Μάχη της Κρήτης

Λογιάδης Δημήτρης

Μακράκη Σέβη

2014-2015

2ο Λύκειο Ηρακλείου

Υπ. Καθ: Μαυρογιάννη Άρια

Με λίγα λόγια…

Μάχη της Κρήτης ονομάζεται η επιχείρηση κατάληψης της Κρήτης από τους

Γερμανούς κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, και συγκεκριμένα από το πρωί της 20ής

Μαΐου 1941, όταν ξεκίνησε η αεροπορική έφοδος των Γερμανών με συνθηματικό

όνομα «Unternehmen Merkur» (Επιχείρηση Ερμής) εναντίον του νησιού, ως την 1η

Ιουνίου. Με την επιχείρηση αυτή οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το νησί από τις

αγγλοελληνικές συμμαχικές δυνάμεις, ωστόσο αυτή τους η επιτυχία κόστισε τόσο πολύ

ώστε να μην επιχειρήσουν ξανά άλλη αεροπορική έφοδο της ίδιας κλίμακας κατά την

διάρκεια του πόλεμου.

Σήμερα, η μάχη της Κρήτης θεωρείται η πρώτη μεγάλη αεραποβατική επιχείρηση και

παραμένει μοναδική στο ότι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός κατελήφθη εξ ολοκλήρου

από αέρος. Η μάχη θεωρείται επίσης πολύ σημαντική για τους Κρητικούς λόγω της

αναπάντεχης σθεναρής αντίστασης που κατέβαλαν ενάντια στους αριθμητικά ανώτερους Γερμανούς και το μεγάλο τίμημα που η επίθεση και η επακόλουθη κατοχή

είχαν στον πληθυσμό του νησιού.

Την Κρήτη υπερασπίζουν 30.000 – 32.000 Άγγλοι, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί υπό την καθοδήγηση

του στρατηγού Φράιμπεργκ και 11.500 Έλληνες, δεν ήταν επαρκώς εξοπλισμένοι και εκπαιδευμένοι,

αφού πρόκειται για εφέδρους και νεοσυλλέκτους που μεταφέρθηκαν από την Πελοπόννησο, τρεις

λόχους χωροφυλακής, 500 νεαρούς δοκίμους της Σχολής Ικάρων και την Α' τάξη της Σχολής

Ευελπίδων. Κρήτες στρατιώτες δεν υπάρχουν στο νησί, γιατί η V Μεραρχία έχει αποκλειστεί στην

ηπειρωτική Ελλάδα. Αλλά και από τους Συμμάχους, οι περισσότεροι είναι καταπονημένοι από τις

μάχες που έδωσαν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οι Γερμανοί αντιπαρατάσσουν μια φοβερή δύναμη: όλη

η VII Αερομεταφερόμενη Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών, εφοδιασμένη με βαρύ οπλισμό, η V Ορεινή

Μεραρχία Πεζικού, 1.080 αεροσκάφη (εκ των οποίων 550 μεταγωγικά) και τεράστια ναυτική δύναμη.

o 20 Μαΐου: Στις 6:30 το πρωί ξεκινάει η γερμανική επίθεση με βάρβαρο βομβαρδισμό και πτώσεις αλεξιπτωτιστών

στις περιοχές Μάλεμε και Χανίων. Το μεσημέρι ρίπτονται αλεξιπτωτιστές στο Ρέθυμνο και το απόγευμα στο

Ηράκλειο. Κύριος σκοπός είναι η κατάληψη των τριών αερολιμένων στο Μάλεμε, το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο. Το

πρώτο κύμα των Γερμανών εισβολέων αποκρούεται με επιτυχία από τους αμυνόμενους. Καθολική είναι και η

αντίσταση του πληθυσμού που μάχεται με κάθε διαθέσιμο μέσο κατά των Γερμανών.

o 21 - 22 Μαΐου: Οι Γερμανοί συγκεντρώνουν το κύριο βάρος της προσπάθειάς τους στο αεροδρόμιο του Μάλεμε.

Θα το καταλάβουν το απόγευμα της 22ας Μαΐου, με βαρύτατες απώλειες. Η προσπάθεια ανακατάληψής του

από τον Φράιμπεργκ τελικά δεν πετυχαίνει.

o Μοίρα του βρετανικού στόλου βυθίζει γερμανική νηοπομπή από μικρά πλοιάρια

μεταξύ Κρήτης και Κυθήρων. Η γερμανική αεροπορία επιτίθεται, με

αποτέλεσμα οι Βρετανοί να χάσουν δύο βαρέα καταδρομικά και τρία

αντιτορπιλικά, ενώ σοβαρές ζημιές υφίστανται ένα θωρηκτό και ένα

αεροπλανοφόρο. Η θέση των αμυνομένων στην Κρήτη γίνεται ακόμη πιο

δυσχερής.

o Τη νύχτα της 22ας προς την 23η Μαΐου, ο βασιλιάς και η κυβέρνηση

αναχωρούν από την Κρήτη για την Αλεξάνδρεια.

Οι Γερμανοί επικεντρώθηκαν στην κατάληψη του αεροδρομίου του Μάλεμε, όπως ήταν ο πρωταρχικός

τους στόχος και τα κατάφεραν προς το τέλος της ημέρας. Επωφελήθηκαν από την ασυνεννοησία στις

τάξεις των Συμμάχων, αλλά υπέστησαν και πάλι μεγάλες απώλειες

Η κατάληψη του αεροδρομίου ήταν στρατηγικής σημασίας για την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Οι

Γερμανοί άρχισαν να μεταφέρουν μεγάλες δυνάμεις από την Ελλάδα και με τον σύγχρονο οπλισμό που

διέθεταν ήταν θέμα χρόνου η κυριαρχία τους στη Μεγαλόνησο.

