ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

No

486

ISS

N 1

105

2503

ΕΠΙΛ

ΟΓΗ

ΣΕ

ΠΤ

ΕΜ

ΒΡ

ΙΟΣ

- Ο

ΚΤ

ΩΒ

ΡΙΟ

Σ 2

01

1

9 7 7 1 1 0 5 2 5 0 0 0 3 01

Bankers' Green CSR HealthTechLiving values

Value&Values

Tο αμάρτηματης Eλλάδαςkai η διασωση χωρiσ διaσωση

w w w.epilo gimag.gr ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚ ΤΩΒΡΙΟΣ 2011 T IMH 5.00 €

ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΙΔΙΟΤΗΤΑ:

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: FAX: E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

Κατηγορία Συνδρομής Ετήσια Διετής

Ιδιώτες - Επιχειρήσεις 88 € 160 €

Τράπεζες - Ασφάλειες - Δημόσιο 125 € 225 €

Φοιτητές(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 48 € 88 €

* Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συδρομή Εξωτερικού 165 € 275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 115 € 185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ:ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.)ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.)ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.)ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούμε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.

ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)

ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: ................................................................. Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικότηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνειτα 6 διµηνιαία τεύχη της Ε και τις ετήσιεςεκδόσεις της. Επιπλέον, παρέχεται 20% έκπτωση στις online βάσεις δεδοµένωντου economics.gr

∆ ε ί τ ε π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς γ ι α τ η ν Ε Π Ι Λ Ο Γ Η κ α ι τ ι ς ε τ ή σ ι ε ς ε κ δ ό σ ε ι ς τ η ς A L L M E D I A σ τ ο e p i l o g i m a g . g r

Γίνετε συνδροµητής στην Ε

ΕΠΙΛΟΓΗ, εξώφυλλο Ιουνίου 1983

πριν 28 χρόνια

ΕΠΙΛΟΓΗ, εξώφυλλο Οκτωβρίου 1985

πριν 25 χρόνιαΕΠΙΛΟΓΗ, εξώφυλλο Οκτωβρίου 1985

χρόνια

4 ΕΠΙΛΟΓΗ

Μία έκδοση, που μας καλεί να χτίσουμε πάνω στα επιτεύγ-ματα και να διορθώσουμε τις αδυναμίες μιας χώρας.

50χρόνια ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ50χρόνια ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η ΕΠΙΛΟΓΗ, φθάνοντας στο ορόσημο των 50 χρόνων κυκλοφορίας, παρουσιάζει την επετειακή έκδοση:

Επετειακή έκδοσηΔεκεμβρίου 2011

ΕΠΙΛΟΓΗ, εξώφυλλο Απριλίου 1990

πριν 21 χρόνια

ΕΠΙΛΟΓΗ 5

50χρόνια ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ50χρόνια ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

6 ΕΠΙΛΟΓΗ

T E C H VA L U E S | Σ Ε Λ . 93 H E A LT H VA L U E S | Σ Ε Λ . 10 5G R E E N VA L U E S | Σ Ε Λ . 75

π ε ρ ι ε χ ο μ ε ν α

10 | Editorial

12 | ΟικΟνΟμiα κoσμΟσ & Ελλaδα Ελληνική Οικονομία – Φόροι, έσοδα και αντοχές // Η αρχή της δικαιοσύνης και η φορολογία // Η κυρία πρόεδρος (Κριστίν Λαγκάρντ –ΔΝΤ) προειδοποιεί // Ευρώπη – Bras de fer κυβερνήσεων και αγορών // Κρατικά Επενδυτικά Ταμεία – Οι καιροί αλλάζουν // Ευρωπαϊκή Οικονομία – Τεστ αντοχής // Το οικονομικό βαρόμετρο της επικαιρότητας στην Ελλάδα και τον κόσμο. Από το Επιτελείο της «Ε»

24 | ανιχνΕyσΕισ ΟικΟνΟμια Η μεγάλη «φούσκα» τω ν παραγώγων Από τον Χρήστο Κώνστα

26 | ΟικΟνΟμια Τα όρια των Ευρωπαίων Από τον Νίκο Μπέλλο

28 | κΕνΤΡικΟ ΘΕμα Ελληνικη ΟικΟνΟμια Το αμάρτημα της Ελλάδας& η διάσωση χωρίς διάσωση Από το Επιτελείο της «Ε»

32 | ΕιδικΟ ΘΕμα ΟικΟνΟμια-ΕνΕΡΓΕια-ΤΡΟΦιμα Η λογική του παραλογισμού Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

39 | BankErs’ ValuE ΟικΟνΟμiα και ΤΡaπΕζΕσ Οι Ευρωπαϊκές τράπεζες και ο ιός της κρίσης // «Τοις

κείνων ρήμασι πειθόμενοι», η ρήση που ασπάζεται ο Ζαν Κλωντ Τρισέ. Από το Επιτελείο της «Ε»

42 | ΕλληνικΕσ ΤΡαπΕζΕσ Η θυσία της Ιφιγένειας Από τον Χρήστο Κώνστα

47 | BankErs’ CluB Συνέντευξη με την Κατερίνα Τριβuζά της Eurobank EFG Business Services. Από την Έλενα Ερμείδου

52 | ΟικΟνΟμια – Ελλαδα Μεγαλύτερες Τράπεζες Από τον Νικόλαο Γεωργικόπουλο

54 | ΕξΕλιξΕισ Δράσεις, νέα και πρωτοβουλίες του χρηματοπι-στωτικού τομέα ιδιαίτερης σημασίας. Από το Επιτελείο της «Ε»

57 | BusinEss ValuEs ΕξαΓωΓΕσ Αναπτυξιακός μονόδρομος Από το Επιτελείο της «Ε»

60 | MarkEting lEadErs Συνέντευξη με τον Αλέκο Δανιηλίδη της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας. Από τη Θώμη Μελίδου

64 | δΡασΕισ ΤΟΥ κΟσμΟΥ Συνέντευξη με τον Γερμανό, Ντίτερ Λέμκουλ για την «Πρωτοβουλία πλουσίων» της Γερμανίας. Από τον Παναγιώτη Ανδριανέση

09 | 10.2011

Κ Ε Ν Τ Ρ Ι ΚΟ Θ Ε Μ Α | Σ Ε Λ . 3 2 B A N K E R S’ C L U B | Σ Ε Λ . 3 9

P R E C IO U S L I F E | Σ Ε Λ . 111

B U S I N E SS VA L U E S | Σ Ε Λ . 5 7

ΕΠΙΛΟΓΗ 39

ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ | ΣΕΛ. 32

8 ΕΠΙΛΟΓΗ

66 | διΕΘνησ ΕκΘΕση ΘΕσ/νικησ Όσα προσπάθησε να πετύχει η φετινή ΔΕΘ. Συνέ-ντευξη με τον Πάρη Μαυρίδη της Helexpo. Από τον Δημήτρη Κορδερά

68 | διαΦημιση και ΤασΕισ Συνέντευξη με τον Κώστα Ταμπουράκη της Tribe. Από τον Δημήτρη Κορδερά

70 | MarkEt nEWs Ειδησεογραφικές επιλογές επιχειρηματικών κινή-σεων, αντίδοτο στην ύφεση. Από το Επιτελείο της «Ε»

75 | grEEn ValuEs grEEn nEWs Στιγμές της επικαιρότητας που αξίζουν προσοχή. Από το Επιτελείο της «Ε»

76 | ΕπΕνδΥσΕισ Το στοίχημα της πράσινης ανάπτυξης Από τον Θανάση Αντωνίου

80 | ΕπΕνδΥσΕισ Η πράσινη φθινοπωρινή άνοιξη Από τον Θανάση Αντωνίου

84 | πΡασινη ΕνΕΡΓΕια Συνέντευξη με τον Χάρη Χρηστίδη της SMA. Από τον Θανάση Αντωνίου

88 | πΡασινη ΕπιχΕιΡημαΤικΟΤηΤα Έρευνες και τα νέα μίας επιχειρηματικής αγοράς που σέβεται το περιβάλλον. Από το Επιτελείο της «Ε»

93 | tECh ValuEs tECh nEWs Οι επιχειρηματικές εξελίξεις στις λεωφόρους της πληροφορίας. Από το Επιτελείο της «Ε»

96 | ΤΕχνΟλΟΓια αιχμησ Συνέντευξη με τον Σπύρο Πουλίδα της IBM Ελλάς. Από Παναγιώτη Ανδριανέση

100 | ΕκΘΕση ΤΕχνΟλΟΓιασ Η αποθέωση της τεχνολογίας στην IFA 2011. Από τον Παναγιώτη Ανδριανέση

102 | tECh BusinEss Τα νέα και οι εξελίξεις της τεχνολογικής αγοράς. Από το Επιτελείο της «Ε»

105 | HEALTH VALUES hEalth nEWs Ματιές στην επικαιρότητα Από το Επιτελείο της «Ε»

108 | σΥσΤημαΤα ΥΓΕιασ Τα ελληνικά παράδοξα & το «outsourcing» νοικοκύρεμα στην υγεία Από το Επιτελείο της «Ε»

111 | PrECious lifE & liVing ValuEs

114 | ΕπΕα πΤΕΡΕΟνΤα Ο Ανδρέας Ριζόπουλος, ψάχνει, αναδεικνύει και σχολιάζει τα σημεία της εκτροχιασμένης πραγματικότητας!

π ε ρ ι ε χ ο μ ε ν α

ΚαποΔιΣΤριοΥ 2 & ΛεΩΦ. ΔΗμοΚραΤιαΣ 83, 154 51 ν. ΨΥχιΚο Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850 email: a@allmedia.grweb: www.epilogimag.gr ή www.επιλογη.gr

EκδΟΤησχΡησΤΟσ παπαΪωαννΟΥ

διΕΥΘΥνση ΕκδΟσησ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

διΕΥΘΥνση σΥνΤαξησ ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ

ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΚΩΣΤαΣ ΚαΛΛΩνιαΤΗΣ, χρΗΣΤοΣ ΚΩνΣΤαΣ, ανΤΩνΗΣ ΛιΒιεραΤοΣ, παναΓιΩΤΗΣ μαΥριΔΗΣ

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ παναΓιΩΤΗΣ ανΔριανεΣΗΣ, ΘαναΣΗΣ

ανΤΩνιοΥ, εΛενα ερμειΔοΥ, ΔΗμΗΤρΗΣ ΚορΔεραΣ, ΣιμοΣ ΚοΣμεΤαΤοΣ, χρΗΣΤοΣ ΚΩνΣΤαΣ, νιΚοΣ μπεΛΛοΣ, χαραΛαμποΣ νιΚοποΥΛοΣ, ΓιΩρΓοΣ παπαχαΤΖΗΣ, ανΔρεαΣ ριΖοποΥΛοΣ, ΚΩΣΤαΣ χαΛΚιαΔαΚΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑ-ΦΗΣΕΙΣ: αΓΓεΛοΣ ΣΤαΥραΚΗΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΒαΣιΛΗΣ παπαΔαΚΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣμαρινα παπαΪΩαννοΥ

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΦΛΩρα ΛενοΥ, ΛιΤΣα ΦραΓΚοΥ

ΣΥΝΤΑΞΗ Tηλ. 210 64 01 852 email: press@allmedia.gr

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Tηλ. 210 64 23 688 email: marketing@allmedia.gr

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣTηλ. 210 64 01 850 email: sindromes@allmedia.gr

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Tηλ. 210 64 01 850 email: logist@allmedia.gr

ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ: MASS COURIER

ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ: εΛΛ. πραΚΤορειο ΔιανομΗΣ Ξ. ΤΥποΥ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ: 1260

ιδΡΥΤησ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ιδιΟκΤησια ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E.

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγω-γή, ολική, μερική ή περιληπτική, κατά παρά-φραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανι-κό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

10 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός

Χρήστος Παπαϊωάννου

από τον εκδότη

«Ριζική αντιμετώπιση προβλημάτων, κάτω από εξαι-ρετικά πιεστικές συνθήκες». Αν αυτός είναι ο στόχος της κυβέρνησης, αντιλαμβάνεται κανείς ότι μόνο με σοβαρότητα και υπευθυνότητα μπορεί να επιτευχθεί.

Πρέπει, σήμερα, η πολιτική να ξεχάσει τον παλιό της εαυτό. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση ας μην επανα-λαμβάνουν ανόητες πρακτικές, ανάλογες εκείνων που έλαβαν χώρα πριν 2-3 χρόνια, τότε που ο σημερινός πρωθυπουργός δήλωνε ότι θα ξανα-αγόραζε τον ΟΤΕ, ή κατέβαινε ως συμπαραστάτης στα αποκλεισμένα λι-μάνια και τόσα άλλα ψηφοθηρικά, που μετέπειτα δυ-σκολεύουν την ευχέρεια χειρισμών.

Σοβαρότητα ζητάμε από την κυβέρνηση που δεν πρέ-πει να αναγγέλλει ανεπαρκώς προετοιμασμένα μέτρα ώστε να υποχρεώνεται μετά σε αναδίπλωση. Από την αντιπολίτευση, που δεν πρέπει να χαϊδεύει αυτιά και συντεχνίες. Από τους συνδικαλιστές των ΔΕΚΟ, που πρέπει να αντιληφθούν ότι το περιβάλλον έχει αλλά-ξει. Από τους εκπροσώπους των κλειστών επαγγελμά-των, που πρέπει να καταλάβουν ότι η προστασία, που τους παρείχαν κανόνες του παρελθόντος, δεν έχει θέ-ση στο σημερινό περιβάλλον.

Όμως, πώς μπορεί να ζητείται κατανόηση από τους δημοσίους υπαλλήλους που αρνούνται να συνειδητο-ποιήσουν ότι ο εργοδότης τους πλέον δεν έχει χρή-ματα για να τους πληρώσει, όταν αυτοί οι ίδιοι που καθορίζουν τις τύχες τους, αυτοί που θα έπρεπε να δί-νουν το παράδειγμα, επιτρέπουν να διαχέονται εξαι-ρετικά αρνητικές εντυπώσεις από τη διαχείριση του κράτους;

Φαιδρότητα. Πασίγνωστος καταζητούμενος αφήνε-ται ελεύθερος, λόγω διαφωνίας ανακριτή και εισαγγε-λέα, καθώς δεν θεωρήθηκε ύποπτος φυγής, παρόλο που αναζητείτο επί 3μηνο μέχρι να προσαχθεί και όταν λίγες μέρες μετά, κατόπιν νέας δικαστικής από-φασης κρίνεται προφυλακιστέος, είναι άφαντος.

«Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστι αμαρτία;». Υπάλληλος του Δήμου Θεσσαλονίκης, κατηγορούμε-νος και προφυλακισμένος για υπεξαίρεση, την οποία έχει ομολογήσει, πέτυχε να παίρνει το 60% του μι-

σθού του γιατί δεν έχει συγκληθεί το Πειθαρχικό Συμβούλιο για την οριστική παύση του.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά; Όταν η κυβέρνηση δηλώνει ότι θα τεθεί ανώτατο όριο σύνταξης, μπορεί εύλογα ο πολίτης να υποθέσει ότι το όριο αυτό αφο-ρά όλους, δηλαδή και το πολιτικό προσωπικό, υπουρ-γούς, βουλευτές κ.α.;

Προκλητικές αποκαλύψεις. Όταν σε δημόσιο ορ-γανισμό, το (ΙΓΜΕ) ο μέσος μισθός είναι 3 χιλ ευρώ, το 80% των απασχολουμένων αμείβεται με ποσό άνω των 2,5 χιλ, στο οποίο ποσοστό περιλαμβάνεται και οδηγός, ο πολίτης ευλόγως θα σκέπτεται ότι η Ελλάδα μάλλον είναι πολύ πλούσια – καμία σχέση με την επί δεκαετίες υπερχρεωμένη μας χώρα.

Διασπάθιση χρήματος. Όταν ο κατάλογος των επι-χορηγούμενων φορέων που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών, περιλαμβάνει φορείς που μόνο ανάγκη επιχορήγησης δεν είχαν.

Ατιμωρησία. Όταν ο κατάλογος των μεγάλων επι-χειρήσεων - φοροφυγάδων που δόθηκε στη δημο-σιότητα περιλαμβάνει εξοργιστικά ποσά, διερωτάται κανείς, πώς το κράτος άφησε να δημιουργηθούν τόσο μεγάλες οφειλές, όταν μικρές επιχειρήσεις απειλούνται με κλείσιμο για πολύ μικρότερα ποσά. Προχειρότητα: Η μεγάλη διαπίστωση όμως, είναι ότι η διοίκηση δεν έκανε αυτό που θα έκανε και ο κάθε επιχειρηματίας προκειμένου να εισπράξει τα οφειλό-μενα: Να χωρίσει, τον κατάλογο σε δύο τμήματα, στις εν λειτουργία επιχειρήσεις και αυτές που έχουν κλεί-σει εδώ και 30 χρόνια!

Υπεροψία. Όταν ο πρώην πρωθυπουργός, τοπο-θετείται σε βάθρο και ως σφίγγα απαξιεί να μιλήσει. Σήμερα, θα είχε ιδιαίτερη σημασία εάν ο πρώην πρω-θυπουργός εξηγούσε, ο ίδιος, τους λόγους που η δι-ακυβέρνησή του απέτυχε να προετοιμαστεί για την αντιμετώπιση μιας κρίσης, που ακόμα και οι στενοί του συνεργάτες, προέβλεπαν!

Με άλλα λόγια, σήμερα πρέπει να αντιληφθούν όλοι ότι η μοίρα μας είναι κοινή και απαιτεί σοβαρότητα και υπευθυνότητα.

12 ΕΠΙΛΟΓΗ12 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α yφΕ σ Η Κ Α Ι δυ ΝΑ Μ Ι Κ h

Η τρόικα στην πρόσφατη αξιολόγηση της πορεί-ας του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσι-ονομικής προσαρμογής

επεσήμανε ολιγωρίες, καθυστερήσεις και απόκλιση από τους στόχους, τόσο από την πλευρά των εσόδων του προϋπολο-γισμού όσο και από την πλευρά των δα-πανών. Πίεσε για την άμεση ολοκλήρω-ση του ενιαίου μισθολογίου, τις συγχω-νεύσεις δημοσίων φορέων (που εξοργι-στικά καθυστερούν), την προώθηση της εργασιακής εφεδρείας στο Δημόσιο, την αυστηρή τήρηση του κανόνα 1 πρόσλη-ψη για κάθε 10 αποχωρήσεις, απολύσεις και νέες μειώσεις σε μισθούς και συντά-ξεις. Στόχος είναι η μείωση του αριθμού των υπαλλήλων του Δημοσίου κατά 150 χιλ. ως το 2015, περίπου στο επίπεδο του 2004. Όταν ακόμα και οι χώρες που υποστηρί-ζουν την Ελλάδα δήλωσαν κατηγορημα-τικά ότι οι επόμενες δόσεις των δανείων δεν θα καταβληθούν αν δεν έχουν τη θετική αξιολόγηση της τρόικας, ο υπουρ-γός Οικονομικών δεν είχε άλλη επιλογή. Ανακοίνωσε την άμεση προώθηση των ανωτέρω, όπως και άλλων όπως η κα-τάργηση της προσωπικής διαφοράς, ελ-ληνικής εφεύρεσης για την προστασία των αμοιβών στα ρετιρέ του δημοσίου που προφανώς εξόργισε την τρόικα, νέες δραστικές περικοπές μισθών και συντά-ξεων και την έκτακτη εισφορά στα ακί-νητα όλων. Ως το τέλος του έτους πρέπει να καλυφτεί η «μαύρη τρύπα», ήδη στο 1,7 δισ. ευρώ και το έλλειμμα να κλείσει στα 17 δισ. Με το τέλος των ακινήτων προβλέπεται να εισπραχθούν 2 δισ. ευ-

ρώ, ενώ προβλέπονται πρόσθετα μέτρα 4,5 δισ. ως το τέλος του 2012. Ωστόσο, η δυναμική της ύφεσης υπεισέρχεται πιο έντονα πλέον στις εξελίξεις. Με τις υπη-ρεσίες του υπουργείου Οικονομικών να εκτιμούν πλέον ότι η ύφεση στην Ελλάδα θα ξεπεράσει το 5%, δηλαδή 1,5 μονάδες πάνω από τις προβλέψεις του μεσοπρό-θεσμου προγράμματος, εύλογη είναι η πρόβλεψη ότι ο στόχος για μείωση του ελλείμματος στο 7,5% του ΑΕΠ ή 16,7 δισ. ευρώ δεν επιτυγχάνεται. Και όσο και αν η τρόικα δεν δέχεται αναδιαπραγ-μάτευση των στόχων, η πραγματικότητα δεν αποφεύγεται. Ήδη η ύφεση πλήττει τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, με συνέπεια να έχουν ήδη εισπράξει το σύνολο της ετήσιας επιχορήγησης και θα χρειαστούν νέα κεφάλαια! Αυτό που δια-φαίνεται καθαρά πλέον είναι ότι η δυνα-μική της ύφεσης δεν μπορεί παρά να συ-νυπολογίζεται συνεχώς στους στόχους. Φυσικά η αταλάντευτη υλοποίηση των μεγάλων τομών που είναι απαραίτητες για την αναμόρφωση της χώρας, πρέπει να είναι ο πρώτος στόχος για να μην συ-νεχίσουμε να συσσωρεύουμε ελλείμμα-τα και χρέος. Αλλά άλλο οι ολιγωρίες για τις οποίες πρέπει να μας επαναφέρει η τρόικα στην τάξη (επαγγέλματα που πα-ραμένουν κλειστά στην πράξη, δημόσιος τομέας που δεν περιορίζεται αλλά προ-σλαμβάνει 23 χιλ.(!) το 2010, εργαζόμε-νοι σε φορείς που καταργούνται και δεν τίθενται σε εργασιακή εφεδρεία, αμοιβές στο δημόσιο πολύ υψηλότερες από τις αντίστοιχες στον ιδιωτικό τομέα κ.ά.) και άλλο η αγνόηση της πραγματικότητας. Πόσο μάλλον όταν οι αντοχές της κοινω-νίας εξαντλούνται.

Φoροι, eσοδα και αντοχeσ

Η τρόικα συνεχίζει να πιέζει για το δημοσιονομικό νοικοκύρεμα, η Ελλάδα καθυστερεί, η ύφεση εντείνεται, οι αντοχές εξαντλούνται «εντός και εκτός συνόρων». Τα όρια δεν είναι a priori προς υπέρβαση.

ΕπιΤΕλΕιο «E»

14 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α Α Ν Ι σΟ τ Η τ Ε σ Κ Α Ι σ τ ρΕ βΛ Ω σ Ε Ι σ

14 ΕΠΙΛΟΓΗ

του. Εύλογα θα υποστήριζε κανείς ότι πρέπει να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές, να διευρυνθεί η φορο-λογική βάση και να καταργηθούν οι φοροαπαλλαγές ώστε το αποτέλεσμα από άποψη εσόδων να είναι ουδέτε-ρο. (Μέχρι στιγμής έχει ανακοινωθεί μόνο το τρίτο). Σε πρόσφατη μελέτη του ΣΕΒ αναφέρεται ότι για κάθε 100 ευρώ που εισπράττει ένα μεσαίο στέ-λεχος (με μηνιαίες αποδοχές 2,5 χιλ. ευρώ) το κράτος εισπράττει 78 (ασφα-λιστικές εισφορές εργοδότη, εργαζό-μενου και φόρος μισθωτών υπηρεσι-ών), επίπεδο που θεωρεί υπερβολικό. Ας δούμε όμως τι γίνεται στις άλλες χώρες. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟ-ΣΑ για μια οικογένεια με δύο παιδιά όπου εργάζεται μόνο ο ένας γονέας και αμείβεται με τον μέσο μισθό, η συνολική επιβάρυνση (ασφαλιστικές εισφορές και φόρος εισοδήματος) ανέρχεται στην Ελλάδα στο 36% των ακαθάριστων αποδοχών. Το αντίστοι-χο ποσοστό στην ΕΕ των 15 είναι 31%, στη Γερμανία 32%, στη Δανία 27%, στη Βρετανία 16% και στην Ολλανδία 31%. Υπάρχουν φυσικά και τα πολύ υψηλότερα ποσοστά της Γαλλίας 42% και της Σουηδίας 37%.Αντίστοιχα για την οικογένεια όπου και οι δύο γονείς εργάζονται το πο-σοστό στην Ελλάδα είναι 36% με μέσο όρο για την ΕΕ-15 32%, όταν ο

δεύτερος γονέας είναι χαμηλά αμει-βόμενος. Βλέπουμε συνεπώς ότι σε σημαντικές ομάδες, η επιβάρυνση της εργασίας είναι αισθητά υψηλό-τερη στην Ελλάδα. Όταν μάλιστα τα εισοδήματα, αφού ληφθούν υπόψη οι διαφορές στο επίπεδο των τιμών, είναι περίπου 30% χαμηλότερα στην Ελλάδα, η αίσθηση του βάρους γί-νεται ακόμα μεγαλύτερη. Λαμβανο-μένης υπόψη και της αυξημένης πα-ρακράτησης φόρου, επόμενο είναι η ιδιωτική κατανάλωση να υποχωρεί συνεχώς, βυθίζοντας την οικονομία σε μεγαλύτερη ύφεση. Το ίδιο ισχύει και για τον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ. Αποτελεί ισχυρό κίνητρο για φορο-διαφυγή και συνεπάγεται περιορι-σμό της κατανάλωσης. Εξάλλου και το ΔΝΤ τονίζει ότι υπέρμετρο βάρος έχει δοθεί στην πλευρά των εσόδων (και όχι στις δαπάνες που αντίθετα αυξάνονται) και ότι η αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος πρέ-πει να περιλαμβάνει, εκτός από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και μείωση των συντελεστών φορο-λόγησης. Φυσικά αφού γίνει πρόο-δος στην είσπραξη των φόρων και τη μείωση των δαπανών του δημοσίου, για να μην βάλουμε το κάρο μπρο-στά από το άλογο, όπως τόνισε πρό-σφατα ο αντιπρόσωπος του ΔΝΤ για την Ελλάδα, Μπομπ Τραα.

Η αρχΗ τΗσ δικαιοσΥνΗσ και Η Φορολογια

Το ανεπαρκές φορολογικό πλαίσιο, οι υπέρμετρα επιβαρυμένοι, οι ακροθιγώς φορολογημένοι και το παράδειγμα των Ευρωπαίων.

ΕπιΤΕλΕιο «E»

Η διευρυμένη φοροδι-αφυγή στην Ελλάδα συνδέεται φυσ ικά με τις ανεπάρκειες του φοροεισπρακτι-

κού μηχανισμού. Αν θέλουμε όμως να δούμε το θέμα γενικότερα, απο-τελεί ένδειξη ότι το φορολογικό σύ-στημα δεν είναι δίκαιο, επιβαρύνει υπέρμετρα ορισμένους και άλλους αφήνει στο απυρόβλητο. Επίσης, η φορολογική συνείδηση του πολίτη εξασθενίζει όταν αυτός αισθάνεται ότι τα χρήματά του σπαταλούνται και οι υπηρεσίες που απολαμβάνει είναι αναντίστοιχες των χρημάτων

Η ΕΛ

ΛΗΝΙ

ΚΗ Ο

ΙΚΟ

ΝΟΜ

ΙΑΣΕ

ΑΡΙ

ΘΜ

ΟΥ

Σ

Εξαιρετικά χρήσιµη για τον εµπορικό σχεδιασµό και την εξυπηρέτηση επιχειρηµατικών στόχων, για την άσκηση κάθε πολιτικής. Χρησιµοποιείται από τους ηγετικούς παράγο-ντες και τα στελέχη της επιχειρηµατικής, πολιτικής, διοικητικής και επιστηµονικής ζωής της χώρας. Μοναδική στον χώρο των στατιστικών δεδοµένων και οικονοµικών στοιχείων και δίγλωσση (ελληνικά - αγγλικά). 231 πίνακες σε 12 θεµατικές ενότητες µε συστηµα-τική εσωτερική κατάταξη και χρηστικό ευρετήριο. Εναλλακτική on line πρόσβαση σε συνδροµητές µέσω του economics.gr, µε συνεχή ενηµέρωση.

Σε digital edition, 35€ (flash required). Έντυπη έκδοση, 65€.

ΕΛΛΑΔΑ-ΕΕ

ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΤΙΜΕΣ

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΝΟΜΙΣΜΑ-ΠΙΣΤΗ

ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ -ΥΓΕΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΕ Α

ΡΙΘ

ΜΟ

ΥΣ ΕΛΛΑΔΑ-ΕΕ

ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΝΟΜΙΣΜΑ-ΠΙΣΤΗ

ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ -ΥΓΕΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Kυκλοφορεί Παραγγελίες:210 640 1850

16 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α Η Κ υ ρΙ Α π ρΟΕ δ ρΟσ π ρ ΟΕ Ι δΟπΟΙ Ε Ι

Προειδοποιεί ότι το απότομο «φρέ-νο», η απότομη μείωση των δημο-σίων ελλειμμάτων στην προσπάθεια όλων των χωρών, απειλούμενων και μη, να αποφύγουν πιέσεις των αγορών στα κρατικά τους ομόλογα μπορεί να τις οδηγήσει σε στασι-μότητα, υψηλή ανεργία και κοινω-νική δυσαρέσκεια. Και τότε η απώ-λεια εμπιστοσύνης των αγορών θα συνδέεται με την αμφισβήτηση της ικανότητας τους, σε τέτοιο περιβάλ-λον, να υλοποιήσουν το πρόγραμμά τους. Συστήνει τη λήψη μέτρων που μειώνουν τα ελλείμματα και το χρέ-ος σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα (πχ. συνταξιοδοτικό, δαπάνες υγείας και επιδόματα) που θα επιτρέψει τη στή-ριξη της ανάπτυξης σήμερα. Στο ίδιο κλίμα και ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Τιμ Γκάιτνερ, δηλώνει ότι η δημοσιονομική πολιτική σή-μερα πρέπει -όπου είναι εφικτό- να στοχεύει στη στήριξη της ανάπτυξης. Για την Ευρώπη, τρία είναι τα θέματα.-Η απότομη μείωση των ελλειμμάτων υπονομεύει την ανάπτυξη και τελικά τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικο-νομικών. Συστήνει τη σταδιακή μεί-ωσή τους, όχι στις υπερχρεωμένες χώρες σε μια συνταγή που δεν τις αφορά, και τη στήριξη της ΕΚΤ για όσες αντιμετωπίσουν πρόβλημα στα κρατικά τους ομόλογα.-Η κεφαλαιακή στήριξη των τραπε-ζών ώστε να αντιμετωπίσουν τους

κινδύνους από την έκθεσή τους σε κρατικά ομόλογα. Το χτίσιμο ενός κοινού οράματος για την Ευρώπη, η ασάφεια όσον αφορά την αντιμετώ-πιση του προβλήματος του δημοσίου χρέους και τη δυνατότητα των χωρών να δανείζονται με βιώσιμα επιτόκια, μεγεθύνει τα προβλήματα σε μια ανά-δραση πλέον με το πρώτο θέμα.Για την Αμερική δύο είναι τα μέτωπα: η μείωση του δημοσίου ελλείμματος και του χρέους, για τα οποία έχουν γίνει βήματα, και η συνεχιζόμενη μείωση των τιμών των κατοικιών που συνεπάγεται μείωση της κατα-νάλωσης των νοικοκυριών, υψηλή ανεργία και υπονόμευση της ανάπτυ-ξης. Προτείνει την ανάσχεση του κύ-ματος κατασχέσεων, που επιδεινώνει την αγορά, μείωση του κεφαλαίου που χρωστούν στις τράπεζες (συχνά μεγαλύτερο από την αξία της κατοι-κίας) και τη μεγαλύτερη χρηματοδό-τηση από ομοσπονδιακούς φορείς. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πολιτική των αναδυόμενων οικονομιών, ιδί-ως της Κίνας, να κρατούν χαμηλά την εγχώρια ζήτηση και να μην αφήνουν τα νομίσματά τους να ανατιμηθούν (όπως θα υπαγόρευαν τα εμπορικά τους πλεονάσματα) είναι επιζήμια για όλους. Όπως τονίζει, το decoupling, η ιδέα ότι η ανάπτυξη των αναδυό-μενων μπορεί να συνεχισθεί και αν ακόμα οι ανεπτυγμένες βυθισθούν σε ύφεση, είναι μύθος.

« ο διαβολοσ βρισκεται στισ λεπτο-μερειεσ»

Διατύπωση δια στόματος της Κριστίν λαγκάρντ. προειδοποιεί ότι το απότομο φρένο στα δημόσια ελλείμματα μπορεί να οδηγήσει σε στασιμότητα, υψηλή ανεργία και κοινωνική δυσαρέσκεια.

ΕπιΤΕλΕιο «E»

Τους κινδύνους για την Ευρώπη, την Αμερική και τον κόσμο συνόψισε πρόσφατα η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λα-

γκάρντ. Όπως τόνισε απευθυνόμενη στους κεντρικούς τραπεζίτες των με-γάλων χωρών, ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες, στα συγκεκριμένα μέτρα που αν δεν ληφθούν σε κάθε περιοχή και συντονισμένα, οι επι-πτώσεις θα είναι μεγάλες για όλους.

ΕΠΙΛΟΓΗ 17

ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α Ε υ ρ Ω π Η

Η υποχώρηση συνεχί-στηκε, όμως η απα-γόρευση μπορεί να απέτρεψε μεγαλύτε-ρη πτώση. Πολλοί

είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι ανοικτές πωλήσεις (ο επενδυτής πουλά μετοχές τις οποίες έχει δα-νειστεί, με την προσδοκία ότι θα τις αγοράσει σε μεταγενέστερο χρόνο και σε χαμηλότερη τιμή για να τις παραδώσει στον αγοραστή, δηλαδή πουλά σε υψηλή τιμή και στη συνέ-χεια αγοράζει σε φθηνή) αποτελούν όχημα για κερδοσκοπία και ότι με-γεθύνουν μια κρίση. Ωστόσο εκεί που υπάρχει αναμφίβολα μεγάλη κερδοσκοπία είναι στις ακάλυπτες πωλήσεις (naked short-selling), όταν ο επενδυτής δεν έχει δανειστεί ή δεν έχει καν φροντίσει να οργανώσει να δανειστεί τους τίτλους που πουλά, στην ουσία πουλά αέρα εντείνοντας τις πιέσεις στις τιμές καθώς αυξάνο-νται τα συμβόλαια πωλήσεων. Η συ-νετή Γερμανία έχει ήδη απαγορεύσει τις ακάλυπτες ανοικτές πωλήσεις και υποστηρίζει την απαγόρευσή τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σε ανά-λογη κίνηση ελέγχου των τάσεων της αγοράς προχώρησε και η ελβετική κεντρική τράπεζα στις αρχές Σεπτεμ-βρίου, δηλώνοντας ότι δεν θα δεχθεί πλέον ισοτιμία με το ευρώ χαμηλό-τερη του 1,20 φράγκα ανά ευρώ και

για τον σκοπό αυτό θα παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος για να εμποδίσει την ανατίμηση του νομί-σματός της που πλήττει τις εξαγωγές της μικρής αλλά πολύ ανοικτής οικο-νομίας της. Το αποτέλεσμα της πα-ρέμβασής της ήταν να υποχωρήσει το ελβετικό φράγκο κατά 9,5% ένα-ντι του ευρώ και του δολαρίου σε 2 εβδομάδες. Ουσιαστικά θα τυπώνει χρήμα για να αποτρέπει την άνοδο του νομίσματός της (κάτι ανάλογο κάνουν και οι ΗΠΑ) που προκαλεί η φυγή κεφαλαίων προς την ασφάλεια του ελβετικού νομίσματος. Σε τι συ-νίστανται οι κίνδυνοι; Η μεγάλη άνο-δος της νομισματικής κυκλοφορίας μπορεί να οδηγήσει σε πληθωρισμό και φούσκες στις αγορές ακινήτων στην Ελβετία, αν οι παρεμβάσεις δι-αρκέσουν. Αν πάλι «στεγανοποιήσει» την παρέμβασή της, δηλαδή πουλή-σει τίτλους για να απορροφήσει την υπερβάλλουσα ρευστότητα (καθώς αργά ή γρήγορα αυτή επιστρέφει από το εξωτερικό στη χώρα), δηλα-δή δώσει το σήμα ότι η σταθερότητα είναι ο στόχος της, το ελβετικό νόμι-σμα ίσως γίνει ακόμα πιο ελκυστικό, οι ανοδικές πιέσεις στο φράγκο θα συνεχισθούν όπως και η ανάγκη νέ-ων παρεμβάσεων. Και στις δύο περι-πτώσεις αντίπαλος των κυβερνήσεων είναι οι προσδοκίες, ισχυρότερος όσο βασιμότερες είναι οι τελευταίες.

Bras de fer κΥβερνΗσεων και αγορων

Με δίμηνη απαγόρευση ανοικτών πωλήσεων μετοχών του χρηματοοικονομικού τομέα, από τις επιτροπές κεφαλαιαγοράς της Γαλλίας, της ιταλίας, της ισπανίας, του Βελγίου, καθώς οι τιμές υποχωρούσαν σε περιβάλλον εντεινόμενων ανησυχιών.

ΕπιΤΕλΕιο «E»

18 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟΙ ΚΟΝΟΜ i Α S ov e r e ign W e a lt h F u n d S

Μέχρι το 2007 οι επεν-δύσεις των κρατικών επενδυτικών ταμεί-ων, των Sovereign Wealth Funds, αντι-

μετωπίζονταν με επιφυλακτικότητα από τις ανεπτυγμένες οικονομίες. Θεω-ρούσαν ότι οι στόχοι των επενδύσεών τους δεν ήταν οικονομικοί αλλά αποτε-λούσαν το όχημα για τις κυβερνήσεις των πετρελαιοπαραγωγών χωρών αλ-λά και αναπτυσσόμενων, όπως η Κίνα, για να αποκτήσουν μοχλούς πίεσης στις δυτικές οικονομίες. Η οικονομική κρίση άλλαξε τα δεδομένα. Τα τερά-στια κεφάλαια των SWF είναι όχι μό-νο ευπρόσδεκτα αλλά και επιδιώκεται η προσέλκυσή τους. Tα κεφάλαια που διαχειρίζονται τα 50 μεγαλύτερα φθά-νουν τα 4,1 τρισ. δολ. σύμφωνα με το Sovereign Wealth Fund Institute. Το ΔΝΤ μάλιστα εκτιμά ότι θα υπερδιπλα-σιασθούν ως το 2015 καθώς οι τιμές του πετρελαίου διατηρούνται υψηλές και η άνοδος των τιμών των εμπορευ-μάτων (τροφίμων – μετάλλων) συσσω-ρεύει κεφάλαια στις χώρες παραγω-γούς. Τα μεγαλύτερο επενδυτικό fund είναι του Άμπου-Ντάμπι, διαχειρίζεται κεφάλαια 627 δισ. δολ, καθώς η χώρα επενδύει τα έσοδα από τον πετρελαϊκό της πλούτο. Επόμενο είναι το fund της Νορβηγίας, με κεφάλαια 572 δισ. δολ. που επενδύει τα έσοδα από το πετρέ-λαιο για την εξασφάλιση των συντάξε-

ων των επόμενων γενεών. Ακολουθεί το SAFE της Κίνας, (ένα από τα 4 της χώρας), με κεφάλαια 568 δισ. δολ, που επενδύει τα τεράστια συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας σε αμερικανικά ομόλογα και σε επιχειρήσεις ενέργειας και μετάλλων-πρώτων υλών για την εξασφάλιση του εφοδιασμού της τερά-στιας παραγωγικής της μηχανής. Πιο πρόσφατα απέκτησε το 3% της Munich Re, του μεγαλύτερου αντασφαλιστή στον κόσμο. Ακολουθεί το SAMA της Σαουδικής Αραβίας με κεφάλαια 473 δισ. δολ. και με μεγάλες τοποθετήσεις σε αμερικανικούς τίτλους, απόρροια και της ιδιαίτερης σχέσης της χώρας με τις ΗΠΑ. Την 1η πεντάδα συμπληρώνει το China Investment Corporation. Χα-μηλότερα στην κατάταξη, 11ο, είναι το ρωσικό National Welfare Fund με 143 δισ. δολ. και 12ο το QIA με 85 δισ.Τα funds αυτά βέβαια δεν επενδύουν μόνο στο εξωτερικό, παράδειγμα η Ρω-σία που στη διάρκεια της χρηματοπι-στωτικής κρίσης βρέθηκε στην ανάγκη να αντλήσει κεφάλαια από αυτό για τη στήριξη του νομίσματός της.Όσον αφορά τη σημασία τους το ΔΝΤ είναι σαφές: αν τα SWF αρχίσουν να απομακρύνονται από δολαριακές το-ποθετήσεις, η συνέπεια θα είναι υψη-λότερα επιτόκια στην Αμερική και με-γαλύτερη υποχώρηση του δολαρίου, κάτι που θα άλλαζε σημαντικά τη ροή κεφαλαίων σε παγκόσμιο επίπεδο.

