ΕΜΠΡΑΓΜΑΣΟ ΔΙΚΑΙΟ - nomothesia.net•μπράγματο-Δίκαιο.pdf ·...

ΕΜΠΡΑΓΜΑΣΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΡΣΕΜΙ ΣΡΙΚΗ ελίδα 1

ΔΙΑΓΩΓΗ

§1. Σν εκπξάγκαην δίθαην

Ι. Έλλνηα θαη πεξηερόκελν: Δκπξάγκαην δίθαην είλαη ην ζχλνιν ησλ θαλφλσλ ηνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ

πνπ ξπζκίδνπλ ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα, δει. ηηο έλλνκεο ζρέζεηο ησλ πξνζψπσλ πξνο ηα

πξάγκαηα. Αθελφο θαζνξίδεη ηηο έλλνκεο κνξθέο κε ηηο νπνίεο ην πξφζσπν εμνπζηάδεη ηα πξάγκαηα

(=εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα) θαη αθεηέξνπ ξπζκίδεη ην πεξηερφκελν, ηελ θηήζε θαη ηελ απψιεηά ηνπο.

Σν εκπξάγκαην δίθαην είλαη νηθνδνκεκέλν πάλσ ζην απφιπην δηθαίσκα ηεο θπξηφηεηαο ή ηδηνθηεζίαο

(=εμνπζίαζε ησλ νηθνλνκηθψλ αγαζψλ). Ο θχξηνο κπνξεί είηε λα θξαηήζεη ην πξάγκα γηα ηνλ εαπηφ

ηνπ είηε λα ην εθπνηήζεη ζε ηξίηνλ (=λα απνμελσζεί απφ απηφ)· κπνξεί αθφκε λα δηαηεξήζεη κελ ηελ

εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα, λα απνρσξίζεη φκσο κηθξά ή κεγαιχηεξα ηκήκαηα ηεο εμνπζίαο απηήο θαη

λα ηα παξαρσξήζεη ζε άιινπο, ζέηνληαο έηζη ην πξάγκα ζπγρξφλσο ζηελ ππεξεζία ηνπ εαπηνχ ηνπ

θαη ηξίησλ => απνθιεηζηηθή ρξήζε θαη ειεχζεξε δηάζεζε ηνπ πξάγκαηνο.

ΙΙ. Η ζέζε ηνπ ζην ζύζηεκα ηνπ αζηηθνύ δηθαίνπ: Σν εκπξάγκαην αλήθεη ζην πεξηνπζηαθφ δίθαην.

Πεξηνπζία είλαη ην ζχλνιν ησλ δηθαησκάησλ θαη ππνρξεψζεσλ ελφο πξνζψπνπ, πνπ επηδέρνληαη

ρξεκαηηθή απνηίκεζε.

ΙΙΙ. Πεγέο: α) ν ΑΚ / β) άιινη θώδηθεο- π.ρ. ΚπνιΓ, Πησρεπηηθφο Κψδηθαο θαη ΚΙΝΓ / γ) εηδηθνί

λόκνη πνπ ξπζκίδνπλ κφλν ην δεκφζην εκπξάγκαην δίθαην (=ηνπο θαλφλεο γηα ηα πξάγκαηα πνπ

αλήθνπλ ζην Γεκφζην θαη ηα ΝΠΓΓ) θαη ην δηαδηθαζηηθφ εκπξάγκαην δίθαην. / δ) ην δεκόζην δίθαην.

IV. Δμέιημε ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαίνπ κεηά ηνλ ΑΚ: Ρπζκίδεη ζρέζεηο πνπ θέξνπλ θαηά ην

πιείζηνλ ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο κνληκφηεηαο θαη ηεο δηάξθεηαο => δίθαην ζηαηηθφ.

§2. Θεκειηώδεηο αξρέο ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαίνπ -> γηα ηε ιχζε κηαο δηαθνξάο, ηελ εξκελεία

θαη ηελ πιήξσζε ηπρφλ θελψλ

Ι. Η αξρή ηνπ θιεηζηνύ αξηζκνύ ησλ εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ: εκαίλεη φηη α) ηα εκπξάγκαηα

δηθαηώκαηα είλαη κόλν όζα νξίδεη πεξηνξηζηηθά ν λόκνο θαη β) ην πεξηερόκελό ηνπο θαζνξίδεηαη

δεζκεπηηθά από ην λόκν. Η αξρή απηή ππεξεηεί ηε γεληθφηεξε αλάγθε ηεο αζθάιεηαο ησλ

ζπλαιιαγψλ => εμαζθάιηζε βεβαηφηεηαο. Δδψ είλαη αλαγθαία ε εμήο δηεπθξίληζε > ππάξρνπλ

εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πνπ θαζνξίδνληαη ειαζηηθφηεξα απφ ην λφκν- π.ρ. δνπιείεο· αθήλεηαη,

ινηπφλ, θαη θάπνηα ειεπζεξία ζηελ ηδησηηθή βνχιεζε.

ΙΙ. Η αξρή ηεο δεκνζηόηεηαο: Γειψλεη φηη νη ηξίηνη κπνξνχλ λα δηαπηζηψζνπλ πνηα είλαη ηα

εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα θαη πάλσ ζε πνηα πξάγκαηα εηδηθφηεξα ππάξρνπλ, ηε ζηηγκή πνπ ζα

ζειήζνπλ λα ζπλαιιαγνχλ.

Τν αίηεκα ηεο ηππηθήο δεκνζηόηεηαο > Πξέπεη λα δειψλνληαη ηα γεγνλφηα πνπ επάγνληαη

εκπξάγκαηεο κεηαβνιέο. Ο λφκνο απαηηεί γηα ηα αθίλεηα εγγξαθή ζηα ηεξνχκελα ζην αξκφδην

ππνζεθνθπιαθείν βηβιία κεηαγξαθψλ θαη ππνζεθψλ ή ζην θηεκαηνινγηθφ βηβιίν (φπνπ ππάξρεη)·

θαη γηα ηα θηλεηά θηήζε ηεο λνκήο απφ απηφλ πνπ απνθηά ην δηθαίσκα ή –εθφζνλ πξφθεηηαη γηα

θαηάξγεζε εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο- εγθαηάιεηςε ηεο λνκήο.

Τν αίηεκα ηεο νπζηαζηηθήο δεκνζηόηεηαο > Δπηηπγράλεηαη κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ Κηεκαηνινγίνπ

(φπνπ ηζρχεη), δηφηη ξεηψο πιένλ θαηνρπξψλεηαη ν ζεζκφο ηεο δεκφζηαο πίζηεο, ε νπνία θαηαηείλεη

ζηελ πξνζηαζία ησλ θαιφπηζησλ ζπλαιιαζζνκέλσλ => ηεθκήξην νξζφηεηαο ησλ εγγξαθψλ. ηα

θηλεηά, πξφθεηηαη γηα θαηνρχξσζε ηεο εκπηζηνζχλεο ησλ θαιφπηζησλ ηξίησλ, πνπ ζηεξίδνληαη ζην

θαηλφκελν θπξηφηεηαο ή άιινπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο.



ΙΙΙ. Η αξρή ηεο εηδηθόηεηαο: εκαίλεη αθελφο φηη ην εκπξάγκαην δηθαίσκα είλαη δπλαηφ κφλν ζε

αηνκηθά νξηζκέλν πξάγκα θαη αθεηέξνπ φηη ε εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία παξάγεη ηελ ελέξγεηά ηεο

κφλνλ αλ αθνξά ζε νξηζκέλν πξάγκα. Η αξρή απηή πξαγκαηψλεηαη ζηα θηλεηά θαη’ αλάγθε κε ηε

λνκή, ελψ ζηα αθίλεηα αθελφο κε ηελ αθξηβή πεξηγξαθή ηνπο ζηνλ ηίηιν θαη αθεηέξνπ κε ηηο

δηαηάμεηο γηα ηε κεηαγξαθή ή ηελ εγγξαθή ζηα νηθεία βηβιία ππνζεθψλ, δηεθδηθήζεσλ, θαηαζρέζεσλ

θιπ. Οη δηαηάμεηο ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαίνπ εθαξκφδνληαη ζηα θαη’ ηδίαλ πξάγκαηα ≠ ην ζχλνιν σο

ηέηνην (π.ρ. ε επηρείξεζε), αιιά ην θαζέλα απφ ηα πξάγκαηα πνπ (ηπρφλ) πεξηιακβάλνληαη ζ’ απηφ.

Γηα λα κεηαβηβαζηεί ή λα επηβαξπλζεί κε εκπξάγκαην δηθαίσκα κηα επηρείξεζε ζηελ νπνία αλήθνπλ

θαη πξάγκαηα (π.ρ. κηα βηβιηνζήθε), δελ αξθεί κία κφλν εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία, αιιά ηφζεο φζεο

είλαη θαη ηα θαη’ ηδίαλ πξάγκαηα (αθφκε θη φηαλ γίλνληαη θαηλνκεληθά κε εληαία πξάμε). Αλαιφγσο,

πξέπεη λα εγεξζνχλ ηφζεο δηεθδηθεηηθέο αγσγέο φζεο θαη ηα πξάγκαηα.

IV. Η αξρή ηεο νηθνλνκηθήο ελόηεηαο ηνπ αληηθεηκέλνπ: Απνηειεί ηε δηθαηνινγεηηθή βάζε γηα

ηνπο πξσηφηππνπο ηξφπνπο θηήζεο ηεο θπξηφηεηαο κε έλσζε (ΑΚ 1057), ζπλάθεηα (ΑΚ 1058) θαη

ζχκκημε ή ζχγρπζε (ΑΚ 1059). Σν νηθνλνκηθά εληαίν πξάγκα πξέπεη λα απνηειέζεη κηα λνκηθά

αδηαίξεηε ελφηεηα· αληίζηνηρα, απνθεχγεηαη ε κεξηθή ή νιηθή δηάιπζε ηνπ ζχλζεηνπ πξάγκαηνο. Γηα

ηε ξχζκηζε ηεο λνκηθήο ηχρεο ησλ ζπζηαηηθψλ θαη ησλ παξαξηεκάησλ ηζρχνπλ ηα ΑΚ 953 θαη 958. Η

αξρή απηή δηθαηνινγεί αθφκε ηελ θηήζε ησλ πξντφλησλ ή άιισλ ζπζηαηηθψλ ηνπ πξάγκαηνο κεηά

ηνλ απνρσξηζκφ ηνπο (ΑΚ 1064-1066).

V. Η αξρή ηεο νηθνλνκηθήο αμηνπνίεζεο: Μεηαμχ πεξηζζφηεξσλ πξνζψπσλ, πνπ επηδηψθνπλ ηελ

θηήζε ή ηε δηαηήξεζε θπξηφηεηαο πάλσ ζε έλα πξάγκα, ν λφκνο πξνθξίλεη ηειηθά εθείλνλ πνπ θαηά

ηεθκήξην παξνπζηάδεη ηα πεξηζζφηεξα ερέγγπα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο ηνπ πξάγκαηνο.

Φξεζηθηεζία > ΑΚ 1041 (=ηαθηηθή, γηα ηελ επηθχξσζε ηεο καθξνρξφληαο νηθνλνκηθήο

εθκεηάιιεπζεο ηνπ πξάγκαηνο θαη ηελ ελζάξξπλζε ησλ επηκειψλ λνκέσλ) + ΑΚ 1045

(=έθηαθηε, ε νπνία δελ απαηηεί ηίηιν ή θαιή πίζηε).

Εηδνπνηΐα > Δίλαη ε παξαγσγή λένπ θηλεηνχ πξάγκαηνο κε επεμεξγαζία ή κεηάπιαζε μέλεο

χιεο (ΑΚ 1061-1062). Κχξηνο ζεσξείηαη ν θαηαζθεπαζηήο ηνπ, ελψ ηζρχεη κφλν γηα ηηο

πεξηπηψζεηο ηνπ αλεμάξηεηνπ θαιιηηέρλε ή ρεηξνηέρλε.

Πξνζθύξσζε (ΑΚ 1056).

Πξόζρσζε, πξόζθιπζε, πνηάκηα λήζνο, θνίηε πνηακνύ κε πιεύζηκνπ πνπ εγθαηαιείθζεθε

(ΑΚ 1069-1072) > Πεξηέξρνληαη απηνδηθαίσο ζηελ θπξηφηεηα ησλ παξνρζίσλ.

Καηάιεςε αδεζπόηνπ (ΑΚ 1075), θηήζε ζεζαπξνύ από ηνλ επξέηε (ΑΚ 1093) θαη θηήζε

απνισιόηνο θαηά ΑΚ 1081-1092.

VI. Η αξρή πξνζηαζίαο ηεο θαιήο πίζηεο: Ωο θαιή πίζηε ραξαθηεξίδεηαη ε ελδηάζεηε θαηάζηαζε

ηνπ πξνζψπνπ, πξνο ηελ νπνία ν λφκνο ζπλδέεη νξηζκέλεο σθέιηκεο ζπλέπεηεο. Απηή ε ελδηάζεηε

θαηάζηαζε κπνξεί λα ζπλίζηαηαη είηε ζε πεπνίζεζε γηα ηελ χπαξμε θάπνηνπ εμσηεξηθνχ

πεξηζηαηηθνχ πνπ απνδεηθλχεηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αλχπαξθην (εζθαικέλε γλψζε) είηε ζε άγλνηα

έιιεηςήο ηνπ, εθφζνλ θαη νη δχν είλαη δηθαηνινγεκέλεο (=νθείινληαη ζε πιάλε πνπ δελ πξέπεη λα

πεγάδεη απφ βαξηά ακέιεηα). Έηζη, εμαζθαιίδεηαη ε αζθάιεηα ησλ ζπλαιιαγψλ, ε αληακνηβή ηνπ

θαιφπηζηνπ θαη ε εθθαζάξηζε ηπρφλ αβεβαηφηεηαο πνπ κπνξεί λα επηθξαηεί. Δθδειψζεηο ηεο

απνηεινχλ ηα ΑΚ 1010, 1036 επ., 1040 επ., 1066, 1112, 1204.



ΜΔΡΟ ΠΡΩΣΟ

ΒΑΙΚΔ ΔΝΝΟΙΔ ΣΟΤ ΔΜΠΡΑΓΜΑΣΟΤ ΓΙΚΑΙΟΤ

ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΣΟ

ΣΟ ΔΜΠΡΑΓΜΑΣΟ ΓΙΚΑΙΩΜΑ

§3. Έλλνηα: Σα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα είλαη νη λνκηθέο κνξθέο εμνπζίαζεο ησλ νηθνλνκηθψλ

αγαζψλ απφ ηνλ άλζξσπν- ΑΚ 973. Έρνπλ κία ζεηηθή/εζσηεξηθή πιεπξά (=άκεζε εμνπζίαζε ηνπ

πξάγκαηνο θαη πνξηζκφο απφ απηφ σθειεηψλ- βι. ακεζφηεηα) θαη κία αξλεηηθή (=ε ελέξγεηά ηνπο

ελαληίνλ φισλ, δει. ε δπλαηφηεηα ηνπ δηθαηνχρνπ λα απνθιείεη θάζε ελέξγεηα ηξίηνπ πάλσ ζην

πξάγκα· λα επηβάιιεη ζε φινπο ηνπο άιινπο ηνλ ζεβαζκφ ηεο εμνπζίαο ηνπ πάλσ ζε απηφ- βι.

απνιπηφηεηα).

Αλάιπζε > α) Eμνπζία πάλσ ζε αηνκηθά νξηζκέλν πξάγκα, δει. ζε ελζψκαην αληηθείκελν (ΑΚ

947, 999)· λννχληαη θαη εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πάλσ ζε μέλν δηθαίσκα, ελνρηθφ ή εκπξάγκαην. // β)

Εμνπζία έλλνκε: ν λφκνο αλαγλσξίδεη φηη ην πξάγκα αλήθεη σο πξνο φιεο ηνπ ηηο ρξεζηκφηεηεο

(θπξηφηεηα) ή σο πξνο νξηζκέλεο κφλν απφ απηέο ζε νξηζκέλν πξφζσπν. Αληίζεηε είλαη ε απιή

θπζηθή εμνπζίαζε ηνπ πξάγκαηνο, δει. ε πιηθή ή ζσκαηηθή θαηνρή ηνπ πνπ δε ζηεξίδεηαη αλαγθαία

ζε δηθαίσκα. // γ) Εμνπζία άκεζε: κεηαμχ δηθαηνχρνπ θαη πξάγκαηνο δελ παξεκβάιιεηαη ε βνχιεζε

άιινπ πξνζψπνπ· ε εμνπζία ηνπ δηθαηνχρνπ πεγάδεη απεπζείαο απφ ηελ έλλνκε ζρέζε ηνπ πξνο ην

πξάγκα. Σν εηδηθφ πεξηερφκελν ηεο άκεζεο απηήο εμνπζίαο δηαθέξεη αλάινγα κε ην είδνο ησλ

εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ, φκσο ε άζθεζή ηεο γίλεηαη πάληα είηε κε θπζηθέο ελέξγεηεο πάλσ ζην

πξάγκα είηε κε λνκηθέο πξάμεηο. Απνθαζηζηηθή είλαη πάληνηε ε –κέζα ζηα φξηα ηνπ λφκνπ-

απνθιεηζηηθή βνχιεζε ηνπ δηθαηνχρνπ. // δ) Εμνπζία απόιπηε: ν δηθαηνχρνο κπνξεί λα απνθιείζεη

(=απαγνξεχζεη) θάζε επέκβαζε ηξίηνπ πάλσ ζην πξάγκα.

Ι. Δηδηθόηεξα ραξαθηεξηζηηθά (πξνθχπηνπλ απφ ηε θχζε ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο σο

εμνπζίαο άκεζεο θαη απφιπηεο πάλσ ζην αληηθείκελν): α) Η δύλακε ηεο δίσμεο > Υαξαθηεξίδεη

κφλν ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πάλσ ζε πξάγκα θαη ζεκαίλεη φηη ν δηθαηνχρνο κπνξεί λα επηδηψμεη

ηελ απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο ή ηε δηαηήξεζε ηεο θπζηθήο εμνπζίαο αδηαηάξαθηεο απφ θάζε ηξίηνλ

πνπ πξνζβάιιεη ην δηθαίσκα. Η πξνζβνιή κπνξεί λα ζπλίζηαηαη είηε ζε αθαίξεζε ή θαηαθξάηεζε

ηνπ πξάγκαηνο, είηε ζε ελέξγεηα πάλσ ζην πξάγκα πνπ δε θηάλεη κέρξη ηελ απνζηέξεζε ηεο θπζηθήο

εμνπζίαο απφ ην δηθαηνχρν. // β) Η δύλακε ηεο παξαθνινύζεζεο > ηα πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα

δηθαηψκαηα πάλσ ζε πξάγκα έρεη ηελ έλλνηα φηη ηα δηθαηψκαηα απηά παξαθνινπζνχλ ηελ θπξηφηεηα,

δει. παξακέλνπλ άζηθηα ζε νπνηνλδήπνηε θη αλ πεξηέιζεη απηή κεηά ηε ζχζηαζή ηνπο (=εκπξάγκαηα

βάξε). ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πάλσ ζε δηθαίσκα ζεκαίλεη φηη απηά παξαθνινπζνχλ ην

βεβαξεκέλν δηθαίσκα, ζε νπνηνλδήπνηε θη αλ πεξηέιζεη κεηαγελέζηεξα κε θαζνιηθή ή εηδηθή δηαδνρή

≠ απφζβεζε. // γ) Ο θαλόλαο ηνπ απνρσξηζκνύ ή ηεο πξνηίκεζεο > Αθνξά φια ηα εκπξάγκαηα

δηθαηψκαηα. Δηδηθφηεξα, αλ ν θχξηνο πξάγκαηνο έρεη παξαδψζεη ηελ θαηνρή ζε ηξίηνλ, ν νπνίνο

θαηέζηε θαηάρξενο, κπνξεί λα απνρσξίζεη ην πξάγκα, έζησ θη αλ ε ππφινηπε πεξηνπζία ηνπ νθεηιέηε

δελ επαξθεί γηα λα ηθαλνπνηεζνχλ νη άιινη δαλεηζηέο. Αλ απηφο πνπ έρεη πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην

δηθαίσκα ζπληξέρεη κε ελνρηθνχο δαλεηζηέο, ζα ηθαλνπνηεζεί πξνλνκηαθά, έζησ θη αλ έηζη δελ

απνκέλεη ηίπνηε απφ ηελ πεξηνπζία ηνπ νθεηιέηε γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ δαλεηζηψλ, νη νπνίνη

κπνξεί κάιηζηα λα πξνεγνχληαη ρξνληθά. // δ) Ο θαλόλαο ηεο ρξνληθήο πξνηεξαηόηεηαο > ε

πεξίπησζε ζπξξνήο πεξηζζφηεξσλ (νκνεηδψλ ή εηεξνεηδψλ) πεξηνξηζκέλσλ εκπξάγκαησλ

δηθαησκάησλ, πξνηηκάηαη εθείλν ηνπ νπνίνπ ε ζχζηαζε πξνεγείηαη ρξνληθά.



§4. Δκπξάγκαην θαη ελνρηθό δηθαίσκα

Ι. Γηαθνξέο κεηαμύ ησλ δύν δηθαησκάησλ: Σν ελνρηθό δηθαίσκα α) ζηεξίδεηαη ζε ελνρή, δει. ζην

δπλαηφηεηα ηνπ δαλεηζηή λα απαηηήζεη απφ ηνλ νθεηιέηε ηελ παξνρή / β) δελ παξέρεη εμνπζία πάλσ

ζε πξάγκα > έρεη σο αληηθείκελν ηε βνχιεζε ηνπ νθεηιέηε· κφλν δηακέζνπ ηνπ πξνζψπνπ ηνπ

ηειεπηαίνπ κπνξεί ν δαλεηζηήο λα επηηχρεη πξαγκάησζε ηνπ δηθαηψκαηφο ηνπ, δει. ηνλ πνξηζκφ ηνπ

πξάγκαηνο / γ) είλαη ζρεηηθό, δει. αληηηάζζεηαη κφλν θαηά ηνπ νθεηιέηε. Ο δαλεηζηήο δε κπνξεί νχηε

λα απνθιείζεη ηξίηνπο απφ ην πξάγκα νχηε λα δεηήζεη απνδεκίσζε απφ ηξίηνπο γηα ηπρφλ επέκβαζή

ηνπο πάλσ ζην πξάγκα. Τέινο, ηα εηδηθόηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο

ιείπνπλ από ην ελνρηθό.

ΙΙ. Δλνρηθά δηθαηώκαηα πνπ ελεξγνύλ θαη θαηά ηξίησλ: ΑΚ 479, 599 §2, 614, 819, 1953. Γίλεηαη

ιφγνο γηα ‘εκπξαγκάησζε’ ηνπ ελνρηθνχ δηθαηψκαηνο· ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, φκσο, ν λφκνο απιψο

αιινηψλεη σο πξνο ην ππνθείκελν ηελ ελνρή, κε ηελ έλλνηα φηη είηε πξνζζέηεη ζηνλ ππάξρνληα

νθεηιέηε θαη λέν, είηε κεηαβηβάδεη νιφθιεξε ηε ζπκβαηηθή ζρέζε ζε άιινλ.

ΙΙΙ. Γηθαηώκαηα κεηθηήο θύζεο: Γε κπνξνχλ λα εληαρζνχλ απνθιεηζηηθά ζηε κία ή ζηελ άιιε

θαηεγνξία. α) Τν δηθαίσκα πξνζδνθίαο ηνπ αγνξαζηή (ΑΚ 532) > Η πξνζδνθία απηή απνηειεί

πεξηνπζηαθφ δηθαίσκα, πνπ κπνξεί λα κεηαβηβαζηεί θαη λα θαηαζρεζεί· δελ είλαη, φκσο, νχηε ελνρηθφ

δηθαίσκα (γηαηί ελεξγεί θαη θαηά θάζε ηξίηνπ), αιιά νχηε θαη εκπξάγκαην (γηαηί δελ πξνζπνξίδεη

άκεζε εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα θαη ε ηχρε ηνπ εμαξηάηαη απφ ηελ χπαξμε ηεο ελνρηθήο ζχκβαζεο).

// β) Η πξαγκαηνπαγήο ελνρή- π.ρ. νη δηαηάμεηο ηνπ γεηηνληθνχ δηθαίνπ > Δίλαη εθείλε ζηελ νπνία

νθεηιέηεο είλαη ν εθάζηνηε θχξηνο ή λνκέαο ή θάηνρνο νξηζκέλνπ πξάγκαηνο. Η ηδηφηεηα ηνπ

νθεηιέηε είλαη αλαπφζπαζηα ζπλπθαζκέλε κε ηελ εμνπζία πάλσ ζε νξηζκέλν πξάγκα. // γ) Τν ius ad

idem > Ο ΑΚ δηαθξίλεη θαηά ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο θηλεηνχ ηελ ελνρηθή απφ ηελ

εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία. Αλ θαηαξηηζηεί κφλνλ ε ελνρηθή ζχκβαζε –π.ρ. ηεο πψιεζεο- ν πσιεηήο

είλαη αθφκε θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο θαη κπνξεί λα ην μαλαπσιήζεη ζηνλ δεχηεξν αγνξαζηή· ν

ηειεπηαίνο γίλεηαη θχξηνο κε ηελ παξάδνζε, έζησ θη αλ γλψξηδε ηελ πξνεγνχκελε πψιεζε ηνπ

πξάγκαηνο.

§5. Γηαθξίζεηο εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ

Ι. Κπξηόηεηα θαη πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα δηθαηώκαηα: Η θπξηφηεηα είλαη ην κφλν θαζνιηθφ

δηθαίσκα, αθνχ ην πεξηερφκελφ ηεο είλαη ε γεληθή θαη αθεξεκέλε εμνπζία γηα θάζε λνεηή ελέξγεηα

πάλσ ζην πξάγκα (εθφζνλ δελ ηελ απαγνξεχεη ν λφκνο). Απφ ηελ άιιε, ην πεξηερφκελν ησλ

πεξηνξηζκέλσλ εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ νξίδεηαη απφ ην λφκν θαη’ αξρήλ ζεηηθά θαη

ζπγθεθξηκέλα· θαζέλα απφ απηά πξνζπνξίδεη ζην δηθαηνχρν νξηζκέλε σθέιεηα, δει. εμνπζίαζε ηνπ

αληηθεηκέλνπ σο πξνο νξηζκέλε αλαθνξά ή ρξεζηκφηεηα. εκεηψλεηαη φηη κία κφλν θπξηφηεηα είλαη

λνεηή, ε νπνία εθηείλεηαη ζε νιφθιεξν ην πξάγκα· αληίζεηα, ε χπαξμε πεξηνξηζκέλσλ εκπξάγκαησλ

δηθαησκάησλ πάλσ ζην ίδην πξάγκα είλαη δπλαηή.

ΙΙ. Γηθαηώκαηα νπζίαο θαη αμίαο: Σα πξψηα παξέρνπλ ζην δηθαηνχρν ηελ εμνπζία λα αληιήζεη

νξηζκέλε σθέιεηα ακέζσο απφ ηελ νπζία ηνπ πξάγκαηνο· γη’ απηφ θαη ε άζθεζή ηνπο πξνυπνζέηεη

ζπλήζσο ηε θπζηθή εμνπζίαζε- π.ρ. πξαγκαηηθέο θαη πξνζσπηθέο δνπιείεο. Απφ ηελ άιιε, ηα

δηθαηψκαηα αμίαο παξέρνπλ ζην δηθαηνχρν εμνπζία εθπνίεζεο ηνπ πξάγκαηνο θάησ απφ νξηζκέλεο

πξνυπνζέζεηο, γηα λα ηθαλνπνηεζεί ν δηθαηνχρνο απφ ηελ αμία ηνπ πξάγκαηνο- π.ρ. ππνζήθε, ελέρπξν

(=δηθαηψκαηα εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο).



ΙΙΙ. Γηθαηώκαηα πάλσ ζε αθίλεην, θηλεηό ή δηθαίσκα (επηθαξπία- ΑΚ 1142, 1178)· ζε θηλεηό ή

αθίλεην (θπξηφηεηα- ΑΚ 999)· κόλν πάλσ ζε θηλεηό ή δηθαίσκα (ελέρπξν- ΑΚ 1209, 1247)· κόλν

πάλσ ζε αθίλεην (ππνζήθε- ΑΚ 1257)· πάλσ ζε επηθαξπία αθηλήηνπ {ΑΚ 1259- δνπιείεο (ΑΚ

1118, 1188), νίθεζε (ΑΚ 1183)}.

IV. Γηθαηώκαηα πξνζσπνπαγή θαη πξαγκαηνπαγή: ηα πξνζσπνπαγή ην δηθαίσκα αλήθεη ζε έλαλ

(ή ζε πεξηζζφηεξνπο απφ θνηλνχ) αηνκηθά νξηζκέλν δηθαηνχρν. Αληίζεηα, ζηα πξαγκαηνπαγή

δηθαηψκαηα δηθαηνχρνο είλαη φρη έλα αηνκηθά νξηζκέλν πξφζσπν, αιιά αλαγθαία ν εθάζηνηε θχξηνο

νξηζκέλνπ αθηλήηνπ.

§6. Κηήζε θαη απώιεηα ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο

Ι. Κηήζε ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο: α) Παξάγσγε θηήζε > είλαη απηή πνπ ζηεξίδεηαη ζε

πξνυπάξρνλ δηθαίσκα άιινπ πξνζψπνπ. Ολνκάδεηαη θαη δηαδνρή, ζηελ νπνία απηφο πνπ απνθηά ην

δηθαίσκα είλαη ν δηάδνρνο (ή δηθαηνδφρνο), ελψ εθείλνο απφ ηνλ νπνίν πξνέξρεηαη ε θηήζε ηνπ

δηθαηψκαηνο είλαη ν δηθαηνπάξνρνο (ή δηθαηνδφηεο). Άιινηε ζηεξίδεηαη ζε δηθαηνπξαμία ηνπ

δηθαηνπαξφρνπ (ζπλήζσο ζχκβαζε) θαη άιινηε επέξρεηαη ρσξίο ηε βνχιεζε ηνπ ηειεπηαίνπ.

Γηαθξίλεηαη ζε i) κεηαβηβαζηηθή (=ην δηθαίσκα κεηαβαίλεη ζηνλ λέν δηθαηνχρν, φπσο αθξηβψο

ππήξρε θαη ζηνλ δηθαηνπάξνρν) θαη ii) δεκηνπξγηθή (=ν κέρξη ηψξα δηθαηνχρνο δηαηεξεί ην δηθαίσκά

ηνπ, πεξηνξίδνληάο ην φκσο δεκηνπξγεί πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα ππέξ ηνπ λένπ

δηθαηνχρνπ) // β) Πξσηόηππε θηήζε > είλαη απηή πνπ δε ζηεξίδεηαη ζε δηθαίσκα άιινπ πξνζψπνπ,

π.ρ. ΑΚ 1036-1039.

ΙΙ. Απώιεηα ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο: Δίλαη ε ιχζε ηνπ δεζκνχ πνπ ππήξρε κεηαμχ

δηθαηνχρνπ θαη δηθαηψκαηνο· άιινηε ζηεξίδεηαη ζηε βνχιεζε ηνπ δηθαηνχρνπ (π.ρ. κε δηθαηνπξαμία

ελ δσή, κε παξαίηεζε/απνμέλσζε απφ ην δηθαίσκα ρσξίο απηφ λα κεηαβηβάδεηαη ζε άιινπο) θαη

άιινηε επέξρεηαη σο ζπλέπεηα άιισλ αλεμάξηεησλ γεγνλφησλ (π.ρ. θαηαζηξνθή ηνπ πξάγκαηνο,

αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε, δεκηνπξγία λέαο θπξηφηεηαο ππέξ άιινπ απεπζείαο δπλάκεη δηάηαμεο

λφκνπ, θηήζε θηλεηνχ κε ζχκβαζε ή ρξεζηθηεζία, ζχγρπζε ησλ πεξηνξηζκέλσλ εκπξάγκαησλ

δηθαησκάησλ κε ηελ θπξηφηεηα, απφζβεζε ηεο απαίηεζεο πνπ αζθαιίδεηαη κε ελέρπξν ή ππνζήθε).

ΙΙΙ. Η εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία: Πξφθεηηαη γηα ην κέζν κε ην νπνίν ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα

δεκηνπξγνχληαη, θηλεηνπνηνχληαη θαη γίλνληαη αληηθείκελα ζπλαιιαγήο => δηθαηνπξαμίεο ελ δσή, κε

ηηο νπνίεο ζπληζηάηαη, κεηαβηβάδεηαη, επηβαξχλεηαη ή θαηαξγείηαη εκπξάγκαην δηθαίσκα. Δπελεξγεί

άκεζα ζηε λνκηθή θαηάζηαζε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη είλαη ζπλήζσο δηκεξήο (=ζχκβαζε), δει.

θαηαξηίδεηαη κεηαμχ δηθαηνδφηε θαη δηθαηνχρνπ. Οη εκπξάγκαηεο δηθαηνπξαμίεο είλαη πάληνηε

εθπνηεηηθέο. Γηα λα παξαγάγνπλ ην έλλνκν απνηέιεζκά ηνπο πξέπεη αθελφο λα ζπληξέρνπλ φιεο νη

πξνυπνζέζεηο ηνπ θχξνπο ησλ δηθαηνπξαμηψλ θαη αθεηέξνπ ν δηθαηνχρνο λα έρεη εμνπζία δηάζεζεο

ηνπ δηθαηψκαηφο ηνπ. Δίλαη αηηηψδεηο δηθαηνπξαμίεο, δει. δελ επηθέξνπλ ηελ εκπξάγκαηε κεηαβνιή,

αλ δελ έρεη θαηαξηηζηεί έγθπξα ε ππνζρεηηθή δηθαηνπξαμία πνπ απνηειεί ηελ αηηία ηεο κεηαβνιήο

(=άθπξεο). Αλ, φκσο, ε αηηία ππάξρεη θαη είλαη ηζρπξή θαηά ηελ θαηάξηηζε ηεο δηθαηνπξαμίαο, αιιά

εθιείςεη εθ ησλ πζηέξσλ -> ε εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία δελ αλαηξέπεηαη αλαδξνκηθά· απιψο ν

απνθηήζαο ππνρξενχηαη λα αλακεηαβηβάζεη ηελ θπξηφηεηα θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηνλ αδηθαηνιφγεην

πινπηηζκφ (ΑΚ 904 επ.). Τπάξρνπλ θαη αλαηηηψδεηο εκπξάγκαηεο δηθαηνπξαμίεο, νη νπνίεο επηθέξνπλ

ηελ εκπξάγκαηε κεηαβνιή, αλεμάξηεηα αλ έρεη θαηαξηηζηεί έγθπξα ε ππνζρεηηθή δηθαηνπξαμία πνπ

απνηειεί ηελ αηηία ηεο- π.ρ. ε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο θηλεηνχ. εκεηψλεηαη, ηέινο, φηη κπνξνχλ

λα εθαξκνζηνχλ νη (ελνρηθέο) δηαηάμεηο γηα ηε ζχκβαζε ππέξ ηξίηνπ (ΑΚ 410-415), εθφζνλ



ηθαλνπνηείηαη ην αίηεκα ηεο δεκνζηφηεηαο (κεηαγξαθή ζηα αθίλεηα / παξάδνζε ηεο λνκήο ζηα

θηλεηά)· αλ ν ηξίηνο δελ ζέιεη λα απνθηήζεη ην δηθαίσκα, κπνξεί αλ ην απνπνηεζεί.

§7. Πξνζηαζία ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο: Σν εκπξάγκαην δηθαίσκα πξνζηαηεχεηαη θαη’

αξρήλ κε (ελνρηθέο) αμηψζεηο θαηά ηνπ πξνζβνιέα. Δηδηθά, φκσο, ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πάλσ

ζε πξάγκα πξνζηαηεχνληαη απφ ην λφκν θαη κε ηηο ιεγφκελεο εκπξάγκαηεο αμηψζεηο, νη νπνίεο

απνβιέπνπλ αθξηβψο ζην λα απνθαηαζηήζνπλ ηε θπζηθή εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα. Αλ ε πξνζβνιή

ηεο άκεζεο εμνπζίαο πάλσ ζην πξάγκα είλαη θαζνιηθή (δει. ζπλίζηαηαη ζε αθαίξεζε ή θαηαθξάηεζε

ηνπ πξάγκαηνο) -> ν δηθαηνχρνο κπνξεί λα δεηήζεη απφ ηνλ πξνζβνιέα αλαγλψξηζε ηνπ δηθαηψκαηφο

ηνπ θαη απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1094- δηεθδηθεηηθή αγσγή) ≠ αλ ε πξνζβνιή είλαη κεξηθή ->

αίηεκα είλαη ε άξζε ηεο πξνζβνιήο θαη ε παξάιεηςή ηεο ζην κέιινλ (ΑΚ 1108- αξλεηηθή αγσγή).

Ι. Η εκπξάγκαηε αμίσζε: Η γέλεζή ηεο είλαη αλεμάξηεηε απφ πηαίζκα (ππαηηηφηεηα) θαη απφ ηελ

θαιή ή θαθή πίζηε ηνπ πξνζβνιέα. Πεξηιακβάλεηαη ζηε γεληθφηεξε έλλνηα ηεο αμίσζεο (ΑΚ 247),

άξα, ζε απηήλ εθαξκφδνληαη θαη νη δηαηάμεηο γηα ηελ θαηάρξεζε δηθαηψκαηνο (ΑΚ 281). Μάιηζηα,

κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ θαη δηαηάμεηο ηνπ ελνρηθνχ δηθαίνπ- π.ρ. γηα ηελ εθπιήξσζε ηεο παξνρήο

(ΑΚ 287-334) θαη ηελ αλψκαιε εμέιημε ηεο ελνρήο (ΑΚ 335-348) ≠ γηα ηελ εθρψξεζε απαίηεζεο

(ΑΚ 455-470).

ΙΙ. Δλνρηθέο αμηώζεηο: Πξνβιέπνληαη γηαηί α) ππάξρνπλ πξνζβνιέο πνπ δε κπνξνύλ λα

αληηκεησπηζηνύλ κε εκπξάγκαηε αμίσζε (βι. δηαηάμεηο γηα ηνλ αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ θαη ηηο

αδηθνπξαμίεο- ΑΚ 904, 914, 919, 1063) // β) θαη όηαλ ε πξνζβνιή γελλά εκπξάγκαηε αμίσζε, κόλε

απηή ελδέρεηαη λα κελ αξθεί γηα ηελ πιήξε πξνζηαζία ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο (βι.

αλαδήηεζε ησλ σθειεκάησλ θαη απνδεκίσζε γηα θζνξά ή θαηαζηξνθή ηνπ πξάγκαηνο- ΑΚ 1096,

1100, 1173 θιπ).

ΙΙΙ. πλδξνκή πεξηζζόηεξσλ αμηώζεσλ: α) Σπξξνή λόκηκσλ βάζεσλ > νη δηάθνξεο αμηψζεηο ηνπ

δηθαηνχρνπ θαηά ηνπ πξνζβνιέα απνβιέπνπλ φιεο ζηελ ίδηα αθξηβψο παξνρή => κία αμίσζε πνπ

ζεκειηψλεηαη πνιιαπιά. // β) Σπξξνή αμηώζεσλ > νη δηάθνξεο αμηψζεηο απνβιέπνπλ ζηνλ ίδην

νηθνλνκηθφ ζθνπφ, λνκηθά –φκσο- ε θαζεκία έρεη σο αληηθείκελν δηαθνξεηηθή παξνρή => ε

ηθαλνπνίεζε ηεο κίαο επηθέξεη απφζβεζε θαη ησλ άιισλ. // γ) Σώξεπζε αμηώζεσλ > νη δηάθνξεο

αμηψζεηο ηνπ δηθαηνχρνπ θαηά ηνπ πξνζβνιέα δελ έρνπλ σο αληηθείκελν νχηε ηελ ίδηα παξνρή νχηε

ηείλνπλ ζηελ επίηεπμε ηνπ ίδηνπ νηθνλνκηθνχ ζθνπνχ => ε εθπιήξσζε ηεο κίαο δελ επηδξά ζηελ ηχρε

ησλ άιισλ.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΓΔΤΣΔΡΟ

ΣΑ ΠΡΑΓΜΑΣΑ

§8. Έλλνηα ηνπ πξάγκαηνο: Πξάγκα είλαη ην ελζψκαην, απζχπαξθην θαη απξφζσπν αληηθείκελν

πνπ είλαη δεθηηθφ λνκηθήο εμνπζίαζεο απφ ηνλ άλζξσπν. ηνηρεία ηεο έλλνηαο είλαη > α)

Αληηθείκελν ελζώκαην {=έρεη πιηθή ππφζηαζε· εηδηθά, φκσο γηα ηα πγξά θαη ηα αέξηα απαηηείηαη

επηπιένλ λα είλαη πεξηθιεηζκέλα ζε νξηζκέλν ρψξν. Δμαίξεζε -> ΑΚ 947 § 2 (λνκηθφ πιάζκα πνπ

αλάγεη ζε πξάγκαηα θαη ηηο κνξθέο ελέξγεηαο, αξθεί λα κπνξνχλ λα δεζκεπηνχλ κέζα ζε νξηζκέλν

δίθηπν)} // β) Απξόζσπν (≠ ν δσλ άλζξσπνο, ην ζψκα, ηα ηερλεηά κέιε) // γ) Απζύπαξθην

(=απνηειεί απηνηειή ελφηεηα κέζα ζην ρψξν. Καηά θαλφλα, ζηα ζηεξεά ζψκαηα ε απζππαξμία

πξνζδηνξίδεηαη απφ ηε θπζηθή ηνπο αηνκηθφηεηα· ζηα πγξά θαη ζηα αέξηα απφ ην ρψξν κέζα ζηνλ

νπνίν πεξηνξίδνληαη. Σειηθά, φκσο, απνθαζηζηηθή είλαη ε απηνηέιεηα, πνπ πξνζδηνξίδεηαη θαηά ηελ



αληίιεςε ησλ ζπλαιιαγψλ κε θξηηήξην ηελ νηθνλνκηθή αμία ηνπ πξάγκαηνο.) // δ) Δεθηηθό

εμνπζίαζεο {≠ αληηθείκελα πνπ είλαη απξνζπέιαζηα ζηνλ άλζξσπν (π.ρ. ήιηνο) ή πνπ –ιφγσ

έιιεηςεο ζηαζεξήο νξηνζέηεζεο- δε κπνξνχλ λα εμνπζηαζηνχλ απφ απηφλ (π.ρ. αηκνζθαηξηθφο αέξαο,

αλνηθηή ζάιαζζα)}.

§9. ύλνια πξαγκάησλ θαη ινηπώλ αληηθεηκέλσλ: α) Οκάδα πξαγκάησλ είλαη ην ζχλνιν

απηνηειψλ πξαγκάησλ, ηα νπνία ιφγσ ηεο ελφηεηαο ηνπ ζθνπνχ ηνπο απνηεινχλ –θαηά ηελ αληίιεςε

ησλ ζπλαιιαγψλ- νηθνλνκηθή ελφηεηα (π.ρ. βηβιηνζήθε, αγέιε πξνβάησλ). Ιζρχεη ε αξρή ηεο

εηδηθφηεηαο, δει. νη δηαηάμεηο ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαίνπ δελ εθαξκφδνληαη ζηελ νκάδα σο ηέηνηα,

αιιά κφλν ζηα θαη’ ηδίαλ πξάγκαηα πνπ ηελ απνηεινχλ. Γηα ηε κεηαβίβαζε ηεο νκάδαο απαηηνχληαη

ηφζεο εκπξάγκαηεο δηθαηνπξαμίεο φζα είλαη θαη ηα πξάγκαηα πνπ ηελ απνηεινχλ· αθφκε θη φηαλ ε

κεηαβίβαζε γίλεηαη κε κία πξάμε, ζ’ απηήλ ελππάξρνπλ ηφζεο εκπξάγκαηεο δηθαηνπξαμίεο φζα θαη ηα

θαη’ ηδίαλ πξάγκαηα. Γηεθδίθεζε νκάδαο πξαγκάησλ ζεκαίλεη φηη εγείξνληαη ηφζεο δηεθδηθεηηθέο

αγσγέο φζα θαη ηα πξάγκαηα πνπ ηελ απνηεινχλ.

β) Οκάδα δηθαίνπ (ή πεξηνπζίαο) είλαη ην ζχλνιν πξαγκάησλ ή θαη δηθαησκάησλ ηα νπνία ην δίθαην

απνρσξίδεη απφ ηε ινηπή πεξηνπζία ηνπ πξνζψπνπ θαη ηα ππνβάιιεη ζε ηδηαίηεξε λνκηθή ξχζκηζε

(π.ρ. ε πησρεπηηθή πεξηνπζία, ΑΚ 1905, 1914). Οη δηαηάμεηο ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαίνπ εθαξκφδνληαη

ζηα θαη’ ηδίαλ πξάγκαηα· έηζη, ε κεηαβίβαζε ηεο νκάδαο ζπληειείηαη κε ηε κεηαβίβαζε ησλ

ηειεπηαίσλ θαη ηελ ηήξεζε ησλ αλαγθαίσλ ζε θάζε πεξίπησζε φξσλ (ΑΚ 1033-1034, 455, 470).

γ) Πεξηνπζία είλαη ην ζχλνιν ησλ έλλνκσλ ζρέζεσλ θαη πξαγκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ ηνπ πξνζψπνπ,

πνπ επηδέρνληαη ρξεκαηηθή απνηίκεζε. Γελ απνηειεί ρσξηζηφ θαη εληαίν αληηθείκελν· εκπξάγκαηα

δηθαηψκαηα πάλσ ζην πεξηνπζηαθφ ζχλνιν δελ είλαη λνεηά. Ιζρχεη θαη εδψ ε αξρή ηεο εηδηθφηεηαο,

ζπλεπψο, πξνθεηκέλνπ λα κεηαβηβαζηεί, απαηηείηαη γηα ηα αθίλεηα ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν θαη

κεηαγξαθή (ΑΚ 1033), γηα ηα θηλεηά παξάδνζε ηεο λνκήο (ΑΚ 1034), γηα ηηο απαηηήζεηο εθρψξεζε

θαη αλαγγειία (ΑΚ 455, 460) θιπ.

δ) Επηρείξεζε είλαη ην ζχλνιν απφ πξάγκαηα, δηθαηψκαηα, πξαγκαηηθέο θαηαζηάζεηο ή ζρέζεηο, ην

νπνίν απνηειεί νξγαλσκέλε νηθνλνκηθή ελφηεηα γχξσ απφ ην πξφζσπν ηνπ θνξέα ηεο. Γε κπνξεί λα

απνηειέζεη αληηθείκελν εληαίνπ δηθαηψκαηνο· νη δηαηάμεηο ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαίνπ ζα εθαξκνζηνχλ

γηα θαζέλα απφ ηα πξάγκαηα πνπ ηελ απνηεινχλ μερσξηζηά.

§10. Γηαθξίζεηο ησλ πξαγκάησλ

Ι. Κηλεηά θαη αθίλεηα (AK 948-949): Γηα ηε κεηαβίβαζε θπξηφηεηαο θαη ηε ζχζηαζε άιινπ

εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο πάλσ ζε αθίλεην απαηηείηαη λα θαηαξηηζηνχλ ηφζν ε ελνρηθή φζν θαη ε

εκπξάγκαηε (αηηηψδεο) δηθαηνπξαμία κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν + λα θαηαρσξεζεί ην ζπκβφιαην

ζηα νηθεία βηβιία. Αληίζεηα, ζηα θηλεηά ε κεηαβίβαζε γίλεηαη θαηά θαλφλα άηππα, κε απιή

παξάδνζε ηεο λνκήο (≠ελέρπξν- ΑΚ 1211 εδ. β’) -> αλαηηηψδεο δηθαηνπξαμία.

ΙΙ. Αληηθαηαζηαηά θαη αλαληηθαηάζηαηα: Αληηθαηαζηαηά είλαη ηα πξάγκαηα, ηα νπνία δελ

ελδηαθέξνπλ ηηο ζπλαιιαγέο θαηά ηα αηνκηθά ηνπο γλσξίζκαηα θαη γη’ απηφ κπνξνχλ λα

αληηθαηαζηαζνχλ κε άιια (ΑΚ 950) => αληηθείκελν ελνρήο γέλνπο. Αληίζεηα, αλαληηθαηάζηαηα είλαη

ηα αθίλεηα θαη απφ ηα έξγα ηέρλεο, εηδηθά θαη θαηά παξαγγειία θαηαζθεπαδφκελα κεραλήκαηα,

έπηπια, ελδχκαηα, φια ηα κεηαρεηξηζκέλα πξάγκαηα θιπ => αληηθείκελν ελνρήο είδνπο.

ΙΙΙ. Αλαισηά θαη κε αλαισηά: Αλαισηά πξάγκαηα είλαη ηα θηλεηά, ζηα νπνία ε θαηά πξννξηζκφ

ρξήζε ζπλίζηαηαη ζηελ θαηαλάισζε (ΑΚ 951-952)· κε αλαισηά, αληίζεηα, είλαη ηα αθίλεηα θαη απφ



ηα θηλεηά εθείλα, ησλ νπνίσλ ε ρξήζε θαηά ηνλ πξννξηζκφ ηνπο δελ ζπλίζηαηαη ζηελ θαηαλάισζε ή

ζηελ εθπνίεζε (π.ρ. έπηπια ελφο ζπηηηνχ θιπ).

IV. Γηαηξεηά θαη αδηαίξεηα: Γηαηξεηά είλαη ηα πξάγκαηα, ηα νπνία κπνξνχλ λα θαηαηκεζνχλ ζε

πεξηζζφηεξα νκνεηδή θαη απηνηειή πξάγκαηα, ρσξίο νπζηψδε κείσζε ηεο αμίαο ηνπο (π.ρ. χθαζκα,

πγξά, ζηηεξά). Απφ ηελ άιιε, αδηαίξεηα είλαη ηα πξάγκαηα, ηα νπνία κε ηε (θπζηθψο δπλαηή)

δηαίξεζε είηε πθίζηαληαη νπζηψδε κείσζε ηεο αμίαο ηνπο είηε θαηαζηξέθνληαη. Η δηάθξηζε απηή έρεη

ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ην ζεζκφ ηεο ζπγθπξηφηεηαο (ΑΚ 1113-1117).

V. Απιά θαη ζύλζεηα: Απιφ πξάγκα είλαη εθείλν πνπ απνηειείηαη απφ κία θαη ηελ απηήλ χιε =>

θπζηθή ελφηεηα. χλζεην πξάγκα, πάιη, είλαη εθείλν πνπ ζπληίζεηαη απφ πεξηζζφηεξα άιινηε απιά

πξάγκαηα, ηα νπνία δηακνξθψζεθαλ ζε έλα εληαίν θαη απζχπαξθην πξάγκα (=έραζαλ ηελ απζππαξμία

θαη απηνηέιεηά ηνπο- π.ρ. θηίξην, έπηπιν, έλδπκα).

VI. Κύξηα θαη παξεπόκελα (ΑΚ 956-958): Κχξην είλαη ην πξάγκα πνπ επηηειεί ηε ζεκαληηθφηεξε

ιεηηνπξγία, ελψ παξεπφκελν είλαη εθείλν πνπ θαηά ηε βνχιεζε ησλ κεξψλ ή ηελ αληίιεςε ησλ

ζπλαιιαγψλ βνεζεί/εμππεξεηεί ην θχξην πξάγκα (=παξαθνινπζεκαηηθφο ραξαθηήξαο). Κάζε

παξάξηεκα είλαη θαη παξεπφκελν, αιιά ην αληίζηξνθν δελ ηζρχεη πάληα.

§11. πζηαηηθά θαη παξαξηήκαηα: Σα ζπζηαηηθά, εθφζνλ απνηεινχλ κέξε ηνπ ζχλζεηνπ

πξάγκαηνο, αθνινπζνχλ ηε λνκηθή ηχρε ηνπο· αληίζεηα, ηα παξαξηήκαηα είλαη δεθηηθά ηδηαίηεξεο

θπξηφηεηαο ή άιινπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο. ε πεξίπησζε ακθηβνιίαο, ε εκπξάγκαηε

δηθαηνπξαμία γηα ην θχξην πξάγκα πεξηιακβάλεη θαη ην παξάξηεκα.

Ι. πζηαηηθά: α) Καηά ην γεληθό θξηηήξην (ΑΚ 953) > αλ ν απνρσξηζκφο πξφθεηηαη λα επηθέξεη

βιάβε ζην απνρσξηδφκελν κέξνο ή ζην ζχλζεην πξάγκα ή λα αιινηψζεη ηελ νπζία ή ηνλ πξννξηζκφ

ηνπο, ηφηε ην κέξνο απηφ είλαη ζπζηαηηθφ ηνπ ζχλζεηνπ πξάγκαηνο. Σν ζχλζεην κπνξεί λα είλαη

θηλεηφ ή αθίλεην. Αλ είλαη θηλεηφ, ηφηε θαη ην ζπζηαηηθφ ζα είλαη θηλεηφ· αλ είλαη αθίλεην, ηφηε ην

ζπζηαηηθφ κπνξεί λα είλαη είηε θηλεηφ είηε αθίλεην. // β) Από ην λόκν (ΑΚ 954).

Σα ζπζηαηηθά αθνινπζνχλ ηε λνκηθή ηχρε ηνπ ζχλζεηνπ πξάγκαηνο (=δε κπνξεί λα είλαη αληηθείκελν

ρσξηζηήο θπξηφηεηαο ή άιινπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο). Κάζε εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία γηα ην

ζχλζεην πξάγκα πεξηιακβάλεη θαη’ αλάγθε θαη ην ζπζηαηηθφ, αθφκε θη αλ απηφ πξνζηέζεθε κεηά ηελ

θαηάξηηζή ηεο. Σα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πνπ ππήξραλ ζηα ζπζηαηηθά πξηλ ζπλδεζνχλ κε ην

ζχλζεην πξάγκα απνζβήλνληαη νξηζηηθά κε ηε ζχλδεζή ηνπο· ηπρφλ επηθχιαμε ηεο θπξηφηεηαο ή

άιινπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο ζην ζπζηαηηθφ –πνπ γίλεηαη πξηλ ηε ζχλδεζή ηνπ κε ην ζχλζεην

πξάγκα- είλαη αλίζρπξε. Σα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πάλσ ζην ζπζηαηηθφ παξακέλνπλ θαη’ αξρήλ

ακεηάβιεηα θαη κεηά ηνλ απνρσξηζκφ ηνπ απφ ην ζχλζεην πξάγκα. Απηνηειήο δηεθδίθεζε ή

θαηάζρεζε ζπζηαηηθνχ δελ είλαη επηηξεπηέο. Δμαηξέζεηο > ΑΚ 993, 1002, 1023.

Σα θαη’ επίθαζε ζπζηαηηθά (ΑΚ 955) δε ζεσξνχληαη ζπζηαηηθά. Παξακέλνπλ θηλεηά, ελψ ζε απηά

κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ θαη νη δηαηάμεηο γηα ηελ θαιφπηζηε θηήζε (ΑΚ 1036 επ). Σα εκπξάγκαηα

δηθαηψκαηα πνπ ππήξραλ πάλσ ζ’ απηά δελ επεξεάδνληαη απφ ηε ζχλδεζε ή ζπλαξκνιφγεζή ηνπο κε

ην αθίλεην. Σπρφλ κεηαβνιή ησλ εκπξάγκαησλ ζρέζεσλ πάλσ ζην αθίλεην (π.ρ. κεηαβίβαζε

θπξηφηεηαο) δελ επεξεάδεη θαη’ αξρήλ ηε λνκηθή ηνπο θαηάζηαζε.

ΙΙ. Παξαξηήκαηα: ΑΚ 956, 957 §1- π.ρ. θιεηδηά ζε ζρέζε κε ην ζπίηη, θνππηά ζε ζρέζε κε ην

ζθάθνο. Υαξαθηεξηζηηθά ηεο έλλνηαο είλαη > α) πξάγκα θύξην (θηλεηό ή αθίλεην) / β) πξάγκα

θηλεηό / γ) ην θηλεηό απηό λα είλαη απζύπαξθην / δ) ην θηλεηό λα πξννξίζηεθε γηα δηαξθή



εμππεξέηεζε ηνπ νηθνλνκηθνύ ζθνπνύ ηνπ θύξηνπ πξάγκαηνο / ε) ην θηλεηό λα ηέζεθε θηόιαο ζε

αληίζηνηρε ηνπηθή ζρέζε κε ην θύξην πξάγκα. Η ηδηφηεηα ηνπ παξαξηήκαηνο παχεη κε ηελ νξηζηηθή

απνκάθξπλζή ηνπ απφ ην θχξην πξάγκα. Οη ΑΚ 959-960 θαζηεξψλνπλ παξαξηήκαηα δπλάκεη ηνπ

λόκνπ. Η πξψηε επεθηείλεηαη ζε φιεο ηηο βηνηερληθέο ή εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο, ελψ ε άιιε

πεξηιακβάλεη ηνλ ιεγφκελν εμνπιηζκφ ηνπ αγξνηηθνχ αθηλήηνπ- π.ρ. αισληζηηθέο κεραλέο, δψα,

γεσξγηθά πξντφληα, ιηπάζκαηα θιπ.

Σν παξάξηεκα κπνξεί λα είλαη αληηθείκελν ρσξηζηνχ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο => κπνξεί

απηνηειψο λα κεηαβηβαζηεί θαηά θπξηφηεηα (ΑΚ 1034), λα ελερπξαζζεί (ΑΚ 1211), λα εγθαηαιεηθζεί

(ΑΚ 1076), λα εθπνηεζεί (απηνηειψο κε ηνλ απνρσξηζκφ ηνπ απφ ην θχξην πξάγκα). Δθηφο απφ

αληίζεηε ζπκθσλία, ε εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία γηα ην θχξην πξάγκα πεξηιακβάλεη θαη ην

παξάξηεκα (ΑΚ 958), αλεμάξηεηα απφ ην αλ ηεξήζεθαλ θαη νη δηαηππψζεηο πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα

ηε κεηαβίβαζή ηνπ. Απηφο πνπ επηθαιείηαη ηελ ηδηφηεηα ηνπ παξαξηήκαηνο πξέπεη λα απνδείμεη ηνπο

φξνπο ηνπ ΑΚ 956.

§12. Καξπνί θαη σθειήκαηα

Ι. Καξπνί: a) πξάγκαηνο (ΑΚ 961) > Πεξηιακβάλνληαη ηα θπζηθά πξντφληα ηνπ πξάγκαηνο,

αδηάθνξν αλ κεζνιαβεί αλζξψπηλε εξγαζία γηα ηελ παξαγσγή ηνπο- π.ρ. απγά, γάια, καιιί + ηα

πξντφληα ηνπ πξάγκαηνο ζχκθσλα κε ηνλ πξννξηζκφ ηνπο- πρ. ην θξέαο θαη ην δέξκα ησλ δψσλ +

πνιηηηθνί θαξπνί, δει. νη πξφζνδνη πνπ απνθέξεη ην πξάγκα κε βάζε κηα έλλνκε ζρέζε. ΙΙ β)

δηθαηώκαηνο > ηα θπζηθά πξντφληα ηνπ πξάγκαηνο, φηαλ ηα παίξλεη φρη ν θχξηνο, αιιά απηφο πνπ

έρεη πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην ή ελνρηθφ δηθαίσκα / ηα πξντφληα ηνπ πξάγκαηνο ζχκθσλα κε ηνλ

πξννξηζκφ ηνπ, φηαλ ηα παίξλεη ακέζσο απφ ην πξάγκα φρη ν ηδηνθηήηεο ηνπ, αιιά απηφο πνπ έρεη

πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην ή ελνρηθφ δηθαίσκα / νη πνιηηηθνί θαξπνί ηνπ δηθαηψκαηνο- π.ρ. ηφθνη.

ΙΙ. Ωθειήκαηα (ΑΚ 962): Πεξηιακβάλνληαη νθέιε απφ ηε ρξήζε α) ηνπ πξάγκαηνο > αδηάθνξν

είλαη αλ ην φθεινο απφ ηε ρξήζε ηνπ πξάγκαηνο είλαη πεξηνπζηαθφ ή φρη. Γελ απνηειεί σθέιεκα ην

αληάιιαγκα απφ ηελ απαιινηξίσζε, εθπνίεζε ή εκπξάγκαηε επηβάξπλζε ηνπ πξάγκαηνο. / β) ηνπ

δηθαηώκαηνο > αλ ηα πνξίδεηαη ν θχξηφο ηνπ, είλαη νθέιε απφ ηε ρξήζε ηνπ πξάγκαηνο· αλ ηα

πνξίδεηαη άιινο δηθαηνχρνο (π.ρ. κηζζσηήο, επηθαξπσηήο), είλαη νθέιε απφ ηε ρξήζε δηθαηψκαηνο-

π.ρ. δηθαίσκα ζπκκεηνρήο θαη ςήθνπ ζηηο Γ ησλ κεηφρσλ.

βι. θαη ΑΚ 963-965, 1064-1068.

§13. Πξάγκαηα εθηόο ζπλαιιαγήο (ΑΚ 966): εκαίλεη ηε λνκηθή αληθαλφηεηα ζπκκεηνρήο

ζηελ ηδησηηθή ζπλαιιαγή, δει. απηή πνπ ν λφκνο –γηα ιφγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο- θαζηεξψλεη

ζρεηηθά κε νξηζκέλα πξάγκαηα, είηε απνθιείνληάο ηα ηειείσο απφ ηε ζπλαιιαγή είηε ππνβάιινληάο

ηε ζπλαιιαγή γχξσ απφ απηά ζε πεξηνξηζκνχο. Γηαθέξνπλ απφ ηα πξάγκαηα απαγνξεπκέλεο

ζπλαιιαγήο- π.ρ. φπια, εθξεθηηθέο χιεο, λαξθσηηθά, ρξπζέο ιίξεο, αξραηνινγηθά επξήκαηα θιπ.

Ι. Κνηλά ζε όινπο: Δίλαη εθείλα πνπ ρξεζηκεχνπλ γηα ηηο αλάγθεο φισλ ησλ αλζξψπσλ- π.ρ.

αηκνζθαηξηθφο αέξαο, αλνηρηή ζάιαζζα. Γελ απνηεινχλ πξάγκαηα θαη, ζπλεπψο, ε παξεκπφδηζε ηεο

ρξήζεο ηνπο ζπληζηά πξνζβνιή ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο πξνζσπηθφηεηαο (ΑΚ 57, βι. θαη ΑΚ 59).

ΙΙ. Κνηλόρξεζηα (ΑΚ 967): Δίλαη ηα πξάγκαηα, ηα νπνία ην δίθαην ζέηεη ζηελ άκεζε δηάζεζε ηνπ

θνηλνχ γεληθά γηα ρξήζε ζχκθσλε κε ηνλ πξννξηζκφ ηνπο. Σν πεξηερφκελν θαη ε έθηαζε ηεο θνηλήο

ρξήζεο εμαξηψληαη απφ ην είδνο ηνπ πξάγκαηνο, ηελ επάξθεηά ηνπ, ηνλ ηφπν θαη ην ρξφλν.

εκεηψλνληαη ηα εμήο > α) ε θνηλή ρξήζε δε ζεκαίλεη θνηλή θπξηόηεηα (βι. ΑΚ 968) / β) ε



απόιαπζε ηνπ πξάγκαηνο από όινπο πξέπεη λα είλαη ζύκθσλε κε ηνλ πξννξηζκό ηνπ, ν νπνίνο

πξνθχπηεη απφ ηα θνηλσληθά θαη ηνπηθά ήζε ή νξίδεηαη κε θαλφλεο δηθαίνπ / γ) ζηελ θνηλή ρξήζε δελ

πεξηιακβάλεηαη ε θεξδνζθνπηθή εθκεηάιιεπζε ηνπ πξάγκαηνο.

Με ηελ θαζηέξσζε ελφο πξάγκαηνο σο θνηλφρξεζηνπ δεκηνπξγείηαη αθελφο ζρέζε ηεο Πνιηηείαο

πξνο ην πξάγκα θαη αθεηέξνπ ζρέζε ηνπ πνιίηε πξνο ην θνηλφρξεζην, πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ εμνπζία

λα ην ρξεζηκνπνηεί ειεχζεξα· ε εμνπζία απηή απνξξέεη απφ ην δηθαίσκα ηεο πξνζσπηθφηεηαο (ΑΚ

57). Απφ ηε θχζε απηήο ηεο εμνπζίαο πξνθχπηεη φηη i) ζε πεξίπησζε πξνζβνιήο εθαξκόδνληαη ηα

ΑΚ 57, 59 θαη 914 // ii) είλαη ακεηαβίβαζηε // iii) δηαξθεί όζν θαη ε ηδηόηεηα ηνπ πξάγκαηνο σο

θνηλόρξεζηνπ // iv) δελ θαηαιύεηαη κε ηπρόλ παξαίηεζε ή αρξεζία ή παξαγξαθή + ΑΚ 969.

Η εμνπζία ηεο θνηλήο ρξήζεο αλήθεη θαη’ αξρήλ εμίζνπ ζε φινπο ηνπο δηθαηνχρνπο (=ζε ίζν βαζκφ-

ΑΚ 970).

ΙΙΙ. Πξάγκαηα πξννξηζκέλα γηα ηελ εμππεξέηεζε δεκνζηνινγηθώλ ζθνπώλ (ΑΚ 966): Δθηφο

ζπλαιιαγήο είλαη ηόζν ηα πξάγκαηα πνπ αλήθνπλ ζηε δεκόζηα πεξηνπζία ηνπ θξάηνπο

(=εμππεξεηνχλ απηνχζηα δεκφζηνπο ζθνπνχο θαη είλαη ακέζσο απαξαίηεηα γηα ηελ εθπιήξσζε

ιεηηνπξγηψλ ηνπ θξάηνπο- π.ρ. θηίξηα δεκφζησλ ππεξεζηψλ, ζρνιεία, ζηξαηψλεο, λνζνθνκεία θιπ),

όζν θαη εθείλα πνπ εμππεξεηνύλ ζξεζθεπηηθνύο ζθνπνύο. Αλήθνπλ ζην Γεκφζην θαη δελ είλαη

δπλαηή ε ρξεζηκνπνίεζή ηνπο απφ φινπο ηνπο αλζξψπνπο.

IV. Παύζε ηεο ηδηόηεηαο σο πξάγκαηνο εθηόο ζπλαιιαγήο (ΑΚ 971): π.ρ. ε παηδηθή ραξά

θαηαξγήζεθε θαη κεηαβιήζεθε ζε νηθφπεδν, ιφγσ κεηαβνιήο ηνπ ξπκνηνκηθνχ ζρεδίνπ. Αλ ε

θπξηφηεηα ηνπ πξάγκαηνο αλήθε ζην Γεκφζην, πεξηέξρεηαη πιένλ ζηελ ηδησηηθή πεξηνπζία· αλ αλήθε

ζε ηδηψηε, ε θπξηφηεηά ηνπ γίλεηαη πάιη ειεχζεξε θαη πιήξεο, απαιιαγκέλε απφ ηνπο πεξηνξηζκνχο

πνπ ζπλεπαγφηαλ ε θνηλή ρξήζε.

ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ

Η ΝΟΜΗ


ΔΝΝΟΙΑ, ΔΙΓΗ ΚΑΙ ΑΚΗΗ ΣΗ ΝΟΜΗ

§14. Έλλνηα θαη θύζε ηεο λνκήο: Πνιιέο θνξέο ην εκπξάγκαην δηθαίσκα θαη ε θπζηθή

εμνπζίαζε ηνπ πξάγκαηνο ρσξίδνπλ έηζη, ψζηε άιινο λα είλαη ν εκπξάγκαηνο δηθαηνχρνο θαη άιινο

λα εμνπζηάδεη ζσκαηηθά ην πξάγκα. χκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο γηα ηε λνκή (ΑΚ 974-998), ην

πξφζσπν πξνζηαηεχεηαη απφ κφλν ην ιφγν φηη πξνζβιήζεθε ε θπζηθή εμνπζία ηνπ πάλσ ζην πξάγκα,

δει. αλεμάξηεηα απφ ην αλ είλαη θνξέαο θαη ηνπ αληίζηνηρνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο.

Ι. Έλλνηα θαηνρήο θαη λνκήο (ΑΚ 974): Καηνρή είλαη ε θπζηθή εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα

(=θπζηθή ή ζσκαηηθή, ελζπλείδεηε ή εθνχζηα θπζηθή ή ζσκαηηθή εμνπζία). O AK παξέρεη ζηελ

θαηνρή ίζε πεξίπνπ πξνζηαζία φζε θαη ζηε λνκή, φηαλ ν θάηνρνο έιαβε ην πξάγκα απφ ην λνκέα

(είηε κε ζχκβαζε είηε απφ ην λφκν) θαη ζέιεη λα ην θαηέρεη ζην φλνκα απηνχ (=πξνζηαηεπφκελε

θαηνρή).

Ννκή, απφ ηελ άιιε, είλαη ε θπζηθή (πιηθή) εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα, ε νπνία αζθείηαη κε πξφζεζε

θπξηφηεηαο. Οη έλλνηεο απηέο επηηεινχλ ηηο εμήο ιεηηνπξγίεο ->

κέζα δηαηήξεζεο ηεο πιηθήο ζρέζεο ηνπ πξνζώπνπ κε ηα πξάγκαηα => α)



πξνζηαηεύεηαη θαη απηόο πνπ δελ έρεη θαλελόο είδνπο δηθαίσκα πάλσ ζην πξάγκα (π.ρ. θιέθηεο) /

β) όηαλ ε λνκή αληαπνθξίλεηαη ζε εκπξάγκαην δηθαίσκα (π.ρ. ν λνκέαο είλαη θαη θχξηνο), κε ηελ

πξνζηαζία ηεο πξνζηαηεχεηαη θαη ν εκπξάγκαηνο δηθαηνχρνο / γ) πξνζηαζία ηεο λνκήο είλαη δπλαηή

θαη θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηηο αδηθνπξαμίεο θαη ηνλ αδηθαηνιόγεην πινπηηζκό- ΑΚ 297, 904, 914

επ., 987 εδ. β’, 989 εδ. β’.

κέζα δεκνζηόηεηαο => ζηα θηλεηά επηηπγράλεηαη κε ηελ απφθηεζε ή απψιεηα ηεο λνκήο.

Ο λφκνο θαζηεξψλεη καρεηφ ηεθκήξην φηη ν λνκέαο θηλεηνχ είλαη θαη θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ

1110-1111), ελψ ζπλδέεη κε ηε λνκή ηε δπλαηφηεηα θηήζεο εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ πάλσ ζε

θηλεηφ απφ κε θχξην (ΑΚ 1036 επ., 1143, 1215). Ωο πξνυπφζεζε ηεο ηειεπηαίαο ζέηεη φηη ε θαιή

πίζηε ηνπ απνθηψληνο πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζηε λνκή ηνπ κεηαβηβάδνληνο (=εμσηεξηθφ ζηνηρείν).

ΙΙ. Ννκηθή θύζε ηεο λνκήο: α) Δηθαίσκα > ν λνκέαο κπνξεί λα απνθαζίδεη γηα ην πξάγκα θαη λα

απαγνξεχεη θάζε επέκβαζε ηξίηνπ πάλσ ζε απηφ, γηα ηελ ηθαλνπνίεζε νξηζκέλσλ ζπκθεξφλησλ ηνπ

(ζηα φξηα πνπ ζέηεη ην δίθαην). Η λνκή, αλ εθιείςεη ε θπζηθή εμνπζίαζε, πξνζηαηεχεηαη σο δηθαίσκα

κφλν ζηα ζηελά πιαίζηα ηεο ΑΚ 992. // β) Ελδηάκεζε κνξθή δηθαηώκαηνο > απφ ηε κία κεξηά, είλαη

δηθαίσκα πάλσ ζην πξάγκα => νη αγσγέο πεξί λνκήο ζηξέθνληαη ελαληίνλ θάζε πξνζβνιέα ≠ απφ ηελ

άιιε, απνηειεί δηθαίσκα αζζελέζηεξν πάλσ ζε πξάγκα, γηαηί –φηαλ έξρεηαη ζε ζχγθξνπζε κε ηελ

θπξηφηεηα ή κε άιιν εκπξάγκαην δηθαίσκα- ππνρσξεί.

§15. Ιδηαίηεξεο κνξθέο λνκήο: i) Οηνλεί λνκή (ΑΚ 975) > είλαη κεξηθή εμνπζίαζε, γηαηί

εθηείλεηαη ζε νξηζκέλεο κφλν αλαθνξέο ή ρξεζηκφηεηεο ηνπ πξάγκαηνο, δει. ζε απηέο πνπ απνηεινχλ

ην πεξηερφκελν ελφο πεξηνξηζκέλνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο (π.ρ. ελερχξνπ ή δνπιείαο- ΑΚ 996).

Αζθείηαη κε δηάλνηα δηθαηνχρνπ πεξηνξηζκέλνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο θαη ζπγθεθξηκέλα εθείλνπ

ηνπ πεξηνξηζκέλνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο πνπ ζα ππήξρε, αλ ε θπζηθή εμνπζία απνηεινχζε

άζθεζε εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο. // ii) Ννκή κέξνπο πξάγκαηνο (ΑΚ 993) > είλαη ε θπζηθή

εμνπζία πάλσ ζε δηαθξηηφ κέξνο πξάγκαηνο, ε νπνία θαηαιακβάλεη είηε φιεο ηηο ρξεζηκφηεηεο ηνπ

κέξνπο πξάγκαηνο θαη αζθείηαη κε δηάλνηα θπξίνπ (=θαζνιηθή λνκή κέξνπο πξάγκαηνο), είηε

νξηζκέλεο κφλν ρξεζηκφηεηεο ηνπ κέξνπο πξάγκαηνο θαη αζθείηαη κε δηάλνηα πεξηνξηζκέλνπ

εκπξάγκαηνπ δηθαηνχρνπ (=νηνλεί λνκή κέξνπο πξάγκαηνο). Πξέπεη ην πξναλαθεξζέλ κέξνο λα είλαη

εμσηεξηθά δηαθξηηφ θαη λα κπνξεί λα εμνπζηαζηεί ρσξηζηά, δει. αλεμάξηεηα απφ ηα άιια κέξε ηνπ

ίδηνπ πξάγκαηνο. // iii) Σπλλνκή (ΑΚ 994) > φηαλ ε λνκή αλήθεη απφ θνηλνχ ζε πεξηζζφηεξνπο, κε

ηελ έλλνηα φηη νιφθιεξν ην πξάγκα ππφθεηηαη ζηνλ θαζέλα απφ απηνχο θαηά ηδαληθφ κεξίδην. Οη

ζρέζεηο ησλ ζπλλνκέσλ δηέπνληαη απφ ηα ΑΚ 785-805 (θνηλσλία). // iv) Πιαζκαηηθή λνκή > Ο λφκνο

ζεσξεί έλα πξφζσπν λνκέα θαηά πιάζκα δηθαίνπ, δει. αλεμάξηεηα απφ ην αλ ζπγθεληξψλεη πξάγκαηη

ηηο πξνυπνζέζεηο ηεο λνκήο- π.ρ. ΑΚ 983.

§16. Η άζθεζε ηεο λνκήο

Ι. Αληηθείκελν θαη ππνθείκελν λνκήο: Αληηθείκελν ηεο λνκήο κπνξνχλ λα είλαη κφλν ηα θαη’ ηδίαλ

πξάγκαηα ή ην κέξνο πξάγκαηνο (ΑΚ 993) ≠ ηα πξάγκαηα εθηφο ζπλαιιαγήο. Η θνηλή ρξήζε ζηα

θνηλφρξεζηα (ΑΚ 967-969) δελ είλαη λνκή ή θαηνρή => αλ παξαρσξεζεί απφ ηελ Αξρή ηδησηηθφ

δηθαίσκα πάλσ ζε θνηλφρξεζην (ΑΚ 970), ν δηθαηνχρνο είλαη θάηνρνο θαη πξνζηαηεχεηαη θαηά ηηο

δηαηάμεηο γηα ηε λνκή (ΑΚ 997). Υπνθείκελν ηεο λνκήο (=λνκέαο) κπνξεί λα είλαη θάζε πξφζσπν,

θπζηθφ ή λνκηθφ (δηακέζνπ ησλ αληηπξνζσπεπηηθψλ νξγάλσλ ηνπ), αθφκε θαη ν αλίθαλνο γηα

δηθαηνπξαμία (ΑΚ 128). Άιιν ην δήηεκα, αλ ηελ απέθηεζε (θαη είλαη ή δελ είλαη ζε ζέζε λα ηελ

αζθεί) απηνπξνζψπσο ή κέζσ ηνπ λφκηκνπ αληηπξνζψπνπ ηνπ.



ΙΙ. Γηαηήξεζε θαη άζθεζε ηεο λνκήο: Όηαλ απνθηεζεί ε λνκή (ή θαηνρή), δηαηεξείηαη, εθόζνλ

εμαθνινπζνύλ λα ππάξρνπλ θαη ηα δύν ζηνηρεία ηεο, ην ζσκαηηθό θαη ην πλεπκαηηθό (αλ θαη δελ

είλαη απαξαίηεην λα παξακέλνπλ δηαξθψο ελεξγά). Η άζθεζε ηεο λνκήο γίλεηαη κε πιηθέο ελέξγεηεο,

κε ηηο νπνίεο πξαγκαηψλεηαη ε θπζηθή εμνπζίαζε ηνπ πξάγκαηνο θαη εθδειψλεηαη ε ζρεηηθή

βνχιεζε ηνπ λνκέα -> ζηα θηλεηά δηαπηζηψλεηαη απφ θξηηήξηα φπσο φηη ν λνκέαο ην ρξεζηκνπνηεί, ην

θαηαλαιψλεη, ην εθπνηεί θιπ ≠ ζηα αθίλεηα θξίλεηαη κε βάζε ηηο επελέξγεηεο πάλσ ζην πξάγκα θαη

δηάθνξα ζπγθεθξηκέλα πεξηζηαηηθά. Απηνπξόζσπε άζθεζε (ΑΚ 980 §1) ππάξρεη φηαλ ν λνκέαο

είλαη ζπγρξφλσο θαη θάηνρνο + όηαλ ε λνκή αζθείηαη από έλα ελδηάκεζν πξόζσπν πνπ δελ έρεη ην

ίδην νύηε λνκή νύηε θαηνρή (=βνεζόο λνκήο- ΑΚ 986). Η λνκή αζθείηαη κέζσ άιινπ (ΑΚ 980),

φηαλ ν λνκέαο έρεη παξαρσξήζεη ζε άιινλ ηελ θαηνρή ηνπ πξάγκαηνο, νπφηε αζθεί ηε λνκή δηακέζνπ

ηνπ θαηφρνπ (κηζζσηή, ρξεζάκελνπ, ζεκαηνθχιαθα θιπ) + όηαλ ν λνκέαο ζπλέζηεζε επηθαξπία ή

ελέρπξν + όηαλ ν θάηνρνο αληιεί ην δηθαίσκά ηνπ από ζύκβαζε όρη κε ην λνκέα, αιιά κε απώηεξν

θάηνρν- π.ρ. αλ ν κηζζσηήο ππεθκηζζψζεη ην πξάγκα ζε ηξίηνλ ή ν ρξεζάκελνο ρξεζηδαλείζεη

πεξαηηέξσ ην πξάγκα.


ΚΣΗΗ ΚΑΙ ΑΠΩΛΔΙΑ ΣΗ ΝΟΜΗ

§17. Πξσηόηππε θηήζε ηεο λνκήο (ΑΚ 974): Τπάξρεη φηαλ ε θηήζε επέξρεηαη ρσξίο ηε

βνχιεζε ηνπ κέρξη ηψξα λνκέα ή θαη αλεμάξηεηα απφ ηελ χπαξμε πξνεγνχκελνπ λνκέα- π.ρ. ζε

πξάγκαηα πνπ είηε δε βξίζθνληαη ζηε λνκή θαλελφο (βι. αδέζπνηα, απνισιφηα), είηε βξίζθνληαη κελ

ζηε λνκή άιινπ φκσο ε θηήζε ηεο λνκήο επέξρεηαη ρσξίο ηε ζπγθαηάζεζε ή ηε ζχκπξαμή ηνπ (βι.

θινπή, ππεμαίξεζε).

Ι. Πξνϋπνζέζεηο: α) Φπζηθή εμνπζία > ζεκειηψλεηαη, φηαλ ην πξάγκα ηεζεί θαηά ηξφπν ζηαζεξφ θαη

δηαξθή ζηε δηάζεζε ηνπ απνθηψληνο, έηζη ψζηε λα κπνξεί απηφο λα ελεξγεί πάλσ ζην πξάγκα

αθψιπηα θαη θαηά βνχιεζε. // β) Δηάλνηα θπξίνπ > πξέπεη λα απνθηήζεθε κε πξφζεζε ηδηνπνίεζεο

ηνπ πξάγκαηνο. Η ζέιεζε απηή, πνπ πξέπεη λα είλαη ζαθήο, κπνξεί λα εθδειψλεηαη είηε ξεηά είηε

ζησπεξά, δει. λα πξνθχπηεη απφ ηηο πεξηζηάζεηο πνπ ζπλνδεχνπλ ηελ θαηάιεςε. Αληίζεηα, δελ είλαη

αλαγθαίν ε βνχιεζε απηή λα είλαη εηδηθή, δει. λα θαηεπζχλεηαη πάληνηε ζε ζπγθεθξηκέλν πξάγκα. Η

πξφζεζε ηδηνπνίεζεο δελ έρεη ηε κνξθή δηθαηνπξαθηηθήο βνχιεζεο => λνκή κπνξεί λα απνθηήζεη

πξσηφηππα θαη αλίθαλνο γηα δηθαηνπξαμία, εθφζνλ έρεη ηελ πλεπκαηηθή σξηκφηεηα λα ζέιεη λα

εμνπζηάζεη θαηά ηξφπν δηαξθή ην πξάγκα (π.ρ. νθηάρξνλνο καζεηήο ≠ λήπην ελφο έηνπο ή απηφο πνπ

παξαθξφλεζε θαη βξίζθεηαη ζε θαηάζηαζε παξάθξνπζεο).

ΙΙ. Ννκηθή θύζε: Η πξσηφηππε θηήζε ηεο λνκήο είλαη απιφ πξαγκαηηθφ γεγνλφο, ζην νπνίν δε

βξίζθνπλ εθαξκνγή νη θαλφλεο γηα ηηο δηθαηνπξαμίεο => φρη αθχξσζε ηεο θηήζεο γηα ηπρφλ

ειαηηψκαηα ηεο βνχιεζεο (ΑΚ 140-157).

§18. Παξάγσγε θηήζε ηεο λνκήο-δηαδνρή (ΑΚ 976-978 θαη 983): Τπάξρεη φηαλ ε θηήζε

ζηεξίδεηαη ζηελ πξνυπάξρνπζα λνκή άιινπ πξνζψπνπ θαη επέξρεηαη κε ηε (ξεηή ή εηθαδφκελε)

ζέιεζή ηνπ. πλήζσο ελλννχκε ηελ θηήζε πνπ επέξρεηαη κε εηδηθή δηαδνρή, δει. κε κεηαβίβαζε απφ

ηνλ κέρξη ηψξα λνκέα (ΑΚ 1034, 513, 977, 978). Η παξάδνζε ηεο λνκήο επέξρεηαη θαη’ αξρήλ κε

ηελ πιηθή ή ζσκαηηθή παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο απφ ηνλ κέρξη ηψξα λνκέα ζηνλ απνθηψληα (ΑΚ

976-977). Παξάδνζε κπνξεί λα γίλεη θαη κε απιή ζπκθσλία -> α) ‘καθξά ρεηξί’ > φηαλ ην πξάγκα

βξίζθεηαη ή ηίζεηαη ζηε δηάζεζε ηνπ απνθηψληνο θαηά ηέηνηνλ ηξφπν, ψζηε λα κπνξεί απηφο λα

αζθήζεη ηε θπζηθή εμνπζία πάλσ ζε απηφ αθψιπηα θαη ζε νπνηαδήπνηε ζηηγκή- π.ρ. έλα απεξίθξαρην



ρσξάθη // β) ‘βξαρεία ρεηξί’ > φηαλ ν απνθηψλ είλαη ήδε θάηνρνο ηνπ πξάγκαηνο (βι. κηζζσηήο),

αξθεί γηα ηε κεηαβίβαζε ηεο λνκήο ζ’ απηφλ ε ζπκθσλία κεηαμχ απηνχ θαη ηνπ κέρξη ηψξα λνκέα //

γ) αληηθώλεζε ηεο λνκήο > ε ζπκθσλία, κε ηελ νπνία ν κέρξη ηψξα λνκέαο κεηαβηβάδεη κελ ηε λνκή

ζηνλ απνθηψληα, παξακέλεη φκσο ζηελ θαηνρή ηνπ πξάγκαηνο δπλάκεη κηαο ζπγρξφλσο

ζπλνκνινγνχκελεο έλλνκεο ζρέζεο- π.ρ. κίζζσζεο θιπ. // δ) έθηαμε ηεο λνκήο > φηαλ ν λνκέαο δελ

είλαη ζπγρξφλσο θαη θάηνρνο, γηαηί ην πξάγκα βξίζθεηαη –δπλάκεη νξηζκέλεο έλλνκεο ζρέζεο- ζηελ

θαηνρή ηξίηνπ => ε κεηαβίβαζε ηεο λνκήο γίλεηαη κε απιή ζπκθσλία πνπ πξέπεη λα γλσζηνπνηεζεί

ζηνλ ηξίην (θάηνρν) απφ ηνλ κεηαβηβάδνληα λνκέα.

Ι. Μεηαβίβαζε ηίηισλ παξαζηαηηθώλ λνκήο: Όηαλ εκπνξεχκαηα θαη ελ γέλεη θηλεηά πξάγκαηα

έρνπλ ελαπνηεζεί ζε απνζήθε έλαληη έθδνζεο απνζεηήξηνπ εγγξάθνπ ή έρνπλ παξαδνζεί ζε

κεηαθνξέα έλαληη θνξησηηθήο -> ε παξάδνζε ηεο λνκήο ηνπο γίλεηαη κε ηε κεηαβίβαζε ηνπ

απνζεηήξηνπ εγγξάθνπ ή ηεο θνξησηηθήο (ΑΚ 978).

ΙΙ. Ννκηθή θύζε ηεο παξάδνζεο ηεο λνκήο: α) κε πιηθή παξάδνζε = πιηθή πξάμε (αλαηηηψδεο) >

δελ απαηηεί δειψζεηο βνπιήζεσο. Δληνχηνηο, αλ ιείπεη ε θαηά ηελ ΑΚ 976 εδ. α’ αλαγθαία βνχιεζε,

παξάδνζε ηεο λνκήο δελ επέξρεηαη· αληί γη’ απηήλ ππάξρεη (απφ ηε κεξηά ηνπ παξαδίδνληνο) απψιεηα

ηεο λνκήο θαη (απφ ηελ πιεπξά ηνπ απνθηψληνο) πξσηφηππε θηήζε (ΑΚ 974). // β) κε ζπκθσλία (ΑΚ

976 εδ. β’, 977-978) = ηζρχνπλ νη δηαηάμεηο γηα ηηο δηθαηνπξαμίεο => απαηηεί δηθαηνπξαθηηθή

ηθαλφηεηα (ΑΚ 127 επ.), κπνξεί λα αθπξσζεί ζε πεξίπησζε χπαξμεο ειαηησκάησλ ηεο βνχιεζεο

(ΑΚ 140 επ.), ππφθεηηαη ζε αίξεζε ή πξνζεζκία (ΑΚ 201 επ.) θαη κπνξεί λα αθπξσζεί ιφγσ ΑΚ 174

θαη 179. Αλ ιείπεη κία απφ ηηο πξνυπνζέζεηο ηνπ λφκνπ θαη ε ζχκβαζε είλαη γηα ην ιφγν απηφ είηε

άθπξε είηε αθπξψζηκε θαη αθπξσζεί, ε λνκή δε κεηαβηβάδεηαη -> απηφ δελ απνθιείεη, φκσο, κφιηο ν

απνθηψλ εμνπζηάζεη ζσκαηηθά ην πξάγκα, λα απνθηήζεη πξσηφηππε λνκή. Πξφθεηηαη γηα ζχκβαζε

αλαηηηψδε· θαη’ αξρήλ απαηηείηαη γηα ην θχξνο ηεο ζπκθσλίαο δηθαηνπξαθηηθή ηθαλφηεηα ησλ

ζπκβαιινκέλσλ (απφ ηελ πιεπξά ηνπ απνθηψληνο αξθεί θαη πεξηνξηζκέλε- ΑΚ 134).

§19. Ιδηαίηεξνη ηξόπνη θηήζεο ηεο λνκήο

Ι. Κηήζε ηεο λνκήο κε αληηπξόζσπν (AK 979 ζε ζπλδ. κε ηελ ΑΚ 211): Πεξηιακβάλεηαη θαη ε

λφκηκε αληηπξνζψπεπζε· έηζη, θαη ν αλήιηθνο ή ν ηειψλ ζε δηθαζηηθή ζπκπαξάζηαζε κπνξεί λα

απνθηήζεη λνκή κέζσ ησλ γνλέσλ ή ηνπ επηηξφπνπ-δηθαζηηθνχ ζπκπαξαζηάηε. Όκσο, ν αλήιηθνο

πνπ ζπκπιήξσζε ην 10ν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ κπνξεί θαη απηνπξνζψπσο λα απνθηήζεη λνκή, αλ

πνξίδεηαη απφ απηή κφλν έλλνκν φθεινο.

Απαηηείηαη αθελφο λα απνθηήζεη ν αληηπξφζσπνο ηε θπζηθή εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα θαη αθεηέξνπ

λα ηελ απνθηήζεη κε πξφζεζε λα θαηαζηήζεη λνκέα ηνλ αληηπξνζσπεπφκελν. Γλψζε ηνπ

αληηπξνζσπεπφκελνπ θαηά ηε ζηηγκή πνπ ν αληηπξφζσπνο απνθηά ηε θπζηθή εμνπζία δελ απαηηείηαη.

Αληηπξνζψπεπζε θαηά ηελ θηήζε ηεο λνκήο είλαη δπλαηή είηε ε θηήζε είλαη πξσηφηππε είηε

παξάγσγε· είηε επέξρεηαη χζηεξα απφ πιηθή παξάδνζε είηε κε απιή ζπκθσλία.

Αληηπξνζψπεπζε είλαη δπλαηή θαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ κεηαβηβάδνληνο. Όηαλ ε κεηαβίβαζε γίλεηαη

κε πιηθή παξάδνζε ηεο λνκήο, ν αληηπξφζσπνο ζα είλαη ζπλήζσο βνεζφο λνκήο (ΑΚ 986).

Γελ είλαη δπλαηή ε άζθεζε ηεο λνκήο κε αληηπξφζσπν. Δπνκέλσο, φηαλ ν αληηπξφζσπνο θαηά ηελ

θηήζε ηεο λνκήο γηα ηνλ αληηπξνζσπεπφκελν απνθηήζεη ν ίδηνο ηε θπζηθή εμνπζία θαη

εμαθνινπζήζεη λα ηελ έρεη, δελ είλαη πηα αληηπξφζσπνο ηνπ λνκέα, αιιά είηε βνεζφο λνκήο είηε

θάηνρνο + ΑΚ 980.



ΙΙ. Κηήζε ηεο λνκήο κε θιεξνλνκηθή δηαδνρή (ΑΚ 983): Δπέξρεηαη κε ην ζάλαην ηνπ λνκέα

απηνδηθαίσο, αθφκε θη αλ νη θιεξνλφκνη αγλννχλ ηελ ηδηφηεηά ηνπο ή ην ζάλαην ηνπ

θιεξνλνκνχκελνπ ή ηελ χπαξμε ησλ πξαγκάησλ. Πξνζπνξίδεη ηε λνκηθή ζέζε πνπ είρε ν

θιεξνλνκνχκελνο σο πξνο ην πξάγκα, θαηνρπξψλνληάο ηνπ θπξίσο ηε λνκηθή πξνζηαζία πνπ

πξνβιέπεηαη ζηα ΑΚ 984 επ. Γηα λα απνθηήζεη ν θιεξνλφκνο θαη θπζηθή εμνπζία, πξέπεη λα

θαηαιάβεη ζσκαηηθά ην πξάγκα.

Η κεηαβίβαζε ηεο λνκήο ζηνλ θιεξνλφκν επέξρεηαη θαηά ηα ΑΚ 1710 §1· ν θιεξνλφκνο, αθνχ

ππεηζέξρεηαη ζηηο πεξηνπζηαθέο ζρέζεηο ηνπ θιεξνλνκνχκελνπ, απνθηά ηελ ίδηα αθξηβψο λνκή ή

θαηνρή πνπ είρε ν ηειεπηαίνο θαηά ην ζάλαηφ ηνπ. Ο θιεξνλφκνο δηαδέρεηαη θαη ηηο ζπλαξηψκελεο

ζηνλ λφκν κε ηε λνκή ή θαηνρή ππνρξεψζεηο (ΑΚ 924 §1, 925, 1006).

