LELE MONDEONDEdiplomatiquediplomatique

Της Agnès Sinaï*

Καθώς περνούντα χρόνια, οσχεδ ιασμόςτου έργου αλ-λάζει. Στο εξής, δεν πρόκειται

πλέον για αεροδρόμιο εμπορευματικών με-ταφορών, αλλά για διεθνές αεροδρόμιο, τοοποίο θα αντικαταστήσει εν μέρει το υπάρ-χον αεροδρόμιο Νάντη-Ατλαντικός. Προβλέ-πεται δε ότι στο μέλλον το σημερινό αερο-δρόμιο θα εξαντλήσει τις δυνατότητες υπο-

δοχής αεροπλάνων, κι έτσι η περιφέρεια τουGrand Ouest (Δυτική Γαλλία) και οι άρχοντεςτης Τοπικής Αυτοδιοίκησης ονειρεύονταιένα μεγάλο αεροδρόμιο το οποίο θα μπορείνα υποδέχεται ακόμα και τα μεγαλύτερα αε-ροπλάνα σε δύο καινούργιους διαδρόμους.Τελικά, τα σχέδια που παρουσιάζει η (γνω-στή και από την παρουσία της στην Ελλάδα,γιγάντια κατασκευαστική εταιρεία) Vinci πε-ριλαμβάνουν δύο διαδρόμους μήκους2.700 και 2.900 μέτρων, οι οποίοι αποδει-κνύονται υπερβολικά μικροί για τα σημερινάδεδομένα, καθώς σε αυτούς δεν μπορούν ναπροσγειωθούν τα πολύ μεγάλα αεροπλάνα,όπως το Airbus A380...Ο στόχος που προβάλλεται επίσημα είναι

η αντιμετώπιση του μελλοντικού κορεσμούτου υπάρχοντος αεροδρομίου: παρά το γε-

γονός ότι σήμερα η κίνηση του αεροδρομί-ου Ναντ-Ατλαντίκ ανέρχεται στα 3,2 εκατομ-μύρια επιβάτες τον χρόνο (μάλιστα, όταν τοαεροδρόμιο τέθηκε σε λειτουργία, η αναμε-νόμενη κίνησή του είχε υπολογιστεί στα 4εκατομμύρια επιβάτες ετησίως), υποστηρί-ζεται ότι το 2065 η κίνηση θα φτάνει τα 9εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, παρά τηναναμενόμενη αύξηση της τιμής του πετρε-λαίου κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών,η οποία και θα αποτελέσει τροχοπέδη γιατην ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφο-ρών[1].Πρόσφατα, για να αποστομωθούν οι σκε-

πτικιστές, επιστρατεύτηκε και ένα τελευταίοεπιχείρημα: με την ανέγερση του νέου αερο-δρομίου θα καταστεί εφικτή η απελευθέρω-

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ

Γαλλία: Οικολογικό κίνημα στους βάλτουςΜια φορά κι έναν καιρό υπήρχαν το Γκρανσάμπ-ντε-Φοντέν, η Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ, το Βινιέ-ντε-Μπρετάν

(αμμώδεις θαμνότοποι γύρω από υγροτόπους, στους οποίους κυριαρχούν τα ρείκια, τα σκίνα και τα σπάρτα), το

Ερί κι η Τρεγιέρ, ήσυχα χωριά στην περιοχή του Λίγηρα, σε απόσταση περίπου τριάντα χιλιομέτρων βόρεια της

Νάντης. Ένα ωραίο πρωί του Μαΐου του 1970, όταν οι κάτοικοί τους αγόρασαν την εφημερίδα τους από το

καφενείο-ψιλικατζίδικο του χωριού, ανακάλυψαν ένα άρθρο με πηχυαίους τίτλους που ανακοίνωνε ότι «το

πολεοδομικό συγκρότημα Ναντ-Σαιν Ναζέρ θα μπορούσε να μετατραπεί σε αεροπορικό Ρότερνταμ της

Ευρώπης, χάρη στη δημιουργία, βόρεια του Λίγηρα, ενός διεθνούς αεροδρομίου διακίνησης εμπορευμάτων».

* Η Agnès Sinaï είναι δημοσιογράφος, συνιδρύτρια του Institut Momentum surl’anhropocène ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 4

Το δίδαγμα της ΛευκωσίαςΤα πάντα φάνταζαν αδύνατα. Η αύξηση των

φόρων αποθάρρυνε τους «επιχειρηματίες». Η

προστασία από τον εμπορικό ανταγωνισμό

(dumping) χωρών με χαμηλούς μισθούς

ερχόταν σε αντίθεση με τις συμφωνίες

ελευθέρων συναλλαγών. Η επιβολή ενός

(απειροελάχιστου) φόρου στις

χρηματοπιστωτικές συναλλαγές χρειαζόταν τη

σύμφωνη γνώμη των κρατών. Η μείωση του

Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ)

προϋπέθετε την έγκριση των Βρυξελλών...

Του Serge Halimi*

Ώσπου, το Σάββατο, 16 Μαρτί-ου, όλα άλλαξαν. Κάποιοι ορ-γανισμοί, γνωστοί για τον δογ-ματισμό τους, όπως η Ευρωπαϊκή ΚεντρικήΤράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το

Eurogroup και η γερμανική κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ,έβαλαν το μαχαίρι στον λαιμό των κυπριακών αρχών προκει-μένου να τις αναγκάσουν να εκτελέσουν ένα μέτρο το οποίο,αν το αποφάσιζε ο Ούγκο Τσάβες, θα τον αποκαλούσαν ανε-

