Greek Business Review June 2013

68
FINANCΕ Συναγερμός σε Εκκλησία για τα οικονομικά της STRATEGY Πως οι Κινέζοι έκαναν τον Πειραιά πρωταγωνιστή SHIPPING Ελληνογερμανικός πόλεμος στη ναυτιλία ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 BUSINESS REVIEW Banking, Shipping, Trade, energy & Finance www.businessreview.gr Gazprom Η απόβαση στην Ελλάδα! SPECIAL GREEK O όμιλος που καλύπτει το 10% του ρωσικού ΑΕΠ και από που αντλεί την παντοδυναμία του Οι πωλήσεις $150 δισ., τα καθαρά κέρδη των $38,7 δισ. Οι 390 χιλιάδες εργαζομένοι Η ρωσική επενδυτική «επίθεση» στην Ελλάδα και τα 10 μέτωπα που χτυπάει

description

Greek Business Review, June 2013. Banking, Shipping, Trade, Energy & Finance Διαβάστε στο νέο τεύχος του Greek Business Review. Όλες τις εξελίξεις στις επενδύσεις, την πορεία της οικονομίας. Τα νέα των επιχειρήσεων. Τους νέους "παίκτες" που θα ορίσουν τους κανόνες για την πορεία της οικονομίας και της χώρας.

Transcript of Greek Business Review June 2013

Page 1: Greek Business Review June 2013

FINANCΕ

Συναγερμός σε Εκκλησία για τα οικονομικά της

strategy

Πως οι Κινέζοι έκαναντον Πειραιά πρωταγωνιστή

shipping

Ελληνογερμανικός πόλεμος στη ναυτιλία

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

business reviewbanking, shipping, Trade, energy & Finance www.businessreview.gr

GazpromΗ απόβαση στην Ελλάδα!

s p e c i a l

Greek

O όμιλος που καλύπτει το 10% του ρωσικού ΑΕΠ και από που αντλεί την παντοδυναμία του Οι πωλήσεις $150 δισ., τα καθαρά κέρδη των $38,7 δισ. Οι 390 χιλιάδες εργαζομένοι Η ρωσική επενδυτική «επίθεση» στην Ελλάδα και τα 10 μέτωπα που χτυπάει

Page 2: Greek Business Review June 2013
Page 3: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 3

αφιέρωμαΠοια είναι η Gazprom και από που αντλεί την παντοδυναμία της Με πωλήσεις $150 δισ., καθαρά κέρδη $38,7 δισ., 390 χιλιάδες εργαζομένους και δραστηριότητα που καλύπτει το 10% του ρωσικού ΑΕΠ «χτυπάει την πόρτα» της Αθήνας

6-7

Η ρωσική επενδυτική «επίθεση» στην έλλάδα Το ρωσικό επενδυτικό ενδιαφέρον εστιάζεται σε 10, κυρίως, τομείς: τράπεζες, ενέργεια, τουρισμό, ακίνητα, άμυνα, ναυτιλία, υποδομές, την αγορά πληροφορικής, φαρμακευτική βιομηχα-νία και αποκρατικοποιήσεις

10-11

έΠένδύσέισνεό έλ ντοράντο ξένων επενδύσεωνΔιεθνή κεφάλαια διαπιστώνουν την ύπαρξη σημαντικών ευκαιριών και φαίνεται ότι έχει έλθει το πλήρωμα του χρόνου

12-15

σεισμικές δονήσεις σε έυρώπη, σένγκεν Από τις βίζες που υπόσχεται η ελληνική κυβέρνηση για επενδυτές στην αγορά ακινήτων

16-17

Πως οι Κινέζοι έκαναν τον Πειραιά πρωταγωνιστήΜετά από τριετή εμμονή στη λιτότητα, η ανάπτυξη μπαίνει επιτέλους στην ατζέντα των Ευρωπαίων ηγετών.

22

συναγερμός στην έκκλησία για τα οικονομικά τηςΕπιδεινώνονται μεσούσης της κρίσης υπό την πίεση τόσο της αύξησης της φορολόγησης επί των ακινήτων και της μείωσης του εισοδήματος από αυτά όσο και από την προοπτική απομείωσης της αξίας των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας που διακρατεί.

24-25

Που έχει στραμένο το βλέμμα του το ΚατάρΠρώτη επένδυση που υλοποίησε το Κατάρ στην Ελλάδα ήταν αυτή στο Ιόνιο όπου και απέκτησε στο σύμπλεγμα των Εχινάδων το νησί Οξειά.

28-3

real estateΤο μεγάλο παζάρι των ξένων για χιλιάδες παραθεριστικές κατοικίες στην έλλάδαΠοιοι αγοράζουν που και πόσο, γιατί έχουν μειωθεί οι πράξεις και που πως μεταλλάσσεται η αγορά

18-19

ένέργέιααυλαία για τις άμεσες αμερικανικές επενδύσεις με τα πετρέλαια Όλη η ατζέντα της Third Point που πήρε θεση στην ελληνική Energean Oil & Gas

20-21

ναύΤιλιαΠωλούν οι ελληνικες ακτοπλοϊκές για να επιπλεύσουν στην κρίσηΗ συγκυρία χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές καυσίμων, μειωμένη επιβατική κίνηση και πωλήσεις και αδυναμία εξεύρεσης χρηματοδοτήσεων.

32-33

αγορέσΗ μεγάλη επιστροφή των ελληνικών επιχειρήσεων στις κεφαλαιαγορέςΑλλεπάλληλες εκδόσεις ομολόγων υπερκαλύπτονται αν και τα επιτόκια παραμένουν υψηλά

46-47

οι χρυσοί διαχειριστές των hedge funds Τι αποδόσεις έχουν επιτύχει και ποια είναι τα επενδυτικά story που έχουν αναδείξει το top ten των καλύτερων managers

48 -53

ΤραΠέζέσ«διάτρητες» οι γερμανικές τράπεζεςΕπισφάλειες δεκάδων δισεκατομμυρίων «κάτω από το χαλί»

56-59

περιεχόμενα

σύμβούλοι έΚδοσΗσΗλΙΑς Γ. ΜΠΕλλΟςΚΟρνΗλΙΟς Π. ΓρΑψΑς

διέύθύνΤΗσ σύνΤαξΗσςΠΥρΟς Μ. ΑλΕΞΙΟΥ

έιδιΚοσ σύνέργαΤΗσΜΕνΕλΑΟς ΤΑςςΙΟΠΟΥλΟς

Creative DireCtorςΠΥρΟς Μ. ΑλΕΞΙΟΥ

business DireCtorΚΟρνΗλΙΟς ΓρΑψΑς

ιδιοΚΤΗσια, έΚμέΤαλέύσΗGREEN DYNAMICS ΕΠΕΕΚΔΟΤΙΚΕς ΕΜΠΟρΙΚΕς ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟρΙΚΕς ΕΠΙΧΕΙρΗςΕΙςλ. ΑΦΙΔνΑΙΟΥ 1190 14 ΑΦΙΔνΕςτηλ: 211 [email protected]

Οι απόψεις, οι θέσεις, οι αναλύσεις, τα στοιχεία και τα μεγέθη που παρουσίαζονται στo BUSINESS REVIEW δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα αυτές της ιδιοκτησίας ή της διεύθυνσης σύνταξης. Παρατί-θενται όμως σε κάθε περίπτω-ση με σκοπό την επίτευξη της όσο δυνατόν περισσότερης και καλύτερης ενημέρωσης και την προαγωγή της πολυφωνίας.

ΠΕρΙΟΔΙΚΗ EΚΔΟςΗ

Η έντυπη έκδοση του περιοδικού διανέμεται τιμής ένεκεν.

Η παράλληλη ψηφιακή διανομή είναι προσβάσιμη στην ηλεκτρονική διεύθυνση:www.businessreview.gr

business review

Page 4: Greek Business Review June 2013

4 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Ξένα επενδυτικά σχή-ματα με άγνωστα μέ-χρι πριν λίγους μήνες ονόματα ακόμα και για τους επαΐοντες

πρωταγωνιστούν στην ελληνική επενδυτική σκηνή. Με βαθιές τσέπες και επιθετικό τρόπο το-ποθετούνται σε κάθε είδους περιουσιακό στοιχείο.

Αγοράζουν μετοχές ελληνικών τραπεζών, μπαίνουν σε ομολογι-ακές εκδόσεις ελληνικών επιχει-ρήσεων, σκουπίζουν την δευτερογενή αγορά των κρατι-κών ομολόγων, παίρνουν θεση στο μετοχικό κεφάλαιο ιδιωτικών εταιρει-ών και κατεβαίνουν με αξιώσεις στις διαγωνιστικές διαδικασίες των αποκρατικοποι-ήσεων. Third Point, Strategic Initiatives, Adelante Asset Management, The Baupost Group, Greylock Capital, Dromeus Capital είναι με-ρικά μόνον από τα hedge funds που έχουν βάλει πολλά λε-φτά στην ελληνική αγορά. Για την ακρίβεια δισεκατομμύρια.

 Και κάποια έχουν ήδη βγάλει κέρδη. Της τάξης των 500 εκα-τομμυρίων ευρώ για παράδειγμα η Third Point από την τοποθέτη-ση της στα ελληνικά ομόλογα το περασμένο καλοκαίρι και τις υπεραξίες που της έδωσε η επαναγορά ομολόγων του

Ποιοί παίζουν σήμερα το στοίχημα της Ελληνικής ανάκαμψηςΔεκεμβρίου σε υπερδιπλάσιο τίμημα από το κόστος κτήσης. Έτσι η Third Point συνεχίζει να αγοράζει Ελλάδα και έχει ήδη βάλει 100 εκατομμύρια στην Dolphin Capital που δραστη-ριοποιείται στα ξενοδοχεία και 50 εκατομμύρια στην ελληνική ενεργειακή Energean. Κατεβαίνει , δε, και στον διαγωνισμό για τον Αστέρα.

 Λεφτά από τα ομόλογα έβγαλαν όμως και πολλοί άλλοι όπως

τα Adelante Asset Management και Greylock Capital που τώρα μπαίνουν και στο χρηματιστή-ριο ενώ διακρατούν ακόμα ελληνικό χρέος. Μετοχές αγοράζει και η Dromeus Capital ενώ το The Baupost Group έχει βάλει πολλά λεφτά στον ΟΠΑΠ –διακρατεί

το 6% του μετοχικού κεφαλαίου- και κατεβαίνει και στον διαγωνισμό για τον Αστέρα.

 Την ίδια ώρα μεγάλα hedge funds όπως τα Farallon Capital, York Capital Management, QVT Financial και Dromeus είναι μεταξύ των hedge funds που σύμφωνα με δηλώσει στους και πληροφορίες από σοβαρά ξένα οικονομικά media όπως οι Financial Times θα συμμετά-σχουν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Η CQS έχει πάρει θεση σε εται-ρικά ομόλογα και πίσω από την

Επενδυτικά σχήματα με αυξημένη διάθεση ανάληψης ρίσκου, τακτικές επιθετικών τοποθετήσεων

δείγμα

Page 5: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 5

Ποιοί παίζουν σήμερα το στοίχημα της Ελληνικής ανάκαμψηςμεγάλη ζήτηση για την ομολο-γιακή έκδοση των ΕΛΠΕ αλλά και άλλων εταιρειών πρόσφατα όπως ο ΟΤΕ ή ο Τιτάν ήταν hedge funds σαν και αυτό αναφέρει η Wall Street Journal. Ο κατάλογος των funds αυτού του είδους, που μπαίνουν δυνατά Ελλάδα, είναι μακρύς. Ποιοι είναι όμως όλοι αυτοί; Πόσο «ποιοτικές» είναι οι επενδύσεις τους; Τι προσδοκούν να αποκομίσουν από αυτές;

Με απλά λόγια, πρόκειται για την εμπροσθοφυλακή της διεθνούς επεν-δυτικής κοινότητας. Επενδυτικά σχήμα-τα με αυξημένη δι-άθεση ανάληψης ρίσκου, τακτικές επιθετικών τοποθε-τήσεων και, συχνά, βραχυπροθέσμους επενδυτικούς ορί-ζοντες. Στόχος τους η εγ-γραφή σημαντικών υπεραξιών –και όταν λεμέ σημα-ντικών εννοούμε της τάξης του 100% και άνω- σε μικρό χρονικό διάστημα. Σε έξι με εννέα μήνες, Το στοίχημα τους είναι η ανά-καμψη της Ελλάδας. Πολλοί εκ των διαχειριστών τους, το λένε ανοικτά: «This is the mother of all recovery trades». Σε ελεύ-θερη μετάφραση η ευκαιρία του αιώνα.

 Το στοίχημα της Ελλάδος είναι να μετατρέψει αυτή την εμπρο-σθοφυλακή σε πρέσβη για τα μεγάλα διεθνή θεσμικά κεφά-λαια. Επενδυτές όπως είναι τα συνταξιοδοτικά ταμεία ή κρατικά

επενδυτικά οχήματα όπως της Νορβηγίας. Ιδιώτες θεσμικούς όπως οι γνωστές, στους παροι-κούντες την χρηματιστηριακή Ιερουσαλήμ, από τις προηγού-μενες δεκαετίες Capital, Fidelity ή Franklin Templeton.

 Το στοίχημα όμως είναι κοινό. Και για τα hedge fund και την Ελλάδα. Διότι για να εγγράψουν υπεραξίες τα hedge fund πρέπει η πορεία προς την ανάκαμψη να μετουσιωθεί σε ανάπτυξη.

Μόνο τότε θα έλ-θουν ποιοτικοί μακροπρόθεσμοι επενδυτές που τη-ρούν πολύ αυστη-ρότερα κριτήρια αξιολόγησης των επενδύσεων. Και είναι στους επεν-δυτές αυτούς άλλωστε που τα κερδοσκοπικά κεφάλαια περι-μένουν να πουλή-

σουν τις θέσεις τους, σε πολλαπλάσιες αποτιμήσεις, ώστε να βγάλουν κέρδη.

 Σε διαφορετική περίπτωση, αν το κλίμα για οιονδήποτε λόγο χαλάσει ή η οικονομία υποτρο-πιάσει ή η πολιτική σταθερότητα απειληθεί, τότε θα φύγουν όσο γρήγορα ήρθαν. Και μαζικά. Και θα επιταχύνουν το πισωγύρι-σμα. Διότι αυτό είναι το modus operandi και ο ορισμός του smart money. Διότι smart money στις διεθνείς αγορές, παρά την εδώ επικρατούσα ερμηνεία, δεν ση-μαίνει έξυπνο χρήμα. Σημαίνει το γρήγορο, το σβέλτο χρήμα.

Smart money παρά την εδώ επικρατούσα ερμηνεία, δεν σημαίνει έξυπνο χρήμα. ςημαίνει το γρήγορο, το σβέλτο χρήμα

Του Ηλία Γ. Μπέλλου

Page 6: Greek Business Review June 2013

6 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

αφιέρωμα

Page 7: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 7

Ποια είναι η Gazprom και από που αντλεί την παντοδυναμία της Με πωλήσεις $150 δισ., καθαρά κέρδη $38,7 δισ., 390 χιλιάδες εργαζομένους και δραστηρι-ότητα που καλύπτει το 10% του ρωσικού ΑΕΠ «χτυπάει την πόρτα» της Αθήνας

Όμηρος συχνά της παντοκρατορίας των δυτικής προέλευσης μέσων μαζικής ενη-μέρωσης η ελληνική

κοινή γνώμη λίγο έχει αντιληφθεί το εύρος και τη σημασία μιας επένδυ-σης από έναν ρωσικό «εθνικό πρωταθλητή» όπως έιναι η Gazprom. Και ενώ οι κάθε λογής ανησυχίες εγχώριων και ξένων ανταγωνιστών της στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης της δημόσιας επιχείρησης αερίου είναι πολύ καλά επικοινωνημένες λίγο έχει ασχοληθεί ο μέσος Έλληνας επιχειρηματίας ή καταναλωτής με το γεω-στρατηγικό και γεω-οικονομι-κό όφελος που μπορεί να δώσει η έλευση της μεγαλύτερης εταιρείας φυσικού αέριου του πλανήτη. Στο όνομα των δυτικών συμμαχιών της Αθήνας παραγνωρίζεται συχνά η σημασία του προσεταιρισμού μιας οικονομικής δύναμης εφάμιλλης των ευρωπαϊκών. Γιατί όμως η Gazprom είναι τόσο σημαντική και ποιο ακρι-βώς είναι το προφίλ του ρωσικού πρωταθλητή της ενέργειας;

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη

σειρά. Η Gazprom είναι μια πολυε-θνική εταιρεία ενέργειας της οποίας οι πωλήσεις το προηγούμενο έτος ξεπέρασαν τα 152 δισεκατομμύρια δολάρια. Κύριες επιχειρηματικές δραστηριότητές της είναι η γεωλογική έρευνα, η παραγωγή , η μεταφορά ,

η αποθήκευση, η επε-ξεργασία και εμπορία του φυσικού αερίου, του συμπυκνωμένου αερίου και του πετρε-λαίου, καθώς και η παραγωγή και εμπορία θερμότητας και ηλε-κτρικής ενέργειας.

Η Gazprom θεωρεί ως αποστολή της την αξιόπιστη, αποτελε-σματική και ισορρο-πημένη παροχή φυσι-

κού αερίου και άλλων ενεργειακών πόρων και παράγωγών τους προς τους καταναλωτές να τον πλανήτη.

Κατέχει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο. Το μερί-διο της εταιρείας στα παγκόσμια και ρωσικά αποθέματα φυσικού αερίου είναι 18 και 70 τοις εκατό αντίστοιχα. Η Gazprom καλύπτει το 15 και το 78 τοις εκατό της παγκόσμιας και της ρωσικής παραγωγής φυσικού αερίου αντίστοιχα. Εφαρμόζει με-γάλης κλίμακας αναπτυξιακά και

Ο ρωσικός κολοσσός παρέχει φυσικό αέριο σε 25 ευρωπαϊκές χώρες, οι μόνες εξαιρέσεις είναι Ισπανία και Πορτογαλία

Page 8: Greek Business Review June 2013

8 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

αφιέρωμα

επενδυτικά σχέδια που στοχεύουν στην εκμετάλλευση φυσικού αε-ρίου στην χερσόνησο Γιαμάλ της Αρκτικής ζώνης, στην Ανατολική Σιβηρία και στην Άπω Ανατολή, καθώς και στην εκμετάλλευση υδρογονανθράκων (εξερεύνηση και παραγωγή) διεθνώς.

Κατέχει το μεγαλύτερο δίκτυο μεταφοράς αερίου στον κόσμο - το Ενιαίο Σύστημα Παροχής Αερίου της Ρωσίας με συνολικό μήκος πάνω από 161.000 χιλιομέτρων. Πουλάει περισσότερο από το ήμισυ της συνολικής παραγωγής φυσικού αερίου σε Ρώσους καταναλωτές και πραγματοποιεί εξαγωγές φυσικού αερίου σε περισσότερες από 30 χώρες εντός και εκτός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Επίσης είναι ο μοναδικός παρα-γωγός και εξαγωγέας υγροποιη-μένου φυσικού αερίου στη Ρωσία. Το μερίδιο της εταιρείας στην πα-

γκόσμια παραγωγή LNG ανέρχεται σε 5 τοις εκατό και αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία καθώς έχουν δρομολογηθεί σχετικά πλάνα. .

Η εταιρεία είναι όμως και μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων παραγω-γών πετρελαίου της Ρωσίας και ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης περιουσιακών στοιχείων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία καλύπτουν το 17 τοις εκατό της συνο-λικής εγκατεστημένης ισχύος του ενεργειακού συστήματος.

Η Gazprom έχει ως στρατηγικό στόχο της να καθιερωθεί ως ηγέτης μεταξύ των παγκόσμιων εταιρειών ενέργειας και να εισέλθει σε νέες αγορές.

Πρόεδρός της είναι ο Viktor

Zubkov  και αντιπρόεδρος και διευ-θύνων σύμβουλος ο Alexei Miller. Απασχολεί πάνω από 390 χιλιάδες εργαζομένους και τα καθαρά της κέρδη το 2012 διαμορφώθηκαν στα 38,7 δισεκατομμύρια δολάρια

Η OAO Gazprom όπως είναι η πλήρης ονομασία της είναι ει-σηγμένη στο χρηματιστήριο της Μόσχας  και είναι μία από τις μεγα-λύτερες εταιρείες στον κόσμο με το brand name της να αναγνωρίζεται ως εκ των ισχυρότερων του πλανή-τη. Η έδρα της είναι στην περιοχή  Cheryomushki στα νοτιοδυτικά της Μόσχας , και το όνομά της ( Газ овая пром ышленность) σημαίνει «βιομηχανία φυσικού αερίου». Δημιουργήθηκε το 1989, όταν το υπουργείο της βιομηχανίας και φυσικού αερίου της Σοβιετικής Ένωσης μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρεία, διατηρώντας όλα τα πε-ριουσιακά του στοιχεία. Η εταιρεία αργότερα ιδιωτικοποιήθηκε εν μέρει, αλλά επί του παρόντος το ρωσικό δημόσιο κατέχει το με-γαλύτερο μέρος του ελέγχου στα χέρια του.

Το 2011, η εταιρεία παρήγαγε 513.200 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, που ανέρχεται σε 17% της παγκόσμιας παραγω-γής. Επιπλέον, παρήγαγε 32,3 εκατ. τόνους αργού πετρελαίου και 12,1 εκατομμύρια τόνους συμπυκνω-μένου αερίου. Οι δραστηριότητες της Gazprom αντιπροσώπευαν το 8% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ρωσίας.

Η εταιρεία διαθέτει θυγατρι-κές σε πολλούς τομείς της βιομη-χανίας, και ελέγχει την πλειοψη-φία των συμμετοχών σε διάφορες εταιρείες.

Το προφίλ της Gazprom ενι-σχύθηκε με δυναμικό τρόπο τον Ιούνιο του 2000, όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν έγινε πρόεδρος της Ρωσίας. Ο Πούτιν ξεκίνησε μια εκστρατεία για να χαλιναγωγήσει του ολιγάρ-χες και σύμφωνα με την πολιτική του για τους λεγόμενους και  «εθνι-κούς πρωταθλητές» πρυτάνευσε

Ο ισχυρός άντρας της Gazprom Αλεξέι Μίλερ

ςημαντικά έργα μεταφοράςφυσικού αερίου περιλαμβάνουν το Nord Stream και South Stream συστήματα αγωγών.

Page 9: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 9

ο κρατικός έλεγχος σε επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας. 

Στις 20 Ιουλίου του 2006, ομο-σπονδιακός νόμος «για τις εξαγωγές φυσικού αερίου»  προικοδότησε την Gazprom με αποκλειστικό δικαίωμα για την εξαγωγή αερίου. Ως όμιλος έχει εκτενείς συνεργα-σίες διεθνώς. Για παράδειγμα τον Δεκέμβριο του 2006, η Gazprom υπέγραψε συμφωνία με τις Royal Dutch Shell , Mitsui και Mitsubishi , λαμβάνοντας πάνω από μισό συν μία μετοχή στην Sakhalin Energy μια από τις μεγαλύτερες ενεργει-ακές της ευρύτερης περιφέρειας του Ειρηνικού.

H Gazprom διεξάγει επίσης έρευ-νες και εκμετάλλευση σε ξένες χώρες όπως η Ινδία, η Αλγερία, η Βενεζουέλα, το Βιετνάμ, τη Λιβύη, το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν. 

Το «Ενιαίο Σύστημα Παροχής

Αερίου της Gazprom» (UGSS) πε-ριλαμβάνει 158.200 χιλιόμετρα και 218 σταθμούς συμπίεσης. Η UGSS είναι το μεγαλύτερο σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου στον κόσμο. Σημαντικά έργα μεταφοράς περιλαμβάνουν το Nord Stream και South Stream συστήματα αγωγών.

Ο ρωσικός κολοσσός παρέχει φυσικό αέριο σε 25 ευρωπαϊ-κές χώρες, οι μόνες σημαντικές εξαιρέσεις είναι η Ισπανία και η Πορτογαλία. Η συντριπτική πλει-οψηφία του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη πωλείται με μακροπρόθεσμες συμβάσεις (20-25 χρόνια), αν και πρόσφατα η θυγατρική της Gazprom Marketing and Trading εμπλέκεται όλο και πιο ενεργά σε βραχυπρόθεσμα συμβόλαια πωλήσεων

Η Gazprom είναι μια καθετο-ποιημένη εταιρεία και διαθέτει όλες τις κύριες εγκαταστάσεις

μεταποίησης αερίου στη Ρωσία. Λειτουργεί τους αγωγούς υψηλής πίεσης της χώρας. Η Gazprom όπως προαναφέρθηκε ανήκει στην κα-τηγορία των λεγόμενων εθνικών πρωταθλητών.

Μια πολιτική που υποστηρί-ζει ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, κατά την οποία οι μεγάλες επι-χειρήσεις σε στρατηγι-κούς τομείς αναμένεται όχι μόνο να επιδιώξουν το κέρδος, αλλά και να προωθήσουν τα εθνικά συμφέροντα της Ρωσίας. 

Η εταιρεία ελέγχει επίσης μεγάλο μέρος του ενεργητικού ομίλων στον τραπεζικό, ασφαλιστικό,

κατασκευαστικό και γεωργικό το-μέα. Το 2008, οι δραστηριότητες της Gazprom έκανε μέχρι 10% του ΑΕΠ της Ρωσίας. 

Κατέχει το μεγαλύτερο δίκτυο μεταφοράς αερίου στον κόσμο με μήκος πάνω από 161.000 χλμ

Page 10: Greek Business Review June 2013

10 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

αφιέρωμα

Η ρωσική επενδυτική «επίθεση» στην Ελλάδα Το ρωσικό επενδυτικό ενδιαφέρον εστιάζεται σε 10, κυρίως, τομείς: τράπεζες, ενέργεια, τουρισμό, ακίνητα, άμυνα, ναυτιλία, υποδομές, την αγορά πληροφορικής, φαρμακευτική βιομηχανία και αποκρατικοποιήσεις

Ρωσικά κεφάλαια τοποθετούνται εδώ και καιρό στρατηγικά στην Ελλάδα συχνά υπερκεράζοντας

τον διεθνή ανταγωνισμό. Πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν τους περεταίρω σχεδιασμούς

επενδυτών από τη Ρωσία αλλά και τον τρόπο λειτουργίας τους σημειώνουν πως η ενδεχομένη ανάδειξη δύο ρωσικών εταιριών ως πλειοδοτριών στον διαγωνισμό για την πώληση της ΔΕΠΑ και της ΔΕΣΦΑ και ειδικά της Gazprom θα «ξεκλειδώσει» νέες μεγαλες επεν-δύσεις. Τόσο λόγο του πολιτικού

«πρασίνου φωτός» που αυτό θα σηματοδοτήσει όσο και εξαιτίας της τάσης πολλών μικρότερων ρωσικών επιχειρήσεων και επενδυτών να ακολουθούν τις μεγαλες κρατικές ρωσικές εταιρείες στις αγορές που εισέρχονται εμπιστευόμενοι την αξιολόγησή τους.

 Το ρωσικό επενδυτικό ενδια-

Page 11: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 11

φέρον εστιάζεται σε 10, κυρίως, τομείς. Τις τράπεζες, την ενέργεια, τον τουρισμό, τα ακίνητα, την άμυνα, την ναυτιλία, τις υποδομές όπως ο σιδηρόδρομος και τα λιμάνια, την αγορά πληροφορικής, την φαρμακευτική βιομηχανία και τις αποκρατικοποιήσεις.

 Η ρωσική μετοχική συμμετοχή σε δύο μεγαλες τράπεζες όπως είναι η Πειραιώς και η Κύπρου είναι ευρέως γνωστή. Λιγότερο γνωστή είναι η αυτόνομη ανάπτυξη που ακολουθεί στην Ελλάδα η ρωσική KEDR BANK.

 Στον ενεργειακό κλάδο το επεν-δυτικό ενδιαφέρον είναι εντονότατο και έλαβε επίσημο μανδύα με τη διεκδίκηση της ΔΕΠΑ και της ΔΕΣΦΑ από τις Gazprom και Sintez .

 Στην Άμυνα υπαρκτό χαρακτη-ρίζουν κύκλοι της βιομηχανίας το ενδιαφέρον της Μόσχας για την ΕΛΒΟ όπως και συζήτηση για επέν-δυση σε πρόγραμμα δημιουργίας νέου εργοστασίου κατασκευής αεροσκαφών.

 Ρωσικές εταιρίες έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον και για εξαγορά πλειοψηφικού ποσοστού στον ΟΣΕ με τον οποίο μάλιστα έχουν πραγματοποιήσει επαφές. Άλλες συγκαταλέγονται επίσης μεταξύ αυτών που ετοιμάζονται να καταθέσουν προτάσεις για λι-μάνια ενώ ομάδα επιχειρηματιών εξετάζει την εξαγορά μαρίνων. Συναντήσεις έχουν γίνει μεταξύ Ρώσων και Ελλήνων φαρμακοβι-ομηχάνων με στόχο την πραγμα-τοποίηση επένδυσης.

  Ε π ί σ η ς π ρ ό σ φ α τ α τ o fund  Strategic Initiatives Capital Partners, μία εταιρεία ιδιωτικών επενδύσεων, η οποία έχει συστα-θεί από Ρώσους εξαγόρασε την γαλακτοβιομηχανία Δωδώνη ενώ κατέβηκε και στον διαγωνισμό για τον Αστέρα. Ακόμα στις ρωσικές επενδύσεις συγκαταλέγεται και η εξαγορά της ΣΕΚΑΠ από την μεγαλύτερη καπνοβιομηχανία της Ρωσίας την Donskoy Tabak, συμφερόντων Ιβάν Σαββίδη.

 Μεγάλη ρωσική επένδυση αποτελεί και αυτή της Sistema, μέλους του JSC Concern Sistema Group, στην Intracom Telecom, θυγατρική του ομίλου Intracom.

Οι Ρώσοι επένδυσαν 120 εκατ. ευρώ για να αποκτήσουν τον έλεγχο του το 51% της ελληνικής εταιρείας, με business plan που προβλέπει την ανάπτυξή της σε διεθνή πάροχο τηλεπικοινωνιακών συστημάτων ενώ εκκρεμεί και η ενεργοποίηση της put option της Ιntracom για την απόκτηση από την Sistema και του υπολοίπου ποσοστού της.

 Ελληνικά κτηματομεσιτικά γραφεία αναφέρουν αυξημένο ενδιαφέρον από Ρώσους που κοι-τούν από οικόπεδα και σπίτια έως επιχειρήσεις.

Σ ε π ε ρ ι ο χ έ ς όπως η Χαλκιδική, η Πελοπόννησος και η Κρήτη οι εκτιμήσεις θέλουν ποσοστό της τάξης των 30% όλων των συναλλαγών να πε-ριλαμβάνουν Ρώσους. Χαρακτηριστικό παρά-δειγμα το γεγονός ότι στην Χαλκιδική το 70% των πράξεων φέρονται να γίνονται από Ρώσους αγοραστές ενώ στην Κρήτη οι εκτιμήσεις θέλουν το ποσοστό αυτί στο 40 με 50%.