Η ΑΚ 983 κπνξεί λα εθαξκνζηεί αλαιφγσο θαη ζε άιιεο πεξηπηψζεηο θαζνιηθήο δηαδνρήο- π.ρ.

ζπγρψλεπζε αλψλπκσλ εηαηξηψλ.

§20. Απώιεηα ηεο λνκήο (ΑΚ 981-982): Δπέξρεηαη γηαηί εμέιηπαλ ηα ελλνηινγηθά ηεο ζηνηρεία,

δει. είηε ε θπζηθή εμνπζία είηε ε δηάλνηα θπξίνπ.

Ι. Απώιεηα ηεο θπζηθήο εμνπζίαο: Τπάξρεη όηαλ δηαθνπεί (αθνχζηα ή εθνχζηα· απφ θπζηθά αίηηα ή

αλζξψπηλε ελέξγεηα ή ηπρεξφ ή πηαίζκα ηξίηνπ) νξηζηηθά (=κε ηξφπν δηαξθή θαη ζηαζεξφ) ν θπζηθόο

εμνπζηαζκόο ηνπ πξάγκαηνο· φηαλ εθιείςεη ε δπλαηφηεηα ηνπ λνκέα λα ελεξγεί αθψιπηα θαη θαη’

αξέζθεηα πάλσ ζην πξάγκα- π.ρ. ιφγσ θαηαζηξνθήο ηνπ πξάγκαηνο, πεξηέιεπζήο ηνπ ζε ηφπν

άγλσζην, απψιεηαο ή αθαίξεζεο θηλεηνχ. ε πεξίπησζε πνπ ε δηαθνπή ηεο θπζηθήο εμνπζίαζεο

επέξρεηαη ιφγσ ηεο απζαίξεηεο αθαίξεζεο ή θαηάιεςεο ηνπ πξάγκαηνο απφ ηξίηνλ θαηά ηελ απνπζία

ή ελ αγλνία ηνπ λνκέα (π.ρ. θινπή θηλεηνχ, θαηαπάηεζε μέλνπ νηθνπέδνπ- ΑΚ 982) => ν θιέθηεο ή ν

θαηαπαηεηήο γίλεηαη λνκέαο, ελψ ε λνκή ηνπ κέρξη ηψξα λνκέα ράλεηαη (ΑΚ 981 εδ. α’) ή

αθξηβέζηεξα εθδειψλεηαη πηα ζην δηθαίσκα λα αμηψζεη ηελ απφδνζή ηεο (ΑΚ 987).

ΙΙ. Παύζε ηεο δηάλνηαο θπξίνπ: Απαηηείηαη νξηζκέλνο βαζκφο πλεπκαηηθήο σξηκφηεηαο ηνπ λνκέα

θαη εθδήισζε ηεο απφθαζήο ηνπ κε ηξφπν ζαθή, είηε άκεζα κε ιφγηα είηε έκκεζα κε πξάμεηο (ΑΚ

981 εδ. α’) => εγθαηάιεηςε ηεο λνκήο. Η δήισζε παξαίηεζεο πξέπεη λα είλαη ζπνπδαία θαη

πξαγκαηηθή· ηδίσο λα κελ αληίθεηηαη ζηε ινηπή ζπκπεξηθνξά ηνπ λνκέα.

ΙΙΙ. Απώιεηα ηεο λνκήο πνπ αζθείηαη κέζσ άιινπ (AK 980 §1): Δπέξρεηαη αλ ν θάηνρνο είηε ράζεη

ηε θπζηθή εμνπζία ηνπ πξάγκαηνο, είηε εθδειψζεη ηε ζέιεζε λα κελ έρεη πιένλ ην πξάγκα γηα ην

λνκέα (=αληηπνίεζε ηεο λνκήο), αιιά γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ή ηξίηνλ. ηελ πεξίπησζε απηή ν λνκέαο

ράλεη ηε λνκή ηνπ, ζηα κελ θηλεηά αθφηνπ ν θάηνρνο εθδειψζεη έκπξαθηα ηε κεηαζηξνθή ηεο

βνχιεζήο ηνπ, ζηα δε αθίλεηα κφιηο ν λνκέαο πιεξνθνξεζεί κε νπνηνδήπνηε ηξφπν ηελ αληηπνίεζε.

Αληηπνίεζε ππάξρεη θαη φηαλ ν θάηνρνο παξαδίδεη ην πξάγκα ζε άιινλ· αληίζεηα, δελ απνηειεί

αληηπνίεζε ε άξλεζε ηνπ θαηφρνπ λα απνδψζεη ην πξάγκα ζην λνκέα, φηαλ δηθαηνινγείηαη απφ ην

λφκν, θαζψο θαη ε παξαρψξεζε ηεο θαηνρήο ηνπ πξάγκαηνο απφ ηνλ θάηνρν ζε άιινλ δπλάκεη

έλλνκεο ζρέζεο, εθφζνλ ν παξαρσξήζαο δελ εκθαλίδεηαη σο λνκέαο, αιιά σο θάηνρνο. ηελ

πεξίπησζε ζπλλνκήο, αλ έλαο απφ ηνπο ζπλλνκείο αξρίζεη λα αληηπνηείηαη ηε λνκή νιφθιεξνπ ηνπ

πξάγκαηνο ή πνζνζηνχ κεγαιχηεξνπ απφ απηφ πνπ ηνπ αλήθεη, κφλε ε αληηπνίεζε απηή δελ αξθεί γηα

λα ηνλ θαηαζηήζεη απνθιεηζηηθφ λνκέα ηνπ πξάγκαηνο ή ηνπ κεγαιχηεξνπ πνζνζηνχ. Η ΑΚ 980 §2

θαζηεξψλεη καρεηφ ηεθκήξην πνπ δηεπθνιχλεη ηνλ λνκέα, φηαλ επηδηψθεη δηθαζηηθά ηελ αλάθηεζε ηεο

λνκήο -> αξθεί λα απνδείμεη φηη ν ελαγφκελνο έιαβε απφ απηφλ ην πξάγκα σο θάηνρνο δπλάκεη κηαο

έλλνκεο ζρέζεο + ΑΚ 982.



ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΡΙΣΟ

ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΗ ΝΟΜΗ

§21. Πξνζβνιή ηεο λνκήο (ΑΚ 984 §1): Ο λφκνο ζέηεη ζηε δηάζεζε ηνπ λνκέα αθελφο ηελ

απηνδχλακε (ΑΚ 985-986) θαη αθεηέξνπ ηελ έλδηθε (ΑΚ 987-992) πξνζηαζία. Η δεκία θαη ε

ππαηηηφηεηα έρνπλ ζεκαζία γηα ηπρφλ αμίσζε ηνπ λνκέα πξνο απνδεκίσζε (ΑΚ 914), αιιά φρη γηα

ηελ πξνζηαζία ηεο λνκήο.

Ι. Έλλνηα: α) Απνβνιή από ηε λνκή > είλαη θάζε πξάμε πνπ ζπλεπάγεηαη γηα ηνλ λνκέα νιηθή ή

κεξηθή απψιεηα ηεο λνκήο ηνπ- π.ρ. θινπή θηλεηνχ, βίαηε θαηάιεςε αθηλήηνπ, πεξίθξαμε νηθνπέδνπ.

ηνηρεηνζεηείηαη θαη φηαλ ην πξάγκα αθαηξείηαη απφ ηα ρέξηα ηνπ θαηφρνπ ή ηνπ βνεζνχ λνκήο, έζησ

θαη κε ηε ζπγθαηάζεζή ηνπ εθφζνλ απηή είλαη παξάλνκε ή ππεξβαίλεη ηα φξηα ηεο εμνπζίαο ηνπ. // β)

Δηαηάξαμε ηεο λνκήο > είλαη θάζε παξεκπφδηζε ή παξαθψιπζε ηεο θπζηθήο εμνπζίαο πάλσ ζην

πξάγκα, ε νπνία απνηειεί κεξηθή πξνζβνιή ηεο λνκήο. Μπνξεί λα επέιζεη είηε κε πξάμε, φηαλ απηφο

πνπ δηαηαξάζζεη ελεξγεί πάλσ ζην πξάγκα (π.ρ. θφβεη θαξπνχο απφ μέλν ρσξάθη) ή εκπνδίδεη ην

λνκέα απφ ην λα ελεξγήζεη πάλσ ζην πξάγκα· είηε κε παξάιεηςε.

Η απνβνιή ή δηαηάξαμε πξέπεη λα γίλεηαη ρσξίο δηθαίσκα απηνχ πνπ ελεξγεί ή κε δηθαίσκα, ην νπνίν

αζθείηαη φκσο θαζ’ ππέξβαζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ. Σν παξάλνκν θξίλεηαη αληηθεηκεληθά, ρσξίο λα

εξεπλάηαη ε χπαξμε πηαίζκαηνο ή θαθήο πίζηεο. Καη’ εμαίξεζε, ε απνβνιή ή ε δηαηάξαμε πνπ

γίλεηαη ρσξίο δηθαίσκα δελ είλαη παξάλνκε, αλ ν λφκνο ηελ επηηξέπεη- π.ρ. ΑΚ 282, 284-285.

Ο λνκέαο δελ πξέπεη λα ζπλαηλεί ζ’ απηή = ρσξίο ηε ζέιεζή ηνπ (απαηηείηαη ςπρνινγηθά ψξηκε

βνχιεζε). Αλ ε ζπλαίλεζε ηνπ λνκέα είρε δνζεί απφ πξηλ, κπνξεί παξά ηαχηα ε πξνζβνιή ηεο λνκήο

πνπ αθνινπζεί λα γίλεηαη ρσξίο ηε ζέιεζή ηνπ, αλ απηφο άιιαμε ζην κεηαμχ βνχιεζε θαη εθδήισζε

ηελ αιιαγή απηή, αλαηξέπνληαο ηελ πξνγελέζηεξε ζπλαίλεζή ηνπ.

ΙΙ. Δπηιήςηκε λνκή (ΑΚ 984 §2): Τπάξρεη αθφκε θη αλ ν λνκέαο είλαη θαιφπηζηνο, εθφζνλ

απέθηεζε ηε λνκή ρσξίο δηθαίσκα θαη ρσξίο ηε ζέιεζε ηνπ δηθαηνχρνπ. Κξίλεηαη αληηθεηκεληθά,

αλεμάξηεηα απφ ηελ χπαξμε πηαίζκαηνο ή θαθήο πίζηεο. Ο ραξαθηεξηζκφο ηεο λνκήο σο επηιήςηκεο

έρεη ζεκαζία γηα ηα ΑΚ 987-988, 990· ε ελέξγεηα ηεο επηιήςηκεο λνκήο είλαη ζρεηηθή, δει. ηζρχεη

κφλν έλαληη απηνχ πνπ απνβιήζεθε παξάλνκα θαη ρσξίο ηε ζέιεζή ηνπ θαη ησλ δηαδφρσλ ηνπ (ΑΚ

985, 988, 990).

Πνηνη είλαη επηιήςηκνη λνκείο; Σν ζηίγκα ηεο επηιήςηκεο λνκήο δηαηεξείηαη φρη κφλν ζηα ρέξηα ηνπ

πξνζβνιέα, αιιά θαη φηαλ πεξηέξρεηαη ζηνπο θαζνιηθνχο δηαδφρνπο ηνπ ή αθφκε θαη ζε εηδηθφ

δηάδνρν (ΑΚ 984 §4) + ΑΚ 992. πλεπψο, επηιήςηκνη λνκείο είλαη > α) απηόο πνπ απέθηεζε ηε λνκή

παξάλνκα θαη ρσξίο ηε ζέιεζε ηνπ λνκέα / β) ν θιεξνλόκνο ηνπ πξνεγνύκελνπ, αδηάθνξν αλ

γλώξηδε ή όρη ην ειάηησκα ηεο λνκήο ηνπ θιεξνλνκνύκελνπ θαη αλ απέθηεζε ηε λνκή κεηά ην

ζάλαην ηνπ πξνζβνιέα κε ζσκαηηθή θαηάιεςε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 974) ή ρσξίο απηή (ΑΚ 983) /

γ) ν εηδηθόο δηάδνρνο (π.ρ. θιεπηαπνδόρνο) θαη γεληθόηεξα θάζε ζπλερηζηήο ηεο λνκήο ηνπ

πξνζβνιέα, εθόζνλ θαηά ην ρξόλν ηεο θηήζεο γλώξηδε όηη ε λνκή ηνπ θαηόρνπ ηνπ ήηαλ

επηιήςηκε.

§22. Η απηνδύλακε πξνζηαζία ηεο λνκήο (AK 985): Η αλαγλψξηζε ζηνλ λνκέα ησλ

δηθαησκάησλ ππεξάζπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο ζεκαίλεη φηη ε ρξήζε βίαο απφ απηφλ, εθφζνλ γίλεηαη

κέζα ζηα φξηα θαη κε ηηο πξνυπνζέζεηο ηνπ λφκνπ, δελ απνηειεί παξάλνκε πξάμε => ην

ρξεζηκνπνηνχκελν κέζν πξέπεη αθελφο λα είλαη ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε απηφ πνπ επηβάιιεηαη

θαη αθεηέξνπ λα κε ρξεζηκνπνηείηαη πέξαλ ηνπ αλαγθαίνπ. Γε γελλάηαη αμίσζε γηα απνδεκίσζε (ΑΚ

914), ελψ ηελ απηνδχλακε πξνζηαζία απνιαχεη θάζε λνκέαο αθφκε θαη ν επηιήςηκνο (π.ρ. ν θιέθηεο



Α θαηά ηνπ θιέθηε Β πνπ πξνζπαζεί λα ηνπ αθαηξέζεη ην θινπηκαίν) + ν θάηνρνο θαη ν βνεζφο

λνκήο (ΑΚ 986) + ν λφκηκνο αληηπξφζσπνο ηνπ λνκέα. Αλ ν λνκέαο είλαη λνκηθφ πξφζσπν, ηελ

απηνδχλακε πξνζηαζία κπνξνχλ λα αζθήζνπλ ηα αξκφδηα γηα ηελ επνπηεία, δηνίθεζε θαη θαηνρή ηνπ

πξάγκαηνο φξγαλα, νη ππάιιεινη ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ, θαζψο θαη ηα κέιε ηνπ, εθφζνλ ην πξάγκα

πξφθεηηαη λα ηεζεί ζηε ρξήζε ηνπο.

Ωο πξνο ην δήηεκα, αλ ν επηιήςηκνο λνκέαο (π.ρ. θιέθηεο) έρεη ηελ πξνζηαζία θαηά ηνπ ηέσο λνκέα

(π.ρ. θπξίνπ ηνπ θινπηκαίνπ) δηαθξίλνπκε > Αλ ν ηέσο λνκέαο α) πξνζβάιεη ηελ επηιήςηκε λνκή

ηνπ ζεκεξηλνύ λνκέα κε δηαηάξαμε ή απεηιή απνβνιήο, ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο ΑΚ 985 §1

θαη, άξα, ν επηιήςηκνο λνκέαο έρεη ην δηθαίσκα ππεξάζπηζεο. // β) επηρεηξεί ηελ αλάθηεζε ηνπ

πξάγκαηνο κε ηνπο όξνπο ησλ ΑΚ 985 §2-3 ή ΑΚ 282, δελ αθαηξεί ην πξάγκα παξάλνκα θαη, άξα, ν

επηιήςηκνο λνκέαο δελ έρεη ελαληίνλ ηνπ ην δηθαίσκα απνθαηάζηαζεο. // γ) επηρεηξήζεη ηελ

αλάθηεζε ηνπ πξάγκαηνο ρσξίο λα ζπληξέρνπλ νη όξνη ησλ ΑΚ 985 §2-3 ή ΑΚ 282, ε ζπκπεξηθνξά

ηνπ είλαη παξάλνκε θαη ν επηιήςηκνο λνκέαο έρεη ελαληίνλ ηνπ ην δηθαίσκα απνθαηάζηαζεο.

Ι. Τπεξάζπηζε ηεο λνκήο (ΑΚ 985 §1): Πξνυπφζεζε είλαη ε χπαξμε αληηθεηκεληθά δηαηάξαμεο ή

απεηινχκελεο απνβνιήο απφ ηε λνκή· είλαη αδηάθνξν αλ ε πξνζβνιή νθείιεηαη ζε αλζξψπηλε

ελέξγεηα ή ζε ηπραίν γεγνλφο. Ο λφκνο δε ζέηεη ρξνληθά φξηα ζηελ άζθεζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ

δηθαηψκαηνο.

ΙΙ. Απνθαηάζηαζε ηεο λνκήο (ΑΚ 985 §2-3): ηα θηλεηά ε απνθαηάζηαζε ζπλίζηαηαη ζηελ

αθαίξεζε ηνπ πξάγκαηνο κε ηε βία απφ ην δξάζηε πνπ ζπιιακβάλεηαη ή θαηαδηψθεηαη επ’

απηνθψξσ. ηα αθίλεηα, πάιη, ζπλίζηαηαη ζηελ αλάθηεζε ηεο λνκήο κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν. Η

απνθαηάζηαζε, γηα λα είλαη ζεκηηή, πξέπεη λα επηρεηξεζεί κέζα ζε πεξηνξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα

απφ ηελ αθαίξεζε ηεο λνκήο.

§23. Η έλδηθε πξνζηαζία ηεο λνκήο

Ι. Η αγσγή απνβνιήο (ΑΚ 987): Πξφθεηηαη γηα ηελ πιήξε απνζηέξεζε απφ ην λνκέα ηεο

δπλαηφηεηαο λα αζθεί ηε θπζηθή εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα (νιφθιεξν ή ζε κέξνο ηνπ). Ελάγσλ

κπνξεί λα είλαη ν λνκέαο πνπ απνβιήζεθε, ν θαζνιηθφο δηάδνρφο ηνπ, θαζψο θαη ν εηδηθφο δηάδνρνο.

Αλ ν λνκέαο αζθνχζε ηε λνκή κέζσ άιινπ (=δηακέζνπ θαηφρνπ) θαη ε απνβνιή έγηλε ζην πξφζσπν

ηνπ ηειεπηαίνπ, ηελ αγσγή κπνξεί λα εγείξεη ηφζν ν λνκέαο (ΑΚ 987) φζν θαη ν θάηνρνο (ΑΚ 997) ≠

ν βνεζφο λνκήο (ΑΚ 986). Ο ελάγσλ δελ απαηηείηαη λα είλαη θαιφπηζηνο, ελψ αδηάθνξνο είλαη θαη ν

ηξφπνο πνπ απέθηεζε ηε λνκή, κε ηελ επηθχιαμε ηεο ΑΚ 988.

Ελαγόκελνο κπνξεί λα είλαη απηφο πνπ αθαίξεζε ηε λνκή παξάλνα θαη ρσξίο ηε ζέιεζε ηνπ λνκέα, νη

θιεξνλφκνη ηνπ θαη νη θαζνιηθνί ηνπ δηάδνρνη, θαζψο θαη θάζε ζπλερηζηήο ηεο επηιήςηκεο λνκήο

(ΑΚ 984 §2) + ν βνεζφο λνκήο, αλ έπαςε λα βνεζά απιψο ηνλ λνκέα θαηά ηελ άζθεζε ηεο λνκήο θαη

αζθεί πιένλ ηε λνκή γηα ηνλ εαπηφ ηνπ κε δηάλνηα θπξίνπ ή ν νλφκαηη ηνπ λνκέα θάηνρνο (π.ρ.

κηζζσηήο), αλ αληηπνηείηαη ηε λνκή ηνπ πξάγκαηνο γηα ηνλ εαπηφ ηνπ. Αλ απηφο πνπ αθαίξεζε ην

πξάγκα έπαςε λα είλαη λνκέαο ή θάηνρνο, είλαη δπλαηή κφλν ε έγεξζε αγσγήο απνδεκίσζεο (ΑΚ 914

επ).

ΙΙ. Η αγσγή ηεο δηαηάξαμεο (ΑΚ 989): Πξνζηαηεχεη ελαληίνλ παξελνριήζεσλ ζηελ άζθεζε ηεο

θπζηθήο εμνπζίαο ηνπ λνκέα, νη νπνίεο δε θηάλνπλ κέρξη ηελ απνβνιή απφ ηε λνκή. Η δηαηάξαμε

πξέπεη α) λα έρεη θάπνηα δηάξθεηα ή λα πεξηθιείεη ηνλ θίλδπλν επαλάιεςεο / β) λα είλαη παξάλνκε

θαη ρσξίο ηε ζέιεζε ηνπ λνκέα· αξθεί, κάιηζηα, θαη απεηιή δηαηάξαμεο, αλ αθνξά ζε ζπγθεθξηκέλε

πξάμε λνκήο.



Ελάγσλ κπνξεί λα είλαη ν λνκέαο, νη θιεξνλφκνη ηνπ, θαζψο θαη νη νλφκαηη ηνπ λνκέα θάηνρνη,

εθφζνλ ε δηαηάξαμε πξνέξρεηαη απφ ηξίηνλ (ΑΚ 997). Αλ ν ζάλαηνο ηνπ λνκέα επήιζε κεηά ηε

δηαηάξαμε θαη πξηλ αζθήζεη ηελ αγσγή, νη θαζνιηθνί δηάδνρνί ηνπ κπνξνχλ λα ηελ αζθήζνπλ,

εθφζνλ ε δηαηάξαμε ζπλερίδεηαη θαηά ην ρξφλν επαγσγήο ηεο θιεξνλνκίαο· αλ ν ζάλαηνο ηνπ λνκέα

επήιζε κεηά ηελ άζθεζε ηεο αγσγήο, νη θαζνιηθνί δηάδνρνί ηνπ κπνξνχλ λα ζπλερίζνπλ ηε δίθε. Ο

εηδηθφο δηάδνρνο έρεη ηελ αγσγή δηαηάξαμεο, εθφζνλ ε ηειεπηαία ζπλερίδεηαη κεηά ηε δηαδνρή.

Ελαγόκελνο είλαη απηφο πνπ δηαηαξάζζεη, αδηάθνξν αλ είλαη ηξίηνο, ν θάηνρνο ή ν βνεζφο λνκήο. Αλ

ε δηαηάξαμε πξνέξρεηαη απφ θάπνην έξγν πνπ θαηαζθεχαζε ν δηαηαξάζζσλ ζην αθίλεηφ ηνπ,

ελαγφκελνο κπνξεί λα είλαη θαη ν θαζνιηθφο ή εηδηθφο δηάδνρνο, εθφζνλ δηαδέρηεθε ηνλ δηθαηνπάξνρφ

ηνπ ζηε λνκή ηνπ θαηαζθεπάζκαηνο. Αλ νη δηαηαξάζζνληεο είλαη πεξηζζφηεξνη, ε αγσγή κπνξεί λα

αζθεζεί ελαληίνλ θαζελφο ρσξηζηά ή φισλ απφ θνηλνχ -> θαζέλαο επζχλεηαη αηνκηθά γηα ηε

δηαηάξαμε. Αλ, φκσο, ε δηαηάξαμε έγηλε κε θνηλή πξάμε πεξηζζφηεξσλ ή δε κπνξεί λα εμαθξηβσζεί

ηίλνο ε πξάμε ή ε παξάιεηςε επέθεξε ηε δηαηάξαμε -> επζχλνληαη φινη εηο νιφθιεξνλ.

Αίηεκα ηεο αγσγήο είλαη αθελφο λα πάςεη θάζε παξνχζα πξνζβνιή θαη αθεηέξνπ λα παξαιεηθζεί

θάζε δηαηάξαμε ζην κέιινλ. Αλ ε πξάμε ηεο δηαηάξαμεο είλαη ζπλερήο, αξκφδνπλ θαη ηα δχν

αηηήκαηα· αλ, φκσο, είλαη παξνδηθή θαη ππάξρεη θίλδπλνο επαλάιεςεο, αξκφδεη κφλν ην δεχηεξν. ην

ίδην δηθφγξαθν κπνξεί λα ελσζεί θαη ε αγσγή γηα απνδεκίσζε, εθφζνλ ζπληξέρνπλ νη φξνη ηεο

αδηθνπξαμίαο.

ΙΙΙ. Άκπλα ηνπ ελαγόκελνπ: α) Άξλεζε ηεο αγσγήο > απφθξνπζε ελ φισ ή ελ κέξεη ησλ

πξαγκαηηθψλ ηζρπξηζκψλ ηνπ ελάγνληνο πνπ απνηεινχλ ηε βάζε ηεο αγσγήο. // β) Έλζηαζε

επηιήςηκεο λνκήο (ΑΚ 988, 990) > ν επηιήςηκνο λνκέαο κπνξεί λα αζθήζεη ηηο αγσγέο ηεο λνκήο

θαηά ηξίησλ πνπ ηνλ απέβαιαλ ή ηνλ δηαηαξάζζνπλ ζηελ άζθεζε ηεο λνκήο· φρη, φκσο, θαη ελαληίνλ

εθείλνπ, ηνλ νπνίν πξφζθαηα απέβαιε ν ίδηνο απφ ηε λνκή παξάλνκα θαη ρσξίο ηε ζέιεζή ηνπ. Ο

επηιήςηκνο λνκέαο κπνξεί λα πξνζηαηέςεη ηε λνκή ηνπ απηνδχλακα (ΑΚ 985) + νη αγσγέο πεξί

λνκήο ππφθεηληαη ζε εληαχζηα παξαγξαθή (ΑΚ 992). Καηά ηεο έλζηαζεο επηιήςηκεο λνκήο,

ελδερνκέλσο ν ελάγσλ λα έρεη ηελ αληέλζηαζε φηη ν ελαγφκελνο (θαη εληζηάκελνο) λεκφηαλ

επηιήςηκα απέλαληί ηνπ, φηαλ απηφο (ν ελάγσλ) ηνλ απέβαιε. // γ) Έλζηαζε δηθαηώκαηνο σο πξνο

ην πξάγκα (ΑΚ 991) > απηφο, πνπ πξνζέβαιε ηε λνκή παξάλνκα θαη ρσξίο ηε ζέιεζε ηνπ λνκέα,

πξέπεη λα απνθαηαζηήζεη ακέζσο ηελ θνηλσληθή εηξήλε πνπ δηαζαιεχζεθε· ηελ ηθαλνπνίεζε ηπρφλ

δηθαησκάησλ ηνπ κπνξεί λα ηα επηδηψμεη ζε ρσξηζηή δίθε. Όηαλ ην δηθαίσκα ηνπ ελαγφκελνπ σο πξνο

ην πξάγκα έρεη αλαγλσξηζηεί ηειεζίδηθα ζε δίθε κεηαμχ απηνχ θαη ηνπ ελάγνληνο, ν πξψηνο κπνξεί

λα απνθξνχζεη ηελ αγσγή ηεο λνκήο επηθαινχκελνο ην ηειεζίδηθα αλαγλσξηζκέλν δηθαίσκά ηνπ. // δ)

Έλζηαζε παξαγξαθήο (ΑΚ 992) > ν ρξφλνο παξαγξαθήο αξρίδεη κε ηελ απνβνιή ή δηαηάξαμε

αλεμάξηεηα απφ γλψζε ή άγλνηα ηνπ λνκέα. ηηο πεξηπηψζεηο, φκσο, αληηπνίεζεο ηεο λνκήο αθηλήηνπ

θαη ιαζξαίαο θαηάιεςεο ηεο λνκήο ηνπ, ν ρξφλνο παξαγξαθήο αξρίδεη απφ ηε γλψζε ηνπ λνκέα. Η

εληαχζηα παξαγξαθή ππφθεηηαη ζε αλαζηνιή θαη δηαθνπή γηα ηνπο ιφγνπο ησλ AK 255-270. // ε)

Έλζηαζε επηζρέζεσο (ΑΚ 325-326) > δελ είλαη επηηξεπηή ε πξνβνιή ηεο φηαλ ν ελαγφκελνο

απέθηεζε ηε λνκή ή θαηνρή ηνπ πξάγκαηνο κε αδίθεκα πνπ δηέπξαμε δνιίσο. // ζη) Αληέλζηαζε > ν

ελαγφκελνο ζηε δίθε πεξί λνκήο κπνξεί θαη’ αξρήλ λα αζθήζεη αληαγσγή γηα παξνρή έλλνκεο

πξνζηαζίαο· ν ελαγφκελνο πξέπεη λα κελ επηθαιείηαη δηθαίσκα πνπ ηνπ παξέρεη εμνπζία πάλσ ζην

πξάγκα, εθηφο αλ ην δηθαίσκα έρεη αλαγλσξηζηεί ηειεζίδηθα ζε δίθε κεηαμχ απηνχ θαη ηνπ ελάγνληνο.

§24. Η πξνζηαζία ηεο λνκήο κε άιινπο ηξόπνπο: α) Κηλεηό πνπ πεξηήιζε ζε μέλν αθίλεην

(ΑΚ 995) > ηελ αμίσζε έρεη ν λνκέαο θαη φηαλ αζθεί ηε λνκή ηνπ θηλεηνχ ‘δη’ άιινπ’ + ν θάηνρνο. //

β) Αμίσζε αδηθαηνιόγεηνπ πινπηηζκνύ (ΑΚ 904) > πεξηερφκελφ ηεο είλαη λα απνδνζεί ε λνκή ή ε

θαηνρή ηνπ πξάγκαηνο ή ην αληάιιαγκα πνπ ιήθζεθε γηα ην πξάγκα + ΑΚ 908-909. Αδηάθνξν είλαη,



αλ ε θηήζε ηεο λνκήο επήιζε κε ή ρσξίο ηε βνχιεζε απηνχ πνπ ηε έραζε, κε ή ρσξίο ηελ ελέξγεηα

απηνχ πνπ ηελ απέθηεζε. Τπφθεηηαη ζε 20εηή παξαγξαθή θαη δε κπνξεί λα ζηξαθεί θαηά ησλ εηδηθψλ

δηαδφρσλ απηνχ πνπ απέθηεζε ηε λνκή, εθηφο αλ πεξηήιζε ζ’ απηνχο ε λνκή απφ ραξηζηηθή αηηία (ΑΚ

913). // γ) Αμίσζε απνδεκίσζεο > ΑΚ 914 επ., 919, 934-936κ 987 εδ. β’ θαη 989 εδ. β’. + ΑΚ 297. //

δ) Αλαγλσξηζηηθή αγσγή > ν ελάγσλ, εθφζνλ έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ, κπνξεί λα δεηήζεη απφ ην

δηθαζηήξην ηελ αλαγλψξηζε ηεο χπαξμεο ηεο λνκήο ηνπ ή ηεο αλππαξμίαο νπνηνπδήπνηε δηθαηψκαηνο

ηνπ αληηδίθνπ σο πξνο ην πξάγκα. // ε) Αζθαιηζηηθά κέηξα > επηδηψθεηαη ε γξήγνξε θαη πξνζσξηλή

δηεπζέηεζε ησλ δηαθνξψλ γηα ηε λνκή θαη ε πξφιεςε ζπγθξνχζεσλ· απαηηείηαη επείγνπζα

πεξίπησζε + απνηξνπή επηθείκελνπ θηλδχλνπ. // ζη) Αλαθνπή θαηά ηεο αλαγθαζηηθήο εθηέιεζεο >

εθηφο αλ εθείλνο ππέξ ηνπ νπνίνπ γίλεηαη ε εθηέιεζε απνδείμεη πσο εθείλνο θαηά ηνπ νπνίνπ

ζηξέθεηαη έρεη επάλσ ζην θαηαζρεκέλν αληηθείκελν εκπξάγκαην δηθαίσκα επηθξαηέζηεξν απφ ηε

λνκή (π.ρ. θπξηφηεηα).

§25. Η πξνζηαζία ηεο νηνλεί λνκήο, λνκήο κέξνπο πξάγκαηνο θαη ζπλλνκήο

Ι. Πξνζηαζία νηνλεί λνκήο (ΑΚ 996): Ο δηθαηνχρνο έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ α) ηελ απηνδύλακε

πξνζηαζία ηεο ΑΚ 985 / β) ηελ έλδηθε πξνζηαζία θαη κάιηζηα όρη κόλν ηηο αγσγέο ηεο λνκήο, αιιά

θαη ηα αζθαιηζηηθά κέηξα. Αλ ε πξνζβνιή ζπλίζηαηαη ζε δηαηάξαμε, ελαγφκελνο είλαη ν

δηαηαξάζζσλ· αλ ζπλίζηαηαη ζε απνβνιή, ελαγφκελνο είλαη νπνηνζδήπνηε λέκεηαη επηιήςηκα έλαληη

ηνπ νηνλεί λνκέα (ΑΚ 984 §2).

ΙΙ. Πξνζηαζία λνκήο κέξνπο πξάγκαηνο (ΑΚ 993).

ΙΙΙ. Πξνζηαζία ζπλλνκήο (ΑΚ 994): α) Καηά ηξίησλ > Αλ ν ηξίηνο πξνζβάιιεη κφλν έλαλ απφ ηνπο

ζπλλνκείο, έρεη θαηά ηνπ πξνζβνιέα ηελ απηνδχλακε θαη ηελ έλδηθε πξνζηαζία· αλ, φκσο, πξνζβάιεη

φινπο ηνπο ζπλλνκείο, ηφηε κπνξνχλ φινη καδί αιιά θαη θαζέλαο ρσξηζηά λα επηδηψμνπλ ηελ

πξνζηαζία ηεο λνκήο. Αλ ηελ αγσγή ηεο απνβνιήο εγείξεη γηα ινγαξηαζκφ ηνπ κφλνλ έλαο απφ ηνπο

ζπλλνκείο, αίηεκά ηνπ ζα είλαη ε απφδνζε ηεο λνκήο ζε φινπο.

β) Καηά ζπλλνκέσλ > Αλ κελ ε πξνζβνιή ζπλίζηαηαη ζε νιηθή ή κεξηθή απνβνιή, απηφο πνπ

πξνζβιήζεθε έρεη θαηά ηνπ ζπλλνκέα πνπ ηνλ πξνζέβαιε ην δηθαίσκα απνθαηάζηαζεο ή απηνδηθίαο

(ΑΚ 985 §3) θαη ηελ αγσγή απνβνιήο. Αλ, φκσο, ε πξνζβνιή ζπλίζηαηαη απιψο ζε δηαηάξαμε, ηφηε ν

λφκνο απνθιείεη ηελ πξνζηαζία ηεο λνκήο θαη αθήλεη λα επηιπζεί ε δηαθνξά κε βάζε ηελ εζσηεξηθή

ζρέζε ησλ ζπλλνκέσλ (βι. ΑΚ 788-790). Η απαγφξεπζε ηεο ΑΚ 994 εδ. β’ δελ πεξηιακβάλεη νχηε

ηελ απηνπξνζηαζία θαηά ηηο γεληθέο δηαηάμεηο (ΑΚ 282, 284) νχηε ηελ αμίσζε απνδεκίσζεο, εθφζνλ

ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο (ΑΚ 914, 919).

§26. Η πξνζηαζία ηνπ θαηόρνπ θαη ε πξνζηαζία ηνπ λνκέα θαηά ηνπ θαηόρνπ

Ι. Πξνζηαζία ηνπ (νηνλεί) θαηόρνπ θαηά ηξίησλ (ΑΚ 997): Aθνξά θάζε πεξίπησζε πνπ ε θαηνρή

απνθηήζεθε λφκηκα δπλάκεη παξαρψξεζεο (ιφγσ νξηζκέλεο ζρέζεο) απφ ηνλ λνκέα. Σελ πξνζηαζία

έρεη π.ρ. φρη κφλνλ ν κηζζσηήο, αιιά θαη ν θιεξνλφκνο ηνπ. Η ελνρηθή ζρέζε δελ απαηηείηαη, πάλησο,

λα είλαη έγθπξε ή ηζρπξή. Ωο ηξίηνο πξέπεη λα ζεσξεζεί νπνηνζδήπνηε εθηφο ηνπ λνκέα, απφ ηνλ

νπνίν ν θάηνρνο έιαβε ή έιθεη ηελ θαηνρή. Βέβαηα, πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη αλ ν λνκέαο είλαη

επηιήςηκνο θαη ν θάηνρνο απέθηεζε απφ απηφλ ηελ θαηνρή, γλσξίδνληαο ην επηιήςηκν ηζρχνπλ ηα

εμήο -> αλ ν Α εθκίζζσζε ην αθίλεην ζηνλ Γ ακέζσο κεηά ηελ απζαίξεηε θαηάιεςε, ν Γ γλψξηδε ηνλ

δηαηξέμαληα θαη ν Β απέβαιε ή δηαηάξαμε ηνλ Γ, πξηλ πεξάζεη έηνο απφ ηελ θαηάιεςε, ηφηε ν Γ



κπνξεί κελ λα εγείξεη θαηά ηνπ Β ηηο αγσγέο ηεο λνκήο, ζα απνθξνπζζεί φκσο απφ απηφλ θαηά ΑΚ

988, 990.

Ο (νηνλεί) θάηνρνο έρεη θαηά ηνπ ηξίηνπ πξνζβνιέα ηηο αγσγέο ηεο λνκήο (+ ιήςε αζθαιηζηηθψλ

κέηξσλ) θαη ηελ απηνδχλακε πξνζηαζία ηεο ΑΚ 985.

ΙΙ. Πξνζηαζία ηνπ λνκέα θαηά ηνπ θαηόρνπ (ΑΚ 998): Ο λνκέαο έρεη ελαληίνλ ηνπ ηηο αγσγέο ηεο

λνκήο (=κφλν έλδηθε πξνζηαζία). Σπρφλ απηνπξνζηαζία ηνπ λνκέα θαηά ηνπ θαηφρνπ ζα είλαη

ζεκηηή, κφλν εθφζνλ ζπληξέρνπλ ηα ΑΚ 282 επ.

III. Πξνζηαζία ησλ κεξώλ ζηελ πεξίπησζε θιηκαθσηήο θαηνρήο: Γπλαηή είλαη θαη ε θιηκάθσζε

ηεο θαηνρήο κεηαμχ πεξηζζφηεξσλ πξνζψπσλ, απφ ηα νπνία θαζέλα έρεη θαηνρή δηαθνξεηηθήο

βαζκίδαο. Αο ππνζέζνπκε φηη ν Β, ν νπνίνο έρεη αγνξάζεη έλα κεράλεκα κε δφζεηο θαη κε επηθχιαμε

θπξηφηεηαο απφ ηνλ πσιεηή Α, εθκίζζσζε ην πξάγκα ζηνλ Γ θαη απηφο ζηε ζπλέρεηα ην ρξεζηδάλεηζε

γηα ιίγν θαηξφ ζηνλ θίιν ηνπ Γ. πλεζέζηεξε είλαη ε πεξίπησζε ηεο ππνκίζζσζεο > ν Α εθκηζζψλεη

ην θηήκα ηνπ ζηνλ Β, ν Β ην ππεθκηζζψλεη ζηνλ Γ θαη απηφο, πξνθεηκέλνπ λα απνπζηάζεη νξηζκέλν

ρξνληθφ δηάζηεκα απφ ηελ Διιάδα, αλαζέηεη ηε θχιαμε ηνπ θηήκαηνο ζηνλ Γ. Ο Α είλαη λνκέαο θαη ν

Γ θάηνρνο κε ηελ έλλνηα ηεο ΑΚ 974. Κάηνρνη, φκσο, πξέπεη λα ζεσξεζνχλ θαη νη Β θαη Γ. Δθφζνλ

δελ αληηπνηνχληαη ηε λνκή ή, αληίζεηα, δελ εθδήισζαλ πξφζεζε απνμέλσζήο ηνπο απφ ην πξάγκα,

είλαη θάηνρνη πνπ αζθνχλ ηε θπζηθή εμνπζία κέζσ άιισλ πξνζψπσλ (ν Β κέζσ ηνπ Γ θαη ν Γ κέζσ

ηνπ Γ) => ν Γ είλαη άκεζνο θάηνρνο, ελψ νη Β θαη Γ έκκεζνη.

1. Πξνζηαζία: Αο πάξνπκε σο αθεηεξία κηα απιή πεξίπησζε θιηκαθσηήο θαηνρήο > ν Α εθκίζζσζε

ην αθίλεηφ ην ζηνλ Β θαη ν Β ην ππεθκίζζσζε ζηνλ Γ. Αλ ε παξαρψξεζε ηεο θπζηθήο εμνπζίαο απφ

ηνλ θάηνρν έγηλε δηθαησκαηηθά, ηφηε θάηνρνη είλαη ηφζν ν ππνκηζζσηήο (άκεζνο) φζν θαη ν

ππεθκηζζσηήο (έκκεζνο) ≠ αλ ε παξαρψξεζε ηεο θπζηθήο εμνπζίαο απφ ηνλ θάηνρν δελ έγηλε

δηθαησκαηηθά, ν κηζζσηήο γίλεηαη λνκέαο θαη ν ππνκηζζσηήο θάηνρνο. πλεπψο θαη ζηηο δχν

πεξηπηψζεηο ν ππνκηζζσηήο θαη ππεθκηζζσηήο έρνπλ έλαληη ηξίησλ ηηο αγσγέο ηεο λνκήο.

2. Αλάιπζε: i) Ο άκεζνο θάηνρνο (ππνκηζζσηήο) πξνζηαηεχεηαη θαηά ηξίησλ κε ηα ΑΚ 997, 985·

θαηά ηνπ έκκεζνπ θαηόρνπ (ππεθκηζζσηή) κε ηηο αμηώζεηο από ηε κεηαμύ ηνπο ελνρηθή ζρέζε (ΑΚ

997)· θαηά ηνπ λνκέα (εθκηζζσηή) ζηε κελ επηηξεπηή ππνκίζζσζε κε ηηο αμηώζεηο από ηελ

ελνρηθή ζρέζε κεηαμύ απηνύ (εθκηζζσηή) θαη ηνπ ππεθκηζζσηή, ζηε δε κε επηηξεπηή ππνκίζζσζε

κε ηηο αγσγέο ηηο λνκήο. Αλ, φκσο, ε ππνκίζζσζε δελ ήηαλ επηηξεπηή θαη ν ππνκηζζσηήο ην γλψξηδε,

ηφηε ν εθκηζζσηήο έρεη θαηά ηεο ηπρφλ αγσγήο ηνπ ππνκηζζσηή ηηο ελζηάζεηο ησλ ΑΚ 988, 990.

ii) Ο έκκεζνο θάηνρνο (ππεθκηζζσηήο) πξνζηαηεχεηαη θαηά ηξίησλ κε ηελ απηνδύλακε θαη ηελ

έλδηθε πξνζηαζία· θαηά ηνπ άκεζνπ θαηόρνπ (ππνκηζζσηή) κε ηηο αγσγέο ηεο λνκήο ή ηηο

αμηώζεηο από ηελ ελνρηθή ζρέζε πνπ ηνπο ζπλδέεη (ΑΚ 988)· κατά του νομέα (εκμισθωτή) με τις

αξιώσεις από τη μεταξύ τους ενοχική σχέση (ΑΚ 997).

iii) Ο λνκέαο (εθκηζζσηήο) πξνζηαηεχεηαη θαηά ηξίησλ κε ηα ΑΚ 985, 987, 989· θαηά ηνπ άκεζνπ

θαηόρνπ (ππνκηζζσηή) > αλ ε ππνκίζζσζε ήηαλ επηηξεπηή -> ΑΚ 998 ≠ αλ ε ππνκίζζσζε δελ

ήηαλ επηηξεπηή, ν ππνκηζζσηήο ππόθεηηαη ζηελ αγσγή ηεο απνβνιήο ππό ηελ πξνϋπόζεζε όηη

γλώξηδε ην κε επηηξεπηό· θαηά ηνπ έκκεζνπ θαηόρνπ (ππεθκηζζσηή) κε ηηο αγσγέο ηεο λνκήο θαη

ηηο αμηώζεηο από ηε κεηαμύ ηνπο ελνρηθή ζρέζε.



ΜΔΡΟ ΣΡΙΣΟ

Η ΚΤΡΙΟΣΗΣΑ


ΔΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΟ ΣΗ ΚΤΡΙΟΣΗΣΑ

§27. Έλλνηα ηεο θπξηόηεηαο

Ι. Η θαζνιηθόηεηα σο ελλνηνινγηθό ζηνηρείν: Η θπξηφηεηα πεξηιακβάλεη θάζε δπλαηή εμνπζία

πάλσ ζην πξάγκα, εθφζνλ δελ απνθιείεηαη απφ ην λφκν ή ηπρφλ δηθαίσκα ηξίηνπ => γεληθή, εληαία

θαη αθεξεκέλε εμνπζία γηα θάζε δπλαηή ελέξγεηα πάλσ ζην πξάγκα. Ο θχξηνο κπνξεί λα θαηέρεη,

ρξεζηκνπνηεί, θαξπνχηαη, κεηαβάιιεη ή θαηαζηξέθεη ην πξάγκα + λα εθπνηεί, επηβαξχλεη κε

πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα ηελ θπξηφηεηα, ή λα παξαηηείηαη απφ απηή. Απφ ηελ αξρή ηεο

θαζνιηθφηεηαο πξνθχπηνπλ νη εμήο αξρέο > α) Η αξρή ‘νπδελί δνπιεύεη ην ίδηνλ’. εκαίλεη φηη δελ

είλαη δπλαηή ε χπαξμε πεξηνξηζκέλνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο ηνπ θπξίνπ πάλσ ζην ίδην πξάγκα·

ζε απηή ηελ πεξίπησζε, ην πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα απνζβήλεηαη κε ζχγρπζε. // β) Η

αξρή ηεο ειαζηηθόηεηαο. Γειψλεη φηη φζεο θη αλ είλαη νη εμνπζίεο πνπ απνξξένπλ απφ ην

εκπξάγκαην δηθαίσκα, ε θπξηφηεηα δε κεηαβάιιεη θχζε θαη ραξαθηήξα, αιιά εμαθνινπζεί λα

αλαθέξεηαη ζε θάζε λνεηή εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα (=πεξηνξίδεηαη ε άζθεζή ηεο). Γη’ απηφ,

ακέζσο κφιηο εθιείςεη ην πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα, ε θπξηφηεηα θαηαιακβάλεη θαη πάιη

ην πξάγκα σο πξνο φιεο ηηο αλαθνξέο ή ρξεζηκφηεηέο ηνπ.

ΙΙ. Κπξηόηεηα θαη ηδηνθηεζία: Πξφθεηηαη γηα ζπλψλπκνπο φξνπο.

§28. Πεξηερόκελν ηεο θπξηόηεηαο (ΑΚ 1000): α) Τν ζεηηθό ζηνηρείν > ζπλίζηαηαη ζηελ

εμνπζία ηνπ θπξίνπ λα επηρεηξεί νπνηαδήπνηε πιηθή ελέξγεηα πάλσ ζην πξάγκα θαη λα πξνβαίλεη κε

λνκηθέο πξάμεηο ζηε δηάζεζε ηνπ δηθαηψκαηφο ηνπ. // β) Τν αξλεηηθό ζηνηρείν > πξφθεηηαη γηα ηελ

εμνπζία ηνπ θπξίνπ λα απνθξνχζεη θάζε ηξίηνλ πνπ επεκβαίλεη ζην πξάγκα. Δθδειψλεηαη κε ηελ

απφιπηε πξνζηαζία ηνπ θπξίνπ κε έλδηθα βνεζήκαηα- π.ρ. ΑΚ 1094, 1108-1109, 1112.

Ι. Όξηα ηνπ πεξηερνκέλνπ: i) ν λόκνο, δει. νπνηνδήπνηε θαλφλαο ηδησηηθνχ ή δεκνζίνπ δηθαίνπ πνπ

δεζκεχεη ή πεξηνξίδεη ηελ εμνπζία ηνπ θπξίνπ πάλσ ζην πξάγκα. // ii) ηα (πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα)

δηθαηώκαηα ηξίησλ- π.ρ. δνπιείεο, ελέρπξν, ππνζήθε > δεκηνπξγνχλ ζε βάξνο ηνπ θπξίνπ

ππνρξεψζεηο γηα αλνρή ή παξάιεηςε (ΑΚ 1118-1120, 1142) θαη –θαη’ εμαίξεζε- γηα πξάμε (ΑΚ

1127). Σα ελνρηθά δηθαηψκαηα δελ επεξεάδνπλ θαζφινπ ηελ θπξηφηεηα.

§29. Πεξηνξηζκνί ηεο θπξηόηεηαο: Η έλλνηα ηεο θπξηφηεηαο είλαη αθεξεκέλε, άξα θαη

ακεηάβιεηε. Αληίζεηα, ην νπζηαζηηθφ πεξηερφκελφ ηεο εμαξηάηαη θάζε θνξά απφ ηελ έλλνκε ηάμε

πνπ ηζρχεη ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ηφπν θαη ρξφλν.

Ι. Δίδε πεξηνξηζκώλ: α) από γεληθέο δηαηάμεηο, δει. αλαθέξνληαη ζε θάζε πεξηνπζηαθφ δηθαίσκα-

π.ρ. θαηάρξεζε δηθαηψκαηνο (ΑΚ 282-283), άκπλα (ΑΚ 284), θαηάζηαζε αλάγθεο (ΑΚ 285-286). //

β) από δηαηάμεηο ηδησηηθνύ δηθαίνπ- π.ρ. ΑΚ 1001, 1003-1031. // γ) από δηαηάμεηο δεκνζίνπ δηθαίνπ

γηα ιόγνπο γεληθόηεξνπ δεκόζηνπ ζπκθέξνληνο. // δ) πνπ αθνξνύλ ηελ εμνπζία δηάζεζεο ηνπ

δηθαηώκαηνο.



ΙΙ. Φύζε ησλ πεξηνξηζκώλ: πληζηνχλ πξάγκαηη πεξηνξηζκνχο. Πιελ φκσο, απηνί δελ πεξηζηέιινπλ

ηελ εμνπζία ηνπ θπξίνπ πάλσ ζην πξάγκα, αιιά ηε δπλαηφηεηα άζθεζεο ηεο εμνπζίαο απηήο

(=ζέηνπλ φξηα).

ΙΙΙ. Η θπξηόηεηα σο έλλνκε ζρέζε: Απφ απηήλ απνξξένπλ νπσζδήπνηε κελ ην ζρεηηθφ δηθαίσκα,

ελδερνκέλσο φκσο θαη ππνρξεψζεηο, βάξε ή άιιεο δεζκεχζεηο.


ΓΔΙΣΟΝΙΚΟ ΓΙΚΑΙΟ

§30. Δηζαγσγή ζην γεηηνληθό δίθαην: Οξηζκέλνη πεξηνξηζκνί ηεο έγγεηαο ηδηνθηεζίαο

ππαγνξεχνληαη απφ ηε θπζηθή ζπλέρεηα ηνπ εδάθνπο θαη ην ζχλδεζκν ησλ αθηλήησλ κεηαμχ ηνπο =>

ην δηθαίσκα ηνπ θπξίνπ λα δηαζέηεη ην πξάγκα θαη’ αξέζθεηαλ κπνξεί λα ζπγθξνπζηεί κε ην

δηθαίσκα ηνπ θπξίνπ γεηηνληθνχ θηήκαηνο λα απνθξνχεη θάζε επέκβαζε ηξίηνπ πάλσ ζην πξάγκα

απηφ. Σν ζχλνιν ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ, κε ηνπο νπνίνπο επηβάιινληαη νη πεξηνξηζκνί απηνί =

γεηηνληθφ δίθαην (ΑΚ 1003-1032).

Οη άκεζνη πεξηνξηζκνί πξνθχπηνπλ απεπζείαο απφ ην λφκν, ρσξίο λα απαηηείηαη ζχκβαζε ή δηθαζηηθή

απφθαζε· είλαη γεληθνί θαη αθνξνχλ είηε φια ηα αθίλεηα είηε αθίλεηα νξηζκέλεο θαηεγνξίαο. Κάζε

ηδηνθηήηεο πεξηνξίδεηαη κελ ζηελ άζθεζε ησλ εμνπζηψλ ηνπ, ζπγρξφλσο φκσο επλνείηαη, αθνχ θαη νη

γείηνλεο ηδηνθηήηεο ππφθεηληαη ζηνλ ίδην πεξηνξηζκφ.

Οη έκκεζνη πεξηνξηζκνί δελ γελληνχληαη απηνδηθαίσο, αιιά απνξξένπλ άκεζα απφ ην εκπξάγκαηα

δηθαίσκα, ηνπ νπνίνπ ηε ζχζηαζε πξνβιέπνπλ νη δηαηάμεηο ηνπ γεηηνληθνχ δηθαίνπ. ε απηέο ηηο

πεξηπηψζεηο πεξηνξίδεηαη ην πεξηερφκελν ηεο θπξηφηεηαο (π.ρ. ΑΚ 1012), ελψ ππάξρεη γηα ηνλ θχξην

ηνπ ελφο αθηλήηνπ κηα κνξθή ‘θαηάζηαζεο αλάγθεο’ πνπ δηθαηνινγεί ηελ πεξηζηνιή απηή. Πξέπεη λα

δηαθξίλνπκε δχν θάζεηο ηεο επηβάξπλζεο ηνπ αθηλήηνπ > ηελ αξρή, αθνχ ζπληξέμνπλ νη

πξνυπνζέζεηο ηνπ λφκνπ, ν δηθαηνχρνο έρεη κφλν ελνρηθή αμίσζε θαηά ηνπ γείηνλα γηα παξαρψξεζε

εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο· ν γείηνλαο έρεη ελνρηθή ππνρξέσζε γηα παξνρή. ηε δεχηεξε θάζε, ν

θχξηνο ηνπ βαξπλφκελνπ αθηλήηνπ έρεη ππνρξέσζε γηα παξάιεηςε ή αλνρή κε βάζε πιένλ ηε

δνπιεία.

Σα δηθαηψκαηα θαη νη ππνρξεψζεηο πνπ δεκηνπξγνχληαη άκεζα απφ ην γεηηνληθφ δίθαην είλαη ελνρηθήο

θχζεο· ε ελνρή είλαη πξαγκαηνπαγήο, αθνχ δαλεηζηήο ή νθεηιέηεο είλαη ν εθάζηνηε ηδηνθηήηεο ηνπ

αθηλήηνπ. Σν γεηηνληθφ δίθαην είλαη ελδνηηθήο θχζεο, ελψ ζε θάζε πεξίπησζε πνπ ζπληξέρνπλ νη

φξνη ηηο αδηθνπξαμίαο παξέρεηαη θαη ε πξνζηαζία ησλ ΑΚ 914, 919.

Ι. Γεηηνληθό δίθαην θαη πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο: α) Μέζσ ησλ δηαηάμεσλ ησλ θνηλώλ ζε

όινπο θαη ησλ θνηλόρξεζησλ πξαγκάησλ (ΑΚ 966 επ.) ζε ζπλδπαζκό κε ηηο δηαηάμεηο γηα ηελ

πξνζηαζία ηεο πξνζσπηθόηεηαο (ΑΚ 57, 59). // β) Μέζσ ησλ δηαηάμεσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο

θπξηόηεηαο ηεο λνκήο, ζε ζπλδπαζκό κε ηηο γεηηνληθνύ δηθαίνπ δηαηάμεηο (ΑΚ 1003 επ). // Μέζσ

ησλ δηαηάμεσλ γηα ηηο αδηθνπξαμίεο (ΑΚ 914, 932). // Μέζσ ηεο ΑΚ 281 γηα ηελ θαηάρξεζε

δηθαηώκαηνο.

§31. Δθπνκπέο: Καη’ αξρήλ ν θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ δηθαηνχηαη λα απαγνξεχεη νπνηαδήπνηε ελέξγεηα

πάλσ ζην θηήκα ηνπ ≠ ΑΚ 1003. Υαξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ησλ επελεξγεηψλ (=ζεηηθέο ελνριήζεηο

πνπ πξνέξρνληαη θαη εμέξρνληαη απφ ην γεηηνληθφ αθίλεην) πνπ αλαθέξνληαη ελδεηθηηθά ζην ΑΚ 1003

είλαη φηη ζπλίζηαληαη είηε ζε κεηάδνζε ελέξγεηαο (π.ρ. ζεξκφηεηα, ζφξπβνο, δνλήζεηο) είηε ζε

δηείζδπζε αεξησδψλ ζηνηρείσλ αλακεηγκέλσλ κε ηνλ αηκνζθαηξηθφ αέξα (π.ρ. θαπλφο, αλαζπκηάζεηο)

είηε ζε εηζαγσγή ζηεξεψλ ζσκαηηδίσλ πνιχ κηθξνχ κεγέζνπο (π.ρ. αηζάιε). ‘Παξφκνηεο επελέξγεηεο’



κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ νη εθπνκπέο ειεθηξηθήο ή καγλεηηθήο ελέξγεηαο, εθηπθισηηθνχ θσηφο,

ρεκηθψλ αεξίσλ θιπ. Ο λφκνο ππνρξεψλεη ηνλ ηδηνθηήηε ηνπ αθηλήηνπ λα αλέρεηαη κφλν ηα ιεγφκελα

αζηάζκεηα ζηνηρεία· αληίζεηα, δελ αλαθέξεηαη ζε εθπνκπέο ζηεξεψλ ζσκάησλ κεγαιχηεξνπ

κεγέζνπο ή πγξψλ ζηνηρείνπ. Δπίζεο, δελ πεξηιακβάλνληαη επηδήκηεο επελέξγεηεο πνπ πξνέξρνληαη

απφ ηελ πιεκκειή ιεηηνπξγία κεραλήκαηνο, ην νπνίν είλαη ηνπνζεηεκέλν ζε αθίλεην.

Γύν θξηηήξηα ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα δηαπηζησζεί αλ ε ελφριεζε είλαη νπζηαζηηθή > α) ν κέζνο

θαη θαλνληθόο έλνηθνο ηνπ αθηλήηνπ / β) ν πξννξηζκόο ηνπ αθηλήηνπ (π.ρ. εξγνζηάζην, θιηληθή,

θαηνηθία θιπ). Σν αλ ε νπζηαζηηθή ελφριεζε είλαη θαη ζπλεζηζκέλε ζηελ πεξηνρή, ζα θξηζεί απφ ηε

θχζε ηνπ αθηλήηνπ θαη ηελ ηνπνζεζία φπνπ βξίζθεηαη (π.ρ. ρσξηφ, βηνκεραληθή δψλε θιπ).

Ι. Έλλνκε πξνζηαζία: Ο ηδηνθηήηεο πξνζηαηεχεηαη κε ηελ αξλεηηθή αγσγή (ΑΚ 1108), κε ηελ

νπνία κπνξεί λα δεηήζεη άξζε ηεο πξνζβνιήο θαη ηελ παξάιεηςή ηεο ζην κέιινλ. Σελ ίδηα

πξνζηαζία απνιακβάλεη θαη ν επηθαξπσηήο, απηόο πνπ έρεη δνπιεία νίθεζεο, απηόο πνπ έρεη ηε

λνκή ηνπ βιαπηόκελνπ αθηλήηνπ κε ηα πξνζόληα ηεο ηαθηηθήο ρξεζηθηεζίαο. Ο λνκέαο ή θάηνρνο

ηνπ βιαπηόκελνπ αθηλήηνπ (π.ρ. ν κηζζσηήο) κπνξεί λα πξνζηαηεπηεί είηε κε ηελ αγσγή γηα

δηαηάξαμε ηεο λνκήο (ΑΚ 989 ζε ζπλδ. ΑΚ 997) είηε κε ηελ αίηεζε γηα ηε ιήςε αζθαιηζηηθψλ

κέηξσλ. + απνθαηάζηαζε ηεο δεκίαο θαηά ΑΚ 914, 919 (εθφζνλ ζπληξέρνπλ θαη νη ινηπέο

πξνυπνζέζεηο ηεο αδηθνπξαμίαο).

Ο ελάγσλ, ζε πεξίπησζε πνπ ν ελαγφκελνο ακθηζβεηήζεη ηα πεξηζηαηηθά εθείλα πνπ ζεκειηψλνπλ ηε

βάζε ηεο αγσγήο, πξέπεη λα απνδείμεη αθελφο ην δηθαίσκά ηνπ πάλσ ζην πξάγκα θαη αθεηέξνπ ηε

βιαπηηθή επελέξγεηα. Αλ ν ελαγφκελνο ηζρπξίδεηαη φηη ε ελφριεζε απφ ην θηήκα ηνπ δελ ππεξβαίλεη

ην ζεκηηφ φξην, νθείιεη απηφο λα απνδείμεη ηνλ ηζρπξηζκφ ηνπ.

§32. Απόθξνπζε απεηινύκελσλ ελεξγεηώλ

Ι. Δπηβιαβείο εγθαηαζηάζεηο (ΑΚ 1004-1005): Ωο εγθαηάζηαζε λνείηαη θάζε ρεηξνπνίεην έξγν ή

θαηαζθεχαζκα ζην αθίλεην κε θάπνηνλ δηαξθή ραξαθηήξα. Οη απεηινχκελεο επελέξγεηεο πξέπεη λα

είλαη παξάλνκεο θαηά ΑΚ 1003, ελψ πξέπεη λα πξνβιέπνληαη σο ζπλεζηζκέλεο θαη θαλνληθέο

ζπλέπεηεο ελφο παξφκνηνπ θαηαζθεπάζκαηνο ή έξγνπ. Δλάγσλ είλαη ν θχξηνο, ν θάηνρνο θαζψο θαη

εθείλνο πνπ απνιαχεη ηελ πξνζηαζία ηνπ θπξίνπ (επηθαξπσηήο, δηθαηνχρνο δνπιείαο νίθεζεο)·

ελαγφκελνο είλαη νπνηνζδήπνηε ρξεζηκνπνηεί γεηηνληθφ αθίλεην, εθφζνλ θαηαζθεχαζε ή δηαηεξεί

πάλσ ζ’ απηφ ηελ εγθαηάζηαζε. Η αμίσζε ηεο ΑΚ 1004 δελ ππφθεηηαη ζε παξαγξαθή (ΑΚ 1032).

ΙΙ. Κίλδπλνο από πηώζε νηθνδνκήο (ΑΚ 1006): Η δηάηαμε πξέπεη λα εθαξκνζηεί ζε θάζε

πεξίπησζε πνπ ππάξρεη θίλδπλνο απφ ηελ πηψζε νπνηνπδήπνηε πξάγκαηνο ζπλερφκελνπ κε ην

έδαθνο, άξα θαη δέληξνπ. Η ππαηηηφηεηα ησλ ελαγνκέλσλ δελ ελδηαθέξεη. Ο δηθαηνχρνο κπνξεί λα

ιάβεη κφλνο ηνπ ηα αλαγθαία κέηξα, εθφζνλ ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο ΑΚ 825. Ο δηθαηνχρνο

έρεη δηθαίσκα λα δεηήζεη απφ ηνλ ππφρξεν ηηο δαπάλεο πνπ θαηέβαιε ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο γηα ηε

δηνίθεζε αιινηξίσλ (ΑΚ 730, 736, 722).

ΙΙΙ. Αλαζθαθή θνληά ζηα ζεκέιηα ηνπ γείηνλα (ΑΚ 1007): ε πεξίπησζε πξφθιεζεο –εμαηηίαο ησλ

αλαζθαθψλ- δεκίαο ζην αθίλεην ηνπ ελάγνληνο ππάξρεη δεδνκέλν ην αλαγθαίν θαηά ΑΚ 914 ζηνηρείν

ηνπ παξαλφκνπ. Αλ ιήθζεθε πξφλνηα γηα ηελ επαξθή ζηεξέσζε ηνπ γεηηνληθνχ αθηλήηνπ, ηφηε

αίξεηαη ην παξάλνκν ηεο εθζθαθήο. Η αμίσζε απφ ηελ ΑΚ 1007 δελ ππφθεηηαη ζε παξαγξαθή (ΑΚ

1032). Παξάιιεια κε ηελ αμίσζε απφ ηελ ΑΚ 1007 κπνξεί λα ζπληξέρνπλ θαη νη πξνυπνζέζεηο ησλ

ΑΚ 1108 ή 989· κε ηηο αγσγέο απηέο κπνξεί κάιηζηα λα ελαρζεί φρη κφλν ν ηδηνθηήηεο αιιά θαη

νπνηνζδήπνηε ηξίηνο (π.ρ. εξγνιάβνο, κεραληθφο) ελεξγεί ηελ εθζθαθή ζην γεηηνληθφ αθίλεην. Ο



ηδηνθηήηεο, αθφκε θη αλ δε βαξχλεηαη ν ίδηνο κε πηαίζκα, επζχλεηαη γηα ην πηαίζκα ηνπ εξγνιάβνπ ή

ηνπ κεραληθνχ θαηά ΑΚ 922. Αληί γηα απνδεκίσζε, ην δηθαζηήξην κπνξεί λα εθαξκφζεη ηελ ΑΚ 297

εδ. β’.

§33. Κηήζε ζπζηαηηθώλ θαη θαξπώλ γεηηνληθώλ αθηλήησλ

Ι. Ρίδεο ή θιαδηά ηνπ γεηηνληθνύ αθηλήηνπ (ΑΚ 1008): Σν δέληξν αλήθεη σο ζχλνιν ζηνλ ηδηνθηήηε

ηνπ αθηλήηνπ, απφ ην έδαθνο ηνπ νπνίνπ θπηξψλεη ν θαξπφο ≠ ΑΚ 1008 (εηδηθή πεξίπησζε

απηνδηθίαο). Ο ηδηνθηήηεο ηνπ βιαπηφκελνπ αθηλήηνπ κπνξεί λα αλαζέζεη ζε ηξίηνλ (θεπνπξφ,

κηζζσηή θιπ) ηελ άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηφο ηνπ απηνχ· κάιηζηα, θφβνληαο ηηο ξίδεο πνπ εηζρσξνχλ ή

ηα θιαδηά πνπ εθηείλνληαη ζην θηήκα ηνπ, κπνξεί λα ηα ηδηνπνηείηαη σο αληηζηάζκηζκα γηα ηηο

δαπάλεο ή ηελ εξγαζία πνπ θαηέβαιε γηα ηελ εθθνπή. Δπίζεο, ν γείηνλαο δελ επζχλεηαη γηα ηε βιάβε

πνπ ηπρφλ πξνμελήζεθε ζην δέληξν απφ ηελ θνπή, εθηφο αλ άζθεζε ην δηθαίσκά ηνπ θαηαρξεζηηθά,

νπφηε ηζρχεη ην ΑΚ 914. Ο θχξηνο ηνπ βιαπηφκελνπ έρεη θαη ηελ αξλεηηθή αγσγή (ΑΚ 1108), κε ηελ

νπνία κπνξεί λα δεηήζεη απφ ηνλ γείηνλα λα θφςεη θαη λα πάξεη απηφο ηηο ξίδεο ή ηα θιαδηά ηνπ

δέληξνπ ηνπ. Σν δηθαίσκα ηεο ΑΚ 1008 δελ ππφθεηηαη ζε παξαγξαθή.

ΙΙ. Πηώζε θαξπώλ ζε γεηηνληθό αθίλεην (ΑΚ 1009): Θεζπίδεηαη εμαίξεζε απφ ηα ΑΚ 1064 επ. Αλ,

φκσο, ην γεηηνληθφ αθίλεην είλαη θνηλήο ρξήζεο (π.ρ. πιαηεία, δξφκνο), ν θχξηνο ηνπ δέληξνπ δηαηεξεί

ηελ θπξηφηεηά ηνπ ζηνπο θαξπνχο πνπ έπεζαλ θαη κπνξεί λα ηνπο ζπιιέμεη.

§34. Μεξηθή ελνηθνδόκεζε ζε αθίλεην (AK 1010-1011): Γηθαηνινγία ηεο δηάηαμεο είλαη φηη

απηφο πνπ αλεγείξεη νηθνδνκή βγαίλεη έμσ απφ ηα φξηα ηνπ νηθνπέδνπ ηνπ απφ ζπγγλσζηή πιάλε θαη

νηθνδνκεί ζην έδαθνο ηνπ γείηνλα.

Ι. Πξνϋπνζέζεηο: α) Αλέγεξζε λέαο θαη απηεινύο νηθνδνκήο. // β) Από ηνλ θύξην > κπνξεί λα είλαη

θαη ν ζπγθχξηνο + απηφο πνπ νηθνδφκεζε αλ δελ είλαη κελ θχξηνο, είρε φκσο ηε ζπλαίλεζε ή

επαθνινχζεζε έγθξηζε, επίθηεζε ή θιεξνλφκεζε απφ κέξνπο ηνπ θπξίνπ. // γ) Επέθηαζε ηεο

νηθνδνκήο ζην γεηηνληθό αθίλεην. // δ) Καιή πίζηε ηνπ νηθνδνκήζαληνο > ππάξρεη, αλ θαηά ην

ρξφλν πνπ γίλεηαη ε επέθηαζε ζην γεηηνληθφ αθίλεην πηζηεχεη φηη ρηίδεη κέζα ζηα φξηα ηνπ θηήκαηφο

ηνπ· θξίλεηαη ππνθεηκεληθά. Όηαλ ν θχξηνο έρεη αλαζέζεη ζε ηξίηνλ ηελ αλέγεξζε ηεο νηθνδνκήο,

εθαξκφδνληαη αλαιφγσο νη ΑΚ 214-215 (εμεηάδεηαη ε θαιή ή θαθή πίζηε ηνπ ηξίηνπ)· αλ, φκσο,

ελήξγεζε ζχκθσλα κε νξηζκέλεο νδεγίεο ηνπ θπξίνπ, ν ηειεπηαίνο, εθφζνλ είλαη θαθφπηζηνο, δε

κπνξεί λα επηθαιεζηεί ηελ θαιή πίζηε ηνπ ηξίηνπ. // ε) Έιιεηςε έγθαηξεο δηακαξηπξίαο ηνπ γείηνλα

> πξέπεη λα κε δηακαξηπξήζεθε γηα ηελ επέθηαζε, πξηλ λα νινθιεξσζεί θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο

ηεο ε νηθνδνκή. Γελ ελδηαθέξνπλ νη ππνθεηκεληθνί ιφγνη, γηα ηνπο νπνίνπο ν γείηνλαο παξέιεηςε λα

ηελ θάλεη. Αλ απηνί πνπ δηθαηνχληαη λα δηακαξηπξεζνχλ είλαη πεξηζζφηεξνη, ε δηακαξηπξία ηνπ ελφο

δελ ελεξγεί θαη ππέξ ησλ άιισλ· αλ, φκσο, ην θηήκα πάλσ ζην νπνίν έγηλε ε επέθηαζε αλήθεη ζε

πεξηζζφηεξνπο εμ αδηαηξέηνπ, ε δηακαξηπξία ηνπ ελφο ζπγθπξίνπ σθειεί θαη ηνπο ππφινηπνπο (ΑΚ

1116). Η δηακαξηπξία κπνξεί λα απεπζπλζεί φρη κφλν απηνπξνζψπσο ζ’ απηφλ πνπ νηθνδνκεί αιιά

θαη ζηα βνεζεηηθά ηνπ πξφζσπα, εθφζνλ απηά είλαη εμνπζηνδνηεκέλα.

ΙΙ. πλέπεηεο: Σν δηθαζηήξην κπνξεί λα επηδηθάζεη θαη’ εχινγε θξίζε ηελ θπξηφηεηα ηνπ εδάθνπο

ζηνλ νηθνδνκήζαληα. Απηφο κε ηε ζεηξά ηνπ είλαη ππνρξεσκέλνο α) λα θαηαβάιεη ζε ρξήκα ηελ αμία

πνπ είρε απηό θαηά ην ρξόλν ηεο θαηάιεςεο θαη β) λα απνθαηαζηήζεη θάζε άιιε δεκία θαη εηδηθά

απηή πνπ πξνέξρεηαη απφ ηε κείσζε ηεο αμίαο ηνπ απνκέλνληνο νηθνπέδνπ.



ΙΙΙ. Αλάινγε εθαξκνγή ηεο ΑΚ 1010: α) Σε πεξίπησζε ύπαξμεο πεξηνξηζκέλνπ εκπξάγκαηνπ

δηθαηώκαηνο ηξίηνπ, ην νπνίν δε κπνξεί πηα λα αζθεζεί εμαηηίαο ηεο ελνηθνδόκεζεο, αθνχ ζην

θαηαιεθζέλ ηκήκα ην αληίζηνηρν δηθαίσκα απνζβήλεηαη > Δηδηθφηεξα, αλ ν ηξίηνο είρε δνπιεία, ηφηε

δηθαηνχηαη απνδεκίσζε (=απνθαηάζηαζε ηεο δεκίαο πνπ ππέζηε απφ ηελ νιηθή ή κεξηθή απψιεηα ηεο

δνπιείαο). Αλ ν ηξίηνο είρε ππνζήθε, απηή αθελφο πεξηνξίδεηαη ζην θηήκα ηνπ θηήκαηνο πνπ

απέκεηλε (ΑΚ 1322) θαη αθεηέξνπ κεηαηξέπεηαη ζε ελνρηθή αμίσζε κε αληηθείκελν ηελ θαζνξηζζείζα

απνδεκίσζε. // β) Απηόο πνπ νηθνδνκεί επεθηείλεη ηελ αλεγεηξόκελε νηθνδνκή ζε ζπλερόκελν

νηθόπεδν πνπ ηνπ αλήθεη > Σν δηθαίσκα ηεο ΑΚ 1010 γελλάηαη κφιηο, έλα απφ ηα δχν πεξηέιζεη κε

δηθαηνπξαμία ή εμαηηίαο αλαγθαζηηθήο εθηέιεζεο ζε άιινλ. // γ) Ο θύξηνο πνπ αλεγείξεη νηθνδνκή

ζην δηθό ηνπ θηήκα, ηελ επεθηείλεη θαιόπηζηα πάλσ ζην γεηηνληθό αθίλεην, ην νπνίν αλήθεη εμ

αδηαηξέηνπ ζ’ απηόλ θαη ζε θάπνηνλ ηξίην > Σν δηθαζηήξην ζα επηδηθάζεη ζηνλ ελάγνληα ην ηδαληθφ

κεξίδην ζπγθπξηφηεηαο. // δ) Ο νηθνδνκώλ δελ ππεξβαίλεη ηα όξηα ηνπ δηθνύ ηνπ νηθνπέδνπ, αιιά

παξαβηάδεη θαιόπηζηα κηα πξαγκαηηθή δνπιεία πνπ βαξύλεη ην αθίλεηό ηνπ. // ε) Απηόο πνπ

αλεγείξεη ηελ νηθνδνκή ή απηόο πνπ θαηέρεη ην θαηαιεθζέλ γεηηνληθό αθίλεην ή θαη νη δύν δελ

ήηαλ θύξηνη ησλ αθηλήησλ θαηά ην ρξόλν ηεο αλέγεξζεο ηεο νηθνδνκήο, αιιά όκσο είραλ

εγθαηαζηαζεί ζ’ απηά κεηά από παξαρώξεζε πνπ έγηλε > Αλ κεηά ηελ ελνηθνδφκεζε απνθηεζεί ε

θπξηφηεηα κε έθδνζε παξαρσξεηεξίνπ, κπνξεί λα εθαξκνζηεί ε ΑΚ 1010.

ΙV. Παξαγξαθή: Η αμίσζε ηεο ΑΚ 1010 ππφθεηηαη ζε εηθνζαεηή παξαγξαθή (ΑΚ 249). Η

παξαγξαθή αξρίδεη απφ ηε ζπληέιεζε ηεο ελνηθνδφκεζεο ζην γεηηνληθφ αθίλεην. Σν θαηά ηελ ΑΚ

1010 (δηαπιαζηηθφ) δηθαίσκα ηνπ ελνηθνδνκήζαληνο λα δεηήζεη απφ ην δηθαζηήξην ηελ επηδίθαζε

ηνπ θαηαιεθζέληνο ηκήκαηνο δελ ππφθεηηαη ζε παξαγξαθή.

§35. Τπνρξέσζε παξνρήο νδνύ (ΑΚ 1012): Όηαλ έλα αθίλεην είλαη πεξηνξηζκέλν ή πεξίθιεηζην

(=δελ έρεη δηέμνδν ζε δξφκν), ν λφκνο επηβάιιεη ηελ ππνρξέσζε ζηνπο ηδηνθηήηεο ησλ γεηηνληθψλ

αθηλήησλ λα παξέρνπλ ζηνλ θχξην δνπιεία νδνχ.

Ι. Πξνϋπνζέζεηο: α) Σηέξεζε αλαγθαίαο νδνύ πνπ λα εμππεξεηεί ηελ θαλνληθή θαη ζύκθσλε κε

ηνλ πξννξηζκό ηνπ εθκεηάιιεπζε (+ όηαλ ε ππάξρνπζα δίνδνο θξίλεηαη σο αλεπαξθήο γηα ηελ

θαλνληθή εθκεηάιιεπζε ηνπ αθηλήηνπ). Πφηε ζπκβαίλεη απηφ, θξίλεηαη αληηθεηκεληθά κε βάζε ηηο

ζπλζήθεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξίπησζεο. // β) Σε δξόκν > Η δίνδνο κπνξεί λα δεηεζεί κφλν κε

ζθνπφ ηελ έμνδν ζε θνηλφρξεζην δξφκν ή πιαηεία. Π.ρ. αλ κεηαμχ δχν αθηλήησλ πνπ αλήθνπλ ζηνλ

ίδην ηδηνθηήηε παξεκβάιιεηαη αθίλεην ηξίηνπ, ν θχξηνο ησλ δχν αθηλήησλ δε δηθαηνχηαη λα δεηήζεη

δίνδν κέζα ζην μέλν αθίλεην, απιψο γηα λα επηθνηλσλεί κε ην αθίλεηφ ηνπ ≠ αλ ην αθίλεην ππέξ ηνπ

νπνίνπ δεηεί ηε δίνδν ζηεξείηαη ηελ αλαγθαία έμνδν, ελψ ην άιιν αθίλεην έρεη ηέηνηα έμνδν. Όκνηα

κπνξεί λα δεηεζεί δίνδνο ζηελ πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ην γεηηνληθφ αθίλεην παξεκβάιιεηαη φρη

κεηαμχ ηνπ πεξίθιεηζηνπ θαη ηεο νδνχ αιιά κεηαμχ ηνπ πξψηνπ θαη άιινπ αθηλήηνπ, ζην νπνίν ν

θχξηνο ηνπ πεξίθιεηζηνπ έρεη δηθαίσκα δηέιεπζεο κέρξη ηνλ θνηλφρξεζην δξφκν. // γ) Γεηηνληθό

αθίλεην (≠θνηλόρξεζην) > Γπλαηή είλαη ε παξνρή δηφδνπ θαη απφ αθίλεην πνπ αλήθεη ζηελ ηδησηηθή

πεξηνπζία ηνπ Γεκνζίνπ, δήκνπ ή θνηλφηεηαο. // δ) Εθνύζηα ζηέξεζε ηεο επηθνηλσλίαο (ΑΚ 1014) >

ΓΔΝ πθίζηαηαη φηαλ ν θχξηνο, κεηαβάιινληαο ηνλ ηξφπν ρξήζεο θαη θάξπσζεο ηνπ αθηλήηνπ ηνπ,

θαηαξγεί απηφβνπια ηε κνλαδηθή δίνδν πνπ είρε πξνο ην δεκφζην δξφκν, ε νπνία –φκσο- δελ ήηαλ

επαξθήο γηα ην λέν απηφλ ηξφπν ρξήζεο θαη θάξπσζεο (=> ηζρχεη ε ΑΚ 1012). Γελ πξφθεηηαη γηα

απηφβνπιε ζηέξεζε, φηαλ ε αλάγθε παξνρήο δηφδνπ πξνέθπςε απφ ηελ εθ κέξνπο ηνπ θπξίνπ

κεηαβνιή ηνπ πξννξηζκνχ ή ηνπ ηξφπνπ εθκεηάιιεπζεο ηνπ αθηλήηνπ- π.ρ. ζηνλ αγξφ αλέγεηξε

εξγνζηάζην ή μελνδνρείν. Γηα ηελ εθαξκνγή ηεο ΑΚ 1014 (ε νπνία αληηηάζζεηαη φρη κφλν θαηά ηνπ

απηνβνχισο ελεξγήζαληνο ηδηνθηήηε, αιιά θαη θαηά ησλ θαζνιηθψλ θαη εηδηθψλ δηαδφρσλ ηνπ) δε



ιακβάλεηαη ππφςε ε ελέξγεηα ηξίησλ- π.ρ. ηνπ απινχ λνκέα ή θαηφρνπ. + ΑΚ 1015 (ε εθπνίεζε

πξέπεη λα είλαη εθνχζηα. ηε ξχζκηζε ππάγνληαη θαη νη θαζνιηθνί δηάδνρνη ησλ ζπκβαιιφκελσλ ≠

εηδηθνί δηάδνρνη, νη νπνίνη δηθαηνχληαη λα δεηήζνπλ ηε ζχζηαζε δνπιείαο κφλν θαηά ηελ ΑΚ 1012,

δει. κε θαηαβνιή απνδεκίσζεο θαη κάιηζηα είηε απφ ηνλ αληηζπκβαιιφκελν ηνπ δηθαηνπαξφρνπ ηνπο

είηε απφ ηνπο θπξίνπο ησλ γεηηνληθψλ αθηλήησλ πάλσ ζηα νπνία κπνξεί λα παξαζρεζεί δίνδνο).

ΙΙ. πλέπεηεο: α) Πξόζσπα δηθαηνύρνπ θαη ππνρξένπ > Η αμίσζε γηα παξνρή δηφδνπ δίλεηαη ζηνλ

θχξην ηνπ πεξίθιεηζηνπ αθηλήηνπ + ζηνλ επηθαξπσηή + ζηνλ θαζέλα απφ ηνπο ζπγθπξίνπο (ΑΚ 1116)

+ ζηνλ πνπβιηθηαλφ λνκέα ≠ ζε απηφλ πνπ θαηέρεη ην πεξίθιεηζην αθίλεην δπλάκεη ελνρηθνχ

δηθαηψκαηνο (π.ρ. θάηνρν). Τπφρξενο γηα ηελ παξνρή δνπιείαο νδνχ είλαη κφλν ν θχξηνο ηνπ

γεηηνληθνχ αθηλήηνπ ≠ απηνί πνπ έρνπλ πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα πάλσ ζην αθίλεην (φκσο,

πξέπεη λα ζπλελαρζνχλ καδί κε ηνλ θχξην· ην ίδην ηζρχεη θαη ζηελ πεξίπησζε πεξηζζφηεξσλ

ζπγθπξίσλ ηνπ ελδηάκεζνπ αθηλήηνπ). Αλ ε δίνδνο κπνξεί λα παξαζρεζεί είηε από ηνλ έλα είηε από

ηνλ άιιν γείηνλα, δει. αλ νη δξφκνη κε ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα επηθνηλσλήζεη ην αθίλεην είλαη

πεξηζζφηεξνη, ηφηε ν δηθαηνχρνο έρεη ηηο εμήο δπλαηφηεηεο -> i) λα επηιέμεη θαηά πνηνπ ζα εγείξεη ηελ

αγσγή // ii) λα ζηξέςεη ηελ αγσγή ηνπ θαηά ησλ θπξίσλ όισλ ησλ γεηηνληθώλ αθηλήησλ, από ηα

νπνία κπνξεί λα δηέιζεη δηαδεπθηηθά ε δίνδνο, θαη λα δεηήζεη ηε κία θαη επηθνπξηθά ηελ άιιε

δίνδν.

β) Καζνξηζκόο ηεο δηόδνπ > Μπνξεί λα γίλεη κε ζπκθσλία κεηαμύ δηθαηνύρνπ θαη ππνρξένπ, ε

νπνία πξέπεη λα πεξηβιεζεί ηνλ ηχπν ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ εγγξάθνπ θαη λα κεηαγξαθεί =>

πξαγκαηηθή δνπιεία πνπ ππάγεηαη ζηε ξχζκηζε ησλ ΑΚ 1118 επ. Η απνδεκίσζε έρεη ην ραξαθηήξα

αληηπαξνρήο, γη’ απηφ ηζρχνπλ θαη εδψ νη δηαηάμεηο γηα ηηο ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο (ΑΚ 374, 383).

≠ Αλ ηα κέξε δελ θαηαιήμνπλ ζε ζπκθσλία, ν δηθαηνχρνο κπνξεί λα πξνζθύγεη ζην δηθαζηήξην (ΑΚ

1013). Η ράξαμε ζα γίλεη κε θξηηήξην ηελ φζν ην δπλαηφ κηθξφηεξε επηβάξπλζε ησλ γεηηνληθψλ

αθηλήησλ. Αλ νη ελαγφκελνη είλαη θχξηνη πεξηζζφηεξσλ γεηηνληθψλ αθηλήησλ πνπ πεξηβάιινπλ ην

πεξίθιεηζην θηήκα, ην δηθαζηήξην ζα ραξάμεη ηε δίνδν ζην αθίλεην πνπ θξίλεηαη φηη παξέρεη ηε

ζπληνκφηεξε επηθνηλσλία κε ηνλ δεκφζην δξφκν.

γ) Απνδεκίσζε > Ο ελαγφκελνο γείηνλαο πξέπεη λα πξνζθέξεη ηε δίνδν ιακβάλνληαο αλάινγε

απνδεκίσζε (ΑΚ 1012), ε νπνία θαιχπηεη θάζε δεκία ηνπ θπξίνπ ηνπ βαξπλφκελνπ. Πεξηιακβάλεη

φρη κφλν ηε κείσζε ηεο αμίαο ηνπ γεηηνληθνχ αθηλήηνπ ιφγσ ηεο ζχζηαζεο ηεο δνπιείαο ή ηε κείσζε

ηεο πξνζφδνπ ηνπ, αιιά θαη θάζε άιιε δεκία πνπ πξνθχπηεη απφ ηε δεκηνπξγία ηνπ βάξνπο. Σν

δηθαζηήξην κπνξεί λα δηαηάμεη ηελ εθάπαμ θαηαβνιή ηεο απνδεκίσζεο ή –θαηά ηηο πεξηζηάζεηο θαη

κεηά απφ αίηεζε ηνπ ελάγνληνο- λα ηελ νξίζεη σο πεξηνδηθψο θαηαβιεηέα.

ΙΙΙ. Πξνζηαζία ηεο ρξήζεο δηόδνπ: Μεηά ηελ εθνχζηα παξαρψξεζε ηεο δηφδνπ ή ηνλ δηθαζηηθφ

θαζνξηζκφ ηεο ππάξρεη πηα πξαγκαηηθή δνπιεία δηφδνπ, ε νπνία δηέπεηαη θαη’ αξρήλ απφ ηηο

δηαηάμεηο γηα ηηο πξαγκαηηθέο δνπιείεο (ΑΚ 1016 -> ΑΚ 1125-1126, 1129-1132). Αλ ν θχξηνο ηνπ

δεζπφδνληνο αθηλήηνπ παξαθσιπζεί ή δηαηαξαρζεί ζηε ρξήζε ηεο δηφδνπ => ΑΚ 1132-1133 + ΑΚ

996 (ζε ζπλδ. κε 987, 989).

IV. Μεηαβνιή θαη θαηάξγεζε ηεο δηόδνπ: Αλ κεηαβιήζεθαλ νη αλάγθεο ή ν πξννξηζκόο ελόο από

ηα αθίλεηα, ν θχξηνο ηνπ δνπιεχνληνο (+ ηνπ δεζπφδνληνο) κπνξεί λα δεηήζεη κεηαβνιή ηνπ ηξφπνπ

άζθεζεο ή ηεο ζέζεο ηεο πξαγκαηηθήο δνπιείαο. Όηαλ, όκσο, νη αλάγθεο απηέο δελ ππάξρνπλ πηα

(αλ αλνίμεη λέα δίνδνο ή αλ -εμαηηίαο άιινπ ιφγνπ- παχζεη ε αλάγθε ηεο δηφδνπ πνπ ζπζηάζεθε- ΑΚ

1017), ε δίνδνο δελ έρεη ιφγν χπαξμεο. Ο ηδηνθηήηεο ηνπ βαξπλφκελνπ αθηλήηνπ κπνξεί λα δεηήζεη

ηελ θαηάξγεζή ηεο (κε δηθαζηηθή απφθαζε), αθνχ επηζηξέςεη ην πνζφ ηεο απνδεκίσζεο πνπ

αληηζηνηρεί ζηε κειινληηθή (=κεηά ηελ θαηάξγεζε) ρξήζε ηεο δηφδνπ. Γεληθά ε δνπιεία νδνχ

απνζβήλεηαη θαηά θαλφλα κε παξαίηεζε ηνπ δηθαηνχρνπ (ΑΚ 1134) ή κε αρξεζία (ΑΚ 1138-1141).



§36. Αλνρή ηνπ γείηνλα γηα επηζθεπέο (ΑΚ 1018): Η δηάηαμε αθνξά θαη ηελ αλαθαίληζε, ελψ

κπνξεί λα εθαξκνζηεί θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο αλεγεηξφκελεο λέαο νηθνδνκήο, φηαλ δελ είλαη δπλαηή

κε άιινλ ηξφπν ε εθηέιεζε ησλ αλαγθαίσλ εξγαζηψλ ζηα εμσηεξηθά ηνηρψκαηά (π.ρ. ησλ

επηρξηζκάησλ). Αμίσζε έρεη φρη κφλν ν ηδηνθηήηεο αιιά θαη απηφο πνπ πξνβαίλεη ζηελ αλέγεξζε

νηθνδνκήο, αλεμάξηεηα απφ ηελ ηδηφηεηά ηνπ. Τπφρξενο είλαη θαη’ αξρήλ ν θχξηνο ηνπ γεηηνληθνχ

αθηλήηνπ + απηφο πνπ αζθεί εμνπζία αλάινγε θαη’ έθηαζε κε εθείλε ηνπ θπξίνπ- π.ρ. λνκέαο ή

θάηνρνο.

Αξκόδην δηθαζηήξην είλαη ην εηξελνδηθείν, ελψ ε αλνρή γηα επηζθεπέο κπνξεί λα δεηεζεί θαη κε ηε

δηαδηθαζία ησλ αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ, εθφζνλ ζπληξέρεη επείγνπζα πεξίπησζε.

§37. ρέζεηο αλαθνξηθά κε ηα όξηα

Ι. Οξνζήκαλζε όκνξσλ αθηλήησλ (ΑΚ 1019): Η χπαξμε ζηαζεξψλ θαη εκθαλψλ νξνζήκσλ

εμαζθαιίδεη ηελ εμαηνκίθεπζε ησλ αθηλήησλ· αλ ακθηζβεηνχληαη, πξέπεη πξψηα λα εμαθξηβσζεί ε

αιεζηλή ζέζε ηνπο, ελ αλάγθε κε ηελ έγεξζε ηεο ζρεηηθήο αγσγήο (ΑΚ 1020). Σελ αγσγή εγείξεη ν

θχξηνο ελφο απφ ηα δχν φκνξα αθίλεηα· αλ απηφ αλήθεη ζε πεξηζζφηεξνπο θαηά ηδαληθά κέξε, ε

αγσγή αλήθεη ζε φινπο ηνπο ζπγθπξίνπο ή ζε θαζέλαλ απφ απηνχο ρσξηζηά (ΑΚ 1116). Η αμίσζε δελ

ππφθεηηαη ζε παξαγξαθή (ΑΚ 1032).

ΙΙ. Καλνληζκόο νξίσλ (ΑΚ 1020): Αλ ε νξηαθή γξακκή δχν ζπλερφκελσλ αθηλήησλ είλαη

ζπγθερπκέλε ή αβέβαηε θαη ακθηζβεηνχκελε, ην δηθαζηήξην ζα επηδηψμεη πξψηα λα εμαθξηβψζεη ηελ

νξηνζεηηθή γξακκή. Αλ απηφ είλαη αδχλαην, ζα πξνζδηνξίζεη ηα φξηα κε βάζε ηελ παξνχζα

θαηάζηαζε λνκήο· αλ, ηέινο, νχηε ε λνκή θαζελφο απφ ηνπο ηδηνθηήηεο κπνξεί λα εμαθξηβσζεί, ε

ακθηζβεηνχκελε έθηαζε θαηαλέκεηαη κεηαμχ ηνπο θαηά ίζα κέξε.

1. Η αγσγή > Γελ είλαη ππνρξεσηηθή, εθφζνλ ηα κέξε κπνξνχλ λα άξνπλ ηε ζχγρπζε ή ακθηζβήηεζε

κε ζχκβαζε κεηαμχ ηνπο. Σελ αγσγή έρεη ν θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ, θαζψο θαη –αλ απηφ αλήθεη ζε

πεξηζζφηεξνπο εμ αδηαηξέηνπ- φινη νη ζπγθχξηνη ή θαη θαζέλαο απφ απηνχο ρσξηζηά (ΑΚ 1116).

Δλαγφκελνο είλαη ν θχξηνο ηνπ ζπλνξεχνληνο αθηλήηνπ θαη –ζηελ πεξίπησζε ζπγθπξηφηεηαο- φινη νη

ζπγθχξηνη απφ θνηλνχ. Μεηά ηελ έγεξζε αγσγήο, ε δίθε πεξαηψλεηαη κε ηελ έθδνζε νξηζηηθήο

απφθαζεο· φηαλ απηή γίλεη ηειεζίδηθε, θαζνξίδεη ηε ζέζε ησλ νξίσλ. Η απφθαζε ηζρχεη θαη έλαληη

εθείλσλ πνπ έρνπλ πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα.

