διαγραμματα ιστοριας α λυκείου

ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ 4Δ.ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΠολιτισμός: Τα ενοποιητικά χαρακτηριστικά του μυκηναϊκού κόσμου

γλώσσα – γραφή (ελληνική γλώσσα – γραμμική Β΄)

θρησκεία (πρώτες λατρείες και ονόματα θεών τουΟλυμπιακού πανθέου)

υλικός βίος (ομοιομορφία στα έργα τέχνης, πολεμικόεξοπλισμό, ενδυμασία, καλλωπισμό)

Μυκηναϊκή τέχνηΑυστηρή συγκρότηση τεχνίτες και καλλιτέχνες που εξυπηρετούσαν τις βασιλικές ανάγκες(ιδεολογικά και αισθητικά) *αρχιτεκτονική οχυρωμένες ακροπόλεις

ανάκτορα αυλή πρόδρομος μέγαρο + διαμερίσματα

ταφικές κατασκευές (θολωτοί τάφοι)”θησαυρός του Ατρέως”*ζωγραφική

είδη: τοιχογραφίες, αγγειογραφικές παραστάσεις:έμπειροι καλλιτέχνες με μινωική επιρροή

θέματα: τελετουργικές σκηνές, πολεμικές σκηνές, σκηνές κυνηγιού

Δ.Κ.

ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Ομηρική Εποχή (1100 -750 (π.Χ.)

1. αναστατώσεις και μετακινήσεις διαφόρων φύλων (για τρειςαιώνες)

πληροφορίες από ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ μεταβατική εποχή (ελληνικός μεσαίωνας) περίοδος ανασυγκρότησης

Μετακινήσεις (11ος-9οςαι.πΧ) κάθοδος των ΔΩΡΙΕΩΝ από βόρεια ή κάθοδος των ΔΩΡΙΕΩΝ από τα ορεινά Θεσπρωτία - Θεσσαλία, Βοιωτοί – Θήβα,Πίνδο ,Δωρίδα,Λακωνία “Επάνοδος των Ηρακλειδών” Δημογραφικό πρόβλημα οδηγεί σε μετακινήσεις

2. Α΄ ελληνικός αποικισμός (11ος - 9ος αι. π.Χ.) : ελληνικά φύλα εξαπλώθηκαν στις Δυτικές ακτές της Μ. Ασίας

Αιολείς:Τένεδο,Λέσβο (Αιολίς) Ίωνες:Σάμο,Χίο παράλια Μ. Ασίας (Ιωνία) Πανιώνιο Δωριείς:Ρόδι ,Κω ,νοτιοδυτικά παράλια Μ. Ασίας Δωρική εξάπολη Ιαλυσός, Κνίδος ,Κάμιρος ,Λίνδος ,Κω ,Αλικαρνασσός

Δ.Κ.


Ομηρική / Γεωμετρική Εποχή (1100 -750 π.Χ.)

Οικονομίαα. κλειστή αγροτική οικονομία (γεωργία –κτηνοτροφία)

β. δεν υπήρχε ειδίκευση – δεν υπήρχε βιοτεχνική ανάπτυξη

γ. περιορισμένο ανταλλακτικό εμπόριο (βόδια, δέρματα ζώων,μέταλλα, δούλοι)

Κοινωνία μονάδα κοινωνικής συγκρότησης ο οίκος :(τα μέλη του συνδέονταν με συγγενικούς

δεσμούς)

i. άριστοι (μέλη του οίκου, κάτοχοι γης)

ii. πλήθος (στο πλαίσιο του οίκου, εργαζόμενοι σε αυτόν)

iii. δημιουργοί (:ξυλουργοί, αγγειοπλάστες, χαλκουργοί/ εκτός οίκου,οικονομικά εξαρτώμενοι από αυτόν)

iv. δούλοι (περιουσιακό στοιχείο του οίκου)

Πολιτική οργάνωση

1. φυλετικά κράτη(φατρίες,γένη)

2. κράτη με κληρονομικούς βασιλείς (μόνιμη εγκατάσταση)

α. βασιλιάς (αρχηγός στρατού, θρησκευτική και δικαστική εξουσία)

β. βουλή των γερόντων (άλλοι βασιλείς: αρχηγοί ισχυρών γενών)

γ. εκκλησία του δήμου (σύνοδος του πλήθους)

Πολιτισμός

1. ελληνική αλφαβητική γραφή (9ος – 8ος αι. π.Χ.)

2. ιερά θεών – ολυμπιακό δωδεκάθεο

3. ποίηση επική (Ομηρικά έπη)

4. έργα κεραμικής τέχνης και μικροτεχνίας με γεωμετρικά σχέδια

Δ.Κ.


Αρχαϊκή εποχή (μέσα 8ου αι. – 480/479 π.Χ.)

Πόλη – κράτος ( δεύτερος ελληνικός αποικισμός)πνευματικές αναζητήσεις ,συνείδηση κοινής ταυτότητας

Ορισμός: είναι μια οργανωμένη κοινότητα ανθρώπων κάτω από μιαεξουσία σε ένα συγκεκριμένο χώρο

Συστατικά στοιχεία ως προς το χώρο: πόλις ή άστυ ,ύπαιθρος χώρα

ως προς την οργάνωση: πολίτες που συμμετέχουν στα κοινά πολίτευμα (τρόπος άσκησης της εξουσίας)

Επιδιώξεις της πόλεως-κράτους

1. ελευθερία

2. ανεξαρτησία

3. αυτάρκεια

Σημασία της πόλεως – κράτους

1. αποτελεί τη γενεσιουργό δύναμη των επιτευγμάτων και τηςπολιτιστικής πορείας των αρχαίων Ελλήνων

2. οδηγεί σε πατριωτισμό /τοπικισμό και δε διευκολύνει την ένωσητων διαφόρων ελληνικών πόλεων –κρατών

3. η έννοιες ‘πολίτης’ και ‘πολιτική’ αποκτούν υπόσταση

Η οικονομική και κοινωνική οργάνωση

1. ομάδες ανθρώπων μετακινήθηκαν, αυτονομήθηκαν καιδημιούργησαν πόλεις-κράτη (παράλια Μ. Ασίας)

2. τμήματα διαφορετικών φύλων ανεξαρτητοποιήθηκαν καιοργανώθηκαν σε πόλεις-κράτη

3. γειτονικές κοινότητες ενώθηκαν σε ενιαίο χώρο και δημιούργησανπόλεις-κράτη (συνοικισμοί)

4. από κώμες αποσπάστηκαν ομάδες και συγκρότησαν δική τουςπόλη-κράτος (συνοικισμοί)

Δ.Κ.


