Ομάδα Ειδικών Δημόσιας Υγείας Πανελ. Συλλόγου Διαιτολόγων ΔιατροφολόγωνΟμάδα Ειδικών Αθλητικής Διατροφής Πανελ. Συλλόγου Διαιτολόγων Διατροφολόγων

Διατροφή & ο ρόλος της στη φλεγμονήΕνημερωτική ημερίδα για τη ΣκΠ«ΠΑΛΛΑΔΙΟΝ» Κέντρο Αποκατάστασης11 Σεπτεμβρίου 2016

Δημήτρης Π. ΜπερτζελέτοςΕπιστημ. Συνεργάτης «Παλλάδιον» Κέντρο ΑποκατάστασηςΕπιστημ. Συνεργάτης ΠΑΕ Αστέρα Τρίποληςwww.bertzeletos.gr

Δομή εισήγησης1η ενότητα

Περί φλεγμονής2η ενότητα

Διατροφή και φλεγμονή3η ενότητα

Αντί επιλόγου...

1η ενότητα

Περί φλεγμονής

ΦΛΕΓΜΟΝΗ

ΚαρκίνοςΚαρδιαγγειακά

Αλτσχάιμερ

Πνευμονολογικάνοσήματα

ΑρθρίτιδαΑυτοάνοσανοσήματα

Νευρολογικάνοσήματα

Διαβήτης

Φλεγμονή (ένας ορισμός): 

ΠΗΓΗ: Dorland’s, Ιατρικό Λεξικό

2 τύποι φλεγμονής:Α. οξείαΒ. χρόνια

(προστατευτική) απάντηση στην κάκωση ή την καταστροφή ιστών, που αποσκοπεί στην καταστροφή, διάλυση ή περιχαράκωση του βλαπτικού παράγοντα και των ιστών που έχουν υποστεί τη βλάβη

1η ενότητα. Εννοιολογικοί προσδιορισμοί

Whiteblood cell

Chemicalsignals

Bacteria Phagocytes andfluid moveinto area

Phagocytes

πρήξιμοεπιφάνεια του δέρματος

Φαγοκύτταρα (μακροφάγα &ουδετερόφιλα):καταναλώνουν βακτήρια και κυτταρικά παραπροϊόντα,θεραπεία ιστού

Διάταση και αυξημένηδιαρροή των τοπικών αιμοφόρων αγγείων«μετανάστευση»φαγοκυττάρων στην περιοχή

Τραυματισμός ιστού: απελευθέρωσηχημικών σημάτων (π.χ. ισταμίνη)

Blood vessel

21 3

καρφίτσα

Φλεγμονώδης αντίδραση

(οξεία φλεγμονή)

Υπάρχει καλή και κακή φλεγμονήΦΛΕΓΜΟΝΗΜέρος μιας κανονικής ανοσοαπόκρισης έναντι τραυματισμού/ μόλυνσης

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΗ•Αφαιρεί επιβλαβείς παράγοντες•Προωθεί την επούλωση

Είναι αυτοπεριοριζόμενη (βρόγχος ανάδρασης)

Όμως αν είναι ανεξέλεγκτη...

Εκτεταμένη ζημιά: ++φλεγμονώδεις δέικτες [π.χ.:↑ Παράγ. Νέκρωσης Όγκων a,↑ Ιντερλευκίνη 6 (IL-6) ]

• ιστικοί τραυματισμοί,• εξάντληση λιπωδ. ιστού,• απώλεια μυϊκής μάζας,• απώλεια οστικής μάζας κ.ά.