ΙΙΙ. Γηθαηώκαηα ζηα δηαρσξίζκαηα (ΑΚ 1021-1023):

Γηαρώξηζκα ζπλερόκελσλ αθηλήησλ > Η θπξηφηεηα θξίλεηαη θαηά ηηο γεληθέο δηαηάμεηο (ΑΚ

953-954). Αλ δει. ην δηαρψξηζκα βξίζθεηαη θνληά ζηα φξηα αιιά κέζα ζην έλα αθίλεην, αλήθεη ζηνλ

θχξην ηνπ αθηλήηνπ απηνχ. Αλ, φκσο, βξίζθεηαη πάλσ ζηελ νξηνζεηηθή γξακκή, θάζε ηδηνθηήηεο είλαη

θχξηνο ηφζνπ κέξνπο, φζν βξίζθεηαη πάλσ ζην έδαθφο ηνπ. Με άιια ιφγηα, θαζηεξψλεηαη ηεθκήξην

φηη, φηαλ ην δηαρψξηζκα βξίζθεηαη πάλσ ζηελ νξηνζεηηθή γξακκή θαη εμππεξεηεί θαη ηα δχν αθίλεηα,

δηθαηνχληαη λα ην ρξεζηκνπνηνχλ θαη νη δχν ηδηνθηήηεο. Αλ, φκσο, ην δηαρψξηζκα θείηαη απνθιεηζηηθά

πάλσ ζην έλα αθίλεην (=βξίζθεηαη απφ ηε κία ή ηελ άιιε πιεπξά ηεο νξηνζεηηθήο γξακκήο, ην

ηεθκήξην δελ ηζρχεη -> ν ηδηνθηήηεο ηνπ αθηλήηνπ απηνχ έρεη ηφηε φρη κφλν ηελ θπξηφηεηα αιιά θαη ην

δηθαίσκα απνθιεηζηηθήο ρξήζεο ηνπ δηαρσξίζκαηνο. Σν θαηά ΑΚ 1021 ηεθκήξην αλαηξέπεηαη, φηαλ

έλαο απφ ηνπο γείηνλεο απνδείμεη φηη είλαη θχξηνο νιφθιεξνπ ηνπ θαηαζθεπάζκαηνο ή αλ απνδείμεη

εμσηεξηθά ζεκεία/επηηφπηα ζπλήζεηα, απφ ηα νπνία πξνθχπηεη φηη ην δηθαίσκα ρξήζεο αλήθεη

απνθιεηζηηθά ζε απηφλ. Δθφζνλ ην δηθαίσκα ρξήζεο ηνπ δηαρσξίζκαηνο αλήθεη ζε πεξηζζφηεξνπο

απφ θνηλνχ, ηζρχνπλ ηα ΑΚ 788, 791. Κάζε ηδηνθηήηεο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεί νιφθιεξν ην



δηαρψξηζκα· ε ρξήζε πεξηνξίδεηαη αθελφο απφ ηνλ πξννξηζκφ θαη ηε θχζε ηνπ θαηαζθεπάζκαηνο θαη

αθεηέξνπ απφ ην δηθαίσκα ηνπ άιινπ γείηνλα γηα ζχγρξεζε (ΑΚ 1022 εδ. α’). Αλ παξαθσιχεηαη ζην

δηθαίσκά ηνπ γηα ζχγρξεζε, πξνζηαηεχεηαη θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηελ θπξηφηεηα (ΑΚ 1108) θαη ηε

λνκή (ΑΚ 989). Οη γείηνλεο, ηέινο, κπνξνχλ λα ξπζκίζνπλ κε ζπκθσλία ηε ρξήζε θαη δηνίθεζε ηνπ

δηαρσξίζκαηνο θαηά παξέθθιηζε απφ ηηο ΑΚ 1021-1022· κηα ηέηνηα ξχζκηζε ηζρχεη θαη έλαληη ησλ

εηδηθψλ δηαδφρσλ ηνπο.

Γέληξν ζηα όξηα > Καζηεξψλεηαη ηδηαίηεξε θαη αλαγθαζηηθή ζπγθπξηφηεηα εμ αδηαηξέηνπ

ησλ ηδηνθηεηψλ ησλ αθηλήησλ· ν θαζέλαο απφ απηνχο κπνξεί λα δεηήζεη ηελ θνπή ηνπ δέληξνπ, αιιά

κφλν φηαλ απηφ δε ρξεζηκεχεη σο νξφζεκν. Όζνλ αθνξά ηε ζπγθπξηφηεηα πάλσ ζην θνηλφ δέληξν,

ηζρχνπλ νη δηαηάμεηο γηα ηελ θνηλσλία (ΑΚ 785 εδ. β’, 786 θαη 794).

§38. ρέζεηο αλαθνξηθά κε ηα ύδαηα

Ι. Τπνρξεώζεηο από ηε ξνή ηνπ λεξνύ (ΑΚ 1024-1025): Πεξηιακβάλεηαη ην λεξφ πνπ έρεη θπζηθή

ξνή (π.ρ. βξφρηλν λεξφ· απηφ πνπ πξνέξρεηαη απφ πεγή, πεγάδη ή ιηψζηκν ρηνληνχ). Η παξάβαζε ησλ

θαηά ηηο ΑΚ 1024-1025 ππνρξεψζεσλ παξέρεη ζηνλ βιαπηφκελν γείηνλα ελνρηθφ δηθαίσκα λα

δεηήζεη απφ ηνλ βιάπηνληα ηελ άξζε ηνπ επηδήκηνπ θαηαζθεπάζκαηνο θαη ηελ παξάιεηςή ηνπ ζην

κάιινλ· αλ –εμαηηίαο ηνπ θαηαζθεπάζκαηνο- πξνθιήζεθε ήδε δεκία ζην γεηηνληθφ αθίλεην, ηζρχεη ην

ΑΚ 914 επ.

ΙΙ. Νεξό ηεο βξνρήο (ΑΚ 1026): Αλ ν θχξηνο ηεο νηθνδνκήο, θαηά παξάβαζε ηεο ππνρξέσζήο ηνπ,

δηνρεηεχεη ην βξφρηλν λεξφ ηεο ζηέγεο ζην θηήκα ηνπ γείηνλα, απηφο πξνζηαηεχεηαη είηε θαηά ηηο

δηαηάμεηο γηα πξνζβνιή ηεο θπξηφηεηαο (ΑΚ 1108) ή λνκήο (ΑΚ 989), είηε θαηά ηε δηαδηθαζία ησλ

αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ (βι. ΑΚ 1020).

ΙΙΙ. Νεξό γηα ρξήζε ρσξηνύ (ΑΚ 1027): O πεξηνξηζκφο πνπ νξίδεη ε δηάηαμε ηζρχεη κφλν αλ ν

θχξηνο ηνπ θηήκαηνο αθήλεη ην λεξφ λα ξέεη απφ ηελ πεγή φρη ζπλερψο αιιά θαηά δηαζηήκαηα (γηαηί

αλ ην λεξφ ξέεη ζπλερψο θαη απέθηεζε ήδε ζηαζεξή θνίηε έρεη γίλεη θνηλφρξεζην- ΑΚ 967- θαη νη

θάηνηθνη ηνπ ρσξηνχ πξνζηαηεχνληαη πιένλ ζχκθσλα κε ηηο εηδηθέο δηαηάμεηο γηα ηα πξάγκαηα θνηλήο

ρξήζεο). Σν λεξφ πξέπεη λα είλαη γηα ην ρσξηφ φρη απιψο ρξήζηκν, αιιά αλαγθαίν. Δθφζνλ

ζπληξέρνπλ νη ζρεηηθέο πξνυπνζέζεηο, νη θάηνηθνη ηνπ ρσξηνχ έρνπλ ελνρηθή αμίσζε θαηά ηνπ

ηδηνθηήηε ηνπ αθηλήηνπ γηα άξζε ηεο βιαβεξήο ελέξγεηαο θαη παξάιεηςή ηεο ζην κέιινλ· αλ απφ ηελ

ελέξγεηά ηνπ πξνέθπςε ζ’ απηνχο δεκία, εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο γηα ηηο αδηθνπξαμίεο. ε

πεξηπηψζεηο επείγνπζαο αλάγθεο κπνξεί λα δεηεζεί ε ιήςε αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ.

IV. Τπνρξεώζεηο ηνπ ηδηνθηήηε πεγαδηνύ ή πεγήο (ΑΚ 1028): Γελληέηαη αμίσζε ηνπ θπξίνπ ηνπ

γεηηνληθνχ θηήκαηνο θαηά ηνπ ηδηνθηήηε ηεο πεγήο ή ηνπ πεγαδηνχ, φρη γηα ρνξήγεζε λεξνχ αιιά γηα

παξαρψξεζε ζ’ απηφλ πξαγκαηηθήο δνπιείαο άληιεζεο λεξνχ {απαηηείηαη ζπκβνιαηνγξαθηθφ

έγγξαθν- ΑΚ 1121 εδ. β’ ζε ζπλδ. κε ΑΚ 1033). Πξέπεη ε πξνκήζεηα ηνπ λεξνχ απφ αιινχ λα κελ

είλαη δπλαηή γηα ηνλ γείηνλα ή λα είλαη δπλαηή κφλν κε δπζαλάινγε δαπάλε. Ο ηδηνθηήηεο ηνπ

πεγαδηνχ ή ηεο πεγήο δελ πξέπεη –εμαηηίαο ηεο ρνξήγεζεο λεξνχ- λα ζηεξείηαη ν ίδηνο ην λεξφ πνπ

ηνπ ρξεηάδεηαη κε απφιπηε άλεζε

V. Γηνρέηεπζε κέζα από γεηηνληθό αγξό (ΑΚ 1029-1030): Πξφθεηηαη γηα παξαρψξεζε πξαγκαηηθήο

δνπιείαο δηνρέηεπζεο λεξνχ. Απαηηείηαη θαηαβνιή απνδεκίσζεο ζηνλ βαξπλφκελν ηδηνθηήηε ηνπ

αγξνηηθνχ αθηλήηνπ. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο ιακβάλεηαη ππφςε θάζε δεκία πνπ ζα ππνζηεί ν

ηδηνθηήηεο ιφγσ ηεο κεξηθήο ζηέξεζεο ηεο ρξήζεο ή ηεο κείσζεο ηεο αμίαο ηνπ αθηλήηνπ ηνπ. Η



δηνρέηεπζε κέζα απφ ην αγξνηηθφ αθίλεην πξέπεη λα γίλεη κε ηνλ πην θαηάιιειν θαη ιηγφηεξν επαρζή

γηα ην αθίλεην ηξφπν + έηζη ψζηε λα κελ εκπνδίδνληαη ηα δηθαηψκαηα ησλ θπξίσλ ησλ άιισλ

γεηηνληθψλ αθηλήησλ.

VI. σιήλεο κέζα από γεηηνληθό αθίλεην (ΑΚ 1031): Γηα ράξε ησλ επηρεηξήζεσλ θνηλήο σθέιεηαο,

νη θχξηνη ησλ γεηηνληθψλ αθηλήησλ έρνπλ ηελ ππνρξέσζε λα αλέρνληαη ηε δηέιεπζε κέζα απφ απηά

ζσιήλσλ πδξαγσγψλ ή αεξίνπ ή ειεθηξηθψλ θαισδίσλ => παξαρψξεζε πξαγκαηηθήο δνπιείαο.

Απηνλφεηε παξεπφκελε ππνρξέσζε ηνπ βαξπλφκελνπ ηδηνθηήηε είλαη λα επηηξέςεη ζην αθίλεηφ ηνπ

αθελφο ηελ ελαπνζήθεπζε ηνπ απαξαίηεηνπ πιηθνχ θαη αθεηέξνπ ηελ είζνδν θαη παξακνλή ηνπ

δηθαηνχρνπ ή ησλ πξνζηεζέλησλ απηνχ γηα δηελέξγεηα ησλ αλαγθαίσλ εξγαζηψλ, έιεγρν ιεηηνπξγίαο

ηεο εγθαηάζηαζεο, επηρείξεζε ηπρφλ επηζθεπψλ θιπ. εκεηψλεηαη φηη πξέπεη λα α) πξνζηαηεύνληαη

ηα ζπκθέξνληα (θαη) ηνπ ηδηνθηήηε / β) ηνπ θαηαβάιιεηαη αλάινγε απνδεκίσζε / γ) γίλεηαη ε

εγθαηάζηαζε κε ηνλ πεξηζζόηεξν πξόζθνξν θαη ιηγόηεξν επαρζή ηξόπν. Αλ γίλεη ε εγθαηάζηαζε

ησλ ζσιήλσλ ή θαισδίσλ, ν θχξηνο ηνπ δνπιεχνληνο αθηλήηνπ έρεη ην δηθαίσκα λα δεηήζεη ηε

κεηαηφπηζε ηεο εγθαηάζηαζεο ζε άιιε ζέζε ηνπ αθηλήηνπ, θαη κάιηζηα κε δαπάλεο ηνπ θπξίνπ ηνπ

δεζπφδνληνο αθηλήηνπ, κφλνλ φηαλ απηφ επηβάιιεηαη απφ ην ζπκθέξνλ ηνπ δηθαηνχρνπ.

§39. Η εθδίθαζε ησλ δηαθνξώλ ηνπ γεηηνληθνύ δηθαίνπ: Δλάγσλ θαηά θαλφλα είλαη ν θχξηνο

ηνπ αθηλήηνπ, θαζψο θαη φζνη απνιακβάλνπλ ηελ πξνζηαζία ηνπ θπξίνπ ≠ ν απιφο θάηνρνο (->

πξνζηαηεχεηαη κε ηελ αγσγή δηαηάξαμεο ηεο λνκήο, αλ ζπληξέρνπλ νη φξνη ησλ ΑΚ 997 ζε ζπλδ. κε

989). Δλαγφκελνο ζπλήζσο είλαη κφλν ν θχξηνο ηνπ γεηηνληθνχ αθηλήηνπ + φπνηνο ρξεζηκνπνηεί ην

αθίλεην (βι. ΑΚ 1004, 1007)· ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο, φκσο, αλ ππάξρεη πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην

δηθαίσκα ζην βαξπλφκελν αθίλεην, ε αγσγή ζηξέθεηαη θαη θαηά ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηνχρνπ.

Αξκφδην είλαη ην εηξελνδηθείν, ελψ ηζρχεη ην απαξάγξαπην γηα ηηο πεξηζζφηεξεο απφ ηηο ελ ιφγσ

αμηψζεηο.


Η ΑΝΑΓΚΑΣΙΚΗ ΑΠΑΛΛΟΣΡΙΩΗ

§40. Έλλνηα: Αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε είλαη ε αθαίξεζε, κε κνλνκεξή πξάμε δηνηθεηηθήο αξρήο

θαη έλαληη θαηαβνιήο δηθαζηηθά θαζνξηδφκελεο απνδεκίσζεο, ηεο ηδηνθηεζίαο πξνζψπνπ γηα

δεκφζηα σθέιεηα πξνβιεπφκελε απφ ην λφκν + φηαλ κε επέκβαζε ηεο Πνιηηείαο νη εμνπζίεο ηνπ

θπξίνπ πεξηνξίδνληαη ζε ηέηνηα έθηαζε, ψζηε ε ηδηνθηεζία πνπ ηνπ απνκέλεη νπζηαζηηθά λα

αλαηξείηαη, δει. λα θαζίζηαηαη θελή πεξηερνκέλνπ.

§41. Πξνϋπνζέζεηο θαη δηαδηθαζία αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο: α) Ύπαξμε δεκόζηαο

σθέιεηαο (=ηνπ θνηλσληθνύ ζπλόινπ). / β) Πξνζδηνξηζκόο ηεο δεκόζηαο σθέιεηαο κε λόκν > Ο

λνκνζέηεο δηαγξάθεη ηα γεληθά φξηα ηεο δεκφζηαο σθέιεηαο θαη αλαζέηεη ζηε δηαθξηηηθή εμνπζία ηεο

Γηνίθεζεο ηελ απφθαλζε επί ηνπ δεηήκαηνο. / γ) Καηαβνιή ρξεκαηηθήο απνδεκίσζεο, ε νπνία

πξέπεη λα είλαη πξνεγνύκελε θαη πιήξεο > Πεξηιακβάλεη θαη ηηο δεκίεο, ηηο νπνίεο πθίζηαηαη ν

ηδηνθηήηεο επζέσο θαη άκεζα απφ ηελ απαιινηξίσζε. / δ) Καζνξηζκόο ηεο απνδεκίσζεο από ηα

πνιηηηθά δηθαζηήξηα.

Ι. Κήξπμε ηεο απαιινηξίσζεο: Ννείηαη ε πξάμε ηνπ αξκφδηνπ νξγάλνπ γηα ηελ αθαίξεζε ηεο

ηδηνθηεζίαο θαη ηελ θηήζε ηεο απφ ην Γεκφζην ή θάπνηνλ ηξίην => επέξρεηαη απφ ηε δεκνζίεπζε ηεο

απφθαζεο ζηε ΦΔΚ θαη απνηειεί αηνκηθή δηνηθεηηθή πξάμε.



ΙΙ. πληέιεζε ηεο απαιινηξίσζεο: Έρεη σο απνηέιεζκα ηελ εκπξάγκαηε κεηαβνιή, δει. ηελ

απψιεηα ηεο ηδηνθηεζίαο απφ ηνλ κέρξη ηψξα ηδηνθηήηε θαη ηελ θηήζε ηεο απφ ην Γεκφζην ή ηνλ

ηξίην. Δπέξρεηαη απφ ηελ θαηαβνιή ζην δηθαηνχρν ηεο απνδεκίσζεο ή απφ ηε δεκνζίεπζε ζηε ΦΔΚ

ηεο θαηάζεζεο ηεο απνδεκίσζεο ζην Σακείν Παξαθαηαζεθψλ θαη Γαλείσλ. Με ηε ζπληέιεζε ηεο

απαιινηξίσζεο ν κέρξη ηψξα ηδηνθηήηεο ππνρξενχηαη λα παξαδψζεη ην απαιινηξησζέλ· αλ αξλεζεί,

απνβάιιεηαη. Η κε ζπληέιεζε ηεο απαιινηξίσζεο κε ηελ θαηαβνιή ηεο νηθείαο απνδεκίσζεο κεηά

ηελ πάξνδν εχινγνπ ρξφλνπ ζπλεπάγεηαη ηελ άξζε ηεο.

§42. Γηάθξηζε ηεο αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο από ζπγγελείο έλλνηεο: α) Επίηαμε / β)

Δήκεπζε / γ) Αλαδαζκόο. (Οη έλλνηεο δελ αλαιχνληαη πεξαηηέξσ).

ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΔΣΑΡΣΟ

ΚΣΗΗ ΚΑΙ ΑΠΩΛΔΙΑ ΣΗ ΚΤΡΙΟΣΗΣΑ ΑΚΙΝΗΣΟΤ

§43. Κηήζε θπξηόηεηαο κε ζύκβαζε (ΑΚ 1033)

I. Πξνϋπνζέζεηο: α) Κπξηόηεηα ηνπ κεηαβηβάδνληνο > Γεληθφηεξεο θχζεο εμαίξεζε, αλάινγε κε

εθείλε ηεο ΑΚ 1036 ζρεηηθά κε ηα θηλεηά, δελ αλαγλσξίδεη ν λφκνο ζηα αθίλεηα· γηα λα επέιζεη ε

κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο πξέπεη, κάιηζηα, ν κεηαβηβάδσλ λα εμαθνινπζεί λα είλαη θχξηνο θαηά ην

ρξφλν κεηαγξαθήο ηνπ κεηαβηβαζηηθνχ ζπκβνιαίνπ. Καη’ εμαίξεζε, ν κε θχξηνο κπνξεί λα

κεηαβηβάζεη ηελ θπξηφηεηα αθηλήηνπ- βι. ΑΚ 1963, 2021, ε εθπνίεζε ηεο πησρεπηηθήο πεξηνπζίαο

απφ ηνλ ζχλδηθν πηψρεπζεο, 239 §1. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ν θχξηνο αθηλήηνπ δε κπνξεί λα ην

κεηαβηβάζεη, αλ ζηεξείηαη ηελ εμνπζία δηαζέζεσο (βι. θαη ΑΚ 175)- π.ρ. θχξηνο θαηαζρεκέλνπ

αθηλήηνπ, πησρεχζαο. // β) Σπκθσλία > Απνηειεί εκπξάγκαηε ζχκβαζε. // γ) Σπκβνιαηνγξαθηθό

έγγξαθν > Πξέπεη λα κλεκνλεχεη νπσζδήπνηε ηε λφκηκε αηηία, ελψ ε έιιεηςή ηνπ έρεη σο

απνηέιεζκα ηελ αθπξφηεηα ηεο δηθαηνπξαμίαο (ΑΚ 159 §1). Ο πσιεηήο πνπ παξέδσζε ηε λνκή ηνπ

αθηλήηνπ ζε εθηέιεζε κηαο ηέηνηαο άθπξεο ζχκβαζεο, κπνξεί λα δεηήζεη απφ ηνλ αγνξαζηή ηελ

απφδνζε ηεο λνκήο ηνπ πξάγκαηνο θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηνλ αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ. ηνλ ηχπν

ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ εγγξάθνπ ππφθεηηαη θαη ε πιεξεμνπζηφηεηα, φηαλ ε εθπνίεζε ηνπ αθηλήηνπ

πξφθεηηαη λα γίλεη κε άκεζν αληηπξφζσπν. ηελ πεξίπησζε εθπνίεζεο αθηλήηνπ απφ κε θχξην, ε

ηπρφλ ζπλαίλεζε ή έγθξηζε ηνπ θπξίνπ πξέπεη λα πεξηβιεζεί ηνλ ηχπν ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ

εγγξάθνπ. ηελ εληνιή γηα αγνξά αθηλήηνπ (ΑΚ 713) ηζρχεη ε αξρή ηνπ αηχπνπ. Αλ ζην ζπκβφιαην

αλαγξαθεί ηκήκα κηθξφηεξν απφ ην πξαγκαηηθφ, άθπξε είλαη ε ζχκβαζε σο πξνο ην επηπιένλ ηίκεκα·

δελ επεξεάδεηαη, φκσο, ην θχξνο ηεο πψιεζεο, ‘σο αχηε ελ ησ ζπκβνιαίσ εκθαλίδεηαη, ήηνη σο

γελνκέλε αληί ηνπ ελ απηψ αλαγξαθνκέλνπ ηηκήκαηνο ζεσξνχκελνπ σο ηνπ αιεζψο ζπκθσλεζέληνο’.

// δ) Νόκηκε αηηία > Δίλαη ε εθηέιεζε ελνρηθήο δηθαηνπξαμίαο, πνπ θαηαξηίζηεθε είηε πξηλ είηε

ηαπηφρξνλα κε ηελ εκπξάγκαηε, θαη ηδίσο ζχκβαζεο πνπ ζεκειηψλεη ππνρξέσζε κεηάζεζεο ηεο

θπξηφηεηαο. Η εκπξάγκαηε ζχκβαζε γηα ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο είλαη, ινηπφλ, αηηηψδεο

(=εμαξηάηαη απφ ηελ χπαξμε θαη ην θχξνο ηεο λφκηκεο αηηίαο). Αλ ε αηηία ππάξρεη θαη είλαη ηζρπξή

θαηά ηελ θαηάξηηζε ηεο δηθαηνπξαμίαο, αιιά εθιείςεη εθ ησλ πζηέξσλ -> ε εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία

δελ αλαηξέπεηαη αλαδξνκηθά· ν απνθηήζαο ππνρξενχηαη λα αλακεηαβηβάζεη ηελ θπξηφηεηα θαηά ηηο

δηαηάμεηο γηα ηνλ αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ (ΑΚ 904 επ.). // ε) Μεηαγξαθή ηεο εκπξάγκαηεο

δηθαηνπξαμίαο ζηα νηθεία βηβιία (ΑΚ 1192, 1198), ρσξίο λα απαηηείηαη θαη παξάδνζε ηνπ αθηλήηνπ

> Αλ κεηά ηε κεηαγξαθή ν πσιεηήο αξλείηαη λα παξαδψζεη ην αθίλεην ζηνλ αγνξαζηή, ν ηειεπηαίνο

κπνξεί λα επηδηψμεη δηθαζηηθά ηελ παξάδνζε είηε κε δηεθδηθεηηθή αγσγή (ΑΚ 1094) είηε κε ηελ

ελνρηθή αγσγή απφ ηελ πψιεζε (ΑΚ 513). Αλ ην αθίλεην παξαδφζεθε ζηνλ αγνξαζηή πξηλ ηε

κεηαγξαθή, απηφο βέβαηα δελ απέθηεζε θπξηφηεηα, αιιά i) αλ ν πσιεηήο δηεθδηθήζεη ην αθίλεην,



1095) ΙΙ ii) βαξχλεηαη κε ηνλ θίλδπλν ηεο ηπραίαο θαηαζηξνθήο ή ρεηξνηέξεπζεο ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ

522).

ΙΙ. Η εκπξάγκαηε ζύκβαζε εηδηθόηεξα: Αληίζεηα πξνο ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο θηλεηνχ

(φπνπ ε εκπξάγκαηε ζχκβαζε απνηειείηαη απφ ηε ζπκθσλία γηα κεηάζεζε ηεο θπξηφηεηαο θαη ηελ

παξάδνζε ηεο λνκήο- ΑΚ 1034), ζηελ εθπνίεζε αθηλήησλ ε εκπξάγκαηε ζχκβαζε ζπλίζηαηαη ζηε

ζπκβνιαηνγξαθηθή ζπκθσλία γηα κεηάζεζε ηεο θπξηφηεηαο. Η κεηαγξαθή απνηειεί φξν ηνπ ελεξγνχ·

αλ, ινηπφλ, κεηά ηελ θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο αιιά πξηλ ηε κεηαγξαθή πεζάλεη έλαο απφ ηνπο

ζπκβαιινκέλνπο ή θαηαζηεί αλίθαλνο γηα δηθαηνπξαμία, δελ εκπνδίδεηαη νχηε ε κεηαγξαθή νχηε ε

εκπξάγκαηε κεηαβνιή. Η εμαηηίαο ηπρφλ εηθνληθφηεηαο (ΑΚ 139) αθπξφηεηα ηεο εκπξάγκαηεο

ζχκβαζεο δελ βιάπηεη ηξίην, πνπ απέθηεζε ην αθίλεην απφ ηνλ (εηθνληθφ) θχξην, αγλνψληαο ηελ

θαηάζηαζε. Καηά ηελ ΑΚ 184, ε αθπξψζηκε δηθαηνπξαμία κεηά ηελ αθχξσζή ηεο εμνκνηψλεηαη κε

ηελ εμαξρήο άθπξε· άξα, αλαηξέπνληαη φια ηα απνηειέζκαηά ηεο αθφκε θαη απέλαληη ζε ηξίηνπο πνπ

δε γλψξηδαλ ην ειάηησκα, κε ηελ επηθχιαμε ησλ δηαηάμεσλ πνπ αθνξνχλ εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα

(ΑΚ 1203-1204 γηα ηα αθίλεηα).

ΙΙΙ. Πεξηνξηζκνί ζηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηόηεηαο αθηλήηνπ από εηδηθνύο λόκνπο: Γηάθνξεο

δηαηάμεηο λφκσλ απαγνξεχνπλ, πεξηνξίδνπλ ή εμαξηνχλ απφ εηδηθή άδεηα ηεο δεκφζηαο αξρήο ηε

κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο πάλσ ζε αθίλεηα >

Παξακεζόξηεο πεξηνρέο

Πνιενδνκηθή λνκνζεζία > Καζηεξψλεη δηθαίσκα πξνηίκεζεο ηνπ Γεκνζίνπ γηα ηα αθίλεηα

πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε νξηζκέλεο νηθηζηηθέο πεξηνρέο· εμάιινπ, λφκνο απαγνξεχεη ηε κεηαβίβαζε

θπξηφηεηαο πνπ ζπλεπάγεηαη ηε δεκηνπξγία κε άξηησλ νηθνπέδσλ.

Δαζηθή λνκνζεζία > Καζηεξψλεη δηθαίσκα πξνηίκεζεο ηνπ Γεκνζίνπ, πξνθεηκέλνπ γηα

ηδησηηθά δάζε θαη δαζηθέο εθηάζεηο κεγαιχηεξεο ησλ 50 ζηξεκκάησλ, ησλ νπνίσλ νη ηδηνθηήηεο

επηζπκνχλ λα ηα πσιήζνπλ.

Αγξνηηθή λνκνζεζία > Οη πεξηνξηζκνί αθνξνχλ ζηελ εμνπζία δηάζεζεο ηεο πεξηνπζίαο ηνπ

αγξφηε.

Οηθνδνκηθνί ζπλεηαηξηζκνί > Δπηβάιινληαη πεξηνξηζκνί ζηελ θηήζε θαη ηε κεηαβίβαζε ηεο

θπξηφηεηαο εδαθηθψλ εθηάζεσλ θαη αγξνηεκαρίσλ.

§44. Σαθηηθή ρξεζηθηεζία (ΑΚ 1041): Δίλαη πξσηφηππνο ηξφπνο θηήζεο θπξηφηεηαο θηλεηνχ ή

αθηλήηνπ. Αλ δει. θάπνηνο απνθηήζεη ηε λνκή αθηλήηνπ κε βάζε θάπνην λνκηθφ γεγνλφο θαηάιιειν

θαη’ αξρήλ λα πξνζπνξίζεη θπξηφηεηα (π.ρ. κεηαβηβαζηηθή ζχκβαζε θαη κεηαγξαθή), ε νπνία φκσο

ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε δε κεηαβηβάζηεθε, δηφηη ην λνκηθφ γεγνλφο έπαζρε απφ θάπνην

ειάηησκα, ηφηε εθείλνο πνπ απνθηά γίλεηαη θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ, εθφζνλ θαηά ηελ θηήζε ηεο λνκήο

ππήξμε θαιφπηζηνο θαη παξέκεηλε γηα δέθα ρξφληα ζηε λνκή ηνπ πξάγκαηνο.

Ι. Πξνϋπνζέζεηο: α) Πξάγκα δεθηηθό ρξεζηθηεζίαο ≠ ηα εθηφο ζπλαιιαγήο πξάγκαηα (ΑΚ 1054,

966). Τπάξρνπλ θαη πξάγκαηα εμαηξνχκελα απφ ηε ρξεζηθηεζία (=θαη’ αξρήλ δεθηηθά ρξεζηθηεζίαο,

ηα νπνία ν λφκνο γηα εηδηθνχο ιφγνπο εμαηξεί απφ απηή- π.ρ. ΑΚ 1055 (ζπκπιεξψλεη ηηο ΑΚ 258 ζε

ζπλδ. κε ηελ ΑΚ 1047), 1510, 1589-1654, 1666-1688, ηα αθίλεηα ηνπ Γεκνζίνπ (+ ησλ δήκσλ θαη

θνηλνηήησλ + ηεο Δθθιεζίαο). Σέινο, νξηζκέλα πξάγκαηα εθ θχζεσο απνθιείνληαη απφ ηε

ρξεζηθηεζία- π.ρ. ηα ζπζηαηηθά άιινπ πξάγκαηνο (ΑΚ 953), ε νκάδα πξαγκάησλ σο ζχλνιν θιπ.

β) Ννκή ηνπ πξάγκαηνο > ηα αθίλεηα (ΑΚ 1043 §2) νχηε κφλε ε θηήζε ηεο λνκήο, νχηε κφλε ε

κεηαγξαθή αξθνχλ γηα ηελ έλαξμε ηεο ρξεζηθηεζίαο. Ννκή ππάξρεη θαη φηαλ ε θαηνρή απνρσξίζηεθε

απφ απηή θαη βξίζθεηαη ζε ηξίηνλ. Γηα ηε λνκή σο πξνυπφζεζε ηεο ρξεζηθηεζίαο εθαξκφδνληαη ηα



ΑΚ 974 επ.· εδψ νξίδεηαη εηδηθά φηη ε θηήζε ηεο λνκήο πξέπεη λα δηθαηνινγείηαη απφ ηνλ ηίηιν. Η

λνκή (=θπζηθή εμνπζίαζε ηνπ πξάγκαηνο θαη βνχιεζε λα θαηέρεη ην πξάγκα σο δηθφ ηνπ) πξέπεη λα

ππάξρεη θαζ’ φινλ ηνλ αλαγθαίν γηα ηε ρξεζηθηεζία ρξφλν. Η ΑΚ 1046 εηζάγεη καρεηφ ηεθκήξην

λνκήο· ν αληίδηθνο κπνξεί λα ην θαηαξξίςεη, αλ αληαπνδείμεη φηη ν ρξεζηδεζπφδσλ δελ είρε δηαξθή

λνκή, αιιά ελδηάκεζα ηελ είρε ράζεη. Ο ζπγθχξηνο δε κπνξεί λα επηθαιεζηεί φηη απέθηεζε λνκή

ρξεζηθηεζίαο πάλσ ζην θνηλφ αθίλεην, πξνηνχ γλσζηνπνηήζεη ζηνπο άιινπο ζπγθπξίνπο ηελ

απφθαζή ηνπ λα λέκεηαη εθεμήο απνθιεηζηηθά γηα ηνλ εαπηφ ηνπ· ην ίδην ζπκβαίλεη θαη φηαλ ν

ζπγθιεξνλφκνο αμηψλεη πνζνζηφ κεγαιχηεξν απφ ηελ θιεξνλνκηθή ηνπ κεξίδα.

γ) Καιή πίζηε (ΑΚ 1042) > Δίλαη ε πεπνίζεζε ηνπ λνκέα θαηά ηελ θηήζε ηεο λνκήο φηη απέθηεζε

ηελ θπξηφηεηα· αλ, αληίζεηα, γλσξίδεη φηη δελ έγηλε θχξηνο ή ην αγλνεί απφ βαξηά ακέιεηα

(=παξάιεηςε ειέγρνπ ησλ νηθείσλ βηβιίσλ κεηαγξαθψλ), δελ ππάξρεη θαιή πίζηε. Όηαλ ν λνκέαο

γλσξίδεη ηελ χπαξμε ειαηηψκαηνο, είλαη αδηάθνξν αλ ε αθπξφηεηα ηεο θηήζεο νθείιεηαη πξάγκαηη ζε

απηφ ή ζε άιιν -> δει. φηαλ ν λνκέαο γλσξίδεη κελ θαηά ηελ θηήζε ηεο λνκήο ηελ αθπξφηεηα ηνπ

ηίηινπ, απφ πιάλε φκσο ηελ απνδίδεη ηελ αθπξφηεηα ζε άιιν ειάηησκα, ηφηε θαιή πίζηε δελ

ππάξρεη· ε πεπνίζεζε γηα ηελ θηήζε θπξηφηεηαο ιείπεη θαη, άξα, ρξεζηθηεζία δελ είλαη δπλαηή. Η

θαιή πίζηε ηνπ ρξεζηδεζπφδνληνο πξέπεη θαη αξθεί λα ππάξρεη θαηά ηελ θηήζε ηεο λνκήο απφ απηφλ

(ΑΚ 1044 εδ. α’)· αλ ν ρξεζηδεζπφδσλ πιεξνθνξεζεί αξγφηεξα ηελ έιιεηςε θπξηφηεηαο ηνπ

κεηαβηβάζαληνο ή ηελ αθπξφηεηα ηεο κεηαβίβαζεο, δελ εκπνδίδεηαη ε ρξεζηθηεζία (+ ΑΚ 1044 εδ.

β’). Η θαιή πίζηε δελ αξθεί κφλε ηεο, αιιά πξέπεη λα ζπλδέεηαη κε ηνλ λφκηκν ηίηιν. Σέινο, αλ ε

λνκή απνθηάηαη κε αληηπξφζσπν, ε θαιή πίζηε πξέπεη λα ππάξρεη ζ’ απηφλ (ΑΚ 214)· αλ, φκσο, ν

αληηπξφζσπνο ελήξγεζε κε βάζε ηηο νδεγίεο ηνπ αληηπξνζσπεπνκέλνπ, ν ηειεπηαίνο δε κπνξεί –γηα

πεξηζηαηηθά πνπ γλψξηδε ή φθεηιε λα γλσξίδεη- λα επηθαιεζηεί ηελ άγλνηα ηνπ αληηπξνζψπνπ (ΑΚ

215). Η θαιή πίζηε ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ ζα θξηζεί απφ ην φξγαλν, ην νπνίν ζχκθσλα κε ην

θαηαζηαηηθφ ην αληηπξνζσπεχεη.

δ) Νόκηκνο (ΑΚ 1041) ή λνκηδόκελνο ηίηινο (ΑΚ 1043) > Ωο λόκηκνο ηίηινο λνείηαη ην λνκηθφ

εθείλν γεγνλφο πνπ θαη’ αξρήλ είλαη θαηάιιειν λα πξνζπνξίζεη θπξηφηεηα ζηνλ απνθηψληα, ζηε

ζπγθεθξηκέλε φκσο πεξίπησζε δελ ηελ πξνζπφξηζε ζ’ απηφλ ιφγσ ειαηηψκαηνο, απφ ην νπνίν

έπαζρε = κπνξεί λα είλαη νπνηνζδήπνηε ηξφπνο θηήζεο θπξηφηεηαο, είηε πξσηφηππνο είηε παξάγσγνο.

ηα αθίλεηα δε κπνξεί λα ππάξμεη λφκηκνο ηίηινο ρσξίο κεηαγξαθή ηνπ νηθείνπ ζπκβνιαίνπ => ν

ρξφλνο ηεο ρξεζηθηεζίαο δελ αξρίδεη λα ηξέρεη πξηλ απφ ηελ εκέξα κεηαγξαθήο ηνπ ηίηινπ. Καηά ηε

λνκνινγία, λφκηκνο ηίηινο ππάξρεη ζηελ θιεξνλνκία, ζηε δηαλνκή θαη ζην ζπκβηβαζκφ ≠ ζηνλ

εηθνληθφ ηίηιν (ΑΚ 138), ζην άθπξν ζπκβφιαην (ΑΚ 179), ζηελ άθπξε δηαζήθε, ζηελ θαηαδίθε ζε

δήισζε βνπιήζεσο θαη ζην πξνζχκθσλν πψιεζεο, δσξεάο ή δηαλνκήο. Ννκηδόκελνο ηίηινο, απφ

ηελ άιιε, είλαη αθελφο ν αλχπαξθηνο (ηνλ νπνίν ν λνκέαο δηθαηνινγεκέλα λφκηζε φηη ππάξρεη) θαη

αθεηέξνπ ν άθπξνο (ηνλ νπνίν δηθαηνινγεκέλα ζεψξεζε σο έγθπξν). Αλάκεζα ζηα ειαηηψκαηα δελ

πεξηιακβάλεηαη ε έιιεηςε θπξηφηεηαο ηνπ δηθαηνπαξφρνπ. Καηά ηε λνκνινγία, λνκηδφκελνο ηίηινο

ππάξρεη ζην άθπξν ζπκβφιαην ≠ ζην ζπκβνιαηνγξαθηθφ πξνζχκθσλν αγνξάο αθηλήηνπ, ζηνλ

εηθνληθφ ηίηιν (ελ γλψζεη κάιηζηα ηνπ ρξεζηδεζπφδνληνο), ε δήισζε πεξί απνδνρήο ηεο

θιεξνλνκίαο. Καηά ηελ ΑΚ 1043 §1, φηαλ ππάξρεη λνκηδφκελνο ηίηινο, εθηφο απφ ηηο θαηά ηελ ΑΚ

1041 πξνυπνζέζεηο ηεο ρξεζηθηεζίαο (λνκή, θαιή πίζηε, ρξφλνο), απαηηείηαη θαιή πίζηε θαη γηα ηνλ

ηίηιν- βι. θαη ΑΚ 1042. Η θαιή πίζηε γηα ηελ χπαξμε λφκηκνπ ηίηινπ δελ αλαπιεξψλεη πάληα ηελ

έιιεηςή ηνπ- βι. ΑΚ 1043 (εηδηθά γηα ηα αθίλεηα). Αλ δελ ηεξήζεθαλ νη αλαγθαίεο δηαηππψζεηο γηα

ηελ θηήζε θπξηφηεηαο (ΑΚ 1033), ν λφκνο ζεσξεί φηη δελ δηθαηνινγείηαη ε πεπνίζεζε ηνπ λνκέα φηη

απέθηεζε θπξηφηεηα.

ε) Πάξνδνο νξηζκέλνπ ρξόλνπ (ΑΚ 1041) > Αξρίδεη ηελ επφκελε απφ ηελ θηήζε ηεο λνκήο (ΑΚ 241

§1) θαη ζπκπιεξψλεηαη κε ηελ παξέιεπζε ηεο αληίζηνηρεο εκεξνκελίαο ηνπ ηειεπηαίνπ έηνπο (ΑΚ

243 §3). i) Πξνζαύμεζε (ΑΚ 1051-1052) - Πνιιέο θνξέο ν ρξεζηδεζπφδσλ δελ παξακέλεη ζηε λνκή

ηνπ πξάγκαηνο κέρξη ηε ζπκπιήξσζε ηνπ ρξφλνπ ηεο ρξεζηθηεζίαο, αιιά είηε πεζαίλεη θαη



θιεξνλνκείηαη απφ άιινλ είηε κεηαβηβάδεη ην πξάγκα ζε ηξίηνλ => ν θαζνιηθφο ή εηδηθφο δηάδνρνο

κπνξεί λα ζπλππνινγίζεη ην ρξφλν ηνπ δηθαηνπαξφρνπ ηνπ ζηνλ δηθφ ηνπ (αδηάθνξν αλ είλαη

θαιφπηζηνο ή φρη). Γίλεηαη δεθηφ φηη αλ ην πξάγκα κεηαβηβάζηεθε απφ ηνλ ρξεζηδεζπφδνληα ζε

ηξίηνλ, επέζηξεςε φκσο πάιη ζηε λνκή ηνπ ζπλεπεία αλαηξνπήο ή καηαίσζεο ηεο κεηαβίβαζεο, ν

ελδηάκεζνο ρξφλνο ππνινγίδεηαη ζην ρξφλν ηνπ ρξεζηδεζπφδνληνο. Η ΑΚ 1052 επεθηείλεη ηε

δπλαηφηεηα ζπλππνινγηζκνχ ηνπ ρξφλνπ ρξεζηθηεζίαο ζε κία πεξίπησζε πνπ δελ ελέρεη δηαδνρή. ΙΙ

ii) Αλαζηνιή (ΑΚ 1047) – Ο ρξφλνο ηεο αλαζηνιήο δελ ππνινγίδεηαη ζην ρξφλν ρξεζηθηεζίαο· ν

ρξφλνο, φκσο, πνπ πέξαζε κέρξη ηελ αλαζηνιή δε ράλεηαη, αιιά ζπλερίδεηαη κεηά ηελ παχζε ηεο (ΑΚ

255-259) ΙΙ iii) Δηαθνπή (ΑΚ 1048-1049) – Ο ρξφλνο κέρξη ηε δηαθνπή δελ ππνινγίδεηαη· κεηά ηε

ιήμε ηεο δηαθνπήο είλαη δπλαηή ε έλαξμε λέαο ρξεζηθηεζίαο (ΑΚ 1050). εκεηψλνληαη ηα εμήο:

Απώιεηα ηεο λνκήο επέξρεηαη, φηαλ εθιείςεη ε θπζηθή εμνπζία πάλσ ζην πξάγκα ή ε δηάλνηα θπξίνπ

ή θαη ηα δχν ≠ κε ην ζάλαην ηνπ ρξεζηδεζπφδνληνο. Η δηαθνπή ηεο ρξεζηθηεζίαο εμαηηίαο ηεο

απψιεηαο ηεο λνκήο δελ αλαηξέπεηαη νχηε καηαηψλεηαη κε ηελ αλάθηεζε ηεο ηειεπηαίαο απφ εθείλνλ

πνπ ηελ έραζε, εθηφο αλ ηζρχεη ην ΑΚ 1048 εδ. β’. Με ηελ αλάθηεζε ηεο λνκήο αξρίδεη λέα

ρξεζηθηεζία, ε νπνία κπνξεί λα είλαη ηαθηηθή ή έθηαθηε (αλεμάξηεηα απφ ην ηη ήηαλ απηή πνπ

δηαθφπεθε). Η ΑΚ 1048 §2 πξέπεη λα εθαξκνζηεί θαη’ αλαινγία φηαλ ζπλεπεία αλαζηνιήο

παξαγξαθήο δελ ζπκπιεξψζεθε ε εηήζηα παξαγξαθή ηεο αγσγήο πεξί απνβνιήο θαη αλάθηεζε ηεο

λνκήο ή ε έγεξζε ηεο αγσγήο επήιζε κεηά ηελ πάξνδν ηνπ έηνπο, αιιά πξηλ ηε ζπκπιήξσζε ηεο

εηήζηαο παξαγξαθήο + φηαλ ε αθνχζηα απψιεηα ηεο λνκήο επήιζε φρη ζπλεπεία απνβνιήο θαη εθφζνλ

ν λφκνο παξέρεη κέζα ζην έηνο δηθαίσκα αλάθηεζεο (ΑΚ 1070) ή απνθαηάζηαζεο (ΑΚ 1072) ηεο

λνκήο. Γηαθνπή επέξρεηαη θαη ιόγσ έγεξζεο αγσγήο (≠ε αγσγή απνβνιήο απφ ηε λνκή ή ε αίηεζε

γηα ιήςε αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ) -> ελεξγεί κφλν ππέξ απηνχ πνπ ηελ πξνθάιεζε θαη απηψλ πνπ ηνλ

δηαδέρηεθαλ κεηά ηελ έλαξμε ηεο δίθεο. Δπνκέλσο, αλ ν ελάγσλ δελ ήηαλ θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο,

κπνξεί ζην κεηαμχ λα ζπκπιεξσζεί ε ρξεζηθηεζία ελαληίνλ ηνπ αιεζηλνχ θπξίνπ, αθνχ ππέξ απηνχ

δελ ελεξγεί ε δηαθνπή. Η ΑΚ 1048 εδ. γ’ αλαθέξεηαη ζηηο ΑΚ 261-263 θαη 269. Πξνθχπηεη φηη είλαη

δπλαηή ε ζπκπιήξσζε ηεο ρξεζηθηεζίαο ελ επηδηθία, αλ απφ ηελ έγεξζε ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο ή

ηελ ηειεπηαία δηαδηθαζηηθή πξάμε ησλ δηαδίθσλ ή ηνπ δηθαζηεξίνπ παξήιζε άπξαθην ην

απαηηνχκελν ηξηεηέο, δεθαεηέο ή εηθνζαεηέο δηάζηεκα. Η λέα ρξεζηθηεζία πνπ αξρίδεη απφ ηελ

έγεξζε ηεο αγσγήο ή απφ ηελ ηειεπηαία δηαδηθαζηηθή πξάμε δελ απνθιείεηαη λα είλαη ηαθηηθή,

εθφζνλ ζπληξέρεη ην ζηνηρείν ηεο θαιήο πίζηεο. Η ΑΚ 1050 νξίδεη φηη ην είδνο ηεο λέαο ρξεζηθηεζίαο

εμαξηάηαη απφ ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ ζπληξέρνπλ θαηά ηελ έλαξμή ηεο· απηή αξρίδεη αλάινγα κε ην

ιφγν δηαθνπήο. Αλ ε παιαηά δηαθφπεθε έλεθα απψιεηαο ηεο λνκήο, ε λέα αξρίδεη κε ηελ αλάθηεζή

ηεο· αλ δηαθφπεθε έλεθα εγέξζεσο αγσγήο απφ ηνλ θχξην, ε λέα αξρίδεη απφ ηελ έγεξζε ηεο αγσγήο ή

απφ ηελ ηειεπηαία δηαδηθαζηηθή πξάμε ησλ δηαδίθσλ ή ηνπ δηθαζηεξίνπ.

ΙΙ. Απνηειέζκαηα: α) Κηήζε θπξηόηεηαο από ηνλ ρξεζηδεζπόδνληα (ΑΚ 1041) > Η ρξεζηθηεζία

απνηειεί πξσηφηππν ηξφπν θηήζεο· κε ηε ζπκπιήξσζε ηνπ ρξφλνπ ρξεζηθηεζίαο απνζβήλεηαη ε

κέρξη ηψξα θπξηφηεηα θαη ν ρξεζηδεζπφδσλ απνθηά λέα θπξηφηεηα + απνθηά θπξηφηεηα ζηα

παξαξηήκαηα ηνπ αθηλήηνπ, εθφζνλ είρε θαη ζ’ απηά λνκή ρξεζηθηεζίαο. Η έθηαζε ηεο θπξηφηεηαο

πνπ απνθηάηαη πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ έθηαζε ηεο λνκήο ηνπ ρξεζηδεζπφδνληνο. Αλ νη

ρξεζηδεζπφδνληεο είλαη πεξηζζφηεξνη θαη έρνπλ ζπλλνκή ζην πξάγκα, γίλνληαη ζπγθχξηνη θαη’

ηδαληθά κέξε. Αλ, φκσο, ιείπνπλ απφ θάπνηνλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο ρξεζηθηεζίαο, νχηε ν ίδηνο απνθηά

θπξηφηεηα νχηε ε κεξίδα ηνπ πξνζαπμάλεη απηέο ησλ άιισλ. // β) Απόζβεζε ησλ πεξηνξηζκέλσλ

εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ ησλ ηξίησλ πάλσ ζην πξάγκα (ΑΚ 1053) > Σα δηθαηψκαηα πξέπεη λα

ππήξραλ ήδε πάλσ ζην πξάγκα θαηά ηελ θηήζε ηεο λνκήο. Μάιηζηα, απηά δελ απνζβήλνληαη απφ

κφλν ην ιφγν φηη απνζβέζηεθε ε θπξηφηεηα· είλαη αλαγθαίν λα ζπληξέρνπλ θαη σο πξνο απηά νη

πξνυπνζέζεηο ηεο ρξεζηθηεζίαο. Δίλαη δπλαηφ λα απνθηεζεί ε θπξηφηεηα φρη κε ρξεζηθηεζία αιιά κε



άιινλ ηξφπν (κεηαβίβαζε, θιεξνλνκηθή δηαδνρή θιπ) θαη λα ππάξμεη κφλν ρξεζηθηεζία

ειεπζέξσζεο.

ΙΙΙ. Υξεζηθηεζία θαη αδηθαηνιόγεηνο πινπηηζκόο: Όπνηνο ράλεη ηελ θπξηφηεηα ή πεξηνξηζκέλν

εκπξάγκαην δηθαίσκα ζπλεπεία ηεο ρξεζηθηεζίαο, δελ έρεη ηελ απαίηεζε ηνπ αδηθαηνιφγεηνπ

πινπηηζκνχ θαηά ηνπ ρξεζηδεζπφδνληνο. Οη ΑΚ 1041-1055, κάιηζηα, δίλνπλ ζηνλ ρξεζηδεζπφδνληα

causa ex lege γηα δηαηήξεζε ηνπ πινπηηζκνχ.

IV. Γηθνλνκηθά: Ο ηζρπξηδφκελνο φηη απέθηεζε θπξηφηεηα κε ρξεζηθηεζία πξέπεη λα απνδείμεη ηε

λνκή, ηελ θαιή πίζηε ηνπ, ην λφκηκν ηίηιν θαη ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ => απηφο πνπ αξλείηαη ηελ

θηήζε θπξηφηεηαο, κε ην αηηηνινγηθφ φηη ην πξάγκα δελ είλαη δεθηηθφ ρξεζηθηεζίαο ή εμαηξείηαη απφ

απηή, πξέπεη λα απνδείμεη ηνλ ηζρπξηζκφ ηνπ γηαηί πξνηείλεη έλζηαζε. Δθείλνο πνπ επηθαιείηαη ηε

δηαθνπή ηεο ρξεζηθηεζίαο, βαξχλεηαη κε ηελ απφδεημε ηνπ ηζρπξηζκνχ ηνπ.

V. Σαθηηθή ρξεζηθηεζία θαη θηεκαηνιόγην: Οη δηαηάμεηο ηνπ θηεκαηνινγίνπ δελ θαηαξγνχλ ηελ

ηαθηηθή ρξεζηθηεζία· απιψο πεξηνξίδνπλ ηε ζεκαζία ηεο, δεδνκέλνπ φηη ν θαιφπηζηνο ηξίηνο (πνπ

εκπηζηεχεηαη ηελ έζησ αλαθξηβή θηεκαηνινγηθή εγγξαθή, απνθηά ακέζσο θπξηφηεηα, ρσξίο λα

ρξεηάδεηαη λα αλακείλεη ηελ πάξνδν νπνηνπδήπνηε ρξφλνπ. Μεηαγελέζηεξε θαθή πίζηε ηνπ

ρξεζηδεζπφδνληνο δελ βιάπηεη, εθφζνλ ππάξρεη θαιή πίζηε ηνπ θαηά ηελ απφθηεζε ηεο λνκήο (ΑΚ

1044). Αλ ζην κεηαμχ ζπληξέμνπλ θαη νη ππφινηπεο πξνυπνζέζεηο ηεο ηαθηηθήο ρξεζηθηεζίαο, ηφηε ν

εγγεγξακκέλνο δελ ζα είλαη πιένλ αδηθαηνινγήησο πινπηήζαο θαη, άξα, ζα απνθιείεηαη αγσγή βάζεη

ησλ ΑΚ 904 επ.

§45. Έθηαθηε ρξεζηθηεζία (ΑΚ 1045): Ο λνκέαο πξάγκαηνο γίλεηαη θχξηφο ηνπ κεηά ηελ

πάξνδν νξηζκέλνπ ρξφλνπ, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη νχηε θαιή πίζηε νχηε ηίηινο. Ο ζεζκφο απηφο

απνηειεί νπζηαζηηθά ζπκπιήξσκα ηεο παξαγξαθήο (ΑΚ 247-278).

Ι. Πξνϋπνζέζεηο: α) Πξάγκα δεθηηθό ρξεζηθηεζίαο > Γελ είλαη δπλαηή πάλσ ζε πξάγκαηα πνπ

είλαη αλεπίδεθηα ρξεζηθηεζίαο (ΑΚ 1054) ή εμαηξνχληαη απφ απηή (ΑΚ 1055). // β) Ννκή ηνπ

πξάγκαηνο > Γελ είλαη αλεπίιεπηε νχηε ρξεηάδεηαη θαιή πίζηε ηνπ λνκέα. Απηφ ζεκαίλεη φηη θαη ν

θιέθηεο θηλεηνχ ή απηφο πνπ απέβαιε βίαηα ηνλ θχξην απφ ην αθίλεην απνθηά θπξηφηεηα κε έθηαθηε

ρξεζηθηεζία, αλ παξακείλεη είθνζη ρξφληα ζηε λνκή ηνπ πξάγκαηνο. Ο λνκέαο θιεξνλνκίαο κπνξεί λα

απνθηήζεη ηελ θπξηφηεηα θιεξνλνκηαίσλ αθηλήησλ κε έθηαθηε ρξεζηθηεζία, δε κπνξεί λα αληηηάμεη

φκσο ηελ θηήζε θπξηφηεηαο απέλαληη ζηνλ αιεζηλφ θιεξνλφκν κέρξη ηελ παξαγξαθή ηεο πεξί

θιήξνπ αγσγήο (ΑΚ 1879). Ο εμ αδηαηξέηνπ ζπγθχξηνο αθηλήηνπ, επεηδή ζεσξείηαη φηη θαηέρεη ην

πξάγκα θαη ζην φλνκα ησλ ινηπψλ ζπγθπξίσλ, δε κπνξεί λα αληηηάμεη έλαληη απηψλ ηελ έθηαθηε

ρξεζηθηεζία, αλ δελ εθδειψζεη ηελ απφθαζή ηνπ λα λέκεηαη εθεμήο ην πξάγκα απνθιεηζηηθά γηα ηνλ

εαπηφ ηνπ θαη ιάβνπλ γλψζε ηεο απφθαζεο απηήο θαη νη άιινη ζπγθχξηνη. // γ) Πάξνδνο νξηζκέλνπ

ρξόλνπ > Δίλαη ε εηθνζαεηία, αδηάθνξν αλ πξφθεηηαη γηα θηλεηφ ή αθίλεην. Οη 1046-1050 ηζρχνπλ θαη

ζηελ έθηαθηε ρξεζηθηεζία. εκεηώλνληαη θαη ηα εμήο > i) Δηαδνρή ζηε ρξεζηθηεζία. Ο θαζνιηθφο

ή εηδηθφο δηάδνρνο κπνξεί –ρσξίο άιιν- λα ζπλππνινγίζεη ζηε δηθή ηνπ λνκή ηνλ ρξφλν ηεο λνκήο

ηνπ δηθαηνπαξφρνπ ηνπ, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα είλαη θαιφπηζηνο. II ii) Εηδηθή δηαδνρή. Γηα λα

ζπλππνινγίζεη ν ρξεζηδεζπφδσλ ζηε λνκή ηνπ θαη ηε λνκή ηνπ δηθαηνπαξφρνπ ηνπ, πξνθεηκέλνπ λα

ζπκπιεξσζεί ε εηθνζαεηία ηεο έθηαθηεο ρξεζηθηεζίαο, δελ απαηηείηαη εηδηθή δηαδνρή ζην δηθαίσκα

ηεο θπξηφηεηαο πάλσ ζην πξάγκα αιιά απιψο δηαδνρή ζηε λνκή. Απηή επέξρεηαη θαηά ηελ ΑΚ 976

κε άηππε θαη αλαηηηψδε ζχκβαζε, ε νπνία έρεη ηελ έλλνηα φηη ζηνλ απνθηψληα κεηαβηβάδεηαη ε ίδηα

λνκή πνπ είρε απηφο πνπ κεηαβηβάδεη θαη παξαδίδεη ην πξάγκα. Ο εηδηθφο δηάδνρνο ζηε λνκή



δηθαηνχηαη, ινηπφλ, λα πξνζκεηξήζεη ζην ρξφλν ηεο λνκήο ηνπ ην ρξφλν ηεο λνκήο ηνπ δηθαηνπαξφρνπ

ηνπ θαη έηζη λα ζπκπιεξψζεη ηελ απαηηνχκελε εηθνζαεηία. Γε κπνξεί, φκσο, λα επηθαιεζηεί ζηνλ

ζπλππνινγηζκφ απηφ, πξνθεηκέλνπ λα αληηηάμεη θπξηφηεηα ελαληίνλ ηνπ ίδηνπ ηνπ δηθαηνπαξφρνπ ηνπ

ή ελαληίνλ εθείλνπ ζηνλ νπνίν ν δηθαηνπάξνρνο κεηαβίβαζε ηελ θπξηφηεηα κε ζχκβαζε λφκηκα

κεηαγξακκέλε. II iii) Καζνιηθή δηαδνρή. Γηα λα ζπλππνινγίζεη ν θιεξνλφκνο ζην ρξφλν λνκήο ηνπ

θαη ην ρξφλν λνκήο ηνπ θιεξνλνκνχκελνπ, δελ είλαη αλαγθαία (πξνθεηκέλνπ γηα ηα αθίλεηα) απνδνρή

ηεο θιεξνλνκίαο κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν θαη κεηαγξαθή ηνπ ή έθδνζε θιεξνλνκεηεξίνπ θαη

κεηαγξαθή ηνπ.

ΙΙ. Απνηειέζκαηα: Δπέξρεηαη απφζβεζε ηφζν ηεο πξνεγνχκελεο θπξηφηεηαο (ΑΚ 1045) φζν θαη ησλ

ηπρφλ πεξηνξηζκέλσλ εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ, ηα νπνία ππήξραλ θαηά ηελ θηήζε ηεο λνκήο θαη

αλήθαλ ζε ηξίηνπο (ΑΚ 1053). Ο ρξεζηδεζπφζαο απνθηά ειεχζεξε θπξηφηεηα, αθφκε θη αλ γλψξηδε

ηελ χπαξμε ησλ πεξηνξηζκέλσλ εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ. + ΑΚ 1192 αξ. 5 ζε ζπλδ. κε ηελ ΑΚ

1198 > πξνθχπηεη αθελφο φηη ε κεηαγξαθή δε ζπληζηά πξνυπφζεζε ηεο έθηαθηεο ρξεζηθηεζίαο ζηα

αθίλεηα θαη αθεηέξνπ φηη ε θηήζε ηεο θπξηφηεηαο ή άιινπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο δελ επέξρεηαη

απφ θαη κε ηε κεηαγξαθή ή έζησ θαη κε ηελ απφθαζε, αιιά κε ηε ζπκπιήξσζε ηνπ ρξφλνπ ηεο

έθηαθηεο ρξεζηθηεζίαο.

ΙΙΙ. Έθηαθηε ρξεζηθηεζία θαη θηεκαηνιόγην: Οη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ θηήζε θπξηφηεηαο απφ ηνλ

ρξεζηδεζπφδνληα παξέκεηλαλ αλέπαθεο απφ ηηο δηαηάμεηο πεξί θηεκαηνινγίνπ => ν ρξεζηδεζπφζαο

απνθηά, επνκέλσο, ηελ θπξηφηεηα κε κφλε ηε ζπλδξνκή ζην πξφζσπφ ηνπ ησλ πξνυπνζέζεσλ ηεο

ΑΚ 1045.

§46. Άιινη ηξόπνη θηήζεο θπξηόηεηαο αθηλήηνπ

Ι. Κηήζε θπξηόηεηαο κε επηδίθαζε (AK 1056): Η απνλνκή θπξηφηεηαο κε δηθαζηηθή απφθαζε, ε

νπνία κάιηζηα –πξνθεηκέλνπ γηα αθίλεηα- πξέπεη λα κεηαγξαθεί (ΑΚ 1192 αξ. 2), ζεσξείηαη

πξσηφηππε θηήζε. Γηαθέξεη νπζησδψο απφ ηελ ΑΚ 1094, ε νπνία απιψο αλαγλσξίδεη ηελ θπξηφηεηα

πνπ ήδε ππάξρεη· δηαθνξεηηθή είλαη, επίζεο, ε πεξίπησζε ζηελ νπνία κε ηειεζίδηθε δηθαζηηθή

απφθαζε θαηαδηθάδεηαη θάπνηνο ζε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο αθηλήηνπ (ΑΚ 1192 αξ. 4).

Πεξηπηψζεηο επηδίθαζεο είλαη > α) ε απηνύζηα δηθαζηηθή δηαλνκή αθηλήησλ (ΑΚ 799-800). Δίηε ην

αθίλεην επηδηθάδεηαη ζε έλαλ κφλν απφ ηνπο ζπγθπξίνπο είηε θαηαλέκεηαη κεηαμχ απηψλ, είηε ε

δηαλνκή γίλεηαη κε ζχζηαζε ρσξηζηήο ηδηνθηεζίαο θαη’ νξφθνπο ή κέξε νξφθσλ, ε δηθαζηηθή

απφθαζε πεξί δηαλνκήο είλαη δηαπιαζηηθή (αθνχ θαηαιχεη ηε κέρξη ηψξα πθηζηάκελε ζπγθπξηφηεηα

θαη απνλέκεη ζηνπο ηέσο ζπγθπξίνπο απνθιεηζηηθή θπξηφηεηα πάλσ ζε φιν ή ζε κέξνο ηνπ αθηλήηνπ)

// β) ε ελνηθνδόκεζε. Σν δηθαζηήξην κπνξεί λα επηδηθάζεη ηελ θπξηφηεηα ηνπ θαηαιεθζέληνο μέλνπ

εδάθνπο ζ’ απηφλ πνπ ελνηθνδφκεζε, βάζεη ησλ φξσλ ηεο ΑΚ 1010. // γ) ν θαλνληζκόο νξίσλ (ΑΚ

1020).

ΙΙ. Κηήζε θπξηόηεηαο κε πξνζθύξσζε: Πξνζθχξσζε είλαη ε απνλνκή ηεο θπξηφηεηαο θηλεηνχ ή

αθηλήηνπ κε πξάμε ηεο δηνίθεζεο θαη κεηά απφ νξηζκέλε δηαδηθαζία => πξσηφηππνο ηξφπνο θηήζεο

θπξηφηεηαο. Σν ρξεκαηηθφ πνζφ πνπ θαηαβάιιεηαη ζπλήζσο ζ’ απηφλ πνπ απνζηεξείηαη ηελ

ηδηνθηεζία ηνπ δελ είλαη ηίκεκα αγνξαπσιεζίαο, αιιά απνδεκίσζε.

ΙΙΙ. Κηήζε θπξηόηεηαο κε πξνζαύμεζε: Τπάξρεη ζηελ πξόζρσζε (ΑΚ 1069), ζηελ πξόζθιπζε

(ΑΚ 1070), ζηελ πνηάκηα λήζν (ΑΚ 1071) θαη ζηελ εγθαηαιεηκκέλε θνίηε πνηακνύ (ΑΚ 1072-

1073).



§47. Παξαίηεζε ή εγθαηάιεηςε θπξηόηεηαο αθηλήησλ (ΑΚ 972): Παξαίηεζε κπνξεί λα γίλεη

από ηελ θπξηόηεηα αθηλήηνπ ή δηαθξηηνύ κέξνπο ηνπ, από ηδαληθό κέξνο ζπγθπξηόηεηαο εθ κέξνπο

ηνπ ζπγθπξίνπ (αλ δει. ην αθίλεην αλήθεη εμ αδηαηξέηνπ ζε πεξηζζφηεξνπο, δελ απνθιείεηαη ε

παξαίηεζε κφλνλ ελφο απφ ηνπο ζπγθπξίνπο) θαη από νξηδόληηα ή θάζεηε ηδηνθηεζία.

Ι. Παξαίηεζε από ηελ θπξηόηεηα: Απνηειεί κνλνκεξή δηθαηνπξαμία, κε απεπζπληέα, αλαηηηψδε,

εθπνηεηηθή θαη ηππηθή => γίλεηαη κε κνλνκεξή δήισζε ηνπ θπξίνπ ελψπηνλ ζπκβνιαηνγξάθνπ θαη

ππνβάιιεηαη ζε κεηαγξαθή. ’ απηήλ εθαξκφδνληαη νη γεληθέο δηαηάμεηο γηα ηηο δηθαηνπξαμίεο- π.ρ.

πεξί δηθαηνπξαθηηθήο ηθαλφηεηαο, ειαηησκάησλ ηεο βνχιεζεο θιπ. Σπρφλ παξαίηεζε εθ κέξνπο

πξνζψπνπ πνπ ζηεξείηαη ηε δηθαηνπξαθηηθή ηνπ ηθαλφηεηα είλαη άθπξε (ΑΚ 130) θαη δελ

ζπλεπάγεηαη απψιεηα θπξηφηεηαο. Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο παξαίηεζεο είλαη φηη απηή δε γίλεηαη ππέξ

νξηζκέλνπ πξνζψπνπ· αλ ν ηδηνθηήηεο αθηλήηνπ παξαηηεζεί απφ ηελ θπξηφηεηα ηνπ ππέξ νξηζκέλνπ

πξνζψπνπ, ππάξρεη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα κεηαβίβαζε.

ΙΙ. Σν αδέζπνην αθίλεην: Με ηε κεηαγξαθή ηεο ζπκβνιαηνγξαθηθήο πξάμεο πεξί παξαηηήζεσο ην

αθίλεην γίλεηαη αδέζπνην θαη πεξηέξρεηαη ζηελ θπξηφηεηα ηνπ Γεκνζίνπ. Μαδί κε ην αθίλεην ην

Γεκφζην απνθηά θαη ηα ζπζηαηηθά ηνπ (ΑΚ 953) + ηα παξαξηήκαηα ηνπ εγθαηαιεηθζέληνο αθηλήηνπ

(ΑΚ 958). Αλ αληηθείκελν ηεο παξαίηεζεο είλαη ηδαληθή κεξίδα ζπγθπξηφηεηαο, ε κεξίδα πνπ

εγθαηαιείθζεθε δελ πξνζαπμάλεη ηηο κεξίδεο ησλ ινηπψλ ζπγθπξίσλ, αιιά πεξηέξρεηαη ζην Γεκφζην·

ην αθίλεην ζα αλήθεη πιένλ ζην Γεκφζην θαη ζηνπο άιινπο ζπγθπξίνπο εμ αδηαηξέηνπ. πγρξφλσο κε

ηελ θπξηφηεηα απνθηά απηνδηθαίσο ην Γεκφζην θαη ηε λνκή ηνπ αθηλήηνπ => αλ ν κέρξη ηψξα θχξηνο

παξαηηήζεθε κελ λνκφηππα απφ ηελ θπξηφηεηα, δελ εγθαηέιεηςε φκσο ηε θπζηθή εμνπζία ηνπ

αθηλήηνπ, είλαη απιφο θάηνρνο θαη κάιηζηα θαθφπηζηνο, θαηά ηνπ νπνίνπ ην Γεκφζην έρεη ηε

δηεθδηθεηηθή αγσγή (ΑΚ 1094). Σα πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα (ππνζήθε, δνπιείεο) πάλσ

ζην αθίλεην εμαθνινπζνχλ λα ππάξρνπλ θαη κεηά ηελ εγθαηάιεηςε.

ΙΙΙ. Ο έξεκνο θιήξνο: ην Γεκφζην αλήθνπλ θαη νη πεξηνπζίεο φζσλ πεζαίλνπλ ρσξίο θιεξνλφκν-

βι. θαη ΑΚ 1824.

ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΔΜΠΣΟ

ΚΣΗΗ ΚΑΙ ΑΠΩΛΔΙΑ ΣΗ ΚΤΡΙΟΣΗΣΑ ΑΚΙΝΗΣΟΤ

§48. Γεληθά γηα ηελ θηήζε θηλεηνύ κε ζύκβαζε- Θεκειηώδεηο αξρέο

Η δηάθξηζε ηεο εκπξάγκαηεο από ηελ ελνρηθή ζύκβαζε.

Γηα ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο θηλεηνχ ν λφκνο απαηηεί παξάδνζε ηεο λνκήο απφ ηνλ θχξην ζηνλ

απνθηψληα θαη θαη ζπκθσλία κεηαμχ ηνπο φηη κεηαηίζεηαη ε θπξηφηεηα (ΑΚ 1034) = εκπξάγκαηε

ζχκβαζε ≠ ελνρηθέο ζπκβάζεηο (π.ρ. πψιεζε). Γελ απνθιείεηαη ε ελνρηθή θαη ε εκπξάγκαηε

ζχκβαζε λα θαηαξηηζηνχλ ρσξηζηά· ζηηο πεξηπηψζεηο απηέο ε εκπξάγκαηε ζχκβαζε θαηαξηίδεηαη κε

ηελ παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο.

Ο αλαηηηώδεο ραξαθηήξαο ηεο εκπξάγκαηεο ζύκβαζεο.

Η εκπξάγκαηε ζχκβαζε γηα κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο θηλεηνχ λνείηαη σο αλαηηηψδεο· φηαλ ε

ελνρηθή ζχκβαζε είλαη αλχπαξθηε ή άθπξε ή αθπξψζηκε θαη αθπξσζεί, κεηαβηβάδεηαη κελ ε

θπξηφηεηα αιιά ν κεηαβηβάζαο κπνξεί λα δεηήζεη ην πξάγκα κε ηελ αγσγή αδηθαηνιφγεηνπ

πινπηηζκνχ (ΑΚ 904 επ). Αλ ην πξάγκα κεηαβηβαζηεί πεξαηηέξσ ζε ηξίηνλ, ν ηειεπηαίνο δελ

ππφθεηηαη ζηελ αγσγή αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ (εθηφο αλ ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο ΑΚ



913)· ζηελ πεξίπησζε απηή ν αξρηθψο κεηαβηβάζαο ππνρξενχηαη λα απνδψζεη ζηνλ αξρηθφ ηδηνθηήηε

ην αληάιιαγκα πνπ ηπρφλ έιαβε απφ ηνλ ηξίην (ΑΚ 908) => ε ππνρξέσζε απηή απνζβήλεηαη, αλ δε

ζψδεηαη πηα ν πινπηηζκφο. Η αξρή απηή δηαζπάηαη > i) όηαλ ν ιόγνο ηεο αθπξόηεηαο ή αθπξσζίαο

αθνξά όρη κόλν ηελ ελνρηθή αιιά θαη ηελ εκπξάγκαηε ζύκβαζε / ii) όηαλ, ζε πεξίπησζε

αθπξόηεηαο ηεο δηθαηνπξαμίαο ιόγσ αληίζεζεο ζε απαγνξεπηηθή δηάηαμε ηνπ λόκνπ (ΑΚ 174),

ζπλάγεηαη όηη απηή απαγνξεύεη όρη κόλν ηελ ελνρηθή αιιά θαη ηελ εκπξάγκαηε ζύκβαζε / iii) όηαλ,

ζε πεξίπησζε αληίζεζεο ηεο δηθαηνπξαμίαο ζηα ρξεζηά ήζε (ΑΚ 178), ε αλεζηθόηεηα αθνξά όρη

κόλν ηελ ελνρηθή αιιά θαη ηελ εκπξάγκαηε ζύκβαζε· ην ίδην ηζρύεη θαη γηα ηελ ΑΚ 179 / iv) όηαλ

νη ζπκβαιιόκελνη εμαξηνύλ ην θύξνο ηεο κεηαβίβαζεο ηεο θπξηόηεηαο από ην θύξνο ηεο ελνρηθήο

ζύκβαζεο κε ηε κνξθή αίξεζεο· χπαξμε αίξεζεο ζα γίλεη δεθηή, αλ πξνθχπηεη απφ ηε κηα κεξηά

αβεβαηφηεηα ησλ ζπκβαιινκέλσλ γηα ηελ ηζρχ ηεο ελνρηθήο ζχκβαζεο θαη απφ ηελ άιιε επηζπκία

ηνπο λα κε κεηαηεζεί ε θπξηφηεηα ρσξίο ηζρπξή ελνρηθή δηθαηνπξαμία. / v) όηαλ ε ελνρηθή θαη ε

εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία εκθαλίδνληαη εμσηεξηθά σο εληαία δηθαηνπξαμία, έηζη ώζηε λα κε

κπνξεί λα εθαξκνζηεί αλαιόγσο ε ΑΚ 181.

Παξάδνζε ηεο λνκήο.

Γηα ηε κεηαβίβαζε θπξηφηεηαο δε ρξεηάδεηαη θαη παξάδνζε, ε νπνία εμππεξεηεί θαηά θαλφλα ηελ ηδεά

ηεο δεκνζηφηεηαο.

§49. Κηήζε θηλεηνύ από θύξην: α) Κπξηόηεηα ηνπ κεηαβηβάδνληνο. / β) Σπκθσλία (=ζχκβαζε

κεηαμχ ησλ κεξψλ, ε νπνία απνηειείηαη απφ δειψζεηο βνπιήζεσο· είλαη θαη’ αξρήλ άηππε θαη κπνξεί

λα γίλεη θαη ζησπεξά). / γ) Παξάδνζε > Παξαπέκπεη ζηηο ΑΚ 976-978 => κπνξεί λα γίλεη είηε κε

ζσκαηηθή παξάδνζε ηνπ θηλεηνχ, είηε κε έλαλ απφ ηνπο ινηπνχο ηξφπνπο παξάδνζεο (π.ρ. καθξά ή

βξαρεία ρεηξί, αληηθψλεζε ή έθηαμε ηεο λνκήο, παξάδνζε ηνπ απνζεηήξηνπ εγγξάθνπ ή ηεο

θνξησηηθήο).

Ι. Κηήζε θπξηόηεηαο κε αληηπξόζσπν: α) Άκεζε αληηπξνζώπεπζε > Ο αληηπξφζσπνο εθπξνζσπεί

είηε ηνλ κέρξη ηψξα θχξην είηε ηνλ απνθηψληα. Η δηθαηνπξαμία ελεξγεί ακέζσο ππέξ ή θαηά ηνπ

αληηπξνζσπεπφκελνπ (ΑΚ 211), δει. ε θπξηφηεηα κεηαβηβάδεηαη ζηνλ απνθηψληα ρσξίο λα δηέξρεηαη

απφ ηελ πεξηνπζία ηνπ αληηπξνζψπνπ. ΙΙ β) Έκκεζε αληηπξνζώπεπζε > Όηαλ ν αληηπξφζσπνο

θαηαξηίδεη ηε ζχκβαζε ζην δηθφ ηνπ φλνκα αιιά γηα ινγαξηαζκφ ηνπ αληηπξνζσπεπφκελνπ (ΑΚ

212)· ν ηειεπηαίνο απνθηά ηελ θπξηφηεηα, αθνχ πξνεγνπκέλσο απηή πεξάζεη απφ ηελ πεξηνπζία ηνπ

αληηπξνζψπνπ. ηελ πεξίπησζε έκκεζεο αληηπξνζψπεπζεο ηνπ εθπνηνχληνο, ν αληηπξφζσπνο

θαηαξηίδεη ηελ εκπξάγκαηε ζχκβαζε ζην δηθφ ηνπ φλνκα (έρνληαο ηε ζπλαίλεζε ηνπ θπξίνπ- ΑΚ 239

§1) θαη παξαδίδεη ην πξάγκα, ην νπνίν ζα έρεη ζπλήζσο ζηα ρέξηα ηνπ σο βνεζφο λνκήο ή θάηνρνο. ΙΙ

γ) Μεηαβίβαζε ζ’ απηόλ ηνλ νπνίν αθνξά > Η θπξηφηεηα θαη ε λνκή ηνπ πξάγκαηνο πεξηέξρεηαη

απφ ηνλ πσιεηή απεπζείαο ζηνλ πξάγκαηη ελδηαθεξφκελν (αληηπξνζσπεπφκελν) θαη φρη ζηνλ

εκθαληδφκελν σο αγνξαζηή (αληηπξφζσπν), εθφζνλ ν ηειεπηαίνο είρε ηελ πξφζεζε λα απνθηήζεη ην

πξάγκα γηα ινγαξηαζκφ ηνπ δεχηεξνπ. Με ηελ θαηαζθεπή απηή επέξρνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο

άκεζεο αληηπξνζψπεπζεο, εθφζνλ ζπληξέρνπλ δχν πξνυπνζέζεηο -> i) λα είλαη αδηάθνξν γηα ηνλ

πσιεηή πνηνο γίλεηαη θύξηνο θαη λνκέαο ηνπ θηλεηνύ / ii) από ην ζύλνιν ησλ πεξηζηάζεσλ πνπ

ζπλνδεύνπλ ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε λα πξνθύπηεη κε βεβαηόηεηα ε ζέιεζε ηνπ αγνξαζηή λα

απνθηήζεη γηα ηνλ αληηπξνζσπεπόκελν.

ΙΙ. Δηδηθέο πεξηπηώζεηο θηλεηώλ (βι. ΑΚ 1034 επ.): α) Φξήκα > απνηειεί πξάγκα θαη, άξα,

εθαξκφδνληαη νη ΑΚ 1034 επ. / β) Αλώλπκα ρξεόγξαθα. / γ) Ολνκαζηηθέο κεηνρέο > ε κεηαβίβαζή

ηνπο γίλεηαη κε εγγξαθή ζε εηδηθφ βηβιίν ηεο εηαηξείαο ≠ αλίζρπξε σο πξνο ηελ εηαηξεία. Μεηαμχ ησλ

κεξψλ, φκσο, ε κεηαβίβαζε είλαη ηζρπξή, αλ έρνπλ ηεξεζεί νη φξνη ηεο ΑΚ 1034 επ. / δ) Δηθαηώκαηα



πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο > είλαη δπλαηή ε θαιφπηζηε θηήζε παξά κε θπξίνπ (ΑΚ 1036), φπσο θαη ε

θηήζε δηθαηψκαηνο κε ρξεζηθηεζία. / ε) Παξαηήκαηα > σο απηνηειέο θαη απζχπαξθην πξάγκα

κπνξεί λα κεηαβηβαζηεί θαηά ΑΚ 1034 επ., ρσξηζηά απφ ην θχξην πξάγκα· ν λφκνο, φκσο,

ιακβάλνληαο ππφςε φηη απνηεινχλ νηθνλνκηθή ελφηεηα κε ην ηειεπηαίν, δηαηππψλεη ηελ ΑΚ 958

ΙΙΙ. Μεηαβίβαζε ηεο θπξηόηεηαο θηλεηνύ κε εθρώξεζε ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο (φηαλ ν

θχξηνο θηλεηνχ δελ έρεη νχηε ηε λνκή νχηε ηελ θαηνρή ηνπ πξάγκαηνο- βι. ΑΚ 1035): Απαηηείηαη α)

θπξηόηεηα ηνπ κεηαβίβαδνληνο + λα έρεη εμνπζία δηαζέζεσο / β) ζπκθσλία γηα ηε κεηάζεζε ηεο

θπξηόηεηαο / γ) εθρώξεζε ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο > δελ είλαη απαξαίηεην λα ζπλνκνινγεζεί

ξεηά· κπνξεί λα έρεη θαη ηε κνξθή ζπκθσλίαο κεηαμχ ηνπ κέρξη ηψξα θπξίνπ θαη ηνπ απνθηψληνο,

γηα κεηάζεζε ηεο θπξηφηεηαο θηλεηνχ πνπ βξίζθεηαη ζηε λνκή ηξίηνπ. πλάγεηαη φηη δελ απαηηείηαη

αλαγγειία ηεο εθρψξεζεο ζηνλ ηξίην λνκέα, πνπ ελδερνκέλσο λα είλαη θαη άγλσζηνο (π.ρ. θιέθηεο)·

εληνχηνηο, φηαλ ν ηξίηνο λνκέαο ηνπ θηλεηνχ είλαη γλσζηφο, ε αλαγγειία ηεο εθρψξεζεο απφ ηνλ

κεηαβηβάδνληα ή απνθηψληα είλαη ζθφπηκε, θαζψο δεκηνπξγείηαη επζχλε ηνπ ηξίηνπ λνκέα έλαληη ηνπ

εθδνρέα λένπ θπξίνπ, ζε πεξίπησζε πνπ ν ηξίηνο ζα παξέδηδε ην πξάγκα ζηνλ εθρσξεηή ηέσο θχξην

(ΑΚ 1097-1098).

Η έλλνκε ζπλέπεηα ηεο θηήζεο θπξηφηεηαο απφ ηνλ απνθηψληα επέξρεηαη, φηαλ θαηαζηνχλ ηζρπξέο νη

δχν δηθαηνπξαμίεο (ζπκθσλία γηα ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο θαη εθρψξεζε ηεο δηεθδηθεηηθήο

αγσγήο).

§50. Κηήζε θπξηόηεηαο θηλεηνύ από κε θύξην (AK 1036-1040)

Ι. Πξνϋπνζέζεηο θηήζεο από κε θύξην: α) Σπκθσλία κεηαβίβαζεο ηεο θπξηόηεηαο > πξφθεηηαη γηα

εθπνίεζε κε ζχκβαζε (=δθαηνπξαθηηθφο ραξαθηήξαο). // β) Παξάδνζε ηεο λνκήο > πξέπεη λα είλαη

πιηθή, δει. ν θαιφπηζηνο λα απνθηά ζπγρξφλσο θαη ηελ θαηνρή, ψζηε λα αζθεί ηε ζσκαηηθή εμνπζία

πάλσ ζην πξάγκα- βι. ΑΚ 976, 978 ≠ 977, 1035 (ζηηο ηειεπηαίεο απηέο πεξηπηψζεηο, θηήζε

θπξηφηεηαο απφ κε θχξην είλαη δπλαηή κφλν φηαλ ην πξάγκα παξαδνζεί ζηνλ απνθηψληα θαη απηφο

εμαθνινπζεί θαηά ηε ζηηγκή εθείλε λα είλαη θαιφπηζηνο). // γ) Έιιεηςε θπξηόηεηαο ηνπ

κεηαβηβάδνληνο > απαηηείηαη έγθπξε εκπξάγκαηε ζχκβαζε (ΑΚ 1036) + βι. ΑΚ 1037 (αληηθείκελν

ηεο θαιήο πίζηεο ηνπ απνθηψληνο πξέπεη λα είλαη ε χπαξμε θπξηφηεηαο ζηνλ κεηαβηβάδνληα). Η θαιή

πίζηε ηνπ απνθηψληνο δε ζεξαπεχεη ηε δηθαηνπξαθηηθή αληθαλφηεηα ή ηελ πεξηνξηζκέλε ηθαλφηεηα

ηνπ εθπνηνχληνο, ηελ έιιεηςε απφ απηφλ εμνπζίαο δηαζέζεσο, ηελ αθπξφηεηα ή αθπξσζία ηεο

ζπκθσλίαο γηα νπνηνλδήπνηε ιφγν, ηελ πιήξε έιιεηςε ζπκθσλίαο => ζηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ν

απνθηψλ δε γίλεηαη θχξηνο, αλ θαη θαιφπηζηνο. Αλ κεηαβηβάζεη, φκσο, ην πξάγκα ζε άιινλ

θαιφπηζην, ν ηειεπηαίνο γίλεηαη θχξηνο θαηά ΑΚ 1036. Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη, αθφκε, φηη ε

θαιή πίζηε δελ θαιχπηεη ηελ απαγφξεπζε δηαζέζεσο πνπ επηβάιιεηαη απφ ην λφκν ή δηθαζηηθή

απφθαζε (ΑΚ 175-176). Σέινο, ε θαιή πίζηε ζεξαπεχεη θαη ηελ ηπρφλ ππάξρνπζα αίξεζε.

Σρεδηαγξακκαηηθά:

O κεηαβηβάδσλ είλαη θχξηνο. Κηήζε θπξηφηεηαο θαηά ΑΚ 1034-1035.

Ο κεηαβηβάδσλ δελ είλαη θχξηνο,

αιιά έρεη εμνπζία δηαζέζεσο.

Κηήζε θπξηφηεηαο θαηά ΑΚ 239.

Ο κεηαβηβάδσλ δελ είλαη θχξηνο,

αιιά εκθαλίδεηαη σο ηέηνηνο.

Κηήζε θπξηφηεηαο θαηά ΑΚ 1036-1039.



Ο κεηαβηβάδσλ δελ είλαη θχξηνο νχηε

έρεη εμνπζία δηαζέζεσο, αιιά

ηζρπξίδεηαη φηη έρεη ηέηνηα εμνπζία.

Κηήζε θπξηφηεηαο ΓΔΝ είλαη δπλαηή.

Ο κεηαβηβάδσλ είλαη κελ θχξηνο,

αιιά δελ έρεη εμνπζία δηαζέζεσο.

Καηά ην γξάκκα ηνπ λφκνπ, θηήζε θπξηφηεηαο δελ είλαη

δπλαηή. Όκσο, φηαλ ε απαγφξεπζε έρεη ηεζεί ππέξ

νξηζκέλσλ πξνζψπσλ, ε θηήζε είλαη δπλαηή θαηά ΑΚ

1036-1039.

Ο κεηαβηβάδσλ είλαη θχξηνο, αιιά ε

θπξηφηεηά ηνπ είλαη κεηαθιεηή,

επεηδή ππάξρεη αίξεζε.

Καηά ην γξάκκα ηνπ λφκνπ, θηήζε θπξηφηεηαο είλαη θαη’

αξρήλ δπλαηή (ΑΚ 1034), αιιά αλ πιεξσζεί ε αίξεζε, ν

απνθηψλ ράλεη ηελ θπξηφηεηα (ΑΚ 206). Καηά ηελ

νξζφηεξε γλψκε, εθαξκφδνληαη θαλνληθά ηα ΑΚ 1036-

1039.

δ) Καιή πίζηε ηνπ απνθηώληνο (ΑΚ 1037) > Δίλαη ε πεπνίζεζε (γλψζε) γηα ηελ χπαξμε θπξηφηεηαο

ηνπ κεηαβηβάδνληνο είηε ε άγλνηα ηεο έιιεηςήο ηεο, εθφζνλ νθείινληαη ζε πιάλε (πξαγκαηηθή ή

λνκηθή), πνπ δελ πξνέξρεηαη φκσο απφ βαξηά ακέιεηα. Αληίζεηα, ε θαθή πίζηε ζπλίζηαηαη ζηε γλψζε

ηεο έιιεηςεο θπξηφηεηαο ηνπ κεηαβηβάδνληνο ή ζηελ απφ βαξηά ακέιεηα κε γλψζε απηήο. Ο απνθηψλ

είλαη ππνρξεσκέλνο ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο λα εξεπλήζεη θαη λα ζπιιέμεη πιεξνθνξίεο πεξί ηνπ αλ

ν κεηαβηβάδσλ είλαη θχξηνο ηνπ θηλεηνχ => κφλνλ φηαλ ε δηεξεχλεζε ηεο θπξηφηεηαο επηβάιιεηαη

απφ ηελ επηκέιεηα πνπ θαλείο πξέπεη λα δείρλεη ζηηο ζπλαιιαγέο- i) όηαλ ππάξρνπλ βάζηκεο ππνςίεο

γηα έιιεηςε θπξηόηεηαο II ii) όηαλ ην αληηθείκελν ηεο κεηαβίβαζεο είλαη από εθείλα πνπ

πσινύληαη ζπλήζσο κε παξαθξάηεζε θπξηόηεηαο II iii) όηαλ πξόθεηηαη γηα θηλεηά, γηα ηα νπνία

ηεξνύληαη βηβιία ή θαηαζηάζεηο. Η θαιή πίζηε πξέπεη θαη αξθεί λα ππάξρεη ζηνλ πξφζσπν ηνπ

απνθηψληνο· αλ, φκσο, ε θηήζε ηνπ θηλεηνχ γίλεηαη κέζσ αληηπξνζψπνπ, ζα θξηζεί ε θαιή πίζηε ηνπ

ηειεπηαίνπ (θαηά ΑΚ 214-215), εθηφο αλ απηφο ελήξγεζε κε νδεγίεο ηνπ ηπρφλ θαθφπηζηνπ

αληηπξνζσπεπφκελνπ. ηελ πνιιαπιή αληηπξνζψπεπζε, φηαλ νη πεξηζζφηεξνη αληηπξφζσπνη

ελεξγνχλ απφ θνηλνχ, ε θαθή πίζηε ηνπ ελφο βιάπηεη ≠ αλ ελεξγνχλ ν θαζέλαο απηνηειψο

(=αληηπξνζψπεπζε εηο νιφθιεξνλ). ην λνκηθφ πξφζσπν, ε θαθή πίζηε ηνπ νξγάλνπ είλαη θαθή

πίζηε ηνπ ίδηνπ ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ· αλ πξφθεηηαη γηα ζπιινγηθφ φξγαλν, ε θαθή πίζηε ελφο

κέινπο ηνπ βιάπηεη, εθηφο θη αλ απηφο πνπ ελεξγεί ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε είλαη θαιφπηζηνο.

Αλ πξφθεηηαη απιψο γηα βνεζφ λνκήο ή θάηνρν (=θηήζε ηεο λνκήο κέζσ ηξίηνπ), ε ηπρφλ θαθε πίζηε

απηνχ δελ βιάπηεη.

Η θαιή πίζηε πξέπεη λα ππάξρεη θαηά ην ρξφλν παξάδνζεο ηεο λνκήο, δει. θαηά ηελ θηήζε ηεο

θπζηθήο εμνπζίαο ηνπ πξάγκαηνο απφ ηνλ απνθηψληα. Έηζη ε θαιή πίζηε πξέπεη λα ππάξρεη i) ζηελ

πιηθή παξάδνζε θαηά ηελ έλαξμε ηεο θπζηθήο εμνπζίαζεο ηνπ πξάγκαηνο ΙΙ ii) ζηε καθξά θαη

βξαρεία ρεηξί παξάδνζε θαηά ηε κεηαβηβαζηηθή ζπκθσλία ΙΙ iii) ζηελ παξάδνζε κε κεηαβίβαζε ηνπ

απνζεηήξηνπ εγγξάθνπ ή ηεο θνξησηηθήο θαηά ηε κεηαβίβαζε ησλ εγγξάθσλ απηψλ. εκεηψλεηαη φηη

νχηε ε επηγελνκέλε θαθή πίζηε νχηε ε κεηαγελέζηεξε θαιή πίζηε επεξεάδνπλ ηνλ απνθηψληα. Αλ

δει. απηφο πιεξνθνξεζεί εθ ησλ πζηέξσλ φηη εθείλνο πνπ κεηαβίβαζε δελ ήηαλ θχξηνο, δηαηεξεί

πάξαπηα ηελ θπξηφηεηα πνπ απέθηεζε· αληίζεηα, αλ θαηά ηελ παξάδνζε ηεο λνκήο ζ’ απηφλ είρε

ακθηβνιίεο γηα ηελ χπαξμε θπξηφηεηαο ηνπ κεηαβηβάδνληνο, ηηο νπνίεο απφ βαξηά ακέιεηα δε

θξφληηζε λα δηεπθξηλίζεη, ηφηε δελ απνθηά ηελ θπξηφηεηα, αθφκε θη αλ πείζηεθε αξγφηεξα (πιαλεζείο

δηθαηνινγεκέλα) φηη ν κεηαβηβάδσλ ήηαλ θχξηνο.

Η θαιή πίζηε ηεθκαίξεηαη, δει. ν θχξηνο πνπ δηεθδηθεί ην θηλεηφ ή θάζε ηξίηνο πνπ ηζρπξίδεηαη ην

αλίζρπξν ηεο κεηαβίβαζεο νθείινπλ λα απνδείμνπλ ηελ θαθή πίζηε ηνπ απνθηψληνο.



