Ανθρωπιστικές Επιστήμες,...

604

Transcript of Ανθρωπιστικές Επιστήμες,...

  • 1

    3o Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο

    Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Εκπαίδευση, Κοινωνία και Πολιτική Παιδεία

    ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥTOMOΣ Γ’

    Eπιμέλεια έκδοσης:

    Σπύρος Χ. ΠανταζήςΕλένη Π. Μαράκη

    Μαρία Ι. ΚαδιανάκηΕμμανουήλ Δ. Μπελαδάκης

    Γεώργιος Ε. ΣτριλιγκάςΙωάννης Α. Τζωρτζάκης

    Πολυχρόνης Ε. Σιφακάκης

    Χρήστος Σ. Ντρουμπογιάννης

    ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2017

    1o Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο

    Τo Σύγχρονο Σχολείο μέσα από το πρίσμα των Ανθρωπιστικών

    και Κοινωνικών Επιστημών:Aπό τη θεωρία στην καθημερινή πρακτική

    ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

    Eπιμέλεια έκδοσης:

    Σπύρος Χ. ΠανταζήςΕλένη Π. Μαράκη

    Μαρία Ι. ΚαδιανάκηΕμμανουήλ Δ. Μπελαδάκης

    Η Ρ Α Κ Λ Ε Ι Ο 2 0 1 5

    1

  • Ι.Α.Κ.Ε. 3ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    2

    Ι.Α.Κ.Ε. 1ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    2

    I.A.K.E.IΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝINSTITUTE OF HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES

    Website: iake.weebly.com www.iake.gr IΑΚΕ «Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών»

    [email protected]

    Συνδιοργάνωση: Περιφέρεια ΚρήτηςΠεριφέρεια Κρήτης, Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου

    Σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ένωση Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ»

    Οι αναφορές (citations) σε επιστημονικές-ερευνητικές εργασίες γίνονται με βιβλιογραφικήπαραπομπή στους συγγραφείς, τον τίτλο και τα στοιχεία της δημοσίευσης.

    Επιτρέπεται η έντυπη ή ηλεκτρονική αναπαραγωγή της συγκεκριμένης επιστημονικής εργασίας μόνο για εκπαιδευτική ή ερευνητική χρήση και με την προϋπόθεση ότι τα τυχόν αντίγραφα περιλαμβάνουν την αρχική σελίδα και την παρούσα σημείωση πνευματικών δικαιωμάτων. Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση, μέρους ή όλου των πρακτικών γιαοικονομικό όφελος, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη (Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα).

    Eπιμέλεια έκδοσης: Σπύρος Χ. Πανταζής, Ελένη Π. ΜαράκηΜαρία Ι. Καδιανάκη, Εμμανουήλ Δ. ΜπελαδάκηςΓεώργιος Ε. Στριλιγκάς, Ιωάννης Α. ΤζωρτζάκηςΠολυχρόνης Ε. Σηφακάκης, Χρήστος Σ. Ντρουμπογιάννης

    Εκδόσεις Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Copyright © 2016

    Σχεδιασμός εξωφύλλου & εκτύπωση:Γραφικές Tέχνες ΕΜΜ. ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ & ΣΙΑ Ε.ΕΚομνηνών 68 Πόρος, Ηράκλειο ΚρήτηςΤ.: 2810 227933, E.: [email protected]

    ISBN: 978-618-81896-1-4

    I.A.K.E.IΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝINSTITUTE OF HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCESΈβανς 83-85 Γρ. Α11 Τ.Κ. 71 201 Hράκλειο Κρήτης Τηλ./Fax. 2815 200045Website: iake.weebly.com www.iake.gr

    IΑΚΕ «Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών» [email protected]

    Συνδιοργάνωση: Περιφέρεια ΚρήτηςTIMELESS GREECEInfluence on Philosophy, Science and TechnologyΔιεθνές Κέντρο Επιστημών και Ελληνικών Αξιών

    Οι αναφορές (citations) σε άλλες επιστημονικές-ερευνητικές εργασίες γίνονται με βιβλιογραφική παραπομπή στους συγγραφείς, τον τίτλο και την παρούσα δημοσίευση.

    Επιτρέπεται η έντυπη ή ηλεκτρονική αναπαραγωγή της συγκεκριμένης επιστημονικής εργασίας μόνο για εκπαιδευτική ή ερευνητική χρήση και με την προϋπόθεση ότι τα τυχόν αντίγραφα περιλαμβάνουν την αρχική σελίδα και την παρούσα σημείωση πνευματικών δικαιωμάτων. Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση, μέρους ή όλου των πρακτικών για οικονομικό όφελος, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

    Eπιμέλεια έκδοσης: Σπύρος Χ. Πανταζής, Ελένη Π. ΜαράκηΜαρία Ι. Καδιανάκη, Εμμανουήλ Δ. ΜπελαδάκηςΓεώργιος Ε. Στριλιγκάς, Ιωάννης Α. ΤζωρτζάκηςΠολυχρόνης Ε. Σιφακάκης, Χρήστος Σ. Ντρουμπογιάννης

    Τυποτεχνική επιμέλεια: Ιωάννης Α. ΤζωρτζάκηςΕιρήνη Γ. Μαρκάκη

    Εκδόσεις Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Copyright © 2017

    Σχεδιασμός εξωφύλλου & εκτύπωση: Γραφικές Tέχνες ΕΜΜ. ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ & ΣΙΑ Ε.ΕΚομνηνών 68 Πόρος, Ηράκλειο Κρήτης Τ.: 2810 227933, E.: [email protected]

    ISBN: 978-618-83501-2-0

    Ι.Α.Κ.Ε. 1ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    2

    I.A.K.E.IΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝINSTITUTE OF HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES

    Website: iake.weebly.com www.iake.gr IΑΚΕ «Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών»

    [email protected]

    Συνδιοργάνωση: Περιφέρεια ΚρήτηςΠεριφέρεια Κρήτης, Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου

    Σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ένωση Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ»

    Οι αναφορές (citations) σε επιστημονικές-ερευνητικές εργασίες γίνονται με βιβλιογραφικήπαραπομπή στους συγγραφείς, τον τίτλο και τα στοιχεία της δημοσίευσης.

    Επιτρέπεται η έντυπη ή ηλεκτρονική αναπαραγωγή της συγκεκριμένης επιστημονικής εργασίας μόνο για εκπαιδευτική ή ερευνητική χρήση και με την προϋπόθεση ότι τα τυχόν αντίγραφα περιλαμβάνουν την αρχική σελίδα και την παρούσα σημείωση πνευματικών δικαιωμάτων. Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση, μέρους ή όλου των πρακτικών γιαοικονομικό όφελος, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη (Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα).