Βασικοί Φλεγμονώδεις Δείκτες

CRP:παράγεται στο ήπαρ, μετά από βλάβη ιστούαυξάνεται όταν υπάρχει εκτεταμένη φλεγμονή

• υψηλής ευαισθησίας CRP: «προβλέπει» Σ.Δ., Υπέρταση, δυσλιπιδαιμίες με ↑ακρίβεια από ΔΜΣ & Καρδιαγγειακό Κίνδυνο

Κυτοκίνες (Cytokines):μικρές εκκρινόμενες πρωτεΐνες, απελευθερώνονται από τα κύτταρα και έχουν συγκεκριμένες επιπτώσεις (κυτταρικές αλληλεπιδράσεις & επικοινωνία)

Προφλεγμονώδεις κυτοκίνες(IL-1, IL‐6, IL‐8, IL‐12, IL‐18, TNF-a, IFN-gamma, εικοσανοειδή)

Αντιφλεγμονώδεις κυτοκίνες(IL4, IL‐10, IL‐13, IFN‐alpha)

Όταν η φλεγμονή γίνεται χρόνια

Έλλειψη κατάλληλης /

αρκετά ισχυρής

«περάτωσης»

Ακατάλληλο timing

αντιμετώπισης φλεγμονής

Απορύθμιση ανοσοποιητικής / φλεγμονώδους

απόκρισης

Σύνδεση χρόνιας φλεγμονής &χρόνιων παθήσεων

Αιτίες χρόνιας φλεγμονής

Χρόνια φλεγμον

ήΓενετική

προδιάθεση

Περιβαλλοντικές τοξίνες

Δίαιτα/ διατροφή

παχυσαρκία

ΣτρεςΒακτηρίδια/ ιοί/ παράσιτα

Έλλειψη ύπνου

Αλλεργιογόνα/ αυτοάνοσα νοσήματα

???

2η ενότητα

Διατροφή και φλεγμονή

Mεταβολισμός τροφής: ...στενές σχέσεις με φλεγμονώδεις διεργασίες

 

Φλεγμονή: σημαντικό θέμα έρευνας (τρόφιμα, επιστήμες διατροφής)

Διατροφή και Ανοσοποιητικό Σύστημα

Μεταβολικά νοσήματα Η ισορροπία διαταράσσεται χρόνια φλεγμονή

Διατροφική φλεγμονώδης καταιγίδα...

•Κορεσμένα λιπαρά (>30γρ/day)•Συνολικά λιπαρά (>80γρ/day)•Trans-λιπαρά (>4γρ/ day)

Τηγανητά, λιπαρά κρέατα, επεξεργασμένα κρέατα, μπισκότα, τούρτες, κρεμώδη γλυκά

•↓ ω-3 λιπαρών οξέων (<3γρ/ day) Ιχθυέλαια, λιπαρά ψάρια•↑↑ ω-6 λιπαρών οξέων (>10% ημερήσιων θερμίδων) Σπορέλαια, φυτικά έλαια, ξ. καρποί

•Απλοί- επεξεργασμένοι υδατάνθρακες (>9 κγ ζάχαρη) Ζάχαρη, σιρόπι γλυκόζης, σιρόπι καλαμποκιού

•Θερμίδες (> ημερήσιες ανάγκες) Παχυσαρκία, ↑ λιπ. ιστός•Χοληστερόλη (>280mg/day) Ζωικά παράγωγα

Με τη δύναμη αδιάσειστων επιστημονικών ευρημάτων…

Ανασκόπηση46 μελέτες

Φυτοφαγικό, «υγιεινό μοντέλο διατροφής» --φλεγμονή

Κρεοφαγία, «δυτικό μοντέλο διατροφής» ++φλεγμονή

Αντιφλεγμονώδης προστασία: μερικοί μηχανισμοί

Συστατικά Προτεινόμενοι μηχανισμοί

ω-3, βιταμίνη Ε, φυτοχημικές ουσίες (φυτικά φλαβονοειδή, καροτενοειδή, λιγνάνες κα)

-μείωση της φλεγμονώδους παραγωγής (μεσολαβητών φλεγμονής) «κυτταρική σηματοδότηση» (↓ αγγειογένεσης, ↑ λειτ. ενζύμων GTH,SOD κα)έκφραση γονιδίων