Στις 28 Μαΐου οι Γερμανοί είχαν απωθήσει τις συμμαχικές δυνάμεις προς τα νότια, καθιστώντας τον

αγώνα τους μάταιο. Έτσι, το Λονδίνο αποφάσισε την απόσυρση των δυνάμεων της Κοινοπολιτείας

από την Κρήτη και τη μεταφορά τους στην Αίγυπτο. Όσες μονάδες δεν τα κατάφεραν, παραδόθηκαν

στους Γερμανούς. Πολλοί Έλληνες μαχητές και μαζί τους 500 Βρετανοί ανέβηκαν στα απρόσιτα βουνά

της Κρήτης για να συνεχίσουν τον αγώνα.

Την 1η Ιουνίου, με την παράδοση 5.000 μαχητών στα Σφακιά, έπεσε η αυλαία της Μάχης της Κρήτης.

Οι απώλειες των Συμμάχων ανέρχονται συνολικά σε 3.500 νεκρούς, 1.900 τραυματίες και

17.500 αιχμαλώτους, οι ελληνικές απώλειες σε 456 νεκρούς, 800 τραυματίες και 5,300

αιχμαλώτους (στους οποίους πρέπει να προστεθούν και 3.000 νεκροί από τον άμαχο

πληθυσμό Οι Γερμανοί, σύμφωνα με δικά τους στοιχεία, είχαν 3.986 νεκρούς και

αγνοούμενους, 2.594 τραυματίες, ενώ έχασαν 370 αεροπλάνα. Σύμφωνα, όμως, με

συμμαχικούς υπολογισμούς, οι γερμανικές απώλειες ξεπέρασαν τις 16.000.

Καταρρίφθηκαν, επίσης, 200 γερμανικά αεροπλάνα και συνετρίβησαν ή πυρπολήθηκαν

στο έδαφος άλλα 150.

Στην Κρήτη οι Γερμανοί δοκίμασαν το θεωρούμενο ως αήττητο όπλο των αλεξιπτωτιστών,

το οποίο όμως σχεδόν διαλύθηκε. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Χίτλερ δε θα χρησιμοποιήσει

ξανά αλεξιπτωτιστές σε μεγάλες επιχειρήσεις.

Η Μάχη στην Κρήτη ονομάστηκε και «Νεκροταφείο των Γερμανών

αλεξιπτωτιστών», εξαιτίας των μεγάλων απωλειών τους, γεγονός που ανάγκασε τον Χίτλερ να διατάξει τον τερματισμό κάθε αεραποβατικής

επιχείρησης στο μέλλον. Από την πλευρά τους, οι Σύμμαχοι εντυπωσιάστηκαν

από τις μεγάλες δυνατότητες των αλεξιπτωτιστών στη μάχη και δημιούργησαν

τις δικές τους αεραποβατικές δυνάμεις.

Μαρτυρία: Άννα Λουπασάκη «…Ως παιδιά τότε

στη Μάχη της Κρήτης θυμάμαι συγκεκριμένα,

είχαμε κρυφτεί προσωρινά σε μια ελιά από

κάτω με τον πατέρα μου και βλέπουμε έναν

Κρητικό γέρο με μια κατσούνα με την κρητική

ενδυμασία. Και λέει στον πατέρα μου, Μανώλη

τι είναι αυτά τα πράγματα; Και του λέει Γερμανοί

είναι Μπάρμπα Μανώλη, Γερμανοί, ήτανε

Μανώλης και ο ένας και ο άλλος. Γερμανοί του

λέει πέφτουνε με τα αεροπλάνα. Και γυρίζει και

του λέει, δεν πρέπει να κάτσουμε με

σταυρωμένα χέρια λέει ο γέρος. Και πως; Πώς;

Κι έδειξε την κατσούνα του. Έδειξε την κατσούνα

του ο γέρος, αυτό ακολούθησε, τι

ακολούθησε…».

ΜαρτυρίεςΑπό ανθρώπους που ζήσαν τα γεγονότα…

Μαρτυρία: Ελένη Οικονόμου – Αγγελάκη «…Ήμουνα οργανωμένη στην ΕΠΟΝ. Η δουλειά μας ήτανε να μπορούμε να καθοδηγούμε τον κόσμο τι πρέπει να κάνει. Πώς έπρεπε να αποφεύγει να κουβεντιάζει φανερά στον κόσμο μεταξύ αγνώστων που δεν ξέραμε αν ήτανε προδότες ή όχι. Οι περισσότεροι από προδοσία τουφεκιστήκανε όχι γιατί θέλανε οι γερμανοί να τους τουφεκίσουνε. Κάμανε και δικά τους κάμανε πάρα πολλά οι Γερμανοί. Βάνανε αυτούς που σκοτώνανε να σκάβουνε το λάκκο και αφού σκάβανε το λάκκο τους τουφεκίζανε και πέφτανε μέσα και τους κουκουλώνανε. Είχανε πολύ αγριότητα αλλά εμείς είμαστε παιδία και τον φόβο δεν τον ξέραμε… Όταν έρθει όμως η ώρα να κάνει κάτι, να δώσει δύναμη εκεί που πρέπει να το κάνει. Δε φοβάται τίποτα. Και εσείς ακόμα που αυτή τη στιγμή με ακούτε, μπορεί να έρθει κάποια στιγμή που να πρέπει να βάλετε όλη σας τη δύναμη, όλη σας την ψυχή για να μπορέσετε να κάνετε κάτι για να βοηθήσετε…».

Βιβλιογραφία: 1 2 3 4 5 6