 Εξάλλου ο ίδιος ο ρώσος πρό-εδρος Βλάντιμιρ Πούτιν διαθέτει έπαυλη στο Πόρτο Χέλι κοντά στις αναπτύξεις της Dolphin Capital του Μίλτου Καμπουρίδη ακολου-θούμενος από Ρώσους όπως ο ομογενής Φιλάρετος Καλτσίδης ή Filaret Galchev -ο πλουσιότερος Έλληνας διεθνώς σύμφωνα με το Forbes που αποτιμά την περιουσία του στα 6,7 δις. δολ.-, και οψίμως από τον Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ που αγόρασε τις κόρες του Γιεκατρίνα και Πιέτρα τον Σκορπιό από την Αθηνά Ωνάση.

Για τους Ρώσους συχνά λέγεται ότι η Ελλάδα είναι ότι η Φλόριντα

για τους Αμερικανούς. Στη Κρήτη οι Ρώσοι τουρίστες σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δαπάνησαν το 2011, 199 εκατομμύ-ρια ευρώ 164,3% περισσότερα από ότι το 2009 και το 2012 οι αφίξεις στο νησί από της Ρωσία άγγιξαν τις 300 χιλιάδες και αναμένεται να ξεπεράσουν το ένα εκατομ-μύριο πανελλαδικά. Αντίστοιχα αυξημένα μεγέθη αναφερουν και στην Χαλκιδική αλλά και την Πελοπόννησο. Οι μεγαλύτεροι Ρώσοι tour operators όπως οι ΤΕΖ Tour, Coral Travel, TUI Russia, Labirint, Pantheon, Yuzhnyj Krest, Solveks Tourne και Versa έχουν ήδη κλείσει πολύ μεγάλα πακέτα με Έλληνες ξενοδόχους για το 2013.

 Βαρύτατη σημασία έχει βέ-βαια και η ναυτιλιακή συνεργασία των δυο πλευρών. Το εκτενές εξαγωγικό εμπόριο πρώτων υλών από τη Μόσχα και η κυρίαρχη θέση της ελληνόκτη-της ναυτιλίας διεθνώς καθιστούν αυτονόητη αυτή την σχέση.

Για παράδειγμα από τα μεγαλύτερα ναυλοσύμφωνα του κλάδου LNG είναι αυτά της Gazprom.

Σε διαγωνισμούς που η τελευ-ταία έχει κάνει για την εξεύρεση κατάλληλων πλοίων έχουν προ-κριθεί -κόντρα μάλιστα στην ρω-σικών συμφερόντων Sovcomflot- Έλληνες εφοπλιστές. Παράλληλα ελληνόκτητα δεξαμενόπλοια με παγοθραυστικές ικανότητες (ice class) ναυλώνονται για την εξαγωγή υδρογονανθράκων από τις βόρειες παγωμένες ακτές της Ρωσίας.

 Πηγές από τη Μόσχα αναφερουν πως μια σειρά ακόμα μεγάλων και μικρότερων επενδύσεων κυοφο-ρείται αλλά τελεί αυτή την περίοδο σε στάση αναμονής των εξελίξεων στο διαγωνισμό της ΔΕΠΑ που θα καθορίσει το ευρύτερο επενδυτικό κλίμα για την Ελλάδα

ρωσικές εταιρίες έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για εξαγορά πλειοψηφικού ποσοστού στον ΟςΕ

Page 12: Greek Business Review June 2013

12 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Μπροστά σε ένα νεό Ελ ντοράντοτων ξένων επενδύσεωνΔιεθνή κεφάλαια διαπιστώνουν την ύπαρξη σημαντικών ευκαιριών και φαίνεται ότι έχει έλθει το πλήρωμα του χρόνου

Πυρετώδεις διεργασίες μεταξύ Ελλήνων επι-χειρηματιών και ξένων επενδυτών βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και

μήνες με πολλές εξ’ αυτών να έχουν μετουσιωθεί σε συμφωνίες και ακό-μα περισσότερες να κυοφορούνται. Πίσω λοιπόν από το προσκή-νιο όπου δεσπόζουν οι αποκρατικοποιήσεις, στην πραγματική οι-κονομία διεθνή κεφά-λαια διαπιστώνουν την ύπαρξη σημαντικών ευκαιριών και φαίνε-ται ότι έχει έλθει το πλήρωμα του χρόνου καθώς ολοένα και πε-ρισσότερες από τις επαφές που πραγματοποιούνται εδώ και μήνες καρποφορούν.

 Μεγάλο αμερικανικό hedge fund που δεν έχει κρύψει την προτίμησή του τόσο για τα ελληνικά ομόλογα όσο και για το χρηματιστήριο θα ανακοινώσει τις αμέσως επόμενες ημέρες σύμφωνα με διασταυρω-μένες πληροφορίες της «Κ» την απόκτηση συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο ελληνικής ιδιωτικής επι-χείρησης που δραστηριοποιείται στον τομέα της ενέργειας.

 Παράλληλα τέσσερις μεγάλοι ξένοι όμιλοι έχουν εκδηλώσει εν-διαφέρον για απόκτηση των σει-σμικών δεδομένων που άντλησε η Νορβηγική PGS σε Ιόνιο και Νότια Κρήτη. 

Το κρατικό επενδυτικό όχημα του Κατάρ εκτός από την νήσο Οξειά εξα-γόρασε και ιστορικό ξενοδοχείο στην Κέρκυρα.

Η D o l p h i n Capital, πέραν της συμμετοχής της στο πρόγραμμα αποκρα-τικοποιήσεων, δρο-μολογεί εξαγορές ξενοδοχείων.

Η αμερικάνικη Dell φέρεται να

εξετάζει την κατασκευή μονάδας συναρμολόγησης στη Βόρεια Ελλάδα για ταχύτερη πρόσβαση σε ευρω-παϊκή αγορά.

Μετά την Hewlett Packard και άλλες τρεις μεγαλες πολυεθνικές είναι έτοιμες να κλείσουν συμφωνίες με την Cosco και την Τραινοσε για την από του Πειραιά προώθηση των προϊόντων τους στις αγορές της Ευρώπης όπως αποκάλυψε την Πέμπτη ο πρέσβης της Κίνας.

Η Hewlett Packard μάλιστα έχει

επενδύσεις

Το κρατικό επενδυτικό όχημα του Κατάρ εκτός από την νήσο Οξειά εξαγόρασε και ιστορικό ξενοδοχείο στην Κέρκυρα

Page 13: Greek Business Review June 2013
Page 14: Greek Business Review June 2013

14 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

ήδη εξετάσει και αναμένεται μεσοπρόθεσμα να υλοποιήσει και την μεταφορά της συναρμολόγησης των προϊόντων της στην Ελλάδα πέραν της εισαγωγής των εξαρτημάτων τους και της προώθησης τους στις γραμμές παραγωγής της κεντρικής Ευρώπης.

Πέραν από την Cosco σειρά άλλων κινεζικών επιχειρή-σεων όπως η AVIC αναζητούν βιομηχα-νικά ακίνητα και άλλα assets με σκοπό την εγκατάσταση εδώ μονάδων συναρμο-λόγησης κινεζικών προϊόντων που θα εξασφαλίζουν έτσι ευρωπαϊκό διαβατήριο. Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον τους και για την ναυπηγοεπισκευή με δεδομέ-νους τους ολοένα και μεγαλύτερους

εμπορικούς δεσμούς και συνεργασία στις θαλάσσιες μεταφορές Πειραιά Πεκίνου.

 Ξένοι κολοσσοί του κλάδου της κρουαζιέρας έχουν δεσμευτεί για συμμετοχή στη χρηματοδότηση του νέου λιμένα κρουαζιεροπλοί-

ων στο Φάληρο με τις πληροφορίες να θέλουν τις σχετικές ανακοινώσεις εντός των επομένων εβδο-μάδων.

 Ρώσοι επιχει-ρηματίες συζη-τούν με ελληνικες φαρμακευτικές με σκοπό την εξα-γορά. Ομοεθνείς τους θέλουν να το-

ποθετηθούν σε μαρίνες και έχουν ήδη κάνει τις τρωτέ διερευνητικές συζητήσεις. Πολλοί περισσότεροι συμπατριώτες τους αγοράζουν μι-

κρότερα και μεγαλύτερα ακίνητα ανα την χώρα και ειδικότερα σε Χαλκιδική, Πελοπόννησο και Κρήτη. Η πρόσφατη εξαγορά του Σκορπιού από τον Ρώσο δισεκατομμυριούχο και μεγαλομέτοχο κυπριακής τρά-πεζας Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ όπως και άλλες προηγούμενες μεγαλες εξαγορές παραθεριστικών επαύ-λεων από Ρώσους μεγιστάνες σε τοποθεσίες όπως τα παράλια της Πελοπονήσσου έχουν βάλει για τα καλά στο στόχαστρο της ρωσικής ελίτ την χώρα.

 Καναδοί επιχειρηματίες όπως ο Prem Watsa της Fairfax Financial Holdings αγοράζουν ακίνητα ενώ άλλοι έχουν επισήμως εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για δρομολό-γηση υδροπλάνων στις ελληνικές γραμμές που ανοίγουν.

Πρόσφατα ο πρεσβευτής του Καναδά στην Αθήνα συναντήθηκε με τον υπουργό Ναυτιλίας Κωστή

επενδύσεις

ρώσοι επιχειρηματίες συζητούν ήδη με ελληνικες φαρμακευτικές επιχειρήσειςμε σκοπό την εξαγορά

Page 15: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 15

Μουσουρούλη για το θέμα των υδροπλάνων.

Ισραηλινοί επιχειρηματίες, κά-ποιους εκ των οποίων συνάντησε μάλιστα αυτή την εβδομάδα και ο πρωθυπουργός, θέλουν να λά-βουν άδειες για την έρευνα και ανάπτυξη υπεράκτιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Μια επίσης σημαντική δραστηριότητα, λίγο γνωστή, έχει προσελκύσει, το εν-διαφέρον ισραηλινών: επενδύσεις σε μονάδες αφαλάτωσης νερού που θα μπορούσαν να λύσουν το πρόβλημα των άνυδρων ελληνικών νησιών αλλά και μεγάλων πόλεων της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας. Μεγάλες επιχειρήσεις από το Τελ Αβιβ έχουν ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέ-ρον στην ελληνική κυβέρνηση.

 Ακόμα, πετρελαϊ-κοί κολοσσοί από την Ευρώπη δηλώνουν πλέον ανοιχτά ότι θέλουν να μπουν στο παιχνίδι των υδρο-γονανθράκων που όπως αναφερουν οι σχετικες πληροφο-ρίες ανοίγει μετά το καλοκαίρι.

Έτσι η Total φέρε-ται να είναι έτοιμη να επενδύσει στην Ελλάδα. Από την επίσκεψη Ολάντ άλλωστε οπότε και διατυπώθηκε δημοσίως η πρόθεση αυτή των Γάλλων εως σήμερα έχουν ήδη γίνει σχετικές επαφές.

Σημειώνεται επίσης η δήλωση του Ολλανδού υπουργού Εξωτερικών, Φρανς Τίμερμανς στην «Κ» πως η βρετανο-ολλανδική πετρελαϊκή Royal Dutch Shell ενδιαφέρεται να επενδύσει στα ενεργειακά κοιτά-σματα της Ελλάδας κυρίως επειδή η εν λόγο εταιρεία έχει στρατηγική σχέση και για κάποια από τα κοι-τάσματα υπο τουρκικό έλεγχο με την τουρκική κρατική πετρελαϊκή.

 Ακόμα, εξαγορές αξιωμένων στοιχείων ενεργητικού τραπεζών φέρεται να είναι έτοιμος να κάνει και

ο αμερικάνος δισεκατομμυριούχος Wlibur Ross που έχει συναντηθεί και με τον πρωθυπουργό.

Ξένα private equity funds όπως το Carlyle και το Oaktree Capital έχουν επενδύσει εκατοντάδες εκα-τομμύρια δολάρια από κοινού με Έλληνες εφοπλιστές παρέχοντας χρηματοδοτήσεις σε μια περίοδο που ελληνικες και ευρωπαϊκές τράπεζες αδυνατούν να προβούν σε νέες χορηγήσεις σε ένα κλάδο-κλειδί για την εθνική οικονομία.

 Σειρά άλλων επιφανών επεν-δυτών όπως ο Seth Klarman με το hedge fund, The Baupost Group L.L.C, ο Mark Mobius της Franklin Templeton ή ο Daniel Loeb του hedge fund, Third Point έχουν προβεί σε

σημαντικές επενδύ-σεις χαρτοφυλακίου μέσω του χρηματι-στηρίου στο μετοχικό κεφάλαιο μεγάλων και μικρότερων ελ-ληνικών εισηγμένων.

 Ξένοι επενδυτικοί οίκοι όπως η Morgan Stanley συγκροτούν funds που θα επεν-δύουν στην Ελλάδα ενώ τουλάχιστον δύο εταιρείες επενδύσε-ων ακινήτων (reits) είναι στα σκαριά. Η

μία με κεφάλαια Έλληνα ομογε-νή και η άλλη με τις «πλάτες» του αμερικανικού private equity C-III Capital Partners.

Η Third Point συγκρότησε ήδη το Hellenic Recovery Fund και όπως προαναφέρθηκε αναμένονται οσο-νούπο ανακοινώσεις. Αγοραστής ελληνικών περιουσιακών στοιχείων δηλώνει και ο ελληνοαμερικανός μεγαλοεπενδυτής John Calamos της Calamos Investments.

 Η φαρμακευτική Novartis πριν λίγους μήνες επένδυσε σε νέα δραστηριότητα στην Ελλάδα φέρνοντας εδώ την θυγατρικής της στα γενόσημα Sandoz η οποία και δρομολογεί αυτή την εποχή συνε-ντεύξεις για προσλήψεις στελεχών

τόσο στο εμπορικό όσο και στο διοικητικό κομμάτι.

 Οι επενδύσεις των ξένων σε ελ-ληνικά συμφέροντα δεν σταματούν εδώ. Στα τέλη Απριλίου ο ελβετικός όμιλος Dufry A.G ολοκλήρωσε την εξαγορά του 51% της εταιρείας Καταστήματα Αφορολόγητων Ειδών συμφερόντων της ελληνικής εισηγ-μένης Folli-Follie καταβάλλοντας 200,5 εκατ. ευρώ τοις μετρητοίς, ενώ είχε προηγηθεί μεταφορά δα-νεισμού ύψους 335 εκατ. ευρώ στη θυγατρική εταιρεία που απορρό-φησε τον κλάδο του ταξιδιωτικού εμπορίου, με αποτέλεσμα ο καθα-ρός τραπεζικός δανεισμός (bank net debt) της FF Group σχεδόν να μηδενίζεται.

 Ο τουρκικός όμιλος Doğuş πέραν από τη συνεργασία με την Lamda στην μαρίνα του Φλοίσβου αναζη-τά και άλλες εξαγορές ανάλογων υποδομών. Το αμερικανικό fund Pain & Partners μπήκε στο μετοχικό κεφάλαιο της ελληνικής εισηγμένης Eurodrip και η ρωσική Strategic Initiatives που εξαγόρασε την γαλα-κτοβιομηχανία Δωδώνη ανοίγεται τώρα και στο real estate ενώ «χτυ-πάει» τον Αστέρα Βουλιαγμένης.

 Σειρά άλλων μικρότερων deals έχει ήδη ολοκληρωθεί με πλήθος επιχειρήσεων ενώ πολλά ακόμα βρί-σκονται στα σκαριά. Επιπλέον τρα-νταχτά ονόματα των διεθνών αγορών όπως το Soros Fund Management έχουν χαρτογραφήσει την ελληνική επιχειρηματική σκηνή από καιρό αναμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να τοποθετηθούν όπως έχει αποκαλύψει στην «Κ» κορυφαίο στέλεχος του εν λόγο fund.

 Και όλα δείχνουν ότι η εμπέδωση της πολιτικής σταθερότητας σε συνδυασμό με την επίτευξη ση-μαντικού ποσοστού των στόχων του ελληνικού προγράμματος, την επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσε-ων και την επαναδρομολόγηση των διαρθρωτικών που σημειώνονται αυτή την περίοδο είναι ο καταλυ-τής για περεταίρω άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα.

Πετρελαϊκοί κολοσσοί από την Ευρώπη δηλώνουν πλέον ανοιχτά ότι θέλουν να μπουν στο παιχνίδι των υδρογονανθράκων

Page 16: Greek Business Review June 2013

16 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

ςεισμικές δονήσεις σε Ευρώπη, ςένγκεν Από τις βίζες που υπόσχεται η ελληνική κυβέρνηση για επενδυτές στην αγορά ακινήτων 

επενδύσεις

Σημαντικές ανα-κατατάξεις στην ελληνική αγορά ακινήτων, τον του-ρισμό αλλά και τις διεθνείς σχέσεις

της χώρας αναμένεται να προ-καλέσει άμεσα η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να χορηγεί βίζα πενταετούς διάρκειας με δυ-νατότητα αυτόματης ανανέωσης για όσους ξένους αγοράσουν (η χρονομισθώσουν) ακίνητα αξίας διακοσίων πενήντα χιλιάδων ευρώ.

Με το ενδιαφέρον των Ρώσων αλλά οψίμως και των Κινεζών ζω-ηρότατο και την Ελλάδα μέλος της Ευρωζώνης αλλά και της Συνθήκης Σένγκεν, γεγονός που μεταφρά-ζεται σε ελεύθερη μετακίνηση εντός αυτής για όσους αποκτήσουν βίζα για την Ελλάδα, οι εξελίξεις αναμένονται ραγδαίες. Τόσο στο μέτωπο των αγορών κατοικιών ή και τουριστικών καταλυμάτων όσο και σε αυτό των αντιδράσεων όσον χωρών διατηρούν ενστάσεις για την πολιτική αυτή της Ελλάδας.

 Όμως στην συζήτηση αυτή η Αθήνα δεν είναι μόνη της. Την ίδια πολιτική, χορήγησης δηλαδή βίζας στους ξένους που θα αγο-ράζουν ακίνητα, ακολουθούν και άλλες χώρες και μάλιστα εντός των ημερών η Ισπανία αναμένεται να ψηφίσει νόμο που θα κατεβάζει το ήδη υπάρχον όριο αξίας άνω του οποίου χορηγεί βίζες, στα εκατόν εξήντα χιλιάδες ευρώ. Διαμορφώνονται έτσι συνθήκες έντονου ανταγωνισμού για την προσέλκυση αγοραστών ακινή-των στον οποίο συμμετέχουν και άλλες χώρες και συγκεκριμένα η Ιρλανδία και η Πορτογαλία.

 Υπογραμμίζεται ότι αντίστοιχη πολιτική έχει υιοθετήσει, πολύ πριν την Αθήνα, και η Λευκωσία με πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Πέραν της ευρύτερα γνωστής εκεί παρουσίας Ρώσων υπηκόων που επέλεξαν την Κύπρο και για φορο-λογικούς λόγους –εξακολουθεί να έχει έναν από τους χαμηλότερους

φορολογικούς συντελεστές για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσω-πα- αυξάνονται με υψηλότατους ρυθμούς και οι αγορές ακινήτων από την Κίνα.

Συγκεκριμένα στην Πάφο το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους οπότε και τα τελευταία διαθέσι-μα στοιχεία αγοράστηκε το 90% από τα περί τα 600 ακίνητα που άλλα-ξαν χέρια στην Κύπρο. Και αυτά την ώρα που το real estate της χώρας βρίσκεται σε ύφεση με τις τιμές να έχουν υπο-χωρήσει κατά 15% την τελευταία 5ετία.

 Το ζήτημα δεν έχει διαφύγει της προσοχής ξένων μέσων ενημέρωσης ειδικά μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην οι-

κονομία της Κύπρου και ειδικά βρετανικών media όπως η εφη-μερίδα The Guardian σε μια χώρα με μάλλον αρνητική θέση απέναντι στην συμμετοχή της Ελλάδας στη συνθήκη Σένγκεν, σχολιάζουν δι-πλωματικοί παρατηρητές με τους οποίους επικοινώνησε η «Κ».

Χαρακτηριστικές επ’ αυτού δηλώ-σεις του επικεφαλής του προγράμ-ματος για την Κίνα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων στην The Guardian σύμφωνα με τις οποίες «δημιουργούνται ζητήματα» όταν οι άδειες διαμονής χορηγούνται από χώρες που συμμετέχουν στη Συνθήκη του Σένγκεν. Όπως δηλαδή η Ελλάδα. Αν και η Commission διαρρέει ότι οι απόφαση για χορή-γησης άδειας διαμονής σε πολίτες εκτός Ευρώπης αποτελεί ευθύνη της κάθε εθνικής κυβέρνησης εκτι-μάται ότι είναι ζήτημα χρόνου να

Πετρελαϊκοί κολοσσοί από την Ευρώπη δηλώνουν πλέον ανοιχτά ότι θέλουν να μπουν στο παιχνίδι των υδρογονανθράκων

Page 17: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 17

διατυπωθούν αντιδράσεις.  Όμως η Αθήνα εμφανίζεται διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει το «όπλο» της βίζα σε πλήρη ανάπτυξη: Ο πρωθυπουρ-γός κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στο Πεκίνο ανακοίνωσε πως θα χορηγούνται άδειες διαμονής σε όσους Κινέζους αγοράσουν ακίνητα άνω των 250 χιλ. ευρώ χωρίς άλλες προϋποθέσεις.Και οι Κινέζοι που επιθυμούν να αποκτή-σουν ακίνητα στην Ελλάδα αλλά και ανα την Ευρώπη είναι πάρα πολλοί για δυο κυρίως λόγους.

Πρώτον, επειδή όσοι επενδύ-σουν στο εξωτερικό επιτρέπεται κατ ́εξαίρεση του σχετικού νόμου στην Κίνα να κάνουν περισσότε-ρα από ένα παιδιά και δεύτερον επειδή η ανερχομένη αστική τάξη της χώρας αριθμεί άνω του ενός εκατομμυρίου οικογένειες και πληθαίνει μαζί με την ανάπτυξη της

οικονομίας της. Με την παρουσία εδώ μεγάλων κινεζικών επιχειρή-σεων όπως η Cosco και δεδομένα τα πλεονεκτήματα της ελληνικής γης και θάλασσας το αγοραστικό ενδιαφέρον αναμένεται αυξημένο άμεσα. Και αυτά, δε, παράλληλα με το ήδη έμπρακτο αγοραστι-κό ενδιαφέρον των Ρώσων που πραγματοποιούν εδώ και μήνες τις περισσότερες συναλλαγές σε περιοχές όπως η Κρήτη, η Χαλκιδική και η Πελοπόννησος.

Τις επενδυτικές αυτές κινή-σεις επιβεβαίωσαν πρόσφατα και κυβερνητικοί αξιωματούχοι στην εκδήλωση που οργάνωσε το υπουργείο Ανάπτυξης και το Invest in Greece σύμφωνα με τους οποίους στους Ρώσους και τους Κινέζους θα πρέπει να προστε-θούν και αμερικανοί και υπήκοοι αραβικών χωρών.  

Τι προβλέπει η ελληνική νομοθεσία

Όπως ψηφίστηκε και δημο-σιεύθηκε στην εφημερίδα της κυβερνήσεως (Αρ. Φύλλου 90, 18/4/2013) δίνεται η δυνατότη-τα σε ξένους που προβαίνουν σε επενδυση σε ελληνικά ακίνητα ύψους 250.000 ευρώ και άνω, να λάβουν άδεια διαμονής για τους ίδιους και την οικογένειά τους. Αναλυτικότερα «με από-φαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, χορηγείται άδεια διαμονής για 5 έτη σε υπήκοο τρίτης χώρας, εφόσον έχει λάβει θεώρηση εισόδου όταν απαιτείται και διαθέτει, είτε προσωπικά είτε μέσω νομικού προσώπου του οποίου οι μετοχές ή τα εταιρικά μερίδιά του ανήκουν εξ ολο-κλήρου, κατά κυριότητα, νομή και κατοχή ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα ή έχει συνάψει του-λάχιστον δεκαετούς διάρκειας χρονομεριστική μίσθωση» ή «δεκαετούς διάρκειας μίσθωση ξενοδοχειακών καταλυμάτων ή τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών σε σύνθετα τουρι-στικά καταλύματα». Η άδεια «μπορεί να ανανεώνεται για ισόχρονη διάρκεια, εφόσον η ακίνητη περιουσία παραμένει κατά τους παραπάνω τρόπους στην κυριότητα, νομή και κατοχή του». Το ελάχιστο ύψος της ακί-νητης περιουσίας καθορίζεται σε διακόσιες πενήντα χιλιάδες ευρώ. ΜΟι δικαιούχοι μπορεί να συνοδεύονται και από τα μέλη της οικογένειάς τους, στα οποία χορηγείται, ύστερα από αίτησή τους, ατομική άδεια διαμονής που ανανεώνεται ταυτόχρονα με την άδεια διαμονής του συ-ντηρούντος.

βίζες σεεπενδυτές

Page 18: Greek Business Review June 2013

18 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

real estate

Ένα «μεγάλο παζά-ρι» μεταξύ ξένων υποψηφίων αγο-ραστών ακινήτων και Ελλήνων (και όχι μόνον) πωλη-

τών κατοικιών στην Αττική αλλά και σε παραθεριστικές τοποθεσίες να την επικράτεια βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Η προσφορά σύμ-φωνα με τους κτηματομεσιτικούς οίκους έιναι όμως τεράστια και ορισμένοι κύκλοι την τοποθετούν άνωθεν των 70 χιλιάδων αν και σε κάθε περίπτωση είναι δύσκολο να

Το μεγάλο παζάρι των ξένων για χιλιάδες παραθεριστικές κατοικίες στην ΕλλάδαΠοιοι αγοράζουν που και πόσο, γιατί έχουν μειωθεί οι πράξεις και που πως μεταλλάσσεται η αγορά

εξακριβωθεί ο πλήρης όγκος της. Με τη μείωση του διαθεσίμου

εισοδήματος των Ελλήνων λόγο της κρίσης να είναι τεράστια και τις φορολογικές και άλλες επιβα-ρύνσεις που έχουν επωμισθεί τα ακίνητα δυσβάσταχτες ολοένα και περισσότεροι ιδιοκτήτες επιλέγουν να ρευστοποιήσουν μέρος της ακί-νητης περιουσίας τους.

Τόσο στα χαμηλα όσο και στα υψηλά εισοδήματα. Όμως ο αριθμός των συμβολαίων, των πραγματικών πράξεων μεταξύ Ελλήνων και ξένων εδώ και ένα χρόνο βαίνει μειού-

μενος παρά το ζωηρό πράγματι ενδιαφέρον που εκδηλώνεται.

 Αυτό επισημαίνουν μεγάλοι συμβουλευτικοί οίκοι του ελληνικού real estate και εξηγούν το γεγονός τόσο από την αβεβαιότητα για την οικονομία της χώρας όσο και στα πλείστα όσα γραφειοκρατικά και φορολογικά εμπόδια.

Πρόσθετο αντικίνητρο τελευταία είναι και ο έντονος ανταγωνισμός από άλλες μεσογειακές χώρες και ειδικά στην Ισπανία και την Ιταλία και λιγότερο την Τουρκία καθώς η κρίση έχει οδηγήσει και εκεί τους

Page 19: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 19

ιδιοκτήτες και συχνά τις τράπεζες στην κυριότητα των οποίων έχουν περιέλθει ακίνητα σε πωλήσεις.

 Παράλληλα διαπιστώνεται ακό-μα στην Ελλάδα μεγάλη διαφορά μεταξύ των τιμών στις οποίες προ-σφέρονται τα ακίνητα και τις τιμές στις οποίες έιναι διατεθειμένοι να αγοράσουν οι ξένοι.

«Κλασική ένδειξη χαμηλής εμπορευσιμότητας» σχολιάζουν παράγοντες της αγοράς. Οι αγορα-στές θεωρούν ότι οι κίνδυνοι που εξακολουθούν να ελλοχεύουν στην ελληνική πραγματική οικονομία είναι σημαντικοί και αναζητούν έτσι τρόπο να προεξοφλήσουν τα χειρότερα,

Μεταξύ αυτών ακόμα και το ενδεχόμενο της εξόδου από την ευρωζώνη που αν και περιορισμένο πλέον στην αντίληψη των υποψηφί-ων αγοραστών παραμένει υπαρκτό. Αυτός θεωρείται και ο πρόσθετος λόγος για τον οποίο ζητούνται discount στις τιμές πώλησης ακόμα και της τάξης του 50%.

 Οι μεσίτες που έχουν εμπλακεί σε αυτή την κατηγορία αγοραστών διαχω-ρίζουν τους ξένους ενδιαφερόμενους σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη αφορά αυ-τούς που επιθυμούν να διαθέσουν από 50 χιλιάδες έως 150 χιλιάδες ευρώ και οι οποίοι τυπικά αναζητούν ευκαιρίες σε προορισμούς της επιλογής τους και κυρίως Κρήτη, Επτάνησα, Χαλκιδική, Ρόδο, Πελοπόννησο και Μαγνησία. Σε αυτή την κατη-γορία εντάσσονται κυρίως Ρώσοι, Γερμανοί αλλά και Βρετανοί            με τους τελευταίους εστιασμένους περισσότερο στα Επτάνησα και τους Γερμανούς στην Πελοπόννησο και κυρίως στην Λακωνία. Στο Πήλιο όπου τα πωλητήρια ανέρχονται σύμφωνα με τοπικές πηγές άνω των 5 χιλιάδων εστιάζονται Γερμανοί

και ανατολικό-ευρωπαίοι. Σε αυτές τις περιοχές όμως εκδη-

λώνονται και πωλήσεις από ξένους που είχαν αποκτήσει παλιότερα ακίνητα είτε λόγο προχωρημένης ηλικίας είτε λόγο ανησυχίας για την οικονομική κρίση και τις πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις.

Η προοπτικής διατήρησης όμως τη ζήτησης σε αυτά τα μέρη έιναι και ο λόγος που είναι αποδεκτές μεγαλύτερου επενδυτικού ενδιαφέ-ροντος για αναπτυξιακά οικιστικά projects όπως αυτό της NCH Capital στην Κασσιόπη της Κέρκυρας ή στην Αφάντου στη Ρόδο.

Στη δεύτερη κατηγορία κατα-τάσσουν αυτούς που επιθυμούν να διαθέσουν από 150 έως 350 χιλιάδες ευρώ και τους οποίους η αγορά χαρακτηρίζει ως τους πλέον απαιτητικούς και αυτούς που «χάνουμε» από τρίτες χώρες.

Η κατηγορία αυτή έχει αυστηρά κριτήρια και εστιάζει την προσοχή της τόσο στα παρα-πάνω μέρη όσο και σε παράκτιες περι-οχές της Αττικής και τις Κυκλάδες.

Ζητά πολύ καλές κατασκευές και «χτυ-πάει» τις τιμές. Εδώ αποδίδεται και το γε-γονός της μεγάλης πτώσης των τιμών στην παραθεριστική

κατοικία η οποία κατά την τελευταία διετία εκτιμάται ότι αγγίζει το 40%.

 Η τρίτη κατηγορία αφορά τα πολύ υψηλά εισοδήματα, όλους εκείνους δηλαδή που έιναι δια-τεθειμένοι να προσφέρουν άνω των 350 χιλιάδων για εξαιρετικά ακίνητα σε κορυφαίες τοποθεσίες της Ελλάδος αλλά αυτή η ζήτηση βαίνει μειούμενη εξαιτίας της αλλαγής των τάσεων και της εμ-φάνισης ευκαιριών και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου.

Όμως η εγγύτητα με τις χώρες διαμονής λειτουργεί υποστηρικτικά για την Ελλάδα.

