ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

21
Το Σύνταγμα υπερισχύει των άλλων διατάξεων. Το Σύνταγμα είναι γραπτός, θεμελιώδης νόμος που έχει αυξημένη τυπική ισχύ. Ουσιαστική έννοια Συντάγματος Είναι ένα σύνολο νομικών κανόνων (μορφή, πολίτευμα, όργανα του κράτους). Αποτελεί αντικείμενο του Συντάγματος. Τυπική έννοια Συντάγματος Γραπτός θεμελιώδες νόμος που έχει αυξημένη τυπική ισχύ. Αλλού είναι ευρύτερο και αλλού «στενότερο». Ιεραρχικά είναι ο ανώτερος νόμος. Το Σύνταγμα υπό την τυπική έννοια έχει στοιχεία που δεν υπάρχουν στο Σύνταγμα υπό την ουσιαστική έννοια. Το πολίτευμα της χώρας μας είναι : Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία . Αποτελεί τον σκληρό πυρήνα-συνολικά έχει 8 διατάξεις οι οποίες δεν μπορούν να αναθεωρηθούν. Ο τυπικός & ουσιαστικός νόμος ΔΙΑΦΕΡΕΙ από την τυπική & ουσιαστική ισχύ του νόμου. Ο ουσιαστικός νόμος : μπορεί να παρέχεται σε διοικητικές αρχές. Ο τυπικός νόμος : εξετάζουμε όργανα και διαδικασίες. 1

description

 

Transcript of ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Page 1: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Το Σύνταγμα υπερισχύει των άλλων διατάξεων. Το Σύνταγμα είναι γραπτός, θεμελιώδης νόμος που έχει αυξημένη τυπική ισχύ.

Ουσιαστική έννοια Συντάγματος

Είναι ένα σύνολο νομικών κανόνων (μορφή, πολίτευμα, όργανα του κράτους). Αποτελεί αντικείμενο του Συντάγματος.

Τυπική έννοια Συντάγματος

Γραπτός θεμελιώδες νόμος που έχει αυξημένη τυπική ισχύ. Αλλού είναι ευρύτερο και αλλού «στενότερο». Ιεραρχικά είναι ο ανώτερος νόμος. Το Σύνταγμα υπό την τυπική έννοια έχει στοιχεία που δεν υπάρχουν στο Σύνταγμα υπό την ουσιαστική έννοια.

Το πολίτευμα της χώρας μας είναι : Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία . Αποτελεί τον σκληρό πυρήνα-συνολικά έχει 8 διατάξεις οι οποίες δεν μπορούν να αναθεωρηθούν.

Ο τυπικός & ουσιαστικός νόμος ΔΙΑΦΕΡΕΙ από την τυπική & ουσιαστική ισχύ του νόμου.

Ο ουσιαστικός νόμος : μπορεί να παρέχεται σε διοικητικές αρχές.Ο τυπικός νόμος : εξετάζουμε όργανα και διαδικασίες.Τυπική ισχύ του νόμου : εμφανίζεται από την στιγμή που ο νόμος δημοσιευτεί στο ΦΕΚ.Ουσιαστική ισχύ του νόμου : το σημείο από το οποίο ξεκινάει η δέσμευση του γραπτού κειμένου στους πολίτες. Αρχίζει 10 ημέρες μετά την δημοσίευση του.

Τυπικοί νόμοι

Είναι η σπουδαιότερη πηγή του Συνταγματικού δικαίου μετά το Σύνταγμα. Κάποιοι τυπικοί νόμοι είναι και ουσιαστικοί. Αφορά τα όργανα που τον ψηφίζουν και τον τύπο με τον οποίο ψηφίζεται. Εκδίδεται από τα νομοθετικά όργανα του κράτους με ορισμένο τύπο ανεξάρτητα από το περιεχόμενο τους.

1

Page 2: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Νόμοι

1. Ψηφίζονται από την βουλή2. Δεν έχουν διάρκεια ισχύος3. Ο μεταγενέστερος καταργεί τον προηγούμενο4. Όλοι οι νόμοι είναι κάτω από το Σύνταγμα5. Όλοι οι νόμοι οι οποίοι είναι αντίθετοι με το Σύνταγμα

ελέγχονται από τα δικαστήρια και αλλάζουν για να μπορέσουν να ισχύσουν.

