Υγιεινή Διατροφή

ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ και ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Β΄και Γ΄ ΤΑΞΗΣ

1ουΓΥΜΝ ΠΥΛΑΙΑΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΥπευθκαθηγήτριεςΚΙΩΑΚΕΙΜΙΔΟΥ ΓΛΩΛΟΥ

helliphelliphellipΟι νύχτες μεγάλεςhellipεν όψειτου χειμώναhelliphelliphelliphelliphelliphellip

κι η ελιά γλυκιά στα στόματακαθώς το φως στα μάτια

Άγγελος Σικελιανός

ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣΟι πρωτεΐνες είναι ενώσεις που αποτελούνται από άνθρακα υδρογόνο οξυγόνο και άζωτο Οι πρωτεΐνες χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για πολλές λειτουργίες του Τα αμινοξέα που έχουν οι πρωτεΐνες μας τα δίνουν όλα και στη σωστή αναλογία για τον οργανισμό μας τα τρόφιμα που προέρχονται από ζωικά προϊόντα ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Οι υδατάνθρακες είναι ένα από τα σημαντικότερα θρεπτικά συστατικά δίνουν ενέργεια στον οργανισμό Οι υδατάνθρακες όταν προσλαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες δεν αποθηκεύονται τόσο εύκολα όσα τα λίπη στο σώμα

ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣΟι φυτικές ίνες είναι υδατάνθρακες που παίρνουμε από την τροφή Αντίθετα όμως με τους άλλους υδατάνθρακες οι φυτικές ίνες δεν πέπτονται και δεν απορροφώνται από τον οργανισμό Οι φυτικές ίνες δεν δίνουν ενέργεια στον οργανισμό

ΛΙΠΙΔΙΑΛιπίδια ονομάζονται διάφορες χημικές ενώσεις που δε διαλύονται στο νερό Για τα τρόφιμα όταν τα λιπίδια είναι στερεά ονομάζονται λίπη ενώ όταν είναι υγρά ονομάζονται έλαια

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣΟι βιταμίνες είναι οργανικές ενώσεις περιέχουν στο μόριο τους άνθρακα Οι βιταμίνες δε δίνουν ενέργεια Είναι όμως απαραίτητες για τη διεκπεραίωση των αντιδράσεων που απελευθερώνουν ενέργεια

ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΝΕΡΟΤα θρεπτικά συστατικά που εξετάσαμε μέχρι τώρα είναι όλα οργανικές ενώσεις Στους ιστούς όμως περιέχονται και πολλά ανόργανα συστατικά ουσίες που δε περιέχουν στο μόριό τους άνθρακα Τα συστατικά αυτά ανήκουν στα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και πρέπει να προσλαμβάνονται από τη διατροφή Τα

2

ανόργανα στοιχεία που πρέπει να παίρνουμε από τη διατροφή είναι το νερό μια σειρά από μέταλλα και αμέταλλα χημικά στοιχεία

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

Σύνθετες και πολύπλοκες αζωτούχες οργανικές ενώσεις που αποτελούνται από άνθρακα υδρογόνο οξυγόνο και άζωτο Λέγονται και λευκώματα που αποτελούν τον κύριο φορέα της ζωής του ζώντος κυττάρου(φυτικού ή ζωικού) Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το πρώτος που καθορίζει την πρωταρχική σημασία για κάθε κύτταρο

Διακρίνονται σε απλές και σύνθετες ανάλογα με τη δομή τουςΑπλές Λέγονται όσες αποτελούνται από αμινοξέαΣύνθετες Στο μόριο τους περιέχουν και άλλες πρόσθετες ομάδες ή ενώσεις όπως παράγωγα βιταμινών λιπίδια ή σάκχαρα μέταλλα και χαρακτηρίζονται ανάλογα ως λιποπρωτεϊνες γλυκοπρωτείνες μεταλλοπρωτείνες κτλ

Με βάση το σχήμα τους οι πρωτεΐνες διακρίνονται σε α)σφαιρίνεςπρωτεΐνες που έχουν σχέση αξόνων μήκους πλάτους μικρότερου του 10 και συνήθως 2 με 3 και β)ινώδεις πρωτεΐνες που έχουν σχέση αξόνων μεγαλύτερη από 10

Με βάση τη λειτουργική τους δράση διακρίνονται σε α)δομικές οι οποίες αποτελούν δομικά συστατικά των κυττάρων και β)λειτουργικές οι οποίες συμβάλουν σε διάφορες λειτουργίες του οργανισμού

Στα πρωτεϊνικά μόρια διακρίνουμε τέσσερα επίπεδα οργάνωσης

1 Το πρώτο επίπεδο είναι η πρωτοταγής δομή δηλαδή η αλληλουχία αμινοξέων στην πολυπεπτιδική αλυσίδα

2 Στο δεύτερο επίπεδο που αποτελεί την δευτεροταγή δομή της πρωτεΐνης η πολυπεπτιδική αλυσίδα αναδιπλώνεται και αποκτά είτε ελικοειδή είτε πτυχωτή μορφή

3 Στο τρίτο επίπεδο η πολυπεπτιδική αλυσίδα αναδιπλώνεται στον χώρο ώστε να αποκτήσει μια καθορισμένη μορφή την τριτοταγή δομή

4 Αν η πρωτεΐνη αποτελείται από μία μόνο πολυπεπτιδική αλυσίδα τελικό στάδιο της διαμόρφωσής της είναι η τριτοταγής δομή Αν όμως αποτελείται από περισσότερες πολυπεπτιδικές αλυσίδες το τελικό στάδιο είναι η

3

τεταρτοταγής δομή δηλαδή ο συνδυασμός των επιμέρους πολυπεπτιδικών αλυσίδων σε ένα ενιαίο πρωτεϊνικό μόριο

Χρήση πρωτεϊνών- ο ρόλος των πρωτεϊνών στο σώμα μαςΒασικότερες βιολογικές δράσεις των πρωτεϊνών

1 Καταλυτική δράση Τα ένζυμα είναι πρωτεϊνικής σύστασης Επιταχύνουν τις χημικές διαδικασίες μέσα στο κύτταρο Κάθε κύτταρο περιέχει χιλιάδες διαφορετικά ένζυμα και κάθε ένζυμο είναι απόλυτα ειδικό για την χημική αντίδραση που καταλύει

2 Μεταφορείς άλλων χημικών Το αίμα μας περιέχει πολλές πρωτεΐνες που η δουλειά τους είναι να δεσμεύουν διάφορες ουσίες ή μόρια και να τα μεταφέρουν σε άλλα σημεία του σώματος Η αιμοσφαιρίνη πχ μεταφέρει οξυγόνο η τρανσφερίνη σίδηρο οι λιποπρωτείνες κάνουν δυνατή τη μεταφορά χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων με το αίμα αφού τα ίδια ως λίπη είναι αδιάλυτα στο νερό 3 Αποθηκευτική Μερικές πρωτεΐνες σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να αποθηκεύουν μικρά μόρια και να τα αποδίδουν όταν υπάρχει ανάγκη Ο καρδιακός μυς είναι πλούσιος σε μυογλοβίνη η οποία αποθηκεύει οξυγόνο και το αποδίδει όταν υπάρχει μείωση της συγκέντρωσης του στο μυοκάρδιο Το ήπαρ οι μύες και το έντερο είναι πλούσια σε φεριττίνη μια πρωτεΐνη που αποθηκεύει σίδηρο 4 Αμυντική Χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για την άμυνά του από διάφορες μολύνσεις Όλα τα αντισώματα του οργανισμού είναι πρωτεϊνικής σύστασης Οι παράγοντες πήξης του αίματος που μας προστατεύουν από αιμορραγίες είναι επίσης πρωτεϊνικής σύστασης 5 Ρυθμιστική Μερικά μόρια με ενζυματική δράση χρησιμοποιούνται για να επιβραδύνουν ή να επιταχύνουν κάποιες χημικές διαδικασίες όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση της ομοιοστασίας του οργανισμού 6 Κινητική Η μυοσίνη και η τουμπουλίνη στις οποίες οφείλεται η κίνηση του κυττάρου είναι πολυμερή της ακτίνης που είναι πρωτεΐνη 7 Δομική Χρησιμοποιούνται ως δομικά υλικά των ιστών όπως για την ανάπτυξη αποκατάσταση και σύνθεση δέρματος ιστών μυών οργάνων οστών μαλλιών και νυχιών ή για τις επισκευές των καθημερινών κυτταρικών φθορώνΒαθμολογία ποιότητας πρωτεΐνης διάφορων τροφίμων

4

Αμινοξέα

Οι πρωτεΐνες σχηματίζονται από την συνένωση πολλών μικρότερων μορίων των αμινοξέων Τα αμινοξέα διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες Τα απαραίτητα και τα μη απαραίτητα Τα οκτώ απαραίτητα αμινοξέα δεν μπορούν να παραχθούν από τον οργανισμό σε επαρκείς ποσότητες με αποτέλεσμα να χρειάζεται να τα προσλαμβάνει έτοιμα από τις τροφές Τα δώδεκα μη απαραίτητα αμινοξέα τα παράγει ο οργανισμός από πλεονάσματα άλλων αμινοξέων που περιέχονται στην τροφή