ΙΙ. Η λνκηθή θαηάζηαζε πνπ δεκηνπξγείηαη κε ηελ θαιόπηζηε θηήζε: Ο θαιφπηζηνο ηξίηνο πνπ

απέθηεζε θπξηφηεηα κπνξεί πιένλ λα κεηαβηβάζεη ην πξάγκα ζε νπνηνλδήπνηε ηξίην, αλεμάξηεηα απφ

ην αλ απηφο γλσξίδεη ή αγλνεί φηη ν κεηαβηβάδσλ απέθηεζε απφ κε θχξην. Απηφ ηζρχεη θαη’ αξρήλ θαη

γηα ηνλ κε θχξην πνπ κεηαβίβαζε ζηνλ θαιφπηζην ηελ θπξηφηεηα (αθνχ απνθηά απφ θχξην, πξέπεη θη

απηφο λα γίλεηαη θχξηνο αλεμάξηεηα απφ ηελ θαιή ή θαθή ηνπ πίζηε). Πξέπεη, φκσο, λα γίλεη

εμαίξεζε ζηηο εμήο πεξηπηψζεηο => i) όηαλ ν κε θύξηνο εθπνίεζε θαθόπηζηα ην πξάγκα πξνο

θαιόπηζην ηξίην, κε ζθνπό λα απνθηήζεη θαηόπηλ ν ίδηνο θπξηόηεηα κε ηελ αλακεηαβίβαζε (=απηφ

ζα ζπκβαίλεη φηαλ ν εθπνηήζαο ήηαλ θαθφπηζηνο, δει. γλψξηδε φηη δελ είρε θπξηφηεηα ζην πξάγκα) ΙΙ

ii) όηαλ ε αξρηθή κεηαβίβαζε ζηνλ θαιόπηζην θαη ε αλακεηαβίβαζε ζηνλ κε θύξην ζπλδένληαη

κεηαμύ ηνπο λνκηθά θαη νηθνλνκηθά, απνηειώληαο κηα ελόηεηα· ζηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ππάξρεη

νπζηαζηηθά καηαίσζε ηεο αξρηθήο κεηαβίβαζεο πνπ νδήγεζε ζηελ θαιφπηζηε θηήζε.

Η θηήζε θπξηφηεηαο απφ κε θχξην είλαη πξσηφηππε => δεκηνπξγείηαη λέα θπξηφηεηα, θαη κάιηζηα

ειεχζεξε απφ βάξε (ΑΚ 1040)· απηφο πνπ απνθηά δελ είλαη δηάδνρνο θαλελφο. Με ηελ θαιφπηζηε

θηήζε απνζβήλεηαη ε θπξηφηεηα ηνπ παιαηνχ θπξίνπ, ν νπνίνο ελδερνκέλσο λα έρεη κφλν ελνρηθέο

αμηψζεηο (απφ ζχκβαζε, αδηθνπξαμία, αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ, δηνίθεζε αιινηξίσλ) ελαληίνλ

απηνχ πνπ εθπνίεζε ρσξίο δηθαίσκα ην πξάγκα.

ΙΙΙ. Σα θινπηκαία θαη ηα απνισιόηα (ΑΚ 1038): Ο θαιφπηζηνο ηξίηνο δελ απνθηά θπξηφηεηα ζε

απηά· ν πξαγκαηηθφο ηνπο θχξηνο κπνξεί λα ηα δηεθδηθήζεη ζηα ρέξηα νπνηνπδήπνηε θη αλ βξίζθνληαη

(=αδηάθνξν απφ ην αλ ζηελ εθπνίεζε πξνβαίλεη ν θιέθηεο, ν επξέηεο ηνπ απνισιφηνο ή

νπνηνζδήπνηε άιινο). Σν πξάγκα απνβάιιεη ηελ θειίδα ηνπ θινπηκαίνπ ή απνισιφηνο, κφλνλ αλ θαη

φηαλ επαλέιζεη ζηε λνκή ηνπ θπξίνπ· κέρξη ηφηε θηήζε θπξηφηεηαο πάλσ ζ’ απηφ είλαη δπλαηή κφλν

κε ρξεζηθηεζία (θαιφπηζηνο απνθηψλ- ΑΚ 1041 / θαθφπηζηνο απνθηψλ- ΑΚ 1045).

Κινπηκαία > Δίλαη αδηάθνξν αλ ην θηλεηφ θιάπεθε απφ ηα ρέξηα ηνπ θπξίνπ ή ηξίηνπ πνπ ηνλ

βνεζνχζε ζηελ άζθεζε ηεο λνκήο ή αζθνχζε ηε λνκή γη’ απηφλ (π.ρ. βνεζφο λνκήο, κηζζσηήο θιπ).

Απνισιόηα > Πεξηιακβάλεη θάζε αθνχζηα (=ρσξίο ηελ άκεζε ή έκκεζε βνχιεζε ηνπ θπξίνπ ή

φπνηνπ θαηέρεη ζην φλνκα ηνπ θπξίνπ) απψιεηα ηεο θαηνρήο. Σν λφεκα ηεο δηάηαμεο είλαη φηη ε

θαιφπηζηε θηήζε απνθιείεηαη ζε πεξίπησζε απψιεηαο ηεο λνκήο, φηαλ επήιζε απψιεηα ηεο θαηνρήο

ρσξίο ηε ζέιεζε ηνπ θπξίνπ ή ηνπ (δπλάκεη έλλνκεο ζρέζεο) θαηφρνπ. Δπνκέλσο, απψιεηα ηεο λνκήο

ππάξρεη i) αλ ην πξάγκα θαηείρε ηξίηνο ζην όλνκα ηνπ θπξίνπ θαη ην πξάγκα μέθπγε από ηελ

θαηνρή ηνπ, ρσξίο ηε βνύιεζε θαη ησλ δύν / ii) όηαλ ην πξάγκα εθπνηήζεθε ή εγθαηαιείθζεθε από

ην βνεζό λνκήο, ρσξίο ηε βνύιεζε ηνπ θπξίνπ / iii) ζηελ ΑΚ 983 / iv) ζηηο πεξηπηώζεηο πνπ ν

θύξηνο παξαδίδεη ή εγθαηαιείπεη ην πξάγκα εθνύζηα, αιιά ζηεξείηαη βνπιήζεσο, δει. δελ είλαη

ηθαλόο λα αληηιεθζεί ηε ζεκαζία ηεο πξάμεο ηνπ (= πξφθεηηαη γηα πξαγκαηηθή –φρη

δηθαηνπξαθηηθή- βνχιεζε, ΑΡΑ, είλαη αδηάθνξν αλ είρε πιήξε, κεξηθή ή θαζφινπ ηθαλφηεηα γηα

δηθαηνπξαμία). Η αθχξσζε ηεο εθπνίεζεο δε κεηαβάιιεη νπσζδήπνηε, θαη κάιηζηα αλαδξνκηθά, ηελ

εθνχζηα παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο ζε απψιεηα θαηά 1038· δελ απνθιείεηαη, φκσο, απηφ ιφγσ ησλ

ζπλζεθψλ.

Με ηελ ΑΚ 1039, ε νπνία αλαθέξεηαη κφλν ζηνλ εθνχζην ε εμψδηθν πιεηζηεξηαζκφ, γίλεηαη επάλνδνο

ζηνλ θαλφλα ηεο θαιφπηζηεο θηήζεο ηεο ΑΚ 1036.

IV. Σα δηθαηώκαηα ηξίησλ ζην πξάγκα - Η απόζβεζε (ΑΚ 1040): Οη πξνυπνζέζεηο ηεο απφζβεζεο

είλαη νη εμήο > α) ν θηήηνξαο πξέπεη λα απέθηεζε θπξηόηεηα είηε από ηνλ θύξην θαηά ηελ ΑΚ 1034

είηε από κε θύξην θαηά ηελ ΑΚ 1036 / β) λα κεηαβηβάζηεθε ζηνλ απνθηώληα ε λνκή ηνπ

πξάγκαηνο κε πιηθή παξάδνζε ή κε άιιν ηξόπν πνπ εμνκνηώλεηαη κε απηή / γ) ν απνθηώλ πξέπεη

λα είλαη θαιόπηζηνο σο πξνο ην δηθαίσκα ηνπ ηξίηνπ. Η θαιή πίζηε ιείπεη, φηαλ ν απνθηψλ θαηά ην

ρξφλν ηεο παξάδνζεο ηεο λνκήο γλψξηδε ή απφ βαξηά ακέιεηα αγλννχζε ην εκπξάγκαην δηθαίσκα ηνπ

ηξίηνπ πάλσ ζην θηλεηφ (ΑΚ 1037). Ο απνθηήζαο ηελ θπξηφηεηα δε θέξεη ην βάξνο ηεο απφδεημεο ηεο



θαιή ηνπ πίζηεο, αιιά –αληίζεηα- απηφο πνπ ηζρπξίδεηαη φηη ην δηθαίσκα ηνπ ηξίηνπ δελ απνζβέζηεθε

θέξεη ην βάξνο ηεο απφδεημεο ηεο θαθήο πίζηεο ηνπ απνθηήζαληνο. / δ) ην πξάγκα δελ πξέπεη λα

είλαη γηα ηνλ ηξίην, πνπ έρεη ην πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα, θινπηκαίν ή απνισιόο. Αλ

ζπκβαίλεη απηφ, ην δηθαίσκα ηνπ ηξίηνπ απνζβήλεηαη κφλν αλ πξφθεηηαη γηα ρξήκαηα ή αλψλπκνπο

ηίηινπο ή θηλεηά πνπ εθπνηνχληαη ζε δεκφζην πιεηζηεξηαζκφ (βι. ΑΚ 1039).

§51. Έλσζε, ζπλάθεηα, ζύκκεημε ή ζύγρπζε: χκθσλα κε ηηο ΑΚ 953-955, ην ζπζηαηηθφ δε

κπνξεί λα είλαη αληηθείκελν ηδηαίηεξεο θπξηφηεηαο ή άιινπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο ≠ ΑΚ 1057-

1060 πνπ θαζηεξψλνπλ πξσηφηππνπο ηξφπνπο θηήζεο θπξηφηεηαο (= ε θπξηφηεηα ηνπ θηλεηνχ πνπ

ελψζεθε ή αλακείρζεθε είηε κεηαβαίλεη απφ ην λφκν ζηνλ ηδηνθηήηε ηνπ θχξηνπ πξάγκαηνο, είηε

κεηαβάιιεηαη ζε ζπγθπξηφηεηα ησλ θπξίσλ φισλ ησλ πξαγκάησλ πνπ ελψζεθαλ ή αλακείρζεθαλ).

Ι. Έλσζε θηλεηνύ κε αθίλεην (ΑΚ 1057): Ο θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ απνθηά απφ ην λφκν ηελ

θπξηφηεηα ηνπ θηλεηνχ πνπ ελψζεθε, ελψ απνζβήλνληαη ηα πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα

πνπ ηπρφλ πξνυπήξραλ πάλσ ζην θηλεηφ (ΑΚ 1060). Η κεηαθίλεζε ηεο θπξηφηεηαο επέξρεηαη κφιηο

νινθιεξσζεί ε έλσζε θαη είλαη νξηζηηθή, δει. δελ αλαβηψλεη αλ ην θηλεηφ γηα νπνηνδήπνηε ιφγν

απνρσξηζηεί θαη πάιη απφ ην αθίλεην. ηελ πεξίπησζε ελφο ηέηνηνπ απνρσξηζκνχ εθαξκφδνληαη

ελδερνκέλσο ηα ΑΚ 904 ή 914 ζε ζπλδπαζκφ κε ην ΑΚ 297.

ΙΙ. Έλσζε θηλεηώλ ζε εληαίν πξάγκα (ζπλάθεηα- ΑΚ 1058): Μεηαθίλεζε ηεο θπξηφηεηαο επέξρεηαη

θαη φηαλ θηλεηά πνπ αλήθνπλ ζε δηαθνξεηηθνχο ηξίηνπο ελσζνχλ κεηαμχ ηνπο θαηά ηέηνην ηξφπν,

ψζηε λα θαηαζηνχλ ζπζηαηηθά εληαίνπ πξάγκαηνο. Όπσο ε θπξηφηεηα, έηζη θαη ηα πεξηνξηζκέλα

εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πάλσ ζην θχξην πξάγκα επεθηείλνληαη θαη πάλσ ζην θηλεηφ πνπ ελψζεθε κε

απηφ. Αληίζεηα, ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πνπ ππήξραλ πάλσ ζην ηειεπηαίν απνζβήλνληαη θαη

απηφο πνπ ηα έραζε πεξηνξίδεηαη ζε ελνρηθέο αμηψζεηο θαη’ εθείλνπ πνπ έγηλε θχξηνο (βι. ΑΚ 1063).

Αλ θαλέλα απφ ηα πξάγκαηα πνπ ελψζεθαλ δε κπνξεί λα ζεσξεζεί σο ην θχξην, νη κέρξη ηψξα

ηδηνθηήηεο ηνπο γίλνληαη ζπγθχξηνη ηνπ εληαίνπ πξάγκαηνο (+ ησλ δηθαησκάησλ ηξίησλ πνπ ηπρφλ

ππήξραλ πάλσ ζηα ελσζέληα πξάγκαηα) θαη’ ηδαληθά κέξε, ηα νπνία πξνζδηνξίδνληαη αλάινγα κε ηελ

αμία ησλ πξαγκάησλ θαηά ην ρξφλν ηεο έλσζεο.

ΙΙΙ. ύκκεημε ή ζύγρπζε (ΑΚ 1059): Ωο ζχκκεημε κελ λνείηαη ε αλάκεημε ζηεξεψλ ζσκάησλ

(ζπλήζσο αληηθαηαζηαηψλ, ελψ σο ζχγρπζε ε κεηαμχ ηνπο αλάκεημε ξεπζηψλ ή αεξησδψλ.

εκεηψλεηαη φηη αλ ν ρσξηζκφο είλαη δπλαηφο θαη δελ απαηηεί δπζαλάινγεο δαπάλεο, δελ επέξρεηαη

θακία εκπξάγκαηε κεηαβνιή θαη θάζε ηδηνθηήηεο δηαηεξεί ηα δηθαηψκαηά ηνπ. Όηαλ έλα απφ ηα

θηλεηά πνπ αλακείρζεθαλ κπνξεί λα ζεσξεζεί θαηά ηελ αληίιεςε ησλ ζπλαιιαγψλ σο θχξην, ν

ηδηνθηήηεο ηνπ γίλεηαη θχξηνο θαη ησλ ππνινίπσλ. ε πεξίπησζε αλάκεημεο νκνεηδψλ πξαγκάησλ

δηάθνξσλ πνζνηήησλ, θαλέλα απφ ηα πξάγκαηα πνπ αλακείρζεθαλ δελ πξέπεη λα ζεσξεζεί σο θχξην

θαη, άξα, νη κέρξη ηψξα ηδηνθηήηεο ηνπο γίλνληαη ζπγθχξηνη ηνπ ζπλφινπ. Αλ, ηέινο, αλακεηρζνχλ

νκνεηδή πξάγκαηα ηεο ίδηαο πνηφηεηαο, ηα κεξίδηα ηεο ζπγθπξηφηεηαο ζα θαζνξίδνληαη ζπλήζσο

αλάινγα κε ηελ πνζφηεηα ή ηνλ αξηζκφ θαζεκηάο απφ ηηο νκάδεο πνπ αλακείρζεθαλ.

IV. Αμηώζεηο από ηελ απώιεηα ηεο θπξηόηεηαο ή άιινπ εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο πάλσ ζην

θηλεηό πνπ ελώζεθε ή αλακείρζεθε, γηα ράξε ηνπ ηδηνθηήηε ηνπ αθηλήηνπ ή ηνπ θύξηνπ

πξάγκαηνο- ΑΚ 1063: Αθελφο παξέρεηαη ζ’ απηφλ πνπ απνζηεξήζεθε ηελ θπξηφηεηα απαίηεζε

αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ θαη αθεηέξνπ αθήλεη άζηθηεο ηηο αμηψζεηο πνπ ηπρφλ ππάξρνπλ βάζεη

άιισλ δηαηάμεσλ

Αμίσζε αδηθαηνιόγεηνπ πινπηηζκνύ (ΑΚ 904 επ) > ζηξέθεηαη θαη θαηά ησλ θαζνιηθψλ



δηαδφρσλ ησλ ππφρξεσλ πξνζψπσλ. Αλ απφ ηελ έλσζε ή αλάκεημε δεκηνπξγήζεθε ζπγθπξηφηεηα ησλ

ηέσο θπξίσλ (ΑΚ 1058-1059), αμίσζε αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ δε γελληέηαη.

Αμίσζε απνδεκίσζεο από αδηθνπξαμία (ΑΚ 914) > φηαλ ε έλσζε ή ε αλάκεημε πξνθιήζεθε

απφ αλζξψπηλε ελέξγεηα. Ο ππφρξενο ζε απνδεκίσζε δελ ηαπηίδεηαη αλαγθαία κε ηνλ ππφρξεν ζε

απφδνζε πινπηηζκνχ.

Αμίσζε γηα απόδνζε δαπαλώλ πάλσ ζην πξάγκα > αλήθεη ζηνλ θάηνρν ή ζην λνκέα

πξάγκαηνο, πνπ είλαη ππφρξενο γηα απφδνζε ηνχηνπ ζηνλ θχξην. Αλ νη δαπάλεο έγηλαλ δπλάκεη

ζπκβαηηθήο ζρέζεο απηνχ πνπ ηηο έθαλε θαη ηνπ θπξίνπ (π.ρ. εληνιήο), ε αμίσζε απηή δηέπεηαη απφ

ηηο δηαηάμεηο πνπ ξπζκίδνπλ ηε ζρέζε (π.ρ. ΑΚ 722). Αλ έγηλαλ ρσξίο εληνιή αιιά πξνο ην ζπκθέξνλ

θαη θαηά ηελ πξαγκαηηθή ή εηθαδφκελε ζέιεζε ηνπ θπξίνπ, εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο γηα ηε

δηνίθεζε αιινηξίσλ (ΑΚ 736)· ζε θάζε άιιε πεξίπησζε ηζρχνπλ νη ΑΚ 1101-1103.

Αμίσζε γηα αθαίξεζε θαηαζθεπάζκαηνο > αλήθεη ζηα πξφζσπα π.ρ. ησλ ΑΚ 571, 591 θαη

622, 813, 1104, 1157 θαη 1225· αζθείηαη δε ππφ ηνπο φξνπο ηεο ΑΚ 302 θαη κε ηνπο πεξηνξηζκνχο ηεο

ΑΚ 1104. Ωο θαηαζθεχαζκα λνείηαη θάζε θηλεηφ πνπ ζπλδέζεθε κε ην θχξην πξάγκα (θηλεηφ ή

αθίλεην) θαηά ηέηνηνλ ηξφπν ψζηε -θαη κεηά ηε ζχλδεζε- λα είλαη επδηάθξηην, αδηάθνξν αλ

απνηέιεζε ζπζηαηηθφ ή έρεη πξνζσξηλφ ραξαθηήξα. + ΑΚ 1063 §1 (αλ πξνηηκήζεη ηελ αμίσζε πξνο

αθαίξεζε θαηαζθεπάζκαηνο θαη ηελ πξαγκαηνπνηήζεη, ηφηε απνζβήλεηαη ε αμίσζε απφ ηηο ΑΚ 904-

913).

V. Δπαλαθνξά ηεο πξνεγνύκελεο θαηάζηαζεο (ΑΚ 1063 §2): Απνθιείεηαη, ελψ δε κπνξεί λα

δεηεζεί νχηε κε ηελ αγσγή αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ (ΑΚ 904 §1 εδ. α’, 908) νχηε κε ηελ αγσγή

απφ αδηθνπξαμία (ΑΚ 914 ζε ζπλδ. κε ΑΚ 297 εδ. β’).

§52. Δηδνπνηΐα (ΑΚ 1061): Δίλαη ε παξαγσγή λένπ θηλεηνχ πξάγκαηνο κε επεμεξγαζία ή

κεηάπιαζε μέλεο χιεο => ν θαηαζθεπαζηήο (=αλεμάξηεηνο θαιιηηέρλεο ή ρεηξνηέρλεο- π.ρ.

δσγξάθνο, ρξπζνρφνο, επηπινπνηφο, αξηνπνηφο, δαραξνπιάζηεο θιπ) απνθηά πξσηφηππα ηελ

θπξηφηεηα ηνπ λένπ πξάγκαηνο.

Ι. Πξνϋπνζέζεηο: α) Επεμεξγαζία ή κεηάπιαζε > πξφθεηηαη γηα πιηθή πξάμε ≠ δηθαηνπξαμία (δελ

είλαη δεθηηθή αληηπξνζψπεπζεο). Αληηθείκελφ ηνπο κπνξεί λα είλαη είηε πξψηεο χιεο (π.ρ. απφ ην

βακβάθη θαηαζθεπάδνληαη λήκαηα) είηε εκηέηνηκα πξντφληα (π.ρ. κε ηα λήκαηα πθαίλεηαη χθαζκα). //

β) Παξαγσγή λένπ πξάγκαηνο > ε μέλε χιε πξέπεη λα πξνζιάβεη κε ηελ επεμεξγαζία ηέηνηα κνξθή,

ψζηε λα κπνξεί λα ζεσξεζεί μέλν πξάγκα. Η επεμεξγαζία ή κεηάπιαζε πξέπεη λα είλαη δεκηνπξγηθή

(ΑΚ 1061 §1 εδ.β’) ≠ απιή επηδηφξζσζε, απνθαηάζηαζε ή πεξηπνίεζε ηνπ πξάγκαηνο. // γ)

Πξνθαλώο αλώηεξε ε αμία ηεο εξγαζίαο.

ΙΙ. πλέπεηεο: Με ηελ θηήζε θπξηφηεηαο απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή απνζβήλεηαη ε κέρξη ηψξα

θπξηφηεηα ηνπ ηξίηνπ θαη ηα ηπρφλ εκπξάγκαηα δηθαηψκαηά ηνπ· ηα ηειεπηαία απνζβήλνληαη θαη φηαλ

ν θαηαζθεπαζηήο επεμεξγαζηεί δηθή ηνπ χιε. Καη’ αξρήλ ν θαηαζθεπαζηήο απνθηά θπξηφηεηα ζην

λέν πξάγκα, αλεμάξηεηα απφ ηελ θαιή ή θαθή ηνπ πίζηε σο πξνο ηελ ηδηφηεηα ηεο χιεο σο μέλεο· αλ,

φκσο, έθαλε ηελ επεμεξγαζία ρσξίο λα είλαη θαιφπηζηνο (=αλ γλψξηδε ή απφ βαξηά ακέιεηα αγλννχζε

φηη ε χιε πνπ ρξεζηκνπνηεί αλήθεη ζε άιινλ- ΑΚ 1037, 1042), ηφηε ν θχξηνο ηεο χιεο έρεη ηε

δπλαηφηεηα λα πξνζθχγεη ζην δηθαζηήξην θαη λα κελ αξθεζηεί ζε αμηψζεηο απνδεκίσζεο ή

αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ (ΑΚ 1063), αιιά λα δεηήζεη λα γίλεη θχξηνο ηνπ λένπ πξάγκαηνο.

ΙΙΙ. Δηδηθά ζέκαηα εηδνπνηΐαο: α) Σηε βηνηερληθή ή βηνκεραληθή παξαγσγή > Η εηδνπνηΐα δελ

απαηηείηαη λα γίλεη νπσζδήπνηε ηδηνρείξσο. Έηζη, ζηε βηνηερληθή ή βηνκεραληθή επηρείξεζε



παξαγσγφο είλαη φρη ν εξγάηεο ή ν ππάιιεινο πνπ θαηαβάιιεη ηε ρεηξσλαθηηθή ή δηαλνεηηθή εξγαζία

γηα ηελ παξαγσγή ηνπ πξάγκαηνο, αιιά ν θνξέαο ή ν ηδηνθηήηεο ηεο επηρείξεζεο. // β) Σηε ζύκβαζε

έξγνπ (βι. ΑΚ 681-702) > Όηαλ ηελ χιε ρνξεγεί ν εξγνδφηεο, ζεσξείηαη ν ίδηνο θχξηνο ηνπ

πξάγκαηνο θαη απνθιείεηαη ε εθαξκνγή ηεο ΑΚ 1061· φηαλ ηελ παξέρεη ν εξγνιάβνο

(=θαηαζθεπαζηήο ηνπ λένπ πξάγκαηνο), ηφηε γίλεηαη απηφο θχξηνο. // γ) Σηελ επηθύιαμε θπξηόηεηαο

(ΑΚ 532) > Όηαλ ν θαηαζθεπαζηήο έρεη αγνξάζεη ηελ χιε κε επηθχιαμε θπξηφηεηαο, κε ηελ εηδνπνηΐα

απνζβήλεηαη ε επηθπιαρζείζα θπξηφηεηα θαη ν θαηαζθεπαζηήο απνθηά πξσηφηππα λέα θπξηφηεηα

πάλσ ζην παξαρζέλ πξάγκα (ΑΚ 1061). Μπνξεί λα ζπκθσλεζεί κεηαμχ ηνπ πσιεηή θαη ηνπ

αγνξαζηή-θαηαζθεπαζηή φηη κέρξη ηελ απνπιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο ηεο χιεο, ν πξψηνο ζα έρεη

θπξηφηεηα θαη πάλσ ζην λέν πξάγκα πνπ ζα παξαρζεί.

IV. Αμηώζεηο απηνύ πνπ έραζε ηελ θπξηόηεηα ηεο ύιεο ζπλεπεία ηεο εηδνπνηΐαο (AK 1063):

Αθελφο παξέρεηαη αμίσζε αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ θαη αθεηέξνπ νξίδεηαη φηη δελ απνθιείνληαη

ηπρφλ ππάξρνπζεο αμηψζεηο ηνπ γηα απνδεκίσζε ιφγσ αδηθνπξαμίαο ή γηα απφδνζε δαπαλψλ ή γηα

αθαίξεζε θαηαζθεπάζκαηνο.

§53. Κηήζε θαξπώλ: Απφ άπνςε ηερληθήο, ε δηάηαμε ηνπ λφκνπ παξνπζηάδεη ηελ ηδηνξξπζκία φηη

εθείλνη πνπ απνθηνχλ θπξηφηεηα θαηά ζεηξά πξνηεξαηφηεηαο αλαθέξνληαη αληίζηξνθα. Ο ΑΚ

ξπζκίδεη θαηά δχν ηξφπνπο ηελ θηήζε θπξηφηεηαο ζηνπο θαξπνχο > α) κε ηνλ απνρσξηζκφ (=δελ

απαηηείηαη θαηάιεςε ηεο λνκήο, ΑΚ 1064-1066) // β) κε ηελ απφθηεζε ηεο λνκήο (=ζπιινγή θαη

ζπγθνκηδή ησλ θαξπψλ, ΑΚ 1067-1068). Η ξχζκηζε πεξηιακβάλεη φρη κφλν ηνπο θπζηθνχο θαξπνχο

θαη φζα ζπζηαηηθά εμνκνηψλνληαη κε απηνχο (π.ρ. κεηάιιεπκα ιαηνκείνπ), αιιά θαη θάζε άιιν

ζπζηαηηθφ πνπ δελ ππάγεηαη ζηελ έλλνηα ησλ θαξπψλ (π.ρ. νηθνδνκηθφ πιηθφ κεηά ηελ θαηεδάθηζε).

Ι. Κηήζε κε βάζε πθηζηάκελν ή λνκηδόκελν εκπξάγκαην δηθαίσκα: ΑΚ 1064- ηελ

πξαγκαηηθφηεηα πξφθεηηαη γηα δηαηήξεζε ηεο ππάξρνπζαο θπξηφηεηαο πάλσ ζηα πξντφληα (ή ζηα

άιια ζπζηαηηθά) σο απηνηειή πιένλ πξάγκαηα. Δίλαη αδηάθνξν πψο απνρσξίζηεθαλ νη θαξπνί, ζε

ηίλνο ελέξγεηεο νθείιεηαη ε παξαγσγή ηνπο θαη ζε ηίλνο ηελ θαηνρή πεξηήιζαλ. + ΑΚ 1065 (βι. ΑΚ

1142 θαη 1150, 1221, 1118 θαη 1120, 1188). Δίλαη δπλαηφ λα δεκηνπξγεζεί σο πξνο ηνπο θαξπνχο

ζχγθξνπζε ζπκθεξφλησλ κεηαμχ ηνπ ελερπξνχρνπ ή ελππφζεθνπ δαλεηζηή θαη ηνπ πεξηνξηζκέλνπ

εκπξάγκαηνπ δηθαηνχρνπ -> ζα ιπζεί κε βάζε ηελ αξρή ηεο ρξνληθήο πξνηεξαηφηεηαο ησλ

εκπξάγκαησλ δηθαησκάησλ. + ΑΚ 1066 > νη θπξηφηεξεο πεξηπηψζεηο εθαξκνγήο ηεο δηάηαμεο είλαη

απηέο, ζηηο νπνίεο ε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο ή ε ζχζηαζε επηθαξπίαο δελ ηειεζθνξεί ιφγσ

έιιεηςεο θάπνηαο πξνυπφζεζεο θαη εθείλνο πνπ απνθηά λέκεηαη κε ηα πξνζφληα ηεο ηαθηηθήο

ρξεζηθηεζίαο. Ωο θαιή πίζηε ζεσξείηαη εδψ ε πεπνίζεζε ηνπ (νηνλεί) λνκέα –πνπ δελ νθείιεηαη ζε

βαξηά ακέιεηα- φηη είλαη θχξηνο ή επηθαξπσηήο ηνπ πξάγκαηνο θαη ηαπηφρξνλα φηη δελ ππάξρεη

εκπξάγκαην δηθαίσκα ηξίηνπ ζηνπο θαξπνχο.

ΙΙ. Κηήζε κε βάζε ελνρηθό δηθαίσκα: α) Γηθαίσκα πνπ παξαρσξήζεθε από δηθαηνύρν κε

ελνρηθή ζύκβαζε > ΑΚ 1067. Σέηνην δηθαίσκα θαξπνιεςίαο έρνπλ π.ρ. ν αγξνκηζζσηήο (ΑΚ 619),

ν αγξνιήπηεο (ΑΚ 641), ν αγνξαζηήο ησλ πιηθψλ νηθνδνκήο πνπ πξφθεηηαη λα θαηεδαθηζηεί, ν

αγνξαζηήο ησλ εξηεκέλσλ θαξπψλ θιπ. ΙΙ β) Γηθαίσκα πνπ παξαρσξήζεθε από κε δηθαηνύρν >

Πξνυπνζέηεη φηη ν δηθαηνπάξνρνο είρε ν ίδηνο δηθαίσκα πξνο θηήζε ησλ θαξπψλ θαηά ηηο ΑΚ 1064. Ο

δηθαηνχρνο κε βάζε ελνρηθή ζρέζε απνθηά ηνπο θαξπνχο, έζησ θη αλ απνθηά ην δηθαίσκα απφ κε

δηθαηνχρν, κε δχν πξνυπνζέζεηο i) όηη θαηά ην ρξόλν απόθηεζεο ηεο λνκήο ησλ θαξπώλ είλαη

θαιόπηζηνο, δει. δελ γλσξίδεη ή δελ αγλνεί απφ βαξηά ακέιεηα ηελ έιιεηςε δηθαηψκαηνο ζηνλ



δηθαηνπάξνρν θαη ii) ν δηθαηνπάξνρνο έρεη θαηά ην ρξόλν ηεο ζπγθνκηδήο ηε λνκή ηνπ θαξπνθόξνπ

πξάγκαηνο (ΑΚ 1068).

§54. Η θαηάιεςε αδεζπόησλ σο ηξόπνο θηήζεο θπξηόηεηαο: Αδέζπνηα είλαη αθελφο ηα

άγξηα δψα (+ ηα πξντφληα ηεο ζάιαζζαο), εθφζνλ βξίζθνληαη ζηε θπζηθή ηνπο ειεπζεξία, θαη

αθεηέξνπ ηα εγθαηαιεηθζέληα θηλεηά, ηα νπνία είλαη ζπλήζσο επηεινχο αμίαο- ΑΚ 1075.

Ι. Αδέζπνηα-Δγθαηαιειεηκκέλα: Αδέζπνηα είλαη ηα πξάγκαηα, ζηα νπνία δελ έρεη θαλείο

θπξηφηεηαο, είηε είλαη εμαξρήο ηέηνηα είηε έγηλαλ χζηεξα αδέζπνηα ζπλεπεία εγθαηάιεηςεο ηεο

θπξηφηεηαο πνπ ππήξρε πάλσ ζε απηφ {ΑΚ 1076- πξφθεηηαη γηα δηθαηνπξαμία, ε νπνία απαξηίδεηαη

απφ δήισζε βνπιήζεσο γηα παξαίηεζε απφ ηελ θπξηφηεηα θαη απφ ην πιηθφ ζηνηρείν ηεο ζσκαηηθήο

εγθαηάιεηςεο ηνπ πξάγκαηνο. Η παξαίηεζε κπνξεί λα είλαη ξεηή ή ζησπεξή· ε πξφζεζε, φκσο, γηα

εγθαηάιεηςε πξέπεη λα εθδειψλεηαη θαηά ηέηνηνλ ηξφπν, ψζηε λα είλαη αλακθίβνιε. Η δήισζε

βνπιήζεσο είλαη κε απεπζπληέα θαη ζ’ απηήλ εθαξκφδνληαη νη ΑΚ 127 επ.· εμάιινπ, ε εγθαηάιεηςε

απνηειεί δηάζεζε θαη, άξα, απηφο πνπ δελ έρεη εμνπζία δηαζέζεσο δε κπνξεί λα ηελ επηρεηξήζεη

έγθπξα (≠εγθαηάιεηςε απφ κε θχξην- ΑΚ 239). Με ηε ζσκαηηθή εγθαηάιεηςε ηνπ πξάγκαηνο πξέπεη

ν κέρξη ηψξα θχξηνο λα απνμελψλεηαη ηφζν απφ ηε λνκή φζν θαη απφ ηελ θαηνρή ηνπ. Αλ ην θηλεηφ

είλαη βεβαξεκέλν κε δηθαίσκα ηξίηνπ, ε εγθαηάιεηςε ηνπ πξάγκαηνο απφ ηνλ θχξην δε ζπλεπάγεηαη

αλαγθαία θαη απφζβεζε ηνπ μέλνπ δηθαηψκαηνο}.

ΙΙ. Καηάιεςε: Σν αδέζπνην θηλεηφ πεξηέξρεηαη ζηελ θπξηφηεηα απηνχ πνπ θαηαιακβάλεη ηε λνκή,

δει απηνχ πνπ απνθηά ηελ θαηνρή κε δηάλνηα θπξίνπ. Απνηειεί δηθαηνπξαμία, ελψ δε ζπλεπάγεηαη

θηήζε θπξηφηεηαο, αλ απαγνξεχεηαη απφ ην λφκν -> θαη’ εθαξκνγή ηεο ΑΚ 174, απνθηάηαη κφλν ε

λνκή, δει. ην πξάγκα παξακέλεη αδέζπνην. Αλ, φκσο, ην πξάγκα κεηαβηβαζηεί ζε θαιφπηζην ηξίηνλ,

απηφο γίλεηαη θχξηνο θαηά ηελ ΑΚ 1036.

ΙΙΙ. Άγξηα ή ηηζαζεπκέλα δώα (AK 1077): Σν άγξην δψν πνπ βξίζθεηαη ζηελ ηδηνθηεζία θάπνηνπ

γίλεηαη θαη πάιη αδέζπνην, αλ αλαθηήζεη ηελ ειεπζεξία ηνπ. Άγξην είλαη ην δψν πνπ απφ ηε θχζε ηνπ

δηαθεχγεη ηελ εμνπζίαζε εθ κέξνπο ηνπ αλζξψπνπ· αληίζεηε έλλνηα είλαη ην ήκεξν δψν, ην νπνίν

γίλεηαη απνισιφο (ΑΚ 1081 επ), αλ θχγεη απφ ηελ θαηνηθία ηνπ θπξίνπ ηνπ θαη δε κπνξεί λα

επηζηξέςεη. Σηζαζεπκέλν, απφ ηελ άιιε, ζεσξείηαη ην άγξην δψν, φηαλ ζπλεζίζεη ηφζν ηελ αλζξψπηλε

παξνπζία ψζηε λα είλαη πιένλ δπλαηή ε θπξηάξρεζή ηνπ απφ ηνλ άλζξσπν.

§55. Δύξεζε απνισιόησλ: Γεκηνπξγείηαη ελνρηθή ζρέζε κεηαμχ ηνπ επξέηε θαη εθείλνπ πνπ ηα

έραζε ή άιινπ δηθαηνχρνπ. Μπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί σο ηδηαίηεξε κνξθή δηνίθεζεο αιινηξίσλ (ΑΚ

730-739).

Απνισιόο (ΑΚ 1081) είλαη ην θηλεηφ ηνπ νπνίνπ ε θπξηφηεηα αλήθεη ζε θάπνηνλ, φρη φκσο θαη ε

λνκή· είλαη αδηάθνξν κε πνηνλ ηξφπν επήιζε ε απψιεηα ηεο λνκήο, σζηφζν γίλεηαη ζπλήζσο ρσξίο ηε

βνχιεζε ηνπ λνκέα.

Επξέηεο είλαη εθείλνο πνπ βξήθε θαη ζηε ζπλέρεηα πήξε καδί ηνπ ην απνισιφο. Πξφθεηηαη γηα πιηθή

πξάμε => επξέηεο κπνξεί λα είλαη θαη ν αλίθαλνο γηα δηθαηνπξαμία. Δίλαη αδηάθνξν, αλ ν επξέηεο

ζεσξεί ην πξάγκα σο απνισιφο ή σο αδέζπνην. Αλ ην ζεσξεί αδέζπνην ρσξίο βαξηά ακέιεηα, αθελφο

απαιιάζζεηαη απφ ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ επξέηε (ΑΚ 1083) θαη αθεηέξνπ απνθηά λνκή ρξεζηθηεζίαο

(ΑΚ 1041-1043). Γελ είλαη αλαγθαίν λα απνθηήζεη ν επξέηεο απηνπξνζψπσο ηελ θαηνρή ή ηε λνκή

ηνπ πξάγκαηνο, αιιά είλαη δπλαηφ απηφ λα γίλεη θαη κέζσ άιινπ. Ο επξέηεο νθείιεη λα εηδνπνηήζεη,

ρσξίο ππαίηηα θαζπζηέξεζε, εθείλνλ πνπ ην έραζε ή ηνλ θχξην ή θάζε άιιν δηθαηνχρν (=απηφο πνπ

απφ νπνηνλδήπνηε ιφγν έρεη αμίσζε θαηά ηνπ επξέηε γηα απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο). Γελ ηαπηίδνληαη



πάληα ηα πξφζσπα ηνπ δηθαηνχρνπ θαη ηνπ απνιέζαληνο· κε ηελ απφδνζε, φκσο, ζηνλ απνιέζαληα ν

επξέηεο απαιιάζζεηαη απφ θάζε ππνρξέσζε έλαληη νπνηνπδήπνηε δηθαηνχρνπ, εθηφο αλ γλψξηδε φηη

εθείλνο πνπ έραζε ην πξάγκα είλαη θιέθηεο (ΑΚ 1084 §2). Αλ νη δηθαηνχρνη είλαη πεξηζζφηεξνη,

κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ δαλεηζηέο εηο νιφθιεξνλ, θαη άξα ν επξέηεο απαιιάζζεηαη απνδίδνληαο ην

πξάγκα θαη’ αξέζθεηαλ ζε νπνηνλδήπνηε απφ απηνχο.

Ι. Τπνρξεώζεηο θαη δηθαηώκαηα επξέηε: Τθίζηαληαη ππνρξεψζεηο εηδνπνίεζεο (ΑΚ 1081),

θχιαμεο θαη ζπληήξεζεο (ΑΚ 1082), φπσο θαη παξάδνζεο ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1084) -> ν επξέηεο

επζχλεηαη φπσο ν δηνηθεηήο αιινηξίσλ (ΑΚ 732), δει. κφλν γηα δφιν θαη βαξηά ακέιεηα (ΑΚ 1083).

Ο επξέηεο νθείιεη λα εηδνπνηήζεη ηνλ θχξην πνπ έραζε ην πξάγκα ή θάζε άιινλ δηθαηνχρν· αλ απηφ

είλαη δχζθνιν πξέπεη λα ελεκεξψζεη ηελ αζηπλνκηθή αξρή. Σέηνηα ππνρξέσζε εηδνπνίεζεο δελ

ππάξρεη, φηαλ ην πξάγκα είλαη επηεινχο αμίαο. Αλ ην πξάγκα ππφθεηηαη ζε θζνξά ή ε θπιαμή ηνπ

απαηηεί δπζαλάινγεο δαπάλεο, παξαδίδεηαη ζηελ αζηπλνκηθή αξρή (βι. θαη ΑΚ 1082). Αλ ε

αζηπλνκηθή αξρή ην δεηήζεη, ν επξέηεο ππνρξενχηαη λα ηεο παξαδψζεη ην πξάγκα (ΑΚ 1084 §)·

κπνξεί λα θάλεη ην ίδην θαη κε ηε δηθή ηνπ ζέιεζε, νπφηε απαιιάζζεηαη απφ ηηο ππνρξεψζεηο γηα

θχιαμε θαη απφδνζε ζην δηθαηνχρν, ρσξίο λα ράλεη ηα δηθαηψκαηα λα ηνπ δεηήζεη εχξεηξα (ΑΚ 1086

§1- πξέπεη λα είλαη αλάινγα κε ηελ αμία ηνπ πξάγκαηνο θαηά ην ρξφλν ηεο απφδνζεο. Αλ ην πξάγκα

έρεη αμία κφλν γηα ην δηθαηνχρν, ηφηε νξίδνληαη θαη’ εχινγε θξίζε. Σν δηθαίσκα γηα εχξεηξα

απνδπλακψλεηαη, αλ ν επξέηεο παξαιείςεη αδηθαηνιφγεηα ηελ εηδνπνίεζε ή απνθξχςεη ηελ εχξεζε.)

θαη ηηο δαπάλεο (ΑΚ 1085- αθνξνχλ είηε ηε θχιαμε θαη ζπληήξεζε ηνπ πξάγκαηνο, είηε ηελ

αλαδήηεζε ηνπ δηθαηνχρνπ) ηνπ ή λα απνθηήζεη θπξηφηεηα ζε πεξίπησζε πνπ δελ εκθαληζηεί ν

δηθαηνχρνο (ΑΚ 1090 §1).

Απφ ηελ άιιε, δηθαηνχηαη λα πξνβεί ζε επίζρεζε ηνπ πξάγκαηνο, κέρξηο φηνπ ηθαλνπνηεζνχλ νη

απαηηήζεηο ηνπ γηα ηηο δαπάλεο θαη ηα εχξεηξα (ΑΚ 1087 ζε ζπλδ. κε ΑΚ 1106).

ΙΙ. Κηήζε θπξηόηεηαο από ηνλ επξέηε: Σν ζπνπδαηφηεξν δηθαίσκα ηνπ επξέηε είλαη ε πξνζδνθία

(κεηαβηβαζηή κε ζπκθσλία θαη παξάδνζε + θιεξνλνκεηή. Με ηε κεηαβίβαζε ηεο πξνζδνθίαο ν

επξέηεο δελ απαιιάζζεηαη απφ ηηο ππνρξεψζεηο ησλ ΑΚ 1081-1082, ελψ ν απνθηψλ γίλεηαη ακέζσο

θχξηνο, αλ πεξάζεη ην έηνο ρσξίο ελησκεηαμχ λα έρεη γίλεη γλσζηφο ν δηθαηνχρνο -> ε θηήζε

θπξηφηεηαο είλαη πξσηφηππε.) λα γίλεη θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο, αλ δελ εκθαληζηεί ν δηθαηνχρνο. Με ηελ

παξέιεπζε έηνπο απφ ηελ εηδνπνίεζε ηεο αζηπλνκηθήο αξρήο, ν επξέηεο απνθηά ηελ θπξηφηεηα ηνπ

πξάγκαηνο, εθηφο αλ ελ ησ κεηαμχ έρεη γίλεη γλσζηφο ν δηθαηνχρνο (ΑΚ 1088 εδ. α’). Αιιά θη αλ

αθφκε ν δηθαηνχρνο έγηλε γλσζηφο πξηλ απφ ηελ πάξνδν ηνπ έηνπο, ν επξέηεο απνθηά ηελ θπξηφηεηα,

αλ απαηηήζεη απφ ηνλ δηθαηνχρν ηηο δαπάλεο θαη ηα έπξεηξα ζέηνληαο γη’ απηφ νξηζκέλε πξνζεζκία,

απηφο δε ηελ αθήζεη λα πεξάζεη άπξαθηε (ΑΚ 1089). Με ηελ θηήζε ηεο θπξηφηεηαο απφ ηνλ επξέηε

απνζβήλεηαη θαη θάζε εκπξάγκαην δηθαίσκα ηξίηνπ (ΑΚ 1088 εδ. β’).

ΙΙΙ. Κηήζε θπξηόηεηαο από δήκν ή θνηλόηεηα: Μεξηθέο θνξέο ν επξέηεο παξαδίδεη ην πξάγκα ζηελ

αζηπλνκηθή αξρή, ρσξίο λα αζρνιεζεί κε ηελ ηχρε ηνπ -> αλ ν δηθαηνχρνο δε γίλεη γλσζηφο κέζα ζην

έηνο, ε θπξηφηεηα πεξηέξρεηαη ζηνλ δήκν ή ζηελ θνηλφηεηα ηνπ ηφπνπ εχξεζεο (ΑΚ 1091).

IV. Δύξεζε ζε νίθεκα ή ζε άιιν δεκόζην ρώξν (ΑΚ 1092): ηελ πεξίπησζε απηή επξέηεο

ζεσξείηαη εθείλνο ζηνλ νπνίν παξαδφζεθε ην πξάγκα. Απηφ ζεκαίλεη φηη εθείλνο πνπ βξίζθεη θαη

παξαιακβάλεη ην πξάγκα γίλεηαη επξέηεο, κφλν φηαλ ε εχξεζε έγηλε ζην χπαηζξν ή ζηνλ δξφκν. Ωο

‘θαηνηθεκέλα θηίξηα’ πξέπεη λα ζεσξεζνχλ ηα ζπίηηα, νη ηξάπεδεο, ηα μελνδνρεία, ηα ζρνιεία, ηα

λνζνθνκεία, ηα κέγαξα γξαθείσλ θιπ· αληίζεηα, ‘ρώξνη πεξηνξηζκέλνη ζηε ρξήζε ηνπ θνηλνύ’ είλαη

νη εθθιεζίεο, νη αίζνπζεο ζπλαπιηψλ ή δηαιέμεσλ, ηα ζέαηξα, ηα θαθελεία, ηα θαηαζηήκαηα, ηα



ζηάδηα θιπ. Δθείλνο πνπ βξήθε ην πξάγκα κπνξεί λα είλαη φρη κφλν θάπνηνο ηξίηνο, αιιά θαη

ππάιιεινο ηνπ θπξίνπ.

§56. Κηήζε ζεζαπξνύ (AK 1093): ηνηρεία ηεο έλλνηαο ηνπ ζεζαπξνχ είλαη α) ην θηλεηό

πξάγκα λα έρεη αμία (=πνιύηηκν) θαη β) λα βξίζθεηαη θξπκκέλν ζε άιιν πξάγκα θηλεηό ή αθίλεην

(αδηάθνξν αλ ε απφθξπςε έγηλε επίηεδεο ή ηπραία) γηα ηφζνλ ρξφλν, ψζηε λα κελ είλαη δπλαηή πηα ε

εμαθξίβσζε ηνπ θπξίνπ. Αλ ην πξάγκα είλαη ζπζηαηηθφ ηνπ εδάθνπο (π.ρ. νξπθηφ), δελ απνηειεί

ζεζαπξφ. Καη’ αξρήλ ην πξάγκα πξέπεη θάπνηε λα είρε ηδηνθηήηε· γίλεηαη, φκσο, δεθηφ φηη ε ΑΚ

1093 εθαξκφδεηαη θαη ζε πξάγκαηα πάλσ ζηα νπνία δελ ππήξμε πνηέ θπξηφηεηα άιινπ- π.ρ. ζε

απνιηζψκαηα, ππνιείκκαηα πξντζηνξηθψλ δψσλ, φζηξαθα, θνρχιηα.

Ι. Κηήζε θπξηόηεηαο: Γελ αξθεί ε εχξεζε, αιιά ρξεηάδεηαη θαη θαηάιεςε ηνπ ζεζαπξνχ. Ο επξέηεο

θαη θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο, φπνπ βξηζθφηαλ ν ζεζαπξφο, γίλνληαη απφ ην λφκν ζπγθχξηνη θαη’

ηζνκνηξίαλ απφ ηε ζηηγκή πνπ ν επξέηεο ζα απνθηήζεη ηε λνκή ηνπ πξάγκαηνο. Η εχξεζε ζεζαπξνχ

δελ απνηειεί δηθαηνπξαμία, δει. δελ απαηηεί δηθαηνπξαθηηθή ηθαλφηεηα γηα ηνλ επξέηε νχηε είλαη

δπλαηή αληηπξνζψπεπζε· φηαλ, φκσο, έγηλε γηα ινγαξηαζκφ άιινπ, επξέηεο ζεσξείηαη ν άιινο (π.ρ.

αλ ν Α ππνπηεχεηαη φηη ζην θηήκα ηνπ ππάξρεη ζεζαπξφο θαη αλαζέηεη ζηνλ εξγάηε Β ηελ εθζθαθή,

επξέηεο είλαη ν Α). Αλ ζην πξάγκα, κέζα ζην νπνίν βξέζεθε ν ζεζαπξφο, έρνπλ ηξίηνη δηθαηψκαηα

(π.ρ. επηθαξπία), απηά δελ εθηείλνληαη ζην ζεζαπξφ, νχηε ζην κέηξν πνπ απηφο πεξηέξρεηαη ζηνλ

θχξην (βι. ΑΚ 1151).

ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΔΚΣΟ

ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΗ ΚΤΡΙΟΣΗΣΑ

§57. Δηζαγσγηθά γηα ηελ πξνζηαζία ηεο θπξηόηεηαο

Ι. Πξνζηαζία από επεκβάζεηο ηδησηώλ: Η θπξηφηεηα κπνξεί λα πξνζβιεζεί απφ νπνηνλδήπνηε

ηξίηνλ > α) κε αθαίξεζε ή θαηαθξάηεζε ηνπ πξάγκαηνο ή κε ελέξγεηεο πάλσ ζην πξάγκα πνπ δελ

θηάλνπλ κέρξη ηελ αθαίξεζε ηεο λνκήο / β) κε δεκία ηνπ θπξίνπ, ε νπνία επέξρεηαη είηε κε ηελ

θαηαζηξνθή ή ηε βιάβε ηνπ πξάγκαηνο είηε κε απόζβεζε ηνπ δηθαηώκαηνο (π.ρ. ΑΚ 1036, 1057-

1060, 1061). Η πξνζβνιή ηνπ πξψηνπ είδνπο δεκηνπξγεί εκπξάγκαηεο αμηψζεηο, κε ηηο νπνίεο ν

θχξηνο κπνξεί λα απαηηήζεη απφ ηνλ πξνζβνιέα είηε (ζηελ α’ πεξίπησζε) αλαγλψξηζε ηεο θπξηφηεηάο

ηνπ θαη απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο (βι. ΑΚ 1094 γηα ηε δηεθδηθεηηθή αγσγή) είηε (ζηε β’ πεξίππησζε)

άξζε ηεο πξνζβνιήο θαη παξάιεηςή ηεο ζην κέιινλ (βι. ΑΚ 1108 γηα ηελ αξλεηηθή αγσγή) ≠ ε

πξνζβνιή ηνπ δεχηεξνπ είδνπο δεκηνπξγεί ελνρηθέο αμηψζεηο ηνπ θπξίνπ θαηά ηνπ πξνζβνιέα, νη

νπνίεο ξπζκίδνληαη κε ηηο δηαηάμεηο γηα ηηο αδηθνπξαμίεο θαη ηνλ αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ (ΑΚ 904,

914, 919, 1063, 1097-1099, 1108 §1 εδ. β’).

ΙΙ. Οη αμηώζεηο από ηελ πξνζβνιή ηεο θπξηόηεηαο: Καζνιηθή πξνζβνιή ππάξρεη φηαλ ν θχξηνο

ράλεη πιήξσο ηε θπζηθή εμνπζία ζην πξάγκα είηε κε αθαίξεζε (π.ρ. θινπή θηλεηνχ, απνβνιή απφ

αθίλεην) είηε κε θαηαθξάηεζε -> ν θχξηνο κπνξεί ν θχξηνο λα απαηηήζεη απφ ηνλ λνκέα ή ηνλ θάηνρν

ηελ αλαγλψξηζε ηεο θπξηφηεηάο ηνπ θαη ηελ απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1094) ≠ κεξηθή πξνζβνιή

ππάξρεη φηαλ ν θχξηνο πεξηνξίδεηαη απιψο θαηά ηελ άζθεζε νξηζκέλεο εμνπζίαο ηεο θπξηφηεηαο ή

παξεκπνδίδεηαη λα πξνβεί ζε θάπνηα ελέξγεηα πάλσ ζην πξάγκα ή φηαλ ν πξνζβνιέαο επελεξγεί

πάλσ ζην πξάγκα -> ν θχξηνο κπνξεί λα δεηήζεη ηελ άξζε ηεο πξνζβνιήο θαη ηελ παξάιεηςή ηεο ζην

κέιινλ {ΑΚ 1108- εθαξκφδνληαη θαη νη δηαηάμεηο γηα ηελ ππεξεκεξία δαλεηζηή (ΑΚ 349 επ), ηελ

θαιφπηζηε εθπιήξσζε ηεο παξνρήο (ΑΚ 288), ηελ παξαγξαθή (ΑΚ 249 επ)}.



ΙΙΙ. πλδξνκή πεξηζζόηεξσλ αμηώζεσλ: ε πεξίπησζε θαζνιηθήο πξνβνιήο, ν θχξηνο πξέπεη λα

κπνξεί επηπιένλ λα απαηηήζεη απφ ην λνκέα ή θάηνρν θαη απφδνζε ησλ σθειεκάησλ πνπ έρνπλ

εμαρζεί απφ ην πξάγκα, φπσο θαη απνθαηάζηαζε ηεο ηπρφλ δεκίαο ηνπ απφ ηε ρεηξνηέξεπζε ηνπ

πξάγκαηνο (βι. ΑΚ 1096-1100). ε πεξίπησζε κεξηθήο πξνζβνιήο, δελ απνθιείεηαη πεξαηηέξσ

αμίσζε απνδεκίσζεο θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηηο αδηθνπξαμίεο (ΑΚ 1108 § εδ. β’).

IV. Αμηώζεηο από ηελ θπξηόηεηα θαη από ηε λνκή: Η αμίσζε απφ ηελ θπξηφηεηα κπνξεί λα

ζπληξέρεη θαη κε αμίσζε απφ ηε λνκή, εθφζνλ πιεξνχληαη νη πξνυπνζέζεηο θαη ησλ δχν -> ν θχξηνο

πξάγκαηνο πνπ απνβιήζεθε παξάλνκα απφ ηε λνκή ηνπ, κπνξεί λα ζηξαθεί θαηά ηνπ πξνζβνιέα

ηφζν κε ηε δηεθδηθεηηθή αγσγή φζν θαη κε ηελ αγσγή απνβνιήο απφ ηε λνκή (ΑΚ 987)· αλ ε

παξάλνκε πξνζβνιή δε θηάλεη κέρξη ηελ αθαίξεζε ηνπ πξάγκαηνο, εθαξκφδνληαη νη ΑΚ 1108 θαη

989. Ο θχξηνο ζα επηιέμεη εθείλελ απφ ηηο πεξηζζφηεξεο αμηψζεηο, ε νπνία ζηε ζπγθεθξηκέλε

πεξίπησζε ζα είλαη γη’ απηφλ ε πην ζπκθέξνπζα > ηελ αμίσζε απφ ηελ θπξηφηεηα, αλ απνβιέπεη ζηελ

νξηζηηθή ξχζκηζε ηεο θαηάζηαζεο θαη ηε δεκηνπξγία δεδηθαζκέλνπ σο πξνο ηελ θπξηφηεηά ηνπ· ηελ

αμίσζε απφ ηε λνκή, αλ πξνηηκά ηαρχηεξε δηαδηθαζία ή ζπλαληά δπζθνιίεο ζρεηηθά κε ηελ απφδεημε

ηεο θπξηφηεηάο ηνπ.

§58. Η δηεθδηθεηηθή αγσγή (ΑΚ 1094): Πξφθεηηαη γηα ην ζπνπδαηφηεξν κέζν πξνζηαζίαο ηεο

θπξηφηεηαο, ζε θηλεηφ ή αθίλεην. Παξέρεηαη ζηνλ θχξην ζε πεξίπησζε θαζνιηθήο πξνζβνιήο ηεο

θπξηφηεηαο, δει. φηαλ ηνπ αθαηξέζεθε ε λνκή ή ε θαηνρή ηνπ πξάγκαηνο.

Ι. Πεξηερόκελν θαη πξνϋπνζέζεηο: α) Ελάγσλ > Δίλαη ν θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο, ελψ είλαη αδηάθνξν

αλ δελ ππήξμε πνηέ λνκέαο, αλ είρε ηε λνκή θαη ηε ζηεξήζεθε ή αλ είλαη κελ λνκέαο αιιά ζηεξείηαη

ηελ θαηνρή. Η αγσγή δε κπνξεί λα εθρσξεζεί ζε θάπνηνλ πνπ δελ είλαη θχξηνο ηνπ επηδίθνπ· θαη’

εμαίξεζε, ηελ έρνπλ i) ν ζχλδηθνο σο πξνο ηα πξάγκαηα ηεο πησρεπηηθήο πεξηνπζίαο / ii) ν

εθηειεζηήο δηαζήθεο σο πξνο ηα πξάγκαηα ηεο θιεξνλνκίαο / iii) ν ζπγθχξηνο (κε αίηεκα ηελ

απφδνζε ηεο ζπλλνκήο θαηά ηελ ηδαληθή κεξίδα πνπ ηνπ αλήθεη) / iv) ν ςηιφο θχξηνο θαηά ηνπ λνκέα

(π.ρ. θαηαπαηεηή αθηλήηνπ), φρη φκσο θαηά ηνπ επηθαξπσηή ή ηνπ θαηφρνπ δπλάκεη έλλνκεο ζρέζεο

κε ηνλ επηθαξπσηή (π.ρ. κηζζσηή).

β) Ελαγόκελνο > Δίλαη ν λνκέαο ή θάηνρνο (≠βνεζφο λνκήο), ελψ είλαη αδηάθνξν αλ λέκεηαη

απηνπξνζψπσο ή κέζσ άιινπ, αλ θαηέρεη ζην φλνκα ηξίηνπ ή ηνπ ελάγνληνο ή αλ απέθηεζε ηε λνκή

κε παξάδνζε/θαηάιεςε ηνπ πξάγκαηνο. Αλ ν ελαγφκελνο έπαςε πξηλ ηελ έγεξζε ηεο αγσγήο λα

λέκεηαη ή λα θαηέρεη, δε λνκηκνπνηείηαη παζεηηθά, εθηφο αλ ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο ΑΚ

1098, νπφηε κπνξεί λα ελαρζεί γηα θαηαβνιή απνδεκίσζεο. Αλ ν ελαγφκελνο εθπνίεζε ην επίδηθν

κεηά ηελ έγεξζε ηεο αγσγήο, δελ επέξρεηαη κεηαβνιή ζηε δίθε θαη ε απφθαζε πνπ ζα εθδνζεί ηζρχεη

θαη εθηειείηαη θαη θαηά ησλ δηαδφρσλ. Αλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δίθεο ην επίδηθν θαηαζηξαθεί απφ

ππαηηηφηεηα ηνπ ελαγφκελνπ ή γηα θάπνηνλ άιιν ιφγν δε κπνξεί λα απνδνζεί, επζχλεηαη ν ίδηνο ζε

απνδεκίσζε (ΑΚ 1097). Πεξηζζφηεξνη ζπλλνκείο ή ζπγθάηνρνη ηνπ επηδίθνπ κπνξνχλ λα ελαρζνχλ

μερσξηζηά ή φινη απφ θνηλνχ.

γ) Αίηεκα > Δίλαη ε αλαγλψξηζε ηεο θπξηφηεηαο ηνπ ελάγνληνο θαη ε απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο (θαηά

ηελ έλλνηα ηεο ΑΚ 947) ζ’ απηφλ. Απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο ζεκαίλεη κεηαβίβαζε ηεο θαηνρήο ζηνλ

θχξην, θαη κάιηζηα ζηνλ ηφπν φπνπ βξίζθεηαη ην πξάγκα. Ο ελαγφκελνο δελ ππνρξενχηαη θαη’ αξρήλ

λα κεηαθέξεη ην πξάγκα, αλ πξφθεηηαη γηα θηλεηφ, ζηελ θαηνηθία ηνπ θπξίνπ· αλ –φκσο- ην

κεηαθίλεζε ν ίδηνο, κπνξεί λα επζχλεηαη θαηά ηηο ΑΚ 1097-1099. Αλ δελ πξνθχπηεη θάηη δηαθνξεηηθφ,

θέξεη ν ελαγφκελνο ηα έμνδα ηεο παξάδνζεο θαη ν ελάγσλ ηα έμνδα ηεο παξαιαβήο ηνπ πξάγκαηνο.



δ) Σηνηρεία ηνπ δηθνγξάθνπ > i) ηζηνξηθή βάζε ηεο αγσγήο (=έθζεζε ησλ λνκηθψλ θαη

πξαγκαηηθψλ πεξηζηαηηθψλ, απφ ηα νπνία ζπλάγεηαη ε ζπλδξνκή ησλ πξνυπνζέζεσλ ηεο ΑΚ 1094)

θαη ii) αθξηβήο πεξηγξαθή ηνπ αληηθεηκέλνπ ηεο αγσγήο, δει. ηνπ επίδηθνπ πξάγκαηνο.

ΙΙ. Άκπλα ηνπ ελαγόκελνπ: α) Άξλεζε ηεο αγσγήο > ζεκαίλεη ακθηζβήηεζε ηεο θπξηφηεηαο ηνπ

ελάγνληνο θαη (ή) ηεο αθαίξεζεο ή θαηαθξάηεζεο ηεο λνκήο ή θαηνρήο απφ ηνλ ελαγφκελν.

β) Αληαγσγή > κε απηήλ ν ελαγφκελνο επηδηψθεη φρη απιψο ηελ απφξξηςε ηεο αγσγήο, αιιά

αλαγλψξηζε –κε δχλακε δεδηθαζκέλνπ- έλαληη ηνπ ελάγνληνο ηεο δηθήο ηνπ θπξηφηεηαο πάλσ ζην

επίδηθν.

γ) Δλζηάζεηο > ζηνρεχνπλ είηε ηε δηάγλσζε φηη απνζβέζηεθε ε θπξηφηεηα πνπ ηζρπξίδεηαη φηη έρεη ν

ελάγσλ θαη ζηελ νξηζηηθή απφξξηςε ηεο αγσγήο (=αλαηξεπηηθέο), είηε ζηελ παξαθψιπζε ηεο

άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο θπξηφηεηαο θαη ζηελ πξνζσξηλή απφξξηςε ηεο αγσγήο (=αλαβιεηηθέο).

i) Έλζηαζε θπξηόηεηαο. Ο ελαγφκελνο κπνξεί λα αληηηάμεη ηε δηθή ηνπ θπξηφηεηα. // ii) Έλζηαζε

δηθαηώκαηνο λνκήο ή θαηνρήο. Ο ελαγφκελνο κπνξεί λα αξλεζεί ηελ απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο, αλ

δηθαηνχηαη απέλαληη ζηνλ ελάγνληα θχξην λα λέκεηαη ή λα θαηέρεη ην πξάγκα (ΑΚ 1095). Δίλαη

αδηάθνξν κε πνηνλ ηξφπν απέθηεζε ν ελαγφκελνο ηε λνκή ή ηελ θαηνρή, αλ δει. παξαδφζεθε ζ’

απηφλ ή ηελ θαηέιαβε απηνδχλακα. // iii) Έλζηαζε πσιεζέληνο θαη παξαδνζέληνο πξάγκαηνο. Σελ

πξνηείλεη ν ελαγφκελνο φηαλ ν ελάγσλ πψιεζε κελ (ή εθπνίεζε θαηά νπνηνλδήπνηε άιινλ ηξφπν)

λνκφηππα ην αθίλεην, αιιά ην δηεθδηθεί επεηδή δελ έγηλε αθφκε ε κεηαγξαθή. Μπνξεί λα αληηηαρζεί

κφλν θαηά ηνπ ζπκβαιιφκελνπ πσιεηή θαη ησλ θιεξνλφκσλ ηνπ. // iv) Έλζηαζε επηζρέζεσο (ΑΚ

325-326). Αίηεκά ηεο είλαη ε αλαγλψξηζε ηεο εμνπζίαο ηνπ εληζηάκελνπ λα κελ απνδψζεη ην πξάγκα

κέρξη ηελ θαηαβνιή ησλ δαπαλψλ. Η παξαδνρή ηεο έλζηαζεο έρεη σο ζπλέπεηα φηη ν ελαγφκελνο ζα

θαηαδηθαζηεί λα απνδψζεη ην πξάγκα κε ηνλ φξν ηεο ηαπηφρξνλεο εθπιήξσζεο απφ ηνλ ελάγνληα ηεο

ππνρξέσζεο πνπ ηνλ βαξχλεη (ΑΚ 329). // v) Έλζηαζε θαηαρξεζηηθήο άζθεζεο (βι. θαη ΑΚ 281).

Μφλε ε καθξφρξνλε αδξάλεηα ηνπ θπξίνπ δελ θαζηζηά ηε δηεθδίθεζε αλαγθαίσο θαηαρξεζηηθή·

απαηηείηαη λα πξνθχπηεη φηη ν ελάγσλ δεκηνχξγεζε ζηνλ ελαγφκελν ηελ εχινγε πεπνίζεζε φηη δελ ζα

εγείξεη πηα ηε δηεθδηθεηηθή αγσγή. // vi) Έλζηαζε παξαγξαθήο. Η δηεθδηθεηηθή αγσγή σο αμίσζε

ππφθεηηαη ζηελ 20εηή παξαγξαθή ηεο ΑΚ 249. Μεηά ηε ζπκπιήξσζε ηεο παξαγξαθήο ν ελαγφκελνο

δηθαηνχηαη λα επηθαιεζηεί ηελ παξαγξαθή θαη λα αξλεζεί ηελ απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 272). Η

παξαγξαθή, φκσο, ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο δελ επηθέξεη θαη απφζβεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο

θπξηφηεηαο, ην νπνίν εμαθνινπζεί λα παξακέλεη ζηνλ δηθαηνχρν θαη κπνξεί λα θαηαζηεί ελεξγφ

έλαληη ηξίηνπ πνπ δελ είλαη θαζνιηθφο ή εηδηθφο δηάδνρνο ηνπ παξαγξάςαληνο (ΑΚ 271). Η

παξαγξαθή ηεο δηεθδηθήηηθήο αγσγήο αξρίδεη απφ ηε ζηηγκή πνπ θάπνηνο ηξίηνο πξνζβάιεη ην

δηθαίσκα ηεο θπξηφηεηαο κε θαηάιεςε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 251). Γηα ηελ αλαζηνιή θαη ηε δηαθνπή

ηεο παξαγξαθήο ηζρχνπλ νη ΑΚ 255-270.

ΙΙΙ. Απόδεημε ηεο θπξηόηεηαο: Αλ ν ελαγφκελνο αξλεζεί ηελ χπαξμε θπξηφηεηαο ηνπ ελάγνληνο,

ππφρξενχηαη ν ηειεπηαίνο λα απνδείμεη ηα γεγνλφηα, ηα νπνία νδήγεζαλ ζχκθσλα κε ην λφκν ζηελ

θηήζε θπξηφηεηαο απφ απηφλ. α) Αθίλεηα > ηε δηεθδίθεζε αθηλήηνπ πξέπεη λα γίλεη δηάθξηζε, αλ ν

ελάγσλ ηζρπξίδεηαη φηη απέθηεζε ηελ θπξηφηεηα πξσηφηππα ή παξάγσγα. ηελ πξψηε πεξίπησζε,

αξθεί λα απνδείμεη ηα παξαγσγηθά αίηηα ηεο θπξηφηεηάο ηνπ· ζηε δεχηεξε, φκσο, πξέπεη λα απνδείμεη

θαη ηελ θπξηφηεηα ηνπ δηθαηνπαξφρνπ (αλ ππάξρνπλ δηαδνρηθέο κεηαβηβάζεηο, πξέπεη λα απνδείμεη

ηελ θπξηφηεηα θαη ησλ απψηεξσλ δηθαηνπαξφρσλ κέρξη ηελ αλαγσγή ζε πξσηφηππε θηήζε). ην

δίθαηφ καο ν ελάγσλ, φηαλ πξνβιέπεη δπζρέξεηεο σο πξνο ηελ απφδεημε ηεο θπξηφηεηάο ηνπ, κπνξεί λα

επηδηψμεη ηελ απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο εγείξνληαο ηελ πνπβιηθηαλή αγσγή (ΑΚ 1112)- ελδερνκέλσο

θαη ηελ αγσγή ηεο απνβνιήο απφ ηε λνκή (ΑΚ 987), ηελ αγσγή απφ ηελ ελνρηθή ζρέζε (ΑΚ 599 §1)

ή ηελ αγσγή ηνπ αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ.



β) Κηλεηά > Οη ΑΚ 1110-1111 θαζηεξψλνπλ λφκηκα καρεηά ηεθκήξηα δηθαηψκαηνο φηη ν λνκέαο

(ησξηλφο ή πξφηεξνο), ηνπ νπνίνπ ακθηζβεηείηαη ε θπξηφηεηα, απαιιάζζεηαη απφ ην βάξνο ηεο

απφδεημήο ηεο· αξθεί λα απνδείμεη –αλ ακθηζβεηνχληαη- ηα γεγνλφηα πνπ θαηαδεηθλχνπλ ηε λνκή ηνπ

(θαηά ΑΚ 948 εδ. β’). Ο αληίδηθνο θέξεη ην βάξνο ηνπ αληηζέηνπ, δει. φηη ν λνκέαο δελ είλαη ή δελ

ήηαλ θαη θχξηνο. Σα ηεθκήξηα δελ ηζρχνπλ ελαληίνλ ηνπ λνκέα νχηε θαη ππέξ ηνπ θαηφρνπ ή ηνπ

νηνλεί λνκέα. Αλ απνδεηρζεί φηη θάπνηνο θαηέρεη ζην φλνκα άιινπ, δε κπνξεί απηφο λα επηθαιεζηεί ην

ηεθκήξην γηα ηνλ εαπηφ ηνπ αιιά κφλν ππέξ ηνπ λνκέα.

i) Σν ηεθκήξην ηεο ελεζηώζαο λνκήο (ΑΚ 1110). Δίλαη αδηάθνξν αλ ν λνκέαο είλαη θαιήο ή

θαθήο πίζηεο. Γελ αληηηάζζεηαη θαηά πξνεγνχκελνπ λνκέα, απφ ηνλ νπνίν ην πξάγκα μέθπγε κε

θινπή ή απψιεηα, εθηφο αλ πξφθεηηαη γηα ρξήκαηα ή αλψλπκνπο ηίηινπο. Αλ ππάξρεη ζπλλνκή

ηεθκαίξεηαη ζπγθπξηφηεηα, φρη φκσο θαη νξηζκέλν πνζνζηφ απηήο.

ii) Σν ηεθκήξην ηεο πξόηεξεο λνκήο (ΑΚ 1111). Η εμαθνινχζεζε ηεο θπξηφηεηαο δελ

θαιχπηεηαη απφ ην ηεθκήξην θαη, επνκέλσο, εθφζνλ ακθηζβεηείηαη πξέπεη λα απνδεηρζεί. Δθφζνλ ν

πξφηεξνο λνκέαο ηεθκαίξεηαη θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο λνκήο ηνπ, ζεσξείηαη θαηά

θαλφλα έλαληη ηξίησλ φηη εμαθνινπζεί λα είλαη θχξηνο, αλ ν ηξίηνο δελ απνδεηθλχεη κεηαγελέζηεξν

γεγνλφο απνζβεζηηθφ ηεο θπξηφηεηαο εθείλεο.

iii) ύγθξνπζε ησλ δύν ηεθκεξίσλ. Ο ελάγσλ αληηκεησπίδεη ζηε δηεθδίθεζε θηλεηνχ ηε

δπζρέξεηα φηη θχξηνο ηεθκαίξεηαη ν ελαγφκελνο. Γη’ απηφ ν πξψηνο πξέπεη λα απνδείμεη ηε δηθή ηνπ

θπξηφηεηα είηε ηζρπξηδόκελνο θαη απνδεηθλύνληαο όηη ιείπνπλ νη πξνϋπνζέζεηο ηνπ ηεθκεξίνπ, γηαηί

ν ελαγόκελνο δελ είλαη λνκέαο αιιά θάηνρνο κε βάζε έλλνκε ζρέζε ή νηνλεί λνκέαο πνπ αζθεί ηελ

θαηνρή ή ηελ νηνλεί λνκή αλαγλσξίδνληαο ηνλ ελάγνληα σο λνκέα / είηε ηζρπξηδόκελνο θαη

απνδεηθλύνληαο όηη απηόο λεκόηαλ πξνεγνπκέλσο ην πξάγκα θαη όηη απηό μέθπγε από ηε λνκή ηνπ

κε θινπή ή απώιεηα. Μόλε ε απόδεημε όηη ν ελάγσλ ήηαλ πξνεγνπκέλσο θαη λνκέαο δελ αξθεί.

Σελ θινπή θαη ηελ απψιεηα κπνξεί λα επηθαιεζηεί ν ελάγσλ, φρη κφλν φηαλ ην πξάγκα θιάπεθε ή

απσιέζζεθε απφ ηνλ ίδην, αιιά θαη φηαλ είλαη θαζνιηθφο ή εηδηθφο δηάδνρνο εθείλνπ απφ ηνλ νπνίν

θιάπεθε ή απσιέζζεθε· επίζεο, φρη κφλν φηαλ θιέθηεο ή επξέηεο είλαη ν ελαγφκελνο, αιιά θαη φηαλ

απηφο απέθηεζε ηε λνκή απφ άιινλ, έζησ θαη θαιφπηζην. / είηε ηζρπξηδόκελνο θαη απνδεηθλύνληαο

όηη ν ελαγόκελνο απέθηεζε ηε λνκή θαηά ηξόπν πνπ δελ πξνζπόξηζε ζ’ απηόλ θπξηόηεηα θαη όηη

θύξηνο είλαη ν ίδηνο (ν ελάγσλ)- π.ρ. φηη ν ελάγσλ είρε ρξεζηδαλείζεη ην επίδηθν θηλεηφ ζε ηξίηνλ, ν

νπνίνο ην εθπνίεζε ζηνλ θαθφπηζην ελαγφκελν· ή φηη ν ελαγφκελνο αγφξαζε θαη παξέιαβε κελ ην

πξάγκα, αιιά δελ απέθηεζε θπξηφηεηα γηαηί ήηαλ δηθαηνπξαθηηθά αλίθαλνο. Σελ απφδεημε απηή ζα

επηδηψμεη ν ελάγσλ, φηαλ δε κπνξεί λα απνδείμεη ηελ θινπή ή ηελ απψιεηα + φηαλ πξφθεηηαη γηα

θινπηκαία ή απνισιφηα ρξήκαηα ή αλψλπκνπο ηίηινπο. / είηε ηζρπξηδόκελνο θαη απνδεηθλύνληαο όηη

ν ελαγόκελνο έραζε ηελ θπξηόηεηά ηνπ, πνπ ηελ απέθηεζε κε λόκηκν ηξόπν απηόο (ν ελάγσλ)- π.ρ.

φηη ν ελαγφκελνο κεηαβίβαζε ηελ θπξηφηεηά ηνπ ζηνλ ελάγνληα κε έθηαμε ηεο λνκήο ή κε εθρψξεζε

ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο (ΑΚ 1035) θαη ζηε ζπλέρεηα ν ηξίηνο θάηνρνο ή λνκέαο απέδσζε ην

πξάγκα (αληί ζηνλ ελάγνληα σο θχξην) ζηνλ ελαγφκελν (ηέσο θχξην).

IV. πξξνή κε άιιεο αμηώζεηο: α) Γηα ηελ απόδνζε ηνπ πξάγκαηνο- π.ρ. κε ελνρηθέο αγσγέο απφ

ηε ζχκβαζε (βι. κίζζσζε, ρξεζηδάλεην, παξαθαηαζήθε), αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ ή αδηθνπξαμία).

ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ν θχξηνο ζα επηιέμεη λα αζθήζεη ηε κία ή ηελ άιιε, ζηαζκίδνληαο ηα

πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα θαζεκηάο. // β) Γηα ηελ απόδνζε σθειεκάησλ θαη (ή) γηα

απνδεκίσζε, ΑΚ 1096-1100. // γ) Με ηελ αξλεηηθή αγσγή. Καη’ αξρήλ νη δχν αγσγέο δε κπνξνχλ

λα ζσξεπηνχλ. Μπνξεί, φκσο, θαη’ εμαίξεζε λα είλαη δπλαηή ε ζψξεπζε i] αλ θαζεκηά από απηέο

αθνξά ζπγθεθξηκέλν θαη δηαθνξεηηθό ηκήκα ηνπ ίδηνπ αθηλήηνπ ΙΙ ii] αλ ζην αθίλεην, ηνπ νπνίνπ

δεηείηαη ε απόδνζε, ν ελαγόκελνο αλέγεηξε θαηαζθεύαζκα, νπφηε ν ελάγσλ δεηεί θαηεδάθηζε ηνπ

θαηαζθεπάζκαηνο (ΑΚ 1108) θαη απφδνζε ηνπ αθηλήηνπ (ΑΚ 1094). // δ) Με ηελ αγσγή πεξί λνκήο

(ΑΚ 987 εδ. α’).



§59. Η αμίσζε ηνπ θπξίνπ γηα ηα σθειήκαηα: Γηα ηα δεηήκαηα ηεο επζχλεο ηνπ λνκέα ή

θαηφρνπ νξίδνπλ νη ΑΚ 1096-1100, νη νπνίεο ξπζκίδνπλ ηελ έλλνκε ζρέζε κεηαμχ ηνπ θπξίνπ θαη ηνπ

λνκέα ή θαηφρνπ (-> γελληέηαη απφ ην γεγνλφο φηη ν ηειεπηαίνο, ελψ ππνρξενχηαη θαηά ηελ ΑΚ 1094

λα απνδψζεη ην πξάγκα ζηνλ θχξην, πνξίζηεθε σθειήκαηα απφ ην πξάγκα, πξνμέλεζε δεκία ζ’ απηφ

ή θαηέζηεζε αδχλαηε ηελ απφδνζή ηνπ). Δηδηθφηεξα, πξέπεη α) νη πξνϋπνζέζεηο ηεο δηεθδηθεηηθήο

αγσγήο (=ε θπξηφηεηα ηνπ ελφο θαη ε λνκή ή ε θαηνρή ηνπ άιινπ) λα ππάξρνπλ ή ηνπιάρηζηνλ λα

ππήξραλ θαηά ην ρξόλν πνπ ζπλέβε ην ζεκειησηηθό ηεο αμίσζεο γεγνλόο. / β) ν λνκέαο ή ν

θάηνρνο λα κελ έρεη δηθαίσκα λνκήο ή θαηνρήο, ην νπνίν κπνξεί λα αληηηάμεη θαηά ηελ ΑΚ 1095

ζηε δηεθδηθεηηθή αγσγή ηνπ θπξίνπ.

Ι. Κξηηήξηα δηαβάζκηζεο ηεο επζύλεο: α) Καιή ή θαθή πίζηε > Καιήο πίζηεο είλαη ν λνκέαο ή ν

θάηνρνο, ν νπνίνο θαηά ηελ θηήζε ηεο θπζηθήο εμνπζίαο πίζηεπε δηθαηνινγεκέλα θαη εμαθνινπζεί λα

πηζηεχεη φηη δηθαηνχηαη λα λέκεηαη ή λα θαηέρεη ην πξάγκα (ΑΚ 1100). Αληίζεηα, θαθήο πίζηεο είλαη ν

λνκέαο ή θάηνρνο, ν νπνίνο θαηά ηελ θηήζε ηεο θπζηθήο εμνπζίαο γλψξηδε ή απφ βαξηά ακέιεηα

αγλννχζε ή κεηαγελέζηεξα έκαζε φηη δελ δηθαηνχηαη λα λέκεηαη ή λα θαηέρεη ην πξάγκα (ΑΚ 1098). //

β) Επίδνζε ή κε ηεο αγσγήο > Ο θαιφπηζηνο λνκέαο απαιιάζζεηαη απφ θάζε επζχλε γηα ην ρξφλν

πξηλ απφ ηελ επίδνζε ηεο αγσγήο· αληίζεηα, ν θαθφπηζηνο λνκέαο επζχλεηαη (αλεμάξηεηα απφ ηελ

επίδνζε ή κε ηεο αγσγήο) γηα πηαίζκα. // γ) Υπεξεκεξία ηνπ θαθόπηζηνπ λνκέα σο πξνο ηελ

απόδνζε ηνπ πξάγκαηνο > Απηφο επζχλεηαη γηα θάζε δεκία πνπ πξνμελήζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο

ππεξεκεξίαο ηνπ, άξα θαη γηα ηα σθειήκαηα πνπ ρσξίο ππαηηηφηεηά ηνπ δελ εηζέπξαμε θαη πνπ ν

θχξηνο ζα κπνξνχζε λα εηζπξάμεη, θαζψο θαη γηα ηελ ηπραία θαηαζηξνθή ή ρεηξνηέξεπζε ή αδπλακία

απφδνζεο ηνπ πξάγκαηνο, εθηφο αλ απνδείμεη φηη ε δεκία ζα επεξρφηαλ νπσζδήπνηε (ΑΚ 344). Ο

θαθφπηζηνο λνκέαο γίλεηαη ππεξήκεξνο θαηά ηηο ΑΚ 340, 342. // δ) Κηήζε ηεο λνκήο κε παξάλνκε

πξάμε (ΑΚ 1099)- π.ρ. θινπή, θιεπηαπνδνρή, ιεζηεία, απάηε, εθβίαζε > Τπάξρεη φηαλ ν

ελαγφκελνο αθαίξεζε ηε λνκή ηνπ πξάγκαηνο παξάλνκα θαη ρσξίο ηε ζέιεζε ηνπ θπξίνπ. Δίλαη

αδηάθνξν αλ ν λνκέαο ελήξγεζε δηαηειψληαο ζε θαθή ή θαιή πίζηε ή αλ ε ελέξγεηά ηνπ απνηειεί ή

φρη πνηληθφ αδίθεκα· απαηηείηαη, πάλησο, ππαηηηφηεηα.

ΙΙ. Δπζύλε γηα ηα σθειήκαηα: i) Ο θαιόπηζηνο λνκέαο πξηλ από ηελ επίδνζε ηεο αγσγήο δελ

επζύλεηαη ζε απόδνζε ησλ σθειεκάησλ (ΑΚ 1100). Γίλεηαη δεθηή ε παξάιιειε εθαξκνγή ησλ

δηαηάμεσλ ηνπ αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ, κε απνηέιεζκα λα θαηαιήγνπκε ζην αληίζεην

ζπκπέξαζκα φηη ν θαιφπηζηνο λνκέαο νθείιεη λα απνδψζεη ηα ζσδφκελα σθειήκαηα. // ii) Ο

θαιόπηζηνο λνκέαο έρεη ππνρξέσζε λα απνδψζεη ηα σθειήκαηα πνπ εμήρζεζαλ κεηά ηελ επίδνζε

ηεο αγσγήο θαη λα απνθαηαζηήζεη ηελ αμία ησλ σθειεκάησλ εθείλσλ πνπ δελ εμήγαγε απφ δηθή ηνπ

ππαηηηφηεηα, ελψ κπνξνχζε θαηά ηνπο θαλφλεο ηεο ηαθηηθήο δηαρείξηζεο λα εμάγεη (ΑΚ 1096). Ωο

σθειήκαηα λννχληαη νη θαξπνί ηνπ πξάγκαηνο, θπζηθνί (ΑΚ 961 §1) θαη πνιηηηθνί (ΑΚ 961 §3),

θαζψο θαη θάζε φθεινο πνπ παξέρεη ε ρξήζε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 962). Η απφδνζε αθνξά κφλν

ζηνπο θαξπνχο πνπ απνηεινχλ πξάγκα θαη νη νπνίνη ζπιιέρζεθαλ θαη ζψδνληαη ζηα ρέξηα ηνπ λνκέα·

αληίζεηα, φηαλ πξφθεηηαη γηα θαξπνχο πνπ δελ απνηεινχλ πξάγκα (π.ρ. κίζζσκα), ε ππνρξέσζε ηνπ

λνκέα ζπλίζηαηαη ζε απνθαηάζηαζε ηεο αμίαο ηνπο. Αλ ν λνκέαο είλαη θαθφπηζηνο, ν θχξηνο έρεη γηα

ηελ απφδνζε ησλ θαξπψλ πνπ ζψδνληαη θαη εκπξάγκαηε αμίσζε (ΑΚ 1094, 1066). Γηα ηνπο

ζπιιεθηένπο θαξπνχο ε θαηά ηελ ΑΚ 1096 εδ. β’ επζχλε πξνυπνζέηεη πηαίζκα σο πξνο ηε κε

παξαγσγή ή ζπιινγή ηνπο θαη αληηθεηκεληθή δπλαηφηεηα παξαγσγήο θαη ζπιινγήο ηνπο.

Αληηθεηκεληθά πξνζδηνξίδεηαη ε απνδνηέα αμία ησλ παξαπάλσ θαξπψλ, δει. ελφςεη ησλ

ζπγθεθξηκέλσλ ζπλζεθψλ γηα ηνλ ζπλεζηζκέλν άλζξσπν. // iii) O θαθόπηζηνο λνκέαο επζύλεηαη όρη

από ηελ επίδνζε ηεο αγσγήο, αιιά αθόηνπ έγηλε θαθόπηζηνο (ΑΚ 1098). Γεληθά νθείιεη λα

απνδψζεη ηνπο θαξπνχο πνπ ζπλέιεμε θαη ζψδνληαη + λα απνθαηαζηήζεη ηελ αμία απηψλ πνπ



πσιήζεθαλ ή αλαιψζεθαλ + ΑΚ 1094 (γηα ηνπο θαξπνχο πνπ ζψδνληαη εμαηνκηθεπκέλνη). // iv) Ο

θαθόπηζηνο θαη ππεξήκεξνο λνκέαο επζύλεηαη γηα θάζε δεκία πνπ πξνμελήζεθε θαηά ην ρξόλν ηεο

ππεξεκεξίαο, άξα θαη γηα ηα σθειήκαηα ηα νπνία ρσξίο ππαηηηφηεηά (=αθφκε θαη ιφγσ αζζέλεηαο)

ηνπ δελ εηζέπξαμε θαη πνπ ν θχξηνο ζα κπνξνχζε λα εηζπξάμεη (ΑΚ 1098 εδ. β’ ζε ζπλδ. κε ΑΚ 343-

344 > ε απνδεκίσζε απηή πεξηιακβάλεη ηφζν ηε ζεηηθή δεκία ηνπ θπξίνπ φζν θαη ην δηαθπγφλ

θέξδνο). Δπζχλεηαη, κάιηζηα, θαη γηα ηελ ηπραία αδπλακία παξνρήο, εθηφο αλ απνδείμεη φηη ε δεκία

ζα επεξρφηαλ, έζησ θη αλ ην πξάγκα απνδηδφηαλ εγθαίξσο. // v) Ο απνθηήζαο ηε λνκή κε παξάλνκε

πξάμε (ΑΚ 1099) επζύλεηαη γηα ηα σθειήκαηα, αλεμάξηεηα από ηελ επίδνζε ή κε ηεο αγσγήο (ΑΚ

1096) θαη απφ ηελ θαιή ή θαθή πίζηε ηνπ (ΑΚ 1098), φπσο θαη ν θαθφπηζηνο λνκέαο κεηά ηελ

ππεξεκεξία, δει. αθφκα θαη γηα ειαθξηά ακέιεηα ή θαη γηα ηα ηπρεξά. Σν πεξηερφκελν ηεο επζχλεο

ηνπ είλαη ε απφδνζε ή απνθαηάζηαζε ηεο αμίαο θαη εθείλσλ ηα νπνία κφλνλ ν θχξηνο ζα κπνξνχζε λα

πνξηζηεί. Πάλησο, κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ νη δηαηάμεηο γηα ηελ αδηθνπξαμία, εθφζνλ πιεξνχληαη νη

αλάινγεο πξνυπνζέζεηο (βι. ΑΚ 914, 934, 343-344).

§60. Η αμίσζε απνδεκίσζεο ηνπ θπξίνπ ιόγσ θαηαζηξνθήο ή ρεηξνηέξεπζεο ηνπ

πξάγκαηνο: Η επζχλε ηνπ λνκέα πξνο απνδεκίσζε ηνπ θπξίνπ θιηκαθψλεηαη σο εμήο > αξρίδεη απφ

ηελ έιιεηςε νπνηαζδήπνηε επζχλεο γηα ηνλ θαιφπηζην λνκέα πξηλ ηελ επίδνζε ηεο αγσγήο (ΑΚ

1100), πξνρσξεί ζηελ θαζηέξσζε επζχλεο απφ πηαίζκα γηα ηνλ θαιφπηζην λνκέα κεηά ηελ επίδνζε

ηεο αγσγήο (ΑΚ 1097) θαη γηα ηνλ θαθφπηζην λνκέα (ΑΚ 1098 εδ. α’), ελψ –ηέινο- θαηαιήγεη ζηελ

θαζηέξσζε απμεκέλεο επζχλεο ρσξίο πηαίζκα γηα ηνλ ππεξήκεξν θαθφπηζην λνκέα (ΑΚ 1098 εδ. β’),

θαζψο θαη γη’ απηφλ πνπ απέθηεζε ηε λνκή ηνπ πξάγκαηνο κε παξάλνκε πξάμε (ΑΚ 1099).

I. Πξνϋπνζέζεηο ηεο επζύλεο (ΑΚ 1097): α) Φεηξνηέξεπζε > είλαη θάζε δπζκελήο επεξεαζκφο ηεο

νπζίαο ηνπ πξάγκαηνο, αθφκε θαη ε θζνξά πνπ επέξρεηαη σο ζπλέπεηα ηεο ζπλεζηζκέλεο ρξήζεο ηνπ

+ επηβάξπλζε ηνπ πξάγκαηνο κε πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα. // β) Καηαζηξνθή > είλαη ε

ζσκαηηθή ή νηθνλνκηθή εθκεδέληζε ηνπ πξάγκαηνο + ε αλάισζε θαη ε πεξίπησζε πνπ ην πξάγκα

ράλεη θαηά ηηο ΑΚ 1057 επ. ηελ ηδηφηεηά ηνπ σο απηνηεινχο αληηθεηκέλνπ δηθαίνπ. // γ) Αδπλακία

απόδνζεο γηα άιιν ιόγν > αξθεί ππνθεηκεληθή αδπλακία, ε νπνία ππάξρεη θαη φηαλ ν λνκέαο

εθπνίεζε ην πξάγκα ζε ηξίηνλ.

ΙΙ. Έθηαζε ηεο επζύλεο: α) Ο θαιόπηζηνο λνκέαο πξηλ από ηελ επίδνζε ηεο αγσγήο δελ επζύλεηαη

ζε απνδεκίσζε ηνπ θπξίνπ (ΑΚ 1100). Δληνχηνηο, αλ απηφο εθπνίεζε ή θαηαλάισζε ην πξάγκα,

είλαη δπλαηφ λα ελαρζεί θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ. // β) Ο θαιόπηζηνο

λνκέαο ή θάηνρνο κεηά ηελ επίδνζε ηεο αγσγήο επζύλεηαη ζε απνδεκίσζε ηνπ θπξίνπ, αλ ην

πξάγκα από ππαηηηόηεηά ηνπ θαηαζηξάθεθε, ρεηξνηέξεπζε ή απφ άιινλ ιφγν δε κπνξεί λα απνδνζεί

(ΑΚ 1097). Αλ ε αδπλακία απφδνζεο ηνπ πξάγκαηνο νθείιεηαη ζε εθπνίεζή ηνπ απφ ηνλ λνκέα,

πξέπεη λα γίλεη δηάθξηζε αλάινγα κε ην αλ ν απνθηήζαο ηξίηνο έγηλε θχξηνο ή φρη. ηελ πξψηε

πεξίπησζε, ν ελαγφκελνο επζχλεηαη θαηά ηηο ΑΚ 1097-1098, ελψ ζηε δεχηεξε ν θχξηνο ζα κπνξεί λα

δηεθδηθήζεη ην πξάγκα απφ απηφλ (ή λα δεηήζεη απνδεκίσζε θαηά ηηο πξναλαθεξζείζεο δηαηάμεηο).