Έναρξη και λήξη της ισχύος των νόμων

Έναρξη της ισχύος του νόμου : Η τυπική ισχύ του νόμου αρχίζει από την ημέρα της δημοσίευσης του στην εφημερίδα της κυβέρνησης. Όλοι οι γραπτοί νόμοι δημοσιεύονται καθώς και οι αναθεωρήσεις των διατάξεων του, του κανονισμού της βουλής και των κανονιστικών διατάξεων των πράξεων νομοθετικού περιεχομένου.

Λήξη της ισχύος του νόμου : Ο νόμος ισχύει μέχρι τη δημιουργία κάποιου άλλου που θα φέρει την αντικατάσταση του με το νεώτερο. Ο νεότερος καταργεί τον προηγούμενο, όταν είναι τουλάχιστον τυπικά ισοδύναμος μ’ εκείνον. Τον καταργεί ρητά ή σιωπηρά- όταν και οι δύο νόμοι ρυθμίζουν διαφορετικά το ίδιο θέμα-.

Οι διατάξεις του Συντάγματος υπόκεινται σε αναθεώρηση, εκτός από εκείνες που καθορίζουν τη μορφή του πολιτεύματος.

Στο Δημοκρατικό πολίτευμα, ανώτερο όργανο είναι ο λαός.

Το Σύνταγμα δεν τροποποιείται όπως οι κοινοί νόμοι. Το ήπιο Σύνταγμα μπορεί να αλλάξει με ταχύτατες διαδικασίες.

2

Page 3: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Στοιχεία του κράτους

1. Λαός : a. Υπό στενή έννοια : όσοι έχουν το εκλογικό δικαίωμαb. Υπό ευρεία έννοια : όλοι οι πολίτες

2. Χώρα (εδαφική έκταση)3. Να έχει την δική του εξουσία4. Να έχει νομική προσωπικότητα

Αντικειμενικά κριτήρια κράτους

Φυλή / Γλώσσα / Θρησκεία

Κράτος – έθνος : Δεν ταυτίζονται. Ένα έθνος μπορεί να ανήκει σε πολλά κράτη και ένα κράτος μπορεί να έχει πολλά έθνη. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον λαό.

Δυαδική θεωρία : Διεθνές δίκαιο και εσωτερικό δίκαιο – είναι διαφορετικά γιατί προέρχονται από άλλα όργανα.

Μοναστική θεωρία : Διεθνές και εσωτερικό δίκαιο, δεν έχουν καμία διάκριση. Αν έρθουν σε αντίθεση, υπερισχύει το διεθνές – σύμφωνα με τους διεθνολόγους.Κανένα κράτος δεν μπορεί να δώσει σε άλλο οργανισμό δικαίωμα νομοθέτησης ή ελέγχου.

Η θεωρία που ισχύει στα περισσότερα κράτη είναι η δυαδική.

Ετεροδικία : όταν είναι αρμόδιο το δικαστήριο μίας άλλης χώρας, αυτού που καταδικάζεται για να δικάσει μία υπόθεση.

Αυστηρά Συντάγματα

Διατάξεις που δεσμεύουν τις γενιές και διαφοροποιούνται είτε με πραξικοπήματα είτε με επαναστάσεις.

3

Page 4: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Προστατεύεται ο πυρήνας Οι διατάξεις μπορούν να αλλάξουν πού δύσκολα

Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Στέλνει στη βουλή το νόμο με τον οποίο δεν συμφωνεί γιατί τον θεωρεί αντισυνταγματικό – κάνει δηλαδή ΒΕΤΟ-.

Εκδίδει κανονιστικά διατάγματα Διορίζει όποιο νομικό πρόσωπο θέλει χωρίς να χρειαστεί να

ρωτήσει κανέναν Διορίζει τον πρωθυπουργό

Κρατικές λειτουργίες

1. Νομοθετική2. Εκτελεστική3. Δικαστική

Η Νομοθετική είναι αποκλειστικό αντικείμενο του Συνταγματικού δικαίου. Με την Εκτελεστική ασχολείται το Διοικητικό δίκαιο, ενώ με την Δικαστική το Δικονομικό δίκαιο.