Συνιστώμενη ποσότητα πρόληψης πρωτεϊνών

Έρευνες έχουν δείξει ότι ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται περίπου 08-1 γρ πρωτεΐνης για κάθε κιλό βάρους του σώματός τους Επίσης για έναν ενήλικο το10-15 της ενέργειας που παίρνει από την τροφή του πρέπει να προέρχεται από τις πρωτεΐνες Αν επομένως ένας άνθρωπος χρειάζεται 2000 θερμίδες την ημέρα τότε οι 200 θερμίδες περίπου πρέπει να προέρχονται από τις πρωτεΐνες Επειδή ένα γραμμάριο πρωτεΐνης δίνει 4 θερμίδες ο άνθρωπος αυτός θα πρέπει να παίρνει περίπου 50 γραμμάρια πρωτεΐνης

Οι χορτοφάγοι πρέπει να επιλέγουν τροφές από πολλές πηγές προκειμένου να εξασφαλίζουν μία επαρκή και ισορροπημένη ποσότητα αμινοξέων Ο μέσος ενήλικας χρειάζεται από 45 μέχρι 53 γραμμάρια πρωτεϊνών ημερησίως Η ποσότητα αυτή των πρωτεϊνών περιέχεται σε 150-180γρ άπαχου ψημένου κρέατος 180-210 γρ σκληρού τυριού 7-8 αυγά ή 17-20 φέτες ψωμί ολικής αλέσεως Οι περισσότεροι από μας τρώμε μεγαλύτερες ποσότητες και η υπέρβαση των ποσοτήτων αυτών δεν ωφελεί ιδιαίτερα μια που η

5

υπερβάλλουσα πρωτεΐνη διασπάται και χρησιμοποιείται για ενέργεια ή αποθηκεύεται σαν λίπος

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ

Οι υδατάνθρακες ή αλλιώς σάκχαρα είναι οργανικές ενώσεις Είναι σώματα πολύ διαδεδομένα στη φύση και αποτελούν μία από τις σπουδαιότερες θρεπτικές ύλες για τον άνθρωπο και τα ζώα Αποτελούνται από άνθρακα υδρογόνο και οξυγόνο Η ονομασία τους σάκχαρα οφείλεται στη γλυκιά γεύση την οποία παρουσιάζουν ορισμένα απrsquo αυτά Παλαιότερα θεωρήθηκαν ενώσεις νερού (ύδατος) και άνθρακα από τα οποία βγήκε και το όνομά τους υδατάνθρακες Υπάρχει και μια μορφή υδατανθράκων οι φυτικές ίνες που δεν απορροφώνται από τον οργανισμό και επομένως δεν του δίνουν ενέργεια Οπότε δεν θα τις αναπτύξουμε εδώ 7

Οι υδατάνθρακες διαιρούνται σε δύο μεγάλες κατηγορίες 1 Στα μονοσάκχαρα ή μονοσακχαρίτες Είναι κρυσταλλικά και

άχρωμα σώματα διαλυτά στο νερό Δεν διασπώνται σε απλούστερα σώματα που να ανήκουν στη τάξη των σακχάρων Τα περισσότερα από αυτά έχουν γλυκιά γεύση

2 Στους πολυσακχαρίτες ή διασπώμενα σάκχαρα τα οποία είναι (ανυδρυτικά) παράγωγα των μονοσακχάρων Σε μονοσάκχαρα διασπώνται με οξέα ή ένζυμα Από αυτούς σημαντικοί στη διατροφή είναι οι δισακχαρίτες οι οποίοι διασπώνται σε μονοσακχαρίτες με τη βοήθεια των ενζύμων κατά τη διάρκεια της πέψης

Μονονοσακχαρίτες Α Γλυκόζη εμφανίζεται στη φύση είτε ελεύθερη είτε σαν συστατικό πολλών ολιγοσακχαριτών (δισακχαρίτες και τρισακχαρίτες) πολυσακχαριτών και γλυκοζιτών Ονομάζεται επίσης σταφυλοσάκχαρο ή δεξτρόζη Β Φρουκτόζη ευρέως διαδεδομένη στη φύση και ελεύθερη και ως συστατικό πολυσακχαριτών και έχει πολύ γλυκιά γεύσηΟνομάζεται επίσης οπωροσάκχαρο ή λαιβουλόζη Γ Γαλακτόζη τη βρίσκουμε στο γάλα και έχει κι αυτή γλυκιά γεύση

Δ Μαννόζη δεν είναι τόσο συχνή όσο οι υπόλοιποι μονοσακχαρίτες και τη βρίσκουμε στο σαλέπι στα χαρούπια στα φύκη κτλ Είναι λιγότερο γλυκιά από τη γλυκόζη

6

Δισακχαρίτες

Α Μαλτόζη Αποτελείται από δύο μόρια γλυκόζης κι επίσης είναι συστατικό του αμύλου και του γλυκογόνου Είναι λευκή κρυσταλλικήΒ Λακτόζη Τη βρίσκουμε στο γάλα Διασπάται σε γλυκόζη και γαλακτόζη Ονομάζεται και γαλακτοσάκχαροΓ Σακχαρόζη Είναι η κοινή μας ζάχαρη Επίσης είναι ο πιο διαδεδομένος και ο σπουδαιότερος δισακχαρίτης Έχει πολύ γλυκιά γεύση και χρησιμοποιείται κυρίως ως γλυκαντική ύλη Ονομάζεται και καλαμοσάκχαρο Η γλυκύτητα του καλαμοσάκχαρου χρησιμοποιείται σαν μονάδα μέτρησης για τη βαθμολόγηση των γλυκών ουσιών για παράδειγμα η φρουκτόζη έχει σχετική γλυκύτητα 123 και η γλυκόζη 063 Πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν ουσίες που δεν ανήκουν στην ομάδα των υδατανθράκων και εμφανίζουν σχετική γλυκύτητα χιλιάδων μονάδων

Πολυσακχαρίτες Α Άμυλο Είναι ο υδατάνθρακας που αποθηκεύεται στα φυτά Σχηματίζεται κατά την φωτοσύνθεση Το βρίσκουμε στις πατάτες και στα δημητριακά Η επίδραση του σάλιου προκαλεί χημική αντίδραση που το μετατρέπει τελικά σε γλυκόζη και αυτό δημιουργεί το αίσθημα της γλυκύτητας σε τροφές πλούσιες σε άμυλοΒ Γλυκογόνο Eίναι ο υδατάνθρακας που αποθηκεύεται στα ζώα Επίσης έχουμε τη κυτταρίνη που είναι η πιο διαδεδομένη οργανική ένωση στη φύση τις πηκτινικές ύλες (δημιουργούν πηκτά διαλύματα και χρησιμοποιούνται για την παρασκευή μαρμελάδων και ζελέδων) καO παρακάτω πίνακας μας δίνει τους διάφορους υδατάνθρακες καθώς και τα τρόφιμα στα οποία μπορούμε να βρούμε τον καθένα

ΕΙΔΟΣ ΠΗΓΕΣ

Μονοσακχαρίτες Γλυκόζη Φρούτα φυτικά μέρη αίμα γλεύκος μέλι κλπΦρουκτόζη Χυμοί φρούτων μέλι αίμα

Δισακχαρίτες Σακχαρόζη Σακχαροκάλαμο τεύτλα φρούτα λαχανικά μέλιΜαλτόζη Προϊόντα υδρόλυσης αμύλου μέλι

7

Λακτόζη Γάλα τυρί γαλακτοκομικά προϊόντα

Ολιγοσακχαρίτες Ραφινόζη Σταχυόζη Όσπρια δημητριακά βαμβακόσπορο Σακχαρότευτλο

ΠολυσακχαρίτεςΆμυλο Δημητριακά όσπρια βολβοί ρίζεςΓλυκογόνο Συκώτι ζωικοί ιστοίΚυτταρίνη Τοιχώματα κυττάρων φυτών Όπως είπαμε οι υδατάνθρακες και κυρίως το άμυλο αποτελούν τη κύρια πηγή ενέργειας στο καθημερινό μας διαιτολόγιο Οπότε κάθε άνθρωπος πρέπει να παίρνει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που χρειάζεται από υδατάνθρακες Αυτό σημαίνει περίπου 50 -55 Έτσι για παράδειγμα αν κάποιος χρειάζεται 2000 θερμίδες την ημέρα περίπου οι 1000 πρέπει να προέρχονται από υδατάνθρακες Κάθε γραμμάριο υδατανθράκων δίνει 4 θερμίδες Επομένως οι 1000 θερμίδες βρίσκονται σε περίπου 250 g υδατανθράκων

Ο παρακάτω πίνακας μας δείχνει τη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και σε άμυλο διάφορων συχνών τροφίμων

ΤΡΟΦΙΜΟ ΠΟΣΟΤΗΤΑ

ΘΕΡΜΙΔΕΣ

(kcal)


(g)

ΑΜΥΛΟ (g)

Πλήρες γάλα Τηγανητό αυγόΜοσχάριΚοτόπουλοΛευκό ψωμίΜαύρο ψωμίΡύζιΚορν φλέικςΜήλοΜπανάναΜαρούλιΝτομάταΦασόλιαΑρακάςΠατάτα

240 ml1100g100g1 φέτα1 φέτα30g30g1 μέτριο1frac14 κεφαλιού1 μέτρια120g120g1 μέτρια

157833182428173109114811058253011095

47120015132425212635101821

000013102320040000018

Πρέπει να προσέχουμε όμως με το θέμα της ζάχαρης Αν και δίνει γλυκιά γεύση σε τρόφιμα και ροφήματα και τα κάνει πιο

