Ξανά και ξανά ο οδηγός φρέναρε και έ στριβε απότομα από τον αυτοκινητόδρομο. Ο Ρόμμελ θυμόταν πως αναρωτήθηκε αν ήταν ο επιλοχίας Ντάνιελ. Ανασήκωνε το κεφάλι του <άθε φορά που άκουγε τον Λανγκ να φωνάζει. Προσπαθούσε να σηκωθεί, όμως ο νοσοκόμος τον συγκροτούσε ευγενικά κάτω. Ο πόνος στο κεφάλι του τον μαχαίρωνε με ξαφνικούς σπασμούς, τα πόδια του κλοτσούσαν τον πίνακα οργάνων. Τελικά το αυτοκίνητο σταμάτησε και βιαστικά χέρια τον σήκωσαν και τον εναπόθε- σαν σε ένα φορείο για να τον μεταφέρουν στο χειρουργείο.

Ενας από τους πρώτους επισκέπτες του Ρόμμελ στο Μπερνέ, αν και δεν του επιτράπη- κε να τον δει, ήταν ο συνταγματάρχης Χανς Λάτμαν, διευθυντής οπλισμού και επικεφαλής πυροβολικού της Ομάδας Στρατιών (1). Ο Σπάι- ντελ είχε ζητήσει από τον Λάτμαν να φέρει στο διοικητήριο το πηλήκιο και την ανεπίσημη στραταρχική ράβδο του Ρόμμελ. Καθώς ο συνταγματάρχης έμπαινε στο αυτοκίνητό του, τον πλησίασε φανερά συγκινημένος ένας γηραιός Γάλλος. Αποδείχθηκε ότι ήταν ο Μαρσέλ Λεσέν και ο Λάτμαν αντιλήφθηκε -για άλλη μια φορά- τη μεγάλη εκτίμηση που έτρεφαν πολλοί Γάλλοι για τον στρατάρχη Ρόμμελ.

Κατά τη διάρκεια των γεγονότων της 20ής Ιουλίου 1945 (ημέρα της σημαντικότερης απόπειρας δολοφονίας του Χίτλερ), ο Ρόμμελ βρισκόταν στο νοσοκομείο του Μπερνέ, υπό την άμεση παρακολούθηση του νευροχειρουργού συμβούλου της Luftwaffe, καθηγητή Α. Ες. Οι ακτινογραφίες έδειξαν ότι ο Ρόμμελ είχε υπο- στεί ένα τετραπλό κρανιακό κάταγμα. Η επιβίωσή του εξέπληξε ευχάριστα τους χειρουργούς. Ενας μάλιστα σχολίασε:«Μετά από αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ξαναγραφούν όλα τα εγχειρίδια». Ο στρατάρχης ήταν ένας ανήσυχος, ισχυρογνώμων και ανυπάκουος ασθενής. Ο Ες τον ηρεμούσε με μορφίνη, χλωράλη και βαρβιτουρικά και εκτελούσε οσφυϊκές παρακεντήσεις. Στις σημειώσεις θεραπείας έγραψε ότι οι παρακεντήσεις έδιναν ένα καθαρό υγρό χωρίς αίμα, γεγονός που συνιστούσε καλή ένδειξη. Ο στρατάρχης δεν παρουσίαζε «κύρια κινητικά προβλήματα» και αντιδρούσε ικανοποιητικά σε ισχυρά ερεθίσματα των αισθητηρίων. Αλλά μια «πλήρης αριστερή οφθαλμοκι- νητική βλάβη» τον εμπόδιζε να ανοίξει ή να κινήσει το μάτι του, ενώ δεν άκουγε από το αριστερό αυτί. Ωστόσο, μέσα στο σκοτεινιασμένο δωμάτιο, ο Ρόμμελ άκουγε το αδιάκοπο βουητό των στρατιωτικών φορτηγών που κινούντο στον κοντινό αυτοκινητόδρομο και τον θόρυβο από τα ξύλινα αμαξίδια των προσφύγων. Ηταν αρκετά για να καταλάβει ότι η μάχη δεν εξελισσόταν καλά. Ανησυχούσε συνεχώς για τον κίνδυνο που διέτρεχαν τα στρατεύματά του σε περίπτωση που το μέτωπο της Νορμανδίας κατέρρεε. Οταν αργότερα τον επισκέ- φθηκε ο συνταγματάρχης φον Τέμπελχοφ (αξιωματικός επιχειρήσεων της Ομάδας Στρα

τιών «Β»), ο Ρόμμελ αναφώνησε: «Ποδήλατα! Οι άνδρες πρέπει να εφοδιαστούν με. όσο το δυνατόν περισσότερα ποδήλατα ώστε να μην αποκοπούν».

Στις 22 Ιουλίου ο υποστράτηγος Σπάιντελ και ο αντιναύαρχος Φρήντριχ Ρούγκε (ναυτικός σύνδεσμος στην Ομάδα Στρατιών «Β» - Admiral bei der Heeresgruppe Β) επισκέφθηκαν τον Ρόμμελ για να υποβάλουν τα σέβη τους. Μόλις οι γιατροί τούς άφησαν μόνους, ο Ρόμμελ στάθηκε καθιστάς στο πλάι του κρεβατιού για να δείξει πως ήταν «σε φόρμα». Ο Σπάιντελ τον ενημέρωσε για την πορεία της μάχης στη Νορμανδία. Στην Καν η βρετανική προέλαση είχε ανασχεθεί, αν και με τρομακτικές απώλειες σε πεζικό. Οι Αμερικανοί είχαν καταλάβει το Σαίν Λο, δεν είχαν όμως καταφέρει να διασπά- σουν τη γερμανική άμυνα. Από την ημέρα της απόβασης ο εχθρός είχε χάσει 2.117 άρματα. Οι δυνάμεις του Ρόμμελ απώλεσαν 2.722 αξιωματικούς και περισσότερους από 110.000 άνδρες - νεκρούς, τραυματίες και αγνοούμενους. Ο Σπάιντελ επέμενε ότι επέκειτο δεύτερη απόβαση. «Στη Μεγάλη Βρετανία αναμέ-

Η οικογένεια Ρόμμελ το καλοκαίρι του 1944.

Σ ε ένα Horch 901 σαν και αυτό επέβαινε ο στρατάρχης Ρόμμελ το απόγευμα της 17ης Ιουλίου 1944. Ηταν ένα μοντέλο 4x4, με κινητήρα V8, 3,2 It, ο οποίος απέδιδε 92 hp. Το μοντέλο κατασκευαζόταν από το 1936 έως το 1942 και χρησιμοποιή&ηκε ευρέω ς από τη Wehrmacht.

85


Ο Ρόμμελ (δεξιά ) με μέλη του επ ιτελείου του τον Μάιο του 1944.

Δ εξιά του στρατάρχη κάθετα ι ο επιτελάρχης του, υποστράτηγος

Σπάιντελ, και ο ναυτικός σύνδεσμος αντιναύαρχος Ρούγκε.

Ορθιος, φορώντας τη χαρακτηριστική μαύρη στολή του

Panzerwaffe (Σώμα Τεθωρακισμένων), δ ιακρίνεται ο

υπασπιστής του, λοχαγός Λανγκ.

86

Ο αντιναύαρχος Φρήντριχ Ρούγκε (24/12/1894 - 3/71985) υπήρξε ο πρώτος επ ιθεω ρητής Ναυτικού στη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία (από το 1956 έως την αποστράτευσή του το 1961).

νουν 52 μεραρχίες, από τις οποίες περίπου 42 μπορούν να μεταφερθούν στην ήπειρο». Ο πόνος στο κεφάλι προκάλεσε στον Ρόμμελ μια προσωρινή λιποθυμία και οι γιατροί τον έβαλαν να ξαπλώσει, ενώ οι επισκέπτες του οδη- γήθηκαν έξω από το δωμάτιο. Ενα θέμα που θίχτηκε επιφανειακά από τον Σπάιντελ ήταν η αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Χίτ- λερ δύο ημέρες νωρίτερα. Το μόνο σχόλιο του Ρόμμελ ήταν: «Ο αντίκτυπος θα ξεπεράσει κάθε φαντασία». Ο λοχαγός Λανγκ ήταν από τους πρώτους επισκέπτες του Ρόμμελ στο Μπερνέ (βρέθηκε εκε ί στις 21 Ιουλίου) και τον είχε ήδη ενημερώσει για το γεγονός. Είχε δει την αρχική αντίδραση του Ρόμμελ και ήταν πεπεισμένος ότι ο στρατάρχης δεν γνώριζε για τη συνωμοσία.

Την αυγή της 23ης Ιουλίου ένα ειδικά τροποποιημένο αυτοκίνητο μετέφερε τον Ρόμμελ πάνω σε φορείο ακόμα μακρύτερα από τη Νορμανδία, στο χιλίων κλινών νοσοκομείο του Λε Βεζινέ στο Σαίν Ζερμαίν (έξω από το Παρίσι). Ο στρατάρχης εγκαταστάθηκε σε ένα μικρό αλλά φωτεινό δωμάτιο. Την επόμενη ημέρα υπαγόρευσε την πρώτη μετά τον τραυματισμό του επιστολή προς τη σύζυγό του Λούσυ: «Τώρα βρίσκομαι στο νοσοκομείο και με φροντίζουν καλά. Φυσικά πρέπει να παραμείνω ήσυχος, ώ- σπου να είμα ι σε θέση να μεταφερθώ στο σπίτι και αυτό δεν θα γίνει πριν να περάσουν δύο ε βδομάδες ακόμα. Το αριστερό μου μάτι είναι ακόμα κλειστό και πρησμένο, ωστόσο οι γιατροί λένε ότι θα βελτιωθεί. Το κεφάλι μου συνεχίζει να με ταλαιπωρεί τις νύχτες, όμως κατά τη διάρκεια της ημέρας αισθάνομαι πολύ καλύτερα». Ο Ρόμμελ υπήρξε απείθαρχος ασθενής και αρνείτο να παραδεχθεί τη σοβαρότητα των τραυμάτων του. Σηκωνόταν διαρκώς από το κρεβάτι του, αλλά τελικά ένας χειρουργός κα- τάφερε να τον πείσει να παραμείνει κλινήρης: έφερε ένα ανθρώπινο κρανίο από το τμήμα παθολογίας και το κτύπησε με ένα σφυρί. «Τόσο σοβαρά έχει κτυπηθεί το κρανίο σου. Το γνωρίζουμε από τις ακτινογραφίες». Επί μερικές ημέρες ο στρατάρχης υπάκουε στις εντολές των γιατρών.

Στο Λε Βεζινέ οι επισκέπτες του Ρόμμελ ε ίχαν την άδεια να παραμένουν περισσότερο και ο στρατάρχης έγινε πιο ομιλητικός και ανήσυχος. Μέλη του επιτελείου του και πολλοί υφιστάμενοί του περνούσαν για να τον δουν και να του δώσουν τις ευχές τους. Ο αντιναύαρχος Ρούγκε τον επισκεπτόταν σχεδόν καθημερινά. Καθόταν δίπλα στο κρεβάτι του και του διάβα

ζε βιβλία. Αλλά ο Ρόμμελ δεν είχε ξεχάσει τον πόλεμο. Στις 24 Ιουλίου είπε στον Ρούγκε: «Οπως το βλέπω μόνη μας ελπίδα είναι να συνθηκολογήσουμε στο ένα μέτωπο, ώστε να χρησιμοποιήσουμε όλη μας τη δύναμη για να συγκροτήσουμε το άλλο». Την επόμενη ημέρα ο Ρούγκε στενογράφησε το εξής: «Ο Ρόμμελ ε ίναι αποφασισμένος να δει τον Φύρερ και να του θέσει τις απόψεις του για την κατάσταση - και σχετικά με την ανεξάρτητη συνθηκολόγηση σε ένα μέτωπο. Κάποιος πρέπει να του μ ιλήσει». Μια άλλη φορά ψιθύρισε στον αντιναύαρχο ότι έπρεπε επειγόντως να δει τον Χίτλερ για να συζητήσει μαζί του το μέλλον της Γερμανίας. Αντίθετα, στην επιστολή προς τη Λούσυ ο στρατάρχης δήλωσε: «Επιπροσθέτως του ατυχήματος μου, η απόπειρα εναντίον της ζωής του Φύρερ υπήρξε για μένα ένα τρομερό σοκ. Μπορούμε να ευχαριστούμε τον Θεό διότ ι τα γεγονότα εξελίχθηκαν τόσο καλά» (2).

Οι γιατροί έδιναν καθημερινά την ίδια μάχη με τον Ρόμμελ. Ο στρατάρχης ήθελε να βγει από το νοσοκομείο και να δει τον Χίτλερ. Επιθυμούσε να αναλάβει τη διοίκηση στη Νορμανδία πριν να είναι πολύ αργά. Ομως κάθε βράδυ ο πόνος γινόταν αφόρητος. Στις 26 Ιουλίου ο Λανγκ έγραψε: «Την προηγούμενη νύχτα είχε έναν φοβερό πονοκέφαλο, πιθανώς εξαιτίας του ζεστού και καταθλιπτικού καιρού». Την ημέρα ο Ρόμμελ καθόταν ανυπόμονα στην άκρη του κρεβατιού του, σαρώνοντας με μια παντόφλα τις μύγες που περνούσαν εμπρός του. Ηταν δύσκολο να τις πετύχει με το ένα μάτι. Στο πίσω μέρος του μυαλού του ωστόσο τον ενοχλούσε ένα ζήτημα: ο γερμανικός Τύπος δεν είχε προβεί σε καμία ανακοίνωση του τραυματισμού του. Ολος ο κόσμος πίστευε ότι διηύ- θυνε τον αγώνα στη Γαλλία. Σε ένα γράμμα του ο Λανγκ υπέθεσε: «Προφανώς το όνομα του Ρόμμελ ακόμα υπολογίζεται ως στρατιωτικός παράγοντας». Ο Ρόμμελ όμως δεν ήταν και τόσο σίγουρος. Θεωρούσε τη σιωπή ως μια εύγλωττη δήλωση ότι η μομφή για την αναπόφευκτη κατάρρευση του μετώπου θα βάραινε εκείνον. Είχε λάβει ένα συνοπτικό τηλεγράφημα από τον Φύρερ: «Δεχθείτε τις καλύτερες ευχές μου για περαιτέρω ανάρρωσή σας», αλλά μετά από αυτό τίποτα.

Τελικά, οι Βρετανοί ανακοίνωσαν ότι ο Ρόμμελ είχε τραυματιστεί, πιθανώς θανάσιμα. Ο στρατάρχης άδραξε την ευκαιρία για να παραχωρήσει μια συνέντευξη τύπου στο Παρίσι την 1η Αυγούστου 1944. Φόρεσε με δυσκολία το χιτώνιο της στολής του πάνω από τις πιτζάμες του νοσοκομείου και έστρεψε το σχετικά ανέπαφο προφίλ του προς τους φωτογράφους. Στον ανταποκριτή του επιτελείου του, βαρώνο φον Εζεμπεκ, ανακοίνωσε: «Οι Βρετανοί με έ χουν ξεγράψει. Ομως δεν είναι η πρώτη φορά που με αναφέρουν ως νεκρό. Και δεν είμα ι ακόμα - ούτε κατά διάνοια». Δύο ημέρες αργότερα ο τραυματισμός του Ρόμμελ έγινε επίσημα γνωστός. Αναφέρθηκε ως αποτέλεσμα αυ- τοκινητικού ατυχήματος, χωρίς να γίνεται μνεία στην εχθρική αεροπορική δράση.

Τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου ο Ρόμμελ δέχθηκε την επίσκεψη ενός παλαιού φίλου του. Ο Κούρτ Χέσε ήταν διοικητή^ της


στρατιωτικής περιφέρειας του Σαίν Ζερμαίν. Οι δύο άνδρες είχαν γνωριστεί στη Σχολή Πεζικού της Δρέσδης, όπου είχαν διατελέσει καθηγητές (ο Ρόμμελ από το 1929 έως το 1933). Εμει- .av μαζί μία ώρα, κατά την οποία ο Ρόμμελ μί- •,ησε χωρίς ενδοιασμούς. Σύμφωνα με μια συ-■ έντευξη του Χέσε, ο στρατάρχης δήλωσε ότι ο Χίτλερ δεν είχε διδαχθεί τίποτα από το Στά- •ανγκραντ, ο πόλεμος ήταν σίγουρα χαμένος ·;αι έπρεπε να δοθεί ένα τέλος. Τα ίδια μαρτυρούν ο Λάτμαν και ο Ρούγκε. Λίγες ημέρες αρ-■ ότερα ο φον Κλούγκε επισκέφθηκε τον Ρόμ- _ελ. Ο τελευταίος επανέλαβε πολλές φορές:

Τρέλα! Απίστευτο! Εναντίον του Φύρερ! Κα- .ε ίς δεν το ήθελε αυτό» (άλλες πηγές αναφέ- αουν ότι δεν υπάρχει μαρτυρία για όσα ειπώθηκαν μεταξύ των δύο ανδρών).

Στις 8 Αυγούστου ο Ερβιν Ρόμμελ οδηγή- θηκε από το Παρίσι στο σπίτι του, στην ιδιαίτε- οη πατρίδα του Σουαβία. Καθώς περπατούσε ασταθώς προς τη βίλα του στο Χέρλινγκεν ■έξω από τηνΟ ύλμ),η σύζυγός τουΛούσυ και ο προσωπικός ιπποκόμος του (ένα από τα προνό- _ια των στραταρχών), οπλίτης Ρούντολφ Λόι- στλ, βγήκαν να τον προϋπαντήσουν. Ο Ρόμμελ πρόσεξε ότι τρόμαξαν στη θέα των τραυμάτων του στο κεφάλι και προσπάθησε να χαμογελάσει: «Οσο δεν χρειάζετα ι να μεταφέρω το κεφάλι μου, τα πράγματα δεν μπορεί να είναι τόσο άσχημα». Οι καλύτεροι χειρουργοί εγκεφάλου και οφθαλμών βρίσκονταν στη διάθεσή του λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα, στο Πανεπιστήμιο της Τύμπιγκεν. Ηταν ικανοποιημένοι με την πρόοδό του, όμως προειδοποίησαν ότι θα χρειάζονταν τουλάχιστον οκτώ εβδομάδες προτού επιστρέφει στα καθήκοντά του. Στις 23 Αυγούστου έγραψε στον αδελφό του Καρλ:

Πρέπει να έχω απόλυτη ανάπαυση ώσπου όλα τα κομμάτια μου να λειτουργήσουν σωστά ξα- /ά. Οι πρώτοι περίπατοι έξω από το σπίτι προ- κάλεσαν μερ ικούς ιδ ια ίτερα ισχυρούς πονοκεφάλους». Οι γείτονες τον είδαν να περπατά στον κήπο, βηματίζοντας με αστάθεια και κρατώντας το μπράτσο του γιου του Μάνφρεντ. Στη στολή του έφερε ένα νέο Χρυσό Μετάλλιο Τραυματισμού. Ο τραυματισμός τού είχε επιφέρει σοβαρούς πόνους στο κεφάλι και είχε βλάψει την όρασή του. Το διάβασμα ήταν δύσκολο και οδυνηρό. Ο Μάνφρεντ τού διάβαζε όπως έκανε στο Λε Βεζινέ ο Ρούγκε, και εκείνος μόνο μιλούσε. Καθημερινά ενημερωνόταν για τις επιχειρήσεις της Ομάδας Στρατιών, όμως λίγοι αξιωματικοί τον επισκέπτονταν. Ο στρατηγός Βίλχελμ Μάιζε έγραψε στις 26 Αυγούστου: «7ο επ ιτελείο σας ακόμα σας περιμένει, στρατάρχα, και ελπίζουμε ότι σύντομα θα αναρρώσετε αρκετά, ώστε ο Φύρερ να σας κα- λέσει για να σώσετε το γερμανικό Ράιχ. Και μ ε τά όλοι θα θέλουμε να υπηρετήσουμε υπό τις διαταγές σας, στρατάρχα».

Η επιστροφή του στρατάρχη Ρόμμελ στη δράση δεν έγινε ποτέ. Το όνομά του αναφέρθηκε μεταξύ εκείνων που έλαβαν μέρος στη συνωμοσία για τη δολοφονία του Χίτλερ και ο διάσημος Γερμανός στρατιωτικός υποχρεώθηκε να δώσει ο ίδιος τέλος στη ζωή του στις 14 Οκτωβρίου.

Ο τά φ ο ς του Ρόμμελ στο μικρό νεκροταφείο του Χέρλινγκεν, όπως ήταν το καλοκαίρι του 2004.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1) Ο συνταγματάρχης Λάτμαν ήταν οικογενειακός φίλος των Ρόμμελ. Ο θαυμασμός του συνταγματάρχη και της γυναίκας του προς τον στρατάρχη ήταν πάντα έκδηλος και, όταν αργότερα μέλη της οικογένειας του πρώτου αντιμετώπισαν προβλήματα με τις ναζιστικές αρχές, ο Ρόμμελ έκανε ό ,τι μπορούσε για να βοηθήσει.(2) Μ ια τέτο ια δήλωση ήταν, εκτός από υποχρεωτική, ζήτημα επιβίωσης. Η λογοκρισία θα θεω ρούσε ύποπτο οτιδήπ οτε λ ιγότερο δραματικό. Ωστόσο, στο ίδιο γράμμα ο Ρόμμελ ανέφ ερε πως είχε εκ θέσ ει σε μια υψηλότερη εξουσία (χρησιμοποίησε τις λέξε ις «nach oben») τις θέσ εις του για τη στρατιω τική κατάσταση, υπονοώντας ένα ενυπόγραφο γράμμα του προς τον Χ ίτλερ.


(1) Gunther Fraschka: KNIGHTS OF THE REICH, Schiffer Publishing, Atglen, PA, 1994.(2) David Fraser: KNIGHT’S C R O S S -A LIFE OF FIELD MARSHAL ERWIN ROMMEL,Fraser Publications, New York, NY 1993.(3) David Irving: THE TRAIL OF THE FOX - THE SEARCH FOR THE TRUE FIELD MARSHAL ROMMEL, Weidenfeld & Nicolson, London 1977.(4) French MacLean: QUIET FLOWS THE RHINE - GERMAN GENERAL OFFICER CASUALTIES IN WORLD WAR II, J.J. Fedorowicz Publishing, Winnipeg, Manitoba 1996.

Ο Ρόμμελ και οι επ ιτελείς του

μελετο ύν χά ρτες με τη διάταξη των

δυνάμεών τους στη Γαλλία.


ΤΑ ΠΕΔΙΑ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ

Ενα από τα διατηρημένα σήμερα γερμανικά επάκτια πυροβόλα των 152 mm, από τα τέσσερα που δ ιέ θ ετε συνολικά η πυροβολαρχία της Λονγκέ.

ΣΤΗ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑΜΕΤΑ ΙΩΝ ΠΟΛΕΜΟ

Γερμανικό βαρύ άρμα Tiger, το οποίο έχει εγκα τα σ τα θ εί

ως μνημείο στην περιοχή του Β ιμουτιέ. Ενας αριθμός

αρμάτων του τύπου αυτού έδρασε στη Νορμανδία

εναντίον του συμμαχικού προγεφυρώ ματος.