λεύθερο, δικτατορικό, τυραννικό και εξαιτίας του θα γράφο-νταν σελίδες επί σελίδων αγανακτισμένα άρθρα: το αυτόματοκούρεμα των τραπεζικών καταθέσεων. Ο φόρος της κατάσχε-σης, ο οποίος αρχικά είχε τοποθετηθεί μεταξύ 6,75% και9,90%[1], ήταν περίπου χίλιες φορές πάνω από τον αντίστοιχοφόρο Τόμπιν, για τον οποίο τόσος λόγος γίνεται εδώ και δε-καπέντε χρόνια. Τι αποδεικνύεται, λοιπόν; Ότι στην Ευρώπη,όταν θέλουμε, μπορούμε.Αρκεί, βέβαια, να ξέρουμε να επιλέγουμε τους στόχους

μας: όχι τους μετόχους, ούτε τους δανειστές των υπερχρεω-μένων τραπεζών, αλλά τους καταθέτες τους. Είναι όντως πιοφιλελεύθερο να γδύνεις έναν Κύπριο συνταξιούχο με τη δι-καιολογία ότι μέσω αυτού στοχεύεις τον Ρώσο μαφιόζο που

LE MONDEdiplomatiqueEΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η ΑΥΓΗΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013TEYXOΣ 8

* Ο Serge Halimi είναι διευθυντής της Le Monde Diplomatique

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

Της Bénédicte Manier*

Tεράστιες διαδηλώσειςδιαμαρτυρίας για ένανβιασμό. Πρωτοφανέςγια το Νέο Δελχί, όπουδεκάδες χιλιάδες γυναί-

κες και άνδρες συγκεντρώθηκαν επανειλημμέναπροκειμένου να δηλώσουν την αγανάκτησή τουςγια τον μαρτυρικό θάνατο μιας νέας 23 χρόνων, ηοποία, στις 28 Δεκεμβρίου 2012, υπέκυψε στατραύματα που της είχαν προκαλέσει οι βιαστέςτης.

Οι νέοι και οι νέες της μεσαίας τάξης της Ινδίαςκατέβηκαν στον δρόμο πρώτα απ’ όλα γιατί τοέγκλημα αφορούσε έναν δικό τους άνθρωπο: μιαφοιτήτρια με ταπεινή αγροτική καταγωγή, ηοποία είχε έρθει στην πρωτεύουσα για να σπου-δάσει, ενσάρκωση της γενιάς που έχει επιβιβα-στεί στο τρένο της κοινωνικής ανέλιξης. Μια γενιάπου γεννήθηκε με την παγκοσμιοποίηση, που, σεκάποιες περιπτώσεις, σπούδασε στο εξωτερικό,που είναι οικονομικά ανεξάρτητη. Μια γενιά πουάρχισε, επίσης, να πειραματίζεται με την ισότητατων φύλων, τόσο στο πανεπιστήμιο (όπου οι γυ-ναίκες είναι ισάριθμες με τους άνδρες) όσο καιστην εργασία. Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης τηςπροηγούμενης δεκαετίας πράγματι προσέφερανστις γυναίκες δυνατότητες απασχόλησης. Εκτόςαπό τον δημόσιο τομέα, ο οποίος απασχολούσε2,9 εκατομμύρια γυναίκες το 2005[1], οι γυναίκεςέχουν στελεχώσει τους πιο δυναμικούς τομείς τηςοικονομίας: τις υπηρεσίες τεχνολογίας, τις αερο-μεταφορές, τη φαρμακευτική βιομηχανία... Γιαπαράδειγμα, αντιπροσωπεύουν το 32% τωντριών εκατομμυρίων νόμιμων εργαζομένωνστους τομείς των τεχνολογιών ενημέρωσης καιτων υπηρεσιών πληροφορικής[2]. Το μερίδιό τουςστον γενικό ενεργό πληθυσμό πέρασε, άλλωστε,από το 19,7%, το 1981, στο 25,7%, το 2011.

Στους κόλπους αυτής της μειονότητας των πό-λεων, λοιπόν, ο βιασμός ήταν η ευκαιρία μιας κά-θαρσης. Στις διαδηλώσεις, εκφράστηκε η απόρ-ριψη της, απαράδεκτης πλέον, κυριαρχίας των αν-δρών. Το νέο στοιχείο που εισέβαλε στην πολιτι-

κή σκηνή τον περασμένο Δεκέμβριο δεν είναι άλ-λο από τη σύγκρουση πολιτισμών μεταξύ της Ιν-δίας της σκιάς, η οποία κανοναρχείται από τις πα-τριαρχικές παραδόσεις, και της «Ινδίας που λά-μπει» -της περιβόητης «shining India»-, της οποί-ας οι συγκεκριμένοι νέοι και νέες αποτελούν τοσύμβολο.

Το βορειοδυτικό τμήμα της χώρας, όπου βρί-σκεται και η πρωτεύουσα, παραμένει σημαδεμέ-νο από την πατριαρχική κουλτούρα. Αποτελεί, άλ-λωστε, τη λεγόμενη «Foeticide Belt», τη ζώνη πουσκοτώνει στον μεγαλύτερο βαθμό τα θηλυκά έμ-βρυα. Γιατί η κατωτερότητα των γυναικών εκδη-λώνεται ήδη από τη σύλληψη του παιδιού, με τηνεπιλογή των γεννήσεων προς όφελος των αγο-ριών. Τα αγόρια διαιωνίζουν το οικογενειακόόνομα και την οικογενειακή κληρονομιά, ενώ ηπαρουσία των κοριτσιών κρίνεται άχρηστη, ακό-μη και επιζήμια: ο γάμος τους προϋποθέτει τηνκαταβολή προίκας που καταχρεώνει την οικογέ-νεια για χρόνια. Η προτίμηση στα αγόρια μετα-φράζεται σε εκατομμύρια επιλεκτικές αμβλώσεις,οι οποίες, μολονότι απαγορεύτηκαν με νόμο το1994, έχουν αφήσει την Ινδία σε κατάσταση πλη-θυσμιακής ανισορροπίας: η χώρα αριθμεί μόλις940 γυναίκες για κάθε 1.000 άνδρες[3].

