Βιολογία Α λυκείου

1

Παναγιώτα Γκογκόση, Βιολόγος MSc

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

2


ΚΕΦΑΛΑΙΟ : 1

«Από το κύτταρο στον οργανισμό»

3


Διδακτικοί στόχοιΣτο τέλος του κεφαλαίου θα πρέπει να είσαι σε θέση να:

• Να δίνεις τους ορισμούς των: Ιστός, Διαφοροποίηση, όργανο, σύστημα

οργάνων, οργανισμός, αδένας

• Να αναφέρεις τα επίπεδα οργάνωσης της ζωής από το κύτταρο μέχρι τον

οργανισμό

• Να αναφέρεις τα κύτταρα τα οποία δομούν το κάθε είδος ιστού

• Να περιγράφεις την δομή του κάθε ιστού

• Να αναφέρεις τις λειτουργίες του κάθε ιστού

• Να συσχετίζεις τη δομή με την λειτουργία του κάθε ιστού

• Να συγκρίνεις τις κατηγορίες του μυϊκού ιστού

• Να αναφέρεις τις κατηγορίες του συνδετικού ιστού

• Να ταξινομείς σωστά τα είδη των ιστών σε χάρτη εννοιών

4


Ερωτήσεις1. Τι είναι ζυγωτό ;

2. Από πόσα κύτταρα περίπου αποτελείται ένας ενήλικος άνθρωπος και πώς προκύπτουν αυτά από ένα και μόνο ζυγωτό;

3. Τι είναι διαφοροποίηση;

4. Περιγράψτε τη δομή του επιθηλιακού ιστού.

5. Πού απαντάται στον ανθρώπινο οργανισμό ο επιθηλιακός ιστός;

6. Ποιες οι λειτουργίες του επιθηλιακού ιστού;

7. Τι είναι αδένας;

8. Σε ποιες τρεις κατηγορίες διακρίνονται οι αδένες ανάλογα με το πού εκκρίνουν τα προϊόντα τους;

9. Να βάλετε + στο παρακάτω πινακάκι

Εξωκρινείς αδένες

Ενδοκρινείς αδένες

Μικτοί αδένες

Ιδρωτοποιοί αδένεςΣιελογόνοι αδένεςΠάγκρεαςΥπόφυσηΌρχεις

10. Ποια είναι τα γενικά δομικά χαρακτηριστικά του ερειστικού ιστού;

11. Ποιες οι τρεις κατηγορίες του ερειστικού ιστού;

12. Ποιες οι δυο κατηγορίες του συνδετικού ιστού;

13. Ποια κύτταρα κυρίως δομούν τον χόνδρινο ιστό;

14. Πού συναντάμε στο σώμα μας χόνδρινο ιστό;

15. Ποια κύτταρα και ποιες χημικές ουσίες δομούν τον οστίτη ιστό;

16. Σε ποιον ιστό κατατάσσεται το αίμα;

17. Από ποια κύτταρα και ποιες ουσίες αποτελείται το αίμα;

18. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω χάρτη εννοιών

Ερειστικός

Ιστός

Αίμα Λιπώδης Ιστός

5


19. Από ποια κύτταρα αποτελείται ο νευρικός ιστός;

20. Ποιες οι λειτουργίες των νευρογλοιακών κυττάρων;

21. Τι είναι σύστημα οργάνων;

22. Να συμπληρώσετε σωστά τον παρακάτω πίνακα

Σύστημα οργάνων Λειτουργίες

Πεπτικό σύστημα

Κυκλοφορικό σύστημα

Αναπνευστικό σύστημα

Ουροποιητικό σύστημα

Σύστημα αισθητηρίων οργάνων

6


Νευρικό σύστημα

Ενδοκρινικό σύστημα

Ερειστικό σύστημα

Μυϊκό σύστημα

Αναπαραγωγικό σύστημα

7



«Νευρικό Σύστημα»

8


Διδακτικοί στόχοι

Στο τέλος του κεφαλαίου θα πρέπει να είσαι σε θέση να:

• Να αναφέρεις τα κύτταρα που δομούν τον νευρικό ιστό

• Να περιγράφεις την δομή του νευρώνα , τη σύναψη,

• Να αναφέρεις τους λοβούς του εγκεφάλου.