    Eπιμέλεια έκδοσης: Σπύρος Χ. Πανταζής, Ελένη Π. ΜαράκηΜαρία Ι. Καδιανάκη, Εμμανουήλ Δ. ΜπελαδάκηςΓεώργιος Ε. Στριλιγκάς, Ιωάννης Α. ΤζωρτζάκηςΠολυχρόνης Ε. Σηφακάκης, Χρήστος Σ. Ντρουμπογιάννης

    Εκδόσεις Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Copyright © 2016

    Σχεδιασμός εξωφύλλου & εκτύπωση:Γραφικές Tέχνες ΕΜΜ. ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ & ΣΙΑ Ε.ΕΚομνηνών 68 Πόρος, Ηράκλειο ΚρήτηςΤ.: 2810 227933, E.: [email protected]

    ISBN: 978-618-81896-1-4

  • 3

    ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ

    Διοικητικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου

    Πρόεδρος: Μαράκη Ελένη του Παντελή

    Αντιπρόεδρος: Μπελαδάκης Εμμανουήλ του Δημητρίου

    Γενική Γραμματέας: Καδιανάκη Μαρία του Ιωάννη

    Ταμίας: Ντρουμπογιάννης Χρήστος του Σταύρου

    Γραμματέας Εκδόσεων, Βιβλιοθήκης και Έντυπου Υλικού: Στριλιγκάς Γεώργιος του Εμμανουήλ

    Γραμματέας Οργανωτικού, Ηλεκτρονικής Δικτύωσης και Επικοινωνίας: Τζωρτζάκης Ιωάννης του Αντωνίου

    Γραμματέας Καινοτόμων Προγραμμάτων, Διεθνών Συμπράξεων και Ανταλλαγών: Σιφακάκης Πολυχρόνης του Αντωνίου

    Ελεγκτική Επιτροπή του Ινστιτούτου

    Πρόεδρος: Μηλάκης Εμμανουήλ του Ηρακλή

    Αντιπρόεδρος: Φαραζάκης Νικόλαος του Δημητρίου

    Γραμματέας: Σκουλά Ειρήνη του Νικολάου

  • 6

    ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γ ΤΟΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ΚΡΙΣΕΙΣ, ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ............................. 23

    ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ MOBBING ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ............. 24 Αναστασάκη Αναστασία ............................................................................................................... 24 Τσιαμπάση Φανή .......................................................................................................................... 24

    ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΛΥΚΕΙΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ................................................................................................................................ 34 Γκάτσα Τατιανή ............................................................................................................................. 34 Γεωργόπουλος Ιωάννης ................................................................................................................ 34

    ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ............................................................................................. 42 Κατσιφή-Χαραλαμπίδη Σπυριδούλα ............................................................................................. 42 Μαστροθανάσης Κωνσταντίνος .................................................................................................... 42

    Η ΕΥΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΠΤΩΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ................................................................................................................................... 52 Μηλιωρίτσας Ευάγγελος ............................................................................................................... 52 Μηλιωρίτσας Θωμάς .................................................................................................................... 52

    ΚΟΙΝΩΝΙΑ ................................................................................................................ 64

    ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΟΜΙΑ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ................................ 65 Ροδοσθένους Νίκος ...................................................................................................................... 65

    ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ .......................................... 72

    ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣΑΕΙΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ “ΚΟΙΛΑΔΑΣ ΤΟΥ ΑΙΘΩΝΑ”........................ 73 Ματζάνος Δημήτρης ..................................................................................................................... 73 Παπαβασιλείου Βασίλης ............................................................................................................... 73

    Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ..................................... 80 Στυλιανού Σ. Ανδρέας ................................................................................................................... 80

    Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ..................................... 92 Χαραλαμπάκη Φωφώ ................................................................................................................... 92

    ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ................................... 100

    ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ. ΟΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΛΟΑΤΚ .......... 101 Γερούκη Μαργαρίτα ................................................................................................................... 101

    ΟΨΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ: ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ:ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ (ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ) ....... 109

  • 7

    Καμπέρης Νίκος .......................................................................................................................... 109 Βερέβη Άλκηστις ......................................................................................................................... 109 Μπερσίμης Φραγκίσκος.............................................................................................................. 109

    ΡΟΜΑ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ............................................................ 117 Καρούντζου Γεωργία ................................................................................................................... 117 Πλιώτα Μαρία ............................................................................................................................ 117 Παπαδόγιαννης Ηλίας................................................................................................................. 117

    Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ..................................... 127

    ΕΙΝΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΑΚΑ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ; ................................................................................... 128 Αναστασόπουλος Ιωάννης .......................................................................................................... 128 Τσούνη Βασιλική ......................................................................................................................... 128 Γκανέτσου Χαρά.......................................................................................................................... 128

    ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ: ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΠΙΟ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ134 Μαργαρίτης Κωνσταντίνος ......................................................................................................... 134

    ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ (ΜΤΘ) ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΠΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΤΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ..................................................................................................... 142 Σπυρόπουλος Δημήτριος ............................................................................................................ 142

    ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ, ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ....................... 149

    ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗ ΝΑΞΟ ΓΙΑ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ... 150 Αναματερού Σοφία ..................................................................................................................... 150

    ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ................................................................................................... 155 Γκάτσα Τατιανή ........................................................................................................................... 155 Τσιάλος Στέφανος, ...................................................................................................................... 155

    ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ....................................... 163 Δεληγιάννη Ευφροσύνη - Εριέττα ............................................................................................... 163 Χολέβα Μαρία- Κωνσταντίνα ...................................................................................................... 163 Κώτσης Kωνσταντίνος ................................................................................................................. 163

    ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ/ΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ .................................................................................................. 172 Καρανικόλας Βασίλειος............................................................................................................... 172

    ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΩΣ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ............................................................................ 179 Κωσταβασίλης Κωνσταντίνος ...................................................................................................... 179

    ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ: ΖΗΤΗΜΑΤΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΡΙΣΗΣ ........................................................................................................................................ 186 Μάνου Αγγελική ......................................................................................................................... 186

  • 8

    Ανδρουλάκης Εμμανουήλ ........................................................................................................... 186

    ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ .......................... 195 Μπελαδάκης Εμμανουήλ ............................................................................................................ 195

    Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΡΘΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΣΕ ΕΝΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ................................................................ 203 Παπαντωνίου Βασιλική ............................................................................................................... 203

    Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ (ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥ SALIN DE GIRAUD) ........................................ 215 Παπασπυρόπουλος Δημήτριος ................................................................................................... 215

    Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ΞΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ................................... 224 Ρουμπής Νίκος ............................................................................................................................ 224

    ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ................................................................................................................ 229 Τράκα Παναγιώτα ....................................................................................................................... 229