Βουλευτικές ασυλίες Προνόμια και δικαιώματα

Ο ανεύθυνος βουλευτή :o Ο βουλευτής δεν καταδιώκεται ούτε εξετάζεται για

γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των βουλευτικών του καθηκόντων

o Το ανεύθυνο καλύπτει μόνο την γνώμη ή την ψήφο που λαμβάνουν χώρα στη βουλή και στις επιτροπές της

o Δεν περιλαμβάνει τις αξιόποινες πράξεις που διαπραγματεύονται κατά την άσκηση του βουλευτικού καθήκοντος και δεν έχουν καμία σχέση με την γνώμη ή την ψήφο.

4

Page 5: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Ειδική προστασία προσωπικής ελευθερίας του :o Απαγορεύεται οποιοσδήποτε περιορισμός της

ελευθερίας του χωρίς άδεια της βουλής. Όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος σε διώκεται, δεν συλλαμβάνεται, δεν φυλακίζεται ούτε και περιορίζεται χωρίς την άδεια του Σώματος.

o Δεν διώκεται για πολιτικό έγκλημα της Βουλής που διαπράχθηκε πριν από την διάλυση της και την ανακήρυξη νέας.

o Η άδεια δεν θεωρείται ότι δόθηκε, αν η βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε 3 μήνες αφότου η αίτηση του Εισαγγελέα για δίωξη διαβιβάστηκε στον πρόεδρο της βουλής.

o Δεν δίνεται άδεια για αυτόφωρα κακουργήματα.

Έθιμο

Πηγή ιδιωτικού δικαίου : ορίζεται από την διάταξη του άρθρου 1 του Αστικού Κώδικα κατά την οποία οι κανόνες του δικαίου περιλαμβάνονται στους νόμους και στα έθιμα. Η διάταξη του άρθρου 2 ορίζει : ο νόμος διατηρεί την ισχύ του εφόσον άλλος κανόνας δικαίου δεν τον καταργήσει.

Στο πεδίο ιδιωτικού δικαίου : επιτρέπεται η δημιουργία μόνο συμπληρωματικού εθίμου.Στο πεδίο δημοσίου δικαίου : είναι αναμφίβολο αν επιτρέπεται η δημιουργία εθίμων.

Το ζήτημα αυτό τίθεται μόνο υπό την ισχύ των γραπτών και κυρίως αυστηρών Συνταγμάτων, γιατί στα εθιμικά και στα ήπια Συντάγματα αναγνωρίζεται γενικά το έθιμο ακόμα και ως καταργητικό. Κατά την ορθότερη γνώμη είναι ανεπίτρεπτη η δημιουργία καταργητικού εθίμου γιατί οι διατάξει ενός τέτοιου Συντάγματος μπορούν να καταργούνται / τροποποιούνται μόνο κατά την διαδικασία της αναθεώρησης,

Εθιμικά και Ήπια Συντάγματα

5

Page 6: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Εθιμικά Συντάγματα : είναι το Σύνταγμα που αποτελείται από εθιμικούς κανόνες.Ήπια Συντάγματα : το Σύνταγμα που μπορεί να αναθεωρείται από τα συνηθισμένα όργανα της νομοθετικής εξουσίας και με την διαδικασία της μεταβολής των κοινών νόμων. Δεν διακρίνεται τυπικά από τους κοινούς νόμους. Συνεπώς το ήπιο Σύνταγμα και οι κοινή νόμοι έχουν την ίδια τυπική δύναμη.

Δημοκρατική μορφή πολιτεύματος

Τα Συντάγματα της επανάστασης καθιέρωσαν το δημοκρατικό πολίτευμα

Το Σύνταγμα του 1864 έχει περιληφθεί σε όλα τα μεταγενέστερα συντάγματα

Δεν καθιερωνόταν μεν ρητά από τα Συντάγματα του 1864 και του 1911, συνάγονταν όμως από ορισμένα άρθρα τους ειδικά από τα :‡ Άρθρο 21 που διακήρυξε την αρχή της λαϊκής

κυριαρχίας ‡ Άρθρο 44 που καθιέρωνε το τεκμήριο της αρμοδιότητας

υπέρ του λαού και κατά του Βασιλέα‡ Άρθρο 108 που αναθέτει την αναθεώρηση του

Συντάγματος στην αποκλειστική αρμοδιότητα.