Η παραδοσιακή ανδροκρατία εξηγεί, επίσης,και το αυξημένο ποσοστό ενδοοικογενειακήςβίας. Πάνω από το 37% των παντρεμένων Ινδώνγυναικών πέφτουν θύματα περιστατικών ενδοοι-

κογενειακής σεξουαλικής και φυσικής βίας, μετα-ξύ των οποίων γύρω στις 7.000-8.000 εγκλήματατον χρόνο συνδέονται με την προίκα και διαπράτ-τονται από τους συζύγους που θέλουν να απο-σπάσουν περισσότερα χρήματα από τα πεθερικάτους. Επιπλέον, οι στατιστικές αφορούν μόνο τακαταγεγραμμένα περιστατικά, με τον πραγματικόαριθμό τέτοιων επεισοδίων να θεωρείται πολύμεγαλύτερος. Όσο για τους βιασμούς, διπλασιά-στηκαν μεταξύ 1990 και 2008, σύμφωνα με το ιν-δικό National Crimes Records Bureau (NCRB).Με βάση τα επίσημα στοιχεία, στην Ινδία δια-πράττεται κατά μέσο όρο ένας βιασμός κάθε είκο-σι λεπτά.

Παρ’ ότι δεν αρκεί για να εξηγήσει την αύξησητων βιασμών, ο υπερπληθυσμός των ανδρώναναμφίβολα σχετίζεται με το φαινόμενο. Στατιστι-κά, η σχέση μεταξύ των δύο φαινομένων δεν έχειαποδειχθεί, αλλά τη σύνδεση την κάνει, συχνά, ηίδια η κοινωνία: στα χωριά της «Foeticide Belt»(στα κρατίδια του Πεντζάμπ, της Χαριάνα, του Ρα-τζαστάν...), πολλές οικογένειες δεν αφήνουν πλέ-ον τα κορίτσια τους να πάνε μόνα στο σχολείο ήστα χωράφια, ενώ οι γιατροί των κέντρων υγείαςδιαπιστώνουν συχνά ομαδικούς βιασμούς απόανύπαντρους νέους που δυσκολεύονται να βρουνσύζυγο.

Παραδοσιακά, οι σεξουαλικές επιθέσεις αντα-νακλούν, επίσης, τις σχέσεις ανάμεσα στις κάστες,ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές. Γυναίκες«dalit» (ανέγγιχτες) υφίστανται συχνά τη βίαιησυμπεριφορά των ανδρών της ανώτερης κάστας,καθώς είναι θύματα ενός διπλού μειονεκτήματος:είναι γυναίκες και κατώτερης κάστας. Συνήθως,επωμίζονται μόνες τους το βάρος του βιασμού,μέσα σε ένα πλαίσιο ατιμωρησίας των βιαστώνκαι αδιάφορης σιωπής της κοινωνίας. Η υπόθεσητου Νέου Δελχί θα αλλάξει, άραγε, τα δεδομένα;

Η σεξουαλική παρενόχληση έχει εξαπλωθείστα μέσα μαζικής μεταφοράς της πρωτεύουσας.

έχει καταφύγει σε φορολογικό παράδεισο, πα-ρά να ζητάς τον λογαριασμό από ένα Γερμανότραπεζίτη, έναν Έλληνα εφοπλιστή και μια πο-λυεθνική εταιρεία που προστατεύει τα μερί-σματά της στην Ιρλανδία, στην Ελβετία ή στοΛουξεμβούργο.

Η κυρία Μέρκελ, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ μάς σφυ-ροκοπούσαν διαρκώς με το επιχείρημα ότι ηεπιτακτική ανάγκη για αποκατάσταση της«εμπιστοσύνης» των δανειστών απαγορεύειτην αύξηση των δημοσίων δαπανών και ταυτό-χρονα την επαναδιαπραγμάτευση του χρέουςτων κρατών. Οι αγορές μάς προειδοποιούσανότι θα επέβαλλαν κυρώσεις στην όποια σχετικήπαρέκκλιση. Αλλά, ποια «εμπιστοσύνη» να έχειπια κανείς στο ενιαίο νόμισμα και στην ιερή εγ-γύηση των τραπεζικών καταθέσεων, αν οποι-οσδήποτε πελάτης ευρωπαϊκής τράπεζας μπο-ρεί να ξυπνήσει ένα πρωί και να ανακαλύψει ότιτου κούρεψαν τον λογαριασμό μέσα στη νύχτα;

Τα 17 κράτη-μέλη του Eurogroup, λοιπόν,τόλμησαν κάτι πέρα από κάθε φαντασία. Και θατο ξανακάνουν. Κανένας πολίτης της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης δεν μπορεί στο εξής να αγνοεί ότιαποτελεί τον κατ’ εξοχήν στόχο μιας χρηματοπι-στωτικής πολιτικής που είναι αποφασισμένη νατου στερήσει τους καρπούς της δουλειάς του μετο πρόσχημα του ισοσκελισμού των λογαρια-σμών. Στη Ρώμη, στην Αθήνα, ή τη Λευκωσία,κάποιες εγχώριες υποτακτικές μαριονέτες μοι-άζουν κιόλας έτοιμες να ακολουθήσουν κατάγράμμα τα κελεύσματα των Βρυξελλών, τηςΦραγκφούρτης ή του Βερολίνου, παρά τον κίν-δυνο να εισπράξουν, εν συνεχεία, την κατα-κραυγή των λαών τους[2].