Ολοένα και περισσότεροι ιδιοκτήτες επιλέγουν να ρευστοποιήσουν μέρος της ακίνητης περιουσίας τους

«Υβριδικές» πωλήσεις με τις ευλογίες των τραπεζών

Η ανάγκη δικαιολόγησης της εισαγωγής κεφαλαίων των ξένων αγοραστών σημαίνει ότι οι πράξεις τους γίνονται ως επι το πλείστον σε εμπορικές και όχι αντικειμενικές αξίες με ότι αυτό σημαίνει για την φορολογική επιβάρυνση. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την ανάγκη των πωλητών ειδικά νεόδμητων κατοικιών και συμπλεγμάτων να ρυθμίσουν  δανειακές τους υποχρεώσεις που σχετίζονται με τις κατασκευές αυτές έχει δημιουργήσει μια νέα μορφή αγοραπωλησιών. Αυτή της πώλησης του ακινήτου μαζί με τη χρηματοδότηση του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μεγάλος κατασκευαστής της Μυκόνου που εβγαλε στην αγο-ρά βίλα 1100 τετραγωνικών μέτρων σε μεγάλο οικόπεδο, νομιμοποιημένη με τον νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων, αντικειμενική αξία 1,5 εκατ. και εμπορική 8 εκατομμύρια η τιμή της οποίας έπεσε τελικά κάτω από τα 5,5 εκατ. Η εν λόγο κατοικία πωλείτο μαζί με την χρηματοδότησή της ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ (επιτό-κιο 3%) με την συναίνεση της τράπεζας. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται να αναθερμανθεί το high end της αγοράς τα επί-πεδα τιμών του οποίου έχουν καταρρεύσει.Δεκάδες νεόδμητες βίλες ανα-ζήτησαν τον ίδιο τρόπο πώλησης και στο super paradise.Αντίστοιχες μεθόδους υιοθε-τούν πωλητές ανά την Ελλάδα.

εισαγωγήκεφαλαίων

Page 20: Greek Business Review June 2013

20 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Ενέργεια

Η στρατηγική τοποθέτη-ση του αμερικανικού hedge fund Third Point στο μετοχικό κεφά-λαιο της ελληνικής

επιχείρησης παραγωγής πετρελαίου Energean Oil & Gas με την καταβολή 50 εκατομμυρίων ευρώ για το 25% αποτελεί την πρώτη αλλά όχι την τελευ-ταία επένδυσή του στην Ελλάδα. Καλά πληροφορημένες πηγές αναφερουν ότι έχει ήδη βολιδο-σκοπηθεί και άλλη ελληνική ενεργειακή εταιρεία.

 Οι εξελίξεις αυ-τές σηματοδοτούν το επίσημο άνοιγμα της αυλαίας των άμεσων ξένων επενδύσεων στους ελληνικούς υδρογονάνθρακες που αναμένεται να κλιμακωθούν από το φθινόπωρο οπότε και ξεκινά η διαδικασία προκήρυξης των δια-γωνισμών για τις υποθαλάσσιες έρευνες στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης με βάση τα δεδομένα της νορβηγικής PGS.

  Ήδη όμως βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης εντός του Μαΐου η κατακύρωση του διαγωνισμού open door σε άλλα κοιτάσματα και συγκε-

κριμένα στα χερσαία τμήματα του νομού Ιωαννίνων, στον Πατραϊκό Κόλπο και στο Κατάκολο. Και είναι αυτά τα κοιτάσματα όπως και κοιτά-σματα στον Θερμαϊκό που διεκδικεί η Energean αλλά και η νέα σύμβασή της με το ελληνικό δημόσιο για το

οικόπεδο Ε στον κόλ-πο της Καβάλας που ψήφισε πρόσφατα η Βουλή όπως και οι παραχωρήσεις που διαθέτει και έρευ-να στην Αίγυπτο τα οποία έβαλαν στο radar του ισραηλι-νής καταγωγής Dan Loeb, του ισχυρού άνδρα της Third Point την ελληνική

εταιρεία, συμφερό-ντων του επιχειρηματία Μαθιού Ρήγα και του εφοπλιστή Στάθη Τοπούζογλου.

 Οι σχετικές πληροφορίες μάλιστα από το Λονδίνο θέλουν την πρώτη επαφή μεταξύ των δυο πλευρών να έγινε με πρωτοβουλία των ξέ-νων επενδυτών κάτι που δεν είναι περίεργο αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για την μόνη εταιρεία στην Ελλάδα που έχει ήδη πρωτογενή παραγωγή. Και συγκεκριμένα τις ενεργές εκμεταλλεύσεις στον Πρίνο με παραγωγή περίπου 2 χιλιάδων

Αυλαία για τις άμεσες αμερικανικές επενδύσεις στους υδρογονάνθρακες

 Όλη η ατζέντα της Third Point που πήρε θεση στην ελληνική Energean Oil & Gas

Με βάση τις τρέχουσες τιμές του αργού τύπου Brent το κοίτασμα του οικοπέδου Ε αποτιμάται στα 3 δισεκατομμυρία δολαρία

βαρελιών ημερησίως ενώ παράλληλα με την σύμβαση για το οικόπεδο Ε μπορεί πλέον να προχωρήσει άμεσα στην παραγωγή πετρελαίου από

εξακριβωμένα αποθέματα που ανέρχονται σε 32 εκα-τομμύρια βαρέλια.

Με βάση τις τρέχουσες τιμές του αργού αναφοράς τύπου Brent το κοίτασμα αυτό αποτιμάται στα επίπεδα των τριών δισεκατομμυρίων δο-λαρίων, από τα οποία όμως θα πρέπει να αφαιρεθούν τα μεγάλα έξοδα που συνε-πάγεται μια υποθαλάσσια εξόρυξη και τα δικαιώματα του δημοσίου.

  Έτσι δικαιολογείται άνετα και η αποτίμηση των 250 εκατομμύριων ευρώ για την Energean που υπονοεί το τίμημα που κατέβαλε η Third Point

Η Energean Oil & Gas σχεδιάζει ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα σε ελεύθερες περιοχές στην Ελλάδα

Page 21: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 21

για το 25%. Τίμημα από το οποίο προφανώς προσδοκά υπεραξίες είτε από μερίσματα είτε από μια δημόσια εγγραφή σε χρηματιστήριο, αναφέρουν χαρακτηριστικά στην «Κ» ανεξάρτητοι παρατηρητές από το Λονδίνο που είναι εξοικειωμένοι με την επενδυτική πρακτική των hedge funds.

 Υπενθυμίζεται πως η Energean Oil & Gas ανακοίνωσε στα μέσα της εβδομάδας ότι το νεοσύστατο Third Point Hellenic Recovery Fund εισέρχεται στο μετοχικό κεφάλαιο της με εισφορά μετοχικού κεφα-λαίου ύψους 60 εκατ. δολαρίων.

 Τα κεφάλαια αυτά προορίζονται σύμφωνα με το management να χρησιμοποιηθούν «για τη χρηματο-δότηση προγράμματος τεσσάρων γεωτρήσεων για την τρέχουσα χρο-νιά με στόχο τον διπλασιασμό της

παραγωγής στα 4.000 βαρέλια την ημέρα μέχρι το τέλος του έτους, αλλά και την έναρξη του σχεδίου ανάπτυξης του Πεδίου Έψιλον το 2014 - ένα κοίτασμα δορυφόρο του Πρίνου εκτιμώμενου μεγέθους 32 εκατομμυρίων βαρελιών - μέσω της τοποθέτησης μιας μη επανδρωμένης πλατφόρμας συνδεδεμένης με τις υφιστάμενες κύριες εγκαταστάσεις της θυγατρικής της Κavala Oil».

 Αξίζει να υπογραμμισθεί πως η Energean Oil & Gas σχεδιάζει ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα σε ελεύθερες περιοχές στην Ελλάδα, και ειδικότερα στον Θερμαϊκό σε συνεργασία με ισραηλινή εταιρεία Ratio Oil ενώ συμμετέχει στη διαδι-κασία του Open Door για τις τρεις ερευνητικές περιοχές στη Δυτική Ελλάδα.

Οι διαβουλεύσεις για την Δ.

Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν με τους υποψηφίους και τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείο ΠΕΚΑ αυτή την εβδομάδα και με βάση τις σχε-τικες, ανεπιβεβαίωτες, εκτιμήσεις της αγοράς τα Γιάννενα δείχνουν να αναλαμβάνουν η Energean που κατέβηκε σε κοινοπραξία με την Schlumberger και  εταιρεία συμφε-ρόντων του καναδικού fund Taurus, ο Πατραϊκός στα ΕΛΠΕ που κατέβηκαν σε κοινοπραξία με την Edison και την Melrose ενώ για το Kατάκολο πιθανολογείται κοινοπρακτικό σχή-μα μεταξύ των υποψηφίων στους οποίους περιλαμβάνεται και η Grekoil, εταιρεία ειδικού σκοπού με Νορβηγούς επενδυτές. 

Επίσημες ανακοινώσεις δεν ανα-μένονται πάντως άμεσα αφού του θέματος εκτιμάται ότι θα επιληφθεί και το πρωθυπουργικό γραφείο.

Page 22: Greek Business Review June 2013

22 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Ε πί ένα χρόνο από το 2008 εως το 2009 η Ελλάδα παρα-κολουθούσε διαμαρτυρίες και αντιδράσεις από σχεδόν κάθε εμπλεκόμενη πλευρά για μια σύμβαση που έμελε να γίνει παράδειγμα επιτυχημένου επιχειρηματικού

στόρι διεθνώς. Η σύμβαση παραχώρησης των δυο σταθμών εμπορευματοκιβωτίων του Πειραιά στην Cosco -αντικείμενο σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης το 2008 και εντονότατων κινητοποιήσεων των συνδικάτων που έλεγχαν τότε το διαμετα-κομιστικό εμπόριο- 4 χρόνια ουσιαστικά μετά την ενεργοποίησής της αναδεικνύεται σε αναπτυξιακό μοχλό της οικονομίας καθώς μεγαλες πολυεθνικές όπως η Hewlett Packard, η LG και η Lenovo αναδρομολογούν τα προϊόντα τους από τα λιμάνια της βόρειας Ευρώπης προς την Ελλάδα αποσκοπώντας να περικόψουν κόστη και χρόνο για την απόβαση τους στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.

Η πρόσφατη σιδηροδρομική διασύνδεση του Ικόνιου με το εθνικό δίκτυο ανοίγει νέες προοπτικές και αυξάνει κατακόρυφα την γεωπολιτική σημασία του Πειραιά. Ακόμα και χωρίς αυτή όμως η Piraeus Container Terminal (PCT), όπως ονομάζεται η θυγατρική της Cosco στην Ελλάδα έχει καταφέρει να υπερδιπλασιάσει την κίνηση αυξάνοντας τα έσοδα του ελληνικού δημοσίου σε επίπεδα πολύ υψηλότερα ακόμα και από εκείνα των πλέον αισιόδοξων προβλέψεων κατά την υπογραφή της σύμβασης. 

Είναι δε τέτοια η έκταση της ανάπτυξης στον Πειραιά που έγινε αιτία εκτενέστατων αφιερωμάτων σε ξένα μέσα όπως οι New York Times και το Bloomberg που μίλησαν για ανάσταση του Πειραιά. 

Η Cosco ήδη δαπανά περί τα 300 εκατομμύρια ευρώ σε υποδομές για μεγέθυνση του τμήματος του λιμανιού που τις έχει παραχω-ρηθεί με στόχο να αυξηθεί η δυναμικότητα του τερματικού σε 3,7 εκατομμυρίων TEU. Και ένα συμπεριληφθούν και οι τρέχουσες

δυνατότητες αλλά και οι προοπτικές του προβλήτα που –για την ώρα- παραμένει υπο τον έλεγχο του ΟΛΠ τα διακινούμενα εμπορευματοκιβώτια υπολογίζεται σύμφωνα με στοιχεία του ΟΛΠ, της Cosco και της Εθνικής Τράπεζας ότι μπορεί να αγγίξουν τα 4,7 εκατομμύρια ανεβαζοντας τον Πειραιά στην πρωτη θεση των λιμανιών της Μεσογείου, σημαντικά υψηλότερα από το λιμάνι της Βαλένθια που βρίσκεται τώρα στην πρώτη θεση με 4,2 εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια ετησίως σύμφωνα με στοιχεία της Containerization International. 

Σύμφωνα με ειδική μελέτη της Εθνικής Τράπεζας η διακίνηση εμπορευματοκιβώτιων στον Πειραιά υπερτριπλασιάστηκε την τελευταία τριετία όταν η διακίνηση στα υπόλοιπα ανταγωνιστικά μεσογειακά λιμάνια αυξήθηκε μόνο κατά 20% κατά την ίδια περίοδο. 

Το Μάιο του 2008 ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολί-τευσης Γ. Α. Παπανδρέου δήλωνε πως πρόκειται για μια αποικι-οκρατικού τύπου συμφωνία. 

Αυτό που από τότε είδαν όμως οι Κινέζοι και σήμερα κάνουν πράξη ενώ υπό τη δημόσια διαχείριση που προηγήθηκε δεν μπόρεσε να δρομολογηθεί είναι ότι η διοχέτευση των ασιατικών προϊόντων που εισέρχονται στην Μεσόγειο από τον συντομότερο δρόμο του Σουέζ μέσω Πειραιά στις ευρωπαϊκές αγορές αποτελεί την βέλτιστη δυνατή λύση για το εμπόριο αυτό καθώς εξοικονο-μεί περί τις 6 ημέρες χρόνο και σημαντικά ποσά σε καύσιμα που απαιτεί ο εναλλακτικός δρόμος μέσω Γιβραλτάρ προς τα λιμάνια του Ρότερνταμ, της Αμβέρσας ή του Αμβούργου.

Πρόκειται για τρία από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά λιμάνια στα οποία ο Πειραιάς είναι πλέον τοποθετημένος ανταγωνιστικά διεκδικώντας σημαντικά μερίδια τους διεθνούς εμπορίου. 

Πως οι Κινέζοι (παρά τις λυσσαλέες αντιδράσεις) έκαναν τον Πειραιά πρωταγωνιστήμετά από τριετή εμμονή στη λιτότητα, η ανάπτυξη μπαίνει επιτέλους στην ατζέντα των έυρωπαίων ηγετών.

επενδύσεις

Page 23: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 23

Θ α αγόραζα τον Πειραιά αν η τιμή είναι η σωστή» δη-λώνει ο κάπτεν Fu Cheng Qiu και από ότι φαίνεται η «μαμά» εταιρεία, Cosco Pacific μόλις απέκτησε 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια μετρητά από τον βασικό

της μέτοχο για…ψώνια. Και είναι φυσικό να θέλει ο κάπτεν Fu τον Πειραιά αφού το

2012 έκανε τζίρο 105 εκατομμύρια ευρώ και εξ αυτών έβαλε στο ταμείο της καθαρά κέρδη 15,5 εκατ. Αυτά την ώρα που ολόκλη-ρος ο ΟΛΠ που εισπράττει δικαιώματα από τον παραπάνω τζίρο πραγματοποίησε με αυτά κύκλο εργασιών 106,5 εκατ. ευρώ και είχε καθαρά κέρδη μόλις 4,957 εκατ. την ώρα που έχει άλλον ένα προβλήτα, το car terminal, την κρουαζιέρα, ναυπηγοεπισκευή και όλη σχεδόν την ακτοπλοΐα. Προφανώς και έχει περιθώρια οργανική ανάπτυξης.

 Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα απο την αρχή. Ο κάπτεν Fu Cheng Qiu είναι ο επικεφαλής της Piraeus Container Terminal (PCT), όπως ονομάζεται η θυγατρική της Cosco Pacific στην Ελλάδα. Σε συνέ-ντευξή του στο γαλλικό περιοδικό Challenges που δημοσιεύτηκε την ίδια περίοδο με την επίσκεψη Σαμαρά στο Πεκίνο δηλώνει ευθέως πως θα αγόραζε τον Πειραιά αν η τιμή είναι η σωστή. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κάπτεν κάνει αυτή τη δήλωση. Το έχει πει και στους New York Times ενώ οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ του Ικονίου γνωρίζουν πολύ καλά αυτές του τις προθέσεις.

«Θα αγόραζα τον Πειραιά αν η τιμή είναι η σωστή» 

αυτό δηλώνει ο κάπτεν Fu και έχει και 1,2 δισ. δολ μετρητά για να το πράξει

  

 Αυτό που είναι καινούργιο είναι πως την Τρίτη που μας πέρασε η μητρική της Piraeus Container Terminal, η Cosco Pacific πούλησε την συμμετοχή της στην κατασκευάστρια εμπορευματοκιβωτίων China International Marine Containers Group Co.. Η συμμετοχή της ήταν 21,8% ( την κρατούσε η θυγατρική της Cosco Pacific, η Cosco Container Industries Ltd) και την μεταβίβασε έναντι 1,2 δις. δολ. στον βασικό μέτοχό της, την China Ocean Shipping Group Co.

 Πρόκειται, προφανώς, για δείγμα γραφής κινεζικού καπιτα-λισμού σε όλο του το μεγαλείο, πλην όμως από την συναλλαγή αυτή η εταιρεία ελληνικού ενδιαφέροντος έβαλε στο ταμείο της 1,2 δισ. δολ. σε μετρητά. Και με βάση το ενημερωτικό που υπε-βλήθη στην επιτροπή κεφαλαιαγοράς του Χονγκ Κονγκ, όπου και είναι εισηγμένος ο όμιλος, τα κεφάλαια αυτά θα δαπανηθούν σε «δραστηριότητες που αναμένεται να δημιουργήσουν αυξημένη αξία για τους μετόχους» ( «redeploy its resources into business which are expected to create enhanced value to shareholders»).

 Το εάν όλα τα παραπάνω είναι τυχαία και απλώς συμπίπτουν με το επικείμενο εναρκτήριο λάκτισμα της αποκρατικοποίησης του ΟΛΠ και την επισκεψη Σμαπρα στο Πεκίνο (όπως και τον, γεμάτο συμβολισμό, κατάπλου 5 υπερσύγχρονων γερανογεφυρών στον Πειραιά την προηγούμενη Παρασκευή) είναι στην κρίση σας.

 Στο ερώτημα, όμως, τι αποφέρει στην Ελλάδα η σύμβαση που έχει ήδη η Cosco την απάντηση δίνει η ετήσια οικονομική έκθεση του ΟΛΠ που υπογράφει ο -όχι και επιστήθιος φίλος του κάπτεν Fu-, ο επικεφαλής της ελληνικής εισηγμένης, Γιώργος Ανωμερίτης:

 Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΛΠ «με το Ν.3755/2009 κυρώθηκε από τη Βουλή η σύμβαση παραχώρησης χρήσης και εκμετάλλευσης των προβλητών ΙΙ και ΙΙΙ μεταξύ του ΟΛΠ και της Cosco Pacific Ltd. H διάρκεια της σύμβασης προβλέπεται για 35 χρόνια με αντάλλαγμα σε τρέχουσες τιμές € 4,3 δισ., 79% του οποίου είναι εγγυημένο, ενώ θα πραγματοποιηθούν και επενδύσεις συνολικού ύψους € 620 εκ.». Τα συμπεράσματα δικά σας.

Page 24: Greek Business Review June 2013

24 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

επενδύσεις

Συναγερμός έχει χτυπήσει εδώ στην Μονή Πετράκη, την έδρα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς επιδεινώνονται

διαρκώς τα οικονομικά της μεγέθη μεσούσης της κρίσης υπό την πίεση τόσο της αύξησης της φορολόγησης επί των ακινήτων και της μείωσης του εισοδήματος από αυτά όσο και από την προοπτική απομείωσης της αξίας των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας που διακρατεί.

 Ανάλογες πιέσεις βιώνει σε μικρό-τερο ή μεγαλύτερο βαθμό και η πλει-οψηφία των κοινωφελών Ιδρυμάτων. Ιδρυμάτων που, όπως και η Εκκλησία αλλά και η Αρχιεπισκοπή και οι κατά τόπους Μητροπόλεις, στηρίζονται σε εισοδήματα που προέρχονται σε ορισμένες περιπτώσεις σχεδόν απο-κλειστικά από μισθώματα ακινήτων για να συνδράμουν την ελληνική κοινωνία σε πολύ κρίσιμους λόγο της ύφεσης τομείς όπως της καταπολέμησης της φτώχειας και της ανεργίας, της ια-τρικής περίθαλψης, της παιδείας ή της προστασίας του περιβάλλοντος.

 Οικονομικές υπηρεσίες ενός εκ των μεγαλύτερων, επώνυμων κοινω-φελών ιδρυμάτων, που υλοποιεί αυτή την εποχή τεράστιο κατασκευαστικό έργο, εκτιμούν ότι από το 2009 εως σήμερα η επιβάρυνση των ακινήτων τους από φόρους σε εισόδημα από ενοίκια όπως και από το φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας και το ΕΕΤΗΔΕ έχει αυξηθεί κατά 80%.

Σε κάποιες περιπτώσεις ποσοστό μεγαλύτερο του 30% των ακαθάρι-στων – δραματικά μειωμένων λόγο της κρίσης- εσόδων τους πηγαίνει σε φόρους. Και όλα αυτά χωρίς να συνυπολογισθούν οι ζημίες που ορι-σμένα ιδρύματα ενέγραψαν από την επένδυση τους σε ελληνικά κρατικά ομόλογα.

 Την ίδια ώρα η Εκκλησία της Ελλάδος βιώνει πραγματική καθίζηση των ει-σοδημάτων της τόσο εξαιτίας της μεί-ωσης των ενοικίων και της αύξησης των φόρων όσο και επειδή πολλά εξ αυτών είναι πλέον κενά.

Ήδη όμως από το 2010, σύμφωνα

ςυναγερμός στην Εκκλησία για τα οικονομικά της

 Επιδεινώνονται μεσούσης της κρίσης υπό την πίεση τόσο της αύξησης της φορολόγησης επί των ακινήτων και της μείωσης του εισοδήματος από αυτά όσο και από την προοπτική απομείωσης της αξίας των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας που διακρατεί.

Page 25: Greek Business Review June 2013

με δηλώσεις του Αρχιεπίσκοπου Ιερώνυμου, ο απολογισμός της Εκκλησιαστικής Κεντρικής Υπηρεσίας Οικονομικών (ΕΚΥΟ) έδειξε έξοδα της τάξης των 16 εκα-τομμυρίων και έσοδα στα επίπεδα των 10 εκατομμυρίων. Έκτοτε η κατάσταση έχει επιδεινωθεί όπως άλλωστε και στο σύνολο της οι-κονομίας.

 Παράλληλα δε η θέση της στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος η οποία είναι της τάξης του 1,5% έχει σταματήσει να της παρέχει εισόδημα καθώς δεν καταβάλλεται ως γνωστόν μέρισμα από το 2008. Επιπλέον το 2010, οπότε και εκλήθη από την κυβέρνηση Γεωργίου Α. Παπανδρέου να συμμετάσχει στην προηγούμενη αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής, το έπραξε εισφέροντας το ποσό των 27 εκατομμυρίων ευρώ για τη συγκέντρωση του οποίου όμως χρει-άστηκε να προσφύγει σε τραπεζικό δανει-σμό από το ΤΤ.

 Με βάση την ελά-χιστη απαίτηση για την τρέχουσα αύξηση κεφαλαίου των 790 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι η Εκκλησία της Ελλάδος θα έπρεπε να εισφέρει τουλά-χιστον άλλα 12 εκα-τομμύρια ευρώ την ώρα που οι πληροφορίες από την Μονή Πετράκη μιλούν για τεράστιες δυσκολίες σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης προκειμένου να ανταπεξέλθει στο κοινωφελές της έργο.

Σημειώνεται πως η Αρχιεπισκοπή μέσω συσσιτίων υποστηρίζει καθη-μερινά δέκα χιλιάδες ανθρώπους στην πρωτεύουσα και αποστέλλει μηνιαίως 5 χιλιάδες «δώρα αγά-πης» με τα απαραίτητα για το μήνα. Υπολογίζεται ότι ανα την επικρά-τεια πενήντα χιλιάδες άνθρωποι διατρέφονται πλέον καθημερινά από τις Μητροπόλεις.

Όμως το ζήτημα της αύξησης κεφαλαίου της Εθνικής φαίνεται

πως προβληματίζει την Ιερά Σύνοδο. Το κλίμα εντείνει δε η πρόταση του Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωρόθεου να καλύψει η Εκκλησία άνω του 50% της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής Τραπέζης κάτι που μεταφράζεται σε ποσό της τάξης των 400 εκατομμυρίων ευρώ και το οποίο προτείνεται να προέλθει μέσω εισφοράς ακινήτων.

 Κύκλοι της Εκκλησίας της Ελλάδος μεταφέρουν στην «Κ» σχόλιο του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμου προς στενούς του συνεργάτες με αφορμή την πρωτοβουλία Δωρόθεου ότι «όλες οι προτάσεις είναι ευπρόσδεκτες.

Και οι δημιουργικές αλλά και οι λαϊκίστικες και οι ανέφικτες». Σε κάθε περίπτωση η πρόταση Δωρόθεου θα τεθεί υπόψη της

Ιεράς Συνόδου και εάν αυτή κρίνει θα συζητηθεί.

 Πάντως άνθρωποι που είναι σε θέση να γνωρίζουν πλήρως τις ισορροπίες αλλά και τα οικονομικά της Εκκλησίας θεω-ρούν ότι οι πιθανό-τητες μιας τέτοιας έκτασης συμμετοχής στην αύξηση κεφα-λαίου της Εθνικής

είναι πρακτικά μηδενικές. Εκτιμούν δε ότι ο μητροπολίτης

Σύρου έδρασε παρασυρόμενος από ανθρώπους που έχουν δική τους ατζέντα και παραπέμπουν στο σημείο της πρότασης που ανα-φέρει ότι η Εκκλησία θα πρέπει να διορίζει την πλειοψηφία των μελών του διοικητικού συμβουλίου της τράπεζας.Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως άλλες, πολύ καλά πλη-ροφορημένες τραπεζικές πηγές, που δεν σχετίζονται με την Εθνική, αναφερουν κινητικότητα κεφαλαίων σε λογαριασμούς  των εκκλησιών πιθανολογώντας συγκέντρωση πόρων ενόψει της αυξήσεως κε-φαλαίου  της ΕτΕ.

Ανάλογες πιέσεις βιώνει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και η πλειοψηφία των κοινωφελών Ιδρυμάτων.

«Πληγή η άδικη φορολόγηση των ακινήτων»

Την ίδια ώρα από το Ίδρυμα Μποδοσάκη το-νίζουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα για μια κατηγορία ελληνικών κοινωφελών ιδρυμάτων, των οποίων τα έσοδα προέρχονται κυρίως από ενοίκια ακινήτων, είναι η άδικη φορολόγησή τους. Η κατακόρυφη πτώση των ενοικίων των ακινήτων στην Ελλάδα που προκλήθηκε από την οικονομική κρίση, και η φορολόγηση των εισοδημάτων αυτής της κατηγορίας κοινωφελών ιδρυμάτων που προέρχονται από μισθώματα, απειλεί την βιωσιμότητά τους, υπογραμ-μίζουν. Σημειώνουν δε , πως «σε καμία από τις χώρες σε κρίση της Ευρωζώνης όπως οι Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Ιταλία δεν καταργήθηκε η απαλλαγή των κοινωφελών ιδρυμάτων από την φορολογία». Από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι περισσότερες απαλλάσσουν τα κοινωφελή ιδρύματα από κάθε φόρο και οι υπόλοιπες τα φορο-λογούν όπως μια ανώνυμη εταιρεία. «Στην Ελλάδα έχουμε την πρωτοτυπία, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο να προβλέπει φορολόγηση με συντελεστή 26% και 3% συμπληρωματικό φόρο των εσόδων των εισοδημάτων των από ακίνητα χωρίς να εκπίπτουν από τα εισοδή-ματα αυτά τις δαπάνες που κάνουν για να εκπληρώσουν τους σκοπούς τους».

ιδρύμαμποδοσάκη

Page 26: Greek Business Review June 2013

26 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

επενδύσεις

Σ ήμα κινδύνου εκπέμπουν μικρά και μεγάλα κοινωφελή ιδρύματα της χώρας τα οικονομικά των οποίων δέχονται αυξημένες πιέσεις από την κρίση εξαιτίας του ότι η στηρίζονται σε εισοδήματα που προέρχονται σχεδόν

αποκλειστικά από μισθώματα ακινήτων. Αυτονόητα πλήττεται έτσι η δυνατότητα τους να επιτελέσουν έργο σε  μια περίοδο που το χρειάζεται όσο πότε άλλοτε.

Υπό το ισχύον φορολογικό καθε-στώς για τα κοινωφελή ιδρύματα, φορολογείται μόνον το εισόδημά τους από μισθώματα (κύριος φό-ρος 20% επί των καθαρών μισθω-μάτων, πλέον συμπληρωματικού φόρου 3% επί των ακαθαρίστων μισθωμάτων) και το εισόδημά τους από κινητές αξίες (ποσοστό φόρου 10%). Παρά το ότι ο νόμος ρητώς ορίζει ότι από το ακαθάριστο εισό-δημα από μισθώματα εκπίπτουν οι δαπάνες επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης και οι πάγιες και λει-τουργικές δαπάνες και κάθε είδους άλλη δαπάνη, μέχρι 50%, η σχετική ερμηνευτική υπουργική εγκύκλι-ος αδικαιολόγητα εξαιρεί από την έκπτωση τις δαπάνες εκπλήρωσης των κοινωφελών σκοπών.

Για παράδειγμα αξίζει να αναφερ-θεί ότι όταν ένα ίδρυμα προβαίνει σε μία δαπάνη στα πλαίσια των σκοπών του -καταβάλλοντας π.χ. 200.000 ευρώ για την προμήθεια και δωρεά ενός μηχανήματος σ’ ένα Δημόσιο Νοσοκομείο - θα καταβάλει επ’ αυτής και φόρο εισοδήματος 23%. Δηλαδή, πέραν της άμεσης κοινωνικής συνεισφοράς των 200.000 ευρώ, θα πληρώσει και φόρο επ’ αυτής περίπου 46.000 ευρώ.

Αντίστοιχα, όταν ένα ίδρυμα στέλνει σε ευρωπαϊκές χώρες για πρακτική άσκηση -που καταλήγει συχνά σε μόνιμη απασχό-ληση- 60 κατόχους μεταπτυχιακών τίτλων και δαπανά 400.000 ευρώ, πληρώνει και φόρο περίπου 92.000

Σύμφωνα με στοιχεία από μεγάλα κοινωφελή ιδρύματα και σχέδιο επιστολής ενός εκ των μεγαλύτερων προς το υπουργείο

Διπλό φόρο πληρώνουν πλέον πολλά κοινωφελή ιδρύματα δριμύτατες πιέσεις στα οικονομικά τους και από την κρίση στην αγορά ακίνητων

οικονομικών που είναι στη διάθεση της «Κ» το νέο φορολογικό νομοσχέδιο (άρθρο 9 παρ. 18 και 33) επιφυλάσσει ακόμη δυσμε-νέστερο φορολογικό καθεστώς για τα ιδρύματα, αφού αυξάνει σημαντικά την φορολόγηση του εισοδήματος από μισθώματα (κύριος φόρος 26% και συμπληρωματικός φόρος 3%), ενώ, ως προς τις εκπιπτώμενες δαπάνες, παρόλο που αυξάνει το ποσοστό έκπτωσης δαπανών σε 75%, εξακολουθεί να μην αναγνωρίζει ρητώς την έκπτωση των δαπανών εκπλήρωσης των κοινωφελών σκοπών, «συντηρώντας έτσι, αντί να ξεκαθαρίζει, την αμφιβολία που αδικαιολόγητα δημιούργησε η εσφαλμένη ερμηνεία της υπουργικής εγκυκλίου».