• Να συσχετίζεις τους λοβούς του εγκεφάλου με τα εγκεφαλικά κέντρα

και τις αντίστοιχες λειτουργίες

• Να περιγράφεις την δομή του στελέχους

• Να αναφέρεις τις λειτουργίες του υποθαλάμου, του προμήκη και της

παρεγκεφαλίδας

• Να αναφέρεις τις λειτουργίες των νευρώνων και των νευρογλοιακών

κυττάρων

• Να δίνεις τους ορισμούς των: νεύρο, νευρική οδός, αντανακλαστικό,

εγκεφαλικό κέντρο, νωτιαίος μυελός, εγκεφαλονωτιαίο υγρό

• Να διακρίνεις το νευρικό σύστημα σε κεντρικό και περιφερικό ανάλογα

με τον τρόπο οργάνωσης του.

• Να διακρίνεις τα νεύρα ανάλογα με τις λειτουργίες τους, τις νευρικές

οδούς ανάλογα με τα μηνύματα που μεταφέρουν,

• Να αξιολογείς την αξία του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στην έρρυθμη

λειτουργία του νευρικού συστήματος

• Να αξιολογείς την αξία του αυτόνομου νευρικού συστήματος στην

διατήρηση της ομοιόστασης του οργανισμού

• Να αξιολογείς την αξία του νευρικού συστήματος στην ρύθμιση της

εσωτερικής ισορροπίας του οργανισμού μας αλλά και στην επικοινωνία του με το περιβάλλον.

9


Ερωτήσεις1. Ποια η αξία του νευρικού συστήματος για την διατήρηση της ισορροπίας

και την επικοινωνία του με το περιβάλλον;

2. Από ποια κύτταρα δομείται ο νευρικός ιστός;

3. Να περιγράψετε την δομή ενός νευρώνα

4. Σε ποιες δυο κατηγορίες διακρίνονται οι νευρικές αποφυάδες;

5. Ποια η λειτουργία των δενδριτών και ποια η λειτουργία του νευράξονα;

6. Σε ποιες τρεις κατηγορίες διακρίνονται οι νευρώνες ανάλογα με την λειτουργία τους;

7. Ποιες οι τέσσερις λειτουργίες των νευρογλοιακών κυττάρων;

8. Τι είναι σύναψη;

9. Τι είναι νευροδιαβιβαστής; Να αναφέρετε ένα παράδειγμα

10. Ποια διακριτά μέρη διακρίνουμε σε μια σύναψη;

11. Ποια η αξία των συνάψεων για την προσανατολισμένη μεταφορά ενός νευρικού μηνύματος;

12. Τι είναι νεύρο;

13. Τι είναι γάγγλια;

14. Σε ποιες τρεις κατηγορίες διακρίνονται τα νεύρα ανάλογα με την λειτουργία τους;

15. Από πού εκφύονται και ποιες περιοχές νευρώνουν τα εγκεφαλικά και τα νωτιαία νεύρα;

16. Τι είναι νευρική οδός;

17. Σε ποιες τρεις κατηγορίες διακρίνονται οι νευρικές οδοί ανάλογα με τα μηνύματα που μεταφέρουν;

18. Τι είναι αντανακλαστικό;

19. Ποια είναι τα τμήματα ενός αντανακλαστικού τόξου;

20. Σε τι εξυπηρετεί την έρρυθμη λειτουργία του οργανισμού η ύπαρξη αντανακλαστικών τόξων; Να αναφέρετε παραδείγματα

21. Ποια η λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος;

22. Από τι αποτελείται το κεντρικό νευρικό σύστημα;

23. Τι είναι μήνιγγες;

10


24. Τι είναι εγκεφαλονωτιαίο υγρό; Πού παράγεται και ποιες οι λειτουργίες του;

25. Τι είναι νωτιαίος μυελός;

26. Πού βρίσκεται και από τι αποτελείται η φαιά και από τι η λευκή ουσία;

27. Τι είναι κέντρο εγκεφάλου και ποιες οι λειτουργίες των κέντρων του εγκεφάλου;

28. Σε ποιες τρεις κύριες ανατομικές περιοχές χωρίζεται ο εγκέφαλος;

11


29. Να συμπληρώσετε σωστά το παρακάτω πινακάκι ώστε να φαίνεται ποιες συγκεκριμένες λειτουργίες εντοπίζονται σε κάθε λοβό του εγκεφάλου.

