7/27/2019 Έκθεση Α΄ Λυκείου Μίχου 20.01.13

http://slidepdf.com/reader/full/-200113 1/5

 

1

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ 

Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 

Εισηγήτριες: Μίχου Κατερίνα 

Ημερομηνία: 13.01.13 

Τμήματα: Α1 

ΚΕΙΜΕΝΟ 

Συζητούν οι  Έλληνες; Ο Έλληνας γενικώς είναι κακός συζητητής στο σπίτι του, στις συναναστροφές του, 

στη δουλειά του, στις δημόσιες συζητήσεις, στο κοινοβούλιο, παντού. Διότι δεν ξέρει να

ακούει με προσοχή  κάποιον ομιλητή και επιστρατεύει  ένα  σωρό επιχειρήματασοφιστικά για να τον ανατρέψει. Ο Κ. Σκόνος έγραψε  επιγραμματικά: «Όπου δύο

Ρωμιοί, ο ένας αυτοσχεδιάζεται σε ρήτορα και ο άλλος αγωνίζεται να τον διακόψει». Τις 

περισσότερες φορές καταφεύγει σε χειρονομίες και στην υπερύψωση της φωνής για να

υπογραμμίσει τις ιδέες του και  να πείσει τους συζητητές για γνώμες  που δεν έχουν

κανένα λογικό έρεισμα. Αλλά με χειρονομίες και φωνασκίες ο  ανόητος λόγος δεν

αναβαθμίζεται, υποβαθμίζεται. Τελικά ένας τέτοιος διάλογος καταλήγει σε

διαπληκτισμούς  –  και  όχι μόνο φραστικούς. Ο Εμ. Ροΐδης  έγραφε: «Μεταξύ δύο

Ρωμιών διαφωνούντων διά το αν ο ήλιος προβάλλει εξ ανατολών ή εκ δυσμών, δίκαιον

έχει ο οπλοφορών!» Μια ακόμα κακιά συνήθεια των Νεοελλήνων είναι η τέλεια έλλειψη διαλόγου ανάμεσα

σε νέους και ηλικιωμένους και αυτό φυσικά αποβαίνει σε βάρος των νέων. Στο διάλογο

δεν πρέπει να  στέκονται εμπόδιο οι ηλικίες, το χάσμα των  γενεών, τα πολιτικά

φρονήματα, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις. Στο σωστό διάλογο ένα πράγμα πρωτεύει: η

συλλογική αναζήτηση της αλήθειας. Τίποτα άλλο. Ο R. Rollan το είχε επισημάνει: «Όταν 

συζητάμε δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος, ούτε τίτλοι, ούτε ηλικία, ούτε όνομα.

Τίποτα δε λογαριάζεται παρά μονάχα η αλήθεια. Και μπροστά σ' αυτή είναι όλοι ίσοι».

Και ο Fr. Bacon παρατήρησε: «Γίνεται κανείς σοφότερος από διάλογο μιας ώρας παρά

από μιας ημέρας» 

Φαίνεται όμως ότι η πολιτισμένη συνομιλία, ο διάλογος με βάση την αμοιβαία 

εμπιστοσύνη δεν είναι γενικά κάτι το εύκολο, όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά και για

όλους τους λαούς. Χρειάστηκαν  τόσα πολλά χρόνια για να γίνει η  κραυγή των

ανθρώπων ομιλία και φαίνεται πως δεν φτάνει μια ολόκληρη ζωή για  να γίνει η ομιλία

αυτή συνομιλία... 

Ι. ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ 

7/27/2019 Έκθεση Α΄ Λυκείου Μίχου 20.01.13

http://slidepdf.com/reader/full/-200113 2/5

 

2

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 

Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο σε 100-120 λέξεις.

Μονάδες 25 

Β. 1. Στο κείμενο επισημαίνονται τα «εξωγλωσσικά στοιχεία» που χρησιμοποιεί ο

 Έλληνας όταν συζητά. Ποια είναι αυτά; Συμφωνείς ότι όντως έτσι «λειτουργεί» στην

επικοινωνία του με τους άλλους ο Έλληνας; (100-120 λέξεις) 

Μονάδες 08 

2. Για ποιους λόγους ο συγγραφέας αναφέρεται στο κείμενό  του τόσο συχνά σε άλλα 

άτομα (π.χ. Κ. Σκόνος, Εμ. Ροΐδης κ.ο.κ.);

Μονάδες 05

3. Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη και τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου. 