Η αρχή της Λαϊκής κυριαρχίας

Το Δημοκρατικό πολίτευμα στηρίζεται στη αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, κατά την οποία ο Λαός είναι το ανώτατο όργανο του κράτους.-Ο Λαός αποτελείται από όλους τους Έλληνες πολίτες -.

6

Page 7: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Προεδρευόμενη μορφή

Το πολίτευμα είναι προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία, για να διακριθεί πρώτον από την Προεδρική και δεύτερον από την Βασιλευόμενη. Ζητήθηκε η διαγραφή του όρου κατά την συζήτηση της διάταξης στην Βουλή. Η αναγραφή του όρου δεν ήταν ούτε αναγκαία μα ούτε και επικίνδυνη, διότι η μορφή του πολιτεύματος ως Αβασίλευτη Δημοκρατία συνάγεται από τον αιρετό Ανώτατο Άρχοντα ενώ η Προεδρική Δημοκρατία αποκλείεται από το χαρακτηρισμό του πολιτεύματος ως Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Η νομική θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας καθορίζεται από τις σχετικές διατάξεις του Συντάγματος. Εδώ ο Πρόεδρος είναι ο Ανώτατος άρχοντας.

Κοινοβουλευτική μορφή

Το πολίτευμα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, καθορίζει για πρώτη φορά την κοινοβουλευτική μορφή του πολιτεύματος. Δεν καθιερώνουν την κοινοβουλευτική ευθύνη της κυβέρνησης η οποία συνιστά την υποχρέωση της να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της βουλής και να παραιτείται όταν την χάνει.

Αντιπροσωπευτική μορφή

Το ισχύον Σύνταγμα καθιερώνει κατ’ αρχήν το αντιπροσωπευτικό σύστημα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και το Δημοψήφισμα. Κατά το Σύνταγμα το ανώτατο αντιπροσωπευτικό όργανο είναι η βουλή όπου εκλέγεται κάθε 4 συνεχή χρόνια. Θωρείται ως αντιπρόσωπος του λαού. Κατά το Σύνταγμα ο λαός εκλέγει μόνο την βουλή και δεν έχει καμία δυνατότητα στον επηρεασμό των αποφάσεων της. Έτσι η σχέση αντιπροσωπίας μεταξύ λαού και βουλής αποτελεί μία αντιπροσωπεία του Συνταγματικού δικαίου.

7

Page 8: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Δικαιοκρατούμενη μορφή

Η δικαιοκρατία είναι η μη πολιτική οργανωτική βάση του πολιτεύματος. Δηλαδή η εξουσία ασκείται σύμφωνα με τους κανόνες δικαίου και το οποίο αυτοπεριορίζεται κατά την άσκηση της εξουσίας του με την θέσπιση σχετικών κανόνων δικαίου.Τα σπουδαιότερα εννοιολογικά στοιχεία του είναι:

1. Η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών2. Επιτάσσει την άσκηση τους3. Καθιερώνει την αρχή της νομιμότητας της διοικήσεως4. Η αρχή της δέσμευσης αυτών από το Σύνταγμα5. Η αρχή της νομιμότητας της εκτελεστικής και δικαστικής

λειτουργίας6. Η κατοχύρωση των ατομικών δικαιωμάτων7. επιτρέπει την επιβολή μόνο εκείνον των περιορισμών στα

δικαιώματα του ανθρώπου που προβλέπονται από αυτό ή από το νόμο

8. Η ύπαρξη ανεξάρτητων δικαστηρίων ιδίως συνταγματικών και διοικητικών για την παροχή έννομης προστασίας στα άτομα.

Η αρχή δεν έχει μεγάλη σημασία ενόψει της ρητής κατοχύρωσης των σημαντικών εννοιολογικών στοιχείων του κράτους δικαίου που προαναφέρθηκαν από το Σύνταγμα.