    4. Πολιτισμός ......................................................................................................... 230

    4.1. HOFSTEDE ............................................................................................................................ 231

    ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ .................................... 239

    Η ΒΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ «ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ» ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ, ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ................................................................................................... 240 Παπαπέτρου Σάββας .................................................................................................................. 240

    Η ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΛΗΠΤΗΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ................................................. 249 Τσακίρης Ιωάννης ....................................................................................................................... 249

    Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΟΡΑΤΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΩΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ .......................................................................................................................................... 257 Βασιλάκη Ασπασία...................................................................................................................... 257

    ΤΟ ΚΡΥΦΤΟΥΛΙ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΡΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ........................ 265 Καπετανάκη Σοφία...................................................................................................................... 265 Σπανάκη Άννα ............................................................................................................................. 265

    ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ, ΕΝΤΕΚΑ ΕΩΣ ΔΕΚΑΤΕΣΣΑΡΩΝ ΕΤΩΝ ................................................................................................................ 273 Μαρκογιαννάκη Σοφία ............................................................................................................... 273

    ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ .......................................... 281

  • 9

    ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΔΙΑΤΡΟΦΗ-ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑ .............................................................. 282 Θαλασσινός Νικόλαος ................................................................................................................ 282 Σφενδουράκης Ιωάννης .............................................................................................................. 282 Φραγκιαδάκης Γεώργιος Α. ......................................................................................................... 282

    ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ................................................................................................. 289

    ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: ΜΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ........... 290 Εξάρχου Σοφία ............................................................................................................................ 290

    Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ .......... 298 Μάιπας Γ. Σωτήριος .................................................................................................................... 298

    ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΩΜΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ................................. 306 Νικολοπούλου Ευαγγελία ........................................................................................................... 306 Αυγητίδου Σοφία ........................................................................................................................ 306 Αλεξίου Βασιλική ........................................................................................................................ 306

    ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ, ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ........................... 315

    ΕΚΠΑIΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ. ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ........... 316 Καρούντζου Γεωργία ................................................................................................................... 316 Πλιώτα Μαρία ............................................................................................................................ 316 Παπαδόγιαννης Ηλίας................................................................................................................. 316

    ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ. ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ – ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ – ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ...................................... 324 Ρηνάκη Αικατερίνη ..................................................................................................................... 324 Αντωνάκη Ευαγγελία .................................................................................................................. 324

    ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ .......................................................... 334

    ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΣΕΙΡΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Ή ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ; ............................................................................................................ 335 Θαλασσινός Νικόλαος ................................................................................................................ 335 Παπαθανασάκη Κατερίνα, .......................................................................................................... 335 Φραγκιαδάκης Γεώργιος Α. ......................................................................................................... 335

    ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ..... 345

    ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ: ΖΗΤΗΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ή ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;.......................................................................... 346 Ταλιούρης Ευάγγελος ................................................................................................................. 346

    ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ; ........................................... 353 Χουρδάκης Ν. Μαρίνος ............................................................................................................... 353

    ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΗ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ...................... 361

  • 10

    H ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ .......................................................... 362 Γκούνη Βασιλική ......................................................................................................................... 362 Αργυριάδης Αλέξανδρος ............................................................................................................. 362 Αθανασέκου Μαρία .................................................................................................................... 362

    ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ KERSCHENSTEINER ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΠΕΔΡΑΣΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1920 .............. 370 Μανωλάκος Η. Προκόπης ........................................................................................................... 370

    ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑ .................................................................................... 377 Πασιόπουλος Γεώργιος ............................................................................................................... 377

    ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΗΚΕΙΝ ΩΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑΣ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ “ASSIST, BASKET ΚΑΙ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ” ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΠΑΣΚΕΤ «ΡΕΘΥΜΝΟ CRETAN KINGS» .............. 385 Σταυριανάκη Ευαγγελία .............................................................................................................. 385 Σταυριανάκη Μαργαρίτα ............................................................................................................ 385

    ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ: ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ......................................................................................................................... 390 Ταλιούρης Ευάγγελος ................................................................................................................. 390

    ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ............................................................. 398

    Η ΔΡΑΣΗ "Ο ΜΙΚΡΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ-ΜΙΑ ΒΑΛΙΤΣΑ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ" ΩΣ ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ........................................................................................................................ 399 Γκρίμπα Μ. Ελευθερία ................................................................................................................ 399

    Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΠΕ ΑΝΩΓΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ........................................................... 416 Κεφαλογιάννη Ζαχαρένια ........................................................................................................... 416 Καπετάνιου Ελένη ....................................................................................................................... 416

    Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΜΜΕΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ..................................................................................... 421 Υφαντή Σοφία ............................................................................................................................. 421 Ανδριανού Ευτυχία ..................................................................................................................... 421

    ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ............................................................................ 430

    Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ, ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ....................................................................................................... 431 Χάλαρη Μαρία ............................................................................................................................ 431

    TΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΛΑΣΙΚΑ ΛΥΚΕΙΑ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ, ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ 1979 ΚΑΙ 1980 ................................................................................................................ 438 Σκλείδα Σοφία ............................................................................................................................. 438

  • 11

    ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ................................................................................... 445 Θεοφανέλλης Τιμολέων .............................................................................................................. 445 Καραγεωργίου Ελένη .................................................................................................................. 445 Σιδερή Μαρία ............................................................................................................................. 445

    ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ / ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2000-2005 .................. 452 Λουκόπουλος Αριστείδης............................................................................................................ 452

    ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΙ Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ................................................................. 460 Παπαδοπούλου Ειρήνη ............................................................................................................... 460

    Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ................................................................................................................. 467 Λουκόπουλος Αριστείδης............................................................................................................ 467

    ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΔΥΣΑΡΕΣΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ (ΦΟΒΟΣ, ΘΥΜΟΣ, ΛΥΠΗ) ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ......................................................... 474 Παπαδημητρίου Ειρήνη .............................................................................................................. 474

    IMPLEMENTING NEW TECHNOLOGIES IN THE EDUCATIONAL PROCESS: COMPARING TWO WEBSITES USING A COMBINED EVALUATION RUBRIC. .............................................................. 481 Sarli Fani P. ................................................................................................................................. 481 Sarli Ioanna P. ............................................................................................................................. 481

    ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ .............................................................................................. 492 Αραμπατζή Αικατερίνη ................................................................................................................ 492

    ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΕΝΤΑΧΤΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ «ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ» ....... 500 Ιορδανίδου Φωτεινή ................................................................................................................... 500

    ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΥΝΑΜΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΟΛΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ .............................. 510 Παπαδοπούλου Γεωργία............................................................................................................. 510

    ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Β΄ ΑΘΗΝΑΣ .................................... 518 Χασιώτης Κωνσταντίνος .............................................................................................................. 518