Στην επιστολή επισημαίνεται ότι η μη αναγνώριση έκπτωσης των δαπανών εκπλήρωσης των κοινωφελών σκοπών των ιδρυμάτων είναι άδικη. Και αυτό διότι αριθμός ιδρυμάτων, όπως το Μποδοσάκη, που έχουν εισόδημα σχεδόν αποκλειστικά από μισθώματα, συνει-σφέρει διπλά στα δημόσια βάρη. Αφ’ ενός με την άμεση κοινωνική συνεισφορά τους κατά την εκπλήρωση των σκοπών τους, αφ’ ετέρου με την άμεση φορολόγησή τους. Τα ιδρύματα αυτά θεωρούν ότι «δημιουργείται έτσι αδικαιολόγητη άνιση δυσμενή μεταχείριση σε βάρος τους σε σχέση με άλλα κοινωφελή ιδρύματα (Πολιτιστικού

– Καλλιτεχνικού – Επιμορφωτικού ή Εκπαιδευτικού σκοπού), τα οποία είτε έχουν εισοδήματα από άλλες πηγές που δεν φορολογούνται, είτε ιδιοχρησιμοποιούν τα ακίνητά τους και έχουν μεγάλες εκπιπτόμενες δαπάνες, οι οποίες, σημειωτέον, ταυτίζονται με τις δαπάνες εκπλή-ρωσης του σκοπού τους (μουσεία, εκθέσεις, εκδηλώσεις, παραστάσεις, εκδόσεις, προβολές κλπ)».

Αξίζει να σημειωθεί πως οικονο-μικοί παράγοντες εκτιμούν πως η αύξηση της φορολογίας των ακίνητων από την κρίση εως σήμερα είναι της τάξης του 100% εάν συνυπολογισθούν το έκτακτο ειδικό τέλος ηλεκτροδο-τούμενων δομημένων επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ) τον φόρος εισοδήματος από ενοίκια και τον φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας.

Οι πιέσεις αυτές έρχονται σε μια περίοδο που διεθνώς η δυνατότητα

παραγωγής εισοδήματος των ιδρυμάτων είναι περιορισμένη. Σύμφωνα με μεγάλη διεθνή ερεύνα (NACUBO-Commonfund Study of Endowments ) για τις αποδόσεις των επενδύσεων και της περιουσίας των ιδρυμάτων η καθαρή ετήσια απόδοση των τοποθετήσεων τους μετά φόρους και επιβαρύνσεις ήταν μόλις 0,3%, σημαντικά χαμηλότερη δηλαδή του πληθωρισμού που αυτονόητα διαβρώνει την αξία των κεφαλαίων.

Στην Ελλάδα επιπροσθέτως τα ιδρύματα έχουν να αντιμετω-πίσουν την κατακόρυφη πτώση των ενοικίων, την αδυναμία των πληρωμών που αντιμετωπίζουν πολλοί εκ των ενοικιαστών και την αύξηση των κενών ακινήτων λόγο των λουκέτων που έχουν μπει σε δεκάδες χιλιάδες μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 

Page 27: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 27

Μ ια μεγάλη πολυεθνική με ισχυρό όμως ελληνικό DNA γέννησαν οι ανακατατάξεις στην ελληνική δισκογραφική αγορά. Η ολοκλήρωση της εξαγοράς της EMI από την Universal διεθνώς έφερε και την ενοποίηση των εδώ

μονάδων τους. Όμως σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες και αγορές η ελληνική ΜΙΝΟS- EMI παραμένει ανέπαφη στο νέο σχήμα με το σύνολο του ελληνικού ρεπερτορίου της, των καλλιτεχνών και των δικαιωμάτων της και το management του νέου ομίλου να παραμένει σε ελληνικά χέρια και συγκεκριμένα στην Μαργαρίτα Μάτσα η οποία ήδη από το 2004 είχε την γενική διεύθυνση του ομίλου . Kατά τη διάρκεια των τελευταίων 8 ετών υπο το management της, ο όμιλος επέκτει-νε τις δραστηριότητές τους ανοίγοντας νέους δρόμους στο χώρο της μουσικής βιομηχανίας. Ανέλαβε τη διοργάνωση μεγάλων live-events Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών στο Θέατρο Ηρώδου του Αττικού, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης και σε μεγάλους συ-ναυλιακούς χώρους στην Αθήνα.

Παράλληλα συγκέντρωσε στην ΜΙΝΟS-EMI τους σημαντικότερους νέους εκπρο-σώπους της σύγχρονης μουσικής σκηνής (όπως  η Ελεονόρα Ζουγανέλη, ο Γιάννης Χαρούλης, ο Κωστής Μαραβέγιας, ο Πάνος Μουζουρέκης , οι Ιμαμ Μπαιλντί, ο Βασιλικός κλπ), ενώ συνεργάζεται με τους σημαντικότερους ερμηνευτές και τραγουδοποιούς όπως την Χάρις Αλεξίου και την εταιρία της την Εστία, τον Γιάννη Πάριο, τον αείμνηστο Δημήτρη Μητροπάνο, .τον Γιώργο Νταλάρα, τον Πασχάλη Τερζή, τον Γιάννη Κότσιρα τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, τον Φίλιππο Πλιάτσικα, τον Λάκη Παπαδόπουλο, Σάκη Ρουβά, Πέγκυ Ζήνα, Ν. Οικονομόπουλο, Έλενα Παπαρίζου και πολλούς άλλους.

Η Μαργαρίτα Μάτσα ανέλαβε επίσης πρόσφατα τη θέση της προέδρου του νέου οργανισμού συλλογικής διαχείρισης συγγενικών δικαιωμάτων που προέκυψε από την σύμπραξη των GRAMMO-EΡΑΤΩ-ΑΠΟΛΛΩΝ (GEA) ενώ από φέτος μετά και την εξαγορά της ΕΜΙ από την Universal θα ασκεί το management ολόκληρου του νεοσυσταθέντα ενοποιημένου οργανισμού στην Ελλάδα.

Αντιθέτως το ελληνικό ρεπερτόριο που είχε στο χαρτοφυ-λάκιο της η Universal πουλήθηκε μετά από την συμφωνία με την ευρωπαϊκή επιτροπή ανταγωνισμού. Την ίδια ώρα η άλλη πολυεθνική δισκογραφική η Sony αποκλιμακώνει δραστικά τις δραστηριότητες της στην ελληνική αγορά εκχωρώντας το

Πολυεθνική με ελληνικό DNA γέννησαν οι ανακατατάξεις στην δισκογραφική αγοράστο ελληνικό μανάτζμεντ μένει ο έλεγχος του ομίλου που προέκυψε από τη συγχώνευση universal με μινοs- eMi

χαρτοφυλάκιο της σε τρίτη εταιρεία. Το ίδιο έπραξε και η Warner η οποία ανέστειλε τις δραστηριότητες της από τον Δεκέμβριο του 2012.

Μετά την συγχώνευση αυτή, η MINOS – EMI θα αντιπροσωπεύει αποκλειστικά στην Ελλάδα το μεγαλύτερο μέρος του διεθνούς ρε-περτορίου, έχοντας όλα τα επιμέρους label της Universal (London, Mercury, Fontana, Island) ενώ διατηρεί τα label της ΕΜΙ Capitol, Virgin και Harvest. Στην MINOS-EMI περνούν επίσης και τα ιστορικά label της κλασικής μουσικής Deutsche Grammophon και Decca καθώς και το σύνολο σχεδόν της παγκόσμιας τζαζ μουσικής σκηνής μέσω

των label Verve, Blue Note και Concorde. Από πλευράς καλλιτεχνών παραμένουν στο δυναμικό της εταιρίας το σύνολο των ηχογραφήσεων των Beatles και καλλιτέχνες όπως οι Dire Straits, Queen, Eminem, Paul McCartney,U2, Metallica, Bon Jovi, Robbie Williams, Jennifer Lopez, Rolling Stones, Madonna, Rihanna, Lady Gaga, Justin Bieber, Andrea Bocelli αλλά και οι ιστορικοί κατάλογοι καλλιτεχνών όπως οι ΑΒΒΑ, ο Luciano Pavarotti, οι Scorpions, ο Sting, οι Eagles, o Bob Marley,Frank Sinatra, Andrew Lloyd Weber και δεκάδων άλλων.

Η MINOS-EMI είναι ο μεγαλύτερος δισκογρα-φικός οργανισμός στην Ελλάδα. Προέκυψε το 1990 από την ενοποίηση των δύο μεγαλυτέρων

δισκογραφικών εταιριών της ΑΕ ΜΙΝΩΣ ΜΑΤΣΑΣ & ΥΙΟΣ και της ΕΜΙ η οποία ήδη το 1969 είχε εξαγοράσει την  δισκογραφική εταιρία «Αφοί Λαμπρόπουλοι » που λειτουργούσε προπολεμικά. Οι «πρό-γονοι» όμως της ΜΙΝΟS-EMI ξεκίνησαν την δραστηριότητά τους πιο νωρίς από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Ο Μίνως Μάτσας και οι εταιρείες ΟDEON και PARLOPHONE που διήθυνε, από το 1930-1935 ήταν εκείνοι που ξεκίνησαν να καταγράφουν και να δημιουργούν την ιστορία του λαϊκού τραγουδιού στην Ελλάδα ξεκινώντας από τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον Βασίλη Τσιτσάνη, τον Γιάννη Παπαιωάννου και όλους τους μεγάλους που έγραψαν ιστορία.

Η δεύτερη γενιά έρχεται με τον Μάκη Μάτσα, γιό του Μίνου, όταν το 1962 αναλαμβάνει την γενική διεύθυνση της εταιρίας, συγχωνεύει τις ODEON και PARLOPHONE σε μία και έτσι ιδρύεται η ΜΙΝΩΣ ΜΑΤΣΑΣ & ΥΙΟΣ ΑΕ η οποία μέχρι το 1990 κατορθώνει  να καταλάβει στο χώρο της δισκογραφίας την πρώτη θέση με το με-γαλύτερο μερίδιο αγοράς και δημιουργεί τους σημαντικότερους καταλόγους των συνθετών Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωρακη, Γιάννη Μαρκόπουλου, Σταύρου Ξαρχάκου, Μάνου Λοίζου, Σταύρου Κουγιουμτζη, Άκη Πάνου, Μάριου Τόκα, Γιάννη Σπανού, Μίμη Πλέσσα και άλλων. Και ερμηνευτών όπως του Στέλιου Καζατζίδη, Γρηγόρη Μπιθικότση, Στράτου Διονυσίου και Νίκου Ξηλούρη.

Page 28: Greek Business Review June 2013

28 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

επενδύσεις

Που έχει στραμένοτο βλέμμα τουτο Κατάρ

Πρώτη επένδυση που υλοποίησε το Κατάρ στην Ελλάδα ήταν αυτή στο Ιόνιο όπου και απέκτησε στο σύμπλεγμα των Εχινάδων το νησί Οξειά και γειτονικές νησίδες.

Προ της μετουσίω-σης του, παροιμι-ώδους πια και στην Ελλάδα, επενδυτι-κού ενδιαφέροντος

του Κατάρ σε πράξεις θέτουν οι επισπεύδουσες εξελίξεις στις τράπεζες και τις ιδιωτικοποιήσεις το εμιράτο.

 Το πλούσιο σε υδρογονάνθρα-κες αραβικό κρατίδιο φέρεται να είναι μεταξύ των ιδιωτών επενδυ-τών που θα συμμετάσχουν στην επικείμενη αύξηση κεφαλαίου της Alpha Bank στης οποίας το μετοχικό κεφάλαιο διατηρεί συμμετοχή από το 2008.

 Παράλληλα αναμένεται μετά

Page 29: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 29

και τις τελευταίες επαφές Αθήνας-Ντόχα να καταθέσει και πρόταση για την έκταση του Ελληνικού. Το επεν-δυτικό του ενδιαφέρον έχει όμως ήδη μετουσιω-θεί σε πράξεις σε άλλες συναλλαγές με το ελλη-νικό δημόσιο και Έλληνες ιδιώτες ενώ φέρεται να εκτείνεται σίγουρα σε πολύ περισσότερα deal.

 Συγκεκριμένα η πρώτη επένδυση που υλοποίησε το Κατάρ στην Ελλάδα ήταν αυτή στο Ιόνιο όπου και απέκτησε στο σύμπλεγμα των Εχινάδων το νησί Οξειά και γει-

τονικές νησίδες. Οι σχετικές πληροφορίες αναφερουν πως σχεδιάζεται μεγάλη επένδυση, σε συνδυασμό με τα γειτονικά νησιά, με την ανάπτυξη παρα-θεριστικού συγκροτήματος με πολυτελείς κατοικίες και μαρίνα υψηλών προδιαγραφών.

Επιπλέον πρόσφατα συμφέ-ροντα που συνδέονται με την βασιλική οικογένεια του Κατάρ και συγκεκριμένα του Εμίρη Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Θανί, του πρω-θυπουργού Χαμάντ μπιν Γιασίμ αλ- Θανί και του πρίγκιπα Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ- Θανί συνδέθηκαν με την εξαγορά ιστορικού ξενο-δοχείου σε μεγάλο τουριστικό

Το ενδιαφέρον όλων είναι στραμμένο στις δεσμευτικές προσφορές που αναμένονται για το Ελληνικό

νησί του Ιονίου. Όμως τα βλέμματα όλων είναι

στραμμένα στις δεσμευτικές προσφορές που αναμένονται αυτό το καλοκαίρι για την έκταση του παλιού αεροδρομίου στο Ελληνικό. Υπενθυμίζεται ότι το Κατάρ είχε αποσυρθεί από τι δια-δικασία επιθυμώντας διακρατική συμφωνία και όχι διαγωνισμό αλλά κατόπιν των πολλαπλών διμερών συναντήσεων κορυφής μεταξύ των οποίων και επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Ντόχα στις αρχές του έτους τα επεν-δυτικές οχήματα του εμιράτου εκτιμάται ότι θα κατέβουν στον διαγωνισμό ίσως και σε από κοι-νού σχήμα με άλλη επιχείρηση ελληνικών συμφερόντων.

 Η ατζέντα των πιθανόν πεδίων συνεργασίας δεν ολοκληρώνεται όμως εδώ.

Σημειώνεται η πρόσφατη συ-νεδρίαση της Μικτής Επιτροπής Συνεργασίας Ελλάδας Κατάρ υπό την προεδρία του υφυπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας Νότη Μηταράκη και του Διευθύνοντος Συμβούλου της Qatar Holding Ahmad Al-Sayed με την οποία ξεκίνησε ουσιαστι-κά η αναζήτηση στόχων για την ενεργοποίηση της συμφωνίας επενδύσεων της τάξης των 5 δισ. στην Ελλάδα.

 Πρόκειται για το «παγωμένο» μνημόνιο που είχε υπογραφεί το 2010 στη Νέα Υόρκη, μετα-ξύ του Εμίρη Αλ Θανί και του Γ. Παπανδρέου. Μνημόνιο που πάγωσε κατά τους καταρια-νούς εξαιτίας των κυβερνητι-κών χειρισμών τότε τόσο στην επένδυση στον Αστακό όσο και στην υπόθεση της Ελληνικός Χρυσός. Συγκεκριμένα στην Ντόχα αρνητικά λειτούργησε για την Ελλάδα η ματαίωση της συμφωνίας για συμμετοχή των Αράβων στα μεταλλεία χρυσού της Χαλκιδικής. Η συμφωνία, που είχε υπογραφεί στο Μέγαρο Μαξίμου παρουσία του πρώην

Page 30: Greek Business Review June 2013

30 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

επενδύσεις

πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου και του εμίρη Αλ Θανί, ως γνωστόν δεν προχώρησε και τα μεταλλεία κατέληξαν τελικά στην καναδική Eldorado Gold.

 Έκτοτε πολύ νερό κύλισε στο αυλάκι και μετά από αλλεπάλ-ληλες επαφές σε κάθε επίπεδο επιτεύχθηκε η επαναπροσέγγιση των δύο πλευρών με κορωνίδα την επίσκεψη Σαμαρά στην Ντοχα συνοδεία περισσότερων από 59 Ελλήνων επιχειρηματιών εφοπλι-στών και στελεχών ελληνικών επιχειρήσεων.

 Το ενδιαφέρον του Κατάρ σύμ-φωνα με κύκλους του υπουργείου ανάπτυξης που συμμετέχουν στις επαφές επικεντρώνεται πέραν των ιδιωτικοποιήσεων στους τομείς του τουρισμού, των ακινήτων, της ενέργειας και των τροφίμων. Αυτό προέκυψε τη συνάντηση του διευθύνοντος συμβούλου της Qatar Holding Ahmad Al-Sayed με τον υφυπουργό ανάπτυξης Νότη Μηταράκη, τη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ και Έλληνες επιχει-ρηματίες που έγινε προ ολίγων εβδομάδων.

 Εκεί προέκυψε και η ενερ-γοποίηση του επενδυτικού τα-μείου, όπως είχε συμφωνηθεί κατά την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά στη Ντόχα, τη συμμετοχή του σε ιδιωτικές επενδύσεις στους τομείς που προαναφέρθηκαν και τις ιδιωτικοποιήσεις.

Η Qatar Holding αποφασίζει έτσι αυτές τις ημέρες το μοντέλο με το οποίο θα επενδύσει στην Ελλάδα, πέραν της συμμετοχής στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσε-ων. Ο διευθύνων σύμβουλος της Qatar Holding έχει συναντηθεί άλλωστε πολλές φορές και με τον πρωθυπουργό.

Όμως στο Μαξίμου υιοθετούν χαμηλούς τόνους ενθυμούμενοι την προϊστορία των πολυδιαφη-μισμένων επενδύσεων που δεν προχώρησαν επί κυβέρνησης Γιώργου Α Παπανδρέου.

Στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής η βασιλική οικογένεια έχει ανοιχτά υποστηρίξει τους αντικα-θεστωτικούς της Λιβύης και τώρα αυτούς της Συρίας. Στην Αίγυπτο οι επενδύσεις του εμιράτου μέσω δανείων που έχει χορηγήσει υπο-λογίζεται ότι υπερβαίνουν τα 5 δισ. ευρώ. Το Κατάρ διεθνώς αγοράζει ιστορικά κτίρια, ποδοσφαιρικές ομάδες, τράπεζες και εμβληματικά εμπορικά σήματα. Μεταξύ αυτών η επένδυση στην Barclays, στα Tiffany & Co και σε ακίνητα στο Shard του Λονδίνου και σε κτίρια των Ηλυσίων Πεδίων.Στην Ρωσία η Qatar Holdings εξετάζει είσοδο στην δεύτερη μεγαλύτερη κρατική τράπεζα την VTB Bank και

τελευταία έγινε γνωστό πως θα συμ-μετάσχει σε private equity fund του Νικολά Σαρκοζί. Στις ΗΠΑ έχει δωρίσει 100 εκατομμύρια δολαρια για την αποκατάσταση των πληγέντων από τον τυφώνα κατρίνα ενώ στο ποδόσφαιρο ετοιμάζει το Dream Football League, μια διοργάνωση, η οποία θα διεξάγεται ανά δύο χρόνια με τη συμμετοχή 24 ομάδων, με την αρχή να γίνεται από το 2015. Η πρωτοβουλία της έρχεται μετά την ανάληψη της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022 με το εμιράτο να επιδιώκει πρωταγωνιστικό ρόλο στο χώρο του ποδοσφαίρου. Παράλληλα η Qatar Airways προχώρησε προ ημερών σε μεγάλη χορηγία στην FCBarcelona.

 Τι κάνει διεθνώς το Κατάρ  

O Eμίρης του Κατάρ με την συζυγό του

Page 31: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 31

Άλλες επενδύσεις του εμιράτου στην ΕλλάδαΤο Κατάρ, με πληθυσμό 1,7 εκατομμύρια κατοίκους, θεωρείται η πλουσιότερη χώρα του κόσμου από το αμερικανικό περιοδικό Forbes, εξαιτίας των τερά-στιων αποθεμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Το κρατικό επενδυτικό όχημα, η Qatar Investment Authority δηλώνει πως θα επενδύσει περί τα 130 δισ. δολάρια την επόμενη πενταετία το 50% εκ των οποίων στον τομέα της ενέργειας. Μεταξύ των στόχων του Κατάρ εδώ και μερικούς μήνες φέρο-νται να είναι μια σειρά διαφορετικών μεταξύ τους και λιγότερο γνωστών στο ευρύ κοινό επενδύσεων. Μία εξ’ αυτών είναι η συμμετοχή του εμιράτου στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος όπου η γερμανική Hochtief, που το διαχειρίζεται προσπαθεί να πωλήσει το ποσοστό της (40%) και το ελληνικό δημόσιο επιχειρεί να πωλήσει επίσης και αυτό το ποσοστό του (50%), με παράλληλη επέκταση της σύμβασης παραχώρησης. Σημειώνεται ότι η Qatar Holdings έχει αγοράσει το 9,1% της Hochtief στα τέλη του 2010 η οποία ελέγχεται σήμερα από τον ισπανικό

κατασκευαστικό όμιλο ACS.Ακόμα ενδιαφέρον έχει διατυπωθεί και για την υποθαλάσσια αποθήκη φυσι-κού αερίου στην Καβάλα αλλά και για σταθμούς αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου, κλάδος στον οποίον πρωταγωνιστούν διεθνώς οι καταριανοί όντας μια από τις μεγαλύτερες εξαγω-γικές δυνάμεις στον κόσμο ( η 3η) . Και τις εξαγωγές αυτές πραγματοποιούν με δεξαμενόπλοια (LNG) τομέας που θα αναπτυχθεί ραγδαία και στην Ελλάδα ενόψει των εξελίξεων στην νοτιοα-νατολική μεσόγειο. Το ενδιαφέρον για τη συμμετοχή σε project σταθμού υγροποιημένου αερίου στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη εκδηλώθηκε κατά την επίσκεψη Σαμαρά στη Ντόχα. Για να αποτελέσει η Ελλάδα κόμβο εισα-γωγής αερίου στα ευρωπαϊκά δίκτυα απαιτούνται τέτοιες υποδομές όπως αποθήκευσης και υποδοχής υγρο-ποιημένου φυσικού αερίου πέραν της Ρεβυθούσας. Στην Ελλάδα έχουν δρομολογηθεί τρία τέτοια project. Το πρώτο είναι η υποθαλάσσια γεωλογι-

κή κοιλότητα στο εξαντλημένο πεδίο της Νότιας Καβάλας. Το έργο μπορεί να τροφοδοτήσει με αέριο έως και 4 εκατ. κυβικά μέτρα ημερησίως ή αλ-λιώς το 40% των αναγκών της χώρας για περίοδο 90 ημερών. Η διαχείριση του κοιτάσματος της Ν. Καβάλας είναι παραχωρημένη στην εταιρεία Energean Oil & Gas αλλά λήγει το 2014 οπότε και γίνει νέος διαγωνισμός. Το δεύτερο project είναι της ΔΕΠΑ και αφορά στην εγκατάσταση πλωτού τερματικού απο-θήκευσης και αεριοποίησης (Floating Storage & Regasification Unit) στον κόλπο της Καβάλας. Το τρίτο είναι του ομίλου Κοπελούζου συνομιλητής των καταριανών στην Αλεξανδρούπολη και αφορά επίσης πλωτό σταθμό στα νοτιοδυτικά του λιμανιού.Το Κατάρ έχει προ ενός και πλέον έτους εμφανιστεί και ως φα-βορί για την εξαγορά των Ελληνικών Πετρελαίων τη συμμετοχή του στα οποία θα πουλήσει το ελληνικό δημόσιο ενώ παραμένει αδιευκρίνιστη η πρόθεση του ομίλου Λάτση που ελέγχει σήμερα άνω του 40%.

Page 32: Greek Business Review June 2013

32 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

ναυτιλία

Σε αλλεπάλληλες πω-λήσεις πλοίων προ-χωρούν οι ελληνικες ακτοπλοϊκές επιχειρή-σεις προκειμένου να

ανταπεξέλθουν στην δυσμενέ-στατη συγκυρία για τον κλάδο που χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές καυσίμων, μειωμένη επιβατική κίνηση και πωλήσεις και αδυναμία εξεύρεσης χρηματοδοτήσεων.

 Έτσι είτε με πρωτοβουλία δική τους είτε με την παραίνεση των πιστωτριών τραπεζών οι πωλήσεις πλοίων έχουν περιδεθεί υψηλά στην ατζέντα των διοικήσεων. Τελευταία κίνηση η συμφωνία της Attica Group με την Genting Group για την πώληση του πλοίου Superfast VI, έναντι συνολικού τιμήματος Ευρώ 54 εκατ. ευρώ. Kατά τη διάρκεια των 3 προηγού-μενων ετών οι 5 κύριοι παίκτες (NEL, Attica, Minoan, ANEK και Hellenic Seaways) είχαν σωρεύσει ζημιές άνω των 500 εκατ. ευρώ

ενώ ο συνολικός δανεισμός τους υπολογίζεται ότι ξεπερνά το ένα δισ. ευρώ.

 Η ύφεση του κλάδου σε συν-δυασμό με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές τράπεζες να αναχρηματοδοτή-σουν τα δάνεια των ελληνικών ναυτιλιακών οδηγούν  σε πωλήσεις πλοίων για να μειωθούν τα επίπεδα χρέους. Το 2010 η Attica Group είχε πουλήσει το Superfast V στην Bretagne Angleterre Roscoff για  €81,5εκ. και η Minoan Lines το Pasifai Palas για €73,5εκ. ενώ από πέρυσι η ΝΕΛ έχει μπει σε παρόμοια διαδικασία. Οι πωλήσεις έχουν ξεκινήσει εδώ και  καιρό και μεταξύ αυτών και η εκποίη-ση  δύο ταχυπλόων της Hellenic Seaways, των Highspeed 2 και Highspeed 3 έναντι 20 εκ. ευρώ στη μαροκινών συμφερόντων Comarit.

 Η συνεχιζόμενη για μια τετρα-ετία και πλέον κρίση έχει εξα-

ντλήσει οικονομικά την ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά. «Η συνταγή επιβίωσης των εταιρειών ήταν θα έλεγε κάνεις υποδειγματική απ’ όλους τους μάνατζερ- διαχει-ριστές των μεγάλων εταιριών: εξορθολογισμός δρομολογίων, σταθερή μείωση ταχύτητας των πλοίων και υποδειγματική μείωση κόστους διαχείρισης».

Αυτό αναφέρει ο Γιώργος Ξηραδάκης, πρόεδρος της XRTC Business Consultants που ειδι-κεύεται στις ναυτιλιακές χρημα-τοδοτήσεις.

 Παράλληλα με μεθοδικές κι-νήσεις οι εταιρείες διατήρησαν ομαλές τις σχέσεις τους με τους πληγέντες από την χρηματοπιστω-τική κρίση χρηματοδότες τους, Έλληνες και ξένους, προσθέτει. Οι στόχοι ήταν και παραμένουν απλοί: Πρώτον να μπορέσουν να συνεχίσουν να καλύπτουν το θαλάσσιο δίκτυο μεταφορών της νησιωτικής μας χώρας. Δεύτερον

Πωλούν οι ελληνικες ακτοπλοϊκές για να επιπλεύσουν στην κρίσηΗ συγκυρία χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές καυσίμων, μειωμένη επιβατική κίνηση και πωλήσεις και αδυναμία εξεύρεσης χρηματοδοτήσεων.

Page 33: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 33

να αντιμετωπίσουν το δυσθεώ-ρητο και δυσβάσταχτο κόστος καυσίμων. Τρίτον, να κερδίσουν χρόνο από τους πιστωτές τους και τέλος να αποδείξουν στην κοινή γνώμη ότι είναι εδώ να στηρίξουν την οικονομία της χώρας, υπογραμμίζει.

 Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα σε μια περίοδο που η παγκόσμια αγορά των οχηματαγωγών (Ferry boats) έχει, όπως επιση-μαίνεται, καταρρεύσει σε σημείο που δεν υπάρχουν αγοραστές για πλοία με-ταχειρισμένα και βεβαίως αυτά που έχουν μια ηλικία άνω των 10 ετών. Αυτό το γεγονός περιόρισε τους ελιγμούς των ελληνικών εταιριών της ακτοπλοΐας που δεν μπορούσαν να ανακεφα-λαιοποιήσουν τις εταιρίες τους με επιτυχημένες πωλήσεις των πλοίων τους όπως αυτό συνέ-

βαινε στο διάστημα 2002-2007 προ παγκόσμιας κρίσης όπου πουλούσαν κάποια από τα πολ-λά και νέα πλοία και αντλούσαν σημαντικά κέρδη. Σύμφωνα με τον Γ Ξηραδάκη, η συνεχιζόμενη κρίση έχει σαν αποτέλεσμα την αναγκαιότητα εκποίησης μέρος των περιουσιακών στοιχείων τους με πρώτα και καλύτερα τα πιο σύγχρονα πλοία των αδυνάτων σε οικονομικά αποτελέσματα εταιριών.

 Στην ελληνική ακτοπλοΐα της τελευταίας 15ετιας εντοπίζονται τρεις φάσεις συρρίκνωσης του ακτοπλοϊκού στόλου, σύμφωνα με τα στοιχεία της XRTC.

 Η πρώτη φάση, η αποτελε-σματικότερη σε οικονομικά απο-τελέσματα ήταν οι εκποιήσεις παλαιών πλοίων της περιόδου 2000-2007 τα οποία αντικατα-στάθηκαν από τα υπερσύγχρονα πλοία που παραλήφθηκαν από της ελληνικές ακτοπλοϊκές μέσω νέων κατασκευών σε διάφορα ναυπηγεία του κόσμου και κο-σμούσαν το Αιγαίο όλα αυτά τα χρόνια. Τότε πάνω από 60 πλοία παλαιότερης τεχνολογίας άφησαν το Αιγαίο και πήγαν σε χώρες λιγότερο αναπτυγμένες.

 Στην δεύτερη φάση της περιό-δου 2007-2010 σημειώθηκαν οι  αποχωρήσεις πλοίων που «έμειναν από καύσιμα» όπως χαρακτηριστι-κά σχολιάζει ο Ξηραδάκης,  λόγω του ανελέητου ανταγωνισμού που όπως αποδείχθηκε ο ίδιος ο ρυθμιστής είχε επιβάλλει με σκληρό τρόπο και οι μεγάλες εταιρείες τον ακολούθησαν αδικαιολόγητα. Έτσι συναντά-με «την κατάρρευση παραδο-σιακών ονομάτων του χώρου όπως του  Γεράσιμου Αγούδιμου ο οποίος δεν μπόρεσε ποτέ να εκσυγχρονίσει την διαχείριση της εταιρίας του αλλά και νέων σχετικά εταιριών που ποτέ δεν κατάλαβαν τι σημαίνει ιδιωτική ναυτιλιακή εκμετάλλευση πλοί-ων με γνώμονα την προσφορά

δημοσίου έργου». Εκεί εντάσσεται και η εξαφάνι-

ση από τον χάρτη της πτωχευμένης ΣΑΟΣ του Φώτη Μανούση αλλά και άλλων μικρότερων.

