ww

w.k

ullh

add.c

om

Il-Óadd 27 ta’ Settembru, 2015

Óar©a Nru 1,159 Prezz ›0.80

ÓARSA LEJN

Hekk kif g˙ada l-istudenti se jer©g˙u lura fuq il-banki-jiet tal-iskola, ˙afna minnhom Ωgur li se jie˙du sorpriΩasabi˙a g˙all-mod li bih l-iskola tag˙hom ©iet irran©ata.

F’kummenti li ta lil din il-gazzetta, iç-Chairman tal-FTS, il-Perit Samuel Formosa, ikkonferma li din is-senakienet wa˙da mill-aktar snin li fihom sar xog˙olf’diversi skejjel.

Ara pa©na 3

XOGÓOL ESTENSIV F’ÓAFNASKEJJEL TAL-ISTAT

MEDIÇINI ÌENERIÇI

ÌODDA FIS-SUQ

MALTI

Ara pa©na 2

Wa˙da mill-aktar affarijiet xokkanti li ˙alliet wara-jha l-amministrazzjoni preçedenti kienet l-istat tal-biki tal-Isptar Ìenerali t’G˙awdex, b’˙afna postijietf’dan l-isptar li kienu qed jaqg˙u biçça biçça.

Illum dan l-isptar ©ie rinnovat b’mod li bilkemmjing˙araf, kif jixhdu r-ritratti li qeg˙din nippubb-likaw.

Ara pa©na 4

DEHRA ÌDIDA GÓALL-ISPTAR T’GÓAWDEX

Il-gazzetta KullÓadd tkellmet ma’ rappreΩentanti tal-Federazzjoni Kaççaturi Nassaba Konservazzjonisti, il-Kaççaturi San Ubertu u l-BirdLife biex tie˙u r-reazzjonitag˙hom dwar id-deçiΩjoni tal-KE li tirreferi lil Maltaquddiem il-Qorti tal-Ìustizzja Ewropea, hekk kif maqablitx mal-mod kif pajjiΩna applika d-deroga li tirrig-wada l-EU Birds Directive b’rabta mal-insib.

Ara pa©ni 6 u 7

ID-DEROGA GÓANDHATINGÓATA?

ART TAL-GVERN MISRUQA?Madwar 400 metru kwadru ta’ art tal-Gvern li tinsab barra Ω-Ωona tal-iΩvilupp fil-Bidnija, uli tifforma parti minn medda ta’ art agrikola, ©iet maqtug˙a minn mal-kumplamentpermezz ta’ ˙ajt twil mibni ming˙ajr permess iktar minn tmien snin ilu.

Din il-biçça art, li tesa’ tliet plots, ©iet annessa man-na˙a ta’ wara ta’ proprjetà privatapermezz ta’ tara©. Il-proprjetà privata li mag˙ha din l-art ©iet annessa toqg˙od fihaDaphne Caruana Galizia. Il-mistoqsija li tqum hi jekk dan kollu sarx bl-approvazzjonital-awtoritajiet.

Ara pa©na 5

02 27|09|2015 LoKaLIKÓkullhadd.com

Atenolol Teva 50mg film-coated tablets x 28

Atenolol Teva 100mg film-coated tablets x 28

Terbinafin 1A Pharma 250mgtablets x 14

Allopurinol Teva 300mg tabletsx28

Finasteride Teva 5mg film-coated tablets x 28

Esomeprazole Zentiva 40mg gas-tro-resistant capsules x 14

Rosucard 10mg film-coatedtablets x 28

Esomeprazole Zentiva 20mg gas-tro-resistant capsules x 14

Sorvasta 5mg Film-coated Tabletsx 28

Aclexa 200mg Hard Capsules x30

Pantoprazol 1A Pharma for heart-burn 20mg gastro-resistant tabletsx 14

Aclexa 100mg Hard Capsules x30

Amitriptyline Teva 10mg film-coated tablets x 28

Pantoprazol 1A Pharma 40mggastro-resistant tablets x 28

Azithromycin Teva 500mg film-coated tablets x 3

Azithromycin 1A Pharma 500mgfilm-coated tablets x 3

Amitriptyline Teva 25mg film-coated tablets x 28

Lansoprazole 1A Pharma 15mggastro-resistant capsules x 14

Enalapril maleate Medierch 5mgtablets x 28

Enalapril maleate Medierch 20mgtablets x 28

Warfarin Teva 5mg tablets x 28

Allopurinol Accord 100mg tabletsx 28

Warfarin Teva 1mg tablets x 28

Warfarin Teva 3mg tablets x 28

Ilbiera˙ ©ew im˙abbra 27 mediçina ©enerika©dida fis-suq li se joffru g˙aΩla akbar u prezzi-jijet or˙os g˙all-konsumatur.

F’konferenza tal-a˙barijiet fi spiΩerijaewlenija f ’ÓaΩ-Ûabbar, il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur uLibertajiet Çivili Helena Dalli ˙abbret kif l-Awtorità dwar il-Mediçini g˙adha kemmawtorizzat 27 mediçina ©dida biex jitpo©©ewfis-suq, bi w˙ud minnhom di©à humaaççessibbli g˙all-konsumatur.

Dawn il-mediçini ©eneriçi jinbieg˙u biprezzijiet ferm or˙os minn dawk tad-ditta, biw˙ud minn dawk li qed jitpo©©ew fis-suqhuma sa 77% or˙os fil-prezz. B’hekk, il-kon-sumatur jista’ jiffranka sostanzjalment metajag˙Ωel li jixtri dan it-tip ta’ mediçini minflokdawk tad-ditta, fl-istess ˙in li g˙andu s-ser˙antal-mo˙˙ li qed jie˙u l-istess kwalità.

Il-mediçini msemmija jintuΩaw g˙at-tratta-ment ta’ diversi kundizzjonijiet fosthompressjoni g˙olja, infezzjonijiet minn fungus,tnaqqis tal-açtu fl-istonku, artrite, dipressjoni,u attakki tal-qalb.

Il-Ministru Dalli semmiet kif it-tnedija ta’dawn il-mediçini qed issir l-g˙ada tal-jumiddedikat g˙all-ispiΩjara, bit-tema mag˙Ωulag˙al din is-sena mill-FederazzjoniInternazzjonali Farmaçewtika tkun ‘L-ispiΩjar:jg˙inek tie˙u ˙sieb sa˙˙tek’.

Dr Dalli tkellmet dwar il-˙idma li qed twet-taq l-Awtorità dwar il-Mediçini fejn tid˙olre©istrazzjoni ta’ mediçini ©odda li qed twas-sal biex il-konsumatur jibbenefika minn Ωiedafl-g˙aΩla tal-mediçini fis-suq.

Enfasizzat kif l- introduzzjoni ta’ aktarmediçini ©eneriçi, fosthom tlieta li qedjitpo©©ew fis-suq g˙all-ewwel darba um’hawnx alternattiva g˙alihom, qed tissarraff’aççessibbilità akbar u aktar kompetizzjonifejn jid˙lu prezzijiet. Qalet li llum l-Awtoritàqed tiffinanzja lilha nnifisha fejn mhux qedtiddependi mit-taxxi tal-poplu.

L-Awtorità dwar il-Mediçini u l-Awtoritàg˙all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur qed ja˙dmu flimkien biex il-konsumatur igawdi

Il-Ministru Dalli rringrazzjat lill-Awtorità dwaril-Mediçini kif ukoll l i l l-Awtorità g˙all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet tal-Konsumatur(MCCAA) li qed ja˙dmu flimkien biex il-kon-sumatur igawdi b’mod regolari minn ro˙s fil-prezzijiet tal-mediçini u aktar aççessibbiltà.

Iç-Chairman tal-Awtorità dwar il-Mediçini, il-Prof. Anthony Serracino Inglott, tkellem dwarir-rwol u s-sehem tal-professjonisti fosthom it-tobba u l-ispiΩjara fil-qasam tal-mediçini©eneriçi.

Semma wkoll il-˙idma li qed twettaq l-Awtorità barra minn Malta fil-qasam tar-re©istrazzjoni tal-mediçini li mhux biss qedtwassal g˙al d˙ul finanzjarju akbar g˙all-Awtorità dwar il-Mediçini iΩda wkoll qedtg˙in biex tiΩdied l-aççessibbiltà tal-mediçini.

PreΩenti g˙all-konferenza tal-a˙barijijet kienhemm ukoll Odette Vella f’isem l-Awtoritàg˙all-Kompetizzjoni u l-Affari j iet tal-Konsumatur l-MCCAA.

27 MEDIÇINa ÌENERIKa ÌDIDa FIS-SUQ

€2.10

€3.95

€16.00

€5.95

€13.95

€9.90

€13.95

€6.97

€14.90

€19.92

€4.50

€11.88

€1.95

€10.50

€10.50

€10.50

€2.30

€9.50

€3.98

€11.95

€3.50

€3.70

€1.65

€2.85

77%

64%

61%

57%

56%

50%

50%

49%

36%

33%

33%

25%

17%

13%

12%

12%

9%

9%

8%

8%

5%

5%

3%

3%

ISEM TAL-PILLOLI PREZZ DIFF.

LOKALI KÓ 27|09|2015 03kullhadd.com

Hekk kif proprju g˙ada l-ma©©oranza tat-tfal jer©g˙u jmorru lura fuq il-bankijiet tal-iskola wara l-vaganzi tas-sajf, wie˙ed Ωgurma jistax ma jinnotax ix-xog˙ol kbir li sarmatul dawn l-istess vaganzi u anke matulis-sena kollha fuq diversi skejjel imferrxinma’ Malta u G˙awdex, kemm f’dawk©odda u kemm f’dawk eΩistenti li saruestensjonijiet jew interventi ma©©urifihom.

Min˙abba l-introduzzjoni tal-kunçetti tal-koedukazzjoni kif ukoll dik tal-iskejjelmedja (middle schools), ji©ifieri skejjel lijinkludu biss l-ewwel sentejn tal-iskolasekondarja li da˙˙al dan il-Gvern fl-iskejjelta’ Malta u G˙awdex, in˙oloq il-bΩonn ta’numru ta’ skejjel addizzjonali b’numruiΩg˙ar ta’ studenti li jammonta g˙al mad-war 550 student. G˙alhekk, il-Ministerug˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol immexximinn Evarist Bartolo permezz tal-Fondazzjoni g˙all-Iskejjel ta’ G˙ada (FTS)saret ˙idma sfiqa biex, proprju minng˙ada stess, it-tfal jid˙lu jitg˙allmu f’amb-jent ©did u fejn i˙ossuhom aktar komdi.

Fid-dawl ta’ dan kollu, il-gazzettaKullÓadd tkellmet maç-Chairman tal-FTS,il-Perit Samuel Formosa li qalilna li din is-sena kienet wa˙da mill-aktar snin li sarxog˙ol fuq diversi skejjel kemm ©odda,kif ukoll estensjonijiet, alterazzjonijiet jewinterventi ma©©uri fuq dawk l-iskejjel eΩis-tenti biex jikkonformaw u jirriflettu l-bΩon-nijiet u l-politika edukattiva tal-lum. Fil-fatt, il-Perit Formosa fisser li hemm firxawiesg˙a ta’ pro©etti li saru f’diversi skejjeldin is-sena li jvarjaw minn skejjel ©odda,bini g˙all-uΩu edukattiv, kif ukoll interven-ti, alterazzjonijiet u rinnovar ie˙or f’dawkeΩistenti f’dawn l-iskejjel li ©ejjin.

Skola Sports Nazzjonali, Pembroke

Din hija skola ©dida li se tilqa’ l-istudenti fi˙danha g˙ada. Din l-iskola hija lokalizzataf’post çentrali u mistennija tilqa’ madwar250 student tal-iskola sekondarja. Il-varjetà

wiesg˙a ta’ façilitajiet sportivi tajbin hijafundamentali tant li issa l-istudenti se jkoll-hom l-opportunità li jit˙arr©u fl-atletika bl-aktar mod professjonali. Wara li fl-2014kien sar rinnovar sostanzjali tal-iskola eΩis-tenti f’Pembroke, fl-2015 inbniet l-iskolatal-sports biswit tag˙ha.

L-element prinçipali tal-iskola tal-isportsil-©dida hija s-sala tal-isports li hija akbarminn tomna, ji©ifieri mifruxa fuq 1,400metru kwadru. Din g˙andha g˙oli internta’ mill-inqas 7.5 metri u wisa’ ta’ 35metru. Dan l-ispazju se jippermetti li jkunhemm 8 badminton courts jew 2 basket-ball courts jew 4 volleyball courts li jkunujistg˙u jintuΩaw fl-istess ˙in. B’hekk, it-tqassim tas-sala huwa flessibbli, u sportsie˙or b˙al netball, table tennis u futsaljistg˙u ji©u pprattikati. Kumbinazzjonio˙ra ta’ sports tista’ wkoll ti©i akkomodataf’din is-sala. Hemm ukoll sala sekondarjabi spazju ta’ 560 metru kwadru li tista’takkomoda wkoll gymnastics u attivitajieto˙rajn.

Din l-iskola tal-sports tinkorpora wkolllaboratorji ta’ xjenza, fiΩika, bijolo©ija u tal-IT, flimkien ma’ librerija, kmamar tal-arti,klassijiet b’arja kundizzjonata u l-façilitajietkollha neçessarji g˙all-operazzjoni ta’skola sekondarja. Dawn tqassmu fuq tlietsulari, bl-ewwel sular ikopri total ta’ 3,400metru kwadru li se jinkludi prinçipalmentis-sala tal-isports il-kbira, u klassijiet ufaçilitajiet ançillari. It-tieni sular ikopri1,600 metru kwadru u jinkludi s-salasekondarja u, it-tielet u l-a˙˙ar sular ikopri1,600 metru kwadru u jinkludi aktar klassi-jiet u laboratorji neçessarji. L-iskola hijaaççessibbli g˙al kul˙add u hija attrezzatab’finishes moderni u attraenti.

L-ewwel faΩi ta’ dan il-pro©ett li sar is-sena l-o˙ra ©iet tiswa madwar €300,000,filwaqt li l-investiment fit-tieni faΩi huwastmat li jla˙˙aq €3 miljun.

Blokk ©did fl-iskola Marija Re©ina fin-Naxxar

Skola o˙ra li g˙ada se tilqa’ l-istudenti©odda hija l-Iskola Medja ta’ Marija Re©inafin-Naxxar fejn inbena blokk ©did ta’ erba’

sulari li se jkun qed jipprovdi diversi façili-tajiet ©odda u addizzjonali mal-iskolamedja eΩistenti. Fl-istess kumpless inbenawkoll sular addizzjonali fi Blokk G biexiservi g˙al-laboratorji u l-klassijiet, kif ukollse jkun hemm façilitajiet sportivi g˙al dinl-iskola.

Dan il-blokk jinkludi klassijiet u labora-torji b’arja kkundizzjonata kif ukoll façilita-jiet o˙rajn neçessarji. Dawn kollhatwa˙˙lilhom it-tag˙mir kollu neçessarju lijistg˙u ji©u bΩonn l-istudenti, liemaxog˙lijiet bdew u tlestew din is-sena stess.

L-investiment f’dan il-blokk huwa stmatli la˙˙aq madwar €2 miljun.

Estensjoni fl-Iskola Medja Kulle©© SanNikola, ir-Rabat

Estensjoni sinifikanti se˙˙et fl-Iskola KanPullicino fir-Rabat (Malta) tant li din l-estensjoni tammonta g˙al 1,300 metrukwadru, wara li s-sena l-o˙ra sar refur-bishment sostanzjali fuq il-parti l-antika.Ix-xog˙lijiet f’din l-iskola ˙adu xejra differ-enti mis-soltu hekk kif waqt dan il-proçessta’ ˙idma nstabu aktar minn 60 karatteristi-ka arkeolo©ika, li b’attenzjoni kienu ppris-ervati kemm g˙all-iskola stess kif ukollg˙all-©enerazzjonijiet futuri.

Is-sala prinçipali (foyer) kienet iddinsin-jata b’entratura attraenti u moderna li hijaaççessibbli g˙al kul˙add flimkien ma’Ωew© lifts li ©ew installati u wie˙edminnhom ©ie proprju installat biex jorbotil-blokk eΩistenti mal-iskola l-©dida.

Apparti mill-bini tal-klassijiet u l-labora-torji fost o˙rajn, inbena wkoll multi-pur-pose hall li jkopri spazju ta’ madwar 500metru kwadru li se jkun disponibblikemm g˙all-istaff u l-istudenti tal-iskola kifukoll possibbilment g˙all-komunità lokali.Il-façilitajiet sportivi f’din l-iskola ser ji©uestiΩi wkoll

Huwa stmat li dan il-pro©ett ©ie jiswamadwar €2.5 miljun.

Kindergarten ©dida fil-Kulle©© SantaKlara, San Ìwann

Ma©enb l-iskola primarja ta’ San Ìwann

inbniet kindergarten ©dida proprju fl-ispazju vojt li kien hemm bejn din l-iskolaprimarja u ç-çentru g˙all-˙arsien tat-tfaleΩistenti. Din il-binja mistennija tilqa’madwar 185 studenti u wkoll se tifta˙f’din is-sena skolastika.

L-ambjent tal-madwar, g˙al darb’o˙ra,kien addattat u mibni g˙at-tfal Ωg˙ar u jin-kludi wkoll interactive whiteboards g˙all-g˙alliema u xi façilitajiet sportivi. Il-bΩonnta’ dan il-pro©ett ilu jin˙ass aktar minn˙ames snin u, fil-fatt, din se tkun l-ewwelkindergarten tax-xorta tag˙ha f’SanÌwann li tkun separata u maqtug˙a minnmal-bini tal-iskola primarja.

Dan l-investiment huwa stmat li la˙˙aqis-somma ta’ €1 miljun.

Pro©etti o˙rajn

Pro©etit o˙rajn Ωg˙ar li saru din is-senajinkludu bdil ta’ diversi soqfa ©odda lisaru fl-Iskola Primarja fil-Kulle©© MarijaRe©ina ta’ Óal G˙arg˙ur u fil-Kulle©© tas-Sekondarja San Ìor© Preca fil-Blata l-Bajda. Fl-istess Kulle©© tas-Sekondarja SanÌor© Preca fil-Blata l-Bajda sar ukoll rin-novar fil-blokkijiet fejn hemm il-laborator-ji.

Saru wkoll diversi xog˙lijiet u rinnovarf’G˙awdex fl-Iskola Medja fir-RabatG˙awdex, rinnovar estensiv fl-iskola pri-marja ta’ Ta’ Sannat kif ukoll dawk fl-G˙arb u x-Xag˙ra. PreΩentament qed tin-bena u titlesta blokka ©dida g˙as-SixthForm ta’ G˙awdex, kif ukoll sar rinnovarsostanzjali fuq dik eΩistenti.

Dan l-investiment f’G˙awdex huwastmat li sewa madwar €3.6 miljun.

Skejjel ©odda f’Óad-Dingli u Wied il-G˙ajn

Ix-xahar li g˙adda l-Awtorità Maltija g˙all-Ambjent u l-Ippjanar (MEPA) approvat il-bini ta’ skola ©dida sekondarja minflok l-eks-Computer Centre fis-Swatar, limiti ta’Óad-Dingli, flimkien ma’ skola primarja©dida f’Wied il-G˙ajn li l-˙sieb warajhomhu li jilqg˙u wkoll il-komunità lokali waras-sig˙at tal-iskola.

“DIN KIENET WAÓDA MILL-AKTAR SNIN LI SAR XOGÓOL FUQ SKEJJEL ÌODDA”

Il-Perit Samuel Formosa, Chairman tal-FTS

Skola Medja Maria Re©ina, in-Naxxar Skola Sports Nazzjonali, Pembroke

Skola Medja Kulle©© San Nikola, ir-Rabat (Malta) Kindergarten ©dida fil-Kulle©© Santa Klara, San Ìwann

GLEN FALZONglen@kullhadd.com

LOKALIKÓkullhadd.com04 27|09|2015

Wa˙da mill-aktar affarijiet xokkanti li˙alliet warajha l-amministrazzjonipreçedenti kienet l-istat tal-biki tal-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex.

Anke kif jixhdu r-ritratti li qeg˙dinnippubblikaw illum, il-kmamar, il-kçina, il-kamamr tal-banju, is-CSSD, uw˙ud miΩ-Ωoni ewlenin, tant kien iluma ssirilhom manutenzjoni xierqa libdew jitmermru biçça biçça. L-IsptarÌenerali ta’ G˙awdex kien spiçça postmhux xieraq li jilqa’ l-pazjenti fih.

F’kummenti li ta lill-Kull˙add, is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙aChris Fearne qal: “Meta ˙adna f’idejnat-tmexxija tal-Isptar Ìenerali ta’G˙awdex fl-2013, immedjatamentdeher illi kien hemm telqa u nuqqasqawwi ta’ investiment. Sitwazzjoni tal-biki. Kien ovvju li l-Ministeru ta’

G˙awdex ta’ Ωmien amministrazzjoniNazzjonalista kien ˙a d-deçiΩjoni li majag˙tix prijorità fil-ba©it tieg˙u g˙all-Isptar Ìenerali ta’ G˙awdex.”

“F’dawn is-sentejn u nofs a˙na ˙adnapassi biex tejjibna kemm stajna. U l-pazjent G˙awdxin di©à qed jie˙u trat-tament a˙jar. Issa rridu mmorru passaktar. Irridu niΩguraw li l-kuraf’G˙awdex tkun ta’ livell internazzjon-ali u, tal-anqas, tajba daqs dik ta’Mater Dei. G˙alhekk qed immexxufuq il-pjani tag˙na li nibnu sptar ©didta’ 450 sodda flimkien ma’ skola medi-ka ta’ fama mondjali: Barts MedicalSchool.”

FiΩ-Ωmien li ©ej f’G˙awdex se tibda l-kostruzzjoni tal-pro©ett li se jara l-binita’ sptar li b’kollox se jkun jikkonsistif’450 sodda, fosthom sodod allokati

apposta g˙all-©erjatrija u sodod g˙ar-riabilitazzjoni.

Fearne fakkar ukoll li l-pro©ett tas-sa˙˙a f’G˙awdex se jkun jinkludiwkoll l-iskola tal-mediçina Barts. Din l-iskola tal-mediçina presti©©juΩa se tat-tira aktar investiment fil-gΩira G˙awdx-ija, dan minbarra l-ispinta ekonomikali l-pro©ett u l-istudenti u staff ta’ Bartsse j˙allu fuq il-gΩira tag˙na.

Mal-iskola se jkun hemm ukoll çen-tru ©did g˙ar-riçerka u skola tal-anatomija. “Se nibnu wkoll çentru tas-sa˙˙a ©did. A˙na gvern li nemmnu fil-qasam tal-kura primarja, g˙alhekkqeg˙din insa˙˙u ç-çentri tas-sa˙˙a,biex pazjent ma jkollux bΩonn li jersaqlejn l-isptar g˙ax ikun jista’ jinqeda fiç-çentri tas-sa˙˙a. Dan iç-çentru tas-sa˙˙a se jkun viçin l-Isptar Ìenerali ta’

G˙awdex. Se jkun hemm ukoll façilitàta’ çentru g˙all-˙arsien tat-tfal g˙all-˙addiema kollha li se jkun qieg˙edjinvolvi dan il-pro©ett,” kompla s-Segretarju Parlamentari.

Fearne qal li di©à kien hawn minbeda jattakka dan il-pro©ett u fuq kol-lox jipprova jnissel biΩa’ fost i l-˙addiema fl-isptar ta’ G˙awdex. “Il-˙addiema m’g˙andhomx g˙al xiexjibΩg˙u; l-impjieg tag˙hom se jkungarantit u jibqa’ mal-Gvern. Qeg˙dinniltaqg˙u mal-unjins b’mod regolari unafu x’inhuma l-preokupazzjonijiettag˙hom. IΩda lill-˙addiema G˙awdxinng˙idilhom biss li l-opportunitajiet ta’xog˙ol fil-gΩira G˙awdxija b’dan il-pro©ett se jiΩdiedu u mhux jonqsu,”Ωied is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne.

MINN SPTAR MANDRA GÓAL PROÌETT TA’ EÇÇELLENZA FIL-QASAM MEDIKU

Xena tal-istat tal-biΩa’ li fih t˙allew il-kmamar tal-banju (xellug), u l-kmamar tal-banju rinnovati mill-Gvern preΩenti (lemin)

Il-kçina tal-isptar ta’ G˙awdex fl-istat ta’ abbandun li t˙alliet fih minn Gvern Nazzjonalista (xellug), u l-kçina llum attrezzata b’teknolo©ija moderna (lemin)

LOKALI KÓ 27|09|2015 05kullhadd.com

IL-PROPRJETÀ TA’ CARUANA GALIZIATIKBER ‘MISTERJOÛAMENT’L-art l i fuqha hemm id-dar ta l -bloggerNazzjonalista Daphne Caruana Galizia Ωdiedetb’madwar 400 metru kwadru fuq in-na˙a ta’ wara.

Din iΩ-Ωieda, li tidher façilment mill-ajru, jidher lise˙˙et wara li nbena ˙ajt twil li fired dawn l-400metru kwadru minn ma’ biçça art agrikola tal-Gvern, li tinsab fuq art ODZ. Attwalment din l-artagrikola qieg˙da mog˙tija bi qbiela lil bidwi anz-jan.

Il-MEPA tikkonferma li ma jeΩistix permess

Mistoqsi jekk qatt kienx hemm applikazzjoni g˙aldan il-˙ajt, kelliem g˙all-MEPA kkonferma li l-awtorità qatt ma rçeviet applikazzjoni simili fiΩ-Ωona indikata, kif titlob il-li©i.

G˙alkemm mhuwiex çar meta u min bena dan il-˙ajt, ritratti li g˙andha f’idejha din il-gazzetta jurukif wara dan il-˙ajt illegali hemm tara© li jipprovdiaççess dirett g˙al ©ol-proprjetà li fiha toqg˙odCaruana Galizia.

Dan jixhed li din il-biçça art tal-Gvern ©iet maq-tug˙a minn mal-kumplament u annessa mal-propr-jetà privata tal-istess Caruana Galizia.

Il-˙ajt inbena bejn l-2004 u l-2008

Ritratti satellitari, li huma disponibbli g˙al kul˙addfuq is-sit tal-MEPA, juru kif il-˙ajt imsemmi qedjaqta’ biçça mill-art tal-Gvern u jg˙aqqadha mal-proprjetà fejn toqg˙od Caruana Galizia.

Dawn ir-ritratti jixhdu wkoll li l-˙ajt inbena bejnl-2004 u l-2008. Dan hekk kif ritratt satellitari tal-2004 juri l-g˙alqa tal-Gvern s˙i˙a, filwaqt li r-ritratttal-2008 juri l-˙ajt illegali jifred parti minn din l-g˙alqa. G˙alhekk dan l-istat ta’ fatt ilu jeΩisti g˙almill-anqas tmien snin.

Nistennew x’ser ikun l-eΩitu f’kaΩ li l-awtoritajietjiddeçiedu li jinvestigaw, kif sar sa issa f’kull kaΩ lissemma fil-midja u li fih kien hemm proprjetà tal-Gvern jew artijiet barra Ω-Ωona tal-iΩvilupp.

Ritratti satellitari tal-MEPA: fl-2004 il-˙ajt mhux qieg˙ed hemm (xellug), u fl-2008 il-˙ajt jidher b’mod prominenti (lemin)

It-tara© li jg˙aqqad l-art tal-Gvern mal-proprjetà ta’ Galizia

Il-˙ajt mibni bla permess li jaqsam biçça art tal-Gvern

LOkALIkÓkullhadd.com

MALTA GÓANDHA

Ftit tal-jiem ilu l-Kummissjoni Ewropeag˙aΩlet li tirreferi lilMalta lill-Qorti tal-Ìus-tizzja Ewropea hekk kifma qablitx mal-mod kifpajjiΩna applika d-dero-ga li tirrigwada l-EUBirds Directive, illi tip-permetti l-insib ta’ seba’tipi ta’ g˙asafar tal-

g˙ana ta˙t superviΩjonistretta f’kaΩijiet eççez-zjonali.

Il-gazzetta KullÓaddtkellmet ma’ rappreΩen-tanti tal-FederazzjoniKaççaturi NassabaK o n s e r v a z z j o n i s t i(FKNK), il-Kaççaturi SanUbertu (KSU) u l-BirdLife biex tie˙u r-reazzjoni tag˙hom dwarid-deçiΩjoni tal-Kummissjoni.

LIAM GAUCIliam@kullhadd.com

F’kummenti li ta lil din il-gazzetta, i l -President tal-FKNK Joseph PericiCalascione spjega l i l -Federazzjoni i lha g˙al f t i tinqas minn 30 sena ssegwimill-qrib ˙afna id-Direttivitan-Natura, j i©if ieri dikmag˙rufa b˙ala tal-G˙asafar udik tal-Abitat.

Huwa sostna wkoll li tuldawn is-snin l-FKNK kienetfundamentali billi ˙admet bis-s˙i˙ mal-awtoritajiet lokalisabiex il-li©ijiet u regolamentifil-gΩejjer tag˙na jkunu jirri-flettu l-ispirtu ta’ dawn id-Direttivi Ewropej.

“Meta wie˙ed jara mill-qribl-ispirtu tad-Direttivi, jindunali bl-ebda mod il-le©iΩlaturma kellu xi intenzjoni l ijabolixxi ebda tip ta’ prattikata’ kaçça jew te˙id mis-selva©© jekk din ma kinitxdirettament u speçifikamentqieg˙da tipperikola l-istat ta’konservazzjoni ta’ xi speçipart ikolari ,” qali lna PericiCalascione.

Huwa qali lna wkoll l if’dawn l-a˙˙ar snin f’Maltasaru passi kbar ’il quddiemf’dak li g˙andu x’jaqsam ma’kaçça u konservazzjoni. Però,dan ma setax ise˙˙ ming˙ajrl-isforzi ta’ bosta entitajiet,fosthom l-FKNK li dej jemkienet minn ta’ quddiem biextissalvagwardja t-tradizzjoniji-et soçjokulturali tag˙na l-Malt in, anke f i sfond

Ewropew.“Ming˙ajr ma nid˙ol fid-det-

tall, li wie˙ed jista’ jara ankefil-le©iΩlazzjoni tag˙na, nista’nassigura lil kul˙add, li Maltamhux talli osservat kull para-metru mitlub, anzi talli marretbil-bosta oltre u ssikkat iç-çintorin iΩΩejjed fuq id-dilet-tanti sabiex Ωgur ma jkunxhemm lok g˙all-ebda kritika,”spjega Perici Calascione.

Huwa qal ukoll li Malta matatx biss kas tad-Dirett ivi ,imma ˙adet ˙sieb biex tanal-izza b’reqqa kbira d-doku-ment gwida li ©ie ppubblikatmil l- istess KummissjoniEwropea u l i kellu jservisabiex imexxi, pass pass, lill-Istati Membri fit-triq tag˙hombiex japplikaw deroga b’modkorrett.

“G˙all -Kummissjoni l -kelma ‘deroga’ hija tabù”

Allura, il-President tal-FKNKsostna li meta wie˙ed jaradan kollu u jkejjel il-miΩuri ta’infurzar l i l -awtori ta j ietimponew fuq din il-prattika,is ibha diff içl i biex j i fhemx’t ista ’ tr id iktar i l -Kummissjoni minn hekk.

“Jidher li g˙all-Kummissjonil-kelma ‘deroga’ hija tabù uqieg˙da tag˙mel minn kolloxu b’kull mezz, sabiex ikunhemm mill-inqas derogi. Danqieg˙da tag˙mlu b’mod illianke jidher li qieg˙da tisten-

“F’Malta saru passi kbar ’il quddiem”

Joe Perici Calascione – FKNK

LOkALI kÓ 27|09|2015 07kullhadd.com

TINGÓATA DEROGA DWAR L-INSIB?na li jkollha jedd fuq l-interpretaz-zjoni tal-li©ijiet Ewropej u b’hekktnaqqas id-dritt ta’ tmexxija tal-gverni-jiet lokali,” spjega Perici Calascione.

Pro©ett ikkundannat g˙all-falli-ment

Staqsejna l i l l -President tal-FKNKg˙alfejn kien sostna li l-pro©ett pilotatal-G˙ammieri, li kellu l-g˙an prinçi-pali li jo˙loq baΩi ta’ popolazzjonimis-seba’ speçi tal-g˙ana li tradiz-zjonalment isir insib g˙alihom, falla uma joffrix alternattiva vijabbli.

“Kien hemm diversi fat turi l imin˙abba fihom seta’ falla dan il-pro©ett, fosthom dawk lo©istiçi. Però,din tat-trobbija u dan il-pro©ett kienusaru sabiex jissodisfaw dik il-partitan-negozjati li kienet irreferiet g˙all-insib b˙ala g˙an g˙all-istess trobbija.Huwa veru li kien sar minn kolloxsabiex dan il-pro©ett seta’, almenu,jag˙ti xi tip ta’ indikazzjoni, peròhemm diversi fatturi ambjentali u ta’klima, eçç., li huma ta’ deterrent g˙aldan it-tip ta’ pro©ett,” spjega PericiCalascione.

Fost dawn, hemm il-fatt li hemm dif-ferenza kbira meta wie˙ed iqabbelindividwu li jnissel mill-g˙asafar lijaqbad g˙al li tniedi pro©ett kbir fuqskala seminazzjonali.

“Huwa veru li hemm persenta©©mhux kbir ta’ ppassjonati tal-insib tal-g˙ana li wkoll g˙andhom id-delizzjuli jippruvaw inisslu mill-g˙asafar lijaqbdu, iΩda dawn kollha jafu d-dif-fikultajiet kbar li jiffaççjaw individwal-ment u kull sena hija differenti mill-o˙ra. Ìieli jirnexxilhom inisslu xi parminn dawn l-g˙asafar, però majirnexxilhomx jg˙ixuhom g˙al Ωmienitwal minn ftit xhur.”

Madankollu, huwa spjega li metajsemmi l-insib g˙all-g˙asafar tal-g˙anau t-tnissil ta’ g˙asafar tkun qieg˙edtitkellem fuq Ωewg affarijiet kompleta-ment dif ferenti u l i m’g˙andhomx’jaqsmu assolutament xejn ma’ xulx-in.

“Kif tista’ tag˙ti alternattiva g˙alsaj j ied bill i toffri lu li jrabbi l-˙utf’akkwarju? Bl-istess mod ma tista’qatt toffri t-trobbija u tnissil ta’ g˙asa-far b˙ala alternattiva g˙all-insib,”tenna Perici Calascione.

Il-KE lesta li tie˙u azzjoni unilater-ali

Minkejja dawn l-isforzi li saru, il-Kummissjoni fil-passat ma aççettatx l-argumenti ta’ Malta li m’hemmx alter-nattiva vijabbli g˙all-insib tal-g˙asafarmis-salva©© u g˙alhekk staqsejt lilPerici Calascione g˙alfejn i˙oss lihemm reΩistenza daqshekk kbira min-na˙a tal-Ewropa.

Huwa spjega i l l i , l i kieku l-Kummissjoni r iedet tkun ©usta uekwa fl-a©ir tag˙ha, kieku kienettiΩen x’offriet Malta sabiex ti©©ustifikaderoga korretta u tikkumparah ma’dak li kitbet hi stess fil-pubblikazzjonitag˙ha, il-Guidance Document.

“Malta g˙amlet minn kollox sabiextaççerta ru˙a li mxiet kompletamentskont ir-rikjesti li hemm fid-Direttivau f i l -Guidance Document. Al lurax’qieg˙da tippretendi l-Kummissjoni?Allura l-Kummissjoni qieg˙da tg˙id lilanqas qieg˙da taqbel ma’ dak l iressqet hi stess bil-miktub sabiex il-Membri Stati jkunu jistg˙u jirregolawrwie˙om u japplikaw deroga b’modkorrett,” qalilna l-President tal-FKNK.

“Fl-opinjoni tieg˙i,” kompla PericiCalascione, “il-Kummissjoni tippreten-di li g˙andha jedd iktar mill-Gvernijiettal-Istati Membri u minkejja li qieg˙datmur kontra dak li hi stess kitbet biex˙addie˙or jimxi mieg˙u, lesta biextag˙ti interpretazzjoni unilaterali,g˙ax milli jidher il-miΩura li qed tuΩahija l-abolizzjoni minflok il-konservaz-zjoni.”

Dan, fil-fehma tieg˙u, deher çaranke fl-istqarrija stampa li ˙ar©et l-ist-ess Kummissjoni biex tavΩa li ressqetl i l Malta f i l -Qorti Ewropea g˙all-ista©un tal-insib fuq g˙asafar tal-g˙ana tal-2014, ikkwotat biss siltiet lidehrilha hi mid-direttivi, u g˙al dawkl-o˙ra li, fl-opinjoni tieg˙u ji©©usti-fikaw b’mod çar id-deroga li applikatMalta fl-2014, lanqas biss sar aççenn.

“Il-Kummissjoni jista’ jkollha opin-joni b˙alma g˙andu opinjoni kull StatMembru u tista’ tinterpreta d-Direttivi,u hawn insib li hemm l-ikbar proble-mi, b˙alma jista’ jinterpreta d-Direttivikull Stat Membru. B’dan ma jfissirx libi l fors i l -Kummissjoni g˙andhara©un,” temm jg˙idi lna PericiCalascione.