H κρίση του ομηρικού κόσμου αύξηση πληθυσμού (9oς αι.πΧ) οικονομική κρίση περιορισμένες εκτάσεις συγκέντρωση γης σε λίγους απουσία εργασιακής ειδίκευσης έλλειψη πόρων Συνέπειες περιορισμός βασιλικής εξουσίας αύξηση δύναμης ευγενών (αγαθοί ,άριστοι ευπατρίδες εσθλοί) καλλιεργητές ακτήμονες (πλήθος ,όχλος, κακοί) έμποροι ,πλούτισαν με το εμπόριο δεν εξισώθηκαν πολιτικά με τους ευγενείς ανάπτυξη δουλείας λόγω χρεών και κατακτητικών πόλεμων Αντιμετώπιση κρίσης ανάπτυξη βιοτεχνίας(Αθήνα) κατακτητικοί πόλεμοι (Σπάρτη ,Άργος, Ήλιδα) ίδρυση αποικιών (Μέγαρα,Χαλκίδα,Μίλητος ) άλλα τμήματα (Ήπειρος κλπ. απομονωμένα)

Β΄ ελληνικός αποικισμός (8ος -6ος αι.π.Χ.) Ορισμός: είναι η οργανωμένη αναγκαστική μετακίνηση ομάδων απόελληνικές πόλεις –κράτη, σε άλλες περιοχές, όπου αυτές οι ομάδεςεγκαθίστανται μόνιμα και δημιουργούν νέες πόλεις-κράτη.Σχέσεις μητρόπολης –αποικίας: μητρόπολη, οργανώνει εξ ολοκλήρου την επιχείρηση του αποικισμούαποικία: είναι αυτόνομη και αυτάρκης πόλη-κράτοςΟι σχέσεις μεταξύ μητρόπολης και αποικίας είναι κατά κανόναφιλικές, αλλά χαλαρές και μερικές φορές ανταγωνιστικές ή καιεχθρικές.

Αίτια δημιουργίας αποικιών

1. «στενοχωρία» (περιορισμένες εκτάσεις γης λόγω αύξησηςπληθυσμού)2. έλλειψη πρώτων υλών3. αναζήτηση νέων αγορών4. εσωτερικές πολιτικές κρίσεις

Παράγοντες που ευνόησαν την ίδρυση αποικιών

1. οι γνώσεις που είχαν οι Έλληνες για θαλάσσιους δρόμους2. ο ριψοκίνδυνος χαρακτήρας των ΕλλήνωνΧώροι όπου ιδρύθηκαν αποικίες1. Μεσόγειος θάλασσα (ανατολική και δυτική)2. Εύξεινος πόντος

Συνέπειες

1. οικονομία: αντιμετώπιση της κρίσης ανάπτυξη του εμπορίου ευρεία χρήση του νομίσματος2. κοινωνία: κοινωνική άνοδος ομάδων3. πολιτική εξέλιξη: κρίση των αριστοκρατικών πολιτευμάτων4. πολιτισμός: ανταλλαγές πολιτιστικών στοιχείων«λατινικό» αλφάβητο

Δ.Κ.


Δ.Κ.



Ποίηση: Λυρική (προσωπικά βιώματα)

Φιλοσοφία: Φυσικοί Φιλόσοφοι,λογική ερμηνεία του κόσμου

Τέχνη: (ανατολίζουσα φάση και διαμόρφωση των ελληνικών χαρακτηριστικών)

1. αρχιτεκτονική (δωρικός, ιωνικός ρυθμός)2. γλυπτική (κούροι, κόρες)3. κεραμική ( μελανόμορφα, ερυθρόμορφα αγγεία)

Θρησκεία:

1. αποκρυστάλλωση των θρησκευτικών δοξασιών2. πανελλήνιος χαρακτήρας της θρησκείας3. φημισμένα σε όλο τον ελλαδικό χώρο ιερά (Δελφοί, Ολυμπία,Δήλος)

Περσικοί πόλεμοι (499π.Χ. – 479π.Χ.)

Αίτιο: επεκτατισμός των Περσών

Αφορμή: η Ιωνική επανάσταση 499 π.Χ. (εξέγερση των ελλήνων τηςΙωνίας εναντίον των Περσών στους οποίους ήταν φόρου υποτελείς) καιη βοήθεια των ελληνικών πόλεων –κρατών σε αυτούς

Σημαντικές αναμετρήσεις (βλ. χάρτη)

1. μάχη στο Μαραθώνα (490 π.Χ., Μιλτιάδης ≠ Δάτης, Αρταφέρνης)2. μάχη στις Θερμοπύλες (480 π.Χ., Λεωνίδας ≠ Ξέρξης)3. ναυμαχία στο Αρτεμίσιο (480 π.Χ., Θεμιστοκλής ≠ Ξέρξης)4. ναυμαχία στη Σαλαμίνα (480 π.Χ., Θεμιστοκλής ≠ Ξέρξης)5. μάχη στις Πλαταιές (479 π.Χ., Παυσανίας ≠ Μαρδόνιος)6. μάχη στη Μυκάλη (479 π.Χ. , Λεωτυχίδης ≠ Τιγράνης)

Σημασία

1. απεδείχθη ο δυναμισμός της πόλεως – κράτους ως οργανωτικούθεσμού

2. η αναμέτρηση με τους Πέρσες υπήρξε ένας εθνικός αγώνας,κοινό έργο όλων των Ελλήνων

3. οι Περσικοί πόλεμοι ήταν η σύγκρουση δύο διαφορετικώνπολιτισμών (τρόπος ζωής, συστήματα αξιών) από την οποίαφάνηκε η υπεροχή του ελληνικού πολιτισμού

Δ.Κ.