οι καιροi αλλaζοΥν

Τότε αντιμετωπίζο-νταν με επιφυλα-κτικότητα, σήμερα είναι ευπρόσδεκτα. ο λόγος για τις επενδύσεις των κρατικών επενδυτικών ταμείων, μία από τις συμπεριφορικές αλλαγές της κρίσης.

ΕπιΤΕλΕιο «E»

ΕΠΙΛΟΓΗ 19

ΟΙ ΚΟΝΟΜ i Α Ε υ ρ Ω π Η

τεστ αντοχΗσ

Η Ελλάδα μένει στο ευρώ, η Ελλάδα φεύγει από το ευρώ. Μία ζυγαριά που σε επίπεδο φημολογίας στη χώρα συνεχώς μετακινείται. Δεδομένο ότι οι Ευρωπαίοι, επί του παρόντος τουλάχιστον, δεν εξυπηρετούνται από, ούτε επιθυμούν, την έξοδο της χώρας. Δεν πρέπει όμως να δοκιμάζουμε τις αντοχές τους μη νοικοκυρεύοντας τα του οίκου μας.

Απο Τον νιΚο ΜπΕλλο»

Η αδυναμία της Ελλά-δας να τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι των ε ταίρων μας σ την

ΕΕ και το ΔΝΤ για τη μείωση του ελ-λείμματος του δημόσιου τομέα και την, στην πράξη, προώθηση των δι-αρθρωτικών αλλαγών, έχει σαν απο-τέλεσμα να οργιάζουν κάθε τόσο τα σενάρια αποχώρησης της από την ΟΝΕ. Το βέβαιο είναι ότι κανένας δεν επιθυμεί την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Μια αποχώρηση θα άνοιγε τον δρόμο και για άλλες, επι-φέροντας καίριο κτύπημα στο ευρώ και σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό οι-κοδόμημα. Μια επιστροφή της Ελλά-δας στα δραχμή θα οδηγούσε σε μια κολοσσιαία κρίση εμπιστοσύνης των αγορών και προς τους άλλους «αδύ-ναμους κρίκους», όπως η Πορτογαλία και η Ιρλανδία ή, σε δεύτερη φάση, η Ισπανία και η Ιταλία. Ποιός θεσμι-κός επενδυτής θα αγόραζε ομόλογα των χωρών αυτών γνωρίζοντας ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν την τύχη της Ελλάδας; Εξίσου απίθανο εί-ναι και το σενάριο αποχώρησης της Γερμανίας από το ευρώ. Η χώρα αυτή πραγματοποιεί πάνω από το 70% των εξαγωγών της προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Εάν επέστρεφε στο μάρκο, το νόμισμα της θα γινόταν επενδυτι-

κό καταφύγιο, με τις ανατιμήσεις που αυτό συνεπάγεται (βλ. πρόσφατα του ελβετικού φράγκου) και τα πλήγματα που θα δεχόταν η ανταγωνιστικότητα της. Αλλά ούτε οι άλλες οικονομικές υπερδυνάμεις -ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία- έχουν συμφέρον να καταρ-ρεύσει η ευρωζώνη. Γνωρίζουν ότι αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπει-ες για την παγκόσμια οικονομία.Για τους Ευρωπαίους μόνη λύση εί-ναι η προώθηση μιας εξαιρετικά στενής οικονομικής διακυβέρνησης, σύμφωνα με το γαλλογερμανικό σχέ-διο. Άλλωστε, στο δυσμενέστερο σε-νάριο για την Ελλάδα, το plan B, που κυκλοφορεί σε ευρωπαϊκούς κύ-κλους, αναφέρεται μεγαλύτερη ανα-διάρθρωση χρέους, δηλαδή ελεγχό-μενη χρεοκοπία, αλλά με παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, βοήθεια για την κεφαλαιακή ενίσχυση των ελλη-νικών τραπεζών και ασφαλιστικών ταμείων και με την ΕΚΤ να συνεχίσει να δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για παροχή ρευστότητας στις τράπεζες. Όσον αφορά την Ελ-λάδα, από την ΟΝΕ μπορεί να βγού-με μόνον εφόσον ...αυτοκτονήσουμε και δεν τηρήσουμε τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει. Κανένας δεν θέλει να μας διώξει, αλλά δεν θα πρέπει να δοκιμάζουμε για πολύ και-ρό ακόμη την υπομονή των άλλων.

20 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α βΑ ρΟΜ Ε τ ρΟ

Όταν οι πλούσιοι επιστρατεύονται για τη μείωση των δημοσίων ελλειμμά-των. Η Γαλλία για να πετύχει τον στόχο για έλλειμμα 4,5% του αεπ το 2012, πήρε επιπλέον μέτρα 13 δισ. ευρώ ως το 2012. Ένα από αυτά, η έκτατη ει-σφορά 3% στα εισοδήματα άνω των 500 χιλ ευρώ. Στην Ιταλία ο πρωθυ-πουργός Μπερλουσκόνι επανέφερε τον έκτακτο φόρο αλληλεγγύης 3% στα εισοδήματα άνω των 500 χιλ ευρώ. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Ισπα-νίας επαναφέρει τη φορολόγηση του πλούτου, μετά την κατάργησή της το 2008 γιατί θεωρήθηκε ότι οδήγησε σε φυγή κεφαλαίων και φοροδιαφυγή. Στην Πορτογαλία επιβλήθηκε έκτακτη εισφορά 3% στις επιχειρήσεις και 2% στα υψηλά εισοδήματα των ιδιωτών. Στην Αμερική ο πρόεδρος Ομπάμα δη-λώνει ότι θα ασκήσει βέτο σε οποιαδήποτε πρόταση του Κογκρέσου μείω-σης του ομοσπονδιακού ελλείμματος που επιβάλλει θυσίες στον μέσο Αμε-ρικανό χωρίς να καταργεί τις φοροαπαλλαγές στους πλουσιότερους πολίτες

(που εισήγαγε ο πρόεδρος Μπους) και τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Ο «κλhρΟς» ςτΟν πλΟυτΟσώρευση χρέους. Οι Έλληνες είναι διαφορετικοί, μόλις το 9% των συναλλαγών πραγματοποιείται με χρεωστικές κάρτες και 43% με πι-στωτικές.

Στο 3,8% ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ. Με τη χαλαρή πολιτική του ο Αμερικανός κεντρικός τραπεζί-της Μπεν Μπερνάνκε, βλέπει τον πληθωρισμό να αυξάνεται και την οικονομία όμως να επιβραδύνει. Ωστόσο, ο κίνδυνος του αποπλη-θωρισμού ιαπωνικού τύπου απο-μακρύνθηκε. Για να τονώσει την οικονομία, πωλεί 400 δισ. δολ. βραχυχρόνιων τίτλων και αγορά-ζει ισόποσα μακροχρόνιους (μια πολιτική που αποκαλείται twist καθώς αυξάνει τις βραχυχρόνιες αποδόσεις και μειώνει τα μακρο-πρόθεσμα επιτόκια), για να τονώ-σει τις επενδύσεις και συνεχίζει το πρόγραμμα αγοράς τίτλων στεγα-στικών δανείων για να αποτρέψει την περαιτέρω επιδείνωση της αγοράς κατοικίας. Οι αμοιβές αυ-ξήθηκαν μόλις 1,9%, που σημαίνει απώλειες σε πραγματικούς όρους για τους εργαζόμενους.

Στην ευρωζώνη ο πληθωρισμός διατηρείται στο 2,5%, και ο Ευρω-παίος κεντρικός τραπεζίτης, Ζαν Κλοντ Τρισέ υπό το βάρος των κινδύνων από το κρατικό χρέος για την οικονομία, αναθεωρεί τις απόψεις του για άνοδο του επι-τοκίου του ευρώ. Στην Ελλάδα ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 1,7%. Οι αμοιβές στην Ευρωζώνη αυξάνονται με ρυθμό 4,3%.

Κατά 22% ή κατά 3,3 δισ. ευρώ αυξήθηκε το έλλειμμα του κρα-τικού προϋπολογισμού το οκτά-μηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου σε σύγκριση με πέρυσι. Και αυτό παρά τη μείωση των δημοσίων επενδύσεων κατά 1,5 δισ. ευρώ. Πώς αυξήθηκε το έλλειμμα; Οι τό-κοι αυξήθηκαν κατά 2 δισ. ευρώ, οι άλλες κρατικές δαπάνες κατά 450 εκατ. ευρώ ενώ τα φορολογι-κά έσοδα είναι φέτος κατά 1,3 δισ. ευρώ χαμηλότερα.

Οι ισχυροί του χρυσού. Στις 8,1 χιλ. τόνους φθάνουν τα επίσημα αποθέματα χρυσού της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ. Ακολουθεί η Γερμανία με 3,4 χιλ., το ΔΝΤ με 2,8, η Ιταλία και η Γαλλία με 2,4 χιλ. η καθεμία, η Ελβετία και η Κίνα με 1.000 και η Ρωσία και η Ιαπωνία με περίπου 800. Τα απο-θέματα της ΕΚΤ ανέρχονται σε 500 τόνους και της Ελλάδας σε 111, σύμφωνα με τα στοιχεία του World Gold Council. Οι κεντρικές τράπεζες μάλιστα αυξάνουν τις το-ποθετήσεις τους σε χρυσό για να διαφοροποιήσουν τα αποθέματά τους λόγω της κρίσης χρέους.

Επιβραδύνει η Ευρώπη. Το 2ο τρί-μηνο του έτους ο ρυθμός ανάπτυ-ξης υποχώρησε στο 1,6% στην ευ-ρωζώνη από 2,4% το 1ο. Στη Γερ-μανία υποχώρησε στο 2,8% από 4,6%, ωστόσο η ανεργία υποχω-ρεί, σήμερα το ποσοστό στο 6%. Δυναμικά κινείται η Αυστρία με 4%. Ισχυρή είναι η ανάκαμψη στις εκτός ευρώ χώρες της Βαλτικής, την Πολωνία και τη Σουηδία. Στη Βρετανία η κεντρική της τράπεζα προβλέπει αναιμική ανάπτυξη το επόμενο διάστημα με πληθωρι-σμό που μπορεί να φθάσει το 5%.

Το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κά-τω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2011 και 2012, στο 4%. Για την Ευρωζώνη στο 1,6% και 1,1%, την Αμερική στο 1,5% και 1,8%, την Ιαπωνία στο -0,5% (λόγω της πυρηνικής καταστροφής) και 2,3%. Στις ανα-πτυσσόμενες θα διατηρηθεί υψη-λή, 9% στην Κίνα, 8% στην Ινδία και 4% σε Ρωσία και Βραζιλία.

Η πεντάδα των μεγάλων: ΗΠΑ με 19,5% του παγκόσμιου αεπ, Κίνα με 13,6%, Ιαπωνία 5,8%, Ινδία 5,5% και Γερμανία 4%. Μην ξεχνάμε βέ-βαια, κρίνοντας την ισχύ μιας χώ-ρας, τις διαφορές στον πληθυσμό. Της Κίνας και της Ινδίας είναι 4 και 3 φορές μεγαλύτερος των ΗΠΑ.

Οι αμερικανικές τράπεζες ισχυ-ροποιούνται. Tα κέρδη των αμε-ρικανικών αυξήθηκαν κατά 8 δισ. δολ. το 2ο τρίμηνο σύμφωνα με τη Federal Deposit Insurance Corporation.

Διαφορές νοοτροπίας. Οι οικο-νόμοι Γερμανοί χρησιμοποιούν σε συντριπτικό ποσοστό, 50%, για τις πληρωμές τους χρεωστικές κάρτες και μόνο το 15% των συ-ναλλαγών διεξάγεται με πιστωτι-κές, καθώς απεχθάνονται τη συσ-

ΕΠΙΛΟΓΗ 21

ΟΙ ΚΟΝΟΜ Ι Α βΑ ρΟΜ Ε τ ρΟ

ΟΙ ΑΔhΛΩΤΕΣ ΚΑΤΑΘEΣΕΙΣΜιας και πολύς λόγος γίνεται για τις αδήλωτες καταθέσεις Ελλήνων στο εξωτερικό, ας δούμε πώς άλλα κράτη τις βάζουν μέσα στον φορολογι-κό μηχανισμό, αφού ό,τι έχει φύγει δύσκολα επιστρέφει. Η βρετανική κυβέρνηση ήρθε σε συμφωνία με την ελβετική που προβλέπει διατήρηση της ανωνυμίας των κατόχων με καταβολή όμως στη Βρετανία ποσοστού από 19% ως 34% αναλόγως του ποσού και της διάρκειας της κατάθεσης και με φορολόγηση του εισοδή-ματος από τις τοποθετήσεις των κεφαλαίων με συντελε-στή 48%, λίγο χαμηλότερο από τον ανώτατο φορολογικό συντελεστή της χώρας. Αυτά, εφόσον εγκριθούν από το ελ-βετικό κοινοβούλιο, θα ισχύ-σουν από το 2013. Ανάλογη συμφωνία πέτυχε και η Γερ-μανία, ενώ σχετικές διαπραγ-ματεύσεις συνεχίζονται και με τις αμερικανικές αρχές.

Κατά 1,5 δισ. ευρώ αυξήθηκαν οι καταθέσεις τον Αύγουστο μετά από ένα δωδεκάμηνο εκροών. Τον Σεπτέμβριο όμως η πτωτική τάση επανέκαμψε. Από την αρχή του χρόνου οι εκροές φθάνουν τα 22 δισ. ευρώ, στερώντας από τις ελ-ληνικές τράπεζες ρευστότητα. Επι-πλέον, η χρηματοδότηση τους από το ευρωσύστημα μειώνεται, στα 96 δισ. καθώς η συνεχής υποβάθ-μιση των τίτλων, κρατικών και δι-κών τους, περιορίζει την αξία των εγγυήσεων που διαθέτουν.

Οριακά θετική είναι η καθαρή ροή χρηματοδότησης του ιδιωτι-κού τομέα από τις τράπεζες, κατά 13 εκατ. ευρώ. Στις επιχειρήσεις η άνοδος των δανείων βρίσκεται μόλις στο 0,6%, στους ιδιώτες η αναδίπλωση είναι μεγάλη, τα κα-ταναλωτικά δάνεια υποχωρούν με ρυθμό 5,9% και τα στεγαστικά με 2%. Στην Ευρωζώνη τα δάνεια των νοικοκυριών επιβραδύνουν, η άνοδος στο 3%, των επιχειρήσεων επιταχύνουν στο 1,6%.

Ανεργία σε άνοδο, αμοιβές σε κάθοδο. Στον παραλογισμό της ελληνικής κοινωνίας η προσοχή εστιάζεται στους δημοσίους υπαλ-λήλους που θα τεθούν σε εργασι-ακή εφεδρεία για ένα χρόνο, με 60% του μισθού πριν (και αν) απο-λυθούν και όχι στους ανέργους του ιδιωτικού τομέα που έχουν φθάσει τις 794 χιλ., 211 χιλ. περισσότεροι από πέρυσι, με το ποσοστό ανεργί-ας στο 16%. Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ προβλέπει ποσοστό 21% το 2012. Το κόστος εργασίας μειώθηκε 7% το 2ο τρίμηνο φέτος σε σύγκριση με πέρυσι. Στις άλλες δύο χώρες του Μηχανισμού Στήριξης, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, αυξήθηκε 2,5% και μειώθηκε 0,1% αντίστοιχα.

Κατά 7,7% μειώθηκε το αεπ της Ελλάδας το 1ο εξάμηνο φέτος σε σύγκριση με πέρυσι. Η ιδιωτι-κή κατανάλωση μειώθηκε 7%, οι επενδύσεις 19%. Το ΔΝΤ προβλέ-πει ύφεση 5% φέτος και 2,5% το 2012. Ανεργία στο 18,5% του ερ-

γατικού δυναμικού και δημόσιο χρέος 189% του αεπ το 2012 με αποκλιμάκωση στο 166% το 2015, δηλαδή στο σημερινό επίπεδο. Εί-ναι προφανές ότι διατηρείται σε επίπεδα μη βιώσιμα.

Ο Ιούλιος ήταν καλός μήνας για τη βιομηχανία. Η παραγωγή της με ταποίησης με ιώθηκε μόνο 2,3%, μετά από διψήφια μείωση το προηγούμενο τετράμηνο. Οι παραγγελίες από το εξωτερικό αυξήθηκαν τον Ιούλιο 15%, αντι-σταθμίζοντας ως ένα βαθμό την κατά 9% μείωση στην εγχώρια αγορά. Οι εξαγωγές τον ίδιο μή-να αυξήθηκαν 12%. Βέβαια εξα-κολουθούν να καλύπτουν πολύ χαμηλό ποσοστό των (μειωμένων λόγω της ύφεσης) εισαγωγών, 55%. Στα θετικά εκτός από την άνοδο των εξαγωγών, η πρόβλε-ψη ότι φέτος οι αφίξεις τουριστών θα φτάσουν τα 16,5 εκατ., +6,6% από πέρυσι.

Το εμπόριο σε κρίση. Ο όγκος των λιανικών πωλήσεων υποχωρεί με ρυθμό 10%, λιγότερο πλήττονται τα σούπερ μάρκετ και τα πολυκα-ταστήματα όπου η μείωση περιο-ρίζεται σε 6% και 4%. Στην Ευρω-ζώνη υποχωρεί οριακά.

Η ύφεση στην οικοδομή βαθαί-νει. Η οικοδομική δραστηριότητα το 1ο πεντάμηνο φέτος ήταν 32% χαμηλότερη από πέρυσι. Η Τράπε-ζα της Ελλάδος αναφέρει μείωση των τιμών 4,5% το 1ο εξάμηνο, στα καινούργια διαμερίσματα η μείωση είναι χαμηλότερη, 3%.

Το 15% των Αμερικανών είναι φτωχοί, από 12,5% το 2007 πριν τη χρηματοπιστωτική κρίση. Από τα 300 εκατ. των Αμερικανών, 16% δεν έχουν ασφάλιση υγείας, και τα μέτρα του προέδρου Ομπά-μα για να καλυφθεί μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμό θα αργή-σουν να φέρουν αποτελέσματα. Και για να υπάρχει μέτρο σύγκρι-σης, το ποσοστό των φτωχών στην Ελλάδα είναι 20%.

Στην ελληνόκτητη ναυτιλία ανα-λογεί το 12% της παγκόσμιας χωρητικότητας, κατατάσσοντάς την πρώτη στην κατάταξη, και το 60% της ΕΕ (26% υπό ελληνική σημαία). Στα ελληνικά δεξαμενό-πλοια αναλογεί το 22% του πα-γκόσμιου στόλου δεξαμενοπλοί-ων. Η ελληνική σημαία είναι 5η στην παγκόσμια κατάταξη, μετά τις σημαίες του Παναμά, της Λι-βερίας, των Νήσων Μάρσαλ και του Χονγκ Κονγκ. Οι καθαρές ει-σπράξεις για τη χώρα από 10 δισ. ευρώ το 2008 όμως υποχώρησαν σε 7 δισ. το 2010, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών.

22 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 23

Είναι δύο χρόνια τώρα που η Ελλάδα διαψεύδει τους πειρατές των αγορών και παραμένει στην οικογένεια του ευρώ. Αρκετούς αυτό δεν τους συμφέρει, σημαίνει ότι δεν θα έχουν κέρδη από τα cds. Το θέμα για την Ελλάδα είναι να αντέξει έως ότου η Ευρώπη βρει τη λύση στο πρόβλημα του κρατικού χρέους και όχι μόνο του ελληνικού.

24 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ Παράγωγα

Το πρόβλημα εί-ναι ότι κάθε επί-σκεψη ελέγχου της Τρόικας στην Ελλάδα, συμπί-πτει χρονικά με

την ημερομηνία λήξης και ανα-νέωσης των Ασφαλίστρων Κιν-δύνου έναντι χρεοκοπίας, των περιβόητων CDS. Τα χρήματα που «παίζονται» είναι πολλά… Στις 29 Σεπτεμβρίου πολλές χι-λιάδες «επενδυτών» υποχρεώ-θηκαν να ανανεώσουν, για μία ακόμη φορά, με μεγάλο χρημα-

Από τον ΧΡΉΣΤΟ ΚΏΝΣΤΑ

Η ΜΕΓAΛΗ «ΦΟYΣΚΑ»ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

ΕΠΙΛΟΓΗ 25

Σταθερά στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, δεν λείπουν οι νέοι κίνδυνοι

τοοικονομικό κόστος, το «στοίχημα» της ελληνικής χρεοκοπίας, γιατί και αυτό το τρίμηνο η Ελλάδα δεν χρε-οκόπησε. Καθώς πλησιάζαμε στη λήξη του τριμήνου, όλοι όσοι είχαν επενδύσει στην ελληνική χρεοκοπία, ενέτειναν τις πιέσεις τους, τις φή-μες, τις «διογκωμένες πληροφορίες τους» προσπαθώντας να πείσουν κάποιους ότι η Ελλάδα οδεύει εκτός ευρώ, θα κηρύξει στάση πληρωμών και θα δικαιώσει όσους αγόρασαν τα CDS. Είναι δύο χρόνια τώρα που η Ελλάδα διαψεύδει τους πειρατές των αγορών. Δυστυχώς η διάψευση αυτή αποτελεί μια Πύρρειο Νίκη για-τί κάθε φορά που η Τρόικα επιστρέ-φει στην Ελλάδα, ο ελληνικός λαός πληρώνει πολύ ακριβά το τίμημα της επιτυχίας του, της παραμονής του στο ασφαλές λιμάνι του ευρώ. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του νομίσματος. Οι ελεγκτές της Τρόικας, κυρίως οι πολιτικοί τους προϊστάμε-νοι, δεν έχουν άλλα περιθώρια υπο-μονής και ανοχής απέναντι στην ελ-ληνική κυβερνητική αναποτελεσμα-τικότητα. Τα περιθώρια υπομονής έχουν εξαντληθεί. Φέτος τα πράγμα-τα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Αυτοί που μας δάνειζαν μέχρι χθες, κράτη που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή βοήθεια, σήμερα δεν μπορούν να δανειστούν οι ίδιοι από τις αγορές (ή δανείζονται ακριβά) καθώς επα-νήλθε το κλίμα «έλλειψης εμπιστο-σύνης του αντισυμβαλλομένου». Ουδείς γνωρίζει σήμερα αν μπορεί να δανείσει τον διπλανό του γιατί δεν ξέρει ποια πραγματικά είναι η οικονομική του κατάσταση. Ο κανόνας είναι αλάνθαστος: Όλες οι φούσκες κάποτε σκάνε και πλημ-μυρίζουν με ζημιογόνα, μηδαμινής αξίας χαρτάκια, τα χαρτοφυλάκια όλων εκείνων των απρόσεκτων και υπεραισιόδοξων επενδυτών που δεν είναι σε θέση να πάρουν τα μηνύματα των καιρών. Η ερώτη-ση λοιπόν είναι απλή: Ποια είναι η

Αποδόσεις και «πεινασμένοι επενδυτές»

Χωρίς αμφιβολία, η πιο παράλογα φουσκωμένη, με προσδοκίες και αμφίβολης ποιότητας κεφάλαια, αγορά στον πλανήτη ολόκληρο, είναι η αγορά των παραγώγων.

Τα παράγωγα –κάθε μορφής και κάθε λογικής– έχουν υπερεκτιμηθεί από

τους πεινασμένους για αποδόσεις επενδυτές γιατί με σχετικά μικρό κεφά-

λαιο προσφέρουν εντυπωσιακές αποδόσεις. Το δανεικό χρήμα παραμένει

φθηνό και γι’ αυτό πολλοί παρασύρονται δανείζονται πολλά και επενδύ-

ουν στο αβέβαιο μέλλον. Κλασσικό παράδειγμα τα CDS, τα ασφάλιστρα

κινδύνου χρεοκοπίας των ομολόγων. Ας πάρουμε τα ελληνικά CDS που 2

χρόνια τώρα έχουν βρεθεί στην κορυφή. Σήμερα μας λένε ότι η πιθανότη-

τα χρεοκοπίας της χώρας είναι 98%. Για να πεισθεί ο σημερινός αγοραστής

να επενδύσει σε CDS, όλοι εκείνοι που τα τελευταία χρόνια αγόραζαν CDS

-χωρίς να έχουν την παραμικρή απόδοση- προσπαθούν να πείσουν τον

πλανήτη, με φήμες, διαδόσεις, ψεύτικες πληροφορίες και μαύρες προβλέ-

ψεις, ότι η Ελλάδα χρεοκοπεί σύντομα και ότι τα Εθνικά Κοινοβούλια των

17 δεν θα ψηφίσουν το δεύτερο πακέτο βοήθειας της Ελλάδας. Η πυραμί-

δα των πιστωτικών παραγώγων μεγάλων τραπεζών κινδυνεύει με κατάρ-

ρευση, αν η Ελλάδα καταφέρει να κρατηθεί στο άρμα του ευρώ μέχρι να

οριστικοποιηθεί η συνολική ευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα του χρέους.

Τελικά όλες οι «φούσκες» σκάνε. Και αυτοί που επενδύουν στον μηδενι-

σμό της αξίας της ελληνικής οικονομίας θα την πατήσουν άσχημα. Όπως

ακριβώς και οι επενδυτές της οδού Σοφοκλέους το 1999.

«φούσκα» του σήμερα; Μήπως είναι οι μετοχές του Ελληνικού Χρηματι-στηρίου στην σημερινή απαξιωτική του κατάσταση; Σίγουρα όχι. Μήπως είναι τα ομόλογα του ευρώ που σή-μερα προκαλούν πονοκέφαλο στους διαχειριστές; Μάλλον όχι. Μήπως είναι ο χρυσός και τα πολύτιμα μέ-ταλλα; Ενδεχομένως, αλλά η ζήτηση στην πραγματική οικονομία παρα-μένει ισχυρή και συντηρεί τις επεν-δυτικές προσδοκίες. Σήμερα, με μια ουγκιά χρυσό αγοράζεις μόλις 16 βαρέλια πετρελαίου, σε σύγκριση με μια 50ετή κλίμακα μεταξύ 9 και 30 και με μέσο όρο το 15. Σε αυτή

τη βάση, λοιπόν, ο χρυσός δεν εί-ναι υπερτιμημένος. Μήπως είναι τα νομίσματα; Ο ανεμοδείκτης της πα-γκόσμιας ανάπτυξης, το δολάριο Αυ-στραλίας, είναι τόσο ισχυρό όσο και το ελβετικό φράγκο, ακόμη και μετά την πρόσφατη παρέμβαση της Κε-ντρικής Τράπεζας της Ελβετίας για να αποτρέψει περαιτέρω άνοδο του νο-μίσματος. Κάποιο από τα δύο, όμως, είναι «παράλογο». ‘Η μήπως η τε-ράστια αγορά παραγώγων CDS στα ελληνικά ομόλογα; Ένα είναι βέβαιο, όλες οι φούσκες τελικά σκάνε και το πιθανότερο είναι όσοι επένδυσαν σε αυτά να βρεθούν προ εκπλήξεως.

Η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων αποτελούν πλέον µονόδροµο για τη διάσωση της χώρας. Εάν η κυβέρνηση δεν κάνει τώρα τη µεγάλη

υπέρβαση, οι εταίροι της ευρωζώνης και το ∆ΝΤ θα µας εγκαταλείψουν, έστω κι αν γνωρίζουν ότι θα υποστούν και οι ίδιοι σοβαρές συνέπειες από µια ελληνική χρεοκοπία.

26 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ Οικονοµία

Τα όσα μεσολάβησαν ως τον Σεπτέμβριο κατέδει-ξαν με τον πλέον σαφή τρόπο ότι ενάμιση χρόνο από την υπογραφή του μνημον ίου, οι βασ ικέ ς

μεταρρυθμίσεις δεν έχουν ολοκληρω-θεί, ή δεν έχουν καν ξεκινήσει. Αυτό, σε συνδυασμό με την αδυναμία τήρη-σης των δημοσιονομικών στόχων που έχουν συμφωνηθεί εν μέρει εξαιτίας της βαθιάς ύφεσης και πρωτίστως γιατί δεν έχουν μειωθεί όσο θα έπρεπε οι δημό-σιες δαπάνες, έχουν δημιουργήσει μια

εκρηκτική κατάσταση, βασικό χαρακτη-ριστικό της οποίας είναι η έλλειψη εμπι-στοσύνης των εταίρων και του ΔΝΤ προς την κυβέρνηση.Η κυβέρνηση μέσω του μεσοπρόθεσμου προγράμματος που συμφώνησε με την τρόικα, είχε δεσμευθεί σε συγκεκριμέ-νους στόχους αναφορικά με τις ιδιω-τικοποιήσεις, τις διαρθρωτικές μεταρ-ρυθμίσεις και το δημόσιο έλλειμμα. Το κλιμάκιο των πιστωτών μας διαπίστωσε ότι δεν είχε γίνει απολύτως τίποτα σε κανέναν από τους τρεις παραπάνω το-μείς. Οι ιδιωτικοποιήσεις είχαν περιο-

Από τον ΝΙΚΟ ΜΠΕΛΛΟ

Τα όρια των Ευρωπαίων

ΕΠΙΛΟΓΗ 27

Εντός συνόρων κινητοποιήσεις, εκτός συνόρων η υπομονή εξαντλείται

ριστεί στην εύκολη εκχώρηση του 10% του ΟΤΕ, οι διαρθρωτικές με-ταρρυθμίσεις βρίσκονταν σε «τέλ-μα» και το έλλειμμα εκτός στόχου. Ακολούθησε «ομοβροντία» απει-λών από το ΔΝΤ, την Κομισιόν, και τους Γερμανούς για διακοπή της χρηματοδότησης, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση να εξαγγείλει την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και των αλλαγών στο δημόσιο (οι συγχωνεύσεως οργανισμών είχαν πάρει εννεάμηνη(!) παράταση για να μελετηθούν από τα αρμόδια υπουργεία και η εργασιακή εφε-δρεία προωθήθηκε μόνον με την απειλή μη εκταμίευσης της επό-μενης δόσης του δανείου από την ΕΕ και το ΔΝΤ, κ.λπ.) και μέτρα για το κλείσιμο της δημοσιονομικής «τρύπας» του 2011.

Αναμενόμενο ήταν, οι εταίροι μας να αρνούνται να μας δώσουν μια χρονική παράταση για την τήρηση των δημοσιονομικών στόχων, διό-τι δεν έχουμε να παρουσιάσουμε καμία πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις και τις ιδιωτικοποιήσεις, κάτι που θα τους επέτρεπε να πείσουν την κοινή τους γνώμη ότι πρέπει να δο-θεί περισσότερος χρόνος για τη δη-μοσιονομική προσαρμογή.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει να έχει συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος και την ανάγκη αλλαγής πορείας λόγω της βαθιάς ύφεσης στην Ελλάδα, ωστόσο πα-ρά το γεγονός ότι τόσο ο πρόεδρος Μπαρόζο όσο και επίτροπος Ρεν έχουν αρχίσει συζητήσεις με τη γερμανική κυβέρνηση προκειμέ-νου να συναινέσει σε μια χρονική

επέκταση της επίτευξης των δημο-σιονομικών στόχων, μέχρι στιγμής το Βερολίνο αρνείται τροποποίηση των στόχων. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα έργα στους μεγάλους οδι-κούς άξονες που υποτίθεται ότι θα ξεκινούσαν άμεσα, δεν πρόκειται να ξαναρχίσουν πριν από την Άνοι-ξη του 2012, παρά το γεγονός ότι στα κοινοτικά ταμεία βρίσκονται σήμερα 15 δισ. ευρώ που ανήκουν στη χώρα μας. Όσο για τις μαζικές επενδύσεις των Γερμανών και των άλλων εταίρων, ακόμη δεν έχουμε δει καμία. Θα βγούμε από την ύφε-ση μόνο με τροποποίηση του μνη-μονίου και την παράταση κατά 1-2 χρόνια του στόχου για επαναφορά του ελλείμματος κάτω του 3% του ΑΕΠ (ο στόχος που έχει συμφωνη-θεί είναι μέχρι το τέλος του 2014).

υστατη λυση

Μόνη ελπίδα πλέον για την επιτάχυνση της προσαρμο-γής της χώρας, με δεδομένη την ελληνική αδράνεια, είναι η ομάδα δράσης για την Ελλάδα (250 ατόμων) που συ-γκροτήθηκε με πρωτοβουλία του προέδρου της Ευρωπαϊ-κής Επιτροπής, κ. Μπαρόζο.

Ο επικεφαλής της ομάδας δράσης για την Ελλάδα, Γερμανός Χορστ Ράιχενμπαχ, στόχο έχει να εποπτεύσει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και την επιτάχυνση της απορρόφησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων ώστε να επανέλθει η Ελλάδα σε τροχιά ανάπτυξης. Προτεραιότητα θα δοθεί στην είσπραξη των δημοσίων εσόδων, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και την αναμόρφωση του συστήματος υγείας. Πιο σημαντική ωστόσο, θεωρεί την επαναφορά της χώρας σε ανάπτυξη. Πώς θα το πετύχει; Πρώτα με την παροχή τεχνικής βοήθειας για την αποτελεσματική αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων που η Ελλάδα δεν απορροφά, για επενδύσεις σε υποδομές, ενέργεια, τουρισμό, εκπαίδευση. Και επίσης, με τη δημιουργία ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος (το τελευταίο ίσως αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο για την Ελλάδα!). Θα προωθήσει επίσης τη δημιουργία φορέα εγγυήσεων για την εγγυητική κάλυψη των χορηγούμενων δανείων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη συγχρηματοδότηση έργων, μιας και η Ελλάδα δεν διαθέτει τα απαραίτητα κεφάλαια. Το τελευταίο άλλωστε ζητά και η ΕΤΕπ ώστε να μπορέσει να διατηρήσει τις χρηματοδοτήσεις της στην Ελλάδα στο επίπεδο της τελευταίας τετραετίας, δηλαδή στα 7 δισ. ευρώ.

28 ΕΠΙΛΟΓΗ

οικονομια - ελλαδα

ΕΠΙΛΟΓΗ 29ΕΠΙΛΟΓΗ 29

ΕΠΙΤΕΛΕIΟ

«Όποιος την άνοιξη στα µάτια την κοιτά /κι όποιος δεν πρόλαβε να πέσει στη φωτιά της /κι έκανε λάθη όπως λένε ιστορικά /κρατάει µόνο την κοµµένη φορεσιά της»*. Εάν θέλαµε να αποδώσουµε µε «καλλιτεχνικούς» όρους τη σηµερινή εικόνα της χώρας, οι στίχοι του τραγουδιού «Ξεπεσµένος Άγ-γελος», προσφέρουν ίσως µία από τις καλύτερες λεκτικές απεικονίσεις. Γιατί οι Ευρωπαίοι και οι Έλ-ληνες κοίταξαν την έξοδο από την κρίση (άνοιξη) κατάµατα καθώς αποµακρύνθηκε το ενδεχόµενο της ελληνικής χρεοκοπίας όταν εντάχθηκε η χώρα στον Μηχανισµό Στήριξης, στην πράξη όµως δεν «έπε-σαν στη φωτιά της». Η στήριξη της χώρας από τους Ευρωπαίους είναι τόση, όση αρκεί για να µην χρεο-κοπήσει η χώρα, δεν είναι όµως αρκετή ώστε να υπάρξει ανάπτυξη. Γιατί, µπορεί οι Έλληνες να έκαναν «λάθη όπως λένε ιστορικά», όµως το µοντέλο της «κοµµένης φορεσιάς», µίας οικονοµικής ενίσχυσης δηλαδή που σώζει τη χώρα από τη χρεοκοπία, χωρίς όµως να είναι επαρκής ώστε να πυροδοτήσει την ανάπτυξη, έχει ως φυσικό επακόλουθο τη συντήρηση της ύφεσης. Χωρίς αναπτυξιακή βοήθεια, ιδίως τώρα που οι χρηµατοδοτήσεις και από την ΕΤΕπ κινδυνεύουν να µειωθούν, η έξοδος από την ύφεση αποµακρύνεται συντηρώντας έναν φαύλο κύκλο. Η πολιτική του «µη χείρον, βέλτιστον» δεν επαρκεί.

*« Ξεπεσμένος άγγελος / cd: Ξύλινο αλογάκι,στίχοι: Ισαάκ Σούσης, μουσική: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας /

εκτέλεση: Γιάννης Κότσιρας /2005».