8

εύγευστα αν μείνει πολύ ώρα πάνω στα δόντια μας αυξάνει τον κίνδυνο για τερηδόνα ιδιαίτερα όταν καταναλώνεται συχνά ενδιάμεσα στα κύρια γεύματα Επίσης όταν ακούγεται μερικές φορές ότι η ενέργεια των φρούτων και των λαχανικών προέρχεται από υδατάνθρακες τότε πολλοί θεωρούν ότι ίσως είναι το ίδιο όταν προσλαμβάνονται οι υδατάνθρακες από γλυκά Όμως αυτό δεν είναι σωστό διότι από τα φρούτα και τα λαχανικά προσλαμβάνεται λιγότερη ενέργεια και οι υδατάνθρακές σrsquo αυτά τα τρόφιμα είναι αραιωμένα σε πολύ νερό περικλείονται από διαιτητικές ίνες και είναι αναμεμειγμένοι με βιταμίνες και μέταλλα Αντίθετα όλοι οι τύποι των ζαχάρων όπως η άσπρη ζάχαρη είναι συμπυκνωμένοι υδατάνθρακες και δεν περιέχουν άλλα θρεπτικά συστατικάΟπότε καταλαβαίνουμε ότι πρέπει κάθε μέρα να παίρνουμε αρκετή ποσότητα υδατανθράκων και ιδιαίτερα το πρωί Όμως πρέπει να τους προσλαμβάνουμε από φρούτα λαχανικά και δημητριακά και όχι από γλυκά ώστε να διατηρούμε μια καλαίσθητη εικόνα και σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά να έχουμε την κατάλληλη ποσότητα ενέργειας και να είμαστε υγιείς

ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΕΛΑΙΑ

Το λίπος είναι το τρίτο θρεπτικό συστατικό για την κανονική διατροφή του ανθρώπου 1 Τα λίπη προσφέρουν μεγαλύτερη θερμοδυναμική αξία αφού 1

γρ λίπους προσφέρει 9 θερμίδες2 Μερικά λίπη είναι πλούσια σε βιταμίνες A και D3 Τα λίπη περιβάλλουν και προστατεύουν διάφορα εσωτερικά

όργανα4 Τα λίπη προσφέρουν ευχάριστη γεύση στα φαγητά

Τα λίπη προέρχονται από το ζωικό και φυτικό βασίλειοΤα ζωικά λίπη τα παίρνουμε από το βούτυρο του γάλακτος διάφορα τυριά τrsquo αυγά χοιρινό ή βοδινό λίποςΤα φυτικά έλαια τα παίρνουμε από τον καρπό της ελιάς- το ελαιόλαδο και διάφορα σπορέλαια (ηλιέλαιο βαμβακέλαιο καλομποκέλαιο σησαμέλαιο σογιέλαιο) Υπάρχει και το λίπος των ξηρών καρπών αλλά είναι ακριβά για μαγειρική χρήση Τα χρησιμοποιούμε συνήθως στην κοσμετολογία

Κατά τους ψυχρούς μήνες ο οργανισμός χρειάζεται περισσότερο λίπος γιατί οι θερμιδικές ανάγκες του οργανισμού είναι μεγαλύτερεςΈτσι μπορούμε να πούμε πως το κλίμα καθορίζει το είδος των λιπών που χρησιμοποιούν οι διάφοροι λαοί

9

Επιγραμματικά αναφέρουμε την Ευρώπη του λίπους και την Ευρώπη του λαδιούΗ τροφή που είναι πλούσια σε λίπη ικανοποιεί το αίσθημα του κορεσμού γρήγορα Αυτό γίνεται επειδή οι παχιές τροφές είναι δύσπεπτες και παραμένουν στο στομάχι αρκετές ώρεςΤα λίπη που παίρνει ο άνθρωπος όταν είναι πάνω από το κανονικό αποταμιεύονται σε διάφορα μέρη του σώματοςΌταν τα αποθέματα λίπους είναι μεγάλα δημιουργείται η παχυσαρκία με όλα τα επακόλουθαΤα βασικότερα λιπίδια είναι τα λιπαρά οξέα και η χοληστερόληΣτα τρόφιμα τα λιπαρά οξέα είναι ενωμένα τρία μαζί και η ουσία αυτή ονομάζεται τριγλυκερίδιαΤα λιπαρά οξέα χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό είτε για να δώσουν άμεσα ενέργεια είτε για να αποθηκευτούν ως τριγλυκερίδια στο λιπώδη ιστό Η χοληστερίνη έχει διαφορετική δομή από τα λιπαρά οξέα και χρησιμοποιείται από τα κύτταρα ως δομικό τους υλικόΗ χοληστερίνη υπάρχει στις τροφές που περιέχουν χοληστερίνηΟ οργανισμός του ανθρώπου και των ζώων έχει την ικανότητα να φτιάχνει μόνος του χοληστερίνη Γιrsquo αυτό ακόμη και όταν κανείς παίρνει τροφές που δεν περιέχουν χοληστερίνη η χοληστερίνη του αίματος δεν λιγοστεύειΑυτό αποδεικνύεται από τα φυτοφάγα ζώα που ενώ δεν παίρνουν χοληστερίνη από τις τροφές τους ο οργανισμός τους σχηματίζει μεγάλες ποσότητες που είναι απαραίτητες για τις κανονικές λειτουργίες τουςΑυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί άνθρωποι έχουν αυξημένη χοληστερίνη παρrsquo όλο που υποβάλλονται σε αυστηρή χορτοφαγική δίαιταΥπάρχουν τρεις τύποι λιπαρών οξέων τα κορεσμένα τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεσταΟ οργανισμός μας χρειάζεται και τους τρεις τύπους άλλους σε μικρότερες ποσότητες και άλλους σε μικρότερεςΤα ουσιώδη λιπαρά οξέα είναι το λινελαϊκό οξύ και το λινολενικό οξύ Τα παραπάνω δεν μπορεί να τα συνθέσει ο οργανισμός και βρίσκονται σε μεγαλύτερες αναλογίες στα φυτικά τρόφιμαΣυμπεραίνουμε λοιπόν ότι δεν υπάρχουν καλά και κακά λίπη υπάρχουν καλές και κακές αναλογίες στο καθημερινό μας διαιτολόγιο Ένα διαιτολόγιο που περιέχει κρέας (λιγότερο κόκκινο κρέας περισσότερο ψάρι και κοτόπουλο) και λάδι ελιάς μας δίνει τα λιπαρά οξέα που χρειαζόμαστε

10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

Οι βιταμίνες χωρίζονται βασικά σε δύο ομάδεςσε αυτές που είναι διαλυτές στα λίπη (λιποδιαλυτές) όπως οι A D E K διάφορα ακόρεστα λιπαρά οξέα και σ αυτές που είναι διαλυτές στο νερό (υδατοδιαλυτές) όπως το σύμπλεγμα B βιταμινών και το ασκορβικό οξύ ή βιταμίνη C

Λιποδιαλυτές βιταμίνες

Βιταμίνη A (αξηροφθόλη ή αντιξηροφθαλμική) Στην πραγματικότητα υπάρχουν τρεις ουσίες χημικά παρόμοιες που έχουν την ίδια φυσιολογική δράση βιταμίνη A1 (ρετινόλη) βιταμίνη A2 (δεϋδρορετινόλη) και η αλδεϋδη της A2 ή ρεριτίνη Ενώ οι βιταμίνες A βρίσκονται μόνο σε ουσίες ζωικής προέλευσης (γάλα βούτυρο συκώτι ψαριών) οι προβιταμίνες A ή καροτένια α β γ είναι πολύ διαδομένες στο φυτικό βασίλειο και ειδικότερα στα καρότα μαρούλι σπανάκι κά υπό μορφή κίτρινων χρωστικών Η έλλειψη της βιταμίνης A προκαλεί ατροφία των επιθηλιακών κυττάρων και παθολογικά αυξημένη κερατινοποίηση που γίνονται εμφανείς πολύ γρήγορα στο μάτι ως ξηροφθαλμία Προκαλεί επίσης αναστολή της ανάπτυξης των οστών και των δοντιών και ελαττωμένη αντίσταση του οργανισμού στις λοιμώξεις ξηροδερμία και σοβαρές βλάβες στο οπτικό σύστημα Η υπερβολική κατανάλωση βιταμίνης Α ή καροτενίων προκαλούν υπερβιταμίνωση Α που εκδηλώνεται με ανορεξία απίσχνανση ίλιγγο αδυναμία και κίτρινη χρώση του δέρματος (καροτενικός ίκτερος)

Βιταμίνη D (ονομάζεται επίσης καλκιφερόλη η αντιραχιτική βιταμίνη) Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που η έλλειψη της προκαλεί απασβέστωση και ραχίτιδα Η απαραίτητη ημερήσια ποσότητα βιταμίνης D για έναν ενήλικα είναι ελάχιστη Ιδιαίτερα όμως για τους νεαρούς οργανισμούς η βιταμίνη D παίζει σημαντικότατο ρόλο γιατί συντελεί στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου προάγει την ενδοχόνδρια ανάπτυξη στα οστά δρώντας αντιρραχιτικά ρυθμίζει την ενεργό οξύτητα (pH) στο απεκκριτικό σύστημα και συμμετέχει στο μεταβολισμό του αίματοςΤροφές πλούσιες σε βιταμίνη D και σε προβιταμίνες είναι τα αβγά το βούτυρο τα ψάρια και ιδιαίτερα τα ιχθυέλαια (πχ το μουρουνέλαιο) κλπ