(479 . . – 323 . .)Κλασική εποχή π Χ πΧ

( : – . )Χρονικό πλαίσιο τέλος τωνΠερσικών πολέμων θάνατοςΜ Αλεξάνδρου

η πνευματική και γενικότερα η πολιτιστική της επίδραση τεράστια

( - ), σύγκρουση δυο συνασπισμών Αθήνας Σπάρτης σύγκρουση δύο τρόπων ζωής

(478/477 . .)Α΄ Αθηναϊκή συμμαχία π Χ

: - , Ορισμός είναι ο συνασπισμός ελληνικών πόλεων κρατών με επικεφαλής την Αθήνα η οποία μετά τους Περσικούς πολέμους είχε ανασυγκροτηθεί και εξελιχθεί σε μεγάλη

.ναυτική δύναμη

:Ησυμμαχία

1. : 478/477 . .Χρόνος ίδρυσης π Χ

2. : Έδρα Δήλος

3. : Φόρος χρήματα ή πλοία

4. : . Σκοποί ίδρυσης α η επικράτηση όλων των Ελλήνων απέναντι στους Πέρσες

. β η κυριαρχία των Αθηναίων σε όλους τουςΈλληνες

, , Κίμωνας Εφιάλτης Περικλής

5. Μεταβάλλεται σε ηγεμονία της Αθήνας

.. α μεταφορά του ταμείου της συμμαχίας από τη Δήλο στην Αθήνα

. β ένοπλες επεμβάσεις της Αθήνας σε συμμαχικές πόλεις που αποστατούσαν

( , Πεντηκονταετία ο χρόνος ανάμεσα στους δύο πολέμους τους Περσικούς και τον)Πελοποννησιακό

1. :Σχέσεις Ελλήνων και Περσών

συνεχίζονται οι συγκρούσεις έξω από τον κυρίως ελλαδικό χώρο

1) , 467ο Αθηναίος στρατηγός Κίμων αντιμετωπίζει τους Πέρσες το

. ., . πΧ στον Ευρυμέδοντα ποταμόΜ Ασίας

2) , 450 . ., ο Κίμων πεθαίνει στην πολιορκία του Κιτίου της Κύπρου το π Χ αλλά οι Αθηναίοι (449 . .) νικούν τονΠερσικό στόλο τον επόμενο χρόνο π Χ στη Σαλαμίνα της Κύπρου

3) υπογράφεται συνθήκη ειρήνης ανάμεσα στους Αθηναίους και

[ / ]τους Πέρσες Καλλίειος Κιμώνειος ειρήνη

Δ.Κ.


4) , Περικλής (445 . .)τριακοντούτεις σπονδαί π Χ

Πολιτικές ανακατατάξεις στην Αθήνα

Στην Αθήνα υπήρχαν δύο πολιτικές παρατάξεις, η δημοκρατική καιη αριστοκρατική. Στα πρώτα χρόνια μετά τα Μηδικά, οι δύο παρατάξειςσυνεργάστηκαν και πέτυχαν:

α. να οργανώσουν την Α΄ Αθηναϊκή συμμαχία

β. να οχυρώσουν την Αθήνα και τον Πειραιά (Μακρά Τείχη).Αργότερα, δημιουργήθηκε μεγάλη διαμάχη ανάμεσά τους. Στην πολιτικήσκηνή της Αθήνας, τις πρώτες δεκαετίες μετά τα Μηδικά, κυριάρχησαν οιαριστοκρατικοί Αριστείδης και Κίμων και οι δημοκρατικοί Θεμιστοκλής και Εφιάλτης.

Για τους Αθηναίους συνηθισμένο μέσο εξόντωσης τωνπολιτικών τους αντιπάλων υπήρξε ο οστρακισμός. Έτσι, σπουδαίεςπροσωπικότητες, όπως ο Αριστείδης, ο Θεμιστοκλής και ο Κίμων,εξοστρακίστηκαν. Στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. αρχηγός των δημοκρατικώναναδείχθηκε ο Περικλής.

3. Σχέσεις Αθήνας – ΣπάρτηςΟι σχέσεις ανάμεσα στην Αθήνα και τη Σπάρτη μετά τα Μηδικάπαρουσίασαν διακυμάνσεις. Όσο επικρατούσε ο Κίμων (αριστοκρατικόςπου ασκούσε φιλολακωνική πολιτική), οι σχέσεις ανάμεσα στις δύοπόλεις ήταν φιλικές. Αργότερα, όταν επικράτησε ο Εφιάλτης(δημοκρατικός με αντιλακωνικά αισθήματα), δημιουργήθηκε φανερήδιάσταση μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών. Η ένταση ανάμεσα στις δύοπόλεις συνεχίστηκε καθώς και άλλες πόλεις εμπλέκονταν σταδιακάσυμμαχώντας με τη μία ή την άλλη δύναμη.

Δύο σοβαρές προσπάθειες,για να εξομαλυνθούν οι σχέσεις ανάμεσα στην Αθήνα και τη Σπάρτη,υπήρξαν:

1) η πενταετής ανακωχή (Κίμων 451 π.Χ.)