Μονάδες 10

4. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις να δώσεις μία συνώνυμη: συναναστροφές,

επιστρατεύει, ανατρέψει, έρεισμα, διαπληκτισμούς, αποβαίνει. 

Μονάδες 06 

5. Να αναλύσετε τις λέξεις που ακολουθούν στα συνθετικά τους μέρη και να γράψετε

μια νέα σύνθετη λέξη από το δεύτερο συνθετικό τους  για κάθε μία: επιγραμματικά,

συλλογική, εμπιστοσύνη. 

Μονάδες 06

Γ.  Σε μια ημερίδα που διοργανώνει το σχολείο σου αναλαμβάνεις να παρουσιάσεις τη

σημασία του διαλόγου αλλά και τις προϋποθέσεις (αντικειμενικές και υποκειμενικές)

που απαιτούνται ώστε να είναι αυτός γόνιμος και αποτελεσματικός. (450-550 λέξεις) 

Μονάδες 40 

Ευχές για επιτυχία!! 

7/27/2019 Έκθεση Α΄ Λυκείου Μίχου 20.01.13

http://slidepdf.com/reader/full/-200113 3/5

 

3

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 

Α. Περίληψη:

Ο συγγραφέας διερωτάται αν ο Έλληνας γνωρίζει πώς να κάνει διάλογο αλλά μάλλον

ο ίδιος απαντά αρνητικά, στηρίζοντας μάλιστα τις απόψεις του επικαλούμενος

ανθρώπους που θεωρούνται αυθεντίες. Γιατί οι Έλληνες δεν έχουν μάθει να ακούνε τηνάποψη των άλλων αλλά προσπαθούν να υπερισχύσει η δική τους, υποβαθμίζοντας τη

συζήτηση, με φωνές που καταλήγουν σε διαξιφισμούς. Μάλιστα, ιδιαίτερα έντονη είναι η

απουσία διαλόγου μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών γενεών που οφείλεται κυρίως στην

έλλειψη εμπιστοσύνης στους νεότερους και τις απόψεις τους. Ωστόσο, ο εποικοδομητικός

διάλογος στοχεύει στην αλήθεια που πρέπει να αναζητάται ομαδικά παρακάμπτοντας

αυθεντίες, πολιτικές και θρησκευτικές ιδεολογίες. Κάτι τέτοιο, όμως, καταλήγει ο

συγγραφέας, είναι δύσκολο αφού χρειάζεται προσπάθεια και χρόνος για να μάθουν οι

άνθρωποι να συζητούν. 

Β 1.  Ένα από τα χαρακτηριστικά του Νεοέλληνα είναι –δυστυχώς-η αδυναμία του να

συζητά πολιτισμένα και δείχνοντας σεβασμό στους συνομιλητές του. Αντίθετα,

προσπαθεί συχνά να επιβάλει την άποψή του χρησιμοποιώντας «εξωγλωσσικά

στοιχεία» και συγκεκριμένα χειρονομίες ή φωνές. Σε αυτήν την περίπτωση, βέβαια,

«υπερισχύει» όποιος έχει δυνατότερη φωνή και όχι όποιος διαθέτει λογικά

επιχειρήματα. Αναμφίβολα, μια τέτοια συζήτηση δεν μπορεί παρά να καταλήξει στο

κενό, σε άγονες αντιπαραθέσεις και φιλονικίες. Παρατηρώντας κανείς όσα

συμβαίνουν γύρω του, σε συναθροίσεις με παρέες ή στα τηλεοπτικά παράθυρα, δεν

μπορεί παρά να καταλήξει στο θλιβερό αυτό συμπέρασμα. Τελικά ο Έλληνας, ο λαός

που με τον πολιτισμό του ανέδειξε την δημοκρατία, δεν μπορεί να υποστηρίξει μια

από τις βασικότερες αρχές της, το διάλογο.