Βιταμίνη Ε (ονομάζεται επίσης και τοκοφερόλη) Λιποδιαλυτή βιταμίνη που η έλλειψη της προκαλεί στείρωση και μυϊκή δυστροφία Η απαραίτητη για τον ενήλικα ημερήσια ποσότητα φτάνει στις 30

11

IU ποσότητα για την οποία δε χρειάζεται ιδιαίτερη διαιτική μέριμνα Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Ε είναι το μαρούλι το καλαμπόκι η σίκαλη τα σπορέλαια το ελαιόλαδο κλπ ενώ οι ζωικές τροφές είναι σχετικά φτωχές σε βιταμίνη Ε Ανάμεσα στους άλλους ρόλους βρέθηκε ότι οι διάφορες μορφές τοκοφερόλης παίζουν και καταλυτικό ρόλο στην αφομοίωση της βιταμίνης Α

Βιταμίνη Κ Λιποδιαλυτή βιταμίνη που η έλλειψη της προκαλεί αιμορραγίες γεγονός για το οποίο χαρακτηρίζεται και ως αντιαιμορραγική Από άποψη δοσολογίας η Κ υπολογίζεται σε χιλιοστόγραμμα (mgr) και η απαιτούμενη ημερήσια δόση για τον ενήλικα φτάνει τα 15 mgr δεν απαιτείται όμως ειδική δίαιτα γιατί η Κ συντίθεται και μέσα στον οργανισμό (γι αυτό συχνά χαρακτηρίζεται και ως ορμόνη) από τα βακτηρίδια της εντερικής χλωρίδας Η Κ-1 και η Κ-2 αφθονούν στα πράσινα μέρη των φυτών αλλά κυρίως στο κουνουπίδι στο λάχανο και στις ντομάτες Η πιο δραστική είναι η Κ-6 (που συνήθως παρασκευάζεται συνθετικά) έχει όμως το μειονέκτημα να προκαλεί παρενέργειες

ΟΙ ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΤΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

Οι κατηγορίες των βιταμινών χωρίζονται σε λιποδιαλυτές και υδατοδιαλυτές Και οι δύο είναι οργανικές ουσίες απαραίτητες για την ανάπτυξη του οργανισμού και τη διατήρησή του Για την καλή λειτουργία του είναι απαραίτητη η μικρή ποσότητα βιταμινών ενώ αν δεν υπάρχουν προκαλούνται σοβαρές παθήσεις Οι βιταμίνες που περιλαμβάνονται στην κατηγορία της υδατοδιάλυσης είναι το σύμπλεγμα βιταμινών Β όπως οι Β1 Β2 Β5 Β6 Β12 Ε ΡΡ C αλλά και αυτές που ο βαθμός υδατοδιάλυσής τους είναι διαφορετικός Είναι σχετικά απλά μόρια που περιέχουν άνθρακα υδρογόνο οξυγόνο μερικά δε άζωτο και θείο Κατά την ενεργοποίηση των βιταμινών Β1 Β2 και Β6 προστίθενται φωσφορικές ομάδες Μια μεταβολή δομής ενεργοποιεί τη βιοτίνη και ο σχηματισμός ενός συμπλέγματος μεταξύ της ελεύθερης βιταμίνης και μερών των υπολοίπων μορίων εισέρχεται και στην ενεργοποίηση του νικοτινικού οξέως του παντοθενικού οξέως του φολικού οξέως και της βιταμίνης Β12 Αφού σχηματιστεί ενεργό συνένζυμο πρέπει να συνδεθεί με το κατάλληλο πρωτεϊνικό συστατικό ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν οι αντιδράσεις που καταλύονται από ένζυμα α) εμποδίζοντας τον σχηματισμό συνενζύμων β) ανταγωνιζόμενοι με το συνένζυμο για την κατάληψη ενός κέντρου στον πρωτεϊνικό τμήμα του ενζύμου γ) συναγωνιζόμενοι με μια ένωση για την κατάληψη του ενεργού κέντρου του ενζύμου

12

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΤΗΣ ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΣΗΣ

Η Β1 χαρακτηρίζεται από σύμπλεγμα βιταμινών Β Είναι αζωτούχος αλκοόλη Η έλλειψη βιταμίνης Β1 μπορεί να παρουσιάσει την ασθένεια laquoμπέρι-μπέριraquo που χαρακτηρίζεται από γενική ατονία Αυτό προκαλείται από σοβαρή έλλειψη θειαμίνης

Η Β2 περιέχεται στον ορό στο γάλα και στο άσπρο του αυγού Είναι και αυτή κίτρινη αζωτούχος αλκοόλη του συμπλέγματος βιταμινών Β

Η Β6 είναι ένα πολύ σημαντικό και θρεπτικό σύμπλεγμα Λειτουργεί ως φωσφορική πυριδοξάλη στον σχηματισμό και στην αποικοδόμηση των αμινοξέων άρα έμμεσα και των πρωτεϊνών στους ζωντανούς ιστούς

Η ανεπαρκής ποσότητα της Β5 στο διαιτολόγιό μας μπορεί να προκαλέσει μία μορφή αναιμίας

Η Β12 είναι κρυσταλλική οργανική ένωση σημαντική για πολλούς μικροοργανισμούς και ζώα Είναι γνωστή ως αντι-αναιμικός παράγοντας (επειδή προλαμβάνει την αναιμία )

Η ΡΡ λέγεται επίσης και νικοτινικό οξύ Είναι εξίσου συστατική όπως και οι άλλες βιταμίνες Β Μπορεί να συνθέσει εξίσου από τα βακτήρια της εντερικής χωρίδας στο συκώτι Όλες οι βιταμίνες που αναφέρθηκαν ως υδατοδιαλυτές είναι όλες συμπλέγματα της βιταμίνης Β

ΜΕΤΑΛΛΑ

Είναι 22 και αποτελούν το 4 του σωματικού βάρους Είναι ανόργανα στοιχεία που παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στις μεταβολικές αντιδράσεις όπως επίσης εξυπηρετούν σαν δομικά υλικά συστατικά σε ιστούς του σώματός μας όπως τα οστά Είναι σημαντικό επίσης στην σύνθεση του γλυκογόνου των λιπιδίων και της πρωτεΐνης

Τα μέταλλα υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες Ασβέστιο Φωσφόρος Νάτριο Κάλιο Μαγνήσιο Χλώριο Θειάφι Τα ιχνοστοιχεία είναι σε μικρότερες ποσότητες Σίδηρος Ιώδιο Ψευδάργυρος Χαλκός Μαγγάνιο Χρώμιο Κοβάλτιο Σελήνιο Μολυβδένιο Φθόριο Επίσης χωρίζονται σε Ανόργανα στοιχεία και σε Ιχνοστοιχεία Η λήψη επαρκούς ποσότητας μετάλλων από τις τροφές βοηθά στην ρύθμιση του οργανικού ισοζυγίου σε νερό στην ομαλότερη διακίνηση των θρεπτικών συστατικών στην διατήρηση της φυσιολογικής οξύτητας του αίματος στην αποτοξίνωση του οργανισμού στην εξουδετέρωση τοξινών κι επικίνδυνων ουσιών και στην καλύτερη λειτουργία των εξωκρινών κι ενδοκρινών αδένων Η

13

εξουδετέρωση των τοξινών και των επικίνδυνων ουσιών από τον οργανισμό γίνεται μέσω μίας ειδικής διαδικασίας που έχει σαν κύριο στάδιο την ένωση διαφόρων μετάλλων με τις άχρηστες αυτές ουσίες(απενεργοποίηση δηλητηριωδών ουσιών) Τα μέταλλα έχουν τριπλό ρόλο Δομικό λειτουργικό και ρυθμιστικό σαν δομικά συστατικά τα ανόργανα άλατα (ασβέστιο φώσφορος κλπ) προσφέρουν στερεότητα αντοχή και ισχύ στα δόντια και στα οστά Σαν λειτουργικά στοιχεία βρίσκονται σε όλους τους μαλακούς ιστούς και τα υγρά βοηθώντας Σε περίπτωση έλλειψης κάποιου ή κάποιων μετάλλων παρατηρείται διαταραχή του μεταβολισμού των θρεπτικών ουσιών και συνεπώς της λειτουργίας του οργανισμού Επιπλέον ορισμένα από τα μέταλλα παίζουν ισχυρό αποτοξινωτικό ρόλο πράγμα που σημαίνει ότι τυχόν έλλειψη τους ή αυξημένης ανάγκης τους που δεν καλύπτεται μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα

ΑΣΒΕΣΤΙΟ Η απορρόφηση του ασβεστίου αυξάνεται όταν υπάρχουν αρκετές ποσότητες βιταμίνης D και παραθορμόνης ενώ μειώνεται σε περίπτωση που λαμβάνεται μαζί με τροφές που τροφές που περιέχουν φυτικό οξύ (πχ χόρτα) πολλά λιπαρά οξέα και περίσσεια οξαλικών ή φωσφορικών αλάτων Πλούσιες τροφές σε ασβέστιο είναι το γιαούρτι το γάλα το τυρί η σκόνη γάλακτος τα αμύγδαλα τα φασόλια σόγιας το κάρδαμο το κουνουπίδι το λάχανο οι φακές οι πράσινες ελιές τα μπρόκολα ο κρόκος αυγού και τα θαλασσινά