Ωο ππνθεηκεληθή πξνυπφζεζε ηεο επζχλεο αλαθέξεη ε ΑΚ 1097 ηελ ππαηηηφηεηα, δει. δφιν θαη θάζε

ακέιεηα (ΑΚ 330)· δε ζεκειηψλεηαη επζχλε ζε πεξίπησζε θπζηθήο ή εζηθήο αδπλακίαο (ΑΚ 335). Γηα

ηελ ηθαλφηεηα γηα θαηαινγηζκφ ηζρχνπλ νη ΑΚ 915-918· αλ ν λνκέαο είλαη αθαηαιφγηζηνο, ελδέρεηαη

λα επζχλεηαη γηα ην πηαίζκα ηνπ λφκηκνπ αληηπξνζψπνπ ηνπ θαηά ηελ ΑΚ 334. Καηά ηα ινηπά, γηα ηε

δεκία πνπ πξνθχπηεη απφ ηνπ ιφγνπο ηεο ΑΚ 1097 ηζρχνπλ νη ΑΚ 297-300. // γ) Ο θαθόπηζηνο

λνκέαο επζύλεηαη όπσο θαη ν θαιόπηζηνο κεηά ηελ επίδνζε ηεο αγσγήο => απαηηείηαη ππαηηηόηεηα

ηνπ λνκέα· αλ απέθηεζε ηε λνκή κε αληηπξφζσπν (ΑΚ 979), εθαξκφδνληαη νη ΑΚ 214-215. // δ) Ο

θαθόπηζηνο θαη ππεξήκεξνο λνκέαο επζύλεηαη θαηά ηελ ΑΚ 343 §1, δει. –πέξαλ απφ απηά πνπ



νξίδνληαη ζηελ ΑΚ 1097- θαη γηα ηε δεκία ηνπ θπξίνπ απφ ηελ παξαθξάηεζε ηνπ πξάγκαηνο + γηα ηα

ηπρεξά (ΑΚ 344), εθηφο αλ απνδείμεη φηη ε δεκία ζα επεξρφηαλ θη αλ αθφκε απέδηδε εγθαίξσο ην

πξάγκα. // ε) Ο απνθηήζαο ηε λνκή κε παξάλνκε πξάμε επζύλεηαη γηα θάζε δεκία, αθόκε θαη γηα

ηα ηπρεξά (ΑΚ 1099). Η ΑΚ 1099 δε ξπζκίδεη ηελ επζχλε γηα παξάλνκε αθαίξεζε ηεο λνκήο (γηαηί

ζ’ απηή εθαξκφδνληαη απεπζείαο νη δηαηάμεηο γηα ηηο αδηθνπξαμίεο), αιιά ηελ επζχλε απφ ηελ

πξνζβνιή ηεο θπξηφηεηαο ιφγσ θαηαζηξνθήο ή ρεηξνηέξεπζεο ηνπ πξάγκαηνο. Η αδηθνπξαθηηθή

επζχλε ηνπ λνκέα πεξηιακβάλεη φρη απιψο ηε δεκία απφ ηνπο ιφγνπο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ ΑΚ

1097, αιιά θαη ηε δεκία απφ ηελ θαηαθξάηεζε ηνπ πξάγκαηνο· ε επζχλε, φκσο, απηή πθίζηαηαη

έλαληη εθείλνπ πνπ ήηαλ θχξηνο θαηά ην ρξφλν απφθηεζεο ηεο λνκήο κε παξάλνκε πξάμε θαη φρη

έλαληη ηπρφλ εηδηθνχ δηαδφρνπ ηνπ.

ΙΙΙ. Φύζε θαη άζθεζε ησλ αμηώζεσλ από ηηο ΑΚ 1096-1100: Οη παξεπφκελε αμηψζεηο ηνπ θπξίνπ

θαηά ηνπ λνκέα ή θαηφρνπ (ΑΚ 1096-1100) είλαη ελνρηθήο θχζεο, αλ θαη πξνυπνζέηνπλ ηελ χπαξμε

ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο. Πξφθεηηαη γηα απηνηειείο αμηψζεηο κε δηθή ηνπο λνκηθή ηχρε, αλεμάξηεηε

ηεο θπξηφηεηεηαο απφ ηελ νπνία πεγάδνπλ. Δίλαη δπλαηή, ινηπφλ, ε εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ

ελνρηθνχ δηθαίνπ- π.ρ. ΑΚ 338, 300, 334 θαη 922.

Οη αμηψζεηο ησλ ΑΚ 1096-1100 αζθνχληαη κε αγσγή, πνπ εγείξεηαη είηε καδί κε ηε δηεθδηθεηηθή

αγσγή είηε απηνηειψο· επίζεο, κπνξνχλ λα αζθεζνχλ κε αληαγσγή ζε άιιε δίθε, θαζψο θαη κε

πξνβνιή (αλη)έλζηαζεο ζπκςεθηζκνχ. Αλ ε αγσγή απνδεκίσζεο έλεθα θαηαζηξνθήο ή αδπλακίαο

απφδνζεο ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1097-1098) εγείξεηαη καδί κε ηε δηεθδηθεηηθή αγσγή, πξφθεηηαη γηα

επηθνπξηθή ζψξεπζε αγσγψλ.

Αμηψζεηο ηνπ θπξίνπ γηα αλαδήηεζε ησλ σθειεκάησλ ηνπ πξάγκαηνο ή ηεο αμίαο ηνπο κπνξεί λα

ζεκειηψλνληαη θαηά ΑΚ 904 επ., 739 ζε ζπλδ. κε 734 θαη 719. Δπίζεο, αμηψζεηο ηνπ θπξίνπ γηα

απνδεκίσζε έλεθα θαηαζηξνθήο, ρεηξνηέξεπζεο ή αδπλακίαο απφδνζεο ηνπ πξάγκαηνο κπνξεί λα

ζεκειηψλνληαη ζηηο ΑΚ 914 επ.

Οη παξαπάλσ αμηψζεηο ππφθεηληαη ζηελ 20εηή παξαγξαθή ηεο ΑΚ 249. Δμαίξεζε πξέπεη λα γίλεη γηα

ηελ ΑΚ 1099, ε νπνία ππφθεηηαη ζηελ 5εηή παξαγξαθή ηεο ΑΚ 937.

πλνπηηθή παξάζηαζε ησλ παξεπόκελσλ αμηώζεσλ ηνπ θπξίνπ θαηά ηνπ λνκέα ή θαηόρνπ (ΑΚ

1096-1100).

Καηά Γηα σθειήκαηα Γηα απνδεκίσζε ιφγσ

ρεηξνηέξεπζεο, θαηαζηξνθήο,

ε αδπλακίαο απφδνζεο ηνπ

πξάγκαηνο

ηνπ θαιφπηζηνπ λνκέα ή

θαηφρνπ πξηλ απφ ηελ επίδνζε

ηεο αγσγήο

Κακία αμίσζε (ΑΚ 1100).

Κακία αμίσζε (ΑΚ 1100).

ηνπ θαιφπηζηνπ λνκέα ή

θαηφρνπ κεηά ηελ επίδνζε ηεο

αγσγήο θαη ηνπ θαθφπηζηνπ

λνκέα ή θαηφρνπ

α) Απφδνζε ησλ εμαρζέλησλ

σθειεκάησλ / β)

Απνθαηάζηαζε ηεο αμίαο ησλ

σθειεκάησλ πνπ δε ζψδνληαη

ή πνπ ππαίηηα δε ζπιιέρζεθαλ

(ΑΚ 1096, 1098).

Δπζχλε γηα πηαίζκα (ΑΚ

1097, 1098).



ηνπ θαθφπηζηνπ λνκέα ή

θαηφρνπ ζε πεξίπησζε

ππεξεκεξίαο.

Δθηφο απφ ηα παξαπάλσ,

νξίδεηαη θαη απνθαηάζηαζε ηεο

αμίαο απηψλ πνπ αλππαίηηα δε

ζπιιέρζεθαλ (ΑΚ 1098 εδ. β’,

344).

Δπζχλε θαη ρσξίο πηαίζκα,

αθφκε θαη γηα ηα ηπρεξά.

ηνπ απνθηήζαληνο ηε λνκή ή

θαηνρή κε παξάλνκε πξάμε

Απφδνζε ή απνθαηάζηαζε ηεο

αμίαο φισλ ησλ παξαπάλσ

σθειεκάησλ (ΑΚ 1099 ζε

ζπλδ. κε ΑΚ 914, 934, 343-

344).

Δπζχλε θαη ρσξίο πηαίζκα,

αθφκε θαη γηα ηα ηπρεξά.

§61. Η αληαμίσζε ηνπ λνκέα γηα δαπάλεο (ΑΚ 1101-1107): Αλ ε δηεθδηθεηηθή αγσγή είλαη

λφκσ βάζηκε, γελλψληαη θαη αμηψζεηο ππέξ ηνπ λνκέα, ν νπνίνο κπνξεί λα δεηήζεη απφ ηνλ θχξην

απνθαηάζηαζε ησλ δαπαλψλ πνπ έθαλε πάλσ ζην πξάγκα. Γελ απνθαζίζηαληαη, πάλησο, δαπάλεο

ζηηο νπνίεο δελ ζα πξνέβαηλε ν θχξηνο, αλ παξέκελε ζηε λνκή ηνπ πξάγκαηνο. Ο λνκέαο πξέπεη λα

κελ είρε δηθαίσκα λνκήο ή θαηνρήο επί ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1094-1095).

Ι. Κξηηήξηα δηαβάζκηζεο ησλ ππνρξεώζεσλ ηνπ θπξίνπ: Πεξηιακβάλνληαη αθελφο ηα ήδε γλσζηά

θξηηήξηα (ηεο θαιήο ή θαθήο πίζηεο ηνπ λνκέα, ηνπ αλ νη δαπάλεο έγηλαλ πξηλ ή κεηά ηελ επίδνζε ηεο

δηεθδηθεηηθήο αγσγήο) θαη αθεηέξνπ ηε δηάθξηζε ησλ δαπαλψλ (=νηθνλνκηθέο ζπζίεο πνπ απνιήγνπλ

ζε φθεινο ηνπ πξάγκαηνο) ζε α) αλαγθαίεο. Δίλαη απηέο πνπ απηέο πνπ έγηλαλ γηα λα δηαηεξεζεί ην

πξάγκα θαηάιιειν γηα ηαθηηθή εθκεηάιιεπζε => ζπληήξεζε ηνπ πξάγκαηνο, ψζηε λα κπνξεί λα

εθπιεξψζεη ηνλ νηθνλνκηθφ ζθνπφ ηνπ. Σν φηη ν ζθνπφο γηα ηνλ νπνίν έγηλε ε δαπάλε δελ

επηηεχρζεθε, δελ απνθιείεη ην ραξαθηεξηζκφ ηεο σο αλαγθαίαο, ελψ ε δηαηήξεζε δελ απαηηείηαη λα

είλαη ν κνλαδηθφο ζθνπφο + ε δαπάλε δε ρξεηάδεηαη λα έγηλε εθνχζηα. Πξνζσπηθέο παξνρέο ηνπ

λνκέα απνηεινχλ δαπάλε (θαηά ηελ έλλνηα ηεο ΑΚ 1101), αλ ζπλεπεία απηψλ ν λνκέαο έραζε έζνδα.

// β) δαπάλεο γηα πιεξσκή ηαθηηθώλ θαη έθηαθησλ βαξώλ πάλσ ζην πξάγκα. // γ) επσθειείο. Δίλαη

εθείλεο, εμαηηίαο ησλ νπνίσλ επήιζε αχμεζε ηεο αμίαο ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1103)- π.ρ. νη δαπάλεο

αλέγεξζεο νηθνδνκήο ζην αθίλεην, πξνζζήθεο νξφθνπ, θχηεπζεο θαξπνθφξσλ δέληξσλ ζην ρέξζν

θηήκα. // δ) πνιπηειείο γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηδηαίηεξσλ, αηζζεηηθώλ απαηηήζεσλ ή ηδηνηξνπηώλ.

Μπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζηε ξχζκηζε ηεο ΑΚ 1103, ελψ γη’ απηέο ν λνκέαο κπνξεί λα έρεη θαη ην

δηθαίσκα αθαηξέζεσο (ΑΚ 1104). Η ρξεζηκφηεηα ή σθειηκφηεηα ηεο δαπάλεο πξέπεη λα θξίλεηαη

αληηθεηκεληθά θαη φρη θαηά ηηο ππνθεηκεληθέο αληηιήςεηο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ λνκέα ή θπξίνπ.

ΙΙ. Σν πεξηερόκελν ηεο αμίσζεο ηνπ λνκέα: α) Ο θαιόπηζηνο λνκέαο, γηα ηηο δαπάλεο πνπ έθαλε

πάλσ ζην πξάγκα πξηλ από ηελ επίδνζε ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο, δηθαηνχηαη λα δεηήζεη απφ

ηνλ θχξην απνθαηάζηαζε > i] ησλ αλαγθαίσλ δαπαλώλ θαη ησλ δαπαλώλ γηα ηελ πιεξσκή βαξώλ

ηνπ πξάγκαηνο (≠γηα ηηο ζπλήζεηο δαπάλεο δε δηθαηνχηαη απνδεκίσζε γηα ην ρξφλν πνπ παξέκεηλαλ

ζ’ απηφλ ηα σθειήκαηα ηνπ πξάγκαηνο- βι. θαη ΑΚ 962). Δίλαη αδηάθνξν αλ ε αχμεζε ηεο αμίαο ηνπ

πξάγκαηνο απφ απηέο ζψδεηαη ή φρη θαηά ηελ απφδνζε. / ii] ησλ επσθειώλ δαπαλώλ, αιιά κόλν

εθόζνλ θαηά ην ρξόλν απόδνζεο ηνπ πξάγκαηνο ζώδεηαη ε αύμεζε ηεο αμίαο ηνπ. Γηα ησλ

ππνινγηζκφ ηνπο ιακβάλεηαη ππφςε αθελφο ε δαπάλε πνπ έγηλε θαη αθεηέξνπ ε ππεξηίκεζε ηνπ

πξάγκαηνο απφ ηε δαπάλε θαηά ην ρξφλν ηεο απφδνζήο ηνπ. Αλ ε ππεξηίκεζε ηνπ πξάγκαηνο είλαη

κεγαιχηεξε απφ ηε δαπάλε, ην επηπιένλ παξακέλεη ζηνλ θχξην. ΙΙ β) Γηα δαπάλεο πνπ έγηλαλ από



ηνλ θαιόπηζην λνκέα κεηά ηελ επίδνζε ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο ή από ηνλ θαθόπηζην λνκέα

νπνηεδήπνηε ππνρξενύηαη ν θύξηνο ζε απνδεκίσζε (ΑΚ 1102) > i] αλ πξόθεηηαη γηα αλαγθαίεο

δαπάλεο ή δαπάλεο εμαηηίαο βαξώλ ηνπ πξάγκαηνο / ii] κόλν θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηε δηνίθεζε

αιινηξίσλ (=εθφζνλ νη δαπάλεο αληαπνθξίλνληαη ζην ζπκθέξνλ θαη ζηελ πξαγκαηηθή ή εηθαδφκελε

ζέιεζε ηνπ θπξίνπ ή εθφζνλ θαηά ηελ απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο ζψδεηαη ε αχμεζε ηεο αμίαο ηνπ απφ

απηέο ηηο δαπάλεο, ΑΚ 736-737).

ΙΙΙ. Σν δηθαίσκα αθαηξέζεσο: Αλ ε δαπάλε πνπ έθαλε ν (θαιφπηζηνο ή θαθφπηζηνο) λνκέαο

ζπλίζηαηαη ζηελ έλσζε κε ην δηεθδηθνχκελν πξάγκα άιινπ πξάγκαηνο, έηζη ψζηε απηφ λα θαηαζηεί

ζπζηαηηθφ εθείλνπ, ηφηε ν λνκέαο –αλεμάξηεηα αλ έρεη ή φρη αμίσζε γηα απνθαηάζηαζε ηεο δαπάλεο-

έρεη θαη δηθαίσκα αθαίξεζεο ηνπ ελσζέληνο (ΑΚ 1104). Ο λνκέαο αζθψληαο ην δηθαίσκα αθαίξεζεο,

νθείιεη λα επαλαθέξεη ην πξάγκα κε δηθά ηνπ έμνδα ζηελ πξφηεξε θαηάζηαζε (ΑΚ 302 εδ. α’). Αλ ν

θχξηνο αλέθηεζε ήδε ην δηεθδηθνχκελν πξάγκα, ν λνκέαο δηθαηνχηαη λα δεηήζεη απφ απηφλ λα ηνπ

επηηξέςεη ηελ αθαίξεζε· ηφηε, φκσο, ν θχξηνο δηθαηνχηαη λα αξλεζεί, εθφζνλ δελ παξέρεηαη ζ’ απηφλ

αζθάιεηα γηα ηε δεκία πνπ ελδερνκέλσο ζα ηνπ πξνθιεζεί (ΑΚ 302 εδ. β’). Σν δηθαίσκα αθαίξεζεο

απνθιείεηαη > i) αλ ε έλσζε έρεη ραξαθηήξα ‘ζπλήζνπο δαπάλεο ζπληήξεζεο’, γηα ηελ νπνία ν

λνκέαο δε δηθαηνύηαη λα δεηήζεη απνδεκίσζε γηαηί έιαβε ηα σθειήκαηα ηνπ πξάγκαηνο / ii) αλ ν

λνκέαο δελ έρεη θακία σθέιεηα από ηελ αθαίξεζε (βι. θαη ΑΚ 281)- π.ρ. κε ηελ απνθφιιεζε απφ

ηνπο ηνίρνπο ηνπ ραξηηνχ ηαπεηζαξίαο / iii) αλ θαηαβάιιεηαη ζηνλ λνκέα ε αμία πνπ ζα είρε ην

ζπζηαηηθό κεηά ηνλ απνρσξηζκό. Λακβάλεηαη ππφςε ηφζν ε αγνξαία φζν θαη ε ππνθεηκεληθή γηα ην

λνκέα αμία ηνπ πξάγκαηνο. Σν δηθαίσκα θαηαβνιήο ηεο αμίαο πξέπεη λα αλαγλσξηζηεί θαη ζηα

πξφζσπα πνπ έρνπλ δηθαηνινγεκέλν ζπκθέξνλ απφ ηελ χπαξμε ηνπ πξάγκαηνο (βι. θαη ΑΚ 288 γηα

εηδνπνίεζε)- π.ρ. ελερπξνχρνο ή ελππφζεθνο δαλεηζηήο.

IV. Σα δηθαηώκαηα ηνπ λνκέα εηδηθόηεξα: i] Γηθαηνύρνο > ηελ αμίσζε απνθαηάζηαζεο ησλ

δαπαλψλ θαη ην δηθαίσκα αθαίξεζεο έρεη ν λνκέαο ή θάηνρνο (+ νη θαζνιηθνί ή εηδηθνί δηάδνρνί ηνπ),

πνπ ππνρξενχηαη ζε απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο. Αδηάθνξν είλαη αλ ηηο δαπάλεο ελήξγεζε ν ίδηνο ή ν

δηθαηνπάξνρφο ηνπ (ΑΚ 1105- ελδνηηθνχ δηθαίνπ). Ωο πξνο ηελ έθηαζε ηεο κεηαβίβαζεο ζπλάγεηαη

φηη αξθεί ε ζπλδξνκή ησλ πξνυπνζέζεσλ ησλ ΑΚ 1101, 1103 ζην πξφζσπν ηνπ δηθαηνπαξφρνπ· δελ

απαηηείηαη ε χπαξμε απηψλ θαη ζην πξφζσπν ηνπ ησξηλνχ λνκέα + φηη ν ησξηλφο λνκέαο έρεη ηα

παξαπάλσ δηθαηψκαηα ζηελ έθηαζε θαη κε ηνπο φξνπο πνπ ηα είρε ν δηθαηνπάξνρφο ηνπ. ΙΙ ii]

Τπόρξενο είλαη ν θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο θαηά ην ρξφλν ηεο απφδνζήο ηνπ, έζησ θη αλ νη δαπάλεο

έγηλαλ πξηλ απνθηήζεη απηφο ηελ θπξηφηεηα. Η δηάηαμε, ινηπφλ, δελ εθαξκφδεηαη φηαλ ν λνκέαο

παξαηηήζεθε (ΑΚ 454) έλαληη ηνπ πξνεγνχκελνπ θπξίνπ απφ ηελ αμίσζε δαπαλψλ. ΙΙ iii] Η αμίσζε

ηνπ λνκέα ή θαηόρνπ γηα απνθαηάζηαζε ησλ δαπαλώλ κπνξεί λα αζθεζεί κε (αλη)αγσγή,

έλζηαζε ζπκςεθηζκνχ (θαηά ηεο απαίηεζεο ηνπ θπξίνπ γηα απφδνζε σθειεκάησλ ή γηα

απνδεκίσζε), έλζηαζε επίζρεζεο θαηά ηεο δηεθδηθεηηθήο αγσγήο ηνπ θπξίνπ. Ο ελαγφκελνο λνκέαο ή

θάηνρνο δηθαηνχηαη δει. λα αξλεζεί ηελ απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο κέρξη λα ηθαλνπνηεζεί γηα ηηο

δαπάλεο πνπ ηνπ νθείινληαη (ΑΚ 1106) + ΑΚ 1107 (βι. θαη ΑΚ 325-326). Πξνυπφζεζε ηνπ

δηθαηψκαηνο επίζρεζεο είλαη λα έρεη θάλεη ν λνκέαο ή ν δηθαηνπάξνρφο ηνπ δαπάλεο πάλσ ζην

δηεθδηθνχκελν πξάγκα, νη νπνίεο λα πξέπεη λα απνθαηαζηαζνχλ. Ο ελαγφκελνο λνκέαο ή θάηνρνο

θαηαδηθάδεηαη ζε απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο, ππφ ηνλ φξν ηεο ηαπηφρξνλεο πιεξσκήο απφ ηνλ

ελάγνληα θχξην ησλ δαπαλψλ πνπ έγηλαλ ζην πξάγκα (ΑΚ 329)· ν ελάγσλ θχξηνο δηθαηνχηαη λα

απνθξνχζεη ηελ έλζηαζε επίζρεζεο κε ηελ αληέλζηαζε παξνρήο αζθάιεηαο, πνπ δελ αξθεί φκσο λα

ζπλίζηαηαη ζε παξνρή εγγχεζεο (ΑΚ 328). Σν δηθαίσκα επίζρεζεο απνθιείεηαη αλ ε άζθεζή ηνπ

πξνζθξνύεη ζηελ θαιή πίζηε (ΑΚ 281) / αλ ν ελαγόκελνο λνκέαο ή θάηνρνο απέθηεζε ην πξάγκα

κε παξάλνκε πξάμε από πξόζεζε. Σέινο, ην δηθαίσκα επηζρέζεσο απνζβήλεηαη αλ ν ελαγφκελνο

απνδψζεη ην πξάγκα ζηνλ ελάγνληα θχξην, έζησ θαη αγλνψληαο ηελ χπαξμή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ



δηθαηψκαηνο. ΙΙ iv) Οη αμηώζεηο ηνπ λνκέα ή θαηόρνπ πξέπεη λα αζθεζνχλ, αλ πξφθεηηαη γηα θηλεηά,

κέζα ζε έλαλ κήλα θαη, αλ πξφθεηηαη γηα αθίλεηα, κέζα ζε έμη κήλεο απφ ηελ απφδνζε ηνπ

πξάγκαηνο, δηφηη δηαθνξεηηθά παξαγξάθνληαη (ΑΚ 1107).

V. ρέζε ησλ ΑΚ 1101-1107 πξνο άιιεο ξπζκίζεηο: Αλ ην ίδην πξαγκαηηθφ πεξηζηαηηθφ

ζπγθεληξψλεη ηηο πξνυπνζέζεηο ηφζν ησλ ΑΚ 1101-1107 φζν θαη ησλ δηαηάμεσλ γηα ηε δηνίθεζε

αιινηξίσλ ή ηνλ αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ, εθαξκνζηέεο είλαη θαη νη δχν νκάδεο δηαηάμεσλ.

πλνπηηθή παξάζηαζε ησλ αμηώζεσλ ηνπ λνκέα ή θαηόρνπ θαηά ηνπ θπξίνπ γηα δαπάλεο (ΑΚ

1101-1107).

Ννκέαο ή θάηνρνο Γαπάλεο Γηθαίσκα αθαίξεζεο Γηθαίσκα επίζρεζεο

Ο θαιφπηζηνο πξηλ ηελ

επίδνζε ηεο αγσγήο ζε

απηφλ

α) Αλαγθαίεο: Ναη (ΑΚ

1101 εδ. α’ ≠ ΑΚ 1101

εδ. β’) // β) Δπσθειείο:

Ναη (ΑΚ 1103) // γ)

Λνηπέο (π.ρ.

πνιπηειείαο): κφλν ζην

δηθαίσκα αθαίξεζεο

(ΑΚ 1104)

Ναη (ΑΚ 1104) Ναη (ΑΚ 1106)

Ο θαιφπηζηνο λνκέαο

κεηά ηελ επίδνζε ηεο

αγσγήο θαη ν

θαθφπηζηνο

Μφλν ηη αλαγθαίεο

θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα

ηε δηνίθεζε αιινηξίσλ

Ναη (ΑΚ 1104) Ναη (ΑΚ 1106)

Δθείλνο πνπ αθαίξεζε

ηε λνκή ή ηελ θαηνρή

κε παξάλνκε πξάμε

ηνπ

Όπσο ν θαθφπηζηνο

(ΑΚ 1102, 935)

Ναη (ΑΚ 1104) Ναη, αιιά κε ηελ

εμαίξεζε ηεο ΑΚ 1106

εδ. β’

§62. Η αξλεηηθή αγσγή (AK 1108): Παξέρεηαη αλ ε πξνζβνιή ηεο θπξηφηεηαο είλαη κεξηθή, δει.

ζπλίζηαηαη απιψο ζε δηαηάξαμε ηνπ θπξίνπ θαηά ηελ άζθεζε ηεο εμνπζίαο ηνπ πάλσ ζην πξάγκα. Η

ξχζκηζε ζπκπιεξψλεη ηελ ΑΚ 1094 θαη θπξίσο εθαξκφδεηαη ζηα αθίλεηα, ηδίσο ζην πιαίζην ηνπ

γεηηνληθνχ δηθαίνπ (ΑΚ 1003 επ).

Ι. Πξνϋπνζέζεηο: Γελ απαηηείηαη νχηε ππαηηηφηεηα ηνπ δηαηαξάζζνληνο νχηε αληηπνίεζε απφ απηφλ

δηθαηψκαηνο πάλσ ζην πξάγκα, αιιά α) θπξηόηεηα ηνπ ελάγνληνο (κπνξεί λα είλαη θαη ζπγθχξηνο-

ΑΚ 1116) > Η δηάηαμε εθαξκφδεηαη αλάινγα θαη ζε πεξίπησζε πξνζβνιήο ηεο επηθαξπίαο (ΑΚ

1173) θαη ηνπ ελερχξνπ (ΑΚ 1236). // β) δηαηάξαμε ηεο θπξηόηεηαο/λνκήο > Δίλαη θάζε

παξεκπφδηζε ηνπ θπξίνπ λα αζθήζεη ηελ εμνπζία ηνπ πάλσ ζην πξάγκα, ε νπνία φκσο δε θηάλεη

κέρξη ηελ αθαίξεζε ηεο λνκήο. Μπνξεί λα επέιζεη κε πξάμε (=ν δηαηαξάζζσλ πξνβαίλεη ζε ελέξγεηεο

πάλσ ζην πξάγκα, ηηο νπνίεο κφλν ν θχξηνο έρεη δηθαίσκα λα επηρεηξήζεη ή εκπνδίδεη ηνλ ηειεπηαίν

λα ελεξγήζεη πάλσ ζην πξάγκα) ή κε παξάιεηςε (=ν δηαηαξάζζσλ δελ πξνβαίλεη –αλ θαη νθείιεη-

ζηελ απαηηνχκελε ελέξγεηα γηα λα αξζεί ή λα απνηξαπεί ε δηαηάξαμε). // γ) παξάλνκν ηεο

δηαηάξαμεο (=δε δηθαηνινγείηαη απφ ην δηθαίσκα ηνπ πξνζβνιέα) + φηαλ ε πξάμε ή παξάιεηςε, απφ

ηελ νπνία πξνέξρεηαη ε δηαηάξαμε, απνηειεί θαηάρξεζε δηθαηψκαηνο θαηά ΑΚ 281 ≠ νη

ζπλεζέζηεξεο πεξηπηψζεηο πνπ ε δηαηάξαμε δελ είλαη παξάλνκε, είλαη απηέο ηνπ γεηηνληθνχ δηθαίνπ,

ηνπ ΓΟΚ θαη ηεο χπαξμεο δνπιείαο.



ΙΙ. Αίηεκα ηεο αγσγήο: α) Άξζε ηεο πξνζβνιήο > δελ πεξηιακβάλεηαη θαη ε απνθαηάζηαζε ηεο

δεκίαο πνπ πξνήιζε απφ ηελ πξνζβνιή. Η απνδεκίσζε απηή κπνξεί λα δεηεζεί θαη θαηά ΑΚ 914 επ.,

εθφζνλ ζπληξέρνπλ νη φξνη ηεο. Τπφρξενο λα άξεη ηελ πξνζβνιή είλαη απηφο, ηνπ νπνίνπ ε

ζπκπεξηθνξά είρε σο ζπλέπεηα ηε δηαηάξαμε. ε πεξίπησζε δηαηαξαθηηθνχ θαηαζθεπάζκαηνο ή

βιαπηηθήο θαηάζηαζεο ηνπ δηαηαξάζζνληνο αθηλήηνπ, ππφρξενο είλαη απηφο απφ ηε βνχιεζε ηνπ

νπνίνπ εμαξηάηαη –έζησ θαη έκκεζα- ε δηαηήξεζή ηνπο. Σα έμνδα ηεο άξζεο ηεο πξνζβνιήο

βαξχλνπλ ηνλ πξνζβνιέα => αλ ν θχξηνο άξεη ηε δηαηάξαμε κε δηθά ηνπ έμνδα, δηθαηνχηαη λα δεηήζεη

απνθαηάζηαζή ηνπο απφ ηνλ πξνζβνιέα θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηε δηνίθεζε αιινηξίσλ (ΑΚ 730 επ) ή

γηα ηνλ αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ (ΑΚ 904 επ). // β) Παξάιεηςε ηεο πξνζβνιήο ζην κέιινλ > κπνξεί

λα δεηεζεί αθελφο φηαλ ε πξνζβνιή παξήιζε, αιιά είλαη πηζαλή ε επαλάιεςή ηεο θαη αθεηέξνπ φηαλ

ε δηαηάξαμε απεηιείηαη ζνβαξά γηα πξψηε θνξά (=πξνιεπηηθή αμίσζε γηα παξάιεηςε).

ΙΙΙ. Άκπλα ηνπ ελαγόκελνπ (ΑΚ 1108 §2): Η έλζηαζε ηνπ ελαγφκελνπ φηη έρεη δηθαίσκα

πξαγκαηηθήο δνπιείαο πάλσ ζην επίδηθν αθίλεην κπνξεί λα απνθξνπζηεί κε ηελ αληέλζηαζε ηεο

θαηάξγεζεο ηεο δνπιείαο. Ο ελαγφκελνο κπνξεί λα πξνβάιεη επίζεο θαηά ηεο αξλεηηθήο αγσγήο ηελ

έλζηαζε θαηάρξεζεο δηθαηψκαηνο.

IV. Παξαγξαθή: Η νπζηαζηηθή αμίσζε ηνπ θπξίνπ, πνπ γελληέηαη κε ηελ πξνζβνιή ηεο θπξηφηεηάο

ηνπ θαη αζθείηαη κε ηελ αξλεηηθή αγσγή, ππφθεηηαη ζηε ζπλήζε 20εηή παξαγξαθή ηεο ΑΚ 249.

V. πξξνή κε άιιεο αμηώζεηο: εκαίλεη είηε φηη νη δχν αμηψζεηο κπνξνχλ λα αζθεζνχλ ρσξηζηά ή

καδί θαη κε ην ίδην δηθφγξαθν, είηε φηη ν ελάγσλ ζα επηιέμεη απφ ηηο δχν εθείλε πνπ θαηά πεξίπησζε

ησλ ζπκθέξεη. α) Αξλεηηθή θαη δηεθδηθεηηθή αγσγή > θαη’ εμαίξεζε κπνξνχλ λα εγεξζνχλ

ζπγρξφλσο γηα ην ίδην αθίλεην- π.ρ. ν Α θαηέιαβε ην νηθφπεδν ηνπ Β πνπ πξννξηδφηαλ γηα

αλνηθνδφκεζε θαη έρηηζε κέζα θάπνην θαηαζθεχαζκα. Ο Β κπνξεί λα αμηψζεη απφ ηνλ Α θαηεδάθηζε

ηνπ θαηαζθεπάζκαηνο (ΑΚ 1108) θαη απφδνζε ηνπ αθηλήηνπ (ΑΚ 1094). // β) Αξλεηηθή αγσγή θαη

αγσγή δηαηάξαμεο ηεο λνκήο > αλ ε κεξηθή πξνζβνιή ηεο θπξηφηεηαο απνηειεί ζπγρξφλσο θαη

δηαηάξαμεο ηεο λνκήο (ΑΚ 984 §1), ν θχξηνο θαη λνκέαο ζα επηιέμεη κεηαμχ ηεο αξλεηηθήο αγσγήο

θαη ηεο αγσγήο δηαηάξαμεο ηεο λνκήο (ΑΚ 989). Αληίζεηα, αλ ν δηαηαξαζζφκελνο είλαη κφλν

θάηνρνο, έρεη κφλν ηελ αγσγή δηαηάξαμεο ηεο λνκήο (ΑΚ 997 ζε ζπλδ. κε 989). // γ) Αξλεηηθή αγσγή

θαη αγσγή απνδεκίσζεο > βι. ΑΚ 1108 §1 εδ. β’, δει. εθφζνλ ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο επζχλεο

θαηά ηηο ΑΚ 914 επ. // δ) Αξλεηηθή θαη αξλεηηθή αλαγλσξηζηηθή αγσγή > π.ρ. ν Α κπνξεί λα

δεηήζεη απφ ηνλ Β ηελ άξζε ηεο πξνζβνιήο θαη ηελ παξάιεηςή ηεο ζην κέιινλ, θαζψο θαη ηελ

αλαγλψξηζε φηη ν ελαγφκελνο δε δηθαηνχηαη λα πξνζβάιεη ηελ θπξηφηεηα ηνπ ελάγνληνο.

§63. Η αγσγή αλαδήηεζεο θηλεηνύ (ΑΚ 1109): Παξέρεηαη ζηνλ θχξην θηλεηνχ, ην νπνίν

πεξηήιζε ζε μέλν αθίλεην (ρσξίο λα απνθηήζεη ζ’ απηφ θάπνηνο άιινο λνκή ή θαηνρή), λα δεηήζεη

απφ ηνλ λνκέα ηνπ αθηλήηνπ λα ηνπ επηηξέςεη ηελ αλαδήηεζε θαη αλάιεςε ηνπ θηλεηνχ, έλαληη

απνδεκίσζεο γηα ηε δεκία πνπ ηπρφλ ζα πξνθιεζεί απφ ηελ αλαδήηεζε. Αλ ν θχξηνο ηνπ θηλεηνχ

είλαη ζπγρξφλσο θαη λνκέαο ηνπ, έρεη παξάιιεια θαη ηελ αμίσζε ηεο ΑΚ 995.

§64. Η πνπβιηθηαλή αγσγή (ΑΚ 1112): Μπνξεί λα εγεξζεί αλ ε θπξηφηεηα αθηλήηνπ

πξνζβάιιεηαη θαζνιηθψο ή κεξηθψο θαη ν θχξηνο δε ζέιεη ή δε κπνξεί λα απνδπζεί ζηε δχζθνιε

απφδεημε ηεο θπξηφηεηάο ηνπ. Αληαπνθξίλεηαη ζην ζεζκφ ηεο ρξεζηθηεζίαο, γη’ απηφ δε ρνξεγείηαη

φηαλ πξφθεηηαη γηα αθίλεηα πνπ είλαη αλεπίδεθηα ή εμαηξνχληαη απφ απηή (ΑΚ 1054-1055).

Ι. Η πνπβιηθηαλή σο δηεθδηθεηηθε αγσγή: α) Ελάγσλ είλαη απηφο πνπ ελψ έρεη ηα πξνζφληα ηεο

ηαθηηθήο ρξεζηθηεζίαο, δελ πξφιαβε λα απνθηήζεη θπξηφηεηα επί ηνπ πξάγκαηνο γηάηη θάπνηνο άιινο



ηνλ απέβαιε. Απηνλφεην είλαη φηη ηελ αγσγή απηή έρεη θαη ν θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ, εθφζνλ

ζπληξέρνπλ νη λφκηκεο πξνυπνζέζεηο. Αλ ν απνβιεζείο απφ ηε λνκή ζηε ζπλέρεηα πέζαλε, ε

πνπβιηθηαλή αγσγή κπνξεί λα εγεξζεί απφ ηνλ θιεξνλφκν ηνπ· αλ, φκσο, ν απνβιεζείο πνχιεζε

(κεηά ηελ απνβνιή ηνπ) ην αθίλεην ζε ηξίηνλ, ν αγνξαζηήο έρεη ηελ πνπβιηθηαλή αγσγή κφλν αλ απηή

ηνχ έρεη εθρσξεζεί απφ ηνλ πσιεηή (ΑΚ 455). // β) Ελαγόκελνο είλαη απηφο πνπ λέκεηαη ή θαηέρεη

ηψξα ην αθίλεην ρσξίο έγθπξν (=λφκηκν) ή λνκηδφκελν ηίηιν, δει. ρσξίο ηα πξνζφληα ηεο ηαθηηθήο

ρξεζηθηεζίαο. Άξα, ν λεκφκελνο ην αθίλεην κε λφκηκν ή λνκηδφκελν ηίηιν, αιιά ρσξίο θαιή πίζηε,

κπνξεί λα ελαρζεί κε ηελ πνπβιηθηαλή αγσγή. Δλαγφκελνο κπνξεί λα είλαη θαη ν θάηνρνο, εθφζνλ δελ

έρεη δηθαίσκα έλαληη ηνπ ελάγνληνο λα θαηέρεη ην αθίλεην. Η πνπβιηθηαλή αγσγή δελ εγείξεηαη θαηά

ηνπ αιεζηλνχ θπξίνπ θαη θαη’ απηνχ πνπ λέκεηαη ην αθίλεην επίζεο κε πξνζφληα ηεο ηαθηηθήο

ρξεζηθηεζίαο (θαιή πίζηε, λφκηκν ή λνκηδφκελν ηίηιν πνπ έρεη κεηαγξαθεί). // γ) Αίηεκα ηεο αγσγήο

είλαη λα αλαγλσξηζηεί ν ελάγσλ σο θαιφπηζηνο θαη κε λφκηκν ηίηιν λνκέαο θαη λα ηνπ απνδνζεί ην

αθίλεην.

ΙΙ. Η πνπβιηθηαλή σο αξλεηηθή αγσγή: Δθείλνο πνπ απέθηεζε ηε λνκή ηνπ αθηλήηνπ κε ηα

πξνζφληα ηεο ηαθηηθήο ρξεζηθηεζίαο, εθφζνλ πξνζβάιιεηαη απφ θάπνηνλ κε ηξφπν πνπ δε θηάλεη

φκσο κέρξη ηελ απνβνιή απφ ηε λνκήο, κπνξεί λα δεηήζεη άξζε ηεο πξνζβνιήο ή παξάιεηςή ηεο ζην

κέιινλ ή θαη ηα δχν καδί.

ΙΙΙ. ρέζε ηεο πνπβιηθηαλήο κε άιιεο αγσγέο: α) Με ηε δηεθδηθεηηθή ή αξλεηηθή αγσγή > Όηαλ

εθείλνο πνπ απέθηεζε ηε λνκή ηνπ αθηλήηνπ κε ηα πξνζφληα ηεο ηαθηηθήο ρξεζηθηεζίαο έγηλε ακέζσο

θαη θχξηνο απηνχ (π.ρ. αγφξαζε λνκφηππα απφ θχξην) –ζε πεξίπησζε πξνζβνιήο ηεο θπξηφηεηάο ηνπ

απφ ηξίηνλ- έρεη θαη’ απηνχ ηε δηεθδηθεηηθή ή ηελ αξλεηηθή αγσγή. Αλ, φκσο, θνβάηαη φηη δελ ζα

θαηνξζψζεη λα απνδείμεη ηελ θπξηφηεηά ηνπ, κπνξεί λα ζσξεχζεη ζην ίδην δηθφγξαθν επηθνπξηθά θαη

ηελ πνπβιηθηαλή αγσγή. // β) Με ηηο αγσγέο λνκήο > Ο λνκέαο αθηλήηνπ πνπ απέθηεζε ηε λνκή κε

ηα πξνζφληα ηεο ηαθηηθήο ρξεζηθηεζίαο, αλ απνβιεζεί απφ ηε λνκή ή δηαηαξαρζεί θαηά ηελ άζθεζή

ηεο, ελδέρεηαη λα έρεη θαη ηηο αγσγέο απφ ηηο ΑΚ 987 θαη 989. ηελ πεξίπησζε απηή, ν λνκέαο ζα

εγείξεη ηε κία ή ηελ άιιε αγσγή, ζηαζκίδνληαο ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα θαζεκηάο απφ

απηέο. Δηδηθφηεξα, i] Καηά ηηο αγσγέο γηα ηε λνκή, ν λνκέαο κπνξεί λα δεηήζεη απνδεκίσζε κόλν

εθόζνλ ζπληξέρνπλ νη πξνϋπνζέζεηο ηεο αδηθνπξαμίαο ≠ ζηελ πνπβιηθηαλή αγσγή πνπ εγείξεηαη

σο δηεθδηθεηηθή, ν ελάγσλ κπνξεί λα δεηήζεη ηα σθειήκαηα θαζώο θαη απνδεκίσζε γηα ηπρόλ

ρεηξνηέξεπζε ηνπ πξάγκαηνο (βι. ΑΚ 1112 §1, 1096-1100). II ii] Σηηο αγσγέο ηεο λνκήο, ν ελάγσλ

πξέπεη λα απνδείμεη όηη ήηαλ ή είλαη λνκέαο ηνπ αθηλήηνπ θαη απνβιήζεθε ή δηαηαξάρζεθε

παξάλνκα θαη ρσξίο ηε ζέιεζή ηνπ ≠ ζηελ πνπβιηθηαλή αγσγή πξέπεη λα απνδείμεη επηπιένλ όηη

απέθηεζε ηε λνκή ηνπ αθηλήηνπ κε ηα πξνζόληα ηεο ηαθηηθήο ρξεζηθηεζίαο. II iii] Οη αγσγέο ηεο

λνκήο παξαγξάθνληαη ζε έλα έηνο (ΑΚ 992) ≠ ε πνπβιηθηαλή αγσγή ζηελ 20εηία (ΑΚ 249).



ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΔΒΓΟΜΟ

ΙΓΙΑΙΣΔΡΔ ΜΟΡΦΔ ΚΤΡΙΟΣΗΣΑ

§65. Η ζπγθπξηόηεηα (ΑΚ 1113): Όηαλ ε θπξηφηεηα αλήθεη απφ θνηλνχ ζε πεξηζζφηεξνπο, κε

ηελ έλλνηα φηη νιφθιεξν ην πξάγκα αλήθεη ζε θαζέλαλ απφ απηνχο θαηά έλα ηδαληθφ κεξίδην =>

δεκηνπξγείηαη ζρέζε θνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ζπγθπξίσλ.

Ι. ύζηαζε: α) Με δηθαηνπξαμία > φηαλ θάπνηνο απνθηήζεη ζε έλα πξάγκα, πνπ κέρξη ηψξα αλήθε

ζηελ απνθιεηζηηθή θπξηφηεηα ηνπ κεηαβηβάδνληνο, ηδαληθφ κεξίδην ζπγθπξηφηεηαο + φηαλ νξηζκέλν

πξάγκα κε ην ζάλαην ηνπ ηδηνθηήηε πεξηέιζεη δπλάκεη δηαζήθεο ζε δχν ή πεξηζζφηεξνπο

θιεξνλφκνπο, θιεξνδφρνπο ή θαηαπηζηεπκαηνδφρνπο + φηαλ δχν ή πεξηζζφηεξα πξφζσπα

θαηαιακβάλνπλ αδέζπνην θαηά ηελ ΑΚ 1075. // β) Απεπζείαο από ην λόκν (βι. ΑΚ 1058-1059,

1080, 1093) + ε εμ αδηαζέηνπ θιεξνλνκηθή δηαδνρή (ΑΚ 1710 §1, 1813 επ., 1884). // γ) Με

ρξεζηθηεζία, ηαθηηθή ή έθηαθηε.

ΙΙ. Σν ηδαληθό κεξίδην: Η πψιεζή ηνπ είλαη πψιεζε πξάγκαηνο (βι. ΑΚ 513) θαη φρη δηθαηψκαηνο.

α) Η κεηαβίβαζή ηνπ γίλεηαη ζχκθσλα κε ηηο ΑΚ 1033 ζε ζπλδ. κε 1192 επ., αλ πξφθεηηαη γηα

αθίλεην, θαη ζχκθσλα κε ηηο ΑΚ 1034 επ., αλ πξφθεηηαη γηα αθίλεην. // β) Η επηβάξπλζε ηνπ

ηδαληθνχ κεξηδίνπ κε πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα γίλεηαη κε ηηο δηαηάμεηο γηα ηελ επηβάξπλζε

θπξηφηεηαο. Αλ, φκσο, αληηθείκελν ηεο ζπγθπξηφηεηαο είλαη αθίλεην, δελ είλαη δπλαηή ε επηβάξπλζε

ηνπ ηδαληθνχ κεξηδίνπ κε πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα, ην νπνίν απφ ηε θχζε ηνπ

θαηαιακβάλεη ην μέλν αθίλεην ζην ζχλνιφ ηνπ (π.ρ. πξαγκαηηθή ή ε πεξηνξηζκέλε πξνζσπηθή

δνπιεία, ε νίθεζε θιπ). // γ) Γπλαηή είλαη ε θαιόπηζηε θηήζε ηδαληθνχ κεξηδίνπ ζε θηλεηφ, αλ

ζπληξέρνπλ νη φξνη ηεο ΑΚ 1036 επ.- π.ρ. ν Α, ζεκαηνθχιαθαο ελφο δσγξαθηθνχ πίλαθα,

πξνθαζίδεηαη ζηνλ θαιφπηζην Β φηη ν πίλαθαο ηνπ αλήθεη θαη ηνπ πσιεί ην κηζφ ηδαληθφ κεξίδην

παξαδίδνληάο ηνπ ηε ζπλλνκή. Αληίζεηα, δελ επέξρεηαη θαιφπηζηε θηήζε ηνπ ηδαληθνχ κεξηδίνπ φηαλ

π.ρ. ν Α ηνπ πξνεγνχκελνπ παξαδείγκαηνο πξνθαζίδεηαη ζηνλ θαιφπηζην Β φηη ν πίλαθαο ηνπ αλήθεη

θαηά ην κηζφ θαη πσιεί ζ’ απηφλ ην κεξίδηφ ηνπ παξαδίδνληάο ηνπ ηε ζπλλνκή. Μία απφ ηηο

πξνυπνζέζεηο ηεο θαιφπηζηεο θηήζεο θαηά ηηο ΑΚ 1036 επ. είλαη ην θαηλφκελν θπξηφηεηαο πνπ

ζηεξίδεηαη ζηε λνκή ηνπ κεηαβηβάδνληνο => θαιφπηζηε θηήζε δελ επέξρεηαη φηαλ ν κεηαβηβάδσλ

είλαη ή εκθαλίδεηαη σο ζπλλνκέαο θαη κεηαβηβάδεη ζηνλ θαιφπηζην είηε κεξίδα αλχπαξθηε είηε

κεγαιχηεξε απφ απηή πνπ ηνπ αλήθεη (εθηφο αλ νη ινηπνί ζπλλνκείο ζπγθαηαηίζεληαη ζ’ απηή ηε

δηάζεζε- ΑΚ 239). // δ) Κηήζε ηδαληθνχ κεξηδίνπ κπνξεί λα επέιζεη θαη κε ρξεζηθηεζία, ηαθηηθή ή

έθηαθηε.

Σν ηδαληθφ κεξίδην πξνζηαηεύεηαη θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηελ θπξηφηεηα, θαη κάιηζηα i] ηόζν έλαληη

ησλ ινηπώλ ζπγθπξίσλ > βι. αλαγλψξηζε ηνπ ηδαληθνχ ηνπ κεξηδίνπ θαη απφδνζε ή παξάδνζε ηεο

ζπλλνκήο (ΑΚ 1094). Αλ ν ζπγθχξηνο ππεξβαίλεη ην δηθαίσκά ηνπ γηα ρξήζε ηνπ θνηλνχ πξάγκαηνο,

θαζέλαο απφ ηνπο ζπγθπξίνπο πξνζηαηεχεηαη κε ηελ αξλεηηθή αγσγή (ΑΚ 1108 ζε ζπλδ. κε ΑΚ 787).

ΙΙ ii] όζν θαη έλαληη ηξίησλ πνπ πξνζβάιινπλ θαζνιηθώο ή κεξηθώο ηελ θπξηόηεηα πάλσ ζην θνηλό

πξάγκα > θαζέλαο απφ ηνπο ζπγθπξίνπο κπνξεί λα εγείξεη ηηο ζρεηηθέο αγσγέο (ΑΚ 1094, 1108-1109,

1112). ε πεξίπησζε πνπ εγείξεη ηε δηεθδηθεηηθή αγσγή, κπνξεί λα πεξηνξίζεη ην αίηεκά ηεο ζην

ηδαληθφ ηνπ κεξίδην· αλ, φκσο, δηεθδηθεί νιφθιεξν ην πξάγκα, πξέπεη σο αίηεκα ηεο αγσγήο ηνπ λα

έρεη ηελ απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο ζε φινπο ηνπο ζπγθπξίνπο (ΑΚ 1116).

Ο ζπγθχξηνο κπνξεί λα παξαηηεζεί νπνηεδήπνηε απφ ηελ ηδαληθή ηνπ κεξίδα πάλσ ζην πξάγκα. Η

κεξίδα, απφ ηελ νπνία παξαηηήζεθε ν ζπγθχξηνο, δελ πξνζαπμάλεη απηέο ησλ ινηπψλ, αιιά γίλεηαη

αδέζπνηε κε ηελ επηθχιαμε ηεο ΑΚ 972 > αλ πξφθεηηαη γηα θηλεηφ, ε κεξίδα πεξηέξρεηαη ζηνλ πξψην

θαηαιαβφληα (ΑΚ 1075), ελψ αλ πξφθεηηαη γηα αθίλεην, πεξηέξρεηαη ζην Γεκφζην.



ΙΙΙ. Γηθαηώκαηα θαη ππνρξεώζεηο ησλ ζπγθπξίσλ: Ρπζκίδνληαη απφ ηηο ΑΚ 1113-1117 θαη απφ ηηο

δηαηάμεηο γηα ηελ θνηλσλία (ΑΚ 785-805).

Α) Γηθαηώκαηα. i] Φξήζε ηνπ θνηλνύ πξάγκαηνο > εθφζνλ ε ρξήζε απηή δελ εκπνδίδεη ηε

ζχγρξεζε ησλ ινηπψλ ζπγθπξίσλ (ΑΚ 787). ε πεξίπησζε πξνζβνιήο ηνπ δηθαηψκαηνο απηνχ, αλ ν

πξνζβνιέαο είλαη ηξίηνο -> ν ζπγθχξηνο πξνζηαηεχεηαη ελαληίνλ ηνπ ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο γηα

ηελ θπξηφηεηα (ΑΚ 1094, 1108), ηε λνκή (ΑΚ 994 εδ. α’ ζε ζπλδ. κε ΑΚ 985, 987, 989) θαη ηηο

αδηθνπξαμίεο (ΑΚ 914) ≠ αλ ε δηαηάξαμε πξνέξρεηαη απφ άιιν ζπγθχξην -> ν πξνζβαιιφκελν

πξνζηαηεχεηαη θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηελ θπξηφηεηα θαη ηηο αδηθνπξαμίεο. ΙΙ ii] Λήςε κέηξσλ γηα ηε

ζπληήξεζε ηνπ θνηλνύ πξάγκαηνο > δελ απαηηείηαη ζπλαίλεζε θαη ησλ ινηπψλ ζπγθπξίσλ, αλ

επίθεηηαη θίλδπλνο (ΑΚ 788 §2) ΙΙ iii] Σπκκεηνρή ζηα σθειήκαηα αλάινγα κε ηελ ηδαληθή ηνπ

κεξίδα (ΑΚ 786). Η απφθηεζε ησλ θπζηθψλ θαξπψλ γίλεηαη θαηά ηηο ΑΚ 1064 επ. (=κε ηνλ

απνρσξηζκφ ηνπο ν ζπγθχξηνο ηνπ θηήκαηνο γίλεηαη –ζε αλαινγία ηεο κεξίδαο ηνπ- θαη ζπγθχξηνο

ησλ θαξπψλ) ≠ ε είζπξαμε ησλ πνιηηηθψλ θαξπψλ απνηειεί πξάμε ηαθηηθήο δηνίθεζεο ηνπ θνηλνχ. ΙΙ

iv] Ειεύζεξε δηάζεζε ηεο ηδαληθήο κεξίδαο, δει. ρσξίο ηε ζπλαίλεζε ησλ ινηπώλ ζπγθπξίσλ.

Απελαληίαο, δηάζεζε νιφθιεξνπ ηνπ θνηλνχ πξάγκαηνο είλαη δπλαηή κφλν κε ζχκπξαμε φισλ ησλ

ζπγθπξίσλ (ΑΚ 793 εδ. β’). Πηζαλή ζπκθσλία κεηαμχ ησλ ζπγθπξίσλ, κε ηελ νπνία απνθιείεηαη ή

πεξηνξίδεηαη ην παξαπάλσ δηθαίσκα δελ επηδξά ζην θχξνο ηεο δηάζεζεο πνπ ηπρφλ έγηλε θαηά

παξάβαζε ηεο ζπκθσλίαο απηήο (ΑΚ 177) ΙΙ v] Αμίσζε γηα ιύζε ηεο ζπγθπξηόηεηαο (ΑΚ 785), ε

νπνία δελ ππόθεηηαη ζε παξαγξαθή (ΑΚ 805). Καη’ εμαίξεζε, δελ έρεη ην παξαπάλσ δηθαίσκα φηαλ

απηφ έρεη απνθιεηζηεί κε δηθαηνπξαμία (κφλν ρξνληθά- ΑΚ 795 §2, 1887 εδ. β’ ≠ ΑΚ 797. Η

δηθαηνπξαμία δεζκεχεη θαη ηνπο δηαδφρνπο ησλ ζπγθπξίσλ· αλ, φκσο, ην θνηλφ πξάγκα είλαη αθίλεην,

ν εηδηθφο δηάδνρνο ηνπ ζπγθπξίνπ δεζκεχεηαη απφ ηε ζρεηηθή ζπκθσλία ηνπ δηθαηνπαξφρνπ ηνπ κε

ηνπο ινηπνχο ζπγθπξίνπο, κφλν αλ απηή έγηλε κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν θαη ππνβιήζεθε ζε

κεηεγγξαθή- ΑΚ 1115.) ή φηαλ απηφ εκπνδίδεηαη ιφγσ ηνπ πξννξηζκνχ ηνπ πξάγκαηνο λα εμππεξεηεί

νξηζκέλν δηαξθή ζθνπφ + φηαλ ε δηαλνκή απνθιείεηαη απφ ην λφκν + φηαλ ππάξρεη απαγφξεπζε

δηάζεζεο ηνπ θνηλνχ πξάγκαηνο, ε νπνία ελεξγεί εκπξαγκάησο

B) Τπνρξεώζεηο. i] Σπκκεηνρή ζηηο δαπάλεο ηνπ πξάγκαηνο θαη’ αλαινγία ηεο κεξίδαο ηνπ γηα ηα

έμνδα ζπληήξεζεο ηνπ θνηλνύ πξάγκαηνο (ΑΚ 794) ΙΙ ii] Λήςε αλαγθαίσλ κέηξσλ > δελ απνηειεί

κφλν δηθαίσκα θάζε ζπγθπξίνπ (ΑΚ 788 §2), αιιά θαη ππνρξέσζή ηνπ πνπ πεγάδεη απφ ηελ ΑΚ 288.

Η παξάβαζε ηεο ππνρξέσζεο απηήο κπνξεί λα γελλήζεη ππνρξέσζε απνδεκίσζεο (βι. ΑΚ 335, 350,

788 §1 εδ. β’). Σν θξηηήξην γηα ην αλ ην κέηξν είλαη απφ απηά πνπ απαηηνχληαη γηα ηε ζπληήξεζε ηνπ

πξάγκαηνο είλαη αληηθεηκεληθφ, δει. πξέπεη λα εκθαλίδεηαη σο αλαγθαίν απφ ηε ζθνπηά ηνπ κέζνπ

ζπλεηνχ ζπγθπξίνπ.

IV. Γηνίθεζε ηνπ θνηλνύ πξάγκαηνο: Δίλαη θάζε πξάμε δηαρείξηζεο, πιηθή ή λνκηθή, πνπ

επηρεηξείηαη κε ζθνπφ ηε ζπληήξεζε, εθκεηάιιεπζε, ρξεζηκνπνίεζε, θάξπσζε ή αχμεζε ηεο αμίαο

ηνπ θνηλνχ πξάγκαηνο => εμππεξεηείηαη ην ζπκθέξνλ φισλ ησλ ζπγθπξίσλ. Η δηνίθεζε ηνπ θνηλνχ

πξάγκαηνο θαζνξίδεηαη είηε α) κε απόθαζε όισλ ησλ ζπγθπξίσλ (ΑΚ 788- απνηειεί ζπιινγηθή

πξάμε θαη δελ ππφθεηηαη ζε νξηζκέλν ηχπν) / β) κε απόθαζε ηεο πιεηνςεθίαο πνπ ιακβάλεηαη θαηά

ην κέγεζνο ησλ κεξίδσλ (ΑΚ 789. Η απφθαζε –εθφζνλ ιήθζεθε έγθπξα- δεζκεχεη φινπο ηνπο

ζπγθπξίνπο, αθφκε θαη εθείλνπο πνπ κεηνςήθεζαλ) / γ) κε απόθαζε ηνπ δηθαζηεξίνπ κεηά από

αίηεζε ζπγθπξίνπ (ΑΚ 790- ν θαζνξηζκφο γίλεηαη κε ηνλ ηξφπν πνπ είλαη ν πην πξφζθνξνο θαη

ζπκθέξεη πεξηζζφηεξν φινπο ηνπο θνηλσλνχο. Σν δηθαζηήξην κπνξεί λα νξίζεη θαη δηαρεηξηζηή). Σα

παξαπάλσ δεζκεχνπλ άκεζα θαη ηνπο δηαδφρνπο ησλ ζπγθπξίσλ, ηφζν ηνπο θαζνιηθνχο (ΑΚ 1710

§1) φζν θαη ηνπο εηδηθνχο (ΑΚ 791). Αλ, φκσο, ην θνηλφ πξάγκα είλαη αθίλεην, ε ζπγθεθξηκέλε

δέζκεπζε επέξρεηαη γηα ηνπο εηδηθνχο δηαδφρνπο ησλ ζπγθπξίσλ, κφλνλ αλ ε νκφθσλε απφθαζε θαη

ε απφθαζε ηεο πιεηνςεθίαο πεξηβιήζεθαλ ηνλ ηχπν ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ εγγξάθνπ θαη



κεηαγξάθεθαλ ή ε απφθαζε ηνπ δηθαζηεξίνπ ππνβιήζεθε ζε κεηαγξαθή (ΑΚ 1115). Οξηζκέλα

ζέκαηα, ηέινο, ξπζκίδνληαη κφλν κε νκφθσλε απφθαζε ησλ ζπγθπξίσλ- ΑΚ 792.

V. Λύζε ηεο ζπγθπξηόηεηαο: Δπέξρεηαη φηαλ ε θπξηφηεηα παχεη λα αλήθεη ζε πεξηζζφηεξνπο απφ

θνηλνχ είηε γηαηί ην πξάγκα α) εμέιηπε- π.ρ. ην θνηλφ θηλεηφ θαηαζηξάθεθε // β) πεξηήιζε ζε έλα

πξόζσπν (=ζπγθέληξσζε, δει. ν απνθηώλ γίλεηαη απνθιεηζηηθόο θύξηνο ηνπ πξάγκαηνο) // γ)

δηαηξέζεθε ζε πεξηζζόηεξα εμσηεξηθώο δηαθξηηά κέξε θαη έηζη δεκηνπξγήζεθαλ πεξηζζόηεξεο

απηνηειείο θπξηόηεηεο (=δηαλνκή- ΑΚ 798) > Μπνξεί λα είλαη εθνύζηα (=φηαλ ζπκθσλνχλ φινη νη

ζπγθχξηνη) ή δηθαζηηθή (ΑΚ 799), ε νπνία δηαθξίλεηαη ζε απηνύζηα (ΑΚ 800- φηαλ είλαη δπλαηή ε

δηαίξεζε ηνπ θνηλνχ πξάγκαηνο ζε κέξε αλάινγα κε ηηο κεξίδεο ησλ ζπγθπξίσλ, δίρσο λα κεηψλεηαη ε

αμία ηνπ) θαη κε πιεηζηεξηαζκό (ΑΚ 801 => πψιεζε ηνπ θνηλνχ πξάγκαηνο θαη δηαλνκή ηνπ

πιεηζηεξηάζκαηνο κεηαμχ ησλ ζπγθπξίσλ θαη’ αλαινγία ησλ κεξίδσλ ηνπο) Η αμίσζε γηα ιχζε ηεο

ζπγθπξηφηεηαο δελ ππφθεηηαη ζε παξαγξαθή (ΑΚ 805).

§66. Η νξηδόληηα ηδηνθηεζία (=νξηδόληηα ζπληδηνθηεζία, ηδηνθηεζία θαη’ νξόθνπο,

νξνθνθηεζία- ΑΚ 1117): Δίλαη ε ηδηαίηεξε κνξθή θπξηφηεηαο πάλσ ζε αθίλεην, ε νπνία

απνηειείηαη απφ ηελ απνθιεηζηηθή θπξηφηεηα ζε φξνθν νηθνδνκήο ή ζε δηακέξηζκά ηνπ θαη ηελ

αλαγθαζηηθή ζπγθπξηφηεηα ζηα θνηλά κέξε ηνπ φινπ αθηλήηνπ (π.ρ. νηθφπεδν, ζεκέιηα, εμσηεξηθνί

ηνίρνη, θιηκαθνζηάζην θιπ). Δπηθνπξηθά γηα ηε ξχζκηζή ηεο εθαξκφδνληαη θαη νη δηαηάμεηο γηα ηε

ζπγθπξηφηεηα θαη ηελ θνηλσλία- ΑΚ 1113 επ. θαη ΑΚ 785 επ.

Ι. ύζηαζε: α) Με ζύκβαζε κεηαμύ ησλ ηπρόλ ζπγθπξίσλ ηνπ όινπ αθηλήηνπ / β) Με ζύκβαζε

κεηαμύ ηνπ θπξίνπ ηνπ όινπ αθηλήηνπ θαη ηνπ απνθηώληνο δηακέξηζκα (=κέιισλ νξνθνθηήηεο) / γ)

Με κνλνκεξή ελ δσή δηθαηνπξαμία ηνπ θπξίνπ ηνπ όινπ αθηλήηνπ / δ) Με δηαζήθε ηνπ θπξίνπ ηνπ

όινπ αθηλήηνπ / ε) Με δηθαζηηθή απόθαζε πνπ εθδίδεηαη ζε δίθε δηαλνκήο θνηλνύ νηθνπέδνπ, ζην

νπνίν ππάξρεη νηθνδνκή / ζη) Με απόθαζε ηνπ δηθαζηεξίνπ θαη ζπκθσλία ηεο πιεηνςεθίαο ηνπ

65% ησλ ζπγθπξίσλ ηνπ νηθνπέδνπ / δ) Με ρξεζηθηεζία, ηαθηηθή ή έθηαθηε (ακθηζβεηείηαη). Γηα

ηε ζχζηαζε νξνθνθηεζίαο i] πξέπεη λα ππάξρεη νηθόπεδν, ζην νπνίν λα έρεη αλεγεξζεί ε νηθνδνκή

ή λα αλεγείξεηαη ή απιώο λα κειεηάηαη ε αλέγεξζή ηεο ΙΙ ii] απαηηείηαη αλαγθαία

ζπκβνιαηνγξαθηθό έγγξαθν θαη κεηαγξαθή.

ΙΙ. Ννκηθή κεηαρείξηζε: α) Μεηαβίβαζε θαη επηβάξπλζε > Η δηάζεζε κπνξεί λα γίλεη ελ δσή ε αηηία

ζαλάηνπ θαη –κάιηζηα- κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν θαη κεηαγξαθή, ελψ είλαη δπλαηφ λα αθνξά

θαη κέιινληα λα θαηαζθεπαζηεί φξνθν ή δηακέξηζκα νξφθνπ. Η νξνθνθηεζία κπνξεί λα

κεηαβηβαζηεί απφ ηνλ νξνθνθηήηε νιφθιεξε ε θαηά ηδαληθή κεξίδα. // β) Υξεζηθηεζία (ηαθηηθή ή

έθηαθηε) γηα ηελ θηήζε ζπλεζηεκέλεο νξνθνθηεζίαο- ΑΚ 1041, 1045. // γ) Πξνζηαζία > Ο

ηδηνθηήηεο νξφθνπ ε δηακεξίζκαηνο απηνχ ‘έρεη πάληα ηα εηο ηνλ θχξηνλ αλήθνληα δηθαηψκαηα’, άξα,

θαη ηα δηθαηψκαηα πξνζηαζίαο ηνπ λνκέα (ΑΚ 985 §1 θαη 3, 987, 989) ή θπξίνπ- βι. θαη ΑΚ 1094,

1108, 1112 (αλάινγα κε ην είδνο ηεο πξνζβνιήο). // δ) Παξαίηεζε > Ο θχξηνο κπνξεί λα παξαηηεζεί

ή λα εγθαηαιείςεη ηελ νξνθνθηεζία, νπφηε απηή θαζίζηαηαη αδέζπνηε θαη πεξηέξρεηαη ζην Γεκφζην

(ΑΚ 972).

ΙΙΙ. ρέζεηο νξνθνθηεηώλ κεηαμύ ηνπο: Ρπζκίδνληαη από ηηο αλαγθαζηηθνύ δηθαίνπ δηαηάμεηο ηεο

λνκνζεζίαο γηα ηελ νξηδόληηα ηδηνθηεζία / από ηελ ηδησηηθή βνύιεζε, κε ηε κνξθή θαλνληζκνύ ηεο

νξηδόληηαο ηδηνθηεζίαο, θνηλώλ απνθάζεσλ όισλ ησλ ζπληδηνθηεηώλ ή απνθάζεσλ ηεο ΓΣ απηώλ

/ από ηηο ελδνηηθνύ δηθαίνπ δηαηάμεηο ηεο ζρεηηθήο λνκνζεζίαο / επηθνπξηθά –εθφζνλ



ζπκβηβάδνληαη κε ηηο εηδηθέο- από ηηο γεληθέο δηαηάμεηο γηα ηε ζπγθπξηόηεηα, θπξηόηεηα, θνηλσλία,

ζπλλνκή θιπ.

α) Ο θαλνληζκόο ηεο νξνθνθηεζίαο > Μπνξεί λα ζπληαρζεί κε θνηλή απφθαζε φισλ ησλ

νξνθνθηεηψλ (αθφκε θαη κεηαγελέζηεξα, δει. κεηά ηε ζχζηαζε ηεο νξνθνθηεζίαο) ή κε ζπκθσλία

ησλ ζπληδηνθηεηψλ πνπ εθπξνζσπνχλ ην 60% ηεο αδηαηξέηνπ ζπγθπξηφηεηαο. // β) Η έλσζε ησλ

νξνθνθηεηώλ (ΑΚ 107) > Σα φξγαλά ηεο είλαη ε γεληθή ζπλέιεπζε (απνθαζίδεη –γηα ράξε ηνπ

θνηλνχ ζπκθέξνληνο- ζρεηηθά κε ηε ζπληήξεζε, βειηίσζε θαη ρξήζε ησλ θνηλψλ κεξψλ ηνπ φινπ

αθηλήηνπ. Γηα ην ζρεκαηηζκφ πιεηνςεθίαο ιακβάλνληαη ππφςε ηα ηδαληθά κεξίδηα ζπληδηνθηεζίαο

ζηα θνηλά κέξε ηνπ φινπ αθηλήηνπ) θαη ν δηαρεηξηζηήο (=εληνινδφρνο –ΑΚ 718- ησλ νξνθνθηεηψλ

θαη ηνπο εθπξνζσπεί δηθαζηηθά θαη εμψδηθα). Ο ηειεπηαίνο δηνξίδεηαη κε απφθαζε ηεο Γ θαη κπνξεί

λα είλαη κε ζπληδηνθηήηεο. Με ηελ απφθαζε ηνπ δηνξηζκνχ θαζνξίδεηαη ζπλήζσο θαη ε έθηαζε ηεο

εμνπζίαο ηνπ δηαρεηξηζηή· αλ ηέηνηνο πξνζδηνξηζκφο δελ έγηλε, πεξηιακβάλεηαη ε δηελέξγεηα θάζε

πξάμεο δηαρείξηζεο. Η αλάθιεζε ηνπ δηαρεηξηζηή γίλεηαη κε απφθαζε ηεο Γ (ιακβαλφκελε θαηά

πιεηνςεθία) ή ηνπ δηθαζηεξίνπ (θαηφπηλ αηηήζεσο ελφο ηνπιάρηζηνλ ζπληδηνθηήηε, αλ ν δηαρεηξηζηήο

επέδεημε θαηά ηελ εθηέιεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ απηζηία ή βαξηά ακέιεηα). // γ) Γηθαηώκαηα ησλ

νξνθνθηεηώλ > Ο νξνθνθηήηεο έρεη σο πξνο ην δηακέξηζκα φια ηα δηθαηψκαηα ηνπ θπξίνπ (ΑΚ

1000), εθφζνλ δελ παξαβιάπηεη ηε ρξήζε ησλ άιισλ νξνθνθηεηψλ ή δε κεηψλεη ηελ αζθάιεηά ηνπο ή

ηελ αζθάιεηα ηνπ νηθνδνκήκαηνο· σο πξνο ηα θνηλά κέξε ηνπ αθηλήηνπ, δηθαηνχηαη λα θάλεη αθψιπηε

ρξήζε ηνπο θαη λα πξνβαίλεη ζε επηζθεπή ηνπο. Σν δηθαίσκα επέθηαζεο ηεο νηθνδνκήο αλήθεη θαη’

αξρήλ απφ θνηλνχ ζε φινπο ηνπο ζπληδηνθηήηεο ηνπ εδάθνπο, νη νπνίνη κπνξνχλ λα πξνβνχλ ζηελ

εθηέιεζε ησλ ζρεηηθψλ εξγαζηψλ χζηεξα απφ θνηλή έγγξαθε ζπκθσλία ηνπο -> ζε πεξίπησζε

αδπλακίαο ή αδηθαηνιφγεηεο δπζηξνπίαο ελφο ή πεξηζζφηεξσλ ζπληδηνθηεηψλ, νη ππφινηπνη κπνξνχλ

λα πξνβνχλ κε δηθά ηνπο έμνδα ζηελ επέθηαζε, νπφηε ε λέα πξνζζήθε ζα αλήθεη απνθιεηζηηθά ζ’

απηνχο. // δ) Τπνρξεώζεηο ησλ νξνθνθηεηώλ > Ωο πξνο ηελ αλαγθαζηηθή ζπληδηνθηεζία, ν

νξνθνθηήηεο έρεη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ βαξχλνπλ θάζε ζπγθχξην (ΑΚ 1113) + λα ζπλεηζθέξεη ζηα

θνηλά βάξε αλάινγα κε ηελ αμία ηνπ νξφθνπ ή ηνπ δηακεξίζκαηφο ηνπ + αλ ε νηθνδνκή θαηαζηξαθεί

κεξηθψο θαηά πνζνζηφ κηθξφηεξν ησλ ¾ ηεο αμίαο ηεο, λα ζπλεηζθέξεη γηα ηελ αλνηθνδφκεζε ησλ

θνηλψλ πξαγκάησλ θαη’ αλαινγία ησλ δηθαησκάησλ ηνπ ζ’ απηά. // ε) Δθδίθαζε ησλ δηαθνξώλ

κεηαμύ ησλ νξνθνθηεηώλ > Τπάγνληαη ζην κνλνκειέο πξσηνδηθείν ηεο ηνπνζεζίαο ηνπ αθηλήηνπ.

§67. Η θάζεηε ηδηνθηεζία: Δίλαη ε ρσξηζηή θπξηφηεηα ζε έλα απφ ηα πεξηζζφηεξα απηνηειή

νηθνδνκήκαηα πνπ έρνπλ αλεγεξζεί ζε έλα εληαίν νηθφπεδν. Απνηειείηαη απφ ηελ απνθιεηζηηθή

θπξηφηεηα ζε έλα απφ ηα δχν ηνπιάρηζηνλ απηνηειή νηθνδνκήκαηα θαη ηελ αλαγθαζηηθή

ζπληδηνθηεζία θαη’ αλάινγε κεξίδα ζην εληαίν νηθφπεδν. πκπιεξσκαηηθά εθαξκφδνληαη ζ’ απηή νη

ΑΚ 1002 θαη 1117. Ιζρχεη mutatis mutandis φ, ηη εθηέζεθε παξαπάλσ θαη γηα ηελ νξηδφληηα

ηδηνθηεζία.

Ι. Δίδε: α) Απιή > είλαη φηαλ θαζέλα απφ ηα πεξηζζφηεξα νηθνδνκήκαηα πνπ έρνπλ αλεγεξζεί ζην

εληαίν νηθφπεδν απνηειεί ρσξηζηή ηδηνθηεζία αλήθνπζα ζε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο (θαη’ ηδαληθά κέξε)

απφ ηνπο ζπγθπξίνπο ηνπ νηθνπέδνπ, ρσξίο λα έρεη δηαηξεζεί θαη νξηδφληηα ζε νξφθνπο ή

δηακεξίζκαηα νξφθσλ. // β) Σύλζεηε > είλαη φηαλ ηα πεξηζζφηεξα νηθνδνκήκαηα πνπ έρνπλ αλεγεξζεί

ζην εληαίν νηθφπεδν δηαηξνχληαη θαη νξηδφληηα ζε νξφθνπο ή δηακεξίζκαηα νξφθσλ θαηά ην ζχζηεκα

ηεο νξηδφληηαο ηδηνθηεζίαο. ηελ πεξίπησζε απηή, θαζέλαο απφ ηνπο ζπγθπξίνπο ηνπ εληαίνπ

νηθνπέδνπ έρεη απνθιεηζηηθή θπξηφηεηα ζε φξνθν ή δηακέξηζκα ελφο απφ ηα νηθνδνκήκαηα θαη

ζπγθπξηφηεηα ζην θνηλφ νηθφπεδν.



ΜΔΡΟ ΣΔΣΑΡΣΟ

ΟΙ ΓΟΤΛΔΙΔ


ΓΔΝΙΚΑ ΓΙΑ ΣΙ ΓΟΤΛΔΙΔ

§68. Έλλνηα θαη αξρέο ησλ δνπιεηώλ: Γνπιεία είλαη ην πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα

πάλσ ζε μέλν πξάγκα, πνπ παξέρεη ζηνλ δηθαηνχρν ηελ εμνπζία λα απνθνκίδεη θάπνηα ή θάπνηεο

σθέιεηεο απφ ηελ νπζία ηνπ πξάγκαηνο => παξέρεη εμνπζία άκεζε θαη θαηά παληφο (ΑΚ 973), ε

νπνία είλαη κεξηθή (δει. αλαθέξεηαη ζε νξηζκέλεο κφλν ρξεζηκφηεηεο ηνπ πξάγκαηνο). Δθηείλεηαη θαη

πάλσ ζηα ζπζηαηηθά ηνπ δνπιεχνληνο αθηλήηνπ (ΑΚ 953) + ζηα παξαξηήκαηά ηνπ, εθηφο αλ ππάξρεη

αληίζεηε ζπκθσλία (ΑΚ 958).

Ι. Αξρέο πνπ δηέπνπλ ηηο δνπιείεο: α) Η δνπιεία κπνξεί λα ζπζηαζεί κόλν πάλσ ζε πξάγκα, δει.

ζε ελζψκαην, απξφζσπν, απζχπαξθην θαη δεθηηθφ εμνπζίαζεο αληηθείκελν (ΑΚ 947). Καη’ εμαίξεζε,

κπνξεί λα ζπζηαζεί θαη ζε δηθαίσκα, βι. ΑΚ 1178-1179. // β) Η δνπιεία κπνξεί λα ζπζηαζεί κόλν

πάλσ ζε αθίλεην > Καη’ εμαίξεζε, είλαη δπλαηή ε ζχζηαζε επηθαξπίαο πάλσ ζε θηλεηφ (ΑΚ 1142

επ). // γ) Η δνπιεία κπνξεί λα ζπζηαζεί κόλν πάλσ ζην μέλν πξάγκα > εκαίλεη φηη ν θχξηνο ελφο

αθηλήηνπ δε κπνξεί λα απνθηήζεη δνπιεία πάλσ ζε δηθφ ηνπ πξάγκα ≠ ΑΚ 1114 θαη ΑΚ 1905, 1914,

1948. Αλ κεηά ηε ζχζηαζε ηεο δνπιείαο, ε θπξηφηεηα ηνπ πξάγκαηνο θαη ε δνπιεία ζπκπέζνπλ ζην

ίδην πξφζσπν, επέξρεηαη απηνδηθαίσο απφζβεζε ηεο δνπιείαο κε ζχγρπζε (ΑΚ 1137, 1168). // δ) Η

δνπιεία πξέπεη λα παξέρεη είηε άκεζα είηε έκκεζα θάπνηα σθέιεηα ζηνλ δνπιεηνύρν > Η

παξερφκελε σθέιεηα δε ρξεηάδεηαη λα ζπλδέεηαη κφλν κε νηθνλνκηθέο απνιαχζεηο, αιιά κπνξεί λα

έρεη θαη ραξαθηήξα αηζζεηηθφ. // ε) Δε κπνξεί λα απνηειέζεη πεξηερόκελν ηεο δνπιείαο ε

ππνρξέσζε ηνπ θπξίνπ ηνπ δνπιεύνληνο αθηλήηνπ, λα πξνβεί απηόο ζε πξάμε. Ο θχξηνο δει. ηνπ

δνπιεχνληνο ππνρξενχηαη είηε λα παξαιείπεη θάπνηα πξάμε, ζηελ νπνία –αλ δε βαξπλφηαλ κε ηε

δνπιεία- ζα κπνξνχζε λα πξνβεί δπλάκεη ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο θπξηφηεηάο ηνπ· είηε λα αλέρεηαη

πξάμεηο πνπ επηρεηξεί ν δνπιεηνχρνο πάλσ ζην πξάγκα, ελψ δηαθνξεηηθά ζα κπνξνχζε λα ηηο

απαγνξεχεη. Δμαηξέζεηο εηζάγνπλ νη ΑΚ 1126 εδ. β’ θαη 1127. // ζη) Δελ είλαη δπλαηή ε ζύζηαζε

δνπιείαο πάλσ ζε άιιε δνπιεία.

§69. Γηαθξίζεηο ησλ δνπιεηώλ: α) Θεηηθέο θαη αξλεηηθέο δνπιείεο > Θεηηθή είλαη ε δνπιεία πνπ

παξέρεη ζηνλ δνπιεηνχρν ηελ εμνπζία λα ελεξγεί θάπνηα πξάμε ζην δνπιεχνλ αθίλεην θαη αληίζηνηρα

δεκηνπξγεί ζηνλ θχξην ηνπ δνπιεχνληνο ηελ ππνρξέσζε λα αλέρεηαη ηελ πξάμε απηή (βι. φιεο νη

δνπιείεο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ ΑΚ 1120, εθηφο απφ ηηο ηξεηο ηειεπηαίεο). Αξλεηηθή είλαη ε δνπιεία

πνπ παξέρεη ζηνλ δνπιεηνχρν ηελ εμνπζία λα απαγνξεχεη ζηνλ θχξην ηνπ δνπιεχνληνο λα πξνβεί ζε

θάπνηα ελέξγεηα πάλσ ζην δνπιεχνλ αθίλεην. // β) Σπλερείο θαη δηαιείπνπζεο δνπιείεο > πλερήο

είλαη ε δνπιεία φηαλ ε άζθεζή ηεο γίλεηαη ζπλερψο, δει. απνηειεί κφληκε θαηάζηαζε- π.ρ. φιεο νη

αξλεηηθέο δνπιείεο θαη απφ ηηο ζεηηθέο εθείλεο πνπ ζπλίζηαληαη ζην λα δηαηεξεί ν δνπιεηνχρνο

θαηαζθεχαζκα κέζα ζην δνπιεχνλ αθίλεην. Γηαιείπνπζα είλαη ε δνπιεία φηαλ ε άζθεζή ηεο γίλεηαη

πεξηνδηθψο, δει. κε επαλαιακβαλφκελεο αλζξψπηλεο ελέξγεηεο- π.ρ. δνπιεία νδνχ. // γ) Φαλεξέο θαη

αθαλείο δνπιείεο > Φαλεξέο είλαη εθείλεο πνπ εθδειψλνπλ ηελ χπαξμή ηνπο κε νξαηά ζεκεία (π.ρ.

δνπιεία παξαζχξνπ ή εμψζηε) ≠ δνπιεία ππνλφκνπ ή απνρέηεπζεο. // δ) Αζηηθέο θαη αγξνηηθέο

δνπιείεο.




ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΔ ΓΟΤΛΔΙΔ

§70. Έλλνηα, πεξηερόκελν θαη είδε: Η πξαγκαηηθή δνπιεία είλαη πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην

δηθαίσκα πάλσ ζε αθίλεην (δνπιεχνλ), πνπ ζπληζηάηαη γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ αλαγθψλ ελφο

άιινπ αθηλήηνπ (δεζπφδνληνο) θαη παξέρεη θάπνηα σθέιεηα ζηνλ εθάζηνηε θχξην ηνπ αθηλήηνπ

απηνχ, βι. ΑΚ 1118-1119.

Ι. Υαξαθηεξηζηηθά: Πξφθεηηαη γηα δηθαίσκα α) αδηαίξεην (=δε κπνξεί λα ζπζηαζεί πάλσ ζε ηδαληθφ

κέξνο ηνπ δνπιεχνληνο, νχηε λα παξέρεη σθέιεηα ζε ηδαληθφ κέξνο ηνπ δεζπφδνληνο- ΑΚ 1122).

Όκσο, ε άζθεζε ηεο δνπιείαο κπνξεί λα πεξηνξηζηεί ζε νξηζκέλν ηκήκα ηνπ αθηλήηνπ- π.ρ. ν

δηθαηνχρνο δνπιείαο δηφδνπ δηθαηνχηαη λα πεξλά κφλν απφ ζπγθεθξηκέλε ισξίδα γεο ηνπ

δνπιεχνληνο. // β) παξεπόκελν ηεο θπξηόηεηαο ηνπ δεζπόδνληνο (=θάζε κεηαβίβαζε ή επηβάξπλζε

ηνπ δεζπφδνληνο αθηλήηνπ πεξηιακβάλεη απηνδηθαίσο θαη ηε δνπιεία) // γ) πνπ ζπληζηάηαη ζε έλα

κόλνλ αθίλεην (αλ ζπζηαζεί δνπιεία πάλσ ζε πεξηζζφηεξα αθίλεηα, πξφθεηηαη γηα ηφζεο δνπιείεο

φζα θαη ηα δνπιεχνληα ή ηα δεζπφδνληα αθίλεηα αληίζηνηρα) // δ) πνπ παξέρεη θάπνηα σθέιεηα ζην

δεζπόδνλ (ε ηειεπηαία πξέπεη λα πξνέξρεηαη απφ ηελ πιηθή ππφζηαζε ηνπ πξάγκαηνο ή ησλ

ζπζηαηηθψλ ηνπ). Σν δεζπφδνλ θαη ην δνπιεχνλ αθίλεην πξέπεη λα βξίζθνληαη ζε ηέηνηα ηνπηθή

ζρέζε, ψζηε λα είλαη δπλαηή ε παξνρή σθέιεηαο απφ ην δεχηεξν ζην πξψην.

ΙΙ. Πεξηερόκελν: Σν εηδηθφηεξν πεξηερφκελν θάζε δνπιείαο θαζνξίδεηαη κε ηε ζπζηαηηθή ηεο πξάμε,

αιιά ππφθεηηαη ζε δχν γεληθνχο πεξηνξηζκνχο > α) Η σθέιεηα πνπ απνθνκίδεη ν εθάζηνηε θύξηνο

ηνπ δεζπόδνληνο πξέπεη λα πξνέξρεηαη από ην όηη ν θύξηνο ηνπ δνπιεύνληνο αλέρεηαη θάπνηα

ρξεζηκνπνίεζή ηνπ από ηνλ θύξην ηνπ δεζπόδνληνο ή απέρεη από νξηζκέλεο πξάμεηο, ζηηο νπνίεο ζα

εδηθαηνχην λα πξνβαίλεη δπλάκεη ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο θπξηφηεηάο ηνπ (ΑΚ 1119). // β) Η σθέιεηα

πνπ απνθνκίδεη ην δεζπόδνλ δελ επηηξέπεηαη λα είλαη κεγαιύηεξε από ηηο αλάγθεο ηνπ, γηα ηελ

θάιπςε αθξηβώο ησλ νπνίσλ ζπζηάζεθε ε πξαγκαηηθή δνπιεία (ΑΚ 1124). Αλ ζπκθσλήζεθε

επηβάξπλζε ηνπ δνπιεχνληνο κεγαιχηεξε απφ ηεο αλάγθεο ηνπ δεζπφδνληνο, θαηά ην ππεξβάιινλ δελ

πξφθεηηαη γηα πξαγκαηηθή δνπιεία -> ζα πξφθεηηαη είηε γηα πεξηνξηζκέλε πξνζσπηθή δνπιεία ππέξ

ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θπξίνπ ηνπ δεζπφδνληνο είηε γηα ζπκθσλία κε ελνρηθή κφλν ελέξγεηα. Σν κέγεζνο

ηεο αλάγθεο ηνπ δεζπφδνληνο αθηλήηνπ θξίλεηαη αληηθεηκεληθά θαηά ην ρξφλν ζχζηαζεο ηεο δνπιείαο

+ ΑΚ 1124 εδ. β’ (εξκελεπηηθφο θαλφλαο). Η ππαγσγή λέσλ αλαγθψλ ζην πεξηερφκελν ηεο

πξαγκαηηθήο δνπιείαο είλαη πάλησο δπλαηή κε ζρεηηθή ζπκθσλία ησλ κεξψλ θαηά ηε ζχζηαζε ηεο

δνπιείαο ή θαη κεηαγελέζηεξα· ζηελ ηειεπηαία πεξίπησζε απαηηείηαη ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν

(ΑΚ 1121). Καηά ηνλ ίδην ιφγν, είλαη δπλαηφο θαη ν κεηαγελέζηεξνο πεξηνξηζκφο ηεο έθηαζεο ηεο

δνπιείαο πνπ είρε ζπκθσλεζεί αξρηθά.

ΙΙΙ. Δίδε: α) Δνπιείεο πξνο αλνρή (=πξαγκαηηθέο δνπιείεο πνπ επηβάιινπλ ζηνλ θχξην ηνπ

δνπιεχνληνο λα αλέρεηαη θάπνηα ρξεζηκνπνίεζε ηνπ αθηλήηνπ ηνπ απφ ηνλ θχξην ηνπ δεζπφδνληνο-

π.ρ. δνπιεία δηνρέηεπζεο/απνρέηεπζεο/άληιεζεο λεξνχ, δνπιεία νδνχ (=πξφθεηηαη γηα ην δηθαίσκα

ηνπ θπξίνπ ηνπ δεζπφδνληνο λα πεξλά κέζα απφ ην δνπιεχνλ αθίλεην. Σν ηκήκα ηνπ δνπιεχνληνο ή

θαη ην πιάηνο ηεο ισξίδαο γεο πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεί ν δνπιεηνχρνο κπνξεί λα νξίδνληαη ζηε

ζπζηαηηθή πξάμε· ζηελ ηειεπηαία ζα θαζνξηζηεί επίζεο ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ν θχξηνο ηνπ

δεζπφδνληνο δηθαηνχηαη λα πεξλάεη) θιπ. ΙΙ β) Δνπιείεο πξνο παξάιεηςε (=πξαγκαηηθέο δνπιείεο πνπ

επηβάιινπλ ζηνλ θχξην ηνπ δνπιεχνληνο λα παξαιείπεη νξηζκέλεο πξάμεηο, ηηο νπνίεο ζα είρε

δηθαίσκα λα επηρεηξεί σο θχξηνο- π.ρ. δνπιεία κε αλέγεξζεο, κε παξεκπφδηζεο ηνπ θσηφο/ηεο ζέαο. ΙΙ

γ) Δνπιείεο γεηηνληθνύ δηθαίνπ (=νη ελδηαθεξφκελνη ηξνπνπνηνχλ ηηο ελδνηηθνχ δηθαίνπ δηαηάμεηο ηνπ



γεηηνληθνχ δηθαίνπ, θαηαξγψληαο ή επαπμάλνληαο ηνπο λφκηκνπο πεξηνξηζκνχο ηεο θπξηφηεηαο). // δ)

Δνπιείεο κε αληαγσληζκνύ.

IV. Πξαγκαηηθέο δνπιείεο θαη ΓΟΚ: Απαγνξεχεηαη ε ζχζηαζε δνπιεηψλ, νη νπνίεο ζπλεπάγνληαη

πεξηνξηζκφ ηεο δπλαηφηεηαο αλέγεξζεο ή επέθηαζεο ησλ θηηξίσλ ή εγθαηαζηάζεσλ, ζχκθσλα κε ηηο

ηζρχνπζεο πνιενδνκηθέο δηαηάμεηο.

§71. ύζηαζε ησλ πξαγκαηηθώλ δνπιεηώλ (ΑΚ 1121)

Ι. ύζηαζε κε δηθαηνπξαμία: α) Ελ δσή > ζπλήζσο ζα πξφθεηηαη γηα ζχκβαζε, ζηελ νπνία

εθαξκφδνληαη αλαιφγσο νη δηαηάμεηο γηα ηε ζπκβαηηθή κεηαβίβαζε αθηλήηνπ. Απηφο πνπ παξαρσξεί

ηε δνπιεία πξέπεη λα είλαη θχξηνο ηνπ δνπιεχνληνο αθηλήηνπ θαη λα έρεη ηελ εμνπζία δηάζεζεο (ΑΚ

175 επ.) ηεο θπξηφηεηαο επί ηνπ αθηλήηνπ απηνχ. Απαηηείηαη ζπκθσλία κεηαμχ ηνπ θπξίνπ ηνπ

δνπιεχνληνο θαη ηνπ θπξίνπ ηνπ δεζπφδνληνο αθηλήηνπ γηα ηε ζχζηαζε ηεο πξαγκαηηθήο δνπιείαο· αλ

ππάξρνπλ πεξηζζφηεξνη ζπγθχξηνη, είλαη αλαγθαία ε ζπλαίλεζε φισλ (ΑΚ 1122) -> ε βνχιεζε

παξαρψξεζεο δνπιείαο κπνξεί λα ζπλάγεηαη θαη έκκεζα (ζησπεξά), αλ ππάξρεη έγθπξε ζχκβαζε πνπ

θαηαξηίζηεθε κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν θαη κεηαγξάθεθε. Η ζχκβαζε κπνξεί λα θαηαξηηζηεί κε

αίξεζε ή πξνζεζκία, ελψ πξέπεη λα πεξηβιεζεί ηνλ ηχπν ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ εγγξάθνπ θαη λα

κεηαγξαθεί ή λα θαηαρσξεζεί ζηα θηεκαηνινγηθά θχιια. Απαξαίηεην είλαη λα πθίζηαηαη λφκηκε

αηηία ζχζηαζεο ηεο πξαγκαηηθήο δνπιείαο. Αλ δελ ηεξήζεθαλ νη παξαπάλσ πξνυπνζέζεηο, ε ζχζηαζε

ηεο πξαγκαηηθήο δνπιείαο είλαη άθπξε θαη ν θχξηνο ηνπ δνπιεχνληνο δηθαηνχηαη λα απαγνξεχζεη ζηνλ

δνπιεηνχρν ηελ άζθεζή ηεο εγείξνληαο ηελ αξλεηηθή αγσγή (ΑΚ 1108). // β) Αηηία ζαλάηνπ, δει. κε

δηαζήθε > ν δηαζέηεο παξαρσξεί πάλσ ζε δηθφ ηνπ αθίλεην δηθαίσκα πξαγκαηηθήο δνπιείαο ππέξ

άιινπ αθηλήηνπ. Μπνξεί λα έρεη ην ραξαθηήξα είηε θιεξνδνζίαο είηε εγθαηάζηαζεο επί δήινπ

πξάγκαηνο.