Κοινωνική μορφή

Η αρχή του κοινωνικού κράτους είναι μία βασική συνταγματική αρχή που αποτελεί ισχύον δίκαιο και δεσμεύει όλους τους φορείς της δημόσιας εξουσίας. Απευθύνεται στη Νομοθετική λειτουργία κυρίως καθιερώνοντας την υποχρέωση της να πραγματοποιεί το περιεχόμενο του κοινωνικού κράτους. Η αρχή έχει προγραμματικό χαρακτήρα. Η σημασία της επιτακτικής φύσης της αρχής του κοινωνικού κράτους περιορίζεται κυρίως στον ερμηνευτικό χαρακτήρα της.

8

Page 9: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

1. Νομοθετικές αρμοδιότητες:

a. Αναθεωρεί μόνη της τις μη θεμελιώδεις διατάξεις του Συντάγματος – Άρθρο 110

b. Αποφασίζει ή εγκρίνει την αναστολή διατάξεων του Συντάγματος σε περίπτωση κήρυξης της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας – Άρθρο 48

c. Ψηφίζει τους τυπικούς νόμους ( με αυτούς ασκείται η νομοθετική λειτουργία) – Άρθρο 26

d. Ψηφίζει τους τυπικούς νόμους που κυρώνουν διεθνείς συνθήκες νια εμπόριο / φορολογία / οικονομική συνεργασία / συμμετοχή σε διεθνής οργανισμούς – Άρθρο 36

e. Ψηφίζει τους τυπικούς νόμους με τους οποίους παρέχεται η αμνηστία για πολιτικά εγκλήματα

f. Ψηφίζει μόνη τον κανονισμό της – Άρθρο 65g. Καθορίζει το ύψος της αποζημίωσης των βουλευτών –

Άρθρο 63h. Αποφασίζει τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος – Άρθρο

44i. Παρέχει συγκατάθεση για απονομή χάρης από τον

Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε Υπουργό που καταδικάστηκε – Άρθρο 47

Τα δύο πρώτα είναι συντακτικού χαρακτήρα ενώ όλα τα άλλα νομοθετικού χαρακτήρα.

2. Διοικητικές αρμοδιότητες:

a. Ψήφιση του προϋπολογισμού / απολογισμού / γενικού ισολογισμού του κράτους – Άρθρο 79

b. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και η διαπίστωση αδυναμίας της άσκησης των καθηκόντων του – Άρθρο 32 και Άρθρο 34

9

Page 10: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

c. Η διαπίστωση της αδυναμίας της άσκησης των καθηκόντων του Πρωθυπουργού λόγω υγείας – Άρθρο 38

d. Παροχή συγκατάθεσης για αναστολή των εργασιών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας > 30 ημερών ή για επανάληψη της κατά την ίδια βουλευτική περίοδο – Άρθρο 40

e. Την εκλογή του προεδρείου της – Άρθρο 65f. Τη θέση για κατάσταση πολιορκίας και η σύσταση

εξαιρετικών δικαστηρίων – Άρθρο 48g. Η ψήφιση του προϋπολογισμού και του απολογισμού –

Άρθρο 72h. Η έγκριση προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής

ανάπτυξης – Άρθρο 79

3. Δικαστικές αρμοδιότητες:

a. Η άσκηση ποινικής δίωξης κατά του Προέδρου της Δημοκρατίας – Άρθρο 86

b. Η παροχή άδειας για ποινική δίωξη κατά του βουλευτή για συκοφαντική δυσφήμιση που διαπράχθηκε κατά την άσκηση των καθηκόντων του – Άρθρο 61

c. Η παροχή άδειας για ποινική δίωξη κατά βουλευτή κατά τη διάρκεια βουλευτικής περιόδου – Άρθρο 62

4. Κοινοβουλευτικού ελέγχου:

a. Ζητάει την παρουσία του Υπουργού ή του Υφυπουργού που μπορεί να είναι αρμόδιος για θέματα που συζητά, την ίδια αρμοδιότητα έχουν και οι επιτροπές – Άρθρο 66

b. Αποστέλλει τις αναφορές που απευθύνονται σε υπουργούς και υφυπουργούς οι οποίοι υποχρεούνται να δίνουν διευκρινίσεις όποτε αυτές τους ζητηθούν – Άρθρο 69