ΕΠΙ ΣΕΙΡΑ ΕΤΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β ’ΠΠ ΗΤΑΝ

ΟΡΑΤΑ ΤΑ ΑΠ Ο Μ ΕΙΝ ΑΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ

ΑΠΟΒΑΣΗΣ ΣΤΙΣ ΑΚΤΕΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΑ

ΣΗΜ ΑΔΙΑ ΤΩΝ ΣΚΛΗΡΩΝ ΜΑΧΩΝ ΠΟΥ

ΔΙΕΞΗΧΘΗΣΑΝ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ

ΝΟΡΜ ΑΝΔΙΑΣ. ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΕΤΩΝ,

ΤΑ ΠΑΣΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΑΝΤΙΑΠΟΒΑΤΙΚΑ ΚΑΙ

ΑΝΤΙΑΡΜΑΤΙΚΑ ΕΜ ΠΟΔΙΑ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ

ΕΓΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΟΙ ΓΕΡΜ ΑΝΟ Ι ΣΤΙΣ

ΠΑΡΑΛΙΕΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ

ΤΑ ΝΑΥΑΓΙΑ, ΤΑ ΣΥΝΤΡΙΜ Μ ΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΦΘΟΝΑ

ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΗΤΑΝ Δ ΙΕΣΠΑΡΜ ΕΝΑ

ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΕΔΙΑ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ

ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΘΗΚΑΝ.

Γ ΙΑ Ν Ν Η Σ ΤΕΡΝΙΩΤΗΣ

Μετά τη δεκαετία του 1980, η εκτεταμένη ανοικοδόμηση που πραγματοποιήθηκε σε μερικές περιοχές άλλαξε τελείω ς το τοπίο και σχεδόν εξαφάνισε τα απομεινάρια των μαχών του 1944, περιορίζοντας την παρουσία τους σε κάποια

τοπικά μουσεία. Οι ακτές της Νορμανδίας όπου αποβιβάστηκαν οι βρετανικές και καναδικές δυνάμεις ("Sword", "Juno" και "Gold") άλλαξαν ολοκληρωτικά, καθώς κέντρα αναψυχής και διακοπών άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους. Ωστόσο, οι "αμερικανικές ακτές" της "Omaha" και της "Utah" έμειναν σχεδόν αναλλοίωτες και το τοπίο διατηρήθηκε όπως ήταν κατά τον Β’ ΠΠ, όπως εξάλλου και αρκετές από τις γερμανικές οχυρώσεις που είχαν κατασκευαστεί πάνω από τις παραλίες και σε στρατηγικά σημεία του οδικού δικτύου.

Το ίδιο μεγάλη υπήρξε και η αλλαγή στις πόλεις και τα χωριά που βρίσκονταν στην περιοχή της απόβασης. Λόγω των αμυντικών εγκαταστάσεων, των ναρκοπεδίων, των οδοφραγμάτων και των αντιαρματικών εμποδίων που είχαν εγκαταστήσει οι Γερμανοί, οι κατοικημένοι αυτοί χώροι έγιναν πεδία μαχών και στην πλειονότητά τους μετατράπηκαν σε ερείπια. Σήμερα οι περιοχές αυτές έχουν ανοικοδομηθεί και μεταμορφωθεί σε χώρους έλξης παραθεριστών, επισκεπτών, αλλά και βετεράνων, οι οποίοι τον Ιούνιο κάθε χρόνου συγκεντρώνονται από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ για τις εκδηλώσεις μνήμης που οργανώνονται εκεί.

Θέλοντας να παρουσιάσουμε στο αφιέρωμα αυτό τις ακτές και τα πεδία των μαχών όπως ήταν, κυρίως κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, χρησιμοποιήσαμε μια σειρά ανάλογων αεροφωτογραφιών από τα αρχεία του Αμερικανικού Στρατού αλλά και άλλο σχετικό αρχειακό υλικό

Στο ίδιο σημείο της παραλίας μετά τον πόλεμο το τοπίο είναι πλέον

ειρηνικό.

Μ ισοβυθισμένο στην αμμώδη παραλία της νορμανδικής ακτής ένα τμήμα από το άκρο του τεχνητού λιμενοβραχίονα, όπως το αποκάλυψε η άμπωτη.

Αεροφωτογραφία της ακτής “Cold" στην περιοχή της Αρομάνς. Δ ιακρίνονται τμήματα του τεχνητού λιμενοβραχίονα (από βυθισμένα παλαιά πλοία και ειδικά προκατασκευασμένα μεταλλικά τμήματα), που κατασκευάστηκαν για να εξασφαλίσουν οι Σύμμαχοι ένα πρώτο λιμάνι για την εκφόρτω ση εφοδίων και υλικού στις ακτές της Νορμανδίας.

Αποψη από τα δυτικά της ακτής "Omaha". Το επίπεδο του εδάφους βρίσκεται σε ύψος 50 m από τη θάλασσα, ενώ λόγω της άμπωτης κατά τη διάρκεια της συμμαχικής απόβασης (όπως στη φω τογραφία) είχαν αποκαλυφθεί περίπου 300 m παραλίας μέχρι τους πρώτους αμμόλοφους. Μ ετά τον πόλεμο, τα περισσότερα από τα εμπόδια που είχαν εγκαταοτήσ ει οι Γερμανοί στην α κτή αφαιρέθηκαν, αλλά υπάρχουν ακόμα αρκετά οχυρά και πολυβολεία κατά μήκος των αμμόλοφων, καθώς και στις σημειωμένες ως 'Ό Γ 'κα ι "D3" περιοχές, όπου διεξήχθησαν οι σκληρότερες μάχες. Δ ιακρίνετα ι επίσης ο χώρος όπου ιδρύθηκε το Αμερικανικό Στρατιω τικό Ν εκροταφείο (US Cemetery).

Η περιοχή του Γκεφός - Φοντενέ. Στην παραλία αυτή, στις 8 Ιουνίου 1944, Γερμανοί στρατιώ τες επιβιβάστηκαν σε μια μισοβυθισμένη αποβατική άκατο, όπου βρήκαν έξ ι Αμερικανούς αξιω ματικούς νεκρούς και ανάμεσά τους μια θήκη με χά ρτες και απόρρητα σχέδια για τις επόμενες σ τρατηγικές κινήσεις των Συμμάχων στη δυτική Γαλλία. Το υλικό αυτό σ τάλθηκε στο γερμανικό επ ιτελείο για αξιολόγηση, αλλά το περιεχόμενό του αντιμετω πίσθηκε με σκεπτικισμό και δυσπιστία.

Δυτική άποψη της Κουρσέλ συρ Μ ερ στην

ακτή "Juno". Σ το σημείο αυτό

αποβιβάστηκε η καναδική 3η Μ εραρχία Π εζικού. Διακρίνονται

μερικά από τα τσιμεντένια οχυρά κατά

μήκος των αμμόλοφων στην παραλία. Δυτικά

από τις εκβολές του ποταμού

αποβιβάστηκαν οι τυφεκιοφόροι του

Royal Winnipeg.

Βορειοανατολική άποψη της Ασνέλ συρ Μ ερ, της ακτής

"Juno" του βρετανικού τομέα απόβασης. Ο αεροπορικός

και ναυτικός βομβαρδισμός που προηγήθηκε έπληξε σε

μεγάλο βαθμό τις γερμανικές οχυρώσεις, μ ε συνέπεια τις

ελαφ ρές απώλειες της βρετανικής 50ής Μεραρχίας. Πάντως, όταν η 231 Ταξιαρχία

προσπάθησε να κ ινηθεί δυτικά, προς τη Χαμέλ και την

Αρομάνς, συνάντησε σκληρή αντίσταση.

Ανατολική άποψη της Λε Χαμέλ στην ακτή "Gold", όπου αποβιβάστηκε η βρετανική 50ή Μεραρχία Πεζικού. Από το πρώτο αποβατικό κύμα σκοτώθηκαν 200 άνδρες και καταστράφηκαν τα 11 από τα 16 άρματα υποστήριξης. Τα υπόλοιπα εξουδετέρω σαν μερικά

-o '-- — *‘ ·. m ί » ^ tv.

από τα γερμανικά οχυρά της περιοχής, επ ιτρέποντας την επομένη στα τμήματα που είχαν αποβιβαστεί να κινηθούν προς την Αρομάνς.

Η περιοχή αεροδρομίου του Μ οπερτού, 8 km ανατολικά του Χερβσύργου, τμήμα των λιμενικών εγκαταστάσεω ν του οποίου διακρίνεται άνω αριστερά. Γύρω από την τοποθεσία όπου βρισκόταν το αεροδρόμιο υπήρχαν οχυρές εγκατασ τάσ εις και πυροβολαρχίες, εναντίον των οποίων επ ιτέθη κε το αμερικανικό 22ο Σύνταγμα Πεζικού στις 26 Ιουνίου. Το αεροδρόμιο κατελήφ θη στις 28 Ιουνίου και ονομάσθηκε από τους Συμμάχους ALG (Advanced Landing Ground: Προκεχωρημένο Πεδίο Προσγείωσης) Α-15.

Η περιοχή του Κινεβίλ συρ Μ ερ, στην ακτή της οποίας υπήρχαν α ρκετές γερμανικές αντιαποβατικές οχυρώσεις. Κάτω αριστερά διακρίνεται η εγκατάσταση ενός πυροβόλου των 88 mm, εναντίον του οποίου επ ιτέθηκαν στις 12 Ιουνίου οι δυνάμεις του 3ου Τάγματος του 22ου Συντάγματος Πεζικού. Σ τη συνέχεια, ακολούθησαν σκληρές μάχες για την εκκαθάριση των γερμανικών εστιών αντίστασης από το παραλιακό χωριό.

Βόρεια άποψη της Μπαγιέ. Η πόλη αυτή, στο εσω τερικό των νορμανδικών ακτών, απέφυγε σε μεγάλο βαθμό τους βομβαρδισμούς και τις καταστροφ ές, ενώ απελευθερώ θηκε από τα βρετανικά σ τρατεύματα στις 7 Ιουνίου. Σ το αριστερό κάτω μέρος της φω τογραφίας διακρίνεται η τοποθεσία του Βρετανικού Στρατιω τικού Ν εκροταφείου, όπου ενταφιάσθηκαν 4.018 Βρετανοί,181 Καναδοί και 25 Πολωνοί πεσόντες στρατιωτικοί.

Βόρεια άποψη της Μπαγιέ. Η πόλη αυτή, στο εσω τερικό των νορμανδικών ακτών, απέφυγε σε μεγάλο βαθμό τους βομβαρδισμούς και τις καταστροφ ές, ενώ απελευθερώ θηκε από τα βρετανικά σ τρατεύματα στις 7 Ιουνίου. Σ το αριστερό κάτω μέρος της φω τογραφίας διακρίνεται η τοποθεσία του Βρετανικού Στρατιω τικού Ν εκροταφείου, όπου ενταφιάσθηκαν 4.018 Βρετανοί,181 Καναδοί και 25 Πολωνοί πεσόντες στρατιωτικοί.

Το Σαιν Λαμπερ συρ Ντιβ, οπου διεξήχθησαν σκληρές μάχες μ ετα ξύ των γερμανικών και συμμαχικών τεθωρακισμένων, κατά την απαγκίστρωση των

γερμανικών δυνάμεων από την περιοχή προς τα ανατολικά. Στον αγώνα αυτό συμμετείχε επίσης η συμμαχική αεροπορία και το πυροβολικό της 3ης

Καναδικής Μεραρχίας.

Από το Σ εφ ντι Ποντ οι Γερμανοι είχαν πλημμυρίσει τις βόρειες όχθες του ποταμού

Μ εν τερ έ, αλλά και μ εγά λες περιοχές στο εσω τερικό της ακτής "Utah". Περιφ ερειακά στα

υψώματα υπήρχαν πολυβολεία και θέσ ε ις μάχης, απ’ όπου αναχαιτίσθηκαν οι επ ιθέσεις των

Αμερικανών αλεξιπτωτιστών του 505 Συντάγματος. Σ τις 9 Ιουνίου οι Αμερικανοί κατόρθωσαν να

εκδιώξουν τους Γερμανούς από την τοποθεσία αυτή, επ ιτρέποντας την κίνηση αρμάτων και

πεζικού προς τη χερσόνησο της Κοταντέν.

Το Πορτ εν Μπεσίν κατελήφ θη στις 7 Ιουνίου από τους κομάντος του Σώματος Βασιλικών Πεζοναυτών. Το λιμάνι της πόλης άνοιξε και πάλι στις 12 Ιουνίου και από τό τε τα συμμαχικά πλοία εκφόρτωναν καθημερινά 8 .0 001υλικού και εφοδίων. Σ την περιοχή αυτή επίσης βρισκόταν το τερματικό σημείο του πλωτού αγωγού καυσίμων που ξεκινούσε από τα συμμαχικά τάνκερς. Τα καύσιμα αυτά δ ιοχετεύονταν προς τις δεξαμενές δυτικά της πόλης.

Η δυτική άποψη του Χερβούργου. Το λιμάνι του κατασκευάσ τηκε από τον Ναπολέοντα για να αποτελέσει ένα είδος Γιβραλτάρ στην είσοδο της Μάγχης. Μ ετά την απόβαση στη Νορμανδία, οι Γερμανοί αντιστάθηκαν με σθένος στη συμμαχική προέλαση, ωστόσο το Χερβούργο κατελήφ θη τελικά στις 26 Ιουνίου. Λόγω όμως των εκτεταμένω ν ανατινάξεων στο λιμάνι και των σκόπιμα βυθισμένων πλοίων στο εσω τερικό του, οι συμμαχικές δυνάμεις δεν κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν τις εγκαταστάσεις του παρά αρκετούς μήνες αργότερα.

Η γέφυρα του ποταμού Ορν κατελήφ θη από τμήματα της βρετανικής 6ης Α ερομεταφ ερόμενης Μ εραρχίας, τα οποία προσγειώθηκαν με ανεμόπτερα στις όχ θες και εξουδετέρω σαν τη γερμανική φρουρά. Μ ε παρόμοιες επιχειρήσεις οι Β ρετανοί αλεξιπτω τιστές κατέλαβαν και άλλες γέφ υρες της περιοχής.

Ο υδατοφράκτης στο Λα Μπαρκέ ήταν ένα ακόμα σημείο ελέγχου των πλημμυρισμένων από τους Γερμανούς εκτάσεων πίσω από την ακτή "Utah"με τα νερά των ποταμών Μ ερ ντερ έ και Ντούβ. Εναντίον της περιοχής αυτής επ ιτέθη κε το 501 Σύνταγμα της αμερικανικής 101 Α ερομεταφερόμενης Μ εραρχίας στις 6 Ιουνίου.Οι Γερμανοί υποχώρησαν πρόσκαιρα σε άλλες θέσ εις , αλλά στη συνέχεια καθήλωσαν με τα πυρά το υ ς τους επ ιτιθέμενους. Σ τις 7 Ιουνίου οι Αμερικανοί ανανέωσαν τις προσπάθειές τους και εξουδετέρω σαν τις εχθρ ικές θέσ εις με την υποστήριξη πυρών πυροβολικού από συμμαχικά πολεμικά σκάφη που δρούσαν στην ακτή.

Η σ τρατηγική περιοχή του Καρεντάν, μ ετα ξύ των ακτών “Omaha" και "Utah". Οι Γερμανοί, τον Ιούνιο του 1944, είχαν πλημμυρίσει τα χαμηλότερα σημεία της τοποθεσίας μ ε ύδατα καναλιών και ποταμών. Οι αλεξιπτω τιστές του συνταγματάρχη ψον ντερ Χάιντε χρησιμοποίησαν για την υποχώρησή τους προς τα δυτικά την υπερυψωμένη σιδηροδρομική γραμμή (αριστερά στη φωτογραφία), ενώ οι ελ εύ θερ ο ι σκοπευτές τους κάλυπταν τις κινήσεις τους, καθηλώνοντας μ ε τα πυρά τους τους Αμερικανούς που ακολουθούσαν.

Το Λα Φιέρ ήταν επίσης μια πλημμυρισμένη από νερά περιοχή τον Ιούνιο του 1944, με αποτέλεσμα αρκετο ί Αμερικανοί α λεξιπτω τιστές που ρ ίχτηκαν στην περιοχή να πνιγούν στους βάλτους από το βάρος των εφοδίων και του οπλισμού που μετέφεραν. Η κυριότερη οδική αρτηρία που κατευθυνόταν προς τη χερσόνησο της Κονταντέν βρέθηκε αφύλακτη και καταλήφ θηκε στις 6 Ιουνίου από τους Αμερικανούς. Την επόμενη ημέρα, όμως, ανακαταλήφθηκε από τις γερμανικές δυνάμεις λόγω της στρατηγικής της σημασίας.

Νοτιά άποψη του Ποντομπολ. Εκεί, στα τέλη Ιουλίου του 1944, οι αμερικανικές δυνάμεις κατέλαβαν ά θ ικ τες δύο γέφυρες πάνω από τον ποταμό Σελούν και τις χρησιμοποίησαν άμεσα για την προέλασή τους προς τη Βρετάνη και το λιμάνι της Β ρέστης. Προκειμένου να τους αναχαιτίσουν και να ανακαταλάβουν την

« περιοχή, οι Γερμανοίοργάνωσαν αντεπ ίθεση με μονάδες της 77ης Μ εραρχίας Πεζικού, υπό τη διοίκηση του συνταγματάρχη Ρούντολφ Μπάχερερ, αλλά απέτυχαν.

Η περιοχή της Μ ορταίν χρησιμοποιήθηκε από τους Αμερικανούς για την επ ίθεση έξω από το προγεφύρωμα της Νορμανδίας των δυνάμεων της 30ής Μ εραρχίας Πεζικού και μονάδων αρμάτων της 3ης Τεθωρακισμένης Μ εραρχίας. Μ ερ ικές ημέρες αργότερα, οι Γερμανοί πραγματοποίησαν μια σημαντική αντεπ ίθεση προς τα δυτικά, παρακάμπτοντας τη Μ ορταίν από τα βόρεια και τα νότια. Οι άνδρες του κυκλωμένου αμερικανικού 2ου Τάγματος του 120 Συντάγματος αντιστάθηκαν επί πέντε ημέρες στον λόφο 317, ώσπου προωθήθηκαν και πάλι στο σημείο αυτό οι φιλίες δυνάμεις.

Ενα από τα τέσσερα επάκτια πυροβόλα των 152 mm της γερμανικής πυροβολαρχίας της Λονγκέ.Η πυροβολαρχία αυτή ήταν εγκατεστημένη πάνω από την παραλία της βρετανικής απόβασης “Gold ". Α ποτέλεσε στόχο των συμμαχικών βομβαρδιστικών τα ξημερώ ματα της 6ης Ιουνίου, ενώ στη συνέχεια τα πυροβόλα της εξουδετερώ θηκαν κατά την ανταλλαγή πυρών μ ε τα βρετανικά πολεμικά σκάφη.

Ο κήπος του πύργου Αντριέ σήμερα. Σ τις 7 Ιουνίου 1944. τη γύρω περιοχή κατείχε ένα σύνταγμα της 12ης Μ εραρχίας Panzer των SS, το οποίο αντιμετώπισε τις επ ιθέσεις των βρετανικών και καναδικών στρατευμάτω ν που είχαν αποβιβαστεί στις ακτές. Σ τον τοίχο που διακρίνεται στο βάθος του κήπου, οι άνδρες των SS τυφέκισαν 12 στρατιώ τες των Συμμάχων, οι οποίοι είχαν συλληφ θεί αιχμάλωτοι.

Ν οτιοδυτική άποψη του Σαμπουά.Τα γερμανικά στρατεύματα χρησιμοποίησαν τους δρόμους της περιοχής για την υποχώρησή τους, μετά τη συμμαχική επ ίθεση έξω από το προγεφύρωμα της Νορμανδίας. Την πόλη κατέλαβαν μονάδες της αμερικανικής 90ής Μεραρχίας Πεζικού, οι οποίες προσέγγισαν με κατεύθυνση από το κάτω μέρος της φωτογραφίας.

Τα τέσσερα τσιμεντένια οχυρά της πυροβολαρχίας

της Λονγκέ. Οιεγκαταστάσεις της και τα πυροβόλα διατηρήθηκαν

κατά τη μεταπολεμική περίοδο και σήμερα

αποτελούν ένα από ταδημοφιλέστερα σημεία

επίσκεψης στην απεριοχή της Νορμανδίας.

Αεροφωτογραφία της περιοχής της γερμανικής πυροβολαρχίας της Μ ερβίλ, λίγο μ ετά τον πόλεμο. Διακρίνονται οι εκατοντάδες κρατήρες από τον αεροπορικό βομβαρδισμό που π ροηγήθηκε της απόβασης. Τα λευκά βέλη στη φωτογραφία δείχνουν τα σημεία εγκατάστασης των τεσσάρων επάκτιων πυροβόλων των 150 mm, ενώ ακριβώς μπροστά τους υπάρχει η αντιαρματική τάφρος που είχε κατασκευαστεί τό τε . Τελικά η τοποθεσία της πυροβολαρχίας κατελήφ θη από βρετανικά αερομεταφ ερόμενα τμήματα, οι άνδρες των οποίων κατέστρεψαν τα πυροβόλα πριν από την έναρξη της συμμαχικής απόβασης.

Δύο από τα άδεια τσιμεντένια οχυρά που στέγαζαν τα γερμανικά πυροβόλα των 150 mm στη Μ ερβίλ, όπως διατηρήθηκαν τη μεταπ ολεμική περίοδο.

Ενας πύργος στο Κρεγύ, όπου τον Ιούνιο του 1944 είχε εγκατασ τήσ ει

το αρχηγείο του ο Βρετανός στρατάρχης Μ οντγκόμερυ. Εκεί

δέχθηκε την επίσκεψη του Ουίνστον Τσώρτσιλ και του βασιλιά Γεωργίου

Σ Τ ’, οι οποίοι επιθεώρησαν τα συμμαχικά στρα τεύμα τα στη

Νορμανδία.

Χαρακτηριστική εικόνα των πυκνόφυτων εκτάσεων της περιοχής της Νορμανδίας, όπου διεξήχθησαν σκληρές μάχες μεταξύ των γερμανικών και των συμμαχικών στρατευμάτων.

Το αρχηγείο του στρατάρχη Ρόμμελ στη Λα Ρος Γκιγιόν, όπως διατηρείτα ι σήμερα. Από εκ ε ί ε ίχε αναχωρήσει ο στρατάρχης την παραμονή της συμμαχικής απόβασης στη Νορμανδία για να επ ισ κεφ θεί τη σύζυγό του στη Γερμανία. Κατά την επιστροφή του στο αρχηγείο του από το μέτωπο της Καν στις 17 Ιουλίου 1944, το επ ιτελικό αυτοκίνητο που χρησιμοποιούσε πολυβολήθηκε από συμμαχικά αεροσκάφη και ο ίδιος τραυματίστηκε σοβαρά.

Στιγμ ιότυπ ο από τις μάχες για την κατάληψη του Σαίν Μ ερ Εγκλίζ από τους Αμερικανούς

α λεξιπτω τιστές, έξω από την εκκλησία της πόλης.

Το κέντρο της μικρής πόλης του Σαίν Μ ερ Εγκλίζ, η οποία μετατράπ ηκε σε πεδίο σκληρών συγκρούσεων μ ετα ξύ των Αμερικανών αλεξιπτωτιστών της 82ης Α ερομεταφερόμενης Μ εραρχίας και της γερμανικής φρουράς. Μ εταπολεμικά διατηρήθηκε η ιστορική εκκλησία της πόλης, στο κωδωνοστάσιο της οποίας μπλέχτηκε το αλεξίπτω το του Αμερικανού στρατιώτη Τζον Στηλ, αναγκάζοντάς τον να παραμείνει κρεμασμένος εκ ε ί μέχρι τις επόμενες πρωινές ώρες.

Αμερικανοί στρατιώ τες οδηγούν έναν

αιχμάλωτο, υπό τα βλέμματα Γάλλων χωρικών, στα περίχωρα της νορμανδικής πόλης Σαίν Σωβέ λε Βικόμπτ.