Λοβός Εγκεφάλου Λειτουργίες

Μετωπιαίος

Βρεγματικός

Κροταφικός

Ινιακός

Ανώτερες πνευματικές λειτουργίες

30. Ποιες οι λειτουργίες του στέλεχους;

31. Ποιες οι πέντε λειτουργίες του υποθάλαμου;

32. Ποιες οι τρεις λειτουργίες του προμήκη;

33. Ποιες οι λειτουργίες της παρεγκεφαλίδας;

34. Τι είναι βραχυπρόθεσμη και τι μακροπρόθεσμη μνήμη;

35. Τι είναι μάθηση;

36. Ποια τρία είδη μάθησης γνωρίζετε;

37. Τι είναι αυτόνομο νευρικό σύστημα και σε ποιους κλάδους χωρίζεται;

38. Τι είναι συμπαθητικό και τι παρασυμπαθητικό;

39. Τι σημαίνει ότι οι δράσεις του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος είναι μεταξύ τους ανταγωνιστικές;

12


Ερευνητικές εργασίες

Νευροδιαβιβαστές σεροτονίνη, ντοπαμίνη, ακετυλοχολίνη. Ποια η δράση τους; Με ποιες ασθένειες σχετίζονται και με ποιο τρόπο;

Πώς επιδρά η τοξίνη του σκορπιού στο νευρικό σύστημα;

Τι είναι ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός και ποιος ο ρόλος του;

Μηνιγγίτιδα (Παθογόνος μικροοργανισμός, Συμπτώματα, Μετάδοση, Θεραπεία, Τρόποι πρόληψης, Εμβόλιο)

Εγκεφαλίτιδα (Παθογόνος μικροοργανισμός, Συμπτώματα, Μετάδοση, Θεραπεία, Τρόποι πρόληψης, Εμβόλιο)

Επιληψία (Αιτία, Συμπτώματα, Θεραπεία)

Η εξέλιξη της ικανότητας της μάθησης στα θηλαστικά (μάθηση σκύλων, πιθήκων, ανθρώπων , ομοιότητες και διαφορές)

Ντοπαμίνη και νόσος του Πάρκινσον

Ντοπαμίνη και σχιζοφρένεια

Ακετυλοχολίνη και Αλζχάιμερ

13


Κεφάλαιο ; 10

Αισθητήρια Όργανα- Αισθήσεις

14


Διδακτικοί Στόχοι

• Να ορίζεις τι είναι αίσθηση

• Να διακρίνεις τις πέντε αισθήσεις σε σωματικές και ειδικές

• Να αναφέρεις και να ταξινομείς τους υποδοχείς αισθήσεων ανάλογα με τα

μηνύματα που μεταφέρουν.

• Να περιγράφεις τις βασικές δομές του ματιού, του αυτιού, της μύτης και της

γλώσσας.

• Να περιγράφεις από πού ξεκινά το οπτικό, ακουστικό, γευστικό και οσφρητικό

νεύρο και πού καταλήγει ώστε να γίνεται συνειδητά διακριτή η κάθε αίσθηση.

• Να αξιολογείς την λειτουργία του κάθε οργάνου και σχηματισμού στα ειδικά

αισθητήρια όργανα.

15


Ερωτήσεις

1. Τι είναι κύτταρα υποδοχείς και σε ποιες τέσσερις κατηγορίες διακρίνονται ανάλογα με τα μηνύματα που μεταφέρουν;

2. Τι είναι αίσθηση;

3. Ποιες αισθήσεις ανήκουν στις σωματικές και ποιες στις ειδικές αισθήσεις;

4. Πώς εξηγείται το γεγονός ότι η κάθε αίσθηση αξιολογείται από τον εγκέφαλο ως ξεχωριστή ενώ ο τρόπος μετάδοσης της νευρικής ώσης είναι ίδιος;

5. Πού βρίσκονται οι υποδοχείς πόνου και πώς διεγείρονται;

6. Ποια είδη πόνου γνωρίζετε;

7. Σε ποια είδη υποδοχέων οφείλεται η αφή και η πίεση; Πού βρίσκονται αυτοί οι υποδοχείς;

8. Πού βρίσκονται οι υποδοχείς θερμοκρασίας και πού επεξεργάζονται τα μηνύματα που προσλαμβάνουν;

9. Ποιοι είναι οι τρεις βασικοί χιτώνες που δομούν τον βολβό του ματιού;

10. Σε ποιο τμήμα του ματιού εντοπίζεται ο κερατοειδής χιτώνας;

11. Τι περιέχει ο χοριοειδής χιτώνας και ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος του;