ΙΙ. ύζηαζε κε ρξεζηθηεζία: α) Ταθηηθή (ΑΚ 1041) > απαηηείηαη αθίλεην δεθηηθφ ρξεζηθηεζίαο·

νηνλεί λνκή πξαγκαηηθήο δνπιείαο (=θπζηθή εμνπζίαζε ηνπ δνπιεχνληνο αθηλήηνπ)· ν νηνλεί λνκέαο

λα βξίζθεηαη ζε θαιή πίζηε σο πξνο ηελ θηήζε ηεο δνπιείαο· ε θαιή πίζηε λα ζηεξίδεηαη ζε λφκηκν ή

λνκηδφκελν ηίηιν· ε νηνλεί λνκή λα δηαξθέζεη ηνπιάρηζηνλ δέθα ρξφληα. // β) Έθηαθηε (ΑΚ 1045) >

απαηηείηαη αθίλεην δεθηηθφ ρξεζηθηεζίαο· νηνλεί λνκή πξαγκαηηθήο δνπιείαο· δηάξθεηα ηεο νηνλεί

λνκήο γηα είθνζη ηνπιάρηζηνλ ρξφληα. Απηφο πνπ αζθεί νηνλεί λνκή πξέπεη λα είλαη θχξηνο ηνπ

δεζπφδνληνο αθηλήηνπ. + ΑΚ 1123 (γηα ηελ έλαξμε ηνπ ρξφλνπ ηεο έθηαθηεο ρξεζηθηεζίαο απαηηείηαη

γλψζε ηνπ θπξίνπ ηνπ δνπιεχνληνο ζρεηηθά κε ηελ απαγνξεπηηθή βνχιεζε ηνπ θπξίνπ ηνπ

δεζπφδνληνο).

ΙΙΙ. ύζηαζε κε άιινπο ηξόπνπο: π.ρ. λφκνο, δηθαζηηθή απφθαζε ή δηθαζηηθή πξάμε.

§72. Άζθεζε ησλ πξαγκαηηθώλ δνπιεηώλ (AK 1125): Σν δηθαίσκα ηεο πξαγκαηηθήο δνπιείαο

πεξηιακβάλεη θάζε πξάμε ηνπ δηθαηνχρνπ, ε νπνία είλαη αλαγθαία γηα ηελ άζθεζή ηεο· ην πνηεο

πξάμεηο είλαη αλαγθαίεο εμαξηάηαη απφ ην είδνο θαη ην πεξηερφκελν ηεο ζπγθεθξηκέλεο δνπιείαο. +

ΑΚ 1125 εδ. β’ (αξρή ηεο θεηδνχο = ν δνπιεηνχρνο δελ πξέπεη θαηά ηελ άζθεζε ηεο δνπιείαο λα

παξαβιάπηεη ηα ζπκθέξνληα ηνπ θπξίνπ ηνπ δνπιεχνληνο) -> ζε πεξίπησζε αζέηεζεο ηεο

ππνρξέσζεο απηήο, ν θχξηνο ηνπ δεζπφδνληνο ππνρξενχηαη ζε απνδεκίσζε γηα ηελ απνθαηάζηαζε

ηεο δεκίαο πνπ πηζαλφλ πξνθιήζεθε, ελψ ν θχξηνο ηνπ δνπιεχνληνο κπνξεί λα πξνζηαηεπηεί

εγείξνληαο ηελ αξλεηηθή αγσγή ηεο ΑΚ 1108. + ΑΚ 1128 (δηάηαμε αλαγθαζηηθνχ δηθαίνπ γηα ηε

κεηαβνιή ηνπ ηξφπνπ άζθεζεο ηεο δνπιείαο κε ηελ έγεξζε ηεο ζρεηηθήο αγσγήο) -> εθφζνλ ν ηξφπνο



άζθεζεο ηεο δνπιείαο είλαη επαρζήο γηα ηνλ θχξην ηνπ δνπιεχνληνο / ν νηθνλνκηθφο ζθνπφο ηεο

δνπιείαο λα επηηπγράλεηαη εμίζνπ κε ηε δεηνχκελε κεηαβνιή / ν θχξηνο ηνπ δνπιεχνληνο λα

πξνθαηαβάιεη ηηο δαπάλεο πνπ ζα ρξεηαζηνχλ γηα λα γίλεη ε κεηαβνιή. Σν δηθαίσκα γηα κεηαβνιή ηνπ

ηξφπνπ άζθεζεο ηνπ ηξφπνπ άζθεζεο ηεο δνπιείαο παξέρεη ν λφκνο κφλν ζηνλ θχξην ηνπ

δνπιεχνληνο.

Ι. Γηαηήξεζε θαηαζθεπάζκαηνο ζην δνπιεύνλ (ΑΚ 1126) > Πξέπεη λα εμππεξεηείηαη ην ζπκθέξνλ

ηνπ θπξίνπ ηνπ δνπιεχνληνο. Σα θαηαζθεπάζκαηα (ΑΚ 955 §1 εδ. β’) δελ απνηεινχλ ζπλήζσο

ζπζηαηηθά ηνπ δνπιεχνληνο θαη, άξα, δελ είλαη απαξαίηεην λα αλήθνπλ θαηά θπξηφηεηα ζηνλ θχξην

ηνπ ελ ιφγσ αθηλήηνπ. Αλ ν δνπιεηνχρνο αζέηεζε ππαίηηα ηελ θαηά ΑΚ 1126 ππνρξέσζή ηνπ θαη απφ

ην ιφγν απηφ επήιζε δεκία ζηνλ θχξην ηνπ δνπιεχνληνο, ηφηε απηφο έρεη αμίσζε απνδεκίσζεο (+ ηελ

αξλεηηθή αγσγή, αλ ζπληξέρνπλ νη φξνη ηεο ΑΚ 1108). ε πεξίπησζε πνπ ην θαηαζθεχαζκα

εμππεξεηεί φρη κφλν ην ζπκθέξνλ ηνπ δνπιεηνχρνπ, αιιά θαη ηνπ θπξίνπ ηνπ δνπιεχνληνο, ηφηε θαη νη

δχν ππνρξενχληαη ζηε δηαηήξεζε ηνπ θαηαζθεπάζκαηνο (ΑΚ 1126 εδ. β’- ελδνηηθνχ δηθαίνπ). Η ΑΚ

1127 εηζάγεη εμαίξεζε απφ ηνλ θαλφλα φηη πεξηέρνκελν ηεο δνπιείαο δε κπνξεί λα είλαη ππνρξέσζε

ηνπ θπξίνπ ηνπ δνπιεχνληνο ζε πξάμε· ε ξχζκηζή ηεο αλαθέξεηαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ε δνπιεία

ζπλίζηαηαη ζε δηαηήξεζε ηνπ θαηαζθεπάζκαηνο, ην νπνίν βξίζθεηαη ή ζηεξίδεηαη πάλσ ζε άιιν

νηθνδνκηθφ θαηαζθεχαζκα ηνπ δνπιεχνληνο αθηλήηνπ. Ο θχξηνο ηνπ δνπιεχνληνο, εθφζνλ ηα κέξε

δελ φξηζαλ δηαθνξεηηθά, έρεη ππνρξέσζε λα κεξηκλά γηα ηελ θαιή δηαηήξεζε ηνπ δηθνχ ηνπ

θαηαζθεπάζκαηνο, αλ απηφ απαηηεί ην ζπκθέξνλ ηνπ δνπιεηνχρνπ.

ΙΙ. Γηθαηώκαηα ηνπ θπξίνπ πάλσ ζην δνπιεύνλ αθίλεην: Μεηά ηε ζχζηαζε πξαγκαηηθήο δνπιείαο,

ν θχξηνο ηνπ δνπιεχνληνο εμαθνινπζεί λα απνιακβάλεη ηηο εμνπζίεο πνπ απνξξένπλ απφ ην δηθαίσκα

ηεο θπξηφηεηάο ηνπ (ΑΚ 1000), εθφζνλ ε άζθεζε ησλ εμνπζηψλ απηψλ δελ πξνζβάιιεη ηελ

πθηζηάκελε δνπιεία. ε πεξίπησζε πξνζβνιήο, ν δνπιεηνχρνο κπνξεί λα πξνζθχγεη ζηα ΑΚ 1132,

996 ζε ζπλδ. κε ηελ ΑΚ 984, 987, 989 ή 919 ζε ζπλδ. κε ηηο ΑΚ 297-298. Δηδηθφηεξα, ν θχξηνο έρεη

α) δηθαίσκα λα ρξεζηκνπνηεί θη απηόο ην δνπιεύνλ (ΑΚ 1129- θαλόλαο ζύγρξεζεο) ≠ αλ κε

ζπκθσλία ησλ κεξψλ απνθιείζηεθε ην δηθαίσκά ηνπ απηφ (+ ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν) θαη αλ ην

δνπιεχνλ δελ επαξθεί γηα παξάιιειε ρξήζε. // β) δηθαίσκα λα παξαρσξήζεη πάλσ ζην δνπιεύνλ

θαη άιιεο δνπιείεο, είηε κε ην ίδην είηε κε δηαθνξεηηθό πεξηερόκελν. ε πεξίπησζε πνπ ην δνπιεχνλ

δελ επαξθεί γηα ηελ εμππεξέηεζε φισλ ησλ δνπιεηψλ, ε ζχγθξνπζε ζα ιπζεί κε βάζε ηελ αξρή ηεο

ρξνληθήο πξνηεξαηφηεηαο. Ο πξνγελέζηεξνο δνπιεηνχρνο δηθαηνχηαη λα αζθεί αλελφριεηνο ηε

δνπιεία ηνπ· αλ παξελνριείηαη, κπνξεί λα εγείξεη ελαληίνλ ηνπο ηελ αγσγή νκνιφγεζεο δνπιείαο

(ΑΚ 1132) θαη ηα ινηπά βνεζήκαηα πξνζηαζίαο ησλ πξαγκαηηθψλ δνπιεηψλ. Η πξνηεξαηφηεηα

θξίλεηαη απφ ην ρξφλν ηεο κεηαγξαθήο (ΑΚ 1194, 1206).

ΙΙΙ. Γηαίξεζε αθηλήηνπ: α) Τνπ δεζπόδνληνο > ε δνπιεία εμαθνινπζεί λα ππάξρεη ζην αθέξαην γηα

θαζέλα απφ ηα ηκήκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηε δηαίξεζε (ΑΚ 1130) => ππνρξέσζε ηνπ θπξίνπ ηνπ

δνπιεχνληνο λα αλέρεηαη ηελ άζθεζε ηεο δνπιείαο ζην αθέξαην απφ θάζε θχξην ησλ επηκέξνπο

ηκεκάησλ. Η ππνρξέσζε απηή πξνυπνζέηεη φηη ε άζθεζε ηεο δνπιείαο δελ γίλεηαη πην επαρζήο γηα ην

δνπιεχνλ αθίλεην απφ φ,ηη ήηαλ πξηλ απφ ηε δηαίξεζε ηνπ δεζπφδνληνο· αλ ζπκβαίλεη απηφ, ηφηε ε

δνπιεία απνζβήλεηαη απηνδηθαίσο, σο πξνο ην ππεξβάιινλ θαη σο πξνο εθείλα ηα ηκήκαηα ηνπ

δεζπφδνληνο ζηα νπνία δελ παξέρεη πηα ρξεζηκφηεηα. Οη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ πεξηζζφηεξσλ

ηδηνθηεηψλ ησλ ηκεκάησλ ηνπ δεζπφδνληνο ξπζκίδνληαη κε αλάινγε εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ γηα

ηελ θνηλσλία- ΑΚ 790. // β) Τνπ δνπιεύνληνο (ΑΚ 1131) > ε δνπιεία εμαθνινπζεί λα βαξχλεη ζην

αθέξαην θάζε αθίλεην πνπ πξνέθπςε απφ ηε δηαίξεζε ηνπ δνπιεχνληνο, αιιά απνζβήλεηαη γηα εθείλα

ηα αθίλεηα, ζηα νπνία -είηε απφ ηε θχζε ηεο είηε απφ ην πεξηερφκελν ηεο ζπζηαηηθήο πξάμεο- έπαςε

ε άζθεζή ηεο.



§73. Πξνζηαζία ησλ πξαγκαηηθώλ δνπιεηώλ

Ι. Η αγσγή νκνιόγεζεο δνπιείαο (ΑΚ 1132): Η βάζε ηεο είλαη ε πξνζβνιή (θαζνιηθή ή κεξηθή)

ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο πξαγκαηηθήο δνπιείαο· δελ είλαη απαξαίηεην ν πξνζβάιισλ λα βαξχλεηαη κε

πηαίζκα. Δλάγσλ είλαη ν εθάζηνηε θχξηνο ηνπ δεζπφδνληνο αθηλήηνπ, αλεμάξηεηα αλ είλαη θαη

θάηνρφο ηνπ + ν επηθαξπσηήο, ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο θαη ν δηθαηνχρνο νίθεζεο πάλσ ζην δεζπφδνλ

αθίλεην ≠ ν θάηνρνο ηνπ δεζπφδνληνο δπλάκεη ελνρηθνχ δηθαηψκαηνο (π.ρ. κηζζσηήο). Αλ ππάξρνπλ

πεξηζζφηεξνη δηθαηνχρνη δνπιείαο, ηφηε ηελ αγσγή κπνξεί λα αζθήζεη θαζέλαο ρσξηζηά. Δλαγφκελνο

είλαη απηφο πνπ επηρείξεζε ηελ πξνζβνιή, είηε πξφθεηηαη γηα ηνλ θχξην ηνπ δνπιεχνληνο είηε γηα

νπνηνλδήπνηε ηξίην. Αίηεκα ηεο αγσγήο είλαη ε αλαγλψξηζε ηνπ δηθαηψκαηνο ηεο δνπιείαο, ε άξζε

ηεο πξνζβνιήο θαη ε παξάιεηςή ηεο ζην κέιινλ. Ο ελαγφκελνο κπνξεί λα ακπλζεί, αληηηάζζνληαο φηη

ελήξγεζε ηελ πξνζβνιή δπλάκεη δηθαηψκαηνο (βι. ηελ έλζηαζε ηεο ΑΚ 1132 §2).

ΙΙ. Πνπβιηθηαλή αγσγή νκνιόγεζεο δνπιείαο (ΑΚ 1133): Παξέρεη πξνζηαζία ζηνλ θαιφπηζην

νηνλεί λνκέα πνπ δελ έρεη θαηαζηεί αθφκε δνπιεηνχρνο. Πξνυπνζέζεηο ηεο είλαη > α) ν ελάγσλ λα

έρεη απνθηήζεη ηελ νηνλεί λνκή ηεο πξαγκαηηθήο δνπιείαο κε ηα πξνζόληα ηεο ηαθηηθήο

ρξεζηθηεζίαο / β) ν ελάγσλ λα πξνζβάιιεηαη ζηελ άζθεζε ηεο δνπιείαο, πξηλ ζπκπιεξσζεί ν

ρξόλνο ηεο ηαθηηθήο ρξεζηθηεζίαο / γ) ν πξνζβάιισλ λα λέκεηαη ην δνπιεύνλ αθίλεην ρσξίο

έγθπξν ή λνκηδόκελν ηίηιν· αληίζεηα, αλ ν ελαγφκελνο είλαη θχξηνο ή πνπβιηθηαλφο ή νηνλεί λνκέαο

ηνπ δνπιεχνληνο, ην δηθαίσκά ηνπ επηθξαηεί θαη ε αγσγή ζα απνξξηθζεί σο αβάζηκε. Αλ ππάξρνπλ

πεξηζζφηεξνη νηνλεί λνκείο δνπιείαο κε πξνζφληα ηαθηηθή ρξεζηθηεζίαο ζην ίδην δνπιεχνλ αθίλεην,

ηφηε λνκηκνπνηείηαη ζηελ άζθεζε ηεο θαηά ηελ ΑΚ 1133 αγσγήο ν νηνλεί λνκέαο κε ηνλ πεξηζζφηεξν

ρξφλν λνκήο. Αίηεκα ηεο αγσγήο είλαη ε αλαγλψξηζε ηεο δνπιείαο, ε άξζε ηεο πξνζβνιήο θαη ε

παξάιεηςή ηεο ζην κέιινλ.

ΙΙΙ. Άιινη ηξόπνη πξνζηαζίαο: Ο δηθαηνχρνο πξαγκαηηθήο δνπιείαο έρεη α) σο νηνλεί λνκέαο ηα

κέζα πξνζηαζίαο ηεο λνκήο (ΑΚ 996, 985, 987, 989) / β) αμίσζε απνδεκίσζεο θαηά ηηο δηαηάμεηο

γηα ηηο αδηθνπξαμίεο- ΑΚ 1132 § εδ. β’, 914 / γ) αλαγλσξηζηηθή αγσγή / δ) αζθαιηζηηθά κέηξα.

§74. Απόζβεζε ησλ πξαγκαηηθώλ δνπιεηώλ

Ι. Γεληθνί απνζβεζηηθνί ιόγνη: α) Πιήξσζε δηαιπηηθήο αίξεζεο ή παξέιεπζε δηαιπηηθήο

πξνζεζκίαο, κε ηελ νπνία είρε ζπζηαζεί (ΑΚ 202, 210) / β) Φξεζηθηεζία ειεπζέξσζεο (ΑΚ 1053) /

γ) Αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε ηνπ δνπιεύνληνο αθηλήηνπ / δ) Αλαγθαζηηθόο πιεηζηεξηαζκόο ηνπ

δνπιεύνληνο αθηλήηνπ, ν νπνίνο επηζπεχδεηαη απφ πηζαλφλ πξνγελέζηεξν ελππφζεθν δαλεηζηή.

ΙΙ. Δηδηθνί απνζβεζηηθνί ιόγνη: α) Παξαίηεζε ηνπ δνπιεηνύρνπ (ΑΚ 1134) > κπνξεί λα γίλεη είηε

κε δηθαηνπξαμία ελ δσή (=κνλνκεξήο, κε απεπζπληέα, αλαηηηψδεο θαη ηππηθή, πνπ κπνξεί λα

ζπλάγεηαη θαη εξκελεπηηθά) είηε κε δηάηαμε ηειεπηαίαο βνχιεζεο (=δηαζήθε πνπ έρεη ην ραξαθηήξα

θιεξνδνζίαο ειεπζέξσζεο). Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο απαηηείηαη κεηαγξαθή (ΑΚ 1192, 1198). // β)

Οιηθή θαηαζηξνθή ηνπ αθηλήηνπ (ΑΚ 1135) > ζε πεξίπησζε κεξηθήο θαηαζηξνθήο ηνπ δνπιεχνληνο

ή ηνπ δεζπφδνληνο αθηλήηνπ, ε πξαγκαηηθή δνπιεία δελ απνζβήλεηαη, αιιά πθίζηαηαη πεξηνξηζκέλα

(=ζε φζε έθηαζε είλαη δπλαηφ απηή λα αζθεζεί). // γ) Αδπλακία άζθεζεο ηεο δνπιείαο (=όηαλ

θαζίζηαηαη αδύλαηνο ν πνξηζκόο σθέιεηαο- ΑΚ 1136) > γηα λα ζπληξέρεη απηφο ν απνζβεζηηθφο

ιφγνο, ε αδπλακία άζθεζεο πξέπεη λα είλαη απφιπηε θαη δηαξθήο ≠ παξνδηθή. Αλ ε αδπλακία είλαη

κεξηθή, ε δνπιεία δηαηεξείηαη ζην αθέξαην, ιφγσ ηνπ αδηαίξεηνπ ραξαθηήξα ηεο· επίζεο, ε δνπιεία

δελ απνζβήλεηαη. // δ) Σύγρπζε (ΑΚ 1137) > ην δηθαίσκα ηεο δνπιείαο θαζίζηαηαη πεξηηηφ θαη ε



απφζβεζε επέξρεηαη απηνδηθαίσο. Αλ ν θχξηνο ηνπ δεζπφδνληνο έγηλε θχξηνο κφλν ζε έλα ηκήκα θαη

φρη ζε νιφθιεξν ην δνπιεχνλ, ε δνπιεία δηαηεξείηαη ζην ππφινηπν ηκήκα, εθφζνλ ε άζθεζή ηεο

είλαη δπλαηή πάλσ ζ’ απηφ (ΑΚ 1131 εδ. β’). Όηαλ ε ζχκπησζε ηεο θπξηφηεηαο ηνπ δεζπφδνληνο θαη

ηεο θπξηφηεηαο ηνπ δνπιεχνληνο ζην ίδην πξφζσπν επήιζε απφ δηθαηνπξαμία πνπ αθπξψζεθε

κεηαγελέζηεξα, ηφηε επέξρεηαη αλαδξνκηθή άξζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζχγρπζεο. // ε) Αρξεζία

(ΑΚ 1138) > ην ίδην ηζρχεη θαη φηαλ ν δνπιεηνχρνο ζην ίδην δηάζηεκα ησλ είθνζη εηψλ απφ ηε

ζχζηαζε ηεο δνπιείαο δελ άξρηζε πνηέ ηελ άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηφο ηνπ. Αλ ε αρξεζία αλαθέξεηαη

ζε νξηζκέλεο κφλν απφ ηηο σθέιεηεο πνπ απνηεινχλ ην πεξηερφκελν ηεο δνπιείαο, ηφηε δελ

εθαξκφδεηαη ε ΑΚ 1138 εδ. α’. Αλ ππάξρνπλ πεξηζζφηεξνη δνπιεηνχρνη θαη έλαο ηνπιάρηζηνλ απφ

απηνχο αζθεί ηε δνπιεία, ηφηε δελ επέξρεηαη απφζβεζε ηεο ηειεπηαίαο ιφγσ αρξεζίαο (ΑΚ 1138 εδ.

β’). Ο ιφγνο ζηνλ νπνίν νθείιεηαη ε αρξεζία, δελ έρεη θακία επηξξνή. Η απφζβεζε ηεο δνπιείαο

ιφγσ αρξεζίαο κπνξεί λα επέιζεη θαη ρσξίο ηε ζέιεζε ηνπ δνπιεηνχρνπ, αλ απηφο ρξεζηκνπνηεί κελ

ην δνπιεχνλ αθίλεην, αιιά ε ρξεζηκνπνίεζε απηή είλαη εληειψο δηαθνξεηηθή απφ ην πεξηερφκελν ηεο

δνπιείαο (ΑΚ 1140), ην νπνίν πξνζδηνξίδεηαη κε ηε ζπζηαηηθή πξάμε.


ΟΙ ΠΡΟΩΠΙΚΔ ΓΟΤΛΔΙΔ

§75. Δπηθαξπία πξάγκαηνο (ΑΚ 1142): Δίλαη ην εκπξάγκαην δηθαίσκα, ζχκθσλα κε ην

πεξηερφκελν ηνπ νπνίνπ ν δηθαηνχρνο (επηθαξπσηήο) έρεη ηελ εμνπζία γηα πιήξε ρξήζε θαη θάξπσζε

μέλνπ πξάγκαηνο, ρσξίο λα ζίγεη ηελ νπζία ηνπ. Αληηθείκελν ηεο επηθαξπίαο είλαη ε άληιεζε

εθηεηακέλεο σθέιεηαο απφ ηελ φιε ππφζηαζε ηνπ πξάγκαηνο. Σν δηθαίσκα ηνπ επηθαξπσηή γηα

πιήξε ρξήζε θαη θάξπσζε ηνπ πξάγκαηνο έρεη σο απνηέιεζκα φηη ε θπξηφηεηα απνγπκλψλεηαη απφ

ηηο εμνπζίεο απηέο θαη πεξηνξίδεηαη κφλν ζηελ εμνπζία ηνπ θπξίνπ λα δηαζέηεη ην πξάγκα (=ςηιή

θπξηφηεηα). Δίλαη δπλαηφ λα ζπκθσλεζεί φηη νξηζκέλεο εμνπζίεο ρξήζεο θαη θάξπσζεο εμαηξνχληαη

απφ ηελ επηθαξπία θαη παξακέλνπλ ζηνλ θχξην ηνπ πξάγκαηνο (=πεξηνξηζκέλε/πεξηηκεκέλε

επηθαξπία). Γελ αλαγλσξίδεηαη ε δηαθεθξηκέλε επηθαξπία (=λα πεξηιακβάλεη κφλνλ νξηζκέλεο θαη

εμαξρήο ξεηά πξνζδηνξηζκέλεο εμνπζίεο ρξήζεο θαη θάξπσζεο πάλσ ζην πξάγκα). εκεηψλνληαη ηα

εμήο > α) ν επηθαξπσηήο δε δηθαηνύηαη λα εθπνηήζεη ή λα επηβαξύλεη ην πξάγκα θε εκπξάγκαην

βάξνο / β) κεηά ηελ παξαρώξεζε ηεο επηθαξπίαο ν ςηιόο θύξηνο έρεη κόλν ηηο εμνπζίεο εθείλεο,

πνπ δελ εκπνδίδνπλ ηελ άζθεζή ηεο / γ) επηθαξπία κπνξεί λα ζπζηαζεί πάλσ ζε νπνηνδήπνηε

πξάγκα κε ηελ έλλνηα ηεο ΑΚ 947, είηε θηλεηό είηε αθίλεην, θαζώο θαη πάλσ ζε δηθαίσκα ή ζε

νκάδα πξαγκάησλ / δ) ην δηθαίσκα ηεο επηθαξπίαο επεθηείλεηαη πάλσ ζηα ζπζηαηηθά ηνπ

πξάγκαηνο (ΑΚ 953) θαη ζηα παξαξηήκαηά ηνπ, αλ απηά αλήθνπλ ζηνλ ςηιό θύξην. Αλ ηα

ηειεπηαία αλήθνπλ ζε ηξίηνλ, ν επηθαξπσηήο απνθηά επηθαξπία πάλσ ζ' απηά κφλν κε ηηο

πξνυπνζέζεηο ησλ 1036 επ. / ε) ε επηθαξπία είλαη δηαηξεηό δηθαίσκα (ΑΚ 1144) θαη κπνξνύλ λα

εθαξκνζηνύλ ζ' απηή αλαινγηθά νη δηαηάμεηο γηα ηελ θνηλσλία (ΑΚ 785 επ.) / ζη) πξόθεηηαη γηα

δηθαίσκα ακεηαβίβαζην (ΑΚ 1166-1167) / δ) δηθαηνύρνο ηεο κπνξεί λα είλαη είηε θπζηθό είηε

λνκηθό πξόζσπν (ή πεξηζζόηεξνη θαη' ηδαληθά κέξε) / ε) δεκηνπξγεί ππνρξεώζεηο ηνπ επηθαξπσηή

απέλαληη ζηνλ ςηιό θύξην ή απέλαληη ζ' απηόλ πνπ παξαρώξεζε ηελ επηθαξπία (ΑΚ 1161 εδ. β').

Ι. ύζηαζε (ΑΚ 1143): α) Με δηθαηνπξαμία ελ δσή > Μφλν κε ζχκβαζε θαη εθαξκφδνληαη

αλαιφγσο νη δηαηάμεηο γηα ηε ζπκβαηηθή κεηαβίβαζε θπξηφηεηαο (ΑΚ 1143 εδ. β'). Γηα ηε ζχζηαζε

επηθαξπίαο πάλσ ζε αθίλεην πξέπεη λα ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο ΑΚ 1033 (δει. θπξηφηεηα,

εμνπζία δηάζεζεο θαη δηθαηνπξαθηηθή ηθαλφηεηα· ζπκθσλία κεηαμχ ηνπ θπξίνπ θαη ηνπ επηθαξπσηή·

ζπκβνιαηνγξαθηθφο ηχπνο· λφκηκε αηηία ζχζηαζεο ηεο επηθαξπίαο πνπ κπνξεί λα είλαη δσξεά,

πψιεζε θιπ), ελψ γηα ηε ζχζηαζή ηεο πάλσ ζε θηλεηφ πξέπεη λα ηζρχνπλ νη φξνη ηεο ΑΚ 1034 επ.



(δει. θπξηφηεηα, εμνπζία δηάζεζεο θαη δηθαηνπξαθηηθή ηθαλφηεηα απηνχ πνπ παξαρσξεί ηελ

επηθαξπία- βι. θαη ΑΚ 1036 επ. γηα ηνλ κε θχξην· ζπκθσλία κεηαμχ ηνπ θπξίνπ θαη ηνπ επηθαξπσηή

γηα ζχζηαζε επηθαξπίαο· παξάδνζε ηεο νηνλεί λνκήο ηνπ πξάγκαηνο απφ ηνλ θχξην ζηνλ

επηθαξπσηή). // β) Με δηθαηνπξαμία αηηία ζαλάηνπ (=κε δηαζήθε πνπ έρεη ην ραξαθηήξα είηε

θιεξνλνκηθήο εγθαηάζηαζεο είηε θιεξνδνζίαο) > Αλ ε επηθαξπία πνπ ζπληζηάηαη κε δηάηαμε

ηειεπηαίαο βνπιήζεσο αθνξά αθίλεην, ν θιεξνλφκνο ή ν θιεξνδφρνο απνθηά ηελ επηθαξπία, κφλνλ

εθφζνλ πξνεγνπκέλσο κεηαγξάςεη ηελ απνδνρή ηεο θιεξνλνκίαο. // γ) Με ηαθηηθή ρξεζηθηεζία (ΑΚ

1041) > Απαηηείηαη πξάγκα δεθηηθφ ρξεζηθηεζίαο· νηνλεί λνκή επηθαξπίαο (δει. θπζηθή εμνπζίαζε

ηνπ πξάγκαηνο κε δηάλνηα επηθαξπσηή)· θαιή πίζηε νηνλεί λνκέα σο πξνο ηελ θηήζε επηθαξπίαο·

λφκηκνο ή λνκηδφκελνο ηίηινο· δεθαεηήο δηάξθεηα ηεο νηνλεί λνκήο, αλ πξφθεηηαη γηα επηθαξπία

αθηλήηνπ, θαη ηξηεηήο δηάξθεηα γηα ηελ επηθαξπία θηλεηνχ. // δ) Με έθηαθηε ρξεζηθηεζία (ΑΚ 1045)

> Απαηηείηαη πξάγκα δεθηηθφ ρξεζηθηεζίαο· νηνλεί λνκή επηθαξπίαο· εηθνζαεηήο δηάξθεηα ηεο λνκήο.

ΙΙ. Γηθαηώκαηα ηνπ επηθαξπσηή: α) Φξήζε θαη θάξπσζε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1142) > Υξήζε

ζεκαίλεη άκεζε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ πξάγκαηνο γηα θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπ επηθαξπσηή, ελψ

θάξπσζε είλαη ν πνξηζκφο ησλ σθειεκάησλ ηνπ πξάγκαηνο είηε άκεζα είηε έκκεζα. Σν δηθαίσκα

απηφ αξρίδεη απφ ηε ζχζηαζε ηεο επηθαξπίαο -> αλ απηή αθνξά αθίλεην, αξρίδεη απφ ηε κεηαγξαθή·

αλ, πάιη, αθνξά θηλεηφ, αξρίδεη απφ ηελ παξάδνζε ηεο νηνλεί λνκήο ηνπ πξάγκαηνο. // β) Οηνλεί λνκή

θαη θαηνρή (ΑΚ 1147, ζε ζπλδ. κε ΑΚ 975 θαη 1142) > Γπλάκεη ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο ν

επηθαξπσηήο είλαη νηνλεί λνκέαο, αθνχ λέκεηαη ην πξάγκα κφλν σο πξνο ηηο ρξεζηκφηεηεο πνπ

απνηεινχλ πεξηερφκελν ηεο επηθαξπίαο· έρνληαο, φκσο, νιφθιεξε ηε θπζηθή εμνπζία ηνπ πξάγκαηνο,

πξνθεηκέλνπ λα ην ρξεζηκνπνηήζεη θαη λα ην θαξπσζεί, είλαη θαη θάηνρφο ηνπ, ν νπνίνο αζθεί ηε

λνκή ηνπ θπξίνπ. Με άιια ιφγηα, ν ςηιφο θχξηνο αζθεί ηε λνκή ηνπ κέζσ ηνπ επηθαξπσηή, φπσο ζα

ηελ αζθνχζε κέζσ ηνπ κηζζσηή αλ είρε εθκηζζψζεη ην πξάγκα. // γ) Αμίσζε ηνπ επηθαξπσηή γηα

βεβαίσζε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ πξάγκαηνο από ηνλ ςηιό θύξην (θαη αληηζηξόθσο- ΑΚ 1145) > Ο

θχξηνο (ή ν επηθαξπσηήο) ππνρξενχηαη λα ζπκπξάμεη ζηε δηεμαγσγή ηεο πξαγκαηνγλσκνζχλεο, ψζηε

απηή λα απνηειεί πιήξε απφδεημε. // δ) Αμίσζε ηνπ επηθαξπσηή γηα απνγξαθή από ηνλ θύξην (ΑΚ

1146) > Σν ίδην δηθαίσκα έρεη θαη ν ςηιφο θχξηνο θαηά ηνπ επηθαξπσηή. // ε) Δηθαίσκα αλαδήηεζεο

δαπαλώλ (ΑΚ 1152, 1154-1156) > Μπνξεί ν επηθαξπσηήο λα πξνβαίλεη θαη ζε δαπάλεο, ρσξίο λα έρεη

λνκηθή ππνρξέσζε γη' απηφ- π.ρ. νη έθηαθηεο δαπάλεο ηνπ πξάγκαηνο => έρεη θαηά ηνπ θπξίνπ αμίσζε

απνθαηάζηαζεο (ΑΚ 1157 εδ. α'), ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο γηα ηε δηνίθεζε αιινηξίσλ (ΑΚ 730 επ.,

736). Η αμίσζε ζηξέθεηαη ελαληίνλ ηνπ πξνζψπνπ πνπ ήηαλ ςηιφο θχξηνο θαηά ην ρξφλν πνπ έγηλαλ

δαπάλεο, γηαηί ζηε δηνίθεζε ηεο ππφζεζεο ηνπ ηειεπηαίνπ πξνέβε ν επηθαξπσηήο. // ζη) Δηθαίσκα

αθαίξεζεο θαηαζθεπάζκαηνο (ΑΚ 1157) > Αζθείηαη θαηά παληφο θπξίνπ ηνπ πξάγκαηνο,

αλεμάξηεηα αλ απηφο είρε ηελ θπξηφηεηα θαη θαηά ην ρξφλν πνπ έγηλε ην θαηαζθεχαζκα· ν

επηθαξπσηήο πνπ αζθεί ην δηθαίσκα αθαίξεζεο {απνθιείεηαη ζηηο πεξηπηψζεηο ηεο ΑΚ 1104 §2) έρεη

ηελ ππνρξέσζε ηεο ΑΚ 302. Καη ην δηθαίσκα απηφ ηνπ επηθαξπσηή ππάγεηαη ζηελ εηδηθή παξαγξαθή

ηεο ΑΚ 1165. // δ) Εηδηθό δηθαίσκα (ΑΚ 1149).

ΙΙΙ. Τπνρξεώζεηο ηνπ επηθαξπσηή: α) Επηκειήο εθκεηάιιεπζε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1148) > Ο

επηθαξπσηήο πξέπεη λα δηαηεξεί ηελ νηθνλνκηθή ιεηηνπξγία πνπ έρεη ην πξάγκα θαηά ηε ζχζηαζε ηεο

επηθαξπίαο· λα κεηαρεηξίδεηαη ην πξάγκα κε επηκέιεηα θαη ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηεο ηαθηηθήο

εθκεηάιιεπζεο· λα κελ επηθέξεη νπζηψδεηο κεηαβνιέο ζην πξάγκα. Η έλλνηα ηεο νπζηψδνπο

κεηαβνιήο πξνζδηνξίδεηαη κε βάζε αθελφο ηελ εθθξαζκέλε βνχιεζε ηνπ θπξίνπ θαη αθεηέξνπ ηηο

αληηιήςεηο ησλ ζπλαιιαγψλ. Αληίζεηα, απιή κεηαβνιή ηνπ πξάγκαηνο πνπ απνβιέπεη ζηελ

πξνζθνξφηεξε άζθεζε ηεο επηθαξπίαο είλαη επηηξεπηή. // β) Σπλήζεο ζπληήξεζε ηνπ πξάγκαηνο

(ΑΚ 1152) > Δίλαη αδηάθνξν, αλ ε αλάγθε γηα επηζθεπή γελλήζεθε απφ ππαηηηφηεηα ηνπ επηθαξπσηή

ή ηξίηνπ πξνζψπνπ ή απφ ηπραίν γεγνλφο· κφλε πξνυπφζεζε είλαη νη αλαθαηλίζεηο λα απαηηνχληαη



θαηά πεξηνδηθά δηαζηήκαηα ζχκθσλα κε ηε ζπλήζε πνξεία ησλ πξαγκάησλ. Αλ ν επηθαξπσηήο

παξαιείπεη ηελ ελέξγεηα ησλ επηζθεπψλ απηψλ, ππνρξενχηαη λα θαηαβάιεη απνδεκίσζε ζηνλ θχξην. //

γ) Εηδνπνίεζε ηνπ θπξίνπ (ΑΚ 1153) > Γηα θάζε βιάβε ή θζνξά ηνπ πξάγκαηνο, γηα θάζε αλάγθε

έθηαθηεο επηζθεπήο, γηα θάζε πξνθπιαθηηθφ κέηξν πνπ επηβάιιεηαη γηα ηελ αληηκεηψπηζε

απξφβιεπηνπ θηλδχλνπ θαη φηαλ ηξίηνο αληηπνηείηαη δηθαίσκα πάλσ ζην βεβαξεκέλν πξάγκα. Αλ ζε

θάπνηα απφ ηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο ν επηθαξπσηήο παξέιεηςε λα εηδνπνηήζεη έγθαηξα ηνλ ςηιφ

θχξην, έρεη ππνρξέσζε λα απνθαηαζηήζεη ηελ ηπρφλ δεκία πνπ γελλήζεθε. // δ) Απόδνζε έθηαθησλ

θαξπώλ > Ο επηθαξπσηήο δελ έρεη δηθαίσκα λα απνθηά ηνπο (θπζηθνχο ή πνιηηηθνχο) θαξπνχο, ηνπο

νπνίνπο ζπιιέγεη, ππεξβαίλνληαο ηα φξηα ηεο ηαθηηθήο εθκεηάιιεπζεο ή απφ έθηαθηα πεξηζηαηηθά =>

πεξηέξρνληαη θαηά ην ππεξβάιινλ ζηνλ ςηιφ θχξην (ηνπο απνθηά πξψηα ν επηθαξπσηήο κε ηνπο θαηά

ηελ ΑΚ 1065 φξνπο θαη ζηε ζπλέρεηα έρεη ελνρηθή ππνρξέσζε θαηά ΑΚ 1150 λα ηνπο απνδψζεη ζηνλ

ςηιφ θχξην- απηνχζηνπο ή ηελ αμία ηνπο θαηά ΑΚ 330, 335 θαη 297). Η ΑΚ 1150 δελ εθαξκφδεηαη,

φηαλ ζπιιέρζεθαλ θαξπνί εμαηηίαο ππεξπαξαγσγήο ή έθηαθηεο θαξπνθνξίαο, εθηφο αλ ε πξψηε

νθείιεηαη ζε αλεπίηξεπηα εληαηηθή θαιιηέξγεηα. // ε) Αζθάιηζε ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1154- ελδνηηθνύ

δηθαίνπ) > Γίλεηαη απφ ηνλ επηθαξπσηή γηα ινγαξηαζκφ ηνπ ςηινχ θπξίνπ -> έρεη ην ραξαθηήξα

γλήζηαο ζχκβαζεο ππέξ ηξίηνπ (ΑΚ 411). Αλ θαηά ηε ζχζηαζε ηεο επηθαξπίαο ην πξάγκα ήηαλ ήδε

αζθαιηζκέλν, ν επηθαξπσηήο ππνρξενχηαη λα πιεξψλεη ηα αζθάιηζηξα κε βάζε ηνπο φξνπο πνπ

πξνβιέπεη ε ππάξρνπζα αζθαιηζηηθή ζχκβαζε. Η αζθάιηζε θαιχπηεη φρη κφλν ηελ ςηιή θπξηφηεηα,

αιιά ην πξάγκα σο ζχλνιν κε ηα ζπζηαηηθά θαη ηα παξαξηήκαηά ηνπ. Αλ ν επηθαξπσηήο δελ

εθπιεξψλεη ηελ ππνρξέσζή ηνπ απηή, κπνξεί ν ςηιφο θχξηνο λα αζθαιίζεη ην πξάγκα θαη λα ζηξαθεί

έπεηηα θαηά ηνπ πξψηνπ δεηψληαο απνδεκίσζε. ε πεξίπησζε πνπ ην πξάγκα θαηαζηξαθεί απφ

θίλδπλν, έλαληη ηνπ νπνίνπ φθεηιε ν επηθαξπσηήο λα ην έρεη αζθαιίζεη, πξέπεη λα απνδψζεη ζηνλ

ςηιφ θχξην ηελ αμία, ηελ νπνία είρε ην πξάγκα θαηά ην ρξφλν ηεο θαηαζηξνθήο. // ζη) Πιεξσκή

βαξώλ (ΑΚ 1155-1556, ελδνηηθνύ δηθαίνπ) > Καιχπηνληαη ηα ηαθηηθά δεκφζηα βάξε (=δεκφζηνη,

δεκνηηθνί ή θνηλνηηθνί θφξνη πνπ επηβάιινληαη ζην πξάγκα), ηα νπνία βαξχλνπλ ηνλ επηθαξπσηή,

αθφκε θη αλ νη πξφζνδνί ηνπ απφ ηε ρξήζε θαη θάξπσζε ηνπ πξάγκαηνο δελ επαξθνχλ γηα ηελ

θάιπςή ηνπο. ηελ πεξίπησζε απηή, κφλνο ηξφπνο γηα λα απνθχγεη ν επηθαξπσηήο ηελ πιεξσκή ηνπο

είλαη λα παξαηηεζεί απφ ην δηθαίσκα ηεο επηθαξπίαο (ΑΚ 1169), πξνηνχ ηα ρξέε γίλνπλ απαηηεηά.

εκεηψλεηαη φηη ε δηάηαμε δελ αλαθέξεηαη ζηα έθηαθηα δεκφζηα βάξε, ηα νπνία βαξχλνπλ ηνλ ςηιφ

θχξην. ε πιεξσκή ηδησηηθψλ βαξψλ ππνρξενχηαη κφλν ν επηθαξπσηήο αθηλήηνπ θαη κφλν αλ ην

αθίλεην έρεη επηβαξπλζεί κε ππνζήθε. // δ) Παξνρή αζθάιεηαο (ΑΚ 1159) > Η ππνρξέσζε απηή

γελληέηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο επηθαξπίαο θαη κφλν αλ παξνπζηάδεηαη θίλδπλνο γηα ηα ζπκθέξνληα

ηνπ θπξίνπ. Ωο απεηινχκελα δηθαηψκαηα ελλννχληαη απηά ησλ ΑΚ 1148-1150, 1152-1156 θαη 1161

εδ. α’, ελψ ε απεηιή δελ είλαη απαξαίηεην λα νθείιεηαη ζε ππαηηηφηεηα ηνπ επηθαξπσηή. Ωο αζθάιεηα

κπνξεί λα δνζεί νξηζκέλν ρξεκαηηθφ πνζφ, εγγξαθή ππνζήθεο ππέξ ηνπ θπξίνπ θιπ. Ο επηθαξπσηήο

δελ ππνρξενχηαη ζε παξνρή αζθάιεηαο, θη αλ αθφκε ζπληξέρνπλ νη παξαπάλσ πξνυπνζέζεηο, ζηηο

πεξηπηψζεηο ηεο ΑΚ 1159. Αλ ν επηθαξπσηήο δε δίλεη ή αδπλαηεί λα δψζεη ηελ αζθάιεηα, κπνξεί ην

δηθαζηήξην λα επηβάιεη ηα πξνβιεπφκελα ζηελ ΑΚ 1160 κέηξα -> i] εθκίζζσζε ηνπ βεβαξεκέλνπ

πξάγκαηνο, νπφηε ηα κηζζψκαηα θαηαβάιινληαη ζηνλ επηθαξπσηή, αθνχ πξψηα πιεξσζεί ην πνζφ

ηεο αζθάιεηαο ζηνλ ςηιφ θχξην, ii] ηελ αλάζεζε άζθεζεο ηεο επηθαξπίαο ζε δηαρεηξηζηή. // ε)

Απόδνζε ηνπ πξάγκαηνο θαηά ηε ιήμε ηεο επηθαξπίαο ( ΑΚ 1161 εδ. α’) > Ο ςηιφο θχξηνο έρεη,

παξάιιεια κε ηε δηεθδηθεηηθή αγσγή (ΑΚ 1094), θαη ηε ζπγθεθξηκέλε ελνρηθή αμίσζε θαηά ηνπ

επηθαξπσηή. Δλάγσλ ζηε ζρεηηθή αγσγή είλαη ην πξφζσπν πνπ ήηαλ θχξηνο θαηά ην ρξφλν πνπ έιεμε

ε επηθαξπία, ελψ ελαγφκελνο είλαη ν επηθαξπσηήο ή νη θαζνιηθνί ηνπ δηάδνρνη. Ο ελαγφκελνο

ππνρξενχηαη λα απνδψζεη ην πξάγκα ζηελ θαηάζηαζε πνπ βξηζθφηαλ θαηά ην ρξφλν ζχζηαζεο ηεο

επηθαξπίαο· δελ επζχλεηαη, φκσο, γηα κεηαβνιέο πνπ πξνήιζαλ ρσξίο ππαηηηφηεηά ηνπ ή εμαηηίαο ηεο

ηαθηηθήο δηαρείξηζεο. Αλ ν επηθαξπσηήο κίζζσζε ην αθίλεην (βι. ΑΚ 574), αιιά ε επηθαξπία έιεμε

πξηλ ηε ιήμε ηεο κίζζσζεο, ζα εθαξκνζηνχλ αλάινγα νη ΑΚ 614 επ. (ΑΚ 1164). Δίλαη δπλαηφλ,



απηφο πνπ ζπλέζηεζε ηελ επηθαξπία λα κελ είλαη θαηά ηε δηάξθεηα ή θαηά ηε ιήμε ηεο θχξηνο ηνπ

πξάγκαηνο· είλαη δπλαηφλ αθφκε, αλ πξφθεηηαη γηα επηθαξπία θηλεηνχ, απηφο πνπ ηελ παξαρψξεζε λα

κελ ήηαλ νχηε θαηά ην ρξφλν ηεο ζχζηαζήο ηεο θχξηνο (βι. ΑΚ 1143 ζε ζπλδ. κε ΑΚ 1036) =>

λνκηθό πιάζκα φηη ππφ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο θχξηνο ηνπ πξάγκαηνο ζεσξείηαη απηφο πνπ

παξαρψξεζε ηελ επηθαξπία (ΑΚ 1161 εδ. β’). Απαηηείηαη έγθπξε ζχζηαζε επηθαξπίαο θαηά ηνπο

φξνπο ηεο ΑΚ 1143, ελψ ην πιάζκα ιεηηνπξγεί κφλν ππέξ ηνπ επηθαξπσηή (=κπνξεί λα εθπιεξψζεη

νπνηαδήπνηε απφ ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ πνπ αλαγξάθνληαη ζηηο ΑΚ 1145-1146, 1149-1150, 1152-1157,

1159-1163 ζε εθείλνλ πνπ παξαρψξεζε ηελ επηθαξπία θαη έηζη λα ειεπζεξσζεί, άζρεηα αλ ν

παξαρσξήζαο ήηαλ ή φρη θχξηνο θαηά ην ρξφλν ηεο εθπιήξσζεο) ≠ ππέξ ηνπ θπξίνπ ή απηνχ πνπ

παξαρψξεζε ηελ επηθαξπία. Σν πιάζκα ηεο ΑΚ 1161 εδ. β’ εθαξκφδεηαη κφλν ζηελ έλλνκε ελνρηθή

ζρέζε κεηαμχ επηθαξπσηή θαη θπξίνπ, ελψ δελ ηζρχεη αλ ν επηθαξπσηήο γλψξηδε φηη ην πξφζσπν πνπ

παξαρψξεζε ηελ επηθαξπία δελ είλαη θχξηνο (κε ηε γλψζε δελ εμνκνηψλεηαη ε άγλνηα ηνπ

επηθαξπσηή, αθφκε θη αλ απηή νθείιεηαη ζε βαξηά ακέιεηα).

IV. Η εηδηθή παξαγξαθή ηεο ΑΚ 1165: Οη αμηψζεηο ησλ ΑΚ 1148 εδ. β’, 1157-1158 ηνπ ςηινχ

θπξίνπ θαηά ηνπ επηθαξπσηή παξαγξάθνληαη ζε έμη κήλεο. Η παξαγξαθή αξρίδεη απφ ηφηε πνπ ην

βεβαξεκέλν πξάγκα παξαδφζεθε ζηνλ θχξην ή ζηνπο θαζνιηθνχο δηαδφρνπο ηνπ. ε πεξίπησζε

θαηαζηξνθήο ηνπ πξάγκαηνο, ε παξαγξαθή ησλ αμηψζεσλ ηνπ επηθαξπσηή γηα απφδνζε δαπαλψλ

αξρίδεη απφ ην ρξνληθφ ζεκείν ηεο θαηαζηξνθήο· εμάιινπ, νη θαηά ηελ ΑΚ 1165 αμηψζεηο

παξαγξάθνληαη ζε θάζε πεξίπησζε κε ηελ παξαγξαθή ηεο αμίσζεο ηνπ θπξίνπ γηα απφδνζε

πξάγκαηνο. Καη’ αληηδηαζηνιή ζπλάγεηαη φηη νη άιιεο αμηψζεηο πνπ γελληνχληαη απφ ηηο ζρέζεηο ηνπ

επηθαξπσηή κε ηνλ ςηιφ θχξην ππφθεηληαη ζηε ζπλήζε 20εηή παξαγξαθή ηεο ΑΚ 249.

§76. Δπηθαξπία πξάγκαηνο (ζπλέρεηα)

Ι. Μεηαβίβαζε επηθαξπίαο: Η επηθαξπία, αλ δελ νξίζηεθε δηαθνξεηηθά (≠ ε ζρεηηθή ζπκθσλία

πξέπεη λα θαηαξηηζηεί κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν θαη λα κεηαγξαθεί), είλαη ακεηαβίβαζηε. Η

απαγφξεπζε ηζρχεη βέβαηα κφλν γηα ηνλ επηθαξπσηή· αληίζεηα, ν θχξηνο κπνξεί λα κεηαβηβάζεη ηε

κειινληηθή επηθαξπία, ε νπνία ζα επηζηξέςεη ζ’ απηφλ κεηά ηε ιήμε ηνπ δηθαηψκαηνο ηνπ ησξηλνχ

δηθαηψκαηνο ηνπ ησξηλνχ επηθαξπσηή. Η κεηαβίβαζε ηεο επηθαξπίαο είλαη άθπξε, κε ηελ επηθχιαμε

φηη είλαη δπλαηφλ λα εξκελεπζεί θαηά ηε κεηαηξνπή σο έγθπξε παξαρψξεζε ηεο άζθεζεο ηεο

επηθαξπίαο. Αλαιφγσο, δελ είλαη δπλαηή θαη ε ζχζηαζε εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο πάλσ ζηελ

επηθαξπία· εμαίξεζε θαζηεξψλεη ε ΑΚ 1259. Καηά ηελ ΑΚ 1166 εδ. β’, ν επηθαξπσηήο κπνξεί λα

κεηαβηβάζεη ηελ άζθεζε ηεο επηθαξπίαο, φρη φκσο γηα ρξνληθφ δηάζηεκα κεγαιχηεξν απφ φζν δηαξθεί

ην δηθαίσκα ηεο επηθαξπίαο. Η παξαρψξεζε ηεο άζθεζεο έρεη κφλν ελνρηθή ελέξγεηα· ε ζρεηηθή

ζχκβαζε είλαη άηππε θαη απηφο πνπ αλαιακβάλεη ηελ άζθεζε ηεο επηθαξπίαο, έρεη ηελ θαηνρή ηνπ

βεβαξεκέλνπ πξάγκαηνο θαη κπνξεί λα πξνζηαηεπζεί απφ πξνζβνιέο ηξίησλ κε ηηο αγσγέο ηεο λνκήο

(ΑΚ 997). Αλ απηφο πνπ αζθεί ηελ επηθαξπία θάλεη θαθή ρξήζε ηνπ πξάγκαηνο, ν ςηιφο θχξηνο

κπνξεί λα ζηξαθεί ελαληίνλ ηνπ κε ηελ αξλεηηθή αγσγή (ΑΚ 1108). Οη θαξπνί ηνπ πξάγκαηνο

πεξηέξρνληαη ζηελ θπξηφηεηα ηνπ αζθνχληνο ηελ επηθαξπία, κφιηο απνθηήζεη ηε λνκή ηνπο κεηά ηνλ

απνρσξηζκφ (ΑΚ 1067).

ΙΙ. Καηάζρεζε ηεο επηθαξπίαο: Δίλαη δπλαηή, θαη κάιηζηα αλεμάξηεηα απφ ην αλ έρεη ζπζηαζεί σο

κεηαβηβαζηή ή ακεηαβίβαζηε.

ΙΙΙ. Πξνζηαζία ηεο επηθαξπίαο: Όκνηα κε απηή ηνπ θπξίνπ- βι. ΑΚ 1173, ε νπνία παξαπέκπεη ζηηο

ΑΚ 1094 θαη ΑΚ 1108, ΑΚ 1112 (εθφζνλ ζπληξέρνπλ νη φξνη ηεο) + ΑΚ 1095-1107, 1109-1111.



Αθφκε, ν επηθαξπσηήο πξνζηαηεχεηαη σο νηνλεί λνκέαο θαη θάηνρνο κε ηηο αγσγέο γηα ηελ πξνζηαζία

ηεο λνκήο (ΑΚ 996, 987, 989).

IV. Απόζβεζε ηεο επηθαξπίαο: α) Θάλαηνο/αθάλεηα ηνπ επηθαξπσηή (ΑΚ 1167- ελδνηηθνύ

δηθαίνπ) > Αλ ε επηθαξπία έρεη ζπζηαζεί ππέξ πεξηζζνηέξσλ, κε ην ζάλαην ελφο απφ ηνπο

ζπλεπηθαξπσηέο απνζβήλεηαη ην ηδαληθφ κεξίδην ηεο επηθαξπίαο. Αλ ν επηθαξπσηήο είλαη λνκηθφ

πξφζσπν, ε επηθαξπία θαηά ηελ ΑΚ 72 δελ δηαηεξείηαη θαηά ην ζηάδην ηεο εθθαζάξηζεο, γηαηί δελ

εμππεξεηεί ηηο αλάγθεο ηεο. ε πεξίπησζε πνπ ην λνκηθφ πξφζσπν κεηαηξαπεί σο πξνο ηε λνκηθή ηνπ

κνξθή ή ζπγρσλεπηεί κε άιιν, ε επηθαξπία δηαηεξείηαη ππέξ ηνπ λένπ λνκηθνχ πξνζψπνπ. ΙΙ β)

Σύγρπζε (ΑΚ 1168) > Όηαλ ζπκπέζνπλ ζην ίδην πξφζσπν νη ηδηφηεηεο ηνπ ςηινχ θπξίνπ θαη ηνπ

επηθαξπσηή. Η αλαβίσζε ηεο επηθαξπίαο απνθιείεηαη. Καη’ εμαίξεζε, ε ζχγρπζε δελ ζπλεπάγεηαη

απφζβεζε ηεο επηθαξπίαο, φηαλ απηή βαξχλεηαη κε ππνζήθε. ΙΙ γ) Παξαίηεζε ηνπ επηθαξπσηή (ΑΚ

1169) > Γίλεηαη κε κνλνκεξή, αλαηηηψδε, απεπζπληέα πξνο ηνλ ςηιφ θχξην δηθαηνπξαμία, ε νπνία

κάιηζηα είλαη θαη ηππηθή, αλ ε επηθαξπία βαξχλεη αθίλεην (=απαηηείηαη ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν,

ην νπνίν ζα θνηλνπνηεζεί ζηνλ ςηιφ θχξην θαη ζα ππνβιεζεί ζε κεηαγξαθή). Η παξαίηεζε ηνπ

επηθαξπσηή απφ ην δηθαίσκά ηνπ δε ζίγεη ηελ ππνζήθε πνπ ηπρφλ βαξχλεη ηελ επηθαξπία. ΙΙ δ) Άιινη

ιόγνη (ΑΚ 1170) > π.ρ. θαηαζηξνθή ηνπ βεβαξεκέλνπ πξάγκαηνο, αδπλακία άζθεζεο θαη αρξεζία. Η

εηθνζαεηία αξρίδεη εδψ απφ ηελ ηειεπηαία άζθεζε ηεο επηθαξπίαο.

V. Μεηαηξνπή ηεο επηθαξπίαο πξάγκαηνο ζε επηθαξπία απαηηήζεσο (ΑΚ 1171): Αλ κεηά ηελ

θαηαζηξνθή ηνπ πξάγκαηνο ηε ζέζε ηνπ πάξεη πνζφ απνδεκίσζεο ή αμίσζε απνδεκίσζεο, ε

επηθαξπία πξάγκαηνο εθηείλεηαη ζηε ζρεηηθή αμίσζε ή ζην πνζφ απνδεκίσζεο πνπ θαηαβιήζεθε

ιφγσ θαηαζηξνθήο ηνπ πξάγκαηνο ή ιφγσ ζχκβαζεο αζθάιηζεο ή αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζήο

ηνπ. Καηά ηελ ΑΚ 1172, ζε πεξίπησζε πνπ ζηε ζέζε ηνπ βεβαξεκέλνπ κε ηελ επηθαξπία πξάγκαηνο

ππεηζέιζεη ηπρφλ απνδεκίσζε, ν θχξηνο ή ν επηθαξπσηήο δηθαηνχηαη λα απαηηήζεη λα δαπαλεζεί ην

πνζφ ηεο απνδεκίσζεο γηα λα απνθαηαζηαζεί ή λα αληηθαηαζηαζεί ην πξάγκα.

VI. Σύρε ηεο επηθαξπίαο επί θνηλνύ πξάγκαηνο ζε πεξίπησζε ιύζε ηεο θνηλσλίαο: α) Σηελ

εμώδηθε/εθνύζηα δηαλνκή > Δπέξρεηαη κε ζχκβαζε κεηαμχ φισλ ησλ θνηλσλψλ, κε ηελ νπνία απηνί

απνθαζίδνπλ ηελ άξζε ηεο θνηλφηεηαο ζπκθεξφλησλ επί ηνπ θνηλνχ αληηθεηκέλνπ θαη ηε δεκηνπξγία

εμαηνκηθεπκέλσλ γηα θαζέλαλ απφ απηνχο έλλνκσλ ζπκθεξφλησλ. Κάζε θνηλσλφο αλαιακβάλεη ηελ

ππνρξέσζε λα δηαζέζεη πνζνζηφ απφ ηε κεξίδα ηνπ ζε έλα ή πεξηζζφηεξα απφ ηα κέιε ηεο θνηλσλίαο

έλαληη αληαιιάγκαηνο, ην νπνίν ζπλίζηαηαη ζε αληίζηνηρε δηάζεζε πξνο απηφλ πνζνζηνχ ηεο κεξίδαο

ησλ άιισλ θνηλσλψλ. Η επηθαξπία εμαθνινπζεί λα βαξχλεη θαη κεηά ηελ απηνχζηα δηαλνκή, θαηά ην

πνζνζηφ πνπ βάξπλε ην θνηλφ πξάγκα, φια ηα ηκήκαηα ζηα νπνία απηφ δηαηξέζεθε. ΙΙ β) Σηε

δηθαζηηθή δηαλνκή > Δίλαη απηή πνπ επέξρεηαη κε απφθαζε ηνπ αξκφδηνπ δηθαζηεξίνπ, θαηφπηλ

άζθεζεο αγσγήο απφ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο ζπγθπξίνπο. Οη βαζηθνί ηξφπνη ηεο είλαη ε απηνχζηα

δηαλνκή θαη ε πψιεζε κε πιεηζηεξηαζκφ.

VII. Δπηθαξπία αλαισηώλ (ΑΚ 1174-1175, ελδνηηθνύ δηθαίνπ): Δίλαη λνεηή -> πξφθεηηαη γηα κηα

άιιε έλλνκε ζρέζε, ε νπνία ραξαθηεξίδεηαη σο νηνλεί ή θαηαρξεζηηθή επηθαξπία. Ο επηθαξπσηήο

απνθηά ηελ θπξηφηεηα ησλ αλαισηψλ θαη ππνρξενχηαη, ζην ηέινο ηεο επηθαξπίαο, λα απνδψζεη ζ’

απηφλ πνπ παξαρψξεζε ηελ επηθαξπία είηε ηελ αμία πνπ είραλ ηα αλαισηά θαηά ηε ζχζηαζε είηε

άιια πξάγκαηα ηεο ίδηαο πνζφηεηαο θαη πνηφηεηαο. Η ζρέζε πνπ γελληέηαη ππάξρεη πιένλ, κεηά ηε

ζχζηαζε ηεο νηνλεί επηθαξπίαο, φρη κεηαμχ ηνπ επηθαξπσηή θαη ηνπ θπξίνπ αιιά κεηαμχ ηνπ

επηθαξπσηή θαη απηνχ πνπ παξαρψξεζε ηελ επηθαξπία. Η ζχζηαζε ηεο επηθαξπίαο αλαισηψλ γίλεηαη

κφλν κε δηθαηνπξαμία ελ δσή ή αηηία ζαλάηνπ θαη φρη κε ρξεζηθηεζία. Η θηήζε ηεο θπξηφηεηαο ησλ

αλαισηψλ απφ ηνλ επηθαξπσηή επέξρεηαη απφ ην λφκν (ΑΚ 1174), ρσξίο λα απαηηείηαη ε θαηά ηελ



ΑΚ 1034 ζρεηηθή ζπκθσλία. Λφγνπο απφζβεζεο ηεο νηνλεί επηθαξπίαο απνηεινχλ ν ζάλαηνο ή ε

παξαίηεζε ηνπ επηθαξπσηή, ε πιήξσζε ηπρφλ δηαιπηηθήο αίξεζεο ή πξνζεζκίαο, ππφ ηελ νπνία

ζπζηάζεθε ε επηθαξπία θαη ε ζχκπησζε ζην ίδην πξφζσπν ησλ ηδηνηήησλ ηνπ επηθαξπσηή θαη απηνχ

πνπ παξαρψξεζε ηελ επηθαξπία (ΑΚ 453). Καηά ηελ ΑΚ 1175, ν επηθαξπσηήο, πξηλ ηνπ παξαδνζνχλ

ηα αλαισηά, έρεη ππνρξέσζε λα παξάζρεη αζθάιεηα ζε απηφλ πνπ παξαρσξεί ηελ επηθαξπία.

Απαιιάζζεηαη α) αλ ηα αλαισηά είλαη ρξήκαηα θαη θαηαηεζνύλ ζε θάπνην πηζησηηθό ίδξπκα ή β)

αλ ν επηθαξπσηήο είλαη δσξεηήο, ν νπνίνο κεηαβίβαζε θαηά θπξηφηεηα ηα αλαισηά ζηνλ δαλεηζηή

παξαθξαηψληαο γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ηελ επηθαξπία.

§77. Δπηθαξπία δηθαηώκαηνο (ΑΚ 1178): Δίλαη εκπξάγκαην δηθαίσκα πάλσ ζε μέλν δηθαίσκα,

ελνρηθφ ή εκπξάγκαην. Αληηθείκελφ ηεο είλαη νπνηνδήπνηε δηθαίσκα, ελνρηθφ ή εκπξάγκαην, ζρεηηθφ

ή απφιπην, εθφζνλ ζπληξέρνπλ δχν βαζηθέο πξνυπνζέζεηο > ην βαξπλφκελν δηθαίσκα α) λα απνδίδεη

άκεζα ή έκκεζα θάπνηα σθέιεηα / β) λα είλαη κεηαβηβαζηό. Έηζη, είλαη αλεπίδεθηεο επηθαξπίαο νη

αθαηάζρεηεο απαηηήζεηο (ΑΚ 464), απηέο πνπ ζπλδένληαη ζηελά κε ην πξφζσπν ηνπ δαλεηζηή (ΑΚ

465), ε νίθεζε (ΑΚ 1185), νη πεξηνξηζκέλεο πξνζσπηθέο δνπιείεο (ΑΚ 1190), ε ηδηφηεηα κέινπο

ζσκαηείνπ (ΑΚ 91), ε αμίσζε ηνπ εξγνδφηε θαηά ηνπ εξγαδφκελνπ γηα ηελ παξνρή εξγαζίαο (ΑΚ

651), ε αμίσζε ηεο ΑΚ 932 θαη ε πξαγκαηηθή δνπιεία. Η ζχζηαζε ηεο επηθαξπίαο δηθαηψκαηνο

γίλεηαη κε ηνλ ίδην ηξφπν φπσο θαη ε κεηαβίβαζή ηνπ. Παξέρεηαη ζηνλ επηθαξπσηή άκεζε θαη

απφιπηε εμνπζία ζην βαξπλφκελν δηθαίσκα· έρεη, φπσο θαη ν δαλεηζηήο, κφλν ελνρηθφ δηθαίσκα θαηά

ηνπ νθεηιέηε -> ζε ζρέζε κε ηελ ίδηα ηελ απαίηεζε ην δηθαίσκά ηνπ είλαη απφιπην. Η απνιπηφηεηα

απηή εθδειψλεηαη θπξίσο ζηελ πεξίπησζε πνπ ν δαλεηζηήο, κεηά ηε ζχζηαζε επηθαξπίαο, εθρσξεί

ηελ απαίηεζε ζε θάπνηνλ ηξίην => ε επηθαξπία εμαθνινπζεί λα βαξχλεη ηελ απαίηεζε. Καηά ηελ ΑΚ

1182, εθαξκφδνληαη αλαιφγσο νη δηαηάμεηο γηα ηελ επηθαξπία πξάγκαηνο- βι. ΑΚ 1166, 1167 επ.,

1178 εδ. β’ ≠ εθείλεο πνπ πξνυπνζέηνπλ ελζψκαην αληηθείκελν. Ο επηθαξπσηήο δηθαηψκαηνο

δηθαηνχηαη ζε πιήξε ρξήζε θαη θάξπσζε ηνπ δηθαηψκαηνο ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηεο ηαθηηθήο

εθκεηάιιεπζεο + λα ιάβεη θάζε αλαγθαίν κέηξν γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ δηθαηψκαηνο. Οη θαξπνί ηνπ

δηθαηψκαηνο αλήθνπλ ζ’ απηφλ

Ι. Δπηθαξπία απαίηεζεο (ΑΚ 1179-1180): Ιζρχνπλ θαη ζ’ απηή φζα εθηέζεθαλ παξαπάλσ γηα ηελ

επηθαξπία δηθαηψκαηνο. Ο επηθαξπσηήο απαίηεζεο έρεη, φπσο ν δαλεηζηήο, ελνρηθφ δηθαίσκα θαηά

ηνπ νθεηιέηε. ε ζρέζε κε ηελ ίδηα ηελ απαίηεζε ην δηθαίσκά ηνπ είλαη άκεζν θαη απφιπην ->

δηθαηνχηαη λα απαηηήζεη απφ ηνλ νθεηιέηε, ρσξίο ηελ παξέκβαζε ηνπ δαλεηζηή, ηελ θαηαβνιή ησλ

ηφθσλ. Δπίζεο, αλ ν δαλεηζηήο εθρσξήζεη ηε βεβαξεκέλε απαίηεζε ζε ηξίηνλ, ε επηθαξπία δελ

απνζβήλεηαη, αιιά εμαθνινπζεί λα επηβαξχλεη ηελ απαίηεζε θαη ζηα ρέξηα ηνπ εθδνρέα.

Με ρξεκαηηθή απαίηεζε > Δίλαη ην ελνρηθφ δηθαίσκα πνπ θαηεπζχλεηαη ζηελ παξνρή φρη

νξηζκέλνπ ρξεκαηηθνχ πνζνχ, αιιά άιινπ πεξηνπζηαθνχ αληηθεηκέλνπ· ην απνθιεηζηηθφ δηθαίσκα

εηζπξαμήο ηεο αλήθεη ζηνλ επηθαξπσηή (+ λα ελεξγήζεη νπνηαδήπνηε πξάμε –δηθαζηηθή ή εμψδηθε-

πνπ απαηηείηαη γη’ απηφ). Με ηελ εθπιήξσζε ηεο παξνρήο εθ κέξνπο ηνπ νθεηιέηε ν δαλεηζηήο γίλεηαη

θχξηνο, ελψ ν επηθαξπσηήο ηεο απαίηεζεο κεηαβάιιεηαη ζε επηθαξπσηή πξάγκαηνο.

Φξεκαηηθή απαίηεζε > Ο δαλεηζηήο θαη ν επηθαξπσηήο δηθαηνχληαη (θαη ππνρξενχληαη) λα

ηελ εηζπξάμνπλ κφλν απφ θνηλνχ (ΑΚ 1180 εδ. α’, ΑΚ 495). Αληί γηα ηελ χπαξμε ή κεηά ηελ

είζπξαμε θαζέλαο απφ απηνχο δηθαηνχηαη λα απαηηήζεη ηελ αζθαιή θαη έληνθε ηνπνζέηεζε ηνπ

θεθαιαίνπ (π.ρ. ζε Σξάπεδα), κε επηθχιαμε ηνπ δηθαηψκαηνο ηνπ επηθαξπσηή (ΑΚ 1180 εδ. γ’). Καη’

αληηδηαζηνιή, κφλν ν επηθαξπσηήο δηθαηνχηαη ζε είζπξαμε ησλ θαξπψλ ηεο απαίηεζεο, δει. ησλ

ηφθσλ. Με ηελ είζπξαμε ηεο απαίηεζεο ν δαλεηζηήο απνθηά ηελ θπξηφηεηα θαη ν επηθαξπσηήο ηελ

επηθαξπία πάλσ ζην ρξεκαηηθφ πνζφ.



§78. Δπηθαξπία πεξηνπζίαο ή επηρείξεζεο

Ι. Δπηθαξπία πεξηνπζίαο: Σν εκπξάγκαην δηθαίσκα ηεο επηθαξπίαο ππάξρεη ζηα θαη’ ηδίαλ

πξάγκαηα θαη ζηα δηθαηψκαηα πνπ απαξηίδνπλ ηελ πεξηνπζία. πληζηάηαη κε λφκν, κε ζχκβαζε {ζε

κέιινπζα πεξηνπζία -> άθπξε (ΑΚ 366) ≠ ζε ελεζηψζα πεξηνπζία -> απαηηείηαη ζπκβνιαηνγξαθηθφ

έγγξαθν (ΑΚ 367)} ή κε δηάηαμε ηειεπηαίαο βνχιεζεο. Ο θίλδπλνο πνπ δηαηξέρνπλ νη δαλεηζηέο ηεο

πεξηνπζίαο, λα καηαησζεί ε ηθαλνπνίεζε ησλ απαηηήζεψλ ηνπο ιφγσ ηεο ζχζηαζεο επηθαξπίαο πάλσ

ζ’ απηή, κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί κε αλάινγε εθαξκνγή ηεο ΑΚ 479 => νη δαλεηζηέο ζα επηιεθζνχλ

νπνηνπδήπνηε αληηθεηκέλνπ ηεο πεξηνπζίαο· αληίζεηε ζπκθσλία ηνπο πεξί απνθιεηζκνχ ηεο θαηά ΑΚ

479 επζχλεο ηνπ επηθαξπσηή πξέπεη λα ζεσξεζεί άθπξε.

ΙΙ. Δπηθαξπία επηρείξεζεο: Απαληάηαη ζπλήζσο φηαλ ν θχξηνο κηα επηρείξεζεο ζπληζηά πάλσ ζ’

απηή επηθαξπία ππέξ ηνπ κέιινληνο θιεξνλφκνπ ηνπ ή κεηαβηβάδεη ηελ επηρείξεζε ζε άιινλ

παξαθξαηψληαο γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ηελ επηθαξπία ή θαηαιείπεηαη ζηνλ έλαλ θιεξνλφκν ε επηρείξεζε

θαη ζηνλ άιινλ ε επηθαξπία ηεο. Σν εκπξάγκαην δηθαίσκα ηεο επηθαξπίαο ζπληζηάηαη ρσξηζηά ζε

θάζε αληηθείκελν -> νη πξαγκαηηθέο ζρέζεηο ηεο επηρείξεζεο (π.ρ. ηερλνγλσζία, εκπεηξία, θήκε,

πειαηεία, νξγάλσζε, ππνδνκή) απνηεινχλ ζην ζχλνιφ ηνπο έλα ηδηαίηεξν δηθαίσκα, ην νπνίν κπνξεί

λα είλαη αληηθείκελν απηνηεινχο κεηαβίβαζεο θαη, άξα, αληηθείκελν επηθαξπίαο. ρεηηθά κε ηηο θαηά

ηελ ΑΚ 1148 ππνρξεψζεηο ηνπ επηθαξπσηή, πξέπεη λα γίλεη δεθηφ φηη αληηθείκελν ηεο ηαθηηθήο θαη

επηκεινχο εθκεηάιιεπζεο είλαη ηφζν ηα θαη’ ηδίαλ πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο, φζν θαη ε

ππφ επηθαξπία επηρείξεζε σο ζχλνιν· αλάινγα ηζρχνπλ θαη γηα ηελ ππνρξέσζε δηαηήξεζεο ηεο

νπζίαο ηεο επηρείξεζεο αθέξαηεο, πξάγκα πνπ αλαθέξεηαη θπξίσο ζηε δηαηήξεζε ηνπ νηθνλνκηθνχ

ζθνπνχ ηεο ππφ επηθαξπία επηρείξεζεο. Ο επηθαξπσηήο έρεη εμάιινπ ηελ ππνρξέσζε λα θξνληίδεη γηα

ηε ζπλήζε ζπληήξεζε ηεο επηρείξεζεο, αλαιακβάλνληαο φιεο ηηο ζρεηηθέο δαπάλεο (ΑΚ 1152)· γηα

δαπάλεο ηνπ επηθαξπσηή πνπ έγηλαλ, ρσξίο λα έρεη απηφο ηελ ππνρξέσζε αλάιεςήο ηνπο, κπνξεί λα

εθαξκνζηεί ε ΑΚ 1157. Γηα ηηο απαηηήζεηο πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο επηθαξπίαο

επηρείξεζεο, κφλνο δαλεηζηήο είλαη ν επηθαξπσηήο· γηα φζεο ήηαλ ήδε γελλεκέλεο θαηά ην ρξφλν

ζχζηαζεο ηεο επηθαξπίαο, ηζρχνπλ νη ΑΚ 117-1180. Σν κέηξν επζχλεο ηνπ επηθαξπσηή επηρείξεζεο

πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ ΑΚ 1158· σο πξνο ηα ρξέε ηεο επηρείξεζεο, ηα νπνία ππήξραλ θαηά ηε

ζχζηαζε ηεο επηθαξπίαο, ζα εθαξκνζηεί ε ΑΚ 479 αλαιφγσο. Μεηά ηε ιήμε ηεο επηθαξπίαο, ν

επηθαξπσηήο ππνρξενχηαη λα απνδψζεη ηελ επηρείξεζε ζε θαηάζηαζε άκεζεο θαη ξένπζαο

επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ψζηε ν θχξηνο λα κπνξεί λα αλαιάβεη ηε ζπλέρηζή ηεο.

§79. Δπηθαξπία ηεο εηαηξηθήο ζπκκεηνρήο

Ι. Πξνζσπηθέο εηαηξίεο: α) Επηθαξπία εηαηξηθήο ηδηόηεηαο > Αλαθέξεηαη ζε φια ηα δηνηθεηηθά

δηθαηψκαηα θαη ζηα δηθαηψκαηα ζπκκεηνρήο ηνπ εηαίξνπ ζηα θέξδε ή ζην πξντφλ ηεο εθθαζάξηζεο. Ο

επηθαξπσηήο εηαηξηθήο ηδηφηεηαο έρεη φια ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ απνξξένπλ απφ ηελ

εηαηξηθή ηδηφηεηα, θαη ηδίσο ην δηθαίσκα ειέγρνπ θαη ζπκκεηνρήο ζηε δηαρείξηζε θαη δηνίθεζε ησλ

εηαηξηθψλ ππνζέζεσλ. Απέλαληη ζηνλ παξαρσξήζαληα ηελ επηθαξπία εηαίξν ν επηθαξπσηήο

επζχλεηαη γηα ηελ επηκειή άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ απηψλ. Μεηά ηε ιήμε ηεο επηθαξπίαο ε εηαηξηθή

ηδηφηεηα επαλέξρεηαη απεξηφξηζηε ζηνλ παξαρσξήζαληα εηαίξν ή ζηνλ κέρξη ηψξα ςηιφ θχξην. // β)

Επηθαξπία εηαηξηθήο κεξίδαο > Απηή είηε πεξηιακβάλεη ην δηθαίσκα ζπκκεηνρήο ζηα θέξδε ή ζην

πξντφλ εθθαζάξηζεο ηεο εηαηξίαο, είηε αληηπξνζσπεχεη πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ζηελ εηαηξηθή

πεξηνπζία. Ο επηθαξπσηήο εηαηξηθήο κεξίδαο δε γίλεηαη εηαίξνο νχηε έρεη ην δηθαίσκα λα δεηήζεη

δηαλνκή ηεο εηαηξηθήο πεξηνπζίαο· ε ζχζηαζε επηθαξπίαο επί εηαηξηθήο κεξίδαο παξέρεη απιψο ην

δηθαίσκα θάξπσζεο θαη ρξήζεο ηνπ πνζνζηνχ ηεο εηαηξηθήο πεξηνπζίαο.



ΙΙ. Δηαηξία πεξηνξηζκέλεο επζύλεο: Η ζχζηαζε ηεο επηθαξπίαο πξέπεη λα γίλεη κε

ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν θαη λα αθνινπζήζεη εγγξαθή ζην βηβιίν ησλ εηαίξσλ. Ο επηθαξπσηήο,

εθηφο απφ ηα πεξηνπζηαθά δηθαηψκαηα, έρεη θαη φια ηα δηθαηψκαηα ειέγρνπ θαη δηνίθεζεο, ηα νπνία

απνξξένπλ απφ ηελ ππφ επηθαξπία εηαηξηθή ζπκκεηνρή. ηα δηθαηψκαηα δηνίθεζεο πεξηιακβάλεηαη,

ζε πεξίπησζε ακθηβνιίαο, θαη ε άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ςήθνπ. ηνλ επηθαξπσηή πεξηέξρνληαη ηα

θαζαξά θέξδε πνπ αληηζηνηρνχλ ζηελ ππφ επηθαξπία κεξίδα· ζε πεξίπησζε ιχζεο ηεο εηαηξίαο θαηά

ηε δηάξθεηα ηεο επηθαξπίαο, πεξηέξρεηαη θαη ην πξντφλ ηεο εθθαζάξηζεο.

§80. Δπηθαξπία ηίηισλ: α) Αλώλπκνη ηίηινη > Δθαξκφδνληαη αλαιφγσο νη δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ

ηε ζχζηαζε επηθαξπίαο πξάγκαηνο, εθφζνλ ζπκβηβάδνληαη κε ηε θχζε ηνπ αλψλπκνπ ηίηινπ (ΑΚ

1176)· αλ νη αλψλπκνη ηίηινη απνηεινχλ αλαισηά πξάγκαηα (ΑΚ 952- π.ρ. ηξαπεδνγξακκάηηα,

κεξηζκαηφγξαθα), εθαξκφδνληαη νη ΑΚ 1174-1175. Γελ εθαξκφδεηαη ε ΑΚ 1170, ελψ αλ ν αλψλπκνο

ηίηινο ππνθαηαζηαζεί απφ ηελ αμία ηνπ (π.ρ. ην νκφινγν εμνθιεζεί), ηζρχεη ε ΑΚ 1171. Η επηθαξπία

αλψλπκσλ ηίηισλ εθηείλεηαη θαη ζηα πξνζαξηεκέλα ηνθνκεξίδηα ή κεξηζκαηφγξαθα (ΑΚ 956, 958),

ψζηε ν επηθαξπσηήο λα είλαη δίρσο άιιν θαη δηθαηνχρνο ησλ ηφθσλ ή κεξηζκάησλ πνπ απνξξένπλ

απφ ηα παξαπάλσ. + ΑΚ 1176 § 1 εδ. β’ > ν επηθαξπσηήο νθείιεη λα παξάζρεη αζθάιεηα ζηνλ θχξην.

Απαιιάζζεηαη απφ ηελ ππνρξέσζε απηή αλ i] νη ηίηινη θαηαηεζνχλ ζε αζθαιή ηξάπεδα ΙΙ ii] αλ ν

επηθαξπσηήο είλαη δσξεηήο ΙΙ iii] ΑΚ 1176 §2 (γηα ηα ηνθνκεξίδηα θαη ηα κεξηζκαηφγξαθα). // β)

Ολνκαζηηθνί ηίηινη > Δίλαη δπλαηή ε ζχζηαζε επηθαξπίαο, ε νπνία γίλεηαη φπσο θαη ε κεηαβίβαζε

ηνπ νλνκαζηηθνχ ηίηινπ (ΑΚ 1178 εδ. β’). Οη απαηηήζεηο, πνπ είλαη ελζσκαησκέλεο ζηνλ νλνκαζηηθφ

ηίηιν, εηζπξάηηνληαη απφ ηνλ επηθαξπσηή θαηά ηνπο φξνπο ησλ ΑΚ 1179 επ. Η ΑΚ 1176 δελ

εθαξκφδεηαη ζηελ επηθαξπία νλνκαζηηθνχ ηίηινπ. // γ) Τίηινη ζε δηαηαγή > Η επηθαξπία ζπλίζηαηαη

κε ηνλ ίδην ηξφπν, κε ηνλ νπνίν γίλεηαη θαη ε κεηαβίβαζε ηνπ ηίηινπ (ΑΚ 1178 εδ. β’). Όηαλ ε

ηδηφηεηα ηνπ θνκηζηή ηνπ ηίηινπ σο επηθαξπσηή πξνθχπηεη απφ ηνλ ίδην ηνλ ηίηιν, ηφηε ε είζπξαμε

ηεο ελζσκαησκέλεο απαίηεζεο πξέπεη λα γίλεη απφ ηνλ δαλεηζηή θαη ηνλ επηθαξπσηή απφ θνηλνχ (ΑΚ

1180). // δ) Μεηνρέο > Η ζχζηαζε επηθαξπίαο είλαη δπλαηή φηαλ πξφθεηηαη γηα αλψλπκεο κεηνρέο·

φηαλ ζπληζηάηαη εμσρξεκαηηζηεξηαθψο αθνινπζεί ηνλ ηχπν ηεο κεηαβίβαζήο ηνπο, δει. απαηηείηαη

θαη αξθεί παξάδνζε ησλ κεηνρψλ θαη ζπκθσλία πεξί ζχζηαζεο επ’ απηψλ επηθαξπίαο (ΑΚ 1143 ζε

ζπλδ. κε ΑΚ 1176 §1). Σα κεξίζκαηα ηεο κεηνρήο αλήθνπλ ζηνλ επηθαξπσηή , ν νπνίνο έρεη δηθαίσκα

ζπκκεηνρήο ζηε Γ θαη άζθεζεο φισλ ησλ δηθαησκάησλ πνπ ζπλδένληαη κε απηή ηε ζπκκεηνρή (π.ρ.

δηθαίσκα ςήθνπ, εθηφο αλ απνθιείεηαη κε αληίζεηε ζπκθσλία κεηαμχ κεηφρνπ θαη επηθαξπσηή ή κε

αληίζεην φξν ηνπ θαηαζηαηηθνχ ηεο εηαηξίαο).

§81. Οίθεζε (ΑΚ 1183): Δίλαη ε πξνζσπηθή δνπιεία, ε νπνία παξέρεη ζηνλ δνπιεηνχρν ην

απνθιεηζηηθφ δηθαίσκα λα ρξεζηκνπνηεί σο θαηνηθία (≠ γηα επαγγεικαηηθή ζηέγε) μέλε νηθνδνκή ή

δηακέξηζκά ηεο· πξφθεηηαη γηα πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα, αδηαίξεην, ακεηαβίβαζην,

αθιεξνλφκεην θαη αθαηάζρεην. Ο δηθαηνχρνο (κφλν θπζηθφ πξφζσπν) δηθαηνχηαη λα θαηνηθεί ζηελ

νηθνδνκή κε ηελ νηθνγέλεηά ηνπ θαη ην αλάινγν κε ηελ θνηλσληθή ηνπ ζέζε ππεξεηηθφ πξνζσπηθφ

(ΑΚ 1184). ηελ νίθεζε εθαξκφδνληαη αλαιφγσο νη δηαηάμεηο γηα ηελ επηθαξπία αθηλήησλ, εθφζνλ

ζπκβηβάδνληαη κε ηε θχζε ηεο νίθεζεο (ΑΚ 1187) -> αθνξνχλ θπξίσο ηε ζχζηαζε (ΑΚ 1143), ηελ

απφζβεζε (ΑΚ 1168 επ.) θαη ηελ πξνζηαζία (ΑΚ 1173) ηεο επηθαξπίαο. Η νίθεζε ζπληζηάηαη είηε κε

ζχκβαζε (ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν + κεηαγξαθή), είηε κε δηαζήθε ή δσξεά αηηία ζαλάηνπ, είηε κε

ηαθηηθή ή έθηαθηε ρξεζηθηεζία. Απνζβήλεηαη θαηά ηηο ΑΚ 1167-1170, ελψ πξνζηαηεχεηαη κε ηε

δηεθδηθεηηθή, ηελ αξλεηηθή θαη ηελ πνπβιηθηαλή αγσγή, θαζψο θαη κε ηηο αγσγέο πξνζηαζίαο ηεο

λνκήο. Ο δηθαηνχρνο ππνρξενχηαη λα κεηαρεηξίδεηαη ην βεβαξεκέλν πξάγκα κε επηκέιεηα θαη λα θέξεη

ηηο δαπάλεο ηεο επηζθεπήο ή αλαθαίληζήο ηνπ (ΑΚ 1148, 1152), ελψ δελ έρεη ππνρξέσζε λα

αζθαιίζεη ηελ νηθνδνκή νχηε θαη λα θαηαβάιεη αζθάιεηα ζηνλ θχξην (ΑΚ 1186).



§82. Πεξηνξηζκέλεο πξνζσπηθέο δνπιείεο: Δίλαη πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πάλσ

ζε μέλν αθίλεην, πνπ παξέρνπλ εμνπζία ή ρξεζηκφηεηα ππέξ νξηζκέλνπ πξνζψπνπ θαη κπνξνχλ λα

ζπλίζηαληαη θαη ζε νηηδήπνηε απνηειεί πεξηερφκελν πξαγκαηηθήο δνπιείαο (ΑΚ 1188 §2).

Πεξηερφκελφ ηνπο κπνξεί λα απνηειέζεη νπνηαδήπνηε εμνπζία νπνηαδήπνηε εμνπζία ή ρξεζηκφηεηα

είλαη δπλαηφ λα αληιήζεη ν δηθαηνχρνο απφ ην μέλν αθίλεην (ΑΚ 1188 §1), θαζψο επίζεο θαη

νηηδήπνηε απνηειεί πεξηερφκελν πξαγκαηηθήο δνπιείαο. Δθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο πνπ ηζρχνπλ γηα

ηελ πξαγκαηηθή δνπιεία, εθφζνλ απηέο δελ αληίθεηληαη ζηνλ πξνζσπηθφ ραξαθηήξα ησλ θαηά ηελ ΑΚ

1188 δνπιεηψλ (ΑΚ 1191)- βι. ΑΚ 1121 επ., 1125 επ., 1132 επ., 1134 επ. Ιδηαηηεξφηεηα ηνπ δηθαίνπ

ησλ πεξηνξηζκέλσλ πξνζσπηθψλ δνπιεηψλ απνηειεί ε ΑΚ 1189, ε νπνία απνηειεί εξκελεπηηθφ

θαλφλα -> ζηε ζέζε ησλ αλαγθψλ ηνπ δεζπφδνληνο πξνβάιινπλ εδψ νη πξνζσπηθέο αλάγθεο ηνπ

δηθαηνχρνπ.

Ι. Δηδηθόηεξα ζέκαηα: α) Γηθαηνύρνο > Η πεξηνξηζκέλε πξνζσπηθή δνπιεία ζπληζηάηαη ππέξ

νξηζκέλνπ πξνζψπνπ (ΑΚ 1188 §1), αλεμάξηεηα απφ ην αλ απηφο είλαη θχξηνο αθηλήηνπ (γεηηνληθνχ

ή φρη), θαη κάιηζηα είηε ππέξ θπζηθνχ είηε ππέξ λνκηθνχ πξνζψπνπ (ΑΚ 1190) + ππέξ ηνπ θξάηνπο,

δήκνπ ή θνηλφηεηαο θαη ΝΠΓΓ. // β) ύζηαζε > i] κε ζύκβαζε κεηαμύ ηνπ θπξίνπ ηνπ αθηλήηνπ θαη

ηνπ απνθηώληνο ηε δνπιεία, αηηηώδε, ε νπνία πξέπεη λα πεξηβιεζεί ηνλ ηχπν ηνπ

ζπκβνιαηνγξαθηθνχ εγγξάθνπ θαη λα κεηαγξαθεί ΙΙ ii] κε δηάηαμε ηειεπηαίαο βνύιεζεο, δει.

θιεξνδνζία, ηεο νπνίαο ε απνδνρή ρξεηάδεηαη απνγξαθή ΙΙ iii] κε ρξεζηθηεζία, ηαθηηθή ή έθηαθηε

II iv] κε δηθαζηηθή απόθαζε ΙΙ v] κε δηνηθεηηθή πξάμε. // γ) Μεηαβίβαζε > Γε κπνξεί λα

κεηαβηβαζηεί, εθηφο αλ θαηά ηε ζχζηαζή ηεο ή αξγφηεξα ζπκθσλήζεθε σο κεηαβηβαζηή (ΑΚ 1190).

Αλ ε δνπιεία έρεη νξηζηεί σο κεηαβηβαζηή, ν δηθαηνχρνο κπνξεί λα παξαρσξήζεη απιψο ηελ άζθεζή

ηεο.

ΜΔΡΟ ΠΔΜΠΣΟ

Η ΔΜΠΡΑΓΜΑΣΗ ΑΦΑΛΔΙΑ


ΓΔΝΙΚΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΔΜΠΡΑΓΜΑΣΗ ΑΦΑΛΔΙΑ

§83. Έλλνηα, ζπνπδαηόηεηα θαη είδε ηεο εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο: Γελ πεξηιακβάλεηαη

ζηελ πεξίιεςε.

§84. Φύζε θαη ραξαθηεξηζηηθά ησλ δηθαησκάησλ εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο

I. Φύζε: Σν ελέρπξν θαη ε ππνζήθε είλαη πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα (ΑΚ 973) αμίαο,

δει. παξέρνπλ ζην δηθαηνχρν κφλν ηελ εμνπζία λα εθπνηήζεη ην βεβαξεκέλν αληηθείκελν θαη λα

ηθαλνπνηεζεί πξνλνκηαθά απφ ην πξντφλ ηεο αλαγθαζηηθήο εθπνίεζεο (πιεηζηεξίαζκα).

II. Υαξαθηεξηζηηθά: α) Η δύλακε ηεο δίσμεο > Σελ αλαπηχζζεη κφλν ην ελέρπξν. Ο εκπξάγκαηνο

αζθαιηζκέλνο δαλεηζηήο έρεη ηελ εμνπζία κφλν λα δηαζέζεη ην βεβαξεκέλν δηθαίσκα, δει. λα

εθπνηήζεη ηελ μέλε θπξηφηεηα γηα λα ηθαλνπνηεζεί πξνλνκηαθά απφ ην πξντφλ ηεο εθπνίεζεο (ΑΚ

1237, 1292). Καηά ηηο ΑΚ 1236 θαη 1094, ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο κπνξεί λα επηδηψμεη ηελ απφδνζε

ηνπ πξάγκαηνο ή ηε δηαηήξεζε ηεο θπζηθήο εμνπζίαο αδηαηάξαθηεο (ΑΚ 1236, 1108) απφ θάζε

ηξίηνλ πνπ πξνζβάιιεη ην δηθαίσκα ηνπ ελερχξνπ. // β) Η δύλακε ηεο παξαθνινύζεζεο > Σα

πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα παξαθνινπζνχλ ην βεβαξεκέλν δηθαίσκα ζε νπνηνλδήπνηε θη



αλ πεξηέιζεη απηφ κεηαγελέζηεξα κε θαζνιηθή ή εηδηθή δηαδνρή. Δμαίξεζε απφ ηνλ θαλφλα απηφ

ηζρχεη κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ ν λένο θχξηνο απνθηά ηελ θπξηφηεηα κε πξσηφηππν ηξφπν ή –

πξνθεηκέλνπ γηα παξάγσγε θηήζε θπξηφηεηαο θηλεηνχ- φηαλ ζπληξέρνπλ νη φξνη ηεο ΑΚ 1040. // γ) Ο

θαλόλαο ηεο πξνηίκεζεο > εκαίλεη φηη ν εκπξάγκαηνο αζθαιηζκέλνο δαλεηζηήο, φηαλ ζπληξέρεη κε

ελνρηθνχο δαλεηζηέο, ζα ηθαλνπνηεζεί πξνλνκηαθά απφ ην πξντφλ ηεο ξεπζηνπνίεζεο ηνπ

βεβαξεκέλνπ αληηθεηκέλνπ, αθφκε θη αλ νη απαηηήζεηο ησλ δαλεηζηψλ απηψλ πξνεγνχληαη ρξνληθά. //

δ) Ο θαλόλαο ηεο ρξνληθήο πξνηεξαηόηεηαο > ε πεξίπησζε ζπξξνήο πάλσ ζην ίδην αληηθείκελν

πεξηζζφηεξσλ δηθαησκάησλ εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο, ηθαλνπνηείηαη πξψην εθείλν ηνπ νπνίνπ ε

ζχζηαζε πξνεγείηαη ρξνληθά. Ιζρχεη θαη φηαλ ζπγθξνχνληαη δηθαηψκαηα εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο κε

άιια πεξηνξηζκέλα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα, δει. δνπιείεο.