Il-gazzetta KullÓadd tkellmet ukollma’ Mark Mifsud Bonnici, il-Presidenttal-Kaççaturi San Ubertu (KSU), illiqalilna li din l-g˙aqda tirrappreΩentabiss il-kaççaturi. Madankollu, fl-opin-joni personali tieg˙u l-insib limitat ukkontrollat g˙andu ji©i permess.

“Fil-fatt, il-ftehim li kien sar qabelisse˙ibna fil-UE qatt ma qal li dang˙andu jispiçça. Il-fatt hu li tali ftehimkien jiddependi fuq çerti milestones likien obbligat jag˙mel il-Gvern u liqatt ma ©ew imwettqa kompletament.Dan il-ftehim tranΩitorju skada fl-2008,” spjega Mifsud Bonnici b’ref-erenza g˙all-pro©ett pilota tal-G˙ammieri.

Il-KE qed timxi fuq informazzjoni˙aΩina

Mifsud Bonnici qalli wkoll li, min-na˙a tag˙hom, il-Kaççaturi San Ubertuj˙ossu li b˙alma ©ara fil-kaΩ tal-kaçça

fir-rebbieg˙a, l-o©©ezzjonijiet tal-Kummissjoni huma bbaΩati fuq dak lijidhrilha u tirrapportalha l-BirdLifeMalta.

“Dwar dak li kien irrappurtat mill-BirdLife u mxandar fil-midja Maltijadwar il-kaçça fir-rebbieg˙a m’g˙andixg˙alfejn nid˙ol fil-fond ˙lief li ng˙id lisa waslu biex jg˙idu li l-Gvern kienqed jikser il-li©ijiet tal-UE u li talikaçça kienet illegali. Apparti l-martirjuli g˙adda minnu l-kaççatur Malti, illumjidher çar li sew il-Gvern kif ukoll l-kaççatur kellhom ra©un. Fil-fatt, il-Qorti qablet mal-uΩu ta’ deroga kontrakull ˙rafa li xandret BirdLife Malta.”

Huwa qal ukoll li qed ji©ri l-istessdwar l-insib, fejn il-Kummissjoni mhuxqed tg˙id li l-insib ma jistax isir, immaqieg˙da biss tg˙id li f’Malta m’hemmxkaΩ g˙al deroga.

Madankollu, i l-President tal-Kaççaturi San Ubertu sostna li dak liqieg˙ed tg˙id il-Kummissjoni ma jir-

riΩultax minn osservazzjonijiet tag˙hag˙ax m’g˙andhiex tali poteri. “Qedta©ixxi fuq l-ilmenti kontinwi tal-BirdLife Malta u l-imsie˙ba tag˙ha li,bla dubju, ma jaqblux li g˙andu jkunhawn insib b˙alma ma qablux ug˙adhom ma jaqblux fuq kaçça fir-rebbieg˙a, minkejja li ti©i permessab’deroga skont direttivi tal-UE stess.”

Fl-a˙˙ar, huwa qalli li l-KaççaturiSan Ubertu mhumiex jg˙idu li d-dero-ga ma tistax ti©i rran©ata jew mibdulabiex tkun aktar konformi. Però,wie˙ed jista’ jg˙id b’çertezza li b˙almaji©ri fid-deroga tar-rebbieg˙a, il-Gvernqed josserva l-kundizzjonij ietme˙tie©a bl-akbar serjetà u korrettez-za.

“In˙allu d-deçiΩjoni f’idejn il-Qortital-Ìustizzja g˙ax iΩ-Ωmien tag˙naparir dwar dak li tixtieq twettaq il-BirdLife Malta fejn jid˙lu l-kaçça u l-insib f’dawn il-gΩejjer. G˙alihom il-kelma kompromess ma’ teΩistix.”

Din il-gazzetta tkellmet ukoll ma’Nicholas Barbara, illi jkopri r-rwol ta’Conservation Manager mal-BirdLifeMalta. Mistoqsi jekk il-BirdLife kellhiexl-okkazjoni li tara x’argumenti ressaqil-Gvern Malti favur l-applikazzjonitad-deroga, Barbara qal li le, hekk kif

il-korrispondenza li ssir bejn il-GvernMalti u l-Kummissjoni Ewropea metajkun hemm infrazzjoni tkun korrispon-denza strettament bejn iΩ-Ωew© entita-jiet.

Madankollu, huwa qalli li l-argumen-ti favur l-applikazzjoni tad-derogahuma argumenti mag˙rufa, fosthom lidin hi prattika ©ustifikata g˙al skopiji-et ta’ tradizzjoni, li jinqabdu numrubiss Ωg˙ir ta’ g˙asafar, li l-istagun hustrettament ikkontrollat, infurzat u lima teΩistix alternattiva g˙all-insib.

Barbara spjega li dawn l-argumenti©ew kontestati mill-BirdLife Maltaf’diversi okkaΩjonijiet, fosthom fil-laqg˙at tal-Kumitat Ornis meta kienet©iet diskussa l-idea li jer©a’ j i©iintrodott l-ista©un tal-insib g˙all-g˙asafar tal-g˙ana fl-2014.

“Deroga hi aççettabbli biss f’kaΩijietestremi ta’ bΩonn assolut. Il-poΩizzjonitag˙na kienet dej jem li l-qbid ta’g˙asafar slava©© g˙al skopijiet ta’divertiment mhuwiex ©ustifikazzjonisoda biΩΩejjed biex ti©i applikata dero-ga, speçjalment fil-©urnata tal-lum fejnbiex wie˙ed ikollu Verdun, Ìojjin,Ekru, eçç., jista’ façilment jottieni jewjixtri g˙asafar tar-razza li jkunu ilhomg˙al ©enerazzjonijiet jittrabbew fil-mag˙luq,” spjega Barbara.

“Sfortunament, hekk kif rajna fista©unijiet tal-passat, il-kundizzjonijiet

applikati meta jinfet˙u dawn l-ista©unij˙allu lok g˙al ˙afna abbuΩi, fosthomli diffiçli tikkontrolla li kull nassabliçenzjat hu permess jaqbad bissg˙axar g˙asafar filwaqt li jopera samassimu ta’ erba’ xbieki g˙al xahrejns˙a˙.”

“Il-pro©ett tal-G˙ammieri ma kienxhemm bΩonn”

Staqsejna lil Barbara jekk il-BirdLifejaqblux mal-FKNK, illi sostnew li l-pro©ett pilota tal-G˙ammieri g˙at-trob-bija fil-kaptività falla. Hawnhekk,huwa sostna li l-FKNK naqsu li jg˙iduli l-poΩizzjoni tag˙hom minn dejjemkienet kontra kull sforz biex isir il-pro©ett pilota tal-G˙ammieri.

“Dan g˙ax, fil-fehma tag˙hom, qattma riedu jaççettaw l-ebda alternativa˙lief g˙al dik li l-insib g˙all-g˙asafartal-g˙ana jibqa’ g˙addej, anke hekkdan hu b’konflitt g˙al dak li t˙addanid-Direttiva dwar l-G˙asafar.”

Huwa qalli wkoll li fil-verità dan il-programm mhux li kien hemm wisqbΩonnu, g˙ax l-g˙asafar kollha tal-g˙ana li ti©i applikata g˙alihom id-deroga, jistg˙u jinxtraw u jitrabbewming˙ajr il-bΩonn li jinqabdu mis-salva©©. Dan ©ie rikonoxxut ankeminn studji tekniçi li kienu saru mill-Kumitat Ornis.

“L-alternattiva, fil-verità, di©à u ilhateΩisti u hawn ˙afna dilettanti l-©urna-ta tal-lum li jipprattikaw it-trobbija ta’dawn l-g˙asafar b’mod legali ujikkompetu sa˙ansitra f’shows.”

Il-Gvern kien avΩat

Barbara spjega wkoll li l-BirdLife Maltakienet mill-bidu tal-fehma li ma kienxhemm baΩi soda biex ti©i applikatadin id-deroga, u kemm-il darba ressqetg˙all-attenzjoni tal-Kumitat Ornis il-preokkupazzjoni tag˙ha li din il-kwistjoni kienet se tasal g˙al kaΩ qud-diem il-Qorti Ewropea.

“L-argumenti tag˙na ©ew mg˙arrfa lilkul˙add, inkluΩ il-KummissjoniEwropea, li qieg˙da turi çar li lestatiddefendi l-prinçipji tal-˙arsien tal-g˙asafar slava©© u mhux l-isfruttamenttag˙hom g˙al skopijiet ta’ divertimentjew tradizzjoni.”

“Il-proçeduri tal-infrazzjoni,” ikkon-kluda Barbara, “huma dawk bejn il-Gvern Malti u l-Kummissjoni. Il-BirdLife Malta se tibqa’ ssegwi mill-viçin l-andament u tinkora©©ixxi lill-Gvern Malti biex i˙ares l-interess liMalta jkollha ambjent b’sa˙˙tu fejnji©u m˙arsa l-g˙asafar tal-g˙ana u l-ambjent naturali, li spiss isofri mill-qerda li prattiki b˙all-insibjikkawΩaw.”

“L-insib limitat u kkontrollat g˙andu ji©i permess”

Id-deroga mhix ©ustifikata

Mark Mifsud Bonnici – KSU

Nicholas Barbara – BirdLife

LOKALIKÓkullhadd.com

STRIEÓ FIL-PAÇI EFFIE

Il-mewt ta’ kull persuna Ωgur li t˙alli niket kbir lil kull min jafha.Hekk ©ara meta smajna li Effie Mifsud kien ˙alliena, qalilna FranceAbela f’isem il-Kumitat Lokali tal-Fgura.

Effie kien persuna ma˙buba, intelli©enti, onest u leali kif ukollattivist kbir tal-Partit Laburista. Kien attiv ukoll fil-Kumitat Lokali tal-Isla, fil-Brigata Laburista, fil-Kumitat tat-Tieni Distrett u fl-EΩekuttivNazzjonali.

Fil-kumitat tal-Brigata kien is-Segretarju Ìenerali sa mill-bidu tas-snin tmenin u kien il-mo˙˙ wara l-attivitajiet kollha li kienu ji©u orga-nizzati.

L-aktar Ωew© attivitajiet li kellu g˙al qalbu kienu Ω-Ωjara li kullNovembru kienet issir fiç-Çimiterju tal-Addolorata mill-BrigataLaburista b’tifkira tal-Laburisti mejta, u l-o˙ra l-festin fil-Milied g˙at-tfal tal-Brigata. Kien jistieden ukoll lit-tfal ta’ xi stitut g˙al dan l-istessfestin.

B˙ala Segretarju tat-Tieni Distrett kellu çertu ˙ila u dedikazzjoni,kemm biex imexxi l-laqg˙at kif ukoll f’kull attività li ti©i organizzata,dejjem attent biex tinΩamm l-g˙aqda, u bniedem ta’ çerta serjetà udixxiplina. Fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit kien dejjem preΩenti; ma kienx ifalli

seduta wa˙da u dejjem ippreparat biex jiddiskuti. Meta sa˙˙tu mappermettietx u deher li ma setax ikompli, l-EΩekuttiv ˙atru membruonorarju, ˙a©a li kienet ta’ sodisfazzjon kbir g˙alih.

Il-Kumitat Lokali tal-Fgura u l-Partit Laburista jirringrazzjaw lil Effieg˙al dak kollu li g˙amel g˙all-Partit, filwaqt li jaqsmu dan in-niketmal-familja tieg˙u g˙al din it-telfa.

FERIMENT FIL-KUMPLESSSPORTIV TAL-KOTTONERARa©el ta’ 32 sena we©©a’ kmieni lbiera˙ filg˙odu fi Triq il-Kottonera, il-Birgu.

Investigazzjonijiet preliminari juru li waqt li l-˙addiema kienuqed iΩarmaw xi strutturi fil-Kumpless Sportiv tal-Kottonera, sez-zjoni minn din l-istruttura laqtet lil dan ir-ra©el.

Tim mediku ssejja˙ fuq il-post biex jassisti lill-vittma. Ftit warakien iççertifikat li jinsab f’kundizzjoni kritika.

B’dan il-kaΩ kien infurmat il-Ma©istrat Francesco Depasqualefejn appunta diversi esperti biex jassistuh fl-inkjesta. L-investigazzjonijiet tal-Pulizija g˙adhom g˙addejjin.

ÓADDIEM TAS-SENA F’SANVINÇENZ DE PAULE

G˙all-ewwel darba s-Segretarjat Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva, u l-Amministrazzjoni tal-Façilità ta’ Kura fit-Tul ta’ San Vinçenz de Paule organizzaw premjug˙al ˙addiem eΩemplari f’San Vinçenz de Paul.

Ir-rebbie˙a ta’ dan il-premju g˙al din is-sena kienet is-SinjuraLauren Pulis li tmexxi is-sezzjoni tal-Customer Care fil-façilità. Hija˙adet bosta inizjattivi, fosthom ir-rinovar estensiv tal-kamra mortwarjabiex tkun aktar adattata g˙all-qraba li jmorru jΩuru lill-mejtintag˙hom. Kienet hi li introduçiet is-sistema ta’ mmani©©jar ta’ sododf’San Vinçenz, li wasslet biex tnaqqas spejjeΩ kbar b’uΩu aktar effiç-jenti tar-riΩorsi tal-façilità.

Il-premju tat-tim tas-sena ntreba˙ mis-sezzjoni tal-MMMU li intro-duçiet prattiki ©odda ta’ topup u inventarju, li permezz tag˙hom il-façiltà qed tiffranka madwar €8,000 fis-sena.

Is-Segretarju Parlamentari Justyne Caruana g˙amlet appell biex l-impjegati ta’ San Vinçenz ja˙dmu iΩjed b˙ala tim, hekk kif illumqeg˙din jitlestew pro©etti ©odda biex ting˙ata kura aktar ta’ kwalitàlill-anzjani tag˙na. Hija rringrazzjat lill-˙addiema kollha, b’mod speç-jali lill-Management ta’ San Vinçenz de Paule.

Il-Kap EΩekuttiv tar-Residenza Josianne Cutajar qalet li matul din is-sena twettqu rekord ta’ pro©etti u inizjattivi u dan kien biss possibblibis-sa˙˙a tal-impenn u l-motivazzjoni tal-impejgati.

LOKALI KÓ kullhadd.com 27|09|2015 09

ÇENTRU LABURISTA

ÓAD-DINGLI

OFFERTI GÓALL-KIRI TAL-BARIl-Kumitat taç-Çentru Laburista ta’ Óad-Dingli jixtieq javΩa li qieg˙ed

jilqa’ offerti g˙all-kiri tal-bar tal-istess lokal bejn il-Óadd 20 ta’Settembru 2015 u t-Tnejn 4 ta’ Ottubru 2015. L-applikazzjonijiet jistg˙u

jin©abru mill-kaΩin tal-Partit Laburista mit-Tnejn sal-Ìimg˙a bejn il-5.00pm u s-7.00pm. L-offerti, flimkien ma’ kopja riçenti tal-kondottatal-pulizija (tal-applikant), g˙andom jimtlew kif indikat, u jintefg˙u

ssi©illati fil-kaxxa tal-kwotazzjonijiet fl-istess kaΩin sa mhux aktar tardmit-Tnejn 4 ta’ Ottubru 2015 fis-7.00pm. Il-Kumitat iΩomm id-dritt li

jirrifjuta kull offerta anke l-aktar wa˙da vanta©©juΩa.

IL-PRIM MINISTRU U L-PRESIDENT FINEW YORK GÓALL-ASSEMBLEA TAL-NUIl-Prim Ministru Joseph Muscatjinsab fi New York fl-IstatiUniti fejn qed jie˙u sehem fis-sebg˙in sessjoni tal-AssembleaÌenerali tan-Nazzjonijiet Uniti.

Fil-jiem li ©ejjin se jkunudiskussi temi ta’ importanzaglobali bejn iktar minn 190kap ta’ stat jew gvern.

Fuq quddiem nett tal-a©endahemm il-kriΩi tal-immigrazzjonifejn id-dibattitu mistenni jiffo-ka fuq l-azzjoni immedjata lihemm bΩonn tittie˙ed g˙alrwol attiv min-NazzjonijietUniti biex tindirizza l-konflittili huma meqjusa b˙ala l-g˙eruq ta’ din it-tra©edjaumanitarja.

Temi o˙ra li mistennija jkunudiskussa waqt l-AssembleaÌenerali tan-Nazzjonijiet Unitihuma t-tibdil fil-klima, it-tis˙i˙tal-paçi u l-©lieda kontra l-faqar favur ˙ajja a˙jar g˙alkul˙add.

“Il-©lieda kontra l-faqar u l-©u˙ mhijiex kwistjoni ta’karità, imma ta’ ©ustizzjasoçjali”

Il-President ta’ Malta Marie-Louise Coleiro Preca lbiera˙filg˙odu ssuktat bl-impenjitag˙ha fi New York, l-IstatiUniti, b’diskors li tat fl-Interactive Dialogue tas-Summit tan-Nazzjonijiet Unitidwar il-miri g˙al Ωviluppsostenibbli biex jeliminaw il-faqar u l-©u˙ fid-dinja.

Fid-diskors tag˙ha l-President

ta’ Malta appellat lill-pajjiΩi tan-Nazzjonijiet Uniti biex jie˙duazzjoni ur©enti kontra l-faqarfid-dinja, hekk kif spjegat li l-faqar mhuwiex kwistjoni ta’indivdwu, familja, g˙aΩla ta’komunità jew defiçjenza iΩda,bil-kuntarju, hija problema li©ejja minn in©ustizzji politiçi,soçjali u ekonomiçi.

Il-President spjegat kif ir-riΩorsi ta’ din id-dinja humabiΩΩejjed biex jitimg˙u u jip-provdu kenn u g˙ajxien liltnax-il biljun persuna u allurahemm xi ˙a©a ˙aΩina lib’popolazzjoni dinjija ta’ seba’biljun ru˙ xorta hawn tant nies

li qed jg˙ixu fil-faqar u l-©u˙. Il-President irreferiet g˙all-

istatistika b’figuri xokkanti ta’nies maqbuda fil-faqar fl-Afrika, l-Amerika Latina u l-Karibew u kif anke l-istatistikatal-Unjoni Ewropea turi li, sas-sena 2020, fl-Ewropa l-ammontta’ nies mabquda fil-faqar sejil˙aq il-mitt miljun.

B’dan il-mod il-Presidentspjegat kif il-faqar qieg˙ed kul-limkien, u li hekk kif il-figurital-faqar fl-Unjoni Ewropeahuma xokkanti, wie˙ed allurajit˙asseb sew fuq il-figuri ta’faqar li qed ja˙kmu kontinentib˙all-Afrika u kontinenti o˙ra.

Is-suq ekonomiku dinjimneΩΩa’ mil-libsa umana

Il-President spjegat kif wie˙edmis-sinjali ta’ faqar huwa l-inabbiltà li wie˙ed jippateçipafil-˙ajja soçjali u politika.Spjegat kif biex wie˙ed ikunjista’ jindirizza l-faqar l-ewwelirid ikun mg˙arraf minn fejnhu ©ej, pereΩempju, l-illitteriΩmu, in-nuqqas ta’edukazzjoni, in-nuqqas ta’aççess g˙al bΩonnijiet baΩiçi, uli wie˙ed irid jirriskja ˙ajtubiex jipprova jg˙ix. Spjegat li l-faqar jista’ ji©i missielet bissjekk wie˙ed jifhem minn fejn

hu ©ej u t-tibdiliet ekonomiçi usoçjali li qed iwasslu g˙all-faqar.

Il-President spjegat kif is-suqekonomiku dinji huwamneΩΩa’ mil-libsa umana uhuwa li g˙alhekk tant niesjispiççaw jeg˙rqu fil-faqar.

F’dan id-djalogu l-Presidentappellat lill-gvernijiet biexjag˙tu importanza aktar lill-policies inklussivi u li jinte-graw lil dawk li qed jaqg˙ulura. Sa˙qet li hemm bΩonn ta’investiment ikbar f’edukazzjonili tindirizza l-bΩonnijiet ta’kul˙add, policies g˙al Ωviluppb’sa˙˙tu tal-komunità u kuratas-sa˙˙a diçenti g˙al kul˙add.

Il-President appellat lill-pajjiΩitan-Nazzjonijiet Uniti, l-iktardawk li jag˙mlu parti minnblokok ta’ poter, biex ibiddlul-policies ekonomiçi u agrarjitag˙hom li tant qed jag˙mlu˙sara g˙all-iΩvilupp fl-Afrika ukontinenti o˙ra.

Il-President appellat g˙alsforz kollettiv mill-pajjiΩi biexiraΩΩnu l-industrija tal-armi ub’hekk pajjiΩi ma˙kuma mill-faqar ikunu jistg˙u jonfquaktar fuq programmi edukattiviu miΩuri li jkattru l-©id fil-bnie-dem.

Fl-g˙eluq tad-diskors tag˙ha,il-President irreferiet g˙alkliem Nelson Mandela, li l-©lieda kontra l-faqar u l-©u˙mhijiex kwistjoni ta’ karità,imma ta’ ©ustizzja soçjali g˙axil-faqar i©ibu b’idejh il-bnie-dem.

“IL-PROSPETTI GÓALL-FTEHIMGLOBALI KIBRU U SSAÓÓU”

Il-Presidenti Xi Jinping u BarackObama ˙abbru azzjonijiet ©oddau msa˙˙a bejn iç-Çina u l-Amerika rispettivament fuq it-tib-dil fil-klima.

Dawn l-impenji jkomplu jibnufuq id-dikjarazzjoni kon©unta likienu g˙amlu f’Novembru tal-2014 u jissa˙˙u biex jindirizza t-tibdil fil-klima flimkiendomestikament u flimkien, jip-provdu momentum g˙al negoz-jati tal-klima li se jsiru f’Pari©if’Diçembru li ©ej, jipprovdufinanzi ©odda g˙all-pajjiΩi li qedjiΩviluppaw biex jibnu ekonomijib’karbonju baxx u li jifil˙u g˙at-tibdil fil-klima

Dan huwa verament mumentdeçiΩiv g˙all-protezzjoni tal-klimaglobali b’mod speçjali meta l-©img˙a l-o˙ra numru ta’ blietÇiniΩi weg˙du li jil˙qu l-miri tal-emissjonijiet tas-CO2 g˙axar sninqabel il-mira nazzjonali. Dawn l-ibliet flimkien jammontaw g˙alaktar minn kwart tal-emissjonijieturbani fiç-Çina ji©ifieriekwivalenti g˙at-total tal-emis-sjonijiet tad-dijossidu tal-karbonjufil-Ìappun u l-BraΩil.

“Sinjal qawwi ta’ tmexxija”

Fid-dawl ta’ dan il-ftehim impor-tant, il-gazzetta KullÓadd ˙adetil-kummenti tal-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent ut-Tibdil fil-Klima Leo Brincat fejnqalilna x’tifsira g˙andha din id-dikjarazzjoni bejn dawn iΩ-Ωew©pajjiΩi ©ganti.

Il-Ministru Brincat qal li perme-

zz ta’ din id-dikjarazzjoni Ω-Ωew©©ganti ekonomiçi u politiçi kom-plew jibnu fuq il-ftehim mil˙uqsena ilu. Li huwa Ωgur huwa libag˙tu sinjal qawwi ta’ tmexxijasoda anqas minn xahrejn qabelil-konferenza globali ta’ Pari©idwar il-klima.

“Filwaqt li l-Amerikani, b’Ωiedamal-impenn tag˙hom li jnaqqsul-emissjonijiet mill-impjanti tal-ener©ija, issa ntrabtu wkoll li jiffi-nalizzaw standards li permezztag˙hom jistg˙u jsa˙˙u l-effiçjen-za tal-appliances tag˙hom ujnaqqsu l-emissjonijiet tal-methane mil-landfills tag˙hom,iç-ÇiniΩi wieg˙du xi $3 biljun, l-ewkivalenti tas-somma preçeden-ti Amerikana, biex jg˙inu pajjiΩi liqed jiΩviluppaw jikkumbattu t-tibdil tal-klima. U dan meta sa ftitilu ç-Çina kienet iΩΩomm luramilli tag˙mel dan g˙ax dejjemqieset lilha nnifisha b˙ala pajjiΩ lihuwa nnifsu g˙adu qed

jiΩviluppa,” fisser f’dettall il-Ministru Brincat.

National Emission TradingProgramm

Huwa Ωied jg˙id li ç-Çina ntra-btet wkoll li sas-sena 2017 tintro-duçi National Emission TradingProgramm li jag˙mel capping fuql-emissjonijiet totali tag˙ha fil-waqt li tkun tista’ tinnegozja fis-swieq internazzjonali dawk li jis-sej˙u trade pollution credits mill-kumpaniji tag˙ha.

“Dan kollu, flimkien mad-diskors tal-Papa nnifsu quddiemil-Kungress Amerikan, Ωgur Ωiedir-rankatura g˙al-laqg˙a ta’ Pari©ili tifta˙ fit-30 ta’ Novembru li ©ej.Ming˙ajr ma nkunu ottimistiΩΩejjed jidher çar li l-prospettig˙all-ftehim globali kibru ussa˙˙u,” temm jg˙id il-Ministrug˙all-IΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima.

Il-Ministru Leo Brincat

10 27|09|2015 opINjoNIkÓkullhadd.com

Patri Mario Attard

Aktar ma qed nikber, forsiwkoll g˙ax, bil-grazzja ta’Alla, sirt naffaxxina ru˙i mill-˙aj ja tal- imqareb qaddisSantu Wistin, aktar qed nin-duna kemm hu me˙tie© linfi t tex. U nibqa’ infi t tex!Ng˙id li kieku Wistin kieng˙adu jg˙ix fostna, ˙a©awa˙da Ωgur l i kien j ibqa’jg˙id: “G˙allmuni! G˙ax manaf proprju xejn!” U mhuxg˙alhekk kien umli! Óeqq!Kien saqajh mal-art hux!

L-esperjenza tal- lumto˙odni f’Óadd il-Palm ta’ dinis-sena. Niftakar li dakinhar,wara li qrajna r-rakkont tal-Passjoni skont San Mark,

˙assejt f’qalbi li lin-nies fil-knisja ng˙idilhom joqog˙dubilqieg˙da. Na˙a minni nnifsirribellat g˙al din l-istedinatas-sema. “Joqog˙dubilqieg˙da g˙alfejn? Melamhux di©à g˙amlu g˙axarminuti jisimg˙u l-Passjoni tin-qara! Issa se tag˙mel l-omeli-ja minn fuq? Din mhuxmo˙qrija?” Ja˙asra! Kemmi˙obb ’il-poplu ta’ Alla huxdan il-le˙en! Jidher ©ej mid-dawl. Isimg˙u! Qedjit˙assarhom lin-nies! Imma,meta tg˙arblu sewwa fit-talb,mill-ewwel t inteba˙ li hule˙en mimli qerq u ˙aΩen.Mela l-le˙en taparsi mimli

˙niena mhu ta’ ˙add g˙ajr il-le˙en infernali tax-xewwiexi.Tax-xadina. Tal-ikrah. Tal-˙aΩin. U hekk kien tafux! Use ng˙idilkom g˙aliex.

Meta n-nies po©©ewbilqieg˙da u tlabna lill-Ispirtus-Santu biex jag˙tina kelmaqawwija u qasira, il-kelma˙ar©et! Mhux g˙alhekk tlab-na? Fil-Passjoni tieg˙u Ìesùtalab. B’hekk seta’ joqg˙odg˙al dawk it-torturi kollha!Tiftakru, f i l - f i lm ta’ MelGibson The Passion of theChrist , x’ talab Ìesù l i lMissieru qabel ifla©ellawh?“Missier! Qalbi m˙ejjija.” Um˙ejjija kienet! Daqskemm

talab!F’dak il-waqt g˙edt lili nnif-

si l-ewwel u mbag˙ad lin-nies l i kell i quddiemi:“Óbieb! Meta ng˙addu mill-inkwiet tal-˙aj ja l-ewwel˙a©a l i g˙andna nag˙mlumhux li mmorru g˙all-flixkuntax-xorb, lanqas g˙as-sokor,inkella g˙at-tba˙rid ˙a nin-sew. Le! L-ewwel ˙a©a l ig˙andna nag˙mlu hi li nitol-bu. Fl-inkwiet ejjew nift˙u l-Bibbja u naqraw bil-modSalm 91. Biex ma ninsewx,ejjew niftakru fin-numru tal-karozza tal-linja antika ta’ ÓalQormi. Il-91!” Kien hemmmin tbissem. Forsi g˙axQormi jew Qormija, inkellag˙ax g˙o©bitu jew g˙o©bithat-tixbiha.

Qabel spiççajt l-omelija, lidamet minuta kollox, er©ajtfakkart l i l l -mi©emg˙a:“Tinsewx! Fl-inkwiet naqbdul-karozza ta’ Óal Qormi!Naqraw Salm 91!” Mela x˙inspiççajt u dort biex ninΩelminn fuq l-ambone, in˙oss lilxi ˙add jimbuttani. Ipprovajwaqqag˙ni. G˙all-ewwelixxukkjajt ru˙i. Imma bix-xokk bdejt nirra©una.“Na˙seb li dort bis-sa˙˙a,”g˙edt. Imma le! InΩilt b˙as-soltu. Normali. Bil-kalma.Imbag˙ad bdejt nifhem. Unitbissem! Tant li g˙edt lin-nies: “Kien hawn xi ˙add li l-biçça tan-numru tal-karozzata’ Óal Qormi ma g˙o©bitux!G˙ax j ibΩa’ mil l-kliemqawwija tas-Salm 91. Tajjeb!Mela din kienet konfermaeççellenti li fl-inkwiet tag˙naaktar g˙andna nitolbu s-Salm91! G˙ax l-ikrah u l-˙aΩin, limo˙˙u hu li jaqlg˙alna l-inkwiet u j ikkumplikalna˙ajjitna, jag˙mel ta˙tu bil-biΩa’ meta nitolbu Salm 91.”

Din l-esperjenza fakkritni fistorja tassew ˙elwa li kontsmajt Ωmien ilu tal-patrijiettad-deΩert: Darba kien hemmta˙dita bejn ix-xjaten. XitanΩag˙Ωug˙ qal lix-xitan ix-xi˙:“Isma’! Qed tarah lil dak il-patri? G˙aliex ma tqajmuxbil lej l ˙a twaqqg˙u fid-dnub.” Imma x-xitan ix-xi˙,b’˙arsa mimli ja biΩa’ f l-g˙ajnejn infernali tieg˙u, darlejn ix-xitan iΩ-Ωg˙ir u qallu:“U mela ma nqajmux! Huwameta qaj j imtu biex j idnebbeda jaqra s-Salmi u˙araqni!”

Trid ta˙arqu lix-xitan? Tridtkiddu? Meta jinqalg˙ulek il-problemi aqbad Salm 91 uaqrah. X’sa˙˙a fih! Óandewqek xi fraΩijiet minnu˙alli meta tkun fl-g˙aw© tmurmill-ewwel g˙alih.

G˙id lill-Mulej: “Kenn tieg˙iu qawwa tieg˙i int, Allatieg˙i, jien fik nittama. Ebdadeni ma ji©rilek, ebda ˙sarama tersaq lejn darek… Lat˙abbeb mieg˙i, jien ne˙ilsu;la g˙araf ismi, jiena n˙arsu…Hu jsejja˙li, u jiena nwie©bu;mieg˙u nkun fid-dwejjaqtieg˙u, ne˙ilsu u nerfag˙lu©ie˙u (Salm 91:2.10.14-15).

Sabi˙ hux! U kemm huqawwi! U mela tis˙et xortikfl-inkwiet! Aqbad in-numrutal-karozza ta’ Óal Qormisie˙bi! Il-91! Mhux naqra qarimill-qalb imur fin-nofs?

GÓAl NAQRA QARI!

opiNjoNi KÓ 27|09|2015 11kullhadd.com

Mario Fava

President tas-SezzjoniKunsilliera tal-PL

email: keaneo@onvol.net

KU

NSi

ll

i l

oK

al

i

L-ironija hija parti mill-˙ajja.Kultant issib ma’ wiççek sit-wazzjoni j iet fe jn ikolloktistqarr, tal-inqas mieg˙ekinnifsek, l i s-sens komunhuwa l-inqas ˙a©a komuni,mhux biss mal-pubblikuin©enerali, imma wkoll ma’min qieg˙ed hemm biex jie˙uçertu deçiΩjonijiet. L-ironijatista’ tirreferi g˙aliha metajkollok persuni li llum jg˙idumod u g˙ada jag˙mlu proprjul-kuntrar ju ta ’ dak l i qalulbiera˙.

Hija ironija, pereΩempju, kifseba’ xhur i lu l-Kap tal-OppoΩizzjoni Simon Busuttilqal l i huwa insult l i jkunhemm armar fid-da˙la tal-beltkapitali ˙dejn il-pro©ett ta’Renzo Piano, imma llum il-partit li huwa jmexxi jarmakjosks bl- ikel quddiem il-Parlament, it-teatru (sit ta’kostruzzjoni) u l-monumenttal-Gran Mastru La Valette.Hija ironija li jg˙idu li gab-bana hija ta’ insult ghall-kul-tura tag˙na imma fid-da˙latal-Belt g˙al jiem s˙a˙ in˙allutperper bandiera ta’ partitpolitiku b’mod parti©©jan.

Ironija

Hija ironija kif seba’ xhur ilus-Sindku tal-Belt Val let ta,Alexei Dingli kien ma djulSimon Busuttil f’konferenzastampa meta qal dan l ig˙adni kemm ktibt u llumiΩomm fommu sieket. Hija

ironija li l-kap tieg˙u dakin-har ried “ji©©ieled lill-Gvern”filwaqt li issa waqa’ fil-muta.

Hija irnoija li l-Viçi Sindkutal-Belt Valletta dak iΩ-Ωmienqal li l-gabbana li kien hemmkienet qed tonqos mir-rispettlejn il-Belt Valletta iΩda llumdonnu li bela’ lsienu u malissinx kelma.

Hija ironija kif il-©urnal In-Nazzjon kiteb tant fuq i l -pa©ni ta’ quddiem u waratieg˙u dwar il-gabbana li kienhemm fi Frar u l i l -GranMastru jista’ jie˙u hot dogminnha, u issa l-istess ©urnalirreklama attivitajiet li saruproprju fl-istess post u fejn il-Gran Mastru kellu anke fejnjaqdi l -bΩonni j iet natural itieg˙u kieku xi ˙a©a li kielmill-gabbani li hemm mad-waru g˙amlitlu d-deni.

Però, l-ikbar ironija hi l-entità li ˙ar©et l-ordni biextitne˙˙a l-gabbana fi Frar lig˙adda, l i g˙andi nifhemkienet l-istess entità li tat il-permessi biex issir il-kum-miedja tal-a˙˙ar jiem. U melainutli noqog˙du ng˙idu x’sejag˙mel il-Partit Nazzjonalistajekk l-awtoritajiet kompetenti˙ar©u l-permessi kollhame˙tie©a biex din il-mandrafid-da˙la tal-Belt Kapital iEwropea ssir . I l -kri t ikam’g˙andhiex issir lill-PartitNazzjonalista, iΩda lil dak jewdawk l-imbeçilli li tawhom il-permessi! Attività ta’ ftit sig˙atmod u attività g˙al jiem s˙a˙

hija mod ie˙or.

Id-differenza bejn gvern uie˙or fejn jid˙lu l-kommu-nitajiet lokali

Fl-a˙˙ar jiem, fiΩ-Ωonamag˙rufa b˙ala l-Blata l-G˙oljafil-Mosta, ©ew inawguratig˙axar toroq ©odda. Dawnhuma kollha toroq residenzajliu g˙alhekk jaqg˙u ta˙t ir-responsabbiltà tal-KunsillLokali. IΩda minkejja dan,dawn it-toroq saru mill-gvernçentrali permezz ta’ TransportMalta b˙ala parti mit-twettieqtal-programm elettorali.

Fi kliem il-Ministru respons-abbli, l-Onorevoli Joe Mizzi,din kienet weg˙da mwettqaminn dan il-Gvern fejn, wara limatul il-kampanja elettorali l-Prim Ministru kien qed idurdawn it-toroq u ra s-sitwaz-zjoni li kienu fiha, kienwieg˙ed li gvern çentrali ©didse jg˙in biex ti©i mtejba s-sit-wazzjoni g˙ar-residenti lijoqog˙du fihom. Dan irrispetti-vament minn min ikollu l-ma©©oranza fil-Kunsill Lokalital-Mosta.

Il-Partit Laburista fil-Gvernbil-provi jemmen fil-kunsillilokali. Kap tal-PartitNazzjonalista kien qal li sejg˙in lill-Kunsill tal-Mosta jekkjikseb il-ma©©oranza fil-Kunsill.Gvern Laburista g˙en bil-fattilill-Kunsill Lokali tal-Mostaanke jekk immexxi minnma©©oranza Nazzjonalista.

Imbag˙ad g˙amlu kampanjabis-slogan Nag˙mlu d-Differenza. Huma jag˙mlu s-slogans u a˙na nwettqu…dikhi d-differenza!

Óidma sfiqa g˙ar-residentiPawlisti mill-Kunsill Lokali

Fil-jiem li g˙addew il-KunsillLokali ta’ Ra˙al Ìdid inawgurapro©ett ©did. Pro©ett li se jit-gawda minn iktar tfal Pawlisti.Qed nirreferi g˙all- bandli©odda li ©ew inawgurati fil-Pjazza ta’ Sant’Antnin f’dan il-lokal.