12. Πού βρίσκεται ο αμφιβληστροειδής χιτώνας; Ποια κύτταρα βρίσκονται εκεί;

13. Πού βρίσκεται το υδατοειδές υγρό και πού το υαλώδες σώμα σε σχέση με τον φακό του ματιού;

14. Τι είναι ωχρή κηλίδα; Πού εντοπίζεται ποιος ο ρόλος της;

15. Τι είναι οπτική θηλή; Πού εντοπίζεται; Ποιος ο ρόλος της;

16. Τι είναι οπτικό νεύρο; Από πού ξεκινά; Πού καταλήγει;

17. Τι είναι το ακτινωτό σώμα και ποιος ο ρόλος του;

18. Με ποιο τρόπο ρυθμίζεται η ένταση φωτός που εισέρχεται στον οφθαλμό;

19. Τι ονομάζεται προσαρμογή;

20. Πώς γίνεται η εστίαση στον αμφιβλιστροειδή μακρινών ειδώλων;

21. Πώς γίνεται η εστίαση στον αμφιβληστροειδή κοντινών ειδώλων;

22. Να συμπληρώσετε το παρακάτω πινακάκι

16


Όραση στο φως / στο σκοτάδι

Χρωστική Πού εντοπίζονται

Ασπρόμαυρη/

Εγχρωμη όραση

κωνία

ραβδία

23. Ποιες είναι οι λειτουργίες που επιτελεί το αυτί;

24. Ποια τα τρία βασικά ανατομικά χαρακτηριστικά του αυτιού;

25. Από τι αποτελείται το εξωτερικό αυτί;

26. Με ποιο τρόπο περιορίζεται η είσοδος παθογόνων μικροοργανισμών στο αυτί;

27. Ποιες χαρακτηριστικές δομές εντοπίζονται στο μέσο αυτί;

28. Πού βρίσκονται τα τρία οστάρια , σφύρα , άκμονας, αναβολέας;

29. Πού βρίσκεται η ευσταχιανή σάλπιγγα και ποιος ο ρόλος της;

30. Από ποιες χαρακτηριστικές δομές αποτελείται το εσωτερικό αυτί;

31. Τι είναι το όργανο του Corti ; Πού εντοπίζεται και ποιος ο ρόλος του;

32. Από πού ξεκινά το ακουστικό νεύρο και πού καταλήγει;

33. Τι είναι οι ωτόλιθοι; Πού βρίσκονται και σε ποια λειτουργία συμμετέχουν;

34. Τι είδους υποδοχείς είναι οι υποδοχείς όσφρησης και γεύσης και πού βρίσκονται;

35. Από πού ξεκινά το οσφρητικό νεύρο και πού καταλήγει;

36. Τι είναι γευστικοί κάλυκες και πού βρίσκονται;

37. Πού μπορεί να οφείλεται ολική ή μερική απώλεια της γεύσης;

17


ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Μεταμόσχευση κερατοειδούς. Πώς γίνεται, συμβατότητα μοσχεύματος, η σημασία των μεταμοσχεύσεων στην καθημερινή μας ζωή.

2. Μυωπία- Χειρουργική αποκατάσταση. Πότε γίνεται ποιες είναι οι προϋποθέσεις, ποιες οι πιθανότητες επιτυχίας, ποιες οι πιθανές επιπλοκές.

3. Υγιεινή ματιών. Διατροφή, Τρόπος διαβάσματος, Σωστή χρήση υπολογιστών, Σωστή χρήση γυαλιών ηλίου , πώς συμβάλλουν στην υγεία των ματιών μας.

4. Αποκόλληση αμφιβλιστροειδούς. Τι είναι, πώς το καταλαβαίνουμε, τι πρέπει να κάνουμε, πιθανοί τρόποι πρόληψης.