2) οι τριακοντούτεις σπονδαί (Περικλής 445 π.Χ.)

4. Η εποχή του Περικλή στην Αθήνα

Ο Περικλήςα) εκλεγόταν δημοκρατικά κάθε χρόνο στρατηγόςβ) είχε μεγάλη επιρροή στο λαό

ενίσχυσε το δημοκρατικό πολίτευμα

α) καθιέρωσε αμοιβή για τους κληρωτούς άρχοντες (βουλευτές,λαϊκούς δικαστές)

Δ.Κ.


β) παρείχε χρήματα για την πολιτιστική ανάπτυξη και παιδεία των Αθηναίων (θεωρικά)

Δ.Κ.


ισχυροποίησε την οικονομία της Αθήνας) α επεκτείνοντας την εμπορική δύναμη των Αθηναίων

1) ( , , )συμμαχίες με πόλεις της Δύσης Εγέστα Ρήγιο Λεοντίνοι

2) ίδρυση αποικίας στους Θουρίους

3) κτίση του λιμανιού τουΠειραιά σε σχέδια του Ιππόδαμου(→ οΠειραιάς γίνεται το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της

)Μεσογείου

) β εξασφαλίζοντας έσοδα από την εκμετάλλευση των μεταλλείων( , )εκμίσθωση σε ιδιώτες εργασία δούλων

) γ :επιβάλλοντας δίκαιη φορολογία

1) (άμεση φορολογία των Αθηναίων πολιτών δεν υπήρχε παρά )μόνο σε περιόδους κρίσεως

2) ( θεσμός των λειτουργιών άμεση φορολογία των πλουσίων )Αθηναίων πολιτών

( )χορηγία δαπάνες για τη διδασκαλία ενός θεατρικού έργου ( / )τριηραρχία δαπάνες για συντήρηση εξοπλισμό μιας τριήρους ( αρχιθεωρία δαπάνες για επίσημη αποστολή σε πανελλήνιες

)γιορτές ( )εστίαση δαπάνες για δείπνο μιας φυλής σε θρησκευτική εορτή ( γυμνασιαρχία δαπάνες για αγώνες λαμπαδηδρομίας στα

)Παναθήναια

3) άμεση φορολογία πολιτών από άλλες πόλεις που διέμεναν στην ( )Αθήνα μετοίκιο

4) έμμεση φορολογία επιβαλλόταν στα εισαγόμενα και εξαγόμεναπροϊόντα

) δ :εξασφαλίζοντας εισφορές από τους συμμάχους1) τακτικές εισφορές2) έκτακτη φορολογία με τη μορφή πολεμικών αποζημιώσεων

(432 – 404 . .)Πελοποννησιακός πόλεμος π Χ

1) Αίτια:

ανταγωνισμός ανάμεσα στην Αθηναϊκή και Πελοποννησιακή συμμαχία και ηγεμονικές τάσεις της

Αθήνας φυλετική και πολιτιστική διαφορά μεταξύ Αθηναίων καιΛακεδαιμονίων πολιτειακή διαφορά μεταξύ Αθηναίων και Λακεδαιμονίων

Δ.Κ.


4. Η εποχή του Περικλή στην Αθήνα Ο Περικλήςa) εκλεγόταν δημοκρατικά κάθε χρόνο στρατηγόςb) είχε μεγάλη επιρροή στο λαό

ενίσχυσε το δημοκρατικό πολίτευμαa) καθιέρωσε αμοιβή για τους κληρωτούς άρχοντες (βουλευτές,λαϊκούς δικαστές)b) παρείχε χρήματα για την πολιτιστική ανάπτυξη και παιδεία τωνΑθηναίων (θεωρικά)

ισχυροποίησε την οικονομία της Αθήναςα) επεκτείνοντας την εμπορική δύναμη των Αθηναίων1) συμμαχίες με πόλεις της Δύσης (Εγέστα, Ρήγιο, Λεοντίνοι)2) ίδρυση αποικίας στους Θουρίους3) κτίση του λιμανιού του Πειραιά σε σχέδια του Ιππόδαμου(→ ο Πειραιάς γίνεται το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της Μεσογείου)β) εξασφαλίζοντας έσοδα από την εκμετάλλευση των μεταλλείων (εκμίσθωση σε ιδιώτες, εργασία δούλων) γ) επιβάλλοντας δίκαιη φορολογία:1) άμεση φορολογία των Αθηναίων πολιτών δεν υπήρχε (παράμόνο σε περιόδους κρίσεως)2) θεσμός των λειτουργιών (άμεση φορολογία των πλουσίωνΑθηναίων πολιτών)

χορηγία (δαπάνες για τη διδασκαλία ενός θεατρικού έργου) τριηραρχία (δαπάνες για συντήρηση / εξοπλισμό μιας τριήρους) αρχιθεωρία (δαπάνες για επίσημη αποστολή σε πανελλήνιες γιορτές εστίαση (δαπάνες για δείπνο μιας φυλής σε θρησκευτική εορτή) γυμνασιαρχία (δαπάνες για αγώνες λαμπαδηδρομίας στα Παναθήναια)

3) άμεση φορολογία πολιτών από άλλες πόλεις που διέμεναν στην Αθήνα (μετοίκιο)4) έμμεση φορολογία επιβαλλόταν στα εισαγόμενα και εξαγόμενα προϊόνταδ) εξασφαλίζοντας εισφορές από τους συμμάχους:1) τακτικές εισφορές2) έκτακτη φορολογία με τη μορφή πολεμικών αποζημιώσεων

Πελοποννησιακός πόλεμος (432 – 404 π.Χ.)1) Αίτια: ανταγωνισμός ανάμεσα στην Αθηναϊκή καιΠελοποννησιακή συμμαχία και ηγεμονικές τάσεις της Αθήνας