Pro©ett li ˙a madwar 100 jumbiex jitlesta u li fuqu ˙admudiversi nies flimkien mas-Sindku u l-kunsilliera. Dan il-pro©ett, apparti li jag˙ti dehra©dida liΩ-Ωona tal-madwar,jinkorpora fih g˙amara li bihajistg˙u jilag˙bu t-tfal b’modsigur u b’livelli tajbin ta’ sig-urtà.

Çertament li l-impenn li qedjuri dan il-Kunsill, b˙al dawkpreçedenti, g˙andu jkomplijg˙olli l-livell ta’ g˙ajxien tar-residenti u anke l-ambjent lijg˙ixu fih. Ma jistax jonqos libiex pro©ett b˙al dan jirnexxi,u jirnexxi fil-˙in, awguri ugrazzi tmur g˙all-istaff kollutal-Kunsill kif ukoll g˙all-kun-silliera kollha li, ta˙t it-tmexxijatas-Sindku, dejjem jaraw kifjistg˙u jtejbu fuq dak ta’ qabil-hom g˙all-gwadann tal-familjiPawlisti kollha u dawk lijg˙addu minn din il-lokalità.

Mobile toilet gÓalla Valette

12 27|09|2015 OPINJONIkÓkullhadd.com

Etienne Grech

Deputat Laburista

I l lum nistg˙u nifta˙ru l if’pajjiΩna g˙andna l-og˙la ratata’ ˙olqien ta’ impjiegi fl-istor-ja. I l-Labour Force Surveywera li fit-tieni kwart tal-2015ir-rata ta’ impjiegi f ’Maltala˙qet rekord ta’ kwaΩi 64%.Dan is-suççess jispikka ankefuq livell Ewropew, g˙axillum pajjiΩna g˙andu t-tieni l-

inqas rata ta’ qg˙ad fl-UnjoniEwropea, bil-Ìermanja biss litiΩboqna.

Min kien jemmen linistg˙u tassew inkunu fostl-aqwa?

Niftakar qisu lbiera˙ lill-PrimMinistru Joseph Muscat, dak

iΩ-Ωmien Kap tal-OppoΩizzjoni, meta ˙are© bl-g˙ajta konvinta li jrid jara lilMalta l-aqwa fl-Ewropa.Kemm kien hemm miniddie˙ak! Malta l-aqwa? Lildawn in-nies j ien manag˙tihomx tort sa barra,g˙ax il-verità hi li xi ˙a©a b˙aldin lanqas biss konnano˙olmuha sa sentejn u nofsilu.

Dan huwa dak li g˙amlulnagvernij iet Nazzjonalisti bl-apatija, l-g˙aΩΩ, u n-nuqqas ta’viΩjoni tag˙hom. Ìeg˙lunanemmnu li a˙na l-Maltin qattma konna se nkunu fost l-aqwa, li m’g˙andna nistennewxejn mill-gvern li jmexxina, uli l-kapaçitaj iet tal-Maltinkienu inferjuri. Imma b’xortitajba l-Partit Laburista kellumexxej li ma ˙alliex dawn il-perçezzjonijiet ja˙kmuh, uminflok i©©ildilhom ureba˙hom, biex illum ninsabufejn ninsabu: it-tieni l-aqwapajjiΩ fin-nuqqas ta’ qg˙ad.

It-tieni l-aqwa fl-impjiegi, ut-tieni l-ag˙ar fl-edukaz-zjoni terzjarja

IΩda filwaqt li nistg˙u nifta˙rubit-tieni l-inqas rata ta’ qg˙ad,sfortunatament pajjiΩna huwawkoll it-tieni l-inqas pajjiΩ fejniΩ-Ωg˙aΩag˙ ikomplu jistudjawbejn l-età ta’ 18 u 24 sena.Dan kien ikkonfermat fi studjutal-Kummissjoni Ewropeappubblikat f’Novembru tas-sena li g˙addiet.

Il-Gvern preΩenti qedja˙dem biex din is-sitwazzjonitinbidel, u fil-fatt dan kienrikonoxxut mill-istess studju lisemma kif fl-2014 il-GvernΩied l-investiment fl-edukaz-zjoni bi 8.3%, u li n-nefqa fuql-edukazzjoni kienet og˙lamill-medja Ewropea.

Wie˙ed ji t tama li dan l-investiment i˙alli l-frott, biexMalta til˙aq il-mira Ewropeata’ 10% biss li jitilqu mill-isko-la kmieni. B˙alissa, b’madwar20% tal-istudenti Maltin lijo˙or©u kmieni mis-sistemaedukattiva, g˙adna kemxejn ’ilbog˙od minn din il-miraambizzjuΩa.

L-edukazzjoni u x-xog˙oliridu jimxu id f’id

IΩda l-edukazzjoni u t-ta˙ri©

m’humiex biss important ibiex inkunu l˙aqna miraEwropea. Dawn huma impor-tanti fuq kollox biex inkununistg˙u nimlew il-posti j iettax-xog˙ol li qed jin˙olqu, uli ˙afna minnhom jirrikjedu˙iliet speçifiçi.

F ’Malta g˙andna ˙afnaΩg˙aΩag˙ li qeg˙din jippru-vaw jid˙lu kmieni wisq fid-dinja tax-xog˙ol , u˙udminnhom fl-età bikrija ta’ 16-il sena.

G˙alkemm xog˙ol part-timejew apprentistat huma esper-jenzi utli li g˙andhom ji©uinkora©©uti , mil l -banda l -o˙ra din l -età hi ja wisqΩg˙ira biex iΩ-Ωg˙aΩag˙tag˙na jabbandunaw g˙alkol-lox l-istudji tag˙hom.

F’dan l-istadju l-ma©©oranzajkunu g˙adhom ma kisbux l-edukazzjoni jew i t - ta˙ri©neçessarju g˙all-karriera lijridu jaqbdu.

G˙alkemm in-numru ta ’Ωg˙aΩag˙ l i j i t i lqu kmienimill-iskola naqas matul is-snin, xorta g˙ad baqg˙alna˙afna x’naqdfu.

Mhux qed inla˙˙qu mad-domanda g˙ar-riΩorsuman

Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar dan kolluqed jirrifletti fir-riΩorsi umanitag˙na. Id-domanda g˙ar-r iΩors uman, speçjalmentf’çertu setturi u ˙iliet, hijaikbar minn dik l i a˙na l -Maltin b˙alissa nistg˙u nis-supplixxu. Il-privat qed jin-vesti u jespandi, iΩda metaji©i biex ida˙˙al ˙addiema©odda, mhuwiex qed is ibbiΩΩejjed.

Jiddispjaçini nara Ωg˙aΩag˙mitlufa, li jo˙or©u fid-dinjatax-xog˙ol ming˙ajr ma jkoll-hom idea ta’ xi jridu jag˙mlu,jew tal-˙iliet li se jkollhombΩonn biex jid˙lu fil-linja tax-xog˙ol li tog˙©obhom.

G˙alhekk hemm bΩonn li l-©enituri mhux biss i˙e©©u liluliedhom ikomplu bl-istudjujew i t - ta˙ri©, iΩda jkunuhuma wkoll ta’ eΩempju g˙alul iedhom bi l l i j ibqg˙ujit˙arr©u f’xog˙olhom.

Hekk, kbar u Ωg˙ar, ikunujistg˙u jisfruttaw sal-massimul-opportuni ta j iet ta jba ta ’xog˙ol l i qed j in˙olquf’pajjiΩna.

IT-TIENI L-AQWA, U T-TIENI L-AGÓAR

Illum nifhmu g˙aliexma jistax jikkonvinçi.Ma jikkonvonçixmhux g˙ax mhuxkredibbli biss. Ma

jikkonvinçix mhux g˙ax ˙liefjeqred ma jafx biss jew g˙ax iridipin©i kollox ikrah, anke fejnhemm is-sabi˙. Ma jikkonvinçixmhux g˙ax dejjem jaqta’ qalb in-nies biss. Ma jikkonvonçix g˙axg˙andu mit-tfal. G˙adu infantilipolitikament.

Na˙seb min qieg˙ed jaqra danl-editorjal jaf g˙al min qeg˙dinng˙idu: g˙al Simon Busuttil, il-Kap tal-OppoΩizzjoni. Kellu mittokkaΩjoni biex juri l-maturitàpolitika tieg˙u u tilef kull wa˙dali g˙addiet minn quddiemu. Kullmeta kellu okkaΩjoni biexjibg˙at messa©© ta’ g˙aqda utama, flok ˙atafha rmieha.Wa˙da minn dawn l-okkaΩjoniji-et kienet fil-21 ta’ Settembru lig˙adda, f’Jum l-Indipendenza.

Kul˙add kien qieg˙ed jistennad-diskors kbir tieg˙u f’dak likien reklamat b˙ala mass meet-ing, li spiçça li ma kien xejn ˙ief©gajta nies mi©bura f’kuriturpubbliku. Kul˙add ˙aseb li serjag˙mel diskors li ma jifridxf’jum li suppost jirrappreΩenta l-g˙aqda nazzjonali. Minflokg˙amel diskors mill-aktarparti©©jan u diviΩiv. Id-diskorstas-soltu ta’ ‘aqlg˙alhom ubellg˙alhom’. L-aktar jum li sup-post huwa l-aktar g˙aΩiΩ g˙all-Partit Nazzjonalista ttrasformahf’ring ta’ ‘shadow boxing’ poli-tiku.

G˙adu tifel politikament g˙axlanqas jag˙raf meta l-okkaΩjonitesi©i li g˙al darba ner˙u l-politi-ka parti©©jana fil-©enb. Danjikkuntrasta ˙afna mal-mod kifil-Partit Laburista jiççelebra dawnid-dati nazzjonali. F’dawn l-okkaΩjonijiet il-Partit Laburistaqatt ma ddejjaq jirrikonoxxi anke

l-kontribut li taw il-mexxejjaNazzjonalisti.

Tant huwa minnu dan li, li makinitx g˙all-mewt ta’ ommMichelle Muscat, li minn hawnnag˙tuha l-kondoljanzi, kienippjanat li l-uffiçjali g˙oljaflimkien mal-g˙aqdiet u sez-zjonijiet tal-Partit Laburistajqieg˙du bukketti tal-fjuri fuq l-oqbra ta’ Dom Mintoff u George

Borg Olivier b’turija ta’ rispett ugratitudni. Fil-˙in li l-Gvern kienqieg˙ed ifakkar b’mod dinjituΩ l-Indipendenza fil-Barrakka ta’Fuq, kif dejjem g˙amel, il-Kaptal-OppoΩizzjoni kien qieg˙edjobΩoq is-soltu akkuΩi parti©©janikontra l-Gvern u l-PartitLaburista.

Fl-istess ©img˙a l-Kap tal-OppoΩizzjoni qalilna li huwa l-

wiçç ©did tal-Partit Nazzjonalista.Jidher li Simon Busuttil g˙andudefinizzjoni stramba u wisg˙a˙afna ta’ xi tfisser il-kelma ‘©did’.Jekk qieg˙ed ja˙seb li, kemmdawk li jkunu madwaru, g˙alissajinçesawh, u kif ukoll dawk limhumiex, insew kemm-il darba©ie politikament riçiklat, sejjerΩball.

Kien hu li fta˙ar li fassal Ωew©manifesti elettorali li servew ta’lixka politika. Kien hu l-kandidatstilla fl-elezzjonijiet tal-ParlamentEwropew tal-2009. Kien hu d-delgat speçjali ta’ LawrenceGonzi u kien hu l-viçi kap metal-Partit Nazzjonalista g˙amel l-akbar telfa elettorali fl-istorjatieg˙u. Wara dan kollu jrida ta’©did. Mela jekk huwa ©did, in-nanna g˙adha xebba!Jissorprendina mhux b’dak lijg˙id biss, iΩda li ja˙seb likul˙add qieg˙ed jemmen dak liqed jg˙id. IΩda nikkunslaw,g˙ax, skont Piaget, psikolo©istatat-tfal, it-tfal i˙obbu jg˙ixu fil-fantasija.

Ìaladarba qed insemmu l-fan-tasija, ma nistg˙ux ma nag˙lquxbl-a˙˙ar gimmick tal-Kap tal-OppoΩizzjoni. Fil-car free dayiddeçieda li jmur g˙ax-xog˙olbir-rota. Minflok ˙are© b’karrozzawa˙da…˙are© bi tnejn! Dik likellu ti©ri warajh u o˙ra li kelluquddiemu. It-tnejn, m’g˙andniexxi ng˙idu, biex ji©bdulu l-filmati.Biex Ωgur kul˙add jarah, kelluwkoll kamera fuq rasu u o˙rafuq l-isteering. Ma stajniex maniftakrux f’Mr Gadget g˙ax ix-xena kienet komika.

Anke fil-gimmicks, la hu natu-rali u lanqas ©enwin. Óallinag˙mlulu su©©eriment: id-darbali jmiss fil-car freeday, biex jidher aktarnaturali u ©enwin,jo˙rog bi tricycle.Tixraqlu ta’ tifel li hu.

eDitorJal kÓ 27|09|2015 13kullhadd.com

www.kullhadd.com

inDiriZZ Postali Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717Ìurnalisti Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 reklami Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 imPaÌnar u Disinn Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

DitorJale it-tricycle ta’ simon

IttrIkÓkullhadd.com14 27|09|2015

Sur Editur,

Il-Kunsill Lokali ta’ Marsaxlokk, li minnu jien nifforma parti, iluΩmien ja˙dem u jirsisti biex isebba˙ u jorganizza lil dan ir-ra˙al pit-toresk, wisq imfittex mit-turisti mad-dinja kollha u wisq aktar mill-Maltin u l-G˙awdxin. IΩda, sfortunatament, koperazzjoni mill-forzital-ordni m’a˙niex insibu, tant li qed ni©u mg˙ajra mir-residenti lim’a˙na nag˙mlu xejn biex tinΩamm l-ordni f’dan ir-ra˙al. Donnujidher li Malta kollha tiftakar fih, iΩda minsi mill-awtoritajiet kollhamill-kbir saΩ-Ωg˙ir.

L-aktar li ninsabu minsijin u abbandunati huwa mill-pulizija.Jiddispjaçini ng˙id li kemm ilu fil-Gvern il-partit tag˙na, il-pulizijaaktar abbandunawna, tant li l-G˙assa rari tkun miftu˙a, ˙lief xi kul-tant filg˙axija matul il-©img˙a, meta lanqas ikun hawn nies. Però,donnu qed isir bi skop li l-G˙assa ma tinfeta˙x u ma jkunx hawnpulizija kull nhar ta’ Ìimg˙a filg˙axija, x˙in Ωew© coaches kbar bit-turisti jieqfu proprju quddiem l-G˙assa fejn hemm tabelli li juru lima jistg˙ux jieqfu coaches, u jibqg˙u hemm g˙al sig˙at s˙a˙.

Il-Kunsill kien g˙adda bye-law biex jipprevieni milli tal-˙wienetjo˙or©u barra skips g˙all-iskart tag˙hom u j˙alluhom fit-triq.Tlabna l-g˙ajnuna tal-pulizija kemm-il darba, però biex xi darba jsirxi ˙a©a jrid bilfors ji©i l-ispettur g˙ax, meta ji©i xi pulizjott, sem-pliçiment jg˙addi minn mag˙hom u ma jag˙ti kas ta’ xejn. L-istess˙a©a g˙all-kampijiet fuq il-bajja. G˙al dawn g˙addiet bye-lawukoll, fuq il-parir tal-pulizija. Billejl ©ieli ti©i xi karozza tal-pulizija,tmur fuq il-bajja li tkun mimlija kampijiet, fejn kul˙add jarmi l-iskarttieg˙u fil-ba˙ar, u l-pulizija ma jag˙mlu xejn, donnhom ma jafuxbil-bye-law. Darba ©ie l-ispettur fuq insistenza tal-Kunsill, keççe-whom darba, u l-g˙ada, g˙ax ma mar ˙add, re©a’ mtela bil-kampi-jiet.

Però, is-sabi˙a hi li, inti u nieΩel lejn Marsaxlokk, hemm binjaantika mag˙rufa b˙ala Sans Soucis li qed taqa’ l-a˙˙ar. Hemmbiçça çint minnha li qed jistenna li jaqa’ g˙al ©ot-triq minn ˙ing˙all-ie˙or. F’April irrappurtajna lis-supretendent tal-pulizija; ©ewpo©©ew erba’ barrikati u ma ©ara xejn aktar, ˙lief li anke naqsetbarrikkata milli kienu tpo©©ew.

Ma nistax nifhem g˙aliex din in-nuqqas ta’ kooperazzjoni mal-Kunsill tag˙na li b˙ala fatt qed i˙abbat wiççu ma’ ˙afna problemi©©enerati minn ekonomiji differenti f’lokal wie˙ed. Ming˙ajr l-assis-tenza tal-forza tal-ordni a˙na ma nistg˙ux inΩommu l-ordni.

STEVEN GRECH, VIÇI SINDKU

mArSAxLOkk BLADIxxIpLInA

Sur Editur,

Jista’ jinbieg˙ la˙am ippakkjat ming˙ajr ebda informazzjoni fuqu?La tkun taf minn fejn ©ie; la tkun taf id-data meta ©ie ppakkjatjew id-data ta’ skandenza; la taf kemm jiΩen; la tkun taf jekk huxprodott lokali jew le; la taf il-prezz u ˙afna affarijiet o˙ra li l-kon-sumatur g˙andu jkun jaf. Fir-ritratt qed nuri saqajn tal-fenekippakkjati ming˙ajr ebda informazzjoni.

Dan il-prodott xtrajtu ming˙and bejjieg˙ tal-la˙am. Jekkjog˙©bok nixtieq risposta.

KONSUMATUR,ÓAL TARXIEN

mIStOQSIjA LIL tAS-SAnItÀ

Ritratt: Daniel Zerafa, Kunsillier, Marsaxlokk

Sur Editur,

Nhar il-Óadd 6 ta’ Settembru,b˙alma nag˙mel kull nhar ta’Óadd, nixtr i l -gazzet t iKullÓadd u It-Torça. F’pa©na7 tal-gazzetta KullÓadd, il-President ta’ Malta g˙amletappell imqanqal, bit-titolu ta’hawn fuq, l i l l -poplu Malt isabiex i l -patr imonju Malt inΩidu mieg˙u ˙alli n˙alluha˙jar g˙al ta ’ warajna. L-ironija tispikka meta f’wa˙damill-gazzetti ng˙ata ktieb bi68 pa©na bit- t i tolu Nearlyzero-energy buildings planfor Malta. Dan il-ktieb ©ieppubblikat bl-approvazzjonital-Ministeru tat-Trasport u l-Infrastruttura kollu bl-IngliΩ ulanqas kelma wa˙da bi l -Malti.

Dan i l -kt ieb, f l -opinjoni

t ieg˙i , j iddist ingwi r- roadmap bir-regolamenti impostifuq il-Gvern u l-poplu Malti.

Nistaqsu a˙na l-Maltin: melal-Unjoni Ewropea t imponifuq il-pajjiΩi membri tag˙hakull pubblikazzjoni tar-rego-lamenti ma˙ru©a minnha lijridu jkunu bilfors ippubb-l ikat i bi l - l ingwa Ingl iΩa?B˙ala çittadin Malti u g˙andiçittadinanza Ewropea, min ˙ad-deçiΩjoni li jippubblika danil-ktieb bl-IngliΩ u mhux bil-Malti, sejjer ibellag˙hieli li,kieku dan i l -kt ieb r iedettiççirkulah Franza liç-çittadiniFrançiΩi, kienet tippubblikahbl-IngliΩ u mhux bil-FrançiΩ.

Tg˙id inkun ilqatt il-mus-mar fuq rasu jekk nasal g˙all-konkluΩjoni i l l i g˙andnakapijiet governattivi kif ukollta’ entitajiet tal-Gvern illi lan-

qas huma kapaçi jiktbu bil-Malti? B’dan l-atte©©jament,kemm mill-ministeri kif ukollmill-kapijiet governattivi, fejntid˙ol il-lingwa, il-barranin lijg˙ixu f’pajjiΩna qeg˙din ji©utrattat i b˙ala çit tadini tal-ewwel klassi u l-poplu Maltitat-tieni klassi.

Nag˙mel appel l l i l l -President tag˙na l -Malt inbiex tuΩa l-poter li g˙andhakollu u titlob lill-membri par-lamentari, l i huma l-og˙laistituzzjoni, sabiex jg˙adduli©i li kull korrispondenza,kotba, i rçevut i eçç. l ij ing˙ataw l i l l -poplu Malt ig˙andhom ikunu miktubinbil-lingwa Maltija l-ewwel umbag˙ad bl-IngliΩ.

FRANCIS PARIS,ÓAÛ-ÛABBAR

IrrIDu nIBÛgÓu gÓAL-LIngwA mALtIjA

Sur Editur,

Fl-20 ta’ Settembru, lejlet l-Indipendenza, l-Onor. SimonBusuttil qal dan il-kliem waqtli kien qed jindirizza lin-niestieg˙u fil-Belt kapitali: “Jien ul-partit tieg˙i rridu n©ibu l-bidla li dan il-pajjiΩ g˙andubΩonn.” Fi ft i t kliem iridire©©a’ l-arlo©© lura g˙al kifkien jimxi mal-poplu Malti l-gvern ta’ qabel. Gvern ta’taxxi; gvern li bl-le˙en assertivjaqbel li l-kontijiet tad-dawl ul-i lma jog˙lew; gvern lijwieg˙ed bosta pro©etti u majsir xejn; gvern li ta˙tu kolloxmog˙la nfern u gvern li j©ibit-turisti f’Malta fejn flixkunluminata jaqsmuh bejn tnejn,jekk mhux bejn tlieta. Gvern likien jag˙laq g˙ajnejh g˙all-korruzzjoni li tg˙addi minnquddiemu g˙ax la jsir min xi

˙add fil-kabinett tieg˙u makien fiha xejn ˙aΩin g˙axhuma qeg˙din fi l-Gvern.Gvern ta’ safar u festini minnfuq dahar il-Maltin. Gvern libena sptar iΩda ma kien jim-purtah xejn f ’ l i qed isir©ewwa, imma l-aqwa li kienujg˙idulu state of the art! Dinhi l-bidla li Malta g˙andnabΩonn?

Simon Busuttil irid l-istess˙a©a sse˙˙ biex ikollna bidla.Na˙seb li l-uniku xaqq ta’dawl li g˙andhom il-˙addiemau l-pensjonanti huwa l-PartitLaburista. Partit Laburista fil-Gvern ta˙t it-tmexxija tal-PrimMinistru Joseph Muscat kienstrumentali biex ise˙˙u diversipro©etti f i lwaqt li n-Nazzjonalisti kien jorqdufuqhom. Min kien il-Gvern li©ab diversi mediçini lejn Maltabiex in-nies j inqdew mill-

koxxa? Min ˙aseb f’diparti-ment tal-onkolo©ija ˙dejn l-Isptar Mater Dei stess? Kiftista’ ssir bidla g˙all-a˙jaraktar minn hekk?

Min ser jivvota g˙all-partit likul˙add jaf il-passat tieg˙u? Lilmin tafu tistaqsix g˙alih! G˙aximorru jçapçpulu? Çapçpu tantlil Hitler, Mussolini u Stalin.G˙alkemm f’ebda ˙in mhu serin˙allat lil Simon Busuttil ma’dawn it-tlieta fl-atti li wettqu,in-nies li semg˙uhom ukollkienu jkunu impressjonati bikliemhom.

L-Onor. Simon Busuttil majridx jammetti li l-partit tieg˙uspiçça dakinhar li JosephMuscat sar Prim Ministru usaret il-vera bidla li Malta kell-ha bΩonn.

VALERIE BORG,IL-BELT VALLETTA

IL-BIDLA

16 27|09|2015 ta’ barrakÓkullhadd.com

A˙bar xejn komuni din il-©img˙a˙asdet lil numru kbir ta’ persuni fos-thom dilettanti tal-karozzi u ambjental-isti hekk kif id-ditta ÌermaniΩa famuΩatal-karozzi Volkswagen sabet ru˙ha fiskandlu li jinvolvi l-emissjonijiet tal-mudelli tag˙ha hekk kif din il-kumpanija jidher li ma mxietx mal-prassi u r-regoli ambjentali mistennijaminnha.

Dan ir-rappurta©© se j˙ares aktar mill-qrib lejn l-iskandlu, x’se jkun ifisserg˙all-kumpanija nnifisha, g˙all-gverniji-et ta’ madwar id-dinja kif ukoll g˙all-persuni li l-karozza tag˙hom hija ta’ dinl-istess g˙amla.

Kif inqabdet il-Volkswagen?

Jidher li din il-kumpanija nqabdet tqar-raq fit-testijiet Amerikani tat-tni©©is tal-arja. Dan hekk kif il-Volkswagen instal-lat software kkumplikat mag˙ruf b˙aladefeat devices fl-electronic controlmodule tal-magni diΩil li n˙ar©u bejn l-2008 u l-2015.

Dan is-software kellu l-kapaçità lijag˙raf meta t-testijiet tal-emissjonijietkienu g˙addejja bbaΩat fuq il-poΩizzjoni tal-isteering wheel, il-veloçità tal-vettura, id-durazzjoni tal-operat tal-magna u l-pressjonibarometrika. Ìaladarba dan is-softwareqabad dawn l-inputs, qaleb fuq testmode meta r-roti ta’ quddiem kienu fuqdinamometru. Dan ippermetta li l-kon-trolli tal-emissjonijiet ja˙dmu full-tiltwaqt l-ittestjar uffiçjali iΩda fil-proçesskien irrilaxxat 10 sa 40 darba l-ammontlegali fit-triq.

L-allegazzjonijiet kienu mag˙mulamill-A©enzija Amerikana g˙all-Protezzjoni tal-Ambjent (EPA) nhar it-18 ta’ Settembru li g˙adda u dan warali riçerkaturi indipendenti qajmu diversimistoqsijiet dwar il-livelli tal-emissjoniji-et li mbag˙ad waslu biex l-a©enziji tal-

Gvern Amerikan jinvesitgaw aktar fil-fond it-tali allegazzjonijiet. Hekk kif ir-regolaturi talbu spjegazzjoni, l-EPAsostniet li l-grupp Volkswagen “ammet-ta” li l-karozzi tieg˙u kienu jinklududan l-apparat illegali.

X’kienet ir-reazzjoni tal-Volkswagen?

L-og˙la eΩekuttivi ta’ dan il-grupp,riçentament tkellmu pubblikament fuqdan kollu, bil-Kap EΩekuttiv EwlieniMartin Winterkorn isostni li jinsab vera-ment iddispjaçut g˙al dan kollu u tallixellef bil-kbir il-fiduçja tal-pubbliku uwieg˙ed li l-VW se tag˙mel dak kollu lihemm bΩonn biex tikkopera mar-rego-laturi.

Apparti minn hekk, il-VW talbet ukollg˙al investigazzjoni esterna u issa qedta˙dem fuq investigazzjoni o˙ra inter-na. Waqt it-tnedija ta’ din il-©img˙a fiBrooklyn, il-Kap EΩekuttiv Ewlieni tal-VW fl-Amerika ta’ Fuq, Michael Horn,g˙adda kummenti aktar ˙orox fuq il-VW hekk kif dan sostna li din il-kumpanija kienet diΩonesta u li l-VWg˙amlet sagrile©©. Madankollu, skontstqarrija li ˙ar©et nhar il-21 ta’Settembru li g˙adda, xorta wa˙dappuntat lejn id-defeat devies b˙ala l-“irregolaritajiet” tas-software.

Kif se t˙allas g˙al dan il-VW?

Skont kumment li tat l-EPA l-©img˙a l-o˙ra, din id-ditta tal-karozzi tista’ te˙elsa massimu ta’ $37,500 g˙al kull vet-tura. B’madwar 482,000 tal-vetturi diΩilinbieg˙u fl-Amerika mill-2008 lil hawn,dan jista’ jfissier multa sa massimu ta’$18-il biljun.

Apparti minn hekk, rapporti o˙rajnqed isostnu d-Dipartiment Amerikantal-Ìustizzja nieda investigazzjoni o˙radwar jekk din il-kumpanija g˙amletdan li g˙amlet g˙al tal-apposta. S’issa,l-EPA g˙adha ma ©eg˙litx lill-VW biextippubblika kollox iΩda wie˙ed jistennali tag˙mel dan illum qabel g˙ada.

X’se ji©ri mill-vetturi ’l barra mill-Amerika?

Dan l-iskandlu mhuwiex preΩenti bissfl-Amerika iΩda huwa wkoll mifruxmadwar id-dinja hekk il-VW innifishaqed tikkalkula li dan l-iskandlu qedjolqot madwar 11-il miljun vetturamadwar id-dinja kollha u li g˙alhekkifisser li dawn il-miljuni ta’ vetturig˙andhom dan il-famuΩ defeat devicesoftware.

Qed ikun irrappurtat li l-awtoritajietEwropej qed jippjanaw biex issirlaqg˙a tar-rappreΩentanti nazzjonalibiex jiddiskutu dan il-kaΩ, g˙alkemm l-Italja kif ukoll l-IΩvizzera huma ftitminn dawk il-pajjiΩi li niedew l-inves-tigazzjonijiet separati tag˙hom. Il-Ìermanja, il-pajjiΩ minn fejn ori©ina l-grupp tal-VW, ukoll qed jippjana li jim-plimenta ittestjar addizzjonali fil-vetturi.Min-na˙a tag˙ha, il-Korea t’Isfel setkun qed tag˙mel ukoll l-investigaz-zjoni tag˙ha u talbet biex ir-rappreΩentanti tal-VW jiddiskuti dan it-tali skandlu.

Dan ifisser it-tmiem tal-VW kifnafuha?

Skont l-a©enziji internazzjonali tal-klas-sifikazzjoni tal-kreditu b˙alma hi Fitchqalet li l-VW g˙andha tkun tista’ tassor-bi l-penali potenzjali mill-investigaz-zjonijiet Amerikani u qalet ukoll limhuwiex probabbli li din il-kumpanijate˙el il-massimu tal-multa ta’ $18-ilbiljun.

Fitch Ωiedet tg˙id li l-istruttura finanz-jarja ta’ dan il-grupp hija tajba ˙afna u“robusta” hekk kif ti©©enera ˙afna freecash flow tant li din qed tbassar li tista’tla˙˙aq sa €3.5 biljun g˙al din is-senabiss. Madankollu, skont stqarrija o˙ra lin˙ar©et nhar it-Tlieta li g˙adda, il-VWikkwotat is-somma ta’ €6.5 biljun litista’ tintuΩa biex tkopri l-ispiΩa tas-servizz u “sforzi o˙rajn” li bihom qedjimmiraw li jer©g˙u jiksbu l-fiduçja tal-poplu, iΩda dan l-ammont jista’ jinbidel

hekk kif b˙alissa l-investigazzjonijietg˙adhom g˙addejjin u g˙alhekk il-qlig˙ tal-kumpanija jrid ji©i a©©ustatskont l-eΩitu ta’ dawn l-investigazzjoni-jiet.

Xorta wa˙da, numru ta’ analisti jidhruli mhumiex inkwetanti daqskemmwie˙ed jistenna b’din is-sitwazzjoni, ubanek b˙al, pereΩempju, il-UBS sostnali huma jinsabu poΩittivi fl-ishma tal-VW minkejja li qed juru telf qawwi.

JirriΩenja Martin Winterkorn

Intant, qalb dawn l-investigazzjonijiet uminkejja l-kummenti li di©à kieng˙adda, il-Kap EΩekuttiv Ewlieni tal-VW Martin Winterkorn, tefa’ r-riΩenjatieg˙u proprju nhar l-Erbg˙a li g˙adda.Huwa sostna li jinsab ixxukkjat bl-avvenimenti riçenti u li l-kumpanijag˙andha bΩonn bidu frisk. WinterkornΩied jg˙id li huwa ma kienx jaf dwardawn l-irregolaritajiet iΩda permezz ta’din ir-riΩenja qed ja©ixxi fl-interess tat-tali kumpanija. “Fid-dawl ta’ dan kollu,il-proçess ta’ kjarifikazzjoni u trasparen-za g˙andu jkompli. Dan hu l-unikumod ta’ kif il-VW tista’ ter©a’ tirba˙ lural-fiduçja,” sostna Winterkorn. L-istqarri-ja Ωiedet tg˙id li dawk il-persuni kollhali kienu parti mill-iskandlu li qedjag˙mel ˙afna ˙sara lill-VW se jkunusu©©etti g˙all-konsegwenzi kollha.

Kien hemm spekulazzjonijiet fil-gazzetti ÌermaniΩi li Matthias Muellerjista’ jkun il-Kap EΩekuttiv Ewlieni l-©did u, fil-fatt, din l-a˙bar kienet propr-ju kkonfermata nhar il-Ìimg˙a lig˙adda. Mueller kien il-Kap tal-Porscheli tag˙mel parti mill-grupp tal-kumpani-ji tal-VW u issa ©ie appuntat il-KapEΩekuttiv Ewlieni l-©did.

Huwa possibbli li l-VW ter©a’ ti©i kifxi darba kienet? X’se tkun ir-reazzjonitan-nies wara dan kollu? Minkejja l-previΩjonijiet poΩittivi tal-banek u l-a©enziji internazzjonali tal-kreditu, fil-verità, il-VW tista’ ter©a’ ssir kredibbli?Risposti li Ω-Ωmien biss jista’jag˙tihomlna.

GLEN FALZONglen@kullhadd.com

l-iskandlu tal-vw:

x’Ìara?

TA’ bARRA KÓ 27|09|2015 17kullhadd.com

MINN MADWAR ID-DINJALAQGÓA KRUÇJALI

Il-President Amerikan Barack Obama u l-President Russu Vladimir Putin mis-tennijin jiltaqg˙u fi New York fil-jiem li ©ejjin biex jippruvaw isibu poΩizzjoniji-et komuni rigward numru ta’ kwistjonijiet internazzjonali. Ewlieni fost dawnhuwa l-futur tas-Sirja, hekk kif il-politika taΩ-Ωew© mexxejja kienet differentiferm fis-snin li g˙addew.

L-Istati Uniti esprimiet ix-xewqa li l-Ukrajna tkun ukoll fuq l-a©enda tad-dja-logu bejn iΩ-Ωew© presidenti. Madankollu, Putin jidher li mhux interessat li jid-diskuti dan is-su©©ett hekk kif jixtieq li ma jkunx hemm aktar interferenza mill-Istati Uniti fl-Ukrajna.

LEAVE.EU

Fir-Renju Unit kien iffurmat grupp ©did bl-isem ‘Leave.EU’ illi se jkun qieg˙edjikkampanja favur il-˙ru© tal-pajjiΩ mill-Unjoni Ewropea (UE). Dan qieg˙ed isirbi preparazzjoni g˙ar-referendum imsejja˙ mill-Gvern dwar din il-kwistjoni.

Il-mo˙˙ wara din il-kampanja huwa l-UK Independence Party, illi ilu jissieletkontra s-s˙ubija tar-Renju Unit mal-UE g˙al diversi snin. Madankollu, permezzta’ dan il-grupp il-©did, il-UKIP se jippruvaw jattiraw g˙aqdiet u individwi linormalment ma j˙obbux jassoçjaw ru˙hom ma’ dan il-partit, imma li g˙and-hom opinjoni simili dwar din il-kwistjoni.

WRITING’S ON THE WALL

Lejn l-a˙˙ar ta’ din il-©img˙a ©iet imxandra g˙all-ewwel darba d-diskaWriting’s On the Wall, id-diska prinçipali tal-film Spectre, avventura ©dida tal-a©ent sigriet James Bond. Id-debutt ta’ din id-diska, illi hija kantata minn SamSmith, wasslet g˙al reazzjonijiet varjati ˙afna fejn kien hemm min qal li hijaeççellenti, filwaqt li o˙rajn sostnew li kienu ddiΩappuntati ˙afna biha.

Fi Spectre Bond se jkun qieg˙ed i˙abbatha ma’ grupp kriminali internazzjon-ali illi jkun qieg˙ed ja˙dem minn wara l-kwinti biex ikisser is-servizzi sigrietitar-Renju Unit.

REFERENDUM MHUX UFFIÇJALI

Illum se ssir l-elezzjoni fil-Katalonja biex jintg˙aΩel il-gvern li se jmexxi dan ir-re©jun matul is-snin li ©ejjin. L-importanza ta’ din l-elezzjoni hija ferm aktarminn tas-soltu hekk kif Artur Mas, il-kap tal-akbar partit Katalan, sostna li sejikseb l-indipendenza tar-re©jun minn ma’ Spanja jekk huwa jkun ikkonfermatb˙ala l-president tal-Katalonja.

Il-Gvern Spanjol di©à g˙amilha çara li mossa simili tmur kontra l-li©i; poΩiz-zjoni li kienet ikkonfermata mill-qorti kostituzzjonali s-sena l-o˙ra meta Masipprova jsejja˙ referendum dwar l-indipendenza.

TENSJONIJIET DIPLOMATIÇI AKTAR MINN 1,500 VITTMA

Il-jiem li g˙addew kienu kkaratterizzati minn tensjonijiet diplomatiçi bejn is-Serbja u l-Kroazja. Dawn il-problemi se˙˙ew b’riΩultat tal-kriΩi tal-immigraz-zjoni li wasslet g˙al skambju ta’ akkuΩi u embargi ekonomiçi illi ©abu luramemorji tal-gwerra tal-Jugoslavja.