ΙΙΙ. Γεληθέο αξρέο εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο: α) Η αξρή ηνπ θιεηζηνύ αξηζκνύ ησλ εκπξάγκαησλ

δηθαησκάησλ > εκαίλεη φηη ε ηδησηηθή βνχιεζε δε κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη άιια δηθαηψκαηα

εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο πέξαλ απφ απηά πνπ πεξηνξηζηηθψο πξνβιέπεη ν λφκνο + φηη ην πεξηερφκελν

ησλ δηθαησκάησλ απηψλ δε κπνξεί λα δηαπιαζηεί δηθαηνπξαθηηθά θαη’ απφθιηζε απφ ην πεξηερφκελν

πνπ νξίδεη επαθξηβψο ν λφκνο. // β) Η αξρή ηεο δεκνζηόηεηαο > Η ηππηθή δεκνζηφηεηα ησλ

δηθαησκάησλ εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο πάλσ ζηα αθίλεηα (ππνζήθε, πξνζεκείσζε ππνζήθεο)

επηηπγράλεηαη κε ζρεηηθέο εγγξαθέο ζηα βηβιία ππνζεθψλ ή κε ηελ θαηαρψξεζε ζην θηεκαηνινγηθφ

θχιιν ≠ νπζηαζηηθή δεκνζηφηεηα δελ εμαζθαιίδεηαη φπνπ δελ έρεη εηζαρζεί ν ζεζκφο ηνπ

θηεκαηνινγίνπ. ην ελέρπξν ε ηππηθή δεκνζηφηεηα επηδηψθεηαη κε ηελ παξάδνζε ηνπ θηλεηνχ ζηνλ

ελερπξνχρν δαλεηζηή (ΑΚ 1211) ή ζηνλ ηξίην ελερπξνθχιαθα. Καη’ εμαίξεζε, ζηηο πεξηπηψζεηο

πιαζκαηηθνχ ελερχξνπ πξνβιέπεηαη θαηαρψξεζε ζε δεκφζηα βηβιία. Η νπζηαζηηθή δεκνζηφηεηα

επηηπγράλεηαη θαη’ απνηέιεζκα ηεο ΑΚ 1215 ζε ζπλδ. κε ηελ ΑΚ 1036 -> ν θαιφπηζηνο ηξίηνο πνπ

δίλεη πίζηε ζην εμσηεξηθφ ζηνηρείν ηνπ θπζηθνχ εμνπζηαζκνχ σο θαηλνκέλνπ θπξηφηεηαο απνθηά

ελέρπξν, αθφκε θη αλ απηφο πνπ ην παξαρσξεί δελ είλαη θχξηνο ηνπ θηλεηνχ. // γ) Η αξρή ηεο

εηδηθόηεηαο > Δλέρπξν, ππνζήθε ή πξνζεκείσζε ππνζήθεο κπνξνχλ λα ζπζηαζνχλ θαη λα ππάξμνπλ

κφλν πάλσ ζε αηνκηθά νξηζκέλν πξάγκα· πάλσ ζε ζχλνιν πξαγκάησλ δελ ππάξρεη έλα ελέρπξν, αιιά

ηφζα φζα θαη ηα εηζθνκηζζέληα πξάγκαηα (βι. θαη ΑΚ 1211 εδ. β’-γ’) + Η απαίηεζε πνπ αζθαιίδεηαη

κε ην ελέρπξν ή ηελ ππνζήθε πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη ζαθψο. ην ελέρπξν αξθεί εμεηδίθεπζε ηεο

απαίηεζεο (ΑΚ 1211 εδ. β’)· ζηελ ππνζήθε, φκσο, ε εγγξαθή ηεο γίλεηαη πάληνηε γηα νξηζκέλε

ρξεκαηηθή πνζφηεηα (ΑΚ 1269 εδ. α’). // δ) Η αξρή ‘νπδελί δνπιεύεηλ ην ίδηνλ’ > Γηθαηψκαηα

εκπξάγκαηεο αζθάιεηαο κπνξνχλ λα ζπζηαζνχλ κφλν πάλσ ζε μέλν πξάγκα θαη πνηέ ζε πξάγκα ηνπ

ίδηνπ ηνπ δηθαηνχρνπ (δαλεηζηή)- ΑΚ 1209, 1257 => απφζβεζε ιφγσ ζχγρπζεο. // ε) Η αξρή ηνπ

παξεπόκελνπ (ΑΚ 1210, 1258) > Η αζθαιηδφκελε απαίηεζε απνηειεί ην αλαγθαίν πξναπαηηνχκελν,

ρσξίο ην νπνίν δε κπνξεί λα ππάξμεη ελέρπξν ή ππνζήθε. i] Αλ ε αζθαιηδόκελε απαίηεζε δε

γελλήζεθε, ηόηε είλαη άθπξε θαη ε ζύζηαζε ηνπ ελερύξνπ ή ηεο ππνζήθεο. ΙΙ ii] Αλ ε

αζθαιηδόκελε απαίηεζε κεηαβηβαζηεί κε εθρώξεζε ή από ην λόκν, ζπκκεηαβηβάδεηαη θαη ην

ελέρπξν ή ε ππνζήθε (ΑΚ 458). ΙΙ iii] Αλ ε αζθαιηδόκελε απαίηεζε απνζβεζζεί, απνζβήλεηαη θαη

ην ελέρπξν (ΑΚ 1243, αξ.1) ή ε ππνζήθε (ΑΚ 1317). ΙΙ iv] Αλ ε αζθαιηδόκελε απαίηεζε

παξαγξαθεί, απνζβήλεηαη θαη ην ελέρπξν ή ε ππνζήθε (ΑΚ 1320). // ζη) Η αξρή ηνπ αδηαηξέηνπ

(ΑΚ 1231, 1281) > Σν ελέρπξν θαη ε ππνζήθε επηβαξχλνπλ νιφθιεξν ην ελερπξαζκέλν θηλεηφ ή ην

ππνζεθεπκέλν αθίλεην, αζθαιίδνπλ θάζε ππφινηπν ρξένπο θαη παξακέλνπλ αλαιινίσηα, εθφζνλ

απνκέλεη αλεμφθιεην έζησ θαη ειάρηζην ηκήκα ηνπ αζθαιηδφκελνπ ρξένπο. i] Αλ ην ελππόζεθν

αθίλεην δηαηξεζεί ζε πεξηζζόηεξα απηνηειή κέξε, θαζέλα από απηά είλαη ππέγγπν γηα νιόθιεξε

ηελ αζθαιηδόκελε απαίηεζε (=ε αξρηθή ππνζήθε κεηαηξέπεηαη ζε ηφζεο ππνζήθεο, φζα θαη ηα

αθίλεηα πνπ πξνήιζαλ απφ ηε δηαίξεζε). ΙΙ ii] Αλ ε αζθαιηδόκελε απαίηεζε δηαηξεζεί ζε

πεξηζζόηεξεο απαηηήζεηο, ην βεβαξεκέλν πξάγκα επζύλεηαη γηα θάζε επηκέξνπο απαίηεζε. ΙΙ iii]

Αλ γηα ηελ ίδηα απαίηεζε ζπζηαζεί ελέρπξν ζε πεξηζζόηεξα θηλεηά (ΑΚ 1231 εδ. β’) ή ππνζήθε ζε



πεξηζζόηεξα αθίλεηα (ΑΚ 1270), κέρξη ηελ νινζρεξή εμφθιεζε ηεο απαίηεζεο θαζέλα απφ ηα

βεβαξεκέλα θηλεηά ή αθίλεηα εμαθνινπζεί λα είλαη ππέγγπν γηα ηελ αζθαιηδφκελε απαίηεζε. Με ηε

κεξηθή εμφθιεζε ηνπ αζθαιηδφκελνπ ρξένπο δελ ειεπζεξψλεηαη θαλέλα απφ ηα βεβαξεκέλα αθίλεηα

ή θηλεηά.


ΔΜΠΡΑΓΜΑΣΗ ΑΦΑΛΔΙΑ

§85. Η ππνζήθε ζε θπξηόηεηα αθηλήηνπ

I. Έλλνηα θαη πξνϋπνζέζεηο: Η ππνζήθε είλαη ην πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα πξνλνκηαθήο

ηθαλνπνίεζεο ηνπ δαλεηζηή κηαο απαίηεζεο απφ ηελ αμία ελφο αθηλήηνπ (ΑΚ 1257)· ν θχξηνο ηνπ

ππνζεθεπκέλνπ αθηλήηνπ εμαθνινπζεί λα έρεη ηε λνκή θαη ηελ θαηνρή. α) Αθίλεην μέλν πνπ αλήθεη

είηε ζηνλ νθεηιέηε ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο είηε ζε ηξίηνλ. Αθξηβέζηεξα, αληηθείκελν ηεο

ππνζήθεο είλαη ην δηθαίσκα θπξηφηεηαο (ή ην δηθαίσκα επηθαξπίαο). Σν ελππφζεθν αθίλεην πξέπεη

λα είλαη δεθηηθφ εθπνίεζεο (ΑΚ 1259) ≠ πξάγκαηα εθηφο ζπλαιιαγήο (ΑΚ 966-971). Αληηθείκελν

ππνζήθεο κπνξεί λα είλαη θαη ηδαληθφ κέξνο θπξηφηεηαο αθηλήηνπ, κε εμαίξεζε ηηο πεξηπηψζεηο

εθείλεο πνπ απαγνξεχεη ξεηά ν λφκνο. Αλ ε ζχζηαζε ηεο ππνζήθεο γίλεηαη κε βάζε ηίηιν απφ

ηδησηηθή βνχιεζε (ΑΚ 1265-1266), είλαη αδηάθνξν αλ απηφο πνπ παξαρσξεί ηελ ππνζήθε είλαη

απνθιεηζηηθφο θχξηνο ηνπ φινπ αθηλήηνπ. Κηλεηά πξάγκαηα δελ είλαη ππνζεθεχζηκα· θαηά ηελ ΑΚ

1282, φκσο, ε ππνζήθε αθηλήηνπ εθηείλεηαη θαη ζηα ζπζηαηηθά θαη ζηα παξαξηήκαηά ηνπ. Όηαλ γηα

ηελ εμαζθάιηζε ηε ίδηαο απαίηεζεο βαξχλνληαη πεξηζζφηεξα αθίλεηα πνπ αλήθνπλ ζηνλ ίδην ή ζε

δηαθνξεηηθνχο θπξίνπο, γίλεηαη ιφγνο γηα πνιιαπιή ππνζήθε (=ελψ κία κφλν είλαη ε αζθαιηδφκελε

απαίηεζε, ππάξρνπλ ηφζεο ππνζήθεο φζα θαη ηα βεβαξεκέλα αθίλεηα -> ε απφζβεζε ηεο απαίηεζεο

απηήο επηθέξεη απφζβεζε φισλ ησλ ππνζεθψλ. Δπνκέλσο, ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο κία θνξά

δηθαηνχηαη λα εηζπξάμεη ηελ απαίηεζή ηνπ. ΙΙ β) Αζθαιηδόκελε απαίηεζε (ΑΚ 1258) > Τπνζήθε

κπνξεί λα ζπζηαζεί ππέξ νπνηαζδήπνηε ρξεκαηηθήο αμίσζεο· ζπλήζσο, νθεηιέηεο ηεο αζθαιηδφκελεο

απαίηεζεο είλαη ν θχξηνο ηνπ ππνζεθεπκέλνπ αθηλήηνπ (νπφηε ην ίδην πξφζσπν είλαη ‘πξνζσπηθφο’

θαη ‘ππνζεθηθφο’ νθεηιέηεο). Όηαλ, φκσο, ε ππνζήθε εγγξάθεηαη δπλάκεη ηίηινπ απφ ηδησηηθή

βνχιεζε (ΑΚ 1265), ην δηθαίσκα γηα εγγξαθή ππνζήθεο κπνξεί λα παξαρσξεζεί θαη απφ ηξίηνλ ππέξ

ηνπ νθεηιέηε. Η αζθαιηδφκελε απαίηεζε πξέπεη λα είλαη έγθπξε. Αλ ε ζχκβαζε απφ ηελ νπνία

πεγάδεη ε απαίηεζε είλαη άθπξε ή αθπξψζηκε ή αθπξψζεθε ζπλεπεία ηεο ΑΚ 184, ζπκπαξαζχξεηαη

θαη ε ππνζήθε. Αλ ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε κεηαβηβαζηεί, ζπκκεηαβηβάδεηαη θαη ε ππνζήθε (ΑΚ

458)· ε εθρψξεζε ελππφζεθεο απαίηεζεο δελ ππφθεηηαη ζε ηχπν. Η ππνζήθε δελ επεξεάδεηαη απφ

νπνηεζδήπνηε κεηαβνιέο, πνπ επέξρνληαη είηε κε θαζνιηθή είηε κε εηδηθή δηαδνρή είηε σο πξνο ην

πξφζσπν ηνπ δαλεηζηή ή ηνπ νθεηιέηε ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο. Αλ ε απαίηεζε πεξηέιζεη ζε

πεξηζζφηεξνπο δαλεηζηέο, ε ππνζήθε παξακέλεη εληαία· αλ, πάιη, νθεηιέηεο ηεο απαίηεζεο γίλνπλ

πεξηζζφηεξα πξφζσπα, έηζη ψζηε θαζέλα απφ απηά λα επζχλεηαη γηα ηκήκα κφλν ηεο νθεηιήο, ηφηε ε

ππνζήθε αζθαιίδεη θάζε ηκήκα ηεο απαίηεζεο απηνηειψο. ε πεξίπησζε ζχκβαζεο αλαλέσζεο, κε

ηελ νπνία θαηαξγείηαη ε ππάξρνπζα ελνρή θαη αληηθαζίζηαηαη κε λέα, νη ππνζήθεο ηεο παιαηάο

ελνρήο δηαηεξνχληαη ππέξ ηεο λέαο ελνρήο κφλν αλ ζπλαίλεζε ν θχξηνο ηνπ ελππφζεθνπ αθηλήηνπ

(ΑΚ 439). Καηά ηελ ΑΚ 1258, ε ππνζήθε κπνξεί λα απνθηεζεί θαη ππέξ απαηηήζεσο κειινληηθήο ή

ππφ αίξεζε => εθφζνλ γελλεζεί ε απαίηεζε ή πιεξσζεί ε αλαβιεηηθή αίξεζε, ε ππνζήθε ππάξρεη

απφ ην ρξφλν ηεο εγγξαθήο ηεο θαη φρη απφ ηε γέλλεζε ηεο απαίηεζεο ή ηελ πιήξσζε ηεο αίξεζεο.

Όζν, φκσο, δελ πιεξνχηαη ε αλαβιεηηθή αίξεζε ή πξνζεζκία, δε γελληέηαη θαη ε απαίηεζε· θαηά

ζπλέπεηα, ε ππνζήθε είλαη αλελεξγφο. ΙΙ γ) Πξνλνκηαθή ηθαλνπνίεζε ηνπ δαλεηζηή > Ο ελππφζεθνο

δαλεηζηήο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα πξνβεί, κε ηελ άζθεζε ηεο θαηά ηελ ΑΚ 1292 εκπξάγκαηεο



ππνζεθηθήο αγσγήο, ζηελ εθπιεηζηεξίαζε ηνπ ελππφζεθνπ αθηλήηνπ, νπφηε θαηά ηε δηαλνκή ηνπ

πιεηζηεξηάζκαηνο πξνεγείηαη ε ηθαλνπνίεζε ηεο απαίηεζήο ηνπ απέλαληη ζε απηέο ησλ άιισλ

(εγρεηξφγξαθσλ) δαλεηζηψλ.

ΙΙ. Η ζύζηαζε ηεο ππνζήθεο (ΑΚ 1260): α) Δγγξαθή (ΑΚ 1305-1316) > Δίλαη ε θαηαρψξεζε ηεο

ππνζήθεο ζε εηδηθφ δεκφζην βηβιίν (=βηβιίν ππνζεθψλ) ή ζην θηεκαηνινγηθφ θχιιν πνπ αληηζηνηρεί

ζην αθίλεην. Απνηειεί πξνυπφζεζε ηεο ζχζηαζεο ηεο ππνζήθεο = φξνο ηνπ ελεξγνχ.

β) Σίηινο πνπ ρνξεγεί ην δηθαίσκα ππνζήθεο > Παξέρεη ζην δαλεηζηή ελνρηθή αμίσζε θαηά ηνπ

θπξίνπ ηνπ αθηλήηνπ γηα ηελ εγγξαθή ππνζήθεο· ν ηειεπηαίνο ππνρξενχηαη λα ζπκπξάμεη γηα ηελ

επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ. Οη ηίηινη πνπ ρνξεγνχλ δηθαίσκα εγγξαθήο ππνζήθεο απαξηζκνχληαη

πεξηνξηζηηθά ζηελ ΑΚ 1261 -> i] Νόκηκνο ηίηινο (ΑΚ 1262). // ii] Δηθαζηηθόο ηίηινο (ΑΚ 1263).

Σίηιν γηα ηελ απφθηεζε ππνζήθεο παξέρνπλ, εθφζνλ επηδηθάδνπλ ρξεκαηηθή ή άιιε απνηηκεηή ζε

ρξήκα παξνρή, νη ηειεζίδηθεο απνθάζεηο ησλ πνιηηηθψλ, πνηληθψλ, δηνηθεηηθψλ ή άιισλ εηδηθψλ

δηθαζηεξίσλ, θαζψο θαη νη εθηειεζηέο απνθάζεηο δηαηηεηηθψλ ή αιινδαπψλ δηθαζηεξίσλ. // iii]

Ιδησηηθόο ηίηινο (ΑΚ 1265-1266). Δίλαη ν ηίηινο πνπ ζηεξίδεηαη ζηε ζέιεζε ηνπ νθεηιέηε ή ηνπ

ηξίηνπ θπξίνπ ηνπ αθηλήηνπ θαη πξφθεηηαη γηα δηθαηνπξαμία κνλνκεξή (ελ δσή ή αηηία ζαλάηνπ ηνπ

θπξίνπ ηνπ αθηλήηνπ), εκπξάγκαηε, αηηηψδε θαη ηππηθή. Γελ απαηηείηαη λα απεπζπλζεί ζην δαλεηζηή

θαη δε κπνξεί λα αλαθιεζεί, έζησ θη αλ δελ έγηλε αθφκε εγγξαθή ηεο ππνζήθεο ζηα νηθεία βηβιία ή

θηεκαηνινγηθά θχιια. Η δηθαηνπξαμία γηα ηελ παξαρψξεζε ππνζήθεο πξέπεη λα αλαθέξεη θαηά

ηξφπν αλακθίβνιν ην πξφζσπν απηνχ πνπ παξέρεη ηελ ππνζήθε (νθεηιέηε ή ηξίηνπ), ην πξφζσπν ηνπ

δαλεηζηή ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο, ην αθίλεην (ηνπ νπνίνπ ε θπξηφηεηα πξφθεηηαη λα

επηβαξπλζεί κε ηελ ππνζήθε), ηελ αζθαιηδφκελε απαίηεζε θαη ζπγθεθξηκέλα ηα πξφζσπα ηνπ

δαλεηζηή θαη ηνπ νθεηιέηε, θαζψο θαη ηνλ γελεζηνπξγφ ηεο ιφγν. Απηφο πνπ παξαρσξεί ηελ ππνζήθε

πξέπεη λα είλαη θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ ≠ κπνξεί λα ππνρξεσζεί ζε άκεζε εμφθιεζε ηνπ ρξένπο ή ζε

παξαρψξεζε άιιεο αλάινγεο ππνζήθεο (ΑΚ 1267 εδ. α’). Αθφκε δελ απνθιείεηαη αδηθνπξαθηηθή

ηνπ επζχλε, θπξίσο ζε πεξίπησζε απάηεο (ΑΚ 1267 εδ. β’). Πάλησο, είλαη δπλαηή ε παξαρψξεζε

ππνζήθεο θη απφ αληηπξφζσπν πνπ έρεη γεληθή κφλν πιεξεμνπζηφηεηα, ρσξίο λα απαηηείηαη ε παξνρή

εηδηθήο πιεξεμνπζηφηεηαο. Η ηήξεζε ηχπνπ απαηηείηαη θαη γηα ην πξνζχκθσλν παξαρψξεζεο

ππνζήθεο, θαζψο θαη γηα νπνηαδήπνηε ηξνπνπνίεζε ηεο παξαρσξεηήξηαο δηθαηνπξαμίαο.

ΙΙΙ. Η ππνζεθηθή ζρέζε: Δίλαη ην πιέγκα ησλ δηθαησκάησλ, ππνρξεψζεσλ, βαξψλ θαη δεζκεχζεσλ

πνπ γελληνχληαη απεπζείαο απφ ην λφκν θαη θαζνξίδνπλ ηε ζρέζε κεηαμχ ελππφζεθνπ δαλεηζηή θαη

ελππφζεθνπ νθεηιέηε· εηδηθφηεξα, πξφθεηηαη γηα ηε ζρέζε κεηαμχ ηνπ ελππφζεθνπ δαλεηζηή θαη ηνπ

θπξίνπ ηνπ βεβαξεκέλνπ αθηλήηνπ.

Α] Γηθαηώκαηα ηνπ ππνζεθηθνύ νθεηιέηε > i] Να δεηήζεη κείσζε ηνπ αζθαιηδόκελνπ πνζνύ ζην

πξνζήθνλ κέηξν από ην δαλεηζηή κε αγσγή, εθόζνλ απηό είλαη ππεξβνιηθό (ΑΚ 1269 εδ. γ’). Αλ ε

κείσζε ηνπ πνζνχ ζπκθσλήζεθε κεηαμχ ππνζεθηθνχ νθεηιέηε θαη ελππφζεθνπ δαλεηζηή, ε

ζπκθσλία πξέπεη λα γίλεη κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν θαη λα θαηαρσξεζεί ζην βηβιίν ππνζεθψλ

(ΑΚ 1313 §2). // ii] Να δεηήζεη πεξηνξηζκό ηεο εγγξαθήο ζε ηόζα κόλνλ αθίλεηα, όζσλ ε αμία

είλαη αξθεηή γηα ηελ αζθάιηζε ηεο απαίηεζεο (ΑΚ 1270). Δπεηδή ππάξρεη ν θίλδπλνο λα γίλνπλ απφ

ην δαλεηζηή πεξηζζφηεξεο απφ κία εγγξαθέο ππνζήθεο ζε δηάθνξα αθίλεηα ηνπ νθεηιέηε, ρσξίο λα

δηθαηνινγνχληαη απφ ην χςνο ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο. Αλ ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο ζπκθσλεί

κε ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο εγγξαθήο, πξέπεη ε ζπκθσλία λα πεξηβιεζεί ηνλ ηχπν ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ

εγγξάθνπ θαη λα αθνινπζήζεη εμάιεηςε ηεο ππνζήθεο απφ ηελ νπνία παξαηηήζεθε απφ δαλεηζηήο

(ΑΚ 1319 §2, 1324).

Β] Γηθαηώκαηα ηνπ ελππόζεθνπ δαλεηζηή (κέρξηο φηνπ ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε γίλεη

ιεμηπξφζεζκε) > i] Να απνηξέςεη ρεηξνηέξεπζε ηνπ ελππόζεθνπ. Αλ απφ ππαηηηφηεηα ηνπ νθεηιέηε

θηλδπλεχεη λα ρεηξνηεξεχζεη ην ελππφζεθν ή λα ειαηησζεί ε αμία ηνπ, δηθαηνχηαη λα πξνζθχγεη ζην



δηθαζηήξην θαη λα δεηήζεη δηαδεπθηηθά είηε ηελ παξάιεηςε ή άξζε ησλ επηβιαβψλ πξάμεσλ είηε ηελ

άκεζε εμφθιεζε ηνπ ρξένπο είηε ηελ παξαρψξεζε αλάινγεο ππνζήθεο. Αλ ζπληξέρνπλ νη

πεξηπηψζεηο ηεο αδηθνπξαμίαο, ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο κπνξεί λα δεηήζεη θαη απνδεκίσζε γηα ηελ

επηπιένλ δεκία ηνπ θαηά ΑΚ 914 επ. (ΑΚ 1284 εδ. β’, 1299 δ. β’). // ii] Να αζθαιίζεη ην ελππόζεθν

κε δαπάλεο θαη γηα ινγαξηαζκό ηνπ ππνζεθηθνύ νθεηιέηε (ΑΚ 1285-1287 εδ. α’). Σν δηθαίσκα απηφ

παξέρεηαη ζηνλ ελππφζεθν δαλεηζηή αλ ην ελππφζεθν αθίλεην απνηειεί νηθνδνκή· αλ πξφθεηηαη γηα

άιινπ είδνπο αθίλεην (π.ρ. θηήκα, νηθφπεδν), κφλνλ αλ ε αζθάιηζε επηβάιιεηαη απφ ηνπο θαλφλεο

ηεο ηαθηηθήο δηαρείξηζήο ηνπ. ε πεξίπησζε επέιεπζεο ηνπ αζθαιηζηηθνχ θηλδχλνπ, ην αζθάιηζκα

ππνθαζίζηαηαη ζηε ζέζε ηνπ ελππφζεθνπ αθηλήηνπ πνπ θάεθε, θαηαζηξάθεθε θιπ. // iii] Να αζθήζεη

ηελ ππνζήθε ζηελ απνδεκίσζε, αλ ην ελππόζεθν απαιινηξησζεί αλαγθαζηηθά (ΑΚ 1288). Σν

δηθαίσκα απηφ επεθηείλεηαη θαη ζηελ πξνζεκείσζε.

IV. Η έθηαζε ηεο ππνζεθηθήο επζύλεο: α) Ωο πξνο ην αληηθείκελν > Η ππνζήθε εθηείλεηαη ζην

αθίλεην, καδί κε ηα ζπζηαηηθά θαη ηα παξαξηήκαηά ηνπ (ΑΚ 1282). Αληηθείκελν ηεο ππνζεθηθήο

επζχλεο είλαη, ινηπφλ, νιφθιεξν ην ελππφζεθν θηήκα, δει. ην αθίλεην φπσο πεξηγξάθεθε θαηά ηελ

εγγξαθή ηεο ππνζήθεο θαηά είδνο, ζέζε θαη φξηα (ΑΚ 1306 αξ. 5). Αλ ην πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην

δηθαίσκα πνπ ππήξρε θαηά ηελ εγγξαθή ηεο ππνζήθεο απνζβεζζεί αξγφηεξα, ε θπξηφηεηα

ειεπζεξψλεηαη απφ ην βάξνο θαη ε ππνζήθε εθηείλεηαη πηα ζηελ ειεχζεξε θπξηφηεηα. Οη πξαγκαηηθέο

δνπιείεο πνπ ζπληζηψληαη ππέξ ηνπ εθάζηνηε θπξίνπ ηνπ ελππφζεθνπ αθηλήηνπ κεηά ηελ εγγξαθή ηεο

ππνζήθεο ππφθεηηαη ζ’ απηή· αλ, φκσο, θαηά ηελ εγγξαθή ηεο ππνζήθεο ππήξρε ππέξ ηνπ

ελππφζεθνπ αθηλήηνπ πξαγκαηηθή δνπιεία, απφ ηελ νπνία ν θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ ζηε ζπλέρεηα

παξαηηήζεθε ρσξίο ηε ζπλαίλεζε ηνπ ελππφζεθνπ δαλεηζηή, ε δνπιεία απνζβήλεηαη σο πξνο ηνλ

παξαηηεζέληα θχξην θαη ηνπο θιεξνλφκνπο ηνπ, φρη φκσο σο πξνο ηνλ ελππφζεθν δαλεηζηή (ΑΚ 1134

εδ. β’). Αλ ην θηλεηφ πνπ απνηειεί ζπζηαηηθό ηνπ ελππφζεθνπ απνρσξίζηεθε απφ απηφ θαη

κεηαβηβάζηεθε ζε ηξίηνλ, ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο δε δηθαηνχηαη λα ην δεηήζεη απφ ηνλ ηξίην (ΑΚ

1283)· είλαη αδηάθνξν αλ ε ηδηφηεηα ηνπ ζπζηαηηθνχ ζεκειηψζεθε πξηλ ή κεηά απφ ηελ εγγξαθή ηεο

ππνζήθεο. Η ππνζήθε, ηέινο, φπσο αλαθέξζεθε, εθηείλεηαη θαη ζηα παξαξηήκαηα ηνπ αθηλήηνπ,

εθφζνλ αλήθνπλ θαηά θπξηφηεηα ζηνλ θχξην ηνπ ελππφζεθνπ (αλεμάξηεηα αλ πεξηήιζαλ ζηελ

θπξηφηεηά ηνπ πξηλ ή κεηά ηελ εγγξαθή ηεο ππνζήθεο). Η ππνζεθηθή ππεγγπφηεηα ηνπ παξαξηήκαηνο

παχεη θαηά ηελ ΑΚ 1283 φπσο θαη ηνπ ζπζηαηηθνχ, δει. αθφηνπ απνρσξηζηεί απφ ην αθίλεην θαη

κεηαβηβαζηεί ζε ηξίηνλ.

β) Ωο πξνο ηελ αζθαιηδόκελε απαίηεζε > Η εγγξαθή ηεο ππνζήθεο πξέπεη λα γίλεηαη γηα νξηζκέλν

ρξεκαηηθφ πνζφ· γη’ απηφ ην ιφγν ην χςνο ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο πξέπεη λα είλαη αθξηβψο

πξνζδηνξηζκέλν (ΑΚ 1269 εδ. α’). Η εγγξαθή ηεο ππνζήθεο είλαη άθπξε, αλ απφ απηή δελ πξνθχπηεη

κε βεβαηφηεηα ην πνζφ ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο (ΑΚ 1329 αξ. 1). Τν πνζό ηεο εγγξαθήο δελ

ζπκπίπηεη θαη’ αλάγθε κε ηελ αζθαιηδόκελε απαίηεζε (=είλαη δπλαηφ λα δηαθνξνπνηνχληαη). Αλ ην

πνζφ ηεο εγγξαθήο είλαη κεγαιχηεξν, ε ππνζήθε ππάξρεη κφλν σο πξνο ην πνζφ ηεο αζθαιηδφκελεο

απαίηεζεο· αληίζεηα, αλ ην πνζφ ηεο εγγξαθήο είλαη κηθξφηεξν απφ ηελ αζθαιηδφκελε απαίηεζε, ε

ππνζήθε αζθαιίδεη νιφθιεξε ηελ απαίηεζε. Ωζηφζν, αλ ην αθίλεην πιεηζηεξηαζηεί αλαγθαζηηθά, ν

ελππφζεθνο δαλεηζηήο ζα ηθαλνπνηεζεί πξνλνκηαθά κφλν κέρξη ην πνζφ πνπ έρεη εγγξαθεί ζην βηβιίν

ππνζεθψλ ή έρεη θαηαρσξεζεί ζηα θηεκαηνινγηθά θχιια. Η ππνζήθε απνζβήλεηαη κε ηελ νινζρεξή

απφζβεζε ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο θαη φρη κε ηελ θαηαβνιή ηνπ πνζνχ γηα ην νπνίν έρεη γίλεη ε

εγγξαθή ηεο ππνζήθεο. Όηαλ ε ππνζήθε εγγξάθεηαη γηα νξηζκέλν πνζφ αιιά κε ηελ πξνζζήθε ησλ

ιέμεσλ ‘εληφθσο’, ‘εληφθσο λνκίκσο’ ή άιιεο παξεκθεξνχο έθθξαζεο, ην αζθαιηδφκελν πνζφ

εθηείλεηαη θαη ζηνπο ηόθνπο ηεο ΑΚ 1289, έζησ θη αλ έηζη μεπεξληέηαη ην φξην ηνπ ρξεκαηηθνχ πνζνχ

πνπ έρεη εγγξαθεί ζην βηβιίν ππνζεθψλ ή ζην θηεκαηνινγηθφ θχιιν ηνπ αθηλήηνπ. Η ππνζήθε

αζθαιίδεη θαη ηνπο θαζπζηεξνχκελνπο ηφθνπο ελφο έηνπο πξηλ ηελ θαηάζρεζε ηνπ ελππφζεθνπ



αθηλήηνπ απφ νπνηνλδήπνηε θη αλ ελεξγήζεθε απηή, θαζψο θαη ηνπο ηφθνπο κεηά ηελ θαηάζρεζε έσο

ηελ πιεξσκή ηνπ ρξένπο, ή σζφηνπ γίλεη ακεηάθιεηνο ν πίλαθαο ηεο θαηάηαμεο.

§86. Η ππνζήθε ζε θπξηόηεηα αθηλήηνπ (ζπλέρεηα)

I. H ηάμε ησλ ππνζεθώλ: α) Έλλνηα ππνζεθηθήο ηάμεο > Απφ ηππηθή άπνςε, είλαη ε ρξνλνινγηθή

ζεηξά εγγξαθήο ηεο ππνζήθεο ζην βηβιίν ππνζεθψλ ή θαηαρψξεζεο ζην θηεκαηνινγηθφ θχιιν ηνπ

αθηλήηνπ· απφ νπζηαζηηθή άπνςε, ε ηάμε είλαη ε ηδηφηεηα ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο ηεο

ππνζήθεο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ν δηθαηνχρνο πξνεγείηαη ή έπεηαη ησλ άιισλ ελππφζεθσλ

δαλεηζηψλ, αλάινγα κε ην αλ ε εγγξαθή ηεο ππνζήθεο ηνπ ζην αθίλεην πξνεγείηαη ή έπεηαη

ρξνλνινγηθά ησλ εγγξαθψλ ησλ άιισλ ππνζεθψλ ζην ίδην αθίλεην. Καηά ηελ ΑΚ 1272 §1,

απνθαζηζηηθή γηα ηελ ηάμε ηεο ππνζήθεο είλαη κφλν ε εκέξα ηεο εγγξαθήο ηεο· νη ππνζήθεο πνπ

εγγξάθνληαη ηελ ίδηα κέξα έρνπλ ηελ ίδηα ηάμε, αλεμάξηεηα αλ π.ρ. ε κία απφ απηέο εγγξάθεθε

λσξίηεξα θαη ε άιιε αξγφηεξα κέζα ζηελ ίδηα κέξα. ε πεξίπησζε ηξνπήο πξνζεκείσζεο ζε

ππνζήθε, ε ππνζήθε ζεσξείηαη φηη εγγξάθεθε ηελ εκέξα εγγξαθήο ηεο πξνζεκείσζεο. Οη

ελππφζεθνη δαλεηζηέο πνπ έρνπλ ηελ ίδηα ππνζεθηθή ηάμε ηθαλνπνηνχληαη ζχκκεηξα. + ΑΚ 1300-

1301. // β) Ελαιιαγή ππνζεθηθώλ ηάμεσλ > Αλ ζην ίδην αθίλεην έρνπλ εγγξαθεί πεξηζζφηεξεο

ππνζήθεο δηαθνξεηηθψλ ηάμεσλ, ελδέρεηαη νη ελππφζεθνη δαλεηζηέο λα ελδηαθέξνληαη λα

αληαιιάμνπλ ηηο ηάμεηο ηνπο κε ζπκθσλία. // γ) Επηθύιαμε ππνζεθηθήο ηάμεο > Δίλαη δπλαηφλ ν

δαλεηζηήο πνπ έρεη ηίηιν γηα εγγξαθή ππνζήθεο λα δερηεί ε ππνζήθε πνπ ζα εγγξάςεη λα πάξεη ζεηξά

(ή ηάμε) κεηαγελέζηεξε απφ εθείλε πνπ αληηζηνηρεί ζην ρξφλν ηεο εγγξαθήο. // δ) Απαγόξεπζε

παξαρώξεζεο άιιεο ππνζήθεο > Η παξαρψξεζε απφ ηνλ θχξην ηνπ αθηλήηνπ κηαο ππνζήθεο δελ

ηνπ απνζηεξεί ην δηθαίσκα λα παξαρσξήζεη ζην κέιινλ, πάλσ ζην ίδην αθίλεην, θαη άιιεο ππνζήθεο

κεηαγελέζηεξεο ηάμεο (ΑΚ 1290 εδ. α’). Πξνβιέπεηαη, πάλησο, θαη ε δπλαηφηεηα ζχλαςεο αληίζεηεο

ζπκθσλίαο πνπ λα απαγνξεχεη ζηνλ θχξην, κε εκπξάγκαηε ελέξγεηα, ηελ παξαπέξα ππνζήθεπζε ηνπ

αθηλήηνπ (ΑΚ 1290 εδ. β’). Δίλαη απαξαίηεηε ε ηήξεζε ζπκβνιαηνγξαθηθνχ ηχπνπ· ε κε ηήξεζή ηνπ

πεξηνξίδεη ηελ ελέξγεηα ηεο απαγφξεπζεο ζε ελνρηθή. Η παξά ηελ απαγνξεπηηθή ζπκθσλία

παξαρψξεζε θαη εγγξαθή άιιεο ππνζήθεο ζην ίδην αθίλεην είλαη άθπξε· ε αθπξφηεηα, φκσο, είλαη

ζρεηηθή θαη πξνηείλεηαη κφλν απφ εθείλνπο, ησλ νπνίσλ ηα ζπκθέξνληα ζίγνληαη (δει. ν δαλεηζηήο

θαη νη θαζνιηθνί ή εηδηθνί δηάδνρνί ηνπ).

ΙΙ. Η ξεπζηνπνίεζε ηεο ππνζήθεο: α) Δλνρηθή θαη εκπξάγκαηε αγσγή > Όηαλ ε αζθαιηδφκελε

απαίηεζε θαηαζηεί ιεμηπξφζεζκε θαη δελ ηθαλνπνηείηαη εθνχζηα, ν δαλεηζηήο, εθφζνλ δηαζέηεη ηίηιν

εθηειεζηφ, κπνξεί i] λα επηζπεύζεη (φπσο θάζε εγρεηξφγξαθνο δαλεηζηήο) αλαγθαζηηθή εθηέιεζε

ζηελ πεξηνπζία ηνπ πξνζσπηθνύ νθεηιέηε (=άζθεζε ηεο ελνρηθήο αγσγήο) ΙΙ ii] λα πξνβεί ζε

αλαγθαζηηθή εθηέιεζε θαηά ηνπ ελππόζεθνπ αθηλήηνπ- θαη κάιηζηα αλεμάξηεηα απφ ην αλ απηφ

αλήθεη ζηνλ πξνζσπηθφ νθεηιέηε ή ζε ηξίηνλ, επηδηψθνληαο ηελ πξνλνκηαθή ηθαλνπνίεζε ηεο

απαίηεζήο ηνπ απφ ην πιεηζηεξίαζκα (=άζθεζε ηεο εκπξάγκαηεο αγσγήο). Η ΑΚ 1291 νξίδεη φηη ν

δαλεηζηήο δελ εκπνδίδεηαη λα αζθήζεη ζπγρξφλσο θαη παξάιιεια ηηο δχν απηέο αγσγέο· βέβαηα, ε

νινζρεξήο ηθαλνπνίεζε ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο κε ηελ άζθεζε ηεο κηαο αγσγήο απνθιείεη ηε

δπλαηφηεηα πξνζθπγήο ζηελ άιιε. // β) Αλαγθαζηηθή εθηέιεζε > Δγείξεηαη ζην ελππόζεθν

αθίλεην ζύκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ ΚπνιΓ. Η έθηαζε ηεο αλαγθαζηηθήο εθηέιεζεο ζην

ελππφζεθν αθίλεην πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ έθηαζε πνπ θαηαιακβάλεη ε ππνζήθε ζην αθίλεην. // γ)

πκθσλίεο απαγνξεπκέλεο > Δίλαη άθπξεο νη ζπκθσλίεο κεηαμχ ηνπ ππνζεθηθνχ νθεηιέηε θαη ηνπ

δαλεηζηή, πνπ ζπλνκνινγνχληαη πξηλ θαηαζηεί ιεμηπξφζεζκν ην αζθαιηδφκελν ρξένο κε ηηο νπνίεο

ζπκθσλείηαη φηη i] αλ ην αζθαιηδόκελν ρξένο δελ εμνθιεζεί εκπξόζεζκα, ε θπξηόηεηα ηνπ

ελππόζεθνπ αθηλήηνπ ζα κεηαβαίλεη απηνδηθαίσο ζηνλ δαλεηζηή ή ζα ππνρξενχηαη ν θχξηνο ηνπ



αθηλήηνπ λα κεηαβηβάζεη ηελ θπξηφηεηα ζηνλ ελππφζεθν δαλεηζηή έλαληη ηνπ ρξένπο ΙΙ ii] ν

ελππόζεθνο δαλεηζηήο ζα απαιιάζζεηαη ελ όισ ή ελ κέξεη από ηηο δηαηππώζεηο γηα ηελ εθπνίεζε

ηνπ αθηλήηνπ. Αληίζεηα, κεηά ηε ιήμε ηνπ αζθαιηδφκελνπ ρξένπο, νη ζπκθσλίεο απηέο δελ

απαγνξεχνληαη κελ, ηεινχλ φκσο πάληνηε ππφ ηελ επηθχιαμε ησλ ΑΚ 178-179. // δ) Τπνζεθηθή

αγσγή θαηά ηξίηνπ θπξίνπ ηνπ αθηλήηνπ (ΑΚ 1294-1298) > i] Ο ηξίηνο θύξηνο (=ηδηνθηήηεο ηνπ

βεβαξεκέλνπ αθηλήηνπ, ν νπνίνο δελ είλαη ζπγρξόλσο θαη πξνζσπηθόο νθεηιέηεο εμνκνηώλεηαη κε

ηνλ ηξίην λνκέα, δει. απηφλ πνπ λέκεηαη κε λφκηκν ηίηιν ην ελππφζεθν) ππφθεηηαη ζηελ ππνζεθηθή

αγσγή, αλ δελ πξνηηκά λα εμνθιήζεη φιεο ηηο ελππφζεθεο απαηηήζεηο ζηελ έθηαζε πνπ αζθαιίδνληαη

κε ηελ ππνζήθε. ΙΙ ii] Γηα λα αξρίζεη ε αλαγθαζηηθή εθηέιεζε, πξέπεη ε επηηαγή πξνο πιεξσκή λα

θνηλνπνηεζεί θαη πξνο ηνλ ηξίην θύξην. ΙΙ iii] Η ππνρξέσζε ηνπ ηξίηνπ θπξίνπ δε κπνξεί λα ππεξβεί

ηελ αμία ηνπ ελππόζεθνπ αθηλήηνπ, δει. ην πνζφ ηνπ πιεηζηεξηάζκαηνο, εθηφο αλ ν ηξίηνο ελέρεηαη

θαη πξνζσπηθά. ΙΙ iv] Αλ ε ππνζήθε παξαρσξήζεθε γηα εμαζθάιηζε όρη ηεο θύξηαο απαίηεζεο

αιιά ηεο παξεπόκελεο ελνρήο ηεο εγγύεζεο, ν ηξίηνο θύξηνο δηθαηνύηαη λα πξνηείλεη ηελ έλζηαζε

δηδήζεσο. Αλ, φκσο, ν εγγπεηήο επζχλεηαη σο πξσηνθεηιέηεο –γηαηί ζπληξέρεη κία απφ ηηο

πεξηπηψζεηο ηεο ΑΚ 857- δελ έρεη έλζηαζε δηδήζεσο νχηε απηφο νχηε ν ηξίηνο θχξηνο ηνπ

ελππφζεθνπ (ΑΚ 1297 εδ. β’). ΙΙ v] Αλ ν ηξίηνο θχξηνο θαηαβάιεη ην ελππφζεθν ρξένο ή ζηεξεζεί ηελ

θπξηφηεηα ηνπ αθηλήηνπ εμαηηίαο ηνπ πιεηζηεξηαζκνχ, ππνθαζίζηαηαη ζηα δηθαηψκαηα ηνπ

ελππφζεθνπ δαλεηζηή. Όηαλ ν πξνζσπηθφο θαη ν ππνζεθηθφο νθεηιέηεο είλαη δχν δηαθνξεηηθά

πξφζσπα, ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο κπνξεί λα επηιέμεη θαηά πνίνπ ζα ζηξέςεη ηελ αλαγθαζηηθή

εθηέιεζε.

ΙΙΙ. Η θαηάξγεζε ηεο ππνζήθεο: Δλλνείηαη ε απφζβεζε θαη ε εμάιεηςή ηεο· φζνλ αθνξά ηνπο

ηξίηνπο, αξθεί θαη απαηηείηαη γηα ηελ θαηάξγεζε ηεο ππνζήθεο ε εμάιεηςή ηεο απφ ην βηβιίν

ππνζεθψλ.

Λόγνη απόζβεζεο. α) Απόζβεζε ηεο αζθαιηδόκελεο απαίηεζεο (ΑΚ 1317) > Η

αζθαιηδφκελε απαίηεζε πξέπεη λα απνζβεζζεί νινζρεξψο· κεξηθή απφζβεζή ηεο δελ επηθέξεη

απφζβεζε ηεο ππνζήθεο. Ιζρχνπλ νη απνζβεζηηθνί ιφγνη ησλ ελνρψλ θαηά ηηο γεληθέο δηαηάμεηο (ΑΚ

416 επ.). ε πεξίπησζε αλαλέσζεο ηεο ελνρήο, ε ππνζήθε δηαηεξείηαη γηα ηελ αζθάιηζε ηεο λέαο

απαίηεζεο, κφλν αλ ζπλαίλεζε ζ’ απηφ (κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν) ν θχξηνο ηνπ ελππφζεθνπ

αθηλήηνπ. // β) Δμαθάληζε (νινζρεξήο θαη κόληκε) ηνπ ελππόζεθνπ αθηλήηνπ (ΑΚ 1318 αξ. 1) >

Ωο εμαθάληζε λνείηαη ε πιηθή· αληίζεηα, αιινηψζεηο κφλνλ ή κεηαβνιέο ζην ζρήκα ή ζην είδνο ηνπ

ελππφζεθνπ δελ επηθέξνπλ απφζβεζε ηεο ππνζήθεο (ΑΚ 1322). Δμαθάληζε ηνπ ελππφζεθνπ κπνξεί

λα ππάξρεη θαη απφ λνκηθή άπνςε- π.ρ. φηαλ ζπληζηάηαη ππνζήθε ζε θπξηφηεηα αθηλήηνπ ππφ

δηαιπηηθή αίξεζε πνπ αξγφηεξα πιεξψλεηαη. Η εγθαηάιεηςε ηεο θπξηφηεηαο ηνπ ελππφζεθνπ

αθηλήηνπ δελ επηθέξεη απφζβεζε ηεο ππνζήθεο. // γ) Λόγνη πνπ αθνξνύλ ηνλ ππνζεθηθό ηίηιν (ΑΚ

1318 αξ. 4) > Απφζβεζε επέξρεηαη θαη κε ηελ παξέιεπζε ηεο πξνζεζκίαο κε ηελ νπνία είρε

παξαρσξεζεί ε ππνζήθε. Αλ αθπξσζεί ε δηθαηνπξαμία παξαρψξεζεο ηεο ππνζήθεο (π.ρ. ιφγσ

πιάλεο, απάηεο ή απεηιήο), πξφθεηηαη αθξηβέζηεξα γηα άθπξε (βι. ΑΚ 184) θαη φρη απνζβελφκελε

ππνζήθε. // δ) Λόγνη πνπ αθνξνύλ ην δηθαίσκα ηεο ππνζήθεο > i] Παξαίηεζε ηνπ δαλεηζηή κε

κνλνκεξή, κε απεπζπληέα δήισζε ελώπηνλ ζπκβνιαηνγξάθνπ (ΑΚ 1318 αξ. 2, 1319). ΙΙ ii]

Πιεηζηεξηαζκόο ηνπ ελππόζεθνπ θαη θαηαβνιή ηνπ πιεηζηεξηάζκαηνο από ηνλ ππεξζεκαηηζηή

(ΑΚ 1318 αξ. 3)· ην ίδην ηζρχεη θαη γηα ηηο πξνζεκεηψζεηο απνζήθεο. Η απφζβεζε ησλ ππνζεθψλ

επέξρεηαη αλεμάξηεηα αλ απφ ην πιεηζηεξίαζκα ηθαλνπνηεζνχλ νιηθψο ή κεξηθψο φινη ή κεξηθνί

κφλν ελππφζεθνη δαλεηζηέο. ΙΙ iii] Σύγρπζε, δει. φηαλ ελσζνχλ ζην ίδην πξφζσπν ε θπξηφηεηα θαη ην

δηθαίσκα ηεο ππνζήθεο (ΑΚ 1321). ΙΙ iv] Παξαγξαθή ηεο απαίηεζεο (ΑΚ 1320). Η ΑΚ 1320

εθαξκφδεηαη αλαιφγσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο θαηά ηελ ΑΚ 281 απνδπλάκσζεο ηεο απαίηεζεο. Η

απφζβεζε αίξεη ην νπζηαζηηθφ δηθαίσκα ππνζήθεο ηνπ ελππφζεθνπ δαλεηζηή, ν νπνίνο δε

λνκηκνπνηείηαη πηα λα πξνβεί ζε αλαγθαζηηθή θαηάζρεζε ηνπ ελππφζεθνπ κε ηε δηθαηνινγία φηη ε



ππνζήθε ηνπ, αθνχ δελ εμαιείθζεθε αθφκε, δελ έρεη θαηαξγεζεί. Η ππνζήθε πνπ απνζβέζηεθε δε

κπνξεί λα αλαβηψζεη, παξά κφλν κε λέα δηθαηνπξαμία παξαρψξεζεο ππνζήθεο πνπ ηζρχεη απφ ην

ρξφλν ηεο λέαο εγγξαθήο (ΑΚ 1332).

Δμάιεηςε. Δίλαη ε δηαγξαθή ηεο ππνζήθεο απφ ην βηβιίν ππνζεθψλ κε πξάμε ηνπ

ππνζεθνθχιαθα, είηε γηαηί ε εγγξαθείζα ππνζήθε είλαη άθπξε είηε γηαηί ην ππνζεθηθφ δηθαίσκα

απνζβέζηεθε. Απαηηείηαη δηαδεπθηηθά α) Σπλαίλεζε ηνπ δαλεηζηή (ΑΚ 1324-1325) > δίλεηαη κε

κνλνκεξή, κε απεπζπληέα θαη κε αλαθιεηή δήισζε βνπιήζεσο, ε νπνία πξέπεη λα ππνβιεζεί ζηνλ

ηχπν ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ εγγξάθνπ. Αλ ν δαλεηζηήο ζπλαηλεί ζηελ εμάιεηςε ππνζήθεο, ε νπνία

δελ έρεη αθφκε απνζβεζζεί, ελδέρεηαη ε ζπλαίλεζε απηή λα πεξηέρεη ζπγρξφλσο θαη ζησπεξή

παξαίηεζε απφ ην δηθαίσκα ηεο ππνζήθεο. ΙΙ β) Τειεζίδηθε δηθαζηηθή απόθαζε (ΑΚ 1324, 1327) >

χζηεξα απφ αγσγή νπνηνπδήπνηε έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ (=θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ, κεηαγελέζηεξνη

ελππφζεθνη δαλεηζηέο, θαζψο θαη άιινη δαλεηζηέο ηνπ ελνρηθνχ ή ηνπ ππνζεθηθνχ νθεηιέηε), αλ ν

ελππφζεθνο δαλεηζηήο δελ ζπλαηλεί. ΙΙ γ) Αίηεζε ηνπ ππεξζεκαηηζηή, αθνύ θαηαβάιεη ην

πιεηζηεξίαζκα > αλ έγηλε θαηάζρεζε θαη πιεηζηεξηαζκφο ηνπ ελππφζεθνπ. Με ηελ εμάιεηςε

νινθιεξψλεηαη ε θαηάξγεζε ηνπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο ηεο ππνζήθεο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη

ε ππνζήθε είρε πξνεγνπκέλσο έγθπξα απνζβεζζεί ή εγγξαθεί αθχξσο. Αλ ε ππνζήθε εμαιείθζεθε

ρσξίο λα έρεη πξνεγεζεί απφζβεζή ηεο, ην δηθαίσκα γηα εγγξαθή ππνζήθεο εμαθνινπζεί λα ππάξρεη,

θαη έηζη ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο, ηνπ νπνίνπ ε ππνζήθε εμαιείθζεθε, κπνξεί λα ηελ μαλαεγγξάςεη

αιιά κε λέα ππνζεθηθή ηάμε. Η εμάιεηςε επεξεάδεη ηε ζέζε ησλ επφκελσλ ελππφζεθσλ δαλεηζηψλ

πνπ κεηαηάζζνληαη·ε ηάμε ηεο ππνζήθεο πνπ εμαιείθζεθε θαηαιακβάλεηαη απφ ηελ ακέζσο επφκελε

ππνζήθε (ΑΚ 1331), κε αληίζηνηρε κεηαηφπηζε πξνο ηα πάλσ θαη ησλ ηπρφλ άιισλ ππνζεθψλ πνπ

αθνινπζνχλ. ηηο ίδηεο κεηαηνπίζεηο ππφθεηληαη θαη ηα άιια εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα πνπ

ελδερνκέλσο βαξχλνπλ ην αθίλεην- π.ρ. δνπιείεο.

§87. Η ππνζήθε ζε επηθαξπία αθηλήηνπ: Μπνξεί λα ζπζηαζεί, εθφζνλ απηφ είλαη δεθηηθφ

εθπνίεζεο (ΑΚ 1259) -> ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο απνθηά δηθαίσκα πνπ ε δηάξθεηά ηνπ εθηείλεηαη

θαη’ αξρήλ κέρξη ηελ απφζβεζε ηεο επηθαξπίαο. Η ππνζήθεπζε ηεο επηθαξπίαο είλαη δπλαηή,

αλεμάξηεηα απφ ην αλ ε επηθαξπία θαηά ηε ζχζηαζή ηεο νξίζηεθε σο κεηαβηβαζηή ή ακεηαβίβαζηε

(ΑΚ 1166 εδ. α’).

Ι. Πξνϋπνζέζεηο ζύζηαζεο: Απαηηνχληαη αζθαιηδφκελε απαίηεζε, ππνζεθεχζηκν αληηθείκελν

(επηθαξπία αθηλήηνπ), ππνζεθηθφο ηίηινο θαη εγγξαθή ζηα βηβιία ππνζεθψλ. Δπηθαξπσηήο ηνπ

αθηλήηνπ δελ είλαη απαξαίηεην λα είλαη ν ίδηνο ν νθεηιέηεο. Τπνζεθεχζηκε είλαη θαη ε επηθαξπία ζε

ηδαληθή κεξίδα αθηλήηνπ -> είλαη λνεηή ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε επηθαξπία ή ε ςηιή θπξηφηεηα ηνπ

αθηλήηνπ αλήθεη ζε πεξηζζφηεξνπο θαη’ ηδαληθά κέξε.

ΙΙ. Η έθηαζε ηεο ππνζήθεο: Δπεθηείλεηαη θαη ζηα ζπζηαηηθά θαη παξαξηήκαηα πνπ

θαηαιακβάλνληαη απφ ηελ επηθαξπία. Αλ ην ελππφζεθν αθίλεην ήηαλ αζθαιηζκέλν θαη επήιζε ν

αζθαιηζηηθφο θίλδπλνο ή απαιινηξηψζεθε αλαγθαζηηθά θαη ζηε ζέζε ηνπ ππεηζήιζε ε απνδεκίσζε,

νη ΑΚ 1287-1288 πνπ επεθηείλνπλ ηελ ππνζήθε ζην αζθάιηζκα ή ζηελ απνδεκίσζε, πξέπεη λα

εθαξκνζηνχλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο γηα ηελ επηθαξπία (βι. ΑΚ 1171).

ΙΙΙ. Η ππνζεθηθή ζρέζε: Η έλλνκε ζρέζε κεηαμχ ηνπ νθεηιέηε-επηθαξπσηή ή ηξίηνπ επηθαξπσηή

θαη ηνπ ελππφζεθνπ δαλεηζηή ξπζκίδεηαη κε ηηο ΑΚ 1284 ή 1299 αληηζηνίρσο, θαζψο θαη ηηο ΑΚ

1291-1298. Ο ςηιφο θχξηνο είλαη ηξίηνο λνκέαο κε ηελ έλλνηα ηεο ΑΚ 1294 θαη λνκηκνπνηείηαη

παζεηηθά γηα ηελ άζθεζε ηεο εκπξάγκαηεο αγσγήο ηνπ ελππφζεθνπ δαλεηζηή.



IV. Η ξεπζηνπνίεζε ηεο ππνζήθεο: Όηαλ ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε θαηαζηεί ιεμηπξφζεζκε, ν

ελππφζεθνο δαλεηζηήο κπνξεί λα αζθήζεη ηελ εκπξάγκαηε ππνζεθηθή αγσγή κε θαηάζρεζε θαη

πιεηζηεξηαζκφ ηεο επηθαξπίαο.

V. Η θαηάξγεζε ηεο ππνζήθεο: Απαηηείηαη απφζβεζε ηεο ππνζήθεο επηθαξπίαο θαη εμάιεηςε.

Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε απφζβεζε ηεο επηθαξπίαο απνηειεί θαηά θαλφλα πξφζζεην ιφγν

απφζβεζεο ηεο ππνζήθεο επηθαξπίαο· εμαίξεζε απφ ηνλ θαλφλα απηφλ απνηεινχλ νη πεξηπηψζεηο πνπ

ε απφζβεζε ηεο επηθαξπίαο νθείιεηαη ζηελ έλσζή ηεο κε ηελ θπξηφηεηα (ΑΚ 1168) ή ζε παξαίηεζε

ηνπ επηθαξπσηή απφ ην δηθαίσκά ηνπ (ΑΚ 1169). Δηδηθφηεξα, φηαλ ν επηθαξπσηήο απνθηά θαη ηελ

ςηιή θπξηφηεηα ηνπ αθηλήηνπ, ε επεξρφκελε έλσζε ηεο θπξηφηεηαο θαη ηεο επηθαξπίαο ζην ίδην

πξφζσπν ζπλεπάγεηαη απφζβεζε ηεο ηειεπηαίαο. Απηφ δελ ηζρχεη, φκσο, φηαλ έρεη εγγξαθεί ππνζήθε

ζηελ επηθαξπία· ζηελ πεξίπησζε απηή, ε επηθαξπία εμαθνινπζεί λα ππάξρεη, κέρξη λα απνζβεζζεί γηα

θάπνηνλ απφ ηνπο ιφγνπο ησλ ΑΚ 1167, 1170. Πάλησο, αλ ν επηθαξπσηήο απνθηήζεη κεηαγελέζηεξα

θαη ηελ ςηιή θπξηφηεηα, ε ππνζήθε εμαθνινπζεί λα βαξχλεη κφλν ηελ επηθαξπία, ρσξίο λα

επεθηείλεηαη ζηελ πιήξε θπξηφηεηα.

§88. Η πξνζεκείσζε ππνζήθεο: Απνηειεί ππνζήθε ππφ δηπιή αλαβιεηηθή αίξεζε > α) ηελ

αίξεζε ηεο ηειεζηδηθίαο ηεο απφθαζεο πνπ επηδηθάδεη ηελ αζθαιηδφκελε απαίηεζε θαη β) ηελ αίξεζε

ηεο ηξνπήο ηεο πξνζεκείσζεο ζε ππνζήθε κέζα ζε απνθιεηζηηθή πξνζεζκία. Απφ ην ρξνληθφ ζεκείν

ηεο ηξνπήο πξφθεηηαη γηα θαλνληθή ππνζήθε, ε νπνία ζεσξείηαη φηη ππάξρεη αλαδξνκηθά απφ ηε κέξα

εγγξαθήο ηεο πξνζεκείσζεο· κέρξη ηελ πιήξσζε απηήο ηεο δηπιήο αλαβιεηηθήο αίξεζεο, ν

πξνζεκεηνχρνο δαλεηζηήο απνθηά δηθαίσκα πξνζδνθίαο ππνζήθεο.

Ι. Η ζύζηαζε: Πξνυπνζέηεη α) Ύπαξμε αζθαιηδόκελεο απαίηεζεο / β) Αληηθείκελν πξνζεκείσζεο

/ γ) Τίηιν πξνζεκείσζεο > εγγξάθεηαη κφλν χζηεξα απφ δηθαζηηθή απφθαζε πνπ εθδίδεηαη θαηά ηε

δηαδηθαζία ησλ αζθαιηζηηθψλ κέηξσλ. Γηα ηελ έθδνζε ηεο αλαγθαίαο απφθαζεο ν δαλεηζηήο

ππνβάιιεη αίηεζε, ε νπνία γίλεηαη δεθηή εθφζνλ πηζαλνινγείηαη ε χπαξμε ηεο απαίηεζεο πνπ

πξφθεηηαη λα αζθαιηζηεί, θαζψο θαη επηθείκελνο θίλδπλνο ή επείγνπζα πεξίπησζε. Αξλεηηθή

πξνυπφζεζε είλαη λα κελ έρεη ν δαλεηζηήο ηίηιν γηα εγγξαθή ππνζήθεο. Η απφθαζε πνπ δέρεηαη ηελ

αίηεζε πξέπεη λα νξίδεη ην πνζφ πνπ αζθαιίδεηαη κε ηελ πξνζεκείσζε, ελψ ππφθεηηαη ζε αλάθιεζε ή

κεηαξξχζκηζε. ε πεξίπησζε εθρψξεζεο ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο ζπλεθρσξείηαη

(ζπκκεηαβηβάδεηαη) ζηνλ εθδνρέα θαη ε πξνζεκείσζε ππνζήθεο (ΑΚ 458)· πξέπεη, φκσο, γηα ιφγνπο

δεκνζηφηεηαο λα γίλεη ζεκείσζε ζην βηβιίν ππνζεθψλ. Δπεηδή απφ ηελ ππνβνιή ηεο αίηεζεο ζην

δηθαζηήξην κέρξη ηελ έθδνζε ηεο ζρεηηθήο απφθαζεο παξέξρεηαη ζπλήζσο αξθεηφο ρξφλνο, κέζα

ζηνλ νπνίν ν νθεηιέηεο ελδέρεηαη λα εθπνηήζεη ην αθίλεην, ν δαλεηζηήο κπνξεί λα πξνζηαηεπζεί κε

πξνζσξηλή δηαηαγή (=απαγνξεχεη νπνηαδήπνηε λνκηθή κεηαβνιή ζην αθίλεην ηνπ νθεηιέηε). Η

πξνζεκείσζε ζα ππάξμεη, βέβαηα, απφ ηελ εκέξα ηεο εγγξαθήο ηεο θαη φρη απφ ηελ εκέξα ζεκείσζεο

ηεο πξνζσξηλήο δηαηαγήο. ηελ πεξίπησζε πνπ ε εγγξαθή ηεο πξνζεκείσζεο έγηλε κεηά ηελ έθδνζε

ηεο πξνζσξηλήο δηαηαγήο, κε ηελ νπνία απαγνξεχζεθε νπνηαδήπνηε δηάζεζε ηεο πεξηνπζίαο ηνπ

νθεηιέηε => ε εγγξαθή ηεο πξνζεκείσζεο πάζρεη απφ αθπξφηεηα. Αθφκε, ν δαλεηζηήο κπνξεί λα

δεηήζεη ηελ εγγξαθή πξνζεκείσζεο κε βάζε δηαηαγή πιεξσκήο ρξεκαηηθψλ απαηηήζεσλ· απηή παχεη

λα ηζρχεη αλ δελ επηδνζεί ζε εθείλνλ θαηά ηνπ νπνίνπ ζηξέθεηαη κέζα ζε πξνζεζκία δχν κελψλ απφ

ηελ έθδνζή ηεο. / δ) Εγγξαθή > Η πξνζεκείσζε εγγξάθεηαη φπσο ε ππνζήθε, κε ηε κλεία φηη

πξνζεκεηψλεηαη (ΑΚ 1276). Γηα ηελ έγθπξε εγγξαθή πξέπεη λα έρεη ν νθεηιέηεο θαηά ην ρξφλν ηεο

εγγξαθήο ηελ θπξηφηεηα ηνπ αθηλήηνπ (ΑΚ 1271 εδ. α΄)· αλ, φκσο, ν νθεηιέηεο απνθηήζεη ηελ

θπξηφηεηα κεηαγελέζηεξα, ε κέρξη ηφηε άθπξε εγγξαθή πξνζεκείσζεο ηζρπξνπνηείηαη (φρη

αλαδξνκηθά, αιιά) απφ ην ρξφλν ηεο επίθηεζεο. Η πξνζεκείσζε ζπληζηάηαη θαη ππάξρεη κφλν απφ



ηελ εκέξα εγγξαθήο ηεο ζην βηβιίν ππνζεθψλ + ε εγγξαθή ηεο δηαθφπηεη ηελ παξαγξαθή ηεο

απαίηεζεο ‘ππέξ εθείλνπ γηα ηα δηθαηψκαηα ηνπ νπνίνπ έγηλε’ (ΑΚ 1280). Πξηλ ηελ ηξνπή ηεο

πξνζεκείσζεο ζε ππνζήθε, ν πξνζεκεηνχρνο δαλεηζηήο, αλ έρεη απνθηήζεη ηίηιν εθηειεζηφ θαηά ηνπ

νθεηιέηε ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο, κπνξεί λα αζθήζεη ηελ ππνζεθηθή αγσγή (=λα επηζπεχζεη

αλαγθαζηηθή εθηέιεζε επί ηνπ βαξπλφκελνπ αθηλήηνπ, κε ηε δηαθνξά φηη ζηνλ πίλαθα θαηάηαμεο ζα

θαηαηαγεί ηπραία).

ΙΙ. Η ηξνπή ηεο πξνζεκείσζεο ζε ππνζήθε: α) Πξνζεκείσζε βάζεη δηθαζηηθήο απόθαζεο (ΑΚ

1277) > Απαηηείηαη i] ηειεζίδηθε δηθαζηηθή απόθαζε κεηά από ζρεηηθή αγσγή ηνπ δαλεηζηή.

Δπεηδή ε εγγξαθή ηεο πξνζεκείσζεο δηαηάζζεηαη σο αζθαιηζηηθφ κέηξν κε κφλε ηελ πηζαλνιφγεζε

ηεο απαίηεζεο ηνπ δαλεηζηή, πξνυπνζέηεη ηε δεκηνπξγία πιήξνπο βεβαηφηεηαο. Υσξίο ηε δηθαζηηθή

απφθαζε δελ είλαη δπλαηή ε ηξνπή, εθηφο αλ ζπλαηλεί ν νθεηιέηεο. Αλ ε πξνζεκείσζε έρεη εγγξαθεί

γηα πνζφ κεγαιχηεξν απφ εθείλν πνπ επηδηθάδεη ε ηειεζίδηθε απφθαζε ε ηξνπή ηεο πξνζεκείσζεο ζε

ππνζήθε γίλεηαη κφλν γηα ην χςνο ηνπ επηδηθαδφκελνπ πνζνχ. ΙΙ ii] ζεκείσζε ζην βηβιίν ππνζεθώλ

κέζα ζε πξνζεζκία 90 εκεξώλ από ηελ ηειεζηδηθία ηεο απόθαζεο πνπ επηδηθάδεη ηελ απαίηεζε

ζηνλ δαλεηζηή (ΑΚ 1323 αξ. 2). Η ηξνπή ηεο πξνζεκείσζεο ζεσξείηαη φηη έγηλε ηελ εκέξα πνπ

ππνβιήζεθε ε αίηεζε γηα ηελ ηξνπή. Αλ ε ζρεηηθή ζεκείσζε γίλεη κεηά ηελ παξέιεπζε ηεο

πξνζεζκίαο απηήο, ζπληζηάηαη κελ ππνζήθε ζην αθίλεην, φκσο απνθηά ηελ ηάμε πνπ αληηζηνηρεί ζηελ

εκέξα εγγξαθήο ηεο θαη φρη ζηελ εκέξα εγγξαθήο ηεο πξνζεκείσζεο. Η πξνζεζκία ησλ 90 εκεξψλ

είλαη απνθιεηζηηθή => αλαζηέιιεηαη, εθφζνλ ν δαλεηζηήο δε κπφξεζε ιφγσ αλσηέξαο βίαο λα θάλεη

ηε ζρεηηθή ζεκείσζε ζην βηβιίν ππνζεθψλ (ΑΚ 279 ζε ζπλδ. κε ΑΚ 255). Η ηξνπή ηεο

πξνζεκείσζεο δελ εκπνδίδεηαη απφ ην φηη ην αθίλεην πεξηήιζε ελ ησ κεηαμχ ζηελ θπξηφηεηα ηξίηνπ

(ΑΚ 1278), ν νπνίνο απνθηά ην αθίλεην βεβαξεκέλν κε ππνζήθε απφ ηελ εκέξα εγγξαθήο ηεο

πξνζεκείσζεο. Αλ ην βεβαξεκέλν κε ηελ πξνζεκείσζε αθίλεην θαηαζρεζεί θαη εθπιεηζηεξηαζζεί

πξηλ απφ ηελ ηξνπή ηεο πξνζεκείσζεο ζε ππνζήθε, ν ππεξζεκαηηζηήο απνθηά κελ θπξηφηεηα

απαιιαγκέλε απφ ηελ πξνζεκείσζε (ΑΚ 1279), ηα δηθαηψκαηα φκσο ηνπ πξνζεκεηνχρνπ δαλεηζηή

δελ ζίγνληαη. Γελ είλαη, ηέινο, δπλαηή ε ηξνπή ηεο πξνζεκείσζεο ζε ππνζήθε, αθνχ έρεη απνζβεζζεί.

β) Πξνζεκείσζε βάζεη δηαηαγήο πιεξσκήο > Πξέπεη λα έρεη παξέιζεη ε πξνζεζκία άζθεζεο

αλαθνπήο θαηά ηεο δηαηαγήο πιεξσκήο ή ε αζθεζείζα αλαθνπή λα έρεη απνξξηθζεί ηειεζίδηθα + λα

έγηλε ζρεηηθή ζεκείσζε ζην βηβιίν ππνζεθψλ κέζα ζηελ πξνζεζκία ησλ 90 εκεξψλ (ΑΚ 1323 αξ. 2).

Η πξνζεζκία ησλ 90 εκεξψλ αξρίδεη αθφηνπ παξέιζεη άπξαθηε ε πξνζεζκία ηεο πξναλαθεξζείζαο

αλαθνπήο.

ΙΙΙ. Η θαηάξγεζε ηεο πξνζεκείσζεο: α) Απόζβεζε > Γηα ηνπο ίδηνπο ιφγνπο πνπ απνζβήλεηαη θαη

ε ππνζήθε (ΑΚ 1323) + κε αλάθιεζε ηεο απφθαζεο πνπ δηέηαμε ηελ εγγξαθή ηεο πξνζεκείσζεο +

κε ηε κε ηξνπή ηεο πξνζεκείσζεο ζε ππνζήθε κέζα ζε 90 εκέξεο απφ ηελ ηειεζίδηθε επηδίθαζε ηεο

αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο. ΙΙ β) Δμάιεηςε (ΑΚ 1330) > i] κε ζπλαίλεζε ηνπ δαλεηζηή (=κνλνκεξήο

ζπκβνιαηνγξαθηθή δήισζε- ΑΚ 1325). Αλ ν δαλεηζηήο, κνινλφηη έρεη απνζβεζζεί λνκίκσο ε

πξνζεκείσζε, αξλείηαη λα ζπλαηλέζεη, ηφηε απαηηείηαη απφθαζε ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ. // ii]

αλ πξνζαρζεί απόθαζε, πνπ αλαθαιεί ηελ απόθαζε κε ηελ νπνία είρε δηαηαρζεί ε εγγξαθή ηεο

πξνζεκείσζεο, ή απόθαζε πνπ δηαηάδεη ηελ εμάιεηςή ηεο. // iii] αλ από ηελ ηειεζίδηθε επηδίθαζε

ηεο απαίηεζεο πέξαζαλ 90 κέξεο, ρσξίο ε πξνζεκείσζε λα ηξαπεί ζε ππνζήθε. // iv] αλ κεηά ηνλ

πιεηζηεξηαζκό ηνπ αθηλήηνπ δεηήζεη ηελ εμάιεηςε ν ππεξζεκαηηζηήο, ν νπνίνο θαηέβαιε ην

πιεηζηεξίαζκα.




ΔΜΠΡΑΓΜΑΣΗ ΑΦΑΛΔΙΑ Δ ΚΙΝΗΣΑ ΚΑΙ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΑ

§89. Σν ελέρπξν πξάγκαηνο (AK 1209): Δίλαη δηθαίσκα πξνλνκηαθήο ηθαλνπνίεζεο ηνπ

δαλεηζηή κηαο απαίηεζεο απφ ηελ αμία ελφο θηλεηνχ πξάγκαηνο. Δλλνηνινγηθά ζηνηρεία ηνπ είλαη α)

Ξέλν θηλεηό πξάγκα (=ελερύξαζκα) > Αληηθείκελν ηνπ ελερχξνπ είλαη ην δηθαίσκα θπξηφηεηαο πάλσ

ζε αηνκηθά νξηζκέλν θηλεηφ, πνπ δελ είλαη εθηφο ζπλαιιαγήο θαη είλαη δεθηηθφ εθπνίεζεο (ΑΚ

1237). Αθαηάζρεηα πξάγκαηα κπνξνχλ λα ελερπξαζηνχλ, αλ ν νθεηιέηεο παξαηηεζεί απφ ην

αθαηάζρεην. Δίλαη αδηάθνξν αλ ν ελερπξαζηήο έρεη πιήξε ή ςηιή θπξηφηεηα, θαζψο θη αλ ε

θπξηφηεηά ηνπ είλαη θαζαξή ή ηειεί ππφ αίξεζε ή πξνζεζκία. Γπλαηή είλαη θαη ε ζχζηαζε ελερχξνπ

πάλσ ζε αλαισηά πξάγκαηα (ΑΚ 951-952), ηδίσο ρξήκαηα. ηελ πεξίπησζε απηή, ε εμαζθάιηζε ηνπ

δαλεηζηή κπνξεί λα γίλεη θαηά δχν ηξφπνπο i] ν νθεηιέηεο λα δψζεη ηα αλαισηά εμαηνκηθεπκέλα θαηά

νηνλεί λνκή ζηνλ δαλεηζηή, νπφηε απηφο, αλ κελ ην αζθαιηδφκελν ρξένο εμνθιεζεί, ππνρξενχηαη λα

ηα απνδψζεη απηνχζηα· αλ, φκσο, δελ εμνθιεζεί, δηθαηνχηαη λα ηθαλνπνηεζεί κε απηνθαηαβνιή. ΙΙ ii]

ν νθεηιέηεο λα παξαδψζεη ηα αλαισηά ζηνλ δαλεηζηή, παξέρνληάο ηνπ ζπγρξφλσο θαη ηελ εμνπζία λα

ηα αλαιψζεη, νπφηε ν ηειεπηαίνο –κεηά ηελ εμφθιεζε ηνπ αζθαιηδφκελνπ ρξένπο- ππνρξενχηαη λα

απνδψζεη ίζε πνζφηεηα. Με άιια ιφγηα, αληηθείκελν ηνπ ελερχξνπ απνηεινχλ κφλν πξάγκαηα πνπ

κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ, δει. λα ξεπζηνπνηεζνχλ κε πιεηζηεξηαζκφ· ελέρπξν, πάλησο, κπνξεί λα

ζπζηαζεί θαη πάλσ ζε ηδαληθφ κέξνο θπξηφηεηαο θηλεηνχ (ΑΚ 1216). Μέιινλ πξάγκα δε κπνξεί λα

ελερπξαζζεί, γηαηί δελ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα παξάδνζήο ηνπ (ΑΚ 1211)· ηπρφλ ζπκθσλία γηα ηελ

ελερχξαζε κειινληηθνχ πξάγκαηνο ζα έρεη ηελ έλλνηα φηη ην ελέρπξν ζπληζηάηαη κφιηο ην πξάγκα

ππάξμεη θαη παξαδνζεί ζηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή. // β) Αζθαιηδόκελε (ρξεκαηηθή) απαίηεζε (ΑΚ

1210) > Οθεηιέηεο ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο κπνξεί λα είλαη είηε ν θχξηνο ηνπ ελερπξαδφκελνπ

πξάγκαηνο (νπφηε ηαπηίδνληαη ν ‘πξνζσπηθφο’ κε ηνλ ‘ελερπξηθφ’ νθεηιέηε) είηε ηξίηνο. Η

αζθαιηδφκελε απαίηεζε πξέπεη λα είλαη νξηζκέλε ή ηνπιάρηζηνλ νξηζηή· δελ είλαη αλαγθαίνο ν

αθξηβήο πξνζδηνξηζκφο ηεο, αιιά πξέπεη λα είλαη πξνζδηνξηζκέλε κε ζαθήλεηα ε ελνρηθή ζρέζε απφ

ηελ νπνία πεγάδεη. Η αζθαιηδφκελε απαίηεζε πξέπεη λα γελλήζεθε έγθπξα. Αλ ε ελνρή απφ ηελ

νπνία πεγάδεη είλαη άθπξε, ην ελέρπξν είλαη κελ θαη’ αξρήλ άθπξν, κπνξεί φκσο λα αζθαιίδεη ηελ

απαίηεζε πνπ πξνέξρεηαη απφ ηε κεηαηξνπή ηεο άθπξεο ελνρήο ζε άιιε έγθπξε· αλ ε κεηαηξνπή δελ

είλαη δπλαηή, ηφηε ην ελέρπξν κπνξεί λα αζθαιίδεη ηελ απαίηεζε αδηθαηνιφγεηνπ πινπηηζκνχ πνπ

ηπρφλ πεγάδεη απφ ηελ άθπξε ελνρή. Δλέρπξν κπνξεί λα ζπζηαζεί θαη ππέξ απαίηεζεο κειινληηθήο ή

ππφ αίξεζε· αξθεί λα πξνζδηνξίδεηαη ε κέιινπζα απηή απαίηεζε θαηά ηέηνηνλ ηξφπν, ψζηε λα είλαη

δπλαηή ε εμαηνκίθεπζή ηεο ην αξγφηεξν θαηά ην ρξφλν γέλλεζήο ηεο. Γελ είλαη αλαγθαίν λα

πξνζδηνξίδεηαη κε αθξίβεηα ην χςνο ηεο, αιιά ε έλλνκε ζρέζε απφ ηελ νπνία ζα πεγάδεη. ε

πεξίπησζε ακθηβνιίαο, ηζρχνπλ νη ΑΚ 173, 200. Όζν δελ έρεη γελλεζεί ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε

θαη δελ έρεη θαηαζηεί ιεμηπξφζεζκε, ν δαλεηζηήο δε κπνξεί λα ηθαλνπνηεζεί πξνλνκηαθά απφ ην

πξάγκα· θαηά ηα άιια, ε ελερπξηθή ζρέζε πθίζηαηαη (ΑΚ 1217). Αλ ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε

κεηαβηβαζηεί, ζπκκεηαβηβάδεηαη απηνδηθαίσο απφ ηελ αλαγγειία ηεο εθρψξεζεο ζηνλ εθδνρέα θαη ην

εκπξάγκαην δηθαίσκα ηνπ ελερχξνπ (ΑΚ 458)· αληίζεηα, ζηελ αλαδνρή ρξένπο ην ελέρπξν δε

δηαηεξείηαη απηνδηθαίσο, αιιά απαηηείηαη λα ζπλαηλέζεη ν θχξηνο ηνπ ελερπξαζκέλνπ πξάγκαηνο (ΑΚ

475 §1 εδ. β’). // γ) Πξνλνκηαθή ηθαλνπνίεζε ηνπ δαλεηζηή από ηελ αμία (πιεηζηεξίαζκα) ηνπ

ελερπξαζκέλνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1209).

Ι. Δίδε ελερύξνπ: α) Κνηλό (ΑΚ 1211-1213) > πληζηάηαη κε ζπκθσλία κεηαμχ ελερπξαζηή θαη

ελερπξνχρνπ δαλεηζηή, κε έγγξαθν ζπκβνιαηνγξαθηθφ ή ηδησηηθφ βέβαηεο ρξνλνινγίαο θαη κε

παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο απφ ηνλ ελερπξαζηή ζηελ νηνλεί λνκή ηνπ δαλεηζηή ή –κε ηε ζπλαίλεζε

απηνχ- ζηελ θαηνρή ηξίηνπ. // β) Πιαζκαηηθό > πληζηάηαη ρσξίο παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο. Η

δεκνζηφηεηα επηδηψθεηαη εδψ είηε κε ηελ θαηαρψξεζε ηεο ελερπξηθήο ζχκβαζεο ζε εηδηθά βηβιία,



είηε κε άιινπο ηξφπνπο. Γηαθξίλεηαη ζε γεληθφ (=πάλσ ζε θάζε θηλεηφ γηα εμαζθάιηζε νπνηαζδήπνηε

απαίηεζεο- ΑΚ 1214) θαη ηδηαίηεξν (=πάλσ ζε νξηζκέλα είδε θηλεηψλ γηα ηελ εμαζθάιηζε νξηζκέλεο

θαηεγνξίαο απαίηεζεο). // γ) Νόκηκν (=ζησπεξό, αθαλέο) > πληζηάηαη φρη κε ζπκθσλία ησλ κεξψλ,

αιιά απηνδηθαίσο απφ ην λφκν- π.ρ. ΑΚ 604, 626, 695, 838. Καηά ηελ ΑΚ 1246, νη δηαηάμεηο γηα ην

ζπκβαηηθφ ελέρπξν εθαξκφδνληαη αλαιφγσο θαη ζην λφκηκν, εθφζνλ αληαπνθξίλνληαη ζηε θχζε θαη

ηε ιεηηνπξγία ηνπ. // δ) Εκπνξηθό.

ΙΙ. Η ζύζηαζε ηνπ θνηλνύ ελερύξνπ (ΑΚ 1211): α) Κπξηόηεηα ηνπ ελερπξαζηή ≠ ΑΚ 1215. Η

αλάινγε εθαξκνγή ησλ ΑΚ 1036-1040 πξέπεη λα είλαη θαηάιιειε. Έηζη, γηα ηελ έγθπξε ζχζηαζε

ελερχξνπ πξέπεη i] ν θύξηνο ηνπ θηλεηνύ λα είρε εκπηζηεπζεί ηε λνκή ή ηελ θαηνρή απηνύ ζηνλ

ελερπξαζηή κε βάζε θάπνηα κεηαμύ ηνπο έλλνκε ζρέζε ΙΙ ii] ν δαλεηζηήο πνπ ζπκπξάηηεη λα ήηαλ

θαιόπηζηνο θαηά ηελ παξάδνζε ζ’ απηόλ ηνπ πξάγκαηνο ΙΙ iii] ε παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο λα

είλαη πιηθή, δει. ν θαιόπηζηνο δαλεηζηήο λα απνθηά θαη ηελ θαηνρή απηνύ. Αλ ην θηλεηφ πνπ

ελερπξάδεη ν κε θχξηνο έρεη εθθχγεη απφ ηε λνκή ηνπ θπξίνπ κε θινπή ή απψιεηα (ΑΚ 1038), ε

ζχζηαζε ηνπ ελερχξνπ είλαη δπλαηή, κφλν αλ ζπληξέρεη θάπνηα απφ ηηο πεξηπηψζεηο εθπνίεζεο ηεο

ΑΚ 1039 εδ. α’. // β) πκθσλία > Απαηηείηαη ζχκβαζε, ε νπνία νινθιεξψλεηαη κε ηελ παξάδνζε

ηνπ πξάγκαηνο. Η ζπκθσλία πξέπεη λα πξνζδηνξίδεη ηελ αζθαιηδφκελε απαίηεζε θαη λα πεξηγξάθεη

ην ελερπξαδφκελν πξάγκα, ελψ θαηαξηίδεηαη κεηαμχ ηνπ θπξίνπ ηνπ πξάγκαηνο, δει. ηνπ ελερπξαζηή

θαη ηνπ δαλεηζηή. Αλ ελερπξαζηήο δελ είλαη ν ίδηνο ν νθεηιέηεο αιιά ηξίηνο, δελ είλαη αλαγθαίν γηα

ην θχξνο ηνπ ελερχξνπ λα ζπκπξάμεη ζηε ζπκθσλία θαη ν νθεηιέηεο. εκεηψλεηαη, ηέινο, φηη ε

ελερπξηθή ζχκβαζε είλαη αηηηψδεο. // γ) Σύπνο > Δίηε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν είηε ηδησηηθφ πνπ

θέξεη βέβαηε ρξνλνινγία. ην έγγξαθν πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε θαη λα

πεξηγξάθεηαη ην ελερπξαδφκελν πξάγκα (βι. ΑΚ 1211 εδ. γ’). // δ) Παξάδνζε > Δίλαη ε θηήζε απφ

ηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή ηεο νηνλεί λνκήο (ΑΚ 975) ζπλεπεία παξαδφζεσο ηνπ πξάγκαηνο απφ ηνλ

ελερπξαζηή είηε απεπζείαο ζην δαλεηζηή (ΑΚ 1211) είηε –κε ηε ζπλαίλεζε ηνπ δαλεηζηή- ζε ηξίηνλ

(ΑΚ 1212), βι. θαη ΑΚ 1213. Με ηελ θαηά ηελ ΑΚ 1212 παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο ζε ηξίηνλ

(ελερπξνθχιαθα), απηφο κελ γίλεηαη θάηνρνο δπλάκεη ζπκβάζεσο, ζπλήζσο παξαθαηαζήθεο (ΑΚ

997, 822), ελψ ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο απνθηά –κέζσ ηνπ ηξίηνπ σο αληηπξνζψπνπ (ΑΚ 979)-

νηνλεί λνκή, ηελ νπνία αζθεί κέζσ ηνπ ελερπξνθχιαθα (ΑΚ 980 §1). Ο ηειεπηαίνο ππνρξενχηαη λα

παξαδψζεη ην πξάγκα ζηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή, φηαλ ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε θαηαζηεί απαηηεηή,

πξνθεηκέλνπ ν δαλεηζηήο λα επηδηψμεη ηνλ πιεηζηεξηαζκφ ηνπ πξάγκαηνο (ΑΚ 1237).

ΙΙΙ. Η ελερπξηθή ζρέζε (ΑΚ 1219-1240): Δίλαη ελνρηθή θαη αλαπηχζζεηαη κεηαμχ ηνπ ελερπξαζηή

θαη ηνπ ελερπξνχρνπ δαλεηζηή -> εμαθνινπζεί λα ππάξρεη θη φηαλ ν ελερπξαζηήο κεηαβηβάζεη ην

ελερχξαζκα ζε ηξίηνλ ή πεζάλεη θαη θιεξνλνκεζεί απφ άιινλ.

α) Γηθαηώκαηα ηνπ ελερπξνύρνπ δαλεηζηή > i] έρεη ηελ νηνλεί λνκή ελερύξνπ πάλσ ζην

ελερύξαζκα· ηελ θαηνρή κπνξεί λα ηελ αζθεί είηε απηνπξνζψπσο είηε κέζσ ηνπ ελερπξνθχιαθα είηε

κέζσ ηξίηνπ πξνζψπνπ, ζην νπνίν ν ίδηνο παξέδσζε ην πξάγκα κεηά απφ ζπκθσλία κε ηνλ

ελερπξαζηή. Πξνζηαηεχεηαη κε ηηο ΑΚ 996, 1236. ΙΙ ii] λα παίξλεη ηα σθειήκαηα ηνπ πξάγκαηνο,

δει. ηνπο θπζηθνύο θαη πνιηηηθνύο θαξπνύο (ΑΚ 1221-1222) ΙΙ iii] λα απαηηήζεη ηηο δαπάλεο πνπ

ηπρόλ θαηέβαιε γηα ηε ζπληήξεζε θαη βειηίσζε ηνπ πξάγκαηνο + λα αθαηξέζεη ην θαηαζθεύαζκα

πνπ ηπρόλ πξνζέζεζε (ΑΚ 1225). Οη αμηψζεηο απηέο ζηξέθνληαη θαηά ηνπ ελερπξάζαληνο. ΙΙ iv] αλ ε

αζθάιεηα θηλδπλεύεη από απεηινύκελε θαηαζηξνθή ή νπζηώδε κείσζε ηεο αμίαο ηνπ πξάγκαηνο,

λα ηάμεη ζηνλ ελερπξηθό νθεηιέηε εύινγε πξνζεζκία γηα ζπκπιήξσζε ηεο αζθάιεηαο + λα δεηήζεη

ηελ άδεηα λα εθπνηήζεη ην ελερύξαζκα κε εθνύζην πιεηζηεξηαζκό (ΑΚ 1228 §1 εδ. α’) => ην

ελέρπξν πξάγκαηνο κεηαηξέπεηαη ζε ελέρπξν απαίηεζεο, ελψ ην πξάγκα πνπ πιεηζηεξηάζηεθε

ειεπζεξψλεηαη απφ ην βάξνο ηνπ ελερχξνπ.



β) Τπνρξεώζεηο ηνπ ελερπξνύρνπ δαλεηζηή κέρξηο όηνπ ε αζθαιηδόκελε απαίηεζε θαηαζηεί

ιεμηπξόζεζκε > i] λα θπιάεη ην πξάγκα (ΑΚ 1224 εδ. α’), επζπλόκελνο γηα θάζε πηαίζκα (ΑΚ 330,

823 εδ. β’). Γελ βαξχλεηαη ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο, φηαλ ηελ θαηνρή έρεη ν ελερπξνθχιαθαο (ΑΚ

1212) ή ν θαηά ηελ ΑΚ 1226 κεζεγγπνχρνο. Ο δαλεηζηήο δελ έρεη ππνρξέσζε ζπληήξεζεο ή

βειηίσζεο ηνπ ελερπξάζκαηνο. ΙΙ ii] λα κε ρξεζηκνπνηεί ή δηαζέηεη ην πξάγκα, ρσξίο ηε ζπλαίλεζε

ηπ νθεηιέηε (ΑΚ 1224 εδ. β’). Σπρφλ δηάζεζε ζα είλαη άθπξε, εθηφο αλ ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο

ησλ ΑΚ 1036, 1215. ΙΙ iii] αλ απνζβεζζεί ην ελέρπξν, λα απνδώζεη ην πξάγκα ζηνλ ελερπξηθό

νθεηιέηε (ΑΚ 1232), εθηόο αλ ηζρύεη ε ΑΚ 1233. Πξηλ ηελ απφζβεζε ηνπ ελερχξνπ, ν ηξίηνο

ελερπξνθχιαθαο δελ έρεη δηθαίσκα λα απνδψζεη ην πξάγκα ζηνλ νθεηιέηε.