Και οι λαοί πρέπει να αντλήσουν ένα επιπλέ-ον δίδαγμα από το επεισόδιο με την Κύπρο, πέ-ρα από μια ατέλειωτη πικρία: τη λυτρωτικήγνώση ότι τα πάντα μπορούν να συμβούν και σεαυτούς. Την επομένη της προσπάθειας επίδει-ξης ισχύος, η αμηχανία ορισμένων Ευρωπαίωνυπουργών μαρτυρούσε ίσως τον φόβο τους μή-πως είχαν μόλις διαψεύσει τριάντα χρόνια φιλε-λεύθερης «παιδαγωγικής», τα οποία ανέδειξαντη δημόσια απραξία σε κυβερνητική θεωρία.Με αυτόν τον τρόπο, νομιμοποιούν εκ των προ-τέρων και νέα, κάπως σκληρά μέτρα. Ίσως αυ-τά, μια μέρα, να προσβάλουν και τη Γερμανία.Και μάλιστα, να χτυπήσουν πιο εύπορους στό-χους από τους μικροκαταθέτες της Λευκωσίας.

[1] (ΣτΜ) Η τελική συμφωνία με την τρόικα προ-βλέπει κούρεμα έως και 32% στις καταθέσειςάνω των 100.000 ευρώ[2] Βλ. «Fate of Island depositors was sealed inGermany», Financial Times, Λονδίνο, 18-3-2013.

LE MONDEdiplomatiqueEΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Υπεύθυνη έκδοσης: Βάλια Καϊμάκη Συντακτική ομάδα: Κορίνα Βασιλοπούλου, Θανάσης Κούτσης, Χάρης Λογοθέτης, Βασίλης Παπακριβόπουλος Επικοινωνία: info@monde-diplomatique.gr Αρχείο κειμένων: www.monde-diplomatique.gr Facebook: www.facebook.com/monde.diplomatique.gr

LE MONDEdiplomatiqueEΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Το δίδαγμα της ΛευκωσίαςΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

* H Bénédicte Manier είναι δημοσιογράφος, συγγρα-φέας του βιβλίου Quand les femmes auront disparu.L’élimination des filles en Inde et en Asie, LaDécouverte, Παρίσι, 2008

ΙΝΔΙΑ

Ξεσηκωμός για τη βία απέναντι σΑπέναντι σε ένα τρομακτικό έγκλημα, μια ιδιαίτερη καταδίκη; Μολονότι οι

διαδηλώσεις που ακολούθησαν τον βιασμό της φοιτήτριας στο Νέο Δελχί

δημιουργούν την ελπίδα για αλλαγή νοοτροπίας, η αδυναμία διεξαγωγής δίκαιης

δίκης των κατηγορούμενων δεν είναι καθόλου καλός οιωνός. Η εξουσία

επιδιώκει επειγόντως να αντιμετωπίσει το θέμα απέναντι σε μια θεαματική

κινητοποίηση, η οποία ξεδιπλώνει πρωτόγνωρα αιτήματα.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΡΙΝΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ

Οι βιασμοί έχουν αυξηθεί στα πανεπιστημιακάσυγκροτήματα, στον προαστιακό σιδηρόδρομο ήστις στάσεις των λεωφορείων τις βραδινές ώρες.Στο Νέο Δελχί, ο αριθμός των καταγεγραμμένωνβιασμών έχει αυξηθεί: 572 περιστατικά, το 2011,πολύ περισσότερα από το σύνολο των βιασμώνπου δηλώθηκαν στη Βομβάη (221), στην Καλ-κούτα (46), στο Μαδράς (76), στην Μπανγκαλό-ρη (97) και στο Χαϊντεραμπάντ (59)Έχοντας εξαπλωθεί στα αστικά κέντρα, η σε-

ξουαλική βία έχει γίνει και πιο ορατή στα μέσαενημέρωσης. Οι γυναίκες έχουν αντιδράσει συρ-ρέοντας στα ιδιωτικά κέντρα μαθημάτων αυτοά-μυνας, τα οποία έχουν ανοίξει ειδικά για τον συ-γκεκριμένο σκοπό στις μεγάλες πόλεις. Άλλωστε,η Πρατίμπα Πατίλ, όσο ήταν πρόεδρος της χώρας,τις είχε καλέσει επανειλημμένα να μάθουν πολε-μικές τέχνες, εκτιμώντας ότι «η καλύτερη προστα-σία είναι η αυτοπροστασία[4]». Μαθήματα αυτοά-μυνας άρχισαν να εισάγονται σταδιακά σε αρκετάδημόσια σχολεία θηλέων του Νέου Δελχί.Η Ινδία, ωστόσο, δεν αποτελεί εξαίρεση στο ζή-

τημα του βιασμού. Για παράδειγμα, σε ένα δια-φορετικό πολιτισμικό πλαίσιο, στις ΗΠΑ, ο αριθ-μός των βιασμών παραμένει υψηλός (188.380καταγεγραμμένα περιστατικά για το 2010, σεπρόσωπα άνω των 12 ετών). Στη Γαλλία, περισ-σότερες από 75.000 γυναίκες και σχεδόν ισάριθ-μα παιδιά πέφτουν θύματα βιασμού κάθε χρόνο.Παραμένει ακόμη αναγκαία η οργάνωση εκστρα-τειών προκειμένου να τολμήσουν τα θύματα ναμιλήσουν και «η ντροπή να αλλάξει στρατόπεδο»,σύμφωνα με τη διατύπωση του μανιφέστου κατάτων βιασμών που κυκλοφόρησε τον περασμένοΝοέμβριο.Όμως, μολονότι η αντίδραση των πολιτών

υπήρξε τόσο έντονη στην Ινδία, δεν έχει σημειω-θεί σχεδόν καμία πρόοδος ως προς την απονομήδικαιοσύνης για τα θύματα, σε αντίθεση με ό,τισυμβαίνει σε άλλες χώρες. Η κατάθεση μήνυσηςσυνεπάγεται έρευνα, με ταπεινωτικές ερωτήσειςκαι εξετάσεις, ενώ, τελικά, δεν υπάρχει καμία εγ-γύηση για τη σύλληψη και την καταδίκη των βια-στών. Στο Νέο Δελχί, για παράδειγμα, από τους754 κατηγορούμενους σε 635 καταγεγραμμένεςυποθέσεις βιασμού από τον Ιανουάριο μέχρι τονΝοέμβριο του 2012 -αριθμοί που αποκαλύπτουντη διάπραξη ομαδικών βιασμών-, μόνο ένας κα-