Tο αµάρτηµατης EλλάδαςKAI Η ∆ΙΑΣΩΣΗ ΧΩΡIΣ ∆ΙAΣΩΣΗ

30 ΕΠΙΛΟΓΗ

οικονομια - ελλαδα

ΣΣτο αρχικό ανακοινωθέν της συνό-δου κορυφής των Ευρωπαίων ηγε-τών τον περασμένο Ιούλιο, με το οποίο αποφασίστηκε το νέο πακέτο χρηματοδοτικής στήριξης της Ελλά-δας, υπήρχε η αναφορά σε ένα σχέ-διο Marshall για τη χώρα. Η αναφο-ρά αυτή αφαιρέθηκε από το τελικό ανακοινωθέν. Πολύ σωστά, αφού το πακέτο χρηματοδοτικής στήριξης της χώρας αφορά στην ελάφρυνση της εξυπηρέτησης και τη μερική διαγρα-φή του δημοσίου χρέους με το κού-ρεμα των ομολόγων και δεν προβλέ-πει καμία ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας. Η μείωση της εθνικής συμμετοχής στα συγχρηματοδοτού-μενα υπό την ΕΕ έργα αποτελεί πο-λύ μικρή συμβολή σε μια οικονομία όπου οι επενδύσεις υποχωρούν με ρυθμό 18%, το πρόγραμμα δημο-σίων επενδύσεων μειώνεται κατά 40%, αλλιώς η άνοδος του ελλείμ-ματος του δημοσίου θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από το 22% του 1ου οκταμήνου και η οικονομία βαδίζει προς το 2012 με τη βεβαιότητα νέας συρρίκνωσης της οικονομικής δρα-στηριότητας που θα κάνει αδύνατη την επίτευξη των στόχων μείωσης του δημοσίου ελλείμματος που θέ-τει η τρόικα. Η ύφεση 7,7% του 1ου εξαμήνου, πολύ μεγαλύτερη από τις προβλέψεις, ανατρέπει την πρόβλε-ψη για οριακή ανάκαμψη το 2012. Η

ΓΣΕΒΕΕ εκτιμά ότι μέχρι τα τέλη του έτους περίπου 100 χιλ. επιχειρήσεις θα διακόψουν τη λειτουργία τους και οι απώλειες θέσεων εργασίας μπορεί να φθάσουν τις 250 χιλ. το επόμενο δωδεκάμηνο. Με την ανερ-γία ήδη στο 16%, η επιβάρυνση του ήδη βεβαρυμμένου οικονομικού κλίματος θα είναι σημαντική. Η βελ-τίωση του τουρισμού και η άνοδος των εξαγωγών, που θα μπορούσαν να φθάσουν τα 19 δισ. φέτος, αποτε-λούν τις μόνες αισιόδοξες ενδείξεις, καθώς μάλιστα για τις τελευταίες πα-ρατηρείται στροφή προς προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας με τεχνολογία και καινοτομία. Ωστόσο, οι ενστάσεις της Φινλανδίας για εγ-γυήσεις για τη συμμετοχή της στο νέο πακέτο χρηματοδοτικής βοήθει-ας της Ελλάδας δημιουργούν νέα δε-δομένα, περιπλέκουν την εικόνα. Η συμμετοχή της Φινλανδίας αναλογεί μόνο στο 2% του πακέτου βοήθειας της Ελλάδας, όπως στην περίπτωση που οι απαιτήσεις της ικανοποιούντο και εφαρμόζονταν και σε άλλες χώ-ρες το δανειακό βάρος της Ελλάδας θα αυξανόταν υπέρμετρα. (Η Ελλάδα θα έπρεπε να παραχωρήσει ισόποσο της χρηματοδοτικής βοήθειας που αναλογεί στην Φινλανδία, ως εγγύη-ση για τα δάνεια που θα της δώσει). Και ναι μεν η Φινλανδική κυβέρνηση λογοδοτεί στους φορολογούμενούς της για το κεφάλαιο που δαπανά, όμως βλέπει το δέντρο και όχι το δάσος. Και δίνει τροφή στα τμήματα εκείνα των αγορών που εκτιμούν ότι η Ευρωζώνη δεν μπορεί να αντιμε-τωπίσει την κρίση χρέους, όπως άλ-λωστε φαίνεται από την προσωρινή μόνο ηρεμία στις αγορές κρατικών ομολόγων μετά από κάθε ευρωπαϊ-κή συνάντηση. Όσον αφορά όμως τα ελληνικά ομόλογα οι αποδόσεις τους

εκτοξεύτηκαν σε νέα ιστορικά υψηλά (18% για τα δεκαετή).

Χωρίς αναπτυξιακή βοήθεια

Όσο οι αγορές βλέπουν αδυναμί-ες, οι πιέσεις στην αγορά των ευρω-παϊκών κρατικών ομολόγων εντείνο-νται. Όλα αυτά απέχουν έτη φωτός από ένα σχέδιο Marshall για την Ελ-λάδα, μια αναπτυξιακή βοήθεια που θα αποτελούσε το αντίβαρο για την οικονομία του κόστους που συνε-πάγεται η απότομη συρρίκνωση της ρευστότητας, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και των περικοπών στη δημό-σια δαπάνη, για να καλυφθεί το διά-στημα έως ότου αποδώσουν σταδια-κά τα διαρθρωτικά μέτρα και ο εξορ-θολογισμός του δημόσιου τομέα. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούν οι απόψεις του Jack Delors, του «πα-τέρα» της νομισματικής ένωσης. Ο κ. Delors τοποθετεί τον κρίκο που λείπει στην ζώνη του ευρώ στην απροθυμία της γαλλικής κυβέρνησης το 1997 να υποστηρίξει τις θέσεις του για ένα σύμφωνο συντονισμού της οικονο-μικής πολιτικής των χωρών μελών, το οποίο απέφυγε να ονομάσει οικο-νομική διακυβέρνηση για να μην δυ-σαρεστήσει τη Γερμανία. Όπως τονί-ζει το πείραμα του ευρώ αναφέρεται κατά τα δύο τρίτα στην οικονομία και κατά το ένα τρίτο μόνο στο κοινό νό-μισμα. Για την Ελλάδα και γενικότερα τις χώρες σε κρίση υποστηρίζει την έκδοση ευρωομολόγων για τη φθη-νότερη εξυπηρέτηση του χρέους τους και που θα συμβάλλει στην ολοκλή-ρωση της ευρωζώνης. Ωστόσο θεω-ρεί εξίσου σημαντική την παρέμβαση στην πραγματική οικονομία. Καθώς οι χώρες σε κρίση εφαρμόζουν πολιτική αυστηρής λιτότητας και η υπέρμετρη λιτότητα περιορίζει τις προοπτικές

ΕΠΙΛΟΓΗ 31

ανάκαμψης και συνεπώς τις βυθίζει σε μεγαλύτερη ύφεση, προτείνει μια απλή, όπως τη χαρακτηρίζει, λύση: τα κράτη εφαρμόζουν λιτότητα και η ΕΕ αναλαμβάνει την ανάκαμψη. Πώς; Χορηγώντας νέα δάνεια, όχι για την αποπληρωμή των δανείων της χώρας, αλλά για τη χρηματοδότηση της ανά-καμψης, δηλαδή μελλοντικών δαπα-νών, επενδύσεις κ.λπ. Άλλωστε, όπως είπε πρόσφατα η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ -για να επι-στρέψουμε στο πιεστικό περιβάλλον των χρηματαγορών- οι αγορές απε-χθάνονται το υψηλό δημόσιο χρέος, αλλά απεχθάνονται ακόμη περισσό-τερο τη χαμηλή ή την αρνητική ανά-πτυξη. Ο πρόεδρος Ομπάμα το γνω-ρίζει αυτό, και προωθεί σχέδιο για τη στήριξη της απασχόλησης με έργα υποδομής και με μείωση της φορο-λογικής επιβάρυνσης του μισθολογι-κού κόστους των μικρομεσαίων επι-χειρήσεων, μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της μέσης αμερικανικής οικογένειας κατά 1,5 χιλ δολ. και δι-ευκολύνσεις στην αναχρηματοδότηση των στεγαστικών δανείων στην οικο-νομία των 300 εκατ. κατοίκων ύψους 447 δισ. δολ. το 2012. Το κόστος θα καλυφθεί με αύξηση της φορολόγη-σης των υψηλότατων εισοδημάτων, κατάργηση φοροαπαλλαγών για τις επιχειρήσεις και άλλες περικοπές ώστε να τηρηθεί ο στόχος μείωσης του δημοσίου ελλείμματος στο 2,3% του αεπ ως το 2021. Στην Ευρώπη των 500 εκατ. πολιτών, το σύνολο των κε-φαλαίων που διατίθενται μέσω των διαρθρωτικών Ταμείων ανέρχεται σε λίγο μεγαλύτερο ποσό αλλά αφορά συνολικά την περίοδο 2007-2013 ενώ για τη περίοδο 2014-2020 οι συζητή-σεις αναφέρονται σε ποσά 400 δισ. ευρώ συνολικά. Όταν οι αριθμοί μι-λούν από μόνοι τους τα σχόλια περιτ-τεύουν.

Στο μυαλό του KeynesΠώς άραγε θα σχολίαζε ο Keynes το τωρινό σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας;

Θα διέβλεπε τον κίνδυνο επιτάχυνσης ενός καθοδικού σπιράλ που δεν θα άφηνε ανεπηρέαστους τους ευρωπαίους εταίρους της; (Βαθύτερη ύφεση ισοδυναμεί με αδυναμία επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων του προγράμματος, με αβέβαιες τις επόμενες εξελίξεις για την Ελλάδα και την ευρωζώνη). Ως αντιπρόσωπος του Βρετανικού Υπουργείου Οικονομικών στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων το 1919 με την οποία έληξε και τυπικά ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος και με την οποία καθορίστηκαν οι αποζημιώσεις της Γερμανίας προς τη Γαλλία κυρίως, τη Βρετανία και τις υπόλοιπες χώρες, παραιτήθηκε και αποσύρθηκε στο Κέμπριτζ όπου έγραψε το «Οι οικονομικές επιπτώσεις της ειρήνης». Ασκώντας κριτική, ιδίως προς τον Clemenceau αλλά και τον βρετανό πρωθυπουργό Lloyd George, προέβλεψε ότι οι εξοντωτικοί όροι για τον μεγάλο φταίχτη, τη Γερμανία, έσπειραν τους σπόρους της νέας κρίσης. (Εννοείται εδώ ότι δεν υπάρχει κανένας παραλληλισμός της Ελλάδας με την επιθετική Γερμανία και η μόνη σύγκριση αναφέρεται στην αντιμετώπιση μιας οικονομίας σε κρίση). Έγραφε «Οι αντιπρόσωποι της Γαλλίας και της Βρετανίας διατρέχουν τον κίνδυνο να ολοκληρώσουν την καταστροφή που η Γερμανία ξεκίνησε, … υπονομεύοντας, ενώ θα μπορούσαν να ενισχύσουν, την ευαίσθητη και περίπλοκη οργάνωση, ήδη διαρρηγμένη από τον πόλεμο, μέσω της οποίας και μόνο οι ευρωπαϊκοί λαοί μπορούν να ευημερήσουν».

Η μεγάλη ύφεση και ανεργία στη Γερμανία που ακολούθησε, μπορεί να ήταν δίκαιη τιμωρία, όμως οδήγησε στην άνοδο του Ναζισμού και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Αμερικανοί όπως πάντα είναι καλοί μαθητές και δεν αγνόησαν τα παθήματα του παρελθόντος. Το σχέδιο Marshall που ταχύτατα προώθησαν για την ανασυγκρότηση της Ευρώπης μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο αφορούσε θύτες (την ηττημένη Γερμανία) και θύματα, τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η μελλοντική πατρίδα του μονεταρισμού αναγνώρισε έγκαιρα τη σημασία της στήριξης της ζήτησης. Τι θα έγραφε άραγε για το σχέδιο στήριξης της Ελλάδας, όταν μάλιστα ο ιός της κρίσης μολύνει ήδη άλλες χώρες και τράπεζες μέσω της έκθεσής τους σε τοξικά κρατικά ομόλογα; Και τι πιθανότητες θα του έδινε για την επιτυχή στήριξη της ελληνικής οικονομίας ώστε να βρει την έξοδο από την ύφεση; Με τα τωρινά δεδομένα ορθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες διέγραψαν τις λέξεις «σχέδιο Marshall» από το ανακοινωθέν της συνόδου της 21ης Ιουλίου.

32 ΕΠΙΛΟΓΗ

ειδικο θεμα

Η λογική παραλογισµού

Τα παράλογα ενός κόσµου ο οποίος µετά το τέλος του Ψυχρού Πολέµου πορεύεται χωρίς πυξίδα, δεν έχουν τελειωµό. Και η κρίση που µαστίζει πλέον τον πλανήτη διαχέεται όπως οι επιδηµίες τον Μεσαίωνα… Από την ενέργεια και τα τρόφιµα στην ευρύτερη οπτική της οικονοµίας και αντίστροφα. Το επιµέρους και το όλο, το όλο και το επιµέρους σε µία σχέση

αλληλεξάρτησης και διαρκούς αναζήτησης της έλλογης ισορροπίας.

από τoν αΝΤΩΝΗ ΛιΒιεΡαΤο

ο ι κ ο Ν ο μ ι α – ε Ν ε Ρ Γ ε ι α – Τ Ρ ο Φ ι μ α

του

Η εποχή του τέλους τ η ς π υ ρ η ν ι κ ή ς ενέργειας; Μετά το ατύχημα στην Φου-κουσίμα της Ιαπω-νίας τον περασμένο Μάρτιο, ο κόσμος αναμετράται με τα

όρια του στη χρήση πυρηνικής ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα αναζητά ενεργειακές διεξόδους σε ρυπογόνους υδρογονάνθρακες και στα βιοκαύσιμα. Η Φουκουσίμα ως η απαρχή της

νέας ενεργειακής αναζήτησης όπως, πριν τρία χρόνια περίπου, η κρίση που ξέσπασε στις subprime αγορές των ΗΠΑ και έδωσε το έναυ-σμα για τη μεγάλη αναζήτηση της οικονομικής σταθερότητας στον πλανήτη. Τρία χρόνια μετά, με την ανάπτυξη σήμερα να φρενάρει, το με-γάλο αυτό οικονομικό ταξίδι του κόσμου φαί-νεται να σταματά στον πρώτο του προορισμό: στο λιμάνι των ηθικών αξιών. Ένα λιμάνι, που η οικονομική ανάπτυξη στον πλανήτη προσπέ-ρασε χωρίς στάση για ανεφοδιασμό τον 19ο και κυρίως τον 20ο αιώνα.

ΕΠΙΛΟΓΗ 33

34 ΕΠΙΛΟΓΗ

Το μπουρίνι που σάρωσε τη χώρα μας και όχι μόνο, δηλ. οι κρίσεις στην οικονομία, ανέβασαν στο προ-σκήνιο και άλλα προβλήματα εξίσου σημαντικά. Έτσι, φαινομενικά αυ-τόνομα προβλήματα, για μια ακόμη φορά, μετατρέπονται σε ένα σχεδόν εφιαλτικό, παγκοσμίων διαστάσεων πρόβλημα, μη επιδεχόμενο βραχυ-πρόθεσμες λύσεις. Πρόβλημα όμως, που πρέπει να μπει σε μια τάξη ως προς τις συνιστώσες του. Ο γράφων δεν έχει την πρόθεση να γράψει βι-βλίο, κάτι που θα απαιτούσε η συνο-λική απεικόνιση του προβλήματος, αλλά να εκθέσει μερικές από τις συ-νιστώσες όπως προβάλλονται τελευ-ταία στον κόσμο των ΜΜΕ, υπεν-θυμίζοντας έτσι την αλληλεξάρτηση αλλά και την από αυτήν προερχό-μενη σύγχυση που διακατέχει τους αποφασίζοντες. Πρώτη φροντίδα του ανθρώπου η «διατροφή». Σε ένα πλανήτη με έξι δισεκατομμύρια μέλη τα οποία κάθε μέρα χρειάζονται φα-γητό, η οικονομία μεριμνά για την οργάνωση και τη διανομή αγαθών, με πρωταρχικά αγαθά τα τρόφιμα. Αλλά η οικονομία επιτελεί το έργο της με την «ενέργεια» που αποδί-δουν οι άνθρωποι και οι μηχανικοί δούλοι, με άλλα λόγια αξιοποιώντας την ηλιακή ενέργεια είτε αποθηκευ-μένη κατά τη διάρκεια γεωλογικών αιώνων, είτε σε απευθείας χρήση της όπως π.χ. με τις ανανεώσιμες πηγές. Είναι συνηθισμένο η προσοχή όχι μόνον των ειδικών, αλλά και του με-γάλου κοινού, να επικεντρώνεται σε κάποιο από τα μεγάλα σύνολα που αναφέρθηκαν ήδη, αλλά και σε επί μέρους σχετικά θέματα, παραμερίζο-ντας, για λίγο συνήθως, τα υπόλοι-πα. «Δασκαλίστικη» η διαχείριση της ενημέρωσης που ακολουθεί, αλλά καλύτερα έτσι.

Ανατροπήστα πυρηνικάΤο πρώτο θέμα που έχει ανέβει στην επικαιρότητα είναι οι συνέπειες του συνδυασμού ενός τρομακτικού σει-σμού και της αποκάλυψης ότι οι κα-νονισμοί ασφαλείας των πυρηνικών αντιδραστήρων δεν κάλυπταν τα δυσμενέστερα σενάρια ενδεχόμε-νων καταστροφών. Με απλά λόγια υποτίμησαν τα φυσικά φαινόμενα. Αυτά δημιουργούν μια ανατροπή στην κατασκευή και λειτουργία των εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την σχάση του ατό-μου. Το ατύχημα ανατρέπει πλήρως τον προσανατολισμό προς τους πυ-ρηνικούς αντιδραστήρες σε λειτουρ-γία, μελέτη ή κατασκευή. Θα περά-σουν χρόνια έως ότου επιλυθούν τα προβλήματα ασφαλείας στον σχεδι-ασμό νέων, αν δεν ανακοπεί κιόλας η αισιοδοξία της απόληψης ενέργει-ας χωρίς ρύπανση του περιβάλλο-ντος… Και τα σε λειτουργία εργο-στάσια είναι εκατοντάδες.

Οι «βρώμικοι» υδρογονάνθρακες

Το δεύτερο θέμα, λιγότερο γνω-στό στο κοινό αλλά καίριο είναι η παραγωγή μη συμβατικών υδρο-γονανθράκων από ασφαλτικά πε-τρώματα. Παραδόξως εκ πρώτης όψεως σ τ ις πηγές πρωτογενούς ενέργειας, και μάλιστα στον από πολλές απόψεις κρίσιμο τομέα των υδρογονανθράκων, μια νέα τεχνική προσθέτει από μεγάλες έως τερά-στιες δυνατότητες παραγωγής των τελευταίων από τους ασφαλτικούς σχιστόλιθους και τις ασφαλτικές άμμους. Η ύπαρξη αυτών των πε-τρωμάτων είναι γνωστή εδώ και πολλά χρόνια. Πχ. στις τεράστιες συγκεντρώσεις στον Καναδά η ορ-γανωμένη εκμετάλλευση επιτρέπει την απόληψη μεγάλων ποσοτήτων εξωσυμβατικών υδρογονανθράκων εδώ και καιρό. Με τις μέχρι σήμε-

ρα μεθόδους, η παραγωγή αυτού του τύπου είναι εξόχως «βρώμι-κη». Καθώς όμως είναι γεωγρα-φικά συγκεντρωμένη είναι μέχρις ενός σημείου δυνατή η διαχείριση των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Ασφαλτικά πετρώματα υπάρχουν παντού, και απαντώνται σε όχι με-γάλο βάθος. Σκόρπια όπως είναι, ήταν αδύνατο μέχρι πρόσφατα να αξιοποιηθούν με τις γνωστές μεθό-δους μέχρις ότου, άγνωστος στον γράφοντα τεχνικός, εφεύρε μέθο-δο τόσο απλή ώστε να επιτρέπει την απομάστευση φυσικού αερί-ου ακόμη και στην αυλή του σπι-τιού το οποίο κείται πάνω από μια στρώση του πετρώματος. Μια γεώ-τρηση προχωρεί σε σχετικά μικρό βάθος έως ότου «εγκατασταθεί»

τΤο μπουρίνι που σάρωσε τη χώρα τΤο μπουρίνι που σάρωσε τη χώρα μας και όχι μόνο, δηλ. οι κρίσεις τμας και όχι μόνο, δηλ. οι κρίσεις στην οικονομία, ανέβασαν στο προ-τστην οικονομία, ανέβασαν στο προ-σκήνιο και άλλα προβλήματα εξίσου τσκήνιο και άλλα προβλήματα εξίσου σημαντικά. Έτσι, φαινομενικά αυ-τσημαντικά. Έτσι, φαινομενικά αυ-τόνομα προβλήματα, για μια ακόμη ττόνομα προβλήματα, για μια ακόμη φορά, μετατρέπονται σε ένα σχεδόν τφορά, μετατρέπονται σε ένα σχεδόν τεφιαλτικό, παγκοσμίων διαστάσεων τ

εφιαλτικό, παγκοσμίων διαστάσεων

ειδικο θεμα

ΕΠΙΛΟΓΗ 35

μέσα στη στρώση (ΤΙΜΕ 11/4/11). Στην συνέχεια στρέφεται οριζοντί-ως μέσα στην στρώση και σε αρκε-τό μήκος. Μετά την σταθεροποίηση της γεώτρησης, ειδικά εκρηκτικά προωθούνται στο οριζόντιο τμήμα της γεώτρησης και ανατινάσσονται θρυμματίζοντας το πέτρωμα που την περιβάλλει. Ακολούθως διο-χετεύεται στη γεώτρηση ένα μείγ-μα νερού, χημικών και άμμου υπό υψηλή πίεση. Η άσφαλτος που έχει διαποτίσει κατά τη διάρκεια γεωλο-γικών αιώνων το πέτρωμα, υπό την πίεση, παραδίδει το αδρανές μέχρι τότε φυσικό αέριο, μέσω της γεώ-τρησης στις εγκαταστάσεις της επι-φάνειας. Το σύνολο της εγκατάστα-σης στο υπέδαφος μπορεί για πολ-λά χρόνια να παράγει φυσικό αέριο

καθώς η άμμος διατηρεί ανοιχτές τ ις ρωγμές του πετρώματος από την έκρηξη.Για τις ΗΠΑ π.χ. όπου διατίθεται ένα τεράστιο πλέγμα αγωγών η νέα πηγή πρωτογενούς ενέργειας είναι «ευλογία» καθώς ανταποκρίνεται στο «ιδεώδες» της ενεργειακής αυ-τάρκειας. Όμως, η μέθοδος είναι εντονότατα βρώμικη. Το χρησιμο-ποιημένο νερό ρυπαίνει αφάνταστα το περιβάλλον, με συνέπεια μια μι-κρή επανάσταση των περιβαλλοντι-κών οργανώσεων. Καθώς μάλιστα ασφαλτικά πετρώματα υπάρχουν ακόμη και στο υπέδαφος κατοικη-μένων περιοχών και το κέρδος εί-ναι κακός σύμβουλος. Η επέκταση των εκμεταλλεύσεων είναι δραματι-κή. Όλοι πλέον αναμένουν τις ανα-

γκαίες ρυθμίσεις….. Τα εικαζόμενα αποθέματα υδρογονανθράκων αυ-τής της κατηγορίας είναι τεράστια όπως και τεράστιοι οι κίνδυνοι από τη ρύπανση.

Τα βιοκαύσιμα και οι επιπτώσεις τουςΜετά την ενέργεια η οικονομία. Η καταστροφική εξέλιξη των οικονο-μικών πραγμάτων προβάλλει και ένα πρόβλημα ουσίας, το οποίο κατά πε-ρίεργο τρόπο αγνοείται. Η ανάπτυξη της περιόδου 1945–2000, συνέβαλε αποφασιστικά στη διατήρηση μιας σχετικής κοινωνικής ειρήνης, εξα-σφαλίζοντας έτσι και την κοινωνική συνοχή. Η ανάπτυξη στην εποχή του

36 ΕΠΙΛΟΓΗ

χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, κάλυψε ανάγκες (αγνόησε άλλες) αλλά και ψευδοανάγκες μέχρι παρα-λογισμού. Είναι αναγκαίο το δεύτε-ρο ή τρίτο αυτοκίνητο, η πισίνα, οι ντουλάπες οι υπερφορτωμένες με ελάχιστα φορεμένα ρούχα ή η τε-ρατώδης πολυφαγία και κακοφαγία των Ελλήνων? Οι σημερινοί κάτοικοι του πλανήτη στη θέση του χαμένου παραδείσου τοποθέτησαν τη γενική ευημερία. Μήπως ακόμη και το κο-ρυφαίο δόγμα του μαρξισμού «ο κα-θένας με τις δεξιότητές του και στον καθένα κατά τις ανάγκες του» δεν είναι παρά μια υπαρξιακή ανοησία ευρείας χρήσεως; Η μέχρι σήμερα ανάπτυξη «φρενάρει» και ζητείται η ανάκαμψη. Ανάπτυξη πόση, ποια και προς ποια κατεύθυνση; Ισχύει ακό-μη η εντολή: «αυξάνεσθε και πλη-θύνεσθε και πληρώσατε την Γη»; Και είναι ηθικά ουδέτερη η οικονομία όπως «πλασάρεται» από τους φιλε-λεύθερους προφήτες της; Οι καλβι-νιστές τουλάχιστον έθεταν ως όρα-μα του πλουτισμού τον ενάρετο βίο και τα αγαθά ως δώρο του Θεού για κοινωνική χρήση. Επέτρεπαν την πα-

ροχή δανείου μόνο αν επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί κοινωνικά και απέ-κλειαν τον τοκογλυφικό πλουτισμό ως αμαρτία. Όμως ο 19ος και κυρίως ο 20ος αιώνες κατάπιαν την ηθική διάσταση της οικονομίας. Μόλις τώ-ρα διακρίνεται αχνά η επιστροφή σε ηθικές αξίες. Τις αναζητούν ακόμα και εκατοντάδες οικονομολόγοι στα συνέδριά τους. Η ενέργεια και η οι-κονομία γενικότερα στοχεύουν στην εξασφάλιση στοιχειωδών έως «άρ-ρωστων» συνθηκών διαβίωσης. Έτσι όλο και περισσότερο το δημογρα-φικό πρόβλημα ξαναβγαίνει στην επιφάνεια. Το δημογραφικό πρό-βλημα, η μελέτη και διαχείριση των πληθυσμών, αναδείχτηκε ανάποδα θα έλεγε κανείς. Καθώς η αναζήτη-ση πηγών πρωτογενούς ενέργειας έγινε σχεδόν πυρετώδης κυρίως στις ΗΠΑ, όπου η αλόγιστη κατανάλωση έχει περιορίσει σημαντικά τα γνω-στά και εκμεταλλεύσιμα ενεργειακά αποθέματα, προβλήθηκαν ως μια νέα και σημαντική πηγή τα υπόλοι-πα της αγροτικής παραγωγής, με την μετατροπή τους σε αιθανόλη, ένα είδος οινοπνεύματος κατάλληλο για

την κίνηση των μηχανών εσωτερι-κής καύσης. Όμως πολύ γρήγορα η παραγωγή αγροτικών αγαθών -στην ουσία τροφίμων, είτε αμέσως αγα-θά του φυτικού κόσμου, της χλωρί-δας και εμμέσως αγαθά του ζωικού βασιλείου, της πανίδας- εξετράπη σε αγαθά παραγωγής καυσίμου. Η ιδέα, για να το πει κανείς πιο απλά, με εκατομμύρια πεινασμένους στον κόσμο, να μετατρέπονται τρόφιμα σε καύσιμα είναι τερατώδης. Βέβαια η χρήση των αποβλήτων π.χ. από ζαχαροκάλαμο σε χώρες παραγωγής ζάχαρης όπως η Βραζιλία ή η Κούβα παραμένει σκόπιμη.Με την παρουσία και μιας περιόδου ξηρασίας, όχι και τόσο αιφνίδιας, η σχέση τροφίμων και πληθυσμού επανήλθε στο προσκήνιο. Η σχέση αυτή απασχολεί αιώνες τώρα τον άνθρωπο. Πρωταρχική ανάγκη ήταν και είναι η διατήρηση μιας καλής σχέσης ανάμεσα στους πληθυσμούς και την παραγωγή τροφίμων. Τόσο ο Πλάτων, όσο και ο Αριστοτέλης προ-βάλλουν την ανάγκη η Πόλη να είναι εύτακτη και να μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες των πολιτών σε τρόφιμα

ειδικο θεμα

ΕΠΙΛΟΓΗ 37

όπως υπενθυμίζουν οι συντάκτες μιας εντυπωσιακής μελέτης στην «MONDE DIPLOMATIQUE» (Ιούνι-ος 2011). Το πρόβλημα για πρώτη φορά παίρνει την έκφραση «επι-στημονικής» ούτως ειπείν προσέγ-γισης από τον πάστορα T.R.Malthus, «1798, Essai sur le principe de la population». Ο Malthus προβάλλει την άποψη ότι η συνεχής αύξηση του πληθυσμού απειλείται από το ότι ενώ η αύξηση της παραγωγής τροφίμων ακολουθεί τους κανόνες της αριθμητικής προόδου, η αύξη-ση του πληθυσμού ακολουθεί τους κανόνες της γεωμετρικής προόδου. Ο Malthus όμως ζει λίγο πριν τη γενίκευση της χρήσης της ενέργει-ας. Έτσι οι θεωρίες του δεν άντεξαν

στον χρόνο. Λίγο αργότερα ο Κάρο-λος Μαρξ διατυπώνει την άποψη ότι η θεωρία του Malthus είναι λανθα-σμένη: «Αυτός ο αφηρημένος νόμος για τον πληθυσμό δεν ισχύει παρά μόνο για τα φυτά και τα ζώα και ίσχυσε εκεί που έλειπε η ιστορική παρέμβαση του ανθρώπου. Εκείνο που μετράει δεν είναι ο αριθμός των ανθρώπων αλλά η κατανομή των αγαθών»….. Δεν είχε άδικο, χωρίς ίσως να το υποπτεύεται τότε, όταν στα χρόνια μας το αγαθό τρόφιμα μετατρέπεται και στο αγαθό καύσι-μα, τα βιοκαύσιμα.Με πεινασμένους εκατοντάδες εκα-τομμύρια, στην κατανομή των αγα-θών άνθρωποι στερούν από ανθρώ-πους το δικαίωμα στη ζωή, προκει-μένου να εξασφαλίσουν φθηνότερη κίνηση. Η σχετική απόφαση της προεδρίας Μπους αφήνει ανοικτό το θέμα της παραγωγής βιοκαυσί-μων…. «… στην αρχή του 21ου αι-ώνα αναμένεται η άφιξη του επτάκις δισεκατομμυριοστού πολίτη του κό-σμου. Αυτός κατά πάσα πιθανότητα, επτά στα δέκα, θα γεννηθεί σε μια φτωχή χώρα, στο πλαίσιο μιας δύ-στυχης οικογένειας. Θα πρέπει να του στείλουμε ένα καλώς όρισες ή ένα γράμμα ζητώντας συγνώμη»… γράφει εν κατακλείδι ο George Minois στην έρευνα της «MONDE».

Χωρίς πυξίδαΠριν από μερικά χρόνια σημαντικός Έλληνας πολιτικός, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, απεκάλεσε την Ελλάδα «ένα απέραντο φρενοκομείο». Σήμε-ρα ο ίδιος χαρακτηρισμός θα ίσχυε για το σύνολο του Δυτικού κόσμου. Ο χαρακτηρισμός της οικονομίας ως «ηθικά ουδέτερης»!... ο οποίος κυρι-αρχεί στις αναλύσεις των θεωρητικών και των διαχειριστών του χρηματοπι-στωτικού καπιταλισμού οδήγησε ήδη το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα σε επικίνδυνες και δηλητηριώδεις ατρα-πούς. Η μεταμφίεση των σπεκουλα-δόρων σε επενδυτές και η εφεύρεση νέων πραγματικοτήτων όπως π.χ. οι «αγορές» παραβιάζουν ακόμα και τη λογική. Οι αγορές και ονόματα

έχουν και γνωστές διευθύνσεις στη Wall street και το City του Λονδίνου. Με απλά λόγια οι παραγωγοί πλού-του από το εμπόριο του χρήματος κυκλοφορούν ανάμεσα μας. Τα «πα-ράγωγα» και οι παρόμοιες κλεπτο-κρατικές τεχνικές των παραπάνω που επικρατούν, δεν είναι άσχετες με την άνοδο των τιμών των αγαθών και κατ’ επέκταση ακόμα και της πείνας ανά τον κόσμο. Ούτε είναι συμπτωματι-κό το γεγονός ότι τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ, όλο και συχνότερα προβάλ-λουν σχετικά «τρομακτικά» στοιχεία. Π.χ. στο τεύχος της 25ης Ιουλίου του ΤΙΜΕ μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Το έτος 2000 χρησιμοποιείτο για την παραγωγή αιθανόλης το 6% της πα-ραγωγής του αμερικανικού αραβοσί-του. Τώρα χρησιμοποιείται το 40%». Αυτή η παραγωγή που διατίθεται για βιοκαύσιμα θα συνέβαλλε στη διατροφή 350.000.000 πεινασμέ-νων του κόσμου, κατά το Earth Policy Institute!... Και ενώ οι πεινασμένοι χρειάζονται βοήθεια, ο πλανήτης του Δυτικού κόσμου έχει πρόβλη-μα παχυσαρκίας! Τα παράλογα ενός κόσμου ο οποίος μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου πορεύεται χωρίς πυξίδα δεν έχουν τελειωμό. Τα ελάχι-στα που σημειώθηκαν δεν είναι παρά μια γεύση. Και η κρίση που μαστίζει πλέον τον πλανήτη διαχέεται όπως οι επιδημίες τον Μεσαίωνα. …«πήραμε τη ζωή μας λάθος» και τώρα που πρέ-πει να αλλάξουμε ζωή ξεπροβάλλουν τα ταπεινότερα αισθήματα και οι πλέ-ον εγωιστικές συμπεριφορές.Και σχετικά με την Ελλάδα, τι άραγε σκέπτονται ή περιμένουν π.χ. οι Φι-λανδοί, οι Ολλανδοί, οι Σλοβάκοι, οι Σλοβένοι; Να εξοστρακίσουν τους Ευρωπαίους της Μεσογείου για να υλοποιηθεί το ρηθέν από την ιστο-ρική κυρία Σουσού Καντακουζη-νού: «Να διώξουμε τους φτωχούς, να μείνουμε μεταξύ μας οι πλούσι-οι να περνάμε καλά».Το τεύχος 13-19/8/2011 του Economist είχε ως εξώφυλλο τον γνωστό πίνακα του Ρέμπραντ «Μάθημα Ανατομίας». Ο γράφων εύχεται το υπό μελέτη σώ-μα να μην είναι η Ελλάδα, έτσι που τα καταφέραμε με τα ψέματα μας.

Η σχεσΗ τροφiμων και πλΗθυσμου επανΗλθε στο προσκΗνιο. πρωταρ-χικΗ αναγκΗ Ηταν και ειναι Η διατΗρΗσΗ μιασ καλΗσ σχεσΗσ αναμεσα στουσ πλΗθυσμουσ και τΗν παραγωγΗ τροφι-μων. τοσο ο πλατων, οσο και ο αριστοτελΗσ προβαλλουν τΗν ανα-γκΗ Η πολΗ να ειναι ευτακτΗ και να μπορει να καλυπτει τισ αναγκεσ των πολιτων σε τροφι-μα οπωσ υπενθυμιζουν οι συντακτεσ μιασ εντυ-πωσιακΗσ μελετΗσ στΗ «MONDE DiPLOMATiQUE».

38 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 39

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

ΔΥΣ

Η •

ΑΝ

ΑΠ

ΤΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TMEN

T •

DEV

ELO

PMEN

T

VA

LUE

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣ

Η •

ΑΝ

Α

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΕΞΕΛIΞΕΙΣ

∆ΡAΣΕΙΣ

ΥΠΗΡΕΣIΕΣ

ΠΡΟΪOΝΤΑ

ΥΠΕΥΘΥΝOΤΗΤΑ

40 ΕΠΙΛΟΓΗ

Οικονομία /Τράπεζες

40 ΕΠΙΛΟΓΗ40 ΕΠΙΛΟΓΗ

Οι γαλλικές τράπεζες έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση σε ελλη-νικό χρέος μετά τις ελληνικές –ενώ από τις θυγατρικές τους

στην Ελλάδα, η Societe Generale με τη Γε-νική και η Credit Agricole με την Εμπορική, επιβαρύνονται με ζημιές. Η έκθεση της με-γαλύτερης γαλλικής τράπεζας, της BNP, σε ελληνικό χρέος φτάνει τα 4 δισ. ευρώ και με το κατά 21% κούρεμα των ελληνικών ομολόγων που λήγουν ως το 2020 έχει ήδη καταγράψει απώλειες 500 εκατ. ευρώ. Και ενώ έχει μικρή έκθεση σε Ιρλανδικά και Πορτογαλικά ομόλογα, ο μεγάλος κίνδυνος είναι η Ιταλία, όπου η έκθεσή της φθάνει τα 21 δισ. ευρώ. Η Credit Agricole, έχει μικρή έκθεση σε ελληνικό χρέος, μετά την κατά 21% απομείωση της αξίας των ελλη-νικών ομολόγων του, η έκθεσή του ομίλου περιορίστηκε σε μόλις 329 εκατ. ευρώ. Και εδώ όμως το καμπανάκι κινδύνου χτυπά από την Ιταλία, καθώς η αξία των ιταλικών ομολόγων που διατηρεί στο χαρτοφυλά-κιό του φθάνει τα 8,7 δισ. ευρώ. Δηλαδή, η έκθεση στην Ιταλία φθάνει μόνο για τις δύο αυτές τράπεζες τα 30 δισ. ευρώ. Η Societe General, με ελληνικούς τίτλους αξίας μόλις 900 εκατ. ευρώ έχει ήδη κατα-γράψει ζημιές 395 εκατ. ευρώ. Συνολικά η έκθεση των τριών μεγαλύτερων γαλλικών τραπεζών σε χρέος της περιφέρειας -Ελ-λάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία- φθάνει τα 44 δισ. ευρώ και εξηγεί την πρόσφατη υποβάθμιση της Societe Generale και της Credit Agricole από τον οίκο Moody’s. Από τη γαλλική πλευρά

τονίζεται ότι το πρόβλημα δεν είναι των τραπεζών αλλά της Ελλάδας και της ευρω-ζώνης, όμως πού να βρει κανείς το δίκιο του σήμερα! Συνέπεια των ανωτέρω για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, το γεγονός ότι το κόστος δανεισμού δολαρίων έχει αυξηθεί γι αυτές το τελευταίο διάστημα και ενώ τα αμερικανικά funds περιορίζουν την έκθεσή τους στις ευρωπαϊκές τράπεζες για τον φό-βο απωλειών. Η ΕΚΤ βρέθηκε στην ανάγκη, σε συντονισμό με τη Fed και τις κεντρικές τράπεζες της Αγγλίας, της Ελβετίας και της Ιαπωνίας, να αναγγείλει πράξεις χορήγη-σης δολαρίων στις τράπεζες της ευρωζώ-νης για να καλύψουν τις ανάγκες τους ως το τέλος του έτους.

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες & ο ιός της κρίσηςΜια ματιά στους αριθμούς δείχνει πώς ο ιός της κρίσης μόλυνε τις ευρωπαϊκές τράπεζες και πρώτες από όλες τις γαλλικές, μεταφέροντας το καμπανάκι του συναγερμού στην Ιταλία της οποίας τα κρατικά ομόλογα δέχονται τις πιέσεις των αγορών.

Το ΔΝΤ ΕΚΤΙΜΑ

ότι οι ευρωπαϊκές

τράπεζες θα χρεια-

στούν μεγάλη κεφα-

λαιακή ενίσχυση για

αντιμετώπιση των

απωλειών από «τοξι-

κά» κρατικά ομόλο-

γα. Το IASB θεωρεί

ότι οι τράπεζες

έχουν υποεκτιμήσει

τις απώλειές τους

από αυτά, καθώς δεν

τα αποτιμούν σε τι-

μές αγοράς, που θα

σήμαινε «κούρεμα»

της αξίας τους ως

και 50% Σύμφωνα

με το ΔΝΤ, η κρίση

χρέους έχει μειώσει

την αξία των τίτλων

κατά 200 δισ. ευρώ

-τοποθετήσεις τρα-

πεζών σε ομόλογα

Ελλάδας, Ιρλανδίας,

Πορτογαλίας αλλά

και Ιταλίας, Ισπανίας

και Βελγίου- και αν

συνυπολογιστούν

οι απώλειες από την

πτώση των μετοχών

τους, το σύνολο

φθάνει τα 300 δισ.

ευρώ.