«Έτσι συνολικά χάνονται και παροπλίζονται ή οδεύουν προς τα διαλυτήρια αλλά 20 και πλέον πλοία ενώ πλοία μικρών επενδυ-τικών σχημάτων αγκαλιάστηκαν από την στρατηγική ναυλώσε-ων της ΝΕΛ για να παραμείνουν για μικρο χρονικό διάστημα στο Αιγαίο αλλά όχι για πολύ αφού και η ίδια η ΝΕΛ έφτασε στα όρια χρεοκοπίας».

 Και πλέον εισερχόμαστε στην τελευταία και τωρινή φάση όπου οι εταιρίες, όπως εκτιμαται,  ανα-μένουν την ανάπτυξη κάποιων άλλων αγορών με σκοπό να πουλήσουν κάποια πλοία τους με γνώμονα κυρίως την αποφυ-γή συσσωρεμένων αρνητικών αποτελεσμάτων αλλά και την περαιτέρω μείωση του δανεισμού τους από τις τράπεζες.

 «Δυστυχώς οι σύγχρονοι Έλληνες ακτοοπλόοι απέτυχαν παταγωδώς να αναπτυχθούν σε γραμμές εκτός ελληνικών υδάτων όπως έκαναν οι παλαιότεροι , όπως ο Παναγόπουλος ή ο  Στρίντζης και πλέον η έλλειψη διεθνούς υποβάθρου θα τους αναγκάσει να συνεχίσουν τις εκποιήσεις σύγχρονων πλοίων», σχολιάζει ο επικεφαλής της XRTC. Έτσι θα αυξηθεί όμως κατακόρυφα ο μέσος όρος ηλικίας του στόλου τα επόμενα έτη και θα ολοκληρωθεί ο αφελληνισμός των γραμμών της Αδριατικής.

 Ένα όχι τόσο απίθανο μέλλον είναι η επιστροφή της ελληνικής ακτοπλοΐας στις δεκαετίες του ‘80 και του ‘90 όταν οι Έλληνες αγόραζαν παλαιά ιαπωνικά πλοία τα μετασκεύαζαν στην Ελλάδα και τα δρομολογούν στο Αιγαίο.

Τώρα όμως μπορεί οι Ιάπωνες να αντικατασταθούν από Κινέζους αφού οι τελευταίοι επιδιώκουν να εκσυγχρονίσουν τον στόλο τους.

Με μεθοδικές κινήσεις διατήρησαν ομαλές τις σχέσεις τους με τους πληγέντες από την χρηματοπιστωτική κρίση χρηματοδότες

Page 34: Greek Business Review June 2013

34 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Ελληνικά προϊόντα που δεν είναι ελληνικά και κινεζικά που δεν είναι κινεζικά. Αυτή είναι η πραγματικότητα της νέας

παγκόσμιας οικονομίας ή «global value chain» και αυτό είναι το σκε-πτικό που κρύβεται πίσω από την σπουδή δεκάδων πολυεθνικών αλλά και αμιγώς ασιατικών επιχειρήσεων να «βάλουν πόδι» στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Εκατοντάδες προϊόντα που φέρουν τη σήμανση «made in Greece» ή «made in China» φτιάχνονται με εξαρτήματα που έχουν κατασκευαστεί αλλού και συναρμολογούνται αλλού.

Και ενώ τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα σε κατηγορίες που φέρουν τη σήμανση «assembled in the EU» δηλαδή «συναρμολογημένα στην ΕΕ» σε άλλες περιπτώσεις επικρατεί πλήρης σύγχυση. Το μυστικό για την στροφή αυτή της παγκόσμιας μετα-ποίησης είναι τα περιορισμένα κόστη μεταφοράς και ακόμη περισσότερο το ευνοϊκό δασμολογικό καθεστώς που απολαμβάνουν στη χώρα που συναρμολογούνται όπως όμως  και η απενοχοποίηση του προϊόντος από την όποια αντίληψη έχει ο καταναλωτής για την ποιότητα που συνεπάγεται η χώρα προέλευσης.

 Τόσο μεγάλο είναι το φαινόμενο που ο ευρωπαίος επίτροπος για τον ανταγωνισμό Karel De Gucht, ανακοί-νωσε πρόσφατα πως αν μετρηθεί το διμερές εμπορικό ισοζύγιο ΕΕ-Κίνας με βάση το πού κατασκευάζονται τα επιμέρους εξαρτήματα κινεζικών προϊόντων και αντιστρόφως τότε το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ με την ασιατική οικονομία (που το 2011 διαμορφώθηκε στα 155,9 δισ. ευρώ) δολ. θα εμφανιζόταν μειωμένο κατά 36% ή 50 και δισ.

 Η Ελλάδα έχει περιέλθει στο επίκεντρο όλης αυτής της τάσης κα-θώς κινεζικές επιχειρήσεις ή ξένες επιχειρήσεις που κατασκευάζουν προϊόντα στην Κίνα μπορούν να τα συναρμολογήσουν εδώ χωρίς να καταβάλουν δασμούς τόσο υψηλούς ωσάν να τα εισήγαγαν και να τα εξά-γουν σε άλλες ευρωπαϊκές και όχι

επενδύσεις

Made in Greece ή global value chainΕκατοντάδες προϊόντα που φέρουν τη σήμανση «made in Greece» ή «made in China» φτιάχνο-νται με εξαρτήματα που έχουν κατασκευαστεί αλλού και συναρμολογούνται αλλού.

Page 35: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 35

Βουλγαρία που ανοιξε πριν από δύο χρόνια η κινεζική Great Wall Motor. Τα αυτοκίνητα εισάγονται σε καμένα και ημι-συναρμολογημένα τμήματα και ολοκληρώνονται στη γραμμή παραγωγής της γείτονος. Φέρουν δε περήφανα την σήμανση «Made in Lovech» από το τοπωνύμιο της βουλγαρικής αυτής περιοχής.

 Το επιχειρησιακό αυτό πλάνο δεν είναι μόνο κινεζικό. Και ινδικές επιχειρήσεις τεχνολογίας και όχι μόνον φέρονται να εξετάζουν αυτό το ενδεχόμενο και έτσι εξηγείται και το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από την Ινδία για τις πα-ραχωρήσεις λιμένων, Θεσσαλονίκης και Βόλου συγκεκριμένα.

 Σημειώνεται ότι προ ολίγων ημερών κατατέθηκε στο ελληνικό κοινοβούλιο τροπολογία με την οποία παρέχονται διευκολύνσεις στις ξένες επιχειρήσεις που εισάγουν εμπορεύματα στην Ελλάδα με στόχο την επανεξαγωγή τους σε άλλες χώ-ρες- μέλη της Ε.Ε. και τρίτες χώρες. Προβλέπεται συγκεκριμένα ότι «κατά την εισαγωγή, μη υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης αγαθών, ο φόρος προστιθέμενης αξίας που βεβαιώνεται επί του οικείου τελωνει-ακού παραστατικού δεν εισπράττεται από την αρμόδια τελωνειακή αρχή εισαγωγής, υπό την προϋπόθεση ότι αναγράφεται στην περιοδική δήλωση ΦΠΑ του εισαγωγέα».

 Οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται είναι ο εισαγωγέας να είναι μη εγκατεστημένο στη χώρα μας υποκείμενο στον φόρο πρόσωπο, η στατιστική αξία των εισαγωγών να ανέρχεται σε ετήσια βάση σε του-λάχιστον 300 εκατ. ευρώ και κατά τα πέντε πρώτα χρόνια ένταξης στο καθεστώς αναστολής του ΦΠΑ κατά την εισαγωγή, το ποσό αυτό προσδι-ορίζεται σε 120 εκατ. ευρώ ετησίως και, τέλος, ποσοστό άνω του 90% της

αξίας των εισαγομένων αγαθών σε ετήσια βάση παραδίδεται σε άλλες χώρες της Ε.Ε. ή τρίτες χώρες.

 Η λογική της παγκόσμιας αλυ-σίδας προστιθέμενης αξίας (global value chain) έχει κυριαρχήσει στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του ευρωπαίου επιτρόπου Karel De Gucht

για τα κινητά τηλέφω-να Nokia. Σύμφωνα με τα στοιχεία του το 54% των εξαρτημά-των τους είναι κατα-σκευασμένο εκτός Κίνας, κυρίως στην Ευρώπη , και όμως στις συσκευές ανα-γράφεται made in China.

 Άλλο παράδειγμα που δίνουν οι ειδικοί του διεθνούς εμπο-

ρίου είναι τα i phone της αμερικανικής apple μεγάλο μέ-ρος των εξαρτημάτων των οποίων είναι κατασκευασμένα στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Νότιο Κορέα και την Ταιβάν.

 Εξάλλου και η HP που πρόσφα-τα υπέγραψε την συμφωνία με την Cosco και την Τραινοσε θα εισάγει εξαρτήματα που θα τα συναρμο-λογεί σε μονάδα της στην κεντρική Ευρώπη. Αυτό είναι το business plan που κάνει ακόμα πιο ελκυστικό τον Πειραιά και την Ελλάδα εν γένει στις ξένες επιχειρήσεις.

 Την πραγματικότητα αυτή εκμε-ταλλεύονται όμως πολλοί επιτήδειοι ανα τον πλανήτη και, βέβαια, την Ελλάδα.

Πληροφορίες επισημαίνουν ότι υπάρχουν προϊόντα σε ελληνικά ράφια που φέρουν την ένδειξη ελληνικό προϊόν να έχουν εξ ολοκλήρου κα-τασκευαστεί στο εξωτερικό με πολύ χαμηλά στάνταρντ ή και απουσία οιασδήποτε πιστοποίησης και να εκμεταλλεύεται έτσι την ευνοϊκή νομοθεσία πραγματοποιώντας μόνο κάποιες τελικές διαδικασίες -συχνά όπως μόνον η συσκευασία- στην Ελλάδα. 

μόνον χώρες ως made ή assembled in the EU. Και όλα αυτά με τις ευλογίες των Βρυξελλών οι οποίες βλέπουν δικαιολογημένα ευκαιρίες στο δι-μερές εμπόριο.

 Επιπλέον όμως των δασμολογικών πλεονεκτημάτων που απολαμβά-νουν με αυτόν τον τρόπο οι κινεζικές εταιρείες (ανεξαρτήτως το εάν το μετοχικό τους κεφάλαιο ελέγχεται από υπηκόους της χώρας ή διεθνείς επενδυτές) αποκτούν και λύση για το πρόβλημα του εμπορικού σήματος. Με την εικόνα του κινεζικού προϊό-ντας στην αντίληψη του ευρωπαϊκού καταναλωτικού κοινού να εμπεριέχει μομφές για την ποιότητα ή ακόμα και για την ασφάλεια το Πεκίνο αναζητά εδώ και χρόνια διέξοδο όπως με τον παραπάνω τρόπο ή ακόμα και την εξαγορά δυτικών brands . Η περί-πτωση της εξαγοράς της μονάδας των Η/Υ της IBM από τη Lenovo είναι χαρακτηριστική.

 Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι πληροφορίες που θέλουν μεγαλες κινεζικές εταιρείες να αναζητούν βιομηχανικές εκτάσεις στο Θριάσιο και στην ευρύτερη περιφέρεια της δυτικής Αττικής. Η λειτουργία του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στον Πειραιά από την Cosco και η πρόσφα-τη σιδηροδρομική του διασύνδεση με το εθνικό και κατ’ επέκταση τα ευρωπαϊκά ανοίγει διάπλατα αυτόν τον δρόμο που ήδη κάποιοι ακο-λουθούν σε μικρότερη κλίμακα. Οι ίδιες πληροφορίες θέλουν να δρομολογείται ένα μοντέλο μεταποίησης το οποίο θα προβλέπει την εισαγωγή εξαρτημάτων ή μερικώς συ-ναρμολογημένων προϊόντων από την Κίνα και αλλού, την συναρμολόγηση τους σε τελικό προϊόν στην Ελλάδα και την εξαγωγή τους στις ευρωπαϊκές αγορές με την σχετική σήμανση assembled ή made in the EU.

 Τρανό παράδειγμα αυτή της στρατηγικής αποτελεί το εργοστάσιο συναρμολόγησης κινεζικών αυτοκινήτων στην βόρεια

Κινεζικές επιχειρήσεις μπορούν να συναρμολογούν στην Ελλάδα χωρίς να καταβάλουν υψηλούς δασμούς

ςτο παιχνίδι θέλουν να μπουν και ινδικές επιχειρήσεις, και έτσι εξηγείται το ενδιαφέρον για τα λιμάνια Θεσσαλονίκηςκαι Βόλου

Page 36: Greek Business Review June 2013

36 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

επενδύσεις

Η αγροτική γη στο στόχαστρο των ξένων κεφαλαίωνΑναζητούνται μεγαλες εκτάσεις και στην ελληνική επικράτεια ενώ κλιμακώνεται η διεθνής επενδυτική στροφή στην γεωργία

Page 37: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 37

Σε αναζήτηση μεγάλων αγροτικών εκτάσεων στην ελληνική επικρά-τεια κατάλληλων για γεωργικές εκμεταλλεύ-

σεις μεγάλης κλίμακας βρίσκονται ξένοι αλλά και έλληνες επενδυτές σε μια εξέλιξη που δεν συνδέεται μόνον με την απαξίωση του ελλη-νικού real estate αλλά εντάσσεται και στα πλαίσια μιας ευρύτερης διεθνούς επενδυτικής τάσης σε αγροτικές γαίες.

 Με όπλο την τεχνολογία και συγκεκριμένα τις πρακτικές της Γεωργίας Ακριβείας ή αλλιώς precision f a r m i n g ή κ α ι precision agriculture οι οποίες επιτρέπουν την μεγιστοποίηση της παραγωγής και την μείωση του κό-στους της οι επενδυ-τές αναζητούν στην Ελλάδα ενιαίες εκτά-σεις της τάξης των 500 στρεμμάτων τουλάχιστον με σκοπό την ανάπτυξη της καλλιέρ-γειας κυρίως ελαιόδεντρων από ποικιλίες που μπορούν να δώσουν καρπό από πολύ μικρή ηλικία αλλά και αμπελοκαλλιεργειών.

 Ο συνήθης κατακερματισμός όμως της ελληνικής αγροτικής ιδιοκτησίας οδηγεί σε μεγαλες καθυστερήσεις στην εξεύρεση εκτάσεων με τα κατάλληλα χαρα-κτηριστικά. Όμως άνθρωποι που είναι σε θεση να γνωρίζουν τις εξελίξεις σημειώνουν ότι η νέα εποχή για την αγροτική οικονομία έχει ήδη ανατείλει και μεγάλα συμφέροντα που περιλαμβάνουν από hedge fund και κρατικά επενδυτικά οχήματα έως   πολυεθνικές κολοσσούς που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή

και εμπορία αγροτικών μηχανημάτων και ιδιώτες επενδυτές, σαρώνουν αναδυόμενες αγορές και αγορές τςη ευρωπαϊκής περιφέρειας αναμορ-φώνοντας το χάρτη της αγροτικής παραγωγής και ιδιοκτησίας του πλανήτη.

 Οι αποδόσεις των επενδύσεων αυτών ανέρχονται σε έως και 30% από την εκμετάλλευσή τους χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι υπεραξίες της γης που δημιουργούνται και η προοπτικά αυξανόμενη ζήτηση για αγροτικά προϊόντα τόσο για τρόφιμα όσο και από τους νομοθετημένους

στόχους για αύξηση της χρήσης των βιο-καυσίμων που μπο-ρούν να πολλαπλασι-άσουν την απόδοση ιδίων κεφαλαίων, σχολιάζει Έλληνας επιχειρηματίας που αναζητά κατάλληλες γεωργικές εκτάσεις σ  συνεργασία με ξέ-νους επενδυτές.

 Τα στοιχεία για την επενδυτική αυτή τάση παγκοσμίως είναι συγκλο-νιστικά. Η αγροτική γη σύμφωνα με την Macquarie Agricultural Funds Management αποτελεί μια παγκό-σμια αγορά αξίας 8,4 τρισεκατομ-μυρίων δολαρίων. Τα τελευταία λίγα χρόνια   θεσμικοί επενδυτές έχουν τοποθετήσει περί τα 30 με 40 δισ. δολ. στην εξαγορά τέτοιων εκτάσεων και η δραστηριότητά τους αυτή κλιμακώνεται καθώς αλλάζουν οι δομές της παγκόσμιας ιδιοκτη-σίας γης. Το μεγάλο επισιτιστικό πρόβλημα που τροφοδοτείται και από το δημογραφικό προφίλ των αναδυόμενων αγορών της υδρογεί-ου αλλά και τα βιοκαύσιμα  έχουν οδηγήσει τις τιμές των σιτηρών και άλλων τροφίμων πρωτογενούς πα-

Η τάση εντάσσεται και στα πλαίσια μιας ευρύτερης διεθνούς επενδυτικής τάσης σε αγροτικές γαίες.

Υπεραξίες Οι αποδόσεις των επενδύσεων αυτών ανέρχονται σε έως και 30% από την εκμετάλλευσή

Page 38: Greek Business Review June 2013

38 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

επενδύσεις

ραγωγής σε ιστορικά υψηλά επίπεδα δημιουργώντας εύφορο έδαφος για υψηλές αποδόσεις

 Sovereign funds, ασφαλιστικά ταμεία, πλούσιοι ιδιώτες, private equities και κυβερνήσεις ανταγω-νίζονται για να ελέγξουν τις διατρο-φικές πήγες του αύριο, σημειώνει επιχειρηματίας με συμφέροντα στην αγροτική παραγωγή.

 Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμ-φωνα με πρόσφατη έκθεση της Deutsche Bank για τις αγροτικές γαίες από το 2000, στη γεωργία καταγράφονται συναλλαγές επεν-δυτών που υπερβαίνουν τα 830 εκατομμύρια στρέμματα γης στις αναπτυσσόμενες χώρες . Πρόκειται για το 1,7% της γεωργικής έκτασης του πλανήτη, επισημαίνει η γερμα-νική τράπεζα προσθέτοντας πως οι περισσότεροι από τους ενδιαφερο-μένους επενδυτές κοιτούν κυρίως φτωχές χώρες με προβληματική αλλά ελεγχόμενη διακυβέρνηση, υψηλή απόδοση και καλή προσβα-σιμότητα.

Τα δύο τρίτα της γεωργικής γης που είναι στο στόχαστρο των αγορών βρίσκονται στην Αφρική, κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική ενώ μεγάλο είναι και το ποσοστό που καλύπτει η Βραζιλία. Οι επενδυ-τές αυτοί συχνά αντιπροσωπεύουν δημόσια, κρατικά συμφέροντα και προέρχονται από τις αναδυόμενες χώρες, ιδιαίτερα την Κίνα, την Ινδία, τη Βραζιλία και τη Μαλαισία. Όμως γερμανικά, αμερικανικά και άλλα funds συμμετέχουν επίσης και συ-χνά μεσολαβούν μεταξύ πωλητών και αγοραστών και καρπώνονται σημαντικές υπεραξίες. Σε παγκό-σμιο επίπεδο, οι ιδιώτες επενδυτές είναι κυρίως από την Αμερική και την Ευρώπη και από χώρες του Περσικού Κόλπου.

 Σύμφωνα με την Deutsche Bank (η οποία όπως και πολλές άλλες επεν-δυτικές τράπεζες  έχει περιλάβει τις επενδύσεις σε αγροτικές εκτάσεις στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο που προτείνει στους υψηλότατου εισο-δηματικού επιπέδου πελάτες της)  

μεγάλοι αγοραστές παγκοσμίως είναι το αμερικανικό συνταξιοδοτικό ταμείο TIAA-CREF Retirement Equity Fund που έχει αγοράσει 4,2 εκατ. στρέμματα έναντι 1,24 δις. δολ στην Βραζιλία, η γερμανική αγροτική επενδυτική εταιρεία Acazis που έχει αποκτήσει 2 εκατομμύρια στρέμματα στην ίδια χώρα και 560 χιλιάδες στρέμματα έναντι 77 εκατομμυρίων δολ στην Αιθιοπία, το κρατικό Abu Dhabi Fund for Development με 300 χιλιάδες στρέμματα στο Σουδάν και η σαουδαραβική Al Amoudi σε περισσότερες από μια χώρες.

 Άλλοι παίκτες που σαρώνουν τον πλανήτη για ευκαιρίες είναι οι Brookfield Asset Management, Louis Dreyfus, Mitsui, Hyundai, Black River Asset Management και Sollus Capital. Δεκάδες ακόμα επιχειρήσεις και funds έχουν ανοί-

ξει το εύρος των δραστηριοτήτων τους προς αυτή την κατεύθυνση.

Οι μεγάλου μεγέθους αυτές συναλλαγές σκιάζουν

όμως τις πολλές περισ-σότερες μικρότερες επενδυτικές κινήσεις που λαμβάνουν χώρα εντός Ευρώπης και περι-λαμβάνουν και εκτάσεις στην Ελλάδα και άλλες χώρες με αγροτική δυ-ναμικότητα όπως η Ισπανία, η Ουκρανία και η Ρωσία.

Με βάση στοιχεία του ανεξάρτητου ορ-

γανισμού Land Matrix ο ρυθμός εξαγορών γης κλιμακώθηκε έντονα το μετα 2009, κυρίως ως αποτέλεσμα της κρίσης τροφίμων του 2007-2008.            

Sovereign funds, ασφαλιστικά ταμεία, πλούσιοι ιδιώτες, private equities και κυβερνήσεις ανταγωνίζονται για να ελέγξουν τις διατροφικές πήγες

Page 39: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 39

 Τι είναι η Γεωργία Ακριβείας και τα ελληνικά business plan

Τα business plan που αφο-ρούν την Ελλάδα βασίζονται στην λεγόμενη Γεωργία Ακριβείας η οποία με τη βοήθεια  της τεχνο-λογίας βελτιστοποιεί την αγρο-τική παραγωγή. Με δεδομένο το εξαιρετικό κλίμα για πολλές καλλιέργειες της ελληνικής γης και την πολύ μικρή συνεισφορά πλέον του αγροτικού τομέα στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, εκτιμάται ότι οι προοπτικές ανά-πτυξης της παραγωγής και των εξαγωγών έιναι σημαντικότατες ενώ οι τιμές κτήσης ή εκμίσθω-σης της γης αρκετά ελκυστικές ώστε να δικαιολογούν το κόστος της αρχικής επένδυσης που απαι-τείται. Σημειώνεται ότι η Γεωργία Ακριβείας προαπαιτεί τεχνολο-γικό εξοπλισμό σημαντικά ακρι-βότερο από τον συμβατικό αφού χρησιμοποιεί δίκτυα αισθητήρων και συστήματα geoimaging και global positioning ώστε να κα-θορίσει επακριβώς τις ιδανικές παραμέτρους για την ανάπτυξη της κάθε καλλιέργειας. Η Γεωργία Ακριβείας είναι μέ-θοδος γεωργικής διαχείρισης, η οποία έρχεται να αντιμετωπίσει την παραγνωρισμένη «παραλλα-κτικότητα», δηλαδή τις πολλές διαφορές που έχει το κάθε σημείο ενός αγροτεμαχίου, με στόχο να αυξήσει την παραγωγή, να μειώσει   το κόστος της, και να περιορίσει τις επιπτώσεις των εισροών στο περιβάλλον όπως για παράδειγμα από την υπερ-βολική άρδευση. Η τεχνική της Γεωργίας Ακριβείας βασίζεται στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών , τη Γεωργική Μηχανική, τις Μετρήσεις στο Πεδίο, τα Συστήματα Εντοπισμού Θέσης (GPS) και την Τηλεπισκόπηση.

Οι επενδύσεις που απαιτούνται στις αναπτυσσόμενες χώρες

για την ανάπτυξη της γεωργικής παραγωγής έως το 2050 σε επίπεδα που να ανταποκρίνονται στην προ-βλεπόμενη ζήτηση υπολογίζονται σε 83 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Τα ποσά αυτά αντιστοιχούν σε ανάγκη αύξησης κατά περίπου 50% σε σχέση με τα σημερινά επί-πεδα των επενδύσεων.

 Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι επιχειρηματικά μοντέλα συνερ-γασίας μεταξύ μικρών αγροτών και επενδυτών (συμβάσεις καλλιέρ-γειας) μπορεί να είναι αμοιβαία επωφελή, να ενισχύσουν την πα-ραγωγικότητα της γεωργίας και να αυξήσουν το βιοτικό επίπεδο των αγροτικών πληθυσμών αναφέρει η Deutsche Bank. Υπάρχουν όμως και μεγάλα ρίσκα που συνοδεύουν τις επενδύσεις αυτές. Οι κύριες προκλήσεις είναι ο σεβασμός των οικονομικών και κοινωνικών δικαι-ωμάτων των τοπικών πληθυσμών, η διατήρηση της περιβαλλοντικής αειφορίας και η αποτροπή της μονό-πλευρης ανάπτυξης της γεωργίας. Οι επενδυτές συχνά ανταγωνίζονται

για γη με τις τοπικές αγροτικές κοι-νότητες. Το θέμα αγγίζει ασφαλώς και σημαντικά ζητήματα που σχε-τίζονται με την ελκυστικότητα  της ελληνικής γης.

 «Οι επενδύσεις σε γεωργικές εκτάσεις μπορεί να είναι μια win-win-win στρατηγική μόνο αν μετριαστούν οι κίνδυνοι αυτοί και εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη συναίνεση και στήριξη του τοπικού πληθυσμού» τονίζει η Deutsche. Εκτός από τα οφέλη για τους επενδυτές και τις χώρες-στόχους, οι επενδύσεις σε γεωργικές εκτάσεις μπορεί να αποφέρει οφέλη και για τις τοπικές κοινότητες αυξάνοντας παράλληλα την παγκόσμια γεωργική παραγωγή.

Όσον αφορά την προέλευση των κεφαλαίων σημειώνεται πως οι κύριες πηγές κονδυλίων για γεωργικές εκτάσεις πέραν των κερδοσκοπικών κεφαλαίων πε-ριλαμβάνουν εύπορες οικογένει-ες που παραδοσιακά διακρατούν αυξημένη ρευστότητα, γραφεία διαχείρισης πλούτου μεγάλων οικογενειών και κληροδοτήματα μεταξύ των οποίων και πολιτιστικά ή θρησκευτικά ιδρύματα. Η Deutsche

Επενδύσεις 83 δισ. ετησίως απαιτούνται για να καλυφτεί η αυξανόμενη ζήτηση για τρόφιμα

Page 40: Greek Business Review June 2013

40 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Bank διακρίνει μια αξιοσημείωτα μεγάλη στροφή συνταξιοδοτικών ταμείων και hedge funds σε αυ-τή την κατηγορία περιουσιακών στοιχείων.

Τα δεδομένα της Land Matrix προσδιορίζουν τέσσερα είδη επενδυτών: ιδιωτικές επιχειρή-σεις, κρατικές ή δη-μόσιες επιχειρήσεις, επενδυτικά κεφάλαια και συμπράξεις δημό-σιου-ιδιωτικού τομέα. Οι περισσότεροι από τους επενδυτές είναι ιδιωτικές εταιρείες (έχουν σε εξέλιξη 442 μεγάλα έργα), και έπονται κρατικές ή και δημόσιες επιχειρήσεις (με 172 έργα), τα επεν-δυτικά κεφάλαια (με 32 έργα) και τα ΣΔΙΤ (12 έργα).

Οι επενδύσεις στον τομέα της γεωργίας είναι ελκυστικές στους ιδι-

ώτες επενδυτές για τέσσερις κύριους λόγους: Πρώτον εμπεριέχουν πολύ καλές προοπτικές για την παραγωγή εισοδήματος - με αποδόσεις από την παραγωγικότητα της γεωργί-ας – επειδή σε μακροπρόθεσμη βάση η ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης για γεωργικά προϊό-

ντα αναμένεται να οδηγήσει σε πε-ρεταίρω ενίσχυ-ση των τιμών. Οι αποδόσεις ποικίλ-λουν ανάλογα με την περιοχή και το είδος της γης, και ξεκινούν από το 10% για αρχικές επενδύσεις στην Αφρική και ανέρ-χονται πάνω από 20% ή ακόμη και

30% στη Βραζιλία.Δεύτερος λόγος έιναι η άνοδος

των τιμών των γεωργικών γαιών. Η αξία της γεωργικής γης μπορεί να αυ-

Η Deutsche Bank διακρίνει μια αξιοσημείωτα μεγάλη στροφή συνταξιοδοτικών ταμείων και hedge funds στις γεωργικές εκτάσεις

επενδύσεις

ξηθεί ως αποτέλεσμα της σπανιότη-τάς της και της αυξανόμενης ζήτησης για τα βασικά γεωργικά προϊόντα. Τρίτος λόγος είναι η δυνατότητα που παρέχεται για διαφοροποίηση του επενδυτικού χαρτοφυλακίου. Ο πολύ χαμηλός συσχετισμός των αποδόσεων με τις παραδοσιακές κατηγορίες περιουσιακών στοιχεί-ων, όπως οι μετοχές και οι αγορές ομολόγων συχνά αναφέρεται ως ένα ελκυστικό χαρακτηριστικό της επένδυσης σε γεωργική γη. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ατού έιναι ότι καλλιεργείται στη γη διότι η γη αυτή καθ’ αυτή είναι συχνά ιδιαίτερα δύσκολο να ρευστοποιηθεί σε σύγκριση με τα ομόλογα ή τις μετοχές.

Ο τέταρτος λόγος είναι η προ-στασία που παρέχει έναντι του πληθωρισμού. Οι αποδόσεις από γεωργική γη ως επί το πλείστον είναι ασυσχέτιστες με τον πληθωρισμό στις ανεπτυγμένες οικονομίες και τυπικά υψηλότερες από αυτόν.

Page 41: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 41

Από την πρόβλεψη του δισεκατομμυριούχου hedge fund manager John Paulson για κατάρρευση της ευρωζώνης έως την εκτίμηση της Morgan Stanley για πτώση της Wall Street πολλά λεφτά χάθηκαν για όσους τοποθετήθηκαν με βάση τα κελεύσματα αυτά. Ακόμα δε περισσότερα

ποσά χάθηκαν σε όσους πόνταραν μαζικά στην έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη και την επακόλουθη από αυτή κατάρρευση του ευρώ που δεν έγινε ποτέ.

 Αντιθέτως επενδυτές που άκουσαν το καλοκαίρι την εκτίμηση της Goldman Sachs για υπεραξίες στα ελληνικά ομό-λογα ή της Alpha Finance που μίλησε για ράλι στο ελληνικό χρηματιστήριο είδαν σημαντικές αποδόσεις στα χαρτο-φυλάκιά τους. Οι ζημίες που εγγράψαν μεγάλα ξένα επενδυτικά κεφάλαια και διακεκριμένοι παράγοντες των αγορών που στοιχημάτισαν το 2012 σε πτώση του ευρώ προσμετρώνται σε δισεκατομμύρια ευρώ.

 Οι μεγάλες απώλειες που κατέγραψε το fund Advantage Plus του δισεκατομμυριούχου επενδυτή John Paulson εξαιτίας των θέσεων που ανοιξε ποντάροντας κατά του κοινού νομίσματος δεν έιναι η μόνη περίπτωση καθώς ηχηρά ονόματα της διεθνούς επενδυτικής κοινότητα όπως ο λόρδος Jacob Rothschild και ο George Soros αλλά και exchange traded funds ή ETF που δημιουργήθηκαν το καλοκαίρι για να καρπωθούν την ζήτηση για προϊόντα που στοιχημάτιζαν ότι η ευρωζώνη θα διαλυθεί βλέπουν τις τοποθετήσεις τους να απαξιώνονται. Η κίνηση της ισοτιμίας του ευρώ από το χαμηλό των 1,2043 της 23ης Ιουλίου προς τα τρέχοντα επίπεδα του 1,30 ήταν ανάστροφη των προσδοκιών όσων σόρταραν το κοινό νόμισμα.

