บทที่ 1 แนวคิดและทฤษฏี...

Post on 07-Jul-2020

5 views 0 download

Transcript of บทที่ 1 แนวคิดและทฤษฏี...

บทท 1 : แนวคดและทฤษฏการสอสารมวลชน

อาจารยวภาณ แมนอนทร

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 2

ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง ก า ร ส อ ส า ร ม ว ล ช น (mass communication)

Wright แสดงทศนะไววา การสอสารมวลชน หมายถง การสอสารทมงสงสารไปยงผรบสารจ านวนมาก ซงมความแตก ตางกนและไมเปนทรจกของผสงสาร สารจะถกสงผานสอมวลชน เพอใหผรบสารทวไปไดรบสารนนไดอยางรวดเรวในเวลาเดยวกน สารทสงไปนนจะมอายจ ากดไมยงยน และผสงสารจะเปนองคการ ซงด าเนนงานภายใตโครงสรางทสลบซบซอน และมคาใชจาย จ านวนมาก

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 3

Trenholm อธบายวา การสอสารมวลชน หมายถง การสอสารรปแบบหนงทผสงสารซงอยในรปขององคการ สงสารไปยงกลมผรบสารขนาดใหญหลากหลายกลม ซงมสมาชกทแตกตางกนแตละบคคล การตดตอสอสารในลกษณะดงกลาวนนเปนการสอสารทางออม โดยใชสอเปนตวกลางระหวางผสงสารและผรบสาร

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 4

สรป

การสอสารมวลชน หมายถง กระบวนการซงองคการสอมวลชนสงสารผานสอมวลชนไปยงมวลชน ผรบสาร ซงกระจดกระจายในพนทตาง ๆ และ มภมหล งท แตกต า งกน ให ได รบสารน นอย า ง รวดเรวในเวลาเดยวกนหรอเวลาใกลเคยงกน

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 5

ลกษณะส าคญของการสอสารมวลชน 1. ผสงสาร 1.1 อยในรปขององคการสอสารมวลชน (Mass media

organization ) 1.2 ผสงสารไมรจกผรบสารเปนการสวนตว และไมมเจตนา

สงสารไปยงผรบสารคนหนงคนใดโดยเฉพาะ 1 .3 ผส งสารมสถานะเปนสถาบนทางส งคม (Social

institute) 1.4 ผสงสารจะท าหนาทเปนผรกษาชองทางการสอสารหรอ

นายทวารขาวสาร (Gatekeeper)

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 6

2. สาร

2.1 สารในกระบวนการส อสารมวลชนมความเปนสาธารณะ (Public)

2.2 สารถกสงออกไปอยางรวดเรว (Rapid)

2.3 สารของกระบวนการสอสารมวลชนมอายจ ากดไมยงยน (Transient)

2.4 สารในกระบวนการสอสารมวลชนตองมความหลากหลาย (Variety)

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 7

3. สอ

3.1 ตองเปนสอทสามารถน าขาวสารไปยงมวลชนผรบสารซงอาศยในหลากหลายพนทไดอยางรวดเรว

3.2 เปนส อทมความสลบซบซอนเน องจากตองอาศยเทคโนโลยในการด าเนนงานและตองมการลงทนสง

3.3 เปนสอมลกษณะเปนการสอสารแบบเอกวถและไมเออใหเกดปฏกรยาตอบกลบแบบทนททนใด

3.4 สอมวลชนมหลายประเภทและมหลากหลายทางเลอกในสอประเภทเดยวกน

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 8

3.5 สอมวลชนมขอจ ากดเรองชองทางการรบร

3.6 เมอเปรยบเทยบกบกระบวนการสอสารระหวางบคคลแลว สอมวลชนมศกยภาพในการใหขาวสาร ขอมล หรอความรสงกวาสอบคคล