// Επιτελείο «Ε»

ΕΠΙΛΟΓΗ 41ΕΠΙΛΟΓΗ 41

στηρίξει τα ομόλογά τους. Παραδείγ-ματος χάρη, κανείς δεν θα υποστήριζε σοβαρά ότι η Ιταλία ή η Ισπανία αντι-μετωπίζουν κίνδυνο χρεοκοπίας. Και όμως βρίσκονται στο στόχαστρο των αγορών. Και αυτό γιατί, με όλες τις κα-θυστερήσεις έως ότου τεθεί σε εφαρ-μογή ο Μόνιμος Μηχανισμός που με αυξημένα κεφάλαια θα μπορεί να αγο-ράζει ομόλογα στη δευτερογενή αγορά και υπό αυστηρούς όρους, οι αγορές σε μια αυτοεκπληρούμενη προσδοκία, δεν πείθονται ότι υπάρχει ένας αξιό-πιστος μηχανισμός να στηρίξει τις το-ποθετήσεις τους (και να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις τους). Το πρόβλημα είναι δομικό, πηγάζει από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη και τους όρους λειτουργίας του κοινού νομίσματος. Ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης λειτουργεί σύμ-φωνα με τους κανόνες που του έχουν επιβληθεί. Η αδυναμία των κανόνων ωστόσο, φαίνεται από το γεγονός ότι οι συνάδελφοί του στη Βρετανία, την

Από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης ο ισολογισμός της ΕΚΤ αυ-ξήθηκε κατά 77%, ενώ της αμερικανικής Fed κατά 226% και της Τρά-πεζας της Αγγλίας κατά 200%, ανέφερε ο απερχόμενος πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της ευρωζώνης, Ζαν Κλοντ Τρισέ. Με αυτά απα-

ντά στην κριτική ότι με το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ, ιδίως τώρα που στο παιχνίδι εισέρχεται και η αγορά ομολόγων της Ιταλίας στην οποία αναλογεί το 25% του κρατικού χρέους της ευρωζώνης, υπονομεύεται η ανεξαρτη-σία της και ότι οδηγείται σε νομισματοποίηση του χρέους (νέο χρήμα τυπώνεται για την αγορά τμήματος του χρέους, αυξάνοντας την προσφορά χρήματος και τις πληθωριστικές πιέσεις μεταγενέστερα). Η πρόσφατη παραίτηση του μέλους του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Γιούργκεν Σταρκ, συνδέεται με τις ανησυχίες αυτές. Η Κριστίν Λαγκάρντ θεωρεί αναγκαία την πολιτική στήριξη της ΕΚΤ στον τομέα αυτό. Στο σημείο αυτό ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί ότι ο Ζαν Κλοντ Τρι-σέ, υπερασπίζεται την τακτική του ενώ οι επιθέσεις των αγορών βασίζονται σε σημαντικό μέρος σε αυτήν ακριβώς την τακτική, της περιορισμένης παρέμβασης. Τα κράτη μέλη με τη συμμετοχή τους στο κοινό νόμισμα, εκτός από την απώλεια ελέγχου της νομισματικής πολιτικής, δεν έχουν πια και μια κεντρική τράπεζα να

«Τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι»«Μην κοιτάτε μόνο το δικό μας φορτίο, κοιτάξτε και των άλλων». Την απλή αυτή λογική ασπάστηκε ο Ζαν Κλοντ Τρισέ για να απαντήσει ιδιαίτερα εύστοχα, στις πιέσεις και την κριτική που ασκήθηκε στην ΕΚΤ, με πρωτεργάτη τη Γερμανία, για το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων.

Αμερική και την Ιαπωνία μπορεί να τύ-πωσαν χρήμα, όμως και πληθωρισμό δεν έχουν (εξαιρουμένης της Βρετα-νίας) και οι αποδόσεις των ομολόγων τους, είναι εξαιρετικά χαμηλές, που δείχνει ότι η εμπιστοσύνη των αγορών είναι υψηλή. Και σε περίοδο κρίσης το τελευταίο είναι που μετράει. Στην Αμερική μάλιστα, με δημόσιο χρέος και έλλειμμα πολύ υψηλότερα από της ευρωζώνης έχουν υποχωρήσει στο χα-μηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 χρόνων, κάτω από το 2%! Για την Ευ-ρώπη του ευρώ, το θέμα είναι να μην καταρρεύσει, γενναία υπερασπιζόμε-νη κανόνες που αποδεικνύονται στην πράξη ανεπαρκείς.

42 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ελληνικές Τράπεζες

Οι συντονισµένες κινήσεις των ρυθµιστών της παγκόσµιας οικονοµίας

το 2008, την έσωσαν από ένα δεύτερο µεγάλο κραχ. Σήµερα η Ευρώπη

πρέπει να επαναλάβει την ίδια στρατηγική για να αποφύγει ο πλανήτης

τον κίνδυνο διπλής ύφεσης και για να ξαναµπεί η παγκόσµια οικονοµία

στον δρόµο της σταθερής, βιώσιµης και ισορροπηµένης ανάπτυξης.

ΕΠΙΛΟΓΗ 43

Όταν αναβάλλουμε τις λύσεις, το κόστος πά-ντα είναι μεγαλύτερο όταν επιτέλους αυτές προωθηθούν. Τώρα που το συζητούμενο από τους Γερμανούς plan b αφορά κούρεμα της αξίας των ελληνικών κρατικών ομολό-γων κατά 50%, όσοι το υποστηρίζουν φαί-νεται να αγνοούν ότι θα έχει μεγάλες πα-ράπλευρες απώλειες. Και η όποια στήριξη των «θυμάτων» του στην Ελλάδα -τραπεζών, ασφαλιστικών ταμείων και εταιρειών- θα επιβαρύνει την Ελλάδα μέσω της ευρωπαϊ-κής βοήθειας, η οποία φυσικά δεν χαρίζεται αλλά δανείζεται.

Όταν αναβάλλουμε τις λύσεις, το κόστος πά-ντα είναι μεγαλύτερο όταν επιτέλους αυτές προωθηθούν. Τώρα που το συζητούμενο από τους Γερμανούς plan b αφορά κούρεμα της αξίας των ελληνικών κρατικών ομολό-γων κατά 50%, όσοι το υποστηρίζουν φαί-νεται να αγνοούν ότι θα έχει μεγάλες πα-ράπλευρες απώλειες. Και η όποια στήριξη των «θυμάτων» του στην Ελλάδα -τραπεζών, ασφαλιστικών ταμείων και εταιρειών- θα επιβαρύνει την Ελλάδα μέσω της ευρωπαϊ-κής βοήθειας, η οποία φυσικά δεν χαρίζεται αλλά δανείζεται. από τον ΧρHΣΤο ΚΩνΣΤα

Η θυσία

Ιφιγένειας

E λ λ η ν ι κ έ ς τ ρ ά π ε ζ ε ς

της

44 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η αναταραχή που επικρατεί στις αγορές και η αβεβαιότητα έχουν πλή-ξει την εμπιστοσύνη στην παγκόσμια οικονομία και έκανε αρκετούς να σχολιάσουν πως όλες οι στρατηγι-κές έχουν εξαντληθεί. Όμως, αυτή η εντύπωση είναι εσφαλμένη -και θα μπορούσε να οδηγήσει σε παράλυση. Όταν ξέσπασε η κρίση στα τέλη του 2008, οι διεθνείς ρυθμιστές έδρασαν συντονισμένα με κοινό σκοπό. Οι κινή-σεις τους έσωσαν την παγκόσμια οικο-νομία από ένα δεύτερο μεγάλο κραχ, προσφέροντας στήριξη στην ανάπτυ-ξη, πατάσσοντας τη σκλήρυνση στις χρηματοοικονομικές αρτηρίες, απορρί-πτοντας τον προστατευτισμό και παρέ-χοντας πόρους στο Διεθνές Νομισμα-τικό Ταμείο. Σήμερα η Ευρώπη πρέπει να επαναλάβει την ίδια στρατηγική όχι μόνο για να αποφύγει ο πλανήτης τον κίνδυνο διπλής ύφεσης αλλά κυρίως

για να ξαναμπεί η παγκόσμια οικονο-μία στον δρόμο της σταθερής, βιώσι-μης και ισορροπημένης ανάπτυξης. Η κατάσταση σήμερα διαφέρει από το 2008. Τότε, η αβεβαιότητα προερχόταν από την κακή κατάσταση των χρηματο-πιστωτικών ιδρυμάτων, των τραπεζών. Σήμερα, προέρχεται από τις αμφιβολί-ες για την πορεία των κρατών. Τότε, η απάντηση ήταν πρωτοφανής πιστωτική στήριξη, άμεση τόνωση των τραπεζών και κάποια δόση δημοσιονομικής ενί-σχυσης. Σήμερα, η νομισματική πολι-τική είναι πιο συγκρατημένη, τα τρα-πεζικά προβλήματα απαιτούν και πάλι αντιμετώπιση και η κρίση έχει προκα-λέσει αδιέξοδα στο δημόσιο χρέος, το οποίο κινείται 30 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με το παρελθόν, κατά μέσο όρο, στις προηγμένες οικονομίες.

Έτσι, δεν υπάρχουν εύκολες απα-

ντήσεις. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και επιλογές. Για τις ανεπτυγμένες οικονομίες υπάρχει μία αδήριτη ανάγκη για αποκατάσταση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Παράλ-ληλα, γνωρίζουμε ότι, αν πατήσουμε φρένο πολύ απότομα, θα πλήξουμε την ανάκαμψη και θα επιδεινώσουμε την αγορά εργασίας. Αυτό που χρει-άζεται είναι ένα διπλό επίκεντρο στη μεσοπρόθεσμη προσαρμογή και στη βραχυπρόθεσμη στήριξη της ανάπτυ-ξης και της απασχόλησης. Μπορεί να ακούγεται αντιφατικό, αλλά υπάρχει αμοιβαία τόνωση αυτών των δύο. Οι αποφάσεις για τη μελλοντική προσαρ-μογή και η αντιμετώπιση των προβλη-μάτων που φέρνουν βιώσιμη δημοσι-ονομική βελτίωση δημιουργούν χώρο για τις στρατηγικές στήριξης της ανά-πτυξης και της απασχόλησης σήμερα. Με την ίδια λογική, η στήριξη της ανά-

Υπάρχουν επιλογές

ΟΟ γνωστός μύθος της Ιφιγένειας ανήκει στον τρωικό κύκλο. Η ιστορία της θυσίας της Ιφιγένειας συνδέει δυο μυθολογικές παραδόσεις –του Τρωικού πολέμου και του οίκου των Ατρειδών- όπως και δυο κόσμους –τον πολιτικό κόσμο του Αγαμέμνονα ως ηγέτη των Ελλήνων στον Τρωι-κό πόλεμο και τον οικογενειακό του κόσμο, όπου θα συμ-βούν τα εγκλήματα της οικογένειας του Ατρέα. Σύμφωνα με τον μύθο, η θεά Άρτεμις απαίτησε τη θυσία της Ιφιγένειας για να αφήσει τον Μυκηναϊκό στόλο να πλεύσει προς την Τροία. Την στιγμή της θυσίας η Άρτεμις έσωσε την Ιφιγένεια από το κοφτερό μαχαίρι του Μάντη Κάλχα και τη μετέφε-ρε στη χώρα των Ταύρων στις ακτές Μαύρης Θάλασσας. Η Ιφιγένεια επέστρεψε από εκεί στην Ελλάδα με τη βοήθεια του αδερφού της Ορέστη. Στην Ελλάδα του σήμερα, το πο-λιτικό μας σύστημα δεν διστάζει να πάρει τη θέση του Αγα-μέμνονα και να θυσιάσει το τραπεζικό και ασφαλιστικό μας σύστημα, μόνο και μόνο για να διαιωνίσει την παρουσία του πλαδαρού, αντιπαραγωγικού, πανάκριβου και αναπο-τελεσματικού κομματικού Κράτους. To ελληνικό τραπεζικό σύστημα –εκτός από την υπεραισιόδοξη πιστωτική επέκτα-ση των παλιών καλών εποχών – δεν έχει καμία ευθύνη για τη σημερινή πιστωτική ασφυξία που μαστίζει την ελληνική οικονομία. Η λύση του προβλήματος της ελληνικής οικο-νομίας, το πρόβλημα του χρέους και των ελλειμμάτων, εί-ναι τραγικά απλή: Η Ελλάδα οφείλει απλώς να μείνει αγκι-στρωμένη –με νύχια και με δόντια- στο ευρωπαϊκό άρμα, να παραμείνει χώρα του ευρώ για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται μέχρις ότου η Ευρώπη ανακαλύψει τη συνολική

λύση στο πρόβλημα του ευρωπαϊκού δημόσιου χρέους. Οι πολιτικοί στην Ελλάδα προσπαθούν να αναβάλουν τις οδυ-νηρές -για την κομματική πελατεία τους- λύσεις και προτι-μούν με λύσεις μεγαλύτερου «κουρέματος» των ομολόγων, δηλαδή των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιρειών και των ασφαλιστικών ταμείων, να παρατείνουν τη ζωή του τελευταίου σοβιετικού τύπου κράτους στην Ευρωζώνη. Η Ευρώπη δεν θέλει να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ. Προφανώς ούτε η Ελλάδα επι-διώκει έξοδό της από το ασφαλέστερο, σταθερότερο και ισχυρότερο νόμισμα του κόσμου. Ο Αριστοτέλης όμως μας δίδαξε για την «ετερογονία των σκοπών». Είναι πιθα-νό να υπάρξει μια θυσία. Η Ευρώπη να θυσιάσει την Ελ-λάδα για τη σωτηρία της και η Ελλάδα να θυσιάσει το υγι-ές, εξωστρεφές και δυναμικό τραπεζικό της σύστημα στην προσπάθειά της να παραμείνει χώρα του ευρώ. Και όλα αυτά γιατί καθυστέρησε απελπιστικά πολύ, πάνω από ένα χρόνο, να προχωρήσει σε επώδυνα αλλά αναγκαία μέτρα, όπως απολύσεις στο Δημόσιο, κλείσιμο ΔΕΚΟ και άλλων ζημιογόνων οργανισμών, εφαρμογή του ενιαίου μισθο-λογίου και πολλά άλλα, αλλά και σε διαρθρωτικές μεταρ-ρυθμίσεις. Και εσπευσμένα, υπό την απειλή διακοπής της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, επιλέγει φοροεισπρακτικά μέτρα για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος που και άδικα είναι και αναποτελεσματικά σε περίοδο ύφεσης. Οι αποφασίζοντες θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι όταν η ύφεση εδραιωθεί, η δημοσιονομική προσαρμογή με αύξηση των φόρων δεν φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ελληνικές Τράπεζες

ΕΠΙΛΟΓΗ 45

πτυξης βραχυπρόθεσμα είναι καίριας σημασίας για την αξιοπιστία οποιασ-δήποτε απόφασης για προσαρμογή.

Θα συμφωνήσουν οι αγορές με μια τέτοια προσέγγιση; Σε ορισμένες χώρες, οι αγορές δείχνουν να πιέ-ζουν για κάθετη δημοσιονομική προ-σαρμογή. Και ορισμένοι ρυθμιστές έχουν αποφασίσει ότι αυτός ο δρόμος πρέπει να χαραχτεί. Όμως σε αρκετές άλλες, το βραχυπρόθεσμο επίκεντρο μπορεί να είναι εσφαλμένο. Τα κράτη με υψηλά επίπεδα χρέους που βρί-σκονται υπό την πίεση των αγορών

δεν έχουν πολλά περιθώρια και οφεί-λουν να συνεχίσουν τη δημοσιονομι-κή προσαρμογή. Άλλα όμως έχουν τη δυνατότητα βραδύτερων ρυθμών προ-σαρμογής, σε συνδυασμό με μέτρα τό-νωσης της ανάπτυξης. Μπορούν να γί-νουν όλα αυτά; Η άποψη ότι η τρέχου-σα διεθνής συγκυρία δεν μας αφήνει περιθώρια επιλογών είναι εσφαλμένη. Όπως και το 2009, έχουμε φθάσει σε ένα σημείο όπου οι κινήσεις όλων των κρατών που κάνουν ό,τι μπορούν θα έχουν αθροιστική επίδραση πολύ με-γαλύτερη απ' όσο ορισμένων μόνο. Οι

προτεραιότητες είναι ξεκάθαρες: αξιό-πιστη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική προσαρμογή, σε συνδυασμό με επιθε-τική μελέτη όλων των πιθανών μέτρων που θα μπορούσαν να έχουν αποτέλε-σμα στην υποστήριξη της ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα. Αν η παγκόσμια ανάπτυξη διολισθήσει, τα βάρη θα γί-νουν αισθητά έντονα και ευρύτατα. Αν οι ρυθμιστές δράσουν αποφασιστικά, από κοινού και άμεσα πάνω σε αυτές τις προτεραιότητες, η εμπιστοσύνη μπορεί να αποκατασταθεί και να συ-ντηρηθεί η ανάπτυξη.

Το μάθημα από την ΟυάσιγκτονΤο μέγεθος μετράει. Αυτό ήταν το μάθημα από τη διαμάχη στην Ου-άσιγκτον για την αύξηση του ορίου του δημοσίου χρέους, ώστε να μην προχωρήσει το αμερικανικό δημόσιο σε στάση πληρωμών, και την αμερι-κανική υποβάθμιση από τη Standard & Poor’s, κινήσεις που δεν ανέβασαν τα επιτόκια στα αμερικανικά ομόλο-γα. Το ίδιο μάθημα έχει δώσει και η Ιαπωνία, η οποία απολαμβάνει τις χαμηλότερες αποδόσεις κρατι-κών ομολόγων στον κόσμο, έχοντας συγχρόνως ένα από τα μεγαλύτερα δημόσια χρέη.

Τα μαθήματα αυτά είναι ουσιώδη για τις χώρες της ευρωζώνης. Θα πρέπει να συγκεντρώ-σουν τις αγορές ομολόγων τους - με ή χωρίς τη γερμανική συμμετοχή. Τα πλεονεκτήματα από τη δημιουργία μιας αγοράς ομολόγων με μέγεθος αντίστοιχο των ΗΠΑ ή της Ιαπωνίας οπωσδήποτε θα είναι περισσότερα από τα κόστη. Το μέγεθος υποστηρίζει το χαμηλό κόστος δανεισμού. Τα συνολικά κρατικά χρεόγραφα των ΗΠΑ σε κυκλοφορία ανέρχο-νται στα 6.600 δισ. ευρώ. Για την Ιαπωνία το μέγεθος αντιστοιχεί σε 7.900 δισ. ευρώ. Με τέτοια ποσά, οι επενδυτές είναι πρακτικώς αδύνατον να αποφύγουν αυτά τα ομόλογα. Και δεν τα αποφεύγουν πράγματι καθόλου. Είναι πρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν την Ουάσι-γκτον για 10 χρόνια με επιτόκιο 2,3% και το Τόκιο με 1%. Ας συγκρίνουμε αυτά τα μεγέθη με την κατακερματισμένη αγορά ομολόγων της

Ευρώπης: Στα τέλη του 2010, η Ιταλία είχε 1.500 δισ. ευρώ σε κυκλοφορία, η Γερμανία 1.400 δισ. ευρώ, η Γαλλία 1.300 δισ. (και η Βρετανία 1.100 δισ. ευρώ). Οι αγορές αυτές παραμένουν ευμεγέθεις, όμως οι επενδυτές μπορούν να τις εγκαταλείψουν πολύ ευκολότερα από όσο τα ομόλογα των ΗΠΑ ή της Ιαπωνίας. Αυτό έχει δύο επιπτώσεις: Η μία είναι ότι τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα ευρωπαϊκά κράτη πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια από όσο αν συνιστούσαν ενιαία αγορά ομολόγων. Επίσης, είναι πολύ πιο ευάλωτα σε μαζική έξοδο επενδυτών σε περιπτώσεις πανικού. Αν όμως το μέγεθος είναι αρκετά μεγάλο, αυτή η αναπόφευκτη δυναμική μπορεί να ανατραπεί. Στην περίπτωση της ευ-ρωζώνης, αν όλες οι χώρες αντικαταστήσουν τα κρατικά ομόλογά τους (όχι όμως τα δάνεια) με κοινά ευρωομόλογα, θα δημιουργήσουν μια αγορά αξίας 5.500 δισ. ευρώ. Θα την υποστη-ρίζουν κυβερνήσεις που συγκεντρωτικά έχουν λιγότερα χρέη και μικρότερο έλλειμμα σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έχουν μικρότερα επιτόκια από όσο ο σημερινός μέσος όρος της ευρωζώνης και θα εξαλείψουν την πιθανότητα μαζικής εξόδου των κατόχων ομολόγων. Τί περιμένει τότε η ευρωζώνη; Η επίσημη απά-ντηση είναι ότι, δεδομένου πως τα ευρωομόλο-γα απαιτούν κοινές και πολλές εγγυήσεις, είναι πολιτικά ανέφικτα. Μπορεί να ειπωθεί επίσης ότι είναι οικονομικά ριψοκίνδυνα, καθώς θα επιφέρουν αυξημένα επιτόκια στις χώρες που απολαμβάνουν σήμερα σχετική ασφάλεια. Υπάρχουν, όμως, λύσεις για όλα αυτά. Για τη συνολική έκδοση eurobonds θα μπορούσε να αποφασίζει μια επαρκής πλειοψηφία. Θα μπορούσαν να μπουν όρια στα κοινά ομόλογα,

για παράδειγμα με την εισαγωγή γαλάζιων (ενιαίων) και ερυθρών (εθνικών) ομολόγων, όπως έχει προτείνει το think tank Bruegel. Η εξυπηρέτηση του κόστους δανεισμού θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί με χρέωση των κρατών ανάλογα με το μερίδιό τους στον δανεισμό. Η πραγματική απάντηση είναι ότι η Ευρώπη περιμένει τη Γερμανία, της οποίας οι ψηφοφόροι είναι... αλλεργικοί σε οποιαδήποτε μεταβίβαση πληρωμών και οι ηγέτες πιστεύ-ουν ότι το κράτος θα πληρώσει υψηλότερες αποδόσεις για τα ευρωομόλογα από ότι για τα γερμανικά bunds. Μια άλλη εναλλακτική λύση είναι να μείνει το Βερολίνο απ’ έξω. Ας δούμε την ευρωζώνη χωρίς τη Γερμανία και όσους σκέπτονται ανάλογα - Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία και Σλοβακία. Ας εξαιρέσουμε επίσης την Ελλάδα, που σε κάθε περίπτωση χρειάζεται ειδική μεταχείριση. Οι υπόλοιπες 11 χώρες μπορούν να δημιουργήσουν μια αγορά ομολόγων 3.500 δισ. ευρώ με μακροοικονο-μικά μεγέθη που θα είναι λίγο μόνο χειρότερα από εκείνα του συνόλου της ευρωζώνης. Πώς θα αντιδρούσε η Γερμανία σε μια τέτοια εξέλιξη; Οικονομικά, το Βερολίνο μπορεί να δει το πιστωτικό του πλεονέκτημα να εξαφανίζεται αν οι επενδυτές δουν μια εναλλακτική αγορά ομολόγων ευρώ που θα είναι μεγαλύτερη και οικονομικά ελκυστική. Πολιτικά, οι ψηφο-φόροι του ίσως φοβηθούν να μείνουν πίσω από την ευρωπαϊκή ενοποίηση περισσότερο απ’ όσο φοβούνται ότι θα γίνουν εκείνοι που πληρώνουν για όλη την Ευρώπη. Αν είναι έτσι, στην πραγματικότητα η δύναμη βρίσκεται στα χέρια των υπόλοιπων μελών της ευρωζώνης. Και θα πρέπει να τη χρησιμοποιήσουν.

ΕΠΙΛΟΓΗ 91ΕΠΙΛΟΓΗ 91

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

ΔΥΣ

Η •

ΑΝ

ΑΠ

ΤΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TMEN

T •

DEV

ELO

PMEN

T

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣ

Η •

ΑΝ

Α

&

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ • ΕΤΟΣ 20ο • ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010

&&η µεγάλη µάχη της Oικονοµίας&&η µεγάλη µάχη της Oικονοµίαςη µεγάλη µάχη της Oικονοµίας&η µεγάλη µάχη της Oικονοµίας&Οι Έλληνες Τραπεζίτες

Ε Π Ε Τ Ε Ι Α Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ ΗΕ Π Ε Τ Ε Ι Α Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ ΗΕ Π Ε Τ Ε Ι Α Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η

Χρόνια

21η ΕΚ∆ΟΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ

ΕΚ∆ΟΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ

&Ο δηµοσιονοµικόςε κ τ ρ ο χ ι α σ µ ό ςη έλλειψη ρευστότητας

οι ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ εξόδου από την ύφεση.

Τράπεζες - Ασφάλειες - Επενδυτικά Κεφάλαια

Αµοιβαία Κεφάλαια - Private Banking - Εποπτεία

Τεχνολογία - Αποδοτικότητα - Κρίσιµοι δείκτες

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

∆Υ

ΣΗ

• Α

ΝΑ

ΠΤ

ΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TM

EN

T •

DE

VE

LOP

ME

NT

VALU

E

ΓΝΩ

ΣΗ

•Ε

ΠΕ

Ν∆

ΥΣ

Η •

ΑΝ

Α

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ •

Χρόνια

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΤΟΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟ

ΕΠΙΛΟΓΗ 47

EUROBANK EFG BUSINESS SERVICES EUROBANK EFG BUSINESS SERVICES

Κατερίνα Τριβυζά

ΑΞΙΑ ΕΧΕΙ ΑΞΙΑ ΕΧΕΙ

BankersClub …ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΕΣΑΙ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ & ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΟΥ

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

ΔΥΣ

Η •

ΑΝ

ΑΠ

ΤΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TMEN

T •

DEV

ELO

PMEN

T

VA

LUE

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣ

Η •

ΑΝ

Α

48 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 49

η μισθοδοσίατ ην εποχ ή

της πολιορκίαςΜέχρι και 500 ευρώ τον χρόνο μπορεί να εξοικονομήσει ένας μισθωτός από τα τραπεζικά προ-γράμματα μισθοδοσίας της Eurobank, μας λέει η Κατερίνα Τριβυζά, διευθύνουσα σύμβουλος της Eurobank EFG Business Services. Τη συναντήσαμε και συζητήσαμε μαζί της για τις Υπη-ρεσίες Διαχείρισης που προσφέρει η Eurobank EFG Business Services και τις ανάγκες των επι-

χειρήσεων και των μισθωτών στη σημερινή κατάσταση πολιορκίας της ύφεσης.

Συνέντευξη στην eλενα ερμεiδου

συνΕνΤΕυξηΚατερινα τριβυζα Eurobank // EFG buSinESS SErvicES

ΜΜε δεδομένη, κα Τριβυζά την ύφεση στην αγορά και την αβεβαιότητα που διακατέ-χει την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα, ποια η πορεία της ζήτησης των Υπηρεσιών Διαχείρισης Μισθοδοσίας; Ποια ήταν πριν τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση και πό-σο αυτή επηρέασε την αγορά; Να ξεκινήσω από το τέλος. Πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση, στην αγορά των Υπηρεσιών Διαχεί-ρισης Μισθοδοσίας μπορούσε κάποιος να διακρίνει μία βασική θετική και μία αρνητι-κή παράμετρο. Η θετική ήταν ότι επρόκειτο για παρθένα αγορά, με υψηλά περιθώρια ανάπτυξης που μας έδωσε τη δυνατότητα να αναπτύξουμε πρωτοποριακές υπηρεσίες και ευέλικτα προϊόντα που ανταποκρίνονται στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των επι-χειρήσεων και των μισθωτών. Αυτό που θα χαρακτήριζα ως αρνητική παράμετρο είναι η δυσκολία του να εκπαιδεύσεις την αγορά να αναγνωρίσει και να αξιοποιήσει αυτές

τις νέες δυνατότητες. Παραδείγματος χάρη, όταν ζητούσαμε από μία επιχείρηση να αλ-λάξει τη μέθοδο εκτέλεσης της μισθοδοσί-ας των υπαλλήλων της, δύσκολα πείθονταν. Αυτή ήταν και η μεγάλη πρόκληση. Σήμερα, οι περισσότεροι διευθυντές Ανθρώπινου Δυναμικού ή/και Οικονομικών Υπηρεσιών κατανοώντας σε βάθος τον ρόλο τους, δεν εξαρτούν την καριέρα τους από την έκδο-ση της μισθοδοσίας, είναι λοιπόν πρόθυμοι να έχουν έναν συνεργάτη αξιόπιστο που θα τους υποστηρίξει στο διαχειριστικό κομμά-τι που γίνεται ολοένα και δυσκολότερο με τις πραγματικά κοσμογονικές αλλαγές που συμβαίνουν πλέον στον τομέα αυτό. Όπως, οι συνεχείς αλλαγές στη νομοθεσία, με την πολυπλοκότητά της να έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και οι επιχειρήσεις που είναι σε θέ-ση να παρακολουθήσουν τις σχετικές εξελί-ξεις να αναγκάζονται να αυξήσουν το σχε-τικό λειτουργικό τους κόστος. Εκτιμώ ότι

50 ΕΠΙΛΟΓΗ

ο κλάδος της διεύθυνσης ανθρώπινων πόρων έχει υψηλά περιθώρια ανάπτυξης, και διεύρυνσης του αντικειμένου του. Υπάρχουν νέα δεδομένα και προκλήσεις όπως για παράδειγμα οι αλλαγές στο σύστημα συνταξιοδότησης, επικοινωνίας και τρόπου ερ-γασίας (π.χ. τηλεργασία). Κατά συνέπεια θα έχουν ανοδική πορεία και η αγορά των προϊόντων και υπηρεσιών που λειτουργούν υποστηρικτικά των τμημάτων και διευ-θύνσεων διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού.

Εκτός από την επιχειρηματική κοινότητα, ποιες είναι οι εναλλακτικές διέξοδοι αύξησης των εργασιών που παρέχει ο κλάδος σας και η Eurobank EFG Business Services; Θα μπορούσα-με να απευθυνθούμε στον δημόσιο τομέα που πραγματικά έχει ανάγκη από την προ-στιθέμενη αξία των αυτοματοποιημένων λειτουργιών και βέβαια, υπάρχει πάντα η δυ-νατότητα επέκτασης των δραστηριοτήτων μας στις άλλες χώρες όπου η Eurobank έχει παρουσία. Αυτές είναι αναπτυξιακές κατευθύνσεις που εξετάζουμε με προσοχή.

Επανερχόμενοι στην επιχειρηματική κοινότητα, πόσο αισιόδοξη είστε για την ικανότητά της να ανταποκριθεί στο απαιτητικό περιβάλλον των ραγδαίων εξελίξεων και της ύφεσης. Αναφέρομαι κυρίως στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα που αποτελεί ως γνωστόν και τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Πάντα υπάρχουν δυνατότητες ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες. Αυτό που χρειάζεται είναι οι κατάλληλες προσαρμογές στις εκάστοτε εξωτερικές συνθήκες. Και εδώ βρίσκει εφαρμογή η ρήση του Δαρβίνου: «Δεν επιβιώνουν οι πιο δυνατοί και οι πιο έξυπνοι οργανισμοί αλλά όσοι έχουν την ικανότητα να προσαρμό-ζονται». Η ρήση αυτή πρακτικά σημαίνει ότι σε κάθε περιβάλλον, αναπτυξιακό ή υφεσιακό υπάρχουν ευκαιρίες. Οι «open minded» και ανήσυχοι επιχειρηματίες το γνωρίζουν και το έχουν ζήσει και το ζουν στην πράξη, έστω και εάν το ευρύτερο οικονομικό κλίμα επηρεάζει τις δραστηριότητές τους. Η επιχειρηματικότητα λοιπόν που έχει προσαρμόσει τις λειτουρ-γίες και τις προσδοκίες της σε αναλογία με τη σημερινή οικονομική πραγματικότητα στη χώρα και εργάζεται ανάλογα, βρίσκεται σίγουρα στη σωστή κατεύθυνση ώστε να αντιμε-τωπίσει αποτελεσματικότερα την ύφεση αλλά και να προετοιμαστεί για την επόμενη μέρα.

Ένα σημαντικό κομμάτι των υπηρεσιών σας αφορά τις συμβουλευτικές υπηρεσίες. Τι πε-ρισσότερο σας ζητούν σήμερα οι επιχειρήσεις σε σχέση με τις «καλές εποχές» στη χώρα; Ζητούν κυρίως πληροφόρηση για τους τρόπους μείωσης του κόστους του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και θέματα που αφορούν στις αλλαγές της νομοθεσίας. Επίσης ζητούν πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα επιδοτήσεων που έχει εξαγγείλει ο ΟΑΕΔ. Λίγο παλαιότερα υπήρχαν άλλες προτεραιότητες, ζητούσαν για παράδειγμα διαχείριση βιογρα-φικών σημειωμάτων κ.λπ.

Σε ποιο κυρίως επιχειρηματικό κοινό επικεντρώνετε τις εργασίας σας; Δεν έχουμε κάποιο περιορισμό στο εύρος των δραστηριοτήτων μας. Με δεδομένο ότι το λογισμικό μας είναι παραμετρικό, οι υπηρεσίες μας μπορούν να παρασχεθούν σε όλες τις εταιρείες, ανεξαρ-τήτως μεγέθους. Το ερώτημα είναι, ποιες είναι οι εταιρείες και, τι είδους ανάγκες έχουν; Αυτό καθορίζεται και από την πολιτική της κάθε εταιρείας αλλά φυσικά και από το μέγε-θός της. Κατά συνέπεια, όταν ο πελάτης μας είναι ένας μεγάλος όμιλος, τότε έχει ανάγκη από το σύνολο των υπηρεσιών μας. Οι μεσαίες εταιρείες, των 15-20 ατόμων ενδεχομέ-νως να μην έχουν ανάγκη π.χ. από μία πρόβλεψη μελλοντικού μισθολογικού κόστους ή από τις διάφορες στατιστικές αναφορές που εντάσσονται στις υπηρεσίες που παρέχουμε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τις βοηθήσουμε στο μισθολογικό κομμά-τι. Χαρακτηριστικά να αναφέρω ότι στην αγορά των μικρών εταιρειών, των 10 και κάτω ατόμων, παρέχουμε από φέτος, ανταποκρινόμενοι στα νέα δεδομένα και τις ανάγκες της

συνΕνΤΕυξηΚατερινα τριβυζα Eurobank // EFG buSinESS SErvicES

“

”

«ΠΑνΤΑ ΥΠΑρ-χΟΥν δΥνΑΤΟ-ΤΗΤΕΣ ΕΠΙΒΙω-ΣΗΣ. ΑΥΤΟ ΠΟΥ χρΕΙΑζΕΤΑΙ ΕΙνΑΙ Η ΠρΟΣΑρΜΟΓΗ ΣΤΙΣ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΕξωΤΕρΙΚΕΣ ΣΥν-ΘΗΚΕΣ. ΚΑΙ Εδω ΒρΙΣΚΕΙ ΕΦΑρΜΟ-ΓΗ Η ρΗΣΗ ΤΟΥ δΑρΒΙνΟΥ: ‘δΕν ΕΠΙΒΙωνΟΥν ΟΙ ΠΙΟ δΥνΑΤΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΕξΥΠνΟΙ ΟρΓΑνΙΣΜΟΙ Αλ-λΑ ΟΣΟΙ ΕχΟΥν ΤΗν ΙΚΑνΟΤΗΤΑ νΑ ΠρΟΣΑρΜΟ-ζΟνΤΑΙ’. Η ρΗΣΗ ΑΥΤΗ ΠρΑΚΤΙΚΑ ΣΗΜΑΙνΕΙ ΟΤΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕρΙΒΑλ-λΟν, ΑνΑΠΤΥξΙ-ΑΚΟ ή ΥΦΕΣΙΑΚΟ ΥΠΑρχΟΥν ΕΥ-ΚΑΙρΙΕΣ».

ΕΠΙΛΟΓΗ 51

αγοράς, μία καινούρια υπηρεσία, την έκδοση μι-σθοδοσίας μέσω του διαδικτύου (εισάγουν τα δε-δομένα τους και υπολογίζουν τη μισθοδοσία).

Συχνά παρατηρούμε στις μέρες μας καθυστέρηση των πληρωμών μίας επιχείρησης ως αποτέλεσμα της ύφεσης. Πώς αντιμετωπίζεται αυτή η πραγματι-κότητα από ένα πρόγραμμα μισθοδοσίας; Κοιτάξτε, το ένα θέμα είναι η αμοιβή της εταιρείας μας και, μέχρι στιγμής δεν έχουμε αντιμετωπίσει σοβαρά ζητήματα. Ακόμα και μία καθυστέρηση της τάξεως των 10 ημερών στην αγορά, που στην ουσία είναι αμελητέα καθυστέρηση, μπορούμε να την αντιμετω-πίσουμε σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις-πελάτες μας. Το άλλο θέμα είναι η καθυστέρηση της καταβο-λής του μισθού των εργαζομένων σε μία επιχείρηση και εδώ αναφερόμαστε στο τραπεζικό κομμάτι. Η τράπεζά μας παρέχει τη δυνατότητα της υπέρ-ανά-ληψης, με μία προνομιακή μεταχείριση στο επιτόκιο και με τα πρώτα 150 ευρώ άτοκα στους υπαλλήλους των εταιρειών. Συνεπώς, στις περιπτώσεις καθυστέ-ρησης οι εργαζόμενοι έχουν τρόπο αντιμετώπισης των αναγκών τους, μέχρι ένα βαθμό, με ευνοϊκούς όρους. Σε ό,τι αφορά τις εταιρείες, επίσης η τράπεζά μας έχει σειρά προγραμμάτων που μπορεί να διευ-κολύνουν τον επιχειρηματία.

Να κλείσουμε τέλος τη συζήτησή μας με ένα σημείο που αγγίξαμε λίγο πρωτύτερα. Αναφέρομαι στην εξωστρέφεια. Εξάγετε τις υπηρεσίες και τα προϊ-όντα σας; Υποστηρίζουμε την αντίστοιχη με εμάς εταιρεία που λειτουργεί στη Σερβία και είναι και αυτή μέλος του Ομίλου Eurobank. Παράλληλα, σχεδιάζουμε να επεκταθούμε στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, όπου η Eurobank έχει παρουσία. Αυτά όμως είναι θέματα που θα εξεταστούν στην ώρα τους ανάλογα με τις προτεραιότητες του νέου τραπεζικού οργανισμού μετά τη συγχώνευση της Eurobank με την Alpha Bank.

Να μείνουμε λίγο ακόμη στη συγχώνευση. Τι ση-μαίνει για την παροχή των υπηρεσιών σας; Σε ό,τι αφορά τη συγχώνευση, είναι βέβαιο ότι οι συ-νέργειες που μπορούν να αναπτυχθούν είναι πολύ μεγάλες. Στον τομέα των μισθοδοσιών ειδι-κότερα, θα είναι ιδιαίτερα θετικές καθώς τόσο η Alpha, όσο και η Eurobank, διαθέτουν στο χαρ-τοφυλάκιο τους μεγάλο κομμάτι από την πίτα της συγκεκριμένης αγοράς.

ΕΠΙΛΟΓΗ 51

«ΟΙ ΕΠΙχΕΙρΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕρΑ ΣΤΗ χωρΑ ζΗΤΟΥν ΚΥρΙωΣ ΠλΗρΟΦΟρΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤρΟΠΟΥΣ ΜΕΙωΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥ ΑνΘρωΠΙνΟΥ δΥνΑΜΙΚΟΥ, ΤΟΥ ΜΙΣΘΟλΟΓΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΟΥ ΑΥΤΟ ΑΦΟρΑ, ΜΕΙωΣΗ ΑΜΟΙΒων Κ.λΠ.».