φυλετική και πολιτιστική διαφορά μεταξύ Αθηναίων και Λακεδαιμονίων πολιτειακή διαφορά μεταξύ Αθηναίων και Λακεδαιμονίων

2) Φάσεις:Αρχιδάμειος ή Δεκαετής πόλεμος 431 -421 π.Χ.Σικελική εκστρατεία 415 – 413 π.Χ.Δεκελεικός ή Ιωνικός πόλεμος 413 – 404 π.Χ.3) Έκβαση:1) Νίκη της Σπαρτιατικής συμμαχίας και αναγνώριση της ηγεμονίας της Σπάρτης2) Όροι της Συνθήκηςa) να ακολουθούν οι Αθηναίοι τους Λακεδαιμονίους όπουαυτοί ορίζουν έχοντας τους ίδιους εχθρούς και συμμάχους(αναγνώριση της Σπαρτιατικής ηγεμονίας)b) να γκρεμίσουν οι Αθηναίοι τα Μακρά Τείχηc) να παραδώσουν οι Αθηναίοι όλα τα πλοία τους εκτός απόd) να δεχθούν οι Αθηναίοι πίσω στην πόλη τους πολιτικούς τους εξορίστους4) Συνέπειες:1) αποδυναμώθηκαν όλες οι ελληνικές πόλεις-κράτη και προετοιμάστηκε η παρακμή τους2) χάθηκαν ανθρώπινες ζωές, προκλήθηκαν υλικές καταστροφές3) εξαχρειώθηκαν και αλλοτριώθηκαν οι άνθρωποι4) αναμείχθηκαν οι Πέρσες στα εσωτερικά του ελληνικού κόσμου

Δ.Κ.


Η κρίση της πόλεως-κράτους (4ος αι. π.Χ.)

1) οικονομική και κοινωνική κρίση αντιμετώπισαν οι ελληνικές πόλεις–κράτη μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο

2) οξύνθηκε ο ανταγωνισμός μεταξύ πόλεων-κρατών

3) οι Πέρσες βρήκαν ευκαιρία να αναμειχθούν στα ελληνικά πράγματα παρέχοντας χρήματα στους Έλληνες διασπώντας τις ελληνικές δυνάμεις και προκαλώνταςσυγκρούσεις μεταξύ τους [Βοιωτικός ή Κορινθιακός πόλεμος(395-386 π.Χ.: Θήβα, Κόρινθος, Άργος, Αθήνα ≠ Σπάρτη)]

4) Ανταλκίδειος (Βασίλειος) ειρήνη 386π.Χ.a) παραδίδονται οι ελληνικές πόλεις Μικράς Ασίας και Κύπρου στους Πέρσεςb) διακηρύσσεται η αυτονομία όλων των ελληνικών πόλεων-κρατών (εξαιρούνται η Ίμβρος, Σκύρος και Λήμνος που παραμένουν στους Αθηναίους) c) οι Σπαρτιάτες γίνονται τοποτηρητές της ειρήνης στηνκυρίως Ελλάδα (όργανα της περσικής πολιτικής)5) Θηβαϊκή ηγεμονία (371 – 362 π.Χ.)a) μάχη στα Λεύκτρα 371 π.Χ.b) μάχη στη Μαντίνεια 362 π.Χ.6) Πανελλήνια Ιδέαa) τη διατύπωσε πρώτος στα τέλη του 5ου αι. ο Γοργίαςb) κύριος εκφραστής της υπήρξε ο Ισοκράτης: όλες οιελληνικές πόλεις –κράτη πρέπει να ενωθούν εναντίον τωνΠερσών. Την ηγεμονία θα έχει η Αθήνα / ο Ευαγόρας τηςΚύπρου / ο Ιάσων των Φερών Μαγνησίας / ο Διονύσιοςτων Συρακουσών / ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας.c) αντίθετος ήταν ο Δημοσθένης στην αρχηγία του Φιλίππου

Ο Φίλιππος Β΄, βασιλιάς της Μακεδονίας, και η ένωση των Ελλήνων

1) Ο Φίλιππος σταθεροποιεί τη θέση του στο θρόνο2) Ο Φίλιππος ισχυροποιεί το κράτος της Μακεδονίαςa) αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις επιδρομές των Ιλλυριώνκαι των Παιόνωνb) οργανώνει ισχυρό στρατό (φάλαγγα: πεζέταιροι, σάρισα /ιππικό / τοξότες /πελταστές)c) δημιουργεί ισχυρή οικονομία (νόμισμα: χρυσοί στατήρες)3) Ο Φίλιππος προσπαθεί να επεκτείνει την εξουσία τουa) εξασφαλίζει γη για τους στρατιώτες του κατακτώντας εδάφηb) ενώνει όλους τους Έλληνες υπό την αρχηγία του

I. καταλαμβάνει τις πόλεις της Χαλκιδικής, εδάφη στηνΑνατολική Μακεδονία και Θράκη ως τις δυτικές ακτέςτου Ευξείνου πόνου

II. στη μάχη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.) ο Φίλιππος πολεμά εναντίον του στρατού Αθήνας και Θήβας και νικά

III. στο συνέδριο της Κορίνθου (337 π.Χ.) δημιουργείταιπανελλήνια συμμαχία, αμυντική και επιθετική, με ισόβιο αρχηγό το Φίλιππο της Μακεδονίας

IV. συνέδριο της Κορίνθου (336 π.Χ.): επαναλαμβάνεταιτο συνέδριο, μετά τη δολοφονία του Φιλίππου, και δίνεται η αρχηγία της πανελλήνιας συμμαχίας στονΑλέξανδρο.

Δ.Κ.