γ) Γηθαηώκαηα ηνπ ελερπξηθνύ νθεηιέηε (=θύξηνο ηνπ ελερπξάζκαηνο) > i] λα κεηαβηβάζεη ηελ

θπξηόηεηα ηνπ πξάγκαηνο ή λα ηελ επηβαξύλεη κε άιιν πεξηνξηζκέλν εκπξάγκαην δηθαίσκα, αιιά

δε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ην πξάγκα ΙΙ ii] λα αζθεί ηε λνκή ηνπ δηακέζνπ ηνπ ελερπξνύρνπ

δαλεηζηή ή ηνπ ελερπξνθύιαθα (ΑΚ 980 §1), αθνχ είλαη θαη λνκέαο ηνπ ελερπξάζκαηνο ΙΙ iii] λα

αζθήζεη θαηά ηξίησλ θαη θαηά ηνπ ελερπξνύρνπ δαλεηζηή ηηο αγσγέο ηεο λνκήο θαη ηεο

θπξηόηεηαο (ΑΚ 998 ΚΑΙ 1094-1095) ΙΙ iv] λα δεηήζεη, αλ ν δαλεηζηήο πξνζβάιιεη ηα δηθαηώκαηα

ηνπ ελερπξαζηή, ηελ παξάδνζε ηνπ πξάγκαηνο ζε κεζεγγπνύρν ή ηε δεκόζηα θαηάζεζε ηνπ

ελερπξάζκαηνο, έζησ θη αλ ε απαίηεζε δελ έρεη θαηαζηεί ιεμηπξόζεζκε (ΑΚ 1226-1227)· ε αμίσζε

απηή αλαγλσξίδεηαη κφλν ππέξ ηνπ ελερπξάζαληνο ΙΙ v] αλ απεηιείηαη θαηαζηξνθή ή νπζηώδεο

κείσζε ηεο αμίαο ηνπ ελερπξάζκαηνο, λα δεηήζεη είηε άδεηα από ην δηθαζηήξην γηα εθνύζην

πιεηζηεξηαζκό είηε ηελ απόδνζε ηνπ ελερπξάζκαηνο κε παξνρή ζηνλ ελερπξνύρν δαλεηζηή άιιεο

αζθάιεηαο (βι. θαη ΑΚ 1229) ΙΙ vi] αλ ηνπ παξνπζηαζηεί επθαηξία γηα επσθειή πώιεζε ηνπ

πξάγκαηνο, λα δεηήζεη από ην δηθαζηήξην άδεηα λα ην πσιήζεη (ΑΚ 1230) ΙΙ vii] ν ηξίηνο

ελερπξηθόο νθεηιέηεο (=απηόο πνπ δελ είλαη ζπγρξόλσο θαη πξνζσπηθόο νθεηιέηεο), όηαλ ην

αζθαιηδόκελν ρξένο γίλεη απαηηεηό, λα ην θαηαβάιεη θαη λα απειεπζεξώζεη ην πξάγκα. Με ηελ

θαηαβνιή ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε δελ απνζβήλεηαη, αιιά πεξηέξρεηαη ζ’ απηφλ (ΑΚ 1234) ΙΙ viii]

ν ηξίηνο ελερπξηθόο νθεηιέηεο δηθαηνύηαη λα πξνηείλεη θαηά ηνπ δαλεηζηή ηηο ελζηάζεηο πνπ έρεη

θαηά ηεο αζθαιηδόκελεο απαίηεζεο ν πξνζσπηθόο νθεηιέηεο, αθφκε θη αλ ν ηειεπηαίνο παξαηηεζεί

απφ απηέο (ΑΚ 1219) ≠ έλζηαζε δηδήζεσο (ΑΚ 855) θαη νη απζηεξά πξνζσπηθέο ελζηάζεηο ηνπ

νθεηιέηε.

IV. Η ξεπζηνπνίεζε ηνπ ελερύξνπ: Ο ελερπξνχρνο δαλεηζηήο δηθαηνχηαη λα εθπνηήζεη ην

ελερχξαζκα γηα ηελ πξνλνκηαθή ηθαλνπνίεζε ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο, φηαλ απηή ιήμεη ρσξίο

λα εμνθιεζεί. Έηζη, κπνξεί i] είηε λα αζθήζεη ηελ ελνρηθή αγσγή θαη λα ζηξαθεί κε αλαγθαζηηθή

εθηέιεζε θαηά ηνπ πξνζσπηθνύ νθεηιέηε, αλ απηόο έρεη πεξηνπζία πνπ κπνξεί λα θαηαζρεζεί ΙΙ ii]

είηε λα επηδηώμεη ηελ εθπνίεζε ηνπ ελερπξάζκαηνο κε πιεηζηεξηαζκό θαη ηελ πξνλνκηαθή –έλαληη

ησλ εγρεηξφγξαθσλ θαη ησλ κεηαγελέζηεξσλ ελερπξνχρσλ δαλεηζηψλ- ηθαλνπνίεζε ηεο απαίηεζεο

ηνπ από ην πιεηζηεξίαζκα (=εκπξάγκαηε ελερπξηθή αγσγή- ΑΚ 1237). Πξνυπφζεζε είλαη ε

απαίηεζε λα είλαη ρξεκαηηθή θαη ιεμηπξφζεζκε, έζησ θαη σο πξνο έλα κέξνο ηεο. Η ξεπζηνπνίεζε

πξνυπνζέηεη, εμάιινπ, κφλν ηε κε εμφθιεζε ηεο απαίηεζεο, αλεμάξηεηα αλ ν νθεηιέηεο πεξηήιζε ζε

ππεξεκεξία ή φρη. Με ηνλ πιεηζηεξηαζκφ ηνπ ελερπξάζκαηνο θαη ηελ θαηαθχξσζε θαηά ηνπο φξνπο

ηνπ λφκνπ, απνζβήλνληαη φια ηα ελέρπξα πνπ βάξαηλαλ ην πξάγκα θαη ν ππεξζεκαηηζηήο απνθηά ηελ

θπξηφηεηα απηνχ απαιιαγκέλε απφ ην βάξνο ηνπ (ΑΚ 1240 εδ. α’). Σν απνηέιεζκα απηφ επέξρεηαη,

αθφκε θη αλ νη αζθαιηδφκελεο απαηηήζεηο δελ ηθαλνπνηήζεθαλ (πιήξσο) απφ ην πιεηζηεξίαζκα. Ωο

πξνο ηελ ηχρε ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο ζεκεηψλνληαη ηα εμεο > i] αλ δελ ηθαλνπνηήζεθε

θαζόινπ, δηαηεξείηαη κόλνλ σο αλέγγπνο κε νθεηιέηε ηνλ πξνζσπηθό νθεηιέηε ΙΙ ii] αλ

ηθαλνπνηήζεθε πιήξσο θαη ν ελερπξηθόο νθεηιέηεο ήηαλ θαη πξνζσπηθόο, ηόηε απνζβήλεηαη. Αλ,

φκσο, ν ελερπξηθφο νθεηιέηεο ήηαλ ηξίηνο, ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε πεξηέξρεηαη ζ’ απηφλ (ΑΚ 1234

εδ. β’ ζε ζπλδ. κε ΑΚ 1241 εδ. α’). ΙΙ iii] αλ ε απαίηεζε ηθαλνπνηήζεθε κόλν κεξηθώο θαη ν



ελερπξηθόο νθεηιέηεο ήηαλ θαη πξνζσπηθόο, ηόηε απνζβήλεηαη θαηά ην κέξνο πνπ ηθαλνπνηήζεθε,

ελώ θαηά ην ππόινηπν δηαηεξείηαη σο αλέγγπνο. Αλ, φκσο, ν ελερπξηθφο νθεηιέηεο ήηαλ ηξίηνο, ε

αζθαιηδφκελε απαίηεζε δηαηεξείηαη θαη θαηά κελ ην κέξνο πνπ ηθαλνπνηήζεθε πεξηέξρεηαη ζηνλ

ελερπξηθφ νθεηιέηε (ΑΚ 1234 εδ. β’ ζε ζπλδ. κε ΑΚ 1241 εδ. α’), ελψ θαηά ην ππφινηπν παξακέλεη

σο αλέγγπνο απαίηεζε ηνπ δαλεηζηή θαηά ηνπ πξνζσπηθνχ νθεηιέηε. {βι. θαη ΑΚ 1237, 1239}.

V. Η απόζβεζε ηνπ ελερύξνπ: α) Γεληθνί ιόγνη- π.ρ. πιηθή (π.ρ. θαηαζηξνθή) ή λνκηθή εμαθάληζε

ηνπ ελερπξάζκαηνο· πιήξσζε ηεο δηαιπηηθήο αίξεζεο ή ε παξέιεπζε ηεο δηαιπηηθήο πξνζεζκίαο ππφ

ηελ νπνία ζπζηάζεθε ην ελέρπξν· (ζηεξεηηθή) αλαδνρή ηνπ αζθαιηδφκελνπ ρξένπο απφ λέν νθεηιέηε,

αλ ν ελερπξηθφο νθεηιέηεο δε ζπλαίλεζε γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ ελερχξνπ (ΑΚ 475 §1 εδ. β’)·

κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο ηνπ ελερπξάζκαηνο (ΑΚ 1040) ή ε απφθηεζε απηήο πξσηφηππα κε

ρξεζηθηεζία (ΑΚ 1053), έλσζε (1060), εηδνπνηΐα (ΑΚ 1061 §2), εχξεζε (ΑΚ 1088 εδ. β’) θιπ. // β)

Εηδηθνί ιόγνη (ΑΚ 1237, 1240 εδ. α’ θαη ΑΚ 1243). Δηδηθφηεξα γηα ηελ ΑΚ 1243, σο απφδνζε λνείηαη

ε εθνχζηα παξάδνζε ηεο θαηνρήο ηνπ ελερπξαζκέλνπ πξάγκαηνο απφ ηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή ζηνλ

ελερπξαζηή ή ζηνλ θχξην. Πξφθεηηαη γηα εκπάγκαηε δηθαηνπξαμία, κνλνκεξή, άηππε, αλαηηηψδε,

απεπζπληέα θαη ακεηάθιεηε απφ ηε ζηηγκή ηεο πεξηέιεπζήο ηεο. Αλ ε αζθαιηδφκελε απαίηεζε

βαξχλεηαη κε δηθαίσκα ηξίηνπ, ην ελέρπξν δελ απνζβήλεηαη σο πξνο απηφλ ρσξίο ηε ζπλαίλεζή ηνπ.

Απφζβεζε ιφγσ ζχγρπζεο επέξρεηαη, φηαλ ν θχξηνο ηνπ ελερπξάζκαηνο απνθηήζεη ηελ

αζθαιηδφκελε απαίηεζε θαη καδί ην δηθαίσκα ελερχξνπ, ή φηαλ ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο γίλεη θαη

θχξηνο ηνπ ελερπξάζκαηνο (κε θαζνιηθή ή εηδηθή δηαδνρή ή ππνθαηάζηαζε εθ ηνπ λφκνπ). Αλ ε

ζχγρπζε καηαησζεί γηα νπνηνλδήπνηε ιφγν, ην ελέρπξν αλαβηψλεη θαη αλαθηά ηελ αξρηθή ηνπ ηάμε.

Καιφπηζηνη, φκσο, ηξίηνη πνπ ηπρφλ απέθηεζαλ εκπξάγκαην δηθαίσκα πάλσ ζην ελερχξαζκα πξηλ

απφ ηελ αλαβίσζε ηνπ ελερχξνπ πξνζηαηεχνληαη θαηά ηηο ΑΚ 1215, 1040.

Με ηελ απφζβεζε παχεη λα ππάξρεη ην εκπξάγκαην δηθαίσκα ηνπ ελερχξνπ θαη ε θπξηφηεηα ηνπ

ελερπξαζκέλνπ πξάγκαηνο ειεπζεξψλεηαη απφ ην ζρεηηθφ βάξνο. Σα ηπρφλ πξνεγνχκελα ελέρπξα δελ

ζίγνληαη, ελψ ηα επφκελα –εθφζνλ δηαηεξνχληαη- κεηαηάζζνληαη θαηαιακβάλνληαο θαζέλα ηελ

ακέζσο πξνεγνχκελε ηάμε. Ο δαλεηζηήο ππνρξενχηαη λα απνδψζεη ην πξάγκα ζηνλ θχξην (ΑΚ

1232)· βέβαηα, ηελ απφδνζε κπνξεί λα δεηήζεη πηα θαη ν θχξηνο απηνχ θαηά ΑΚ 1094. Δμαίξεζε

θαζηεξψλεη ε ΑΚ 1233, ε νπνία παξέρεη –ππφ πξνυπνζέζεηο (απαίηεζε ηνπ ελερπξνχρνπ, άδεηα ηνπ

δηθαζηεξίνπ)- ζηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή δηθαίσκα επίζρεζεο ηνπ πξάγκαηνο θαηά ηνπ πξνζσπηθνχ

νθεηιέηε πνπ είλαη θαη θχξηνο ηνπ ελερπξάζκαηνο ή θαηά ηνπ ελερπξαζηή ηξίηνπ· φρη, φκσο, θαη θαηά

ηνπ ελερπξηθνχ νθεηιέηε πνπ δε ζπλέζηεζε ν ίδηνο ην ελέρπξν. Απνηέιεζκα ηεο άζθεζεο ηνπ

δηθαηψκαηνο επίζρεζεο είλαη φηη ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο, παξά ηελ απφζβεζε ηνπ ελερχξνπ, δελ

ππνρξενχηαη λα απνδψζεη ην ελερχξαζκα, κέρξη λα εμνθιεζεί θαη ε άιιε απαίηεζε, γηα ηελ νπνία

γίλεηαη ε επίζρεζε.

VI. Δλέρπξν ζε θηλεηά ρσξίο παξάδνζε/πιαζκαηηθό ελέρπξν (λ. 2844/200): Ο ελερπξαζηήο

εμαθνινπζεί λα θαηέρεη ν ίδηνο ην πξάγκα θαη λα ην ρξεζηκνπνηεί· ε νηνλεί λνκή απνθηάηαη απφ ην

δαλεηζηή κε ηε βνχιεζε ηνπ ελερπξαζηή θαη έσο ηψξα λνκέα κε αληηθψλεζε, ελψ ε θαηνρή ηνπ

πξάγκαηνο δελ παξαδίδεηαη. Η απαηηνχκελε δεκνζηφηεηα επηηπγράλεηαη κε ηελ θαηαρψξεζε ηεο

ελερπξηθήο ζχκβαζεο ζε εηδηθφ δεκφζην βηβιίν.

α) Πεξηνξηζκνί > i] ηόζν ν δαλεηζηήο όζν θαη ν νθεηιέηεο πξέπεη λα είλαη επηρεηξήζεηο ή

επαγγεικαηίεο ≠ πξφζσπα ή ελψζεηο πξνζψπσλ (π.ρ. θνηηεηέο, ζπληαμηνχρνη, ππάιιεινη) ΙΙ ii] ε

αζθάιεηα πξέπεη λα παξέρεηαη γηα ηηο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο ή ηνπ επαγγέικαηνο ηνπ νθεηιέηε +

ε απαίηεζε λα είλαη έγθπξε θαη ππαξθηή. Όηαλ ε απαίηεζε είλαη αλχπαξθηε γηα νπνηνλδήπνηε ιφγν,

είλαη άθπξν θαη ην ελέρπξν· αληίζηνηρα, φηαλ ε ζχκβαζε απφ ηελ νπνία πεγάδεη ε απαίηεζε είλαη

αθπξψζηκε θαη αθπξσζεί, αθπξψλεηαη ζηε ζπλέρεηα θαη ην ελέρπξν εμππαξρήο. Δπίζεο, αλ ε

αζθαιηδφκελε απαίηεζε απνζβεζζεί κεηά ηε ζχζηαζε ηνπ ελερχξνπ, απνζβήλεηαη θαη ην ελέρπξν·



θαη αλ κεηαβηβαζηεί ε απαίηεζε, ζπκκεηαβηβάδεηαη θαη ην ελέρπξν. ΙΙ iii] ζην πιαζκαηηθό ελέρπξν

δελ ππάγνληαη ηα ρξήκαηα, ηα αμηόγξαθα, ηα αληηθείκελα νηθνζθεπήο, θαζώο θαη ηα θηλεηά πνπ

είλαη δεθηηθά απηνηειώο ππνζήθεο (π.ρ. αεξνζθάθε, πινία) ή εθείλα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα

πξνζσπηθνύο ή νηθηαθνύο ζθνπνύο (=θαηαλαισηηθά αγαζα). Άξα, ην πιαζκαηηθφ ελέρπξν αθνξά

ηα είδε θηλεηνχ επαγγεικαηηθνχ εμνπιηζκνχ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ κεηαθηλνχκελσλ θαηά

ηνλ πξννξηζκφ ηνπο πξαγκάησλ (π.ρ. απηνθηλήησλ, γεσξγηθψλ κεραλεκάησλ) + εκπνξεχκαηα έηνηκα

πξνο πψιεζε ή σο πξψηε χιε ή σο εκηθαηεξγαζκέλα πξντφληα θαη γεληθψο ρξεζηκνπνηνχκελα

πξντφληα ζε φιεο ηηο θάζεηο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο.

β) ύζηαζε > Απαηηνχληαη i] θπξηόηεηα ηνπ ελερπξαζηή ≠ ΑΚ 1215. Ο δαλεηζηήο απνθηά ελέρπξν

ζην πξάγκα, αθφκε θη αλ ν ελερπξαζηήο δελ είλαη θχξηνο ηνχηνπ, εθηφο αλ ν δαλεηζηήο βξηζθφηαλ ζε

θαθή πίζηε -κε ηελ έλλνηα ηεο ΑΚ 1037- θαηά ην ρξφλν ζχλαςεο ηεο ελερπξηθήο ζπκθσλίαο. ΙΙ ii]

ζπκθσλία ελερπξαζηή θαη δαλεηζηή γηα ηε ζύζηαζε ηνπ ελερύξνπ. Η ζπκθσλία πξέπεη λα

πξνζδηνξίδεη ηελ αζθαιηδφκελε απαίηεζε θαηά ηξφπν ψζηε λα πξνθχπηεη ε ηαπηφηεηά ηεο, δει. λα

αλαγξάθεηαη θαη ην πνζφ κέρξη ηνπ νπνίνπ ζπκθσλείηαη ε αζθάιηζε κε ελέρπξν (ΑΚ 1211). Η

ζπκθσλία πξέπεη επηπιένλ λα πεξηγξάθεη θαη ην ελερπξαδφκελν πξάγκα θαηά ηξφπν πνπ λα επηηξέπεη

ηελ εμαηνκίθεπζή ηνπ + ηνλ ηφπν ηεο ελαπφζεζεο ησλ πξαγκάησλ, δει. ηελ πεξηνρή φπνπ ηα

ελερπξαδφκελα ζα ηεζνχλ ππφ ηελ θαηνρή θαη ηε θχιαμε απηνχ πνπ ζπληζηά ην ελέρπξν. Σέινο, ζηελ

πεξίπησζε ελερχξαζεο ηδαληθνχ κέξνπο πξάγκαηνο, ζα πξέπεη –αλ ν ελερπξαζηήο δελ έρεη ηελ

πιεηνςεθία ησλ κεξηδίσλ- λα παξέρεηαη έγγξαθε ζπλαίλεζε ησλ ζπγθπξίσλ, κε ηνπο νπνίνπο

επηηπγράλεηαη πιεηνςεθία, ζρεηηθά κε ηνλ ηφπν φπνπ ζα βξίζθεηαη ην πξάγκα. ΙΙ iii] έγγξαθνο ηύπνο.

Σν γλήζην ηεο ππνγξαθήο ησλ ζπκβαιινκέλσλ ζεσξείηαη απφ ηνλ ελερπξνθχιαθα. ΙΙ iv] δεκόζηα θαη

λνκόηππε θαηαρώξεζε. Απνηειεί ζπζηαηηθφ ηχπν θαη, αλ δελ πξαγκαηνπνηεζεί, ην πιαζκαηηθφ

ελέρπξν δελ έρεη ζπζηαζεί εγθχξσο νχηε κεηαμχ ησλ ζπκβαιινκέλσλ νχηε έλαληη ησλ ηξίησλ. Σν

ρξνληθφ ζεκείν ηεο θαηαρψξεζεο ιακβάλεηαη ππφςε γηα ηελ επέιεπζε ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ ελερχξνπ.

γ) Γηάξθεηα > Ωο ρξνληθφ φξην ηζρχνο ησλ θαηαρσξήζεσλ ησλ ζπκθσληψλ γηα πιαζκαηηθφ ελέρπξν

ζην δεκφζην βηβιίν ν λφκνο ζέηεη ηε δεθαεηία κε δπλαηφηεηα αλαλέσζήο ηνπο. Πξηλ απφ ηελ πάξνδν

απηνχ ηνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο, ν δαλεηζηήο κπνξεί λα αλαλεψζεη κνλνκεξψο ηελ θαηαρψξεζε,

δεηψληαο κε έγγξαθν πνπ ππνβάιιεηαη ζηνλ ελερπξνθχιαθα θαη θνηλνπνηείηαη ζηνλ ελερπξαζηή ηξεηο

ηνπιάρηζηνλ κήλεο πξηλ απφ ηε ζπκπιήξσζε ηεο δεθαεηίαο ηελ θαηαρψξεζε ηεο δήισζήο ηνπ γηα

παξάηαζε ηνπ ελερχξνπ. Η δήισζε απηή δελ ηζρχεη, αλ πξνζθνκηζηεί ζηνλ ελερπξνθχιαθα έγγξαθε

εμνθιεηηθή απφδεημε ηνπ δαλεηζηή ή ηειεζίδηθε δηθαζηηθή απφθαζε γηα ηελ απφζβεζε ή ηελ

αλππαξμία ηεο αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο έλα κήλα πξηλ ηε ζπκπιήξσζε ηεο δεθαεηίαο.

δ) Πξνηεξαηόηεηα > Η ζεηξά ησλ ηάμεσλ αλάκεζα ζε πεξηζζφηεξα ελέρπξα θαλνλίδεηαη απφ ηελ

αξρή ηεο ρξνληθήο πξνηεξαηφηεηαο -> θαζηεξψλεηαη, ινηπφλ, ε αξρή ηεο πξνηεξαηφηεηαο ηνπ

δηθαηψκαηνο θαηά ηελ ηάμε εγγξαθήο ηνπ ζην βηβιίν. Η κεηαμχ ησλ δαλεηζηψλ πξνηεξαηφηεηα

θαζνξίδεηαη θαηά ηε ρξνλνινγηθή ηάμε ηεο θαηαρψξεζήο ηνπο· κε βάζε ηε ρξνλνινγηθή ζεηξά ηεο

θαηαρψξεζεο επηιχεηαη θαη ε ζχγθξνπζε κεηαμχ ελερχξνπ θαη ππνζήθεο, ελψ ην λφκηκν ελέρπξν

έπεηαη. Με ζπκθσλία κεηαμχ δχν ή πεξηζζφηεξσλ δαλεηζηψλ, ππνθείκελε ζε δεκνζίεπζε, κπνξεί λα

κεηαβιεζεί ε κεηαμχ ηνπο πξνηεξαηφηεηα· νη ελερπξνχρνη δαλεηζηέο, πάλησο, πνπ δε ζπκπξάηηνπλ, δε

βιάπηνληαη απφ ηηο ζπκθσλίεο απηέο. Δίλαη έγθπξε θαη ε αληίζηξνθε ζπκθσλία κεηαμχ ελερπξαζηή

θαη ελερπξνχρνπ δαλεηζηή, κε ηελ νπνία απνθιείεηαη ην δηθαίσκα ζηνλ πξψην λα παξαρσξήζεη

ελέρπξν ζε άιινλ πάλσ ζην ίδην θηλεηφ (ΑΚ 1290).

ε) Ιδηαίηεξεο ππνρξεώζεηο ηνπ ελερπξαζηή > Οξίδεηαη σο δηθαίσκα ηνπ δαλεηζηή λα ζηέιλεη

ηαθηηθά δηθαζηηθφ επηκειεηή γηα λα ειέγρεη ηελ χπαξμε θαη ηελ θαηάζηαζε ησλ ππέγγπσλ

πξαγκάησλ. Ο λφκνο απαγνξεχεη ηελ εθπνίεζε ηνπ ππέγγπνπ αληηθεηκέλνπ ρσξίο ηε ζπλαίλεζε ηνπ

δαλεηζηή· εληνχηνηο, ε δηάζεζε πνπ ηπρφλ έγηλε παξά ηελ απαγφξεπζε είλαη έγθπξε (ΑΚ 177).

Απαγνξεχεηαη, επίζεο, ε κεηαθνξά ησλ ππέγγπσλ αληηθεηκέλσλ ζε άιινλ ηφπν απφ απηφλ πνπ

νξίζηεθε ζηε ζχκβαζε· έηζη, ν ελερπξαζηήο έρεη ππνρξέσζε λα εηδνπνηεί ηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή,



θαζψο θαη λα δεηεί ηε ζπγθαηάζεζή ηνπ γηα ηπρφλ κεηαβνιέο -> νη ηειεπηαίεο θαηαρσξνχληαη ζην

δεκφζην βηβιίν θαη ζηηο πεξηπηψζεηο άξλεζεο ηνπ δαλεηζηή λα δψζεη ηε ζπλαίλεζή ηνπ γηα θάπνηα

απφ απηέο, κεζνιαβεί ε δηθαζηηθή θξίζε. ε πεξίπησζε νπζηψδνπο παξάβαζεο ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ

ελερπξαζηή, ν δαλεηζηήο δηθαηνχηαη λα θαηαζηήζεη ην ρξένο ιεμηπξφζεζκν θαη απαηηεηφ κε δήισζή

ηνπ θαη λα απαηηήζεη παξάδνζε ζ’ απηφλ, ελψ ν ελερπξαζηήο ππνρξενχηαη ζε απφδνζε- βι. θαη ΑΚ

1237 επ. ε πεξίπησζε ππαίηηαο αδπλακίαο ηνπ ελερπξάζαληνο λα απνδψζεη ην πξάγκα, απηφο

ππνρξενχηαη ζε απνδεκίσζε ηνπ δαλεηζηή. Ο ελερπξνχρνο δαλεηζηήο κπνξεί λα πξνζηαηεπηεί

απέλαληη ζηνπο ηξίηνπο ηφζν σο νηνλεί λνκέαο θαηά ηηο δηαηάμεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο λνκήο

(απηνδχλακε θαη έλδηθε), φζν θαη σο εκπξάγκαηνο δηθαηνχρνο θαηά ηελ ΑΚ 1236 γηα ηελ πξνζηαζία

ηεο θπξηφηεηαο + έρεη ηηο γεληθέο αμηψζεηο απφ αδηθαηνιφγεην πινπηηζκφ θαη αδηθνπξαμία.

ζη) Δθαξκνζηέεο δηαηάμεηο > λ. 2844/2000. Σα θελά ηνπ θαιχπηνληαη απφ ηηο ΑΚ 1284, 1290, 1294-

1299, 1314-1316 εδ. α’, 1324, 1327-1329, 1331-1332, 1334-1335.

δ) Δλέρπξν κε θνηλή θαηνρή > Η παξάδνζε ηνπ ππέγγπνπ πξάγκαηνο ζπληειείηαη θαη φηαλ απηφ

είλαη ζε θνηλή θαηνρή ηνπ δαλεηζηή θαη ηνπ ελερπξαζηή, θαηά ηξφπν ψζηε ν θαζέλαο ηνπο λα κελ

κπνξεί λα επηιεθζεί ρσξίο ηε ζχκπξαμε ηνπ άιινπ. Γηέπεηαη απφ ηηο ΑΚ 1209-1243, εθφζνλ απηέο

ζπκβηβάδνληαη κε ηελ ηδηαίηεξε θχζε ηνπ.

§90. Σν ελέρπξν δηθαηώκαηνο (AK 1247): Μπνξεί λα ζπζηαζεί θαη’ αξρήλ πάλσ ζε

νπνηνδήπνηε δηθαίσκα, ελνρηθφ ή εκπξάγκαην, ζρεηηθφ ή απφιπην. Μεηαθέξεηαη ζηνλ ελερπξνχρν

δαλεηζηή κέξνο ηεο εμνπζίαο δηάζεζεο πνπ έρεη ν δηθαηνχρνο ζην βαξπλφκελν δηθαίσκα θαη πνπ

ζπλίζηαηαη ζηε δπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο απηνχ είηε κε εθπνίεζε (ΑΚ 1256, 1237)

είηε –αλ πξφθεηηαη γηα ελερχξαζε απαίηεζεο- κε είζπξαμε (ΑΚ 1253-1254).

α) Πξνϋπνζέζεηο > i] Τν βαξπλόκελν δηθαίσκα λα είλαη πεξηνπζηαθό, δει. λα έρεη νξηζκέλε

νηθνλνκηθή αμία ≠ ηα πξνζσπηθά νηθνγελεηαθά δηθαηψκαηα, ην δηθαίσκα ηεο πξνζσπηθφηεηαο. ΙΙ ii]

Τν βαξπλόκελν δηθαίσκα λα είλαη κεηαβηβάζηκν ≠ ε ακεηαβίβαζηε επηθαξπία, ε νίθεζε, ε

εκπξάγκαηε αμίσζε ηεο ΑΚ 1094 γηα απφδνζε ηνπ πξάγκαηνο.

β) ύζηαζε > Γίλεηαη κε ηνλ ίδην ηξφπν, φπσο θαη ε κεηαβίβαζή ηνπ. Αλ δελ πξνβιέπεηαη εηδηθφο

ηξφπνο, εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο γηα ηελ εθρψξεζε (ΑΚ 455, 470). Δπηπιένλ, απαηηείηαη ν ηχπνο

ηνπ ζπκβνιαηνγξαθηθνχ εγγξάθνπ ή ηνπ ηδησηηθνχ εγγξάθνπ κε βέβαηε ρξνλνινγία.

γ) Δθαξκνζηέεο δηαηάμεηο (ΑΚ 1256) > Ιζρχνπλ αλαιφγσο νη δηαηάμεηο γηα ηελ ελερχξαζε

πξάγκαηνο, θαηάιιεια πξνζαξκνζκέλεο, κε δχν βαζηθνχο πεξηνξηζκνχο- i] λα κελ πξνθχπηεη θάηη

δηαθνξεηηθφ απφ ηελ εηδηθή ξχζκηζε ησλ ΑΚ 1247-1255 ΙΙ ii] λα κελ απνθιείεηαη ε αλάινγε

εθαξκνγή απφ ηε θχζε ηνπ ελερχξνπ δηθαηψκαηνο. Έηζη, εθαξκφδνληαη νη ΑΚ 1216 §1, 1217-1219,

1231, 1239, 1243 + ΑΚ 1221-1224, 1227, 1232, 1234-1235. Η ξεπζηνπνίεζε ζα γίλεη θαη’ αλάινγε

εθαξκνγή ηεο ΑΚ 1237 ζε ζπλδ. κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ ΚπνιΓ γηα ηελ αλαγθαζηηθή εθηέιεζε.

Ι. Δλέρπξν απαίηεζεο εηδηθόηεξα (AK 1248 επ.): Γηεπθνιχλεηαη ε ηθαλνπνίεζε ηνπ ελερπξνχρνπ

δαλεηζηή απφ ηελ ελερπξαζκέλε απαίηεζε (ΑΚ 1254), αιιά ηίζεηαη σο πξφζζεηνο φξνο γηα ηε

ζχζηαζε ηνπ ελερχξνπ ε γλσζηνπνίεζε ηεο ελερχξαζεο ζηνλ νθεηιέηε ηεο ελερπξαδφκελεο

απαίηεζεο (ΑΚ 1248). Αλ δε ζπληξέρεη πεξίπησζε εθαξκνγήο ησλ εηδηθψλ απηψλ δηαηάμεσ, ηζρχνπλ

νη θαλφλεο πνπ δηέπνπλ ην ελέρπξν δηθαηψκαηνο (ΑΚ 1256 επ). Αληηθείκελν ηνπ ελερχξνπ απηνχ είλαη

νπνηαδήπνηε απηνηειήο, ρξεκαηηθή θαη κεηαβηβάζηκε απαίηεζε ≠ νη αθαηάζρεηεο (ΑΚ 464), θαζψο

θαη εθείλεο πνπ ζπλδένληαη ζηελά κε ην πξφζσπν ηνπ δαλεηζηή ηνπο. Η ελερχξαζε κειινληηθήο

απαίηεζεο πξνυπνζέηεη ηνλ επαξθή πξνζδηνξηζκφ ηεο ζηελ ελερπξηθή ζχκβαζε.

α) ύζηαζε > Υξεηάδεηαη i] ελερπξηθή ζύκβαζε πνπ ζα θαηαξηηζηεί κε ζπκβνιαηνγξαθηθό έγγξαθν

ή ηδησηηθό βέβαηεο ρξνλνινγίαο ΙΙ ii] γλσζηνπνίεζε ηεο ελερύξαζεο από ηνλ ελερπξαζηή ζηνλ

νθεηιέηε ηεο ελερπξαδόκελεο απαίηεζεο. Ο ελερπξαζηήο απνμελψλεηαη απφ ηελ εμνπζία λα



εηζπξάμεη ηελ απαίηεζε, ελψ ε γλσζηνπνίεζε δελ ππφθεηηαη ζε νξηζκέλν ηχπν. Η γλσζηνπνίεζε

απνηειεί φξν ή πξνυπφζεζε γηα ηελ έγθπξε ζχζηαζε ηνπ ελερχξνπ => αλ ν ελερπξαζηήο παξέζρε

πιεξεμνπζηφηεηα (θαηά ΑΚ 216) ζηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή λα γλσζηνπνηήζεη ηελ ελερχξαζε θαη

απηφο ακέιεζε, ζηε ζπλέρεηα ν ελερπξαζηήο ελερχξαζε ηελ ίδηα απαίηεζε ζε ηξίηνλ, ν νπνίνο

έζπεπζε λα γλσζηνπνηήζεη ηελ ελερχξαζε ππέξ απηνχ, ν πξψηνο δαλεηζηήο κε ηε γλσζηνπνίεζε ζηνλ

νθεηιέηε ζα απνθηήζεη ελέρπξν επφκελεο ηάμεο.

β) Ννκηθή ζέζε > i] Ο ελερπξαζηήο δελ κεηαβηβάδεη ηελ απαίηεζε, απιώο ηελ επηβαξύλεη.

Δπνκέλσο, δηθαηνχηαη λα δηαζέζεη ειεχζεξα ηελ ελερπξαζκέλε απαίηεζε, αιιά κε ηνλ πεξηνξηζκφ φηη

ε δηάζεζε δε κπνξεί λα παξαβιάςεη ηα δηθαηψκαηα ηνπ ελερπξνχρνπ δαλεηζηή. Έηζη, ν ελερπξαζηήο

κπνξεί λα εθρσξήζεη ελ φισ ή ελ κέξεη ηελ απαίηεζή ηνπ, βεβαξεκέλε βέβαηα κε ην ελέρπξν, ή λα

ηελ ελερπξάζεη θαη πάιη (ΑΚ 1250). Αληίζεηα, δε κπνξεί, φζν δηαξθεί ην ελέρπξν, λα θαηαξγήζεη ηελ

απαίηεζε- π.ρ. κε άθεζε ρξένπο, ζπκςεθηζκφ ή ζπκβηβαζκφ. Οη (εγρεηξφγξαθνη) δαλεηζηέο ηνπ

ελερπξαζηή κπνξνχλ λα θαηάζρνπλ ηελ ελερπξαζκέλε απαίηεζε εηο ρείξαο ηνπ ηξίηνπ νθεηιέηε ηεο,

αιιά ζα ηθαλνπνηεζνχλ απφ απηή κεηά ηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή. // ii] Ο ελερπξνύρνο δαλεηζηήο,

όηαλ ιήμεη ην αζθαιηδόκελν ρξένο, δηθαηνύηαη λα ηθαλνπνηεζεί πξνλνκηαθά από ηελ αμία ηεο

ελερπξαζκέλεο απαίηεζεο (ΑΚ 1254). Αλ πξηλ απφ ηε ιήμε ηνπ αζθαιηδφκελνπ ρξένπο, γίλεη

απαηηεηή ε ελερπξαζκέλε απαίηεζε, δηθαηνχηαη λα ηελ εηζπξάμεη –κφλνο ή απφ θνηλνχ κε ηνλ

ελερπξαζηή θαηά ηηο ΑΚ 1252-1253. Δμνπζία δηάζεζεο ηεο απαίηεζεο δελ έρεη, εθηφο αλ ελεξγεί κε

ηε ζπλαίλεζε ηνπ ελερπξαζηή (ΑΚ 239 §1). Σν ελέρπξν απαίηεζεο εθηείλεηαη θαη ζηνπο ηφθνπο ηεο.

// iii] Ο νθεηιέηεο ηεο ελερπξαζκέλεο απαίηεζεο έρεη θαηά ηνπ ελερπξνύρνπ δαλεηζηή ηηο

ελζηάζεηο πνπ έρεη ν νθεηιέηεο ηεο εθρσξεζείζαο απαίηεζεο θαηά ηνπ εθδνρέα (ΑΚ 463, 1219). Η

ζέζε ηνπ είλαη αλάινγε κε εθείλε ηνπ ηξίηνπ νθεηιέηε απέλαληη ζηνλ εθρσξεηή θαη ζηνλ εθδνρέα

ζηελ πεξίπησζε ηεο εθρψξεζεο απαίηεζεο.

γ) Σν δηθαίσκα ηνπ ελερπξνύρνπ δαλεηζηή γηα είζπξαμε ηεο ελερπξαζκέλεο απαίηεζεο > i] Πξηλ

από ηε ιήμε ηνπ αζθαιηζκέλνπ ρξένπο. Αλ ε ελερπξαζκέλε απαίηεζε, ε νπνία έιεμε θαη έγηλε

απαηηεηή, δελ είλαη ρξεκαηηθή, δηθαηνχηαη ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο λα ηελ εηζπξάμεη κφλνο ηνπ (ΑΚ

1252 εδ. α’), νπφηε απνθηά ελέρπξν θαη νηνλεί λνκή πάλσ ζην εηζπξαρζέλ πξάγκα. Αλ, φκσο, ε

απαίηεζε είλαη ρξεκαηηθή, δηθαηνχληαη θαη ππνρξενχληαη λα ηελ εηζπξάμνπλ απφ θνηλνχ ν

ελερπξνχρνο δαλεηζηήο θαη ν ελερπξαζηήο (ΑΚ 1253). Αληί γηα είζπξαμε ή κεηά απφ ηελ είζπξαμε

δηθαηνχηαη θαζέλαο απφ απηνχο λα δεηήζεη ηελ αζθαιή θαη έληνθε ηνπνζέηεζε ησλ ρξεκάησλ· ην

είδνο ηεο ηνπνζέηεζεο νξίδεη ν ελερπξαζηήο. // ii] Μεηά ηε ιήμε ηνπ αζθαιηζκέλνπ ρξένπο. Αλ ε

ελερπξαζκέλε απαίηεζε δελ είλαη ρξεκαηηθή, ηελ εηζπξάηηεη κφλνο ηνπ ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο θαη

επέξρνληαη νη ζπλέπεηεο ηεο ελερχξαζεο πξάγκαηνο πνπ αλήθεη θαηά θπξηφηεηα ζηνλ ελερπξαζηή

(ΑΚ 1254). Αλ είλαη ρξεκαηηθή, δηθαηνχηαη είηε λα ηελ εηζπξάμεη θαηά ην πνζφ πνπ απαηηείηαη γηα

ηελ ηθαλνπνίεζή ηνπ, είηε λα δεηήζεη λα ηνπ εθρσξεζεί θαηά ην πνζφλ απηφ αληί θαηαβνιήο.

ΙΙ. Δλερύξαζε επηρεηξεκαηηθώλ απαηηήζεσλ (λ. 2844/2000): Απνηειεί πεξίπησζε ελερχξνπ ζε

δηθαίσκα· εληνχηνηο, ξπζκίδεηαη κε εηδηθέο δηαηάμεηο πνπ εηζάγνπλ θπξίσο ην ζεζκφ ηεο πξναηξεηηθήο

εγγξαθήο ησλ απαηηήζεσλ ζε δεκφζηα βηβιία. Με ηε δεκνζίεπζε νινθιεξψλεηαη ε ελερχξαζε, αιιά

ηα απνηειέζκαηα ηεο πξψηεο θαη σο πξνο ηνλ νθεηιέηε επέξρνληαη απφ ηελ εηδνπνίεζε απηνχ γηα

δεκνζίεπζε εθ κέξνπο ηνπ ελερπξνχρνπ δαλεηζηή. Απφ ηε ξχζκηζε εμαηξνχληαη νη απαηηήζεηο ησλ

θαηαλαισηψλ· αληηθείκελν, φκσο, ηεο ελερχξαζεο κπνξεί λα είλαη θαη κειινληηθέο απαηηήζεηο (=είηε

εθείλεο γηα ηηο νπνίεο ππάξρεη κελ θαηά ην ρξφλν ζχλαςεο ηεο ελερχξαζεο ν λνκηθφο ιφγνο

παξαγσγήο ηνπο αιιά δε γελλήζεθε αθφκε ε ζπγθεθξηκέλε απαίηεζε, είηε εθείλεο γηα ηηο νπνίεο θαηά

ην ρξφλν ζχλαςεο ηεο ελερχξαζεο δελ ππάξρεη θαλ ν λνκηθφο ιφγνο παξαγσγήο ηνπο + νη απαηηήζεηο

ππφ αίξεζε), εθφζνλ πξνζδηνξίδνληαη ή κπνξνχλ λα πξνζδηνξηζηνχλ.

α) Πξνηεξαηόηεηα > Έσο κελ ηε δεκνζίεπζε ε ελέξγεηα ηεο ελερχξαζεο ξπζκίδεηαη κε ηηο ΑΚ 1248-

1250, ελψ απφ ηελ πξψηε δεκνζίεπζε ε πξνηεξαηφηεηα κεηαμχ πνιιψλ ελερπξνχρσλ δαλεηζηψλ



θαζνξίδεηαη κε βάζε ην ρξφλν ηεο δεκνζίεπζεο. Οη ζπκθσλίεο ησλ δαλεηζηψλ γηα αιιαγή ηεο κεηαμχ

ηνπο ζεηξάο πξνηεξαηφηεηαο είλαη δπλαηέο, φπσο επίζεο θαη ε ζπκθσλία κεηαμχ δαλεηζηή θαη

αζθαιεηνδφηε γηα επηθχιαμε πξνηεξαηφηεηαο ππέξ άιινπ δαλεηζηή γηα νξηζκέλν πνζφ θαη’ αλάινγε

εθαξκνγή ησλ πξνβιεπφκελσλ γηα ην πιαζκαηηθφ ελέρπξν.

ΙΙΙ. Δλέρπξν ζε αμηόγξαθα (ΑΚ 1209 επ., 1244-1245, 1247 επ., 1251, 1255): α) Ελέρπξν ζε

αλώλπκνπο ηίηινπο (ΑΚ 1244 εδ. α’) > Αλ ην ελζσκαησκέλν ζηνλ ηίηιν δηθαίσκα απνηειεί

ρξεκαηηθή απαίηεζε πνπ έγηλε ιεμηπξφζεζκε, ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο δηθαηνχηαη λα ηελ εηζπξάμεη

κφλνο ηνπ. Αλ ηελ εηζπξάμεη πξηλ απφ ηε ιήμε ηνπ αζθαιηζκέλνπ ρξένπο, ππνρξενχηαη ζε αζθαιή

θαη έληνθε ηνπνζέηεζε ηνπ εηζπξαρζέληνο πνζνχ ≠ αλ ηελ εηζπξάμεη κεηά, δηθαηνχηαη λα θξαηήζεη ην

αλαγθαίν γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηεο απαίηεζήο ηνπ πνζφ θαη ππνρξενχηαη λα απνδψζεη ην ηπρφλ

ππφινηπν ζηνλ ελερπξηθφ νθεηιέηε. Αλ ην ελζσκαησκέλν ζηνλ ηίηιν δηθαίσκα απνηειεί κε

ρξεκαηηθή απαίηεζε πνπ έγηλε ιεμηπξφζεζκε, ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο δηθαηνχηαη λα ηελ εηζπξάμεη

κφλνο ηνπ. Αλ ηελ εηζπξάμεη πξηλ απφ ηε ιήμε ηνπ αζθαιηζκέλνπ ρξένπο, ην ελέρπξν ζην αμηφγξαθν

κεηαηξέπεηαη ζε ελέρπξν πάλσ ζην ‘εηζπξαρζέλ’ πξάγκα ≠ αλ ηελ εηζπξάμεη κεηά, δηθαηνχηαη λα

εθπνηήζεη θαηά ηηο ΑΚ 1237 επ. ακέζσο ην ‘εηζπξαρζέλ’ πξάγκα, πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζεί απφ

ηελ αμία ηνπ.

β) Ελέρπξν ζε νλνκαζηηθνύο ηίηινπο > Ωο θνξέαο ηνπ ελζσκαησκέλνπ δηθαηψκαηνο αλαγλσξίδεηαη

απνθιεηζηηθά ην πξφζσπν πνπ θαηνλνκάδεηαη ζηνλ ηίηιν. Δθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο γηα ην ελέρπξν

δηθαηψκαηνο θαη γηα ην ελέρπξν πξάγκαηνο, θαηάιιεια πξνζαξκνζκέλεο. Έηζη, γηα ηε ζχζηαζή ηνπ

απαηηείηαη ελερπξηθή ζχκβαζε (ΑΚ 1247), έγγξαθν ζπκβνιαηνγξαθηθφ ή ηδησηηθφ κε βέβαηε

ρξνλνινγία θαη παξάδνζε ηνπ αμηνγξάθνπ ζηνλ ελερπξνχρν δαλεηζηή ή ζε ηξίηνλ. Αλαγγειία ζηνλ

νθεηιέηε (θαηά ΑΚ 1248) δελ είλαη αλαγθαία.

γ) Ελέρπξν ζε ηίηινπο εηο δηαηαγήλ > Γηέπεηαη απφ ηηο ΑΚ 1251, 1255 θαη ζπκπιεξσκαηηθά απφ ηηο

δηαηάμεηο γηα ην ελέρπξν δηθαηψκαηνο θαη ην ελέρπξν πξάγκαηνο. Ωο πξνο ηε ζχζηαζή ηνπ, πξνθχπηεη

φηη νη ηίηινη εηο δηαηαγήλ κπνξνχλ λα ελερπξαζηνχλ είηε θαηά ηελ ΑΚ 1251 κε νπηζζνγξάθεζή ηνπο

ζε δηαηαγή ηνπ ελερπξνχρνπ δαλεηζηή θαη παξάδνζή ηνπο ζ’ απηφλ, είηε θαηά ηηο ΑΚ 1247-1248 (γηα

ηελ ελερχξαζε απαίηεζεο). Η ΑΚ 1255 νξίδεη φηη ν ελερπξνχρνο δαλεηζηήο δηθαηνχηαη λα εηζπξάμεη

κφλνο ηελ απαίηεζε πνπ ελζσκαηψλεηαη ζηνλ ηίηιν θαη πξηλ ηε ιήμε ηνπ αζθαιηδφκελνπ ρξένπο. Αλ,

φκσο, ηελ εηζπξάμεη πξηλ ιήμεη ην αζθαιηδφκελν ρξένο, ππνρξενχηαη λα ηνπνζεηήζεη αζθαιψο θαη

εληφθσο ην εηζπξαρζέλ πνζφ, κε ηελ επηθχιαμε ηνπ δηθαηψκαηνο ελερχξνπ.

δ) Ελέρπξν ζε βηβιηάξην θαηαζέζεσλ > Πξφθεηηαη γηα εηδηθή πεξίπησζε ελερχξαζεο απαίηεζεο. Ο

ελερπξνχρνο δαλεηζηήο απαίηεζεο απφ ηξαπεδηθή θαηάζεζε δελ ππεηζέξρεηαη πιήξσο ζηα

δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ νθεηιέηε-θαηαζέηε, αιιά απνθηά κφλν ηελ αμίσζε ηεο

είζπξαμεο ηνπ πνζνχ ηεο θαηάζεζεο. Η αλάιεςε ηνπ πνζνχ πξέπεη λα γίλεη εθάπαμ θαη φρη ζε δφζεηο.

ε) Ελέρπξν θαηά ηνλ λ. 3301/2004 > Με ηε ζπκθσλία παξνρήο εκπξάγκαηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο

αζθάιεηαο κπνξεί λα ζπζηήλεηαη ελέρπξν ζε κεηξεηά ή ζε ρξεκαηνπηζησηηθά κέζα (π.ρ. κεηνρέο,

νκνινγίεο) σο εμαζθάιηζε ζηνλ αζθαιεηνιήπηε ή ππέξ απηνχ, ελψ ε θπξηφηεηα ηνπ ππνθείκελνπ

πεξηνπζηαθνχ ζηνηρείνπ παξακέλεη ζηνλ θαηά ηε ζχζηαζε ηνπ δηθαηψκαηνο αζθάιεηαο

αζθαιεηνδφηε. Γελ απαηηείηαη ηχπνο, φκσο, ε παξνρή εκπξάγκαηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο

πξέπεη λα πηζηνπνηείηαη εγγξάθσο ή κε λνκηθά ηζνδχλακν ηξφπν. Ο αζθαιεηνιήπηεο δηθαηνχηαη λα

θάλεη ρξήζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αζθάιεηαο πνπ ηνπ έρεη παξαζρεζεί· ζηελ πεξίπησζε, φκσο,

απηή νθείιεη λα αληηθαηαζηήζεη ηελ παξερφκελε αζθάιεηα κε άιιε ηζνδχλακε ή –εθφζνλ

ζπκθσλήζεθε- λα ζπκςεθίζεη ηελ αμία ηεο ηζνδχλακεο αζθάιεηαο ή λα ηελ ρξεζηκνπνηήζεη γηα ηελ

απαιιαγή απφ ηηο ζρεηηθέο ρξεκαηννηθνλνκηθέο ππνρξεψζεηο. Γηα ηε ξεπζηνπνίεζε ηνπ παξερφκελνπ

ελερχξνπ δελ απαηηείηαη πξνεγνχκελε θνηλνπνίεζε, νχηε έγθξηζε απφ ην δηθαζηήξην ή δηεμαγσγή

δεκφζηνπ πιεηζηεξηαζκνχ.



ΜΔΡΟ ΔΚΣΟ

Η ΓΗΜΟΙΟΣΗΣΑ ΣΩΝ ΔΜΠΡΑΓΜΑΣΩΝ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΩΝ ΣΑ

ΑΚΙΝΗΣΑ

§91. Σα δηάθνξα ζπζηήκαηα δεκνζηόηεηαο: Η πξνζηαζία ησλ ζπλαιιαγψλ πεξί ηα αθίλεηα

θαη ε αλάγθε ζεβαζκνχ απφ θάζε ηξίηνλ ησλ δηθαησκάησλ πάλσ ζ’ απηά απαηηνχλ ηε δεκηνπξγία

βέβαησλ θαη εχθνια εμαθξηβψζηκσλ εκπξάγκαησλ ζρέζεσλ. Σν ζθνπφ απηφ εμππεξεηεί ε

δεκνζηφηεηα- i] ηππηθή, δει. ε δπλαηφηεηα πνπ πξέπεη λα έρεη θάζε ελδηαθεξφκελνο ηξίηνο λα

πιεξνθνξεζεί γηα ηηο εκπξάγκαηεο ζρέζεηο ζηα αθίλεηα + ii] νπζηαζηηθή, δει. ε πξνζηαζία ηεο

εκπηζηνζχλεο πνπ ζρεκάηηζε ν ηξίηνο απφ απηή ηελ πιεξνθφξεζε.

α) Σν ηζρύνλ ζύζηεκα ησλ βηβιίσλ κεηαγξαθώλ > Σεξνχληαη επξεηήξηα ησλ πξνζψπσλ πνπ έρνπλ

επηρεηξήζεη εκπξάγκαηεο δηθαηνπξαμίεο ζε αθίλεηα. Έηζη, ν ελδηαθεξφκελνο κπνξεί λα πιεξνθνξεζεί

φιε ηε ζεηξά ησλ εκπξάγκαησλ κεηαβνιψλ ζε νξηζκέλν αθίλεην, αιιά κφλν ζην βαζκφ πνπ ε ζεηξά

απηή ζπλδέεηαη κε ην πξφζσπν, απφ ην νπνίν μεθίλεζε ε έξεπλα. Αληίζεηα, δε κπνξεί λα βξεη φιεο ηηο

εκπξάγκαηεο κεηαβνιέο ζρεηηθά κε ην αθίλεην. Σα πξνζαγφκελα γηα κεηαγξαθή έγγξαθα

θπιάζζνληαη θαη βηβιηνδεηνχληαη, απαξηίδνληαο έηζη ηα βηβιία ησλ κεηαγξαθψλ. Πξνεγνπκέλσο, ν

θχιαθαο κεηαγξαθψλ ζπληάζζεη πάλσ ζ’ απηά πξάμε, κε ηελ νπνία πηζηνπνηεί ηε κεηαγξαθή θαη ηε

ρξνλνινγία ηεο, θαη ε νπνία απνηειεί ηελ πξάμε κεηαγξαθήο. Σεξνχληαη θαη έλα γεληθφ αιθαβεηηθφ

επξεηήξην + έλα εηδηθφ επξεηήξην ησλ κεξίδσλ => ρσξίο θαηαρψξεζε θαη ζ’ απηά δελ ππάξρεη

νινθιεξσκέλε κεηαγξαθή θαη δελ παξάγνληαη ηα απνηειέζκαηά ηεο. Οη θχιαθεο κεηαγξαθψλ

ηεξνχλ ππνρξεσηηθά θαη ην γεληθφ βηβιίν εθζέζεσλ. Ακέζσο κφιηο πξνζθνκίδεηαη έλα έγγξαθν γηα

νπνηαδήπνηε θαηαρψξεζε, ζπληάζζεηαη έθζεζε γηα ηελ θαηάζεζή ηνπ· αλ ν κεηαγξαθνθχιαθαο δελ

πξνιάβεη λα ηηο θαηαρσξήζεη ηελ ίδηα κέξα ζηα νηθεία βηβιία, ε ζρεηηθή θαηαρψξεζε ινγίδεηαη φηη

έγηλε απφ ηελ θαηαρψξεζε ζην βηβιίν εθζέζεσλ (ΑΚ 1205).

β) Σν ζύζηεκα ησλ θηεκαηνινγηθώλ βηβιίσλ (θηεκαηνιόγην) > Κάζε αθίλεην έρεη ηε κεξίδα ηνπ.

Ο ελδηαθεξφκελνο γηα νξηζκέλν αθίλεην εξεπλά ζην θχιιν ηνπ δεκφζηνπ βηβιίνπ πνπ αθνξά ην

ζπγθεθξηκέλν αθίλεην· ζην θχιιν απηφ θαηαρσξνχληαη φιεο νη εκπξάγκαηεο κεηαβνιέο ζρεηηθά κε

ην αθίλεην, νπνηνηδήπνηε θη αλ είλαη νη δηθαηνχρνη. Σπρφλ πξάμεηο γηα ην αθίλεην, πνπ δελ έρνπλ

θαηαρσξεζεί ζην θχιιν απηφ ηνπ θηεκαηηθνχ βηβιίνπ, δελ έρνπλ εκπξάγκαηε ηζρχ. Γηα ηνπο ηξίηνπο

ηζρχνπλ κφλν νη θαηαρσξεκέλεο. Δπηπιένλ, ν λφκνο δεκηνπξγεί καρεηφ ηεθκήξην νξζφηεηαο ησλ

εγγξαθψλ ζην θηεκαηηθφ βηβιίν -> αιιά θη αλ απνδεηρζεί κηα εγγξαθή σο αλαθξηβήο, απηφο πνπ

ζπλαιιάρζεθε θαιφπηζηα ζηεξηδφκελνο ζε απηή, δηαηεξεί ην δηθαίσκα πνπ απέθηεζε.

§92. Η κεηαγξαθή: Δίλαη ε εγγξαθή ζε δεκφζηα (=πξνζηηά ζην θνηλφ- ΑΚ 1200) βηβιία ησλ

πξάμεσλ, πνπ επηθέξνπλ κεηαβνιή ησλ εκπξάγκαησλ ζρέζεσλ αλαθνξηθά κε ηα αθίλεηα. Η

κεηαγξαθή δελ κεηαβηβάδεη κφλε ηεο ηελ θπξηφηεηα νχηε δεκηνπξγεί άιιν δηθαίσκα· είλαη

πξνυπφζεζε ηεο κεηαβίβαζεο ηεο θπξηφηεηαο, εθφζνλ ν κεηαβηβάδσλ είλαη θχξηνο θαη ε

κεηαγξαθφκελε ζχκβαζε έρεη θαηαξηηζηεί εγθχξσο. Καηά ηελ ΑΚ 1192, αλ ε κεηαγξαθή γίλεη ζε

ηνπηθά αλαξκφδην γξαθείν κεηαγξαθψλ, είλαη αλίζρπξε θαη δελ παξάγεη απνηειέζκαηα· θαη’ αξρήλ,

πάλησο, δελ ηάζζεηαη πξνζεζκία γηα ηε δηελέξγεηά ηεο.

Ι. Πνηεο πξάμεηο κεηαγξάθνληαη: ηα βηβιία κεηαγξαθψλ θαηαρσξνχληαη νη πξάμεηο, κε ηηο νπνίεο

επέξρνληαη κεηαβνιέο (ζχζηαζε, κεηαβίβαζε, αιινίσζε, θαηάξγεζε) σο πξνο ηελ θπξηφηεηα θαη ηηο

δνπιείεο. Δηδηθφηεξα, θαηά ηηο ΑΚ 1192-1193, νη πξάμεηο πνπ κεηαγξάθνληαη είλαη

Οη εκπξάγκαηεο δηθαηνπξαμίεο πνπ αθνξνύλ αθίλεηα > πξφθεηηαη γηα ηηο ελ δσή

δηθαηνπξαμίεο, ζηηο νπνίεο πεξηιακβάλνληαη θαη νη αηηία ζαλάηνπ δσξεέο. Η θηήζε, αιινίσζε,

κεηαβίβαζε, θαηάξγεζε δηθαηψκαηνο ζε αθίλεην αηηία ζαλάηνπ ξπζκίδεηαη απφ ηελ ΑΚ 1193. Αλ ε



ζπκθσλία γηα ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο αθηλήηνπ γίλεηαη κε δχν πξάμεηο, θαζεκηά απφ ηηο νπνίεο

πεξηιακβάλεη ηε δήισζε βνπιήζεσο θαζελφο απφ ηνπο ζπκβαιιφκελνπο, πξέπεη λα ππνβιεζνχλ ζε

κεηαγξαθή θαη νη δχν- π.ρ. ζην ζχκθσλν πξναηξέζεσο. ε κεηαγξαθή ππνβάιιεηαη φρη κφλν ε θχξηα

ή αξρηθή εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία, αιιά θαη εθείλεο πνπ ηελ ηξνπνπνηνχλ ή ηε ζπκπιεξψλνπλ- π.ρ.

πιεξεμνπζηφηεηα. Αλ ζην ίδην ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν πεξηιακβάλνληαη δχν εκπξάγκαηεο

δηθαηνπξαμίεο (π.ρ. κεηαβίβαζε θπξηφηεηαο θαη παξαθξάηεζε δνπιείαο ππέξ ηνπ κεηαβηβάδνληνο)

πξέπεη λα κεηαγξαθνχλ ρσξηζηά θαη νη δχν δηθαηνπξαμίεο, δει. κηα θνξά ζην φλνκα απηνχ πνπ

απνθηά ηελ θπξηφηεηα θαη κία θνξά ζην φλνκα εθείλνπ πνπ απνθηά ηε δνπιεία. Αλ κεηαγξαθεί ε

κεηαβηβαζηηθή ζχκβαζε πνπ ζπλνκνινγήζεθε ππφ αλαβιεηηθή αίξεζε, κε ηελ πιήξσζε ηεο

ηειεπηαίαο αλαηξέπνληαη νη ηπρφλ ελδηάκεζεο εθπνηήζεηο ζε ηξίηνπο (ΑΚ 206 εδ. α’). Η αλάθιεζε

δσξεάο δελ ππνβάιιεηαη ζε κεηαγξαθή, ελψ ε παξαίηεζε απφ ην δηθαίσκα αθχξσζεο αθπξψζηκεο

κεηαγξαπηέαο δηθαηνπξαμίαο (ΑΚ 156), θαζψο θαη ε επηθχξσζε άθπξεο κεηαγξαπηέαο δηθαηνπξαμίαο

(ΑΚ 183) πξέπεη λα κεηαγξαθνχλ.

Επηδηθάζεηο, πξνζθπξώζεηο πνπ γίλνληαη από ηελ Αξρή, θαζώο θαη νη θαηαθπξώζεηο

θπξηόηεηαο ή εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο πάλσ ζε αθίλεην.

Η ηειεζίδηθε δηθαζηηθή απόθαζε πνπ δηαηάδεη ηελ απηνύζηα δηαλνκή.

Οη ηειεζίδηθεο δηθαζηηθέο απνθάζεηο πνπ πεξηέρνπλ θαηαδίθε ζε δήισζε βνπιήζεσο γηα

εκπξάγκαηε δηθαηνπξαμία πάλσ ζε αθίλεην.

Οη ηειεζίδηθεο δηθαζηηθέο απνθάζεηο κε ηηο νπνίεο αλαγλσξίδεηαη θπξηόηεηα ή άιιν

εκπξάγκαην δηθαίσκα ζε αθίλεην, πνπ έρνπλ θηεζεί κε έθηαθηε ρξεζηθηεζία. Η παξάιεηςε ηεο

κεηαγξαθήο, φκσο, ζηελ πεξίπησζε απηή, δελ επηθέξεη ηηο ζπλέπεηεο ηεο ΑΚ 1198.

Η απνδνρή θιεξνλνκίαο, εθφζνλ κε απηή πεξηέξρεηαη ζηνλ θιεξνλφκν αθίλεην ηεο

θιεξνλνκίαο ή εκπξάγκαην δηθαίσκα πάλσ ζ’ απηφ ή εκπξάγκαην δηθαίσκα πάλσ ζε μέλν αθίλεην ή

εθφζνλ θαηαξγείηαη ηέηνην δηθαίσκα (ΑΚ 1193 εδ. α’). Η κεηαγξαθή επηηξέπεηαη λα γίλεη κφλν αλ

βεβαησζεί ν ζάλαηνο ηνπ θιεξνλνκνχκελνπ (π.ρ. κε πξνζαγσγή αληηγξάθνπ ιεμηαξρηθήο πξάμεο).

Δπίζεο, ε κεηαγξαπηέα απνδνρή θιεξνλνκίαο πξέπεη λα πξνθχπηεη απφ δεκφζην έγγξαθν (ΑΚ 1195

εδ. α’). Αλ ν θιεξνλφκνο απνδέρηεθε ηελ θιεξνλνκία ζησπεξψο, αθήλνληαο λα παξέιζεη ε

ηεηξάκελε πξνζεζκία ηεο ΑΚ 1847, νη ηπρφλ δαλεηζηέο ηνπ κπνξνχλ λα δεηήζνπλ κεηαγξαθή ηνπ

πηζηνπνηεηηθνχ ηνπ γξακκαηέα πξσηνδηθψλ φηη ν θιεξνλφκνο δελ απνπνηήζεθε ηελ θιεξνλνκία.

Πξάμεηο πνπ πξνβιέπνληαη από εηδηθνύο λόκνπο.

ΙΙ. Μεηαγξαθή θαη ζύζηαζε λνκηθνύ πξνζώπνπ: α) Πξνζσπηθέο εηαηξίεο > Σν λνκηθφ πξφζσπν

ηεο εηαηξίαο απνθηά ηελ θπξηφηεηα αθηλήηνπ, αλ ε κεηαγξαθή ηνπ ζπκβνιαίνπ έγηλε ζην

κεζνδηάζηεκα κεηαμχ ηεο ππνγξαθήο ηνπ θαηαζηαηηθνχ θαη ηεο δεκνζίεπζεο (κέζα ζηε 15ήκεξε

πξνζεζκία). // β) Κεθαιαηνπρηθέο εηαηξίεο > Η αλψλπκε εηαηξία απνθηά ηελ θπξηφηεηα ηνπ αθηλήηνπ

πνπ ηεο κεηαβηβάζηεθε κεηά ηελ ππνγξαθή ηνπ θαηαζηαηηθνχ αιιά πξηλ απφ ηελ ηήξεζε ησλ

απαηηνχκελσλ δηαηππψζεσλ δεκνζηφηεηαο, κε πξνζθπγή ζηηο δηαηάμεηο είηε γηα ζχκβαζε ππέξ

ηξίηνπ, είηε γηα δηθαηνπξαμία ππφ αίξεζε, είηε γηα ζχλαςε ζχκβαζεο απφ αληηπξφζσπν ρσξίο

πιεξεμνπζηφηεηα.

ΙΙΙ.Πώο γίλεηαη ε κεηαγξαθή (ΑΚ 1194): Κάζε πξάμε, πνπ αθνξά ην πξφζσπν ζην νπνίν αλήθεη ε

κεξίδα, θαηαρσξείηαη ζηε κεξίδα κε αχμνληα αξηζκφ θαηά ηε ζεηξά ηεο κεηαγξαθήο· έηζη, γίλεηαη

παξαπνκπή ζηα βηβιία κεηαγξαθψλ θαη ζην έγγξαθν πνπ έρεη κεηαγξαθεί. Ο ελδηαθεξφκελνο μεθηλά

απφ ην φλνκα ηνπ πσιεηή ζην γεληθφ αιθαβεηηθφ επξεηήξην, φπνπ θαίλνληαη θαη ηα ηπρφλ βάξε ηνπ

αθηλήηνπ· απφ εθεί παξαπέκπεηαη ζην επξεηήξην κεξίδσλ θαη ζηε ζπλέρεηα ζηα βηβιία κεηαγξαθψλ.

Καηά ηελ ΑΚ 1194 §2, ηε κεηαγξαθή κπνξεί λα δεηήζεη κε αίηεζε νπνηνζδήπνηε δηθαηνινγεί έλλνκν

ζπκθέξνλ ≠ απηεπάγγειηα. Η κεηαγξαθή είλαη άθπξε, αλ δελ πξνθχπηεη απφ ηελ πξάμε πνπ

κεηαγξάθεηαη ε ηαπηφηεηα ηνπ αθηλήηνπ (ΑΚ 1196). Απαξαίηεηα ζηνηρεία γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο



ηαπηφηεηαο ηνπ αθηλήηνπ είλαη ε ηδηφηεηα, ε ηνπνζεζία, ε έθηαζε, ηα φξηα θιπ· σζηφζν, αλ δελ

ππάξρεη ηέηνηα εηδηθή πεξηγξαθή, αιιά ε ηαπηφηεηα ηνπ αθηλήηνπ πξνθχπηεη ρσξίο ακθηβνιία, ε

κεηαγξαθή είλαη έγθπξε. Αλ απηφο πνπ αγφξαζε θαη κεηέγξαςε κε αηειή πεξηγξαθή κεηαβηβάζεη

πεξαηηέξσ ην αθίλεην πξνζδηνξίδνληαο επαθξηβψο ηελ ηαπηφηεηά ηνπ, ηφηε ε λέα κεηαβίβαζε κε ηε

λφκηκε κεηαγξαθή είλαη έγθπξε. Σέινο, ε θαηά ηελ ΑΚ 1196 αθπξφηεηα ηεο κεηαγξαθήο είλαη

ζρεηηθή, κε ηελ έλλνηα φηη απηνί πνπ ζπκβιήζεθαλ, θαζψο θαη νη θαζνιηθνί δηάδνρνί ηνπο,

ππνρξενχληαη λα παξαδψζνπλ ην πξάγκα θαη λα κεηαβηβάζνπλ ην δηθαίσκα, εθφζνλ ε

κεηαγξαθφκελε πξάμε θαζ’ απηή (δει. ε πψιεζε, ε δσξεά θιπ) είλαη έγθπξε.

IV. Απνηειέζκαηα ηεο κεηαγξαθήο: α) Καηά ηελ ΑΚ 1198, ρσξίο κεηαγξαθή ζηηο πεξηπηώζεηο

ησλ ΑΚ 1192 αξ. 1-4 θαη 1193 δελ επέξρεηαη ε κεηαβίβαζε ηεο θπξηόηεηαο ηνπ αθηλήηνπ ή ε

ζύζηαζε, κεηάζεζε, θαηάξγεζε εκπξάγκαηνπ δηθαηώκαηνο πάλσ ζην αθίλεην· σζηφζν ε

κεηαγξαθή επηθέξεη ηελ εκπξάγκαηε κεηαβνιή, εθφζνλ ζπληξέρνπλ θαη νη ινηπνί αλαγθαίνη φξνη.

Δηδηθφηεξα, ε θηήζε ηεο θπξηφηεηαο ή άιινπ εκπξάγκαηνπ δηθαηψκαηνο πάλσ ζην αθίλεην επέξρεηαη

κφλν αλ ππήξρε ε θπξηφηεηα ή ην άιιν εκπξάγκαην δηθαίσκα ζηνλ κεηαβηβάδνληαη θαη ζηελ έθηαζε

ή κε ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ ππήξρε. Η κεηαγξαθή δε ζεξαπεχεη ηα ηπρφλ ειαηηψκαηα –νπζηαζηηθά ή

ηππηθά- ηεο κεηαγξαθφκελεο δηθαηνπξαμίαο (π.ρ. εηθνληθφηεηα, πιάλε, απάηε, απεηιή) => δελ αίξεη

ηνπο ιφγνπο αθπξφηεηαο ή αθπξσζίαο ηεο δηθαηνπξαμίαο, πνπ παξάγνληαη απφ ηα ηπρφλ ειαηηψκαηα.

β) Τα απνηειέζκαηα ηεο κεηαγξαθήο αξρίδνπλ κόλνλ αθόηνπ ελεξγεζεί απηή θαη εθεμήο· ε

κεηαγξαθή δελ έρεη δει. αλαδξνκηθή δχλακε πιελ ησλ εμαηξέζεσλ ησλ ΑΚ 1199 (=ν θιεξνλφκνο

απνθηά θπξηφηεηα απφ ηελ εκέξα ηνπ ζαλάηνπ ηνπ θιεξνλνκνχκελνπ κε ηε λνκηθή αίξεζε ηεο

κεηαγξαθήο ηεο απνδνρήο ηεο θιεξνλνκίαο) θαη 1205. Όηαλ ζπξξένπλ δχν κεηαβηβαζηηθνί ηίηινη ηνπ

ίδηνπ πξνζψπνπ γηα ην ίδην αθίλεην, απνηέιεζκα επηθέξεη απηφο πνπ κεηαγξάθεθε πξψηνο.

γ) Καηά ηελ ΑΚ 1198, ρσξίο κεηαγξαθή δελ επέξρνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο εκπξάγκαηεο

δηθαηνπξαμίαο· ην ίδην ηζρχεη θαη φηαλ ε κεηαγξαθή είλαη άθπξε θαηά ηηο ΑΚ 1196-1197, νπφηε

ζεσξείηαη φηη δελ έγηλε. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, εθείλνο πνπ κεηαβίβαζε ηελ θπξηφηεηα αθηλήηνπ

εμαθνινπζεί λα είλαη θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ θαη, άξα, κπνξεί λα κεηαβηβάζεη ηελ θπξηφηεηα θαη πάιη,

λα ηελ επηβαξχλεη κε ππνζήθε θιπ. Σε κε νινθιήξσζε ηεο εκπξάγκαηεο δηθαηνπξαμίαο ιφγσ

παξάιεηςεο ηεο κεηαγξαθήο κπνξεί λα επηθαιεζηεί νπνηνζδήπνηε έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ.

V. Γεκνζηόηεηα ησλ βηβιίσλ κεηαγξαθώλ (ΑΚ 1200-1201): Ο αξκφδηνο ππάιιεινο ππνρξενχηαη

λα ζέηεη ην πεξηερφκελφ ηνπο ζηε δηάζεζε νπνηνπδήπνηε επηζπκεί λα ηα ζπκβνπιεπηεί θαη λα

θαζνδεγεί απηφλ γηα ηελ αλεχξεζε ηεο πιεξνθνξίαο πνπ ηνλ ελδηαθέξεη. Η έξεπλα θαη εμέηαζε ησλ

βηβιίσλ γίλεηαη απηνπξνζψπσο απφ ηνλ ελδηαθεξφκελν (παξίζηαηαη κε δηθεγφξν) ή απφ δηθεγφξν, κε

ηελ ηήξεζε ησλ φξσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ θαιή δηαηήξεζή ηνπο. Ο ππνζεθνθχιαθαο δηθαηνχηαη

λα αξλεζεί ηε κεηαγξαθή εκπξάγκαησλ δηθαηνπξαμηψλ ή ηελ εγγξαθή ππνζήθεο· ζε πεξίπησζε

αθπξφηεηαο ηεο δηθαηνπξαμίαο, ν ππνζεθνθχιαθαο δελ ππνρξενχηαη λα ηε κεηαγξάςεη. Δγγξαθή

κπνξεί λα δηαηαρζεί –ππφ πξνυπνζέζεηο- κφλν κε απφθαζε ηνπ Μνλνκεινχο Πξσηνδηθείνπ· ην

δηθαζηήξην, φκσο, δε κπνξεί λα απνθαζίζεη ηε δηαγξαθή παξάλνκεο εγγξαθήο (βι. θαη ΑΚ 1202).

VI. Σα απνηειέζκαηα ηεο αθύξσζεο κεηαγξαθείζαο δηθαηνπξαμίαο πνπ αθνξά αθίλεην (ΑΚ

1202-1204): ε πεξίπησζε πνπ ε κεηαγξαθείζα δηθαηνπξαμία θεξχρζεθε άθπξε κε ηειεζίδηθε

απφθαζε, ν δηάδηθνο πνπ πέηπρε ηελ αλαγλψξηζε ηεο αθπξφηεηαο ππνρξενχηαη λα ζεκεηψζεη ηελ

ηειεζίδηθε απφθαζε ζην πεξηζψξην ηεο δηθαηνπξαμίαο πνπ κεηαγξάθεθε, άιισο ππέρεη ελνρηθή

επζχλε (=λα απνδεκηψζεη ηνλ ηξίην πνπ ζπλαιιάρζεθε βάζεη ηνπ άθπξνπ κεηαγξακκέλνπ ηίηινπ θαη

ππέζηε δεκία). Γπλάκεη ηεο ΑΚ 1202 δε ζίγεηαη ε ΑΚ 180. ηελ πεξίπησζε αθπξψζηκεο

κεηαγξακκέλεο ζχκβαζεο γηα αθίλεην ιφγσ πιάλεο, απάηεο ή απεηιήο, ηα απνηειέζκαηα ηηο

αθχξσζεο πνπ πξνθαινχληαη δπλάκεη ηεο ΑΚ 184, επέξρνληαη ζχκθσλα κε ηελ ΑΚ 1203 απφ ην



ρξφλν ζεκείσζεο απηήο ζην πεξηζψξην ηεο κεηαγξακκέλεο ζχκβαζεο. Η αλαηξνπή ησλ έλλνκσλ

απνηειεζκάησλ ηεο ζχκβαζεο επέξρεηαη αλαδξνκηθά· ηξίηνη (=εηδηθνί δηάδνρνη ηνπ δηθαηνδφρνπ) πνπ

ζην ελδηάκεζν απέθηεζαλ δηθαηψκαηα πξνζηαηεχνληαη κε ηελ ΑΚ 1204.

Καηά ηε ιεηηνπξγία ηνπ Κηεκαηνινγίνπ (λ. 2664/1998), ε θαηαρψξεζε θάζε εγγξαθήο δηελεξγείηαη

χζηεξα απφ ηνλ πξνβιεπφκελν έιεγρν λνκηκφηεηαο, ζην πιαίζην ηνπ νπνίνπ θαζίζηαηαη δπλαηή ε

θαηαρψξεζε αθπξψζηκεο δηθαηνπξαμίαο. Γε ζεξαπεχεηαη ε αθπξσζία, αιιά δεκηνπξγείηαη καρεηφ

ηεθκήξην ππέξ ηνπ εγγεγξακκέλνπ σο δηθαηνχρνπ. Δθφζνλ ε αθπξψζηκε δηθαηνπξαμία αθπξσζεί κε

ηειεζίδηθε δηθαζηηθή απφθαζε, ε εγγξαθή ηνπ αξρηθά θεξφκελνπ σο δηθαηνχρνπ θαζίζηαηαη

αλαθξηβήο, νπφηε απαηηείηαη δηφξζσζε. Σξίηνη πνπ ζπλαιιάρζεθαλ θαιφπηζηα κε ηνλ εγγεγξακκέλν

πξνζηαηεχνληαη (ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ε θηήζε ηνπο δε ζηεξίδεηαη ζε ραξηζηηθή αηηία ή, αλ

ζηεξίδεηαη ζε επαρζή αηηία, εθφζνλ δελ είλαη θαθφπηζηνη ιφγσ ηνπ φηη γλψξηδαλ ή απφ βαξηά ακέιεηα

αγλννχζαλ ηελ αλαθξίβεηα ηεο εγγξαθήο επί ηεο νπνίαο ζηεξίρζεθαλ).

§93. Η εγγξαθή ππνζήθεο: Η απφθηεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ππνζήθεο πξνυπνζέηεη θαη ηελ εγγξαθή

ζε εηδηθφ δεκφζην βηβιίν, ζην βηβιίν ππνζεθψλ ή ζηα αληίζηνηρα θηεκαηνινγηθά θχιια.

Ι. Πξνϋπνζέζεηο (ΑΚ 1271): Γηα ην θχξνο ηεο εγγξαθήο απαξαίηεηε είλαη ε θπξηφηεηα ηνπ

παξαρσξνχληνο ηελ ππνζήθε πάλσ ζην αθίλεην· ε θπξηφηεηα δελ είλαη αλαγθαίν λα ππάξρεη θαηά ηελ

θαηάξηηζε ηεο δηθαηνπξαμίαο, κε ηελ νπνία παξαρσξείηαη ε ππνζήθε -> πξέπεη, φκσο, λα απνθηεζεί

ην αξγφηεξν κέρξη ηελ εγγξαθή, γηαηί δηαθνξεηηθά απηή ζα είλαη άθπξε. Σν ίδην ηζρχεη θαη φηαλ ε

θπξηφηεηα ηνπ νθεηιέηε ηειεί ππφ αλαβιεηηθή αίξεζε ή πξνζεζκία, ε νπνία δελ έρεη αθφκε

πιεξσζεί. Η ΑΚ 1271 εθαξκφδεηαη, επίζεο, ζηελ πεξίπησζε πνπ ν παξαρσξψλ ηελ ππνζήθε έρεη

απνθηήζεη ηίηιν θπξηφηεηαο, ν νπνίνο φκσο κέρξη ηνλ ρξφλν εγγξαθήο ηεο ππνζήθεο δελ έρεη

κεηαγξαθεί. Η άθπξε εγγξαθή δελ ηζρπξνπνηείηαη νχηε ζε πεξίπησζε έγθξηζεο ηνπ δηθαηνχρνπ ή

κεηαγελέζηεξεο απφθηεζεο ηεο θπξηφηεηαο (=επίθηεζεο) απφ απηφλ πνπ παξαρψξεζε ηελ ππνζήθε·

πξέπεη, φκσο, λα ζεκεησζεί φηη ε απαγφξεπζε ηεο ΑΚ 1271 εδ. β’ αλαθέξεηαη κφλν ζηελ εγγξαθή ηεο

ππνζήθεο. Αληίζεηα, ε απαγφξεπζε δελ ηζρχεη (θαη, άξα, εθαξκφδνληαη νη ΑΚ 238 θαη 239 §2),

πξνθεηκέλνπ γηα ηε δηθαηνπξαμία παξαρψξεζεο, ε νπνία ηζρπξνπνηείηαη κε ηελ έγθξηζε ηνπ

δηθαηνχρνπ ή ηελ επίθηεζε ηεο θπξηφηεηαο ηνπ αθηλήηνπ· πξέπεη, φκσο, λα γίλεη λέα εγγξαθή ηεο

ππνζήθεο πνπ απνθηάηαη.

ΙΙ. Πώο γίλεηαη ε εγγξαθή: α) Πνηνο κπνξεί λα δεηήζεη ηελ εγγξαθή > Καηά ηελ ΑΚ 1302,

νπνηνζδήπνηε κπνξεί λα δεηήζεη ηελ εγγξαθή ππνζήθεο γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ή γηα άιινλ, εθφζνλ

δηθαηνινγεί έλλνκν ζπκθέξνλ- π.ρ. ν δαλεηζηήο πνπ έρεη ηίηιν ππνζήθεο / ν νθεηιέηεο ηεο

αζθαιηδφκελεο απαίηεζεο / ν ηξίηνο θχξηνο αθηλήηνπ πνπ παξαρψξεζε ππνζήθε γηα αζθάιεηα μέλνπ

ρξένπο / ν ζχλδηθνο ηεο πηψρεπζεο γηα ππνζήθε ππέξ ηνπ πησρεχζαληνο ζηα αθίλεηα ηξίησλ / ν

ζπκβνιαηνγξάθνο πνπ ζπλέηαμε έγγξαθν γηα παξαρψξεζε ππνζήθεο βάζεη ηδησηηθήο βνχιεζεο. Η

αίηεζε εγγξαθήο ππνζήθεο πεξηέρεη κνλνκεξή δήισζε βνπιήζεσο πνπ απεπζχλεηαη ζηνλ

ππνζεθνθχιαθα θαη πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη απφ ηνλ ηίηιν εγγξαθήο ππνζήθεο (ΑΚ 1305), αληίγξαθν

ηεο ηειεζίδηθεο δηθαζηηθήο απφθαζεο, ην έγγξαθν πνπ απνδεηθλχεη ηελ θαηά ηελ ΑΚ 1262 έλλνκε

ζρέζε κεηαμχ δαλεηζηή θαη νθεηιέηε / δχν πεξηιήςεηο κε ηα θαηά ηελ ΑΚ 1306 ζηνηρεία / θάζε άιιν

δηθαηνινγεηηθφ ή απφδεημε πνπ ηεθκεξηψλεη ηελ αίηεζε ή ηελ εγγξαθή (ΑΚ 1307).

β) Η πξάμε ηεο εγγξαθήο > Όηαλ ππνβιεζεί ε αίηεζε εγγξαθήο, αξρίδεη ε δηαδηθαζία ηεο εγγξαθήο,

ε νπνία νινθιεξψλεηαη κε ηελ θαηαρψξεζε ζην βηβιίν ππνζεθψλ. Καη’ αξρήλ ν ππνζεθνθχιαθαο

θαηαρσξεί ηελ αίηεζε ζην γεληθφ βηβιίν εθζέζεσλ θαη’ αχμνληα αξηζκφ· ζηε ζπλέρεηα, θάλεη ηελ

θαηαρψξεζε ζην βηβιίν ππνζεθψλ. Αλ ην αθίλεην βαξχλεηαη γηα πξψηε θνξά κε ππνζήθε, αλνίγεηαη

γη’ απηφ ηδηαίηεξν θχιιν. Μεηά ην βηβιίν ππνζεθψλ, γίλεηαη θαηαρψξεζε ζην γεληθφ αιθαβεηηθφ



επξεηήξην. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο θαηαρψξεζεο, ε αίηεζε (κε ηε κία πεξίιεςε θαη

ηα ζπλνδεπηηθά δηθαηνινγεηηθά) θαηαηίζεηαη ζε εηδηθφ θάθειν· ε δεχηεξε πεξίιεςε επηζηξέθεηαη

ζηνλ αηηνχληα κε ηε βεβαίσζε πξαγκαηνπνίεζεο ηεο εγγξαθήο. Ο ππνζεθνθχιαθαο νθείιεη λα

πξνβεί ζηελ θαηαρψξεζε ηεο αίηεζεο εγγξαθήο ζην γεληθφ βηβιίν εθζέζεσλ ηελ ίδηα κέξα ηεο

ππνβνιήο. Καηά ηελ ΑΚ 1308, ν δαλεηζηήο νθείιεη κέζα ζε 8 εκέξεο απφ ηελ εγγξαθή λα

θνηλνπνηήζεη ζηνλ νθεηιέηε ή ζηνλ ηξίην θχξην ηνπ ελππφζεθνπ αληίγξαθν ηεο δεχηεξεο πεξίιεςεο

κε ηε βεβαίσζε ηεο πξαγκαηνπνίεζεο ηεο εγγξαθήο· ε παξάιεηςή ηνπ απηή κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη

ζε βάξνο ηνπ ππνρξέσζε απνδεκίσζεο, αιιά δελ επεξεάδεη ην θχξνο ηεο εγγξαθήο. Σα έμνδα ηεο

εγγξαθήο βαξχλνπλ ηνλ νθεηιέηε· εθείλνο, πάλησο, πνπ δεηεί ηελ εγγξαθή πξέπεη λα πξνθαηαβάιεη

ηα έμνδα (ΑΚ 1316 εδ. α’). Ο ππνζεθνθχιαθαο νθείιεη λα απνξξίςεη ηελ αίηεζε εγγξαθήο, αλ

δηαπηζηψζεη αλαξκνδηφηεηα θαηαρψξεζεο ή έιιεηςε ελφο απφ ηα αλαγθαία ζηνηρεία ή ελφο απφ ηα

ζπλνδεπηηθά δηθαηνινγεηηθά ζηνηρεία ηεο εγγξαθήο. Η απφξξηςε ηεο αίηεζεο πξέπεη λα είλαη

αηηηνινγεκέλε· επίζεο, πξέπεη λα εηδνπνηείηαη ν ελδηαθεξφκελνο, ζηνλ νπνίν επηζηξέθνληαη θαη ηα

έγγξαθα πνπ είρε ππνβάιεη. Αλ ε ελππφζεθε απαίηεζε εθρσξεζεί ή ελερπξαζηεί, νη πξάμεηο απηέο

αλαγξάθνληαη ζην βηβιίν ππνζεθψλ· ελδερφκελε παξάιεηςε κπνξεί λα ζεκειηψζεη ππνρξέσζε ηνπ

εθδνρέα ή ηνπ ελερπξνχρνπ δαλεηζηή γηα απνδεκίσζε εθείλνπ πνπ ηπρφλ δεκηψζεθε (ΑΚ 1312),

ρσξίο λα επεξεάδεη ην θχξνο ηεο εθρψξεζεο ή ελερχξαζεο.

γ) Αθπξόηεηα ηεο εγγξαθήο > Η ζχζηαζε ηεο ππνζήθεο δελ επέξρεηαη, αλ ε εγγξαθή είλαη άθπξε

(γηα νπζηαζηηθνχο ή ηππηθνχο ιφγνπο). ηελ πξψηε πεξίπησζε, ε εγγξαθή πξέπεη λα επαλαιεθζεί,

ελψ ζηε δεχηεξε (ΑΚ 1329, 1337) είλαη δπλαηή ε ζεξαπεία ηεο αθπξφηεηαο κε ηε δηφξζσζε ησλ

ιαζψλ ή ηε ζπκπιήξσζε ησλ ειιείςεσλ ηεο εγγξαθήο. Πάλησο, θαη φηαλ πξφθεηηαη γηα ηππηθή

αθπξφηεηα, ην δηθαίσκα ή ε ρξνληθή πξνηεξαηφηεηα (ππνζεθηθή ηάμε) ηεο ππνζήθεο ππάξρνπλ κφλν

απφ ηε δηφξζσζε ή ηε ζπκπιήξσζε ηε θαη’ αξρήλ άθπξεο εγγξαθήο. Λάζε ή ειιείςεηο εγγξαθήο,

πνπ νθείινληαη απνθιεηζηηθά ζηνλ ππνζεθνθχιαθα, κπνξνχλ λα δηνξζσζνχλ απφ απηφλ

απηεπάγγειηα, ρσξίο λα απαηηείηαη αίηεζε ή δηθαζηηθή απφθαζε + βι. ΑΚ 1338 (γηα ιάζε ή

ειιείςεηο πνπ γίλνληαη αληηιεπηά θαηά ηε ζηηγκή ηεο εγγξαθήο).

ΙΙΙ. Απνηειέζκαηα ηεο εγγξαθήο: Με απηή γελληέηαη ην δηθαίσκα ηεο ππνζήθεο (ΑΚ 1268-

αλαγθαζηηθνχ δηθαίνπ). Απφθιηζε απφ ηελ αξρή απηή ππάξρεη, εληνχηνηο, ζηελ πεξίπησζε πνπ

παξαρσξείηαη ππνζήθε κε αλαβιεηηθή αίξεζε ή πξνζεζκία. Η εγγξαθή ηεο ππνζήθεο απνηειεί θαηά

ηελ ΑΚ 1273 εδ. α’ ηδηαίηεξν ιφγν δηαθνπήο ηεο παξαγξαθήο ηεο απαίηεζεο ππέξ ηνπ αιεζηλνχ

δηθαηνχρνπ. Καηά ζπλέπεηα, ηξίηα πξφζσπα δε κπνξνχλ λα επηθαιεζηνχλ ηε δηαθνπή ηεο

παξαγξαθήο. Η εθαξκνγή ηεο ΑΚ 1273 πξνυπνζέηεη αθφκε φηη ε εγγξαθή έγηλε ππέξ ηνπ αιεζηλνχ

δηθαηνχρνπ· αλ ε εγγξαθή έγηλε ππέξ κε δηθαηνχρνπ, δελ επέξρεηαη δηαθνπή ηεο παξαγξαθήο ηεο

απαίηεζεο ηνπ αιεζηλνχ δηθαηνχρνπ. Αλ ε ππνζήθε εμαιεηθζεί, ε παξαγξαθή ινγίδεηαη ζαλ λα κελ

δηαθφπεθε. Σέινο, κφλν κεηά ηελ εγγξαθή είλαη δπλαηφ i] o νθεηιέηεο λα δεηήζεη κείσζε ηνπ

αζθαιηδόκελνπ πνζνύ ζην πξνζήθνλ κέηξν (ΑΚ 1269 εδ. γ’) ΙΙ ii] o νθεηιέηεο λα δεηήζεη ηνλ

πεξηνξηζκό ηεο ππνζήθεο ζε ιηγόηεξα αθίλεηα (ΑΚ 1270) ΙΙ iii] ν δαλεηζηήο λα αζθήζεη ηα θαηά

ηελ ΑΚ 1284 δηθαηώκαηα.

IV. Η εγγξαθή ππνζήθεο θαηά ηνλ λ. 2664/1998 γηα ην Δζληθό Κηεκαηνιόγην: Απηφο πνπ

παξαρσξεί ηελ ππνζήθε πξέπεη λα είλαη θαηά ην ρξφλν ηεο εγγξαθήο θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ πνπ ζα

επηβαξπλζεί.

α) Δηαδηθαζία ηεο εγγξαθήο > Απαηηείηαη ε ππνβνιή αίηεζεο απφ φπνηνλ έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ +

θαηαβνιή ησλ αλάινγσλ ηειψλ θαη δηθαησκάησλ ππέξ ηνπ Γεκνζίνπ. Η αίηεζε πξέπεη λα ππνβιεζεί

απφ ηνλ αηηνχληα απηνπξνζψπσο ή απφ ηνλ πιεξεμνχζηφ ηνπ (δηθεγφξν ή κε)· ζηελ ηειεπηαία, φκσο,

πεξίπησζε ε πιεξεμνπζηφηεηα πξέπεη λα έρεη παξαζρεζεί κε ζπκβνιαηνγξαθηθφ έγγξαθν. Αλ θάπνην

απφ ηα δηθαηνινγεηηθά δελ έρεη πξνζθνκηζζεί θαηά ην ρξφλν ηεο εγγξαθήο, ν Πξντζηάκελνο ηνπ



Κηεκαηνινγηθνχ Γξαθείνπ κπνξεί λα θαηαρσξήζεη ηελ ππνζήθε πξνζσξηλά, ηάζζνληαο ηαπηφρξνλα

πξνζεζκία γηα ηε ζπκπιήξσζε ηεο έιιεηςεο. Δθφζνλ ε έιιεηςε ζπκπιεξσζεί εκπξφζεζκα, ε

πξνζσξηλή θαηαρψξεζε ηξέπεηαη ζε νξηζηηθή, δηαθνξεηηθά εμαιείθεηαη απηεπαγγέιησο θαη

ζεσξείηαη φηη νπδέπνηε έιαβε ρψξα. Ο Πξντζηάκελνο ηνπ Κηεκαηνινγηθνχ Γξαθείνπ κπνξεί λα

αξλεζεί ηελ εγγξαθή ηεο ππνζήθεο κε αηηηνινγεκέλε απφθαζή ηνπ, ε νπνία πξέπεη λα

γλσζηνπνηείηαη ζηνλ αηηνχληα. Αλ ππνβιεζνχλ πεξηζζφηεξεο αηηήζεηο γηα εγγξαθή ππνζήθεο ζην ίδην

αθίλεην, πξνεγείηαη ε πξνγελέζηεξε, ελψ γηα εγγξαθέο ηεο ίδηαο κέξαο ηζρχεη ε ΑΚ 1272 §2.

β) Απνηειέζκαηα ηεο εγγξαθήο > Οη πθηζηάκελεο θαηά ην ρξφλν έλαξμεο ηζρχνο ηνπ Δζληθνχ

Κηεκαηνινγίνπ ππνζήθεο θαηαρσξνχληαη ζηα θηεκαηνινγηθά βηβιία σο πξψηεο (αξρηθέο) εγγξαθέο.

Οη επηγελφκελεο εγγξαθέο ππνζήθεο (=απηέο πνπ αθνινπζνχλ ηελ αξρηθή, κεηά ηελ νξηζηηθνπνίεζή

ηεο), παξάγνπλ καρεηφ ηεθκήξην αθξίβεηαο. Γηα ηελ αλαηξνπή ηνπ ηεθκεξίνπ απηνχ απαηηείηαη

άζθεζε αγσγήο απφ φπνηνλ έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ θαη έθδνζε ακεηάθιεηεο δηθαζηηθήο απφθαζεο.

George

Typewritten text

Σημειώσεις της Άρτεμις Τρίκη

ΕΜΠΡΑΓΜΑΣΟ ΔΙΚΑΙΟ - nomothesia.net•μπράγματο-Δίκαιο.pdf ·...

Documents

Transcript of ΕΜΠΡΑΓΜΑΣΟ ΔΙΚΑΙΟ - nomothesia.net•μπράγματο-Δίκαιο.pdf ·...