52 ΕΠΙΛΟΓΗ

Ελληνικές Τράπεζες

Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε από την άλλη άκρη του Ατλαντικού στα μέσα του 2007, κάνοντας έντονα τα σημάδια της στη Γη-ραιά Ήπειρο εντός του 2008, επηρέασε μεν αρ-

νητικά τις ελληνικές τράπεζες αλλά σε περιορισμένη έκταση. Από την άλλη πλευρά, η πρόσφατη δημοσιονομική κρίση και η βαθιά ύφεση στην οποία έχει εισέλθει η ελληνική οι-κονομία, κατέστησαν τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα εξαι-ρετικά ευάλωτα σε κάθε αρνητική αξιολόγηση της πιστολη-πτικής διαβάθμισης του ελληνικού Δημοσίου. Αυτό δικαιο-λογείται, εν μέρει, από το ποσοστό των ελληνικών κρατικών ομολόγων που κατέχουν στο ενεργητικό τους, καθώς και από την αυξητική τάση των επισφαλειών στο δανειακό τους χαρτοφυλάκιο. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η δραστική επιδείνωση στην ποιότητα των χαρτοφυλακίων τους, η κα-τακόρυφη μείωση της κερδοφορίας τους (επηρεάζοντας σε ορισμένες περιπτώσεις και την κεφαλαιακή τους βάση), και

η αδυναμία άντλησης ρευστότητας από τις χρηματοπιστωτι-κές αγορές. Αναμφισβήτητα, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει επιδείξει σημαντικές αντοχές σε περιβάλλον κρίσης, τό-σο εν μέσω της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, όσο και της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης από τα τέλη του 2009. Το μεγαλύτερο, σήμερα, πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών είναι η ρευστότητά τους. Η ικανότητα του εγχώριου χρημα-τοπιστωτικού συστήματος να αντλεί φθηνή ρευστότητα από τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα τα τελευταία δύο έτη. Αυτό οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στη δυσμενή κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, με τα γνωστά σε όλους δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προ-βλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, καθώς και στον προ-βληματισμό των διεθνών επενδυτικών αγορών για τη μελ-λοντική πορεία της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας να υφίσταται σοβαρές συνέπειες.

από τον νΙΚOλαο ΓεΩρΓΙΚOΠουλο*

Μεγαλύτερες«Κοντά στο ξερό, καίγεται και το χλωρό», σύμφωνα με τη λαϊκή παροιμία. Γιατί οι ελ-ληνικές τράπεζες μπορεί να είχαν και να έχουν σημαντικές αντιστάσεις και αναχώματα στην κρίση, το πρόβλημα όμως της ρευστότητάς τους παραμένει καθώς πλήττεται η ικανότητά τους να δανειστούν φθηνό χρήμα στις αγορές λόγω της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης. Ποια είναι σήμερα η μεγάλη πρόκληση; η περαιτέρω ενίσχυ-ση της κεφαλαιακής επάρκειάς τους, η βελτίωση της κεφαλαιακής διάρθρωσης και η συνετότερη δι-αχείριση των κινδύνων για τη σταθεροποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και την επι-πλέον ενίσχυση των αντιστάσεων των ελληνικών τραπεζών.

* Ο ∆ρ Νικόλαος Γεωργικόπουλος είναι ερευνητής στο ΚΕΠΕ, επιστηµονικός συνεργάτης στο New York University, Stern Business School (Νέα Υόρκη, ΗΠΑ), παρατηρητής στην επιτροπή Χρηµατοπιστωτικών Αγορών του ΟΟΣΑ. (Οι γνώµες και κρίσεις που περιέχει το άρθρο είναι του ερευνητή και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαία γνώµες ή κρίσεις των προαναφερθέντων οργανισµών).

τράπεζες

ΕΠΙΛΟΓΗ 53

Πρώτος σταθμός η σταθερότητα

Για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα που ως στόχο θα έχουν την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την ύφεση, την επιτυχία της δημοσιονομικής εξυγίανσης, την αναπροσαρμογή της στρατηγικής χρηματοδότησης των πιστωτικών ιδρυμάτων και την ενίσχυση των καταθέσεων. Οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι, ενόψει και του νέου κανονιστικού πλαισίου της Βασιλείας ΙΙΙ, θα πρέπει να συνεχίσουν να ενισχύουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και ειδικότερα τον δείκτη TIER I. Ενδείκνυται, επίσης, η αναβάθμιση των συστημάτων παρακολούθησης και διαχείρισης κινδύνων των ελληνικών τραπεζικών ομίλων, ιδιαίτερα εκείνων που έχουν διεισδύσει σε ξένες αγορές, με συνεχείς και προγραμματισμένους ελέγχους από ειδικούς με τεχνο-γνωσία και εμπειρία στον χώρο της διαχείρισης κινδύνων. Η υποχρεωτική υπο-βολή ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress testing) από όλες τις εμπορικές τράπεζες κρίνεται απαραίτητη ως ένα ισχυρό εργαλείο ανάλυσης για την ανθεκτικότητα των τραπεζών στους κινδύνους που εμπεριέχονται στα χαρτο-φυλάκιά τους. Οι ασκήσεις αυτές, εκτός από την εθνική τους διάσταση, θα πρέπει να διενεργούνται και σε ευρύτερο περιφερειακό επίπεδο. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να διενεργηθεί μια συντονισμένη άσκηση για τις περισσότερες χώρες της Νοτιοανατολικής και Αναπτυσσόμενης Ευρώπης με κοινές παραδοχές τόσο στο μα-κροοικονομικό περιβάλλον όσο και στις παραδοχές που αφορούν τον πιστωτικό κίνδυνο, τον κίνδυνο αγοράς, τον κίνδυνο χώρας και τον κίνδυνο ρευστότητας. Σημαντικό είναι, επίσης, οι ελληνικές τράπεζες να βρίσκονται σε ετοιμότητα για τη γρήγορη επάνοδο στη διατραπεζική αγορά. Παρά το γεγονός ότι η διατραπεζική αγορά δεν προσφέρει ακόμη την επαρκή πηγή χρηματοδότησης, οι τράπεζες πρέ-πει να δηλώνουν το «παρών» στις αγορές αυτές ακόμη και αν γίνονται περιορι-σμένες πράξεις. Αυτό θα τις διευκολύνει στη γρήγορη επάνοδο στις συγκεκριμένες αγορές, όταν οι συνθήκες ομαλοποιηθούν. Τέλος, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να μην ξεχνούν τον βασικότερο ρόλο τους στην ελληνική κοινωνία και οικονομία, που είναι η εξασφάλιση της ρευστότητας στις ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοι-κοκυριά. Συνεπώς, οφείλουν να εξετάσουν με σοβαρότητα τα σχέδια επί χάρτου περί αποτελεσματικών συγχωνεύσεων και εξαγορών, διότι αν δεν κινηθούν άμεσα προς αυτή την κατεύθυνση θα αναγκαστούν είτε να πέσουν στο δίχτυ ασφαλείας του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας του ΔΝΤ, είτε να πουλήσουν στοι-χεία του ενεργητικού τους σε σημαντικά μειωμένες τιμές σε σχέση με τις επενδύ-σεις που έχουν πραγματοποιήσει.

54 ΕΠΙΛΟΓΗ

Εταιρία Holding από την ΕΤΕ Εταιρεία holding των τραπεζών και των λοιπών χρηματοοικονομικών εταιρειών του Ομίλου της Εθνικής στη νοτιοανα-τολική Ευρώπη περιλαμβάνει το σχέδιο αναδιάρθρωσης των θυγατρικών εται-ρειών του Ομίλου στην περιοχή. Το σχέ-διο δεν περιλαμβάνει την Finansbank, η οποία θα συνεχίσει την αυτόνομη πορεία της. Με την κίνηση αυτή δίνεται η δυνα-τότητα στις θυγατρικές του Ομίλου στη νοτιοανατολική Ευρώπη να αξιοποιή-σουν τις δυνατότητες άντλησης κεφαλαί-ων στις τοπικές αγορές, απελευθερώνο-ντας ρευστότητα για τον Όμιλο, κατά το πρότυπο της πρόσφατης άντλησης 500 εκατ. δολ. με ομολογιακό δάνειο από τη Finansbank.

Κλείνει η στρόφιγγα και της ΕΤΕπ. Στα 2 δισ ευρώ εκτιμά την «προίκα» που θα χρειαστεί το Ταμείο Εγγυήσεων που προτείνει η ΕΤΕπ για την εγγυητική κάλυψη των χορηγούμενων δανείων για χρηματοδότηση επενδύ-σεων στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρό της, Πλούταρχο Σακελλάρη. Μόνον έτσι θα μπορέσει η ΕΤΕπ να διατηρήσει το ύψος των χρηματοδοτήσεών της στην Ελλάδα την επόμενη τετραετία στο επίπεδο της προηγούμενης, δηλαδή στα 7 δισ. ευρώ.

Ιδιωτική πρωτοβουλία Venture Capital«Οι μεγάλες ελληνικές Τράπεζες θα μπορούσαν να αναλάβουν την πρωτοβουλία δημιουργί-ας μιας ανεξάρτητης ιδιωτικής εταιρίας Venture Capital. Η μετοχική συμμετοχή και τα κεφά-λαια θα μπορούσαν να προέλθουν από τις τράπεζες, το ΕΣΠΑ και ιδιωτικούς επενδυτικούς φορείς για τη χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρήσεων και τη στήριξη μεταπτυχιακών φοι-τητών». Μια σημαντική πρόταση από τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο του Ομίλου Eurobank, νικόλαο Καραμούζη, για τη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών που θα οδηγήσουν σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο στη γνώση και την εξωστρέφεια.

Εθνική Τράπεζα

ALPHA BANK – EUROBANK

Ειδήσεις - τάσεις - εξελίξεις

Το Qatar, ο εμίρης και οι τράπεζες

Στο απόγειο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2008, το Qatar μέσω του κρατικού επενδυτι-κού κεφαλαίου Qatar Investment Authority και μιας επενδυτικής εταιρείας της οικογένειας του Σεΐχη χαμάντ Αλ Τάνι, ενίσχυσε κεφαλαιακά με 2,2 δισ. λίρες περίπου τη βρετανική τράπεζα Barclays ώστε να αποφύγει την προσφυγή στην κρατική στήριξη. Σήμερα με ποσοστό περίπου 7% εκτιμάται ότι είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της τράπεζας. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Με τη συμμετοχή του στη νέα τράπεζα που δημιουργείται με τη συγχώ-νευση της Alpha Bank και της Eurobank, τις θωρακίζει, μαζί με την ίδια τη συγχώνευση, έναντι της επιδεινούμενης συγκυρίας και του βάρους των απωλειών από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ανταλλαγής κρατικών ομολόγων και έναντι της ανάγκης προσφυγής στο Ταμείο χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για κεφαλαιακή στήριξη. Στο νέο σχήμα που θα προκύ-ψει, η Paramount Holding (που ελέγχεται από το QIA) θα είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος, το ποσοστό της οικογένειας λάτση θα ανέρχεται σε 13% και της οικογένειας Κωστοπούλου σε 4%. Η Paramount είναι ήδη μέτοχος από το 2008 της Alpha Bank με ποσοστό 4%. Το σχέδιο κεφαλαιακής ενίσχυσης της τράπεζας, των 3,9 δισ. ευρώ θα οδηγήσει σε πρώτη φάση, με το ομολογιακό δάνειο των 500 εκατ. ευρώ, σε δείκτη κυρίων κεφαλαίων πρώτης διαβάθμισης Core Tier I άνω του 10%, με την ολοκλήρωση των ήδη δρομολογημένων πρωτοβουλιών

Από το 2008 στο 2011. Και από την barclays στο νέο τραπεζικό σχήμα alpha bank-Eurobank. To Qatar επαναλαμβάνει την επιτυχημένη συνταγή του και θωρακίζει το νέο σχήμα.

οργανικής κεφαλαιακής ενίσχυσης σε 12% και με την

αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου 1,25 δις. ευρώ (που

είναι εγγυημένη από τους μετόχους) σε 14%, πολύ

υψηλότερα από τον πήχη του 10% που θέτει η Τράπεζα

της Ελλάδος.

Γαλλική συμμαχίαΣτους κόλπους της γαλλικής Assya Compagnie Financiere εντάχθηκε η Eurocorp Investment Services, σε μια συμ-μαχία με σκοπό την εκμετάλλευση συνεργειών μεταξύ των δύο εταιρειών στους τομείς της διαχείρισης, των χρημα-τιστηριακών συναλλαγών και της επενδυτικής τραπεζικής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Από την πλευρά της, η Assya ενισχύει τη θέση της στη νοτιοανατολική Ευρώπη και ο επικεφαλής της, Thierry Leyne, «βλέπει» δυνατότητες ανά-πτυξης στην Ελλάδα και προσβλέπει σε εκμετάλλευση συνεργειών. Aπό την πλευρά της Eurocorp, αναμένεται θετική επίδραση στην οργανική της ανάπτυξη, σύμφωνα με τον επικεφαλής της, Ίωνα Κουφοπαντελή.

Η πολιορκία των ζημιώνΖημίες που ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ καταγράφουν οι τράπεζες από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ανταλλαγής ελληνικών κρατικών ομολόγων.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Τις μεγαλύτερες ζημίες κατέγραψε η Εθνική Τράπε-ζα, 1,3 δισ. ευρώ μετά τους φόρους, που κατέχει και το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολό-γων. Η λογιστική αξία των ομολόγων που εντάχθη-καν στο πρόγραμμα ανερχόταν σε 9 δισ. ευρώ με το ποσοστό του «κουρέματος» στο 18%. Επόμενος στην κατάταξη των ζημιών από το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων είναι ο όμιλος της Τράπεζας Πειραιώς με απώλειες 804 εκατ. ευρώ. Ακολουθεί η Eurobank, με 664 εκατ. ευρώ από ομόλογα ονομα-στικής αξίας 5 δισ. ευρώ και το ποσο-στό του haircut στο 16,7%. Όπως ανα-φέρει η τράπεζα μετά την ανταλλαγή η έκθεσή της σε κρατικά ομόλογα περιορί-ζεται σε λιγότερο από 2 δισ. ευρώ. Επό-μενη η Alpha Bank με ζημίες από την ανταλλαγή κρατικών ομολόγων 538 εκατ. ευρώ και με το ποσοστό της απομείωσης στο 21%. Μετά την ανταλλαγή η έκθεσή της σε κρατικά ομόλογα περιορίζεται σε 3,1 δισ. ευρώ. Ακολουθούν το ΤΤ με απώλειες από το πρόγραμμα 451 εκατ. ευρώ, η Τράπεζα Κύπρου με 268 εκατ. ευρώ, ο Όμιλος Μarfin με 274 εκατ, η Εμπορική με 71 εκατ. ευρώ, η Γενική με 81 εκατ. ευρώ και η Attica Bank με 10 εκατ.

56 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 57ΕΠΙΛΟΓΗ 57

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

ΔΥΣ

Η •

ΑΝ

ΑΠ

ΤΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TMEN

T •

DEV

ELO

PMEN

T

VA

LUE

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣ

Η •

ΑΝ

Α

Business

Business

58 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Εξωστρέφεια

Αναπτυξιακός μονόδρομοςΜε την οικονομία σε ύφεση και αβέβαιη τη χρονική στιγμή της εξόδου από αυτή, η εξωστρέφεια είναι η μόνη οδός για την ανάπτυξη.

ΕπιτΕλΕιο

Εξαγωγές

Η άνοδος των εξαγωγών για 2ο έτος το 2011 μαζί με την ευνοϊκή εξέλιξη του τουρισμού αποτελούν τις μόνες θετικές ενδείξεις για την οικονομία σήμερα. Χωρίς την άνοδο αυτή η ύφεση στην Ελλάδα θα ήταν βαθύ-

τερη. Η κατά 15% αύξηση της αξίας των εξαγωγών τον Ιούλιο μετά την κατά 12% αύξησή τους το πρώτο εξά-μηνο του έτους, και την κατά 11% αύξησή τους το 2010 δείχνει ότι η Ελλάδα ανακτά το χαμένο έδαφος της περιόδου 2007-2009. Οι ελληνικές επιχειρήσεις στρέ-φονται πλέον με μεγαλύτερη έμφαση στις αγορές του εξωτερικού και εντείνουν τις προσπάθειες για εξεύρε-ση νέων, ώστε να αντισταθμίσουν τις απώλειες από τη μεγάλη υποχώρηση της ζήτησης στην Ελλάδα. Με την οικονομία σε ύφεση και αβέβαιη τη χρονική στιγμή της εξόδου από αυτή, η εξωστρέφεια είναι η μόνη οδός για την ανάπτυξη. Συγχρόνως ο ανταγωνισμός που συ-νεπάγεται η παρουσία στις μεγάλες αγορές αποτελεί το ισχυρότερο κίνητρο για καινοτομία και υψηλότερη προστιθέμενη αξία, με οφέλη για την ίδια την επιχείρη-ση αλλά και τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας γενι-κότερα, σε μια αμφίδρομη σχέση.Η σημαντική συμβολή των εξαγωγών στο ΑΕΠ γίνεται φανερή από τα στοιχεία: το 2010 αναλογούσαν στο 7% του ΑΕΠ (μαζί με τα πετρελαιειδή), στο 7μηνο του 2011 βρίσκονται ήδη στο 6%, ώστε εύλογα να αναμέ-νεται ότι θα φθάσουν και πάλι το 10%, επίπεδο που εί-χε προσεγγισθεί τη δεκαετία του ’90. Αν όμως ληφθεί υπόψη ότι οι εισαγωγές είναι περίπου τριπλάσιες, γίνε-ται σαφές ότι οι προσπάθειες για έναν πιο εξωστρεφή προσανατολισμό της ελληνικής παραγωγικής μηχανής πρέπει να ενταθούν αν θέλουμε να περιορισθεί το εξω-τερικό έλλειμμα της χώρας, που μαζί με το χρέος απο-τελούν τις πηγές αφαίμαξης εισοδήματος προς το εξω-τερικό. Η δυναμική άνοδος των ελληνικών εξαγωγών το 2011, δείχνει σαφώς ότι δεν οφείλεται σε αποκατά-σταση της πτώσης που καταγράφηκε τη διετία 2008-2009 λόγω της παγκόσμιας ύφεσης, αλλά έχει ενδογενή

δυναμική. Όπως άλλωστε προκύπτει από τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής και των παραγγελιών, οι κλάδοι με εξαγωγικό προσανατολισμό, τα φαρμακευτι-κά προϊόντα, τα βασικά μέταλλα, ο μηχανολογικός εξο-πλισμός, επιδεικνύουν ανθεκτικότητα στην κρίση.Ανασχετικός παράγοντας στο τωρινό περιβάλλον συρ-ρικνωμένης ρευστότητας στην αγορά και στενότητας χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις, οι μεγάλες καθυ-στερήσεις στις επιστροφές ΦΠΑ από μέρους του Ελλη-νικού Δημοσίου -το οποίο λόγω των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας έχει στην ουσία προχωρήσει σε άτυπη στάση πληρωμών- ασκούν ασφυκτικές πιέ-σεις στις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Η τακτοποίηση του θέματος αυτού αποτελεί μείζονος σημασίας προτεραι-ότητα για την ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατο-λισμού της οικονομίας, πάγιο αίτημα των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Ο ΣΕΒΕ, σε υπόμνημά του προς τον Πρωθυπουργό, προτείνει εκτός από τα μέτρα ενίσχυ-σης της επιχειρηματικότητας γενικού χαρακτήρα, την επιδότηση της απασχόλησης των ανέργων σε εξαγωγι-κές επιχειρήσεις στα πλαίσια της αξιοποίησης των προ-γραμμάτων στήριξης ανέργων. Η πρόσφατη ενεργοποί-ηση του προγράμματος εξωστρέφεια-ΟΑΕΠ με το οποίο οι επιχειρήσεις μπορούν να ασφαλιστούν για τις εξα-γωγές τους και να εξασφαλίσουν ισόποση χρηματοδό-τηση ως 200 χιλ. ευρώ για 4 μήνες, εφόσον προωθηθεί ταχύτατα θα αποτελέσει μια σημαντική ώθηση για τις επιχειρήσεις στην τωρινή συγκυρία. Παρά την επιβρά-δυνση της ανάπτυξης στις αγορές της ΕΕ, όπου κατευ-θύνεται το 68% των εξαγωγών μας (χωρίς τα πετρελαι-οειδή), η κατά 13% άνοδος το 1ο εξάμηνο δείχνει ότι μπορούμε να κερδίσουμε μερίδια στις ανεπτυγμένες αγορές. Ωστόσο τα μεγαλύτερα περιθώρια ανόδου υπάρχουν στις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες όπου η ανάπτυξη διατηρείται ισχυρή, μεταξύ των οποίων η αχανής αγορά της Κίνας αλλά και της Ρωσίας. Επίσης σημαντικό και ανεκμετάλλευτο για την Ελλάδα δυναμι-κό παρουσιάζουν οι αγορές της Κεντρικής Ασίας, όπου δραστηριοποιείται ακόμα και η Ελβετία.

ΕΠΙΛΟΓΗ 59

ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ Ο διευθύνων σύμβουλος του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Γιώργος Περιστέρης, τόνισε πρόσφατα ότι το επενδυτικό πρόγραμμα του ομίλου συνεχίζεται, κυρίως στον τομέα της ενέργειας, αυξάνοντας την ικανότητα του ομίλου για τη δημιουργία σταθερών χρηματοροών. «Παρά τα σημαντικά προβλήματα», επεσήμανε χαρακτηριστικά «επενδύσαμε πέρυσι 339 εκατ. ευρώ και φέτος θα επενδύσουμε επιπλέον 200 εκατ. ευρώ». “

”

Η δυναμικΗ ανο-δος των ελλΗνικων εξαγωγων το 2011, δειχνει ςαφως οτι δεν οφειλεται ςτΗν πτωςΗ που καταγρα-φΗκε τΗ διετια 2008-2009 λογω τΗς πα-γκοςμιας υφεςΗς, αλλα εχει ενδογενΗ δυναμικΗ.

60 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Marketing Leaders / ΑλΕΚοΣ ΔΑΝιΗλιΔΗΣ

Πολύ καλός γνώστης των καταναλωτικών αναγκών του

Έλληνα, υπέρμαχος της εξωστρέφειας, σταθερά προσηλωμένος στην

φιλοπεριβαλλοντική λειτουργία και παραγωγή, ο εμπορικός διευθυντής

της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, Α λ έ κ ο ς Δ α ν ι η λ ί δ η ς «συμβιβάζεται» μόνο με την ποιότητα και τις προσιτές τιμές

σε ό,τι αφορά την προϊοντική γκάμα της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας. Μιλήσαμε

μαζί του για όλ’ αυτά και κυρίως για την εμπορική πολιτική που χαράσσει

σήμερα μία επιχείρηση, που δεν λειτουργεί έξω από το κοινωνικό

σύνολο, αλλά μέσα σε αυτό.

Συνέντευξη στη ΘωμΗ μΕλιΔου

Είναι κοινός τόπος, κύριε Δανιηλίδη, είναι κοινός τόπος ότι η ενί-σχυση της εξωστρέφειας αποτελεί διέξοδο της ελληνικής επιχει-ρηματικότητας, ιδίως στη σημερινή ύφεση. Πόσο έχει επηρεάσει η ύφεση στη χώρα τη στρατηγική σας; Ποιές οι επόμενες κινήσεις σας σχετικά; Πάγια πεποίθησή μας στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία είναι ότι η δραστηριότητα εκτός των στενών ελληνικών συ-νόρων είναι προς όφελος της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Έτσι, η δική μας δραστηριοποίηση στο χώρο των εξαγωγών έχει ιστορία 40 ετών, ενώ σήμερα ο συγκεκριμένος τομέας αντιστοιχεί στο 8% της παραγωγικής μας δραστηριότητας, κι-νούμενος ανοδικά σε σχέση με το 2010. Στη σημερινή οικονο-μική ύφεση, είναι φυσικό ο δρόμος της εξωστρέφειας να απο-κτά ακόμα μεγαλύτερη αξία, αφού αποτελεί μία διέξοδο στην παραγωγική δραστηριότητα με πολύ θετικές προοπτικές. Μία επιχείρηση με εδραιωμένη παρουσία στο εξωτερικό, μπορεί να υποστηρίξει μεσοπρόθεσμα τις οικονομικές της επιδόσεις, όταν η κατανάλωση στην Ελλάδα είναι υπό πίεση. Εμείς, πα-ραμένοντας σταθεροί στη στρατηγική μας, εργαζόμαστε ώστε να αυξήσουμε τον αριθμό των αγορών στις οποίες έχουμε πα-ρουσία, να επεκτείνουμε το δίκτυο των συνεργατών μας αλλά και τον όγκο των εξαγωγών σε αυτές, τα επόμενα χρόνια.

Παραμένοντας στη θεματική της εξωστρέφειας, ποιες οι μεγαλύτε-ρες αγορές σας; Σε ποιές θα δώσετε έμφαση και γιατί; Και σε ποιά σήματα; Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία εξάγει σήμερα σε 30 χώρες έχοντας παρουσία και στις πέντε ηπείρους. Ενδεικτικά κάποιες από τις χώρες που δραστηριοποιούμαστε είναι: η Κύπρος και οι βαλκανικές χώρες (όπως η Αλβανία), η Ιαπωνία, η Σιγκα-πούρη, η Συρία, η Νότια Αφρική, η Σουηδία, ο Παναμάς και η Αυστραλία. Παράλληλα, δίνουμε έμφαση στη διείσδυσή μας

40χρόν ια εξωστρέφεια

Αθηναϊκή Ζυθοποι ία

ΕΠΙΛΟΓΗ 61

«ενιςχυςαμε τΗ ΖΗτΗςΗ με το λανςαριςμα νεων μαρκων που καλυΨαν ςυγκεκριμενες αναγκες καταναλωτων. ετςι

εμπλουτιςαμε τΗ γκαμα των μαρκων μας με τΗν εξαιρετικΗς ποιοτΗτας AMSTel preMiUM pilSner, τΗν πρωτοποριακΗ Βιος 5 και

τΗν ειςαγωγΗ ςτΗν αγορα τΗς μεξικανικΗς μπιρας Sol».

62 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Marketing Leaders / ΑλΕΚοΣ ΔΑΝιΗλιΔΗΣ

στις αγορές της Μέσης Ανατολής, των Ηνωμένων Αρα-βικών Εμιράτων και της Αφρικής, καθώς πιστεύουμε ότι προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης, για συ-γκεκριμένα προϊόντα από το portfolio μας, όπως η μπί-ρα με 0,0% αλκοόλ. Ο κυριότερος όγκος των εξαγωγών μας αφορά τα προϊόντα του χαρτοφυλακίου της Αθηναϊ-κής Ζυθοποιίας, όπως οι μπίρες Amstel, Amstel Pulse, Heineken, Fischer, Marathon, ΑΛΦΑ και το φυσικό μεταλ-λικό νερό ΙΟΛΗ. Σημαντικές προοπτικές για επιτυχημένη πορεία στο εξωτερικό, εκτιμούμε ότι θα έχει στο μέλλον και η ΒΙΟΣ 5, η πρώτη μπίρα στον κόσμο που παράγεται από τη ζυθοποίηση 5 δημητριακών (κριθάρι, σιτάρι, σίκα-λη, καλαμπόκι και ρύζι) και αποτελεί παγκόσμια καινοτο-μία της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας που λανσάραμε στο τέλος του 2010.

Πώς βλέπετε την εξέλιξη της αγοράς μπίρας στην Ελλάδα; Ασκείται κάποια πίεση από την ελαφρά ενδυνάμωση των private label? Σε επίπεδο καταναλωτικής συμπεριφοράς πα-ρατηρείτε αλλαγές στο brand loyalty των Ελλήνων; Σε ποιά σήματά σας δίνετε έμφαση και με ποιους τρόπους στην ελ-ληνική αγορά; Στην αγορά της μπίρας στην Ελλάδα, διακρί-νει κανείς αφενός την επίδραση της κρίσης στη συμπερι-φορά του καταναλωτή, αλλά ταυτόχρονα και μία αύξηση στις επενδύσεις και την επικοινωνία των προϊόντων από τους σημαντικούς παίκτες. Από τα νούμερα εξάλλου φαί-νεται ότι οι «επώνυμες» μάρκες συγκράτησαν τα μερίδιά τους σε σχέση με τα private labels και αυτό εξηγείται από το στοχευμένο και αυξημένο σε πίεση πλάνο προωθητικών ενεργειών που έγιναν ως τώρα. Παράλληλα, διαπιστώνου-με ότι οι καταναλωτές επιβραβεύουν περισσότερο απ’ ό,τι παλαιότερα τα προϊόντα που επενδύουν στη σχέση υψηλής ποιότητας – προσιτής τιμής και που την ίδια στιγμή συμ-βάλλουν στην ενίσχυση της εθνικής οικονομίας.

Στην κατεύθυνση αυτή είναι εστιασμένη και η στρατηγι-κή μας στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία. Ενισχύσαμε τη ζήτηση με το λανσάρισμα νέων μαρκών που κάλυψαν συγκεκρι-μένες ανάγκες καταναλωτών. Έτσι εμπλουτίσαμε τη γκά-μα των μαρκών μας με την εξαιρετικής ποιότητας Amstel Premium Pilsner, την πρωτοποριακή ΒΙΟΣ 5 και την εισα-γωγή στην αγορά της μεξικάνικης μπίρας Sol. Παράλλη-λα, ενδυναμώνουμε τη σχέση ποιότητας – τιμής, εντείνο-ντας τις προωθητικές μας ενέργειες. Ενισχύουμε τη βά-ση των παραγωγικών δραστηριοτήτων μας στην Ελλάδα και στηρίζουμε το έργο των τεσσάρων εργοστασίων μας, αναπτύσσοντας την εξαγωγική μας δραστηριότητα. Τέ-λος, στηρίζουμε την αγροτική οικονομία, με την επέκτα-ση του Προγράμματος Συμβολαιακής Καλλιέργειας, ώστε να δημιουργούμε θέσεις απασχόλησης και να αυξάνουμε το ποσοστό του ελληνικού κριθαριού που καταλήγει στο ποτήρι των καταναλωτών οι οποίοι επιλέγουν τις μπίρες Amstel και ΑΛΦΑ.

Πώς κινείται η τιμολογιακή σας πολιτική; Η εταιρεία έχει ήδη, εδώ και αρκετούς μήνες μειώσει τις τιμές της, έως τα τέλη του 2011 είχατε ανακοινώσει. Θα συνεχιστεί αυτή η πο-λιτική και το επόμενο έτος; Όντως, τον τελευταίο ενάμισι χρόνο δεν προχωρήσαμε σε καμία ανατίμηση των προϊ-όντων μας, παρά την αύξηση του κόστους παραγωγής και διάθεσής τους. Αντίθετα μάλιστα, στο τέλος του 2010 μει-ώσαμε τις τιμές σε προϊόντα υψηλής κατανάλωσης, όπως το κουτάκι της Amstel που είναι σήμερα ο πιο δημοφιλής κωδικός μπίρας στην Ελλάδα, ανταποκρινόμενοι στο κά-λεσμα του Υπουργείου Ανάπτυξης. Εξάλλου, στρατηγική της εταιρείας μας τα τελευταία χρόνια είναι οι αυξήσεις των τιμών να παραμένουν κάτω από τα επίπεδα του πλη-θωρισμού, ακόμα και αν οι τιμές πρώτων υλών και ενέρ-γειας έχουν αυξηθεί σημαντικά. Ο Έλληνας καταναλωτής πιστεύουμε ότι αναγνωρίζει πως κάνουμε τις κινήσεις που απαιτούνται ώστε να μπορεί να απολαμβάνει υψηλής ποιότητας προϊόντα σε προσιτές τιμές ακόμα και στη δύ-σκολη περίοδο που διανύουμε.

Πόσο πράσινη μπορεί να γίνει η παραγωγή και διάθεση των προϊόντων μίας επιχείρησης; Ποιά η σημασία της για την Αθηναϊκή Ζυθοποιία; Π.χ. εσείς ξεκινήσατε το πρόγραμμα της πράσινης τεχνολογίας στα ψυγεία πριν δύο χρόνια περί-που με στόχο να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2011. Ποιά μέ-χρι σήμερα η πορεία του προγράμματος; Η φροντίδα για το περιβάλλον αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εταιρικής μας κουλτούρας. Τα εργοστάσιά μας λειτουργούν με φυ-σικό αέριο, περιορίζοντας έτσι δραστικά την ατμοσφαιρι-κή ρύπανση, στις εγκαταστάσεις μας λειτουργεί βιολογι-κός καθαρισμός, ανακυκλώνουμε περισσότερο από 99% των απορριμμάτων ενώ, με βάση συγκεκριμένους δεί-κτες, κάνουμε σταθερή πρόοδο κάθε χρόνο στη μείωση των πόρων ενέργειας (ηλεκτρική, θερμική και νερό) και των ρύπων βάσης από τη δραστηριότητά μας. Το πρόγραμμα για την εισαγωγή στην αγορά ψυγείων «πράσινης» τεχνολογίας αποτελεί ένα ακόμα δείγμα της προσπάθειάς μας να μειώσουμε το ενεργειακό μας αποτύ-πωμα. Από το 2010, υλοποιούμε ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα σταδιακής αντικατάστασης όλων των τύπων ψυγείων που διαθέτουμε στην αγορά με πλήρως οικολο-γικά. Η προσπάθεια αυτή υλοποιείται με την καθοδήγηση του Ομίλου Heineken και σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές που ισχύουν διεθνώς. Η υιοθέτηση πρα-κτικών βιώσιμης ανάπτυξης αποτελεί για εμάς θεμελιώδη στρατηγική επιλογή και όχι ευκαιριακή προτεραιότητα. Η προσπάθειά μας αυτή συνάδει με το ολοκληρωμένο, 10 ετές διεθνές Πρόγραμμα του Ομίλου της Heineken, «Πα-ράγοντας ένα Καλύτερο Μέλλον». Γίνεται συντονισμένα, περιλαμβάνει επί μέρους στόχους με μετρήσιμα αποτελέ-σματα και συνεχείς αξιολογήσεις.

ΕΠΙΛΟΓΗ 63

ΗΗ εταιρεία, προμηθευόμενη υψηλό πο-σοστό της πρώτης ύλης που απαιτείται για την παραγωγή βύνης από τους Έλ-ληνες αγρότες, στηρίζει σημαντικά την οικονομία. Εάν θέλαμε αυτό να το ανα-γράψουμε με αριθμούς, ποιά η αναλο-γία τα τελευταία χρόνια και ποιά εκτι-μάτε ότι θα είναι για την επόμενη διε-τία; (π.χ. από το 2005 και μετέπειτα;). Το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλι-έργειας για την παραγωγή μπίρας που ξεκινήσαμε πριν από τέσσερα χρόνια, ήδη αποφέρει σημαντικά αποτελέ-σματα. Συγκεκριμένα: Μέχρι σήμερα η εταιρεία μας έχει προμηθευτεί συ-νολικά περίπου 40.000 τόνους υψη-λής ποιότητας ελληνικού κριθαριού από εγχώριους παραγωγούς, η αξία των οποίων ανέρχεται στα 8 εκατομ-μύρια ευρώ. Αυτό μεταφράζεται σε

προστιθέμενη αξία για την ελληνική κοινωνία που ξεπερνάει τα 3 εκα-τομμύρια ευρώ και 320 νέες θέσεις εργασίας, εκ των οποίων οι 265 είναι αποκλειστικά στον αγροτικό τομέα (βάσει Μελέτης της Triple Value). Στο τέλος της φετινής χρονιάς, στοχεύου-με να προμηθευτούμε 18.000 τόνους ελληνικού κριθαριού, καλύπτοντας το 30% των ετήσιων αναγκών μας για τις μπίρες Amstel και ΑΛΦΑ, ενώ μέχρι το 2014 έχουμε θέσει ως στόχο τους 70.000 τόνους. Το πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλι-έργειας της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, δημιουργεί προστιθέμενη αξία για την ελληνική οικονομία. Συμβάλλει στην ανάπτυξη της ελληνικής γεωρ-γίας, ενισχύει την τοπική οικονομία των περιοχών στις οποίες βρίσκο-

νται οι αγροί, δημιουργεί νέες θέ-σεις απασχόλησης και επιτρέπει τη διάθεση προϊόντων με πρώτες ύλες που προέρχονται από την ελληνική γη. Παράλληλα, φέτος εγκαινιάσαμε πειραματικές καλλιέργειες κριθαριού με στόχο την ανεύρεση νέων ποικιλι-ών, οι οποίες, διαθέτοντας καλύτερα χαρακτηριστικά ως προς τη στρεμ-ματική απόδοση και την ποιότητα, θα καταστήσουν το ελληνικό κριθάρι περισσότερο ανταγωνιστικό και θα οδηγήσουν στην περαιτέρω ενίσχυ-ση της ελληνικής οικονομίας. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η Αθη-ναϊκή Ζυθοποιία είναι η μοναδική ζυθοποιία στην Ελλάδα που έχει δύο δικά της βυνοποιία, και δεν είναι έτσι αναγκασμένη να εισάγει βύνη από το εξωτερικό.

Στηρίζ ε ι την αγροτ ική παραγωγή

μερικές από τις πιο αγαπημένες μπίρες των καταναλωτών, όπως οι Amstel, Heineken, αλφα, Fischer και Βιος 5, παράγονται στην ελλάδα από την αθηναϊκή Ζυθοποιία.

64 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Το 10% των Γερμανών, οι πλουσιότεροι πολίτες της χώρας, κατέχουν το 60% του εθνικού πλούτου. «Ανήκω σ΄αυτούς» λέει στην «Ε» ο Ν τ ί τ ε ρ Λ έ μ κ ο υ λ . «Προτείνω, λοιπόν, μαζί με αρκετούς άλλους πλούσιους συμπατριώτες μου, να νομοθετηθεί ένας έκτακτος φόρος πλούτου». Και συ-μπληρώνει: «Ξεφύγαμε από τη δουλεία, πετύχαμε γενικό δικαίωμα ψήφου, καταργήσαμε την παι-δική εργασία. Αλλά πολλά μένουν ακόμη να γίνουν στον κόσμο μας, π.χ. η πάταξη της παράνομης διακίνησης και εκμετάλλευσης των γυναικών (trafficking), η εξάλειψη της φτώχειας. Ο φόρος αυτός θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο ευημερούσα πολιτεία, σε μια πιο δίκαιη οικονομική ανάπτυξη». Ο κ. Λέμκουλ είναι ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής. Τον συναντήσαμε, ένα ηλιόλουστο πρωινό του Σεπτεμβρίου, στο σπίτι του, σε ένα όμορφο προάστιο του Βερολίνου.

Κείμενο, φωτογράφιση πΑΝΑγιωτΗΣ ΑΝΔριΑΝΕΣΗΣ

Πριν από δύο χρόνια 22 πλούσιοι Γερμα-νοί πολίτες, βλέπο-ντας την επερχόμενη κρίση και σκεπτόμε-

νοι το μέλλον της χώρας τους, απο-φάσισαν να ρίξουν στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου μια πρωτότυπη, ρηξικέλευθη ιδέα: να αυξηθεί, για δύο χρόνια, κατά 5% το ποσοστό φορολόγησης όλων όσων το ετήσιο εισόδημά τους ξεπερνά το μισό εκα-τομμύριο ευρώ. Την ομάδα τους την ονόμασαν «Πλούσιοι για ένα φόρο πλούτου». Υπέγραψαν ένα σύντομο κείμενο και το έδωσαν στη δημοσι-ότητα. Στα μέσα Σεπτεμβρίου 2011 οι υπογραφές είχαν ξεπεράσει τις 55 και ο σχετικός διάλογος έχει πλέον φουντώσει – τόσο εντός της Γερμα-νίας, όσο και εκτός των συνόρων της χώρας, καθώς και αλλού στην Ευ-ρώπη διαμορφώνονται αντίστοιχες ομάδες και διατυπώνονται ανάλογες προτάσεις. Ο Ντίτερ Λέμκουλ (Dieter Lehmkuhl), τώρα είναι 68 ετών και ζει εδώ και πολλά χρόνια στο Βερο-λίνο. Είναι ψυχίατρος-ψυχοθεραπευ-

τής με επιπλέον σπουδές στην ψυχα-νάλυση. Μεταξύ άλλων, είχε επιστη-μονική δραστηριότητα στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (FUB) και διετέλεσε διευθυντής της υπηρε-σίας κοινωνικής πρόνοιας στον το-μέα της ψυχιατρικής στον δήμο του Ράινικενντορφ. Κατάγεται από ευκα-τάστατη οικογένεια, με δραστηριότη-τα στο χώρο της ζυθοποιίας.