Ενα από τα εκατοντάδες σημεία και τοπ οθεσ ίες που διατηρήθηκαν μεταπολεμικά και αποτελούν σημείο αναφοράς μ ε φω τογραφίες του 1944. Αλεξιπ τω τιστές του αμερικανικού 505Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών σε κεντρικό σημείο

της πόλης του Σαίν Σωβέ λε Βικόμπτ, στο εσω τερικό των ακτών της Νορμανδίας, στις 16 Ιουνίου 1944.

ακόμακαι διατηρούνται

Σ το ίδιο σημείο της γαλλικής πόλης κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Αρκετά από τα παλαιόκτίρια γυρω απο τον δρόμο έχουνεπισκευαστεί

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

(1) US ARMY IN W W II PICTORIAL RECORD, Office o f the Chief o f M ilitary History, Departm ent o f the Army, Washington DC, 1952.(2) US ARMY SIGNAL CORPS HISTORY BRANCH, Washington DC.(3) Δ ιάφ ορες διευθύνσεις στο Διαδίκτυο.

Μια ομάδα γρεναδιέρων της «Hitlerjugend» ετο ιμά ζετα ι για δράση στην περιοχή της Καν.Ο πρώτος φ έρει ολόσωμη φόρμα παραλλαγής ιταλικού τύπου από κ υρ ιευΰέντα αποθέματα του Ιταλικού Στρατο ύ .

ΣΩ Τ Η Ρ ΙΟ Σ ΒΟ ΥΡΛΙΩΤΗΣ

Η ΑΜΥΝΑ ΤΗΣ ΚΑΝΤΟ «ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ» ΤΗΣ 12ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΠΑΝΤΣΕΡ TON SS

«HITLERJUGEND»Μ ΕΓΑΛ ΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Ενα βαρύ οκτάτροχο τεθω ρακισμένο SdKfz231

της Μεραρχίας «Hitlerjugend» μέσα στα

ερείπια της Καν τον Ιούλιο t o u 1944.

Η 12η Μεραρχία Πάντσερ των SS «Hitlerjugend» (12.SS-Panzer-Division) συγκροτήθηκε το 1943 με ονομαστική

δύναμη 21.386 ανδρών από μέλη της Χ ιτλερικής Νεολαίας (Hitlerjugend) της κλάσης του 1926 και έναν πυρήνα βετεράνων του Στρατού και της 1ης Μεραρχίας Πάντσερ των SS «Leibstandarte Adolf Hitler». Δ ιοικητής της ορίσθηκε ο ηλικίας 34 ετών ταξίαρχος των SS (αργότερα υποστράτηγος) Φριτς Βιτ. Η μονάδα απαρτιζόταν από το 12ο Σύνταγμα Αρμάτων των SS (12,SS-Panzer Regiment, αποτελούμενο από δύο επιλαρχίες), το 25ο και 26ο Σύνταγμα Γρεναδιέρων Πάντσερ των SS (SS-Panzer Grenadier Regiment - τον Ιούνιο του 1943 οι μεραρχίες μηχανοκίνητου πεζικού ονομάσθηκαν μεραρχίες γρεναδιέρων των πάντσερ), ένα σύνταγμα πυροβολικού και τάγματα-επιλαρχίες αναγνώρισης, εκτοξευτών ρουκετών, αντιαεροπορικού πυροβολικού, αντιαρματικών, δια-

0 ταγματάρχης των SS Μ αξ Βύνσε διακρίθηκε στη Ρωσία

όταν υπηρετούσε στη Μ εραρχία «Leibstandarte Adolf

Hitler», με αποτέλεσμα να αναλάβει τη διοίκηση του

Συντάγματος Αρμάτων της Μ εραρχίας «Hitlerjugend».

Φορά στολή αξιωματικού τεθωρακισμένων (μαύρη για

τα Waffen-SS) και μαύρο πουκάμισο, αντικείμενο

ιδιωτικής αγοράς. Στο περιλαίμιο φέρει

παραρράμματα χρώματος ασημί.

102

βιβάσεων, μηχανικού και συντήρησης αρμάτων. Εκπαιδεύθηκε στο Βέλγιο και τον Απρίλιο του 1944 αναπτύχθηκε στη Νορμανδία υπό τη διοίκηση του LXXXIV (84ου) Σώματος Στρατού. Οι άνδρες της Μεραρχίας μεταφέρθηκαν σι- δηροδρομικώς και κατέλαβαν θέσεις μεταξύ των ποταμών κάτω Σηκουάνα και Ορν. Ο υποστράτηγος Βιτ και ο συνταγματάρχης Κούρτ Μάγιερ, διοικητής του 25ου Συντάγματος (1), ανέλαβαν να συλλέξουν πληροφορίες, ώστε να προετοιμαστεί ο σχηματισμός για δράση. Ετσι, επισκέφθηκαν τις γειτον ικές ακτές της Μάγχης, όπου ανακάλυψαν ότι οι αμυντικές θέσεις της 716 Στατικής Μεραρχίας (βρισκόταν εκε ί τρία χρόνια!) δεν ήταν ιδιαίτερα ικανοποιητικές. Πίσω από τα οχυρά των παράκτιων πυροβόλων και τις θέσεις των βαρέων πολυβόλων είχε τοπ οθετηθεί μικρός αριθμός αντιαρματικών όπλων. Πολλά οχυρά βρίσκονταν ακόμα υπό κατασκευή και όσα είχαν ολο

κληρωθεί δεν προστατεύονταν επαρκώς από αεροπορικές βόμβες ή οβίδες ναυτικών πυροβόλων. Ο Βιτ ήταν πεπεισμένος ότι η συμμαχική απόβαση δεν θα μπορούσε να αναχαιτιστεί και, με δεδομένη τη ναυτική και αεροπορική υπεροπλία, πίστευε πως οι Σύμμαχοι θα προωθούντο στην ενδοχώρα. Εξέτασε επισταμένα τους δρόμους και τις γέφυρες που οδηγούσαν από τις ακτές στο εσωτερικό και συμπέρανε ότι η περιοχή γύρω από την Καν ήταν ιδ ια ίτερα δελεαστική για την προέλαση του εχθρού, δ ιότι το έδαφος ήταν κατάλληλο για άρματα, κυρίως βόρεια και βορειοανατολικά της πόλης.

Το ηθικό των ανδρών της Μεραρχίας «Hitlerjugend» ήταν εξαιρετικό, αποτέλεσμα εννέα μηνών εντατικής εκπαίδευσης, και όλοι περίμεναν με ανυπομονησία και αυτοπεποίθηση την αναμέτρησή τους με τον εχθρό. Ο υποδεκανέας Γιόχεν Λοϋκάουφ του Λόχου Αναγνώρισης του 25ου Συντάγματος έγραψε στο ημερολόγιό του: «Ολοι μας περιμέναμε με μ ε γάλη ανυπομονησία τις συμμαχικές αποβάσεις. Ολοι γνωρίζαμε ότι μ ια αποφασιστική αναμέτρηση μας περίμενε. Ολοι ανυπομονού- σαμε για την πρώτη μάχη. Οι Σύμμαχοι σχέδιαζαν να καταστρέψουν τη «Μεραρχία των Βρεφών» (σ.σ. «baby milk division»), όπως μας αποκαλούσαν. Ομως δεν τους φοβόμασταν... Αν και γνωρίζαμε ότι ο εχθρός υπερτερούσε αριθμητικά, όλοι είχαμε εμπιστοσύνη στους δ ιο ικητές μας, οι οποίοι είχαν σκληραγωγηθεί στη μάχη. Τους γνωρίζαμε από τότε που άρχισε η εκπαίδευσή μας και διασκεδάζαμε όταν τους βλέπαμε μέσα στη λάσπη μαζί μας με κράνη και πολυβόλα να πυροβολούν με πραγματικά πυρομαχικά. Εκείνο που πραγματικά μας φόβιζε από την επερχόμενη εισβολή ήταν τα σμήνη βομβαρδιστικών τα οποία συνεχώς βούιζαν από πάνω μας ρίχνοντας τόννους βομβών». Πολλά οχήματα και άρματα τοποθε - τήθηκαν μέσα σε ορύγματα για να προστατευ- θούν από τις οβίδες. Ο υπολοχαγός Βάλτερ Κρούγκερ, αξιωματικός διαβιβάσεων, έτρεφε απόλυτη εμπιστοσύνη στη Μεραρχία «Hitlerjugend», δ ιότι οι άνδρες της ήταν πολύ καλά εκπαιδευμένοι και «είχαν μ ια αίσθηση τάξης και πειθαρχίας». Γνώριζε, όπως κάθε αξιωματικός, ότι από την επίδοση της 12.SS και των άλλων τεθωρακισμένων μεραρχιών που στάθμευαν στη βόρεια Γαλλία εξαρτάτο η επιτυχία της συμμαχικής απόβασης.

Τις επόμενες ημέρες οι άνδρες της «Hitlerjugend» οργάνωσαν τις αμυντικές θ έσεις τους και συνέχισαν την εκπαίδευσή τους. Στις 5 Ιουνίου η Μεραρχία ανέφερε ότι ήταν έτοιμη για δράση.

ΑΠΟΒΑΣΗΠρος τα μεσάνυχτα της 5ης Ιουνίου ο υπο

στράτηγος Βιτ και μέλη του επιτελείου του ήταν συγκεντρωμένοι γύρω από το τζάκι ενός σπιτιού στο Τιγιέρ συρ Αβρ (νότια της Ρουέν). όταν κτύπησε το τηλέφωνο: Αλεξιπτωτιστές του εχθρού είχαν πέσει πίσω από τον παράκτιο τομέα της Νορμανδίας, όπου παρατηρεί-


Μονάδα της Μ εραρχίας «Hitlerjugend» διέρχετα ι από μια γαλλική πόλη στις 8 Ιουνίου

1944. Σ το κέντρο της φωτογραφίας ξεχω ρίζει ο όγκος του PzKpfw V Panther.

το «ζωηρή εχθρ ική αεροπορική δραστηριότητα, όμως η θάλασσα ήταν ήσυχη». Μιάμιση ώρα αργότερα ένας στρατιώτης ξύπνησε τον συνταγματάρχη Μάγιερ. Η απόβαση είχε αρχίσει. Σε λιγότερο από μία ώρα όλες οι μονάδες της 12.SS είχαν τεθ ε ί σε συναγερμό. Ο υποδεκανέας Οσβαλντ Μπεκ του 26ου Συντάγματος θυμόταν αργότερα: «Τη νύχτα της 5ης προς 6η Ιουνίου ο λοχίας β ’ τάξης Κλεφ όρμησε στον θάλαμο: «Εμπρός παιδιά, έξω! Οι Τόμμυδες αποβιβάστηκαν». Ο διαβιβαστής σε υπηρεσία έτρεξε και μας είπε ότι αισθάνθηκε ανακούφιση που οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί αποβιβάστηκαν. Ως τις 03.00 όλα ήταν έτοιμα, όμως μας είπαν να επ ιστρέφουμε στους θαλάμους μας και να περιμένουμε νέες εντολές». Η σύγχυση που δημιουργήθηκε γύρω από την πραγματική κλίμακα της απόβασης έπληξε τη γερμανική ανώτατη διοίκηση, η οποία καθυστέρησε να οργανώσει μια αντεπίθεση με τεθωρακισμένα.

Στις 17.00 της 6ης Ιουνίου η Μεραρχία «Hitlerjugend» άρχισε να οδεύει προς το μέτωπο. Συγκεκριμένα, 229 άρματα και αυτοκινούμενα πυροβόλα, 658 τεθωρακισμένα οχήματα, περίπου 2.000 ελαφρά οχήματα και 20.540 άν- δρες κινήθηκαν κατά μήκος τριών διαδρομών. Διήλθαν από τους υπερπλήρεις στενούς δρόμους της Νορμανδίας, φθάνοντας στην περιοχή του Λιζιέ και κατόπιν νοτιοδυτικά της Καν. «Σύντομα θα τιμωρήσουμε τον Τόμμυ!» ήταν τα λόγια που θυμόταν περισσότερο ο υποδεκανέας Χέλμουτ Ποκ καθώς οι άνδρες κατευ- θύνονταν προς το μέτωπο. Ωστόσο, παρά τη γενική ευθυμία, ο Ποκ παρατήρησε ότι πολλοί νέοι κάπνιζαν τσιγάρα για να συγκροτήσουν τα νεύρα τους.

Τα εχθρικά καταδιωκτικά παρενοχλούσαν από νωρίς το απόγευμα τους Γερμανούς, δια- σπώντας τη συνοχή των μονάδων και επιβραδύνοντας την κίνησή τους. Τα βοσκοτόπια και οι αγροί ήταν οργωμένα με κρατήρες βομβών. Σκηνές πλήρους καταστροφής εκτυλίσσονταν επί πολλά χιλιόμετρα. Χειροβομβίδες, οβίδες και κάθε είδους πυρομαχικά ήταν σκορπισμένα παντού και ανάμεσά τους πτώματα στρα

τιωτών. Ο Μάγιερ μόλις που πρόλαβε να πηδή- ξει από το όχημά του προτού μια βόμβα εκρα- γε ί δίπλα του και το καταστρέφει. Ο ίδιος πε- ριέγραψε ως εξής την πορεία μέχρι την Καν: «Ενα σμήνος Spitfire επ ιτίθετα ι στην τελευτα ία διμο ιρ ία του λόχου μου. Οι ρουκέτες και τα πολυβόλα τους σπέρνουν την καταστροφή. Ενας πεζός κείτα ι στον δρόμο και αίμα κυλά από τον λαιμό του. Ενα βλήμα έχει βρει την αρτηρία και πεθαίνει στα χέρια μας. Τα πυρομαχικά στο φορτηγό εκρήγνυνται, υψώνοντας γλώσσες φωτιάς ψηλά στον ουρανό καθώς το όχημα διαλύεται. Εντός λεπτών τα συντρίμμια καθαρίζονται. Δεν σταματούμε. Πρέπει να προχωρήσουμε!».

Τα εχθρικά αεροσκάφη δεν προξένησαν σημαντικές απώλειες, όμως οι συνεχείς καθυστερήσεις που προκαλούσαν τα κατεστραμμένα οχήματα ήταν αρκετές για να ανατρέψουν το χρονοδιάγραμμα κίνησης της Μεραρχίας. Μέχρι το βράδυ μόλις το ένα τρίτο της μονάδας είχε φθάσει στην περιοχή συγκέντρωσης νοτιοδυτικά της Καν. Ωστόσο, παρά τις καθυστερήσεις και τον φόβο για όσα τους επεφύ- λασσε το μέλλον, το ηθικό παρέμενε υψηλό και οι στρατιώτες άρχισαν με βιασύνη να σκάβουν οχυρωματικά έργα και να ανεγείρουν δίκτυα παραλλαγής γύρω από τις θέσεις τους. Ο Μάγιερ εγκατέστησε τον σταθμό διοίκησης στο αββαείο Αρντέν, στο βορειοδυτικό άκρο της Καν, και οργάνωσε τις μονάδες που κατέ- φθαναν σε σχηματισμό μάχης. Κατά τη 01.00 οι ομάδες αναγνώρισης του 25ου Συντάγματος ανέφεραν ότι τα χωριά βόρεια και βορειοδυτικά της Καν όπως και το αεροδρόμιο στο Καρπικέ ήταν ελεύθερα από εχθρικά στρατεύματα. Οι αναφορές επιβεβαίωναν ότι ο εχθρός είχε καταφέρει να διασπάσει σε ορισμένα σημεία την παράκτια άμυνα και να εισχωρήσει στο εσωτερικό. Η βρετανική 3η Μεραρχία Πεζικού κατευθυνόταν προς την Καν και αντιμετώπιζε την 21η Μεραρχία Πάντσερ οκτώ χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης, ενώ η καναδική 3η Μεραρχία, υποστηριζόμενη από τη 2η Ταξιαρχία Τεθωρακισμένων, προωθείτο νοτιοδυτικά, κατά μήκος του δρόμου Μπαγιέ -

«Ενας πεζός κείται στον δρόμο και αίμα κυλά από τον λαιμό του. Ενα βλήμα έχει

βρει την αρτηρία και πεθαίνει

στα χέρια μας.Τα πυρομαχικά στο φορτηγό εκρήγνυνται,

υψώνοντας γλώσσες φωτιάς ψηλά

στον ουρανό καθώς το όχημα διαλύεται.

Εντός λεπτών τα συντρίμμια καθαρίζονται.

Δεν σταματούμε.Πρέπει να

προχωρήσουμε!».


Ανδρες της Μεραρχίας «Hitlerjugend» είναι

συγκεντρω μένοι γύρω από έναν τραυματισμένο

αντ/συνταγματάρχη (με την πλάτη στον φακό και διακριτικά στο αριστερό μανίκι). Οι ηλικίες τους είναι χαρακτηριστικές για

τη Μ εραρχία: οι βαθμοφόροι είναι βετεράνοι, πιθανώς της

Μ εραρχίας «Leibstandarte Adolf Hitler», ενώ οι υπόλοιποι

δείχνουν έφηβοι.

Οι κινητήρες ζωντάνεψαν

με έναν βρυχηθμό και οι ερπύστριες

στρίγκλισαν.Τα πάντσερ

έστρεψαν τα ισχυρά πυροβόλα τους και

άνοιξαν πυρ.

Καν προς το Καρπικέ. Ο Βιτ δ ιέταξε τον Μάγιερ να οργανώσει μια συνδυασμένη επίθεση με την 21η Μεραρχία, με σκοπό να «ρ ίξε ι τον εχθρό στη θάλασσα». Η επίθεση θα εξαπολυόταν το μεσημέρι της επόμενης ημέρας κατά μήκος του σιδηροδρόμου Καν - Λυκ συρ Μερ. Οι καθυστερήσεις όμως στις κινήσεις των μονάδων περιόρισαν τη γερμανική αντεπίθεση στην ισχύ πυρός ενός kampfgruppe (ομάδα μάχης αποτελούμενη από μονάδες διαφόρων τύπων). Στις 03.00 ο Μάγιερ άρχισε να οργανώνει τις δυνάμεις του οκτώ χιλιόμετρα βόρεια και βορειοδυτικά της Καν. Δ ιέθετε τρία τάγματα γρεναδιέρων, δύο ίλες αρμάτων PzKpfw IV, τις οποίες τοποθέτησε πίσω από τα δύο άκρα της γραμμής, και υποστήριξη πυροβολικού. Η 21η Μεραρχία Πάντσερ θα λάμβα- νε θέση στο δεξιό πλευρό του.

Ο Μάγιερ επισκέφθηκε τον σταθμό διοίκησης της 716 Μεραρχίας, ώστε να σχηματίσει καλύτερη εικόνα για την κατάσταση. Ενοχλή- θηκε όμως όταν ανακάλυψε ότι ο διοικητής της είχε χάσει κάθε επικοινωνία με τις μονάδες του. Στη συνέχεια, επέστρεψε στη μονάδα του, προσπερνώντας πολλά φλεγόμενα φορτηγά που είχαν συρθεί ως την άκρη του δρόμου. «Η Καν είναι μ ια θάλασσα φωτιάς», σημείωσε. Αν και η μάχη βρισκόταν σε κρίσιμο στάδιο -περίπου επτά ταλαιπωρημένες γερμανικές μεραρχίες αντιμετώπιζαν δέκα συμμαχικές- ο ίδιος δεν είχε χάσει την αυτοπεποίθησή του. Αποκαλούσε την εχθρική δύναμη «μικρά ψάρια» και πίστευε ότι το πρωί θα τα «έριχνε στη θάλασσα». Η Καν είχε υποστεί μεγάλη καταστροφή από τους βομβαρδισμούς των Συμμάχων και πολλοί δρόμοι είχαν γεμ ίσει συντρίμμια, καθιστώντας την κίνηση των αρμάτων αδύνατη. Το γεγονός δεν ανησυχούσε ιδιαίτερα τον Μάγιερ, αφού είχε ήδη αποφασίσει ότι η μάχη δεν επρόκειτο να διεξαχθεί σε αστικό περιβάλλον. Σκοπός του ήταν να κρατήσει την Καν με κάθε κόστος και να προωθηθεί

βόρεια ως την ακτή.Τις πρώτες ώρες της 7ης Ιουνίου ο Μάγιερ

παρακολουθούσε τις τελευτα ίες προετοιμασίες και την αναχώρηση των γρεναδιέρων των πάντσερ για το μέτωπο: «Ο διο ικητής του Ι./25 (1ο Τάγμα του 25ου Συντάγματος) αναφέρθηκε. Τον ενημέρωσα για την κατάσταση εν συντομία. Μια απλή χειραψία εξέφρασε κάθε συναίσθημα. Γνωρίζουμε το δύσκολο καθήκον που μας περιμένει. Το τάγμα πηδά έξω από τα οχήματα και τα φορτηγά εξαφανίζονται στο σκοτάδι. Κανένα όχημα δεν διέρχεται από την πόλη, στρέφονται νότια [...] οι γρεναδιέροι με χαιρετούν. Ηρεμα, χωρίς συναισθήματα, αλλά με τη σταθερή αποφασιστικότητα να αντέξουν τη δοκιμασία, κατευθύνονται προς το βάπτι- σμα του πυρός». Ξημέρωνε η 7η Ιουνίου και το 25ο Σύνταγμα επρόκειτο να βιώσει ένα δραματικό «βάπτισμα του πυρός».

ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣΣτις 09.00 ο Μάγιερ βρισκόταν στον προ-

κεχωρημένο σταθμό διοίκησης και από τον πύργο του αββαείου παρακολουθούσε την ανάπτυξη της καναδικής 9ης Ταξιαρχίας Πεζικού κατά μήκος της γερμανικής αμυντικής γραμμής. Στην κορυφή του δεύτερου πύργου είχε εγκατασταθεί ο διοικητής του πυροβολικού της Μεραρχίας, Καρλ Μπάρτλινγκ. Μία ώρα αργότερα εμφανίσθηκαν τα πρώτα πάντσερ του 12ου Συντάγματος. Ο ταγματάρχης Πριντς ανέφερε ότι περίπου 50 PzKpfw IV της 2ης Επιλαρχίας ήταν έτοιμα για δράση. Η 1η Επιλαρχία, εξοπλισμένη με τα πανίσχυρα PzKpfw V Panther και το 26ο Σύνταγμα Γρεναδιέρων Πάντσερ είχαν παραμείνει προσωρινά ανατολικά του ποταμού Ορν, αναμένοντας να ανεφοδιαστούν με καύσιμα (ο Μάγιερ είχε οργανώσει έναν μικρό στόλο ευέλικτων οχημάτων Kübelwagen για τη μεταφορά του πολύτιμου φορτίου).