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 9

4. ผรบสาร

4.1 ผรบสารในกระบวนการสอสารมวลชนมจ านวนมาก

4.2 ผรบสารมความแตกตางกน

4.3 ผสงสารไมรจกผรบสาร

4.4 ในขณะรบสารจากกระบวนการสอสารมวลชนนน ผรบสารจะมลกษณะความเปนปจเจกบคคลมากกวาความเปนสมาชกของกลมตาง ๆ ซงปจเจกบคคลนนเปนสมาชก

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 10

สรปลกษณะส าคญของการสอสารมวลชน

1. ผสงสารเปนองคการสอมวลชนซงมโครงสรางการปฏบตงานทชดเจน มการลงทนสงและมการแขงขนเพอผลประโยชนในการประกอบการ

2. ผรบสารจ านวนมากซงมความแตกตางกนทงถนทอยอาศย ภมหลงและความแตกตางดานจตวทยา

3. มความสามารถในการเขาถงผรบสารจ านวนมากไดอยางรวดเรว

4. เนอหาสาระทมากมายและหลากหลาย เพอสนองความตองการของมวลชนผรบสาร ซงมความตองการทแตกตางกน

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 11

5. มความถกตองของสารสง เพราะผานกระบวนการเลอกสรร คดกรอง และตรวจสอบอยางเขมงวด

6. เปนการสอสารแบบเอกวถ มขอจ ากดในเรองชองทางการรบร และโอกาสทจ ากดในการแสดงปฏกรยาตอบกลบแบบทนททนใด

7. ไมสามารถเลอกผรบสารและขจดการเลอกรบสารของผรบสารได

8. ประสทธผลของการสอสารมจ ากด เนองจากขอจ ากดเรองปฏกรยาตอบกลบจากผรบสาร

9.มศกยภาพในการใหขอมลขาวสารไดมากกวาการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรม

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 12

ความส าคญของการสอสารมวลชน

1. ความส าคญในฐานะผรายงานขาวสาร

2. ความส าคญในฐานะผสรางและผขยายโลกทรรศนของประชาชน

3. ความส าคญในฐานะตวเรงใหประชาชนเกดการเปลยนแปลงความร ทศนคต และพฤตกรรม

4. ความส าคญในฐานะผสนบสนนระบบและกลไกของสงคม

5. ความส าคญในฐานะผสรางและผสะทอนประชามต

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 13

6. ความส าคญในฐานะเปนเวทเพอการอภปรายแสดงความคดเหน

7. ความส าคญในฐานะผสงเสรมและถายทอดมรดกทางสงคมและวฒนธรรม

8. ความส าคญในฐานะปจจยหนงในการก าหนดแนวทางการด าเนนชวตของประชาชนและรปแบบทางสงคม

9. ความส าคญในฐานะผสงเสรมธรกจและอตสาหกรรม

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 14

10. ความส าคญในฐานะผสรางความบนเทง

11 . คว ามส าคญ ในฐานะผ ส ง เ สร มและต ว เ ร งกระบวนการโลกาภวฒน

12. ความส าคญในฐานะผสงเสรมความสมพนธทดระหวางประเทศตาง ๆ ในสงคมโลก

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 15

บทบาทหนาทของการสอสารมวลชน

1. แนวคดของแฮโรลด ด ลาสเวลล

บทบาทหนาทส าคญ 3 ประการของสอมวลชน คอ

1.1 หนาทในการสงเกตการณหรอสอดสองระวงระไวสภาพแวดลอมในสงคม

1.2 หนาทในการประสานสวนตาง ๆ ในสงคม

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 16

1.3 หนาทในการถายทอดมรดกทางสงคมไปสคนรนตอไป

ตอมา ไรท ไดเพมบทบาทหนาทประการท 4 เพมเตม คอ หนาทในการใหความบนเทง

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 17

2. แนวคดของเดนส แมคเควล

เสนอบทบาทหนาทของสอมวลชนไว 5 ประการ ดงน

2.1 หนาทในการใหขาวสาร 2.1.1 การใหขาวสารเกยวกบเหตการณและสถานการณในสงคมและสงคมโลก

2.1.2 แสดงความสมพนธระหวางอ านาจตาง ๆ ในสงคม

2.1.3 ชวยสงเสรมใหเกดนวตกรรม การปรบตว และความกาวหนาทางสงคม

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 18

2.2 หนาทในการประสานสมพนธ 2.2.1 ก ารอธบาย การแปลความหมาย และการวพากษวจารณความหมายของเหตการณและขาวสารทน าเสนอ