Il-Kroazja esprimiet ir-rabja tag˙ha g˙all-fatt li s-Serbja qieg˙da t˙alli ammontkbir ta’ immigranti – madwar 50,000 f’temp ta’ ftit ijiem – jaslu sal-fruntieraKroata. Madankollu, id-deçiΩjoni tal-Kroazja li traΩΩan l-influss ta’ immigrantilejn it-territorju tag˙ha wasslet lill-Gvern Serb biex jibda jimblokka l-importaz-zjoni ta’ diversi prodotti Kroati.

Mill-inqas 717 persuna tilfu ˙ajjithom meta tg˙aff©u fir-rassa kbira li se˙˙et qribil-belt ta’ Mekka fejn madwar Ωew© miljun Musulman in©abru g˙all-pellegri-na©© annwali tal-Hajj. Fl-istess inçident indarbu wkoll 863 persuna o˙ra.

Dan kien l-ag˙ar inçident f’Mekka fl-a˙˙ar 25 sena, illi ng˙aqad ma’ dak ta’©imag˙tejn ilu meta kollass ta’ krejn ˙alla 109 persuna mejta. B’konsegwenzata’ dawn l-avvenimenti, ir-Re Salman ordna li tinfeta˙ inkjesta li permezztag˙ha se jkunu identifikati miΩuri ©odda ta’ sigurtà li jkollhom l-g˙an li jippre-vienu inçidenti ta’ din ix-xorta.

18 27|09|2015 KalejdosKopjuKÓkullhadd.com

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

1908: L-ewwel karozza tal-Mudell Ford T titlaq mill-impjant Piquettf’Detroit.

1910: L-ewwel titjira bi prova ta’ ajruplan b’Ωew© magni, minnFranza.

1936: It-truppi ta’ Franco jirb˙u Toledo.

1938: Avukati Lhud ma jit˙allewx ja˙dmu l-linja tag˙hom fil-Ìer-manja.

1940: 55 ajruplan ÌermaniΩ jitwaqqg˙u fuq l-Ingilterra wara linfeta˙ in-nar fuqhom.

1943: Tibda f’Napli l-oppoΩizzjoni kontra l-faxxiΩmu.

1946: Ir-Re Ìor© II tal-Greçja jirritorna mill-eΩilju.

1953: Tifun jeqred terz ta’ Nagoya fil-Ìappun.

1960: L-ewwel ‘bankina li timxi’ (travelator) fl-Ewropa, inawguratafl-istazzjon Bank, fil-London Underground.

1962: Titwaqqaf ir-Repubblika G˙arbija tal-Jemen.

1964: Ir-rapport ta’ 888 pa©na tal-Kummissjoni Warren fuq il-qtil tal-President John F. Kennedy jo˙ro© g˙ad-dieher wara g˙axar xhurta’ investigazzjonijiet. Fih intqal çar u tond li ma kien hemm ebdakonfoffa fil-qtil, la mill-pajjiΩ u lanqas internazzjonalment, u li l-qat-tiel, Lee Harvey Oswald, wettqu wa˙du u g˙ax ried.

1968: Franza tiç˙ad id-d˙ul tal-Gran Brittanja fis-suq komuni.

1975: L-a˙˙ar darba li tintuΩa l-piena kapitali fi Spanja. Jinqatlu˙ames membri ta’ organizzazzjonijiet militanti, li jqanqlu protestidinjin kontra l-Gvern Spanjol u s-sej˙a lura ta’ bosta ambaxxaturilejn pajjiΩhom.

1979: Elton John, milqut mill-influwenza, i˙ossu ˙aΩin fil-Hollywood Universal Amphitheatre.

1981: L-Iran jiddefendi l-port assedjat ta’ Abadan, u j©ieg˙el lill-forziIraqini jirtiraw.

1996: It-tanker Julie N. jibqa’ die˙el fil-Million Dollar Bridgef’Portland, u minnu jo˙or©u eluf ta’ glalen ta’ Ωejt.

1996: Fl-Afganistan, it-Talibani ja˙tfu l-belt kapitali Kabur wara li©ieg˙lu lill-President Burhanuddin Rabbani ja˙rab u joqtlu lill-mexxej Mohammad Najibullah.

1998: Inawgurat is-servizz ta’ Google.

2001: Friedrich Leibacher, armat b’arma tan-nar, jibda jispara f’binigovernattiv fl-IΩvizzera çentrali, joqtol mill-inqas 18-il persuna,imbag˙ad jispara g˙alih innifsu u jmut.

2001: F’laqg˙at ta’ jumejn fi Vjenna, l-OPEC tiddeçiedi li ma tibdilxil-kwoti tal-produzzjoni taΩ-Ωejt, li b˙alissa huma ta’ 23.2 miljunbarmil kuljum, minkejja li Ω-Ωejt mhux ma˙dum jinsab fl-iktarprezzijiet baxxi sa mill-1999.

2013: 60 persuna jmutu wara li f’Mumbai, l-Indja, ji©©arraf bini.

2013: Il-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti adotta riΩoluzzjonili titlob lis-Sirja teqred l-armi kimiçi kollha li g˙andha, iΩda ma jhed-didx b’azzjonijiet punittivi kontra l-Gvern tal-President Sirjan Basahral-Assad jekk ma jimxix mar-riΩoluzzjoni.

2013: Il-forzi tas-sigurtà Russi joqtlu ˙ames militanti suspettati fil-Kawkasu ta’ Fuq, provinçja tad-Dagestan, fosthom wie˙ed li kienmexxej ribell IΩlamiku.

2014: Ûbroff fuq il-Muntanja Ontake fil-Ìappun i˙alli 57 persunamejta.

Ìraw bÓal-luM

“Hemm tliet ˙wejje© li majistg˙ux jibqg˙u mo˙bijafit-tul: ix-xemx, il-qamar ul-verità.” – Buddha

sejba ta’ MuMMja ta’ prinÇipessa russa

Prinçipessa b’tattwa©©i likienet ilha ppreservata g˙al2,500 sena fis-sil©, se ter©a’tindifen fl-istess post warabiΩa’ li l-qlug˙ tag˙ha wassalg˙al serje ta’ diΩastri naturali.

Il-fdalijiet mummifikati ta’din ix-xbejba Russa nstabu 21sena ilu ta˙t art f’post fil-g˙oli,fis-Siberja. IΩda l-qlug˙ tag˙haminn postha nissel t˙assib

mix-xju˙ tal-paj j iΩ, l i qedjis˙qu li ter©a’ tindifen fejnkienet biex twaqqaf l-g˙adabu r-rabja tag˙ha li kkawΩawg˙arg˙ar u terremoti.

It-twemmin tax-xju˙ huunanimu: li hi trid tibqa’ fejntinsab g˙ax ma tridx tid˙ol fis-saltna tal-mejtin.

Issa kien rappurtat li sarupjani biex il-fdalijiet tag˙ha

jindifnu ta˙t l-art fil-MuntanjiAltai, fir-Russja, u jonorawhab’musulew speçjali ad unurtag˙ha.

Il-mummja bit-tattwa©ikienet skavata fl-1993 minnNatalia Polosmak, xjenzjataminn Novosibirsk, u ntqal likienet l-aktar sejbaarkeolo©ika sinifikanti tas-seklu g˙oxrin.

Misjuba partijiet tal-eqdeM Koran fid-dinja

Dan l-a˙˙ar f’Birmingham kienrappurtat li nsabu partijiet mill-eqdem Koran fid-dinja, li skontl-iskulari, mhux biss imur g˙alqabel il-Profeta MuhammediΩda jista’ jkun ta’ siwi biex tin-kiteb l-istorja tal-IΩlam mill-©did.

Il-pa©ni misjuba, ma˙suba lig˙andhom bejn l-1,371 u l-1,448 sena, instabu fi ktiebie˙or tal-Koran li jmur lurag˙as-seklu sebg˙a, u li kienmiΩmum fl-Università ta’Birmingham.

Miktub bil-linka fuq parçminamag˙mula mill-©ilda tal-anni-mal, bi skritt G˙arbi qadimferm, il-pa©ni fihom partijietmis-Suras, jew kapitli 18 sa 20,li aktarx inkitbu minn xi ˙add likien jaf lill-Profeta Muhammed– fundatur tar-reli©jon IΩlamika.

Il-pa©ni kienu carbon-datedminn esperti fl-Università ta’Oxford, proçess li wera li l-manuskritt IΩlamiku sagru jaf

ikun l-eqdem Koran fid-dinja.Jing˙ad li s-sejba fiha sinifikat

partikulari peress li fl-ewwelsnin tal-IΩlam kien ma˙sub li l-Koran kien mg˙allem billi jkunmemorizzat u mg˙oddi minn©enerazzjoni g˙all-o˙ra b’modorali u mhux bil-kitba. U issa,bosta storiçi huma tal-fehma lidawn il-pa©ni nkitbu ferm qabelma twieled l-istess Muhammed.

Minn dak li rriΩulta, dawn il-pa©ni tal-Koran saru bejn is-sena 568 u s-sena 645 WaraKristu, waqt li ©eneralment id-dati mog˙tija g˙al Muhammedhuma dawk ta’ bejn il-570 u s-632 Wara Kristu.

Il-pa©ni qodma ferm li nstabu˙dejn kopja çkejkna o˙ra tal-Koran (peress li l-kitba hi simili˙afna ta’ dik Hijazi) tqieg˙duflimkien fis-snin g˙oxrin minnpatri Alphonse Mingana li ©abarflimkien kollezzjoni kbira ta’dokumenti mil-Lvant Nofsani. L-

ispedizzjonijiet tieg˙u lejn il-Lvant Nofsani kien jag˙mel taj-jeb g˙alihom Edward Cadbury,mid-dinastija taç-çikkulata.

Kien fis-snin disg˙in, metadawn il-pa©ni ntbag˙tu g˙all-carbon dating fl-Università ta’Oxford, li nstab il-qedem verutag˙hom.

Madankollu, l-iskulariMusulmani qed jargumentawkontra. Mustafa Shah, mill-Iskola tal-Istudji Afrikani uOrjentali f’Londra sostna li l-Profeta Muhammed aktarxwaqqaf l-IΩlam f’xi Ωmien waras-sena 610 Wara Kristu u li l-ewwel komunità Musulmanatwaqqfet f’Medina fis-sena 622Wara Kristu. U, skont it-tag˙limMusulman, il-ProfetaMuhammed irçieva r-rivelaz-zjonijiet li jiffurmaw il-Koranbejn is-snin 610 u 632 WaraKristu, b’din tal-a˙˙ar tkun is-sena li miet fiha.

KUN Af KÓ 27|09|2015 19kullhadd.com

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMMKITBA TA’SAVIOUR MAMO

Tismag˙ha biss ukoll titwer-wer. Din tfisser pass ie˙orlejn it-tmiem tad-dinja. Dawkkollha li huma mid˙la tal-kelma ‘nukleari ’ jafu bi l -perikli u l-effetti devastanti lijo˙olqu l-armi nukleari metapparagunati mal-armi kon-venzjonali. L-effett ta’ attakkjdum ikarkar g˙exieren ta’snin wara. Dan jeffettwa kull˙lejqa f id-dinja, kif ukolli˙arbat l-ista©uni min˙abbail-kontaminazzjoni enormi lissir fl-arja. L-esperti f’dan il-qasam jg˙idu li, jekk issirgwerra nukleari, il-wiçç tad-dinja maΩ-Ωmien isir deΩertu, ftit ftit, il-bniedem imutbil-©u˙.

Fl-istorja tal-gwerer darbte-jn biss intuΩaw bombi nuk-leari u d-darbtejn mill-IstatiUniti lejn l-a˙˙ar tat-TieniGwerra Dinjija fuq il-Ìap-pun. Fis-6 ta’ Awwissu 1945kienet splodiet wa˙da,imlaqqma ‘Little boy’, fuqHiroshima u li kellha qawwata’ 15,000 tunnellata ta’ TNT;u l-o˙ra, imlaqqma ‘Fat

man’, l i kellha qawwa ta’21, 000 ta’ TNT, u g˙axardarbiet aktar effiçjenti minn‘Little boy’ kienet splodietfuq Nagasaki tlett ijiem wara.Dawn iΩ-Ωew© bombi qatlumal-200,000 ru˙ minbarrag˙exieren ta’ eluf o˙ra l ibaqg˙u mmarkati ka©un tarradjazzjoni . Minn dak iΩ-Ωmien sal-lum saru iktar min2,000 spluΩjonijiet nukleariΩg˙ar bi prova u esperimen-ti, minn pajjiΩi li huma inter-essanti li jibnu bombi nuk-leari . I l -FederazzjoniAmerikana tax-Xjenza tg˙idli mifruxa mad-dinja hawnmadwar 17,000 arma nuk-leari , l i 4,300 minnhomhuma lest i l i j intuΩawimmedjetament f ’kaΩ ta ’gwerra.

Progress bla sens

Hemm min jg˙id li, kieku l-Amerikani ma splodewxdawk iΩ-Ωew© bombi, kiekul-gwerra ma kinitx tispiçça.Min-na˙a l-o˙ra nfeta˙ il-

bieb g˙al pajjiΩi b’sa˙˙ithombiex jibdew jibnu armi o˙rab˙al dawn. I l lum nistg˙ung˙idu li disa’ pajjiΩi kbarg˙andhom minn dawn l-armiqerrieda. L-Istati Uniti u r-Russja g˙andhom mal-1,800missila nukleari bejniethomlest i g˙al l i j is ta ’ j inqala ’(high alert status), ji©ifierijistg˙u ji©u sparati f’˙in ta’ftit minuti. U˙ud minn dawnil-missili g˙andhom sa˙˙aiktar mill-bomba atomika likienet twaddbet fuq il-Ìap-pun.

Illum, l-Istati Uniti, l-ewwelpajjiΩ li Ωviluppa l-bombanukleari, g˙andha ˙aΩna ta’7,200 missila nukleari. Ir-Russja hija l-iktar pajjiΩ fid-dinja li g˙andha armi nuk-leari . Fi l - fat t , tg˙id l ig˙andha madwar 7,500 mis-sila. Ir-Renju Unit g˙anduflotta ta’ erba’ sottomarinistazzjonat i f l - Iskozja u l ija˙dmu bl-ener©ija nukeari.Kull wie˙ed minn dawni©orr 16-il missila Trident.B’kol lox, i l -Forza Ingl iΩa

g˙andha 215 arma nukleari.Franza tibbaΩa l-forza tag˙habis-sottomarini l i humaarmati b’missili M45 u M 51.Minbarra dawn, Franzag˙andha frejgati tal-gwerra uajruplani mg˙ammra b’missilita’ din ix-xorta dejjem g˙al-lest . Skont l - is tat is t ika,Franza g˙andha mat-300arma nukleari. Paragun mal-kobor tal-paj j iΩ , iç-Çinag˙andha ftit minn dawn l-armi. G˙andha biss 250 mis-s i la mqassmin fuq l-art ,ba˙ar u ajru. Ftit ftit l-Indjawkoll da˙let fil-kredu. G˙adg˙andha madwar 90 u 110arma nukleari u bi˙siebaΩΩid l-ammont iktar ’il qud-diem. F’dawn l-a˙˙ar snin,min˙abba it-tenzjoni li teΩistibejn l-Indja u l-Pakistan, il-Pakistan kompla Ωied l-arminukleari minn 100 g˙al 120missila. Diffiçili tg˙id kemml-IΩreal g˙andu minn dawn l-armi. Imma, skont informaz-zjoni sigrieta, dan il-pajjiΩg˙andu ma˙Ωun mat-80 armata’ din ix-xorta.

DiΩarm

Fl-1963 kien sar trattat ta’diΩarm biex dawn l-armi ji©umeqruda jew titnaqqas il-pro-duzzjoni. Dan g˙ax indunaw lidin it-ti©rija se twassal g˙all-qirda totali tad-dinja. Fl-1980, l-Afrika t’Isfel kienet l-unikapajjiΩ li ddeçieda li jbaxxi rasuu jobdi dan it-trattat. Il-Belarus,il-KaΩakistan u l-Ukrajna kienurritornaw l-armi nukleari luralejn ir-Russja wara l-waqg˙atal-USSR.

Dan l-a˙˙ar re©g˙et issemmi-et il-Korea ta’ Fuq. Ftit jiem ilut˙abbar li dan il-pajjiΩ qedjer©a’ j˙addem ir-reattur nuk-leari wara waqfa ta’ tmien sninbl-iskop li jibda ja˙dem arminukleari. Jista’ jkun li dan il-pajjiz di©à g˙andu ghaxar mis-sili nukleari.

L-armi nukleari jressqu l-umanità g˙al suwiçidju kollet-tiv. Hemm bΩonn li dawn l-armi jieqfu g˙ax se jkunu ta’˙sara kbira g˙al uliedna ug˙all-©enerazzjoni futura. Isba˙mill-paçi m’hawnx.

IL-ÌIRJA GÓALL-ARMI NUKLEARI

20 27|09|2015 MILL-ISTORJAkÓkullhadd.com

KITBA TA’MARY CHETCUTI

MAGNA CARTA

Tmien mitt sena ilu, fl-g˙elieqita’ Runneymede biswit ix-xmara Thames f’Surrey, mad-war g˙oxrin mil bog˙od miç-çentru ta’ Londra, ©ie ffirmat ussi©©ilat trattat ta’ paçi bejn il-barunijiet (sidien fewdali) u r-Re Giovanni tal-Ingilterra. Danil-jum storiku kien id-19 ta’Ìunju 1215 u l-patt iffirmatminn kul˙add preΩenti kien il-Magna Carta jew it-Trattat il-Kbir tal-Libertà.

G˙alkemm fil-passat kienusaru trattati b’titli kbar bejn sidi-en u rejiet; trattati li spiççawdejjem miksura u mhux onoratimir-renjanti nfushom, il-MagnaCarta kien se jkun speçjali uuniku (g˙all-inqas hekk ˙asbul-barunijiet) g˙all-fatt li r-ReGiovanni ta l-garanzija person-ali tieg˙u g˙all-˙arsien tat-63klawsola li jirrigwardaw il-li©i,il-libertà tal-bniedem u l-Knisja.

Fil-fatt, ir-Re Giovanni, renjantxejn ma˙bub u tirann, kellua©enda mo˙bija meta resaqg˙al dan il-ftehim. Kellhomjg˙addu ˙afna snin u mietGiovanni innifsu biex ibnu, ir-Re Enriku III, re©a’ tefa’ ˙arstufuq dan it-trattat u emendahbiex maΩ-Ωmien kompla jin-bidel sakemm sar is-sies funda-mentali tal-kostituzzjoniBrittanika tal-biera˙ u llum. L-influwenza globali li ˙alla l-imperu Brittaniku g˙enet biex©ie inkluΩ f’kostituzzjonijietdemokratiçi ta’ ˙afna pajjiΩio˙rajn, fosthom Malta.

Ftehim Ωbilançjat

Fost il-klawsoli ori©inali lig˙adhom effettivi sal-lum insi-bu li l-Knisja g˙andha tkun

˙ielsa mill-ind˙il ta’ minimexxi (g˙alkemm ori©inarja-ment it-trattat kien qed jirreferig˙all-Knisja Kattolika fl-Ingilterra); li tradizzjonijiet ulibertajiet li jgawdi kull belt,ra˙al jew re©jun g˙andhomikunu rispettati; u l-iktarimportanti li kull bniedem˙ieles ma jistax jintefa’ l-˙absming˙ajr ma’ jinstab ˙atib’©uri. Il-kumplament tat-trat-tat kien jikkonçerna drittijiet utradizzjonijiet fewdali u app-likazzjoni tal-©ustizzja biextillimita l-awtorità abbuΩiva tar-Re Giovanni, g˙all-fatt li g˙all-ewwel darba fl-istorja il-baruni-jiet talbu u ng˙ataw jedd legalili jqumu kontra renjant li majkunx qed imexxi sew.

X’wassal lir-Re Giovanni jin-trabat bi ftehim Ωbilançat kon-trih? L-inkwiet kien ilu ©ej;is-sidien fewdali IngliΩi kienuilhom g˙exieren ta’ sninjing˙asru bit-taxxi. Meta ReRikardu, imlaqqam Qalb ta’Ljun, mexxa t-Tielet Kruçjatalejn l-Art Imqaddsa, is-sidien©ew ordnati jo˙or©u ammontikbar ta’ flus g˙ar-Re. Tliet sninwara, fi triqtu lura, ir-ReRikardu n˙ataf u nΩammpri©unier tar-Re ÌermaniΩEnriku VI, Imperatur tal-Ewropa Kattolika, sakemmt˙allas rahan li kien jaqbeΩb’darbtejn il-prodott domestikugross IngliΩ ta’ dak iΩ-Ωmien.Fl-1199, Giovanni ©ie inku-runat re wara l-mewt ta’ ˙uhRikardu u s-sitwazzjoniekonomika u politika fl-Ingilterra kompliet sejra g˙all-ag˙ar. Immedjatament,Giovanni mexxa r-Raba’Kruçjata bi spejjeΩ kbar u mar-

ritorn tieg˙u tti˙dulu l-artijiettar-renju IngliΩ fi Franza. Ftitwara, kien involut fil-qtil ta’neputih, Arthur, li kien ©ieinnominat suççessur g˙at-tronminn Rikardu.

Giovanni kien jimmanipulalill-barunijiet tieg˙u billijda˙˙alhom fi djun enormi ufl-istess ˙in ikompli je˙libhomminn flushom u jo˙dilhom il-˙addiema fewdali tag˙hom˙alli jinga©©hom suldati tieg˙u.B˙allikieku dan ma kienxbiΩΩejjed, minflok ma nga©©alilhom ukoll b˙ala kaptanitieg˙u, hu kien jippreferij˙allas g˙as-servizz ta’ merçe-narji bil-konsegwenza li l-barunijiet kienu qed jit˙allewbarra mill-g˙oti ta’ titli u priv-ile©©i o˙rajn li normalmentjing˙ataw minn kull renjantwara reb˙ tal-battalji.

Aktar taxxi

Ir-Re Giovanni mexxa battaljawara l-o˙ra biex jirba˙ lura l-artijiet tan-Normandija fiFranza. Ìarrab telfa wara l-o˙ra u l-artijiet baqa’ ma˙adhomx. Biex jikkumpensag˙al dan it-telf impona iktartaxxi fuq il-barunijiet, fuq il-komunità Lhudija fl-Ingilterra usa˙ansitra feta˙ investigaz-zjonijiet fuq g˙otjiet preçedentita’ artijiet u foresti sabiexja˙tafhom lura. Da˙al f’argu-ment ja˙raq mal-PapaInnoçenzju III meta opponabis-s˙i˙ l-g˙aΩla tal-Vatikang˙al Arçisqof ta’ Canterbury©did. Il-Papa skomunika lir-Re u Giovanni, min-na˙atieg˙u, talab taxxi kbarming˙and il-Knisja. Fl-1212,

ir-Re Giovanni u l-Papa re©g˙ug˙amlu paçi meta waslu fi qbilli l-Vatikan ine˙˙i l-iskomunikajekk ir-Re jçedi r-renju tieg˙ulill-Papa. Hekk sar u PapaInnoçenzju III re©a’ g˙addalura r-renju f’idejn ir-Re b˙alafewdu biex b’hekk jaqa’ wkolll-interdett li kien po©©a fuq l-Ingilterra. Minn dakinhar ir-Rekellu j˙allas lill-Vatikan sommaflus konsiderevoli fi ˙las few-dali; madankollu, b’din il-manuvra Giovanni kien qedjikseb poteri fewdali assolutifuq il-barunijiet kollha.

Il-barunijiet jirribellaw

Dan il-livell ©did ta’ tirannijaurta bil-kbir lill-barunijiet,bdew iqumu ribelljonijiet kon-tra r-Re u l-Ingilterra da˙let figwerra çivili. Meta, fost battaljikbar, armata tar-ribelli ˙atfetLondra f’idejha, ir-Re Giovanni©ie dahru mal-˙ajt u kellujoqg˙od g˙al negozjati ta’ paçibejnu u bejn il-barunijiet biexjieqaf il-©lied. Aççetta l-kun-dizzjonijiet imniΩΩlin f’doku-ment li g˙all- bidu beda jissej-ja˙ l-Artikli tal-Barunijiet, uwara aktar emendi t-trattat ©ieffirmat.

Imma tirann jibqa’ tirann dej-jem; ir-Re Giovanni appellab’ur©enza kontra dan it-trattatquddiem l-alleat tieg˙u l-Papa.Innoçenzju III, kien pront uddikkjara l-Magna Carta b˙ala“nulla u tibqa’ ming˙ajr validitàg˙al dejjem”. Konsegwenzata’ dan it-tradiment ir-ribelli maçedewx Londra, anzi talbu l-g˙ajnuna tal-Prinçep Luwi©i ta’Franza li bag˙tilhom armatabiex issa˙˙a˙ id-difiΩa tar-

ribelli f’Londra. Meta ra li masetax jie˙u lura Londra – il-for-tizza prinçipali tieg˙u, ir-ReGiovanni wettaq attakkimdemmija fuq l-artijiet tal-barunijiet tul ir-renju kollu.

L-armata tal-barunijiet ribellikompliet tikber u tissa˙˙a˙ bl-alleanza ta’ aktar barunijiet lis’issa kienu ppreferewjoqog˙du siekta. Re Giovanni,kompla jitqabad mas-suddititieg˙u sakemm in˙akem minnattakk ta’ disenterija u miet fit-18 ta’ Ottubru 1216.Immedjatament wara mewtutwaqqaf kunsill immexxi minnçertu William Marshal li ddik-jara lill-iben minuri ta’Giovanni b˙ala r-Re Enriku III.G˙aldaqsant, il-©lied dar u sarl-a˙˙ar sforz mill-barunijiet u l-armati tag˙hom biex ikeççu ’lbarra t-truppi tal-PrinçepLuwi©i, qabel dan tal-a˙˙ar jip-prova ja˙taf it-tron hu. Il-qieg˙a kkalmat u l-©liedwaqaf; il-barunijiet telqu x-xabla minn idhom u r˙ewlalura biex ikomplu jamminis-traw il-fewdi rispettivitag˙hom.

Il-Magna Carta f’Malta

Tmien mitt sena wara dan id-dokument storiku se ji©i jΩurnab˙ala parti minn esibizzjoniglobali. Il-Magna Carta tar-ReGiovanni se jkun g˙all-wiri fil-Bibljoteka Nazzjonali ta’ Maltafit-28 u 29 ta’ Novembru 2015.Jekk ma til˙aqx iΩΩuruhawnekk, tista’ tmur tag˙tihtitwila fil-post ta’ esibizzjonipermanenti tieg˙u: il-Kastellta’ Lincoln, f’Lincolnshire, l-Ingilterra.

PersonalItÀ kÓ 27|09|2015 21kullhadd.com

Website: www.ramonaportelli.com Email: ramonaportelli@hotmail.comramona PortellItintervista lil RIONA DEGIORGIO

Ftit ilu ©ejt avviçinata sabiex nintervista tifla çkejkna dwar is-suççess li kisbet riçentament fil-kant, mhuxbiss hawn Malta, iΩda anke barra minn xtutna. Minkejja l-età tenera tag˙ha u f’inqas minn sentejn b˙alasolista, digà reb˙et diversi festivals lokali kif ukoll o˙rajn barranin. Qed nirreferi g˙al Riona Degiorgio.

tÓeÌÌeÌ aktar tfal BIeXjutIlIzzaw ÓInhom aÓjar

Riona g˙ad g˙andha biss disa’ snin,toqg˙od il-Fgura u t˙obb tqatta’ l-˙inliberu tag˙ha tisma’ l-muΩika, iddoqqil-pjanu, tpin©i, tiddisinja l-˙wejje© tal-pupi u t˙ithom hi stess ukoll. Rionahija tifla li tipprova li jkollha kolloxeΩatt f’kull ˙a©a li tag˙mel u t˙obbukoll ˙afna l-annimali kollha.

Bdejt nitkellem mag˙ha dwar il-bidutal-avventura tag˙ha fil-kant. Minn dej-jem kienet t˙obb tkanta u ilha xi ftitaktar minn tliet snin tie˙u l-lezzjonijiettal-kant. “Ommi tg˙idli li meta kelli xitliet snin kont di©à nkanta waqt linkun qed nilg˙ab jew waqt li nin˙aselfil-kamra tal-banju. Na˙seb li l-kanttwieled mieg˙i g˙ax ˙add ma ˙ajjarnibiex nibda nkanta,” bdiet tg˙idliRiona.

Riona hija mezzo-soprano; fi kliemie˙or meta tkanta tkun dik il-vuçi fem-minili li nisimg˙u waqt xi opra klassi-ka, u l-vuçi tkun tvarja minn dawk in-noti baxxi sa noti g˙oljin, u kultantg˙oljin ˙afna. Fil-fatt, kienet l-g˙alliema tag˙ha Gillian Attard li sko-priet dan it-talent li g˙andha fiha.

Kif qaltli hi stess g˙ad fadlilha ˙afnax’titg˙allem, imma dejjem kien façli litkanta u jkollha tag˙mel çertu sagri-fiççji biex tie˙u ˙sieb le˙inha. “L-ewwel darba li kantajt quddiem udjen-za kien fil-festi tal-Milied 2012. Kontilni xi erba’ xhur nitg˙allem inkanta, uniftakar kelli d-diska When Christmas

Comes To Town, kompliet tg˙idli.Ridt inkun naf kif kienet ˙assitha l-

ewwel darba li kellha tkanta quddiem˙afna nies. “Kont mist˙ija ˙afna usakemm tlajt fuq il-palk kont qednibΩa’ ftit ukoll,” sostniet bl-akbarsinçerità Riona.

Suççessi lokali u anke barra minnxtutna

Kif g˙edt fil-bidu, minkejja li Rionag˙adha çkejkna, di©à kisbet xi suççes-si hawn Malta u anke reb˙et Ωewg fes-tivals li saru barra minn xtutna. Óallejtf’idejha sabiex telabora aktar dwardawn is-suççessi l i kisbet. “Iva,f’Awwissu 2014 kelli l-ewwel esperjen-za fil-festival Oltre Oceano f’Palermo.Konna 14-il kantant/a u jien kont l-iΩg˙ar wa˙da ta’ 8 snin, u meta smajtir-riΩultat kont ser intir bil-fer˙. Din is-sena Erseb Productions Malta g˙aΩlunibiex immur Lake Pearls Festival fil-Maçedonja f’Awwissu li g˙adda, urnexxieli nikklassifika fl-ewwel postfil-kategorija tieg˙i u t-tieni minn fostil-kategoriji kollha. Kien hemm 42 kan-tant/a minn 11-il pajjiΩ differenti, u©urija esperta f’kull qasam tal-muΩikafosthom xi professuri tal-muΩika wkoll.Sodisfatta ˙afna peress li jkollinag˙mel ˙afna sagrifiççji g˙ax il-kantnie˙du bis-serjetà u meta nara dawnir-riΩultati ninsa kull sagrifiççju li nkun

g˙amilt. Nie˙u gost ukoll nara lill-mamà u l-papà sodisfatti g˙ax humajonfqu ˙afna flus biex jien inkun nista’nipparteçipa f’dawn il-festivals,” sostni-et Riona.

Fuq dak li di©à esperjenzat hawnMalta u barra minn xtutna, staqsejthajekk, minn dak li tosserva, hemmx xidifferenzi minn meta tkanta Malta g˙almeta tkanta barra minn Malta. Hijakkonfermatli li ma ta˙sibx li hemm xidifferenza kbira. “Hawn Malta hawn˙afna talent ukoll, li jkun hemm differ-enti huma s-sound u l-palk li jkunutajbin ˙afna. Li ninnota huwa li s’issa,sew f’Palermo kif ukoll fil-Maçedonja,mill-pubbliku li kantajt quddiemu kelliçapçip kbir,” wegbitni sodisfatta Riona.

Dwar preparamenti li tkun te˙tie© uspejjeΩ u arran©amenti meta tkunimsej˙a biex tkanta barra minn Malta,Riona Ωvelat li min-na˙a tag˙ha, b˙alakant u g˙aΩla tad-diski, dej jemtoqg˙od fuq il-pariri ta’ Gillian Attard,l-g˙alliema tag˙ha. “B˙ala spejjeΩ uarran©amenti biex insiefru barra minnMalta jie˙du ˙sieb kollox il-mamà u l-papà; huma l-isponsors tieg˙i,” tbiss-met tg˙idli.

Kuljum titt˙arre© fit-teknika tal-vuçi

Ta’ min jg˙id li Riona, minbarra li taftkanta, taf ukoll iddoqq il-pjanu.

B’hekk staqsejtha liema minnhom tip-preferi l-aktar u g˙aliex. “It-tnejn lihuma n˙obbhom ˙afna, immanag˙mel aktar ˙in inkanta. L-istil ta’kant tieg˙i jkolli bΩonn li kuljumnag˙mel ammont ta’ ˙in nit˙arre© f’dikli hija teknika tal-vuçi.”

Tkellimt mag˙ha dwar il-futur tag˙hag˙al meta tikber ftit ie˙or u hux bi˙siebha tkompli tiffoka fuq il-kant. Fil-fatt, stqarret mieg˙i li tixtieq tkomplitkanta la tikber, u tixtieq li jkollha l-opportunità li tistudja sew il-vuçi. “L-ewwel xewqa tieg˙i hija l i nie˙usehem fil-Junior Eurovision u warajhil-Eurovision Song Contest, la nikberiΩjed. Nixtieq ukoll li xi darba nkantalive mat-tenur Malti Joseph Calleja,”Ωvelat mieg˙i Riona.

Fl-a˙˙ar nett tlabtha tg˙addi parir liltfal o˙ra b˙alha, speçjalment lil dawkli forsi g˙andhom tendenza ja˙lu l-˙intag˙hom, jew li ma j˙obbux jimlew il-˙in tag˙hom b’xi ˙aga ta’ valur. “L-importanti li fil-˙ajja qatt m’g˙andektaqta’ qalbek jekk tixtieq li tag˙mel xi˙a©a u g˙andek tibqa’ tipprovasakemm jirnexxilek. Dawk it-tfal liforsi m’g˙andhomx xi ˙a©a interessan-ti x’jag˙mlu fil-˙in liberu tag˙hom,nissu©©erilhom biex jinteressaw ftitru˙hom fil-muΩika jew fil-kant, jewisibu xi passatemp li jie˙du gost bih,”temmet tg˙idli Riona b’tant determi-nazzjoni minkejja l-età tenera tag˙ha.

Anton Vella

SMEs Helpdesk Executive

Malta Employers’ Association

kif taÓsibha l-assoÇjazzjoni ta’ min iÓaddem?

Facebook : www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation

Jekk tixtieq tag˙mel kuntatt mag˙na (b˙ala Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem) tista’tag˙mel dan billi ççempel 2122 2992 jew 2123 7585. Tista’ wkoll tibg˙at email lilanton.vella@maltaemployers.com, jew tuΩa t-24/7 helpline 2122 2006 billi ççempel ut˙allilna ismek sabiex fl-iqsar Ωmien possibbli nkunu nistg˙u nirritornawit-telefonata tieg˙ek.

Grazzi talli tajtni l-opportunità li nitkellem mieg˙ek. Nibqg˙u niltaqg˙u b’artiklio˙ra simili fil-©img˙at li ©ejjin. Jekk tixtieq tg˙addili xi su©©erimenti u proposti g˙aldan l-artiklu nitolbok biex tikkomunika mieg˙i jew mal-istaff editorjali ta’ dinil-gazzetta u jien inwieg˙dek li nag˙mel ˙ilti sabiex ma niddiΩappuntakx.

Qeg˙din fix-xahar ta’Settembru, xahar li fih b˙alaMEA – SME Helpdesk , qedinkun impenjat mhux ˙aΩinsabiex nippreparaw sewg˙all-attivitajiet li ser norga-nizzaw b˙ala parti mill-SMEWeek 2015.

B˙as-snin l-img˙oddija, l-MEA qieg˙da tipparteçipa fil-programm ikkordinat mis-Segretarjat fi ˙dan il-Ministerutal-Ekonomija, Investiment uÑegozji Ûg˙ar. B˙ala SMEHelpdesk tal-Assoçjazzjoni ta’min I˙addem u bil-koperaz-zjoni tal-istess Segretarjat sernorganizzaw Ωew© attivitajietimportanti.

L-importanza tad-di©itaz-zjoni

Din is-sena s-su©©ett mag˙Ωulg˙all-attivitajiet kollha li serji©u organizzati f’Malta huwa‘Digitising the economy’.Su©©ett li huwa interessanti ukurrenti. Aspett l i qedjiΩviluppa b’mod mg˙a©©el˙afna u li qed ibiddel il-modta’ kif in-negozji f’pajjiΩna jop-eraw.

l-MEA, li llum t˙addan ’ilfuq minn 600 membru kollhaemployers ta’ intrapriΩi stab-biliti f’pajjiΩna, ˙asset il-˙tie©ali tipparteçipa f’dan il-pro-gramm ta’ attivitajiet, g˙axtemmen fl-importanza kbiratad-di©itazzjoni, u g˙alhekklesta li tkun minn ta’ quddiemnett biex toffri l-g˙ajnuna u l-gwida li l imprendituri l ig˙andhom ir-rieda li jaççellawf’dan il-qasam. G˙al dan ilg˙an, f’temp ta’ ©img˙a qed

torganizzaw Ωew© attivitajiet,b’xejn, g˙al kull min iridiΩomm ru˙u a©©ornat u infur-mat bl-a˙˙ar Ωviluppi.