    Η ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΩΝ .................. 527 Αναστασάκη Μ. Μαρία ............................................................................................................... 527 Αυγουστάκη Φ. Γεωργία ............................................................................................................. 527

    Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ................................................................................ 534

  • 12

    ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΤΟ ΓΕΛ ΑΡΙΔΑΙΑΣ ................................................................. 534 Παπαδάκη Αντωνία..................................................................................................................... 534

    ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΙ ΠΟΡΟΙ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΑΦ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ (ΔΑΦ) ......................................................... 541 Παπιδάκη Σοφία ......................................................................................................................... 541 Σιφναίος Χρήστος ....................................................................................................................... 541 Μαυροειδή Νικολέττα ................................................................................................................ 541

    Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ........ 548 Νταμάνη Αικατερίνη ................................................................................................................... 548 Θανασούλα Παναγιώτα .............................................................................................................. 548

    ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ή/ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ; ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ......................... 552 Δάβουλου Μαρία ....................................................................................................................... 552

    ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ........................................................................................................... 560

    Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ: ΜΙΑ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ....... 561 Κατσαρού Βασιλική..................................................................................................................... 561 Βογιατζή Ειρήνη .......................................................................................................................... 561

    ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ........................................ 569 Μιχαηλίδη Αφροδίτη .................................................................................................................. 569

    ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΤΟΥ BERTOLT BRECHT .. 576 Ανδρέου Αφροδίτη ..................................................................................................................... 576 Παπαστεφανάκη Λυδία .............................................................................................................. 576

    ΟΤΑΝ ΕΝΑ ΛΑΪΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΡΙΧΝΕΙ ΤΑ ΔΙΧΤΥΑ ΤΟΥ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ, ΠΟΣΟ ΑΝΑΚΑΤΩΝΕΙ ΤΑ ΝΕΡΑ ΚΑΙ ΠΟΣΑ ΨΑΡΙΑ ΠΙΑΝΕΙ; ................................................................................................. 584 Φώκου Ιωάννα ............................................................................................................................ 584 Λάμπρου Χρυσαφία .................................................................................................................... 584

    ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ: ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ .............................................................................................................................. 590 Χανιώτη Ελένη ............................................................................................................................ 590

    ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ..................................................................................... 601

  • Ι.Α.Κ.Ε. 3ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    30

    Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου ΠΡΟΕΔΡΟΣ Πανταζής Σπύρος, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ΜΕΛΗ

    Baros Wassilios, Professor, Universität Salzburg Garancini Gian Andrea P., Καθηγητής, Πανεπιστήμιο «APULIAE» Bari Green Andy, Professor, UCL Institute of Education Kempf Wilhelm, Professor, Universität Konstanz Moran-Ellis Jo, Professor, University of Sussex, UK Otto Hans-Uwe, Professor, Universität Bielefeld Sailer Maximilian, Professor, Universität Augsburg Seukwa Louis-Henri, Professor, Universität Hamburg Sünker Heinz, Professor, Universität Wuppertal Ανδρεαδάκης Νικόλαος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Αργυριάδης Αλέξανδρος, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Frederick Αργυρίου Αθανάσιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών Βιτσιλάκη Χρυσή, Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Βλίζος Σταύρος, Επίκουρος Καθηγητής, Ιόνιο Πανεπιστήμιο Γιαβρίμης Παναγιώτης, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γκασούκα Μαρία, Πρόεδρος ΙΝΕΠ–ΕΚΔΔΑ/Καθηγήτρια , Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γρηγοράκης Ιωάννης, Σχολικός Σύμβουλος Π. Ε., ΠΔΕ Κρήτης Ελευθεράκης Θεόδωρος, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Ζορμπάς Κωσνσταντίνος, Γενικός Διευθυντής , Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης Καδιανάκη Μαρία, Σχολική Σύμβουλος Π. Ε., ΠΔΕ Κρήτης Καλογιαννάκης Μιχάλης, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης Καλοκύρη Βασιλεία, Σχολική Σύμβουλος Δ. Ε., ΠΔΕ Κρήτης Καραβασίλης Ιωάννης, Σχολικός Σύμβουλος Δ.Ε., ΠΔΕ Κεντρικής Μακεδονίας Καραδημητρίου Αχιλλέας, Επιστ. Συνεργάτης Τμήματος Επικοινωνίας & MME, Παν/μιο Κρήτης Κατσαγκόλης Αθανάσιος, Σχολικός Σύμβουλος Δ. Ε., ΠΔΕ Κρήτης Κορνηλάκη Αικατερίνη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κρήτης Κουκουνάρας – Λιάγκης Μάριος, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Αθηνών ΕΚΠΑ Κουλαϊδής Βασίλης, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Κουρκούτας Ηλίας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης Κουτούζης Μανώλης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ε.Α.Π. Κουτσελίνη Μαίρη, Καθηγήτρια - Πρόεδρος Τμήματος Επιστημών της Αγωγής, University of Cyprus