2.2.2 ใหการสนบสนนแกสถาบนหลกของสงคม และบรรทดฐานซงเปนทยอมรบของสงคม

2.2.3 ชวยใหเกดกระบวนการขดเกลาทางสงคม

2.2.4 ชวยประสานกลมคนและกจกรรมตาง ๆ ของสงคม

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 19

2.2.5 ชวยสรางความสอดคลองตองกนของคนในสงคม ท าใหเกดความยนยอมพรอมใจในประเดนตาง ๆ

2.2.6 ชวยในการก าหนดวาระหรอประเดนทางสงคม

2.3 หนาทในการสรางความตอเนองทางสงคม 2.3.1 ชวยในการถายทอดวฒนธรรมกระแสหลกของสงคมชวยใหเกดการยอมรบวฒนธรรมยอยและวฒนธรรมใหม

2.3.2 ชวยเสรมสรางและธ ารงรกษาคานยมพนฐานของสงคม

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 20

2.4 หนาทในการใหความเพลดเพลนหรอความบนเทงแกสมาชกของสงคม

2.5 หนาทในการรณรงคทางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 21

ผลกระทบของการสอสารมวลชน (Effect of Mass Communication)

หมายถง สงทเกดขนหลงจากทการท าการสอสารและ ผลนนอาจ เปนการ เปล ยนแปลงในด านอารมณ ความรสกนกคด ตลอดจนความรความเขาใจและพฤตกรรมของผรบสาร

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 22

การสอสารอาจกอใหเกดผลกระทบ 4 ระดบ

1. ระดบปจเจกบคคล ความร (knowledge) และความเหน (opinion) ทศนคต

และดานพฤตกรรม

2. ระดบกลมหรอองคกร รายการดนตร บนเทงตาง ๆ ทมอทธพลตอการสราง

วฒนธรรมยอยของกลมเดกและวยรน หรอการโฆษณามอถอทท าใหคนรนใหมตดโทรศพทและนยมสอสารกนดวยภาษาผสมดวยถอยค านน ๆ

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 23

3. ระดบสถาบนทางสงคม การเสนอขาวในทางลบเกยวกบพระสงฆบอย ท าให

สถาบนศาสนาไดรบผลกระทบจนน าไปสการปฏรปสถาบนสงฆ

4. ระดบสงคมและวฒนธรรม การจดงานประกวดนางงามและการเสนอเปนขาวใหญ

อยางตอเนอง เปนการตอกย าคานยมเกยวกบผหญงในเรองรปเปนทรพย เทากบเปนการสนบสนนใหธ ารงสถานภาพสงคมชายเปนสวนใหญ

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 24

ทฤษฏการสอสารมวลชน

1. ทฤษฏกระสนเงน (Silver bullet theory) หรอ แบบจ าลองเขมฉดยา (Hypodermic needle model ) หรอ ทฤษฏสงเราและการตอบสนอง (S-R theory)

สารจากสอมวลชนกอใหเกดการตอบสนองจากผรบสารในลกษณะทผสงสารตองการ สอมวลชนมอทธพลโดยตรงในรปแบบเดยวกบการยงหรอฉดยาพวกผรบสารเพอกอใหเกดปฏกรยาตอบสนองทตองการ

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 25

2. ทฤษฏการก าหนดวาระทางสงคมหรอทฤษฎการจดวาระขาวสาร (Agenda-setting Theory) สอมวลชนสามารถบอกเราวาประเดนใด เรอง

