H ΔYNAMIKH ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ

Απρίλιος 2010Γ.Σταμάτης-Α.Ζαίρης

Η σημασία της ομαδικής συνεργασίας

• Για να καταλάβουμε τη σημασία της ομαδικής συνεργασίας θα πρέπει να αναλύσουμε τους λόγους ή τις προσδοκίες που έχουν όσοι συμμετέχουν σε μια ομάδα:

– Να μάθουν

– Να μοιρασθούν

– Να επιβραβευθούν

– Να ευχαριστηθούν

Βασικές αρχές ανθρώπινης συμπεριφοράς1. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδική περίπτωση2. Όταν ένα άτομο υπόκειται σε εξαναγκασμό αντιδρά

ανεξάρτητα από την ηλικία ή την ωριμότητά του, είτε το δείχνει ,είτε όχι

3. Η ενεργός συμμετοχή βοηθά να μάθουμε και να ωριμάσουμε μέσα από την εμπειρία, ενώ παράγει ταυτόχρονα ικανοποίηση, υψηλό ηθικό και υψηλή παραγωγικότητα

4. Οι συγκρούσεις λύνονται εφόσον αναγνωρίσουμε τις αιτίες και προσπαθήσουμε να ανακουφίσουμε τις εντάσεις που παράγουν

5. Η ανάγκη να κερδίσουμε ικανοποίηση μέσα από την συνεισφορά, φαίνεται ότι είναι βασικό ανθρώπινο κίνητρο

Βασικές αρχές ανθρώπινης συμπεριφοράς1. Τα μέλη ενός οργανισμού μπορούν να αποδώσουν στο

maximum όταν έχουν την διάθεσή τους όλες εκείνες τις πληροφορίες που τους επιτρέπουν να λάβουν σωστές αποφάσεις (= Ανοιχτή επικοινωνία)

2. Οι άνθρωποι αναμιγνύονται όταν πιστεύουν ότι έχουν όφελος από το αποτέλεσμα μιας απόφασης ή μιας ενέργειας

3. Η προσωπική δέσμευση σ’ ένα στόχο αυξάνει τη δημιουργικότητα και την παραγωγικότητα

4. Η συμπεριφορά μας εξαρτάται από τις συνήθειες και τα πρότυπα με τα οποία συμμορφωνόμαστε

• Παράλληλα, οι προϋποθέσεις για την καλή λειτουργία της ομάδας είναι:

– Κοινοί στόχοι – κοινό όραμα

– Κανόνες λειτουργίας – όρια

– Περιβάλλον (π.χ. φως, θερμοκρασία, κ.λπ.)

– Ανοιχτή επικοινωνία

– Συμμετοχή

– Αναγνώριση

Οι προυποθέσεις της ομαδικής συνεργασίας

• Τα εμπόδια στην καλή λειτουργία της ομάδας είναι:

– Καθυστερημένα μηνύματα

– Διφορούμενα μηνύματα

– Μηνύματα με προκατάληψη

– Διαταγές

Η σημασία της ομαδικής επικοινωνίας

• Στις ομάδες υπάρχουν διάφοροι «ηγέτες». Μερικοί χαρακτηριστικοί τύποι ηγετών της ομάδας είναι:

– Ο ηγέτης της διαδικασίας (Task leader)

– Ο συναισθηματικός ηγέτης (Emotional leader)

– Ο «προβληματικός» ηγέτης ή ο αποδιοπομπαίος τράγος (Scapegoat leader)

– Ο αμφισβητίας ηγέτης (Defiant leader)

Η σημασία της ηγεσίας στην ομάδα

Όλοι αυτοί οι τύποι ηγετών είναι χρήσιμοι για τη λειτουργία της ομάδας αναπτύσσοντας ο καθένας τη «δυναμική» του που βοηθά την ομάδα:

– Να ακολουθεί τις διαδικασίες

– Να αξιοποιεί συναισθήματα και αξίες

– Να εκτονώνει τις εντάσεις της και

– Να προβληματίζεται, δημιουργώντας καλύτερες συνθήκες λειτουργίας της, άρα να γίνεται πιο αποδοτική.

Η «δυναμική» της ομάδας

Οι 3 τρόποι επίλυσης των διαφορών

I. Ειρηνική συνύπαρξη

II. Συμβιβασμός

III. Επίλυση προβλημάτων(με δημιουργική σκέψη)

Διαδικασία επίλυσης επικοινωνιακών προβλημάτων, συγκρούσεων και διαφορών

• Η δημιουργία καλής επαφής και κλίματος εμπιστοσύνης επιτυγχάνει την ενεργή συμμετοχή μέσα στην ομάδα

• Τα μέλη της ομάδας παίρνουν το ρίσκο να μιλήσουν για τα θέματα επικοινωνίας που τα απασχολούν. Έτσι ανοίγει ο δρόμος για την επίλυση των επικοινωνιακών προβλημάτων

Τα βασικά βήματα επίλυσής τους

1. Αναγνώριση της δυναμικής της ομάδας μέσα από τον τρόπο που επικοινωνούν τα μέλη της