βιταμίνη Ε, μαγνήσιο, άλλα αντιοξειδωτικά (τσάι,μπαχαρικά κα)

-μείωση παραγωγής βλαβερών οξειδωτικών ουσιών-διατήρηση ενδοκυτταρικής ομοιοστασίαςενδοθηλιακή λειτουργία↓ κινδύνων νοσήματα φθοράς (Σ.Ν., ΣΔΙΙ κα)

πρεβιοτικά- προβιοτικά

-προώθηση λειτουργίας εντερικού φραγμού (διατήρηση- ενίσχυση εντερικής χλωρίδας)-προώθηση αντιφλεγμονωδών αποκρίσεων

φυτικές ίνες (τρόφιμα με ↓ Γλυκαιμ. Δείκτη)

↓ γλυκαιμικής ανταπόκρισης

-Calder et al. Inflammatory disease processes and interactions with nutrition. Br J Nutr. 2009-Dietitians of Canada, Can Nutrition reduce Inflammation?, March 2016

ω6-ω3 λιπαρά: η αναλογία παίζει ρόλο...

τυπικό δυτικό μοντέλο σήμερα (κατά μέσο όρο) (αναλογία) ω3: ω6= 1:10 έως 1:30

φλεγμονώδης δράση

αντι-φλεγμονώδης δράση

Η μεσογειακή διατροφή προάγει !!! (αναλογία) ω3: ω6= 1:1 έως 1:3Συστάσεις:*10γρ λινολεϊκό/ ημέρα (ω-6)*>3γρ ω-3 λιπαρά/ ημέρα

Η φλεγμονή «αγαπάειτους παχύσαρκους»… 

Φλεγμονώδεις δείκτες

...ενώ το (υγιές) αδυνάτισμα των παχύσαρκων«επαναφέρει την τάξη»  

↓ Φλεγμονή

Αρχές αντιφλεγμονώδους διατροφής (1)

Αρχές-συστάσεις Πληροφορίες- στοιχεία (συνοπτικά)

Υγιές βάρος(διατήρηση ή απόκτηση)

Η Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να βελτιώσει τη φλεγμονή, χωρίς απώλεια βάρους

Υιοθέτηση φυτικήςΜεσογ. Διατροφής

1. Ανεπεξέργαστοι Υδατάνθρακες, ολ. αλέσεως προϊόντασυμπεριλάβετε βρώμη, ↓Γλυκαιμικού Δείκτη τρόφιμα2. Λιπαρά τροφής•4 κσ ελαιόλαδο/ ημέρα (έξτρα παρθένο)•περιορίστε: βούτυρο, κρεμώδη, μαργαρίνη•μειώστε: κορεσμένα λιπαρά/ τρανς λιπαρά (επεξ. κρέας, λιπαρό κρέας κ.ά.)3. Καρποί, ξ. καρποί (30γρ/ ημέρα)

4. Κρέας/ υποκατάστατα κρέατος (φυτικές πηγές πρωτεΐνης)•προσθέστε πηγές ω-3 λιπ. οξέων, πχ: λιπαρά ψάρια vs κοκ. κρέας•χρησιμοποιείτε περισσότερα όσπρια, τόφου5. Περιορίστε επεξεργ. τροφές και γλυκά π.χ. κρεμώδη γλυκά, αναψυκτικά με ζάχαρη κ.ά.