Καθ΄οδόν προς το σπίτι σας, είδα δύο ενδιαφέρουσες αφίσες στο δρόμο. Η πρώτη του κόμματος της Αριστεράς: «Η ιδιωτικοποίηση είναι καταστροφή». Η δεύτερη της Ευαγγελικής Διακονίας: «Η μεγαλύτερη καταστροφή είναι η λήθη». Σκέφτομαι, μήπως με την κίνη-σή σας επιθυμείτε ακριβώς να δείξε-τε πως οι ιδιώτες δεν... φέρνουν την καταστροφή και ότι οι πλουσιότεροι αό αυτούς δεν ξεχνούν την «υποχρέ-ωσή» τους να βοηθούν τους φτωχό-τερους – έτσι είναι, κ. Λέμκουλ; Μα αυτό αποτελεί και βασικό ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Βλέ-πετε τι συμβαίνει με την παρούσα οικονομική και νομισματική κρίση.

Ως αποτέλεσμα του παγκοσμιοποιη-μένου, δίχως κοινωνικούς και οικο-λογικούς φραγμούς, καπιταλισμού, η φτώχεια και η ανεργία εντείνονται. Η κοινωνική ανισότητα μεγαλώνει. Το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσί-ων βαθαίνει. Ακόμη και η Γερμανία, όπου μέχρι τώρα επικρατούσε σχετι-κή ισότητα, σε λίγα χρόνια, αν συνε-χιστεί η τρέχουσα τάση, θα μετατρα-πεί σε ένα από τα πιο «άνισα» κρά-τη της Ευρώπης. Και προσέξτε κάτι: και οι ίδιοι οι πλούσιοι πολίτες δεν έχουν διάθεση να ζουν σε ένα τέτοιο κράτος. Γενικά, συνεπώς, οφείλου-με να υποστηρίζουμε την κοινωνική δικαιοσύνη, να ενθαρρύνουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ των πολιτών – όλα όσα κάνουν τη ζωή όλων μας κα-λύτερη. Και δεν είναι μόνο ηθικό το θέμα, είναι κοινωνικό, πολιτικό.

Εξηγείστε μου με δυο λόγια την πρό-τασή σας. Ο δρόμος προς την έξο-δο από την κρίση περνά από μα-ζικές επενδύσεις στην οικολογία, τη μόρφωση των πολιτών και την κοινωνική δικαιοσύνη. Απαιτού-

Dieter Lehmkuhl

«Οι πλουσιότεροι οφείλουν να δείξουν αλληλεγύη!»

ΣυΝΕΝτΕυξΗ / dieter LehMkuhL

ΕΠΙΛΟΓΗ 65

νται πρόσθετοι πόροι για όλα αυ-τά. Προτείνουμε, λοιπόν, εμείς οι 55 πλούσιοι Γερμανοί, οι πολίτες με ετήσιο εισόδημα μεγαλύτερο από 500.000 ευρώ να φορολογηθούν για δύο χρόνια με ένα επιπλέον ποσοστό 5%. Κατόπιν, το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να πέσει στο 1% κατ΄ ελάχιστο. Τα έσοδα αυτά (τα υπολογίζουμε σε τουλάχιστον 50 δισ. ευρώ) πρέπει να κατευθυνθούν σε έναν «οικολογικό» μετασχημα-τισμό της οικονομίας, σε πρόσθετο προσωπικό για την εκπαίδευση και την υγεία. Προτείνουμε, επίσης, τη νομοθετική απαγόρευση της δυνα-τότητας αποφυγής εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων μέσω αλλοδαπών οικονομικών «οάσεων» με χαμηλή ή μηδενική φορολόγηση.

Η πρότασή σας αυτή επιθυμείτε να τε-θεί σε ισχύ σε προαιρετική βάση ή να νομοθετηθεί; Φυσικά να νομοθετη-θεί. Εξάλλου, δεν γνωρίζει ο ένας πόσα κερδίζει ο άλλος...

Να υποθέσω ότι και εσείς, όπως και πολλοί άλλοι, θεωρούν πως η κρίση αποτελεί εντέλει μια ευκαιρία, για να σκεφτούμε νέα πράγματα, να ανοίξουν οι ορίζοντές μας, να... αλλάξουμε τον

κόσμο, στον οποίο ζούμε; Ναι. Μην ξεχνάτε και την επαγγελματική μου ιδιότητα (σ.σ.: ψυχοθεραπευτής). Φυσικά και η κρίση αποτελεί κεντρι-κό στοιχείο της συζήτησης. Βρίσκω εντυπωσιακό ό,τι συμβαίνει αυτή την εποχή. Στα περισσότερα έντυπα γράφεται πως ο καπιταλισμός έκα-νε πλουσιότερους ορισμένους -λί-γους- ανθρώπους και πολλαπλασία-σε τους μισθούς μερικών μάνατζερ, δεν καλυτέρευσε τον κόσμο. Εκείνο που θα ήθελα να τονίσω είναι ότι αυτό στο οποίο συντελούν τα τρέ-χοντα προγράμματα εξοικονόμησης χρημάτων και έντονης λιτότητας στην Ευρώπη είναι η διάβρωση του κοινωνικού κράτους, στοιχείο που χαρακτήριζε την ήπειρό μας τις τε-λευταίες δεκαετίες.

Ποιός φταίει, πιστεύετε, περισσότερο για την παρούσα κατάσταση; Οι πολι-τικοί; Οι τραπεζίτες; Δύσκολη ερώ-τηση. Το σύστημά μας, αυτό φταίει. Έβλεπαν οι πολιτικοί την κατάσταση, ήξεραν οι τραπεζίτες για τα «τοξι-κά» ομόλογα. Τώρα έχουμε φτάσει να βιώνουμε σκηνές λεηλασιών στην Ευρώπη. Ο καπιταλισμός ήταν κάτι σαν θρησκεία – οι περισσότε-ροι πίστευαν με θέρμη σε αυτόν.

Τί σας απάντησαν οι Γερμανοί πολιτι-κοί, ποιά ήταν η αντίδρασή τους; Βα-σικά αυτό που επιθυμούσαμε πριν από δύο χρόνια, όταν ξεκινούσαμε αυτή την προσπάθεια, ήταν να δι-ευρυνθεί ο διάλογος, να φωτιστούν περισσότερο όλα τα σχετικά ζητή-ματα. Σίγουρα δεν ήμασταν τόσο αφελείς, για να πιστεύουμε πως η κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα θα σπεύσουν να συμφωνήσουν μα-ζί μας. Από τους πολιτικούς λάβαμε προσκλήσεις για επαφές, αλλά δεν θέλαμε να μας «ενορχηστρώνουν» τα κόμματα σε αυτή την προσπάθειά μας. Πάντως, κόμματα της αντιπο-λίτευσης υιοθέτησαν την πρότασή μας, συζήτηση γίνεται...

Ρωτήσαμε τον κ. Λέμκουλ «αν είχε απέναντί του τους πιο πλούσιους Έλληνες τι θα τους έλεγε;» Η απάντηση του:

« να ειναι ςυνεπεις ςτΗν καταΒολΗ των φο-ρων, να δειχνουν αλ-λΗλεγγυΗ προς τΗν κοι-νωνια. ΒεΒαια, και ςτΗ γερμανια παρατΗρου-νται φαινομενα φο-ροαποφυγΗς, μαυρΗς εργαςιας κ.λπ. ξερετε, ειναι θεμα νοοτροπιας να πειςτουν ολοι οι πολιτες οτι οι φοροι ει-ναι απαραιτΗτοι για τΗ δΗμιουργια εργων, τΗ διατΗρΗςΗ του κοινωνι-κου κρατους, τΗ δικαιΗ αναπτυξΗ και τΗν ευΗ-μερια μιας χωρας».

66 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Βόρεια Ελλάδα

76ηΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Στον απόηχοτης ΔΕΘ

Απώτερη προσδοκία ήταν, η 76η ΔΕΘ να αποτελέσει το έναυσμα για μια καλύτερη πορεία της οικονομίας. Η «Ε» μίλησε με τον κ. Πάρη Μαυρίδη, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Helexpo.

ΗΗ 76η ΔΕΘ κ. Μαυρίδη συνέπεσε με μια ιδιαίτερα δύ-σκολη οικονομική συγκυρία για τη χώρα και το ερώ-τημα είναι εάν μπορεί αυτή η συγκυρία να αποτελέ-σει όχημα αφύπνισης της ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Ποια είναι η άποψή σας; Η κρί-ση που βιώνουμε όλοι μας αποτελεί για τη Helexpo ευκαιρία για ανάπτυξη, με τη δημιουργία νέων εκ-θεσιακών γεγονότων, την ενεργότερη υποστήριξη των επιχειρήσεων, την προβολή των εξωστρεφών κλάδων της ελληνικής οικονομίας και την προσφο-ρά καινούργιων καινοτόμων υπηρεσιών. Η 76η ΔΕΘ επιχείρησε μέσα από στοχευμένα θεματικά αφιερώ-ματα να αναδείξει την ανάγκη για ανάπτυξη, με ένα χειροπιαστό και πρακτικό περιεχόμενο, προβάλλο-ντας τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οι-κονομίας, τους φορείς τους, τις επιχειρήσεις που τους απαρτίζουν και βέβαια τα προϊόντα-υπηρεσίες τους. Επομένως η τόνωση της περιφερειακής επιχειρημα-τικής δραστηριότητας με σημείο αναφοράς τα Επιμε-λητήρια όλης της χώρας, αλλά και η προώθηση της καινοτομίας και της ευρεσιτεχνίας, βρέθηκαν στο επί-κεντρο και της φετινής ΔΕΘ. Στο πλαίσιο αυτό, στόχος της Helexpo ήταν να παρουσιάσει στην 76η ΔΕΘ και ειδικότερα στο αφιέρωμα «Ελλάδα και Επιχειρηματι-κότητα», μία ρεαλιστική και σύγχρονη εικόνα της ταυ-τότητας κάθε περιοχής της χώρας, με έμφαση στα εξής θέματα: Ιστορία-μνημεία, πολιτισμός-λαϊκές γιορτές-παράδοση, τουρισμός, επιχειρηματικότητα-τεχνολο-γία-καινοτομία.

Η μελέτη της ιστορικής πορείας της Διεθνούς Εκθέσε-ως Θεσσαλονίκης δείχνει ότι ο ρόλος των Επιμελητη-ρίων ήταν πάντα καθοριστικός. Ίσχυσε το ίδιο και για τη φετινή διοργάνωση; Σαφέστατα καθοριστικό ρόλο σ’ αυτή την προσπάθεια διαδραματίζουν τα Επιμελη-

τήρια, που αποτελούν πόλους ανάπτυξης και δικτύ-ωσης της τοπικής επιχειρηματικότητας. Ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία, η σημασία της δράσης των Επι-μελητηρίων γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, καθώς απο-τελούν ικανούς και αποτελεσματικούς «πρεσβευτές» των προβλημάτων και της δίψας για ανάπτυξη που διακατέχει τις επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα. Προς αυ-τή την κατεύθυνση ιδιαίτερα σημαντική είναι η συ-νεργασία της Helexpo με τις 13 περιφέρειες της χώ-ρας και τα κατά τόπους επιμελητήρια, για την προβο-λή των καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες συγκροτούν το αναπτυξιακό δυναμικό της κά-θε περιοχής. Παράλληλα η Helexpo διοργάνωσε και ένα ειδικό αφιέρωμα στην ευρεσιτεχνία, την καινο-τομία και το βιομηχανικό design, με την επιδίωξη, το αφιέρωμα αυτό να αποτελέσει ένα εκ των κεντρικών μηνυμάτων της 76ης ΔΕΘ. Στόχος του αφιερώματος ήταν η ανάδειξη της εφευρετικότητας, της επινοητι-κότητας, της εργατικότητας και του πάθους που δια-κρίνει επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα, εργαστήρια εφαρμογών, αλλά και μεμονωμένα άτομα, καθώς και η επιχειρηματική αξιοποίηση των καινοτομιών τους, είτε σε επίπεδο Β2C, είτε σε επίπεδο Β2Β. Έτσι, εντός του μεγαλύτερου εκθεσιακού γεγονότος της χώρας, δόθηκε η δυνατότητα στο ευρύ κοινό να γνωρίσει εκ του σύνεγγυς καινοτομίες και αποτελέσματα ερευ-νών που αναμένεται να πρωταγωνιστήσουν στο μέλ-λον. Το αφιέρωμα αυτό είχε τεθεί υπό την αιγίδα του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, ενώ κατά τη διάρκεια του θα πραγματοποιήθηκε και η παρουσί-αση των προτάσεων του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Εφαρμοσμένης Έρευνας και Καινοτομίας με τίτλο «Η Ελλάδα καινοτομεί», που διοργάνωσαν από κοινού ο ΣΕΒ και η Eurobank EFG.

Συνέντευξη στον ΔΗμΗτρΗ ΚορΔΕρΑ

ΕΠΙΛΟΓΗ 67

“

”

εμφαςΗ δοθΗκε φε-τος ςτΗ ςυνεργαςια τΗς Helexpo με τις 13 περι-φερειες τΗς χωρας και τα κατα τοπους επιμε-λΗτΗρια, προκειμενου να προΒλΗθουν οι και-νοτομες μικρομεςαιες επιχειρΗςεις, οι οποιες ςυγκροτουν το αναπτυ-ξιακο δυναμικο τΗς καθε περιοχΗς.

68 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

ΚωΣτΑΣ τΑμπουρΑΚΗΣ / tribe

Η αξία της καινοτομίαςΟ Κ ώ σ τ α ς Τ α μ π ο υ ρ ά κ η ς είναι Managing Director και Partner στη διαφημιστική εταιρεία Tribe. H T r i b e είναι μέλος του Ομίλου JWT και λειτουργεί από το 2005 σαν advertising hot shop, με αιχμή τη δημιουργική και στρατηγική σκέψη πάνω στα brands και την επικοινωνία. Η συζήτηση μαζί του περιελάμβανε τη σκια-γράφηση του μέλλοντος της διαφημιστικής αγοράς, καθώς και την ει-κόνα που αυτή αναμένεται να έχει στη μετά κρίση εποχή. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι «Στην παρούσα οικονομική συγκυρία οι ευκαιρίες για νέες ιδέες, νέες αγορές, νέες συνεργασίες είναι σίγουρα υπαρκτές και μπορούν να αποτελέσουν απάντηση ή και πολλές φορές μονό-δρομο στις πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρηματίες σήμερα».

Συνέντευξη στον ΔΗμhτρΗ ΚορΔΕρΑ

Στο πελατολόγ ιo της Tr ibe συγκαταλέγο -νται μεταξύ άλλων η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, η Eurobank, η Eurolife

Ασφαλιστική, η Kosmocar-Audi, η Johnson & Johnson, η 3E, η Sato, το εμπορικό κέντρο Athens Heart, η Oxford Company, το WWF κ.α. Πρό-κειται για σημαντικούς διαφημιζόμε-νους, βαρόμετρο ο κάθε ένας στην αγορά του. Με την έννοια αυτή, η αίσθηση που αποκομίζει ο Managing Director της Tribe από τη συνεργασία της εταιρείας του με αυτούς, σίγουρα αποτελεί μια ένδειξη για το πώς κι-νείται η αγορά. Η συζήτηση μαζί του περιελάμβανε τη σκιαγράφηση του μέλλοντος της διαφημιστικής αγοράς, καθώς και την εικόνα που αυτή ανα-μένεται να έχει στη μετά κρίση εποχή.

Τελικά κ. Ταμπουράκη, σήμερα με την ύφεση στην αγορά εδώ και μήνες, ποιες αλλαγές εντοπίζετε στην ευρύτε-ρη αγορά της επικοινωνίας; Η διαφη-μιστική αγορά ως γνωστόν λειτουρ-

γεί σαν καθρέφτης της πραγματικής οικονομίας και του επιχειρηματικού γίγνεσθαι. Η μείωση της διαφημι-στικής επένδυσης στα μέσα φαίνε-ται ήδη να είναι η άμεση και πρώτη αντίδραση στο αρνητικό κλίμα και τις πιέσεις που βιώνουν οι εταιρείες στις πωλήσεις και τα αποτελέσματά τους. Σε μία διαφημιστική αγορά που η αξία του δημιουργικού προ-ϊόντος της αποτιμάται, συχνά λαν-θασμένα, με βάση το ύψος της δια-φημιστικής επένδυσης στα μέσα, η αδυναμία επιβίωσης σε προ κρίσης σχήματα και μεγέθη είναι ήδη μια προδιαγεγραμμένη πραγματικότητα. Από εκεί και πέρα, οι ουσιαστικές αλλαγές έχουν να κάνουν και με την αλλαγή της ψυχολογίας των διαφη-μιζόμενων στον τρόπο που αντιμε-τωπίζουν τη διαφήμιση, μέσα στο κλίμα της κρίσης, με επιγραμματικά συμπτώματα τη βραχυπρόθεσμη οπτική, την αδυναμία προγραμμα-τισμού, την παντελή έλλειψη διά-θεσης για οποιοδήποτε ρίσκο και

με μεγάλους χαμένους τη δημιουρ-γικότητα, τη συνέπεια στο brand building, την επένδυση σε νέες ιδέ-ες και προσεγγίσεις.

Υπό τέτοιες συνθήκες πόσο εύκολο εί-ναι να γίνει πρόβλεψη για το τι μέλλει γενέσθαι στη συγκεκριμένη αγορά; Αν δηλαδή τα προβλήματα που βιώνει σή-μερα δώσουν την ευκαιρία της –έστω και βίαιης– εξυγίανσής της; Το να κά-νει κανείς σε αυτή τη φάση οποια-δήποτε πρόβλεψη για εξυγίανση του κλάδου μας σαν συνέπεια της κρίσης είναι κατά τη γνώμη μου υπερβολικά αισιόδοξο και μάλλον υπεραπλου-στευμένο σενάριο. Το αναμενόμενο ξεκαθάρισμα που σίγουρα θα υπάρ-ξει δεν μπορεί να σημάνει από μόνο του και την εξυγίανση της αγοράς μας. Το πιο σημαντικό βήμα κατά τη γνώμη μου προς ένα πιο υγιές μέλ-λον για τις εταιρείες του κλάδου μας είναι να αναβαθμιστεί η αξία του διαφημιστικού προϊόντος, η οποία έχει υποστεί για διάφορους λόγους

ΕΠΙΛΟΓΗ 69

ραγδαία υποτίμηση τα τελευταία χρόνια. Και μιλάω για αναβάθμιση τόσο σε θεσμικό επίπεδο, μέσα από συντονισμένες κινήσεις του κλά-δου μας, όσο και σε επίπεδο ουσίας για τον διαφημιζόμενο, με ιδέες και στρατηγικές από την πλευρά των δι-αφημιστικών εταιρειών που θα μπο-ρέσουν να αποτελέσουν βασικά επι-χειρηματικά εργαλεία στα χέρια του, ιδιαίτερα μέσα στη συγκυρία της οι-κονομικής ύφεσης.

Σήμερα λοιπόν που οι διαφημιζόμενοι μειώνουν τα κονδύλια τους για να τα επενδύσουν περισσότερο στρατηγι-κά, ποιους θέτουν ως πρωταρχικούς στόχους; Στο νέο και αρκετά ασαφές περιβάλλον που διαμορφώνει η οι-κονομική κρίση, δεν μπορούμε να μιλάμε για στρατηγική επένδυση των κονδυλίων αλλά περισσότερο για τακτικές κινήσεις με πολύ πιο βρα-χυχρόνιο ορίζοντα. Βασική προτε-ραιότητα για τους διαφημιζόμενους είναι η διατήρηση του «bottom line» μέσω της συμπίεσης της επένδυσης, της μετατόπισης κονδυλίων από τη διαφήμιση στο sales promotion, τον προγραμματισμό και τη χάραξη στρατηγικών, βάθους το πολύ ενός έως δύο μηνών, οι οποίες μάλιστα αναπροσαρμόζονται συνεχώς.

Ευκαιρίες σε αυτό το περιβάλλον υπάρχουν; Δεν είναι τυχαίο το ότι σε όλες τις μεγάλες περιόδους οικονο-μικής κρίσης ευδοκίμησαν η επινο-ητικότητα, η εφευρετικότητα, οι νέες ιδέες. Η αγορά χρειάστηκε να επεξερ-γαστεί νέους τρόπους για να λύσει τα προβλήματα που φαινομενικά φαίνο-νταν άλυτα. Στη παρούσα οικονομική συγκυρία οι ευκαιρίες για νέες ιδέες, νέες αγορές, νέες συνεργασίες είναι σίγουρα υπαρκτές και μπορούν να αποτελέσουν απάντηση ή και πολ-λές φορές μονόδρομο στις πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρημα-τίες σήμερα. Αρκεί να καταφέρουν, μέσα στη καθημερινή πίεση και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, να σκεφτούν δημιουργικά και ποιοτικά. Γιατί αυτό είναι που τους ζητείται σή-μερα περισσότερο από ποτέ.

Ποιά τακτική πρέπει να ακολουθήσουν σήμερα τα brands; Υπάρχει κάποια κοι-νή συνταγή ή κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά; Η σημερινή συγκυρία ορίζει κάποιους κοινούς άξονες τακτικής για όλα τα brands. Ανάμεσά τους η διαφοροποίηση, η ύπαρξη ξεκάθαρης πρότασης, η δη-μιουργία συναισθηματικού loyalty, το πραγματικό value for money για τον καταναλωτή. Από εκεί και πέρα, όπως κάθε brand σήμερα περισσό-

τερο από ποτέ οφείλει να υποστηρί-ζει ένα μοναδικό λόγο ύπαρξής του στην αγορά, έτσι οφείλει να απαιτεί τον δικό του μοναδικό τρόπο αντιμε-τώπισης.

Θα αλλάξει η δομή της διαφημιστικής εταιρείας μετά την κρίση; Η ανάγκη για νέα μοντέλα λειτουργίας της δι-αφημιστικής εταιρείας είχε ήδη αρ-χίσει να διαφαίνεται πριν τη κρίση. Ήδη φαίνεται να κερδίζουν τη μάχη τα πιο ευέλικτα σχήματα με μικρό-τερες και πιο ουσιαστικές ομάδες, με ενσωμάτωση λειτουργιών total communication στον πυρήνα της σκέψης τους, εξοικείωση με τα νέα μέσα και τις νέες τεχνολογίες και πιο στενή συνεργασία με τον διαφημιζό-

μενο, με κοινό έδαφος την ποιοτική και δημιουργική σκέψη πάνω στον καταναλωτή, τα brands, τις επιχειρη-ματικές και εμπορικές τακτικές.

Το διαδίκτυο και οι εφαρμογές του θα έχουν τον δικό τους ρόλο στο νέο σκηνικό; Ίσως αυτό να είναι το μό-νο σίγουρο. Το διαδίκτυο, τα social media και τα νέα μέσα τεχνολογίας αποτελούν μοναδική ευκαιρία αυτή τη στιγμή για να απευθυνθεί κανείς σε όλο και πιο μεγάλο μέρος του κοι-νού, να κερδίσει την προσοχή του με φρέσκες προσεγγίσεις, έχοντας παράλληλα σημαντικό οικονομικό όφελος από την επένδυση συγκρίνο-ντάς το με αυτή σε άλλα μέσα. Βασι-κή προϋπόθεση για να αποδώσει η διαφήμιση στα μέσα αυτά το μέγιστο της αποτελεσματικότητας, είναι να μη στηριχτεί στους παραδοσιακούς της κώδικες, να προσεγγίσει τα νέα μέσα με διάθεση για γνώση, περιέργεια και αυτοπεποίθηση, να καταλάβει τη φιλοσοφία τους και να εξαντλήσει τις δυνατότητές τους δημιουργώντας ουσιαστική σχέση και interaction με τους καταναλωτές-χρήστες, κάνοντας παράλληλα τα brands πραγματικούς πρεσβευτές της νέας εποχής.

O φόρος τηλεοπτικών διαφημίσεων που ήθελε να επαναφέρει η κυβέρνηση και προς το παρόν έχει παγώσει, εκτι-μάτε ότι θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στον διαφημιστικό κλάδο; Μα είναι σαφές ότι θα είχε αρνητικές επιπτώ-σεις, ιδιαίτερα σε μια δύσκολη οικο-νομική συγκυρία όπως αυτή που δι-ανύουμε σήμερα. Μάλιστα το μέτρο αυτό δεν θίγει μόνο τη διαφημιστική αγορά, αλλά έναν ολόκληρο κλάδο, που ορίζεται διεθνώς ως βιομηχανία δημιουργικού περιεχομένου και πε-ριλαμβάνει διαφημιστικές εταιρείες, μέσα μαζικής ενημέρωσης, πιο εξει-δικευμένα μέσα επικοινωνίας. Οι επι-πτώσεις βέβαια δεν σταματούν εδώ. Ο επιπλέον φόρος θα επιβάρυνε ένα μεγάλο μέρος κυρίως μικρομεσαίων επιχειρήσεων και θα τις απέκλειε από το πιο μαζικό μέσο επικοινωνίας με τους πελάτες τους.

“

”

oπως κAθε brAnd ςHμερα περιςςoτερο απo ποτe οφεiλει να υποςτΗρiΖει eνα μοναδικo λoγο yπαρξHς του ςτΗν αγορA, eτςι οφεiλει να απαιτεi τον δικo του μοναδικo τρoπο αντιμετωπιςΗς.

70 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Τα νέα της αγοράς

MarketNewsΕιδήσεις, εξελίξεις, τάσεις, επιλογές από μία αγορά σε διαρκή κίνηση και δράση, αντίδοτο στην υφεσιακή πραγματικότητα της εποχής μας.

Οι πωλήσεις της εξωστρέφειαςTo 2011 είναι καλύτερη χρονιά για τον Όμιλο Βιοχάλκο με βελτιωμένες πωλήσεις, λόγω της μεγάλης δρα-στηριοποίησής του στις αγορές του εξωτερικού ως αντιστάθμισμα στην επιδείνωση της οικονομίας στην Ελ-λάδα, της έμφασης σε προϊόντα υψη-λής προστιθέμενης αξίας και μείω-σης του λειτουργικού κόστους.

Με άνοδο 26% ο ενοποιημένος κύ-κλος εργασιών του Ομίλου Βιοχάλκο το πρώτο εξάμηνο του 2011 ανήλθε σε 1,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, τα καθα-ρά ενοποιημένα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα τρίτων διαμορφώθηκαν σε ζημίες 2,4 εκατ. Ανά κατηγορία δραστηριότητας του ομίλου τώρα, για την ΕΛΒΑΛ συνε-χίσ τηκε η κερδοφόρος πορεία, με τον εξαγωγικό προσανατολισμό σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές στις διεθνείς αγορές να συντελεί σε αύξη-ση των πωλήσεων κατά 23% στα 553 εκατ. ευρώ και τα κέρδη μετά από φό-ρους και δικαιώματα μειοψηφίας σε 16,4 εκ. ευρώ έναντι 2,7 εκ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο 2010. Ο Όμιλος Χαλ-κόρ, έκλεισε το εξάμηνο με αύξηση των πωλήσεων 25%, αποτέλεσμα της αύξησης του όγκου των πωλήσεων κατά 9% και της υψηλής τιμής του με-τάλλου. Τα ενοποιημένα αποτελέσμα-τα προ φόρων ανήλθαν σε 8,7 εκατ. ευρώ μετά από ζημιές 8,1 εκατ. ευρώ το 2010. Η ενίσχυση της παρουσίας του Ομίλου Σιδενόρ στις υφιστάμε-νες αγορές και η διείσδυση σε νέες αγορές υψηλής ζήτησης, όπως της Δυτικής Ευρώπης, για πλατέα προϊ-

όντα και ειδικούς χάλυβες, καθώς και η σημαντική αύξηση του κύκλου εργα-σιών της θυγατρικής ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ (+54%) οδήγησαν σε άνο-δο του κύκλου εργασιών κατά 32%. Ωστόσο τα καθαρά ενοποιημένα απο-τελέσματα μετά από φόρους και δικαι-ώματα μειοψηφίας διαμορφώθηκαν σε ζημίες ύψους 18 εκατ. ευρώ. Η αύξηση της τιμής των πρώτων υλών περιόρισε τα κέρδη προ φόρων της Σωληνουρ-γεία Κορίνθου σε 3,7 εκατ. ευρώ από 8,6 εκατ. ευρώ πέρυσι. Διαθέτοντας προϊόντα υψηλών τεχνικών προδια-γραφών η εταιρεία διεισδύει σε νέες

αγορές, όπως είναι η άντληση αερί-ου με μη συμβατικές μεθόδους (shale gas), η διαχείριση CO2, κ.ά. Χαμηλό-τερη αύξηση, 20% καταγράφεται στις πωλήσεις των Ελληνικών Καλωδίων, αποτέλεσμα και εδώ της αύξησης του όγκου των πωλήσεων και της υψηλής τιμής του μετάλλου. Τα καθαρά ενο-ποιημένα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ανήλθαν σε 3 εκατ. ευρώ. Για την ΕΤΕΜ, τέλος, η επι-δείνωση της οικονομίας στη χώρα κα-θώς και η δυσμενής διεθνής συγκυρία οδήγησαν σε μείωση πωλήσεων κατά

7% και σε ζημιές 2 εκατ. ευρώ.

Όμιλος Βιοχάλκο

ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ / ΝΕΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ Ο Όμιλος ΑΒ Βασιλόπουλος με στόχο τη διατήρηση του υψηλού ρυθμού ανάπτυξης, συνεχίζει την επέκταση, αλλά και ανανέωση του δικτύου των καταστημάτων του, εγκαινιάζοντας δύο καταστήματα σε Κορωπί και Ασπρόπυργο και μεταστεγάζοντας το κατάστημα του στην περιοχή του Κιάτου, στην Κορινθία, σε νέο κτίριο.

Air LiquideΜεγάλη επένδυση

Η Air Liquide, κορυφαίος προμηθευτής αερίων στην Ελλάδα, υπέ-γραψε 15ετές συμβόλαιο για την προμήθεια αερίων σε βιομηχανία στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα. Η Air Liquide θα επενδύσει περισσότερα από 1 εκατ. ευρώ για την κατασκευή και λειτουργία μίας μονάδας επιτόπου παραγωγής αζώτου στις εγκατα-στάσεις του πελάτη. Η νέα μονάδα, η οποία θα ξεκινήσει τη λειτουργία της το 2012, θα παράγει αέριο άζωτο για την κά-λυψη των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών του πελάτη. Η μονάδα θα παράγει άζωτο μέσω κρυογονικού διαχωρισμού του αέρα, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη προμήθεια αζώτου με τρόπο ενεργειακά αποδοτικό και φιλικό προς το περιβάλλον. Να σημειωθεί ότι η Air Liquide προμηθεύει ήδη υγροποιημένο άζωτο στον συγκεκριμένο πελάτη.

Η δέσμευση της Cοca-Cola Τρία Έψιλον στις αρχές της Επιχε ιρηματ ικής Ηθ ικής επιβραβεύτηκε στο πλαί-σ ιο του θεσμού Business Ethics Excellence Awards EBEN 2011, όπου η εταιρία κέρδισε το Χρυσό Βραβείο. Η βράβευση, πραγματο -ποιήθηκε πρόσφατα, σε τελετή που διοργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιχε ιρηματ ικής Ηθ ικής στην Ελλάδα, και αφορού-σε την εξαιρετική επίδοση της εταιρίας στους τομείς Εσωτερικός Έλεγχος, Επι-χειρηματική Ανάλυση, Πε-ριβαλλον τ ικέ ς Ενέργε ιε ς και Κοινωνικές Δραστηρι-ότητες, όπως αξιολογήθηκε από το Ελληνικό Ινστιτού-το Επιχειρηματικής Ηθικής - ΕΒΕΝ GR. Την αξία της κοινωνικής διακυβέρνησης και της εταιρικής υπευθυ-νότητας τόνισε ο Βασίλης Λώλας, διευθυντής επικοι-νωνίας και δημοσίων σχέ-

σεων της Coca-Cola Τρία Έψιλον, ο οποίος παρέλαβε το βραβείο: «Η σημερινή διάκριση μας τιμά ιδιαίτε-ρα, καθώς υπηρετούνται οι αρχές και οι αξίες που διέπουν την ε ταιρε ία σε όλες τις εκφάνσεις της δρα-στηριότητάς της. Στις μέρες μας, όπου η χώρα μας δια-νύει μία ιδιαίτερη περίοδο, ο επιχειρηματικός κόσμος καλε ίται να ‘αγκαλιάσει’ ακόμα πε ρισσ ότ ε ρο τ ι ς αρχές της αειφόρου ανά-πτυξης, της χάραξης ορθής στρατηγικής και οργάνω-σης και της διαφάνειας τό-σο ενδοεταιρικά, όσο και με τους εταιρικούς κοινω-νικούς εταίρους».

Lufthansa Boeing 747-8 / Η νέα γενιάΤο πρώτο Boeing 747-8 Intercontinental αναχώρησε από το εργοστάσιο Everett της Boeing κάνοντας την εμφάνισή του με τα χρώματα της Lufthansa. Έχοντας ολοκληρώσει εκτενείς δοκιμές επί εδάφους, το αερο-σκάφος θα υποβληθεί στις πρώτες δοκιμαστικές πτή-σεις τον Νοέμβριο. Η Lufthansa είναι ο πρώτος πελάτης της επιβατικής έκδοσης του Boeing 747-8 και έχει συμ-μετάσχει εξ αρχής στον σχεδιασμό του αεροσκάφους. Το Boeing 747-8 έχει επιμηκυνθεί κατά 6 μ. συγκριτικά με το Boeing 747-400. Το νέο Jumbo έχει μήκος 76,3 μ., αποκτώντας τον τίτλο του μακρύτερου επιβατικού αε-ροσκάφους στον κόσμο. Οι νέοι κινητήρες GEnx-2B67 εξασφαλίζουν αποδοτικότερη κατανάλωση καυσίμων μειωμένη εκπομπή καυσαερίων και χαμηλότερα επί-πεδα ηχορύπανσης. Η Lufthansa έχει παραγγείλει 20 αεροσκάφη Boeing 747-8, που αναμένεται να παραδο-θούν από τις αρχές του 2012 μέχρι τα μέσα του 2015, ενώ επίσης προσβλέπει σε 20 ακόμη αεροσκάφη

Cοca-Cola Τρία ΈψιλονΧρυσό βραβείο ηθικής επιχειρηματικότητας

72 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

MarketNewsΕιδήσεις, εξελίξεις, τάσεις, επιλογές από μία αγορά σε διαρκή κίνηση και δράση, αντίδοτο στην υφεσιακή πραγματικότητα της εποχής μας.

Τα νέα της αγοράς

Αγγελάκης ΑΕΜυστικές συνταγέςΜε την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την ενασχόλησή της με την πτηνοτροφία, η οικογένεια Αγγελάκη λανσάρει στην αγορά κο-τόπουλα που ετοιμάστηκαν με «Μυ-στικές Συνταγές». Δημοσιογράφοι και καλλιτέχνες παρευρέθηκαν πρό-σφατα σε δείπνο, κάτω από τη φω-τισμένη Ακρόπολη που παρέθεσε η εταιρεία στο εστιατόριο Βαρούλκο για να παρουσιάσει τα νέα της προ-ϊόντα υπό τον τίτλο: «Μυστικές Συ-νταγές». «Η τέχνη ενός καλού τεχνί-τη απογειώνει τη γεύση όταν και η πρώτη ύλη είναι καλή, τότε το φαγη-τό γίνεται όχι ελαιοπουλάκι αλλά… αεροπλανάκι», δηλώνει ο Λευτέρης Λαζάρου για το αποτέλεσμα της συ-νεργασίας του με την Αγγελάκης Α.Ε. «Αυτή η ανωτερότητα του κοτόπου-λου Αγγελάκης με έπεισε μετά από «μόνο ψάρι» να μπω στην κουζίνα και να «παίξω» με το κοτόπουλο».Οι «Μυστικές Συνταγές» δίνουν μια άλλη διάσταση σε όσα μέχρι σήμε-ρα γνωρίζαμε για το μαγείρεμα του κοτόπουλου. «Μοναδικό βέβαια εί-ναι π.χ. το λεμονάτο κοτόπουλο στο

φούρνο με πατάτες αλλά εξ’ ίσου υπέροχο είναι να προσθέτεις και νέες γαστρονομικές εμπειρίες», ανέφερε ο Θάνος Αγγελάκης στο «Βαρούλκο». «Οι Μυστικές Συνταγές είναι … μυ-στικές», χαριτολογεί ο Λευτέρης Λα-ζάρου, αποκαλύπτοντας ότι πρότεινε στην Αγγελάκης Α.Ε. παραδοσιακές γεύσεις για να «ξυπνήσουν» μνήμες και μυρωδιές που μας γυρίζουν πίσω αλλά κυρίως ισορροπία και πειθαρ-χία στους συνδυασμούς γιατί «από μόνο του το προϊόν είναι εξαιρετικό».

Μπορούμε να σας πούμε μόνο μερι-κά από τα συστατικά που θα περιέχει η μαρινάδα, όπως: αγνό ελαιόλαδο, φρέσκο χυμό λεμονιού, μουστάρδα, κόλιανδρο, μοσχοκάρυδο.

Από το δείπνο που παρέθεσε πρόσφατα η εταιρεία Αγγελάκης για την επίσημη παρου-σίαση της σειράς «Μυστικές Συνταγές». Από αριστερά: Μαρίζα Φασιανού, Μανώλης Μη-τσιάς, Θάνος Αγγελάκης και Λίτσα Μητσιά.

ALBA Career Forum Με επιτυχία ολοκληρώθηκε για 19η χρονιά το Career Forum του ALBA στις μέσα του περασμένου Σεπτεμβρί-ου. Έχοντας καθιερωθεί ως θεσμός στην αγορά εργασί-ας, η εκδήλωση έχει ως στόχο να φέρει σε επαφή τους τελειόφοιτους του ALBA με εκπροσώπους της ελληνικής και διεθνούς αγοράς εργασίας, ώστε να διερευνήσουν από κοινού προοπτικές για νέες επαγγελματικές συνερ-

γασίες. Στην εκδήλωση συμμετείχαν 67 φοιτητές από τα εξής ακαδημαϊκά προγράμματα: MBA πλήρους φοίτησης, Professional MBA, MSc in Finance (πλήρους και μερικής φοίτησης) και MSc in Strategic HRM. Παράλληλα, έλαβαν μέρος 70 διακεκριμένες εταιρείες, οι οποίες εκπροσωπή-θηκαν από 100 υψηλόβαθμα στελέχη της Διοίκησης Αν-θρώπινου Δυναμικού, εκ των οποίων πολλοί ήταν απόφοι-τοι του ALBA. Αξίζει να σημειωθεί, ότι κατά τη διάρκεια του Career Forum πραγματοποιήθηκαν περίπου 1.100 συ-νεντεύξεις.

ΕΠΙΛΟΓΗ 73

IDEALES / ΒΡΑΒΕΥΣΗ Η Ideales βραβεύθηκε για 2η συνεχή χρονιά με το χρυσό βραβείο BEE Award (Business Ethics Excellence), από το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής για την τήρηση του Κώδικα Αξιών Επιχειρηματικής Ηθικής Αριστείας. Η Piscines Ideales, πιστή στο όραμα της που διακηρύσσει τη συνεχή πρόοδο και βελτίωση, επιβραβεύεται για 4η συνεχή χρονιά από έναν οργανισμό διεθνούς κύρους όπως το European Business Ethics Network (EBEN).