Από το παρατηρητήριό του ο Μάγιερ δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του. «Βλέπω καλά; Ενα εχθρ ικό άρμα... σταματά. Ο επ ικεφαλής ανοίγει τη θυρίδα και εξετάζε ι την περιοχή. Είναι τυφλός; Δεν έχει προσέξει ότι στάθηκε μόλις 200 μέτρα εμπρός από τους γρεναδιέρους του 2ου Τάγματος και τα πυροβόλα τον σημαδεύουν; Προφανώς όχι. Τώρα όλα είναι ξεκάθαρα! Το άρμα κινείτα ι για να προφυλάξει τη δεξιά πλευρά. Εχθρικά άρματα κινούνται από το Μπυρόν προς το Ωτί. Θεέ μου! Τι ευκαιρία. Τα άρματα περνούν ακριβώς εμπρός από το 2ο Τάγμα!». Μια ίλη πάντσερ ανέμενε γύρω από το αββαείο και μια άλλη ενέδρευε νότια του Φρανκβίλ. Ο Μάγιερ διέταξε όλες τις μονάδες να περιμένουν διαταγή του. Με αστραπιαία ταχύτητα ενεργοποιήθηκε μια τηλεφωνική γραμμή μεταξύ του πύργου του αββαείου και του ταγματάρχη Μαξ Βύνσε, διοικητή του 12ου Συντάγματος Αρμάτων, ο οποίος βρισκόταν στον κήπο μέσα στο τεθωρακισμένο όχημα διοίκησης. Με χαμηλή φωνή ο Βύνσε ενημέρωνε τους άνδρες του για κάθε κίνηση των αντιπάλων. Τα εχθρικά άρματα αργά αλλά σταθερά διήλθαν από το Ωτί και κα- τευθύνθηκαν προς το Φρανκβίλ με στόχο το


Ο διοικητής της Μεραρχίας «Hitlerjugend», υποστράτηγος Β ιτ (μέσον), και δύο αξιω ματικοί του, ο συνταγματάρχης Μ άγιερ (αριστερά) και ο ταγματάρχης Βύνσε.

αεροδρόμιο στο Καρπικέ.Οι Καναδοί πλησίασαν τις γερμανικές αμυ

ντικές θέσεις και οι γρεναδιέροι «επέτρεψαν» στα ελαφρά άρματα Stuart να τους προσπερά- σουν. Τα προπορευόμενα άρματα έφθασαν στον δρόμο Μπαγιέ - Καν νότια του Φρανκ6ίλ. Μόνο λίγα μέτρα χώριζαν τα ατσάλινα τέρατα των δύο αντιπάλων, όταν ο Μάγιερ δ ιέταξε τον Βύνσε να επ ιτεθεί. Αμέσως μετά οι νεαροί Γερμανοί άκουσαν τη φωνή του Βύνσε στους ασυρμάτους: «Προσοχή, άρματα εμπρός!». Οι κινητήρες ζωντάνεψαν με έναν βρυχηθμό και οι ερπύστριες στρίγκλισαν. Τα πάντσερ έστρεψαν τα ισχυρά πυροβόλα τους και άνοιξαν πυρ. Τα πρώτα εχθρικά άρματα άρχισαν να αναδίδουν καπνούς και εγκαταλείφθηκαν από τα πληρώματά τους. Τα Sherman απάντησαν και ένα PzKpfw IV ακινητοποιήθηκε, βγάζοντας γλώσσες φωτιάς από τον πύργο. Στη συνέχεια, τα αντιαρματικά πυροβόλα του ΙΙ./25 Τάγματος ενεπλάκησαν στη μάχη. Πολλά άρματα εξερράγησαν και χιλιάδες κομμάτια μετάλλου εκτοξεύθηκαν στον αέρα. Την ίδια στιγμή οι γρεναδιέροι του 3ου Τάγματος όρμη- σαν εμπρός για να αποκόψουν το εχθρικό πεζικό (μονάδα του Συντάγματος North Nova Scotia Highlanders) από τα άρματα, ενώ το 1ο Τάγμα που πλησίαζε στο πεδίο της μάχης επιτέθηκε στο πλευρό της 9ης Ταξιαρχίας εισχωρώντας βαθιά στις γραμμές της. Η προώθηση των γερμανικών αρμάτων είχε αιφνιδιάσει τους Καναδούς, υποχρεώνοντας το πεζικό να συμπτυχθεί στο Ωτί. Το 3ο Τάγμα τούς καταδίωξε πεισματικά. Οι Γερμανοί κατέλαβαν το Ωτί και το Φρανκβίλ. Η επίθεση εξελισσόταν ταχύτατα. Πολλοί αιχμάλωτοι συγκεντρώθηκαν και οδηγήθηκαν στα μετόπισθεν. Το Μπυ- ρόν, ένα χιλιόμετρο βόρεια, ήταν ο επόμενος στόχος. Ο Μάγιερ έγραψε: «Οι εχθρ ικές δυνάμ ε ις φαίνονταν να έχουν α ιφνιδ ιαστεί τε λ ε ί

105

ως. Το πυροβολικό των δύο πλευρών δεν έβαλε ούτε μ ία οβίδα».

Τα πάντσερ άρχισαν να κατευθύνονται προς το Μπυρόν. Εκεί τα καναδικά αντιαρματικά πυροβόλα έπληξαν τέσσερα ή πέντε γερμανικά άρματα. Η έλλειψη εμπειρίας των πληρωμάτων της «Hitlerjugend» έγινε εμφανής όταν τα υπόλοιπα πραγματοποίησαν στροφή 180 μοιρών για να αποσυρθούν. Σε ένα από τα άρματα που κτυπήθηκαν επέβαινε ο Χανς Φεν: «Το βλήμα έκοψε το πόδι του επ ικεφαλής του άρματος -λοχία α 'τά ξης Εσερ- αλλά άκου- σα ότι αργότερα βγήκε από τον πύργο. Το άρμα τυλ ίχθηκε αμέσως στις φλόγες που προκάλε- σαν φωσφορούχα βλήματα. Ημουν αβοήθητος. Γύρισα πίσω με εγκαύματα τρίτου βαθμού στους γρεναδιέρους που ακολουθούσαν. Ταράχθηκαν μόλις με είδαν, σαν να είχαν δει

Ανδρες του Σου Τάγματος του Συντάγματος Gordon

Highlanders [15η (Σκωτσέζικη) Μεραρχία Π εζικού] αναμένουν τη

διαταγή για την έναρξη της επιχείρησης «Epsom».


Η μάχη της Καν και η άμυνα της 12ης Μ εραρχίας Πάντσερ

των SS «Hitlerjugend».

βρικόλακα». Οι γρεναδιέροι έφθασαν τελικά ατο Μπυρόν, όμως μια καναδική αντεπίθεση τους απώθησε.

Η επιβράδυνση της επίθεσης προκαλούσε ανησυχία στον Μάγιερ. Οι Καναδοί είχαν συ- νέλθει από την αρχική έκπληξη και το πυροβολικό τους, έχοντας βρει την απόσταση, βομβάρδιζε την περιοχή με πυκνά πυρά. Ωστόσο, ο Μάγιερ δ ιέταξε τα πάντσερ να επαναλάβουν την επίθεση. Παράλληλα το 1ο Τάγμα πλησίαζε στο Καμπ. Ο Εμίλ Βέρνερ αφηγήθηκε αργότερα: «Ως το Καμπ όλα έβαιναν καλώς. Το χωριό φαινόταν εντάξει. Ομως στα περίχωρα δ ε

χθήκαμε πυρά από πεζικό και στη συνέχεια έ- γινε κόλαση». Η προέλαση του 1ου Τάγματος ανακόπηκε από καναδικά άρματα και πυρά πολυβόλων, ενώ αργότερα εμφανίσθηκαν κατα- διωκτικά-βομβαρδιστικά. Αγνοώντας την κατάσταση μπροστά από τη μονάδα και αδυνατώντας να έλθει σε επαφή με καμία από τις μονάδες υποστήριξης, ο διοικητής του Τάγματος αποφάσισε να καταλάβει αμυντική θέση. Η επίθεση της «Hitlerjugend» όχι μόνο είχε επιβραδυνθεί, αλλά και, όπως έντρομος ανακάλυψε ο Μάγιερ, η 21η Μεραρχία δεν είχε καταφέρει να προωθηθεί. Το δεξιό πλευρό του ή

Πυτό ον Μ π εσ έν·

12η hfflaSS

Αεροδρόμιο Καρπικέ Β ενουά·

ϊτοιχεία 2 Ιη ς ΜΙ

Ιπαρο^

Στοιχεία 2ης ΜΙ

προς Μπρετβίλ συρ Λεζ

Βιγιέρ ΜττοκάζΓραμμή μετώπου, βράδυ 24 Ιουνίου

Γραμμή μετώπου, βράδυ 30 Ιουνίου

Γερμανικές αντεπιθέσεις 29/6 & Ι/7

Βρετανικές επιθέσεις 26 Ιουνίου





Συμμαχικό μέτωπο

Ορια σωμάτων στρατού

l l : Ιω μα Στρατού




Μ ΕΓΑΛ ΕΣ ΜΑ Χ Ε Σ

ταν ακάλυπτο και απειλείτο από βρετανικά άρματα που είχαν κάνει την εμφάνισή τους. Οι αξιωματικοί του 1ου Τάγματος ανέλαβαν πρωτοβουλία. Οργάνωσαν ταχύτατα μια σειρά αντιαρματικών όπλων για να καθυστερήσουν τον εχθρό, ενώ λίγο αργότερα ένας ουλαμός PzKpfw IV αποκατέστησε προσωρινά το μέτωπο. Το 1ο Τάγμα μέτρησε 15 νεκρούς, 87 τραυματίες και δέκα αγνοούμενους. Οι απώλειες του 2ου Τάγματος ήταν μεγαλύτερες και πε- ριελάμβαναν τον διοικητή της μονάδας και τους περισσότερους διο ικητές λόχων. Εξι PzKpfw IV της 2ης Επιλαρχίας καταστράφηκαν. Το καναδικό 27ο Σύνταγμα Τεθωρακισμένων (The Sherbrooke Fusiliers Regiment), που εκτέλε- σε την επίθεση, έχασε 28 άρματα, ενώ η καναδική 9η Ταξιαρχία 245 άνδρες.

Η κατάσταση ήταν επισφαλής για τους νεαρούς στρατιώτες της 12.SS, εκείνο ι όμως δεν ήταν πρόθυμοι να υποχωρήσουν. Ενας διοικητής λόχου περιέγραψε χαρακτηριστικά τις δυσκολίες που συνάντησε όταν προσπάθησε να αποσύρει εκτεθειμένες ομάδες, οι οποίες, έ χοντας καταλάβει τ ις θέσεις τους μετά από σκληρή μάχη, αρνούντο να συμπτυχθούν: «Ολοι είχαν τη θέληση να φθάσουν στη Θάλασσα. Ηταν δύσκολο να τους συγκρατήσεις. Η διαταγή για σύμπτυξη αντιμετωπίσθηκε με δυσπιστία και ως αποτέλεσμα εκτελέσθηκε μετά από μακρά καθυστέρηση». Το 25ο Σύνταγμα υποχρεώθηκε να οχυρωθεί για να αντιμετωπίσει τις συμμαχικές επιθέσεις.

Οι Καναδοί είχαν «παραδώσει» περισσότε

ρα από τέσσερα χιλιόμετρα εδάφους βόρεια και βορειοδυτικά της Καν, έχοντας υποστεί σημαντικές απώλειες σε άνδρες και εξοπλισμό. Πολλοί στρατιώτες και από τις δύο πλευρές εντυπωσιάσθηκαν από τη δράση της νέας μεραρχίας. Στρατιώτες των Συμμάχων κλονίστηκαν στη θέα εφήβων με στολές των SS. Ηταν η πρώτη τους επαφή με τη γενιά της Νεολαίας του Χίτλερ (θα υπήρχαν και άλλες επί γερμανικού εδάφους). Ο πολεμικός ανταποκριτής Τσέστερ Ουίλμοτ σημείωσε: «Οι άνδρες της 12.SS, οι οποίοι αμύνονταν σε εκείνο τον τομέα, πολέμησαν με αποφασιστικότητα και ορμή που λ ίγες φορές συναντήθηκαν και ποτέ δεν ξεπεράστηκαν καθ ’ όλη την εκστρατεία στη βορειοδυτική Ευρώπη». Ο Ρούντολφ Σαφ, που υπηρετούσε στο 1716 Σύνταγμα Πυροβολικού, είδε στρατιώτες της Μεραρχίας να επιστρέφουν εξουθενωμένοι με δάκρυα απογοήτευσης στα μάτια, δ ιότι είχαν αποτύχει να απωθήσουν τους Συμμάχους στη θάλασσα. Τη νύχτα πληρώματα της 5ης Ιλης ανακάλυψαν τρόφιμα μέσα στα κατεστραμμένα άρματα των Καναδών που είχαν απομείνει εντός των γερμανικών γραμμών. Καταβρόχθισαν τα ευ- ρήματά τους, τα οποία περιελάμβαναν φ ιστίκια, σοκολάτες και παστό βοδινό.

Αργά το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι υπόλοιπες μονάδες της Μεραρχίας έφθασαν στην περιοχή της Καν και το 26ο Σύνταγμα Γρεναδιέρων των Πάντσερ, υπό τον αντισυ- νταγματάρχη των SS Βίλχελμ Μόνκε, επ ιτέθηκε κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής

Το βόρειο τμήμα της πόλης Καν στις 10 Ιουλίου 1944. Η καταστροφή οφ είλετα ι στους συμμαχικούς βομβαρδισμούς και στη χερσαία μάχη. Η γερμανική προπαγάνδα εκ μ ετα λ λ εύ τη κ ε στο έπακρο τις απώλειες των Γάλλων πολιτών.

107


Οι Καναδοί σημείωσαν ότι, αν και από τον εχθρό δεν έλειπαν

το πείσμα, η τόλμη και η αποφασιστικότητα, οι νεαροί Γερμανοί

δεν διέθεταν τακτική και συνήθιζαν να

επιτίθενται τμηματικά, χωρίς να

εκμεταλλεύονται τις ευνοϊκές ευκαιρίες.

108

Καν - Μπαγιέ. Σχεδόν ταυτόχρονα το καναδικό 6ο Σύνταγμα Τεθωρακισμένων κατέλαβε το Μπρετβίλ λοργκεγιέζ και στη συνέχεια κινή- θηκε κατά μήκος του ίδιου δρόμου με στόχο το Καρπικέ. Η επίθεση του 26ου Συντάγματος που προηγήθηκε στέρησε από τους Καναδούς την ευκαιρία να καταλάβουν το αεροδρόμιο. Οι γρεναδιέροι εισήλθαν στο Πυτό ον Μπεσέν, περικυκλώνοντας και εξουδετερώνοντας τρεις εχθρικούς λόχους πεζικού. Ωστόσο, μια ασυγκράτητη αντεπίθεση της 7ης Καναδικής Ταξιαρχίας εκδίωξε τους Γερμανούς και προ- κάλεσε βαριές απώλειες.

Την επόμενη ημέρα, 8 Ιουνίου, ο Βιτ δ ιέταξε την ανακατάληψη του Μπρετβίλ από μια ίλη αρμάτων Panther της 2ης Επιλαρχίας και τον λόχο αναγνώρισης του 25ου Συντάγματος. Η αντεπίθεση θα πραγματοποιείτο τη νύχτα ε- ξαιτίας της συνεχούς παρουσίας της συμμαχικής αεροπορίας. Τα πάντσερ, υπό την προσωπική καθοδήγηση του Μάγιερ, ο οποίος επέ- βαινε σε ένα Panther (άλλες πηγές αναφέρουν στη μοτοσικλέτα του), έφθασαν εκε ί τα μεσάνυχτα. Ακολούθησε σφοδρή ανταλλαγή πυρών, «η οποία φώτισε την περιοχή με τροχιοδεικτικά πυρά και φλεγόμενα οχήματα». Η μάχη διήρκεσε αρκετές ώρες, κατά τις οποίες ε πικράτησε σύγχυση. Το Μπρετβίλ ανακαταλή- φθηκε και ο σταθμός διοίκησης ενός εχθρικού τάγματος περικυκλώθηκε, όμως η γερμανική νίκη υπήρξε σύντομη και το χωριό εγκαταλείφθηκε ξανά.

Καμία από τις αντίπαλες δυνάμεις δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τη νίκη και οι δύο πλευρές ενίσχυσαν τις γραμμές τους και αποδύθηκαν σε μια μάχη φθοράς γύρω από τα χωριά της περιοχής. Οι Καναδοί σημείωσαν ότι, αν και από τον εχθρό δεν έλειπαν το πείσμα, η τόλμη και η αποφασιστικότητα, σι νεαροί Γερμανοί δεν δ ιέθεταν τακτική και συνήθιζαν να επ ιτίθεντα ι τμηματικά, χωρίς να εκμεταλλεύοντα ι τις ευνοϊκές ευκαιρίες. Η 12.SS συνέχισε με επιμονή να προβάλλει πεισματική άμυνα και να οργανώνει μικρές αντεπιθέσεις.

Αργά το απόγευμα της 9ης Ιουνίου η Μεραρχία Πάντσερ «Lehr» έφθασε στην πρώτη γραμμή και κατέλαβε θέσεις στο πλευρό της 12.SS. Είχε ταξιδέψει στο μέτωπο από τη Σαρ- τρ και είχε απολέσει περισσότερα από 80 πυροβόλα, 130 φορτηγά, πέντε άρματα μάχης και πληθώρα άλλων τεθωρακισμένων οχημάτων λόγω των συμμαχικών αεροπορικών επιθέσεων. Με την 21η Μεραρχία Πάντσερ και τη «Hitlerjugend» αποτελούσαν την κύρια γερμανική αμυντική ασπίδα γύρω από την Καν. Μαζί τους βρίσκονταν πολυάριθμες μικρές μονάδες, οι οποίες είχαν υποχωρήσει από τον παράκτιο τομέα. Ο Μάγιερ, άνθρωπος που έλεγε ξεκάθαρα τη γνώμη του, δεν σταμάτησε να δ ιαμαρτύρεται δ ιότι πολλές μάχες είχαν χαθεί εξαιτίας εκείνων των εξαντλημένων μονάδων.

Για τις 10 Ιουνίου σχεδιάστηκε μια νέα γερμανική αντεπίθεση, στην οποία θα συμμετείχαν οι τρεις μεραρχίες τεθωρακισμένων. Ωστόσο, προτού το σχέδιο τεθ ε ί σε εφαρμογή, οι Σύμμαχοι ανέλαβαν πρωτοβουλία και ένα τάγμα του Συντάγματος Royal Ulster Rifles, υποστηριζόμενο από τα πυροβόλα της βρετα

νικής 3ης Μεραρχίας και ενός θωρηκτού του Βασιλικού Ναυτικού, επ ιτέθηκε στην αριστερή πλευρά της Μεραρχίας «Lehr». Η επόμενη βρετανική επίθεση εκδηλώθηκε μεταξύ των γραμμών του Ι./25 και του ΙΙ./25. Η 2η Πυροβολαρχία έβαλε πυρά ανάσχεσης και τα γερμανικά πολυβόλα υποχρέωσαν τους Βρετανούς να αποσυρθούν. Σύμφωνα με βρετανικές πηγές, «η πυκνότητα των γερμανικών πυρών στη δασώδη περιοχή βόρεια του Καμπ από τις 16.00 ως τη δύση του ηλίου ήταν τέτοια, που όμοιά της δεν υπήρξε σε όλη την εκστρατεία».

Στις 11 Ιουνίου το βάρος της μάχης έπεσε στο 2βο Σύνταγμα. Οι Καναδοί είχαν αποφασίσει να εκκαθαρίσουν την κοιλάδα Μυ, καταλαμβάνοντας το ύψωμα στο Λε Ω ντυ Μπασκ (όπου βρισκόταν το διοικητήριο του αντισυ- νταγματάρχη Μόνκε). Το καναδικό 6ο Σύνταγμα Τεθωρακισμένων οδήγησε την επίθεση με την υποστήριξη ενός τάγματος πεζικού. Δεχόμενοι σφοδρά πυρά πυροβολικού, οι Καναδοί πέρασαν από το Νορέ ον Μπεσέν και πορεύ- θηκαν σε ακάλυπτο έδαφος, στα σπαρμένα με σιτάρι χωράφια βόρεια του Λε Μενίλ Πατρύ. Τα προπορευόμενα άρματα έφθασαν στο χωριό κάτω από πυρά πολυβόλων και όλμων και δέχθηκαν συνδυασμένη επίθεση στις πλευρές από δύο τάγματα του γερμανικού Συντάγματος. Οι Καναδοί υποχώρησαν αφήνοντας πίσω τους 37 κατεστραμμένα άρματα, 95 νεκρούς άνδρες και πολλούς τραυματίες. Οι περισσότερο ι απομακρύνθηκαν από Καναδούς τραυματιοφορείς υπό τα βλέμματα των ανδρών της «Hitlerjugend». Αλλες μονάδες προωθήθη- καν εσπευσμένα για να αντικαταστήσουν το 6ο Σύνταγμα Τεθωρακισμένων και οχυρώθηκαν κοντά στα χωριά Μπρε και Ρο. Πολύ σύντομα επρόκειτο να ανακαλύψουν την αγριότητα της γερμανικής άμυνας. Λίγες περίπολοι που πλησίασαν στο Ρο επέστρεψαν στις γραμμές τους. Οι γρεναδιέροι τούς άφηναν να φθάσουν ακριβώς στις θέσεις τους προτού ανοίξουν πυρ. Αργά το απόγευμα της 11ης Ιουνίου, το 46ο Τάγμα Κομάντο των Βασιλικών Πεζοναυτών επ ιτέθηκε στο χωριό, το οποίο καταλήφθηκε μετά από μάχη σώμα με σώμα.

Η Μεραρχία «Hitlerjugend» εξακολούθησε να αμύνεται «γαντζωμένη» στα ερείπια της Καν και των χωριών της περιοχής, σε μερικές από τις πιο σκληρές μάχες στην εκστρατεία της Νορμανδίας. Οι συνεχείς βομβαρδισμοί του πυροβολικού και του ναυτικού δεν άφηναν περιθώρια για άσκοπες μετακινήσεις. Οι νεαροί πολεμιστές ήταν σχολαστικά παραλλαγμένοι και ανεπτυγμένοι στα ερείπια σπι- τιών, σε χαντάκια και δίπλα στα άρματα, τα οποία χρησιμοποιούντο ως κινητά οχυρά. Καλυμμένοι με σκόνη, με τη βλοσυρότητα της μάχης να διαγράφεται στα νεαρά πρόσωπά τους πολεμούσαν χωρίς πιθανότητα νίκης. Τα ίχνη που άφηναν οι γρεναδιέροι καθώς προωθούντο προς τις θέσεις τους τη νύχτα εξαλείφονταν επιμελώς πριν από το ξημέρωμα, όταν τα αναγνωριστικά αεροσκάφη έκαναν την εμφάνισή τους. Η ένταση που επικρατούσε ήταν απίστευτη. Ο καθένας φρόντιζε να κρατήσει το έδαφος που κατείχε, φοβούμενος τυχόν εχθρική επίθεση μεγάλης κλίμακας, η οποία


βέβαια δεν πραγματοποιήθηκε. Η γερμανική αμυντική περίμετρος γύρω από την Καν πύκνωσε και οι δύο πλευρές εκτέλεσαν μια σειρά τοπικών και συχνά ασυντόνιστων επ ιθέσεων, χωρίς να καταφέρουν να εξασφαλίσουν ένα στρατηγικό πλεονέκτημα. Οι Βρετανοί και οι Καναδοί μάταια προσπάθησαν να ανακαλύψου ν ένα αδύναμο σημείο στη γερμανική άμυνα.