ταδικάστηκε. Οι υποθέσεις εκκρεμούν για τουςπερισσότερους από τους υπόλοιπους.Μπροστά στη συγκίνηση που εκδηλώθηκε, η

κυβέρνηση ανακοίνωσε, βέβαια, περισσότερεςπροσλήψεις γυναικών στην αστυνομία και μεγα-λύτερη αυστηρότητα απέναντι στους εγκληματίες,αλλά δεν είναι σίγουρο ότι τέτοιες κινήσεις επαρ-κούν για να αμβλυνθεί η κρίση εμπιστοσύνηςαπέναντι στις δυνάμεις της τάξης, οι οποίες θεω-ρούνται ανίκανες να αναχαιτίσουν την αύξησητων επιθέσεων. Άλλωστε, η οργή των διαδηλω-τών στρεφόταν τόσο απέναντι στους εγκληματίεςόσο και απέναντι στην αστυνομία και το κράτος,που κατηγορούνται ότι δεν ασκούν τον ρόλο τους.Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι το κίνημα διαμαρτυ-

ρίας είχε πολιτικό αντίκτυπο. Παίρνει τη σκυτάληαπό τη δυσαρέσκεια που εκφράστηκε το 2011 μετο κίνημα κατά της διαφθοράς της Άννα Χαζάρε.Ήδη από τότε, τα μεσαία στρώματα της πόλης εί-χαν κατέβει μαζικά στους δρόμους. Τα δύο κινή-ματα αποτυπώνουν το διευρυνόμενο χάσμα με-ταξύ μιας Ινδίας που αναδύεται στον οικονομικόκαι τον πολιτιστικό τομέα και μιας ηγετικής τάξης,η οποία κρίνεται -σε όλες τις εκφάνσεις της- ωςαναποτελεσματική απέναντι στα προβλήματα τηςχώρας και, συχνά, αναμεμιγμένη σε υποθέσειςδιαφθοράς.Τα δύο κινήματα δείχνουν, επίσης, ότι μια μορ-

φωμένη γενιά, η οποία ξέρει να αξιοποιεί τα μέσαενημέρωσης, να χρησιμοποιεί τα κοινωνικά δί-κτυα και να βρίσκει συνθήματα που ηχούν δί-καια, ήρθε για να μείνει στη δημόσια ζωή της Ιν-δίας. Παρ’ όλο που, σε πρώτη φάση, η συλλογικήσυνείδηση των μεσαίων στρωμάτων μπόρεσε νααναδυθεί γύρω από την κατανάλωση και τις ανώ-

τερες σπουδές, τα ίδια μεσαία στρώματα ξανα-βρίσκονται σήμερα γύρω από ένα κοινό αίτημαγια ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του κρά-τους. Το κίνημα γεννά ελπίδες για πιο προοδευτι-κούς μελλοντικούς κοινωνικούς κανόνες και θαείναι καθοριστικό για την εξέλιξη του συνόλου τηςκοινωνίας.Ωστόσο, τα συγκεκριμένα μεσοστρώματα πα-

ραμένουν μειοψηφικά και οι αλλαγές θα απαιτή-σουν χρόνο. Πολύ περισσότερο που η Ινδία είναιμια κοινωνία πολλών ταχυτήτων, και όχι μόνοαπό την άποψη του δικαιώματος των γυναικών ναγεννιούνται και, στη συνέχεια, να τρέφονται επαρ-κώς, να λαμβάνουν εκπαίδευση και να θεωρού-νται ισότιμες με τους άνδρες. Στο συγκεκριμένοσημείο, η οικονομική ανάπτυξη σημαδεύεται απόβαθιές ανισότητες: δεν έχει επιτρέψει να εξαλει-φθεί η πείνα και πάνω από το 37% των Ινδών ζειακόμη σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας. Επιπλέ-

ον, η οικονομική ανάπτυξη δεν επέτρεψε τη βελ-τίωση των υποδομών παντού, ιδιαίτερα στο θέματης πρόσβασης στο νερό, ενώ διευρύνει τις ανι-σότητες μεταξύ πόλεων και υπαίθρου.Έτσι, εκτός από τις διαχωριστικές γραμμές

που αναφέρθηκαν ήδη -μεταξύ σύγχρονου τρό-που ζωής και πατριαρχίας, μεταξύ της κοινω-νίας και της πολιτικής ελίτ-, βαθύ χάσμα χωρίζειτους νέους πλούσιους από τους ξεχασμένουςτης ανάπτυξης, τις πλούσιες από τις φτωχές πε-ριοχές, τους κατοίκους των πόλεων από τον κό-σμο της υπαίθρου. Οι ανισορροπίες αυτές ενι-σχύουν την αστυφιλία και προκαλούν τη χαοτι-κή επέκταση των αστικών ζωνών, η οποία τρο-φοδοτεί την εγκληματικότητα. Πάνω απ’ όλα,όμως, αυτές οι διαχωριστικές γραμμές της ινδι-κής κοινωνίας θα μπορούσαν σύντομα να απο-δειχθούν μη βιώσιμες.Η κυβέρνηση, εάν επιθυμεί να απαντήσει στην

οργή που πυροδότησε ο βιασμός της νεαρής φοι-τήτριας, πρέπει να προχωρήσει σε μεταρρυθμί-σεις στην αστυνομία, να βελτιώσει τους νόμουςκαι να διασφαλίσει καλύτερα την εφαρμογή τουςκαι να βοηθήσει τις μη κυβερνητικές οργανώσειςνα καταπολεμήσουν αιωνόβιες διακρίσεις. Ευρύ-τερα, η κυβέρνηση πρέπει να καταπιαστεί με τοζήτημα της «κακής κοινωνικο-οικονομικής ανά-πτυξης», σύμφωνα με τη διατύπωση του ερευνη-τή Κριστόφ Ζαφρελό[5]. Γιατί, παρ’ όλο που η πα-ρέμβαση του κράτους δεν αρκεί για να αλλάξουνοι νοοτροπίες, συγκεκριμένες κοινωνικά προο-δευτικές πολιτικές θα συνέβαλλαν στη βελτίωσητης τύχης όλων των γυναικών.