  • 31

    Κυπριωτάκη Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κρήτης Λάβδας Κώστας, Καθηγητής Πάντειο Πανεπιστήμιο, π. Αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Κρήτης Μαντάς Παναγιώτης, Σύμβουλος Α΄, Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Μανωλάκος Προκόπης, Σχολικός Σύμβουλος Π. Ε., ΠΔΕ Αττικής Μανωλίτσης Γεώργιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης Μαράκη Ελένη, Σχολική Σύμβουλος Π. Ε., ΠΔΕ Κρήτης Μητροπούλου Βασιλική , Επίκουρη Καθηγήτρια, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Μουζάκη Αγγελική, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κρήτης Μπαμπάλης Θωμάς, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Μπερερής Πέτρος, Σύμβουλος επί τιμή του Π. Ι. τ. Δ/ντής Σπουδών, Υπ. Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Μυλωνάκου – Κεκέ Ηρώ, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Αθηνών Νικολάου Σουζάνα, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Οικονομάκου Μαριάνθη, Διδάσκουσα ΠΔ. 407/80, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Οικονομίδης Βασίλης, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης Παναγιωτοπούλου Αλεξάντρα, Επιστημονικά Υπεύθυνη εκπαίδευσης Κοινωνικού Πολύκεντρου, ΑΔΕΔΥ Παπαδάκης Νίκος, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης Παπαιωάννου Απόστολος, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Παπαϊωάννου Γεώργιος, Λέκτορας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο Παπαπέτρου Σάββας, Λέκτορας , Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Παπαχρήστου Κώστας, Σχ. Σύμβουλος, τ.Δ/ντής Σπουδών, Υπ. Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Παπούλας Ανδρέας, Π.Λ.Ε - Προϊστάμενος Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης , (ΔΙ.Π.Α.Ε) Κύπρου Ράπτης Νικόλαος, Προϊστάμενος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Δωδεκανήσου, ΠΔΕ Ν. Αιγαίου Ρογδάκη Αγάθη , Σχολικός Σύμβουλος Π. Ε., ΠΔΕ Δυτικής Ελλάδας Ροδοσθένους Ειρήνη, Επιθεωρήτρια φιλολογικών μαθημάτων, Γρ. Επιστημονικού Ομίλου Κύπρου Ρουμπής Νικόλαος, Καθηγητής Διδασκαλείου Νέας Ελληνικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Σαραφίδου Κατερίνα, Σχολική Σύμβουλος Π. Ε., ΠΔΕ Δράμας Σεραφείμ – Ρηγοπούλου Ευαγγελία, Σx. Σύμβουλος Π. Ε., ΠΔΕ Αν. Μακεδονίας και Θράκης Σολωμού Αιμίλιος , Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Σπαντιδάκης Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης Στυλιανού Αντρέας, Βοηθός Δ/ντή, Ταμίας Επιστημονικού Ομίλου Κύπρου Τσατσαρώνη Άννα, Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Τσιάλος Στέφανος, Σχ. Σύμβουλος Π. Ε.- Προϊστάμενος ΕΠΚΑ Πρωτ/θμιας Εκπ/σης, ΠΔΕ Ηπείρου Φραγκούλης Ιωσήφ, Αναπληρωτής Καθηγητής, Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε., Καθηγητής Σύμβουλος Ε.Α.Π. Φωτόπουλος Νίκος, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας/Φλώρινα Χατζηδάκη Ασπασία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Κρήτης

    ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

  • Ι.Α.Κ.Ε. 3ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    32

    Αντωνακάκης ΔημήτριοςΒαμβουνάκη ΧρυσήΒαρδιάμπαση ΤερψιχόρηΒασιλειάδη ΑργυρώΓιαμαλάκης ΓρηγόριοςΓρηγοράκης ΙωάννηςΚαλοκύρη ΒασιλείαΚοκοβάκης ΕμμανουήλΚουφάκη ΜαρίαΚτιστάκη ΦεβρωνίαΜαθιουδάκης ΙωάννηςΜανασάκης Βασίλης

    Μαράκη Αγγελική Μαρκογιαννάκη Σοφία Μπελιμπασάκης Εμμανουήλ Παπαδάκης Σταμάτης Πατεράκη Μαρία Πλουμάκη Ελένη Ραμουτσάκη Ιωάννα Σηφάκης Νικόλαος Σκουλά Ειρήνη Τσικαλάκης Ιωάννης Φαραζάκης Νικόλαος Χαλκιαδάκη Κλεάνθη

    Γραμματεία του Συνεδρίου

    ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ:

    ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μαράκη Ελένη

    ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μπελαδάκης Εμμανουήλ

    ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Καδιανάκη Μαρία

    ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ: Ντρουμπογιάννης Χρήστος

    ΜΕΛΗ: Αλεξάκης Μανόλης Ανθόπουλος Κωνσταντίνος Γιαλιτάκης Νίκος Δρακάκης Εμμανουήλ Θεοφάνους Κωνσταντίνος Καναβάκη Μαρία Κατσαγκόλης Αθανάσιος Μαρκάκη Ειρήνη Μηλάκης Εμμανουήλ Πατεράκη Άννα Πατεράκης Γεώργιος Σιφακάκης Πολυχρόνης Στριλιγκάς Γεώργιος Τζωρτζάκης Ιωάννης Τουραμπέλης Μιχαήλ Ψαλτάκη Ευγενία

    Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου

  • 33

    ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

    ΜΕΛΗ: Αγγουράκη Ροδάνθη Αλδάκου Ελένη Αλεξάκη Σοφία Αναγνωστάκης Γεώργιος Αναγνωστοπούλου Ναταλία Αρβανιτάκης Μιχαήλ Βαρούχα Μαρία Γιαλιτάκη Φωτεινή Γκουλιαμάνη Ειρήνη Γκουτζικίδη Αναστασία Γωγάκη Ανδρονίκη Δαγκωνάκη Χρύσα Διαμαντούλη Ευθαλία Εζανίδου Παναγιώτα Ευθυμίου Μαρία Θεοφάνους Ειρήνη Καδιανάκη Αριστειδούλα Καλλέργη Άννα Καλούδη Ελευθερία Καρκανάκη Μαρία Καρκανάκης Στυλιανός Καρτσάκη Στυλιανή Καφετζάκη Καλλιόπη Καψή Μαρία Κοκκιάδη Μαρία Κοκκίνη Μαρία Κοκοτσάκη Αντωνία Κομονταχάκης Ιωάννης Κονιδάκης Γιώργος Κοσμαδάκης Νικόλαος Κουσκουρίδα Φραγκούλα Λιαπάκης Νίκος Μαραγκάκη Ελένη Μαρκογιαννάκη Αθηνά

    Μαρινάκη ΖαφειρούλαΜελιώτη ΣτυλιανήΜερκουλίδη ΕλευθερίαΜπαλασάκη ΑλίκηΜπαρά ΑθηνάΜπάτσουλης ΑναστάσιοςΜπελαδάκη ΔέσποιναΜπελαδάκη ΜαρίαΜπελαδάκη ΝίκηΝταλιαδάκης ΧαράλαμποςΝτρουμπογιάννης ΣταύροςΟρφανάκης ΒασίλειοςΠαναγιωτίδου Μαρία-ΖωήΠαντέρα ΜαρίαΠαπαδημητράκη ΕυαγγελίαΠαπαματθαιάκη ΕμμανουέλαΠατεράκη ΕυαγγελίαΡαμματά ΜαρίαΣταματάκη ΈφηΣταυρίδη ΑργυρώΣτριλιγκά ΜαλαματένιαΣυγκελάκης ΓεώργιοςΣωμαράκη ΕιρήνηΤαμιωλάκης ΓεώργιοςΤρουλλινός ΠύραμοςΤσεντελιέρου ΣοφίαΤσοράγλου ΑγγελικήΦουντουλάκης ΑντώνιοςΦραγκούλη ΕυαγγελίαΧαλεπάκη ΔήμητραΧαλιώτου ΑικατερίνηΧαραλαμπάκη ΕυαγγελίαΧουρσανίδου ΑναστασίαΧριστοδούλου Μαρία

    Γραμματεία του Συνεδρίου

  • Ι.Α.Κ.Ε. 3ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    34

    ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

    - ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

    - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

    - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

    - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ (ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ)

    - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

    - ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

    - ΕΥΑΛΩΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ

    - ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

    - ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ

    - ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

    - ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

    - ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

    - ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

    - ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

    - ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΟΜΕΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

    - ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ, ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

    - ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΘΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

    - ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

    - ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ

    - ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

    - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

    - ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ

    - ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

    - ΣΧΟΛΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

    - ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

    Ι.Α.Κ.Ε. 1ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    8

    ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

    ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ- Ιστορία και Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, εκπαιδευτικές έρευνες- Κλασικές σπουδές, ανθρωπιστικές προσεγγίσεις, καλλιτεχνική παιδεία- Παιδαγωγικές προσεγγίσεις, θεωρίες μάθησης, νοημοσύνης και διδακτικής- Πολιτικές επιστήμες, πολιτική παιδεία, επιστήμες επικοινωνίας- Φιλολογικές, ανθρωπολογικές, ψυχολογικές και φιλοσοφικές θεωρήσεις

    ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- Αναλυτικά Προγράμματα και σχολικά εγχειρίδια- Δια βίου μάθηση, εκπαίδευση ενηλίκων- Διδακτική μεθοδολογία, αξιολόγηση, διδακτικές πρακτικές, εκπαιδευτικά σενάρια- Εκπαίδευση και τέχνες, μουσειοπαιδαγωγική εκπαίδευση- Νέες τεχνολογίες, καινοτομίες, εξ αποστάσεως εκπαίδευση- Σκοποί, θεσμοί, διαδικασίες και περιεχόμενο της Ειδικής Αγωγής- Συμβουλευτική στην εκπαίδευση- Σχολείο και τοπική κοινωνία- Σχολική ηγεσία, οργάνωση, διοίκηση,- Σχολική λειτουργία, κρίσεις, παραβατικές συμπεριφορές

    ΚΟΙΝΩΝΙΑ- Εκπαίδευση, οικονομία και επιχειρηματικότητα- Ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και προσβασιμότητα- Η θρησκεία στο δημόσιο χώρο και την εκπαίδευση- Κοινωνικό κράτος, κοινωνική πολιτική και εκπαίδευση- Μετανάστευση, πρόσφυγες και διαπολιτισμική εκπαίδευση- Οικολογικές προσεγγίσεις, κοινωνία και εκπαίδευση - Οικονομική κρίση, κοινωνική ανομία, οικογένεια και εκπαίδευση- Πολιτισμικές διαφορές, κοινωνικές ανισότητες

    ΠOΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ- Ανθρώπινα δικαιώματα, ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση- Αποκέντρωση και περιφερειακή ανάπτυξη- Εκπαιδευτικά μοντέλα: κοινωνικές και πολιτισμικές προκλήσεις- Εκπαιδευτική και πολιτιστική πολιτική- Ευρωπαϊκές πολιτικές για την εκπαίδευση, ευρωπαϊκά προγράμματα- Πολιτική, πολιτειακή, δημοκρατική παιδεία και ανάπτυξη- Τοπική αυτοδιοίκηση και εκπαίδευση- Ψηφιακά προγράμματα και έξυπνες πόλεις

  • 35

    ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

    Χαιρετισμός Περιφερειάρχη Κρήτης

    Αγαπητοί σύνεδροι,Φίλες και φίλοι,

    Για την Περιφέρεια Κρήτης, η διοργάνωση του 3oυ Πανελλήνιου Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, την Κοινωνία και την Πολιτική Παιδεία, το οποίο διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, αποτελεί μια σημαντική επιστημονική πρωτοβουλία.

    Εκτός, όμως, από την επιστημονική αξία του Συνεδρίου, η φετινή διοργάνωση αναμένεται να προσδώσει πολλαπλά θετικά αποτελέσματα σε όλους τους συμμετέχοντες, καθώς στο επίκεντρο του επιστημονικού διαλόγου, βρίσκεται η Πολιτική και Πολιτειακή Παιδεία. Δύο βασικοί πυλώνες για την Κοινωνική και Οικονομική Ανάπτυξη. Ιδιαίτερα για τη χώρα μας, ύστερα από μια παρατεταμένη περίοδο ύφεσης και αλλεπάλληλων πολιτικών εξελίξεων, η συζήτηση γύρω από τα εν λόγω σημαντικά ζητήματα, όχι μόνο είναι χρήσιμη για την εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά πολύ περισσότερο απαραίτητη για το κοινωνικό σύνολο.

    Ως Περιφέρεια Κρήτης, με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζουμε το 3Ο Επιστημονικό Συνέδριο του Ι.Α.Κ.Ε. με την βεβαιότητα ότι τα χρήσιμα συμπεράσματα που θα προκύψουν μέσα από τις δεκάδες επιστημονικές εισηγήσεις-παρεμβάσεις, θα αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τη συνολική αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης, μέσα και από την αναβάθμιση του ρόλου της πολιτικής αγωγής των σημερινών μαθητών.

    Στους διοργανωτές ευχόμαστε κάθε επιτυχία και καλή συνέχεια στο έργο που επιτελούν.

    Σταύρος Αρναουτάκης Περιφερειάρχης Κρήτης

  • Ι.Α.Κ.Ε. 3ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    36

    Χαιρετισμός Αντιπεριφερειάρχη Ηρακλείου

    Με μεγάλη χαρά η Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου στηρίζει τη διοργάνωση του 3ου Πανελλήνιου Επιστημονικού Συνεδρίου για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες, την Εκπαίδευση, την Κοινωνία και την Πολιτική Παιδεία.

    Σε μια περίοδο κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε, οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες μας προσφέρουν τη δυνατότητα της αποτύπωσης της υπάρχουσας κατάστασης, έχοντας επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον (οικονομικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό) στο οποίο ζει και καλείται να επιβιώσει.

    Οι προκλήσεις είναι πολλές, το έργο της επιστημονικής κοινότητας σίγουρα δύσκολο, ωστόσο, όμως, αισιοδοξούμε ότι μέσα από τέτοιες δράσεις και πρωτοβουλίες θα καταφέρουμε όλοι μαζί και ο καθένας από την πλευρά του να αξιοποιήσει τα συμπεράσματα με στόχο την εξασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος για τη νεολαία μας.

    Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τους διοργανωτές για την ευκαιρία που μας δίνει αυτό το συνέδριο, να συνεργαστούμε για ακόμη μια φορά με την επιστημονική-εκπαιδευτική κοινότητα, με την οποία έχουμε αναπτύξει μια άριστη συνεργασία εδώ και χρόνια!