Τα άρματα της 12.SS συνέχισαν να εκτε- λούν αντεπιθέσεις υποστηριζόμενα από τους γρεναδιέρους, οι οποίοι στριμώχνονταν πίσω τους για να προστατευθούν. Σε πολλές περιπτώσεις οι Βρετανοί και οι Καναδοί παρακολουθούσαν τον ασυγκράτητο εχθρό τους να δέχεται βλήματα όλμων και πυροβόλων καθώς προχωρούσε αργά προς τα εμπρός, στη σημαδεμένη από κρατήρες πορεία του. Οταν τα πάντσερ δεν μπορούσαν να προχωρήσουν άλλο, έκαναν όπισθεν. Τις περισσότερες φορές αδυνατώντας να δουν πίσω τους, συνέθλιβαν τους τραυματισμένους στρατιώτες ή όσους αναζητούσαν καταφύγιο και εγκατέλειπαν τα «κτυπημένα σώματα στην ουδέτερη ζώνη, ώ- σπου κάποιος μοναχικός ελεύθερος σκοπευτής του εχθρού να διακόψει το μαρτύριό τους». Ενας στρατιώτης ανέφερε ότι άκουγε τις τρομακτικές κραυγές ενός τραυματισμένου γρεναδιέρου της «Hitlerjugend», ο οποίος έκλαιγε αναζητώντας τη μητέρα του μέχρι τη στιγμή που δέχθηκε μια σφαίρα: «Το σώμα του ήταν κομματιασμένο από θραύσματα οβίδων πυροβολικού». Ο γιατρός του Τάγματος Μηχανικού, λοχαγός Δρ Φρήντρηχ Τσίστλερ, τραυματίστηκε ενώ περιποιείτο τους τραυματίες. Αργότερα θα θυμόταν: «Ημουν ξαπλωμένος, βαριά τραυματισμένος, μέσα στην αίθουσα συγκέντρωσης ενός νοσοκομείου εκστρατείας και ξαφνικά συνήλθα από τον λήθαργο της μορφίνης. Δίπλα μου άκουσα έναν σύντροφο που βογκούσε από τον πόνο, να μιλά καθαρά: «Μητέρα, Μητέρα όμως εννοώ τη Γερμανία». Ενώ σκεπτόμουν εκε ίνες τις λέξε ις αποκοιμήθηκα ξανά. Μετά από λίγο ξύπνησα και κατάλαβα ότι εκε ίνες οι λ έξε ις ήταν οι τελευτα ίες που είπε το αγόρι». Οι απώλειες αυξάνονταν και στις δύο πλευρές, όμως το γεγονός ήταν ιδιαίτερα ανησυχητικό για τους Γερμανούς, οι οποίοι αντιμετώπιζαν έναν πολύ ισχυρότερο ε χθρό.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ TOY BITΜία εβδομάδα μετά την απόβαση στις α

κτές της βόρειας Γαλλίας οι Σύμμαχοι δεν ε ίχαν καταφέρει να καταλάβουν την Καν. Στις 16 Ιουνίου ακόμα μια βρετανική προσπάθεια διάσπασης της γερμανικής αμυντικής γραμμής αναχαιτίστηκε μετά από σκληρή μάχη. Αν και κανείς θα έπρεπε να συγχαρεί τους γρεναδιέρους για την αντίστασή τους στις πεισματικές βρετανικές επιθέσεις, ήταν μια τραγική ημέρα ειλικρινούς θλίψης για τους άνδρες που υπηρέτησαν υπό τις διαταγές του υποστράτηγου Βιτ. Στις 16 Ιουνίου, ο σταθμός διοίκησης της Μεραρχίας στο Βενουά, 27 km νοτιοδυτικά της Καν, έγινε στόχος ενός παρατεταμένου βομβαρδισμού από σκάφη του Βρετανικού Ναυτι

κού. Ο υποστράτηγος Βιτ και τα περισσότερα μέλη του επιτελείου του βρίσκονταν μέσα στο σπίτι, όταν άκουσαν οβίδες πυροβόλων μεγάλου διαμετρήματος να περνούν από πάνω τους. Αμέσως ο Βιτ δ ιέταξε τους άνδρες του να κρυφτούν σε κάποιο καταφύγιο και ο ίδιος πήδηξε μέσα σε ένα όρυγμα. Εκείνη τη στιγμή μια οβίδα εξερράγη στις κορυφές των δένδρων και μια βροχή θραυσμάτων βρήκε τον διοικητή της Μεραρχίας στο κεφάλι, σκοτώνο- ντάς τον ακαριαία. Μέλη του επιτελείου του τραυματίστηκαν επίσης θανάσιμα. Αντικαταστάτης του ορίσθηκε ο συνταγματάρχης Μάγιερ, ο οποίος ήταν βαθύτατα συγκινημένος

από τον θάνατο του διοικητή του. Παρέδωσε τη διοίκηση του 25ου Συντάγματος Γρεναδιέρων στον αντισυνταγματάρχη Καρλ-Χάιντς Μίλιους, διοικητή του 3ου Τάγματος, ενώ ο λοχαγός Φριτς Στέγκερ ανέλαβε το 3ο Τάγμα. Αν και οι άνδρες εκτιμούσαν τον Μάγιερ, ήταν φανερό πως η μονάδα είχε χάσει την κεφαλή της. Ο γρεναδιέροι θαύμαζαν τον Βιτ και στο πρόσωπό του αναγνώριζαν έναν ηγέτη ο οποίος τους διοικούσε με ακλόνητη ηρεμία, ενώ σε κάθε δύσκολη στιγμή ήξερε να εξασφαλίζει την αυτοπεποίθηση και την ελπίδα μεταξύ των στρατιωτών του. Οι νέοι της Μεραρχίας τον περιέβαλλαν με τον σεβασμό που αξίζει σε μια πατρική μορφή. Μερικοί θεώρησαν τον πρόωρο θάνατό του κακό οιωνό και η ανησυχία τους για την έκβαση της μάχης στη Νορμανδία άρχισε να μεγαλώνει. Ομως ο Μάγιερ ήταν επίσης ένας εξαίρετος ηγέτης και στρατιώτης, τον οποίο οι νεαροί της «Hitlerjugend» σέβονταν ως ήρωα. Σε ηλικία 33 ετών είχε ήδη τ ιμηθεί με τον Σταυρό των Ιπποτών μετά Φύλλων Δρυός και πλέον ήταν ο νεώτερος διοικητής μεραρχίας της Wehrmacht. Στο πεδίο της μάχης ήταν ένας ριψοκίνδυνος ηγέτης, ο οποίος, χρησιμοποιώντας ανορθόδοξες μεθόδους, μετέφερε τις μάχες βαθιά μέσα στις εχθρικές γραμμές. Ωστόσο, παρά την επιτηδει- ότητα και τον ατρόμητο χαρακτήρα του, η αλ

Μ ε δεμένο το κεφάλι ο ταγματάρχης Βύνσε

(τραυματίστηκε από Θραύσμα οβίδας) κα τευθύ νετα ι στον

σταθμό πρώτων βοηθειών της Μ εραρχίας. Δίπλα του

διακρίνεται ο υπολοχαγός Ρούντολφ φον Ρίμπεντροπ,

γιος του υπουργού του Ράιχ, ο οποίος τραυματίστηκε στο

χέρι από συμμαχικά αεροσκάφη.

Μ ΕΓΑΛ ΕΣ Μ ΑΧ ΕΣ

Το βρετανικό σχέδιο, με την

κωδική ονομασία «Epsom», ήταν μια

προσπάθεια του βρετανικού VIII

Σώματος Στρατού να υπερκεράσει την

Καν από τη δύση, διεισδύοντας μεταξύ των

μεραρχιών «Lehr» και «Hitlerjugend».

110

λαγή της διοίκησης της 12.SS δεν έφερε καμία τακτική διαφορά. Ο Μάγιερ ανέλα6ε τη διοίκηση όταν η μονάδα Βρισκόταν στα πρόθυρα της καταστροφής: οι ανθρώπινες απώλειες ήταν βαριές (περιελάμβαναν τους περισσότερους διο ικητές λόχων και επικεφαλής διμοιριών), το υλικό που είχε καταστραφεί δεν είχε αναπληρωθεί και η κατάσταση του ανεφοδιασμού, κυρίως σε καύσιμα και πυρομαχικά, ήταν χαώδης. Μια αναφορά της 17ης Ιουνίου έγραφε: «Ο εχθρός μπορεί να πραγματοποιήσει επ ιτυχ ίες αποκλειστικά με τη χρήση της απίστευτης ανωτερότητας σε υλικό... η μαχητική αξία του πεζικού του είναι ήσσονος σημασίας. Μια από τις κύρ ιες προϋποθέσεις για επιτυχή ά μυνα και στη συνέχεια επ ίθεση είναι η αποτελεσματική κατασίγαση του εχθρικού πυροβολικού».

Η επόμενη συμμαχική επίθεση εκδηλώθηκε από τους Καναδούς, οι οποίοι είχαν την ε σφαλμένη εντύπωση ότι ο εχθρός υποχωρούσε. Τα τεθωρακισμένα κινήθηκαν επί ακάλυπτου εδάφους, το δε πεζικό ακολουθούσε σε οχήματα. Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Οι Γερμανοί περίμεναν καλυμμένοι, παρακολουθώντας τους Καναδούς να οδηγούνται στην αυτοκτονία. Αυτοί κατευθύνθηκαν προς το κέντρο των αμυντικών θέσεων των γρεναδιέρων και των ανδρών του Τάγματος Μηχανικού της Μεραρχίας, όμως το εποχούμενο πεζικό δεν μπορούσε να απομακρυνθεί από τα άρματα καθώς τα τελευτα ία είχαν γ ίνει στόχοι. Οι απώλειες ήταν πολλές και οι Γερμανοί κα- τάφεραν να καταλάβουν περιορισμένες εδαφ ικές εκτάσεις. Η συμμαχική επίθεση δεν διακόπηκε. Αλλες μονάδες συνέχισαν να επ ιτίθεντα ι γύρω από την Καν απεγνωσμένα προσπαθώντας να διασπάσουν την αμυντική γραμμή κοντά στην πόλη. Οι τρεις μεραρχίες πάντσερ δεν δ ιέθεταν αρκετή δύναμη για να εξαπολύσουν αντεπίθεση. Δυνάμεις που θα αντικαθιστούσαν τις μονάδες στην περιοχή της Καν ε ίχαν εμπλακεί σε μάχες. Ο υπολοχαγός Εμιλ Μετρ, διοικητής του 4ου Λόχου Μεταφορών, ανέφερε την κατάσταση: «Ο εφοδιασμός των μαχόμενων τμημάτων διεξαγόταν, κατά κανόνα, κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ωστόσο, η η μερήσια δραστηριότητα δεν μπορούσε πάντοτε να αποφευχθεί. Τάγματα και πυροβολαρχ ίες που είχαν εξαντλήσει σχεδόν όλα ή όλα τα πυρομαχικά, ανυπομονούσαν για τα ζωτικής σημασίας πυρομαχικά, ώστε να δ ιατηρήσουν την ικανότητά τους για άμυνα. Επιστρέ- φοντας από μ ια νυχτερινή αποστολή, έχοντας αποκοιμηθεί εξουθενωμένοι, οι οδηγοί σηκώνονταν από τους χώρους ανάπαυσης. Κάθονταν πίσω από τα τιμόνια τους χωρίς διαμαρτυρία και έφευγαν. Συχνά εκείνα τα ταξίδ ια ή ταν χωρίς επιστροφή». Τα αρχεία του Ι./25 που διασώζονται δείχνουν ότι τις τελευτα ίες δύο εβδομάδες ο μέσος όρος των απωλειών καθημερινά ήταν ένας ή δύο νεκροί και 12 τραυματίες ή αγνοούμενοι. Στις 23 Ιουνίου η δύναμή του είχε μειωθεί σε 539 αξιωματικούς και άνδρες (στην αρχή του μήνα ήταν 700), αν και κατείχε τον πιο ήσυχο τομέα του μετώπου. Στις24 Ιουνίου οι απώλειες της Μεραρχίας «Hitlerjugend» ανέρχονταν σε 2.550 άνδρες, α

ριθμός που δεν μπορούσε να αναπληρωθεί. Η Μεραρχία ανέφερε ότι δ ιέθετε 58 PzKpfw IV,44 Panther, 233 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, αναγνώρισης και παρατήρησης πυροβολικού και 17 βαρέα αντιαρματικά πυροβόλα.

Οι άνδρες της «Hitlerjugend» προετοίμασαν νέα αμυντικά έργα για να αντιμετωπίσουν την αναμενόμενη εχθρική επ ιθετική ενέργεια στην πόλη. Μια καταχώρηση στο πολεμικό ημερολόγιο του 1ου Τάγματος του 25ου Συντάγματος με ημερομηνία 22 Ιουνίου επιβεβαιώνει τη σπουδαιότητα εκείνων των νέων αμυντικών έργων: «Η Μεραρχία αναμετάδωσε ένα υποκλεμμένο εχθρ ικό μήνυμα ασυρμάτου, το οποίο υποδήλωνε ότι ο εχθρός επ ιθυμ ε ί να βρίσκεται στην Καν εντός 24 ωρών». Ο στρατηγός Μοντγκόμερυ, διοικητής της 21ης Ομάδας Στρατιών, είχε την ελπίδα ότι η κατάληψη της Καν θα παρέσυρε το μεγαλύτερο μέρος των γερμανικών τεθωρακισμένων στην ανατολική πλευρά του συμμαχικού προγεφυρώματος και θα δημιουργούσε τις κατάλληλες συνθήκες για την έξοδο των Αμερικανών προς τη δύση. Το βρετανικό σχέδιο, με την κωδική ονομασία «Epsom», ήταν μια προσπάθεια του βρετανικού VIII Σώματος Στρατού να υπερκεράσει την Καν από τη δύση, διεισδύοντας μεταξύ των μεραρχιών «Lehr» και «Hitlerjugend». Στη συνέχεια, η βρετανική επίθεση θα κατευ- θυνόταν ανατολικά, θα διέσχιζε τον ποταμό Οντόν και θα καταλάμβανε το υψηλότερο σημείο της περιοχής, τον λόφο 112 (ύψους 112 m). Ως την τελευτα ία στιγμή οι δύο γερμανικές μεραρχίες προετοιμάζονταν για τη βρετανική επίθεση. Το 25ο Σύνταγμα Γρεναδιέρων Πάντσερ ανέφερε στον Μάγιερ ότι ήταν ισχυρά εγκατεστημένο στην αμυντική γραμμή. Συμπληρωματικά των ατομικών ορυγμάτων, οργανώθηκαν μέσα σε σπίτια αμυντικές θέσεις για το πεζικό και τα πολυβόλα, οι οποίες επι- λέχθηκαν με μεγάλη προσοχή, καλύφθηκαν ε- πιμελώς με παραλλαγή και προετοιμάσθηκαν για μάχη εκ του σύνεγγυς. Τοποθετήθηκαν κωλύματα με νάρκες και εμπόδια από συρματόπλεγμα. Οι λόχοι του 26ου Συντάγματος ε ίχαν καταφέρει να ενισχύσουν τις θέσεις τους επιδέξια αν και δ ιέθεταν περιορισμένο χρόνο και μέσα. Αμυντικές θέσεις για ελαφρά και βαρέα όπλα πεζικού αναπτύχθηκαν σε κτίρια με εκτενείς ζημιές ή σε κατεστραμμένα σπίτια, όμως ήταν καλά παραλλαγμένα κάτω από λοφίσκους τούβλων και μισοκαμένων επίπλων. Πίσω από τις γραμμές του 26ου Συντάγματος ε ίχαν οχυρωθεί με την ίδια προσοχή τα PzKpfw IV της 2ης Επιλαρχίας του 12ου Συντάγματος. Βαρέα όπλα πεζικού, άρματα και πυροβόλα σχημάτιζαν ισχυρά αμυντικά σημεία στο κύριο πεδίο μάχης, εκε ί όπου ορισμένες περιοχές της αμυντικής γραμμής δεν είχαν ικανό πλάτος.

Τα ξημερώματα της 26ης Ιουνίου οι Βρετανοί εξαπέλυσαν την επιχείρηση «Epsom», η οποία άρχισε με προπαρασκευή πυροβολικού από πλέον των 700 πυροβόλων και εκτελέσθηκε από τρεις μεραρχίες πεζικού και δύο ταξιαρχίες τεθωρακισμένων. Το αποδυναμωμένο ΙΙ./26 Τάγμα, υπό τη διοίκηση του ηλικίας 27 ε-

Μ Ε ίΑ Α Ε Σ Μ ΑΧ ΕΣ

τών λοχαγού Γκέρχαρντ Μπρέμερ, πολέμησε σκληρά χωρίς επαρκή υποστήριξη αρμάτων και πυροβολικού. Κρατώντας αντιαρματικούς εκτοξευτές, οι γρεναδιέροι επ ιτέθηκαν στα εχθρικά άρματα. Ο Μάγιερ δεν μπορούσε να καταλάβει «πού βρήκαν εκείνο ι οι νεαροί τη δύναμη να επιβιώσουν από αυτόν τον ορυμαγδό σιδήρου και καταστροφής».

Η βρετανική 49η Μεραρχία Πεζικού κατευ- θύνθηκε στο Ρωραί, όμως συνάντησε αναπάντεχα σκληρή αντίσταση από το ΙΙΙ./26. Ο Γερμανός μέραρχος έγραψε στο βιβλίο του «Grenadiere»: «Ξημερώνει. Ολα είναι ακόμα σιωπηλά. Βρίσκομαι ακόμα κοντά στο Ρωραί με τον Μαξ Βύνσε και παρακολουθώ τα τελευ ταία πάντσερ που μεταβαίνουν στην περιοχή συγκέντρωσης. [...] Τότε οι γερμανικές πυροβολαρχίες άρχισαν να βάλλουν ομοβροντίες. Τα βρετανικά επ ιθετικά αεροσκάφη βρυχώ- νται από πάνω και ρίχνουν τις ρουκέτες τους ουρλιάζοντας στο Ρωραί. Η κόλαση της μάχης του υλικού έχει αρχίσει. Τα πρώτα πάντσερ κ ινούνται κροταλίζοντας πρ'ος το μέτωπο. Αρχικά η επίθεση εξελίσσετα ι καλά, όμως δ ιακόπτεται από μ ια βρετανική αντεπ ίθεση και καταλήγει σε μ ια μάχη άρματος εναντίον άρματος η οποία δ ιενεργείτα ι με μεγάλη αποφασιστικότητα. [...]Η Καν είναι ο στόχος της επ ίθεσης. Η πόλη πρόκειται να «πνιγεί» από μ ια κυκλωτική κίνηση. Η Καν είναι το βραβείο του Μοντγκόμερυ και θα επ ιφέρει την κατάρρευση του γερμανικού μετώπου. Παντού γύρω μου άνδρες ατενίζουν μαγεμένοι το φονικό θέαμα. Ερυθροπυρωμένο ατσάλι σφυρίζει από πάνω μας και βυθίζεται στο υγρό έδαφος με ένα σύριγμα».

Η 15η (Σκωτσέζικη) Μεραρχία Πεζικού είχε ως στόχο τις γέφυρες επί του ποταμού Οντόν, απ' όπου θα διερχόταν η 11η Τεθωρακισμένη Μεραρχία. Επί τρεις ώρες το γερμανικό μέτωπο στην περιοχή του Σαίν Μωβιέ δεχόταν πυρά πυροβολικού. Μέσα στο χωριό η μικρή δύναμη των γρεναδιέρων που υπερασπιζόταν τον σταθμό διοίκησης του Ι./26 δέχθηκε επίθεση από 15 Sherman και ένα φλογοβόλο άρμα. Ο λοχίας β’ τάξης Εμιλ Ντυρ προσφέρθηκε να το εξουδετερώσει. Αρπαξε έναν εκτοξευτή Panzerfaust, σημάδεψε και πυροδότησε το όπλο, όμως η βολή του αστόχησε. Τα πολυβόλα των εχθρικών αρμάτων έβαλαν εναντίον του. Ο Ντυρ κτυπήθηκε στον θώρακα, όμως κατάφερε να καλυφθεί. Εξοργισμένος από την αστοχία του, πήρε ένα νέο Panzerfaust και προσπάθησε να πλησιάσει τον στόχο του. Οι Βρετανοί πολυβολητές τον απέτρεψαν. Ο Ντυρ γνώριζε ότι, αν δεν εξουδετέρωνε το φλογοβόλο, ο ίδιος και οι σύντροφοί του δεν είχαν ελπίδα ζωής. Στην τρίτη προσπάθειά του πήρε μαζί του ένα σακίδιο με εκρηκτικά και τρέχο- ντας ανάμεσα στις βολίδες των πολυβόλων έ- φθασε στον στόχο του. Τοποθέτησε τα εκρηκτικά στο σκάφος του εχθρικού άρματος και καλύφθηκε περιμένοντας την έκρηξη. Το σακίδιο έπεσε. Ο Ντυρ έτρεξε ξανά. Το σήκωσε και το κράτησε στην εξωτερική επιφάνεια του στόχου του. Μια τρομερή «γροθιά» στο στήθος του τον πέταξε μακριά, καθώς τα εκρηκτικά εξερράγησαν τυλίγοντας το άρμα στις φλό

Ενα ημιερπυστριοφόρο SdKfz 251 Ausf D της Μ εραρχίας «Hitlerjugend» (διακρίνεται το έμβλημα της μονάδας) στη Νορμανδία. Η παραλλαγή είναι σε χρώματα γκρι και/ή καιρέ με κίτρινο και συμπληρώνεται από πυκνά φυλλώματα.

Το ημιερπυστριοφόρο SdKfz 251/7 Ausf D της Μ εραρχίας «Hitlerjugend» φω τογραφήθηκε στη Νορμανδία. Φέρει τακτικό αρι&μό 440 σε κόκκινο ή μαύρο χρώμα και δ ιατηρεί το παλαιότερου τύπου πολυβόλο MG 34. Η έκδοση 251/7 προοριζόταν για τις μονάδες μηχανικού.

γες. Εχοντας σχεδόν παραλύσει από τον πόνο που του προκαλούσαν τα ακρωτηριασμένα πόδια του, ο Ντυρ κατάφερε να συρθεί προς τους συντρόφους του, οι οποίοι με τη σειρά τους τον έσυραν σε κάλυψη και κάλεσαν ιατρική βοήθεια. Πλέον δεν μπορούσε να γίνει τίποτα για τον λοχία Ντυρ. Οι άνδρες του τον μετέφεραν υπό τη σκιά ενός δένδρου. Ζήτησε να τον ανασηκώσουν για να δει το αποτέλεσμα της ενέργειάς του, όμως καπνός και φλόγες έ κρυβαν το σκηνικό. «Πάει;» ρώτησε. Οι σύντροφοί του αφαίρεσαν το κράνος και στήριξαν το κεφάλι του στο δοχείο της αντιασφυ- ξιογόνου προσωπίδας του. Ο Ντυρ ζήτησε ένα τσιγάρο και έμεινε ξαπλωμένος και σκεπτικός. Μετά στράφηκε στους φίλους του και είπε: «Αποχαιρετήστε τη γυναίκα μου και τα μικρά - και φροντίστε τους εαυτούς σας». Εκλεισε τα μάτια του, πήρε μια βαθιά τελευτα ία αναπνοή και έμεινε ακίνητος. Ο Εμιλ Ντυρ (1920-1944) είχε ήδη τιμηθεί με τον Σιδηρούν Σταυρό Β’ Τάξης και Α’ Τάξης για τη γενναιότητα που είχε επ ιδείξει τον Ιούνιο. Αμέσως προτάθηκε για τον Σταυρό των Ιπποτών, ο οποίος του απονε- μήθηκε μετά θάνατον στις 23 Αυγούστου.

Κατά τη διάρκεια των μαχών εκείνης της ημέρας, τα γερμανικά άρματα εξουδετέρωσαν τουλάχιστον 50 εχθρικά. Αντίθετα, οι γρεναδιέροι υπέστησαν βαριές απώλειες και σε ορι-


Ο νεαρός πολεμιστής της Μ εραρχίας «Hitlerjugend»

αιχμαλω τίστηκε στις 8 Ιουλίου στην Καν και οδηγείτα ι στα

μετόπ ισθεν από έναν στρατιώτη της βρετανικής 3ης Μ εραρχίας.