Nhar it-Tlieta 29 ta’Settembru 2015, fil-Hotel LeMeridien San Ìiljan ser norga-nizzaw business breakfast bit-titolu ‘How the digital econo-my is changing the role of theemployers’. Attività li g˙alihaqed nistiednu lis-sidien ta’negozji Ωg˙ar, speçjalment lildawk li jixtiequ jakkwistawaktar g˙arfien dwar l-ekonomija di©itali, u kif id-di©itazzjoni qed taffettwa l-operat tan-negozji Maltin.

Id-di©itazzjoni u n-negozji –tinstema fraΩi kkumplikata,iΩda din ma tfisser xejn g˙ajrreferenza g˙all-uΩu tal-kom-pjuter, l-internet u l-IT, u kifdan qed jaffettwa l-qasam tan-negozju. Id-di©itazzjoni, lillum ˙add ma jista’ ma jag˙tixkasa, hija su©©ett l i l lumjolqot lil kul˙add. Aspett liqed jiΩviluppa kontinwamentu li, taf kemm taf, qatt ma tafbiΩΩejjed fuqu.

Attività li g˙aliha ser ikunumistiedna ’l fuq minn ˙dax- ilkelliem, bi tlieta minnhomikunu tliet imprendituri li fil-preΩentazzjonijiet tag˙homser jispjegawlna kif id-di©itaz-zjoni qed taffettwa l-operattal-employers minn diversiaspetti differenti, u x’nistg˙unag˙mlu biex inΩommu l-passmal-progress li qed isir f’danil-qasam.

Barra s-SegretarjuParlamentari Hosè Herrera, liser ikun qed jifta˙ dan il-busi-ness breakfast, fost il-mistied-

na l-o˙ra fuq il-panel ta’esperti ser ikollna lid-DiretturÌenerali tal-PPCD, lid-DiretturÌenerali tad-Dipartiment tal-Kuntratti, lill-Head IncentivesAdministration tal-MaltaEnterprise, i l-ManagerBusiness and InnovationDevelopment tal-MCA, kifukoll i l-Viçi President ta’Digital Malta, li barra li serikunu hemm biex iwie©bug˙all-mistoqsijiet, ser jispje-gawlna kif dawn l-istess enti-tajiet qed joffru l-g˙ajnuniettag˙hom lis-settur tan-negozju, u kif huma qedjg˙addu informazzjoni utlipermezz tad-dinja di©itattiva.

Attività li r-re©istrazzjonig˙aliha ser tkun bla ˙las, unappella minn issa biex kullmin hu interessat ma j˙allixg˙all-a˙˙ar biex jinfurmana lijixtieq li jattendi.

Il-pass mal-progressdi©itali

L-attività l-o˙ra hija ppjanatali issir nhar it-Tlieta 6 ta’Ottubru 2015, fil-bini tal-MEA,35/1, Triq Nofsinhar, il-BeltValletta, bejn is-2.00pm u l-4.30pm. Din ser tkun sessjonita’ informazzjoni bit-titolu‘Family busineses in Malta:are they all pro-digital?’ Kiftistg˙u tindunaw mit-titolu,din l-attività hi indirizzata g˙aldawk is-sidien ta’ negozji tal-familja li jixtiequ jisimg˙u kifu jekk is-settur hux qediΩomm il-pass mal-progressdi©itali, u kif id-di©itazzjoniqed tolqot mill-viçin lin-negozji tal-familja.

Il-li©i tan-negozji

Issa li g˙addej i l-proçesssabiex tid˙ol fis-se˙˙ il-li©itan-negozji tal-familja, serinkunu qed nid˙lu wkoll, ftitaktar fid-dettall ta’ kif din l-ist-ess li©i ser tkun qed taffettwa,tiggwida u tg˙in diversinegozji tal-familja.

G˙al din l-attività, minbarrali l-Ministru Chris Cardonaser jindirizza lil dawk kollhapreΩenti, u ma˙sub li jkunhemm ukoll Ωew© preΩentaz-zjonijiet. Wa˙da minn dawnser ikun qed jag˙milha MarioDuca, iç-Chairman tal-MaltaAssociatioon of FamilyEnterprise (jew a˙jar kif jafhakull˙add, il-MAFE). Mario serjid˙ol fid-dettall dwar fiexjikkonsisti l-abbozz ta’ li©i, ukif dan ser jg˙in lis-settur tan-negozji tal-familja. Imbag˙adisegwu rappreΩentanti mill-MCA li jispjegaw u jinfurmawlil min jattendi g˙al din is-sessjoni ta’ informazzjonidwar x’qed tag˙mel l-Awtoritàsabiex twieΩen u tg˙in lil danis-settur biex is-sidien tan-negozji jsibuha aktar façli lij ikkonformaw lilhominfushom u jΩommu l-passmal-progress di©itali. Attivitàli taf tiΩvol©i f’wa˙da interes-santi u mhux ta’ min li jitlifha.

Ûew© attivitajiet li nistennewli jkollna attendenza tajbag˙alihom, g˙ax il-prepara-menti g˙alihom min- na˙atag˙na qed isiru b’mod pro-fessjonali u l-materjal li serikun mg˙oddi lil min jattendihuwa utli u ta’ interess.Nispera li narawkom hemm.

l-sme week 2015

22 27|09|2015 min iÓaddemkÓkullhadd.com

madwarna kÓ 27|09|2015 23kullhadd.com

Il-kumpanija GO plc ser tkunqed tiddisinja u tibni gigabitfibre network iddedikata fuqskala nazzjonali g˙all-Bank ofValletta. Din ser issa˙˙a˙ l-infrastruttura tal-komunikaz-zjonijiet tal-BOV, bl-g˙an litkun tista’ twassal iktar servizziinterattivi lill-klijenti tal-bank. Il-ftehim tal-pro©ett multimiljunar-ju kien iffirmat mill-KapEΩekuttiv ta’ GO, YiannosMichaelides, u l-Kap EΩekuttivtal-Bank of Valletta, CharlesBorg.

Is-Sur Borg qal: “In-networkgigabit fibre ser ittejjeb b’modsinifikanti l-kapaçità tal-BOV litimmani©©ja u tittrasferixxi data

b’mod sigur. Fl-istess waqt danser jg˙in lill-Bank of Vallettabiex jifhem a˙jar u jkun jista’jilqa’ bl-a˙jar mod il-bΩonnijiettal-klijenti. B˙ala l-uniku forni-tur f’Malta ta’ network bil-fibre,kunfidenti li GO ser tkunsie˙eb ideali g˙all-bank hekkkif il-pro©ett ser jing˙ata bidufix-xhur li ©ejjin.”

Is-Sur Michaelides qal: “L-immani©©jar tad-data u l-˙ti©ijiet marbuta mat-trasferi-menti g˙al organizzazzjonijietb˙all-Bank of Valletta humakbar u je˙tie©u infrastrutturatat-telekomunikazzjoni ta’ klassidinjija. B˙ala pijunieri tal-verufibre internet f’Malta, GO qed

t˙ares ’il quddiem biex twassalgigabit fibre network lill-BOV,liema network ser jg˙in lill-bank biex ittejjeb l-operattieg˙u u s-servizzi lill-klijenti.”

It-tnedija tal-gigabit fibre net-work tal-BOV ser issir fl-istesswaqt li GO qed ta˙dem fuq in-network tag˙ha Fibre-To-The-Home (FTTH). Dan in-networkdi©à qed iwassal servizzi tal-internet veloçi kemm lill-klijentiresidenzjali, kif ukoll dawkkummerçjali. L-investiment ta’€50 miljun fil-FTTH tnieda minnGO f’April tal-2015 u iktar minn33,000 dar f’Malta mistennija lijkunu mqabbdin man-networksal-a˙˙ar ta’ din is-sena.

Ritratt: Il-Kap EΩekuttiv ta’ GO Yiannos Michaelides u l-Kap EΩekuttiv tal-BOV Charles Borg qed jiffirmawil-ftehim fil-preΩenza ta’ (mix-xellug) Jonathan Brincat, GO Senior Manager Business Solutions and ValueAdded Services; Elaine Fenech, Senior Manager GO Business; Kurt Camilleri, il-Kap Kummerçjali ta’ GO;

Herbert Zarb, BOV Executive Head ITSD; u Joseph Agius, il-Kap tat-Teknolo©ija tal-BOV

Il-boV jIkkummIssjona lIl Go GÓall-GIGabIt fIbre network

Hekk kif it-tfal qed jippreparaw ru˙hom biex jer©g˙u jmorru lural-iskola, il-©enituri qed ikunu m˙e©©a biex jintroduçu g˙aΩliet ta’kolazzjon li huma tajbin g˙as-sa˙˙a. Kellogg’s, l-aqwa produtturtaç-çereali fid-dinja, qed jg˙in lill-©enituri permezz ta’ g˙aΩla ta’skutelli tal-kolazzjon ikkuluriti u divertenti mal-pakketti taç-çere-ali biex b’hekk it-tfal ikunu jistg˙u jibdew il-©ranet tal-iskolatag˙hom bl-a˙jar mod possibbli.

Din l-iskutella ta’ Kellogg’s tista’ tinkiseb billi wie˙ed sempliçi-ment ji©bor tliet kodiçi uniçi stampati fuq ©ewwa tal-pakkettipromozzjonali ta’ Kellogg’s (kull pakkett g˙andu kodiçi wie˙ed).Wara, jid˙ol fis-sit https://www.tipandsip.kelloggs.co.uk/ jiktebil-kodiçi flimkien ma’ dettalji o˙ra u jibg˙at pagament ta’ €2 litkopri l-ispejjeΩ relatati mal-posta. L-iskutella taç-çereali g˙andhatasal bil-posta fl-indirizz ipprovdut.

Kelliem g˙al Kellogg’s f’Malta qal: “Bl-ista©un tal-iskola fuq l-g˙atba, Kellogg’s qed tfittex li tg˙in lill-©enituri jiΩguraw li t-tfaltag˙hom jibdew il-©urnata bl-a˙jar mod possibbli permezz ta’kolazzjoni façli u mimli nutrijienti.”

L-iskutella kkulurita tinkludi straw inkorporta fl-istess skutellabiex tipprovdi mod divertenti u mhux tas-soltu kif it-tfal jistg˙ujixorbu l-˙alib kollu. Dawn l-iskutelli jinsabu disponibbli f’disinjidifferenti u jinkludu l-karattri popolari ta’ Kellogg’s: Coco theMonkey u Cornelius.

skutella dIVertentI GÓas-sena skolastIka l-ÌdIda

Pawlu hu l-qaddej tal-Baruni Ciantar li g˙andu l-fewdu ta’ Xebbir-Ras. Kellu jie˙u ˙sieb li ˙add ma jid˙ollu fl-oqsma tieg˙u ˙liefdawk li kellhom xi raba’ mwilli hemm. Hu bena daqsxejn ta’gabuba f’nofs din l-g˙olja. Il-Baruni kien ˙allielu xi ˙abel artmadwar din il-gabuba g˙ax hekk jew b’hekk kien jemmen li dikl-art ma tiswa xejn, imma Pawlu kien jemmen l-g˙ajdut li kellujasal Ωmien li fuq Xebb ir-Ras “kull xiber jiswa’ mija”.

Fis-17 ta’ Mejju 1565, g˙arustu Perpetwa tinfurmah li kienetsemg˙et lill-Balliju tal-Ordni li ta˙dem g˙andu jg˙id li l-Ottomani kienu qed iba˙˙ru lejn Malta biex jattakkaw lill-gΩejjertag˙na. Fil-fatt, it-Torok ©ew, ikkampjawlu hemm u ˙arbtulu l-g˙aΩiΩa gabuba tieg˙u.

Wara t-telfa tal-Ottomani, Pawlu jipprova jer©a’ jibni l-gabubamill-©did, imma jsir jaf li l-Kavallieri ˙adu dik l-art biex jibnubelt u li riedu jibnu l-Palazz tal-Gran Mastru fl-istess post fen hukellu l-gabuba g˙aΩiΩa tieg˙u. Pawlu jipprotesta u biex iΩom-muh kwiet, il-Balliju u n-Nutar joffrulu proposta li ma setax jir-rifjuta…

Bl-g˙an li jikkommemora l-450 sena mill-anniversarju tal-Assedju l-Kbir, il-grupp VersilÓoss jippreΩenta Il-Gabuba, reçtaqasira kwaΩi serja, kwazi satira, mill-pinna ta’ Ìor© Peresso li sete˙odna lura fiΩ-Ωmien waqt li t˙allina bi tbissima fuq xufftejna.

VersIlÓoss jIppreÛentaw

Il-Gabuba

24 27|09|2015 MaDWaRNaKÓkullhadd.com

Il-Bank of Valletta ng˙aqadmal-Kamra ta l -KummerçG˙awdxija biex jorganizzaseminar ta ’ nofs tanhariffukat biex jipprovdi li l l-Komunità Kummerçja l iG˙awdxija b’˙arsa ©eneralilejn id-dinja tal-finanzjamenttal-kummerç internazzjonali.

Is-seminar sar fil-ferg˙a tal-Bank fir-Rabat, G˙awdex.

Fl-indirizz tal-ftu˙ tieg˙u,is-Sur Alfred Attard, ChiefOff icer ta l -SME Finance,spjega kif il-Bank of Vallettainvesta f i l -kompetenzaesperta tan-nies tieg˙u f’danil-qasam bankarju li je˙tie©snin ta ’ esper jenza ug˙arfien sod tal-istrumentidisponibbli, il-parteçipantidifferenti involuti fit-tranΩaz-zjonijiet u r-riskji assoçjatimat- twett iq ta ’ dan in-negozju. “Dan is-seminarjaqbel perfet tament mal-istrate©ija tal-Bank li dejjemitejjeb ir-relazzjonijiet mal-kli jenti u joffri lhom valurmiΩjud. In-nies tag˙na qedipo©©u s-snin ta’ esperjenzatag˙hom u l-ispeçjalizzaz-z joni tag˙hom g˙ad-dis-poΩizzjoni tal-kl i jenti tal-bank bi l -g˙an l i j ipprov-duhlom l-aqwa soluzzjonijietbankar j i possibbl i .Sadanittant, dawn l-inizjattivij ippermettulna nikkomu-nikaw b’mod regolari mal-

parteçipant i f in-negozju,inΩommuhom a©©ornat ib’xejriet u le©iΩlazzjonijietr i levant i , f i lwaqt l ing˙inuhom itejbu l-mod kifjag˙mlu n-negozjutag˙hom,” kompla jΩid is-SurAttard.

Il-preΩentazzjonijiet sarumis-Sur Carmel Borg u mis-Sur Mario Darmanin, Ωew©uff iç ja l i g˙ol ja f i t -TradeFinance Centre ta l -BOV.Flimkien g˙andhom kwaΩi50 sena ta’ esperjenza fis-settur tal-finanzjament tal-kummerç, kif ukoll g˙and-hom g˙arfien sod tal-firxawiesg˙a tas-swieq u ta l -miΩur i l i wie˙ed g˙andujie˙u meta jopera f’dan ix-xenarju. Matul il-preΩentaz-z joni j ie t tag˙hom, humada˙lu fil-fond fir-riskji invo-luti, b’mod partikolari dawkrelatati mal-kummerç tran-skonf inal i u l -miΩur idisponibbli biex dawn ji©ummitigati.

“Fil-Bank of Valletta, a˙nabnejna reputazzjoni li lestiniggwidaw lill-klijenti tag˙naf’kull pass tal-operat kum-merç ja l i tag˙hom. A˙nag˙andna g˙arfien s˙i˙ tad-dinja tal-finanzjament tal-kummerç, u ninvestu l-˙in ur-riΩorsi biex ng˙inu lill-kli-jenti tag˙na, filwaqt li niΩgu-raw li huma jifhmu l-proçe-

dura kol lha,” qal is -SurBorg.

Meta kkummenta dwar is-suççess tas-seminar, is-SurMichael Grech, il-Presidentta l -Kamra ta l -KummerçG˙awdxija esprima s-sodis-fazzjoni tieg˙u g˙all-atten-denza u rringrazzja lill-Bankof Valletta g˙al din l-inizjat-tiva li ttie˙det. “Hija prijoritàta l -Kamra ta l -Kummerç l itg˙in l i l l -komunità kum-merçjali f’G˙awdex billi tip-provdi lill-membri tag˙na bl-g˙arf ien u bl-g˙ododdisponibbli biex jespandu l-orizzonti tag˙hom.”

B’segwitu g˙ar-reazzjoniinkora©©anti g˙al dan is-seminar, il-Bank of Vallettase j iss ie˙eb mal-KamraMalt i ja ta l -Kummerç, l -IntrapriΩa u l-Industrija biexjorganizza avveniment ie˙orfiç-Çentru tal-BOV ta’ SantaVenera fid-9 ta’ Ottubru bejnis-1.00pm u l-5.00pm. G˙aliΩjed informazzjoni jew biextirre©istra, Ωur is-sit elettron-i k u :https://www.bov.com/Events/bov-trade-finance-seminar-bov-centre-santa-venera

Is-seminars huma akkredi-tati bi tl iet sig˙at ta’ CPEstrutturat li jikkwalifika ta˙tir-Regoli tal-Akkreditazzjonital-Bord b˙ala core jew pro-fessional development.

sFoRz KoLLaboRattIv beJN IL-bov U L-KaMRa taL-KUMMeRÇ GÓaWDxIJa

Bis-sa˙˙a tal-SKS (Sensiela Kotba Soçjalisti) g˙add ta’ drammiqosra ta’ Alfred Sant, ilkoll miktubin fis-snin sebg˙in, issa qedjer©g˙u jidhru wara aktar minn g˙oxrin sena.

B’xorti ˙aΩina, dawn ix-xog˙lijiet kwaΩi ntesew u ftit g˙adektisma’ bihom. Anki l-gruppi teatrali jidhru li kkançellawhom mir-repertorju tag˙hom.

Mi©burin ta˙t it-titlu Meta Tifta˙ l-Inkjesta u Drammi O˙radawn il-˙ames xog˙lijiet i˙alltu realiΩmu soçjali mal-fantasija udoΩi ta’ memorji li ji©ru wara l-bniedem. Sant juΩa wkollmekkaniΩmi assurdi (eΩ. persuna©© jinqasam f’Ωew© personalitaji-et li jinvestigaw lil xulxin).

Minn bniedem li dejjem kien fil-qalba tal-politika kontroversjali,ma jistax jonqos li l-SKS ma nkludietx wie˙ed mill-aktar drammipolitiçi ta’ Sant, Meta Tifta˙ l-Inkjesta, li kien in˙adem fit-TeatruManoel.

Il-konflitt, il-misteru, l-anzjetà tas-sittinijiet u l-esplorazzjonijiettal-kundizzjoni umana, ikomplu jfornu t-tessut ta’ dawn id-dram-mi li jixhdu l-qawwiet uniçi ta’ wie˙ed mill-aktar awturi intel-lettwali li pproduça l-pajjiΩ f’dawn l-a˙˙ar ˙amsin sena.

DRaMMI ta’ aLFReD saNt JaRaW ID-DaWL

Kienet il-Warner Brothers Vitaphone Corporation, flimkien mal-kumpanija Western Electric, li esperimentat biex idda˙˙al il-˙oss fil-films g˙all-ewwel darba. Nhar is-6 ta’ Awwissu 1926 intwiera g˙all-ewwel darba l-film Don Juan, fejn il-Warner Brothers Vitaphone uΩatis-sistema tal-˙oss Vitaphone g˙al effetti tekniçi ta’ ˙sejjes u ta’ muΩi-ka.

Biex dan l-esperiment jigi introdott g˙all-pubbliku taç-çinema, il-Warner Brothers g˙aΩlu lill-kantant le©©endarju Al Jolson kif ukolllill-kantant George Jessel li, b˙al Al Jolson, kien ukoll kantant ta’fama fuq il-palk ta’ Broadway.

Nhar is-7 ta’ Ottubru 1926 l-udjenza fit-teatru The Colony fi NewYork semg˙at u rat lil Al Jolson ikanta mhux fuq il-palk b˙almakienet imdorrija tarah g˙al ˙afna snin, iΩda fuq il-liΩar taç-çinemamatul film qasir li llum hu mag˙ruf b˙ala The Plantation Act. Matuldan il-film qasir Al Jolson kanta tliet kanzunetti u, bejn kanzunetta uo˙ra, huwa tkellem ftit.

L-udjenza ˙ar©et mit-teatru The Colony bi tbissima u fl-istess ˙inmistag˙©ba. L-esperiment kien irnexxa iΩda b’dankollu ˙add ma˙adu bis-serjetà. Anke fil-kaΩ ta’ George Jessel hekk ©ara, però, mill-banda l-o˙ra, il-figuri tal-box office Ωdiedu kull fejn il-films bis-sis-tema tal-Vitaphone kienu intwerew. Anke films li ˙admu atturi o˙rabis-sistema Vitaphone wrew Ωieda fil-popolarità.

Il-Warner Brothers Vitaphone Corporation iddeçidiet li ja˙dmu filmb’tul regolari bis-sistema Vitaphone u ntg˙aΩel George Jessel biexja˙dem il-parti prinçipali. IΩda wara li Jessel sar jaf li kellu jkantadiversi kanzunetti huwa talab ˙las dobbju u l-Warner Brothersirrifjutaw it-talba.

Wara, Jack Warner, wie˙ed mill-a˙wa Warner, offra l-parti lill-kan-tant Eddie Cantor li kien ukoll ferm popolari matul dan iΩ-Ωmien fuqil-palk ta’ Broadway. IΩda Eddie Cantor beΩa’ mill-effetti li t-talkiesseta’ j˙alli fuq il-karriera tieg˙u jekk l-esperiment ifalli. U g˙alhekkCantor irrifjuta, u stqarr li fuq il-palk kien ferm kuntent.

Deher li ˙add ma ried li jkun hu l-ewwel li jinstema’ fl-ewwel filmtalkies. G˙ax il-mistoqsija f’mo˙˙ kul˙add kienet jekk it-talkies kienxser ikun suççess u g˙alhekk jekk films mitkellma kinux ser jibqg˙ujin˙admu.

L-a˙wa Warner iddeçidew li javviçinaw lil dak li huma kienujikkunsidraw b˙ala l-aqwa entertainer tal-mument, Ji©ifieri lil AlJolson, li aççetta li jid˙ol g˙ar-riskju billi ja˙dem il-parti prinçipali.

Kien filg˙axija ta’ nhar il-Óamis 6 ta’ Ottubru 1927 meta fil-WarnerTheatre ta’ New York intwiera g˙all-ewwel darba l-film The JazzSinger. G˙alhekk din is-sena t-talkies jag˙laq 88 sena. Il-film The JazzSinger ma kienx film fejn l-atturi tkellmu l-˙in kollu, iΩda film mutu lif’diversi waqtiet, wara aktar minn 20 sena, attur jew kantant instema’jitkellem u jiddjaloga g˙all-ewwel darba.

Fil-film The Jazz Singer Al Jolson ma kellux jitkellem. Kellu biss jin-stema’ jkanta. IΩda kienet karatteristika ta’ Al Jolson li meta kien ikunfuq il-palk ta’ Broadway ma kienx jag˙ti kas tal-iskript u kien jaqbadiparla spontanjament. U hekk g˙amel fil-film The Jazz Singer. It-tekniki tal-Warner Brothers Vitaphone Corporation qabdu d-diskorsspontanju li qal Al Jolson, u dak kien is-suççess tal-ewwel filmmitkellem.

G˙alhekk, huwa bix-xieraq li s-6 ta’ Ottubru jkun mag˙ruf b˙alaJum it-Talkies.

JUM It-taLKIes

L-G˙aqda MuΩikali BelandtaΩ-Ûejtun ta’ kull sena tiççel-ebra l-Festa tal-Kappella fl-a˙˙ar Óadd ta’ Settembrusabiex tfakkar i l-Konsagrazzjoni tas-Soçjetà lill-Qalb Imqaddsa ta’ Ìesù. Dinis-sena qed infakkru l-95 senaminn meta din il-festa bdietti©i ççelebrata.

I l lum il-Óadd 27 ta’Settembru: jum il-Festa tal-Kappella:

Fid-9.30am: programm stru-mentali mill-Banda Belandfuq il-©enb taz-zuntier, ta˙tid-direzzjoni tal-AssistentSurmast Direttur tag˙ha l-Mro. Gordon Baldacchino.Dan il-programm jinkudi fih:• The Thunderer, JohnPhilip Sousa;• The Trumpets Mood,Silvio Seychell;• You Raise Me Up,arran©ament ta’ John Wasson;

• James Horner MovieMagic, arran©ament ta’Michael Brown;• Mexican Trumpets,arran©ament ta’ Randy Beck;• Finlandia, JeanSibelius, arran©ament ta’ J.Schyns;• Lara’s Theme from DrZhivago, M. Jarre,arran©ament ta’ G.Baldacchino;• Aquamarine, GordonBaldacchino;• Echoes From ThePast, arran©ament ta’ RaySciberras

Fil-11.00am il-Banda Belandtag˙mel març brijuΩ maç-çen-tru taΩ-Ûejtun li jintemm qud-diem il-kaΩin Beland f’nofsin-har.

Fis-6.30pm: il-qofol tal-festajintla˙aq il-Óadd filg˙axijafejn din is-sena l-quddiesa serti©i ççelbrata mill-Kanonku

Rev. Ìor© Spiteri. Il-quddiesaser issir fis-sala t’isfel tas-SedeBeland u tkun animata mill-Banda Beland. Matulha s-Socjetà ter©a’ ©©edded il-kon-sagrazzjoni tag˙ha lill-QalbImqaddsa ta’ Ìesù.

Hekk kif tintemm il-qud-diesa, fl-okkaΩjoni tal-95 senamill-konsagrazzjoni tas-Soçjetà, l-Arçipriet taΩ-Ûejtunir-Rev. Nikol Pace jikxef ujbierek perspettiva ©dida tal-ir˙am g˙all-inkwatru tal-Qalbta’ Ìesù preΩenti fl-intrata tal-kaΩin Beland. Wara ssir bibitag˙al dawk preΩenti.

L-G˙aqda MuΩikali Belandtistieden li l kul˙add jie˙usehem f’din il-festa tant ˙elwau g˙al qalb il-Belandisti koll-ha!

Aktar informazzjoni tinkisebmis-sit elettronikuwww.belandband.com jewmill-pa©na Beland Band Clubfuq Facebook.

IL-Festa taL-KappeLLa 2015

Madwarna kÓ 27|09|2015 25kullhadd.com

Il-Mobile Dental Clinic,imwaqqaf mill-Fakultà tal-Kirur©ija Dentali tal-Universitàta’ Malta bil-fondi mi©burapermezz tal-Fond tar-Riçerkatal-Università ta’ Malta(RIDT), ser tkun qed iΩΩurnumru ta’ lokalitajiet madwarMalta u G˙awdex. L-g˙anewlieni ta’ dan il-pro©ettinnovattiv g˙all- komunità huli jil˙aq is-setturi kollha tas-soçjetà, fosthom l-iskejjel u l-anzjani, biex joffri pariri uservizzi ta’ testijiet dentali, ufl-istess waqt imexxi st˙arri©dwar l-istat tas-sa˙˙a orali tal-pajjiΩ.

Dan t˙abbar il lum mid-Dekan tal-Fakultà tal-Kirur©ijaDentali l-Professur NikolaiAttard, fi l-preΩenΩa tal-Ministru tal-Edukazzjoni u x-Xog˙ol Evarist Bartolo, ir-Rettur tal-Università l-Professur Juanito Camilleri, il-Kap EΩekuttiv ta’ RIDT, il-membri tal-fakultà, u uffiçjalimill-isponsors korporattivi.

Il-Prof. Attard qal: “Il-MobileDental Clinic ser iΩur skejjelbiex jeduka lit-tfal dwar il-prevenzjoni, bil-˙sieb li daniwassal g˙al bidla fil-©eneraz-zjonijiet fil-futur, u fl-istesswaqt j ippromovi s-sa˙˙aorali.

It-t im tad-dentistri ja,immexxi minn Dr GabriellaGatt, ser ikun qed ji©bor

tag˙rif epidemjolo©iku relatatmal-popolazzjoni ta’ Maltab˙ala parti mill-ist˙arri© naz-zjonali dwar is-sa˙˙a orali(national oral health survey)permezz tal-fondi tar-riçerkatal-Università u b’kollaboraz-zjoni mad-Dental PublicHealth Unit tas-Sovrintendenza tas-Sa˙˙aPubblika. Il-l ista tan-niesmag˙Ωula ser tkun i©©eneratab’mod xjentifiku, u ser ikun

hemm kampjun kaΩwali skontil-kategorija tal-età. Il-parteçi-panti li jirçievu l-komunikaz-zjoni biex jipparteçipaw fl-ist˙arri© tas-sa˙˙a orali qedikunu m˙e©©a biex jaççettawu jikkontribwixxu lejn din ir-riçerka xjentifika filwaqt lihuma stess j ibbenefikawminn eΩami dentali ming˙ajr˙las.

Dr Gabriella Gatt qalet:“G˙alkemm ma nistg˙ux nuru

r-riΩultati kollha qabel majkunu ppubblikati, wie˙edjista’ jg˙id li l-ist˙arri© qedjindika li terΩ (31%) mit-tfalta’ 3 snin di©à qeg˙din fir-riskju li jkollhom ˙sara fis-snien. Filwaqt li 41 fil-mijatat-tfal ta’ 3 snin g˙andhompiΩ Ωejjed jew isofru minnobeΩità, 70% minn dawn di©àqed juru sintomi ta’ eroΩjonitas-snien, b’10% tag˙homdi©à qed isofru minn ˙sara

estensiva. Studju ie˙or ippub-blikat juri li anzjani li jinsabufid-djar tal-anzjani jbatu mis-sa˙˙a orali u g˙aldaqstantje˙tie©u livell g˙oli tat-tratta-ment. Dan jo˙loq aktar sfidikulturali li g˙andhom ikunuindirizzati mill-komunità tad-dentistrija,” spjegat Dr Gatt.

Il-Mobile Dental Clinic himg˙ammra b’façilitajiet mod-erni u mmexxija mill-membrital-istaff tal-Fakultà tal-Kirur©ija Dentali f l imkienmal-istudenti li qed jattendug˙all-korsijiet offruti mill-ist-ess fakultà. Il-pazjenti l ije˙tie©u iktar trattament serikunu referuti g˙all-klinikiskont il-˙tie©a li jkollhom.

Il-klinika ser tipprovdi sfondedukattiv g˙al ta˙ri© ta’ stu-denti tad-dentistrija biex jip-provdu kura lil diversi setturitas-soçjetà f’ambjent mhuxdaqstant tradizzjonali. Danser jg˙in lill-Fakultà ti©bortag˙rif epidemjolo©iku li serikun ta’ valur g˙al diversiorganizzazzjonijiet interessati.

Il-Mobile Dental Clinic jif-forma parti mill-programmtas-sa˙˙a tal-Università ta’Malta u g˙andu l-appo©© ta’GlaxoSmithKline (Malta) Ltd,Cherubino Ltd, Suratek Ltd,Bart Enterprises, i l-GoodCauses Fund, Prohealth Ltd,Express Group u RahumaInternational Ltd.

Il-Fond tar-rIÇerka tal-UnIversItÀ twassal Il-MobIle dental ClInIC FIl-lokalItajIet

Il-Mobile Dental Clinic ser ikun qed ji©bor tag˙rif minnmadwar Malta u G˙awdex dwar is-sa˙˙a orali fil-pajjiΩ

26 27|09|2015 almaNaKKKÓkullhadd.com

diN il-ÌimgÓa mill-iStorja

ritratt mill-aNtiK

Ritratt mill-album ta’ ˙addiem tan-Navy, lura fis-snin ˙amsin

it-tnejn it-tlieta l-erbg˙a

il-Óamis il-Ìimg˙a is-Sibt

HI 26°C

LO 19°C

UV 05

26°C

19°C

05

26°C

20°C

04

HI 26°C

LO 20°C

UV 04

26°C

20°

05

26°C

20°C

05

IT-TEMP GÓAL-LUM

SUPER 5

Numri reBBieÓa

LOTTU

GRAND LOTTERY

62 76 29 13 72 32 23 88

41 14 10 21 19

02 02 02 08 02 07 00

SITWAZZJONI ÌENERALI: Firxa ta ’pressjoni g˙olja qed testendi fuq il-Punent ul-Lvant tal-Mediterran.