    Ευριπίδης Κουκιαδάκης Αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου

  • 37

    ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

    Καλωσόρισμα της Προέδρου της Οργανωτικής Επιτροπήςκαι του Προέδρου της Επιστημονικής Επιτροπής

    Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζουμε στο 3ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Ηρακλείου Κρήτης, με θέμα:

    «Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Εκπαίδευση, Κοινωνία και Πολιτική Παιδεία»που διοργανώνουμε από 5 έως και 7 Μαΐου 2017, στο Ηράκλειο Κρήτης, στο Ξενοδοχείο Ατλαντίς.

    Η Ανθρωπιστική και Πολιτική Παιδεία, η οποία αποτελεί κεντρική στόχευση στο θέμα του Συνεδρίου μας, μπορεί να αποτελέσει Πυλώνα για την ανανοηματοδότηση, τον επαναπροσδιορισμό του περιεχομένου και του ρόλου, της Κοινωνικής και Οικονομικής Ανάπτυξης, μέσα από τη διεύρυνση και ενίσχυση της Δημοκρατίας σε κάθε επίπεδο.

    Στην εποχή μας, ίσως περισσότερο από ποτέ, η ανάπτυξη της Πολιτικής Παιδείας καθίσταται επιτακτική ανάγκη, λόγω των φαινομένων γενικής κρίσης και ανομίας που διανύουμε. Στην εποχή της μετανεωτερικότητας, η εκπαίδευση διεκδικεί και καλείται να διαδραματίσει έναν νέο ρόλο, στο ζήτημα αυτό.

    Στο πλαίσιο μιας συγκριτικής προοπτικής, το Συνέδριό μας φιλοδοξεί να αποτελέσει εφαλτήριο για να αναδειχθούν σύγχρονες τάσεις, προσεγγίσεις και θεωρήσεις, μέσα από το πρίσμα των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, σε ζητήματα Ανθρωπιστικής, Πολιτικής και Πολιτειακής Παιδείας.

    Η εστίαση στα ζητήματα αυτά καθίσταται επίκαιρη από το γεγονός ότι η Ανθρωπιστική, η Πολιτική και η Πολιτειακή Παιδεία συγκροτούν στην Ελλάδα και στο σύγχρονο κόσμο, πεδίο πολύπαθο. Τα προβλήματα, τα κενά και οι ελλείψεις, ιδιαίτερα στην Πολιτειακή Παιδεία, αφορούν στο δημοκρατικό πολιτισμό του πολιτικού μας συστήματος και μπορούν να αξιολογηθούν, αφενός, σε σχέση με τα κριτήρια και τους συγκριτικούς δείκτες που τίθενται από τους θεσμούς διαχείρισης της τοπικής, εθνικής και υπερεθνικής εξουσίας (κυβερνήσεις, διεθνή φόρα, Ευρωπαϊκή Ένωση) και, αφετέρου, με αναφορά στις μορφές, τα περιεχόμενα και την ποιότητα της πολιτικής συμμετοχής.

    Το Συνέδριο θα επικεντρωθεί στους σκοπούς, το περιεχόμενο και τις διαδικασίες της Ανθρωπιστικής, Πολιτικής και Πολιτειακής Παιδείας, με απώτερο στόχο να επισημανθεί η κρίσιμη σημασία τους στο σχολείο και την εκπαίδευση γενικότερα. Λαμβάνοντας υπόψη τις ραγδαίες εξελίξεις στο σύγχρονο πολιτικο-οικονομικό και κοινωνικό πεδίο, αλλά και τις δυναμικές που επηρεάζουν τις παραμέτρους ανάπτυξης της Ανθρωπιστικής, Πολιτικής και Πολιτειακής Παιδείας στη χώρα μας, και αξιοποιώντας ερευνητικά δεδομένα που σχετίζονται

  • Ι.Α.Κ.Ε. 3ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    38

    με συναφή επιστημονικά πεδία, επιδίωξή μας είναι να αναπτυχθεί γόνιμος διάλογος και δημιουργικός προβληματισμός για διεξοδικότερες προσεγγίσεις τόσο στα επιμέρους ζητήματα του σχεδιασμού και της εφαρμογής προγραμμάτων Πολιτειακής Παιδείας (civic education) όσο και της αλληλεπίδρασης μεταξύ του περιεχομένου της Πολιτικής Παιδείας και του ευρύτερου πολιτικού μας πολιτισμού.

    Διακεκριμένοι εισηγητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τους οποίους έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε, διασφαλίζουν την υψηλή ποιότητα του ακαδημαϊκού διαλόγου στο Συνέδριο, ο οποίος σχεδιάζουμε να διεξαχθεί μέσα από τις εισηγήσεις, τις ανακοινώσεις, τις ανοιχτές επιστημονικές συζητήσεις, τα εργαστήρια, τα συμπόσια και τις παράλληλες δράσεις. Με λόγο και αντίλογο θα αναδειχθούν τα κορυφαία και κεντρικά ζητήματα Ανθρωπιστικής και Πολιτειακής Παιδείας στην Ελλάδα αλλά και στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

    Οι θεματικές του Συνεδρίου καλύπτουν πολλούς τομείς και πεδία μελέτης των ανθρωπιστικών και των κοινωνικών επιστημών, καθώς επίσης των πολιτικών επιστημών και των επιστημών της αγωγής και της εκπαίδευσης, όπως είναι: κοινωνικό κράτος, κοινωνική πολιτική και εκπαίδευση, οικονομική κρίση, οικογένεια και εκπαίδευση, ανθρώπινα δικαιώματα και εκπαίδευση, ευρωπαϊκές πολιτικές για την εκπαίδευση – ευρωπαϊκά προγράμματα, εκπαιδευτική πολιτική και αυτοδιοικητικές παρεμβάσεις, πολιτιστική πολιτική και εκπαίδευση, πολιτισμικές διαφορές και κοινωνικές ανισότητες, διδακτικές πρακτικές και εκπαιδευτικά σενάρια, εκπαίδευση, οικονομία και επιχειρηματικότητα, ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και προσβασιμότητα, ιστορία της εκπαίδευσης, αναλυτικά προγράμματα και σχολικά εγχειρίδια, εκπαιδευτική έρευνα, διοίκηση της εκπαίδευσης, κ.ά.

    Με την έκδοση των Πρακτικών του Συνεδρίου προσδοκούμε ότι η εκπαιδευτική και η ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και όλοι όσοι ασχολούνται με τη μελέτη της Ανθρωπιστικής και Πολιτειακής Παιδείας, θα αποκτήσουν ουσιαστική πηγή ενημέρωσης για όλα τα επίκαιρα διακυβεύματα, όπως θα μελετηθούν και θα καταδειχθούν διεξοδικά στο Συνέδριο.