Η μέση ηλικία των ανδρών της «Hitlerjugend»,

συμπεριλαμβανομένων των αξιωματικών, ήταν τα 18χρόνια.

«Εκρήξεις γύρω μου.

Το Panzerfaust σφυρίζει. Μερικά

Sherman πλήττονται και

αφήνουν καπνό.Εμείς οι

γρεναδιέροι δεν έχουμε βαρέα όπλα. Κρατούμε σφικτά τα

τυφέκιά μας».

112

σμένες περιοχές ολόκληρες μονάδες εξολοθρεύτηκαν μαζί με τους δ ιοικητές τους. Ο υποδεκανέας Γιόχεν Λοϋκάουφ περιέγραψε την απεγνωσμένη αναμέτρηση με τους Βρετανούς: «Η θέση δεν μπορεί πλέον να κρατηθε ί. Οι γρεναδιέροι προσκολλώνται στο βραχώδες όρυγμα. Βλήματα όλμων εκρύγνηνται στις κορφές των δένδρων. Βαριά πολυβόλα γαζώνουν τη θέση μας. Αρματα διεισδύουν στις γραμμές μας, κινούνται επάνω από το ό ρυγμα, εδώ, τώρα, θρυμματίζουν τους φράκτες από πυκνούς θάμνους. Εκρήξεις γύρω μου. Το Panzerfaust σφυρίζει. Μερικά Sherman πλήττονται και αφήνουν καπνό. Εμείς οι γρεναδιέροι δεν έχουμε βαρέα όπλα. Κρατούμε σφικτά τα τυφέκιά μας».

Νότια του Καρπικέ το έδαφος υψωνόταν ομαλά ως τον λόφο 112 (περίπου 8 km νότια της Καν), ο οποίος αποτελούσε τον κύριο στόχο της επιχείρησης «Epsom». Οι άνδρες της «Hitlerjugend» αμύνθηκαν πεισματικά, όμως υποχρεώθηκαν να συμπτυχθούν. Ενας Γερμανός που υποχρεώθηκε να πέσει στο έδαφος για να προφυλαχθεί από τον κυλιόμενο φραγμό του πυροβολικού, σηκώθηκε για να δει τη μονάδα του ανάμεσα σε εχθρικά άρματα και «άγριους Σκωτσέζους οι οποίοι έριχναν χειροβομβίδες». Η κατάσταση ήταν συγκεχυμένη και λίγοι επιζώντες διατήρησαν καθαρές αναμνήσεις από τη μάχη. Η βρετανική γραμμή του μετώπου κινήθηκε αργά προς τα νότια (καλύπτοντας περίπου 2.000 m ημερησίως) και δέχθηκε σκληρές αντεπιθέσεις από τη «Hitlerjugend». Οι Γερμανοί υποχρεώθηκαν να χρησιμοποιήσουν τις τελευτα ίες εφεδρείες τους για να ανακόψουν την επίθεση, όμως στις 27 Ιουνίου η βρετανική προέλαση ανανεώθηκε και την επόμενη ημέρα η 11η ΤΘ Με

ραρχία έφθασε στους πρόποδες του λόφου 112. Οι Γερμανοί υπερασπιστές διατήρησαν τις θέσεις τους για μικρό χρονικό διάστημα, όμως τελικά αποσύρθηκαν και στις 29 Ιουνίου οι Βρετανοί είχαν εξασφαλίσει τη σημαντική κορυφή. Ωστόσο, αν και ο συμμαχικός θύλακας είχε βάθος 8 km, πουθενά το πλάτος του δεν υπερέβαινε τα 3 km. Η διάσπαση του μετώπου δεν είχε επ ιτευχθεί και η στενότητα του θύλακα τον καθιστούσε προφανή στόχο για μια γερμανική αντεπίθεση. Αργά την ίδια ημέρα δύο νέες μεραρχίες τεθωρακισμένων των SS έφθασαν στο μέτωπο της Νορμανδίας και οι Γερμανοί προσπάθησαν να ανακτήσουν την πρωτοβουλία απειλώντας τη νότια πλευρά του βρετανικού VIII ΣΣ. Ο διοικητής του απέσυρε την 11η ΤΘΜ από τον λόφο 112 και έλαβε αμυντικές θέσεις, όταν τα πάντσερ του 12ου Συντάγματος αντεπιτέθηκαν με πολλές απώλειες. Η επίμονη βρετανική αντίσταση διέκοψε τη γερμανική επίθεση. Ο διοικητής του II Σώματος Πάντσερ SS, Πάουλ Χάουζερ, εξήγησε ότι «τα φονικά πυρά των ναυτικών πυροβόλων στη Μάγχη και το τρομερό βρετανικό πυροβολικό κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος της ε π ιθετικής μας δύναμης στον χώρο συγκέντρωσης». Οσα άρματα κατάφεραν να προωθηθούν αποτέλεσαν εύκολο στόχο για τα αντιαρματικά πυροβόλα του πεζικού, τα οποία είχαν τη δυνατότητα να τα εξουδετερώσουν από μικρή απόσταση.

Τις τελευτα ίες ημέρες του Ιουνίου η συμμαχική προσπάθεια να δ ιευρυνθεί το προγεφύρωμα ανακόπηκε από τη Μεραρχία «Hitlerjugend», η οποία πολέμησε πεισματικά, αν και το τελικό αποτέλεσμα είχε ήδη προδιαγράφει. Ακόμα και όταν απωθήθηκαν από τις αποδεκατισμένες θέσεις τους, οι νεαροί πο-


To PzKpfw IV Ausf Η της φω τογραφίας ανήκε στη 2η

Επιλαρχία του 12ου Συντάγματος Αρμάτων των

SS προτού κατα ληφ θεί σχεδόν ανέπαφο στη

Νορμανδία από βρετανικές δυνάμεις. Οι κ ά θ ετες

επ ιφάνειές του φέρουν αντιμαγνητική επικάλυψη

Zimmerit. Ο πρόχειρα βαμμένος αριθμός «635»

δηλώνει το 5ο άρμα του 3ου Ουλαμού της 6ης Ιλης.

λεμιστές συνέχισαν να αντιστέκονται. Η αποφασιστικότητα κατάφερε να ανασχέσει τη Βρετανική επιχείρηση και ως αποτέλεσμα απέτρεψε την κατάληψη του υψιπέδου νότια της Καν. Παρά την επιτυχία της, η Μεραρχία είχε συρρικνωθεί και οι επιζώντες ήταν εξουθενωμένοι. Οι περισσότερες μονάδες γύρω από την πόλη είχαν άμεση ανάγκη εφοδιασμού.

Η Μεραρχία «Hitlerjugend» παρέμεινε ανεπτυγμένη σε ομάδες μάχης Βόρεια και δυτικά της Καν. Βόρεια της πόλης μερικά άρματα υποστήριξαν αναξιόπιστες μονάδες όπως τη 16η Μεραρχία Πεζικού της Luftwaffe. To Ι./26 (περίπου 150-200 άνδρες, υπό τον ταγματάρχη των SS Μπέρνχαρντ Κράουζε), υποστηριζόμε- νο από μία πυροβολαρχία αντιαεροπορικού πυροβολικού 88 mm και 15 άρματα, κρατούσε το ζωτικής σημασίας αεροδρόμιο του Καρπικέ. Η συμμαχική επίθεση ανανεώθηκε στις 4 Ιουλίου, όταν η καναδική 3η Μεραρχία επ ιτέθηκε στο Καρπικέ με δύναμη τριών ταγμάτων και την υποστήριξη αρμάτων. Το χωριό καταλήφθηκε μέσα σε μία ώρα, όμως δύο επιθέσεις στα κτίρια του αεροδρομίου αντιμετωπίστηκαν με επιτυχία από 50 γρεναδιέρους! Το ενδιαφέρον των Καναδών για το αεροδρόμιο ανανεώθηκε τέσσερις ημέρες αργότερα. Στις 8 Ιουλίου ο αριθμός των αμυνόμενων είχε μειωθ ε ί σε 20, ενώ όλοι οι αξιωματικοί ήταν νεκροί.

Κατά τις επόμενες ημέρες οι Σύμμαχοι συνέχισαν να επ ιτίθενται στις γραμμές της Μεραρχίας «Hitlerjugend», προκαλώντας μεγάλες καταστροφές στις γερμανικές αμυντικές θ έ σεις. Το πεδίο μάχης παρουσίαζε αποθαρρυ- ντική εικόνα. Παντού όπου μπορούσε να φθά-

σει το βλέμμα υπήρχαν νεκροί γρεναδιέροι και Βρετανοί στρατιώτες και κατεστραμμένος εξοπλισμός.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «CHARNWOOD»Η κατάληψη της Καν είχε γ ίνει πλέον για

τους Συμμάχους θέμα γοήτρου αλλά και ανάγκης. Η έναρξη της επιχείρησης «Charnwood», της τελικής επίθεσης στην Καν, ορίσθηκε για τις 8 Ιουλίου. Ο προπαρασκευαστικός βομβαρδισμός της πόλης άρχισε την προηγούμενη ημέρα, όταν το βρετανικό θωρηκτό «Rodney» έ βαλε με τα γιγάντια πυροβόλα του, διαμετρήματος 406 mm, εναντίον στόχων βόρεια της πόλης. Στα βλήματα του Βασιλικού Ναυτικού προστέθηκαν 2.600 τόννοι βομβών της RAF, η οποία σφυροκόπησε την πόλη και τη γύρω περιοχή και επέτεινε τα ήδη έντονα προβλήματα ανεφοδιασμού των Γερμανών. Οι περισσότερες βόμβες ήταν εφοδιασμένες με πυροσωλήνες, οι οποίοι είχαν ρυθμιστεί για να εκραγούν την επόμενη ημέρα στις 04.20, ταυτόχρονα με την έναρξη της χερσαίας επίθεσης.

Νωρίς το πρωί της 8ης Ιουλίου άρχισε η προπαρασκευή πυροβολικού, την οποία ακολούθησε η προώθηση αρμάτων και πεζικού. Παρά τη συντριπτικά μεγάλη ισχύ πυρός (στην επίθεση συμμετείχαν τρεις μεραρχίες πεζικού και δύο ταξιαρχίες τεθωρακισμένων), η δεινή μαχητική ικανότητα των ανδρών της «Hitlerjugend» οδήγησε για άλλη μια φορά τους Βρετανούς και Καναδούς σε αιματηρές συγκρούσεις. Οι άνδρες του Μάγιερ αποτέλεσαν τον πυρήνα της γερμανικής άμυνας και πολέμησαν στα ερείπια γύρω από την Καν έχοντας την αίσθηση ότι ήταν άτρωτοι, αν και μετά από εβδομάδες συνεχών μαχών είχαν υποστεί σημαντικές απώλειες. Μετά από δύο ημέρες απεγνωσμένης μάχης τα βρετανικά τάγματα πεζικού είχαν υποστεί απώλειες που έφθαναν


Η επιχείρηση « Charnwood» για την κατάληψη της Καν

από τους Συμμάχους.

Μετά από δύο ημέρες

απεγνωσμένης μάχης τα βρετανικά

τάγματα πεζικού είχαν υποστεί απώλειες που

έφθαναν το 25% της δύναμής τους.

ΚΟΟC\J

c:Ο

Ηα!UJc:

C0ÖΌΙΟ*UJΝΟΟΟ

σ&C-a.

<1

Q.XΟΟ

XUl

το 25% της δύναμής τους. Ωστόσο, γύρω από την πόλη οι σφοδρές μάχες εξακολούθησαν να μαίνονται με διαδοχικά πυρά από το πυροβολικό, τους εκτοξευτές ρουκετών και το κροτάλισμα των γερμανικών πολυβόλων. Κάποιο στιγμή οι άνδρες του Μάγιερ είδαν τον διοικητή τους να τρέχει ανάμεσα στους δρόμους της πόλης κρατώντας έναν αντιαρματικό εκτοξευτή Panzerfaust. Στις γειτον ικές κωμο- πόλεις και χωριά η Μεραρχία «Hitlerjugend» πολέμησε μέχρι θανάτου για να αποτρέψει τον ε χθρό να κερδίσει έδαφος. Στο Μπυρόν σημειώθηκε ένας άγριος αγώνας φθοράς με βαριές απώλειες για τις δύο πλευρές. Τμήμα του ΙΙΙ./25 περικυκλώθηκε χωρίς να υπάρχει ελπίδα βοήθειας. Οι προωθημένες αμυντικές θέσεις της Καν απομονώθηκαν.

Ο Μάγιερ γνώριζε ότι σύντομα η μονάδα θα περικυκλωνόταν και θα εξολοθρευόταν. Ωστόσο, ο Χίτλερ είχε διατάξει την άμυνα στην Καν με κάθε κόστος. Ο Μάγιερ είχε εκπλαγεί

με τη διαταγή και σκεπτόταν να την αγνοήσει αντί να γ ίνει μάρτυρας της αυτοκτονίας των νεαρών μαχητών. Οι ενισχύσεις, 15 άρματα, είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί, τα πυρομαχικά καταναλώνονταν με γοργό ρυθμό και η μόνη λύση που είχε απομείνει ήταν η σύμπτυξη. Παραβλέ- ποντας τη διαταγή του Χίτλερ, ο Μάγιερ έδωσε εντολή στα υπολείμματα της Μεραρχίας να αποσύρουν τα βαρέα όπλα τους από την Καν και να καταλάβουν νέες αμυντικές θέσεις νότια της πόλης. Αποκαμωμένοι και διαρκώς υπό πυκνά πυρά, οι Βρετανοί και Καναδοί τούς ακολούθησαν χρησιμοποιώντας κάθε διαθέσιμο όπλο. Στις 9 Ιουλίου οι Βρετανοί εισήλθαν στην πόλη. Βόρεια και δυτικά της Καν οι Γερμανοί διατήρησαν θύλακες αντίστασης ως αργά το απόγευμα της 9ης Ιουλίου, όμως η υλική υπεροχή των Συμμάχων είχε καταστήσει το αποτέλεσμα αναπόφευκτο. Η Μεραρχία είχε σχεδόν καταστραφεί. Από την Καν διέφυγε δύναμη ισοδύναμη με ένα τάγμα και 40 άρματα.

Γραμμή μετώπου, βράδυ 7 Ιουλίου

Περιοχή αεροπορικού βομβαρδισμού, βράδυ 7 Ιουλίου

Βρετανικές & καναδικές επιθέσεις

7/8 Ιουλίου

Γραμμή μετώπου, βράδυ 9 Ιουλίου

λα Μπιζύντ

Φρανκβίλ

Βενουά

Ίπρετβίλ συρ Ovrcj:

/ 12η MSS στοιχεία της Ιης ΜΠα









Μ ΕΓΑΛ ΕΣ Μ ΑΧ ΕΣ

Ο Μάγιερ έγραψε: «Οι στρατιώτες της 12ης Μεραρχίας Πάντσερ των SS βρίσκονταν στο όριο της σωματικής αντοχής τους. Είχαν πολεμήσει στην πρώτη γραμμή επί τέσσερις ε βδομάδες χωρίς οποιαδήποτε ενίσχυση και δέχθηκαν ισχυρά πλήγματα. [...] Πορεύθηκαν στη μάχη με δροσερά, λαμπερά πρόσωπα. Σήμερα λασπωμένα χαλύβδινα κράνη ρίχνουν τις σκιές τους σε κουρασμένα πρόσωπα, τα μάτια των οποίων είδαν πολλές φορές τον θάνατο». Οσοι επέζησαν ήταν πλέον σκληραγωγημένοι βετεράνοι. Σε εκείνους αναφερόταν ο εξυμνητικός λόγος του περιοδικού «SS Leitheft»: «Χιλιάδες αεροσκάφη, κυλιόμενα φράγματα πυράς πυροβολαρχιών, μαζικές επ ιθέσεις αρμάτων τους σφυροκόπησαν με βόμβες και οβ ίδες. Το έδαφος σειόταν με θόρυβο. Μια κόλαση φωτιάς εξαπολύθηκε. Ομως η πίστη υπήρξε η ισχυρότερη υποστήριξη του θάρρους. Λεκιασμένοι με αίμα, καλυμμένοι με σκόνη, κραυγάζοντας και πολεμώντας, πεισματικά χωμένοι στο χώμα, εκείνο ι οι νέοι σταμάτησαν τους Αγγλοαμερικανούς».

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΝ

Στις 10 Ιουλίου, όταν η συμμαχική επιχείρηση «Jupiter» τέθηκε σε εφαρμογή, στοιχεία της Μεραρχίας «Hitlerjugend» υπερασπίστηκαν τμήμα της αμυντικής γραμμής μεταξύ του Ετερβίλ και του ποταμού Ορν, όμως υποχώρησαν εξαιτίας της ανώτερης εχθρικής δύναμης. Ενας νεαρός γρεναδιέρος σημείωσε στο ημερολόγιό του: «Από τις 06.30 έως τις 08.00 πάλι

πυκνά πυρά πολυβόλων. Μετά οι Τόμμυδες ε π ιτίθεντα ι με μάζες πεζικού και πολλά άρματα. Πολεμούμε όσο είναι εφ ικτό, όμως συνειδητοποιούμε ότι θα χάσουμε. Οταν οι επιζώ- ντες προσπαθούν να υποχωρήσουν, αντιλαμβανόμαστε ότι είμαστε περικυκλωμένοι». Την επόμενη ημέρα η Μεραρχία αποσύρθηκε από την πρώτη γραμμή και μεταφέρθηκε στο Ποτι- νί, περίπου 30 χιλιόμετρα νότια του Φαλαίζ. Αφησε πίσω δύο μονάδες, οι οποίες τέθηκαν υπό τις διαταγές της Μεραρχίας «Leibstandarte Adolf Hitler». Η ανάπαυλα υπήρξε σύντομη. Στις 18 Ιουλίου οι Βρετανοί εξαπέλυσαν την επιχείρηση «Goodwood» και οι νεαροί της Μεραρχίας «Hitlerjugend» ανακλήθηκαν στη μάχη για να αποτρέψουν μια νέα διάσπαση του μετώπου. Μοιρασμένη σε δύο συγκροτήματα μάχης (Kampfgruppe «Krause» και «Waldmuller»), με συνολική δύναμη 50 αρμάτων, σύντομα η «Hitlerjugend» αποτέλεσε ζωτικό στοιχείο στη γερμανική άμυνα νότια της Καν. Στις 8 Αυγούστου για άλλη μια φορά η 12.SS δέχθηκε άμεσα την πίεση της συμμαχικής επίθεσης. Η καναδική 1η Στρατιά εφάρμοσε την επιχείρηση «Totalize», η οποία περιε- λάμβανε ένα παράτολμο και καινοτόμο σχέδιο: φάλαγγες τεθωρακισμένων οχημάτων σε στενό μέτωπο διήλθαν από τις γερμανικές αμυντικές θέσεις τη νύχτα χωρίς προπαρασκευή πυροβολικού, αλλά με ισχυρούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς, με σκοπό την εξασφάλιση των πλευρών του μετώπου. Αν και η επ ίθεση εξελίχθηκε ομαλά για τους Καναδούς, η αποφασιστικότητα των ανδρών του Μάγιερ α-

Ομοχειρία ενός αντιαρματικού πυροβόλου της Μεραρχίας

«Hitlerjugend», καλυμμένη σε μποκάζ (μανδρότοιχος)

της Νορμανδίας τον Ιούνιο του 1944.

115


Ενας τραυματισμένος νεαρός αιχμάλωτος της Μεραρχίας «Hitlerjugend». Φορά τυπικό χιτώνιο παραλλαγής των Waffen- SS με τέσσερις τσέπες.

πέτρεψε τη γερμανική καταστροφή. Τα αντιαρματικά πυροβόλα της Μεραρχίας συγκρότησαν τον εχθρό μετά από προέλαση πέντε χιλιομέτρων. Στις 14 Αυγούστου ο κύριος όγκος των αξιοθρήνητων υπολειμμάτων της Μεραρχίας ανέλαβε να διατηρήσει ανοικτό το βόρειο άκρο του θύλακα του Φαλαίζ, ώστε να επιτρέψουν στην 7η Στρατιά να διαφύγει. Περίπου 500 γρεναδιέροι και τα εναπομείναντα 15 άρματα της Μεραρχίας υπερασπίστηκαν τον λόφο 159 (βορειοανατολικά της πόλης) από τις επ ιθέσεις της καναδικής 3ης Μεραρχίας Πεζικού. Μετά από δύο ημέρες αδιάκοπων βομβαρδισμών πυροβολικού και αεροσκαφών, οι Γερμανοί υποχώρησαν, όταν η 2η Καναδική Μεραρχία διέσπασε το δυτικό πλευρό. Ο Μάγιερ δ ιέταξε έναν Γάλλο χωρικό να βοηθήσει την τελευταία ομάδα της μονάδας του (περίπου 200 άνδρες) να διασχίσει τον ποταμό Ντιβ. Μέσα στην πόλη ένα μικρό από- σπασμα 60 μελών της 12.SS αμύνθηκε επί τρεις ημέρες στα συντρίμμια του «Ecole Superieure». Μόνο δύο αγγελιοφόροι αιχμαλω- τίσθηκαν. Στις 22 Αυγούστου η Ομάδα Στρατιών «Β» ανέφερε ότι η 12.SS αποτελείτο από δέκα άρματα και 300 άνδρες χωρίς πυροβολικό (220 άνδρες που διέφυγαν από τον θύλακα του Φαλαίζ προστέθηκαν αργότερα). Οι απώλειες των αρχικών μελών (μάχιμοι και υποστήριξης) ήταν 80%. Η Μεραρχία είχε χάσει 80% των αρμάτων, 70% των τεθωρακισμένων οχημάτων, 60% των πυροβόλων και όλμων και 50% των οχημάτων της. Ουσιαστικά η Μεραρχία καταστράφηκε στη Νορμανδία (2).

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

δηγούν σε βαναυσότητες. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στη Νορμανδία, υπήρξαν αναφορές για κακομεταχείριση αιχμαλώτων και πολιτών από μέλη της Μεραρχίας, ενώ οι έφηβοι στρατιώτες θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για τον θάνατο 64 Βρετανών και Καναδών αιχμαλώτων κατά την περίοδο 7-16 Ιουνίου (ο Μάγιερ καταδικάστηκε πρωτοδίκως σε θάνατο).