L-OGÓLA TEMPERATURA: 26°C

L-INQAS TEMPERATURA: 19°C

INDIÇI UV: 7

TEMP: Ftit jew wisq imsa˙˙ab bil-possib-biltà ta’ xi ˙alba xita iΩolata

VIÛIBBILTÀ: Tajba

RIÓ: Óafi f g˙al moderat mil l -PunentMajjistru

BAÓAR: Óafif

IMBATT: Ftit li xejn

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 26°C

28.09.1971Il-Parlament IngliΩ jg˙addi li©i li jipprojbixxi l-uΩu medikutal-kannabis

Regent Pharmacy, 70, Triq Merkanti, il-Belt VallettaThomas Pharmacy, 796, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-ÓamrunSta Venera Pharmacy, 532, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, Santa VeneraHerba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, BirkirkaraPharmaland Dispensers, 5, Tagliaferro Mansions, Triq il-Prinçipessa Margerita, Ta’ XbiexPotter Chemists Ltd, Triq Wilga, PacevilleStella Maris Pharmacy, 34, Triq Millner, Tas-Sliema St Joseph Pharmacy, 164, Triq Annibale Preca, Óal LijaPillbox Pharmacy, 63, Triq il-Bjad, in-NaxxarRemedies Pharmacy, 111, Triq George Borg Olivier, il-Mellie˙aBrown’s Pharmacy, 45, Telg˙et Ra˙al Ìdid, Ra˙al ÌdidKalkara Pharmacy, 8, Misra˙ l-Arçisqof Gozni, il-KalkaraFelice Pharmacy, 95, Triq is-Santwarju, ÓaΩ-ÛabbarSt Philip Pharmacy, Triq iç-Çeppun, Óal G˙axaqQrendi Pharmacy, 6, Triq il-Kbira, il-QrendiMenelo Pharmacy, Triq it-Tabib Nikol Zammit, is-Si©©iewiNova Pharmacy, 142, Triq il-Kulle©©, ir-Rabat, Malta

G˙awdex

Batu Pharmacy, 38, Triq il-Palma, ir-Rabat, G˙awdexLauretana Pharmacy, 36, Triq l-Im©arr, G˙ajnsielem, G˙awdex

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd

29.09.1966Ti©i introdotta l-karozza Chevrolet Panther, illum mag˙rufab˙ala x-Chevrolet Camaro

SkEdA kÓ 27|09|2015 27kullhadd.com

07.00 Executive07.30 Better Living08.30 A˙barijiet 09.00 Paperscan10.00 Intervista mal-Prim Ministru11.00 Ethos11.30 Cibus12.30 A˙barijiet12.40 Ósieb tal-Ìurnata12.45 Snajja’ Maltin13.00 Mad-Daqqa t’G˙ajn 14.00 Telebejg˙15.00 Arani Issa17.30 ONE New17.45 Identità17.55 Popcron18.30 Esperti19.00 Joe’s Kitchen19.30 A˙barijiet20.15 It-Tnedija tal-Iskedi22.00 The Scene22.30 Talk to Me23.30 A˙barijiet

07.00 Sfida12.00 Maratona Ìbir ta’ Fondi 18.00 A˙barijiet18.05 Maratona Ìbir ta’ Fondi19.30 A˙barijiet20.10 Maratona Ìbir ta’ Fondi 23.00 A˙barijiet

07.00 A˙barijiet08.00 Tuffi˙at Migduma08.30 Xjenzarti09.00 Madwarna09.30 Pellikola10.00 Valletta10.30 Malta u lil hinn minnha12.00 A˙barijiet 12.10 Óadd G˙alik15.00 Britian’s Got Talent16.35 Teatru Zambulla17.00 L-Irkant18.00 A˙barijiet18.15 G˙awdex Illum18.45 Int min Int19.15 Mill-Im˙aΩen tal-Festa19.45 Messa©© fil-Jum Dinji tat-

TuriΩmu20.00 A˙barijiet20.45 Malta Short Film Festival21.50 Triple Bill23.00 A˙barijiet23.20 Rajt ma Rajtx

07.00 Euronews08.00 Superships09.00 Quddiesa tal-Óadd10.00 Óannieqa10.30 Mill-Im˙aΩen tal-Festa11.00 Sawru l-Istorja11.30 Pellikola12.00 Science in the City13.00 L-Irkant14.00 Int min Int14.30 Mr Fisherman15.15 AFM Concert17.00 BOV Premier Valletta vs Naxxar

Lions19.00 G˙awdex Illum19.30 Knots20.15 Madwarna20.30 A˙barijiet g˙al persuni

b’nuqqas ta’ smig˙20.35 Óadd G˙alik23.00 A˙barijiet Sportivi23.05 A˙barijiet bl-IngliΩ

06.30 Grizzly, Sorvegliati Speciali 07.05 Dreams Road 2013 Portogallo 08.20 Passaggio A Nord-Ovest 09.05 Dreams Road 2013 Portogallo,

Isole Di Madeira E Porto Santo 09.55 Igiganti10.25 A Sua Immagine 10.55 Santa Messa 11.50 A Sua Immagine 12.20 Linea Verde Cinque Terre 13.30 Telegiornale 14.00 Pole Position 14.03 Campionato Mondiale 2015 GP

Del Giappone Di Formula 1 14.15 Gara 14.25 Campionato Mondiale 2015 GP

Del Giappone Di Formula 1 16.00 Aspettando L’Arena 16.35 Domenica In 18.50 L’Eredità 20.00 Telegiornale 20.35 Flavio Insinna Conduce Affari Tuoi 21.50 Santa Messa

06.00 Lena 06.30 Cultura Nautilus

SorprendenteMente Ascolta 07.00 Due Uomini e Mezzo Maschio! 07.20 Once Upon a Time08.00 Heartland Cavalli Selvaggi 08.45 Il Nostro Amico Charly09.30 I Nostri Amici Animali Cesar

Millan 10.15 Il Meglio di Cronache Animali 11.00 Mezzogiorno in Famiglia 13.00 TG2 GIORNO 13.30 TG 2 Motori 13.45 Quelli che Aspettano 15.30 Quelli che il Calcio 17.10 90° Minuto19.35 Ciclismo. Mondiali su Strada

Prova in linea elite uomini 20.30 TG2 20.30 20.34 Ciclismo. Mondiali su strada

Prova in linea elite uomini 21.45 N.C.I.S. Squilli dal Passato 22.40 La Domenica Sportiva

06.00 Fuori Orario. Cose (mai) Viste 07.05 Zorro L’Emissario del Re 07.30 Film: Giorno di Nozze 09.00 TGR Speciale12.00 TG3 12.25 E Lasciatemi Divertire 13.15 Kilimangiaro Album 13.25 Fuori Quadro 14.00 TG Regione 14.15 TG3 14.30 In 1/2 ora 15.00 TG3 LIS 15.05 Film: I pompieri di Viggiù 16.30 Film: Siamo Uomini o Caporali 18.05 Hotel 6 Stelle 19.00 TG3 19.30 TG Regione 20.00 Blob 20.10 Che Tempo Che Fa 21.45 Presa Diretta Cooperative

Corrotte 23.20 TG3 23.30 TG Regione

06.05 Televendità Media Shopping06.20 The Middle06.30 Televendita Media Shopping07.00 Super Partes07.25 I Puffi07.45 Tom E Jerry 07.55 The Looney Tunes Show08.40 Lupin10.35 Il Dottor Dolittle 512.25 Studio Aperto13.00 Grande Fratello 201513.25 Sport Mediaset XXL14.01 Ballare Per Un Sogno15.50 Cinderella Story17.40 La Vita Secondo Jim18.30 Studio Aperto19.00 Camera Cafè19.20 Pallottole Cinesi21.25 Le Iene Show Autunno

06.00 Prima Pagina Tg507.55 Traffico08.00 Tg509.10 Mondo Sommerso10.07 Pianeta Mare11.00 Le Storie Di Melaverde12.00 Melaverde13.00 Tg513.40 L’Arca Di Noè14.00 Domenica Live18.45 Avanti Un Altro19.57 Tg 5 Prima Pagina20.00 Tg 520.40 Paperissima Sprint21.10 Riassunto21.11 Il Segreto22.50 X-Style Motori23.30 Speciale Premium

07.10 Tg4 Night News07.30 Televendita Media Shopping 508.00 Super Partes08.25 Casa Vianello08.57 Terra10.00 Santa Messa10.50 Le Storie Di Viaggio A…11.30 Tg412.00 La Signora In Giallo13.12 Donnavventura Speciale Milano

201515.00 Black Beauty17.20 Dalle Ardenne All’Inferno18.55 Tg419.35 Tempesta d’Amore21.15 Braveheart

07.00 Omnibus07.30 TG La709.45 Otto e Mezzo10.25 Benjamin Lebel – Delitti D.O.C.12.00 Il Pollice Verde Sono Io13.30 Tg La 714.00 Tg La7 Cronache14.40 Miss Italia – La Finale18.20 Josephine, Ange Gardien20.00 Tg La720.35 Special Guest21.10 Gigi D’Alessio In Concerto

06.00 Green Balloon Club 06.25 Mr Bloom’s Nursery 06.45 Charlie and Lola 07.05 Green Balloon Club 07.30 Mr Bloom’s Nursery 07.50 Charlie and Lola 08.15 Doctors 10.15 EastEnders 12.15 Hotel Secrets With Richard E Grant 13.05 The Weakest Link 13.50 Doctor Who 14.35 Jam and Jerusalem 15.05 Hotel Secrets With Richard E Grant 15.55 The Weakest Link 16.40 Doctor Who 17.30 Kidnapped 20.00 Tess of the D’Urbervilles 20.55 Hustle 21.45 The Fear 22.35 The Night Watch

06.00 Man Fire Food 07.00 Chopped 08.00 Amazing Wedding Cakes 09.00 The Kitchen 11.00 Barefoot Contessa 12.00 Guy’s Big Bite 12.30 Grill It! With Bobby Flay 13.00 Diners Drive-Ins and Dives 16.00 Chopped 17.00 Siba’s Table 17.30 Siba’s Table: Fast Feasts 18.00 Man Fire Food 19.00 Kitchen Inferno 20.00 Australian Food Adventures with

Matt Moran 21.00 The Freshman Class22.00 Mystery Diners 23.00 Diners Drive-Ins and Dives

06.00 Extreme Homes 06.50 Caribbean Life 07.15 Hawaii Life 07.40 Giada at Home 08.30 Million Dollar Rooms 09.25 Caribbean Life 09.50 Hawaii Life 10.15 Extreme Homes 11.10 Rehab Addict 12.00 Candice Tells All 12.50 Junk Gypsies 13.45 Giada’s Weekend Getaways 14.35 Beachfront Bargain Hunt 15.25 Fixer Upper 16.15 Rehab Addict 17.05 Extreme Homes 18.55 Million Dollar Rooms 19.45 Hawaii Life 20.10 Caribbean Life 20.35 Rehab Addict 21.00 Extreme Homes 21.55 Rehab Addict 22.45 Caribbean Life 23.10 Hawaii Life 23.35 World’s Most Extreme Homes

06.00 Toddlers & Tiaras 07.40 Cake Boss 09.30 Little People Big World 11.20 My Extraordinary Pregnancy 12.15 Sister Wives 13.10 Strange Love 14.05 Fabulous Baker Brothers15.00 Dare to Wear 15.55 My Big Fat Fabulous Life 16.50 Kate Plus 8. Sextuplets Turn 10 17.45 Say Yes to the Dress. Bridesmaids 20.05 My Big Fat American Gypsy

Wedding 21.00 Say Yes to the Dress Canada 21.55 90 Days to Wed 22.50 What Not to Wear

06.00 Keeping Up With the Kardashians19.00 E! News 20.00 Keeping Up with the Kardashians 21.00 Stewarts & Hamiltons22.00 Fashion Police23.00 E! News

06.00 How Do They Do It?06.25 Misfit Garage07.15 Fast ’N’ Loud08.10 MythBusters09.05 Extreme Engineering09.55 What Happened Next? 10.50 The Carbonaro Effect11.40 Storage Hunters 12.35 Container Wars13.30 Baggage Battles14.25 Turbo Pickers15.20 Junkyard Empire16.15 How it’s Made 17.10 The Pool Master 18.05 Insane Pools19.00 The Pop Illusionist 20.00 Dual Survival 21.00 Manhunt With Joel Lambert22.00 River Monsters23.00 Deadliest Catch

06.30 St. Petersburg Open Tennis08.30 FIA World Touring Car

Championship10.30 Major League Soccer12.45 World Series by Renault14.30 St. Petersburg Open Tennis17.00 FIS Summer Grand Prix Ski

Jumping18.45 FIA World Touring Car

Championship20.00 Major League Soccer22.15 Motorsports Weekend22.30 FIA European Championship

Rally23.00 Major League Soccer

06.00 Call of the Wildman 06.25 Gator Boys 10.55 Man-Eating Super Snake 11.50 River Monsters 12.45 Snake Sheila 13.40 Wildest Middle East 14.35 Natural World 17.20 Snake Sheila 18.15 The Primeval Forest of

Belovezhska Pushcha 19.10 Natural World 21.00 River Monsters 21.55 Man-Eating Super Snake 22.50 Gator Boys 23.45 Tanked

06.00 The Honey Pot08.10 A Family Thing09.55 The Mercenary11.40 The Voyage13.20 The 7th Dawn15.20 Six Degrees Of Separation17.10 Rebel High18.35 The Comfort Of Strangers20.20 Ronin22.20 Phobia23.50 Fear The Walking Dead

07.05 Bubble Guppies 07.30 Blaze and the Monster Machines 07.55 PAW Patrol 08.20 Winx Club 08.45 The Fairly OddParents 09.15 Sanjay & Craig 09.40 Kung Fu Panda10.00 The Legend of Korra 10.30 Teenage Mutant Ninja Turtles 10.55 T.U.F.F. Puppy 11.20 Winx Club 11.45 iCarly 12.10 Sam & Cat 12.35 Victorious 13.00 Big Time Rush 13.25 Marvin Marvin 13.50 SpongeBob SquarePants 14.40 The Penguins of Madagascar 15.00 Henry Danger 16.45 A Fairly Odd Summer 18.00 Teenage Mutant Ninja Turtles 18.25 The Penguins of Madagascar 18.50 Henry Danger 19.15 The Thundermans 19.45 The Haunted Hathaways

06.00 Teleshopping 09.00 Pawn Stars 10.00 American Pickers12.00 Storage Wars 15.00 Pawn Stars19.00 Mountain Men20.00 The Curse of Oak Island21.00 Ice Road Truckers22.00 Storage Wars23.00 Gangland Undercover

ÇENTRU LABURISTA ÓAL QORMI

OFFERTI GÓALL-KIRI TAL-BARIl-Kumitat Laburista ta’ Óal Qormi jixtieq javΩa li qieg˙ed jilqa’

offerti g˙all-kiri tal-bar taç-Çentru Laburista ta’ Óal Qormi. Jift˙u minn nhar il-Ìimg˙a 18 ta’ Settembru 2015 fis-7.00am u

jag˙lqu nhar it-Tnejn 28 ta’ Settembru 2015 fis-6.00pm.

G˙all-formoli kkuntattjaw lill-President, is-Sur Renald Falzon, fuq9903 4422, jew lil xi membru ie˙or tal-istess Kumitat.

Il-Kumitat flimkien mal-Partit Laburista jΩomm id-dritt li jirrifjutakull offerta, anke l-aktar vanta©©juΩa.

06.00 Globe Trekker 07.00 House Hunters International 08.00 Salvage Dawgs 09.00 The Vanilla Ice Project 10.00 Extreme RVs 11.00 Shed & Buried 12.00 Building Alaska 13.00 Lake Life 13.30 Salvage Dawgs 15.30 Extreme Vacation Homes 16.00 Ultimate Braai Master 18.00 Jeni and Olly’s Deep South Food

Adventures 19.00 Shed & Buried 20.00 Road Rivals 21.00 Extreme Houseboats 22.00 Epic Attractions 23.00 Big Kitchen

28 27|09|2015 ÇINEMAKÓkullhadd.com

SEMIBIJOGRAFIKUEDEN

Atturi Ewlenin: Felix de Givry, Pauline Etienne, VincentMacaigne, Hugo Conzelmann, Roman Kolinka

Direttriçi: Mia Hansen-Love Óin: 131 min.Distributur: METRODOME FILMS.Ma˙ru© minn Side Street Films, Eden Cinemas Çert. 15

DJ FIL-FURJA TAL-MUÛIKA ELETTRONIKA DISCO

Il-film FrançiΩ bis-sottotitoli,Eden, je˙odna lura fil-bidu tas-snin disg˙in, fl-aqwa Ωmiental-muΩika disco. Fuq quddiemnett ta’ dan il-movimentmuΩikali taΩ-Ωfin insibu l-qawmien u l-waqg˙a ta’ Paul,disc jockey, pijunier ta’ muΩikaelettronika fi Franza li sarettassew popolari f’dawk iΩ-Ωminijiet.

F’Novembru tal-1992, l-istu-dent Paul (de Givry), bil-mo˙bi ma’ s˙abu Cyril(Kolinka) u Stan(Conzelmann) ifittxu f’postijietimwarrbin fejn qed tindaqqmuΩika elettronika diversa.Infatti, l-ewwel parti ta’ din il-produzzjoni g˙andha t-titluGarage Music. Hu u Stan jiffur-maw Cheers, Ωew© DJs, waqtli s˙abhom l-o˙rajn jg˙aqqdugrupp jismu Daft Punk.

Paul jaffaxxina ru˙u bil-˙oss©did tal-muΩika ta’ New YorkCity li tindaqq f’xi dar partiko-lari jew garaxx. Dan il-pas-

satemp tant jinkaram g˙alih lijitlaq mill-università u, flimkienma’ s˙abu, meta jibda ©ej is-suççess, jag˙tuha g˙ad-drogi,sess u muΩika.

Aktar ma jg˙addi Ω-Ωmien l-udjenzi jibdew jonqsu sewwa,tant li fl-2009 Paul u Stanimorru g˙al triqthom separata-ment. Id-direttriçi Mia Hansen-Love ©iet ispirata minn din l-istorja, li l-baΩi tag˙ha hija ver-ità, minn ˙uha Sven li kien DJu li mag˙ha kiteb l-iskript. Miarnexxielha wkoll tikseb id-drit-tijiet biex tuΩa l-muΩika tal-grupp Daft Punk f’dan ix-xog˙ol.

Eden juri li l-˙ajja ta’ DJ mhi-jiex xi wa˙da sabi˙a, iΩdamimlija anzjetajiet u kultanttedjanti g˙all-a˙˙ar. Il-muΩikali tinstema’ hi l-aqwa elementta’ din il-produzzjoni, kultantqawwija, kultant emozzjonanti,anke lirika u poetika. Dintifforma parti integrali mill-˙ajja ta’ dawk involuti.

MIC- CinemaCarmel BonniciRAPPORTI TA’

AVVENTURUÛBEYOND THE REACH

Atturi Ewlenin: Michael Douglas, Jeremy Irvine, Hanna ManganLawrence, Ronny Cox

Direttur: Jean Baptiste Leonetti Óin: 91 min.Distributur: Curzon Film WorldMa˙ru© minn Side Street Films, Eden Cinemas Çert. 12

DWELL FURJUÛ FID-DEÛERT

Beyond the Reach huwama˙dum kwaΩi kollu fid-deΩert Mohave, f i NewMexico, l-Istat i Unit i .JiΩviluppa fi speçi ta’ thrillerimplakabbli, imma li wie˙edjista’ malajr jobsor x’se jis-suççiedi façilment.

Dan hu xog˙ol mag˙rufb˙ala two-hander, fejn g˙alkwaΩi l-˙in kollu jidhru bisstnejn min-nies. Fuq na˙awa˙da g˙andna l i l JohnMadec (Douglas), negozjantambizzjuΩ u arroganti minnLos Angeles u mill-banda l-o˙ra, Ben (Irvine), gwida lijaf sewwa dan il-lokal a˙raxfejn l-elementi naturali maja˙fruha l i ˙add. Bil l i hujakkumpanja lil dawk li jmor-ru g˙all-kaçça, ikun ukoll il-gwida ta’ Madec. L-affarijiet, min˙abba nuqqas

ta’ attenzjoni matul il-lejl,imorru tassew Ωmerç meta, biΩball, Madec joqtol lil wie˙edvagabond anzjan, u maliz-zjozament jitfa’ r-responsab-

biltà ta’ dan ir-reat fuq Ben.Bl-azzarin f’idu jordnalu lijinΩa’ ˙wej©u u j˙allih mitluqfid-deΩert biex imut bil-g˙atx,jew bis-s˙ana tremenda tax-xemx tiΩre©, kif ukoll bil-kes˙a kbira ta’ billejl.

Fuq kollox, Madec, l ig˙andu vann lussuΩMercedes attrezzat b’kolloxinkluΩ fri©© u xorb, jie˙u gost˙afna jinki lil Ben. Hu, li jafxi jsarraf dan il-post, jistennal-˙in opportun biex forsij©ibha Ωew© ma’ dan l-avver-sarju gwapp u tormentatursadist.

Beyond the Reach jista’ ji©iintepretat b˙ala l-istorja bibb-lika ta’ David u Gulija, bl-iΩbandola inkluΩa wkoll. Dinil-produzzjoni, l i tag˙haMichael Douglas huwa wkollil-produttur, hija bbaΩata fuqil-ktieb Deathwatch ta’ RobbWhite mill-1972, g˙andha stilold-fashioned u tinΩel tajjebma’ dawk li j˙obbu avventuriqawwija.

Meryl Streep hi fenomenu taç-çinema ta’ dawn l-a˙˙ar kwaΩierbg˙in sena. Din l-attriçi, lireb˙et tliet Oscars u kienetinnominata g˙al 15-il darbao˙ra (numru rekord) ma taq-tax qalbha ta˙dem kull parti lijag˙tuha, diversa kemm hidiversa.

Ta˙t id-direzzjoni ta’Jonathan Demme – direttur ta’stoffa u anke rebbie˙ ta’ Oscar– din l-attriçi brava, f’Ricki AndThe Flash, tinterpreta l-parti ta’kantanta/kitarrista ta’ gruppΩg˙ir tal-muΩika rock. RickiRandazzo (Streep) sa minnçkunitha tant tinkaram wara l-

muΩika u l-gruppi li, wara sninmiΩΩew©a, t˙alli lill-familjabiex tmur iddoqq u tkantamal-grupp Flash.

Hi stess tammetti li f’˙ajjithag˙amlet ˙afna Ωbalji biexissegwi l-˙olma tag˙ha ta’suççess fil-muΩika li t˙obb.IΩda dan l-a©ir tag˙ha la ©abil-ha popolarità u lanqas xi prof-itt finanzjarju. Meta l-eksra©eltag˙ha, Pete (Kline) içemplilhau jg˙idilha li bintha, Julie(Mamie Gummer; it-tiflatag˙ha fir-realtà) tinsab f’sit-wazzjoni ddisprata, hi se jkoll-ha ç-çans li tpatti xi ftit tal-

˙sara li g˙amlet billi tirritornad-dar.

Ricki And The Flash, b˙al xifilms o˙ra ta’ Demme (fosthomRachel Getting Married), jiffokal-aktar fuq ir-relazzjoni prekar-ja u tempestuΩa bejn l-omm ubintha, b’˙afna argumenti s˙anu tg˙ajjir anke f’postijiet pub-bliçi b˙al f’xi ristorant.

Il-laqg˙a maΩ-Ωew©t itfalsubien tag˙ha hija aktar kord-jali u tifhem sewwa meta

wie˙ed minnhom, li g˙anduma˙bub, jg˙idilha: “I was borngay!” u hi dlonk twie©bu: “AndI was born wicked!” Tassewsottomess u kwiet fil-parti tal-missier hu Kevin Kline.

Ricki And The Flash fihmumenti anzjuΩi, o˙rajn pju-tost umoristiçi u anke dawk ta’w©ig˙ ta’ qalb. B˙ala kantantaStreep g˙andha le˙en adattat,iΩda l-imma©ni tag˙ha ta’ rock-er anzjana ma tantx iddoqq.

ÇINEMA KÓ 27|09|2015 29kullhadd.com

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn is-16.09.2015 u l-20.09.2015

The Maze Runner: Scorch Trials

No Escape

Vacation

Hitman: Agent 47

Pixels

KOMPETIZZJONIEMPIRE CINEMA

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Min hi l-attriçi li ta˙dem il-parti ta’ Ricki Randazzo?

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil:Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙a tal-©img˙a li g˙addiet:D. DEBONO, 100, Millenium Court, Flat 9, Triq il-Ó©ejje©, Bu©ibba

EROJKUEVEREST (3D)

Atturi Ewlenin: Jason Clarke, Josh Brolin, John Hawkes, RobinWrig˙t, Michael Kelly, Sam Worthington, Keira Knightley, EmilyWatson, Jake Gyllenhaal

Direttur: Baltasar Kormakur Óin: 121 min.Distributur: UniversalMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. PG

rji˙at qawwija li l-bniedemqatt iltaqa’ mag˙hom f’dan ir-re©jun.

Wara xhur ta’ preparamenti,sagrifiççji u diffikultajiet o˙ra,dawn iΩ-Ωew© gruppi j i l -taqg˙u ma’ ostakli tant kbar lis-salvazzjoni t idher l i hi jakwaΩi impossibbli. Attentatibiex isalvawhom jisfaxxawfix-xejn.

Everest jesibixxi din l-avventura straordinarja b’modeçitanti fejn, fil-bidu tieg˙uinsiru nafu aktar mill-qrib lill-protagonisti, imbag˙ad jaqlebf ’wie˙ed epiku meta g˙alΩew© i l j iel i t - tempestatag˙mel tag˙ha ming˙ajrwaqfien, b’kes˙a tremenda uxita ta ’ s i l© l i jag˙mi l i lkul˙add. Ikun f’din it-tieniparti li wie˙ed jista’ jammiral-effet t i speçjal i tassewimpressjonanti bit-3D di©itali.

I l - f inal se jkun wie˙edtra©iku. Ta’ min jinnota li l-kast hu mΩewwaq b’diversiat turi popolari . Xog˙ol l itibqa’ tixtarru anke wara lito˙ro© mit-teatru!

SPEDIZZJONI FATALI FUQ L-OGÓLAMUNTANJA TAD-DINJA

G˙al kwaΩi mitt sena, dawk l-avventurieri implakabbli lij˙obbu l-isfidi ˙orox dejjemkellhom g˙ira kbira lejn l-og˙la quççata tad-dinja: il-Muntanja Everest, post tassewperikoluΩ u li fuqu ˙allew˙ajjithom tra©ikament diversieroji.

L-attentati biex jitilg˙u fuqdan l-og˙la post tad-dinjaaktarx bdew fl-1922. GeorgeMallory u Sandy Irvine ˙allew˙ajjithom fl-aktar post g˙olital-muntanji tal-Himalaya, fl-1924, f i t- t ielet spedizzjonitag˙hom.

The Epic Of Everest kiendokumentar ju taç-çinemamutu fuq l-istess su©ett. Meta,fl-1953, Sir Edmond Hilary uTenzing Norgay, le©©endi ta’

dan il-passatemp, flimkienmal-grupp tag˙hom saru l-ewwel qalbenin l i raw i l -qucççata tal-Muntanja Everestmalajr ˙are© id-dokumentarjuConquest Of Everest; f i lmepiku ©did li reba˙ l-Oscar.

L-attentati baqg˙u jsiru ta’spiss; kultant b’mod diΩas-truΩ. Everest, film spettakolari©did li hu bit-3D, huwa ispi-rat mill-avvenimenti inkredib-bli dwar l-isforz li sar fl-1996biex jinla˙aq l-og˙la post tan-Nepal u anke tad-dinja. Hawng˙andna vja©© ta ’ Ωew©spedizzjonijiet differenti li,meta jkunu kwaΩi la˙qu l-g˙an tag˙hom, i˙abbtuwiççhom ma’ wa˙da mil l -aktar maltempati feroçi, bl-aktar valangi kbar ta’ sil© u

L-OMM KANTANTA LI TÓALLI L-FAMILJAAtturi Ewlenin: Meryl Streep, Kevin Kline, Mamie Gummer,Sebastian Stan, Audra McDonald, Rick Springfield

Direttur: Jonathan Demme Óin: 101 min.Distributur: Tri Star/SonyMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 12

REALISTIKURICKI AND THE FLASH

30 27|09|2015 AVVIÛIKÓkullhadd.com

AVVIÛI KLASSIFIKATI

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Kupun AvviΩi Klassifikati

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun,ÓMR 1717.

Offerta 1:

©imag˙tejn €5

Offerta 3:

2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at €15

Offerta 4:

13-il ©img˙a €30

Offerta 5:

26 ©img˙a €56

Offerta 6:

52 ©img˙a €93

Offerta 2:

5 ©img˙at €10

PR OPRJETÀ

ÓAL GÓAXAQAppartamenti/penthouses©odda u lest i , f ihom 135metru kwadru bi 3 kmamartas-sodda kbar, l-ewwel u t-tieni sular fi blokk ta’ 4 biss,f i n˙awi çentral i . F ihomentratura, kçina/dining/liv-ing open-plan li jag˙tu g˙alterazzin kbir fuq wara, 3kmamar tas-sodda double,kamra tal-banju, bil-bibienta’ ©ewwa u terazzin kbirfuq wara. Partijiet komunilesti bil-lift. Garaxx lock-up(opt ional) . Tr id tarahom.G˙al l -bejg˙ diret tamentming˙and is-s id. Prezz€110,000. Çempel 9945 3715.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩlakbira ta’ appartamenti f’kullΩona ta ’ Malta. J inbieg˙uming˙ajr depoΩitu u n˙all-sulek i l -kuntrat t . Offer taspeçjali. G˙al aktar dettaljiçempel 9992 4999. Ming˙ajra©enti jekk jog˙©bok.

SERVIZZI

Korsi j iet f ’Livell Ordinarjuf ’divers i su©©et t i b˙al l -Matematika, IngliΩ, Malt i ,FrançiΩ , FiΩ ika u o˙ra jn.Noffru wkoll korsi j iet ta l -ECDL. Prezz €35 kull mod-ule. Noffru wkoll korsi j ietbaΩiç i f i l -kompjuter , €50.Çempel 2166 2241 jew 77662241 jew Ωur is-sit elettronikuwww.tudorinstitute.com

Tewmi Group g˙al lezzjoniji-et tal-karozzi kemm manualu kif ukoll automatic. Cabservice u karozzi g˙all-kiri biprezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çem-pel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stilbal l room jew Lat in-Amerikan. Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all- beginners u kom-

petizzjonijiet minn ImperialQual i f ied Dance Teacher(ISTD) Ibg˙at SMS fuq 79253015 jew çempel 2138 6818sa 12.00pm.

Care and Cure Group Ltd:infermiera m˙arr©a, caringassis tants , nannies , niesim˙arr©in biex iΩommukumpanija, g˙ajnuna fid-djaru night sitters. Servizz ta’ 24sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kir i : wheelchairs , hois ts ,commodes, walking frames uhospi ta l beds. G˙al aktarinformazzjoni çempel fuqdawn in-numri : 21376946/9947 0178.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Set t komplut ta ’ car-seatcovers ta ’ lewn gr iΩ çar .Inxtraw 6 xhur i lu. Prezz€35. Çempel 7930 0261.

Cover tal-karozza g˙ax-xitau ta ’ ta˙t tad-drapp.Kundizzjoni tajba. Prezz €40.Çempel 7930 0261.

G˙andna varjetà kbira ta’arlo©©i b˙al Tissot, Citizen,Casio, Michael Kors, Fossil,Espr i t , Fest ina u Q&Q.Issibilna wkoll arlo©©i ta’mal-˙ajt, Ωveljarini u selez-zjoni ta’ Cuckoo Clocks mill-Black Forest. Noffru servizzirigward tiswija ta’ kull tip ta’arlo©© kif ukoll nibdlu bat-teri j i , çineg, naqtg˙u kullforma ta’ ˙©ie©a, eçç. G˙aldawk l-arlo©©i tajbin g˙all-i lma, noffru s-servizz ta ’water pressure test waqt lit i s tennew g˙al ih.Nispeçja l izzaw ukol l fuqtiswija ta’ grandfather clocksu kull tip ta’ clock. It-tiswijahija bil-garanzija.

G˙al aktar informazzjoniΩur is -s i t : www.express-watchrepairs.com jew irriko-rru 110, Tr iq i l -Kungress

Ewkaris t iku, i l -Mosta.Çempel 2141 7235.

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI

Xorok, madum l-antik, travita l -˙adid u xi g˙amara.Çempel 9945 3715

G˙al kull tip ta’ kisi bil-©ibs,ramel u siment, graffiato,Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik,xog˙ol fuq il-pond, madum,membrane, dawl u i lma.Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni ta’estensjonijiet tat-telefownsg˙al kull tip ta’ linji fissi.Çempel fuq 7993 0419.

Var je tà ta ’ ˙wat , ˙oroΩ,kanal i ta l - i lma, çangaturaqadima jew ©dida, kantunqadim, lavur ta ’ kul l t ip .Çempel l i l Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 99477167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙olta’ tibjid u tik˙il, kisi nor-mali, fuq il-fil, fuq xog˙olantik u bil-pont, kisi bil-©ibsu graffiato. Kiri ta’ cherrypicker ( tower ladder) .Çempel fuq 9945 4235 jew2180 5811.

WP Ltd ta’ Triq ix-Xitwa, ÓalQormi, j i speç ja l izzawf ’xog˙ol ta ’ waterproofmembrane, damp proofing urubberised paint. 25 senaesperjenza. Stimi b’xejn uprezz moderat. Çempel 21488972, 2143 8326, 9944 5527jew 9949 3840 jew Ωur is-sitwww.wpmalta.com

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuqfaççata, bjut, appo©©i, gal-larijiet, eçç. Membrane jewl iquid membrane. Melapprote©i l-proprjetà tieg˙ekmill-ilma tax-xita u çempelissa g˙al stima b’xejn bin-

numru 7905 8883 jew id˙olfuq is -s i t www.darren-doitall.com

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma? G˙andek problema ta’ moffa? Kenda Ltd issolvilek il-prob-lema. Nispeç ja l izzaw fuqxog˙ol ta’ waterproofing umembrane b’10 snin garanzi-ja. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙als t ima bla obbl igu çemplu7972 9967 jew Ωur is-sitwww.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA

MUSIC LINK Issibilna kull tipta’ strumenti muΩikali, fos-thom drums kemm akustiçi uelettriçi, cymbals, percussion,pjanijiet di©itali, baby grandpianos, sound mixers usound cards. Apparatta’ DJ sound systems, kitarriklassiçi u akustiçi, bass gui-tars, strumenti tar-ram, woodwinds, vjolini, spare partsu aççessorji o˙ra. G˙andnassib ukoll kotba tal-muΩikatat-tag˙lim. Mur Music Link,262, Tr iq Fleur-de-Lys,B’Kara. Çempel 2148 2796.

NIGRET NIGHT CLUB ANDRESTAURANT, LABOURAVE, IR-RABAT, MALTA.Naççet taw bookings g˙alcoffee mornings, lunches udinner dances u g˙al kullokkaΩjoni. Miftu˙in fil-week-ends u cabaret shows minnOdessa Green, Renato uFreddie Portelli. G˙al aktarinformazzjoni çemplu 21454858/2145 4908/7945 4908.Inservu wkoll take away.Tistg˙u ΩΩuru s-sit elettron-iku www.nigretnightclub.comjew www.nigretnc.com

AGR AUTO JAPANESE PARTSGÓALL-KAROZZI: Inbig˙ukull tip ta’ parts ta’ karozziÌappuniΩi u Koreani, fos-

thom Kia, Toyota, Isuzu,Daewoo, Mitsubishi, Honda,Subaru. Huma wkoll importa-turi ta’ Ωjut u air filters, shockabsorbers , brake pads,c lutches, eçç. Parts©enwini. G˙al aktar infor-mazzjoni çempel 2144 6839jew 9947 4504. Fax: 21470295. Emai l :alex@agrautoparts.com

TALBA LILL-ISPIRTU S-SANTU Int li ssolvi l-problemi koll-ha, dawwal it-toroq kollhat ieg˙i biex nikseb dak l ine˙tie©. Inti li tajtni d-dondivin biex na˙fer u ninsa d-deni kol lu l i j s i r kontratieg˙i, li f’kull mument ta’˙ajti tkun ma©enbi. F’din it-ta lba qasira nixt ieq nir -r ingrazzjak ta ’ dan kollu,waqt li nikkonferma mill-©did li qatt ma ninfired min-nek, anke quddiem l-illuΩjonijiet materjali. Nixtieqli nkun mieg˙ek fil-glorja ta’dejjem. Grazzi g˙all-˙nienatieg˙ek lejja u lejn dawk liji©u minni.

Din i t - ta lba g˙andhating˙ad tlett ijiem wara xulx-in. Wara tlett ijiem it-talbatkun maqlug˙a, anke jekkg˙all-bidu tidher diffiçli. It-talba g˙andha tkun ippubb-likata mill-ewwel wara li tin-qala’ l-grazzja, bla ma tis-semma x’kienet.

VAKANZA: ST Hotels , i l -GΩira, je˙tie©u sewwieqa ta’taxi u vanni j iet bi klassi-fikazzjoni B u D1 fuq baΩifull-time. Applikant irid ikol-lu t-tag ta’ Transport Malta.Ibag˙tu s-CV fl-indirizz elet-t r o n i k uhr@bayviewmalta.com

VAKANZA: ST Hotels , i l -GΩira, je˙tie©u room atten-dants fuq baΩi full-time upart-time. Ibag˙tu s-CV fl-indir izz elet t ronikuhr@bayviewmalta.com

Il-Kumitat Lokali PL tal-Óamrun, flimkien man-nursery tal-Óamrun, ser jorganizzaw buffet fil-Valentine Hall, il-Ìimg˙a16 ta’ Ottubru 2015, mit-8.00pm ’il quddiem. Din l-attività sertittella’ sabiex ikun jista’ ji©i meg˙jun il-pro©ett tat-tieni faΩitan-nursery tag˙na tal-Óamrun. In˙e©©u l-ÓamruniΩi biexjing˙aqdu mag˙na f’din l-attività bil-g˙an li nkunu partimill-˙olma tan-nursery g˙at-tfal tag˙na l-ÓamruniΩi.

Biljetti jinbieg˙u g˙all-prezz ta’ €17.00. It-tfal se jkollhommenù speçjali g˙all-prezz ta’ €7.00. Ser jkun hemm ukolldivertiment waqt is-serata. Biljetti jinkisbu ming˙and il-Kumitat Lokali PL tal-Óamrun u mill-bar, kif ukoll ming˙andil-Kumitat tal-Óamrun Nursery.

avviÛiÌENERaLiIl-Kumitat LEAP! Re©jun Xlokk jixtieq jistiednek g˙all-Festatal-Komunità

Illum Il-Óadd, 27 ta’ Settembru, mit-3.00 sad-9.00pm, fil-©nien taç-Çentru LEAP g˙ax-Xlokk (ACCESS), il-Birgu, il-Kumitat LEAP! sejorganizza festa tal-komunità b˙ala fund-raising g˙all-NGOs, adat-tata g˙al kull età.Waqt din il-festa se jkun hemm posti ta’ informazzjoni, sessjoniji-

et ta’ informazzjoni u interattivi, testijiet tas-snien u testijiet tal-piΩtal-©isem (body mass index) permezz tal-ultrasound, fost affarijieto˙ra. Fuq il-palk se jkun hemm varjetà ta’ drama u muΩika, u sejkun hemm ukoll l-absailing.

Il-Youth Cafè li jinsab mal-©nien, servizz ta’ A©enzija Ûg˙aΩag˙,se jkun miftu˙ g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙, fejn se jkun hemm ukoll informaz-zjoni dwar korsijiet fl-MCAST. Fost attivitajiet o˙ra mmirati g˙at-tfalser ikun hemm qari ta’ stejjer, krafts u face painting.L-g˙an ewlieni huwa li jin©abru flimkien l-entitajiet u l-NGOs li

ja˙dmu fil-qasam soçjali u nesponu s-servizzi u l-attivitajiettag˙hom, filwaqt li nesponu talent lokali.Id-d˙ul huwa b’xejn. Ikel u xorb g˙all-bejg˙ bi prezzijiet

ra©onevoli.

Laqg˙a g˙all-©enituri/guardians tal-istudenti tal-ewwel senatal-Junior College

Il-Prinçipal u l-Viçi Prinçipal tal-Junior College tal-Università se jil-taqg˙u mal-©enituri/guardians tal-istudenti tal-ewwel sena. Serting˙ata informazzjoni importanti dwar ir-regolamenti, servizzi ufaçilitajiet tal-Kulle©© bil-g˙an li ng˙inu l-istudenti fl-istadji kollhatal-˙ajja tal-Kulle©©.

Il-laqg˙a ser issir fis-Sala Sir Temi Zammit, l-Università ta’ Malta,l-Imsida fil-©ranet kif imsemmija hawn ta˙t:It-Tnejn, 28 ta’ Settembru 2015, fis-7.00 ta’ filg˙axija – Kunjomijiet

li jibdew minn A - F.It-Tlieta, 29 ta’ Settembru 2015 fis-7.00 ta’ filg˙axija – Kunjomijiet

li jibdew minn G - Z.

Jum il-festa ta’ San Mikiel Arkan©lu

Il-festa ta’ San Mikiel Arkan©lu ser ti©i ççelebrata fil-knisjakolle©©jata ta’ San Pawl Nawfragu tal-Belt Valletta kif jidher hawnta˙t:

It-Tlieta, 29 ta’ Settembru 2015, jum il-festa ta’ San MikielArkan©lu ti©i ççelebrata quddiesa fit-8.30am minn Dun VinçenzBorg. Din il-quddiesa tkun offruta g˙all-fratelli ˙ajjin u mejtin fis-6.30pm bl-g˙asar u konçelebrazzjoni mill-kapitolu ta’ San PawlNawfragu. Jipprietka Dun Anton Borg. Wara l-konçelebrazzjonititkanta l-antifona, u ssir iç-çelebrazzjoni Ewkaristika.

Il-fratelli u I-konsorelli tal-Arçikonfraternita ta’ San MikielArkan©lu, eretta fl-insinji kolleggjata u parrokkjali ta’ San PawlNawfragu tal-Belt Valletta, flimkien mad-devoti ta’ San Mikiel,huma m˙e©©a li jie˙du sehem f’dawn il-funzjonijiet.