Μέλος των «Great Hotels Of The World»Στην οικογένεια των «Great Hotels Of The World» εντάχθηκε πρόσφατα η ξενοδοχειακή μονάδα της Club Hotel Casino Loutraki. Με κριτήρια την κατη-γορία αστεριών, τις παροχές (εξοπλισμός δωματίων, συνεδριακό κέντρο, Spa, internet access, εστιατόρια και bar, δω-μάτια και κοινόχρηστοι χώροι για ΑΜΕΑ, πάρκινγκ αυτοκινήτων), τις υπηρεσίες (διαδικασίες υποδοχής και εξυπηρέτη-σης πελατών, 24-ωρη υπηρεσία δωμα-τίων και υπηρεσία butler, καθαριστήριο ρούχων, κ.ά.), την περιβαλλοντική πο-λιτική, το ιστορικό τοποθέτησης στην αγορά και τις αξιολογήσεις πελατών στο tripadvisor, το ξενοδοχείο της Club Hotel Casino Loutraki εντάσσεται πλέον στα μέλη του οργανισμού και συγκεκρι-μένα στη λίστα των «Great Hotels Of The World- Premium Collection». Η ξενοδο-χειακή μονάδα του συγκροτήματος θα φιλοξενείται, ως μέλος του οργανισμού, στις ετήσιες εκδόσεις των «Great Hotels

of the World- Incentive & Corporate

Travel Collection Directory» και στην

επίσημη ιστοσελίδα των «Great Hotels

Of The World», με γνώμονα τις πολυ-

τελείς της εγκαταστάσεις για ταξιδιώτες

συνεδριακού τουρισμού καθώς επίσης

και τουρισμού κινήτρων. Ο οργανισμός

«Great Hotels Of The World», ο οποίος

εδρεύει στη Αγγλία, είναι ένας από τους

πλέον δημοφιλείς και ισχυρούς εκπρο-

σώπους ξενοδοχείων πολυτελείας πα-

γκοσμίως. Σήμερα περιλαμβάνει πάνω

από 250 πολυτελείς ξενοδοχειακές μονά-

δες από όλο τον κόσμο.

FrieslandCampina HellasΝέα συσκευασία Milner Click FreshΗ νέα καινοτομική συσκευασία Milner Click Fresh ήρθε στην ελληνι-κή αγορά, σηματοδοτώντας μία νέα εποχή στη ιστορία κατανάλωσης των προσυσκευασμένων τυριών. Η νέα συσκευασία Milner Click Fresh διατηρεί το τυρί Milner τόσο φρέσκο και λαχταριστό, σαν να κόπηκε αυτή τη στιγμή. Είναι εύκολη και πρακτική στη χρήση, κα-θώς οι καταναλωτές μπορούν να την ανοίγουν και να την κλείνουν ξανά και ξανά. Η νέα συσκευασία Milner Click Fresh κατασκευά-ζεται από ανακυκλώσιμα υλικά συσκευασίας. Να υπενθυμίσουμε ότι το Milner φτιάχνεται από φρέσκο ημιαποβουτυρωμένο γάλα, ωριμάζει με φυσικό τρόπο για 10 εβδομάδες και έχει 40% λιγότε-ρα λιπαρά από το Gouda.

Club Hotel Casino Loutraki

74 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 75

ΔιεισΔυτική ματια σε εναν νεο πρασινο κοσμο!

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

ΔΥΣ

Η •

ΑΝ

ΑΠ

ΤΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TMEN

T •

DEV

ELO

PMEN

T

VA

LUE

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣ

Η •

ΑΝ

Α

76 ΕΠΙΛΟΓΗ

Στην επικαιρότητα

GreenNewsΣτιγμές της ελληνικής ειδησεογραφίας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διαμόρφωση πολιτικών που μας αφορούν όλους και νομοθεσία που αλλάζει την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Συζήτηση δίχως τέλος….

Φούντωσε μέσα στο καλοκαίρι η συζήτηση για το τέλος των ΑΠΕ καθώς εκπρόσωποι διαφορετικών πλευρών του ενεργειακού «τριγώ-νου» αντιμετωπίζουν το ζήτημα με διαφορετική λογική. Το Ειδικό Τέ-λος ΑΠΕ επιβαρύνει δυσανάλογα τους καταναλωτές και δημιουργεί επιπλέον κέρδη για τους προμη-θευτές ηλεκτρικής ενέργειας όπως η ΔΕΗ και οι ιδιώτες ανταγωνιστές της. Αν και στην Ελλάδα η ανάπτυξη των ΑΠΕ στηρίζεται στις «εγγυημέ-νες τιμές» για την παραγωγή ηλε-κτρισμού από ανανεώσιμες πηγές (το feed in tariff με το οποίο ουδείς διαφωνεί…) υπάρχει πρόβλημα: η διαφορά της εγγυημένης τιμής από τη «χονδρική τιμή» ηλεκτρικής ενέργειας (Οριακή Τιμή Συστήμα-τος - ΟΤΣ) καλύπτεται αποκλειστι-

κά από τους καταναλωτές ηλεκτρι-σμού, με αποτέλεσμα οι προμηθευ-τές να καρπώνονται τα κέρδη από τη συνεισφορά των ΑΠΕ στο σύστη-μα ηλεκτρισμού. Το πρόβλημα είναι ότι η ΟΤΣ θεωρείται υπερβολικά χαμηλή, η διαφορά είναι μεγάλη, ο Διαχειριστής Συστήματος είναι εκ τούτου ελλειμματικός και την «τρύ-πα» καλείται να κλείσει η Πολιτεία – πάλι εμείς δηλαδή… Προς το πα-ρόν δεν υπάρχουν εξελίξεις και οι ΑΠΕ δυσφημούνται…

Νέο Ρυθμιστικό σχέδιο

Με ένα νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο, το πρώτο σημαντικό μετά από εκείνο του Αντώνη Τρίτση, θα βρεθεί από το 2012 η Αθήνα. Τι έχει να αντιμε-τωπίσει η πόλη... (που ούτε φαντα-ζόταν ο αείμνηστος υπουργός του ΠΑΣΟΚ): οικονομική κρίση, υπο-

Οι νέοι ΧΥΤΑ και η αμφίβολη κο ινωνική συναίνεση Ο νέος Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής είναι γεγονός και η εφαρμογή του θα είναι η μεγάλη δοκιμασία της κυβέρνησης, καθώς οι νέοι ΧΥΤΑ θα κατασκευαστούν στις ήδη προεπιλεγμένες περιοχές που αντέδρασαν στο παρελθόν.

Αυτή την εποχή το υπουργείο ΠΕΚΑ βρίσκεται στη φάση διαμόρφωσης ενός αξιόπιστου και δομημένου χρονοδιαγράμματος ενεργειών, δράσεων και χρηματοδοτήσεων καθώς τα χρήματα που προβλέπονταν μέχρι πριν 2-3 χρόνια δεν υπάρχουν σήμερα. Το κόστος προσδιορίστηκε σε μισό δισ. ευρώ και η συμμετοχή του δημοσίου μόλις που φτάνει τα 190 εκατ. ευρώ. Σε πρόσφατη σύσκεψη όλων των αρμόδιων αποφασίστηκε η επίσπευση των διαδικασιών για την εκκίνηση των έργων υποδομής διαχείρισης απορριμμάτων της Αττικής που περιλαμβάνονται στον περιφερειακό σχεδιασμό (ήδη προκηρύσσονται τα πρώτα), αλλά η στάση των τοπικών κοινωνιών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εξακολουθεί να παραμένει ερωτηματικό. Σημαντικότερο και από τον σχεδιασμό είναι να επιτευχθεί κοινωνική συναίνεση, αυτό κι αν μας λείπει…

βάθμιση του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος, έλλειψη πρασίνου και ελεύθερων χώρων (αυτό υπήρχε από τότε βέβαια…), άναρχη ανάπτυ-ξη, ελλιπείς κοινωνικές υποδομές, κυκλοφοριακή συμφόρηση και, σή-μερα πλέον, συσσώρευση μεγάλου όγκου κενού κτιριακού αποθέματος ειδικά στο κέντρο της πόλης. Το νέο σχέδιο προβλέπει δημιουργία νέων εμπορικών χώρων, μετατροπή των μητροπολιτικών πάρκων σε ζώνες αναψυχής, αθλητισμού και πολιτι-σμού, ενώ ιδιαίτερη πρόνοια λαμ-βάνεται για το παραλιακό μέτωπο από τον Φαληρικό Όρμο ως το Ελ-ληνικό. Πρόκειται, κατά το νέο σχέ-διο, για έναν «αναπτυξιακό πόλο» στον οποίο, όπως φαίνεται, θα δο-κιμαστεί για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση, η συνεργασία του δημόσι-ου με τον ιδιωτικό τομέα. .

Επενδύσεις και αιτιάσεις τοπικών κοινωνιών

Υπεγράφη τον Ιούλιο από τον υπουργό ΠΕΚΑ η απόφαση Έγκρι-σης Περιβαλλοντικών Όρων του έργου των Μεταλλευτικών Μεταλ-λουργικών Εγκαταστάσεων Μεταλ-λείων Κασσάνδρας Χαλκιδικής της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός. Προη-γήθηκε μακρά διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και φορείς της πε-ριοχής και αφορά σε επένδυση της τάξης των 1,3 δισ. ευρώ, η οποία σε πλήρη ανάπτυξη θα απασχολεί περίπου 1.800 εργαζόμενους. Το υπουργείο ισχυρίζεται ότι ο σχεδι-ασμός του έργου έγινε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να καλυφθούν πλήρως οι αυστηρές απαιτήσεις του έργου, η τοπική κοινωνία όμως δεν είναι πλήρως πεπεισμένη.

ΕΠΙΛΟΓΗ 77

«Ουκ εν τωπολλώ το ευ»

Η περιβαλλοντική αδειοδότηση στη χώρα μας ήταν μια …περιπέτεια που όσοι τη γνώρισαν τη θυμού-νται με δέος. Το καθεστώς αναμένε-ται να αλλάξει καθώς με νομοθετική παρέμβασή του το υπουργείο ΠΕΚΑ απλοποιεί δραστικά και μειώνει τον χρόνο ολοκλήρωσης της διαδικα-σίας περιβαλλοντικής αδειοδότη-σης. Εκεί που θα παιχτεί το παιχνί-δι είναι στις διπλές αδειοδοτήσεις και επικαλύψεις και τη βελτίωση των μελετών μέσω θέσπισης προ-διαγραφών ανά είδος έργου και κατηγορία μελέτης. Στη χώρα μας

σήμερα, το σύνολο των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ξε-περνά τις 21.500 ανά έτος, τη στιγ-μή που στην Αυστρία, μία χώρα παρόμοιου μεγέθους και η οποία αποτελεί πρότυπο σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος διεξάγονται κατά μέσο όρο μόλις 23 μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσε-ων ετησίως, στην Αγγλία 334 και τη Γαλλία 3.867 ετησίως. Πληθωρικοί σε όλα μας και αναποτελεσματικοί στην ουσία των πραγμάτων…

Βιοκλιματικέςαναβαθμίσεις

Το πρόγραμμα «Βιοκλιματικές Ανα-βαθμίσε ις Δημοσ ίων Ανοικτών

Χώρων» ξεκίνησε, με τη φροντίδα του ΚΑΠΕ, μέσα στον Αύγουστο. Το Κέντρο απευθύνει πρόσκλη-ση στους δυνητικούς δικαιούχους (υπουργεία, Περιφέρειες της χώ-ρας, ΟΤΑ, ΑΕΙ ΤΕΙ κ.ά.) να υποβά-λουν τις προτάσεις τους, οι οποίες θα συμβάλλουν στην εξοικονόμη-ση ενέργειας, τη μείωση της ατμο-σφαιρικής ρύπανσης και τη μείωση των εκπομπών των αερίων θερμο-κηπίου. Το πρόγραμμα εκτός από τα προφανή περιβαλλοντικά οφέλη θα αναζωογονήσει και την ημιθα-νή κατασκευαστική αγορά. Εξήντα εκατ. ευρώ για μια ντουζίνα έργα δεν είναι άσχημα αυτή την εποχή…

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΑυΘΑΙΡΕΤΑ Πολλά τα ανοικτά μέτωπα στην περιβαλλοντική πολιτική όλων των ελληνικών κυβερνήσεων, τα αυθαίρετα όμως μοιάζει να αποτελούν «all time classic». Η νέα μεγάλη ρύθμιση, όγδοη τα τελευταία 20 χρόνια, αφορά εκατομμύρια πολίτες που εμπλέκονται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αυτό που ενδιαφέρει – κάθε κυβέρνηση- δεν είναι η προστασία του περιβάλλοντος ή η αποκατάσταση της πολεοδομικής και χωροταξικής αισθητικής αλλά το …ταμείο.

η 3 η ε ν ε ρ γ ε ι α κ ή δ έ σ μ η κ α ι η ν έ α ρ Α ΕΑνεβάζει MW η απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Ανοδικά και η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.

Τον δρόμο της για τη νομοθετική κατοχύρωση πήρε η 3η Ενεργειακή Δέσμη. Σύμφωνα με το υπουργείο ΠΕΚΑ στόχος είναι «η ενίσχυση της απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου έτσι ώστε να λειτουργεί ο υγιής ανταγωνισμός και να δημιουργούνται οφέλη για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την εθνική οικονομία».Η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τις κοινοτικές οδηγίες στοχεύει και στην αποδυνάμωση του μονοπωλιακού χαρακτήρα της αγοράς, άρα η αποδυνάμωση της ΔΕΗ θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Ιδιωτικές εταιρείες θα έχουν πλέον «ισότιμη και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση στο δίκτυο του ηλεκτρισμού και στο δίκτυο του φυσικού αερίου», ενώ σημαντικές θα είναι οι αλλαγές στους τομείς της μεταφοράς και αποθήκευσης. Στο πλαίσιο αυτό το νομοσχέδιο προβλέπει μια νέα ΡΑΕ με καταλυτικό ρόλο στην εποπτεία και ρύθμιση της αγοράς, ενώ εισάγεται ένα πλέγμα ρυθμίσεων για την προστασία των δικαιωμάτων των τελικών καταναλωτών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Σημαντικά επίσης σημεία του νομοσχεδίου και σημεία τριβής με όσους διατηρούν διαφορετική γνώμη είναι οι αλλαγές στη διαχείριση των υδροηλεκτρικών σταθμών και το άνοιγμα της λιγνιτικής παραγωγής και σε τρίτους εκτός ΔΕΗ. Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να ανέβει – αυτό όμως είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο που πρέπει να αποδεχτούμε.

78 ΕΠΙΛΟΓΗ

Επενδύσεις

Κινητοποίηση δυνάμεων και γενικό προσκλητήριο σήμανε η ελληνική κυβέρνηση στα τέλη του καλοκαιριού προκειμένου να ξεκινήσει η αναπτυξιακή πορεία στον τομέα της πράσινης οικονομίας.

Δύο διαδοχικά γεγονότα, μέσα σε διάστη-μα μιας εβδομάδας ήρθαν να πιστοποι-ήσουν ότι υπάρχουν ακόμα δυνάμεις στην κουρασμένη μηχανή της χώρας αλλά ταυτόχρονα υπάρχει και μια δι-εθνής αγορά η οποία – για τους δικούς

της φυσικά λόγους – μπορεί να επενδύσει σε αυτή την ανάπτυξη. Στις 25/8 ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιώργος Παπα-κωνσταντίνου, συναντήθηκε με τον Γερμανό υφυπουργό Οικονομίας και Τεχνολογίας, Stefan Kapferer και σχεδόν αποκλειστικό θέμα της συζήτησής τους ήταν οι επενδυτι-κές ευκαιρίες που παρουσιάζει η Ελλάδα, οι ευκαιρίες συ-νεργασίας στους τομείς των ΑΠΕ, αλλά και στη διαχείριση απορριμμάτων όπου, όπως είναι γνωστό, η κυβέρνηση ετοιμάζει ένα νέο πακέτο έργων με τα οποία ελπίζει πως αυτή τη φορά θα λύσει το μακροχρόνιο πρόβλημα και θα αφήσει πίσω της το φιάσκο της Κερατέας. Ειδικότερα για τις ΑΠΕ ο υπουργός παρουσίασε στοιχεία μιας σημαντι-κής πρότασης - τη δυνατότητα εξαγωγής ηλιακής ενέργει-ας από την Ελλάδα στη Γερμανία. Το πρόγραμμα βρίσκεται σε φάση σχεδιασμού, το χρονοδιάγραμμα παρουσίασής του δεν είναι γνωστό μέχρι αυτή τη στιγμή αλλά όπως φαίνεται η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί ένα ελληνικό DeserTec, τώρα που οι απρόσμενες εξελίξεις στον αραβι-κό κόσμο και ειδικά στις χώρες του Μαχρέμπ καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την υλοποίησή του.Είχαν προηγηθεί συναντήσεις του Έλληνα υπουργού με Ευρωπαίους Επιτρόπους. Τα θέματα που κυριάρχησαν ήταν τρία: οι κοινοτικές επιδοτήσεις που (…δεν) απορ-ροφά η Ελλάδα, τα ενεργειακά (με τους Ευρωπαίους να ζητούν πρόσβαση τρίτων στον λιγνίτη και πώληση μονάδων της ΔΕΗ σε ιδιώτες) και τα επενδυτικά. Για τα τελευταία συμφωνήθηκε να δημιουργηθεί μια κοινή Ομάδα Εργασίας «που θα αναδείξει τα ζητήματα των μεγάλων επενδύσεων στον ήλιο -που είναι ίσως το επό-μενο εθνικό μας καύσιμο- έτσι ώστε η Ελλάδα να εξάγει στην υπόλοιπη Ευρώπη καθαρή ενέργεια» όπως δήλω-σε ο κ. Παπακωνσταντίνου. Την επομένη της συνάντη-

σης Παπακωνσταντίνου- Kapferer, ο Έλληνας πρωθυ-πουργός Γιώργος Παπανδρέου επισκέφτηκε το ΚΑΠΕ και από εκεί παρουσίασε λίγα περισσότερα στοιχεία του φι-λόδοξου προγράμματος για τις ΑΠΕ. Σε μια πρώτη φά-ση αποκάλυψε το όνομα εργασίας του σχεδίου, Ήλιος, και τόνισε ότι « το θέμα της ανάπτυξης των ΑΠΕ είναι κεντρική πολιτική της Κυβέρνησης, είτε αυτό αφορά στην εξοικονόμηση ενέργειας, είτε αφορά στην αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας». Για μια ακό-μα φορά δεν προσδιορίστηκε μια τάξη μεγέθους ούτε στις επενδύσεις αλλά ούτε στις προσδοκώμενες θέσεις εργασίας. Η αλήθεια είναι ότι η «πράσινη» οικονομία αποτελεί σταθερά για την ελληνική κυβέρνηση εδώ και δύο χρόνια, εξίσου αληθινό όμως είναι το γεγονός ότι σε ζητήματα υποδομών που θα μπορέσουν να αξιοποι-ήσουν τη δυναμική που εμφανίζει η αγορά έχουν γίνει λίγα πράγματα.

Το στοίχημα της πράσινης ανάπτυξης

Από τον ΘΑνΑση ΑντωνΙου

ΕΠΙΛΟΓΗ 79

ΑΔΙΕΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΑΠΕ Καθυστερεί απελπιστικά σε ορισμένες περιπτώσεις η αδειοδοτική διαδικασία στις ΑΠΕ, το θεσμικό πλαίσιο για τα αιολικά παρουσιάζει σημαντικά κενά (ειδικά για τα offshore), ενώ δεν έχουν επιλυθεί ζητήματα κεφαλαιώδους σημασίας όπως η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου, η εναρμόνιση του Feed in tariff με τις νέες (ευρωπαϊκές) τιμές κ.ά.

Πράσ ινα έργα σε ε ξέλ ιξηΠριν λίγες εβδομάδες ανακοινώθηκαν τα πρώτα στοιχεία για τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων για τον νομό Αττικής. Παρά το γεγονός ότι ελάχιστα είναι γνωστά για τις επιλογές που θα κάνει το υπουργείο ΠΕΚΑ, ανακοινώθηκε ότι η πρώτη φάση των έργων υποδομής θα κοστίσει περίπου 500 εκατ. ευρώ από τα οποία η κρατική συμμετοχή θα είναι μόλις 140 εκατ.

Σημαντικά είναι επίσης τα προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Στα μέσα Ιουνίου ξε-κίνησαν οι εργασίες για την ενεργειακή αναβάθμιση τεσσάρων εργατικών πολυκατοικιών σε κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης στην Αγία Βαρβάρα, έργο που είχε ανακοινωθεί στις αρχές της χρονιάς. Το υπουργείο επαίρεται ότι αποτελεί «το πρώτο με-γάλης κλίμακας έργο αναβάθμισης κτιριακού αποθέματος πολιτών χαμηλού εισοδήματος σε όλη τη νότια Ευρώπη» και ελπίζει ότι τα περίπου 7 εκατ. ευρώ που θα επενδυθούν θα δημιουργήσουν προοπτικές για την ανάπτυξη πολλών νέων θέσεων εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα ο οποίος ζει έναν εφιάλτη… Το πρόγραμμα ‘Αστικές Βιοκλιματικές Αναπλάσεις’ που μόλις ξεκίνησε, αφορά σε κονδύλι 60 εκατ. ευρώ το οποίο θα μοιρα-στεί σε 10-12 έργα που τελικά θα χρηματοδοτηθούν. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στο προ-γραμματισμό του υπουργείου ΠΕΚΑ οι επενδύσεις στα προγράμματα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» (σε εξέλιξη) και «Κτίζοντας το μέλλον», «Εξοικονόμηση στα δημόσια κτίρια» και «Εξοικονόμηση στους ΟΤΑ» (σχεδιάζονται), αναμένεται να ανέλθουν σε ένα δισ. ευρώ. Λίγοι όμως είναι εκείνοι που θεωρούν εφικτό κάτι τέτοιο και ακόμη λιγότεροι εκείνοι που εκτιμούν ότι θα προωθηθούν οι συγκεκριμένες δράσεις εντός του 2011. Κλείνουμε με τον προγραμματισμό και τις προτεραιότητες του υπουργείου ΠΕΚΑ για το Β’ εξάμηνο του 2011. Μεταξύ των νέων ανακοινώσεων ξεχωρίζουμε τον τομέα της αντιπυρικής προστασί-ας όπου αναμένεται η διάθεση 27 εκατ. ευρώ για ενέργειες και έργα πρόληψης δασικών πυρκαγιών, ενώ στον τομέα διαχείρισης υδατικών πόρων αναμένουμε την άμεση ένταξη έργων στο ΕΠΠΕΡΑΑ δικτύων αποχέτευσης, βιολογικών καθαρισμών, ύδρευσης, επανα-χρησιμοποίησης και εξοικονόμησης νερού συνολικού προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ. Πρόκειται για φιλόδοξη προσπάθεια η οποία όμως έχει ανακοινωθεί – με κάπως διαφορετικό είναι η αλήθεια περιεχόμενο- αρκετές φορές στο παρελθόν.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι στην καρδιά του ελληνικού καλοκαιριού, η κινητοποίηση δυνάμεων για αναπτυξιακή πορεία συνεχίστηκε. Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε το υπουργείο ΠΕΚΑ, το διάστημα 16 Ιουλίου - 31 Αυγούστου 2011 εντάχθηκαν στο ΕΠΠΕΡΑΑ 33 έργα, συνολικού ποσού περίπου 269 εκατ. ευρώ. Πρόκειται ως επί το πλείστον για έργα δικτύων αποχέτευσης, εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, αποκατάστασης ΧΑΔΑ.

80 ΕΠΙΛΟΓΗ

Με νέα ηγεσία στο υπουργείο ΠΕΚΑ, νέα φιλοσοφία όσον αφορά στα ακανθώδη ζητήματα και με τα χρονοδιαγράμματα για την αναπτυξιακή εκκίνηση να έχουν στενέψει απελπιστικά, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να δώσει άλλο ένα «φιλί της ζωής» στην υπόθεση «πράσινη ανάπτυξη». Το φθινόπωρο θα κρίνει πολλά.

Από τον ΘΑνΑση ΑντωνΙου

Επενδύσεις

Η «πράσινη» φθινοπωρινή «άνοιξη»

«Η ΑΠΕΛθΟyΣΑ ΥΠΟΥΡΓoΣ ουδέπο-τε έπαψε να βλέπει τα ζητήματα του χαρτοφυλακίου της με τον ακτιβίστικο τρόπο που είχε συνηθίσει από την προ της υπουργοποίησής της εποχή. Έτσι, αντιμετώπιζε τα ζητήματα αρμοδιό-τητάς της με τη διάθεση να σώσει τον πλανήτη, ενώ απλά, τρέχοντα ζητήματα που αφορούσαν τη χώρα και το μέλλον της είχαν αφεθεί στην τύχη τους…». Με αυτό τον τρόπο αποτιμάται η θη-τεία της Τίνας Μπιρμπίλη στο υπουρ-γείο ΠΕΚΑ από κορυφαίο στέλεχος του ενεργειακού κλάδου, μέλος επιτροπών και ινστιτούτων και γνώστη της ελλη-νικής αλλά και της διεθνούς αγοράς ενέργειας. Και συνεχίζει: «Δεν είναι τυχαίο ότι τον τελευταίο ενάμιση χρό-νιο δεν προχώρησε κανένα θέμα για την ενεργειακή αξιοποίηση του λιγνίτη που τόση ανάγκη έχουμε ακόμα, ενώ η ίδια έκλεισε, με πανηγυρικό μάλιστα τρόπο, την πρώτη λιγνιτική μονάδα στη Βόρεια Ελλάδα η οποία σηματοδότη-σε την έναρξη μιας νέας εποχής για τη μεταπολεμική Ελλάδα, τη βιομηχανία και την ανάπτυξη». Βαριές κουβέντες… Και συνεχίζουμε. Η Τίνα Μπιρμπίλη αποχώρησε από το υπουργείο ΠΕΚΑ, το ζήτημα όμως είναι αν με την αποχώ-ρησή της θα περάσει στο παρελθόν και η προσπάθεια που κατέβαλε ώστε να εμφυσήσει στο υπουργείο το πνεύμα ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης. Ορι-σμένοι θεωρούν ότι είναι πλέον αμφί-βολο αν το συγκεκριμένο υπουργείο θα συνεχίσει να αποτελεί το προπύρ-γιο ενός νέου τύπου ανάπτυξης και το

«εργαστήριο» παρασκευής σύγχρονης περιβαλλοντικής νομοθεσίας που θα αποκρούει, στο μέτρο του δυνατού, τις επιπτώσεις από την εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου και την εντατική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Ας μην είμαστε όμως ούτε προπέτες, ούτε Κασσάνδρες: κανένας αγώνας δεν είναι εκ προοιμίου χαμένος Αν κρίνουμε από τη διεθνή εμπειρία κρατών που έχουν ξεκινήσει εδώ και μια εικοσαετία (π.χ. Γερμανία) ή δεκαετία (π.χ. Ισπανία), έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύ-σουμε. Η αλήθεια είναι όμως ότι η ανά-ληψη των καθηκόντων του υπουργού Περιβάλλοντος από τον ιδιαίτερα προ-σανατολισμένο σε θέματα οικονομικά/ αναπτυξιακά Γιώργο Παπακωνσταντί-

νου προετοιμάζει το έδαφος για επιτά-χυνση των όποιων και όσων επενδυτι-κών πρωτοβουλιών βρίσκονται ακόμα στη φαρέτρα της ελληνικής κυβέρνη-σης αλλά δεν είχαν ένα πλήρες «πράσι-νο πιστοποιητικό». Έχουν ή δεν έχουν γίνει βήματα στον τομέα της πράσινης οικονομίας τα οποία να συνηγορούν στη συνέχιση και την εντατικοποίηση της υπάρχουσας πολιτικής; Η απάντηση είναι απλή: έχουν γίνει σημαντικά βή-ματα αλλά η δραματική οικονομική κα-τάσταση απαξιώνει, αν δεν ακυρώνει, τις προσπάθειες. Πολλές νομοθετικές πρωτοβουλίες από τις οποίες η ηγεσία του υπουργείου ΠΕΚΑ ανέμενε σημα-ντική επενδυτική κινητικότητα βρίσκο-νται καθηλωμένες για διάφορους λό-

ΕΠΙΛΟΓΗ 81

ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ, όπου χτυπά αυτή τη στιγμή η «καρδιά» της πράσινης ανάπτυξης, τα νέα είναι ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), οι επενδύσεις σε ΑΠΕ έχουν ξεπεράσει τα 20 δισ. ευρώ την τελευταία δεκαετία. Το στοιχείο παρουσίασε πρόσφατα σε ημερίδα ο πρόεδρος του ΚΑΠΕ, καθηγητής Μάνθος Σανταμούρης, συμπληρώνοντας ότι μόνο φέτος, οι σχετικές επενδύσεις έχουν ξεπεράσει το 1,5 δισ. ευρώ.

γους και κάποιες από αυτές, όπως π.χ. οι παρεμβάσεις στο κέντρο της Αθήνας, ανακοινώθηκαν δύο φορές χωρίς ποτέ να υλοποιηθούν!

ΕΠΠΕΡΑΑ: Κι όμως κινείται…

Το διάστημα αυτό η συντριπτική πλει-οψηφία των επενδυτικών προγραμ-μάτων στον τομέα του περιβάλλοντος εξυπηρετούνται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφό-ρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ), το οποίο έχει ήδη αναδειχθεί δεύτερο σε εντά-ξεις τομεακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, με δεσμευμένα μέσω εντάξεων κονδύλια σε ποσοστό 69% του προϋπολογισμού του. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 2,25 δισ. ευρώ, η απορρόφηση κονδυλίων όμως μέχρι πρόσφατα δεν ξεπερνού-σε το 10% κάτι που …σοκάρει υπό τις παρούσες συνθήκες και υπογραμμί-ζει την ανεπάρκεια των αναπτυξιακών πολιτ ικών που ασκούνται. Από την

Οι αισιόδοξοι…

Δύο δηλώσεις στο πλαίσιο του Energy Money Conference 2011 – «Ενέργεια: Επενδύσεις σε ένα νέο τοπίο», στην Αθήνα.

Μάρτιν Κναπ, διευθυντής Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου

«Δεν πρέπει να υπάρχουν μέσα στην Ε.Ε. χώρες αποκλειστικά καταναλωτές προϊόντων που παράγουν άλλες χώρες ή τουριστι-κοί προορισμοί για τους λαούς άλλων χωρών. Χαίρομαι διότι στο Βερολίνο διάφορες προσωπικότητες ενστερνίζονται πλέον αυτή την άποψη και μιλούν για ανάπτυξη. Εμείς ως Επιμελητήριο τα λέγαμε εδώ και χρόνια, αλλά εμείς τα λέγαμε εμείς τ΄ ακούγαμε!».

Ιωάννης Εμίρης, διευθυντής Investment Banking της Alpha Bank

«θεωρούμε τις επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη ως ασφαλείς επενδύσεις και γι΄ αυτό δεν έχει διακοπεί η χρηματοδότησή τους- άλλωστε βλέπω εδώ στην αίθουσα αρκετούς πελάτες μας… η εμπειρία που συσσωρεύουν οι ελληνικές εταιρείες στον χώρο των ΑΠΕ στην εγχώρια αγορά θα αποδειχθεί πολύ σύντομα χρή-σιμη για την αναζήτηση και υλοποίηση έργων στο εξωτερικό»

Στην αναβροχιά…

Δράσεις ενταγμένες σε επενδυτικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Δ a Σ η - Α ν Τ Ι Π Υ ρ Ι Κ a ΒΙΟλΟγΙΚΟi ΚΑθΑρΙΣΜΟi Π ρ a Σ Ι ν Ε Σ Κ Ο Ι ν o Τ η Τ Ε Σ

«Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδος 2007 – 2013» - Προγρ. Αλ. Μπαλτατζής

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος

Ανάπτυξη (ΕΠΠΕρΑΑ)

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος

Ανάπτυξη

Έργα δασοπροστασίας σε ευαίσθητες περιοχές: διά-νοιξη και βελτίωση δασι-κών οδικών δικτύων, έργα αντιπυρικής προστασίας και εισαγωγή δράσεων πρόληψης, ορεινά υδρο-νομικά έργα, αναδάσωση, ορεινά αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα απο-κατάστασης καμένων εκτά-σεων. Τελικοί δικαιούχοι είναι Δασαρχεία και ΟΤΑ.

Έργα επεξεργασίας και επαναχρησιμοποίησης επε-ξεργασμένων εκροών από βιολογικούς καθαρισμούς. Σημαντικότερο: η επανα-χρησιμοποίηση μέρους των λυμάτων της Ψυτάλλειας και διάθεσης του ανακτη-μένου νερού για διάφορες χρήσεις κυρίως εντός της Αττικής (ποτίσματα πάρκων, βιομηχανικές και δημοτικές χρήσεις).

Σχεδιασμός και υλοποίηση ‘πράσινων’ παρεμβάσεων, σε νησιά και χωριά, στους τομείς εξοικονόμησης ενέρ-γειας, των ΑΠΕ, των πράσι-νων μεταφορών, της διαχεί-ρισης απορριμμάτων, της δι-αχείρισης υδάτινων πόρων και της πράσινης επιχειρη-ματικότητας. Απομονωμένες περιοχές μετατρέπονται σε καινοτόμες κοινωνίες. Υλο-ποίηση: ΚΑΠΕ

171,6 εκατ. ευρώ 30 εκατ. ευρώ 50 εκατ. ευρώ

πλευρά του υπουργείου ΠΕΚΑ διατεί-νονται ότι το πρόγραμμα …κινείται και μάλιστα μόνο τον Ιούλιο εντάχθηκαν νέα έργα συνολικής δημόσιας δαπάνης 176,5 εκατ. ευρώ που αφορούν κα-τά κύριο λόγο στην κατασκευή έργων αποχέτευσης, επεξεργασίας λυμάτων

και ύδρευσης (121,4 εκατ. ευρώ), σε έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων ( 22,4 εκατ. ευρώ), στα έργα «Πράσι-νη Πιλοτική Αστική Γειτονιά» (7,1 εκατ. ευρώ) και άλλα μικρότερα. Η εικόνα που δίνει το υπουργείο είναι ενθαρ-ρυντική: νέες αξιολογήσεις έργων που έχουν υποβληθεί πραγματοποιήθη-καν μέσα στο καλοκαίρι και με βάση τους νέους ρυθμούς μέχρι το τέλος του έτους προβλέπεται ότι θα εντα-χθούν έργα που θα υπερκαλύψουν τον προϋπολογισμό του Προγράμματος. Παρόλα αυτά, οι συνολικές απορροφή-σεις του Προγράμματος από την αρχή της προγραμματικής περιόδου παρα-μένουν χαμηλές, περίπου στο 10%. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχές του 2010 τα ενταγμένα έργα του κάλυπταν μόλις το 2,8% του προϋπολογισμού του. Η κυβέρνηση προσπαθεί να εντά-ξει στο πρόγραμμα έργα ύψους σχεδόν 3 δισ. ευρώ και να ανεβάσει την απορ-ροφητικότητα στο 20%, κάτι τέτοιο όμως θα απαιτήσει πολύ μεγάλη κινη-τοποίηση δυνάμεων και συνεχή προ-σήλωση στον σκοπό- δύο στοιχεία που σπάνια συμβαδίζουν στη χώρα μας.

82 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΠΑΡουσΙΑση

Πράσινη Αυτοκίνηση

σε 19 Πράξεις

Ο Γιώργος Κατσαρός, Διευθυντής Marketing Communications, και η Κορίνα Πατέλη-Bell, Διευθύντρια Corporate Communications της Fiat Group Automobiles Hellas, μιλάνε για την εγχώρια αγορά επικοινωνίας, την οικολογική και επικοινωνια-κή πολιτική του Ομίλου και τις δεσμεύσεις του για το μέλλον.

Πώς ήταν το 2010 για την αγορά αυτοκινή-του γενικά, αλλά και για τον Όμιλο της Fiat ειδικότερα; Ποιος ήταν ο αντίκτυπος της ύφεσης που βιώνει η χώρα;Γιώργος Κατσαρός: Η δύσκολη οικονομική συ-γκυρία που βιώνει η χώρα είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα και το 2010 ήταν σαφώς μια από τις δυσκολότερες χρονιές του κλάδου. Παρά, όμως, τις δυσκολίες, εμείς καταφέραμε και πετύχαμε την αύ-

ξηση του μεριδίου αγοράς του Ομίλου Fiat κατά μία ποσοστιαία μονάδα, γεγονός που αποδεικνύει και την αποδοχή των προϊόντων μας από την εγχώρια αγορά καθ, θέλω να πιστεύω, και τον επιτυχημένο προσανατολισμό μας στις ανάγκες και απαιτήσεις των Ελλήνων. Βλέπετε, σε περιόδους κρίσης είθισται να έχουμε αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες και στην κατηγοριοποίηση της αγοράς, ενώ οι καταναλωτές καταφεύγουν περισσότερο σε value for money προτάσεις, απαιτώντας μεγαλύτερη αξία για τα χρήματά τους από το προϊόν. Ο Όμιλος Fiat με την γκαμα των μοντελων του ανταποκρίνεται απόλυτα σε αυτές τις απαιτήσεις, προσφέροντας αυτοκίνητα που διακρίνονται για τις συμπαγείς διαστάσεις, το μοντέρνο σχεδιασμό και τις καλές επιδόσεις, ενώ επιπλέον είναι ευχάριστα στην οδήγηση, οικονομικά και φιλικά στο περιβάλλον. Και για να μιλήσουμε και με νούμερα, το 2010, η Fiat Group Automobiles Hellas ενίσχυσε τη θέση της στην ελληνική αγορά, παρουσιάζοντας αύξηση μεριδίου (επιβα-τικά και ελαφρά επαγγελματικά) από 7,1% σε 8,1%.

Θεωρείτε, λοιπόν, πως έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και ειδικά λόγω της κρίσης η αγορά αυτοκινήτου; Πώς ανταποκρίνεται ο Όμι-λος Fiat στις νέες αυτές συνθήκες τόσο σε επίπεδο προϊόντων, όσο και σε επίπεδο επικοινωνίας; Γιώργος Κατσαρός: Η αγορά αυτοκινήτου έχει αλλάξει ριζικά. Όπως σας ανέφερα και προηγουμένως, ο καταναλωτής σήμερα απαιτεί εκτός των άλλων και την «καθημερινή οικονομία» στα κριτήρια επιλογής νέου αυτοκινήτου. Εμείς, πάντως, έχουμε σαν βάση για οποιαδήποτε προσπάθειά μας το προϊόν. Πάνω σε αυτό χτίζουμε και σήμερα διαθέτουμε τα κατάλληλα προϊόντα με νέα πρωτοποριακή τεχνολογία κινητήρων Multiair και TwinAir (o οικολογικότερος βενζινοκινητήρας στον κόσμο) για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες του σύγ-χρονου οδηγού. Από αυτή την αφετηρία θα συνεχίσουμε να επικοινωνούμε σε όλα τα Mέσα, και να προβάλλουμε πέρα από τα κύρια χαρακτηριστικά του αυ-τοκινήτου, την έννοια του downsizing, που εκφράζει την τάση της αγοράς να στρέφεται σε αυτοκίνητα μικρότερου κυβισμού, με υψηλότερες ιπποδυνάμεις και επιδόσεις με οικονομικά και οικολογικά στοιχεία. Παράλληλα, η Alfa Romeo θα συνεχίσει να αναπτύσσεται δυναμικά μυώντας όλο και περισσότερους στη φιλοσοφία της σπορ οδήγησης. Αυτό φαίνεται, άλλωστε, και από τα αποτελέ-σματα της Giulietta, που ανακηρύχθηκε «Ελληνικό Αυτοκίνητο της Χρονιάς 2011» και κατατάσσεται σταθερά από το λανσάρισμά της στα Top 5 της κατη-γορίας των μικρομεσαίων αυτοκινήτων.