ΦΩΣΦΟΡΟΣ Ο φώσφορος και το ασβέστιο πρέπει να λαμβάνονται στις ίδιες περίπου ποσότητες γιατί ο φώσφορος διεγείρει και το ασβέστιο ηρεμεί Διατροφή πλούσια σε κρέατα και ζωικές πρωτεΐνες αυξάνει το επίπεδο πρόσληψης φωσφόρου και ταυτόχρονα ελαττώνει τις αποθήκες ασβεστίου με συνέπεια την αύξηση της νευρικότητας και σε ορισμένες περιπτώσεις το χάσιμο οστικής μάζας Καλές πηγές φωσφόρου είναι ο πασατέμπος οι ηλιόσποροι το τυρί το κρέας κι οι σαρδέλες

ΜΑΓΝΗΣΙΟ Το μαγνήσιο πρέπει να λαμβάνεται σε αναλογία ένα προς δύο με το ασβέστιο Καλές πηγές μαγνησίου είναι οι μπανάνες τα φιστίκια το γάλα το γιαούρτι και το κρέας Υψηλή λήψη μαγνησίου μπορεί να προκαλέσει διάρροιες και μυϊκούς σπασμούς

14

ΚΑΛΙΟ Απαραίτητο για την καλή λειτουργία της καρδιάς των μυών των νεφρών και την υγεία των οστών Στο μαγείρεμα καταστρέφεται το 40- 80 του καλίου που περιέχουν οι τροφές Έτσι πρέπει να βασιστούμε κυρίως στις φρέσκιες τροφές όπως οι μαύρες ελιές τα φρούτα οι σαλάτες τους ηλιόσπορους τις σταφίδες και τις πατάτες Πλούσια σε κάλιο είναι και τα ξερά δαμάσκηνα και κάποια είδη στιγμιαίου καφέ

ΝΑΤΡΙΟ Πρακτικά είναι αδύνατο να παρουσιαστεί έλλειψη νατρίου αν τρώμε τροφές που περιέχουν αρκετό κάλιο Το νάτριο βρίσκεται σε όλες τις τροφές Όταν ο οργανισμός λειτουργεί με φυσιολογικό τρόπο υπάρχει συνήθως laquoισοζύγιο νατρίουraquo δηλαδή αποβάλλεται τόσο νάτριο από τον οργανισμό όσο προσλαμβάνεται Με αυξημένη λήψη αλατιού έχουμε αύξηση της της κατακράτησης νερού ενώ με μειωμένη λήψη αλατιού αυξημένη αποβολή νερού και μείωση του σωματικού βάρους για τις επόμενες 2-3 ημέρες

ΣΙΔΗΡΟΣ Συστατικό της αιμοσφαιρίνης βοηθάει την αναπνοή και διευκολύνει την λειτουργία των αδένων και του εγκεφάλου Μία έλλειψη σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία που σημαίνει ότι μειώνεται η παροχή οξυγόνου στους μυς Μία τέτοια έλλειψη όμως είναι πολύ συχνή ειδικά στις γυναίκες και σε όσους ασκούνται πολύ Έλλειψη σιδήρου συνήθως παρατηρείται όταν υπάρχει απώλεια αίματος ή και προβλήματα στην απορρόφηση του Η ημερήσια ανάγκη σε σίδηρο αυξάνεται σε περίπτωση τραυματισμού πολύ έντονης εφίδρωσης ή εμμήνου ρύσης Η επάρκεια βιταμίνης C αυξάνει την ικανότητα αφομοίωσης ενώ η ταυτόχρονη λήψη βιταμίνης Ε και σιδήρου σε χάπια οδηγεί σε καταστροφή και μειωμένη απορροφητικότητα και των δύο Συνήθως ο οργανισμός χρειάζεται περίπου 30-40 mg σιδήρου για να μπορέσει να αφομοιώσει τα 15-20 mg τα οποία του είναι απαραίτητα σε καθημερινή βάση Οι καλύτερες πηγές σιδήρου είναι το συκώτι οι σαρδέλες οι ηλιόσποροι η μαγιά μπύρας το κρέας τα ξερά δαμάσκηνα οι ελιές και το κουάκερ Οι φακές και το σπανάκι περιέχουν περίπου 3-7 mg σίδηρο ανά 100 γραμ αλλά σε μορφή τέτοια που Δε θεωρείται υψηλής αφομοιωσιμότητας

ΧΡΩΜΙΟ Το χρώμιο είναι το κύριο συστατικό του παράγοντα ανοχής στη γλυκόζη (GTF) που βοηθά την ινσουλίνη να ρυθμίζει το ποσό της γλυκόζης στους μυς και στο αίμα Βοηθά την ινσουλίνη στην καλύτερη μεταφορά αμινοξέων και στη καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου του αίματος Το χρώμιο καταστρέφεται ή επηρεάζεται αρνητικά από τη ζάχαρη τον καφέ τα ποτά και το κάπνισμα

15

ΑΛΛΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Το ιώδιο είναι αναγκαίο για την καλή λειτουργία του θυρεοειδή ο ψευδάργυρος καταπολεμά την υπέρτατη και υποβοηθάει την οργανική παραγωγή το κοβάλτιο βοηθά την ορμονική παραγωγή το μαγγάνιο προστατεύει τους συνδέσμους και τα γυναικεία γεννητικά όργανα ο χαλκός βοηθά στο σχηματισμό της αιμοσφαιρίνης το φθόριο προστατεύει τα δόντια το χλώριο τονώνει τους μυς αρθρώσεις και τένοντες το θείο διευκολύνει την αφομοίωση των άλλων μετάλλων το βόριο βοηθά την ανάπτυξη των κυττάρων και τις μεταβολικές λειτουργίες το αρσενικό είναι απαραίτητο για τη συγκράτηση του φωσφόρου αλλά και δηλητηριώδες ακόμα και σε πολύ μικρές δόσεις το βανάδιο βοηθάει στην αποκατάσταση του οργανισμού μετά από βαριές σωματικές δραστηριότητες και φαίνεται ότι ρυθμίζει τις διαδικασίες παραγωγής ινσουλίνης το σελήνιο καλυτερεύει την κυκλοφορία του αίματος και δρα σαν αντιοξειδωτικό το νικέλιο βοηθά στην παραγωγή ορμονών από τους αδένες το γάλλιο βοηθά στην κυκλοφορία του αίματος και το γερμάνιο προστατεύει από λοιμώξεις και τονώνει την λειτουργία της καρδιάς

NE ΡΟ

Το νερό είναι πηγή ζωής για κάθε φυτικό και ζωικό οργανισμό

Το 60- 65 του ανθρώπινου οργανισμού αποτελείται από νερό Από αυτό τα 23 βρίσκεται μέσα στα κύτταρα (ενδοκυττάριο νερό) το υπόλοιπο 13 βρίσκεται έξω από τα κύτταρα (εξωκυττάριο νερό) και διαιρείται σε δύο τμήματα στο πλάσμα του αίματος και ανάμεσα στα διάφορα όργανα Το νερό διατηρεί τη θερμοκρασία του σώματός μας στους 36ordmCΌταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι χαμηλή ή λόγου φυσικής άσκησης ανέλθει η θερμοκρασία του σώματος ο οργανισμός παράγει ιδρώτα που όταν εξατμίζεται έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί η θερμοκρασία του σώματος

Το νερό λειτουργεί και ως μεταφορικό μέσο Μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και άλλες ουσίες από τον ένα ιστό στον άλλο και από το ένα κύτταρο στο άλλο

Η μείωση του νερού στο σώμα μας λέγεται αφυδάτωση και δημιουργεί πολύ σοβαρές επιπλοκές στην υγείαΗ ήπιους μορφής αφυδάτωση μπορεί να συμβεί εύκολα όταν ο καιρός είναι ζεστός ή έχει προηγηθεί έντονη άσκηση Αυτή η αφυδάτωση περνά απαρατήρητη Αν όμως η αφυδάτωση είναι μεγάλη τότε υπάρχει μείωση της επίδοσης και στο χώρο εργασίας αλλά και στην επίδοση κάποιου αθλήματος

16

Στην χώρα μας τους καλοκαιρινούς μήνες επειδή η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι υψηλή μπορεί να συμβεί ήπιας μορφής αφυδάτωση αν δεν καταναλώνει πολλά υγρά

Τα συμπτώματα μιας ήπιας αφυδάτωσης είναιΤο στόμα γίνεται ξηρό υπάρχει έντονο αίσθημα δίψας ξηρότητα δέρματος και εμφανίζεται ταχυπαλμία

Το νερό δεν δίνει ενέργεια είναι όμως το θρεπτικό συστατικό που η έλλειψή του έχει τις πιο άμεσες και δραματικές συνέπειες στο οργανισμό Η στέρηση του νερού οδηγεί σε θάνατο μέσα σε 3-4 μέρες

Το νερό προσλαμβάνεται από το νερό αλλά και από πολλές στερεές τροφέςΙδιαίτερα πλούσιες τροφές σε νερό είναι το φρούτα και τα λαχανικά τα οποία περιέχουν νερό σε ποσοστό 90- 99 του βάρους τους

Μεσογειακή Διατροφή Εξασφαλίστε την υγεία και τη σιλουέτα σας τρώγοντας γευστικάΓιάννης Δεβετζόγλου

Η μεσογειακή διατροφή αντικατοπτρίζει τις τυπικές διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Νότιας Ευρώπης δηλαδή της Ελλάδας της Ιταλίας της Ισπανίας της Νότιας Γαλλίας και