5. Υγιεινή αυτιού. Πώς πρέπει να γίνεται;

18



ΕΝΔΟΚΡΙΝΕΙΣ ΑΔΕΝΕΣ

19



• Να ορίζετε τι είναι ορμόνη & τι είναι αδένας

• Να διακρίνετε τους αδένες ανάλογα με το πού εκκρίνουν το προϊόν τους

• Να αναφέρετε ποιες ορμόνες εκκρίνει ο κάθε ο αδένας

• Να διακρίνετε τις ορμόνες ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους

• Να περιγράφετε τον τρόπο δράσης της κάθε ορμόνης

20


Ερωτήσεις

1. Σε ποιες τρεις κατηγορίες διακρίνονται οι αδένες ανάλογα με το πού εκκρίνουν το προϊόν τους;

2. Ποιες χημικές ουσίες λέγονται ορμόνες;

3. Πώς διακρίνονται οι ορμόνες ανάλογα με την χημική τους σύσταση;

4. Ποιος είναι ο τρόπος δράσης των πεπτιδικών ορμονών;

5. Ποιος είναι ο τρόπος δράσης των στεροειδών ορμονών;

6. Πού βρίσκεται ο υποθάλαμος και ποιες οι λειτουργίες του;

7. Πού βρίσκεται η υπόφυση, ποιος ο ρόλος της και σε ποιους δυο λοβούς χωρίζεται;

8. Ποιες ορμόνες παράγει ο θυρεοειδής αδένας και ποιος ο ρόλος τους;

9. Πού βρίσκεται ο παραθυροειδής αδένας και ποια ορμόνη εκκρίνει;

10. Ποιες ορμόνες εκκρίνουν τα επινεφρίδια;

11. Ποιος ο ρόλος της αλδοστερόνης;

12. Ποιος ο ρόλος της κορτιζόλης;

13. Ποιος ο ρόλος της αδρεναλίνης;

14. Τι είδους αδένας είναι το πάγκρεας;

15. Ποιος ο ρόλος της ορμόνης ινσουλίνης; Από ποια κύτταρα εκκρίνεται;

16. Τι είναι η μελατονίνη ; Ποιος ο ρόλος της;

17. Πού βρίσκεται ο θύμος αδένας και ποιος ο ρόλος του;

21



«ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ- ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

22


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Από ποια όργανα αποτελείται το αντρικό αναπαραγωγικό σύστημα;

2. Τι είναι σπερματογένεση; Πού γίνεται; Ποια είναι η ιδανική θερμοκρασία σπερματογένεσης;

3. Τι είναι επιδιδυμίδα; Πού βρίσκεται; Ποιος ο ρόλος της;

4. Ποια τα προϊόντα των όρχεων ;

5. Ποιες είναι οι δράσεις της τεστοστερόνης;

6. Ποια είναι τα τμήματα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος;

7. Ποιες είναι οι ορμόνες που παράγονται από τις ωοθήκες;

8. Ποιος ο ρόλος των οιστρογόνων και ποιος της προγεστερόνης;

9. Να βάλετε τις παρακάτω λέξεις σε σειρά ώστε να φαίνεται η διαδικασία της σπερματογένεσης : σπερματοζωάρια, σπερματίδες, σπερματογόνια, σπερματοκύτταρα

10. Να βάλετε τις παρακάτω λέξεις σε σειρά ώστε να φαίνεται η διαδικασία της ωογένεσης : ωοκύτταρα, ωάρια, ωογόνια

11. Πώς λέγεται ο ώριμος αντρικός γαμέτης;

12. Πώς λέγεται ο ώριμος θηλυκός γαμέτης;

13. Σε ποιο όργανο του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος συμβαίνει η γονιμοποίηση;

14. Να αναφέρετε τα τμήματα από τα οποία αποτελείται ένα σπερματοζωάριο

15. Ποια ημέρα προσκολλάται το έμβρυο στο ενδομήτριο και πώς λέγεται στην συγκεκριμένη αναπτυξιακή του φάση;

16. Πότε ξεκινά η κύηση;

17. Ποια είναι η κύρια ορμόνη που εκκρίνεται κατά την διάρκεια της κύησης και ποια η δράση της;

18. Τι είναι ο πλακούντας και από ποιους ιστούς προέρχεται;

19. Τι είναι ο αμνιακός σάκος και από ποιους ιστούς προέρχεται;

20. Να ορίσετε την διαφοροποίηση


23


1ο τρίμηνο κύησης



Όργανα που αναπτύσσονται

22. Τι είναι τοκετός και ποια τα τρία στάδια που περιλαμβάνει;

23. Ποια δίδυμα λέγονται μονοζυγωτικά;

24. Ποια δίδυμα λέγονται διζυγωτικά;

25. Πώς κρίνετε τη φράση «Είναι μονοζυγωτικά δίδυμα και άρα μοιράζονταν τον ίδιο σάκο»

26. Να αναφέρετε χημικές ουσίες που επηρεάζουν την υγεία του μωρού και της εγγύου

27. Να αναφέρετε περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του μωρού και της εγγύου.