Μέγας Αλέξανδρος

Α. Η εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου ( αντιμετώπισε και κατέλυσε το περσικό κράτος)Οι πιο σημαντικές μάχες; Α΄ φάση (334-331π.Χ.)1. μάχη στο Γρανικό ποταμό (334 π.Χ.)2. μάχη στην Ισσό (333 π.Χ.)κατέλαβε τη Φοινίκη ,την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο(Φαραώ)Β΄φάση(331-327π.Χ.)3. μάχη στα Γαυγάμηλα (331 π.Χ.) Δαρείος γ΄.Νινευί ,Περσέπολη, Βαβυλώνα...Αλεξάνδρεια η εσχάτη.Γ΄φάση (327-325 π.Χ.)Ινδική χερσόνησος4. μάχη στον Υδάσπη ποταμό (326 π.Χ.), άρνηση των μακεδόνων να συνεχίσουν..Γεδρωσία,Νεαρχος

Β. Το έργο του Μ. Αλεξάνδρου

1) στρατιωτικόa) ήταν διορατικός στρατηγός με μεγαλοφυή σκέψηb) εφάρμοζε κατάλληλο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση τουαντιπάλουI. στις κατά μέτωπο συγκρούσειςII. στις πολιορκίες των πόλεων

2) πολιτικόα) αποδέχθηκε συνήθειες άλλων λαώνβ) διατήρησε το θεσμό των σατραπειώνγ) δημιούργησε καινούρια διοικητική παράδοση (Έλληνες – Πέρσες ηγεμόνες)

3) οικονομικόα) καθιέρωσε ενιαίο νομισματικό σύστημαβ) για τη συγκέντρωση των φόρων δημιούργησε τηφορολογική περιφέρεια που ήταν μεγαλύτερη από τησατραπεία

4) πολιτιστικόα) διέδωσε την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμόβ) υιοθέτησε πολιτιστικά στοιχεία της Ανατολήςγ) ίδρυσε νέες πόλεις που εξελίχθηκαν σε εμπορικά καιπνευματικά κέντραδ) προώθησε τις εξερευνήσεις περιοχών και την έρευναε)έμεινε σαν θρύλος.../ΚΑΛΑΣ...

Δ.Κ.



1) Φιλοσοφία:Σοφιστές, Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης(ορθολογισμός)

2) Ιστορία:Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Ξενοφών

3) Ποίηση:

τραγωδία: Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης κωμωδία: Αριστοφάνης

4) Ρητορική: Λυσίας, Ισοκράτης, Δημοσθένης

5) Επιστήμες:

Μαθηματικά: Μέτων Χωροταξία: Ιππόδαμος Ιατρική: Ιπποκράτης

6) Τέχνες:

Αρχιτεκτονική: Ικτίνος, Καλλικράτης, Μνησικλής Γλυπτική: Φειδίας, Μύρων, Πολύκλειτος, Πραξιτέλης, Σκόπας,Λύσιππος Ζωγραφική: Πολύγνωτος, Ζεύξις, Απελλής

Δ.Κ.


.ΟΕλληνισμός στη δυτική και ανατολικήΜεσόγειο

( . Ίδρυση αποικιών σε πολλές περιοχές στη Δύση Ν, , , )Ιταλία Σικελία Κυρηναϊκή Ιβηρική χερσόνησος

Γενικά ειρηνικές σχέσεις αλληλεπίδραση πολιτιστική αλλά ...και εντάσεις

Βασικός αντίπαλος στη Δύση ηΚαρχηδόνα

Αποφασιστική η νίκη εναντίον τους στην Ιμέρα(480. .)πΧ

Οι εμφύλιες διαμάχες των Ελλήνων αναζωπυρώνουν τονκίνδυνο

ΑνατολικήΜεσόγειος Κύπρος

- Γεωγραφική θέση και χαλκός στόχος Φοινίκων και Περσών

(450 ) Κίμων πΧ αναχαιτίζει τούς Πέρσες στο Κίτιο

: Ευαγόρας απομάκρυνε τουςΦοίνικες και προσπάθησε νααντιμετωπίσει τούςΠέρσες

: Ανταλκίδειος ειρήνη η Κύπρος φόρου υποτελής

. (332 ).Απελευθερώνεται από τονΜ Αλέξανδρο πΧ

Δ.Κ.


(323 . . – 30 . . )Ελληνιστική εποχή π Χ πΧ( : 323 . . : . – 30 . . :Χρονικό πλαίσιο π Χ θάνατοςΜ Αλεξάνδρου π Χ

)κατάληψη της Αιγύπτου από τους Ρωμαίους

. Α Ελληνιστικός κόσμος

1.H διάσπαση . του κράτους τουΜ Αλεξάνδρου

. , Μετά το θάνατο τουΜ Αλεξάνδρου ακολούθησαν συγκρούσεις μεταξύ . διαφόρων στρατηγών που φιλοδοξούσαν να τον διαδεχθούν στην εξουσία

( )Φίλιππος Αριδαίος κλπ .Εξεγέρσεις και απελευθερωτικοί αγώνες

( ) Αθηναίοι Υπερείδης και ΔημοσθένηςΑιτωλοί

( )Ανατολικές επαρχίες Μηδία : (321-Συγκρούσεις των διαδόχων α΄ φάση

301 . .) , , πΧ Αντίπατρος Αντίγονος Δημήτριος ο πολιορκητής

( , 301 . .), Τελικά μετά τη μάχη στην Ιψό το π Χ το κράτος του Αλεξάνδρου διασπάστηκε και

:δημιουργήθηκαν τέσσερα βασίλεια

) ( )α το βασίλειο της Αιγύπτου Πτολεμαίος) ( )β το βασίλειο της Συρίας Σέλευκος) ( )γ το βασίλειο τηςΜακεδονίας Κάσσανδρος) ( )δ το βασίλειο της Θράκης Λυσίμαχος

(321-281 . .)β΄ φάση π Χ

( )Μάχη στο Κουροπέδιον της Λυδίας θάνατος Λυσιμάχου

Βασίλειο της Περγάμου

: , , , . .Άλλα βασίλεια Βιθυνίας Αρμενίας Πόντου Καππαδοκίας κ α

Δ.Κ.