c. Συνιστά εξεταστικές επιτροπές – Άρθρο 68

10

Page 11: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

d. Εκφράζει εμπιστοσύνη ή δυσπιστία στην Κυβέρνηση και τα μέλη της – Άρθρο 84

Ψηφίσματα

Αποτελεί τον τύπο την νομικής άσκησης της συντακτικής εξουσίας στην χώρα μας

Είναι η πράξη μίας συντακτικής συνέλευσης ή αναθεώρησης της Βουλής

Έχεις αυξημένη τυπική ισχύ Ρυθμίζει θέματα συνταγματικού ή νομοθετικού

περιεχομένουΤα ψηφίσματα μπορούν να τα εκδίδουν μόνο: τα όργανα του κράτους που ασκούν συντακτική εξουσία και συντακτικές ή εθνικές συνελεύσεις καθώς και αναθεωρητικές βουλές.

Συστήματα ψηφίσεως των συνταγμάτων:

1ος. Της συντακτικής συνέλευσης: το Σύνταγμα ψηφίζεται από την συντακτική συνέλευση. Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά κατά την ψήφιση των πρώτων αμερικανικών συνταγμάτων, μετά την διακήρυξη της ανεξαρτησίας

2ος. Του συντακτικού ή του συνταγματικού δημοψηφίσματος: το Σύνταγμα καταρτίζεται από μία συντακτική συνέλευση και εγκρίνεται με λαϊκό δημοψήφισμα. Εφαρμόστηκε κατά την ψήφιση των γαλλικών συνταγμάτων του 1793, 1795, 1946

3ος. Του προσωπικού δημοψηφίσματος: το Σύνταγμα συντάσσεται από μία επιτροπή και εγκρίνεται με λαϊκό δημοψήφισμα. Εφαρμόστηκε κατά την ψήφιση των αγγλικών συνταγμάτων του 1799, 1802, 1851

Εκλογιμότητα

Για να μπορέσει κάποιος να εκλεγεί πρέπει να έχει συμπληρώσει το 25 έτος του, για να μπορέσει να ψηφίσει αρκεί να είναι 18 ετών.

11

Page 12: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Αρνητικά προσόντα:Ορισμένα πρόσωπα που έχουν όλα τα θετικά προσόντα δεν μπορούν να εκλέγουν βουλευτές είτε απόλυτα είτε σχετικά

‡ Απόλυτη μη εκλογιμότητα Πολιτικοί υπάλληλοι και στρατιωτικοί, γενικά που έχουν κατά τον νόμο αναλάβει υποχρέωση να παραμείνουν στην υπηρεσία για ορισμένο χρόνο δεν μπορούν να ανακηρυχθούν υποψήφιοι ούτε να εκλέγουν βουλευτές όσο διαρκεί η θητεία τους. Το κώλυμα καταλαμβάνει όλους τους δημόσιους υπαλλήλους.‡ Σχετική μη εκλογιμότητα Κωλύματα , αναφέρονται μόνο σ ένα τμήμα της επικράτειας. Είναι απόλυτα μόνο όταν ισχύουν για ολόκληρη την επικράτεια.

Θετικά προσόντα:Ελληνική ιθαγένεια: Εκλόγιμός είναι μόνο ο Έλληνας πολίτης που έχει ελληνική ιθαγένεια ανεξάρτητα με το φύλο/ θρήσκευμα/ εθνικότητα. Κάθε Έλληνας πολίτης δικαιούνται να εκλέγεται και να εκλέγει ανεξάρτητα από τον τρόπο άσκησης της ελληνικής ιθαγένειας. Έτσι ο αλλοδαπός που έχει αποκτήσει ιθαγένεια είναι εκλόγιμος.

Περιεχόμενο του Συντάγματος : Μέρος : οργάνωση και λειτουργία της πολιτείας:

Σύνταξη πολιτείας Πρόεδρος Δημοκρατίας Βουλή Κυβέρνηση Διοίκηση Δικαστική εξουσία

Η διαδικασία δημοσίευσης του ισχύον Συντάγματος, καθορίζουν την διαδικασία

12

Page 13: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

Πρώτος. ΚαταρτίσεωςΔεύτερος. ΨηφίσεωςΤρίτος. Αναθεώρησης του ΣυντάγματοςΤέταρτος. Ρυθμίζουν θέματα σχετικά με την μορφή του

πολιτεύματοςΠέμπτος. Θέτουν σε ισχύ το νέο Σύνταγμα

Ψηφίσματα εξέδωσαν όλες σχεδόν οι Εθνικές Συνελεύσεις και όλες οι Αναθεωρητικές Βουλές. Η έκταση της εξουσίας του Συντακτ. Ή Αναθεωρ. Σώματος να εκδίδει ψηφίσματα εξαρτάται από την έκταση της συντακτικής εξουσίας του.