Το υψηλό ποσοστό απωλειών της 12ης Μεραρχίας Πάντσερ των SS «Hitlerjugend» υποδηλώνει τη γενναιότητα των στρατιωτών της, ωστόσο δεν υποκαθιστά τη στρατιωτική επιδε- ξιότητα και δεν αντικαθιστά την τακτική και την ισχύ πυρός, όπως αποδείχθηκε και πάλι στη Νορμανδία.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ(1) Ο Κούρτ Μ άγιερ (23 Νοεμβρίου 1 9 1 0 -2 3 Δεκεμβρίου 1961) υπήρξε οπαδός του Ναζισμού, μέλος της Χ ιτλερικής Νεολαίας, των SA και των SS. Προτού μ ε τα τε θ ε ί στη Μεραρχία «Hitlerjugend», είχε πολεμήσει στην Πολωνία, στην Ολλανδία, στη Γιουγκοσλαβία, στην Ελλάδα και στη Σοβιετική Ενωση μ ε τη Μ εραρχία« Leibstandarte Adolf Hitler». Εμεινε γνωστός ως «Panzermayer».(2) Η Μ εραρχία «Hitlerjugend» ανασχηματίστηκε με προσωπικό της Αεροπορίας, του Ναυτικού και βετεράνων που είχαν αναρρώσει σε στρατιωτικά νοσοκομεία. Ελαβε μέρος στη μάχη των Αρδεννών, στην Ουγγαρία και στην Αυστρία. Περίπου 455 άνδρες και ένα άρμα παραδόθηκαν «υπερήφανοι και ευ θ υ τεν ε ίς » στους Αμερικανούς.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ(1) Steven Badsey: NORMANDY 1944 - ALLIED LANDINGS AND BREAKOUT, Osprey Publishing, London 1994.(2) I.M . Baxter: LAST STAND AT CAEN, «M ilitary Illustrated», No 160, Publishing News, London.(3) Malcolm Beilis: GERMAN TANKS AND FORMATIONS 1939-1945, M.A. Beilis, Crewe, Cheshire 1988.(4) Werner Kiose: DES SS DE 16 ANS, «Historia» Hors Serie 21 (Les SS - L’ Enter Organise),Paris 1971.(5) James Lucas: HITLER’S COMMANDERS- GERMAN BRAVERY IN THE FIELD 1939-1945, Cassell & Co, London 2000.(6) John Newton (editor): FORTRESS EUROPE, Time- Life Books, Richmond, Virginia 1993.(7) Bryan Perrett: THE PANZERKAMPFWAGEN IV, Osprey Publishing, London 1989.(8) Gerhard Rempel: BATTLE OF CAEN -THE STALINGRAD OF THE HITLER YOUTH, 2000(http://mars.wnec.edu/~grempel/tours/normandy/battle.html)(9) Gordon Williamson: INFANTRY ACES OF THE THIRD REICH, Arms and Armour Press, London 1991.(10) Martin Windrow: THE WAFFEN-SS (REVISED EDITION), Osprey Publishing, London 1990.


Η Μεραρχία «Hitlerjugend» είχε πολλά κοινά χαρακτηριστικά με άλλους γερμανικούς σχηματισμούς που πολέμησαν στη Νορμανδία. Δ ιακρίθηκε κατά την παραμονή της στο μέτωπο και υπέστη τρομακτικές απώλειες. Αν και πολύ καλά εξοπλισμένη, η εκπαίδευσή της δεν υπήρξε ιδιαίτερα ικανοποιητική. Κατέληξε μοιρασμένη σε ευρύτατα διασκορπισμένες ομάδες. Η κύρια διαφορά μεταξύ της 12.SS και άλλων γερμανικών σχηματισμών ήταν το μοναδικό πνεύμα αυτοθυσίας των νεαρών μαχητών της στο όνομα του Αδόλφου Χίτλερ και του Εθνικοσοσιαλισμού. Κανένας δεν ήταν ε

θελοντής, όμως η συντριπτική πλειοψηφία όσων είχαν επι-

λεγε ί για τη μονάδα αποδέχθηκαν τις ηθικές αξίες της, κυρίως λόγωτων χαρισματικών ηγητόρων της. Οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί, σχεδόν συνομήλικοι με τους

νεαρούς που διοικούσαν, ενέπνευσαν τις πράξεις των υφισταμένων τους.

Η αφοσίωση στο καθήκον, η γενναιότητα και η ε πιθετικότητα, αν και απο- τελούν αξιοθαύμαστα στοιχεία για έναν στρατιώτη, μερικές φορές ο-

Α Ν Τ Ι Π Α Λ Ο Ι Δ Ι Ο Ι Κ Η Τ Ε Σ

Ο στρατάρχης Ερβιν Ρόμμελ.

ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ ΕΡΒΙΝ ΡΟΜΜΕΛ

Ο Ερβιν Ρόμμελ γεννή- θηκε στις 15 Νοεμβρίου 1891 στο Χάιντενχαϊμ της Σουαβίας, στη νότια Γερμανία. Από μικρό παιδί ήταν ο- νειροπόλος και αφηρημέ- νος, αλλά κατά την εφηβεία του ανέπτυξε μια σκληρή αυτοπειθαρχία και την αποφασιστικότητα να επ ιτυγχάνει τους στόχους του. Παρότι δεν προερχόταν από ο ικογένεια στρατιω τικών, ακολούθησε σταδιοδρομία αξιωματικού και έγι- νε ανθυπολοχαγός το 1912. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος του έδωσε το βάπτισμα του πυρός, μερικά σοβαρά τραύματα, όπως και την ευ καιρία να αποδείξει την αξία και το ταλέντο του. Η ν ίκη που κατήγαγε στο Ιταλικό Μέτωπο, όπου κυρίευσε μια δυσπρόσιτη κορυφή α ιχμαλωτίζοντας 9.000 άνδρες μέσα σε 48 ώρες, τον έκανε ευρύτερα γνωστό στους κόλπους του στρατεύματος και του απέφερε το ανώτατο παράσημο ανδρείας «Pour le Merite». Κατά τη μεταπολεμική περίοδο, ο Ρόμμελ περιορίστηκε σε καθήκοντα φρουράς σε δ ιάφορες πόλεις και έγ ινε ταγματάρχης μόλις το 1930. Το γεγονός που έδωσε απροσδόκητη ώθηση στη σταδιοδρομία του ήταν ένα βιβλίο που συνέγραψε

στο διάστημα 1929-32, με τίτλο «Το Πεζικό επ ιτ ίθ εται», στο οποίο ανέλυε τα διδάγματα από την πολεμική εμπειρία που είχε αποκτήσει. Το βιβλίο αυτό τράβηξε το ενδ ιαφέρον του Αδόλφου Χίτλερ, ο οποίος διόρισε τον Ρόμμελ επ ικεφαλής της προσωπικής του ασφάλειας στις μεγάλες κομματικές συγκεντρώσεις. Η άμεση επαφή και η προσωπική σχέση με τον Γερμανό δ ικτάτορα βοήθησαν τον Ρόμμελ να ανελι- χθ ε ί ταχύτατα. Το 1938 έγι- νε δ ιο ικητής της Σχολής Πεζικού στο Β ίενερ Νόιστα- ντ, ενώ υπήρξε επ ικεφαλής της μονάδας ασφαλείας του Χ ίτλερ κατά τ ις επ ιχειρήσεις κατάληψης της Σου- δητίας και της Τσεχοσλοβακίας. Τον Αύγουστο του 1939 προήχθη σε υποστράτηγο και, δεδομένου ό τι ε ίχε παρακολουθήσει από κοντά την εκστρατεία στην Πολωνία, ζήτησε από τον Χ ίτλερ να του αναθέσει τη διοίκηση μιας μεραρχίας πάντσερ. Το αίτημά του έγι- νε δεκτό και ο Ρόμμελ δια- κρίθηκε κατά την εκστρατε ία στη Δύση το 1940, ως επικεφαλής της 7ης Μεραρχίας Πάντσερ. Μια ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση, η σημαντικότερη της ζωής του, ήλθε τον Φεβρουάριο του 1941, όταν ο Ρόμμελ προήχθη σε αντιστράτηγο και στάλθηκε στη Λιβύη ως επικεφαλής του Afrika Korps. Οι εκπ ληκτικές ν ίκες του σε αυτό το θέατρο του πολέμου απογείωσαν τη φήμη του και ο Ρόμμελ προήχθη σε στρατάρχη μετά την άλωση του Το- μπρούκ το 1942. Οταν οι τύ χες του πολέμου άλλαξαν στην Αφρική, ο Χ ίτλερ τον ανακάλεσε στην Ευρώπη, όπου του απένειμε τα Διαμάντια στον Σταυρό των Ιπποτών και του ανέθεσε τη διοίκηση της Ομάδας Στρατιών «Β» στη Γαλλία, εν ό- ψει της συμμαχικής απόβασης στη Δύση. Με την ιδ ιότητα αυτή δ ιηύθυνε την ά

μυνα κατά του προγεφυρώματος στη Νορμανδία μέχρι τη 17η Ιουλίου 1944, οπότε τραυματίστηκε σοβαρά από πολυβολισμό αεροσκάφους. Το τέλος του Ρόμμελ όμως έμελλε να είνα ι άδοξο. Ο Χ ίτλερ τον κατηγόρησε για συμμετοχή στην απόπειρα δολοφονίας που πραγματοποιήθηκε εναντίον του στις 20 Ιουλίου 1944 και τον υποχρέωσε σε αυτοκτονία στις 14 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, προ- κειμένου να αποφύγει τον δημόσιο διασυρμό αυτός και η ο ικογένειά του.

ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ ΧΑΝΣ ΓΚΥΝΤΕΡ ΦΟΝ ΚΛΟΥΓΚΕ

Ο Χανς Γκύντερ φον Κλούγκε γεννήθηκε στο Πόζεν (σημερινό Πόζναν) στις 30 Οκτωβρίου 1882, στους κόλπους μιας πρωσικής στρατιωτικής ο ικογένειας. Αφού έγ ινε δεκτός στη σχολή αξιωματικών του Γκρος Λ ίχτερφελντε, εντά χθηκε στις τά ξε ις του Στρατού του κάιζερ το 1901 με τον βαθμό του ανθυπο- λοχαγού, στην 46η Μοίρα Πυροβολικού. Δώδεκα χρόνια αργότερα ο Κλούγκε κατόρθωσε να εισαχθεί στη Σχολή Πολέμου του Βερολίνου (συνήθως απέρριπταν το 85% των υποψηφίων) και η έκρηξη του Α ’ Παγκοσμίου Πολέμου τον βρήκε να υπηρετεί με τον βαθμό του λοχαγού στο επ ιτελείο του XXI Σώματος. Ακολούθησε η τοποθέτησή του σε δ ιάφορες επ ιτελ ικές θέσεις σχηματισμών της πρώτης γραμμής, ενώ έλαβε μέρος στις μάχες του Αρτουά και της Φλάνδρας και τραυματ ίσ τηκε σοβαρά στο Βερ- ν τέν το 1918. Ενας τέτο ιος αξιωματικός ήταν χωρίς αμφ ιβολία ιδ ια ίτερα χρήσιμος στη μεταπολεμική

Reichswehr, όπου υπηρέτησε σε διάφορες μονάδες πυροβολικού, προαγόμε- νος σε ταγματάρχη το 1923, σε αντισυνταγματάρχη το 1927, σε συνταγματάρχη τρία χρόνια αργότερα και σε υποστράτηγο το 1933. Η εποχή εκε ίνη συνέπεσε με την άνοδο του Χ ίτλερ στην εξουσία και ίσως αυτό να ήταν ένας παράγοντας που συνετέλεσε στην κατακό- ρυφη άνοδο της σταδιοδρομίας του Κλούγκε. Το 1934 προήχθη σε αντιστρά-

Ο στρατάρχης Γκύντερ φον Κλούγκε

τηγο και το επόμενο έτος ήταν δ ιο ικητής της VI Στρατιω τικής Περιοχής. Ο Κλούγκε ήταν ένας τυπικός Πρώσος αξιωματικός, ο οποίος διακρινόταν τόσο για τις επαγγελματικές ικανό- τη τές του όσο και γ ια τον οπορτουνισμό του. Η στενή φ ιλική του σχέση με τον στρατηγό Βέρνερ φον Φριτς τον παρέσυρε στην αποστρατεία το 1938, όταν ο τελευτα ίος έπεσε θύμα πλεκτάνης και απομακρύνθηκε από τη θέση του αρχηγού του Στρατού. Μ ετά από λίγους μήνες όμως ο Χ ίτλερ πείσθηκε να επαναφ έρει τον Κλούγκε στην ε νεργό υπηρεσία αναθέτο- ντάς του την 6η Ομάδα Στρατιών, η οποία αργότερα μετονομάσθηκε σε 4η Στρατιά. Ο Κλούγκε άδραξε την ευκαιρ ία που του έδωσε η έναρξη του Β ’ Παγκοσμίου Πολέμου και απέδω



118

σε λαμπρά τόσο στην εκ στρατεία της Πολωνίας (μετά την οποία προήχθη σε στρατηγό) όσο και στην εκ στρατεία στη Δύση το 1940, που του απέφερε τη στραταρχική ράβδο. Ηταν ένας από τους λίγους ανώτατους στρατιω τικούς του Ράιχ που υποστήριξε την ιδέα της επ ίθεσης κατά της ΕΣΣΔ και έδρασε με επ ιτυχία στον κεντρ ικό τομέα του Ανατολικού Μετώπου. Εφάρμοζε πάντα και χωρίς την παραμικρή επιφύλαξη τ ις δ ιαταγές του Χίτλερ, όσο παρανοϊκές και αν ή ταν, και ίσως αυτό να ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους ήλθε σε ανοικτή ρήξη με άλλους στρατηγούς, όπως ο Γκουντέ- ριαν. Ενα σοβαρό τροχαίο ατύχημα που συνέβη τον Οκτώβριο του 1943 ανάγκασε τον Κλούγκε να απουσιάσει με αναρρωτική άδεια για εννέα μήνες, έως ότου ο Φύρερ τον χρειάσθηκε και πάλι γ ια να σώσει την κατάσταση στη Νορμανδία. Η μετάθεσή του στο Δυτικό Μέτωπο τον Ιούλιο του1944 υπήρξε η αρχή του τ έ λους γ ι’ αυτό τον φιλόδοξο στρατιώτη, που μέχρι τό τε είχε κερδίσει τα Φύλλα Δρυός μετά Ξιφών στον Σταυρό των Ιπποτών. Μ ετά την απόπειρα δολοφονίας του Χ ίτλερ στις 20 Ιουλίου 1944, ο Κλούγκε φοβήθηκε πως το όνομά του περιλαμ- βανόταν στον κατάλογο των συνωμοτών που είχε καταρτίσει η Gestapo και έ τσ ι προτίμησε να αυτοκτο- νήσει στις 19 Αυγούστου από το να υποστεί έναν πιθανό διασυρμό.

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΠΑΟΥΛ ΧΑΟΥΣΕΡ

Ο Πάουλ Χάουσερ γεν- νήθηκε στο Ντόρτμουντ στις 7 Οκτωβρίου 1880 και ήταν γιος Π ρώσου αξιωμα

τικού. Φοίτησε στο Γκρος Λ ίχτερφελντε και εντάχθηκε στον Αυτοκρατορικό Στρατό ως δόκιμος το 1899, με πρώτη τοποθέτηση στο 155 Σύνταγμα Πεζικού. Πέ- ρασε το μεγαλύτερο διάστημα του Α ’ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρετώντας σε επ ιτελ ικές θέσεις, ενώ μετά τη συνθηκολόγηση προτίμησε να παραμείνει στη Reichswehr των 100.000 αν- δρών. Το 1932 αποστρατεύ- θηκε με τον βαθμό του υποστράτηγου, αλλά δύο χρόνια αργότερα αποδέχθηκε την πρόσκληση του Χίμλερ να αναλάβει την εκπαίδευση των SS-VT. Ετσι, ο Χάουσερ βρέθηκε να έχει τη γενική ευθύνη εκπαίδευσης των στρατευμάτων των SS, εκτός απ’ όσα προορίζονταν για τη φρούρηση των στρατοπέδων συγκέντρωσης, και, όπως ήταν φυσικό, το 1939 ανέλαβε τη δ ιο ίκηση της Μεραρχίας SS-VT, οδηγώντας τη στις εκστρατε ίες της Πολωνίας και της Δύσης. Ο σχηματισμός αυτός μετονομάσθηκε αργότερα σε 2η Μεραρχία SS «Das Reich» και ο Χάουσερ συνέχισε να τον δ ιο ικεί μέχρι τον Οκτώβριο του 1941, οπότε τραυματίστηκε στο Ανατολικό Μέτωπο χάνοντας το δεξί του μάτι. Επι- στρέφοντας στην ενεργό δράση το 1942, ανέλαβε τη διοίκηση του II Σώματος Πάντσερ SS, στην οποία παρέ- μεινε μέχρι το 1944, συμμετέχοντας σε μερικές από

τις σημαντικότερες μάχες του Ανατολικού Μετώπου, την εποχή της μεγαλύτερης ρευστότητας του πολέμου. Θεωρείτο έξοχος σε θέματα εκπαίδευσης, άριστος διοικητής μεραρχίας, μέτριος δ ιο ικητής σώματος και ανεπαρκής δ ιο ικητής στρατιάς. Στον τελευτα ίο ρόλο έδρασε το διάστημα Ιουλίου-Αυ- γούστου 1944, όταν αντικατέστησε τον Ντόλμαν στη διοίκηση της 7ης Στρατιάς. Τραυματίστηκε σοβαρά στο Φαλαίζ και, αφού τιμήθηκε με τα Ξίφη στον Σταυρό των Ιπποτών, επέστρεψε στο προσκήνιο τον Ιανουάριο του 1945 ως επικεφαλής της Ομάδας Στρατιών «G». Πλέον, όμως, είχε χάσει την εμπιστοσύνη του στη ναζι- στική ηγεσία και αποστρα- τεύθηκε τον Μάρτιο του ίδιου έτους, όταν αρνήθηκε να συμμορφωθεί με μια από τις συνηθισμένες δ ιαταγές του Χ ίτλερ για άμυνα «μέ- χρις εσχάτων». Απεβίωσε στις 28 Δεκεμβρίου 1972 και υπήρξε ως τις τελευ τα ίες ημέρες της ζωής του ένθερ μος υποστηρικτής των Waffen SS.

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΣΕΡ ΜΠΕΡΝΑΡΝΤ ΛΟΟΥ ΜΟΝΤΓΚΟΜΕΡΥ

Ο σερ Μπέρναρντ Λόου Μ οντγκόμερυ γεννήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 1887 στο Κ ένινγκτον του Λονδίνου, στους κόλπους μιας ενδε- καμελούς καθολικής ιρλανδικής ο ικογένειας, αλλά πέ- ρασε τα παιδικά του χρόνια στην Τασμανία, όπου ήταν επίσκοπος ο πατέρας του. Εισήχθη στη Στρατιωτική Ακαδημία του Σάντχερστ το 1907 και το επόμενο έτος ε ντάχθηκε ως ανθυπολοχα- γός στο Σύνταγμα του Γου- όρκγουικσαϊρ. Τραυματίστηκε σοβαρά στην Πρώτη Μάχη του Υπρ, γεγονός που

Ο στρατηγός των SS, Πάουλ Χάουσερ.

ίσως του έσωσε τη ζωή, καθώς στη συνέχεια υπηρέτησε σε σχετικά ασφαλείς επιτελ ικ ές θέσεις. Η πρώτη δ ιοίκηση μεγάλης μονάδας ήλθε για τον Μ οντγκόμερυ τον Αύγουστο του 1937, όταν ανέλαβε την 9η Ταξιαρχία Πεζικού. Τον επόμενο χρόνο προήχθη σε υποστράτηγο και στάλθηκε να δ ιο ικήσει την 8η Μεραρχία Πεζικού στην Παλαιστίνη. Τον Αύγουστο του 1939 μετα τέθηκε στην ηγεσία της 3ης Μεραρχίας Πεζικού, όπου έμελλε να γράψει το πρώτο κεφάλαιο στην έν δοξη σταδιοδρομία του στον Β ’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κερδίζοντας διάκριση για

Ο στρατηγός Μπέρναρντ Μ οντγκόμερυ.

την ψύχραιμη στάση που τήρησε κατά την εκκένωση της Δουνκέρκης το 1940. Την επόμενη δ ιετία ο Μο- ντγκόμερυ εξελ ίχθηκε ε παγγελματικά διοικώντας το V και το XII Σώμα Στρατού, αλλά ο δρόμος προς τη δόξα άνοιξε το καλοκαίρι του 1942 από καθαρή σύμπτωση, όταν κλήθηκε ε πειγόντως να αναλάβει τα ηνία της παραπαίουσας 8ης Στρατιάς στην Αίγυπτο μετά το θανάσιμο ατύχημα που είχε συμβεί στον νέο δ ιο ικητή της, στρατηγό Γκοτ. Στην Αφρική ο «Μό- ντυ» όχι μόνο σημείωσε αθάνατες ν ίκες, όπως στο Ελ Αλαμέιν, αλλά καθιερώ θηκε και ως η ηγετική μορφή στους κόλπους της βρετα νικής στρατιωτικής ηγεσίας. Ετσι, αποτελούσε τη φυσιολογική επιλογή για τη



διοίκηση της 21ης Ομάδας Στρατιών κατά την εκστρατε ία στη δυτική Ευρώπη το 1944. Την 1η Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, μετά τη θυελλώδη απελευθέρωση της Γαλλίας και του Βελγίου, ο Μ οντγκόμερυ προή- χθη σε στρατάρχη και το 1946 τιμήθηκε με το εξα ιρετικό προνόμιο του αξιώματος του αρχηγού του Αυ- τοκρατορικού Γενικού Επιτελείου . Τον Απρίλιο του 1951 κατέλαβε τη θέση του αναπληρωτή ανώτατου δ ιοικητή Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και αποστρατεύ- θηκε το 1958, οπότε ασχο- λήθηκε με τη συγγραφή των απομνημονευμάτων του. Απεβίωσε στις 24 Μαρτίου 1976.

ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΟΜΑΡ ΝΕΛΣΟΝ ΜΠΡΑΝΤΛΕΫ

Ο Ομάρ Νέλσον Μπράντλεϋ γεννήθηκε το 1893 στο Κλαρκ του Μισούρι. Ηταν γιος δασκάλου και ακολούθησε το στρατιωτικό επάγγελμα εισαγόμενος στο Ουέστ Πόιντ το 1915. Παρότι έχασε την ευκαιρ ία να συμμετάσχει στις μάχες του Α ’ Παγκοσμίου Πολέμου, είχε μια δ ιακεκριμένη καριέρα σε διάφορες σχολές του Στρατού των ΗΠΑ, κατορθώνοντας μάλιστα να αποφοιτήσει πρώτος από μια τάξη 88 αξιωματικών στη Σχολή Διοίκησης και Γενικού Επιτελείου του Φορτ Λήβενγουορθ το 1929. Στη συνέχεια, χρημάτισε δ ιο ικητής της Σχολής Πεζικού και, αφού προήχθη σε υποστράτηγο τον Φεβρουάριο του 1942, δ ιοίκησε διαδοχικά για μικρό διάστημα την 28η και την 82η Μεραρχία Πεζικού. Το όνομά του απέκτησε μόνιμη θέση στις σελίδες της Ιστορίας όταν ο στρατηγός Μάρσαλ τον

προτεινε για υπαρχηγο τουII Σώματος Στρατού υπό τον Πάττον στην Τυνησία το 1943. Λίγους μήνες αργότερα ήταν (ως αντιστράτηγος) επ ικεφαλής του σχηματισμού αυτού κατά την απόβαση στη Σικελία, αλλά το καλοκαίρι του 1944 οι ρόλοι μεταξύ του ίδιου και του Πάττον αντιστρά- φηκαν: ο Μπράντλεϋ ανέ- λαβε τη διοίκηση της 1ης Στρατιάς των ΗΠΑ και από τον Αύγουστο της 12ης Ομάδας Στρατιών, με τον Πάττον υφιστάμενό του.

τελείω ν (1949-53), απ’ όπου και δ ιαχειρ ίσθηκε τον πόλεμο στην Κορέα. Προήχθη σε στρατηγό το 1950 και απεβίωσε το 1981.