 Οι απώλειες όμως δεν γραφτήκαν μόνον εξαιτίας της ελληνικής υπόθεσης αυτής καθ’ αυτής. Όμως η αποτροπή ενός ελληνικού ατυχήματος βελτίωσε το προφίλ ρίσκου των αγορών επηρεάζοντας έτσι επι το θετικότερο το κλίμα. Η Morgan Stanley προέβλεψε έτσι λανθασμένα πως ο Standard & Poor’s 500 θα υποχωρούσε 7% ενώ η Credit Suisse Group AG ανέμενε υψηλή και αυξανόμενη διακυμανσιμότητα που δεν ήλθε. Την ίδια ώρα ο επικεφαλής της  Goldman Sachs Group Inc. Lloyd C. Blankfein αποδείχθηκε σωστός όταν επεσήμανε ότι οι αγορές προεξοφλούσαν στις αρχές του 2012 πολύ δυσμενή σενάρια.

 Βασική αιτία των αποτυχημένων προβλέψεων η κακή εκτίμηση

Επεσαν εξω γκουρού και καταστροφολόγοι για την ελλάδα και τις αγορέςΚόλαφος για την ευθυκρισία και την διορατικότητα της πλειοψηφείας των ταγών των αγορών αποδείχθηκε το 2012.

για την αποφασιστικότητα των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών να στηρίξουν την παγκόσμια οικονομία και τις ομολο-γιακές αγορές. Έτσι ο S&P 500 στη Wall ενισχύθηκε κατά 16% ένα συνυπολογισθούν τα διανεμηθέντα μερίσματα και ο δείκτης διακυμανσιμότητας Chicago Board Options Exchange Volatility Index που αποτυπώνει τα δυσοίωνα στοιχήματα υποχώρησε κα-

τά 23%. Οι κάτοχοι ελληνικού χρέους ενέγραψαν αποδόσεις της τάξης του 78% και αμερικανικού 2,2% παρά το ότι ο Warren Buffett είχε προειδοποιήσει για κινδύνους και στις ομολογιακές αγορές των μεγάλων οικονομιών

 Η κεφαλαιοποίηση των διεθνών χρηματιστηρίων αυξήθηκε κατά 6,5 τρισ. δολ .το 2012 σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg και του δείκτη MSCI All-Country World Index ο οποίος ενισχύθηκε κατά 17%. Ο δείκτης της Bank of America Merrill Lynch που παρακολουθεί τις κρατικές ομολογιακές αγορές Global Broad Market Sovereign Plus Index ενισχύθηκε κατά 4,5%.

 Οι διαχειριστές κεφαλαίων που αναζήτησαν αποδόσεις υψηλότερες

των αγορών αστόχησαν καθώς ο δείκτης του Bloomberg, Global Aggregate Hedge Fund Index, που παρακολουθεί τη μέση από-δοση της βιομηχανία των hedge fund που διαχειρίζεται πλέον περισσότερα από 2,1 τρισ. δολ ενισχύθηκε μόλις κατά 1,6% στη χρήση του 2012.

 Υποαποδόσεις όμως έγραψαν και τα παραδοσιακά αμοιβαία κεφάλαια με το 65% των κεφαλαίων που παρακολουθούν τον δείκτη βαρόμετρο της Wall, S&P 500 να υπολείπονται αυτού σε κέρδη. H ανατροπή της αβεβαιότητας αναφορικά με το ευρωπαϊκό μέλλον της Ελλάδας μετά τις εκλογές του Ιουνίου -που έδωσαν την τρικομματική κυβέρνηση- αποτέλεσε καταλυτή βελτίωσης του επενδυτικού κλίματος και αιτία αστοχίας πολλών απαισιόδοξων στοιχημάτων.

 Μεταξύ των ιδιαίτερα προβεβλημένων διεθνώς επενδυτών που πόνταραν μεγάλα ποσά σε βάρος του ευρώ και έχασαν είναι και ο λόρδος Jacob Rothschild και το επενδυτικό του όχημα RIT Capital Partners. Ο Jacob Rothschild φέρεται να τοποθέτησε συνολικά εντός του 2012 περί τα 200 εκατομμύρια δολάρια σε προϊόντα που θα απέφεραν κέρδη σε περίπτωση πτώσης του ευρώ. Άνοιξε τις θέσεις αυτές τον Ιανουάριο και τις υπερδιπλασίασε τον Ιούλιο. Από τις 23 Ιουλίου και μετά όμως η ισοτιμία ευρώ δολαρίου είναι ανοδική.

Page 42: Greek Business Review June 2013

42 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ

ςτρώνει χαλί για την είσοδό του στη Wall και τον ΑστέραΒρίσκεται σε συζητήσεις με μεγάλους ξένους οίκους που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ανάδοχοι για την εισαγωγή της Dynagas Ltd στη Wall Street.

Ο συνήθως ακριβο-θώρητος Γιώργος Προκοπίου εξέρχεται μεγαλειωδώς από την αφάνεια στην οποία

είχε επι δεκαετίες επιλέξει να πα-ραμείνει και περνά δυναμικά στο προσκήνιο συζητώντας αφενός την εισαγωγή στη Wall του σκέλους της μεγαλύτερης ανεξάρτητης ναυτιλι-ακής δεξαμενοπλοίων στον κόσμο το οποίο ασχολείται με τη μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αέριου όσο και διεκδικώντας το ξενοδοχειακό συγκρότημα ορόσημο της Ελλάδας, τον Αστέρα Βουλιαγμένης

Ο χαρακτηρισμός που τους απο-δίδεται συχνά, ως του μεγαλύτερου εν Ελλάδι Έλληνα εφοπλιστή (διότι ανάλογα μεγέθη κατά τι όμως με-γαλύτερα διαθέτουν και ο Γιάννης Αγγελικούσης και, οψίμως, ο Γιώργος Οικονόμου που έχουν πρακτικά επιλέξει να λειτουργούν ή να εμ-φανίζονται να λειτουργούν από το εξωτερικό) δεν περιγράφει ούτε την ισχύ του ούτε το εκτόπισμα του στην διεθνή ναυτιλιακή βιομηχανία. Πέραν του στόλου των 70 συμβατι-κών δεξαμενοπλοίων ( καινούργια πρακτικά τα περισσότερα) και των 10 τανκερ μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αέριου ( η αξία των οποίων

αυτών δέκα ποντοπόρων και μόνον υπερβαίνει τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια) η επιχειρηματική του αυτοκρατορία εκτείνεται και στα ακίνητα. Το χαρτοφυλάκιο του στη χώρα αλλά και στο εξωτερικό χαρα-κτηρίζεται επιεικώς εντυπωσιακό. Χαμηλών τόνων και ευγενικός ο Γιώργος Προκοπίου δεν θυμίζει τον επιχειρηματία εκείνο που ελέγχει δύο από τις μεγαλύτερες μονάδες δεξα-μενοπλοίων διεθνώς, την Dynacom Tankers Management Ltd. και την Dynagas Ltd έχει επιστρέψει τα τελευταία χρόνια και στα φορτηγά πλοία με την Sea Traders, ενώ έχει πραγματοποιήσει αγοραπωλησίες και στα containership.

Τώρα με το χρηματοδοτικό πρό-γραμμα της ανανέωσης του στόλου των συμβατικών δεξαμενοπλοίων και ακόμα περισσότερο αυτό των μεταφοράς υγροποιημένου αε-ρίου να ανέρχεται σε αρκετά δις. δολ βρίσκεται σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της διε-θνούς ναυτιλίας σε συζητήσεις με κάποιους μεγάλους ξένους οίκους που θα μπορούσαν να λειτουργή-σουν ως ανάδοχοι για την εισαγωγή της Dynagas Ltd στη Wall Street. Οι πρόσφατες επιτυχείς δημόσιες εγγραφές του κλάδου όπως αυτές

των Golar LNG Partners, Teekay LNG και GasLog αποκαλύπτουν ότι υπάρχει επενδυτική όρεξη για τέτοιες εταιρίες. Η κίνηση δεν έχει οριστικοποιηθεί αλλά προκαλεί ήδη αίσθηση καθώς ο Γιώργος Προκοπίου δεν χτύπησε ποτέ την πόρτα των κε-φαλαιαγορών. Ίσως γιατί όπως λένε ορισμένοι δεν χρειάζεται χρήματα για να έχει και τον πονοκέφαλο που συνεπάγεται μια εισηγμένη εταιρεία. Η Dynagas παραλαμβάνει 7 νέα πλοία LNG η αξία του καθενός εκ των οποίων ανέρχεται στα 200 εκατ. δολ. Τρία φέτος και τέσσερα τα επόμενα δύο χρόνια. Έχει ήδη από το 2007 τρία ακόμα και μάλιστα με παγοθραυστικές δυνατότητες. Ήταν μάλιστα δικό του το πρώτο πλοίο μεταφοράς υγροποιημένου αερίου το δεξαμενόπλοιο LNG «Ob River», που διέσχισε πρόσφατα το

επενδύσεις

Γιώργος Προκοπίου

Page 43: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 43

διαβόητο Βόρειο Πέρασμα ή Northern Sea Route, όπως αποκαλείται η διά του παγωμένου Αρκτικού ωκεανού ρότα που παρακάμπτει το Σουέζ και οδηγεί από την Ευρώπη στην Ιαπωνία. Επίτευγμα που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους Ρώσους οι οποίοι επιθυμούν να διοχετεύσουν αέριο μέσω του Βορείου περάσματος στην Ιαπωνία. Το βόρειο πέρασμα περικόπτει τη διάρκεια αυτής της ρότας στο μισό χρόνο. Έτσι ήδη τα 2 από τα νέα πλοία ακούγεται ότι έχουν κλείσει μακροπρόθεσμα ναυλοσύμφωνα με την Gazprom.

To story για τη Wall φαίνεται να είναι έτοιμο.. Και με τις τράπεζες πρακτικά κλειστές ακόμα και για τέτοιους εφοπλιστές και την ένταση κεφαλαίου που απαιτεί ο κλάδος τεράστια, ο Γιώργος Προκοπίου είναι πιο κοντά από ποτέ στο καμπανάκι

του NYSE. Ξεκάθαρα ευπατρίδης, αγαπάει τη χώρα του και επιλεγεί να έχει το αρχηγείο του στη Γλυφάδα. Τιμά το ελληνικό νηολόγιο και έχει χρηματοδοτήσει δεκάδες κοινωφελή έργα μέσω ιδρυμάτων ή αυτόνομα χωρίς να το διαφημίζει.

Άριστος οικογενειάρχης πατέρας πέντε παιδιών, όλα κορίτσια, δεν χάνει το χιούμορ του ακόμα και στα δύσκολα ενώ η δέσμευση του σε αυτά που αποφασίζει και η επιμονή του στην ολοκλήρωση τους είναι ευρέως γνωστή. Με ένα μεγάλο κυλιόμενο ναυπηγικό πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου του την προηγούμενη δεκαετία πούλησε περισσότερα από 50 τανκερ τα οποία παράλληλα αντικατέστησε με πολύ νεότερα σε μια στρατηγική που τον κατέταξε μεταξύ των μεγαλύτερων εκσυγ-χρονιστών του ελληνικού στόλου.

Υπολογίζεται ότι παρήγγειλε το ίδιο διάστημα 67 καινούργια σε ναυπηγεία. Ξεκίνησε την ναυτιλία μαζί με τον αδελφό του Δημήτρη, ο οποίος σήμερα ελέγχει την Centrofin επίσης πολύ μεγάλη ναυτιλιακή με δικό της στόλο.

Ο αυτοκράτορας των ακινήτων θέλει τον θρόνο του στον Αστέρα

Οι πολύ μεγάλες επενδύσεις του σε ακίνητα στην Ελλάδα αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου είναι παροιμιώδεις στην αγορά. Εκτιμάται ότι ελέγχει περισσότε-ρα απ 150 μεγάλα ακίνητα στην Ελλάδα. Όταν στα τέλη του 2012 παραιτήθηκε από το διοικητικό συμ-βούλιο της εισηγμένης θυγατρικής της Εθνικής, Αστηρ Βουλιαγμένης, πολλοί κατάλαβαν ποιος ήταν ο επόμενος στόχος του.

Ο Προκοπίου κατεβαίνει στον διαγωνισμό για τον Αστέρα Βουλιαγμένης. Και αν το παρελθόν είναι οδηγός θα πάρει αυτό που θέλει, λένε εφοπλιστές που δηλώ-νουν ξεκάθαρα θαυμαστές του. Και διηγούνται την ιστορία με την Villa Christina ενός διακεκριμένου ακινή-του στο Porto Fino. Για την απόκτησή του αντιπαρατάχθηκε στον έτερο διεκδικητή που δεν ήταν άλλος από τον πρώην Ιταλό πρωθυπουργό, Σίλβιο Mπερλουσκόνι. Τα ακίνητο πήρε τελικά ο Προκοπίου. Όμως η ενασχόλησή του με τα ακίνητα δεν του απέφερε, επικοινωνιακά, όφελος καθώς έγιναν αφορμή να του ασκηθεί έντονη, αν και αμ-φιλεγόμενη, κριτική από μερίδα των media ύστερα από διαρροές του υπουργείου οικονομικών επι κυβερνήσεως Γ. Α. Παπανδρέου. Το θέμα αφορούσε το φορολογικό καθεστώς ιδιοκτησίας των ακινήτων του σε μια προσπάθεια κάποιων τότε να εμφανιστεί το οικονομικό επιτελείο ως «ασταμάτητο απέναντι στους επωνύμους». Τώρα το ίδιο δημόσιο εξαρτάται από ανθρώ-πους σαν και αυτόν –και τον ίδιο κυριολεκτικά- για τα έσοδά του από τις αποκρατικοποιήσεις αλλά και την ναυτιλία.

Γιώργος Προκοπίου

Page 44: Greek Business Review June 2013

44 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Επενδύσεις 17 δισ. δολ. από Έλληνες στην ΚίναΤόσα έχουν δαπανήσει οι εφοπλιστές για την ναυπήγηση πλοίων την τελευταία 7ετία

επενδύσεις

Page 45: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 45

εκπληξη στους παροικούντες την Ακτή Μιαούλη ότι τα προηγούμενα 24ωρα υπεγράφησαν συμφωνίες χρηματοδοτήσεων της τάξης των 300 εκατ. δολ από εφοπλιστές όπως οι Γιάννης Αγγελικούσης, Συμεών Παλιός, Γιώργος Προκοπίου, Θόδωρος Βενιάμης και Μιχαηλ Μποντούρογλου.

Συνολικά για το 2013 στην Κίνα χτίζονται 1,857 πλοία εκ των οποίων τα 184 είναι ελληνικών συμφε-ρόντων. Οι ελληνικές παραγγε-λίες αποτελούν το 10% των κινέζικων παραγγελιών στα κινέζικα ναυπηγεία.

 Οι Έλληνες πλοι-οκτήτες που έχουν τις περισσότερες ναυπηγήσεις στην Κίνα αυτή την περίο-δο σύμφωνα με τον Γ. Ξηραδάκη είναι ο Γ. Οικονόμου με 19 παραγγελίες, ο Πολέμης με 10, ο Γ. Αγγελικούσης και Γ. Προκοπίου με 9 παραγγελίες έκαστος και ακολουθούν με μι-κρότερο αριθμό πλοίων οι Ρέστης, Μυλωνάς, Δ. Μαρτίνος, Βενιάμης, Λασκαρίδης, Κωνσταντακόπουλος και άλλοι.  Η σχέση των δυο χω-ρών στην ναυτιλία είναι, βέβαια, ευρύτερη όπως καταδεικνύει και η συμφωνία με την Cosco στον Πειραιά. Πάει δε πολλά χρόνια πίσω.

«Ήταν το 1990 όταν οι πρώτοι έλ-ληνες ναυτικοί έφθασαν στην Κίνα για να βοηθήσουν την ανάπτυξη της εθνικής ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας καθώς οι Έλληνες πλοιοκτήτες άρχισαν τις παραγ-γελίες νεότευκτων πλοίων τους στην Κίνα» εξηγεί ο Ξηραδάκης.

 Η εταιρεία Thenamaris συμφε-ρόντων του ομίλου Μαρτίνου ήταν η πρώτη ναυτιλιακή που παράγγειλε 2 πλοία στο Ντάλιαν το 1994.

Ακολούθησε ο όμιλος Ξυλά με μια παραγγελία 12 πλοίων. Η εξέλιξη των ναυπηγήσεων από το

Με τις επενδύσεις των Ελλήνων εφο-πλιστώ στην ναυ-πήγηση πλοίων σε κινεζικά ναυπηγεία να ανέρχονται στα

17 δισεκατομμύρια δολαρια για την τελευταία επταετία η Ελλάδα είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους σημαντικότερους ξένους επενδυτές για την Κίνα παρέχοντας μάλιστα θέσεις απασχόλησης στην χειμαζόμενη από την κρίση στις ναυλαγορές και τις χαμηλές τιμές κινεζική ναυπηγική βιομηχανία.

 Αυτό προκύπτει από τα στοι-χεία του συνεργάτη της China Development Bank στην Ελλάδα Γιώργου Ξηραδάκη και διευθύνοντα συμβούλου της XRTC Business Consultants ο οποίος μίλησε στο capital.grαπό την Κίνα όπου και υπεγράφει σειρά χρηματοδο-τήσεων με Έλληνες εφοπλιστές. Προσθέτει δε ότι τα υπο ναυπήγηση πλοία Ελλήνων αυτή τη στιγμή εκεί ανέρχονται στα 184.

 Και είναι για τους παραπάνω λόγους που οι κινεζικές τράπεζες χρηματοδοτούν Έλληνες εφοπλι-στές καθώς με τον τρόπο αυτό τονώνουν την αναπτυξιακή τους δυναμική ενώ παράλληλα διασφα-λίζουν στρατηγικούς εταίρους στις κρίσιμες για την Κίνα διεθνείς μεταφορές.

 Ποσοστό μεγαλύτερο από το 60% των εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας και άνω του 50% των εισαγω-γών της σε πρώτες ύλες και γενικά φορτία μετα-φέρονται από ελληνικά πλοία.

 Όπως υπογραμμίζει η XRTC από το 2008, μετά την κατάρρευση της Lehman Brοthers, η κινέζικη κυβέρ-νηση προσανατολίζει τις κρατικές της τράπεζες να επεκταθούν διεθνώς. Η ναυτιλιακή χρηματοδότηση είναι η νέα παραγωγική γραμμή για τις αυτές.  Δεν αποτελεί λοιπόν

1996 μέχρι το 2011 για τα κινέζικα ναυπηγεία ήταν ραγδαία καθώς καταγράφηκε μεγάλη αύξηση των παραγγελιών από το 2005 μέχρι και τα μέσα του 2008 με την Κίνα να κατακτά έτσι σταδιακά την πρώτη θεση, μπροστά από τις κυρίαρχες εως τότε Ιαπωνία και Νότιο Κορέα.

 Από τότε αρχίζει και η είσο-δος στις χρηματοδοτήσεις κυρί-ως σε γνωστά διεθνώς ελληνικά ονόματα με ιστορικό επιτυχούς

management και με άριστες σχέσεις με τους ανα τον κόσμο ναυλωτές.

 Πριν δύο έτη ο τότε Κινέζος πρωθυπουργός Wei Jianbao στην επίσημη επίσκεψή του στην Αθήνα ανακοινώνει την δημιουργία ενός Ελληνοκινεζικού Τ α μ ε ί ο υ

Ν α υ τ ι λ ι α κ ή ς Ανάπτυξης στο οποίο το Πεκίνο σκοπεύει να επενδύσει 5 δισ. δο-λάρια.  Μεγάλο μέρος του ποσού αυτού έχει ήδη εκταμιευτεί ενώ με την αδυναμία των ελληνικών και των ευρωπαϊκών τραπεζών να χρηματοδοτήσουν νέες δρα-στηριότητες δεδομένη, η αύξηση των μεριδίων των κινεζικών τρα-πεζών στις διεθνείς ναυτιλιακές χρηματοδοτήσεις θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ.

 Με τους Έλληνες επιχειρη-ματίες της ποντοπόρου να ελέγ-χουν το μεγαλύτερο μερίδιο των θαλάσσιων μεταφορών διεθνώς δεν είναι περίεργο που δύο από τις παγκόσμιες δυνάμεις στις κεφαλαιαγορές αυτή τη στιγμή επιδιώκουν συνεργασίες: από την μια η Κίνα και από την άλλη οι αμερικανικές κεφαλαιαγορές και τα αμερικανικά private equities των οποίων ο ρόλος έχει επίσης αρχίσει να αυξάνεται στον κλάδο το τελευταίο διάστημα.

Το 60% των εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας και άνω του 50% των εισαγωγών της σε πρώτες ύλες μεταφέρονται από ελληνικά πλοία

Συνολικά για το 2013 στην Κίνα χτίζονται 1,857 πλοία εκ των οποίων τα 184 είναι ελληνικών συμφερόντων.

Page 46: Greek Business Review June 2013

46 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

αγορές

Η μεγάλη επιστροφή των ελληνικών επιχειρήσεων στις κεφαλαιαγορέςΑλλεπάλληλες εκδόσεις ομολόγων υπερκαλύπτονται αν και τα επιτόκια παραμένουν υψηλά

Page 47: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 47

Πυκνώνει η επιστροφή των ελληνικών επιχει-ρήσεων, τουλάχιστον των μεγαλυτέρων, στις διεθνείς κεφαλαι-

αγορές με τις ομολογιακές εκδόσεις να μοιάζουν πως διαδέχονται η μία την άλλη. Τον δρόμο ανοιξε στις αρχές του έτους οΟΤΕ και ακολούθη-σαν η Τιτάν, πρόσφατα τα Ελληνικά Πετρέλαια και τώρα η Frigoglass με τα αντληθέντα ποσά να ξεπερνούν μακράν το ενάμιση δισεκατομμύ-ριο ευρώ και το ενδιαφέρον, των επενδυτών, που υπερκαλύπτουν τις εκδόσεις , ενθαρρυντικό.

Αν και ακόμα τα επιτόκια δανει-σμού είναι μάλλον υψηλά το γεγονός και μόνον ότι ελληνικές εταιρείες μπορούν να βρουν χρηματοδότηση κρίνεται ιδιαίτερα ενθαρρυντικό. Σημειώνεται δε σε μια περίοδο που επανακάμπτουν και οι τιμές των ομολόγων του ελληνικού δημοσί-ου μετά από μια μακρά περίοδο στασιμότητας που ακολούθησε το ρά-λι της επαναγοράς τον Δεκέμβριο.

Επιπλέον διεθνείς πα-ρατηρητές σημειώνουν ότι η ποιότητα των επεν-δυτών που συμμετέχει σε αυτές τις εκδόσεις είναι η αναμενόμενη. Δηλαδή πιο επιθετικά κεφάλαια μεταξύ των οποίων και hedge fund που είναι διατεθειμένα να αναλάβουν το ρίσκο που στο εξωτερικό εκλαμβάνεται ότι συνεχίζει να έχει η ελληνική οικονομία έναντι των υψηλότερων συγκριτικά με άλλες χώρες αποδό-σεις αλλά και θεσμικοί.

 ΕΛΠΕ Τα hedge funds αποτέλεσαν

και κατά  την Wall Street Journal την βασική πηγή κεφαλαίων πίσω από την ισχυρή προσφορά για τα ομόλογα στην πρόσφατη ομολογι-ακή έκδοση των ΕΛΠΕ. Σημειώνεται ότι η έκδοση ομολόγωνύψους 500 εκατ. ευρώ των ΕΛΠΕ με σταθερό

επιτόκιο 8% υπερκαλύφθηκε κατά 5,5 φορές. Η ζήτηση, σύμφωνα με τις πληροφορίες της «βίβλου» των αγορών προήλθε από συνδυασμό ευκατάστατων Ελλήνων και αμε-ρικανικών και βρετανικών hedge funds που τοποθετούνται στις αγορές σταθερού εισοδήματος». 

Οι ομολογίες είναι πλήρως εγγυ-ημένες από την Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ και η  εκκαθάριση της συναλ-λαγής έγινε χθες 10 Μαΐου ενώ οι ομολογίες θα εισαχθούν προς διαπραγμάτευση στο χρηματιστήριο του Λουξεμβούργου. Τα κεφάλαια προορίζονται για αναχρηματοδό-τηση υφιστάμενων δανειακών υπο-χρεώσεων και κάλυψη άλλων δρα-στηριοτήτων του ομίλου. Την έκδοση «έτρεξαν» οι Alpha Bank, Credit Suisse, Eurobank, HSBC και NBG Securities.

 ΟΤΕ Τον Ιανουάριο ο ΟΤΕ προχώ-

ρησε στην έκδοση πενταετούς ομόλογου της τάξης των  700 εκατ. ευρώ και απόδοσης 8% με βασικούς ανάδοχους τις BNP Paribas, Deutsche Bank και HSBC.

 ΤΙΤΑΝΤον ίδιο μήνα ολοκλήρωσε με

επιτυχία ομολογιακή έκδοση και η ΤΙΤΑΝ με ανάδοχους τις Alpha Bank, Credit Suisse και Eurobank. Η εταιρεία προχώρησε σε έκδοση ομολογίας 4ετούς διάρκειας με τοκομερίδιο 8,75% και ονομαστικής αξίας 200 εκατ. ευρώ.  Το επενδυτικό ενδιαφέρον ήταν ζωηρό αφού  το βιβλίο προσφορών ξεπέρασε τα ¤285 εκ., που αντιστοιχεί σε υπερκάλυψη κατά περίπου 2,9 φορές του αρχικού ελάχιστου στόχου των 100 εκατ. ευρώ. Στην έκδοση μπήκαν και πολ-λοί   μεγάλοι ιδιώτες πελάτες μέσω των μονάδων private banking των αναδόχων αλλά και όσο θεσμικοί.

 Frigoglass Σε έκδοση ομολογιών (Senior

Notes) ύψους 250 εκατ. ευρώ, λή-ξεως το 2018, προχώρησε και η

Frigoglass Finance B.V., έμμεση θυγατρική της Frigoglass.  Tο ακαθάριστο προϊόν της έκδο-σης θα χρησιμοποιηθεί για την αναχρηματοδότηση  ορισμένων υφιστάμενων δανείων του ομίλου και για την καταβολή των αμοιβών και εξόδων σε σχέση με την ίδια την έκδοση. Μεταξύ των βασικών τραπεζών που υποστηρίζουν την έκδοση είναι οι Citigroup Global Markets και η HSBC. Και αυτές οι ομολογίες αναμένεται να εισαχθούν προς διαπραγμάτευση στην αγορά Euro MTF του χρηματιστηρίου του Λουξεμβούργου. 

 Εκτός από τους Έλληνες ιδιώτες και θεσμικούς το ενδιαφέρον για υψηλές αποδόσεις ελληνικών ομολό-γων μοιράζονται ασφαλώς και πελά-τες των τμημάτων private banking ξέ-νων τραπεζών. Αυτό έχουν δηλώσει πολλοί διαχειριστές κεφαλαίων σημειώνοντας πως το ιστορικό των υπεραξιών που έχουν βγει τόσο από ομόλογα του ελληνικού δημοσίου όσο και από ελληνικά εταιρικά ομό-λογα το 2012 μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης και την επανεκκίνησης του προγράμματος για την οικονομία έχει λειτουργήσει ως μαγνήτης.

Το επόμενο βήμα που έχουν μπροστά τους πλέον οι επιχειρή-σεις είναι η πρόσβαση με ελκυστι-κότερα επιτόκια, κάτι που, εκτός απροόπτου, εκτιμάται ότι μπορεί να σημειωθεί ταχύτερα από ότι περιμένουν πολλοί. 

ΟΤΕ, Τιτάν, Ελληνικά Πετρέλαια και τώρα η Frigo-glass άντλησαν πάνω από 1,5 δισ. σε λίγους μήνες

Page 48: Greek Business Review June 2013

48 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

αγορές

Οι χρυσοί διαχειριστέςτων hedge funds

 Τι αποδόσεις έχουν επιτύχει και ποια είναι τα επενδυτικά story που έχουν αναδείξει το top ten των καλύτερων managers

Page 49: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 49

Με αποδόσεις εως και 30% το τελευταίο έτος κορυφαίοι διαχειριστές μεγάλων hedge funds διαμορφώνουν συστη-ματικά τάσεις στις διεθνείς αγορές κερδίζοντας γιa τουw ίδιους δισεκατομμύρια.

Με τη ρευστότητα διεθνώς αυξη-μένη εξαιτίας των ασυνήθι-στων μέτρων

χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής, η διάθεση ανάληψης ρίσκου παραμένει επίσης αυξη-μένη τροφοδοτώντας την άνοδο των χρηματιστηρίων. Ποιοι είναι όμως οι κορυφαίοι hedge fund managers των διεθνών αγορών. Τι αποδόσεις έχουν επιτύχει και ποια είναι τα επενδυτικά story που έχουν αναδείξει; Καταρχήν πρέπει να σημειωθεί ότι μετά τα νέα υψηλά στις ξένες αγορές οι μεγάλοι fund managers λαμ-βάνουν αυτή την περίοδο μάλλον πιο αμυντικές θέσεις στα χρηματιστή-ρια. Αγοράζουν φαρμακευτικές και πωλούν κατα-σκευαστικές και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις πρώτες ύλες καθώς άλλωστε υποχωρούν και οι τιμές των commodities διεθνώς. Στην Ευρώπη προτιμούν επιχειρήσεις από τον κλάδο της τεχνολογίας, ασφαλιστικές και βιομηχανίες ενώ οι κοινωφελείς επιχειρήσεις και οι κατασκευα-στικές βρίσκονται χαμηλότερα από όλους τους άλλους κλάδους μεταξύ των επιλογών. Επιπλέον θεσμικοί δηλώνουν έτοιμοι να πουλήσουν κρατικά ομόλογα προκειμένου να χρηματοδοτή-σουν αύξηση θέσεων στα χρημα-τιστήρια εφόσον όμως κρίνουν

ότι η οικονομία θα ανακάμψει και μόνον μετά από τις μειώσεις αυτές της έκθεσής τους στο δημόσιο χρέ-ος σκοπεύουν να περιορίσουν τα ρευστά διαθέσιμα που διακρατούν στα χαρτοφυλάκιά τους Αυτό προκύπτει από μεγάλη έρευνα μεταξύ 125 μεγάλων ευρωπαίων θεσμικών και διαχειριστών κεφα-λαίων της BofA Merrill Lynch με συνολικά κεφάλαια υπο διαχείριση ύψους 250 δισ. δολ. Οι δείκτες εύρους, ωστόσο, εξακο-λουθούν να βρίσκονται σε κάπως υπερβολικά επίπεδα, καθώς Το ποσοστό των μετοχών στη Wall Street οι τιμές των οποίων διαμορ-φώνονται υψηλότερα από τον μέσο όρο των 200 ημερών είναι σήμερα 76%, αν και υποχώρησε από τα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας διετίας (82%) που είχαν καταγρα-φεί τον Ιανουάριο. Το ποσοστό

κλάδων των διεθνών χρηματιστηρίων που κινούνται σε υψηλό-τερα επίπεδα από τον μέσο όρο των τριάντα εβδομάδων μειώθηκε στο 87% από 100%. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρου-σιάζει όμως το γεγο-νός ότι η ψυχολογία της επενδυτικής κοινότητας, όπως μετράται από τους

δείκτες Credit Suisse Investor Risk Appetite index και American Association of Individual Investors (AAII) Bullish/Bearish index, υποχώρησε σχετικά σύντομα από τα υψηλά επίπεδα όπου είχε φθάσει προηγουμένως.Όμως ορισμένοι hedge fund managers ξεχωρίζουν και για τη δυνατότητα τους να επιτυγχάνουν αποδόσεις σε κάθε περιβάλλον. Και γίνεται αυτό καλύτερα αντιληπτό από το υψος των κερδών ή και των αμοιβών που οι ίδιοι αποκόμισαν μετά τη δημοσιοποίηση προ ημε-ρών των σχετικών στοιχείων για το τελευταίο έτος.