της Πορτογαλίας Βασίζεται στην απλή παρασκευή εύγευστων πιάτων χάρη στην ευρεία γκάμα προϊόντων που παράγονται σε αυτές τις χώρες Παράλληλα οι συνταγές της μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στα προσωπικά γευστικά γούστα του καθενός και στα είδη των τροφίμων που είναι διαθέσιμα σε κάθε χώρα

Η μεσογειακή διατροφή είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και περιλαμβάνει ζυμαρικά ψωμί δημητριακά ρύζι και πατάτες κρέας πουλερικά και ψάρια γαλακτοκομικά προϊόντα κυρίως όμως δύο βασικά συστατικάτο ελαιόλαδο και το κρασί

Η διατροφή των χωρών της Νότιας Ευρώπης γίνεται ολοένα και περισσότερο ευρέως αποδεκτή για τις θετικές της επιδράσεις στην υγείαΔυστυχώς όμως στις χώρες από τις οποίες προέρχεται εξίσου δημοφιλές ειδικά στους νέους ανθρώπους γίνεται το νέο διατροφικό μοντέλο που προωθείται από τα εστιατόρια ταχείας εστίασης (fast food) το οποίο αντιτίθεται στις αρχές της μεσογειακής διατροφής

17

Το ελαιόλαδο είναι η κύρια πηγή του λίπους της μεσογειακής διατροφής και αποτελεί το 15 της συνολικής ενέργειας που λαμβάνουμε Σε μερικές περιοχές μάλιστα όπως η Κρήτη το ποσοστό αυτό φτάνει το 27Τα μονοακόρεστα και τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία βρίσκονται σε μεγάλη περιεκτικότητα στα σπορέλαια και στους ξηρούς καρπούς έχει αποδειχθεί ότι είναι απαραίτητα επειδή σε αντίθεση με τα κορεσμένα λιπαρά οξέα έχουν τις εξής ιδιότητες

-Ελαττώνουν τα τριγλυκερίδια στο αίμα-Μειώνουν την ολική χοληστερίνη του αίματος-Ελαττώνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερίνης (κακής χοληστερίνης) στο αίμα-Διατηρούν τα επίπεδα της HDL (καλή χοληστερίνη) στο αίμα-Βελτιώνουν την αναλογία της καλής προς την κακή χοληστερίνηΜια ευρεία ποικιλία επιστημονικών στοιχείων καταδεικνύει ότι οι ευεργετικές επιδράσεις των μονοακόρεστων λιπαρών οξέων του ελαιόλαδου και γενικότερα των προϊόντων που συνθέτουν τη μεσογειακή διατροφή είναι ότι καλύτερο για την υγεία

18

ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑΓεύση και άρωμα υγείαςΟλόφρεσκα λαχανικά φρούτα ελαιόλαδο όσπρια και τόσα άλλα προϊόντα με άρωμα γεύση και μεγάλη θρεπτική αξία για μια διατροφή πραγματικά υγιεινή είναι στη διάθεσή μας

Τι είναι βιολογικά προϊόντα

Βιολογικά ή οργανικά είναι τα προϊόντα που καλλιεργούνται με μεθόδους φιλικές προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον Παράγονται δηλαδή χωρίς φυτοφάρμακα και χημικά λιπάσματα ενώ για την αντιμετώπιση των ασθενειών της καλλιέργειας και την ανάπτυξη των φυτών χρησιμοποιούνται φυσικές μέθοδοι

Πως θα τα αναγνωρίσουμε

Τα βιολογικά προϊόντα επιβάλλεται να αναγράφουν στη συσκευασία τους προϊόν βιολογικής γεωργίας ή προϊόν βιολογικής γεωργίας σε μεταβατικό στάδιο Στη δεύτερη περίπτωση πρόκειται για προϊόντα που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν πλήρως βιολογικά αν δεν έχουν μεσολαβήσει δύο χρόνια από την έναρξη της βιολογικής καλλιέργειας διότι στο έδαφος υπάρχουν υπολείμματα από τις συμβατικές καλλιέργειες όπως φυτοφάρμακα και χημικά λιπάσματα Επιπλέον πρέπει να αναγράφονται στη συσκευασία το όνομα του παραγωγού η ονομασία του προϊόντος καθώς επίσης το σήμα του πιστοποιητικού οργανισμού ελληνικού ή ξένου που θα έχει ελέγξει το προϊόν σχετικά με το αν τηρούνται οι κανόνες της βιολογικής γεωργίας

19

Γιατί είναι ακριβότερα

Το κόστος της βιολογικής καλλιέργειας είναι μεγαλύτερο για τους παραγωγούς γιατί με τη μέθοδο αυτή η παραγωγή είναι μικρότερη Επίσης είναι ακριβότερος ο τρόπος διάθεσης των προϊόντων αφού τα δίκτυα δεν είναι τόσο οργανωμένα όσο αυτά της συμβατικής γεωργίας

Τι προσέχουμε όταν αγοράζουμεhellip

o Ελέγχουμε στα συσκευασμένα προϊόντα την ετικέτα που πρέπει να αναγράφει τον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης το σχετικό κωδικό και σε ποιο στάδιο βρίσκεται το προϊόν (αν είναι δηλαδή σε laquoμεταβατικό στάδιοraquo ή laquoπλήρεςraquo)

o Όταν αγοράζουμε χύμα βιολογικά προϊόντα από λαϊκές αγορές ή από αγροκτήματα βιοκαλλιέργειας πρέπει να ελέγχουμε το πιστοποιητικό του Οργανισμού Ελέγχου και Πιστοποίησης που θα πρέπει να είναι αναρτημένο πάνω από κάθε πάγκο και να αναφέρεται στα προϊόντα αναλυτικά

o Το ίδιο και όταν αγοράζουμε χύμα από καταστήματα βιολογικών προϊόντων το κατάστημα πρέπει να έχει σε εμφανές σημείο το σχετικό έγγραφο πιστοποίησης ότι δηλαδή ελέγχεται για τα μη συσκευασμένα προϊόντα που διαθέτει

o Οι ίδιες ενδείξεις στις ετικέτες και τα ίδια πιστοποιητικά ισχύουν και για τα γαλακτοκομικά ή το κρέας που αγοράζουμε ως βιολογικά

o Για οποιοδήποτε πρόβλημα σε πιστοποιημένο προϊόν ή κατάστημα απευθυνόμαστε στον αντίστοιχο Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης που φέρει την ευθύνη

o Αν εντοπίσουμε προϊόντα που πωλούνται ως βιολογικά αλλά δεν συνοδεύονται από πιστοποιητικά καλό είναι να ενημερώσουμε το υπουργείο Γεωργίας (210-2124286)

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

Τα αίτια του θανάτου έχουν αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια για τον άνθρωπο Τα καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν μαζί με τον καρκίνο τις κύριες αιτίες θανάτου στην σύγχρονη ανθρώπινη κοινωνία την οποία προσβάλλουν με εκρηκτικό ρυθμό που παίρνει την μορφή πανδημίας Κύριος παράγοντας για την εκδήλωση αυτών των πανδημιών θεωρείται ο σύγχρονος καταστροφικός τρόπος ζωής του ανθρώπου Η ριζική μεταβολή των διατροφικών συνήθειων (υπερκατανάλωση ζωικών τροφών περιορισμός των φυτικών ινών) η δραματική

20

μείωση της σωματικής άσκησης(κατάχρηση των μεταφορικών μέσων αλόγιστη χρήση της τηλεόρασης)και το υπερβολικό άγχος και στρες συντελούν σε ένα αφύσικο καταστροφικό τρόπο ζωής τω ενηλίκων οι οποίοι είναι το πιο άμεσο πρότυπο για τα παιδιά τους και τις νεότερες γενιές Αν στους παράγοντες αυτούς προστεθούν το κάπνισμα και η κατάχρηση αλκοολούχων ποτών (ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της σημερινής ζωής αφού όλο και περισσότερα παιδιά αρχίζουν από πολύ μικρή ηλικία τις αυτές ldquoκακές συνήθειεςrdquo)όπως και η χρήση ναρκωτικών ουσιών τότε εύκολα δημιουργεί κανείς την ldquoεικόναrdquo του σύγχρονου ανθρώπου που απέχει πάρα πολύ βέβαια από την εικόνα του ανθρώπου του περασμένου αιώνα όπου τα καρδιακά νοσήματα και ο καρκίνος ήταν σχεδόν άγνωστα Για τις καταστροφικές επιπτώσεις της σύγχρονης δίαιτας και του άγχους έχουν γραφεί και βέβαια θα γραφούν πολλά Για τις ευεργετικές επιδράσεις όμως της σωματικής άσκησης στον ανθρώπινο οργανισμό έχει δοθεί ανεξήγητα πολύ μικρότερη σημασία Και όμως τα υπάρχοντα σημερινά δεδομένα είναι συντριπτικά υπέρ των ωφελημάτων που προσφέρει η τακτική σωματική άσκηση η οποία και από μόνη της ως ανεξάρτητος παράγων θα μπορούσε να οδηγήσει στην πρόληψη σύγχρονων σωματικών και ψυχικών ασθενειών Τι ωφελήματα όμως μπορεί να προσφέρει η τακτική σωματική άσκηση στον ανθρώπινο οργανισμό