Ετσι, ο Μπράντλεϋ είχε υπό τ ις δ ιαταγές του 1.300.000 Αμερικανούς στρατιώτες, όσους κανένας άλλος στρατηγός στην ιστορία των ΗΠΑ! Αν και η απόδοσή του στις μάχες της Νορμανδίας και της εκστρατείας στη δυτική Ευρώπη γεν ικότερα δεν μπορεί να χαρακτηρισ τεί εξα ιρετική , ο Μπράντλεϋ έδ ινε πάντα την ε ικό να ενός σεμνού και ανιδ ιοτελούς ανθρώπου, ο οποίος έδε ιχνε γνήσ ιο ενδ ιαφ έρον για τους άνδρες του και ήταν σε θέση να δ ιατηρεί την ψυχραιμία του ακόμη και σε δύσκολες καταστάσεις. Η δράση του κατά τον Β ’ Παγκόσμιο Πόλεμο του άνοιξε τον δρόμο για ανώτερα αξιώματα, όπως του επικεφαλής του Μ εικτού Συμβουλίου Αρχηγών Επι-

ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΣΕΡ ΜΑΙΛΣ ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΝΤΕΜΠΣΕΫ

Ο σερ Μάιλς Κρίστοφερ Ντέμπσεϋ γεννήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1896 και αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Ακαδημία του Σά- ντχερστ το 1915. Εντάχθηκε στις τάξε ις του Βασιλικού Συντάγματος του Μπερκσάιρ και συμμετείχε στον Α ’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο μέτωπο της Γαλλίας, όπου και παρασημοφορήθη- κε με τον Στρατιωτικό Σταυρό. Την περίοδο του Μεσοπολέμου η ιεραρχική του ανέλιξη υπήρξε φυσικά πιο αργή και έτσι, όταν ε- ξερράγη ο Β ’ Παγκόσμιος Πόλεμος το 1939, ο Ν τέμπσεϋ ήταν ακόμη αντισυ- νταγματάρχης, δ ιο ικητής της 13ης Ταξιαρχίας Πεζικού, της οποίας ηγήθηκε κατά την κρίσιμη εκκένωση της Δουνκέρκης, κερδίζοντας το Παράσημο Δ ιακεκριμένης Υπηρεσίας. Από τό τε και στο εξής, η αναρρίχησή του στα υψηλότερα αξιώματα υπήρξε αισθητά ταχύτερη και τον Δ εκέμ βριο του 1942 ήταν ήδη αντιστράτηγος και υπεύθυνος του επιχειρησιακού σχεδιασμού για την απόβαση στη Σικελία. Το φθινόπωρο του 1943 ο Ντέμπσεϋ η- γήθηκε της εισβολής στην ηπειρωτική Ιταλία και δ ιέ σχισε τα στενά της Μεσσήνης, ενώ τα στρατεύματά του προέλασαν σε βάθος 480 km προς βορρά, κατορθώνοντας να ενωθούν με το αμερικανικό προγεφύρωμα στο Σαλέρνο. Τον Ια

Ο αντιστράτηγος Μάιλς Ντέμπσεϋ.

νουάριο του 1944 του ανατέθηκε η διοίκηση της 2ης Βρετανικής Στρατιάς (μια μάλλον γενική ονομασία αφού ο σχηματισμός αυτός περιελάμβανε στους κόλπους του αρκετούς Καναδούς και Πολωνούς στρατιώτες), με την οποία δ ιαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην απόβαση στη Νορμανδία αλλά και στην εκστρατεία απελευθέρωσης της Γαλλίας και του Βελγίου, ελευθερώ νοντας μεταξύ άλλων τις Βρυξέλλες και την Αμβέρσα. Το1945 η στρατιά του Ν τέμπσεϋ εισέβαλε στη βόρεια Γερμανία καταλαμβάνοντας τη Βρέμη, το Αμβούργο και το Κίελο και το επόμενο έτος ο Βρετανός στρατηγός ορίσθηκε δ ιο ικητής Μέσης Ανατολής. Η αποστρατεία ήλθε για τον Ντέμπσεϋ μάλλον νωρίς, τον Ιούλιο του 1947. Ο αξιωματικός αυτός, που συνέδεσε το όνομά του με τ ις ε πικές μάχες του Δυτικού Μετώπου, απεβίωσε το 1969.

Δ η μ ή τρ ιο ς Σ ταυρόπ ουλος

119

Ο αντιστράτηγος Ομάρ Μπράντλεϋ.


Α Γ Ν Ω Σ Τ Ε Σ Π Τ Υ Χ Ε Σ

ΜΝΗΜΕΣ ΜΑΧΗΣ

120

• Κατά τη διάρκεια των μαχών Ιουνίου-Ιουλίου 1944 στη Νορμανδία, οι Γερμανοί ενέπλεξαν 1.347 άρματα και 337 πυροβόλα εφόδου, σύμφωνα με το πολεμικό ημερολόγιο της OKW. Από την άλλη πλευρά, οι Σύμμαχοι έρ ιξαν στον αγώνα 5.083 μέσα, 1.411 ελαφρά άρματα και 1.182 καταστροφείς αρμάτων. Με τέ το ια αναλογία δυνάμεων το αποτέλεσμα της εκστρατείας δεν θα μπορούσε να είναι και πολύ δ ιαφορετικό από αυτό που όντως υπήρξε.• Την πρώτη ημέρα της ε πιχείρησης «Goodwood» και ενώ τα βρετανικά τεθω ρακισμένα προήλαυναν προς νότο, ο 33χρονος ταγματάρχης Χανς φον Λούκ της 21ης Μεραρχίας Πάντσερ δ ιέταξε μια πυροβολαρχία των 88 mm να ανοίξει πλευρικό πυρ κατά του εχθρού. Ο δ ιο ικητής της πυροβολαρχίας όμως α ντέτε ινε πως αποστολή του ήταν να καταστρέφει αεροσκάφη και όχι άρματα, γεγονός που έκανε τον φον Λούκ, αφού του κόλλησε το πιστόλ ι στον κρόταφο, να πει: «Ή θα γ ίνε ις μακαρ ίτης ή θα κερδ ίσ εις ένα παράσημο». Ο λοχαγός πείσθηκε και χάρη στα πυρά της πυροβολαρχίας του η βρετανική προέλαση σταδιακά ανακό- πηκε.• Τουλάχιστον 30.000 οβίδες από αυτές που εκτό ξευσαν οι Αμερικανοί κατά τη μάχη της Νορμανδίας ε- βλήθησαν από κυρ ιευθέ- ντα γερμανικά οβιδοβόλα.• Μια γεύση της σφοδρής μάχης που δ ιεξήχθη για την κατάληψη του Σαίν Λο από τους Αμερικανούς δ ίνετα ι από το ημερολόγιο

της γερμανικής 352 Μεραρχίας Πεζικού, η οποία υπεράσπιζε την πόλη. Σύμφωνα με αυτό, το διάστημα 15-17 Ιουλίου 1944 η μεραρχία δέχθηκε δύο επ ιθέσεις μεγέθους συντάγματος, 12 επιθέσεις μεγέθους τάγματος και 26 επ ιθέσεις μεγέθους λόχου.• Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας για την κατάληψη του Χερβούργου, οι απώλειες του αμερικανικού VII Σώματος ανήλθαν σε 2.811 νεκρούς, 13.564 τραυματίες και 5.665 αγνοούμενους. Οι αντίστο ιχες απώλε ιες των Γερμανών ήταν 47.070 άτομα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονταν 826 αξιωματικοί και έξ ι στρατηγοί.• Ο αεροπορικός βομβαρδισμός που άνοιξε την επιχείρηση «Cobra» ήταν εξα ιρετικά σφοδρός, αν και κτύπησε πολύ περιορισμένη εδαφική έκταση. Οι Αμερικανοί υπολόγισαν ό τι έρ ιξαν 12 βόμβες για κάθε Γερμανό στρατιώτη που βρισκόταν μέσα σε αυτή την περιοχή!• Λίγο πριν από την έναρξη της επιχείρησης «Goodwood», οι Βρετανοί ανακάλυψαν πως ο τομέας μέσα από τον οποίο έπρεπε να δ ιέλθ ε ι η 11η ΤΘΜ είχε να ρκοθετηθεί παλαιότερα από την 51η ΜΠ των Χαϊλά- ντερς. Μέσα στη σύγχυση που επικρατούσε, ο επ ιτελ ικός σχεδιασμός παρέλει- ψε να λάβει υπόψη το γεγονός αυτό, με αποτέλεσμα το Μηχανικό των Χαϊλά- ντερς να έχει μόλις δύο νύχτες στη διάθεσή του για να ανοίξει 17 στενούς δ ιαδρόμους μέσα από το ναρκοπέδιο - ένα κατόρθωμα

που κατέστη εφ ικτό χαρη στην αυτοθυσία και την ικανότητα του προσωπικού.

Η υπεροχή των Συμμάχων σε υλικό ήταν ίσως ο καθοριστικότερος παράγοντας για την επικράτησή τους στη Νορμανδία. Για παράδειγμα, στον τομέα της Καν, στις 10 Ιουλίου 1944, οι Βρετανοί εκτόξευ σαν 80.000 οβ ίδες κατά των γερμανικών θέσεων, ενώ οι Γερμανοί απάντησαν με 4.500 οβίδες.• Οι σχέσεις μεταξύ του Μ οντγκόμερυ και του Αϊ- ζενχάουερ ήταν τόσο τε τα μένες μετά την απόβαση στη Νορμανδία, ώστε καθ’ όλη τη δ ιάρκεια της εκ στρατείας που ακολούθησε ως την ήττα της Γερμανίας, οι δύο άνδρες συναντήθη- καν μόνο εννέα φορές!• Τον Ιούνιο του 1944 η γερμανική παραγωγή συνθετικώ ν αεροπορικών καυσίμων έπεσε στους 53.000 t από 175.000 t που ήταν τον προηγούμενο Απρίλιο. Τον ίδιο μήνα η Luftwaffe κατανάλωσε 124.000 t καυσίμων, ελαττώ νοντας α ισθητά τα στρατηγικά αποθέματα των400.000 t που διατηρούσε το Γ ’ Ράιχ.• Τις παραμονές της επιχείρησης «Cobra» η 17η Μ εραρχία Γρεναδιέρων Πάντσερ SS «Gotz von Berlichingen» δ ιέθ ετε μόνο1.000 φυσίγγια για κάθε πολυβόλο και 30 για κάθε τυ- φεκιοφόρο της!• Οι μάχες της Νορμανδίας φανέρωσαν στη βρετανική στρατιωτική ηγεσία ότι τα στρατεύματά της δεν απέδιδαν καθόλου καλά, ήταν διατακτικά, δεν δ ιακινδύνευαν και έτε ινα ν να συσσωρεύονται τοπικά αντί να

διασπείρονται. Η κατάσταση ήταν τόσο ανησυχητική, ώστε ανατέθηκε στον Νεο- ζηλανδό ταξίαρχο Τζέημς Χάργκεστ, βετεράνο της Μάχης της Κρήτης, να διε- ρευνήσει το γεγονός. Πράγματι, ο Χάργκεστ βρήκε συνταρακτικά στοιχεία. Σε μια περίπτωση στις 8 Ιουνίου 1944 ένα βλήμα όλμου των Γερμανών σκότωσε ή τραυμάτισε οκτώ άνδρες. Στις 22 Ιουνίου Γερμανοί παρατηρητές εντόπισαν 30 Βρετανούς συναθροισμένους γύρω από ένα Bren Carrier και με τρ ία βλήματα όλμου σκότωσαν ή τραυμάτισαν 22 από αυτούς! Ο Χάργκεστ παρατήρησε πως «το ηθ ικό δεν είνα ι υψηλό. Αυτό ισχύει τόσο για τα νέα στρατεύματα όσο και για τους βετεράνους. Ακόμη και οι ανώτεροι αξιωματικοί γκρινιάζουν... Οι άνδρες δεν έχουν το πνεύμα που α- π α ιτείτα ι για τη Νίκη».• Από τους 18.748 t πυρο- μαχικών που δ ιέθετα ν οι Γερμανοί στη Γαλλία την 1η Ιουνίου 1944, μόνο 7.172 t βρίσκονταν στη Νορμανδία. Οι μεγαλύτερες ποσότη τες είχαν αποθηκευτεί στη Βρετάνη και η μεταφορά τους αργότερα στο μέτωπο αποδείχθηκε ιδ ια ίτερα δυσχερής έως αδύνατη. Μέχρι τ ις 28 Ιουνίου, μόνο το 37% των πυρομαχικών που στάλθηκαν στην 7η Στρατιά είχε φθάσει στον προορισμό του.• Για να εμποδίσουν τους Συμμάχους να χρησιμοποιήσουν το λ ιμάνι του Χερ- βούργου, οι Γερμανοί βύθ ισαν 55 πλοία, φ ορτηγίδες και άλλα σκάφη, κατέστρεψαν όλους τους γερανούς, τ ις προβλήτες, τ ις γέφυρες

Μ ΕΓΑΛ ΕΣ ΜΑΧ ΕΣ

Α Γ Ν Ω Σ Τ Ε Σ Π Τ Υ Χ Ε Σ

και τ ις αποθήκες και τοποθέτησαν εκατοντάδες ναρ- κοπαγίδες, μερ ικές από τις οποίες συνέχισαν να εκρή- γνυντα ι έως και 85 ημέρες αργότερα! Ο Χ ίτλερ ικανο- ποιήθηκε τόσο πολύ με την έκταση της καταστροφής του λιμανιού, που παρασημοφόρησε τον ναυτικό δ ιο ικητή του λιμανιού, υποναύαρχο Βάλτερ Χένεκε, με τον Σταυρό των Ιπποτών, παρότι αυτός ήταν ήδη α ιχμάλωτος!• Οσο προχωρούσε η μάχη της Νορμανδίας, τόσο περισσότερο γινόταν ορατή η ποιοτική διαφορά του Γερμανικού Στρατού σε σχέση με τους αντιπάλους του. Είναι χαρακτηριστικό πως η αναλογία των απωλειών μεταξύ Συμμάχων και Γερμανών ανήλθε από 0,98:1 στις

11 Ιουλίου σε 1,06:1 στις 25 Ιουλίου για να αυξηθεί σε 1,1:1 στις 7 Αυγούστου και 1,16:1 στις 13 Αυγούστου.• Κατά τη δ ιάρκεια της μάχης της Νορμανδίας, η OKW είχε εξα ιρετικά ανακριβή εικόνα των δυνάμεων και της διάταξης του α ντιπάλου. Είναι χαρακτηριστικό ό τι μέχρι τ ις 3 Ιουλίου υπολόγιζε ότι ο ι Σύμμαχοι ε ίχαν αποβιβάσει στη Γαλλία250.000 άνδρες και 43.000 οχήματα, όταν στην πραγματικότητα είχαν μεταφ ερθ ε ί ήδη 929.000 άνδρες και177.000 οχήματα.• Δυστυχώς για τους Αμερικανούς η τεράστια ισχύς πυρός από αέρος απέδειξε για μια ακόμη φορά τα μειο- νεκτήματά της κατά την ε πιχείρηση «Cobra», αφού συμμαχικές βόμβες τραυ

μάτισαν κατά λάθος 490 Αμερικανούς στρατιω τικούς και σκότωσαν 111, α- νάμεσά τους και τον α ντιστράτηγο Λέσλι ΜακΝαίρ, αρχηγό των Χερσαίων Δυνάμεων των ΗΠΑ.• Η αμερικανική 1η Στρατιά ως τ ις 31 Ιουλίου 1944 είχε χάσει στη Νορμανδία μόνο τέσσερα πυροβόλα μεσαίου διαμετρήματος, γεγονός που μαρτυρά την αδυναμία των Γερμανών να οργανώσουν επιτυχή πυρά αντιπυροβολικού.• Μέχρι τ ις 13 Ιουνίου 1944 οι Γερμανοί είχαν σχεδόν ε ξαντλήσει το σύνολο των στρατηγικών αποθεμάτων πετρελαίου που δ ιέθετα ν στη Δύση (απέμεναν μόνο27.000 λίτρα), με αποτέλεσμα η 1η Στρατιά, που φρουρούσε νοτιότερα τις

ακτές του Ατλαντικού, να παραδώσει στην 7η Στρατιά το 74% των καυσίμων της.• Η διαταγή αντικατάστασης του φον Ρούντστεντ συνοδεύθηκε από μια ευγενική χειρόγραφη επιστολή του Χ ίτλερ και την απονομή των Φύλλων Δρυός στον Σταυρό των Ιπποτών. Αυτή ήταν η δεύτερη φορά μέσα σε τρ ία χρόνια που ο Ρούντσ τεντ απαλλασσόταν των καθηκόντων του, αλλά ο ίδιος δέχθηκε το γεγονός μάλλον με ανακούφιση, λ έ γοντας στον Ρόμμελ: «Δόξα τω Θεώ, δεν &α ε ίμα ι δ ιο ικητής κατά την επ ικείμενη καταστροφή!».

Δ η μ ή τρ ιο ς Σ ταυρόπ ουλος


Β Ι Β Λ Ι Ο Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Η

Christopher Dunphie

THE PENDULUM OF BATTLE

Εκδόσεις Pen & Sword, 2004 Σελίδες 240

Ο συγγραφέας είναι γιος Βρετανού αξιωματικού που υπηρέτησε στο επιτελείο του Πάττον στην Τυνησία και στρατιωτικός ο ίδιος. Ετσι, είναι φυσικό να παρουσιάζει την επιχείρηση «Goodwood» με σχετικά ηρωικούς τόνους σε ό,τι αφορά τους συμπατριώτες του, αφήνοντας τους πρωταγωνιστές να ασκούν μόνοι τους (μέσα από επιστολές της εποχής και απομνημονεύματα) την κριτική που ίσως θα έπρεπε να ασκήσει ο ίδιος. Στα θετικά του βιβλίου ωστόσο συγκαταλέγεται το γεγονός ότι ο Ντάνφι έχει πάρει συνεντεύξεις τόσο από Βρετανούς όσο και από Γερμανούς βετεράνους, κάτι που δίνει στον αναγνώστη την ευκαιρία να γευτεί τον ηρωισμό και την ικανότητα και των δύο πλευρών από πρώτο χέρι. Αν και απουσιάζει ο αναθεωρητικός ζήλος που συχνά συνοδεύει τους σύγχρονους, μη στρατιωτικούς, ερευνητές, το βιβλίο είναι αρκετά καλογραμμένο, με πλήθος φωτογραφιών και χαρτών. Η δράση της βρετανικής 11ης ΤΘΜ καλύπτεται με ιδιαίτερη έμφαση και έκταση, ενώ δεν λείπουν ούτε τα κεφάλαια για την 3η ΜΠ στο αριστερό πλευρό ή τη δράση των Καναδών στην επιχείρηση «Atlantic». Βέβαια, ο συγγρα

φέας αποφεύγει ευγενικά να θίξει την απαράδεκτη απόδοση της 7ης ΤΘΜ, ωστόσο αναπληρώνει την έλλειψη αυτή με εκτενείς αναφορές στην αεροπορική τακτική υποστήριξη, και γενικότερα στο δόγμα και την επιχειρησιακή και τακτική αντίληψη των αντιπάλων.

Samuel Mitcham

THE DESERT FOX IN NORMANDY

Εκδόσεις Praeger, 1997 Σελίδες 256

Στο βιβλίο αυτό ο πολυ- γραφότατος και έγκριτος ιστορικός Σάμιουελ Μίτσαμ περιγράφει τη μάχη της Νορμανδίας από την οπτική γωνία της γερμανικής Ομάδας Στρατιών «Β», και ειδικότερα

THE DESERT FOX IN

NORMANDYROMMEL'S DEFENSE OF

FORTRESS EUROPE

SAMUEL W. MITCHAM, JR.

του διοικητή της, στρατάρχη Ερβιν Ρόμμελ. Τα πρώτα κεφάλαια αφιερώνονται στις προετοιμασίες του Ρόμμελ για την απόκρουση της εισβολής και στις συνέπειες της τυχαίας απουσίας του από τη Γαλλία την ημέρα της απόβασης. Στη συνέχεια, αναλύεται διεξοδικά και με τη γνωστή προσοχή που δείχνει ο Μίτσαμ για τις λεπτομέρειες και την ορθή στρατιωτική ορολογία, η δεξιοτεχνική διεύθυνση της μάχης από τον Ρόμμελ, οι λόγοι για τους οποίους τα στρατεύματά του

κατόρθωσαν να αντέξουν επί τόσες εβδομάδες -αν και δεν είχαν ενισχύσεις και επαρκή εφίδια-, αλλά και το επεισόδιο του σοβαρού τραυματισμού του. Παρόλο που μερικές φορές σχηματίζει κανείς την εντύπωση πως η έκθεση των γεγονότων γίνεται από την πλευρά ενός θαυμαστή του Ρόμμελ, ο συγγραφέας δεν παραλείπει σε καμία περίπτωση να αναφέρει τις αδυναμίες του θρυλικού αυτού διοικητή, ούτε τα σοβαρά προβλήματα που υπήρχαν στις σχέσεις μεταξύ των Γερμανών στραταρχών και της OKW. Ενα από τα ισχυρότερα σημεία του βιβλίου (αλλά και όλων των έργων του Μίτσαμ) είναι οι υποσημειώσεις που συνοδεύουν το κείμενο, οι οποίες ουσιαστικά αποτελούν μια τεράστια συλλογή βιο- γραφικών σημειωμάτων για όλους σχεδόν τους Γερμανούς αξιωματικούς που διαδραμάτισαν κάποιο ρόλο στη Νορμανδία.

Russell Hart

CLASH OF ARMS: HOW THE ALLIES WON IN NORMANDY

Εκδόσεις Lynne Rienner, 2001 Σελίδες 468

Ο Ράσελ Χαρτ είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης και έχει στο ενεργητικό του αρκετά γνωστά έργα γύρω από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το βιβλίο αυτό αποτελεί ίσως ένα από τα καλύτερα που έχουν εκδο- θεί τα τελευταία χρόνια με θέμα τη μάχη της Νορμανδίας και το αντικείμενό του είναι η εξέταση καθενός απ' τους στρατούς που συμμετείχαν στην εκστρατεία χωριστά. Το πρώτο και μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου (244 σελίδες) ασχολείται με τις τραγικές αδυναμίες που παρουσίαζαν οι στρατοί της Δύσης την περίοδο του Μεσοπολέ

μου, εκθέτοντας τα λάθη που τους οδήγησαν αρχικά σε τόσο μειονεκτική θέση έναντι των Γερμανών. Αναλύει ωστόσο και τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιήθηκαν τα πρώτα πικρά μαθήματα, αλλά και το πώς ο Βρετανικός, Αμερικανικός και Καναδικός Στρατός κατόρθωσαν να ξεπερά- σουν πολλές από τις αδυναμίες τους και να επιστρέφουν δυναμικά στη δυτική Ευρώπη το 1944, κατατροπώνοντας τους άλλοτε κυρίαρχους της γηραιάς ηπείρου. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου πραγματεύεται διεξοδικά τη μάχη της Νορμανδίας μέχρι την κατάρρευση της γερμανικής άμυνας στον θύλακα της Φαλαίζ και, μετά από μια σύντομη περιγραφή ολόκληρης της εκστρατείας, αναλύει σε χωριστά κεφάλαια την απόδοση κάθε στρατού, δίνοντας εξίσου μεγάλη έμφαση στα όπλα, τις τακτικές, το δόγμα, τις προσωπικότητες των διοικητών και τη διοικητική μέριμνα. Πρόκειται για μια θαυμάσια μελέτη σε βάθος της εκστρατείας στη Νορμανδία, η οποία όμως απευθύνεται περισσότερο σε όσους έχουν ήδη κάποια εξοικείωση με το θέμα, αφού απαιτεί από τον αναγνώστη αρκετές γνώσεις γύρω από την περίοδο, την οργάνωση των στρατών και τη γεωγραφία του χώρου.

Δ η μ ή τρ ιο ς Σταυρόττουλος


Στρατιωτική Ιστορία (Μεγάλες Μάχες) 26 - Η Μάχη της...

Documents

Transcript of Στρατιωτική Ιστορία (Μεγάλες Μάχες) 26 - Η Μάχη της...