Oρισμένοι hedge fund managers ξεχωρίζουν και για τη δυνατότητα τους να επιτυγχάνουν αποδόσεις σε κάθε περιβάλλον

Page 50: Greek Business Review June 2013

50 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

αγορές

Daniel loeb, third Point llC

ΙδΙαΙτερα γνωστόσ, και επίκαι-ρος, στην Ελλάδα ο Daniel Loeb από τις υπεραξίες της τάξης των 500 εκατ. δολ που εβγαλε από το στοίχημα του στα ελληνικά ομόλογα που επαναγοραστηκαν το Δεκέμβριο αλλά και από τη συμμετοχή του στον διαγωνισμό αποκρατικοποίησης του ΟΠΑΠ είναι ένας από τους καλύτερους διαχειριστές παγκοσμίως και από τους υψηλότερα αμειβόμενους με δεδομένο ότι ποντάρει και δικά του κεφάλαια. Το όχημα του η Third Point LLC διαχειρίζεται 9,3 δις. δολ.Πέραν της ελληνικής του επένδυσης ξεχώρισε για την εκποίηση του συνόλου της θέσης του στην Apple προς τα τέλη του 2012 πριν η μετοχή διορθώσει από τα ιστορικά της υψηλά αλλά και για την πίεση που άσκησε στο management της Yahoo. Στο επίκεντρο της δημοσιότητας στη Wall είναι αυτή την περίοδο η κίνησή του να συστήσει νέο fund που ονο-μάζεται «Third Point Hellenic Recovery Fund» και το οποίο θα επενδύει σε ελληνικές επιχειρή-σεις υπό αναδιάρθρωση. Θα το προικοδοτήσει με περί το 1,5% των περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν τα υφιστάμενα hedge funds του δηλαδή με περί τα 140 εκατομμύρια δολάρια αλλά θα σηκώσει και επιπλέον κεφάλαια από θεσμικούς. Το 2012 η αμοιβή του από το fund ήταν 380 εκατ. δολ.

David shaw, De shaw

ό επΙκεφαλήσ του hedge fund DE Shaw, David Shaw είδε τον προσωπικό του τραπεζικό του λογαριασμό να φουσκώνει κατά 530 εκατομμύρια δολάρια το τελευταίο χρόνο ενώ τα κεφά-λαια υπο διαχείριση έφτασαν τα 9 δις. δολ. Ποιες μετοχές του αρέσουν; Κυρίως μεγάλη κεφα-λαιοποίηση από τη Wall αλλά όχι μόνον. Στο χαρτοφυλάκιο του ξεχωρίζουν δέκα μεγάλες θέσεις. Καταρχήν η Apple Inc. Επίσης μεγάλο αριθμό τίτλων διατηρεί και στην International Business Machines Corp. Αλλά και την τράπεζα Wells Fargo & Co. Ακόμα του αρέσει η ενέργεια και συγκεκριμένα η Occidental Petroleum Corporation αλλά και η Marathon Petroleum Corp. Ακόμα διακρατεί μετοχές των Google Inc, της Berkshire Hathaway Inc συμφερόντων του Warren Buffet, της American International Group Inc που έχει καταστεί η πλέον αγαπημένη μετοχή των hefge funds υπο την έννοια ότι συνωστίζονται στο μετοχικό της κεφάλαιο δε-κάδες τέτοιων επενδυτικών σχημάτων, και της Priceline Com. Σημειώνεται ότι στην Apple, στην Google και στην Priceline είναι τοποθετημένος και με put call, παράγωγα δηλαδή αγοράς σε προκαθορισμένη τιμή στο μέλλον. Στρατηγική που του επιτρέπει να περιορίσει ενδεχόμενες απώλειες ή και να ωφεληθεί από τέτοιες κινήσεις.

leon Cooperman, omega advisors

ό Leon Cooperman δεν είναι πολύ γνωστός στην Ευρώπη. Όμως η Omega AdvisorsΕίναι ένα από τα πιο επιτυχη-μένα hedge funds και η τελευ-ταία ετήσια αποζημίωσή του από την διαχείριση του ήταν 560 εκατομμύρια δολάρια. Έτσι ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ένα από τα γνωστότερα στοιχήματά του ήταν η πώληση των θέ-σεων του στην Apple και η αντικατάσταση της με μετοχές της Facebook. Όμως ήδη το χαρτοφυλάκιό του έχει αρχίσει να εμπλουτίζεται δραστικά με νέες επιχειρήσεις. Τα top buys του είναι οι SandRidge Energy, Freeport-McMoRan, Facebook, NYSE Euronextμ, Sprint Nextel Corp, Chimera Investment, Express Scripts, Harbinger Group,VeriFone Systems, Crocs, Atmel Corporation, LinnCo LLC, Merck & Co, Denbury Resources, Sirius XM Radio, Polycom, E*Trade Financial και Halliburton Company. Συνολικά διαχει-ρίζεται 7 δις. δολ Γέννημα θρέμμα της Νέας Υόρκης γεννήθηκε το 1943 στο νότιο Μπρόνξ και αφού κατάφερε να μπει και να αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο Columbia εξασφάλισε καριέρα στην Goldman Sachs.

eddie lampert, esl investments

Με 750 εκατόΜΜύρΙα δολά-ρια προσωπική αμοιβή από την διαχείριση του hedge fund, ESL Investments κατατάσσεται μεταξύ των πλέον ακριβοπληρωμένων ανθρώπων του πλανήτη. Η μέση απόδοση των funds του το 2012 ήταν της τάξης του 20%. Και η μεγαλύτερη θεση του fund ήταν αυτή στην Sears -της οποίας είναι και βασικός μέτοχος και πρόεδρος του Διοικητικού συμβουλίου- και τα The Gap. Αναλυτικότερα οι μεγαλύτερες θέσεις του είναι στις Sears Hometown & Outlet Stores Inc, Safeway Inc., Big Lots, Inc., Genworth Financial Inc, iStar Financial, Inc., Orchard Supply Hardware, Netflix Inc., AutoZone Inc, Capital One Financial Corp, Gap, Inc., Sears Holdings Corporation και AutoNation Inc . Γεννήθηκε το 1962 και όπως πλήθος διακεκριμένων fund managers δούλεψε για 4 χρόνια στην Goldman Sachs πριν φτιάξει το δικό το fund. Του αρέσει ο κλάδος του λιανεμπορίου και θεωρείται επενδυτής που εστιάζει σε επιχειρήσεις με «κρυμμένη» αξία. Η προσωπική του περιουσία υπολογίζεται από το Forbes στα 3,1 δις. δολ. και έτσι κατατάσσεται στην 367η θεση της λίστας με τους πλουσιότερους Αμερικανούς.

Page 51: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 51

stephen Mandel, Jr. lone Pine Capital

αλλόσ ενασ χρυσοαμοιβόμενος διαχειριστής hedge fund με τις αποδοχές του το 2012 στα 580 εκατομμύρια δολάρια και 23 δισεκατομμύρια δολάρια υπο διαχείριση υπο την ομπρέλα της Lone Pine Capital. Όλα του τα funds πέτυχαν αποδόσεις από 22% και άνω το περασμένο 12μη-νο. Το όνομα του fund προέρχεται από την αμερικανική ιστορία του κωνοφόρου δένδρου που επιβί-ωσε κεραυνού το 1887. Εκ των επιφανέστερων διαχειριστών των Goldman Sachs και Tiger Management από όπου πέρασε απέσπασε την προσοχή όλων από τα μεγάλα του στοιχήματα πρόσφατα σε επιχειρήσεις λια-νεμπορίου όπως η Michael Kors και η The Gap που ανέκαμψαν σημαντικά καθώς η αμερικανική οικονομία εξέρχετο της ύφεσης. Είναι ένας από τους πλουσιότε-ρους, αυτοδημιούργητους δισε-κατομμυριούχους σύμφωνα με το Forbes. Οι τελευταίες του αγορές στη Wall είναι στις Facebook Inc, Capital One Financial, American International Group, Mead Johnson, Intuitive Surgical, Realogy Holdings, Semgroup Corp, Pactera, Technology, Informatica, Workday, Inc, Canadian Pacific Railways, Schlumberger, VeriSign, Dunkin Brands, Dollar Tree Stores, TripAdvisor Inc, JB Hunt Transport, O’Reilly Automotive, Colfax Corporation και Charter Communications.

Page 52: Greek Business Review June 2013

52 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Ken Griffin, Citadel

ό Ισχύρόσ ανδρασ της Citadel Advisors, Ken Griffin διαχειρίζε-ται 14 δισεκατομμύρια δολάρια και η ναυαρχίδα των επενδυτικών του κεφαλαίων το Wellington καταγράφει αποδόσεις άνω του 25%. Έτσι ο ίδιος πήρε ως αμοιβή 900 εκατομμύρια δολάρια το περασμένο έτος. Μεγάλη θέση διατηρεί στην Apple Inc. η οποία παρά την διόρθωση εμφανίζει από την αγορά της στο χαρτοφυλάκιο του Griffin απόδοση της τάξης του 91%. Επίσης σημαντικότατες υπεραξίες σημειώνει από την McDonald’s Corporation την οποία και στηρίζει επι σειρά ετών ενώ άλλες μεγαλες θέσεις του είναι οι Comcast Corporation, Simon Property Group και η Time Warner. Είναι βεβαία γνωστός και από την επένδυση του στον Τιτάν αλλά και άλλες ελληνικές μετοχές καθώς είναι ένα από τα hedge funds που παρακολουθεί το ΧΑ και συμμετέχει συχνά με αναλυτές του στα roadshow της ΕΧΑΕ και άλλων ελληνικών φο-ρέων στο εξωτερικό. Ο 45χρονος Griffin έχει χαρακτηριστεί ως ο άνθρωπος που «μετατρέπει το χάος σε μετρητά».

αγορές

Page 53: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 53

James simons, renaissance technologie

Ο Δρ. James Harris Simons είναι «cryptanalyst», βραβευμένος μαθηματικός, και φυσικός, ακα-δημαϊκός, σύμβουλος επένδυ-σης, δισεκατομμυριούχος και φιλάνθρωπος! Η Renaissance Technologies είναι ένα από τα μεγαλύτερα hedge funds του πλανήτη που βασίζονται σε μαθηματικά μοντέλα, αλγο-ρίθμους και στατιστικά για να επιλέξουν που να επενδύσουν στις διεθνείς αγορές. Το εάν είναι επιτυχημένος ή όχι απαντάται από το γεγονός ότι η προσω-πική του αμοιβή το 2012 από την Renaissance Technologies ήταν 1,1 δις. δολ. Οι μεγαλύτε-ρες θέσεις της Renaissance Technologies LLC σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία είναι στις Bristol-Myers Squibb Co, Intel Corp, Eli Lilly & Co, Philip Morris International, Novo-Nordisk, Colgate-Palmolive Co,QUALCOMM, McDonald’s,Linear echnology και Biogen Idec Inc. Ενδιαφέρον έχει όμως και το γεγονός ότι το τελευταίο τρίμηνο έχτιζε θέ-σεις και στις General Electric, PepsiCo, National Oilwell Varco, Facebook και Gilead Sciences Inc. Τα συνολικά κεφάλαια υπο διαχείριση της Renaissance Technologies ανέρχονται στα 23 δις. δολ. Εκτός από μετοχές είναι ενεργό και στις αγορές συναλλάγματος ενώ παρέχει και υπηρεσίες για θεσμικούς.

steve Cohen, s.a.C. Capital advisors

Εμπλεγμένο αυτή την περίο-δο σε μια από τις μεγαλύτερες υποθέσεις insider trading στη Wall Street το S.A.C. Capital Advisors παραμένει εκ των πλέον μεγάλων hedge funds. Οι κατη-γορίες που αντιμετωπίζει έχουν κλυδωνίσει την επενδυτική του βάση όμως εκ των 15 δις. δολ. που διαχειρίζεται συνολικά το 60% των κεφαλαίων αυτών ανήκει στον επικεφαλής του και τους συνεργάτες του. Έτσι η αναμενόμενη απόσυρση των επενδυτών μετά την εμπλοκή του στο σκάνδαλο θα το επηρεάσει μεν αλλά θα παραμείνει εκ των μεγαλύτερων. Πολλοί αποδίδουν ακριβώς σε αυτές τις αθέμιτες πρακτικές το γεγονός ότι ο Steve Cohen κατάφερε να αμειφθεί το 2012 με 1,4 δις. δολ.. Σε κάθε περίπτωση το ενδιαφέρον για τις θέσεις του είναι αυτονόητα μεγάλο. Έτσι αξίζει να αναφερθεί ότι οι βασικές του επενδύσεις είναι στα παράγωγα Spdr του S & P 500, την Etf TrustPUT, την Sherwin Williams Co, την News Corp, την Ebay Inc, την Facebook Inc, την Schlumberger Ltd, την American International Group Inc, την Sirius X M Radio Inc, την Starbucks Corp και την Noble Energy Inc.

ray Dalio, bridgewater associates

Ο Ray Dalio έλαβε ως προσωπική αμοιβή και μέρισμα από την Bridgewater Associates το 2012 το αστρονομικό ποσό των 1,7 δις. δολ. Τα funds που λειτουργούν υπο την ομπρέλα της Bridgewater είχαν μικτές αποδόσεις με τις υψηλότερες να μην ξεπερνούν στο 12μηνο το 14,7%. Όμως με 141 δις. δολ υπο διαχείριση το εκτόπισμα του εν λόγο ομίλου είναι τεράστιο. Οι μεγαλύτερες θέσεις του είναι σε σύνθετα χρηματοοικονομικά παράγωγα και διαπραγματευόμενα ως με-τοχές αμοιβαία. Συγκεκριμένα στα Vanguard Intl Equity Index Funds, Spdr S & P 500 E T F Trust, Ishares Trust, Ishares Inc, Ishares Trust, Microsoft Corp, Apollo Group Inc, C V S Caremark Corp, Hewlett Packard Co και Ishares Trust. Ο Ray Dalio είναι ιδρυ-τής της Bridgwater και εκ των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου. Ο Ray Dalio έχει ισχυρή άποψη και για την ευρωζώνη και τονίζει συχνά ότι δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως η Γερμανία θα στηρίζει ες αεί την ευρωπαϊκή περιφέρεια.

David tepper, appaloosa Management

Ο επικεφαλής διαχειριστής του hedge fund Appaloosa Management, David Tepper, έχει βγάλει υπεραξίες το 2012 από τα ελληνικά ομόλογα. Η λίστα του Forbes σημειώνει ότι το μεγαλύτερο από τα fund του Tepper δίνει καθαρές αποδόσεις σχεδόν 30%. Ο ίδιος που θεω-ρείται εκ των κορυφαίων στη βιομηχανία των hedge funds, κέρδισε 2,2 δισ. δολάρια, το 2012 . Οι μεγαλύτερες θέσεις του αυτή την περίοδο είναι στις Apple Inc, HCA Holdings Inc, MetLife Inc, SPDR S&P 500 ETF, Transocean Ltd, Weatherford International Ltd, Microsoft Corporation, Noble Corporation, Ensco PLC, EMC Corporation, Hartford Financial Services Group Inc, Qualcomm Inc., Delphi Automotive PLC, Berry Plastics Group Inc, Freeport-McMoRan Copper & Gold, BorgWarner Inc, SanDisk Corp, Celanese Corporation και Tenneco Inc. Το μεγαλύτερο trade του που τον καθιέρωσε στο πάνθεον των «σοφών» της Wall ξεκίνησε το 2009 οπότε και άρχισε να αγο-ράζει επιθετικά απαξιωμένες μετοχές αμερικανικών τραπεζών παρά τη σοβούσα τότε στις ΗΠΑ χρηματοοικονομική κρίση.

Page 54: Greek Business Review June 2013

54 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Στα 3,3 τρισεκατομμύρια ευρώ υπολογίζει σε βάθος χρόνου τη συμμετοχή ιδι-ωτών ομολογιούχων στον ορθολογισμό των ισολογι-

σμών των ευρωπαϊκών τραπεζών ώστε να μην χρειαστεί κούρεμα καταθέσεων σε περίπτωση προβλημάτων, η HSBC η τράπεζα που είδε πρώτη την μαύρη τρύπα στην δευτερογενή αγορά ενυ-πόθηκων στεγαστικών στις ΗΠΑ το 2007, ένα χρόνο πριν τη κατάρρευση της Lehman.

 Τώρα έχοντας ανακεφαλαιοποιηθεί εδώ και μια 5ετια και όντας μια από τις λιγοστές τράπεζες παγκοσμίως με πιστοληπτική αξιολόγηση ΑΑ, αναλύει με επιστημονική κυνικότητα τη μητέρα όλων των κουρεμάτων που «διαβάζει» στις ευρωπαϊκές εφαρμοσμένες οικο-

Έρχεται η μητέρα όλων των κουρεμάτων; Ποιοι και γιατί μιλούν για δυνατότητα bail-in 3,3 τρισ. ευρώ σε μετόχους και ομολογιούχους πριν μπει χέρι στις καταθέσεις 

επενδύσεις

Page 55: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 55

από τις ρυθμιστικές αρχές προς τις τράπεζες για την νέα αυτή κεφαλαιακή διάρθρωση και τις απαιτήσεις για το ύψος της βαίνει κατά την HSBC αυξανόμενη καθώς οι εσωτερικές διασώσεις (bail-in) αποτελούν πλέον εμφανώς την λύση πρώτης επιλογής ώστε να μην επιβαρύνονται οι φορολογούμενοι.

 Αν και ξεκαθαρίζει με σαφήνεια ότι για τις 47 ευρωπαϊκές τράπεζες τις οποίες περιέλαβε η ανάλυσή της τα υπάρχοντα κεφάλαια εμφα-νίζονται ικανά να απορροφήσουν ζημίες εως και το 100% της αξίας του μέχρι να θιχτούν οι μη ασφα-λισμένες καταθέσεις, όπως έγινε στην Κύπρο, είναι επαρκείς αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν πρόβλημα οι υπόλοιπες.

νομικές πολιτικές. Για την ακρίβεια εκτιμά πως

τα επόμενα λίγα έτη θα πρέπει να αναζητηθούν από τις τράπεζες παγκοσμίως κεφάλαια ύψους 3,3 τρισ. ευρώ από τις αγορές με χρεόγραφα που δεν έιναι μετοχές ικανά να απορροφήσουν ζημίες σε περίπτωση που αυτό χρειαστεί.

 Εισάγουν επίσης τον νεωτε-ριστικό όρο PLAC ή primary loss-absorbing capital για να περιγρά-ψουν τα χρεόγραφα εκείνα που θα μηδενιστούν σε περίπτωση που μια τράπεζα χρειαστεί να ενισχύσει την κεφαλαιακή της επάρκεια ή ακόμα και να μετασχηματιστεί ή να διασπαστεί (resolution) για να αντιμετωπίσει τα προβλήματά της.

 Υπογραμμίζεται ότι η πίεση

 Επιπλέον τοποθετεί το ελλη-νικό τραπεζικό σύστημα στο όριο μεταξύ της ύπαρξης επαρκών τέτοιων κεφαλαίων (στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι μετοχές, οι προνομιούχες μετοχές, τα μη εξασφαλισμένα υβριδικά κεφάλαια, τα μη εξασφαλισμένα ομολογιακά δάνεια αλλά και senior unsecured ομόλογα) και της ανάγκης για προ-σφυγή στις καταθέσεις.

 Συνάγεται όμως ότι με το ποσό των 3,3 τρις. ευρώ που απαιτείται διεθνώς να αντληθεί από τις αγορές για να υπάρξει κεφαλαιακή επάρ-κεια σύμφωνα και με τις απαιτήσεις της Βασιλείας ΙΙΙ είναι τεράστιο, είναι πιθανό να μην μπορέσει να εξασφαλιστεί από όλες τις τράπε-ζες το απαιτούμενο κεφάλαιο και σίγουρα όχι με ελκυστικό κόστος. Και εκεί ανοίγει το ενδεχόμενο

 Ειδικότερα εκτιμά πως οι προβλέψεις της Βασιλείας ΙΙΙ σε συνδυασμό με την ανάγκη για ενίσχυση της κεφαλαιακής επαρκείας που αυτή συνεπάγεται αλλά και την κατεύθυνση που δείχνουν μετά την Κύπρο να υιοθετούν τα ευρωπαϊκά κέντρα λήψης αποφάσεων μεταφράζονται στην ανά-γκη να χρησμοδοτηθούν τα επόμενα χρόνια κενά κεφαλαιακής επάρκειας

ύψους 3,3 τρισ. ευρώ. Η συζήτηση αυτή ανοίγει ενώ

παραμένει μετέωρο το πότε και το πώς της κοινής ευρωπαϊκής τραπε-ζικής εποπτείας και καθώς μεγαλες τράπεζες όπως η Deutsche Bank πόσο μάλλον μικρότερες περιφε-ρειακές καλούνται να ενισχυθούν κεφαλαιακά. Ακόμα περισσότερο δε καθώς η προοπτική περεταί-ρω ύφεσης στον ευρωπαϊκό νότο ενισχύει το ενδεχόμενο της κλιμά-κωσης των επισφαλειών και άρα και των προβλέψεων για κάλυψή τους, σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα μεγεθύνοντας και τα απαιτούμενα κεφάλαια για να μην κουρευτούν καταθέσεις .

H πίεση από τις ρυθμιστικές αρχές για την νέα κεφαλαιακή διάρθρωση βαίνει κατά την HSBC αυξανόμενη

Page 56: Greek Business Review June 2013

56 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

«Διάτρητες» οι γερμανικές τράπεζες, παραμένουν στο απυρόβλητοΕπισφάλειες δεκάδων δισεκατομμυρίων «κάτω από το χαλί» παρά τις συστάσεις από US Fed, Βασιλεία, Moody’s, Rothschild, Goldman Sachs…

Διάτρητες οι γερμανικές τράπεζες, παραμέ-νουν στο απυρόβλη-το τουλάχιστον της κοινής γνώμης. Όμως

οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης όπως η Moody’s, αμερικανικές επεν-δυτικές τράπεζες όπως η Goldman Sachs ή παραδοσιακά ονόματα όπως το γερμανικό σκέλος τους ομίλου Rothschild μιλούν ανοιχτά για τεραστία ζητήματα προβλημα-τικών δανείων, μεγαλες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης, υψηλότατη μόχλευση, αναιμική κερδοφορία και ελλιπείς προβλέψεις.

 Παρά ταύτα η προσοχή της δι-εθνούς επενδυτικής κοινότητας μονοπωλείται από τις επικεφαλίδες για τις τράπεζες της Ιταλίας, της Ισπανίας και οψίμως της Κύπρου αφαιρώντας την πίεση για αναδιάρ-θρωση από τις μεγάλες συστημικές τράπεζες της ευρωζώνης με πρώτες, βέβαια, τις Γερμανικές.

 Ο Martin Reitz επικεφαλής αναλυτής του οίκου Rothschild επισημαίνει πως αν και οι ευρω-παϊκές τράπεζες ελέγχουν το 45% του ενεργητικού του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος παράγουν μόλις το 7% των κερδών διεθνώς. Και ενώ προσπαθούν να πουλήσουν πολύ μεγάλα τμήματα του ενεργη-τικού «δεν υπάρχουν αγοραστές».

 «Ο συνδυασμός χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης της κερδοφορίας, σε συνδυασμό με την υψηλή μόχλευση, καθιστά αρκετές γερμανικές τρά-πεζες ανίκανες να ανταπεξέλθουν σε μη αναμενόμενες ζημίες στο μέλλον», τονίζει ο οίκος Moody’s στην τελευταία του έκθεση για τις τράπεζες της χώρας. Συγκεκριμένα για 41 τράπεζες, οι οποίες έχουν χορηγήσει το 85% των δανείων.

 Όμως οι ζημίες αυξάνονται. Οι αγορές ακινήτων, ναυτιλίας και κρατικών ομολόγων όπως και η έκ-θεση στον ευρωπαϊκό νότο εν γένει αποδεικνύονται αχίλλειος πτέρνα σε ένα ακατάλληλα προετοιμασμένο γερμανικό τραπεζικό σύστημα το οποίο ήδη έχει βουτήξει βαθιά το

τράπεζες

Page 57: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 57

χέρι του στην κρατική βοήθεια.  Ενώ η κρίση στην αγορά ακι-

νήτων όπως και τον ευρωπαϊκό νότο είναι γνωστή, λιγότερο γνωστή είναι η κρίση στις  ναυαλαγορές. Υπογραμμίζεται ότι η ναυτιλία περνά μια από τις δυσκολότερες, βαθύ-τερες και μακροβιότερες κρίσεις στην Ιστορία με τις πραγματικές επισφάλειες να ανέρχονται εν δυ-νάμει σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς από 30% εως και 50% του συνολικού δανεισμού ανάλογα με το προφίλ της κάθε τράπεζας.

 Σημειώνεται πως οι χορηγήσει από το διεθνές τραπεζικό σύστημα προς τη ναυτιλία είναι της τάξης των 500 δισ. δολ. Τα 100 περίπου εξ’ αυτών τα έχουν χορηγήσει γερ-μανικές τράπεζες.

 Η μεγαλύτερη χρηματοδότρια τράπεζα της ναυτιλίας παγκοσμί-ως η γερμανική HSH Nordbank με μετόχους γερμανικά κρατίδια αύξησε πρόσφατα σημαντικά τις προβλέψεις της για επισφαλή δά-νεια και έχει ήδη προσφύγει σε πρόσθετη κρατική βοήθεια ύψους 1,3 δισ. ευρώ για να καλύψει της κεφαλαιακές της απαιτήσεις που προκύπτουν από αυτά τα δάνεια.

 Όμως αναλυτές αναφερουν πως τα κεφάλαια αυτά επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς των ομόσπονδων κρατιδίων και περνούν έτσι κάτω από το ραντάρ των αγορών που κοιτούν συχνά το δημόσιο χρέος ως λόγο επι του ΑΕΠ που στην περί-πτωση της Γερμανίας απεικονίζει το ομοσπονδιακό, κυρίως, χρέος και όχι πάντοτε των κρατιδίων.

 Οι δέκα μεγαλύτερες γερμανικές τράπεζες έχουν χορηγήσει στην ναυτιλία 98 δισ. ευρώ σύμφωνα με την Moody’s Investors Service ποσό που είναι υπερδιπλάσιο της έκθεσης τους στα ομόλογα της Ελλάδας της Ιταλίας, της Ιρλανδίας της Πορτογαλίας και της Ισπανίας αθροιστικά. Τα κεφάλαια που έχουν χορηγηθεί στην ναυτιλία από τις 10 μεγαλύτερες γερμανικές τράπεζες ισοδυναμούν με το 60% των επο-

Page 58: Greek Business Review June 2013

58 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

τράπεζες

πτικών κεφαλαίων τους.Το Bloomberg αναφέρει πως

οι γερμανικές τράπεζες όπως οι Deutsche Bank, HSH Nordbank AG και Norddeutsche Landesbank Girozentrale δεν παίρνουν τις προ-βλέψεις που πρέπει για τα επισφαλή δάνεια αλλά προτιμούν να τα ρυθμί-ζουν με αναδιαρθρώσεις «balloon» όπου καταβάλλονται μόνο μέρος των τόκων και το κεφάλαιο σε μια δόση στην λήξη του δανείου. Όμως ακόμα και έτσι οι απαιτήσεις συχνά δεν εισπράττονται τελικά και ανα-κυκλώνονται εκ νέου.

 Πέραν της ναυτιλίας πολύ μεγάλα είναι και τα δάνεια στον ευρωπαϊ-κό νότο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στην Κύπρο οι γερμανικές τράπεζες είναι εκτεθειμένες εως και 5,9 δισεκατομμύρια ευρώ στην Κύπρο εξαιτίας χορηγήσεων και χρεογράφων που κατέχουν σύμφω-να στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών που δημοσίευσε το Spiegel.

Την ίδια ώρα 5,8 δισεκατομ-μύρια ευρώ –όσα ζητούνται από την Κύπρο για το χρηματοδοτικό της πακέτο- είναι σύμφωνα με το

Bloomberg το άνοιγμα της Deutsche Bank στην ναυτιλία. Αντίστοιχα οι πιέσεις από τις αγορές ακινήτων ειδικά των επαγγελματικών στα δανειακά χαρτοφυλάκια είναι αυ-ξημένες. Παρά ταύτα οι πιέσεις στις γερμανικές τράπεζες από τις εποπτικές αρχές τους δεν εκτιμώνται από τους Αμερικανούς επενδυτές ως επαρκείς.

 Έτσι προ ολίγων ημερών η Goldman Sachs προχώρησε στην υποβάθμιση της Deutsche Bank σε sell από neutral επικαλούμενη τους νέους κανόνες περί κεφαλαιακής

Page 59: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 59

Όμως με την αναβολή αυτή δεν καθίσταται δυνατή και η απευθείας  ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ισπανίας από τον ESM κάτι που θα ελάφρυνε το δημόσιο χρέος. Σε αυτό το περιβάλλον η US Fed καλεί ήδη τις ξένες τράπεζες στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και τις γερμα-νικές, να ανταποκριθούν στους νέους αυστηρότερους κανόνες αλλά ο Γερμανός ρυθμιστής Bafin δια της επικεφαλής του Elke Koenig, σύμφωνα με το Bloomberg, μιλά για «πισωγύρισμα στην προσπά-θεια διεθνούς συντονισμού» και «μονομερή ενέργεια των ΗΠΑ».

 Για όλους τους παρα-πάνω λόγους πάντως η Deutsche προχωρά σε πωλήσεις στοιχείων ενερ-γητικού προκειμένου να εξασφαλίσει κεφάλαια. Για την ώρα πουλά έναντι  384 εκατ. ευρώ την θυγατρική της BHF- Bank σε γκρουπ επενδυτών μεταξύ των οποίων και η γνώριμη και στην Αθήνα από τη συμ-μετοχή της στo FF Group, Fosun Group.

  Αναλυτές όπως ο Martin Reitz του οίκου Rothschild δεν αποκλείουν ακόμα και νέα αύξηση κεφαλαίου της Deutsche, ειδικά τώρα που οι κεφαλαιαγορές εμφανίζονται σε καλύτερη κατάσταση από ότι εδώ και πάρα πολύ καιρό . Ο co-Chief Executive Officer της Deutsche, Anshu Jain ερωτηθείς σχετικά δή-λωσε πρόσφατα ότι δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο. Όλα αυτά βέβαια εφόσον η κρίση στην Κύπρο δεν δυναμιτίσει εντελώς το κλί-μα. Αλλά ακόμα και αν η κατάσταση εξομαλυνθεί οι investment bankers ανά τις αγορές αναρωτιούνται πό-σες αυξήσεις κεφαλαίου αλήθεια μπορεί να αντέξουν οι διεθνείς κεφαλαιαγορές και πόσα από τα κεφάλαια αυτά είναι δυνατόν να καλύψουν τις ελληνικές τράπεζες ένα βγουν την ίδια περίοδο στις αγορές.