[1] Ινδικό υπουργείο Εργασίας.

[2] «Government should do its part in ensuringsafety of women in IT-BPO sector: Nasscom»,The Economic Times, Νέο Δελχί, 4-1-13.

[3] Η αναλογία είναι χαμηλότερη στο Πεντζάμπ(893-1000), στη Χαριάνα (877-1000), στο Ρα-τζαστάν (926-1000) και στο Νέο Δελχί (866-1000).

[4] «Teach girls martial arts for protection:President», IBN Live, 2-11-11,http://ibnlive.in.com.

[5] Christophe Jaffrelot, Inde, l’envers de lapuissance. Inégalités et révoltes, CNRS Editions,Παρίσι, 2012.

3/33Η ΑΥΓΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

στις γυναίκες

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: XAΡΗΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ

ΙΝΔΙΑ: Μοναχικές αναρριχήσειςΗ Ινδία έχει δώσει στις γυναίκες πολιτικούς ρόλους πρώτης γραμμής, χωρίς, όμως,

να καταφέρει τη συνολική βελτίωση της θέσης τους στη βάση της κοινωνίας. Πρόκει-ται για ένα από τα παράδοξα της χώρας.Η Ίντιρα Γκάντι διετέλεσε πρωθυπουργός από το 1966 έως το 1977 και, αργότερα,

από το 1980 έως το 1984. Η νύφη της, Σόνια Γκάντι, είναι πρόεδρος του Κόμματος τουΚογκρέσου από το 1988. Η Πρατίμπα Πατίλ, που προέρχεται από το ίδιο κόμμα, διε-τέλεσε Πρόεδρος της Δημοκρατίας (τιμητική θέση) από το 2007 έως το 2012, ενώ,από το 2009, η Μέιρα Κουμάρ είναι πρόεδρος της Κάτω Βουλής (Λοκ Σάμπα). Αλλά καιστο Νέο Δελχί, από το 1988 περιφερειάρχης είναι μια γυναίκα, η Σίλα Ντικσίτ.Ωστόσο, οι ανισότητες μεταξύ των φύλων παραμένουν βαθιές. Δύο παράγοντες

εμποδίζουν ιδιαίτερα τον πολιτικό κόσμο να επηρεάσει την εξέλιξη της κοινωνίας: ηδύναμη των παραδοσιακών κοινωνικών πρακτικών και η μη τήρηση των νόμων. Έτσι,οι περισσότερες γυναίκες, παρά τον νόμο του 2005 που τους δίνει το δικαίωμα να κλη-ρονομούν ισότιμα με τους άνδρες, συνεχίζουν να μην παίρνουν κληρονομιά και απο-κλείονται από την ιδιοκτησία της γης. Επιπλέον, το 70% των γυναικών της Ινδίας ζουνστην ύπαιθρο, όπου παραμένουν σε μεγάλο βαθμό υποταγμένες στον πατέρα ή στονσύζυγο, ενώ ωφελούνται ελάχιστα από την οικονομική ανάπτυξη. Τόσο που, στο ζή-τημα της ισότητας ανδρών-γυναικών, το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για τηνΑνάπτυξη κατατάσσει την Ινδία στην 129η θέση σε σύνολο 146 χωρών και, μάλιστα,προτελευταία (ακριβώς μπροστά από το Αφγανιστάν) στην περιοχή της Νότιας Ασίας.Στην πολιτική, χάρη στις ποσοστώσεις, οι γυναίκες κατέχουν το 36,8% των εδρών

στα δημοτικά συμβούλια των χωριών, ποσοστό που αντιστοιχεί σε ένα εκατομμύριοδημοτικές συμβούλους σε ολόκληρη τη χώρα. Οι γυναίκες, όμως, δεν κατέχουν παράτο 10,8% των εδρών στη Λοκ Σάμπα, ενώ η ψήφιση του νόμου για ποσόστωση γυναι-κών στο 1/3 των βουλευτών εκκρεμεί από το... 1996.

Β.Μ.

Η Ινδία, ωστόσο, δεν αποτελεί

εξαίρεση στο ζήτημα του βιασμού.

Για παράδειγμα, σε ένα

διαφορετικό πολιτισμικό πλαίσιο,

στις ΗΠΑ, ο αριθμός των βιασμών

παραμένει υψηλός

LE MONDEdiplomatiqueEΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ση του χώρου του παλαιού αεροδρομίου και ηαξιοποίησή του για να λυθεί το πρόβλημα των οι-κιστικών πιέσεων που έχουν ενταθεί στο νοτιο-δυτικό τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματοςτης Νάντης. Με αυτόν τον τρόπο, η Vinci θα είναιδιπλά κερδισμένη: εκτός τού ότι θα αναλάβει τηνκατασκευή του αεροδρομίου, ο γίγαντας τουκλάδου των κατασκευών θα έχει επίσης τη δυνα-τότητα να αναλάβει και την πολεοδόμηση τωνεκτάσεων που θα προκύψουν και την ανέγερσησυγκροτημάτων κατοικιών.