συνέχεια

Αρχές αντιφλεγμονώδους διατροφής (2)

συνέχεια

Αρχές-συστάσεις Πληροφορίες- στοιχεία (συνοπτικά)

Υιοθέτηση φυτικήςΜεσογ. Διατροφής (συνέχεια)

6. Διατροφή πλούσια σε φρούτα-λαχανικάΠηγές φυτοχημικών/ αντιοξειδωτικών (αντιυπερπλαστικές ιδιότητες)•blueberries, φράουλες, κράνα•πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ•δαμάσκηνα, σταφύλια, ανανάς•αγκινάρες, κοκ. πιπεριές, κρεμμύδια, σκόρδο, πράσα, τζίντζερ•σπανάκι, σέσκουλα, μπρόκολο, λάχανα (σγουρά-κόκκινα), λαχαν. Βρυξελλών, κάλε, ραντίτσιο •φασολάκια, παντζάρια, ραπανάκια•ελιές, μανιτάρια, κουκιά•σάλτσα τομάτα σε ελαιόλαδο-σκόρδο-κρεμμύδια-πράσα (slow food)

7. Συμπεριλάβετε μπαχαρικά/ άλλα τρόφιμα•κουρκουμάς, κανέλα, γαρύφαλλο•κακάο•πράσινο/μαύρο τσάι, βρασμένος καφές•λιναρόσπορος

Αρχές αντιφλεγμονώδους διατροφής (3)

Αρχές-συστάσεις Πληροφορίες- στοιχεία (συνοπτικά)

Υιοθέτηση φυτικήςΜεσογ. Διατροφής (συνέχεια)

8. Αποφύγετε trigger foods (αν έχετε αλλεργίες)Τα πιο κοινά trigger foods:•γάλα•αυγά•φιστίκια•ψάρια / οστρακοειδή•σόγια•σιτάρι

9. Συμπεριλάβετε ποικιλίαΑυξάνετε την πιθανότητα να βρείτε αντιφλεγμονώδεις τροφές από τις διάφορες πηγές τροφίμων

top 10 έναντι της φλεγμονής

3η ενότητα

Αντί επιλόγου: πάρτε μαζί σας αυτό το μήνυμα

ΦΛΕΓΜΟΝΗ

ΚαρκίνοςΚαρδιαγγειακά

Αλτσχάιμερ

ΠνευμονολογικάνοσήματαΑρθρίτιδα

Αυτοάνοσανοσήματα

Νευρολογικάνοσήματα

Διαβήτης

Σας ευχαριστώ πολύ

Ομάδα Ειδικών Δημόσιας Υγείας Πανελ. Συλλόγου Διαιτολόγων Διατροφολόγων

Ομάδα Ειδικών Αθλητικής Διατροφής Πανελ. Συλλόγου Διαιτολόγων Διατροφολόγων

Δημήτρης Π. ΜπερτζελέτοςΕπιστημ. Συνεργάτης «Παλλάδιον» Κέντρο ΑποκατάστασηςΕπιστημ. Συνεργάτης ΠΑΕ Αστέρα Τρίποληςwww.bertzeletos.gr

Ζάχαρη<6 κγ/day

Κρασί: προαιρετικά

κραμβοειδή

σκόρδο

Κανέλα Κευλάνης2γρ/day

Μια αντιφλεγμονώδης πυραμίδα

slow food

ΠΗΓΗ: Dietitians of Canada, Μάρτιος 2016

Κόκκινο κρέας/επεξεργ.

<2 μερίδες/day

Βούτυρο, αλείμματα

< 1 μερίδα/ dayΣοκολάτα(60% κακάο)

30γρ/day

Πουλερικά, αυγά γαλακτοκομικάσύμφωνα με ανάγκες

(ισορροπία)

Ψάρια, λιπαρά ψάρια3 μερίδες/εβδομάδα

Λαχανικά≥ 4 μερίδες/day

Φρούτα≥ 4 μερίδες/day

Έξτρα παρθ. ελαιόλαδο4 κσ/ day

Μπαχαρικά/μυρωδικά κουρκουμάς 1 κσ/day

Φασόλια /φακές

Ολ. αλέσεως↑ φυτ. ίνες↓ Γλυκ.ΔείκτηΛιναρόσποροςΞηροί καρποί≥ 3 μερίδες/day