επάρκειας που υιοθετεί η Federal Reserve για τις ξένες τράπεζες και τους οποίους εκτιμά ότι ο γερμανικός κολοσσός δεν πληρεί. Και μάλιστα ύψους 13 δισ.δολ. που εκτιμά ότι θα πρέπει να μεταφέρει στην αμερικανική θυγατρική της η Deutsche απλώς για να καλύψει τις προβλέψεις για εποπτικά κεφάλαια.

 Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που ενώ ο δείκτης DAX στη Φρανκφούρτη έχει αναρριχηθεί μετά από πολλά χρόνια στα επίπεδα των 8.000 μονάδων η μετοχή της Deutsche εμφανίζεται 13% χαμηλότερα από ότι πριν ένα χρόνο.

 Η Basel Committee on Banking

Supervision, το σώμα των εποπτικών αρχών από 27 ανεπτυγμένες χώρες, συνε-χίζει να πιέζει για νέους αυστηρότερους κανόνες που έχουν όμως ήδη μια φορά αναβληθεί.

Είναι κοινό μυστικό στα γραφεία των μεγάλων χρηματιστηριακών και όχι μόνον οίκων του εξωτερικού ότι ο λόγος που δεν προχωρά όσο γρήγορα θα έπρεπε η κοινή ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία είναι η αντίθεση των Γερμανών αλλά και άλλων ευρωπαίων με υπερ-μοχλευμένες τράπεζες, να εκχωρήσουν βιαστικά εθνική κυριαρχία σε ένα υπερεθνικό όργανο που δεν θα ελέγχουν απαραίτητα για πάντα.

Η Fed καλεί ήδη τις ξένες τράπεζες στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και γερμανικές, να ανταποκριθούν στους κανόνες

Η Goldman Sachs προχώρησε στην υποβάθμιση της Deutsche Bank σε sell από neutral επικαλούμενη τους νέους κανόνες περί κεφαλαιακής επάρκειας που υιοθετεί η FED

Page 60: Greek Business Review June 2013

60 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Σε πόλεμο συμφερόντων με σημαντικές συνέ-πειες για την ελληνική οικονομία αλλά και τις γερμανικές τράπεζες

εξελίσσεται ο ανταγωνισμός Ελλήνων και Γερμανών εφοπλιστών στην αγορά των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Και ενώ η Αθήνα τέλει υπό έρευνα της ευρω-παϊκής επιτροπής ανταγωνισμού για το φορολογικό καθεστώς της ποντοπόρου το Βερολίνο υπό την πίεση τραπεζικών και εφοπλιστι-κών lobby επιδίδονται, σύμφωνα με ελληνικούς και διεθνείς ναυ-τιλιακούς κύκλους, σε έναν άνευ προηγουμένου προστατευτισμό.

 Το διακύβευμα έιναι βέβαια πολύ μεγάλο με δεδομένα τα ολοένα και αυξανόμενα μερίδια των Ελλήνων στην αγορά των containerships όπου κατέχουν δεσπόζουσα θεση οι Γερμανοί. Οι τελευταίο όμως βρίσκονται αντιμέτωποι με το φά-

ναυτιλία

Ελληνογερμανική σύγκρουση στη ναυτιλία

Γερμανικές τράπεζες και Βερολίνο προστατεύουν τον παραπαίοντα στόλο των containerships των εφοπλιστών τους καθώς τα ελληνικά μερίδια καλπάζουν

Page 61: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 61

σμα τςη χρεοκοπίας εξαιτίας της κατάρρευσης των ναυλαγορών και τςη αδυναμίας των τραπεζών τους και του μοντέλου χρηματοδότησης που έχει υιοθετηθεί να στηρίξουν τις εταιρείες τους.

 Οι Γερμανοί συντη-ρούν με κάθε τρόπο την διατήρηση του ελέγχου ενός στόλου κυρίως containerships (όπου ελέγχουν το 33% περί-που αυτού του τύπου των πλοίων παγκοσμί-ως) αλλά αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις δανειακές υποχρεώσεις που τον συνοδεύουν και οι οποίες σύμφωνα με την Moody’s Investors Service αγγίζουν τα 98 δισ. ευρώ μόνον προς τις 10 μεγαλύτερες γερμανικές τράπεζες.

 Και ενώ Έλληνες εφοπλιστές επιχειρούν να αγοράσουν τα πλοία των χρεοκοπημένων σχημάτων οι τράπεζες προτιμούν απλώς να παραδίδουν τον έλεγχο σε άλλη γερμανική ναυτιλιακή παρά να βάλ-λουν τα όποια έσοδα στο ταμείο κλείνοντας τα δάνεια και πουλώντας τα πλοία. Αντιθέτως βγάζουν στην αγορά πολύ παλαιότερα πλοία για τα οποία το ενδιαφέρον είναι περι-ορισμένο και κρατούν με «τεχνητή αναπνοή» ζωντανές πλοιοκτητρί-ες που έχουν πιο νέα πλοία των οποίων όμως και τα χρηματοδοτικά προβλήματα έιναι και μεγαλύτερα εξαιτίας των υψηλότερων δανείων και των υψηλότερων λειτουργικών εξόδων.

 Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφω-να με την Deutsche Fonds Research (DFR) το 2012 πωλήθηκαν 86 γερ-μανικά πλοία έναντι μόλις 25 το 2011 και αναμένεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο φέτος. Τα πλοία αυτά εκτιμάται ότι είναι ελάχιστα έναντι αυτών που θα έπρεπε να έχουν εκποιηθεί αν εφαρμόζονταν καθαρά οικονομοτεχνικά κριτήρια.

Σύμφωνα πρόσφατο με εκτενέ-στατο άρθρο των New York Times «οι

γερμανικές τράπεζες ευθύνονται για την ύφεση στις ναυλαγορές που έχει παρασύρει ημερήσια έσοδα και αξίες πλοίων στον ναδιρ διότι βοήθησαν στην δημιουργία ενός τεράστιου στόλου μεγαλύτερου από ότι η ζήτηση μπορούσε να τροφοδοτήσει».

«Οι Γερμανοί γκρινιάζουν συνέ-χεια ότι πρέπει να πληρώσουν τα χρέη της Ελλάδας και εμφανίζο-νται τιμητές της δημοσιονομικής ορθότητας αλλά η κρίση της ναυτι-λίας και η απειλή που συνθέτει για την γερμανική οικονομία η οποία ανέρχεται σε δεκάδες δισ. δολ. επισφαλών δανείων και ζημίες σε ναυτιλιακές υπενθυμίζει ότι και οι γερμανικές τράπεζες και πολιτικοί πρέπει να λογοδοτήσουν επίσης».

 Η Γερμανία παρέχει φοροαπαλ-λαγές στους επενδυτές μέσα από το σύστημα των KG Funds πάνω στο οποίο βασίστηκε όλη η χρηματοδότηση της ανάπτυξης του στόλου της τα τελευ-ταία δέκα και έτη και το οποίο καταρρέ-ει πλέον. Με απλά λόγια καθημερινοί άνθρωποι, απλοί κα-ταθέτες μπορούν να έχουν ευνοϊκότατη φορολογική μεταχεί-ριση επενδύοντας τα κεφάλαια τους σε αυτά τα σχήματα τα οποία χρημα-τοδοτούσαν μαζί με τράπεζες την ανάπτυξη του γερμανικού στόλου. Όμως είναι κυριολεκτικά καθημε-ρινές πλέον οι ανακοινώσεις για χρεοκοπίες KG Fund καθώς τα πλοία «δεν βγαίνουν» και όταν καλούνται οι μέτοχοι σε αυξήσει κεφαλαίου απλούστατα δεν διαθέτουν ή δεν έχουν κεφάλαια να συνεισφέρουν. Όσο για τις τράπεζες η εικόνα έιναι ακόμα χειρότερη με τα ναυτιλιακά χαρτοφυλάκια να τελούν υπό συρρί-κνωση. H Commerzbank στην οποία έχει μπει πια μέτοχος το Βερολίνο έκλεισε αυτό το καλοκαίρι την μονά-δα ναυτιλιακών χρηματοδοτήσεων.

 Το γερμανικό σύστημα των KG

Funds κατηγορείται ότι κατάστρεψε εκατοντάδες χιλιάδες Γερμανούς αποταμιευτές που έσπευσαν να εξασφαλίσουν αφορολόγητες αποδόσεις τροφοδοτώντας έτσι τη φούσκα όχι μόνον του γερμανικού στόλου αλλά και του παγκόσμιου στόλου των containerships. Όπως σημειώνουν όμως έλληνες και ξένοι τραπεζίτες οι γερμανικές τράπεζες έχουν βρει μέχρι στιγμής τρόπο να συνεχίσουν να στηρίζουν την αγορά των γερμανικών KG.

Συχνά, περαιτέρω χρόνος εξα-σφαλίστηκε με τη μεταφορά των πλοίων του κάθε παραπαίοντος KG σε νέους επενδυτές, παρ’ όλη την περιπλοκότητα που συνεπάγεται κάτι τέτοιο .

Οι γερμανικές τράπεζες, παρ’ όλες τις δυσκολίες, στήριξαν και εξακολουθούν να στηρίζουν τον γερμανικό στόλο των containerships,

με την ελπίδα ότι θα επιβιώσει και ότι οι συνθήκες της αγο-ράς θα βελτιωθούν στο εγγύς μέλλον. Όμως τα πράγμα-τα γίνονται πλέον ακόμα πιο δύσκολα.

 Η Moody’s εκτι-μά ότι τα κεφάλαια που έχουν χορηγη-θεί στην ναυτιλία από τις 10 μεγαλύ-

τερες γερμανικές τράπεζες ισοδυναμούν με το 60% των εποπτικών κεφαλαίων τους . Τα στοιχεία αυτά εξηγούν ως ένα βαθμό την απροθυμία του Βερολίνου να προχωρήσει με ταχύτερα βήματα στην κοινή ευρωπαϊκή εποπτεία, σχολιάζουν ορισμένοι τραπεζικοί παρατηρητές.

«Υγιέστερες ναυτιλιακές θα επωφεληθούν από την κρίση και θα εξαγοράσουν φτηνά γερμανικά καράβια για κάτι παραπάνω από την αξία τους σε παλιοσίδερα», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι New York Times που συγκαταλέ-γουν πολλούς ελληνικούς ομίλους μεταξύ των μεγάλων αγοραστών γερμανικών πλοίων.

Στα 98 δισ. ευρώ συνολικά ανέρχεται η έκθεση των Δέκα μεγαλύτερων γερμανικών τραπεζών στη ναυτιλία

H κρίση της ναυτιλίας και η απειλή για την Γερμανία ανέρχεται σε δεκάδες δισ. δολ. επισφαλών δανείων

Page 62: Greek Business Review June 2013

62 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

ενέργεια

Page 63: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 63

Την ώρα που ο Αντώνης Σαμαράς επέστρεφε απο το Αζερμπαϊτζάν όπου βρέθηκε για να συζητήσει το κρίσιμο θέμα της ενέργει-ας, καθ’ οδόν απο το Πεκίνο στην Αθήνα, στο Ελευθέριος Βενιζέλος προσγειωνόταν το ρω-σικό αεροσκαφος που μετέφερε τον ισχυρό άνδρα της Gazprom Αλεξέι Μίλλερ.

Ρωσία και Αζερμπαϊτζάν έιναι οι δύο βάσκοι διεκδικητές των ελληνικών υπο αποκρα-τικοποίηση επιχειρήσεων φυσικού αερίου. Της ΔΕΠΑ

που ελέγχει την εμπορία και του ΔΕΣΦΑ που διαχειρίζεται το δίκτυο. Με τις δε-σμευτικές προσφορές να αναμένονται τις τελευταίες ημέρες του Μαΐου οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, πιέσεις, αγκωνιές και συμμαχίες βρίσκονται πλέον στο ζενίθ. Διότι το διακυβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο από το τίμημα που θα εισπράξει το δημόσιο από την πώληση των δύο εταιριών: θα καθορίσει γεωπολιτικές ισορροπίες, θα διαμορφώ-σει το κόστος λειτουργίας της ελληνικής βιομηχανίας και θα προσδιορίσει του λογαριασμούς του ηλεκτρικού και της θέρμανσης όλων μας.

Διότι το φυσικό αέριο αυτή τη στιγμή έιναι το καύσιμο πρώτης επιλογής τόσο για τους ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς που πωλούν το ρεύμα τους στη ΔΕΗ όσο και για τις βιομηχανίες  που το χρησι-μοποιούν για θερμική ισχύ ή δική τους  ηλεκτροπαραγωγή αλλά και για μεσαί-ες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που το χρησιμοποιούν  για την εστίαση, τη θέρμανση ακόμα και τον κλιματισμό. Και βέβαια τα νοικοκυριά που έχουν προσφύγει σε αυτό αναζητώντας κα-ταφύγιο από το ακριβό πετρελαϊκά. Σύντομα μάλιστα ανοίγουν διάπλατα άλλες δύο αγορές: αυτή της χρήσης του αερίου σε υγροποιημένη μορφή (LNG) ως καυσίμου για τα πλοία, με την ακτοπλοΐα πρώτο υποψήφιο, και αυτή της χρήσης του συμπιεσμένου αερίου (CNG) για την αεριοκίνηση των οχημά-των, φτηνή και αξιόπιστη εναλλακτική της βενζίνης αλλά και του πετρελαίου. Το φυσικό αέριο όμως στην Ελλάδα

Ελληνική η νέα Γιάλτα για την ενέργεια

  

Το deal Μόσχας-Δύσης για τη ΔΕΠΑ, η εμπλοκή Λάτση, Περιστέρη , Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη και ο ρόλος των μεγάλων ευρωπαϊκών βιομηχανικών λόμπι

Page 64: Greek Business Review June 2013

64 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

έιναι ακριβό. Σύμφωνα με Έλληνες επιχειρηματίες το ακριβότερο στην Ευρώπη. Και σύμφωνα με την ΕΕ το 7ο ακριβότερο. Σίγουρα πάντως έχει την υψηλότερη ορολογία μετά και τον ειδικό φόρο που επέβαλε το μνημόνιο γονατίζοντας την οικονομία.

Η Ευρώπη επιθυμεί να αυξήσει τις πηγές  εφοδιασμού της εν γένει και να δημιουργήσει στη χώρα μας τον λεγόμενο και νότιο διάδρομο που θα φέρνει φυσικό αέριο από την Κασπία και την κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ που ελέγχει τα κοιτάσματα αυτά. Κοινοπραξία στην οποία να σημειωθεί πως συμμετέχουν και οι Ρώσοι ενώ επικεφαλής είναι η BP με 25,5% αλλά και η νορβηγική Statoil (25.5%), η αζέρικη SOCAR (10%), η γαλλική Total S.A. (10%), η ρωσική LUKoil (10%), η ιρανική NIOC (10%), και η τουρκική TPAO (9%). Εξ αυτών η Socar θέλει το ΔΕΣΦΑ αλλά δεν φαίνεται να μπορεί να πιάσει το τίμημα που είναι έτοιμοι να προσφέρουν οι Ρώσοι.

Η Μόσχα επιθυμεί να διατηρή-σει την πρωτοκαθεδρία της στον

ενέργεια

εφοδιασμό με αέριο της Ευρώπης γεγονός που, αυτονόητα,  της επι-τρέπει να ελέγχει της τιμές. Κάθε ανταγωνισμός είναι όπως για όλους και για αυτήν κακή εξέλιξη.

Ο Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί να βλέπει ευρωπαϊκά κεφάλαια να φουσκώνουν τα έσοδα της Μόσχας αλλά γνωρίζει τα όρια της σφαίρας επιρροής της. Και η Ελλάδα όπως και η Τουρκία ήταν πά-ντοτε εντός ορίων αλλά στα... άκρα.

Επιδιαιτητής όλων αυτών είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού που θα αποφασίσει αν θα εγκρίνει -και με ποιους όρους- όποιον επιλέξει η Αθήνα ως προτιμητέο πλειοδότη. Επιτροπή η οποία  λειτουργεί βέβαια με βάση τις δικές της ισορροπίες και επι του προκειμένου το ευρωπαϊκό βιομηχανικό λόμπι.

Έτσι και με βάση την στρατηγική

που επισφράγισε αυτή την εβδο-μάδα το συμβούλιο κορυφής της Ευρώπης για την ενέργεια η προ-τεραιότητα έιναι πια η φτηνή και όχι η πράσινη ενέργεια. Το φτηνό φυσικό αέριο. Και έτσι προάγεται η λύση να πλημμυρίσει κυριολεκτικά η Ευρώπη με φυσικό αέριο τόσο από την Ρωσία όσο και από την Κασπία αλλά και την Αλγερία και το Κατάρ και όποιον άλλον επιθυμεί να στείλει αέριο με δεξαμενόπλοια ως LNG στις αγορές της

Έτσι για την Ελλάδα φαίνεται ότι έχει επιτευχθεί μεταξύ Δύσης και Μόσχας μια συνεννόηση που προσβλέπει να κατασκευαστεί ο αγωγός ΤΑP που τρέχει παράλληλα με την Εγνατία και στο τέλος υπο-θαλάσσια φτάνει στην Ιταλία που θα μεταφέρει αζερικο αέριο και να τον χρησιμοποιεί όμως μόνον η κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ ώστε να μπορέσει να τον αποπληρώσει. Διότι ένας αγωγός για να κατασκευαστεί πρέπει να έχει «συμβολαιοποιη-μένες» ποσότητες παραγγελιών μακροπρόθεσμα ως εγγυήσεις για

Ο Ουάσιγκτον δεν θέλει να βλέπει ευρωπαϊκά κεφάλαια να φουσκώνουν τα έσοδα της Μόσχας αλλά γνωρίζει τα όρια επιρροής της.

Page 65: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 65

την χρηματοδότησή του  αλλά και να είναι ανοιχτός σε όλους να διοχε-τεύσουν και να διακινήσουν αέριο. Εάν η Gazprom «φουσκώσει» τον αγωγό αυτό με δικό της αέριο τότε τα οφέλη για τους δυτικούς είναι μηδενικά. Έτσι στα ψιλά πέρασε αυτές τις ημέρες και καθοριστική απόφαση για όλα τα παραπάνω:

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε την έγκριση για Εξαίρεση Πρόσβασης Τρίτων στην αρχική χωρητικότητα των 10 δισ. κυβικών μέτρων του Trans Adriatic Pipeline (TAP). Η απόφαση αυτή σημαίνει ότι ο TAP είναι σε θέση να προσφέρει χωρητικότητα για την εξαγωγή ποσοτήτων φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη για χρονική περίοδο 25 ετών. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε εξαιρέσεις από τις ρυθμιζόμενες τιμές τόσο για την αρχική όσο και για την διευρυμένη χωρητικότητα του TAP, καθώς επίσης και εξαίρεση από τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του για 25 έτη.

H εταιρεία Trans Adriatic Pipeline (TAP) AG αποτελεί κοινοπραξία που συστάθηκε με σκοπό τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την κατασκευή του Αδριατικού Αγωγού φυσικού αερίου (TAP). Ο αγωγός αυτός θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τις περιοχές της Κασπίας Θάλασσας και της Μέσης Ανατολής στην Ευρώπη. Τη μετοχική βάση του Αδριατικού Αγωγού φυσικού αερίου συνθέτουν η ελβετική Axpo (42,5%), η νορβη-γική Statoil (42,5%) και η γερμανική E.ON Ruhrgas (15%).

Με αυτόν των αγωγό σε σημείο εκκίνησης η Gazprom είχε αποφα-σίσει να παγώσει την κατασκευή του νότιου χερσαίου σκέλους του «δικού της» South Stream προς την Ελλάδα, αλλά και τα σχέδια για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνέδεε την Ελλάδα με την Ιταλία. Τώρα εφόσον πλειοδοτήσει για τη ΔΕΠΑ και πάρει το πράσινο φως από την ΕΕ θα πρέπει είτε να χρησιμοποιήσει τον υπάρχοντα αγωγό που ήδη φέρνει αέριο εδώ είτε να κατασκευάσει τον διασυνδετήριο του south stream.

Ένα βράδυ Δευτέρας του Μαρτίου , την ώρα που στην Κύπρο εξε-λισσόταν το θρίλερ με το κού-

ρεμα των καταθέσεων, στο Βερολίνο στο κτίριο της Καγκελαρίας η ‘Αγγέλα Μέρκελ παρέθετε δείπνο σε μια κλειστή ομάδα μεγαλοβιομηχάνων.

Όπως είχαν αποκαλύψει από τότε τα «Π» δεν ήταν μόνη της. Ήταν μαζί με τον Φρανσουά Ολλάντ και τον Χοσέ Μπαρόσο ενώ στο τραπέζι κάθισαν ο René Obermann της Deutsche Telekom, ο Carl-Henric Svanberg της BP, ο Johannes Teyssen της E.ON, ο Leif Johansson αφε-ντικό της Ericsson, ο Peter Löscher επικεφαλής της Siemens, ο Benoît Potier της Air Liquide, ο César Alierta της Telefónica, ο Nils Andersen της A.P. Møller-Maersk, ο Svein Richard Brandtzaeg της Norsk Hydro, ο Gerhard Cromme της ThyssenKrupp, ο Bruno Lafont της Lafarge, ο Gerhard Roiss της OMV, ο Jim Snabe της SAP και ο Jacob Wallenberg Investor AB. Πρόκειται για τον σκληρό πυρήνα του λόμπι «European Round Table of Industrialists» (στο οποίο συμετεχει

και ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος του Τιτάνα). Η κουβέντα αφορούσε την ενέργεια και την «ανταγωνιστικότητα» της ευρωπαϊκής οικονομίας. Πως δηλαδή θα πέσουν οι τιμές. Είπαν όμως και το πώς πρέπει να τεθούν οι κανόνες ανταγωνισμού.

Προχθές οι υπουργοί ενέργειας της ΕΕ αποφάσισαν πως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ακριβό σπορ αφού οι επενδύσεις που απαιτούνται επιδοτούνται από την αυξημένη τιμή στην οποία αγοράζεται με επιβάρυνση

των κρατικών προ-ϋπολογισμών και των καταναλωτών το ρεύμα τους.

Και με δεδο-μένο ότι έχουν προσεγγισθεί οι στόχοι του 2020 σε πολλές χώρες μεταξύ των οποί-ων και η Ελλάδα το ζήτημα παγώνει.

Προτεραιότητα στη θεση του τώρα έιναι το φτηνό φυσικό αέριο. Και για το σκοπό αυτό έχουν μπει πολλοί συγκεκριμένοι στόχοι που κάνουν δυσκολότερη τη ζωή προμηθευ-τών όπως η Gazprom σε περίπτωση που αξιώσει υψηλότερα τιμολόγια. Άλλωστε εάν προκριθεί στην Ελλάδα πιθανολογείται ότι θα της ζητηθεί

Προτεραιότητα στη θεση των ακριβών επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές τώρα παίρνει το φτηνό φυσικό αέριο.

Τα ευρωπαϊκά λόμπι

Αγκελα Μέρκελ και Φρανσουά Ολάντ

Page 66: Greek Business Review June 2013

66 I BUSINESS REVIEW I ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

ενέργεια

πέντε είναι οι υποψήφιοι που είχαν υποβάλει ενδεικτικές

προσφορές για την αποκρατικο-ποίηση του Ομίλου ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ. Οι δεσμευτικές αναμένονται μέχρι τα τέλη της εβδομάδας εκτός και εάν υπάρξει ανάγκη να δοθεί παράταση….

Οι πέντε όμιλοι που είναι οι - Gazprom για την ΔΕΠΑ, η - Μ&Μ GasCo (Μυτιληναίος, Βαρδινογιάννης) για την ΔΕΠΑ, η Negusneft (Sintez Group) για την ΔΕΠΑ και τον ΔΕΣΦΑ σε ξεχωριστές προσφορές, το τσεχικό fund και μεγαλομέτοχος της Πειραιώς PPF με την ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ συμφερόντων Γ. Περιστέρη για τον ΔΕΣΦΑ και η αζέρικη Socar για το ΔΕΣΦΑ. Σημειώνεται πως το ΤΑΙΠΕΔ, προ-έβη σε μία σημαντική διευκρίνιση ικανοποιώντας σχετικό αίτημα που

είχε υποβάλει η ρωσική εταιρεία Sintez στο πλαίσιο του διαγωνι-σμού για την πώληση της ΔΕΠΑ – ΔΕΣΦΑ δίνοντας τη δυνατότητα να καταθέσει στην τελική φάση χωριστές δεσμευτικές προσφο-ρές για ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ. Μπορεί έτσι να «κρατήσει» για εφεδρεία την Sintez σε περίπτωση που οι «δυτικοί» οδηγήσουν σε έξοδο τη Gazprom.Οι Ρώσοι κατεβαίνουν με αυτοπεποίθηση στον διαγωνισμό με χαρακτηριστική την δήλωση προ ολίγων ημερών του γενικού πρό-ξενου της Ρωσίας, Αλεξέι Ποπόφ από τη Θεσσαλονίκη «αν τελικά επικρατήσουν τα επιχειρηματικά κριτήρια» (προαναγγέλλοντας ου-σιαστικά ότι η Μόσχα θα κάνει μια προσφορά που δύσκολα θα μπορέσει κανείς να αρνηθεί) υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η υπό ιδιωτικοποίηση

ΔΕΠΑ και ο ΔΕΣΦΑ να περιέλθουν στις ρωσικές επιχειρήσεις.Στην όλη διαδικασία της αποκρα-τικοποίησης καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει και το ζήτημα των απαιτήσεων της ΔΕΠΑ από πελά-τες της. Οφειλές που σύμφωνα με πληροφορίες ανέρχονται κοντα στο μισό δισεκατομμύριο ευρώ και αφορούν μεγάλους καταναλωτές όπως οι ηλεκτροπαραγωγοί. Και αν και σημαντικό μέρος των οφελών αυτών (που συνδέονται, κυρίως, και με καθυστερήσεις στην είσπραξη απαιτήσεων των ηλεκτροπαραγωγών από το δημόσιο) έχει αρχίσει να αποπληρώνεται, κάποιες, όπως για παράδειγμα των ΕΛΦΕ (λιπάσματα Καβάλας), θεωρούνται επιεικώς επισφαλείς. Και η αφαίρεσή τους απο το ενεργητικό της ΔΕΠΑ μπορεί να πιέσει σημαντικά το τίμημα…

Το παζάρι καιοι απαιτήσεις της ΔΕΠΑ

Page 67: Greek Business Review June 2013

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 I BUSINESS REVIEW I 67

οι Έλληνες παίκτες

ΓΙΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙ κανείς το ποσό σημαντικό έιναι για τους Έλληνες επιχειρηματίες το ποιος θα πάρει τη ΔΕΠΑ δεν έχει κανείς παρά να ρίξει μια ματιά στο site της στο πελατολόγιό της. Εκτός από το δημόσιο στους πελάτες της περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων ο όμιλος Λάτσης, ο Γ. Περιστέρης, ο Ευ. Μυτιληναίος, η και η ιταλική Edison.

Ο Μυτιληναίος άλλωστε το είπε καθαρά.

Πρόσφατα μιλώντας προς τους μετόχους της εταιρείας του στη Γενική Συνέλευση ξε-καθάρισε πως «το φυσικό αέριο είναι καύσιμο για την οικονομία και τις επιχειρήσεις, είναι κομ-μάτι της ελληνικής οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας. Και δυστυχώς αυτή τη στιγμή έχουμε το πιο ακριβό αέριο στην Ευρώπη». Σημειώνεται ότι στο διαγωνισμό για την αποκρατι-κοποίηση της ΔΕΠΑ μετέχει και η κοινή εταιρεία του ομίλου Μυτιληναίος με τη Motor Oil Hellas M&M Gas.

Η ΔΕΗ αποτελεί τον πρώ-το πελάτη της ΔΕΠΑ, καθώς η τροφοδότηση του πρώτου σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε φυσικό αέριο στην

Ελλάδα πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 1997, στο σταθμό της ΔΕΗ, στον Άγιο Γεώργιο Κερατσινίου. Το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται πλέον και στους σταθμούς της ΔΕΗ στο Λαύριο και στη Κομοτηνή.

Το καλοκαίρι του 2004, συν-δέθηκε στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου και λειτούργησε, ο πρώτος ιδιωτικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανοικτού κύκλου 148 MWe (μονάδα αιχμής), ο οποίος ανήκει στην εταιρία ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ Α.Ε θυγατρική του ομίλου ΤΕΡΝΑ συμφερόντων Γ. Περιστέρη.

Από το Μάιο του 2005, λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί ο Σ τ α θ μ ό ς Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας Συνδυασμένου Κύκλου 390 ΜWe της εταιρίας ELPEDISON ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε στο δήμο Εχεδώρου του νομού Θεσσαλονίκης συμφερόντων των ΕΛΠΕ και της ιταλικής πο-λυεθνικής Edison.

Τον Μάιο του 2008, τέθη-κε σε λειτουργία η µονάδα Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας εγκατεστημένης ισχύος 334 ΜWe για την κάλυ-ψη των αναγκών της εταιρείας

ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΑΕ συμφερόντων του ομίλου Μυτιληναίος. Στις αρχές του 2010, ξεκίνησε η λειτουργία της µονάδας ηλε-κτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου της εταιρείας ΗΡΩΝ ΙΙ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ Α.Ε. εγκαταστημένης ισχύος 435 MWe, µε καύσιμο φυσικό αέριο στην περιοχή της Θήβας στη Βοιωτία.

Τον Απρίλιο του 2010, τέθηκε σε λειτουργία η δεύτερη µονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέρ-γειας συνδυασμένου κύκλου της ELPEDISON ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε στην Βιομηχανική Περιοχή της Θίσβης του νομού Βοιωτίας, εγκαταστημένης ισχύος 421,6 ΜWe.

Επίσης το Νοέμβριο του ιδίου έτους λειτούργησε η μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέρ-γειας συνδυασμένου κύκλου PROTERGIA στην περιοχή του Αγ. Νικολάου Βοιωτίας εγκα-ταστημένης ισχύος 444 MWe επίσης συμφερόντων του ομίλου Μυτιληναίος.

Ακόμα μονάδα συνδυασμέ-νου κύκλου ισχύος 436 ΜWe διαθέτει και η Κόρινθος Power θυγατρική εταιρεία της Protergia (65%) και της Motor Oil (35%).

Σπ. Λάτσης

Ευ. Μυτιληναίος

Γ. Περιστέρης

Page 68: Greek Business Review June 2013

Πάμε πιο ψηλά;

Φαλήρου 35 117 42 Αθήνα

WW&M

www.winsteps.gr

για την Δωρεάν συμμετοχή σου στις ενημερωτικές Ημερίδες Γνωριμίας

Σε περιμένουμε για να γνωρίσεις την WINSteps Επενδύοντας στον σημαντικότερο Σύμμαχο της προσπάθειάς σου τον

Εαυτό σου

[email protected] 210 9222012

WeWay &Market Sales & Business Skills Training

Έχεις τα απαραίτητα Εφόδια;

Για την ενδυνάμωσή σου στην Ανάπτυξη Συνεργασιών και Πωλήσεων σου προτείνουμε το

Ανήκεις ή θέλεις να ενταχθείς στον Χώρο των Πωλήσεων;

Ημερίδες Γνωριμίας Εταιρειών: 210 9222011