Συντακτικό σώμα: νομικά κατέχει απεριόριστη εξουσία εκδόσεως ψηφισμάτων.Αναθεωρητικό σώμα: εκδίδει ψηφίσματα μόνο για την ρύθμιση θεμάτων που περιβάλλονται στη συντακτική αρμοδιότητά του.

Συντακτικές πράξεις

Είναι μία μη νόμιμη άσκηση της συντακτικής εξουσίας Είναι η πράξη μίας επαναστατικής ή de facto κυβέρνησης Έχει αυξημένη τυπική ισχύ Ρυθμίζει θέματα συνταγματικού ή νομοθετικού

περιεχομένου Έχει την τυπική ισχύ του Συντάγματος

Διαφορά με το ψήφισμα: στα όργανα έκδοσης αυτών Πρώτος. Ψήφισμα: η πράξη των νόμιμων οργάνων της

συντακτικής εξουσίαςΔεύτερος. Συντακτική πράξη: εκδίδεται από τα όργανα

της εκτελεστικής εξουσίας

Πολιτικό κόμμα

Την έννοια του κόμματος καθορίζει ο νόμος περί πολιτικών κομμάτων της Γερμανίας που περιέλαβε τον ορισμό που

13

Page 14: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

επικράτησε στην επιστήμη και στην νομολογία υπό το θεμελιώδη «νόμο της Βόννης»

Το Σύνταγμα χρησιμοποιεί τον όρο «πολιτικό κόμμα» υπό την κρατούσα στην επιστήμη έννοια του. Δηλαδή υπό την έννοια μιας μορφής συνεταιρισμού που επιδιώκει πολιτικούς σκοπούς.

Το πολιτικό κόμμα είναι μία διαρκής ένωση Ελλήνων πολιτών που επιθυμεί να συμπράττει στο σχηματισμό της πολιτικής θέλησης του λαού και ιδίως να μετέχει στις κάθε φορά διενεργούμενες κοινοβουλευτικές εκλογές για την πραγματοποίηση του πολιτικού προγράμματος της.

Διάλυση πολιτικών κομμάτων:Μπορεί να γίνει με δύο τρόπους :

Εκούσια Αναγκαστικά

Το Ελληνικό δίκαιο επιτρέπει μόνο την εκούσια διάλυση. Το Σύνταγμα δεν περιλαμβάνει διατάξεις περί αναγκαστικής διάλυσης των κομμάτων.

De facto κυβερνήσεις

Είναι μη νόμιμες κυβερνήσεις που αναλαμβάνουν την εξουσία κατά παρέκκλιση ή κατάλυση του Συντάγματος. Αυτές αναδεικνύονται πάντα κάτω από εξωσυνταγματικές συνθήκες. Προέρχονται από βίαιες πολιτικές μεταβολές.Ο όρος χρησιμοποιείται και με την στενή έννοια: περιλαμβάνει μόνο τις νομικές κυβερνήσεις που δεν έχουν επαναστατική προέλευση.

Κανονιστικά διατάγματα

Τα προεδρικά διατάγματα με τα οποία θεσπίζονται οι κανόνες δικαίου

Η έκδοση τους αποτελεί παρέκκλιση από την αρχή των λειτουργιών κατά την οποία η νομοθετική λειτουργία

14

Page 15: ΓΕΝ.ΠΟΛ.&ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1

ασκείται από την Βουλή και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Γι’ αυτό η έκδοσή τους επιτρέπεται μόνο μετά την ρητή εξουσιοδότηση του Συντάγματος ή ενός τυπικού νόμου

Οι κανόνες δικαίου μπορούν να θεσπίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου που εξομοιώνονται με τυπικούς νόμους. Μπορούν επίσης να θεσπίζονται και με πράξεις άλλων οργάνων της διοικήσεως.

15