28. Από ποια ορμόνη ενεργοποιείται η παραγωγή γάλατος στον θηλασμό;

29. Ποιοι οι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν σε αντρική στειρότητα;

30. Πού μπορεί να οφείλεται η γυναικεία στειρότητα;

31. Ποιες τέσσερις κατηγορίες μεθόδων αντισύλληψης γνωρίζετε;

32. Ποια νοσήματα λέγονται σεξουαλικώς μεταδιδόμενα;

33. Ποια είναι τα πιθανά συμπτώματα ενός σεξουαλικού μεταδιδόμενου νοσήματος;

34. Ποιες είναι οι ενδεικτικές δράσεις όταν αντιληφθούμε την πιθανή ύπαρξη ενός σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος;

35. Να βάλετε τα στάδια της εμβρυογένεσης στην σωστή σειρά : βλαστίδιο, έμβρυο, γαστρίδιο, ζυγωτό, μορίδιο

24


ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1. Αντρική στειρότητα. Ποια τα αίτια και πώς μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί.

2. Γυναικεία στειρότητα. Ποια τα αίτια και πώς μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί.

3. Εξοσωματική γονιμοποίηση. Τι είναι; Ποιες οι πιθανές μελλοντικές συνέπειες της για την υγεία της εγγύου;

4. Μονοζυγωτικά και διζυγωτικά δίδυμα. Πώς δημιουργούνται;

5. Τι είναι προγενετικός έλεγχος; Ποιες εξετάσεις περιλαμβάνει και για ποιες έγγυες ενδείκνυται;

6. Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ποια είναι ; Πώς προλαμβάνονται και πώς αντιμετωπίζονται;

7. Μέθοδοι αντισύληψης. Θετικά και αρνητικά σε κάθε περίπτωση.

8. Εμβόλιο για τον HPV ιό. Θετικά και αρνητικά. Ποια η στάση της ιατρικής κοινότητας;

25


ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 3

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

26



1. Να περιγράφεις τη δομή του κυκλοφορικού συστήματος

2. Να αναφέρεις τα είδη των αγγείων που δομούν το κυκλοφορικό σύστημα

3. Να εξηγείς πώς καθορίζονται οι ομάδες αίματος

27


Ερωτήσεις

1. Από ποια όργανα αποτελείται το κυκλοφορικό σύστημα;

2. Να περιγράψετε τη δομή της καρδιάς

3. Τι σημαίνει .ότι η καρδιά είναι τετράχωρη; Πώς επιτυγχάνεται αυτό;

4. Ποιος ο ρόλος των βαλβίδων της καρδιάς;

5. Να περιγράψετε την πνευμονική κυκλοφορία.

6. Να περιγράψετε την σωματική κυκλοφορία

7. Πού οφείλονται οι παλμοί και ποιος ο φυσιολογικός αριθμός των παλμών στους ενήλικες;

8. Ποια είναι τα τρία είδη αγγείων του κυκλοφορικού συστήματος;

9. Να περιγράψετε τη δομή των αρτηριών.

10. Τι είναι σφυγμός; Πώς μετράται;

11. Πώς σχετίζονται οι σφυγμοί με τους παλμούς;

12. Να περιγράψετε τη δομή των φλεβών

13. Ποιος ο ρόλος των βαλβίδων στις φλέβες;

14. Ποια είναι η δομή και ποια η λειτουργία των τριχοειδών;

15. Τι εκφράζει ο όρος «πίεση του αίματος»;

16. Να αναφέρετε τα έμμορφα συστατικά του αίματος

17. Ποιος ο ρόλος της αιμοσφαιρίνης σε ποια κύτταρα εντοπίζεται;

18. Ποιες κατηγορίες λευκών αιμοσφαιρίων γνωρίζετε; Πού παράγονται;

19. Τι είναι αιμοπετάλια και ποιος ο ρόλος τους;

20. Τι είναι πλάσμα και από τι αποτελείται;

21. Πώς επιτυγχάνεται η πήξη του αίματος;

22. Με ποιο τρόπο καθορίζονται οι ομάδες αίματος;

23. Τι είναι συγκολητινογόνο και τι συγκολητίνη;

24. Τι είναι ο παράγοντας ρέζους; Ποιοι άνθρωποι λέγονται ρέζους θετικοί και ποιοι ρέζους αρνητικοί;