Jum il-festa ta’ San Fran©isk

Nhar il-Óadd, 4 ta’ Ottubru 2015, ti©i ççelebrata il-festa ta’ SanFran©isk, patrun tal-Patrijiet Fran©iskani, fil-parroçça Madonna tas-Sacro Cuor f’Tas-Sliema.

Fid-9.30am ti©i ççelebrata l-quddiesa mill-Eççellenza Tieg˙u ir-Rev. Patri George Bugeja, Isqof ta’ Tripli, fil-knisja parrokkjaliMadonna tas-Sacro Cuor.

Fid-9.30am il-Banda Çittadina Sliema tibda marçi brijuΩi minnTriq Rudolfu, quddiem il-knisja tal-Anglikani, sa quddiem il-knisjaparrokkjali Madonna tas-Sacro Cuor u l-kaΩin tas-SoçjetàFilarmonika Sliema.

Fl-10.15am il-Banda Çittadina Sliema tilqa’ l-˙ru© tal-istatwa ta’San Fran©isk bl-Innu Popolari lil San Fran©isk kif ukoll tag˙ti tisli-ma lill-Isqof George Bugeja OFM bid-daqq tal-Innu Pontifiçju.

Wara tkompli l-manisfestazzjoni Fran©iskana bl-istatwa ta’ SanFran©isk akkumpanjata bid-daqq ta’ marçi brijuΩi mill-BandaÇittadina Sliema. L-Isqof Bugeja jag˙mel ukoll Ωjara ta’ kortesija fil-kaΩin tas-Soçjetà Filarmonika Sliema.

Fl-11.45am l-istatwa ta’ San Fran©isk tasal lura quddiem il-knisjau titqieg˙ed fuq iz-zuntier tal-knisja fejn issir it-tradizzjoni sabi˙atat-tberik tal-annimali ta’ diversi tfal tal-parroçça.

It-tberik tal-annimali fuq iz-zuntier ikun akkumpanjat bid-daqqta’ marçi mill-Banda Çittadina Sliema. Fis-1.00pm issir l-ikla tradiz-zjonali ta’ San Fran©isk fis-sala ewlenija tal-kaΩin tas-SoçjetàFilarmonika Sliema.

AVVIZITAL-PARTIT LABURISTA

avviÛi kÓ kullhadd.com 27|09|2015 31

32 27|09|2015 tislibakÓkullhadd.com

Mimdudin

1 F’dan ir-ra˙al il-Madonna dehret lilBernadette Soubirous (7)

5 Hawn min jistennieh jaqa’ f’˙alqu (6)8 L-alla falz tal-flus u tar-reg˙ba (7)14 Ta fastidju u dejjaq lil xi ˙add (5)15 Kompjuter Ωg˙ir li tista’ ©©orru mieg˙ek (6)17 Allura f’dan ir-ra˙al xi darba kien hemm

iΩ-Ωejt? (6)19 B’Tal-..... jaqbillek? (5)20 Titlifhiex f’nofs il-©errej! (4)21 Din l-art m’g˙andhiex tlajja’ (4)23 L-effett tal-ispluΩjoni (5)25 Din mhijiex il-mara ta’ Rizzo (5)28 Gemgem u gerger kemm fela˙ (4)29 u 30 Din tfisser s˙arijiet jew buΩullotti (6)31 Kulma jkollok ©id materjali (4)33 F’post b˙al dan tiltaqa’ ma’ nies mill-©nus

tad-dinja kollha (12)39 Dawrien mar-ritmu tad-daqq (4)41 In˙olqot minn kustilja ta’ Adam

u wa˙˙litulu (3)42 Óotba f’San Mark (25 ta’ April) tpo©©ik ta˙t

l-..., qawl (3)43 Mag˙mul ˙a©a wa˙da (4)45 Xi ˙add li ..... il-vapur tat-tmienja (5)46 Dari kienu jbeΩΩg˙u lill-poplu bil-..... (5)47 Bla kap u bla ...., la jaf mnejn jibda u

lanqas fejn jispiçça (4)50 Warajha xarba nbid tajjeb (4)53 u 54 Mfekkek, imΩegleg, xejn ma jΩomm

dritt (6)56 Ra©el bla ˙ila, lampa ming˙ajr ....., qawl (5)58 Ma’ din f’qieg˙ il-ba˙ar tintrabat id-dg˙ajsa

(6)60 Din tfisser drawwa, moda, im©iba taΩ-Ωmien

(6)62 Dan m’g˙adux Ωg˙ir fl-età (5)64 Baqa’ ma ΩΩewwi©x (5)67 Dawn huma pjanti mxewka, b’weraq

o˙xon u jag˙mlu l-fjuri wkoll (6)69 Il-kuxxin li tpo©©i ta˙t rasek, mimlija tajjar

jew fowm (6)70 Sa˙an wa˙da sew, irrabja, xeg˙el (5)72 u 73 Rejiet (6)75 Issarraf il-flus fih u tpo©©i bilqieg˙da fuqu (4)77 Dan l-isem ta’ mara ssibu g˙and Ìemma (4)79 Din biçça g˙odda barraxa (5)

80 A˙jar tie˙u mara ..... milli bint qamla, qawl(5)

82 Mimli benna (4)84 u 85 Ma˙dum bl-ikbar seng˙a, mirqum, lest

minn kollox (6)87 Santa .... tal-impossibbli (4)88 Tnejn li jaqblu perfettament (4,1,7)93 X’aktarx issibhom f’gallinar, ma jtirux

fil-g˙oli (4)94 u 95 Ta˙t ir-ri˙ ta’ ......, mhuwiex f’poΩiz-

zjonili jaqbad ˙ut (6)96 .... ta’ Settembru tifta˙ il-bibien u r-rixtellu

(4)98 Tag˙milha g˙and il-konfessur (5)100 Mattia l-pittur kien jg˙ix Malta, jg˙idulu l-

KalabriΩ (5)101 Allura dan il-©obon i©ieg˙lek tobrox

il-©ilda? (4)105 Din mhijiex bilfors il-mara tal-kok (4)108 Wa˙da mill-intietef (5)109 Wie˙ed mis-sriedek (6)110 Mhijiex ma˙mu©a (6)111 Il-Knisja qalet li dan m’g˙adux jeΩisti (5)112 Biçça xog˙ol ta’ ˙ila u qlubija kbira (7)113 Aktar minn ©amra wa˙da (6)114 Ri©ment, nofs plutun, x’aktarx suldati (7)

Weqfin

2 ..... il-˙mar fejn irid sidu, qawl (5)3 u 4 Dan issibu fit-tifsira ta’ 96 mimduda (9)6 u 7 Ismu mieg˙u jag˙millek l-aptit qabel

l-ikel (10)9 u 10 Hawn min i˙obbhom aktar milli j˙obb

il-bnedmin (8)11 Bewsa tan-..... ˙elwa manna (5)12 M˙assar, immermer, immuffat, mikul minn

©ewwa (7)13 Dan mhuwiex Malti, mhuwiex minn ta’

©ewwa (7)16 Din il-marda ©©ib il-paraliΩi fil-©isem (5)18 Nadif ..... kwaΩi jleqq (5)22 Aktar minn qatta wa˙da (5)24 u 26 Xi tnejn li qishom l-istess (6)27 Bil-©u˙, u g˙andu bΩonn is-sustanzi (5)32 u 33 Milqut mill-iskomunika (9)34 Dan ifisser ˙e©©a u ˙erqa u ˙rara (4)35 Xejn mhija ˙a©a sabi˙a, u tie˙u g˙alik

˙afna biha (6)

36 Il-kapitali ta’ dan il-pajjiΩ hija Bejrut (6)37 Boçni, gerbubi, smin (4)38 u 40 Elfejn sena ilu kellna dak ta’ San Pawl

(9)44 Ta radd, irringrazzja (4)48 G˙amel xi ˙a©a li ma ˙adux gost biha (4)49 Hekk hu l-Arçisqof Charles J. Scicluna (8)51 Maqlug˙in, mg˙aw©in, imxattrin,

tista’ tarmihom (8)52 Ftira tal-g˙asel (6)55 Fiha jinΩammu Ω-Ωwiemel (6)57 Kulur (4)59 Dan jitla’ f’wiçç l-ilma (4)61 A˙˙, we©©ajtni, kemm int selva©©! (4)63 Kull .... ˙udu b’©id, qawl (4)65 VaΩ Ωg˙ir (6)66 Ra©el tal-...., ma jafx fejn toqg˙od

l-ir©ulija (4)68 Karozza ÌappuniΩa (6)69 Mo˙˙u jil˙aqlu (6)70 Donnhom is-seba’ .... tal-g˙aks u

l-abbundanza (4)71 Xog˙lu jag˙mel ©ebla fuq o˙ra (6)74 Kaçça u ...., it-tnejn ipprojbiti f’çertu Ωmien

(4)76 Xejn mhu fa˙˙ari (4)78 Ftit inqas minn dardir, u ag˙ar minnu (5)79 u 81 Xitla twarrad bajda, fis-sajf u tag˙mel

ΩinΩel vjola skur; hawn g˙ajn imsemmijag˙aliha (6)

82 Vaganza biex tistrie˙ (5)83 Dan l-injam sabi˙ ji©i minn wa˙da

mill-ikbar si©riet fl-Ewropa (7)86 Oqg˙odlu attent g˙ax banavolja u

malizzjuΩ (7)89 Films tal-...., kollha tal-wa˙x (5)90 G˙amel Ωjara lil xi ˙add (3)91 u 92 Dawn il-©elati tixtrihom f’gallettina

rqiqa forma ta’ lembut (8)97 Jimmarkalek l-uΩu tal-elettriku u l-ilma

(5)99 u 100 Mar ma’ xi ˙add, iΩommlu kumpanija

(10)102 ..... peprina, ..... nar, ..... daqs

il-qroll (5)103 u 104 I˙ajjar in-nies jag˙tu l-vot lil xi

kandidat partikulari (8)106 u 107 Din il-lastku tonda ma t˙allix

il-kalzetti jinΩlu (8)

MIMDUDIN:

1 Blanzun, 5 Msadda, 8Sta©uni, 14 Astra, 15Almenu, 17 Ìensna, 19Faqar, 20 Ponn, 21 Adam, 23Mer˙i, 25 Ibla˙, 28 Fart, 29 u30 Pançer, 31 Real, 33QalbuperΩuta, 39 Lejl, 41 u42 Blalen, 43 Kilo, 45 Metru,46 Grill, 47 Amar, 50 Rasu,53 u 54 Panina, 56 Tuttu, 58GaΩiba, 60 Anzjan, 62 Rjali,64 Sa˙an, 67 Sefsef, 69 Ûma-gar, 70 Rdoss, 72 Ors, 73 Iff,75 Rota, 77 u 79 Friskatur,80 u 82 Laburisti, 84 Leo, 85Iss, 87 Ajru, 88 Kelblijinba˙,93 Rixa, 94 u 94 Xjaten, 96 u98 Kristjani, 100 u 101Pjazzetta, 105 Nhar, 108Tridu, 109 Sawwat, 110 u111 Impressjoni, 112Msabbat, 113 Qasqas, 114Namrati.

WEQFIN:

2 Lotta, 3 Ndaf, 4 UΩat, 6 u 7Stupida©ni, 9 Trab, 10 Ìifa,11 Naqra, 12 Ja˙asra, 13Grottlu, 16 Mtela, 18 Skart,22 Rambo, 24 u 26 ÓabbeΩ,27 Ìenna, 32 Arkett, 33Qam, 34 Lott, 35 UΩurpa, 36Ragusa, 37 Udit, 38 u 40Allegrija, 44 Lupu, 48 M˙ar,49 Ingrossa, 51 Çintorin, 52Stress, 55 Ribass, 57 Tuta, 59Iris, 61 Zija, 63 Jedd, 65Óaffer, 66 Noti, 68 Firrol, 69Ûbalji, 70 Rfis, 71 Ostili, 74Stil, 76 Ûbib, 78 Slajs, 79Kok, 81 Ri˙, 82 Isfel, 83Pakkett, 86 Kanarin, 89Ejwen, 90 u 91 Bennej, 92Azzar, 97 Imiss, 99 u 100IntrapriΩa, 102 T˙ott, 103 u104 Subbasta, 106 Issa, 107Qsar.

Din it-tisliba mhixg˙all-kompetizzjoni,iΩda peress li g˙adg˙andna domandag˙aliha, il-gazzettaKullÓadd iddeçidietli tkompli to˙ro© dinit-tisliba fl-a˙˙arÓadd tax-xahar.

RIÛULTATI TAX-XAHARLI GÓADDA

020

Id-daqqa ta’ diska moder-na tinstema’ mill-mowbajlkienet tindika li kienusaru s-sitta u nofs ta’

filg˙odu. Iktar rieqda milli mqajma,Sharon tawlet idha minn ta˙t il-friexu b’g˙ajnejha g˙adhom mag˙luqinfittxet il-mowbajl li kien fuq il-kom-modina sabiex titfi l-alarm. Kien saril-˙in biex tqum tlesti g˙ax-xog˙oliΩda ma kellhiex aptit tqum,g˙alhekk daret in-na˙a l-o˙ra ug˙afset l-im˙adda iktar mag˙ha biextgawdi l-ftit minuti o˙ra ©os-s˙anatal-friex.

“Mhux a˙jar tqum!” qalilha Robert.“Daqt…” instemg˙et hi b’le˙inha

baxx.“Óa jsirlek il-˙in, imbag˙ad

oqg˙od kollok ©enn!”“U iva issa nqum,” re©g˙et daret

titnikker.“Basta tag˙mel l-alarm, u mhux

biΩΩejjed idoqq darba u tqum, immatibqa’ tistenna li jer©a’ jdoqq,” kom-pla jitmas˙an hu.

“Imqajma kont jien.”“Tidher inti…”“Ar’hemm,” qamet b’rabja minn

fuq is-sodda, “di©à qaΩΩiΩtnidalg˙odu.”

“Hekk sew allura!”“Taf x’inhu sew li taqla’ l-argu-

menti minn filg˙odu!” qaltlu hekkkif g˙addiet minn quddiemu ubaqg˙et sejra fil-kamra tal-banju.

Robert baqa’ jgemgem wa˙du u n-ng˙as kien tarlu. G˙olla l-im˙addamat-tustiera ˙a joqg˙od iktarkomdu u xeg˙el it-televixin.

Filg˙odu ma tantx kien ikun hemmx’tara ˙lief a˙barijiet. Mhux li kienjiddejjaq jarahom g˙ax kienu jΩom-muh a©©ornat ma’ dak li kien qedji©ri.

“…sadanittant il-març ta’ protestali nΩamm ilbiera˙ spiçça g˙al xi ˙inf’konflitt mal-forza tal-ordni, bil-pulizi ja tarresta xi w˙ud mid-dimostranti,” kienet qed tirrapportareporter, waqt li kienu g˙addejjinfilmati rrekordjati ta’ dawk ix-xeni.

Bl-ilma frisk ma’ wiççha Sharonbdiet t˙ossha a˙jar. Hi niΩlet malajrisfel, kemm ©abet yogurt mill-fri©©u re©g˙et lura bih fil-kamra tas-sodda. Il-˙wejje© kienu ilhom lestiminn lejlet, imdendlin mas-si©©u.Kienet drat tippreparahom minnfilg˙axija. Bejn kuççarina u o˙rala˙qet ˙ar©et il-mejkapp u xi affari-jiet o˙ra li riedet tie˙u mag˙ha x-xog˙ol. Robert qag˙ad josservahab’çertu reqqa. Kienet mara sabi˙a,g˙adha fl-a˙jar tag˙ha u issa kiendara dik ir-rutina ta’ kuljum. Hi makinitx xi mara sempliçi, minn dejjemkien jaf kemm kienet vanituΩa, uqatt ma jaf li xirfet mill-g˙atba ’lbarra ming˙ajr mejkapp. Dilketwiççha bil-moisturiser u applikat il-foundation. Óar©et kaxxa kollhakuluri minn ©o basket Ωg˙ir appostau bdiet tqabbel u t˙allat il-kuluriqisha l-aqwa pittur g˙addej fuqwie˙ed mill-isba˙ xog˙lijiet tieg˙u.G˙ajnejha kienu ˙adudehra totalment differenti,l-iktar wara li g˙amlet il-lapes u l-maskara.

KoMpETIZZjoNI KTIEB

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb:

KUNTATT FATALI ©entilment ipprovdut minn BDL. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 4 ta’ Ottubru.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità

mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙a tal-ktieb IT-TIFEL LI ÓADD MA ÓABB hija:

E. J. ATTARD, 85, Triq l-G˙elejjel, il-Gudja, GDJ 1852.

Min imut f’dan ir-rumanz?

Mistoqsija:

F’dan ir -rumanz ta ’ KennethCaruana naraw l i l Robert uSharon; koppja li waslu fi stadjuinçert fir-relazzjoni tag˙hom.

Il-©lied ta’ bejniethom ma jaqta’xejn, u Robert jibda jissusspetta liSharon qed tibdlu ma’ ra©el ie˙or,tant li jasal biex iqabbad investi-gatur privat isegwiha.

Robert huwa wkoll kittieb, u qedjinse© novella fil-qalba tad-dwej-jaq u l - inçertezzi l i g˙addejminnhom f’˙ajtu.

G˙alhekk, f’dan ir-rumanz insibuΩew© stejjer paralleli; dik ‘reali’ liqed jg˙ix Robert, u dik tan-novel-

la li qed jikteb.Meta s-suspetti ta’ Robert dwar

martu finalment ji©u kkonfermati,dan ma jkunx jaf fejn se jaqbadjag˙ti rasu.

Jg˙addu biss ftit jiem minn din l-a˙bar kerha, qabel ma Robertjirçievi a˙bar kerha o˙ra. Sharonkienet mietet ˙abtha u sabtha.

Dak li g˙all-ewwel jidher b˙alainçident sfortunat, malajr jinbidelf’suspett ta’ omiçidju li jiskattainvestigazzjoni.

Min kien jobg˙od daqshekk lilSharon li kien wasal biex joqtol-ha?

Dan ir-rumanz huwa ta˙lita ta’storja ta’ m˙abba, jew a˙jar, dak libaqa’ minnha, u storja polizjeskata’ investigazzjoni f’omiçidju.

L-iktar sensazzjonijiet palpabblif’din l-istorja huma t-tensjoni u l-qtig˙ ta’ qalb hekk kif il-qarrejj ibda jempatizza ma’ dak l ig˙addej minnu Robert.

Wara l-mewt ta’ Sharon, iΩda,bla ma jrid il-qarrej jiddistakkaru˙u xi ftit minn dan il-karattruewlieni hekk kif jibda j˙oss li danhuwa possibbilment il-qattiel ta’Sharon.

Finalment, il-qarrej ji©i wiçç imb

wiçç ma’ diversi forom ta’ rimors,kif ukoll man-nuqqas tag˙hom.

L- ikbar r imors huwa dak ta ’Robert, li ma la˙aqx g˙amel dak lixtaq jag˙mel, u issa ma j is taxire©©a’ l-arlo©© lura. L-unika kon-solazzjoni g˙alih hija n-novella, lata l - inqas g˙andu s-setg˙a l ijikkonkludiha kif irid.

Peress li r-rumanz huwa mimlibil-konverΩazzjonijiet, Caruana jik-teb b’lingwa©© sempliçi u kollok-jali li jintuΩa kuljum, u li jag˙tisensazzjoni ta’ awtentiçità lil din l-is tor ja mexxej ja l i t˙al l ik bi l -kurΩità sal-a˙˙ar.

KoMpETIZZjoNI KTIEB KÓ 27|09|2015kullhadd.com 33

KUNTATT FATALI

SILTA MILL-KTIEB

RUMANZ

Bi 3numri

005029070075156194284355385390425505660682788937

B’4numri

0016003200510517129617062065258628523200

3266335534534230423648725283532955235531573763976661721873677427743275417751800180548366872587998975942198009809

B’5numri

09658

11317126951636424855300963163434028347883866343559524715364858383

6152361902701857227877757883869054195307

B’6numri

088263

202756281836479550

Bi 8numri

17518550248185874152929363586078

TISLIBA BIN-NUMRI

KOMPETIZZJONI WELLA,KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun.

Irba˙ xampù u conditioner Wella

Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha:

Isem :

Indirizz :

Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

kompeTIzzjonI CenTRo CAsALInGA

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Po©©i n-numri f’posthom

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

1

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra:

ANABELLE CALAFATO, 155, Triq il-Kbira, Óal Lija.

IR-RIÛULTATTAL-LoGÓBA

TAL-ÓADD LI GÓADDA

34 27|09|2015 LoGÓoBkÓkullhadd.com

Ir-rebbie˙a tal-hair dryer hija: CHRISTY BONELLO, 19, Triq il-Óabs l-Antik, l-Isla.

lOGÓOB kÓ 27|09|2015 35kullhadd.com

Mimdudin:

1. Ja˙dem mat-turisti (5)

4. Kompli l-qawl: A˙jar .... min int milli bint min int (4)

7. Lema˙ (2)9,16. Tissi©illa biha (6)10. Total (6)12. Mog˙ti n-nar (6)16. Ara 9 18,17W. Xarba alko˙olika (5)19. Gardner (3)20. I˙obb jinki (5)21. Robert Attard

Esposito (1,1,1)23. Issa Ωmienu fl-

g˙elieqi (4)24. Dan tax-xemx

jitte˙dulu ˙afna (5)

Weqfin:

1. Minn Ateni dawn (6)

2,3. Fiehem aktar (6)3. Ara 25,12W. Ri˙a (5)6,11. Tag˙ti lil min jiekol

(5)8. Dawn jg˙ixu l-aktar

fl-Istati Uniti (9)11. Ara 612. Ara 513,22. Il-˙bieb tieg˙i (6)14. Majjal (6)15. Satal (6)17. Ara 1821. Jonfo˙ dan (3) 22. Ara 13

TIslIBA

Isem:

Indirizz:

Nru tat-Telefown:

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25

QED TAGÓRAfHOM?

fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f ’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom?

Ójiel: Ûew© super mudelli li llum il-©urnata waqfu mill-karriera tal-immudellar. Wa˙da ta’ nazzjonalità Amerikana u o˙ra ta’ nazzjonalità

IngliΩa.

Personalità 1:

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Adam Levine

RAPHAEL STAFRACE, 21, Triq Giuseppe Stivala, in-Naxxar, NXR 1943.

IRBAÓ €25 fI flusL-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

90

Blake Shelton

Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fix-xahar ta’ wara li tkun intreb˙et il-kompetizzjoni.

Personalità 2:

Mimdudin:

1. Ba˙ri, 4. Penz,9. Ira, 10. Fardal, 12. Maskla, 16. Ara,18,19. Tilqa, 20. Bajja, 21. USH, 23. UΩat, 24. Tlajt

Weqfin:

1. Brimba, 2,7. Óraqt, 3,21W. Iqfulu, 5. End, 6,11. Zalza, 8. Tankijiet, 12. Ma, 13,22. Sta˙ba, 14. Alaska,15. Kantat, 17. Ras

sPoRTskÓkullhadd.com36 27|09|2015

IL-P

RE

MIE

R L

EA

GU

E

MA

LT

I

kLAssIfIkA

L R D T F K +/- Pti

Hibernians 5 4 1 0 9 3 +6 13

Balzan 5 3 2 0 9 2 +7 11

Mosta 5 3 1 1 8 4 +4 10

Floriana 6 3 1 2 10 7 +3 10

Tarxien Rainbows 6 2 3 1 10 4 +6 9

Valletta 5 3 0 2 6 3 +3 9

Birkirkara 5 2 2 1 12 6 +6 8

Sliema Wanderers 5 2 1 2 3 4 -1 7

Pembroke Athleta 5 2 0 3 8 14 -6 6

Qormi 5 1 1 3 4 6 -2 4

Naxxar Lions 5 0 0 5 1 16 -15 0

St. Andrews 5 0 0 5 5 16 -11 0

TARxIEn R. 1

fLoRIAnA 1

Ritr

att:

STEP

HEN

GATT

LoGÓob GÓAL-LUM

Stadium Nazzjonali Ta’ Qali

Valletta vs Naxxar L. 17.00Qormi vs Birkirkara 19.00

PEMbRokE A.

hIbERnIAns

Alves Alex Da Paixao ta’ Tarxien issikkat minn Jurgen Pisani ta’ Floriana

PREMIER LEAGUE MALTI

Bruno Giglio De Oliveira ta’ Tarxien u Mario Fontanella ta’ Floriana

Il-gowler ta’ Tarxien, Andrea Cassar jaqbad il-ballun qabel Juninho Cabral ta’ Floriana

PENALTY JSALVA LIL FLORIANA MINN TELFA

Fl-ewwel log˙ba li kien hemm ilbiera˙ fil-Hibs Stadium, it-timijiet ta’ Tarxien Rainbows u dak ta’Floriana spiççaw fi draw ©ust ta’ 1-1.

Fit-tielet minuta Tarxien mill-ewwel marru fuq l-offensiva hekk kif Luke Montebello g˙adda l-bal-lun lejn Carlos Menendez Hevia li iΩda xutt tieg˙u mar ferm g˙oli mil-lasti ta’ Floriana. Madankollu,huma ma damux ma marru fil-vanta©© hekk kif kif fit-12-il minuta freekick dirett ta’ Joao PedroOliveira Santos g˙eleb lill-gowler ta’ Floriana Matthew Calleja Cremona biex g˙amel l-iskor 1-0 g˙alTarxien. Fit-33 minuta waslet l-ewwel azzjoni ta’ Floriana hekk kif il-ballun ©ie f’saqajn il-plejerNicolas Chiesa iΩda x-xutt tieg˙u ©ie salvat tajjeb mill-gowler ta’ Tarxien, Andrea Cassar.

Bdiet it-tieni taqsima u l-ewwel azzjoni waslet proprju minn Tarxien fil-61 minuta meta x-xutt ta’Tristan Caruana, Calleja Cremona kien tajjeb u salva ming˙ajr ebda diffikultà. Fis-77 minuta azzjonio˙ra g˙al Tarxien meta re©a’ kien Caruana li qassam ballun tajjeb lejn Danilo Meira Santos li, mill-kaxxa Ω-Ωg˙ira, ix-xutt tieg˙u ©ie salvat parzjalment mill-gowler Calleja Cremona. Fit-83 minutawasal il-gowl tad-draw minn Floriana wara li kien hemm handsball ta’ Bruno Giglio de Oliveira fejnir-referee mill-ewwel ordna penalty li, mill-11-il metru, inkariga ru˙u minnu Mario Fontanella lig˙eleb lill-gowler ta’ Tarxien biex ©ab l-iskor ta’ 1-1 biex b’hekk it-tim FurjaniΩ irnexxielu jakkwistadraw importanti fl-a˙˙ar mumenti tal-log˙ba.

Il-plejer tal-log˙ba ©ie vvutat il-plejer ta’ Tarxien Bruno Giglio de Oliveira.

Referee: Ryan Stewart (Wales)

Victor Tedesco Stadium

St Andrews vs Sliema W. 17.00Mosta vs Balzan 19.00

Claiton Failla ta’ Hibs jipprova jisraq il-ballun lilLeighton Grech ta’ Pembroke

Zoran Levnaic ta’ Pembroke segwit minn JorgePereira Da Silva ta’ Hibs

TARD

Il-klassifika hija a©©ornata sal-log˙ob tal-biera˙tal-17.00

SPORTS KÓ 27|09|2015 37kullhadd.com

TOTTEnhAM V MAn. cITy

Fis-sorpriΩa tal-©img˙a, it-t im ta’Tottenham irnexxielu jdawwar telfaf’reb˙a f’daru hekk g˙elbu li lManchester City bl-iskor kbir ta’ 4-1.L-ewwel gowl tal-log˙ba wasal wara25 minuta log˙ob mill-akkwist il-©didtag˙hom Kevin de Bruyne waraazzjoni tajba. Wara dan l-assedju fl-ewwel taqsima minn City, eΩatt qabelspiççat, kontra x-xejra tal-log˙obwasal gowl ta’ Tottenham permezz ta’xutt b’sa˙˙tu minn Eric Dier.

Fit-tieni taqsima, l-istorja kienet total-ment differenti. Dan g˙ax Tottenhamirnexxielhom imorru fil-vanta©© minndaqqa ta’ ras ta’ Toby Alderweireld fil-50 minuta. L-Ispurs komplew jag˙fsuu skurjaw ie˙or fil-61 minuta hekk kifminn freekick b’sa˙˙tu ta’ ChristianEriksen, ir-rebound spiçça g˙andHarry Kane li tefa’ f’xibka vojta. It-timminn Londra g˙alaq il-log˙ba permezzta’ Erik Lamela wara li dar tajjeb mal-gowler u tefa’ f’xibka vojta.

LIVERPOOL V ASTOn VILLA

F’log˙ba spettakolari f’Anfield, it-timta’ Liverpool irnexxielu jeg˙leb lilAston Villa bl-iskor ta’ 3-2. Kien pro-prju James Milner li fit-2 minuta feta˙l-iskor g˙al-Liverpool b’xutt b’sa˙˙tu

minn barra l-kaxxa g˙ar-rokna tax-xibka wara Brad Guzan.

Minkejja diversi çansijiet g˙at-tienigowl, Liverpool g˙amlu dan fit-tienitaqsima permezz ta’ Daniel Sturridgeb’xutt mal-ewwel wara pass brillantiming˙and l-istess Milner. IΩda fis-66minuta, Villa re©g˙u da˙lu fil-log˙bahekk kif Rudy Gestede tefa’ ©ewwawara cross ta’ Alan Hutton. IΩdaLiverpool re©g˙u Ωied gowl ie˙or,g˙al darb’o˙ra minn Sturridge, b’xuttbil-lemin li spiçça fix-xibka. Fil-71minuta, re©a’ kien Gestede li ©abwie˙ed lura g˙al Villa wara azzjonitajba iΩda ma kienx biΩΩejjed biexVilla jo˙or©u b’xi ˙a©a minn din il-log˙ba.

MAn. UTD V SUnDERLAnD

BiΩ-Ωelqa ta’ Man. City, Man. Unitedirnexxielhom jie˙du vanta©© minnha

hekk kif reb˙u b’mod komdu f’OldTrafford bl-iskor ta’ 3-0. Minkejja li fl-ewwel taqsima l-United ftit li xejnkienu perikoluΩi, huma xorta wa˙darnexxielhom imorru fil-vanta©© eΩattqabel spiççat l-ewwel taqsima wara liDaley Blind qassam ballun sabi˙ lilJuan Mata, dan qassam lil MemphisDepay li f’lasta vojta tefa’ ©ewwa.

Fit-tieni taqsima, it-tim ta’ van Gaal˙are© aktar determinat u fil-fatt Ωiedgowl eΩatt kif bdiet it-tieni taqsimawara xog˙ol taj jeb mal-linja miΩ-Ωag˙Ωug˙ Anthony Martial li mill-crosstieg˙u, Wayne Rooney tefa’ l-ballunfix-xibka. Huma ssi©illaw ir-reb˙aeΩattament lejn l-a˙˙ar tal-partita hekkkif xog˙ol tajjeb mal-linja ta’ AshleyYoung, il-cross tieg˙u spiçça g˙andMata, li mill-qrib ma Ωbaljax. B’hekkb’din ir-reb˙a, il-United telg˙u fil-quççata tal-klassifika g˙all-ewweldarba wara ˙afna Ωmien.

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLASSIFIKA

TIM L R D T F K P

Man Utd 7 5 1 1 12 5 16

Man City 7 5 0 2 13 6 15West Ham 7 4 1 2 15 9 13Arsenal 7 4 1 2 10 7 13Tottenham 7 3 3 1 9 5 12Leicester 7 3 3 1 15 14 12Liverpool 7 3 2 2 7 9 11

Everton 6 2 3 1 8 5 9Southampton 7 2 3 2 10 9 9Crystal Palace 6 3 0 3 8 7 9Swansea 7 2 3 2 8 8 9Watford 6 2 3 1 5 5 9

Norwich 7 2 3 2 11 12 9West Brom 6 2 2 2 4 6 8Chelsea 7 2 2 3 11 14 8Bournemouth 7 2 1 4 9 11 7Stoke 7 1 3 3 7 10 6Aston Villa 7 1 1 5 8 12 4

Newcastle 7 0 3 4 5 11 3Sunderland 7 0 2 5 6 16 2

Watford v Crystal Palace 17.00

RIÛULTATI TAL-BIERAÓ

Tottenham H v Man. City

Leicester City v Arsenal

Liverpool v Aston Villa

Man. United v Sunderland

Southampton v Swansea City

Stoke City v Bournemouth

West Ham v Norwich City

Newcastle United v Chelsea

4 - 1

2 - 5

3 - 2

3 - 0

3 - 1

2 - 1

2 - 2

2 - 2

Wayne Rooney jiskurja l-ewwel gowl fil-Premier League g˙al dan l-ista©un

LOGÓOB GÓAL GÓADA

West Brom v Everton 21.00

On The Move Skolasport huwal-isem il-©did tal-programm tantpopolari Skolasport. L-isem Onthe Move Skolasport huwa rif-lessjoni tal-kampanja Move liissa se tibqa’ g˙addejja tul is-sena kollha, f’kull attività li sejkun qieg˙ed jorganizzaSportMalta. Fil-fatt, fis-17 ta’Ottubru 2015 ser jibda sta©unie˙or tal-programm tant popo-lari tax-xitwa On The MoveSkolasport 2015-2016.

F’konferenza tal-a˙barijiet, lisaret illum, l-a©ent kap eΩekut-tiv ta’ SportMalta Mark Cutajarqal li l-bidla kemm fl-isem il-©did tal-entità kif ukoll f’dan il-programm vast u innovativkienet possibbli biss bil-kollab-orazzjoni tal-g˙aqdiet sportivi ubid-determinazzjoni u l-lealtàtal-˙addiema ta’ SportMalta.Huwa qal li issa SportMaltawessa’ s-servizz tieg˙u f’aktarlokalitajiet f’Malta u anke çentruf’G˙awdex biex il-programmjag˙ti opportunità lil kul˙addisib çentru qrib id-dar tieg˙u.Filfatt minn din l-edizzjoniSportMalta ukoll qed joffri pro-grammi speçifiçi mmirati g˙all-anzjani (60+) fejn sa˙ansitranumru ta’ postijiet se jing˙atawbla ˙las lil min japplika l-ewwelu jippreΩenta l-karta anzjan.Din hija miΩura o˙ra li turikemm On The Move Skolasport2015-2016 huwa veramentmiftu˙ g˙al nies ta’ kull età.Barra minn hekk, kompla MarkCutajar, il-prezzijiet ta’ dawn il-programmi baqg˙u baxxi biexjintla˙qu minn kul˙add. Ûiedjg˙id li s-suççess huwa dovutukoll lejn il-˙idma kontinwa ta’kollaborazzjoni ma’ entitajietinternazzjonali bhal l-EOSE, l-ENAS , l-ISCA kif ukoll mal-ist-ess Kummissjoni Ewropea.

Is-Sur Robert Portelli elenka

fid-dettall dak li se jkun qedjoffri On The Move Skolasport2015-2016. Huwa sostna li dinis-sena 5,000 ru˙ mistennijajie˙du sehem, f’55 dixxiplinisportivi mmexxija minn mad-war 200 kowç professjonali. Sejibqg˙u jinΩammu d-dixxiplinipopolari mal-parteçipanti b˙all-Ωfin, ©innastika, basketball, ug˙awm flimkien mas-sessjoniji-et ‘FUNdamentals’ u ‘Mini-Games’ immirati g˙at-tfal bejnl-4 u l-10 snin li g˙andhom l-g˙an li jintroduçi divesi ˙ilietsportivi baΩiçi fost it-tfal.Robert Portelli spjega kif g˙alsena o˙ra qed ikunu introdottidixxiplini ©odda fosthom l-Futsal u l-Ìinnastika Ritmika lidi©à kellhom suççess kbir fil-programm Summer On TheMove.

Matul is-sena se jkunuqeg˙din jitwaqqfu tlettakkademji ©odda tal-Volleyball,tal-Basketball u tal-Ìinnastika

bil-kollaborazzjoni tal-assoçjaz-zjonijiet rispettivi bil-g˙an liaktar tfal ta’ talent ikomplujimxu ‘l quddiem fl-isport.Dawn l-Akkademji jing˙aqdumal-Akkademji tat-Triathlon utaΩ-Ûwiemel li kellhom riΩultatipositivi fis-snin li g˙addew.

On The Move Skolasport2015-2016 mhux sempliçimentpost fejn il-©enituri j˙allu t-tfalu jkomplu bil-qadi tag˙hom,iΩda huwa post fejn it-tfaljitg˙allmu u jikbru flimkien.Dan il-programm huwa l-ewwel tar©a biex i˙e©©e© lit-tfal ikunu attivi biex ikollnasocjetà b’sa˙˙itha fiΩikament umentalment.