Δ.Κ.


Τα βασίλεια της ανατολής

( )προσωπική βασιλεία ισόθεος βασιλιάς

.α Βασίλειο της Αιγύπτου

ιδρυτής Πτολεμαίος , σημερινή Αίγυπτος Λιβύη και Κύπρος ,πολλές εθνικές μειονότητες συνύπαρξη όχι συγχώνευση διατήρηση παραδόσεων και θρησκείας ισχυρή οικονομία με φορολόγηση ισότιμη διοίκηση από

Έλληνες στην ηγεσία άλλα και πολλούς γηγενείς στον .διοικητικό μηχανισμό

αρκετές εξεγέρσεις και συγκρούσεις με Σελευκίδες και 31 . .υποταγή στους Ρωμαίους π Χ

. β Βασίλειο της Συρίας

ιδρυτής Σέλευκος εξάπλωση στην Ασία μέχρι τον Καύκασο και την Κασπία ισχυρός στρατός για έλεγχο του κράτους χωρίς πολιτική ενότητα αλλά με ισχυρή οικονομία διατήρησαν τη διοικητική διαίρεση και διόρισανΈλληνες

και γηγενής αξιωματούχους οι αποσχιστικές τάσεις οδήγησαν σε παρακμή και υποταγή

στους Ρωμαίους

Δ.Κ.


ΤΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

φυλετική οργάνωση του κράτους (Μακεδόνες ,Ηπειρώτες)

αναγόρευση βασιλιά από το στρατό

α. Βασίλειο της Μακεδονίας περιορισμένη έκταση (Μακεδονία -Θεσσαλία) οργάνωση φυλετική -κοινή καταγωγή των κάτοικων κάτοχος της γης ο βασιλιάς μεγάλος αριθμός καλλιεργητών μικρών και μεσαίων γαιοκτήμονες ή ευγενείς, ελεύθεροι και δούλοι Ηγεμόνες σπουδαιότεροι Κάσσανδρος ,Δημήτριος ο πολιορκητής (294-287πΧ) επιδρομή Γαλατών, τους απομακρύνει ο Αντίγονος ο Γονατάς(Αντιγονίδες 168 Πχ) κατάληψη από Ρωμαίους

β. Βασίλειο της Ηπείρου μέχρι τώρα παραμένει στην αφάνεια ,δωρικά φύλα Μολοσσοί,μετριοπαθής βασίλεια εκλέγονταν ο βασιλιάς...και αντιπρόσωπος του λαού

που περιόριζε την εξουσία του οι Ηπειρώτες ήταν υποτελείς στους Μακεδόνες Πύρρος ισχυρός με φιλοδοξίες να δημιουργήσει αυτοκρατορία(όπως ο Μ. Αλέξανδρος)

στη δύση ... Πύρρειος νίκη το 280-275πΧ στη Σικελία και την Καρχηδόνα πεθαίνει άδοξα στο Άργος (272πΧ.)

Δ.Κ.


– Οι πόλεις κράτη

απορροφήθηκαν από τα ελληνιστικά βασίλεια συμπολιτείες ( , , , )εύνοια μοναρχών Αθήνα Σπάρτη Ρόδο Δήλο

) : - ( )317-α ΗΑθήνα Κάσσανδρος Δημήτριος ο Φαληρέας τύραννος307 .πΧ

(267-261 . .)απελευθερωτικό αγώνα πΧ νικήθηκε ο Χρεμωνίδης στους Πτολεμαίους 86 . . πΧ Ρωμαίοι πολιτιστικός όχι πολίτικος πια ο ρόλος της

) : -β Η Σπάρτη τρόπος διακυβέρνησης και εξωτερική πολίτικηαπομόνωση

3 . . ος αι π Χ πολιτικό αδιέξοδο -διαγραφή χρεών αναδασμός Αγις ο Δ΄ δολοφονήθηκε από πλούσιους Κλεομένης ο Γ΄ πολιτικές αλλαγές νικήθηκε στη Σελλασία

222 . .πΧ Νάβις συνέχισε το μεταρρυθμιστικό έργο 192 . . π Χ θάνατος και τέλος της αυτονομίας

) : γ Η Ρόδος οικονομική ανάπτυξη λόγω θέσης

..πολιορκείται από τον Δημήτριο το πολιορκητή έμποροι και τραπεζίτες ...η Ρόδος συμμάχησε με τη Ρώμη 167 . . π Χ ενίσχυσαν η Δήλο για να αποδυναμώσουν τη Ρόδο

) : - δ Η Δήλος ιερό νησί οικονομικό κέντροΔ.Κ.


πέρασε στουςΜακεδόνες το λιμάνι διαμετακομιστικό κέντρο 167 . . - πΧ ελεύθερο λιμάνι διώχτηκαν οι ντόπιοι κάτοικοι και

ήρθαν ξένοι από διάφορα μέρη της μεσογείου τίθεται κάτω από την εποπτεία της Ρώμης

ΟΙ ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΙΕΣ

παρακμή πόλεων - κρατών ομοσπονδιακά κράτη

Αιτωλοί και Αχαϊκές πόλεις

α. Η Αιτωλική συμπολιτεία

4ος αι. Χαλαρός πολιτικός σύνδεσμος “Κοινό των Αιτωλών”

Απόκρουση Γαλατών - υπεράσπιση μαντείου Δελφών

Αναβαθμίζεται σε συμπολιτεία

Οργάνωση δημοκρατική ,συνέλευση όλων των πολιτών ,νομοθετικές εξουσίες

3ος αι. Απόγειο δόξας καλύπτει όλη την κεντρική Ελλάδα

β. Η Αχαϊκή συμπολιτεία

3ος ομοσπονδιακή ένωση κάποιων πόλεων της Πελοποννήσου

2ος αι. ακμή καλύπτει όλη την Πελοπόννησο

Οργάνωση με στοιχεία δημοκρατικά αλλά και ολιγαρχικά

Συνέλευση (+30ο έτος),άρχοντες,βουλή και σύγκλητος..