อะไร หรอบคคลใดมความส าคญ เรองตาง ๆ บคคล ตาง ๆ หรอประเดนตาง ๆ ทสอใหความสนใจจะกลายเปนสงส าคญในทศนะของผรบสาร

ประเดนขาวในเมองไทย

1. สถานการณอโบลาในไทย

2. พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา นายกฯ คนท 29 ของไทย

3. เดกนร.นยมจางท าการบานออนไลน

4. กระแส IceBucketChallenge

5. เอซ มลาน ทม 16 ลานปอนดซอ บารโลเตล

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 26

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 27

3. แนวคดเรองอทธพลของสอมวลชนในฐานะผรกษาชองทางการสอสาร หรอนายทวารขาวสาร (gatekeeper)

แบบจ าลองผเฝาประตของ ด เอม ไวท (1950)

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 28

4. ทฤษฎการใชประโยชนและความพงพอใจตอสอ (Uses and Gratifications Theory)

ผรบสารใชสอมวลชนเพอตอบสนองความตองการสวนตวของตวเอง ผรบสารทมสภาวะแวดลอมทางสงคมและจตใจทแตกตางกน จะมความตองการในการทจะรบสอทแตกตางกนดวย

ผรบสารเลอกเปดรบสารทมความสอดคลองกบความตองการของตนเองทงดานจตใจและกายภาพ ความตองการใชสอของมนษยม 4 ประการ

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 29

1. ความตองการในการสรางเอกลกษณของตน

2. ความตองการทจะมการตดตอทางสงคมกบผอน

3. ความตองการสงแปลกใหมและความบนเทง

4. ความตองการขอความจรงและความรเกยวกบ ความเปนไปของโลก

แบบจ าลองการใชสอเพอสนองความพงพอใจ

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 30

ส ภ า ว ะทางสงคมและจตใจ

ค ว า มตองการพนฐาน

ก า รคาดคะเนค ว า มพ อ ใ จ ทจะไดรบจากสอ

พฤตกรรม

ในการ ใชสอ

ค ว า ม พ งพอ ใจท จ ะไ ด ร บ จ า กสอ

ผลอน ๆ

ทตามมา

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 31

5. ทฤษฎเกยวกบการเปดรบขาวสาร (Media exposure)

กระบวนการเลอกรบขาวสารหรอเปดรบขาวสารเปรยบเสมอนเครองกรองขาวสารในการรบรของมนษย ซงประกอบดวยการกลนกรอง 4 ขนตามล าดบดงตอไปน

1. การเลอกเปดรบ (Selective Exposure)

2. การเลอกใหความสนใจ (Selective Attention)

3. การเลอกรบรและตความหมาย (Selective Perception and Interpretation)

4. การเลอกจดจ า (Selective Retention)

6. แบบจ าลองการสอสารมวลชนของชแรมม

วลเบอร ชแรมม (Wilbur Schramm) ไดอธบายกระบวนการสอสารมวลชนดวยแบบจ าลองทแสดงใหเหนถงแหลงผลตสารโดยองคกรสอมวลชน และการรบสารโดยผ ร บ จ า น วนม า ก พ ร อ ม ท ง แ ส ด ง ใ ห เ ห น ว า ก า รสอสารมวลชนนน อาจมการปอนกลบจากผรบในลกษณะอนมาน (inferential feedback) หรอทเวสลยกบแมคลน เร ยกว า “การปอนกลบแบบไม ไดม งหมาย ” (non-purposive feedback)

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 32

แบบจ าลองการสอสารมวลชนของชแรมม (ค.ศ.1954)

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 33

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 34

7. แบบจ าลองปรากฏการณการสะสมของความเงยบ (The spiral of silence)

แสดงใหเหนถงอทธพลของสอมวลชนทมตอผรบสารในดานการสะทอนประชามต และการสรางหรอน าประชามต

9/25/2014 Free template from www.brainybetty.com 35