28


25. Πώς σχετίζεται ο παράγοντας ρέζους της εγγύου με την επιτυχία μιας εγγυμοσύνης;

26. Τι είναι αναιμία;

27. Ποια είδη αναιμίας γνωρίζετε;

29


ΚΕΦΑΛΑΙΟ: 8

ΜΥΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

30


ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ• Να περιγράφετε τα είδη του μυϊκού ιστού

• Να διακρίνετε τα είδη των μυϊκών ινών

• Να αναφέρετε και να περιγράφετε τα είδη της μυϊκής συστολής

31


ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποια είναι τα τρία χαρακτηριστικά είδη του μυϊκού ιστού;


Σκελετικός μυς Καρδιακός μυς Λείος μυς

Τύπος μυϊκής ίνας

Πού βρίσκεται;

Εκούσια/ Ακούσια συστολή

3. Να περιγράψετε τη δομή του γραμμωτού μυ χρησιμοποιώντας τις λέξεις: μυϊκές ίνες, μυϊκές δεσμίδες, πυκνός συνδετικός ιστός.

4. Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται οι μυς ανάλογα με την μορφολογία τους;

5. Ποια είναι η δομή ενός γραμμωτού μυ;

6. Ποια η διαφορά της έκφυσης από την κατάφυση;

7. Ποια είναι η δομή της γραμμωτής μυϊκής ίνας;

8. Τι είναι το σαρκείλημα;

9. Πώς επιτυγχάνεται η μυϊκή συστολή; Ποιος ο ρόλος του ασβεστίου;

10. Πώς συσχετίζεται ο λεπτός έλεγχος των κινήσεων με τον αριθμό των μυϊκών ινών;

11. Τι είναι ο μυϊκός τόνος;

12. Σε τι διαφέρει η ισομετρική από την ισοτονική μυϊκή συστολή;

13. Τι είναι ο μυϊκός κάματος και πού οφείλεται;

14. Ποιες είναι οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές ανάμεσα στις λευκές και τις ερυθρές μυϊκές ίνες;

Ερυθρές ίνες Λευκές ίνες

Διάμετρος

Ποσότητα μυοσφαιρίνης

32


Τρόπος άντλησης της απαιτούμενης ενέργειας

Αριθμός μιτοχονδρίων

Ρυθμός συστολής

33



ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

34


ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ• Να αναφέρεις τις λειτουργίες του οστίτη ιστού

• Να περιγράφεις τον οστίτη ιστό

• Να διακρίνεις τα οστά ανάλογα με τη μορφολογία τους

• Να αναφέρετε τα είδη της οστέωσης

• Να διακρίνετε τα κύτταρα σε οστεοβλάστες και οστεοκλάστες και να συγκρίνετε τις

λειτουργίες τους

• Να περιγράφετε την δομή μιας άρθρωσης

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1. Ποιες οι λειτουργίες του οστίτη ιστού;

2. Ποια η δομή του οστίτη ιστού;

3. Ποια η δομή της μεσοκυττάριας ουσίας των οστών;

4. Σε ποιες τρεις κατηγορίες διακρίνονται τα οστά ανάλογα με την μορφολογία τους;

5. Ποια είναι η μορφή ενός επίμηκες οστού;

6. Τι είναι διάφυση και τι επίφυση;

7. Τι είναι περιόστεο και τι ενδοόστεο;

8. Τι είναι ο ερυθρός μυελός των οστών;

9. Τι είναι ο ωχρός μυελός των οστών και πότε εμφανίζεται;

10. Πού γίνεται η αιμοποίηση στην παιδική ηλικία και πού στην ενήλικη ζωή;

11. Ποια δυο είδη οστέωσης γνωρίζετε;

12. Τι είναι υμενογενής οστέωση και σε ποια οστά συμβαίνει;

13. Τι είναι χονδρογενής οστέωση και σε ποια οστά συμβαίνει;

14. Τι είναι οστεοβλάστες και ποιες οι λειτουργίες τους;

35


15. Τι είναι οστεοκλάστες και ποιες οι λειτουργίες τους;

16. Τι είναι οστεοπόρωση και ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή της;

17. Ποια δυο είδη αρθρώσεων γνωρίζετε;

18. Να αναφέρετε τα 6 τμήματα μιας άρθρωσης.

36


Καλές Διακοπές !!!

Βιολογία Α λυκείου

Documents

Transcript of Βιολογία Α λυκείου