2. Ο συγγραφέας σε όλη την έκταση του κειμένου του κάνει αναφορά σε άλλα άτομα,

όπως για παράδειγμα τον Ροΐδη, τον Rollan ή τον Bacon. Επικαλείται δηλαδή

αυθεντίες προκειμένου να υποστηρίξει τις απόψεις του. Γιατί η αναφορά σε άτομα

που έχουν κύρος προσδίδει παράλληλα αξιοπιστία στις απόψεις του γράφοντος με

αποτέλεσμα να είναι δύσκολο για τον αναγνώστη να τις αμφισβητήσει. Συνεπώς, μετον τρόπο αυτό ο συγγραφέας πείθει πιο εύκολα τον αναγνώστη για την ορθότητα

των απόψεών του.

3. Θεματική περίοδος: «Ο Έλληνας γενικώς… παντού.» 

Σχόλια-Λεπτομέρειες: « Διότι… ο οπλοφορών» 

Κατακλείδα: Δεν υπάρχει 

Η παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων  και συγκεκριμένα με

αιτιολόγηση  (« Διότι…») και με αίτιο- αποτέλεσμα («Τις περισσότερες φορές…ένας τέτοιος διάλογος καταλήγει σε διαπληκτισμούς…»). 

7/27/2019 Έκθεση Α΄ Λυκείου Μίχου 20.01.13

http://slidepdf.com/reader/full/-200113 4/5

 

4

4. συναναστροφές: παρέες 

επιστρατεύει: κινητοποιεί  

ανατρέψει: ανασκευάσει 

έρεισμα: στήριγμα 

διαπληκτισμούς: διαξιφισμούς αποβαίνει: καταλήγει 

5. επιγραμματικά: επί+γράφω: γραφομηχανή 

συλλογική: συν+λέγω: παράλογος 

εμπιστοσύνη: εν+πείθω: άπιστος 

Γ. Έκθεση:

Προσφώνηση: Αγαπητοί συμμαθητές,

Πρόλογος: Όπως είναι γνωστό σε όλους μας, ο άνθρωπος, το μόνο έλλογο ον στη

φύση, είναι προικισμένος με το λόγο που δεν είναι μόνο η λογική αλλά και η

δυνατότητα ομιλίας. Λόγω ακριβώς αυτής της ιδιότητάς του μπορεί και επικοινωνεί 

με τους συνανθρώπους του, μέσω του διαλόγου, που είναι ανεκτίμητης αξίας,

δεδομένου βέβαια ότι πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις ώστε να είναι

εποικοδομητικός.

Κύριο Μέρος: 

Α΄ Ζητούμενο: Σημασία διαλόγου

(Για το άτομο):    Αφυπνίζει το πνεύμα, οξύνει την κρίση, κρατά το άτομο σε εγρήγορση.   Καταπολεμά την πλάνη και συντελεί στην απόκτηση της αυτογνωσίας και στην

ανεύρεση της αλήθειας.    Δίνει τη δυνατότητα στο σκεπτόμενο άτομο να διαμορφώσει τη δική του

απροκατάληπτη και ανεπηρέαστη γνώμη.  Ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον έχει την ανάγκη για επικοινωνία με τους

συνανθρώπους του, γιατί έτσι επιλύονται οι μεταξύ τους διαφορές και διασφαλίζεται

η ειρηνική συνύπαρξη.   Κοινωνικοποιείται το άτομο με την ενεργό συμμετοχή του στα κοινά και την

ανάπτυξη δεσμών πραγματικής φιλίας.   Καλλιεργεί και προωθεί τις ηθικές του αρετές, αφού αντιλαμβάνεται τις αδυναμίες

του.  Πολιτικοποιείται το άτομο με τη δυνατότητα ελεύθερης διατύπωσης των απόψεών

του και την άσκηση κριτικής στην εξουσία.  Με το λόγο και τον αντίλογο λαμβάνονται οι ορθότερες πολιτικές αποφάσεις.   Η επικοινωνία απαλλάσσει από τη μοναξιά και την εσωστρέφεια και τονώνει την

αισιοδοξία και την αυτοπεποίθηση. 