1)Σε βελτίωση των λειτουργιών όλων των οργάνων του σώματος

2)Στην πρόληψη των καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων

3)Στην καλή ψυχική κατάσταση του ατόμου

Σωματική άσκηση τι εννοούμε

Η σωματική άσκηση περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως το τρέξιμο ή το κολύμπι ασκούμαστε όμως και όταν είμαστε πιο δραστήριοι στη ζωή όπως πχ αντί να χρησιμοποιούμε τον ανελκυστήρα να χρησιμοποιούμε τις σκάλες κτλ

Πόσο σωματική άσκηση χρειάζομαιΌτι και αν κάνετε συνιστάται να αφιερώνεται τουλάχιστον 30 λεπτά για σωματική άσκηση μέτριας έντασης τις περισσότερες μέρες Στην Ευρώπη πάνω από τα 23 του πληθυσμού δεν ακολουθούν την

21

σύσταση αυτή Και αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο αν αναρωτηθεί κανείς πόσο καθιστική έχει γίνει η ζωή μας

Χρήσιμες συμβουλές

Προσπαθήστε να κάνετε τουλάχιστον 30 λεπτά σωματική άσκηση τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας Ξεκινήστε ήπια και αυξήστε σταδιακά Επιβραδύνετε το ρυθμό προς το τέλος της δραστηριότητας σας Μην σταματάτε απότομα Προσπαθήστε να ασκήστε ποικιλοτρόπως ώστε να εξασκείτε διαφορετικά μυϊκά συστήματα Προσπαθήστε να ασκείστε παρέα με ένα φίλο σας Έχετε περισσότερες πιθανότητες να μην τα παρατήσετε αν αλληλοϋποστηρίζεστε Αφήστε να περάσει τουλάχιστον 2 ώρα μετά από ένα κανονικό γεύμα πριν ασκηθείτε Προσπαθήστε να ασκείστε αρκετά ώστε να νιώθετε ζεστοί και ελαφρώς λαχανιασμένοι Χωρίς να χάνετε την υπομονή σας Δεν πρέπει να πονάτε Αν αισθανθείτε πόνο σταματήστε Συμβουλευτείτε πρώτα ένα γυμναστή αν βρίσκεστε σε ανάρρωση ή αν σκοπεύετε να κάνετε έντονη άσκηση

ΤΟ ΒΑΡΟΣ

Το ιδανικό βάρος ποικίλει από ηλικία σε ηλικία Κατά την περίοδο της εφηβείας το ιδανικό βάρος ταυτίζεται με τα υπερβολικά καλογυμνασμένα και λιγνά πρότυπα που υιοθετούν οι νέοι με αποτέλεσμα πολλοί να καταφεύγουν σε ανορθόδοξους τρόπους για την απώλεια βάρους που όχι μόνο δεν εξασφαλίζουν ένα μόνιμο αποτέλεσμα αλλά προκαλούν και σοβαρές επιπτώσεις στον οργανισμό Σοβαρές όμως επιπτώσεις στον οργανισμό προκαλεί και το αντίθετο δηλαδή η παχυσαρκία Έτσι ένας παχύσαρκος άνθρωπος αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα τόσο στην υγεία του όσο και στην καθημερινή του ζωή Πώς όμως είναι δυνατό να βρούμε αν έχουμε το σωστό βάρος έτσι ώστε να μην οδηγηθούμε στα παραπάνω Ένας εξακριβωμένος τρόπος που μπορεί να εξετάσει κάποιος αν το βάρος του είναι κανονικό είναι η χρησιμοποίηση του ΔΜΣ Δ Μ Σ =Βάρος ( Kg ) Ύψος2 ( m2 )

22

Αν ο αριθμός που θα προκύψει βρίσκεται μεταξύ 20 ndash 25 τότε το βάρος είναι φυσιολογικό Αν ο αριθμός κυμαίνεται μεταξύ 25 ndash 30 τότε ο άνθρωπος είναι υπέρβαρος και κρίνεται αναγκαίο να μειώσει τα λίπη από τη διατροφή του ώστε να μην οδηγηθεί στην παχυσαρκία Τέλος αν το αποτέλεσμα είναι πάνω από 30 τότε μιλάμε για παχυσαρκία και πρέπει να ακολουθήσουμε μια πιο ισορροπημένη δίαιτα

ΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

Ενώ το Καταναλωτικό Κίνημα στις χώρες τις Δύσης ενδιαφέρεται κύρια για τις τιμές και την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών στις αναπτυσσόμενες και ελάχιστα αναπτυγμένες χώρες το κίνημα παλεύει για την κατοχύρωση του δικαιώματος της πρόσβασης σε προϊόντα και υπηρεσίες που ικανοποιούν τις βασικές ανάγκες του ατόμου δηλαδή το δικαίωμα στην κατανάλωση Στις ελάχιστα αναπτυγμένες χώρες ο περιορισμός της φτώχειας και η εφαρμογή μιας πολιτικής με κοινωνικές ευαισθησίες είναι τα ζητούμεναΗ παγκοσμιοποιημένη αγορά και η νέα τεχνολογία έχουν την δυνατότητα να μειώσουν τη φτώχεια και να παρέχουν τροφή κατάλυμα εκπαίδευση και φροντίδα υγείας σε όλους Ωστόσο ο αυξανόμενος παγκόσμιος πλούτος δεν έχει αγγίξει τους Καταναλωτές στις ελάχιστα αναπτυγμένες χώρες των οποίων η οικονομική κατάσταση και η δυνατότητα να αναπτυχθούν συνεχώς χειροτερεύουνΤο Καταναλωτικό Κίνημα ως ένας θεμελιώδης παράγοντας της κοινωνίας εκτός από την προστασία των Δικαιωμάτων του Καταναλωτή παλεύει μαζί με άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις για την δημιουργία μιας πιο δίκαιης κοινωνίας Μιας κοινωνίας που το δικαίωμα στην Κατανάλωση αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα για όλους τους πολίτες Μιας κοινωνίας που κατοχυρώνει την ποιότητα ζωής των πολιτών και το σεβασμό του Ανθρώπου

Από τις 29 Ιουλίου 1994 εφαρμόζεται υποχρεωτικά στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η νέα Οδηγία για τη Γενική Ασφάλεια Προϊόντων που συμπληρώνει και προωθεί την ήδη υπάρχουσα νομοθεσία προστασίας του καταναλωτή από ελαττωματικά προϊόνταΣύμφωνα με την νέα Οδηγία οι κατασκευαστές και οι προμηθευτές έχουν την αντικειμενική ευθύνη για τα προϊόντα πoυ μπoρούν να προκαλέσουν ατυχήματα βλάβη της υγείας ή

23

οικονομική ζημιά στον καταναλωτή ακόμα και σε περιπτώσεις που δεν έχει σημειωθεί καμιά παράλειψη ή παρατυπία εκ μέρους τουςΣυνυπεύθυνοι βέβαια για τον καθορισμό υψηλών προδιαγραφών και τις διαδικασίες ελέγχου που εξασφαλίζουν ασφαλή προϊόντα και υπηρεσίες

Τα Θεμελιώδη Δικαιώματα

Τα θεμελιώδη δικαιώματα των καταναλωτών όπως ορίσθηκαν από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) είναι οκτώ

Το δικαίωμα στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών αναφέρεται στο δικαίωμα του καταναλωτή να αποκτά τα βασικά προϊόντα και υπηρεσίες που εγγυώνται την επιβίωσή του δηλαδή επαρκή τροφή ρούχα κατοικία ιατρική περίθαλψη μόρφωση και υγιεινές συνθήκες διαβίωσης

Το δικαίωμα στην ασφάλεια αναφέρεται στο δικαίωμα του καταναλωτή να προστατεύεται από την κυκλοφορία επικίνδυνων για την υγεία και τη ζωή του προϊόντων και υπηρεσιών

Το δικαίωμα στην πληροφόρηση αναφέρεται στο δικαίωμα του καταναλωτή να έχει πρόσβαση σε επαρκείς και σωστές πληροφορίες που θα του επιτρέψουν να κάνει σωστές επιλογές στις συναλλαγές του

Το δικαίωμα στην επιλογή αναφέρεται στο δικαίωμα του καταναλωτή να μπορεί να διαλέγει προϊόντα και υπηρεσίες σε ανταγωνιστικές τιμές και σε ικανοποιητική ποιότητα

Το δικαίωμα στην εκπροσώπηση αναφέρεται στο δικαίωμα του καταναλωτή να εκπροσωπείται και να εκφράζει τα συμφέροντά του στα όργανα όπου λαμβάνονται και εφαρμόζονται πολιτικές αποφάσεις που τον αφορούν ως καταναλωτή

Το δικαίωμα στην αποζημίωση αναφέρεται στο δικαίωμα του καταναλωτή να απαιτεί και να λαμβάνει αποζημίωση όταν τον προμηθεύσουν ελαττωματικά προϊόντα ή ανεπαρκείς ή κακής ποιότητας υπηρεσίες

Το δικαίωμα στην εκπαίδευση αναφέρεται στο δικαίωμα του καταναλωτή να αποκτά τις αναγκαίες γνώσεις και δεξιότητες που

24

είναι απαραίτητες ώστε να είναι μπορεί να υλοποιεί τις συναλλαγές του αποτελεσματικά και εξασφαλίζοντας τα συμφέροντά του

Το δικαίωμα σε ένα υγιεινό περιβάλλον αναφέρεται στο δικαίωμα του καταναλωτή να διαβιώνει σε περιβάλλον που εξασφαλίζει μια αξιοπρεπή ζωή και που δεν είναι απειλητικό ή επικίνδυνο για την υγεία του και τη ζωή του