2. Εντοπισμός των προβληματικών παραμέτρων της επικοινωνίας. Έτσι επιτυγχάνεται μια αποτελεσματική τοποθέτηση

3. Ανάπτυξη της μοναδικότητας του κάθε ατόμου. Έτσι επιτυγχάνεται η αποτελεσματική επίλυση των επικοινωνιακών προβλημάτων

4. Έκφραση και εξωτερίκευση του προβλήματος

• Έκφραση συγκεκριμένης θέσης από τον ηγέτη, που βασίζεται σε (αντικειμενικές) αρχές, αξίες, κανόνες ή διαδικασίες

• Έκφραση εναλλακτικών λύσεων με στόχο την κατάληξη δια της μεθόδου της παρουσίασης των θετικών και αρνητικών σημείων, στη λύση με τα περισσότερα θετικά

• Ανάληψη της ευθύνης / του ρίσκου για την απόφαση

• «Εμπλοκή» συμμετοχής και δέσμευση όλων των εμπλεκόμενων μερών για την επίλυση του προβλήματος

Τα βασικά βήματα επίλυσής τους

Επίλυση προβλημάτων με δημιουργική σκέψηΚάθετη σκέψη

• Επιλέγει

• Αναζητά το σωστό

• Πηγαίνει από το ένα στο άλλο

• Αναζητά σχέσεις

• Κινείται προς τις πιθανές κατευθύνσεις

Πλάγια σκέψη

• Αλλάζει

• Το διαφορετικό

• Απρογραμμάτιστες ενέργειες

• Αποδέχεται τυχαίες παρεμβάσεις

• Εξερευνά τα πιο πιθανά απίθανα

ΠαρακίνησηΒασική λειτουργία του management είναι αυτή της παρακίνησης. Η διαδικασία της παρακίνησης λειτουργεί μέσα από τρεις φάσεις:α. Φάση διάγνωσης και αξιολόγησης της ανάγκης και

του προβλήματος, δηλαδή της «προσωπικότητας» του ατόμου ή της συγκεκριμένης φάσης,

κατάστασης ή δυναμικής που βρίσκεται η ομάδα.β. Φάση επιλογής και δημιουργίας κατάλληλου επικοινωνιακού περιβάλλοντος, δηλαδή του εξωτερικού περιβάλλοντος (κατάλληλος τόπος, συνθήκες, μέσα) και διαπροσωπικού περιβάλλοντος (τεχνικές διαπροσωπικής επικοινωνίας).γ. Φάση εξειδίκευσης και προώθησης των ενεργειών

παρακίνησης.

ΑΝΑΓΚΗΑίτιο υπεύθυνο για τη δημιουργία

προβλήματος

ΛΥΣΗΙκανοποίηση της

ανάγκης (σε συμφωνία με την πολιτική της επιχείρησης)

ΠΡΟΒΛΗΜΑΔιαφορά μεταξύ «θέλω» ή «έχω ανάγκη» και «εγώ». Αυτό που μ’ εμποδίζει να έχω αυτό που θέλω

είναι το πρόβλημα

Κατάλληλο επικοινωνιακόπεριβάλλον

Ο κύκλος της παρακίνησης

Χρησιμοποίηση της ισχύος

Ο ηγέτης – manager χρησιμοποιεί την ισχύ που διαθέτει, με τις παρακάτω μεθόδους, προκειμένου να είναι αποτελεσματική και να αξιοποιηθεί επικοινωνιακά:

1. Ανοικτά

2. Σύμφωνα με τους κανόνες και την ηθική

3. Ανάλογα με το άτομο (άλλα άτομα χρειάζονται πρωτοβουλία, άλλα καθοδήγηση, άλλα πίεση, κλπ.)

4. Ώριμα, λογικά, έγκαιρα και ισορροπημένα

5. Με έκφραση θετικής διάθεσης

• Η «ζωή» της ομάδας περνάει από 5 στάδια:

– Στάδιο προσανατολισμού

– Στάδιο αντιπαράθεσης

– Στάδιο σύνθεσης

– Στάδιο απόδοσης

– Στάδιο τερματισμού

Οι φάσεις της ζωής μιας ομάδας

• Φυσικά η ομάδα έχει τον θεσμικό της ηγέτη, τον manager. Για να είναι όμως και ο κατάλληλος ηγέτης της, θα πρέπει να ενεργοποιεί τις επικοινωνιακές του δεξιότητες που βοηθούν την ομάδα να λειτουργεί δυναμικά, δημιουργικά και αποτελεσματικά. Δηλαδή να:– ... είναι θετικός και δημιουργεί ενθουσιασμό– ... ενδιαφέρεται για τη γνώμη των άλλων– ... δίνει ευκαιρίες ηγεσίας σε όλα τα μέλη– ... υποκινεί και ενισχύει– ... είναι ευθύς και ειλικρινής– ... μοιράζεται την επιτυχία– ... διαφυλάττει την εμπιστοσύνη– ... στοχεύει στο «διαφορετικό»– ... χαλαρώνει και ηρεμεί την ομάδα

Η σημασία του ηγέτη σε μία ομάδα