7/27/2019 Έκθεση Α΄ Λυκείου Μίχου 20.01.13

http://slidepdf.com/reader/full/-200113 5/5

 

5

(Για την κοινωνία):   Διασφαλίζεται η κοινωνική ειρήνη με τη διευθέτηση των διαφορών των κοινωνικών

ομάδων.    Διώχνει τη μισαλλοδοξία και το φανατισμό και δημιουργεί πνεύμα συλλογικότητας,

αλληλοσεβασμού και ευθύνης. 

   Αναπτύσσονται ορθές διαπροσωπικές σχέσεις και υπηρετούνται ομόψυχα οικοινωνικοί στόχοι που εξασφαλίζουν το συλλογικό συμφέρον. 

  Συνεργάζεται δημιουργικά το κοινωνικό σύνολο με αποτέλεσμα ναπραγματοποιείται συνεχής οικονομική ανάπτυξη. 

  Πραγματώνεται η δημοκρατία, θεμέλιο της οποίας αποτελεί ο διάλογος,αποφεύγεται με την κριτική κάθε είδους αυθαιρεσία, κατοχυρώνονται τα ανθρώπιναδικαιώματα, απονέμεται κοινωνική δικαιοσύνη και επικρατεί αξιοκρατία. 

  Επιτυγχάνεται η παγίωση της παγκόσμιας ειρήνης, αποφεύγονται οι συγκρούσειςκαι οι ακρότητες. 

   Αναπτύσσονται οι Επιστήμες, τα Γράμματα και οι Τέχνες με τη συνεργασία και τηνανταλλαγή απόψεων των αρμοδίων. 

  Ο διάλογος αποτελεί την αποτελεσματικότερη διδακτική μέθοδο, γιατί επιτρέπει τηνκαλύτερη εμπέδωση και αφομοίωση των θεμάτων που συζητούνται, καλλιεργεί τηναυτενέργεια και το αίσθημα ευθύνης.

  Επιτυγχάνεται η συνεργασία των λαών που είναι απαραίτητη για την επίλυσηπαγκοσμίων προβλημάτων (π.χ. οικολογικό, πόλεμοι, τρομοκρατία, ανθρώπιναδικαιώματα, πείνα, αθλιότητα του τρίτου κόσμου).

Β΄ Ζητούμενο: Προϋποθέσεις για έναν εποικοδομητικό διάλογο: 

   Δημοκρατία και ελευθερία για την απρόσκοπτη κοινοποίηση των σκέψεων.   Σεβασμός και ανεκτικότητα στις απόψεις του συνομιλητή ακόμα και σε

περίπτωση διαφωνίας, μετριοπάθεια και μη διεκδίκηση του αλάθητου.    Ανοιχτό πνεύμα απαλλαγμένο από προλήψεις, προκαταλήψεις, δογματισμό και

εγωισμό.    Έλλειψη εριστικού πνεύματος και ψυχική ηρεμία των διαλεγομένων, ανιδιοτέλεια

και εντιμότητα με μοναδικό στόχο την ανεύρεση της αλήθειας.   Ο λόγος να είναι σαφής, σχετικός με το θέμα και να δίνει επαρκείς πληροφορίες

γι’ αυτό.  Γνώση του θέματος σε βάθος, ειλικρίνεια, επιχειρηματολογία, αποδοχή της

πολλαπλότητας της αλήθειας.  Σφαιρική κάλυψη και αντιμετώπιση του θέματος.    Ίδιο πνευματικό επίπεδο των συνομιλητών.

Επίλογος: Επαγωγικά, λοιπόν, σκεπτόμενοι καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οδιάλογος αποτελεί αρετή που επιτρέπει την αναζήτηση και εύρεση της αλήθειας. Ωστόσο,οι συμμετέχοντες σε αυτόν θα πρέπει να δείχνουν σεβασμό στους συζητητές τουςπροκειμένου η συνομιλία τους να είναι γόνιμη και εποικοδομητική.

Αποφώνηση: Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.