Άρατος (273-213π.Χ.)απομάκρυνε τη Μακεδονική φρουρά

Συμμάχησε με τους μακεδόνες κατά του Κλεομένη

Φιλοποίμην (253-183πΧ.)”ο έσχατος των Ελλήνων”

Αντιστάθηκε στη Ρώμη και τελικά υπέκυψε το (146π.Χ.)

Δ.Κ.


2. Τα ελληνιστικά πνευματικά κέντρα

Αστικά κέντρα με οργανωμένο πολεοδομικό σύστημα και ιερούς χώρους Αρχιτεκτονικά μνημεία

Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ

331π.Χ. Αλέξανδρος :οικονομικό και πολιτιστικό κέντροΦάρος ΒιβλιοθήκηΓραμματικοί /μισό εκατομμύριο πάπυροι

Η ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ

Σέλευκος 300πχ.ΤετράπολιςΕνιαίο τείχοςΠολυπολιτισμικό κέντρο

Η ΠΕΡΓΑΜΟΣ

Πρωτεύουσα ΑτταλιδώνΦιλέταιρος: θησαυροφύλακας - βασιλιάς Άτταλος οχυρωμένη ακρόπολη Βιβλιοθήκη 200000 χειρόγραφαΠεργαμηνές (έμβρυο κατσίκας)Βωμός του Δια (απόκρουση Γαλατών)

Δ.Κ.


3. Ελληνιστικός πολιτισμός

α) Γλώσσα: ελληνι(στι)κή κοινή

Ορισμός: είναι η γλώσσα που διαμορφώθηκε κατά τηνελληνιστική εποχή από τη συγχώνευση ελληνικών διαλέκτωνμε βάση την αττική διάλεκτο. Η κοινή χρησιμοποιήθηκε καιστην καθημερινή επικοινωνία από το λαό και από τουςσυγγραφείς της εποχής.

β) Θρησκεία: θρησκευτικός συγκρητισμός

I. Ορισμός: είναι η τεχνητή συνένωση ποικίλων θρησκευτικώνπεποιθήσεων και η διαμόρφωση νέων λατρειών κατά τηνελληνιστική εποχή.II. Αίτια: πολιτικά: βασιλείς, για να εδραιώσουν την κυριαρχία τους,συνεργάζονται με τοπικά ιερατεία κοινωνικά: η αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε στον κόσμο,λόγω της αλλαγής συνθηκών, οδήγησε στην αναζήτησηέντονων συγκινήσεων και ελπίδας σε νέες θρησκευτικέςδοξασίες

γ) Γράμματα και τέχνες

Γραμματικοί (πρώτοι φιλόλογοι)Ιστορία (Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης)Ποίηση: Νέα Κωμωδία (Μένανδρος)Φιλοσοφία: στωική (Ζήνων) επικούρεια (Επίκουρος)

Επιστήμες:

Μαθηματικά (Ευκλείδης) Φυσική (Αρχιμήδης) Γεωγραφία(Νέαρχος, Ερατοσθένης) Αστρονομία (Αρίσταρχος ο Σάμιος)

Τέχνες:

Δ.Κ.


Αρχιτεκτονική (ανάκτορα, αγορές, γυμνάσια, στοές) Πλαστική (εκφράζει την αγωνία, τον πόνο και γενικάτο πάθος του ανθρώπου στα ταραγμένα ελληνιστικάχρόνια) Ζωγραφική (ψηφιδωτά)

Β. Η Ρώμη

1. Ρώμη: η ίδρυση και η οργάνωσή της

Ίδρυση: 8ος – 7ος αι. π.Χ.

Παραδόσεις για τη ίδρυσή της:

μυθική: ο Ρωμύλος, απόγονος του Αινεία, ίδρυσε τη Ρώμηαρχαιολογική: οι Ετρούσκοι, που κατοικούσαν στη γύρω περιοχήήδη από το 10ο αι., κατέλαβαν το Λάτιο και ίδρυσαν τη Ρώμη

Κοινωνική οργάνωση:πατρίκιοι: ανήκαν στις παλιές οικογένειες που αποτελούσαν ταρωμαϊκά γένηπελάτες: ζούσαν κοντά στους πατρικίους και δέχονταν τηνπροστασία τους ήταν πρωτο –ιταλιώτες κάτοικοι (Λίγουρες) σταδιακά συγχωνεύτηκαν με τους πατρικίουςπληβείοι: ήταν οι νεότεροι κάτοικοι της Ρώμης και των γύρω περιοχών δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα δεν επιτρέπονταν επιμειξίες με πατρικίους

Πολιτική οργάνωση κατά την περίοδο της βασιλείας

B ασιλιάς: θρησκευτικός αρχηγός στρατηγός ανώτατος δικαστής αρχηγός κράτους

Σύγκλητος: αρχηγοί των ρωμαϊκών γενών συγκαλούσε την εκκλησία του λαού επικύρωνε τις αποφάσεις της ήταν ο θεματοφύλακας των εθίμων και των παραδόσεων

E κκλησία του λαού: ήταν η συγκέντρωση πατρικίων και πελατών επικύρωνε τις αποφάσεις του βασιλιά (δια βοής) αποφάσιζε για ειρήνη και για πόλεμο εξέλεγε το βασιλιά

Δ.Κ.

διαγραμματα ιστοριας α λυκείου

Documents

Transcript of διαγραμματα ιστοριας α λυκείου