Indirizza l-konferenza tal-a˙barijiet s-SegretarjuParlamentari g˙ar-Riçerka, l-Innovazzjoni, Ω-Ûg˙aΩag˙ u l-Isport Chris Agius li qal li danhuwa tassew Ωmien eçitantig˙al SportMalta li g˙addejmhux biss minn tibdil kos-

metiku b˙al dak tal-isem immawkoll fil-viΩjoni tal-isport g˙all-Malta. Huwa qal li l-Gvern sejibqa’ impenjat bil-˙idma tieg˙ubiex aktar nies jersqu lejn l-attività fiΩika biex, ankeflimkien ma’ entitajiet u minis-teri o˙ra, tkompli ti©i indirizza-ta l-pjaga kbira tal-obeΩità.Sa˙aq li issa wara ˙idma ta’sentejn il-Kunsill Malti g˙all-Isport jinsab f’qag˙da finanzjar-ja stabbli. Dan sar g˙aliexing˙atat attenzjoni partikolarilill-kontabilità, lill-finanzi, fil-waqt li saret ˙idma biex l-assoçjazzjonijet ikollhom iktarservizzi.

SportMalta jixtieq javΩa lill-pubbliku li l-applikazzjonijietg˙all-programm On The MoveSkolasport 2015-2016 jinsabuonline fuq is-sit ta’ SportMaltakif ukoll jista’ jsir il-bookingonline minn dan il-linkhttp://www.SportMalta.org.mt/bookings-skolasport

Attivitajiet relatati ma’ MOVEWeek

Din il-©img˙a SportMalta huwawkoll impenjat f’MOVE Week,©img˙a o˙ra ta’ attivitajiet fiΩiçimadwar il-pajjiΩ b˙ala parti mill-kampanja #BeActive. MOVEWeek hija avveniment annwalifl-Ewropa li sservi ta’ vetrina biexaktar nies jit˙ajjru jkunu attivifiΩikament u ssir flimkien mal-International Sports and CultureAssociation (ISCA). L-attivitajiet prinçipali li ser isiru

f’MOVE Week se jkunu Dancingin the City, Walk the Towers uWalk,Cycle, Run din tal-a˙˙arorganizzata mill-GruppÛg˙aΩag˙ Gudja b’risq id-Dartal-Providenza nhar il-Óadd 27ta’ Settembru filg˙odu. Dancingin the City hija mmirata g˙aldawk kollha li j˙obbu Ω-Ωfin,speçjalment line-dancing, ball-room u sequence. Din is-senaser ikun hemm tliet attivitajiet, l-ewwel wa˙da saret ir-Rabat, it-tieni wahda ser tkun nhar il-Óamis 24 ta’ Settembru fix-Xattta’ Bormla f’Dock One u t-tieletwa˙da ser tkun fil-VallettaWaterfront nhar is-Sibt li gej, 26ta’ Settembru. Dawn l-attivitajietjibdew fis-7 ta’ filg˙axija ujibqg˙u sejrin sal-11.

Ser issir it-tieni edizzjoni ta’Walk the Towers, li hija mmiratag˙al dawk li huma aktar avven-turuΩi. Din l-attività tikkonsistif’mixja li tinΩamm fuq tliet ijiemu tie˙u lill-parteçipanti mal-kostata’ Malta fejn fost l-o˙rajn serikunu qed jg˙addu minn ˙dejnbosta torrijiet storiçi li g˙andnaf’pajjiΩna.

Il-pubbliku huwa mistiedenjie˙u sehem f’dawn l-attivitajiet liser ikunu bla ˙las g˙alkul˙add.

LIBSA ÌDIDA GÓALL-PROGRAMM SPORTIV SKOLASPORT

38 27|09|2015 sPORTsKÓkullhadd.com

PUNTI OÓRAXAHREJN BARRA

L-istilla tal-Barçellona Lionel Messi huwa mistenni li jag˙melbejn seba’ u tmien ©img˙at barra wara li we©©a’ g˙arkubtejhfil-log˙ba kontra Las Palmas. Messi we©©a’ fit-tielet minutawara kuntrast ma’ Daniel Castellano. Huwa pprova jibqa’jilg˙ab g˙al madwar g˙axar minuti qabel ma kellu bΩonn ji©isostitwit ma’ Munir El Haddadi.

Messi kellu jittie˙ed l-isptar min˙abba l-gravità tal-©rie˙i li©arrab fejn kien ikkonfermat li çarrat l-internal collateral liga-ment. Sadanittant, it-tim tieg˙u rnexxielu jirba˙ il-partita bl-iskor ta’ 2-1, li matulha Neymar tilef penalty fis-66 minuta.

Il-Barçelona ma kellhomx bidu tal-ista©un façli fejn sabukompetizzjoni qawwija g˙all-ewwel poΩizzjonijiet hekk kifbejn l-ewwel u l-˙ames post hemm differenza punt wie˙edbiss.

KRIÛI KBIRA

Skont Greg Dyke, il-kap tal-FA IngliΩa, il-FIFA qeg˙da taffaççjal-aktar mument serju fl-istorja tag˙ha hekk kif il-lista ta’allegazzjonijiet fil-konfront ta’ Sepp Blatter kompliet titwal fejnil-gravità ta’ dawn l-akkuΩi issa sa˙ansitra wasslet lill-IΩvizzerabiex tifta˙ investigazzjoni kriminali.

Madankollu, Blatter g˙alissa Ωamm il-poΩizzjoni tieg˙u fit-tmexxija tal-FIFA, minkejja l-fatt li numru dejjem akbar ta’ fig-uri sportivi qeg˙din jitolbu g˙ar-riΩenja tieg˙u sakemm ji©uççarati l-fatti. Dyke sostna li din il-kriΩi uriet b’mod çar li l-FIFAqeg˙da fi stat ta’ kriΩi u li g˙andha bΩonn ta’ riformi radikali.

Minkejja l-appell ta’ Dyke, s’issa g˙ad m’hemmx alternattivaçara g˙al Blatter hekk kif anki w˙ud mill-kandidati g˙at-tmexxija tal-FIFA, b˙al Michel Platini, sabu ru˙hom fix-xifer lijkunu nvoluti f’dawn l-investigazzjonijiet.

JIDDEFENDI LIL RODGERS

Tim Sherwood, il-mani©er tal-Aston Villa, iddefenda lill-kon-troparti tieg˙u tal-Liverpool, Brendan Rodgers, illi kien fil-mirata’ kritika kbira b’riΩultat tal-bidu fjakk li kellu f’dan l-ista©un.Madankollu, Sherwood fakkar li Rodgers kien l-istess mani©erli rnexxielu jwassal lil-Liverpool sat-tieni post fl-ista©un2013/2014, kampjonat li kien tilef b’Ωew© punti biss.

G˙aldaqstant, huwa qal li s-sostenituri tal-Liverpoolm’g˙andu jkollhom l-ebda dubju li t-tim huwa mmexxi minnpersuna kapaçi. Tant hu hekk, li Sherwood esprima l-fehma liRodgers huwa mani©er tajjeb biΩΩejjed biex jamministra timijietewlenin b˙ar-Real Madrid.

Sadanittant, Carlo Ancellotti, il-kandidat ewlieni biex je˙odlupostu, sostna li m’g˙andu l-ebda intenzjoni li jissospendi s-sena ta’ mistrie˙ tieg˙u u g˙alhekk il-Liverpool ikollhombΩonn jistennew sas-Sajf li ©ej biex jinga©©awh.

LOGÓOB GÓAL-LUM

KLAssIFIKA

TIM L R D T F K P

Internazionale 5 5 0 0 6 1 15Fiorentina 5 4 0 1 7 3 12Roma 6 3 2 1 13 7 11

Sassuolo 5 3 2 0 8 5 11Chievo 5 3 1 1 9 3 10Sampdoria 5 3 1 1 11 7 10Torino 5 3 1 1 9 5 10Milan 5 3 0 2 8 8 9Lazio 5 3 0 2 6 10 9

Atalanta 5 2 2 1 6 4 8Palermo 5 2 1 2 6 6 7Napoli * 5 1 3 1 10 6 6Juventus * 5 1 2 2 5 5 5Empoli 5 1 1 3 6 9 4Hellas Verona 5 0 3 2 4 7 3

Udinese 5 1 0 4 4 8 3Genoa 5 1 0 4 2 6 3Bologna 5 1 0 4 2 7 3Carpi 6 0 2 4 6 15 2Frosinone 5 0 1 4 2 8 1

Genoa v Milan

Bologna v Udinese

Verona v Lazio

Sassuolo v Chievo

Torino v Palermo

Inter v Fiorentina

12.30

15.00

15.00

15.00

15.00

20.45

RIÛULTATI TAL-BIeRAÓRoma v Capri

Napoli v Juventus

5 - 1

Tard

GeNOA V MILAN

Genoa se jkunu qed jilag˙bu din il-log˙ba wara li tilfutliet log˙biet fuq xulxin kontra Fiorentina, Juventus uLazio fl-a˙˙ar tliet ©img˙at. Fil-fatt, s’issa irnexxielhomjiskurjaw biss darbtejn bil-gowls kollha ji©u f’log˙bawa˙da kontra Verona. Kemm Goran Pandev kif ukollIssa Cissokho jinsabu sospiΩi g˙al din il-log˙ba wara li t-tnejn li huma qalg˙u karta ˙amra kontra Lazio.

Min-na˙a tag˙hom, it-tim ta’ Milan sejrin ferm a˙jarminn Genoa u dan wara li waslu g˙al din il-log˙ba waradiversi reb˙iet konsekuttivi wara t-telfa kontra Inter bl-iskor ta’ 1-0. IΩda kemm Carlos Bacca, GiacomoBonaventura kif ukoll Mario Balotelli jinsabu g˙addejjinminn forma tajba u kul˙add qed jistenna li jittestjaw bis-serjetà d-difiΩa kemxejn fra©li ta’ Genoa.

HeLLAs VeRONA V LAZIO

Dan Ωgur mhux se jkun mument ideali g˙al Lazio hekkkif se jilag˙bu kontra Hellas Verona fi Ωmien fejn il-formatag˙hom xejn mhi konsistenti u g˙andhom diversi feri-menti ma’ xiex i˙abbtu wiççhom. Din l-inkonsistenzaspikkat l-aktar hekk kif riçentament Lazio kienu umiljatiminn Napoli bl-iskor kbir ta’ 5-0 filwaqt li fil-log˙ba kon-tra Genoa huma kienu aktar kalmi u poΩittivi fuq il-ballunu tant li rnexxielhom jeg˙lbu l-isfida tag˙hom bl-iskor ta’2-0.

Madankollu, huma se jkunu ming˙ajr is-servizzi ta’Miroslav Klose, Lucas Biglia, Stefan de Vrij, AntonioCandreva u Alessandro Matri. Verona se jkollhom lill-attakkant important u veteran Luca Toni nieqes wara lisofra injury li se ΩΩommu barra g˙al madwar xahrejn.Toni we©©a’ rkopptu u proprju din il-©img˙a kien operatfilwaqt li l-attakkant l-ie˙or Giampaolo Pazzini kien sos-titwit kontra Inter wara li we©©a’ l-g˙aksa.

INTeR V FIOReNTINA

Minkejja li jinsabu wa˙idhom fil-quççata tal-klassifika, l-istil ta’ Inter xorta wa˙da g˙adu ma kkonvinçiex ˙afnanies dan hekk kif qed ifallu milli jikkonkludu l-log˙ob.Din il-log˙ba Ωgur se tkun test iebes g˙at-tim ta’ RobertoMancini min˙abba l-midfield b’sa˙˙tu ta’ Fiorentina.

Min-na˙a tag˙hom, Fiorentina se jkunu qed ifittxu lijie˙du xi ˙a©a minn il-log˙ba hekk kif it-tim ta’ PauloSousa mistenni jkompli bl-istil ta’ futbol offensiv biex jip-prova ja˙sad lid-difiΩa ta’ Inter. IΩda wie˙ed irid joqg˙odattent li ma jag˙milx dan iΩΩejjed min˙abba li Fiorentinadi©à kellhom problemi kontra Basel kif ukoll kontraTorino fil-kontra-attakki. * Il-poΩizzjonijiet ivarjaw min˙abba li r-riΩultat

in˙are© wara li morna g˙all-istampar

TeLLIeQA NRU 14

ÌAPPUNSUZUKASuzuka International Racing Course

Numru ta’ dawriet

Tul tat-tellieqa

Dawra rekord

Rebbie˙ tal-2014

53

307.471KM

K.Räikkönen 2005

L.Hamilton

X’tyres se jintuΩaw

S.Soft Soft Medium

Hard Inter. Wet

RAI 1fis-14.15

Rosberg irnexxielu jikseb it-tieni poleposition tieg˙u g˙all-2015 f’sessjonijietta’ kwalifiki illi ntemmew b’mod pre-matur wara inçident ikrah li fortunate-ment ma kellux konsegwenzi fiΩiçi serjig˙as-sewwieq involut.

Ûbalji

L-ewwel sessjoni ta’ kwalifikazzjonikienet kwieta minkejja xi Ωbalji lise˙˙ew matulha. L-aktar spettakolarifost dawn kien dak ta’ Ericsson illinduna kemm baqa’ jiΩloq l-astroturfbix-xita tal-Ìimg˙a meta tilef il-kontrolltal-vettura tieg˙u wara li miss il-˙axixartifiçjali bir-roti tieg˙u.Button kien qieg˙ed jittama li jestendi

r-rekord poΩittiv tieg˙u f’SuΩuka, fejnqatt ma spiçça ta˙t l-g˙axar post fil-kwalifiki. Madankollu, it-tim telliflu kullçans li jag˙mel dan meta naqas millijg˙idlu x’setting irid jag˙mel g˙all-magna tieg˙u, Ωball li wassal lil l-

Brittaniku biex isib ru˙u ming˙ajrener©ija g˙all-ERS.

Fl-a˙˙ar ta’ Q1, Verstappen esperjen-za problema ta’ nuqqas ta’ ener©ija fil-magna li ma tag˙tux çans ine˙˙i l-vet-tura tieg˙u min-nofs tat-traççat, fatt liwassal biex jo˙or©u l-bnadar is-sofor.

Problemi bir-roti

Q2 kien kemmxejn kwiet b’bosta mis-sewwieqa jippruvaw jiksbu ˙in tajjebfl-ewwel dawra tag˙hom ˙alli jag˙mlu˙sara mill-inqas lir-roti biex iwass-luhom f’kundizzjoni tajba sat-tellieqatal-lum.

Li ˙are© b’mod çar matul din is-sessjoni kien il-fatt li bosta sewwieqakienu qeg˙din jesperjenzaw problemibir-roti tag˙hom fejn Kvyat u Sainzirrappurtaw vibrazzjonijiet qawwijin,filwaqt li Vettel qal lit-tim illi kien qedjara degradazzjoni kbira fuq in-na˙a ta’quddiem tal-vettura.

POÛ. ISEM IS-SEWWIEQ TIM ÓIN DISTAKK

01 Nico Rosberg Mercedes 1:32.58402 Lewis Hamilton Mercedes 1:32.660 0.07603 Valtteri Bottas Williams 1:33.024 0.44004 Sebastian Vettel Ferrari 1:33.245 0.66105 Felipe Massa Williams 1:33.337 0.75306 Kimi Raikkonen Ferrari 1:33.347 0.76307 Daniel Ricciardo Red Bull 1:33.497 0.91308 Romain Grosjean Lotus 1:33.967 1.38309 Sergio Perez Force India Bla ˙in10 Daniil Kvyat Red Bull Bla ˙in

IT-TIeNI POLe GÓAL ROsBeRG

Temperatura tal-art

Temperaturatal-arja

Ri˙ Umdità

26°c 27°c

2-3km/hr66%

RAPPORT U ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

Inçident serju

L-a˙˙ar sessjoni ta’ kwalifikazzjoni dehretli se toffri battalja interessanti g˙all-polebejn Rosberg u Hamilton hekk kif iΩ-Ωew© sewwieqa kienu sseparati b’0.076sekondi biss wara l-ewwel dawra.

Madankollu, is-sewwieqa li kienu

qeg˙din jag˙mlu l-out lap bi preparaz-zjoni g˙all-a˙˙ar dawra kellhom jinter-rompu t-tentattiv tag˙hom wara li Kvyattilef il-kontroll tal-vettura tieg˙u u ˙abatmal-barrieri. L-inçident wassal biex is-sessjoni ti©i mwaqqfa g˙al kollox g˙aliexis-sewwieqa ma kellhomx çans jag˙mludawra o˙ra.

Óin Ori©inalifis-07.00

LOGÓOB GÓAL GÓADAFrosinone v Empoli

Atalanta v Sampdoria

19.00

21.00

FOrmulA 1 kÓ 27|09|2015 39kullhadd.com

F’Singapore Vettel kiseb it-tielet reb˙atieg˙u fl-2015 u ta ˙jiel qawwi li Ferrariqeg˙din viçin li jnaqqsu d-distakktekniku li g˙andhom minn mal-Mercedes. Permezz ta’ din ir-reb˙a, Vettelsa˙˙a˙ ukoll iç-çans li jikseb it-tieni postfil-klassifika tas-sewwieqa hekk kifnaqqas id-differenza ta’ punti minn ma’Rosberg g˙al wie˙ed minimu.

Problemi tekniçi

L-affarijiet g˙all-Mercedes mill-ewwelbdew ˙aΩin hekk kif Rosberg spiççamwa˙˙al fil-pits g˙al xi ˙in meta kelluproblema teknika fil-vettura hu u ˙iere©fuq it-traççat qabel it-tellieqa. Is-sitwaz-zjoni ©iet ikkontrollata fi Ωmien qasir u l-ÌermaniΩ tal-Mercedes telaq b’mod nor-mali malli nftew id-dwal il-˙omor.

Destin ag˙ar minn tieg˙u kelluVerstappen, illi mat-tluq sab ru˙u ankratf’postu b’riΩultat ta’ problema teknika, sit-wazzjoni li wasslitu biex ikun aktar minndawra ’l bog˙od mill-bqija tas-sewwieqameta fl-a˙˙ar irnexxielu jitlaq.

Ûbalji u inçidenti

Aktar façli kienet it-tellieqa ta’ Vettel illikellu tluq tajjeb li po©©ieh f’poΩizzjonikomda fuq quddiem. L-ewwel ftit dawri-et kienu relattivament kwieti.Madankollu, is-sitwazzjoni nbidlet fl-ewwel rawnd ta’ pit stops li se˙˙ew fl-g˙axar u l-˙dax-il dawra.

L-ewwel problema nqalg˙et metan˙olqot kon©estjoni kbira fil-pits illi©ieg˙let lil Sainz u Alonso jibqg˙u qud-diem il-garaxx tag˙hom g˙alxejn, sitwaz-zjoni li tellfitilhom diversi sekondi prez-zjuΩi.

L -intopp kien aktar serju fil-kaΩ ta’ Massailli baqa’ die˙el f’Hulkenberg hu u ˙iere©mill-pits, inçident li wassal lill-ÌermaniΩbiex jirtira mit-tellieqa wara li, bid-daqqa,˙are© mit-traççat u ˙abat ma’ wa˙da mill-barrieri.

Fortunatament, is-sewwieq tal-ForceIndia ma we©©ax. Madankollu, huwang˙ata t-tort g˙all-inçident mill-istewardsilli tawh penalità ta’ tliet poΩizzjonijietg˙at-tluq tal-gran premju tal-lum. Dan l-inçident wassal g˙all-˙ru© tas-Safety Car,li tat l-opportunità lil Verstappen biexikompli jnaqqas l-iΩvanta©© li akkumulabit-tluq diΩastruΩ tieg˙u.

Fis-26 dawra, Hamilton illi, b˙ala min-imu, kien qieg˙ed jipprova jikseb postfuq il-podju, irrapporta problemi fir-rendiment tal-magna tieg˙u. Din il-prob-lema kompliet tiggrava sakemm fl-a˙˙ar©eg˙litu jirtira sa dawra 33. Hamilton

kellul-kumpanija fil-lista ta’ rtirati g˙ax Massau Alonso wkoll kellhom jieqfu f’din il-faΩitat-tellieqa b’riΩultat ta’ problemi tekniçi.

Jekk dan ma kienx biΩΩejjed spettaklu,f’dawra 37 rajna sitwazzjoni mhix tas-soltu meta ra©el iddeçieda li jaqbeΩ iç-çint u jinΩel fuq it-traççat. Min˙abba l-periklu li ˙olqot il-preΩenza tieg˙u, l-uffiçjali tas-sigurtà g˙aΩlu li jo˙or©u s-Safety Car g˙at-tieni darba.

Tmiem interessanti

Ftit wara li s-Safety Car da˙let lura fil-pits,Button ra l-opportunità tieg˙u li jikseb il-punti tisfuma fix-xejn meta tajjar biççamill-©ewna˙ ta’ quddiem tal-McLarentieg˙u mal-Lotus ta’ Maldonado.

Dan l-inçident wasslu biex jid˙ol fil-pits˙alli jipprova jsalva li jista’ mit-tellieqa.Madankollu, fit-53 dawra hu kellu jab-

banduna l-gran premju g˙alkollox metaesperjenza problema fil-gear box.

Sadanittant, kienet g˙addejja kwistjonibejn Verstappen u t-Toro Rosso hekk kifdawn tal-a˙˙ar talbu lill-OlandiΩ biexi˙alli lil Sainz jg˙addi u jag˙tih l-opportu-nità li jattakka lil Perez. Madankollu,Verstappen irrifjuta b’mod kategoriku lijag˙mel din il-manuvra u Ωamm il-poΩiz-zjoni tieg˙u sal-a˙˙ar.

It-tellieqa spiççat b’battalja interessantibejn Nasr u Grosjean hekk kif il-BraΩiljanbeda jippressa lill-FrançiΩ biex jipprovaje˙odlu l-g˙axar post. Din it-tattika˙admet g˙ax, fid-dawra ta’ qabel tal-a˙˙ar, Grosjean g˙amel Ωball u ˙are©biΩΩejjed minn fuq it-traççat biex jifta˙ il-bieb bera˙ g˙al Nasr li kiseb l-a˙˙ar puntg˙ad-dispoΩizzjoni tieg˙u.

Jonqos id-distakk

Tul din it-tellieqa l-aktar manuvri interes-santi se˙˙ew fin-nofs u n-na˙a ta’ waratal-klassifika; sitwazzjoni li ppermettiet lilVettel jamministra l-vanta©© tieg˙u sal-a˙˙ar tal-gran premju.

Permezz ta’ din ir-reb˙a, Vettel naqqasl-iΩvanta©© minn ma’ Rosberg g˙al 8punti biss. Fl-istess ˙in, huwa g˙andubiss defiçit ta’ 41 punt minn ma’Hamilton; distakk illi jista’ façilment ji©innewtralizzat matul is-sitt gran premji lig˙ad baqa’.Madankollu, l-g˙amla ta’ Singapore nor-

malment ta˙bi d-differenzi kbar fir-rendi-ment li jkun hemm bejn tim u ie˙or.G˙aldaqstant, wie˙ed g˙adu jrid jara x’setkun il-prestazzjoni tal-Ferrari fil-GranPremju tal-Ìappun biex jifhem a˙jar jekkirnexxilhomx inaqqsu d-distakk teknikutag˙hom minn mal-Mercedes.

GÓAndhOm GÓAlFEjn jinkwEtAw?

klASSiFikA SinGAPOrEPoΩ. Sewwieq Tim Óin

01 Sebastian Vettel Ferrari 2:01:22.118

02 Daniel Ricciardo Red Bull Racing +1.478s

03 Kimi Räikkönen Ferrari +17.154s

04 Nico Rosberg Mercedes +24.720s

05 Valtteri Bottas Williams +34.204s

06 Daniil Kvyat Red Bull Racing +35.508s

07 Sergio Perez Force India +50.836s

08 Max Verstappen Toro Rosso +51.450s

09 Carlos Sainz Toro Rosso +52.860s

10 Felipe Nasr Sauber +90.045s

klASSiFikA SEwwiEQAPoΩ. Sewwieq Tim Punti

01 Lewis Hamilton Mercedes 252

02 Nico Rosberg Mercedes 211

03 Sebastian Vettel Ferrari 203

04 Kimi Räikkönen Ferrari 107

05 Valtteri Bottas Williams 101

06 Felipe Massa Williams 097

07 Daniel Ricciardo Red Bull Racing 073

08 Daniil Kvyat Red Bull Racing 066

09 Sergio Perez Force India 039

10 Romain Grosjean Lotus 038

lil hinn miÇ-ÇirkwitFil - j iem l i g˙addew k ien g˙aldarb’o˙ra l-misteru relatat mal-futurtar-Red Bull Racing (RBR) illi ddomi-na l -interess tad-di le ttanti .Madankollu, a˙barijiet o˙ra interes-santi ma naqsux hekk kif xi timijiet˙abbru li huma lesti li jiΩvelaw il-pjanijiet tag˙hom g˙all-©ejjieni.

Waslu fl-a˙˙ar?

Il-konferma riçenti tar-Renault ill iqeg˙din ifittxu li jxolju l-kuntratttag˙hom minn mal-RBR qajjem aktarmistoqsijiet milli ta risposti. Danhekk kif ir-Red Bull Racing saburu˙hom fuq ix-xifer ta’ sta©un ©didming˙ajr magni.

Il-kandidati prinçipali li jimlew danil-vojt dehru li se jkunu l-Mercedes.Madankollu, il-kumpanija awtomo-bilistika ÌermaniΩa g˙aΩlet li tirtira l-interess tag˙ha. Dan b’riΩultat tal-biΩa’ li r-Red Bul ls bi l-magniMercedes setg˙u sa˙ansitra jeg˙lbulill-works team tal-kumpanija Ìer-maniΩa stess.

B’hekk, il-kandidati l-©odda g˙aldan il-forniment kienu l-Ferrari illi,però, skont Bernie Ecclestone, issaqeg˙din ji©u fid-dubju g˙all-istessra©uni tal-Mercedes.

G˙aldaqstant, jidher li, jekk il-Ferrari ma jbiddlux il - fehmatag˙hom, l-unika g˙aΩla tag˙homikunu l-magni Honda. Madankollu,ir-Red Bull di©à g˙amluha çara lihuma m’g˙andhom l-ebda intenzjonili juΩaw magni li mhumiex kompetit-tivi. B’hekk, anke l-ÌappuniΩi jidhruli jistg˙u ji©u eskluΩi.

Jekk din is-sitwazzjoni tibqa’ tip-persisti, hemm çans tajjeb li r-RedBull Racing, u t-Toro Rosso, jaqbduu jabbandunaw l-isport g˙alkollox.

Konferma fil-qrib

Minn tim li riesaq lejn il-˙ru© fl-isport, issa mmorru g˙al ie˙or liwasal biex jid˙ol fih hekk kif il-HaasF1 ˙abbru li nhar it-Tlieta li ©ej sejiΩvelaw tal-inqas isem wie˙ed mis-sewwieqa li se jsuqu g˙alihom fl-

ista©un li ©ej. Favorit fost il-kandidati jidher li

huwa Esteban Gutierrez, wie˙edmis-sewwieqa ta’ riserva tal-Ferrarihekk kif Haas F1 di©à sostnew li jix-t iequ l il xi ˙add mit- t im ta ’Maranello, illi mag˙hom g˙andhoms˙ubija teknika matul l-2016.

G˙adu mhuwiex çar minn jista’jkun il-kollega tieg˙u. Però, isemRomain Grosjean qieg˙ed jissemmab’çertu persis tenza hekk ki f ir -Renaul t sostnew l i s-sewwieqFrançiΩ di©à g˙amilha çara mal-Lotusli mhuwiex interessat li j©edded il-kuntratt mag˙hom.

KriΩi

Tim ie˙or i l l i j rid j ie˙u divers ideçiΩjonijiet rigward il-futur tieg˙uhuwa l-McLaren, li nhar l-Erbg˙a lig˙adda kellu laqg˙a mal-Honda biexjidentifika modi kif jista’ jsolvi l-kriΩiteknika kbira li kellu matul l-2015.

Xi ntqal matul din il - laqg˙amhuwiex mag˙ruf, però f l-a˙˙ar

jiem jidher li kien hemm tensjonijietinterni kbar hekk kif, allegatament,il-McLaren g˙amlu pressjoni kbirafuq il-Honda biex ine˙hu lill-kap tal-iΩvilupp tekniku tal-kumpanija Ìap-puniΩa, Yasuhisa Arai.

Barra minn hekk, il-McLaren jidhruli se jitolbu lill-Honda biex iΩidu l-kontribuzzjoni finanzjarja tag˙homfit-t im biex tag˙mel ta jjeb g˙all-isponsors li tilef b’riΩultat tal-prestaz-zjonijiet medjokri ta’ dan l-ista©un.

Attwalment huwa stmat li l-Hondaqeg˙din jag˙tu lill-McLaren madwar€51 miljun, illi €34 miljun qeg˙dinji©u investiti direttament fit-tim, fil-waqt li l-kumplament jintuΩaw biexti©i koperta madwar nofs il-paga tas-sewwieqa.

Skont rapporti li dehru fil-midja,minkejja li l-McLaren ˙abbru li dal-waqt se jkollhom sponsor prinçipali©did, ming˙ajr il-kontribut miΩjudtal-Honda mhux se jkunu f’poΩiz-zjoni li jΩommu l-ba©it tag˙homfil-livell attwali ta’ madwar €270miljun.

40 27|09|2015 lokalikÓkullhadd.com

Kemm-il darba nitkellmu dwar l-intrapriΩi Ω-Ωg˙ar u medji b˙ala l-mutur tal-industrija u l-ekonomijalokali. Dan huwa fatt.Madankollu l-impatt poΩittivtag˙hom fuq l-andament tal-pajjiΩma ji©ix mix-xejn. Ji©i minnxog˙ol u sagrifiççju li ˙afna drabijkunu mifruxa fuq ˙ajja s˙i˙a, fuq©enerazzjonijiet s˙a˙. G˙alhekka˙na, b˙ala politiçi, g˙andna dej-jem inkunu fuq in-na˙a ta’ dawkli jid˙lu g˙al dan kollu. Fuq in-na˙a tan-negozju onest li, iva, iridjo˙loq il-©id g˙alih innifsu, immali fl-istess waqt ji©©enera impjiegita’ kwalita’ li jsostnu l-familjitag˙na. Imma dan g˙alxejnng˙iduh bil-kliem. A˙na b˙alapolitiçi rridu n©ibu l-bidliet fil-politika kurrenti li jg˙inu lin-negozji u b’hekk l-ekonomijaMaltija. Dan ma nistg˙uxnag˙mluh billi nimplimentawdak li na˙sbuh addatta ming˙ajrkonsultazzjoni. Irridu nkunuf’kuntatt dirett man-negozju billinag˙tuwhom l-ispazju li jesprimuru˙hom u jkunu huma li jispje-gaw t-tibdil u l-avvanzi li g˙and-hom bΩonn.

Sa mill-kampanja elettorali tal-elezzjonijiet Ewropej bdejt nil-taqa’ ma’ sidien tal-intrapriΩi u l-organizzazzjonijiet lijirrappreΩetawhom u komplejtnag˙mel f’din fl-a˙˙ar sena fir-irwol ta’ Membru ParlamentariEwropew. Fittixt li nitg˙allemiktar dwar le©iΩlazzjoni Ewropeali tkun qed tin˙ema u li seta’jkollha effett poΩittiv jew negattivfuqhom. Il-poΩittiv rajt li nag˙tihil-viΩibbilità, filwaqt li n-negattivnitkellem dwaru u na˙dem f’ne-

gozjati mal-kollegi tieg˙i minngruppi politiçi u pajjiΩi differentibiex ma jidda˙˙alx jew biex tal-inqas ikun minimizzat.

Kien b’dan il-˙sieb li iktarkmieni din s-sena bdejt nibnirelazzjoni wkoll mal-KummissarjuEwropew li hija responsabblimin-negozji Ωg˙ar u medji u l-imprenditorjat. Il-KummissarjuElzbieta Bienkowska dehret mill-ewwel persuna li riedet tisma’ utifhem a˙jar ir-realtajiet speçifiçitan-negozji Ωg˙ar Maltin u ta’dawk f’Malta li jixtiequ jibnunegozju. Fuq dan tal-a˙˙ar bdejtbi pro©ett ta’ konsultazzjoniflimkien mal-g˙aqda studenteskaAEGEE u mal-Kamra tal-Kummerç. G˙amilna serje ta’laqg˙at fejn smajna ming˙anddawk li ja˙dmu biex jg˙inu l-imprenditorjat miΩ-Ωg˙aΩag˙ umaΩ-Ωg˙aΩag˙ infushom. Iltqajnafl-Università, fi Brussell u fil-Kamra tal-Kummerç, u flimkienfassalna dokument b’inizjattivikonkreti biex dan il-qasam jip-produçi suççess akbar.

Óri©na b’g˙add ta’ punti, fos-thom il-˙olqien ta’ crowdfundingplatform Maltija fejn in-nies ikunujistg˙u jag˙tu appo©© finanzjarjub’kontribuzzjonijiet Ωg˙ar lill-intrapriΩi li jkunu g˙adhom qedjibdew. Inkella permezz ta’appo©© minn business angels,negozjanti stabbiliti li jg˙inu lildawk ©odda. Idea o˙ra kienetdik ta’ start-up accellarators, fejnjekk inti jkollok idea ssib l-appo©© kollu biex tmexxiha ’lquddiem fl-aspett ta’ finanzi, mar-keting u riΩorsi umani. G˙afasnawkoll g˙al strutturi a˙jar g˙al min

ikollu jag˙laq, bankruptcy laws lijag˙tuk çans ter©a’ tibda u mhuxsempliçiment i˙alluk fl-istadju ta’falliment. U g˙al dawk li biexjoperaw ikollhom bΩonn i˙allsuliçenzji g˙oljin tlabna g˙altnaqqis li jag˙tihom nifs filwaqt lima jiΩbilançjax il-kompetizzjonifis-settur. Dawn l-ideatippreΩentajthom lill-Gvern Malti uanke lill-KummissarjuBienkowska u ser nibqa’ nag˙fasbiex kemm jista’ jkun minnhomjidda˙˙lu. Jalla nibdew naraw l-ewwel riΩultati ma ndumux.

Imma ma kienx jag˙mel sens lina˙sbu fuq min qieg˙ed jibda uma narawx kif nistg˙u ng˙inu lilmin qieg˙ed di©à fuq saqajh ujrid jikber. Rajt ukoll interess mill-MEA u l-GRTU biex na˙dmu fuqdan l-aspett u flimkien tlaqna bisforz ie˙or fuq dawk mag˙rufab˙ala micro-enterprises – l-impriΩi li jimpjegaw l-iΩg˙arammonti ta’ ˙addiema. Wara lir©ajna g˙amilna kuntatt mal-Kummissarju Bienkowska hijalaqg˙et l-istedina tieg˙i biex ti©if’pajjiΩna u tiddiskuti direttamentras imb ras mas-sidien tan-negozjiΩg˙ar Maltin.

F’din il-laqg˙a li kellna nhar il-Óamis ˙ar©u ˙afna punti lidwarhom id-diskussjoni tridtitkompla. Ta’ min isemmi l-ewwel imma l-inkora©©iment litat il-Kummissarju nnifisha lildawk preΩenti fejn qalet li l-Ewropa g˙andha t˙ares lejn kif l-ekonomija Maltija u n-negozjiMaltin irnexxielhom jirb˙u l-isfidatal-kriΩi ekonomika. Filwaqt lipajjiΩi o˙ra g˙adhom qed jit˙abtubiex jer©g˙u jmorru lura g˙al-liv-

elli tal-2008, fl-2014 biss f’Maltain-negozji Ωg˙ar u medji Ωiedu l-impjiegi b’6%.Intant punti li qajmu l-imprendi-

tuti preΩenti inkludew il-bΩonn lititnaqqas il-burokrazija fid-diparti-menti tal-Gvern u li s-suqwa˙dieni jkompli jinfeta˙ bil-fattig˙al kull min irid jag˙mel uΩuminnu. L-MEA semmew il-bΩonnli l-Unjoni Ewropea tinforza t-testtal-SME fejn f’kull li©i ©dida l-ewwel ikun ikkalkulat l-effetttag˙ha fuq l-SMEs. Filwaqt lio˙rajn semmew sfidi settorjalib˙ad-dettalji fuq il-komponentinutrittivi tal-ippakke©©jar tal-ikel.Il-GRTU semmiet wkoll il-bΩonnli jkun hemm rati a˙jar fuq l-interess mill-banek fuq is-self.Din tal-a˙˙ar hija kruçjata ta’ dej-jem fil-qasam tal-finanzjament u lihemm bΩonn li nag˙tuha aktarimportanza. Min-na˙a l-o˙rahemm opportunitajiet ©odda©ejjin g˙an-negozji Maltin dwarfinanzjament, fosthom bil-fondtal-Pjan Juncker li ser joffri €75biljun g˙al-SMEs fuq tliet snin.Imma hawnhekk ukoll irridunkunu kapaçi ng˙inu lin-negozjitag˙na japplikaw g˙al dawn il-fondi.

Dawn huma kollha kwistjonijietli jibqg˙u miftu˙in u li g˙alihomΩgur mhux ser insibu soluzzjonif’diskussjoni wa˙da. Madankollu,jiena kommessa li nibqa’ na˙dembiex insibu soluzzjonijiet diretti uindiretti biex nag˙tu appo©©ikbar lil dawn n-negozji Ωg˙ar lihuma pilastri kbar tal-ekonomijau s-soçjetà tag˙na. G˙ax is-suççess tag˙hom huwa s-suççesstag˙na b˙ala pajjiΩ.

is-saÓÓa tal-intrapriÛa, l-gÓerq tas-suÇÇess tal-ekonomija F’malta

Miriam Dalli

Membru ParlamentariEwropew