Υπερκατανάλωση και ΕξαρτήσειςΖούμε στην Κοινωνία των εύκολων λύσεωνΗ εποχή μας χαρακτηρίζεται από την υπέρμετρη ανάπτυξη της τεχνολογίας και από το καθημερινό κυνήγι της απόλαυσης με υπερβολικές ανέσεις στην καθημερινή μας ζωή που ούτε από τη σκέψη δεν περνούσαν πριν λίγα χρόνιαΌταν - με το ξεκίνημα της βιομηχανικής εποχής - άρχισε να αντικαθίσταται η ζωική και ανθρώπινη δύναμη από τη μηχανική και αργότερα την πυρηνική ενέργεια και έφτασε μέχρι την υποκατάσταση του ανθρώπινου μυαλού από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές- σήμερα αποκτήσαμε τη βεβαιότητα ότι βρισκόμαστε στο δρόμο της απεριόριστης κατανάλωσης Πιστέψαμε ότι η τεχνική μας έκανε παντοδύναμους και η επιστήμη παντογνώστες Οι άνθρωποι έγιναν κύριοι της ζωής τους Θεωρήθηκε ότι η απόκτηση πλούτου και ανέσεων από όλους θα έφερνε την απόλυτη ευτυχίαΚαι πράγματι ήταν πολύ μεγάλες οι πρόοδοι που σημειώθηκαν όλα αυτά τα χρόνια όσον αφορά το να γίνει η ζωή μας πιο εύκολη και πιο άνετη Όμως όσο περνούν τα χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι η χωρίς όρια ικανοποίηση όλων των επιθυμιών δεν συνεπάγεται την ευδαιμονία ούτε οδηγεί στην ευτυχίαΟ σύγχρονος άνθρωπος έχει μεταβληθεί σε έναν παθητικό καταναλωτή Έχει πάψει να δημιουργεί και αρκείται να καταναλώνει υλικά αγαθά απολαύσεις ιδέες και ενέργεια από την ενέργεια τις ιδέες και τις πράξεις των άλλων καθορίζοντας έτσι και το βαθμό της εξάρτησης του από αυτούς Παθητικότητα σημαίνει εξάρτησηΊσως θα έπρεπε ο καθένας μας να αναλογιστεί τι κάνει ο ίδιος ενεργητικά για την πραγμάτωση της ευτυχίας του και πόσα περιμένει να κάνουν για αυτόν οι άλλοιΌλα φαίνονται απλά και όμορφα μέσα από την διαφήμιση Δε χρειάζεται λοιπόν να κοπιάσουμε για τίποτα Η ευτυχία είναι έτοιμη στα πόδια μας Μπορούμε να είμαστε όλοι όμορφοι να έχουμε τις καλύτερες σπουδές και βέβαια τις καλύτερες θέσεις εργασίας στη συνέχεια να αποκτήσουμε τα καλύτερα αυτοκίνητα που υπερνικούν όλες τις δυσκολίες του ταξιδιού να πετύχουμε το λευκότερο λευκό για να μας θαμπώνει εμάς και τους γείτονες

25

χωρίς να μας νοιάζει βέβαια το κόστος του λευκού στη φύση γύρω μας και τόσα άλλαΥπάρχει ακόμα χρόνος για αντίδραση Αυτό αφορά τον καθένα μας χωριστά Ας προσπαθήσουμε να πετάξουμε από πάνω μας την παθητικότητα και να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας

Την εργασία εκπόνησαν οι μαθητές και μαθήτριες

Αδραμερινού Ελπινίκη Γ4 Ζοροϊδου Οξάνα Γ1 Μιχαηλίδου Μαρία Γ4 Μπατιάνη Φωτεινή Γ5 Νανούση Βασιλική Γ5 Νιμβρόγλου Ευθυμία Β4 Παπαγεωργίου Χριστίνα Γ5 Πολυχρονοπούλου Κατερίνα Β4 Πούλης Χρήστος Β4 Σαφούρη Δέσποινα Γ5 Σταμπολίδου Όλγα Γ5 Συρίγου Μαρία Β4 Ταβλαρίδου Κατερίνα Γ5 Τάνη Στέλλα Β5 Τζαβέλα Όλγα Β5 Τοσκίδου Μαρία Γ5 Τσιαμούρα Κωννα Β5 Τσιγγοπούλου Σοφία Β5 Τσιούγγου Στέλλα Γ5 Φιλιππίδου Χρύσα Β5 Χαραλαμπίδου Σοφία Β5

26

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1laquo Άποψη ζωής raquo περιοδικό

2Διατροφή και Υγεία Πανεπιστήμιο Κρήτης τμήμα κοινωνικής Ιατρικής

3Διατροφή και Υγεία ΥΕΠΚΘ

4Διαδίκτυο

5Επιβίωση Α Παπαηλιού

6Θέματα Χημείας και τροφίμων ΔΣΓαλανός

7Οικιακή οικονομία ΥΕΠΚΘ

8Χημεία τροφίμων ΓΧ Τσατσαρώνη

9Χημεία τροφίμων ΔΓΜπόσκου

27

ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

ΠΡΩΤΕΪΝΕΣΟι πρωτεΐνες είναι ενώσεις που αποτελούνται από άνθρακα υδρογόνο οξυγόνο και άζωτο Οι πρωτεΐνες χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για πολλές λειτουργίες του Τα αμινοξέα που έχουν οι πρωτεΐνες μας τα δίνουν όλα και στη σωστή αναλογία για τον οργανισμό μας τα τρόφιμα που προέρχονται από ζωικά προϊόντα ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Οι υδατάνθρακες είναι ένα από τα σημαντικότερα θρεπτικά συστατικά δίνουν ενέργεια στον οργανισμό Οι υδατάνθρακες όταν προσλαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες δεν αποθηκεύονται τόσο εύκολα όσα τα λίπη στο σώμα

ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣΟι φυτικές ίνες είναι υδατάνθρακες που παίρνουμε από την τροφή Αντίθετα όμως με τους άλλους υδατάνθρακες οι φυτικές ίνες δεν πέπτονται και δεν απορροφώνται από τον οργανισμό Οι φυτικές ίνες δεν δίνουν ενέργεια στον οργανισμό

ΛΙΠΙΔΙΑΛιπίδια ονομάζονται διάφορες χημικές ενώσεις που δε διαλύονται στο νερό Για τα τρόφιμα όταν τα λιπίδια είναι στερεά ονομάζονται λίπη ενώ όταν είναι υγρά ονομάζονται έλαια

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣΟι βιταμίνες είναι οργανικές ενώσεις περιέχουν στο μόριο τους άνθρακα Οι βιταμίνες δε δίνουν ενέργεια Είναι όμως απαραίτητες για τη διεκπεραίωση των αντιδράσεων που απελευθερώνουν ενέργεια

ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΝΕΡΟΤα θρεπτικά συστατικά που εξετάσαμε μέχρι τώρα είναι όλα οργανικές ενώσεις Στους ιστούς όμως περιέχονται και πολλά ανόργανα συστατικά ουσίες που δε περιέχουν στο μόριό τους άνθρακα Τα συστατικά αυτά ανήκουν στα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και πρέπει να προσλαμβάνονται από τη διατροφή Τα

2


ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ










3





4

Αμινοξέα





5









6







7






ΘΕΡΜΙΔΕΣ

(kcal)


(g)

ΑΜΥΛΟ (g)



157833182428173109114811058253011095

47120015132425212635101821

000013102320040000018


8








9


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27


ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ










3





4

Αμινοξέα





5









6







7






ΘΕΡΜΙΔΕΣ

(kcal)


(g)

ΑΜΥΛΟ (g)



157833182428173109114811058253011095

47120015132425212635101821

000013102320040000018


8








9


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27





4

Αμινοξέα





5









6







7






ΘΕΡΜΙΔΕΣ

(kcal)


(g)

ΑΜΥΛΟ (g)



157833182428173109114811058253011095

47120015132425212635101821

000013102320040000018


8








9


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27

Αμινοξέα





5









6







7






ΘΕΡΜΙΔΕΣ

(kcal)


(g)

ΑΜΥΛΟ (g)



157833182428173109114811058253011095

47120015132425212635101821

000013102320040000018


8








9


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27









6







7






ΘΕΡΜΙΔΕΣ

(kcal)


(g)

ΑΜΥΛΟ (g)



157833182428173109114811058253011095

47120015132425212635101821

000013102320040000018


8








9


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27







7






ΘΕΡΜΙΔΕΣ

(kcal)


(g)

ΑΜΥΛΟ (g)



157833182428173109114811058253011095

47120015132425212635101821

000013102320040000018


8








9


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27






ΘΕΡΜΙΔΕΣ

(kcal)


(g)

ΑΜΥΛΟ (g)



157833182428173109114811058253011095

47120015132425212635101821

000013102320040000018


8








9


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27








9


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27


10

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ






11





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27





12








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27








ΜΕΤΑΛΛΑ



13





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27





14





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27





15


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27


NE ΡΟ





16










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27










17



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27



18






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27






19












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27












20








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27








21




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27




ΤΟ ΒΑΡΟΣ


22






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27






23











24




25




26





4Διαδίκτυο






27











24




25




26





4Διαδίκτυο






27




25




26





4Διαδίκτυο






27




26





4Διαδίκτυο






27





4Διαδίκτυο






27

Υγιεινή Διατροφή

Education

Transcript of Υγιεινή Διατροφή