Το σχέδιο προβλέπει την απαλλοτρίωση20.000 στρεμμάτων γεωργικής γης (μάλιστα,εκτιμάται ότι θα καταστραφούν 100 χιλιόμετραδεντροστοιχιών που χρησιμεύουν ως όρια τωναγρών και οι οποίες, εκτός από την ομορφιά πουπροσδίδουν στο τοπίο, αποτελούν σημαντικούςπαράγοντες για τη βιοποικιλότητα, αλλά και γιατην αναχαίτιση των συνεπειών των ακραίων και-ρικών φαινομένων), την καταστροφή 1.300στρεμμάτων δάσους και την αποξήρανση υγρο-τόπων: με λίγα λόγια, θα έχει σημαντικές επιπτώ-σεις στη χλωρίδα και στην πανίδα. Παρ’ όλα αυ-τά, το αεροδρόμιο της Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ έχειαυτοανακηρυχθεί πρώτο οικολογικό αεροδρό-μιο της Γαλλίας. Όπως μπορεί κανείς να διαβάσειστον φάκελο που δόθηκε στα μέσα ενημέρωσης,θα είναι «όσο το δυνατόν καλύτερα ενσωματω-μένο μέσα στον ιστό των ‘μποκάζ’» (του χαρα-κτηριστικού τοπίου της Δυτικής Γαλλίας, με τα πε-ριστοιχισμένα από δεντροστοιχίες λιβάδια και ταμικρά δάση). Οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμόςθα λειτουργούν με «συνολικά θετική ενέργεια»,καθώς θα χρησιμοποιούνται φωτοβολταϊκά καικαυστήρες που θα καίνε ξυλεία. Προβλέπεται,επίσης, η δημιουργία «χώρων αντιστάθμισης τηςβιοποικιλότητας», των οποίων ο σχεδιασμός έχειγίνει με βάση επιστημονικά αμφιλεγόμενουςυπολογισμούς, οι οποίοι ωστόσο θα δώσουνστη Vinci-Aéroport du Grand Ouest το δικαίωμανα καταστρέψει υγροτόπους που προστατεύονταιαπό τη νομοθεσία μέσα σε αυτό το τελευταίο πα-ραδοσιακό «μποκάζ» που έχει απομείνει στηνπεριοχή της Νάντης.

Λίγο πιο κάτω από ένα οδόφραγμα που έχειστηθεί με κλαδιά και παλιοσίδερα, μια ομάδα«ζαντίστας»[2] σπάνε την άσφαλτο με κασμάδεςκαι ηλεκτρικά τριβεία, για να ανοίξουν χαντάκιακαι να εμποδίσουν την προέλαση των οχημάτωντης Χωροφυλακής. Σε μια αυτοσχέδια κατα-σκευή, η οποία προσπαθεί να μιμηθεί έναν σταθ-μό διοδίων, είναι αναρτημένο ένα πανό με σύν-θημα εμπνευσμένο από τις εξεγέρσεις της Αραβι-κής Άνοιξης: «Vinci, ξεκουμπίσου!». Οι δρόμοιτης ζώνης είναι γεμάτοι συνθήματα εμπνευσμένααπό το κίνημα των σιτουασιονιστών: «Τα αερο-πλάνα μάς κλέβουν τον ουρανό», καθώς και πολ-λά άλλα που αποτελούνται από έξυπνα -και δυ-στυχώς αμετάφραστα- λογοπαίγνια.

Εδώ, «όλοι όσοι αντιτίθενται στις παλιατζού-ρες του μέλλοντος» προσπαθούν να επινοήσουνμια ουτοπία, ένα αυτόνομο αντιμοντέλο, τοοποίο αντιπαραθέτουν στο «Εροδρόμιο» (λογο-παίγνιο με το όνομα του πρωθυπουργού ΖανΜαρκ Ερό, ο οποίος υπήρξε δήμαρχος της Νά-ντης και μέγας υπέρμαχος του έργου). Στην ιστο-

σελίδα της ZAD[3] μπορεί κανείς να διαβάσει ταεξής: «Ένα μέλλον που θα έχει τη μορφή αερο-δρομίου δεν είναι καλύτερο από ένα μέλλον πουθα έχει τη μορφή φυσικού πάρκου. Μονάχα αυ-τό που δεν χρησιμεύει σε τίποτα και δεν μπορείνα αποκτήσει εμπορική αξία, μάς προστάζει νααγωνιστούμε δίχως καθυστέρηση γι’ αυτό, καιμαζί με αυτό».

Προχωράμε στη «ζώνη» όπως το Στάλκερστην ταινία του Αντρέι Ταρκόφσκι: σε μια περιο-χή που έχει μετατραπεί σε ένα άβατο, μετέωροανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Στο κέ-ντρο της βρίσκεται η «λαντ» της Ροάν, η οποία,σύμφωνα με τον ευφημισμό των αρχών, προορί-ζεται να «αποψιλωθεί», τα δέντρα θα κοπούν γιανα ελευθερωθεί χώρος για την κατασκευή τωνδιαδρόμων. Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι ο λό-γος που η περιοχή έχει γλυτώσει τα τελευταία σα-ράντα χρόνια από την καταστροφή και την «αξιο-ποίηση» συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότιεκεί ακριβώς προβλεπόταν η κατασκευή του αε-ροδρομίου. Μάλιστα, ιδιοκτήτης της ξυλείας πουθα προκύψει από την καταστροφή του δάσους εί-ναι η πολυεθνική Vinci, ο ανάδοχος του έργου.

Στο μέσο του ξέφωτου της Σατενιερί (Καστανό-δασος) κατασκευάστηκε στις 17 Νοεμβρίου έναςκαταυλισμός από ξύλινα σπιτάκια, χάρη στηνυποστήριξη χιλιάδων διαδηλωτών που ήρθαν νασυμμετάσχουν στην «ανοικοδόμηση[4]» της ZAD.Για να αποφευχθεί νέα κατεδάφισή του από τιςδυνάμεις της τάξης, οι αγρότες που εκφράζουντην αλληλεγγύη τους στις «λυσσασμένες γάτες»έχουν δημιουργήσει με τα τρακτέρ τους ένανπροστατευτικό κύκλο γύρω από τον καταυλισμό.