    Αξιοποιώντας την εμπειρία από τη διοργάνωση των προηγούμενων Συνεδρίων μας επιδιώκουμε να διαμορφώσουμε και διασφαλίσουμε ένα υψηλό επίπεδο επιστημονικού και ακαδημαϊκού διαλόγου. Είμαστε βέβαιοι, όπως και στα προηγούμενα συνέδρια του ΙΑΚΕ, πως με την ενεργή συμμετοχή σας θα κάνουμε πράξη τους στόχους που όλοι μαζί έχουμε θέσει.

    Καλωσορίζουμε όλους τους συντελεστές του Συνεδρίου και τους συνέδρους στη φιλόξενη πόλη του Ηρακλείου.

    Ευχαριστούμε θερμά όλους όσους βοήθησαν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επιτυχία του Συνεδρίου.

    Εκ μέρους της Οργανωτικής και Επιστημονικής Επιτροπής

    Η Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής Ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής Ελένη Π. Μαράκη Σπύρος Χ. Πανταζής Σχολική Σύμβουλος Ομότιμος Καθηγητής Α/θμιας Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

  • Ι.Α.Κ.Ε. 3ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

    4

  • 23

    ΣΧΟΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ΚΡΙΣΕΙΣ, ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ

  • 24

    ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ MOBBING ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ

    ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

    Αναστασάκη Αναστασία

    [email protected]

    Εκπαιδευτικός ΠΕ70, M.ed.

    Τσιαμπάση Φανή

    [email protected]

    Εκπαιδευτικός ΠΕ70, Δρ ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αθηνών

    Περίληψη

    Αντικείμενο της παρούσας εισήγησης είναι η περιγραφή του φαινόμενου mobbing (ηθική

    παρενόχληση, εργασιακός εκφοβισμός) και η διερεύνησή του στις σχολικές μονάδες της

    Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Σκοπός της έρευνας είναι η ανάδειξη του εν λόγω φαινομένου στον

    εργασιακό χώρο της εκπαίδευσης και ο εμπλουτισμός του επιστημονικού διαλόγου γύρω από αυτό

    το θέμα. Αρχικά, επιχειρείται μια βιβλιογραφική ανασκόπηση της έννοιας, των εκδηλώσεων και

    των συνεπειών του mobbing, όπως αποτυπώνονται σε διεθνείς σχετικές έρευνες κατά τις τελευταίες

    τρεις δεκαετίες. Ακολούθως, ανιχνεύεται η ύπαρξη αρνητικών συμπεριφορών και οι συσχετίσεις

    αυτών με τα προσωπικά δημογραφικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών. Το φαινόμενο αυτό

    διερευνάται με μεταβλητές που αναφέρονται στα προσωπικά χαρακτηριστικά των ατόμων, τα οποία

    υφίστανται ηθική παρενόχληση, όπως το φύλο, η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, το μορφωτικό

    επίπεδο, η ειδικότητα, η θέση ευθύνης, καθώς επίσης και σε εκείνων που εκδηλώνουν εκφοβιστικές

    και αρνητικές συμπεριφορές. Για τις ανάγκες της έρευνας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο

    NAQ-R (Negative Acts Questionnaire – Revised), το οποίο διανεμήθηκε σε ψηφιακό περιβάλλον

    και συμπληρώθηκε από 196 εκπαιδευτικούς. Τα αποτελέσματα κατέδειξαν την ύπαρξη του

    φαινομένου σε ανησυχητικά υψηλά ποσοστά.

    Λέξεις κλειδιά: mobbing, ηθική παρενόχληση, εργασιακός εκφοβισμός, Πρωτοβάθμια

    Εκπαίδευση

    1. Εισαγωγή

    Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες τον ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας γύρω από το

    θέμα των ψυχολογικών πιέσεων, που υφίστανται οι εργαζόμενοι στην επαγγελματική τους ζωή,

    αυξάνεται διαρκώς. Στη σχετική βιβλιογραφία αποτυπώνονται υψηλά ποσοστά εμφάνισης

    περιστατικών ηθικής και ψυχολογικής παρενόχλησης και εκφοβισμού στο εργασιακό περιβάλλον

    (Leymann, H., 1996. Vartia, M., 1996. Ertürk, A., 2013. Kakoulakis, C., et. Al., 2015).

    Συμπεριφορές και καταστάσεις γνωστές από το παρελθόν, οι οποίες αντιμετωπίζονταν ως δομικές,

    δυσάρεστες μεν αλλά αναπόφευκτες «παρενέργειες της εργασιακής καθημερινότητας»

    (Μπουμπουχερόπουλος, Π., 2014) επανεκτιμήθηκαν ως συνθήκες επικίνδυνες για την υγεία των

    εργαζομένων. Τα όρια των ανεκτών και κατά κανόνα αδιάφορων για το δίκαιο μικρο-συγκρούσεων

    στον χώρο εργασίας επανατίθενται, μέσω του όρου “mobbing”. Ο όρος mobbing προέρχεται από το

    αγγλικό ρήµα “mob” που σηµαίνει επιτίθεμαι, περικυκλώνω, ενοχλώ. Στην Ελλάδα για την

    περιγραφή του ίδιου φαινομένου χρησιμοποιείται, συνήθως, ο όρος «ηθική παρενόχληση», που

    είναι απόδοση στα ελληνικά του αντίστοιχου γαλλικού “harcelement moral”.

    Ποια είναι, όμως, η έννοια του όρου “mobbing”, τι συνιστά "ηθική παρενόχληση στην

    εργασία" ή "εργασιακό εκφοβισμό"; Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και

    την Υγεία στην Εργασία (2002) ως “παρενόχληση” στον χώρο εργασίας ορίζεται και νοείται η

  • 25

    επαναλαμβανόμενη, αδικαιολόγητη συμπεριφορά προς έναν εργαζόμενο ή μια ομάδα εργαζομένων

    επί ορισμένο χρονικό διάστημα, που εκδηλώνεται κατά τρόπο συστηματικό, που προκαλεί

    κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά του. Η παρενόχληση ενέχει συχνά το στοιχείο της

    αθέμιτης χρήσης ή κατάχρησης εξουσίας, από την οποία τα θύματα ενδέχεται να αδυνατούν να

    προστατευτούν.

    Όλοι οι ερευνητές και μελετητές συνομολογούν πως η εν λόγω καταχρηστική συμπεριφορά

    μπορεί να είναι βάναυση, προσβλητική, εχθρική, ανάρμοστη ή απλώς ανοίκεια συμπεριφορά των

    εργοδοτών εις βάρος των εργαζομένων, των προϊσταμένων εις βάρος των υφισταμένων και

    αν