Λίγο παρακάτω, σύμφωνα με τα σχέδια τηςεταιρείας, ο πύργος ελέγχου του αεροδρομίουθα κατασκευαστεί στο σημείο όπου βρίσκεται ηΒας-Ρι («Η αγελάδα γελάει»), το υπόστεγο πουέχει θέσει στη διάθεση των ζαντίστας ο ΝτομινίκΦρενό, αγρότης και πρόεδρος της «Οργάνωσηςτων πολιτών των κοινοτήτων που θίγονται από τοσχέδιο του αεροδρομίου» (Acipa). Εκεί αποθη-κεύονται τα ρούχα, τα τρόφιμα, τα εργαλεία καιτα φάρμακα που καταφθάνουν από ολόκληρη τηΓαλλία. Επίσης, εκεί οι εθελοντές γιατροί περιέ-

θαλψαν τους τραυματίες που προκάλεσε η αστυ-νομική έφοδος της 24ης Νοεμβρίου, όταν οι δια-δηλωτές δέχθηκαν καταιγισμό από ελαστικέςσφαίρες, χειροβομβίδες κρότου και λάμψης καιδακρυγόνα.

Η ZAD βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας.Περισσότεροι από 320 άνδρες των ΜΑΤ και 730χωροφύλακες των κινητών μονάδων επέμβασηςβρίσκονται μόνιμα αναπτυγμένοι στα περίχωρα.Η αποστολή τους συνίσταται στο να ξετρυπώ-σουν και να διώξουν από το δάσος και από τουςυγροτόπους όσους αντιτίθενται στο έργο, μερικέςεκατοντάδες «καταληψίες» διασκορπισμένουςσε μια έκταση που αντιστοιχεί σε έξι φορές τηνεπικράτεια του Μονακό ή σε 1.147 γήπεδα πο-δοσφαίρου[5].

Το βάλτωμα της κατάστασης στη Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ κοστίζει ακριβά στο κράτος: από τονΟκτώβριο ώς τα μέσα Δεκεμβρίου, τα έξοδα τηςαστυνομικής επιχείρησης είχαν ξεπεράσει το έναεκατομμύριο ευρώ[6]. Ωστόσο, χρειάζεται δεκα-πλάσια αστυνομική δύναμη για να εκδιωχθούναυτοί οι νέοι Ρομπέν των Δασών που επιθυμούννα ζουν στο περιθώριο της στιγμιαίας ικανοποί-ησης των καταναλωτικών ενστίκτων: η συνδικα-λιστική οργάνωση των αστυνομικών, Unité SGPPolice, έχει κυκλοφορήσει μέσω Facebook μιαπροκήρυξη με την οποία ζητείται «να αναγνωρι-στεί πάραυτα η υπηρεσία στην επιχείρηση τηςΝοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ ως ‘αποστολή εθνικού χα-ρακτήρα’», ενώ πολλοί άνδρες των ΜΑΤ έχουναρχίσει να εκφράζουν τη δυσφορία τους για τηνεπιχείρηση στην οποία πρωταγωνιστούν[7].

«Έχουν προβλέψει ακόμα και τη δημιουργίαμέσα στον χώρο αεροδρομίου μιας πιστής ανα-παράστασης ενός τυπικού αγροκτήματος της πε-ριοχής!» καγχάζει ένας από τους ζαντίστας. Καισυνεχίζει: «Εμείς αγωνιζόμαστε για την αέναητροποποίηση του μέλλοντος, για την αέναη ανα-τροπή».

[1] (ΣτΜ) Βέβαια, η Τοπική Αυτοδιοίκηση φιλο-δοξεί να μετατρέψει το αεροδρόμιο σε κόμβοτων «low cost» αεροπορικών εταιρειών, παράτις ενστάσεις που προβάλλονται ολοένα και πε-ρισσότερο, τόσο για την αφαίμαξη που προκαλείστα οικονομικά της η δίψα τους για επιδοτήσειςόσο και το εργασιακό τους μοντέλο.[2] Όταν εξαγγέλθηκε το έργο, η περιοχή είχε χα-ρακτηριστεί από τις αρχές «ZAD» (ζώνη ετερο-χρονισμένης χωροταξικής ανάπτυξης), όμως, οιακτιβιστές που αντιτίθενται σε αυτό το σχέδιο καιέχουν καταλάβει την περιοχή, έχουν με τα λογο-παίγνιά τους αλλάξει τη σημασία αυτών των αρ-χικών, μετατρέποντάς τα σε «ζώνη προς υπερά-σπιση» ή σε «ζώνη οριστικής αυτονομίας», καιαυτοαποκαλούνται «ζαντίστας».[3] http://zad.nadir.org.[4] (ΣτΜ) Προηγουμένως, τα συνεργεία της Vinci,συνοδευόμενα από ισχυρότατες αστυνομικές δυ-νάμεις, είχαν γκρεμίσει πολλές απαλλοτριωμένεςαγροικίες στην περιοχή, καθώς και τα πρόχειρακαταλύματα των ακτιβιστών.[5] Hervé Chambonnière, «Notre-Dame-des-Landes: un dispositif policier à plus d’un milliond’euros», Le Télégramme, Μορλέ, 5-12-12.[6] Για τη στέγαση, τη διατροφή, τη μεταφορά, ταοδοιπορικά και τις υπερωρίες, σύμφωνα με τηνTélégramme, 5-12-12.[7] «Même les CRS en ont marre de Notre-Dame-des-Landes», www.rue89.com, Νοέμ-βριος 2012.

Γαλλία: Οικολογικό κίνημα στους βάλτουςΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ

Το σχέδιο προβλέπει την

απαλλοτρίωση 20.000

στρεμμάτων γεωργικής γης ,

την καταστροφή 1.300

στρεμμάτων δάσους και την

αποξήρανση υγροτόπων