1514

Κορίνα Πατέλη-Bell, Γιώργος Κατσαρός

Fiat Group Automobiles Ηellas

Απαντήσεις στις απαιτήσεις των καταναλωτών

σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η

Ένα έτος βιωσιµότητας: Στοιχεία και αριθµοί για το 2010Η Fiat εργάζεται σκληρά για να διαμορφώσει το μέλλον της βιώσιμης κινητικότητας. Πιστεύει ότι οι βιώσιμες καινοτομίες που δίνουν προ-τεραιότητα στον άνθρωπο, στην κοινωνία και στο περιβάλλον, έχουν ουσιαστική σημασία για την ενίσχυση της θέσης της. Ιδού κάποια αποτε-λέσματα της διαρκούς δέσμευσης του Ομίλου για την παραγωγή πρω-τότυπων προϊόντων και για ολοένα αυξανόμενη βιώσιμη κινητικότητα. 1. Η Fiat S.p.A. αναγνωρίζεται από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως

Οργανισμούς αξιολόγησης για το κορυφαίο επίπεδο της βιωσιμότη-τάς της.

2. Το Σύστημα Διαχείρισης της Βιωσιμότητας του Ομίλου ευθυγραμμί-ζεται με τις οδηγίες ISO 26000 που αφορούν στον τομέα της Κοινω-νικής Ευθύνης.

3. Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, η Fiat πετυχαίνει το χαμηλότερο μέσο όρο εκπομπών CO2 στην Ευρώπη (123,1 g/km).

4. Ο TwinAir είναι ο πιο οικολογικός βενζινοκινητήρας στην Ευρώπη με τις χαμηλότερες εκπομπές CO2, μόλις 92 g/km.

5. Η Fiat λανσάρισε στην ευρωπαϊκή αγορά το πρώτο υβριδικό αυτο-κίνητο επαγγελματικής χρήσης.

6. 148 εργοστάσια της έλαβαν πιστοποίηση Περιβαλλοντικής Διαχείρι-σης ISO 14001.

7. 138 εργοστάσια της έλαβαν πιστοποίηση OHSAS 18001. 8. Επένδυσε 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ σε Έρευνα και Ανάπτυξη (αύξη-

ση 14% σε σύγκριση με το 2009). 9. Μείωσε κατά 11% τις εκπομπές CO2 ανά αυτοκίνητο που παράγουν

τα εργοστάσια Fiat Group Automobiles παγκοσμίως, σε σύγκριση με το 2009.

10. Ο Όμιλος δαπάνησε 25,6 εκατομμύρια ευρώ προς όφελος τοπικών κοινοτήτων.

11. Ο Όμιλος δαπάνησε 64,5 εκατομμύρια ευρώ για την εκπαίδευση του προσωπικού (αύξηση κατά 32% σε σύγκριση με το 2009).

12. Μείωσε κατά 8% σε σύγκριση με το 2009 την κατανάλωση νερού ανά παραγόμενο αυτοκίνητο από τα εργοστάσια της Fiat Group Automobiles παγκοσμίως.

13. Επενδύθηκαν 218 εκατομμύρια ευρώ για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.

14. Το 15% της ενέργειας που καταναλώνει ο Όμιλος προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (αύξηση κατά 11% σε σύγκριση με το 2009).

15. Αύξηση κατά 7% του αριθμού των γυναικών που εργάζονται στον Όμιλο σε σύγκριση με το 2009.

16. Πάνω από 700.000 ώρες εκπαίδευσης του προσωπικού του δικτύου αντιπροσώπων και εξυπηρέτησης σε θέματα ασφαλείας και προ-στασίας του περιβάλλοντος (αύξηση κατά 65% σε σύγκριση με το 2009).

17. Μετά τα Fiat 500, Grande Punto, Bravo, Croma, Lancia Delta, Alfa MiTo και 159, η Alfa Giulietta έλαβε 5 αστέρια στις δοκιμές πρό-σκρουσης Euro NCAP.

* Ευχαριστούμε τον Αστέρα Βουλιαγμένης για την φωτογράφηση

Για τη Fiat, η επιτυχία και η βιώσιμη ανά-πτυξη, οικοδομούνται πάνω στην εμπιστο-σύνη που δημιουργεί η ικανοποίηση των πελατών και των μετόχων, η αίσθηση των συνεργατών ότι αποτελούν τμήμα της επιχεί-ρησης, οι επωφελείς σχέσεις με τους εταίρους της και η θετική αλληλεπίδραση της εται-ρείας με τις τοπικές κοινωνίες. Αυτά σε ό,τι αφορά το θεωρητικό υπόβαθρο. στην πράξη, οι βασικές δράσεις και οι ενέργειες της εται-ρείας κατά το περασμένο έτος αποδεικνύουν τι συμβαίνει όταν η θεωρία γίνεται βιώσιμη πράξη. Ας ρίξουμε όμως μία κοντινότερη μα-τιά στα σημαντικότερα αποτελέσματα της δέ-σμευσης του ομίλου Fiat για βιώσιμη επιχει-ρηματικότητα και κινητικότητα το 2010, πο-ρεία που συνεχίζεται με τους ίδιους ρυθμούς και φέτος. το 2011 συνεχίζεται η παράδοση των διακρίσεων στον τομέα της περιβαλλο-ντικής διαχείρισης για τον Όμιλο, καθώς ο κινητήρας TwinAir έχει ήδη διακριθεί ως International Engine of the Year 2011 και Best Green Engine 2011. Ακόμη περισσότε-ρο, και σε συνέχεια της πρόσφατης ένταξής του στους Δείκτες Dow Jones Sustainability World και Dow Jones Sustainability Europe για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, ο Όμιλος Fiat έχει ενταχθεί, επίσης, στους Δείκτες Global 500 Carbon Disclosure Leadership Index (CDLI) και Carbon Performance Leadership Index (CPLI), σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε από τον οργανισμό Carbon Disclosure Project (CDP).

ΕΠΙΛΟΓΗ 83

1. Η Fiat S.p.A. αναγνωρί-

ζεται από τους μεγαλύτε-

ρους παγκοσμίως οργανι-

σμούς αξιολόγησης για το

κορυφαίο επίπεδο της βιω-

σιμότητάς της.

2. Το Σύστημα Διαχείρι-

σης της Βιωσιμότητας του

Ομίλου ευθυγραμμίζεται με

τις οδηγίες ISo 26000 που

αφορούν σ τον τομέα της

κοινωνικής ευθύνης.

3. Για τέταρτη συνεχόμενη

χρονιά, η Fiat πετυχαίνει

τον χαμηλότερο μέσο όρο

εκπομπών Co2 στην Ευρώ-

πη (123,1 g/km).

4. Ο TwinAir, είναι ο πιο

οικολογικός βενζινοκινη-

τήρας στην Ευρώπη με τις

χαμηλότερες εκπομπές Co2,

μόλις 92 g/km.

5. Η Fiat λανσάρισε στην

ευρωπαϊκή αγορά το πρώτο

υβριδικό αυτοκίνητο επαγ-

γελματικής χρήσης.

6. 148 εργοσ τάσ ια της

έλαβαν πιστοποίηση Περι-

βαλλοντ ικής Διαχε ίρισης

ISo 14001.

7. 138 εργοσ τάσ ια της

έλαβαν πιστοποίηση oHSAS

18001.

8. Επένδυσε 1,9 δισεκα-

τομμύρια ευρώ σε Έρευνα

και Ανάπτυξη (αύξηση 14%

σε σύγκριση με το 2009).

9. Μείωσε κατά 11% τις εκ-

πομπές Co2 ανά αυτοκίνητο

που παράγουν τα εργοστά-

σια Fiat Group Automobiles

παγκοσμίως, σε σύγκριση

με το 2009.

10. Ο Όμιλος δαπάνη-

σε 25,6 εκατομμύρια ευρώ

προς όφελος τοπικών κοι-

νοτήτων.

11. Ο Όμιλος δαπάνησε

64,5 εκατομμύρια ευρώ για

την εκπαίδευση του προσω-

πικού (αύξηση κατά 32% σε

σύγκριση με το 2009).

12. Μείωσε κατά 8% σε

σύγκριση με το 2009 την

κα τανάλω σ η νε ρού ανά

παραγόμε νο αυτοκ ίνητο

από τα εργοστάσια της Fiat

Group Automobiles παγκο-

σμίως.

13. Επ ε νδύθ ηκα ν 218

εκατομμύρια ευρώ για την

υγεία και την ασφάλεια των

εργαζομένων.

14. Το 15% της ενέργειας

που καταναλώνει ο Όμιλος,

προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

(αύξηση κατά 11% σε σύγκριση με το 2009).

15. Αύξηση κατά 7% του αριθμού των γυναι-

κών που εργάζονται στον Όμιλο σε σύγκριση με

το 2009.

16. Πάνω από 700.000 ώρες εκπαίδευσης του

προσωπικού του δικτύου αντιπροσώπων και

εξυπηρέτησης σε θέματα ασφαλείας και προστα-

σίας του περιβάλλοντος (αύξηση κατά 60% σε

σύγκριση με το 2009).

17. Μετά τα Fiat 500, Grande Punto, Bravo,

Croma, Alfa MiTo και 159, η Alfa Giulietta έλα-

βε 5 αστέρια στις δοκιμές πρόσκρουσης Euro

NCAP.

18. Το 90% των αγροτικών οχημάτων, New

Holland Agriculture μπορούν να κάνουν πλήρη

χρήση βιοκαύσιμου.

19. Ο Όμιλος Fiat έχει μειώσει κατά 11,2% τις

εκπομπές ρύπων ανά μονάδα προϊόντος.

aξΟνΕΣ Των ΔρΑΣΤηρΙΟΤHΤων ΤηΣ FiaT ΠΟΥ ΑφΟρΟYν ΣΤη ΒΙωΣΙΜoΤηΤΑ ΕiνΑΙ η ΕΤΑΙρΙΚH

ΔΙΑΚΥΒEρνηΣη, ΤΟ ΠρΟϊΌν, η ΔΙΑΔΙΚΑΣiΑ ΠΑρΑγωγHΣ, η ΥλΙΚΟΤΕΧνΙΚH ΥΠΟΣΤHρΙξη, ΟΙ

ΑνθρωΠΙνΟΙ ΠΟρΟΙ, ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑνΤΙΠρΟΣωΠων ΚΑΙ ΕξΥΠηρΕΤηΣηΣ, ΟΙ ΠΕλΑΤΕΣ,

ΟΙ ΠρΟΜηθΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΤΕλΟΣ ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ

ΚΟΙνΟΤηΤΕΣ.

Δη

μιο

υργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

84 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΣυΝΕΝΤΕυξΗΧΑρηΣ ΧρηΣτιΔηΣ / SMA Hellas

84 ΕΠΙΛΟΓΗ

Αυθεν τ ικήηλ ιακήτεχνολογ ίαΦ

Ωτ

ΟΒ

ΟΛ

τΑ

ΪΚ

Α

Ο γενικός διευθυντής της S M A H e l l a s και µέλος του διοικητικού συµβουλίου του Συνδέσµου Εταιρει-ών Φωτοβολταϊκών, Χ ά ρ η ς Χ ρ η σ τ ί δ η ς παραχώρησε στην «Ε» µια εφ΄ όλης της ύλης συνέντευξη στην οποία παρουσιάζει όχι µόνο την εταιρεία –µια από τις κορυφαίες στη νέα οικονοµία του περιβάλλο-ντος– αλλά και τις θέσεις του για µια σειρά ζητήµατα που απασχολούν τον κλάδο. Ταυτόχρονα εκφράζει την πεποίθησή του ότι το µερίδιο της η λ ι α κ ή ς ε ν έ ρ γ ε ι α ς στο ενεργειακό ισοζύγιο θα συνεχίσει να α υ -ξ ά ν ε τ α ι και «βεβαιώνει» ότι η «πράσινη επιχειρηµατικότητα» είναι µια πραγµατικότητα.

συνέντευξη στον ΘΑνΑση ΑντωνΙου

Phot

o θ

ΕΟΔ

ΩΡΟ

Σ Α

ΝΑ

ΓΝΩ

ΣΤΟ

ΠΟ

ΥΛΟ

Σ

ΕΠΙΛΟΓΗ 85

ΚΚύριε Χρηστίδη, η συζήτηση για το grid parity στην παρα-γωγή της ηλιακής κιλοβατώρας συνεχίζεται. Ποιές είναι οι σημαντικότερες εξελίξεις διεθνώς; Το grid parity θα επιτευ-χθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές μέσα στα επόμε-να χρόνια. Αυτό, φυσικά, είναι κάτι το οποίο εξαρτάται από τη γεωγραφική θέση, την ηλιακή ακτινοβολία και την τιμή του ρεύματος σε κάθε χώρα. Καθοριστικοί παράγοντες σ’ αυτόν τον κλάδο είναι η μείωση του κόστους του συστήμα-τος και η ενίσχυση της απόδοσης.

Ποια είναι η συμβολή της δικής σας εταιρείας στην όλη προ-σπάθεια; Στην SMA εφαρμόζουμε προδιαγραφές ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας σε όλη τη διαδικασία ανάπτυξης και πα-ραγωγής προϊόντων, με γνώμονα τη μείωση κόστους και την υποστήριξη διαχείρισης δικτύου. Η SMA έχει καταφέρει να μειώσει την ειδική τιμή ισχύος σε € / W κατά 75% από το 1990 και να αυξήσει παράλληλα το βαθμό απόδοσης των μετατροπέων από 90% σε 99% τα τελευταία 20 χρόνια. Το 2011 θα επενδύσουμε έως και 100 εκατ. ευρώ σε έρευνα και ανάπτυξη ενισχύοντας παράλληλα το ανθρώπινο δυναμικό του συγκεκριμένου τμήματος, που ήδη απαρτίζεται από πε-ρισσότερους από 700 μηχανικούς.

Ποιά είναι τα νέα μοντέλα και τα τεχνικά χαρακτηριστικά που εξασφαλίζουν τη θετική συνέχεια στη μάχη για την αύξηση της απόδοσης και τη μείωση του κόστους; Δύο νέα προϊόντα που αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα αυ-τής της κατεύθυνσης είναι ο SMA Sunny Central 800CP και ο SMA Sunny Tripower. Ο κεντρικός μετατροπέας Sunny Central 800CP ο οποίος έχει σχεδιαστεί από μηδενική βάση, προσφέρει υψηλό επίπεδο απόδοσης και συμβάλλει στη μείωση κόστους του συστήματος μετατροπέων/σταθμών μέσης τάσης μέχρι και 35%. o μετατροπέας Sunny Tripower παρέχει τριφασική τροφοδοσία και βαθμό απόδοσης άνω του 98%. Επιπλέον, ενσωματώνει αρκετές λειτουργίες οι οποίες διατίθενται μόνο συμπληρωματικά σε άλλους μετα-τροπείς που κυκλοφορούν στην αγορά. Αυτός ο μετατροπέ-ας προσφέρει και πέντε μοναδικά και καινοτόμα τεχνικά χα-ρακτηριστικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην έκθεση PV SEC που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες μέρες στο Αμβούργο η SMA παρουσίασε το νέο Sunny Tripower 20000TL HE για μεγαλύτερες εγκαταστάσεις με αποκεντρωμένη τοπολογία, με τον οποίο εξασφαλίζει το μέγιστο βαθμό απόδοσης 99% για μία συσκευή μαζικής παραγωγής.

Οι μετατροπείς θεωρούνται σήμερα το «άγρυπνο μάτι» μιας φωτοβολταϊκής εγκατάστασης. Μιλήστε μας για τις τεχνικές προδιαγραφές των δικών σας συσκευών καθώς και για τη

φιλοσοφία με την οποία έχουν σχεδιαστεί. Ένα φωτοβολτα-ϊκό σύστημα είναι αντάξιο του ηλιακού του μετατροπέα. Ο μετατροπέας είναι τεχνολογικά το πιο σημαντικό στοιχείο οποιουδήποτε φωτοβολταϊκού συστήματος. Αναλαμβάνει τη μετατροπή του συνεχούς ηλιακού ρεύματος σε εναλ-λασσόμενο, συμβατό με το δίκτυο. Επιπλέον, αποτελεί ένα εξαιρετικά ευφυές σύστημα διαχείρισης, που είναι υπεύ-θυνο για τον έλεγχο της απόδοσης και τη διαχείριση του δικτύου. Οι μετατροπείς της SMA χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό απόδοσης, γεγονός το οποίο επιτρέπει με-γαλύτερη παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Έτσι, ο μετα-τροπέας θα λέγαμε ότι αποτελεί «την καρδιά αλλά και τον εγκέφαλο» του φωτοβολταϊκού συστήματος. Η SMA Solar Technology AG είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ηλι-ακών μετατροπέων παγκοσμίως, με το ευρύτερο φάσμα προϊόντων, προσφέροντας τον κατάλληλο μετατροπέα για κάθε φωτοβολταϊκό σύστημα, από κιλοβάτ έως μεγαβάτ, για διασυνδεδεμένα, εφεδρικά αλλά και αυτόνομα συστή-ματα, εξασφαλίζοντας συμβατότητα ανεξάρτητα από τον τύπο των φωτοβολταϊκών πλαισίων.

Ποιά είναι η στρατηγική σας ως εταιρεία; Το επιχειρησιακό μοντέλο της SMA έχει ως κινητήρια δύναμη την τεχνολογι-κή υπεροχή. Χάρη στην ευέλικτη και κλιμακωτή παραγωγή της, η SMA είναι σε θέση να ανταποκρίνεται άμεσα στις ανά-γκες των πελατών της και να υλοποιεί ταχύτατα προϊοντικές καινοτομίες. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η εταιρεία είναι σε θέση να συμβαδίζει απρόσκοπτα με τη δυναμική εξέλιξη της αγο-ράς στον τομέα των φωτοβολταϊκών συστημάτων και ταυ-τόχρονα να αμβλύνει τη βραχυπρόθεσμη διακύμανση της ζήτησης φωτοβολταϊκών μετατροπέων. Η SMA διαθέτει την τεχνογνωσία για να εξασφαλίσει την αποτελεσματικότερη, σε σχέση με το κόστος, χρήση της ηλιακής τεχνολογίας σ’ ένα εμπορικά βιώσιμο επίπεδο. Εφαρμόζουμε τα πιο υψηλά πρότυπα καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού και παραγωγής, παρέχοντας ποιοτικά προϊόντα υψηλής τε-χνολογίας που λειτουργούν αποτελεσματικά ακόμα και υπό τις πιο απαιτητικές συνθήκες.

Τί πρέπει να περιμένουμε από την SMA τα επόμενα χρόνια; Τα επόμενα χρόνια, θα συνεχίσουμε από τεχνολογικής πλευ-ράς να εστιάζουμε στη μείωση του κόστους όπως και στις λει-τουργίες διαχείρισης δικτύου: Οι ηλιακοί μετατροπείς SMA παρέχουν δυνατότητα διαχείρισης δικτύου και ήδη αναλαμ-βάνουν ορισμένες σημαντικές λειτουργίες διαχείρισης δικτύ-ου σε υφιστάμενες εφαρμογές. Μελλοντικά, οι αποκεντρω-μένες πηγές ανανεώσιμης ενέργειας θα κερδίζουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.

86 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΣυΝΕΝΤΕυξΗ ΧΑρηΣ ΧρηΣτιΔηΣ / SMA Hellas

Σε αυτό το πλαίσιο, οι μετατροπείς θα καλούνται να προσφέ-ρουν ακόμα πιο εκτεταμένες υπηρεσίες και να συμβάλουν στη σταθεροποίηση του ηλεκτρικού δικτύου.

Τί γνώμη έχετε για τη γεωμορφολογία και τις καιρικές συν-θήκες στην Ελλάδα σχετικά με τον κύκλο ζωής των μετα-τροπέων σας: ευνοούν ή δυσκολεύουν την απρόσκοπτη λειτουργία και τη μακροβιότητά τους; Η Ελλάδα αποτελεί μια χώρα όπου η εξαιρετική ηλιοφάνεια καθώς και τα δε-λεαστικά κίνητρα του νομοθετικού πλαισίου εξασφαλίζουν μια από τις υψηλότερες αποδόσεις επένδυσης, παγκοσμίως. Μπορεί να το κατανοήσει αυτό κάποιος, αν συνδεθεί στο Sunny Portal που αποτελεί τη μεγαλύτερη διαδικτυακή πύλη για την τηλεμετρία, διαχείριση και παρουσίαση φωτοβολτα-ϊκών συστημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο και διατίθεται δω-ρεάν. Σε αυτές τις σελίδες μπορείτε να παρατηρήσετε ότι μια φωτοβολταϊκή εγκατάσταση με σταθερό σύστημα στήριξης στην Ελλάδα, παράγει κατά μέσο όρο περίπου 1.500 kWh ανά 1kWp ονομαστικής ισχύος, ετησίως. Οι μετατροπείς της SMA έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να λειτουργούν κάτω από υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες, πολύ πιο υψηλές από αυτές που σημειώνονται στην Ελλάδα κατά τους καλοκαιρι-νούς μήνες. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τις χαμηλές θερ-μοκρασίες κατά τους χειμερινούς μήνες στα Βόρεια τμήματα της χώρας. Οι μετατροπείς κατασκευάζονται με κύκλο ζωής περισσότερο από 20 χρόνια, ώστε να λειτουργούν και υπό τις πιο σκληρές συνθήκες.

Πώς ελέγχετε την παραγωγή προκειμένου να είστε εντός προθεσμιών στην Ελλάδα; Υπάρχει στοκ μοντέλων ή οι πα-ραγγελίες εκτελούνται με μια συγκεκριμένη χρονική από-σταση- ποια είναι συνήθως αυτή; Ο κλάδος των φωτοβολ-ταϊκών συστημάτων έχει μια φοβερή δυναμική που απαιτεί υψηλή ευελιξία. Το επιχειρηματικό μας μοντέλο είναι πολύ ευέλικτο και μας επιτρέπει να προσαρμοζόμαστε άμεσα στα νέα δεδομένα τις αγοράς. Η παραγωγή μας σχεδιάζεται απο-κλειστικά και μόνο βάσει των εισερχόμενων παραγγελιών – ο χρόνος παράδοσης των μετατροπέων μας είναι 3-4 εβδο-μάδες πλέον του χρόνου αποστολής. Το 2010, διπλασιάσαμε για άλλη μια φορά την παγκόσμια ετήσια παραγωγική μας ικανότητα στα 11.5 GW. Επίσης, ιδρύσαμε τις πρώτες μονά-δες παραγωγής στις ΗΠΑ και τον Καναδά, όπου παράγουμε για την αγορά της Βορείου Αμερικής. Για όλες τις υπόλοιπες αγορές, οι αποστολές γίνονται από τα κεντρικά μας γραφεία στο Niestetal της Γερμανίας.

Τί συμβαίνει στην περίπτωση βλαβών ή καταστροφών στους μετατροπείς; Πόσο εύκολη είναι η έγκαιρη επέμβα-σή σας; Προσφέρουμε ολοκληρωμένες υπηρεσίες service σε όλες τις χώρες, στις οποίες δραστηριοποιείται η SMA. Έχουμε δημιουργήσει ένα παγκόσμιο δίκτυο εξυπηρέτησης, πάνω στο οποίο μπορούν να βασιστούν οι πελάτες μας. Κύ-ριο μέλημά μας είναι να διασφαλίζουμε μακροπρόθεσμα την ενεργειακή απόδοση της εγκατάστασης. Αν προκύψει κάποια βλάβη, παρέχουμε συσκευή αντικατάστασης, μειώ-

νοντας στο ελάχιστο τη διάρκεια διακοπής της λειτουργίας της εγκατάστασης. Ο μετατροπέας αντικατάστασης αποστέλ-λεται κατά κανόνα εντός 24 ωρών από την κλήση στην SMA – εφόσον το μοντέλο του μετατροπέα είναι διαθέσιμο στην αποθήκη μας στη Γλυφάδα και η αποστολή του στο σημείο παράδοσης εφικτή. Στη θέση του ελαττωματικού μετατροπέα, παραδίδεται μια ισοδύναμη συσκευή τελευταίας τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων και των ενδεχόμενων ενημερώσεων (updates) και αναβαθμίσεων. Σε περίπτωση αντικατάστασης μιας συσκευής που βρίσκεται εντός εγγύησης, ο χρόνος που απομένει μέχρι και τη λήξη της εγγύησης μεταβιβάζεται στη νέα συσκευή αντικατάστασης. Σε κάθε περίπτωση παρέχουμε πλήρη εγγύηση τουλάχιστον ενός έτους για όλες τις συσκευ-ές αντικατάστασης, είτε αυτές βρίσκονται εντός είτε εκτός εγ-γύησης. Με ένα διεθνές δίκτυο υπηρεσιών και 85 σταθμούς εξυπηρέτησης σε 19 χώρες, οι τεχνικοί μας βοηθούν τους συ-νεργάτες μας και τους πελάτες τους σε περιόδους αιχμής με υπηρεσίες on-site service που περιλαμβάνουν εγκατάσταση, θέση σε λειτουργία, επισκευή και συντήρηση για την οικογέ-νεια κεντρικών μετατροπέων Sunny Central.

Κύριε Χρηστίδη συζητιέται έντονα η μείωση της ταρίφας στην πώληση ρεύματος από τις ΑΠΕ. Φοβάστε ότι η μείω-ση αυτή μπορεί να ανακόψει την ανάπτυξη ή αντίθετα θα οδηγήσει σε εγκατάσταση μεγάλων, άρα και αποδοτικών/κερδοφόρων συστημάτων; Η ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ισχύουσα νομοθεσία της κάθε χώρας. Για παράδειγμα, το γερμανικό «Erneuerbare Energien-Gesetz» (Πράξη για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέρ-γειας), ήταν μια τεράστια επιτυχία: Η Γερμανία έγινε η μεγα-λύτερη αγορά φωτοβολταϊκών του κόσμου και οι γερμανι-κές εταιρείες φωτοβολταϊκών κατατάσσονται ανάμεσα στους ηγέτες της αγοράς. Ο νόμος αυτός μέχρι στιγμής έχει αντι-γραφεί εξ’ ολοκλήρου ή εν μέρει, σε περισσότερες από 50 χώρες. Η εγγυημένη τιμή αγοράς του ρεύματος ως κίνητρο έχει συνεπώς αποδείξει τη σημασία της αναφορικά με την ανάπτυξη του κλάδου των φωτοβολταϊκών σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα κίνητρα φυσικά διαμορφώνονται και σε σχέση με το συνολικό κόστος του συστήματος. Το κόστος αυτό συ-νεχώς μειώνεται, καθώς υπάρχει μια προσπάθεια τα φωτο-βολταϊκά να καταστούν ανταγωνιστικά προς τις συμβατικές μορφές ενέργειας και να επιτευχθεί το grid parity. Η Ελλάδα επίσης ακολουθεί την ίδια στρατηγική σταδιακών μειώσεων στις ταρίφες σε συνάρτηση με τις μειώσεις στο κόστος του συστήματος, δίνοντας παράλληλα εγγυήσεις για σταθερά επίπεδα ανταποδοτικότητας των επενδύσεων σε φωτοβολ-ταϊκές εγκαταστάσεις.

Πόσο βέβαιος είστε ότι οι επενδύσεις στις ΑΠΕ και την πρά-σινη ανάπτυξη, είναι η ενδεδειγμένη λύση για μια χώρα που έχει τόσα πολλά και τόσο σημαντικά προβλήματα; Η ελλη-νική αγορά φωτοβολταϊκών η οποία τετραπλασιάστηκε το 2010 και συνεχίζει να παρουσιάζει σημαντική αύξηση το 2011, απέδειξε ότι ο κλάδος της ηλιακής ενέργειας ήταν ένας από τους ελάχιστους επιχειρηματικούς τομείς που παρέ-

ΕΠΙΛΟΓΗ 87

μεινε σχεδόν ανέπαφος κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στη χώρα μας. Ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης του κλάδου, περισσότερες από 5.000 θέσεις εργασίας πλή-ρους απασχόλησης δημιουργήθηκαν. Περίπου 15.000 άτομα απασχολούνται μερικώς σε σχετικούς παρεμφε-ρείς τομείς για να υποστηρίξουν την ανάπτυξη του τομέα αυτού. Είμαστε βέβαιοι ότι οι προοπτικές ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα είναι αξιόλογες και ότι το μερίδιο της ηλιακής ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο θα συνεχίσει να αυξάνεται, καθιστώντας την «πράσινη επιχειρηματικότητα» μια πραγματικότητα και τονίζοντας το βασικό ρόλο που πρόκειται να διαδραματίσουν τα φω-τοβολταϊκά συστήματα στο προσεχές μέλλον.

Το Sunny Portal της SMA ελέγχει, διαχειρίζεται και παρου-σιάζει χιλιάδες συστήματα φωτοβολταϊκών. Μιλήστε μας για τις λειτουργίες του. Το Sunny Portal αποτελεί τη μεγαλύτερη διαδικτυακή πλατφόρμα τηλεμετρίας στον κόσμο. Περισσό-τερο από 3,5 GW ισχύος επιτηρούνται είτε μέσω του Sunny Portal, είτε μέσω της εφαρμογής για iPhone – υπηρεσίες

που διατίθενται δωρεάν. Στην Ελλάδα, περίπου 2.000 ήδη διασυνδεδεμένα φωτοβολταϊκά συστήματα έχουν επιλέξει το Sunny Portal της SMA ως σύστημα τηλεμετρίας ενώ πάνω από τα μισά εξ’ αυτών βρίσκονται και στα δημοσίως διαθέσι-μα αρχεία του portal. Το SMA Sunny Portal είναι η εφαρμογή που προτιμούν οι περισσότεροι ιδιοκτήτες φωτοβολταϊκών συστημάτων, όσο και εγκαταστάτες και τεχνικοί, καθώς η κεντρική διαχείριση και η παρακολούθηση του συστήματος εξοικονομούν χρόνο και χρήμα, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη μέγιστη παραγωγή μέσω του εντοπισμού οποιασδήπο-τε δυσλειτουργίας που ενδέχεται να επηρεάσει την απόδο-ση της φωτοβολταϊκής εγκατάστασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι, δυο συνεργάτες μας στη Γερμανία αξιοποιούν το Sunny Portal για τη δημιουργία προβλέψεων απόδοσης φωτοβολ-ταϊκών συστημάτων με ακρίβεια για λογαριασμό των παρό-χων δικτύου, εξυπηρετώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την καλύ-τερη δυνατή ενσωμάτωση της σταθερά αυξανόμενης φωτο-βολταϊκής ενέργειας στο γερμανικό δίκτυο.

SMA Solar Academy. Πείτε μας δυο λόγια γι’ αυτό. Ποια εί-ναι τα σχέδιά σας για το μέλλον; Το εκπαιδευτικό κέντρο SMA Solar Academy αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγ-μα της δέσμευσης της SMA στην υποστήριξη των εγκα-ταστατών. Το νέο κτήριο του SMA Solar Academy στο Niestetal/Kassel της Γερμανίας, λειτουργεί αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ανεξάρτητα από το δημόσιο ηλεκτρικό δίκτυο, χάρη σε ένα αυτόνομο φω-τοβολταϊκό σύστημα. Παρέχοντας συνεχή εκπαίδευση και τεχνική κατάρτιση στους εγκαταστάτες φωτοβολταϊκών συ-στημάτων, πιστεύουμε ότι ο τελικός χρήστης θα λαμβάνει τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες και θα μπορεί να εξασφαλίζει τη μέγιστη απόδοση του συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό, η εται-ρεία εκπαιδεύει εγκαταστάτες, ηλεκτρολόγους, σχεδιαστές, αρχιτέκτονες και στελέχη πωλήσεων φωτοβολταϊκών συστη-μάτων, σε θέματα που αφορούν στην παραγωγή ρεύματος από φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις και στους μετατροπείς της SMA. Η εκπαίδευση παρέχεται δωρεάν και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις οποιουδήποτε ενδια-

φερόμενου. Περισσότερα από 15.000 άτομα συμμετέχουν πα-γκοσμίως κάθε χρόνο. Λαμβάνοντας υπόψη το αξιοσημείωτο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται καθημερινά από ηλεκτρολόγους και μηχανικούς για τεχνική εκπαίδευση, όσο αναπτύσσεται ο κλάδος, επενδύουμε στην παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης Solar Academy και στην Ελλάδα. Το 2010 είχαμε περισσότε-ρους από 1.000 συμμετέχοντες, ενώ το 2011 προσφέροντας περίπου 16 σεμινάρια το μήνα, πιστεύουμε ότι ο αριθμός των συμμετεχόντων έως το τέλος του έτους θα διπλασιαστεί. Τα τοπικά μας σεμινάρια καλύπτουν θέματα σχετικά με το σχεδι-ασμό, την εγκατάσταση και τη σύνδεση φωτοβολταϊκών εγκα-ταστάσεων στο δίκτυο, καθώς και θεωρητική και πρακτική παρουσίαση των προϊόντων επικοινωνίας της SMA. Στόχος μας είναι να συμβάλουμε στην περαιτέρω ενδυνάμωση των εγκα-ταστατών φωτοβολταϊκών συστημάτων, με την τεχνογνωσία που απαιτείται για την υγιή ανάπτυξη του κλάδου. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάζουμε να εμπλουτίσουμε τα διαθέσιμα σεμινάρια με ακόμα πιο εξειδικευμένο περιεχόμενο μελλοντικά.

η ΕλληνΙΚη ΑγΟρΑ φωΤΟΒΟλΤΑϊΚων η ΟΠΟΙΑ ΤΕΤρΑ-ΠλΑΣΙΑΣΤηΚΕ ΤΟ 2010 ΚΑΙ ΣΥνΕΧΙζΕΙ νΑ ΠΑρΟΥΣΙΑζΕΙ ΣηΜΑνΤΙΚη ΑΥξηΣη, ΑΠΕΔΕΙξΕ ΟΤΙ Ο ΚλΑΔΟΣ ΤηΣ ηλΙΑΚηΣ ΕνΕργΕΙΑΣ ηΤΑν ΕνΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕλΑΧΙΣΤΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙρηΜΑΤΙΚΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑρΕΜΕΙνΕ ΑνΕΠΑ-φΟΣ ΚΑΤΑ Τη ΔΙΑρΚΕΙΑ ΤηΣ ΟΙΚΟνΟΜΙΚηΣ ΚρΙΣηΣ.

88 ΕΠΙΛΟΓΗ

Η

Έρευνα

η ενέργεια είναι η σημαντικότερη αναπτυξιακή ευκαιρία που έχει η Ελλάδα, εκτιμά πρόσφατη έρευνα των ΕΜΠ-ιΟΒΕ. Αν την αξιοποιήσει σωστά, όχι μόνο θα απαλλαγεί από τα προβλήματά της, αλλά θα μπορέσει να παίξει σημαντικό ρόλο στα Βαλκάνια και την Ευρώπη.

Τελευταία (δι)έξοδος η ενέργεια

Κείμενο, ρεπορτάζ: ΘΑνΑσησ ΑντωνΙου

«Η πράσινη ανάπτυξη είναι η Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση, τουλά-χιστον έτσι τη θεωρούν στη δυτική Ευρώπη και εμείς δεν πρέπει επ’ ου-δενί να λείψουμε από αυτή την Επα-νάσταση», μας έλεγε ένας έμπειρος μηχανολόγος με μακρά θητεία στον ενεργειακό τομέα, μετά το πέρας της εκδήλωσης για την έκθεση των ΕΜΠ-ΙΟΒΕ για την ενέργεια. Στα μέσα του περασμένου καλοκαιριού, στο αμφιθέατρο του ΕΒΕΑ, ο καθηγητής του Ε.Μ.Π. στην έδρα της Ενεργεια-κής Οικονομίας, Παντελής Κάπρος παρουσίασε την έρευνα «Μακρο-χρόνιες Ενεργειακές Προοπτικές για την Ελλάδα- Σενάρια με το μοντέλο PRIMES», η οποία εκπονήθηκε από το Εργαστήριο Υποδειγμάτων Ενέρ-γειας- Οικονομίας- Περιβάλλοντος του ΕΜΠ για λογαριασμό του ΙΟΒΕ. Μαζί με την έρευνα που παρουσίασε την 1η Ιουνίου για λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος η «Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλ-λαγής» με συντονιστή τον καθηγητή Χρήστο Ζερεφό, αποτελούν δύο κεί-μενα με βάση τα οποία καλούνται πολιτικές ηγεσίες, επιχειρηματικοί όμιλοι, κοινωνικές οργανώσεις και περιβαλλοντικό κίνημα να οργανώ-σουν τις δράσεις τους το επόμενο διάστημα και μέχρι τουλάχιστον το 2050. Πώς εκτιμάει, σε γενικές γραμ-μές, τα πορίσματα της έρευνας ο γε-νικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγη-τής Γιάννης Στουρνάρας; «Στη μελέτη διαπιστώνεται ότι το προδιαγεγραμ-μένο πλαίσιο ενεργειακής πολιτικής

που έχει ήδη συμφωνηθεί μέχρι το 2020, οδηγεί μεν στο επιθυμητό με-σοπρόθεσμο αποτέλεσμα, αλλά δεν επαρκεί για την επίτευξη του «κυο-φορούμενου» μακροχρόνιου στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ως εκ τούτου επιπρό-σθετα μέτρα πολιτικής θα πρέπει να αναμένουμε ότι θα υιοθετηθούν για την περίοδο μετά το 2020», ανέφερε στην εισαγωγική παρουσίασή του. Η μελέτη οδηγεί στο συμπέρασμα ότι επιβάλλεται άμεσα να μετασχηματι-στεί το εγχώριο ενεργειακό σύστημα και ο μετασχηματισμός αυτός είναι πρόκληση και ευκαιρία ανάπτυξης. Τι περιλαμβάνει όμως ο μετασχημα-τισμός; Εγκατάλειψη βασικών ενερ-γειακών πολιτικών του παρελθόντος, ενίσχυση της τρέχουσας πολιτικής για την επίτευξη των μεσοπρόθε-σμων στόχων, αλλά και προετοιμα-

σία και συγκρότηση ενός ακόμα πιο φιλόδοξου σχεδίου για την μετά το 2020 περίοδο με άξονες που περι-λαμβάνουν την εξοικονόμηση ενέρ-γειας, τις ΑΠΕ, το φυσικό αέριο, τα «έξυπνα δίκτυα», τον εξηλεκτρισμό των μεταφορών κ.ά. Όπως αναφέρει σχετικά ο Γ. Στουρνάρας «κάθε επι-λογή στην κατεύθυνση της δραστι-κής μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου συνοδεύεται από σημαντικό επιπρόσθετο κόστος, το οποίο κινείται κατά μέσο όρο στην περιοχή του +3% του ΑΕΠ για τα επόμενα 40 χρόνια - συγκριτικά με την πορεία χωρίς πολιτικές μείωσης των εκπομπών. Σε κάθε περίπτωση, η ανάληψη αυτού του κόστους είναι αναγκαία, … θα επηρεάσει αρνητι-κά τους κλάδους της ελληνικής οικο-νομίας, ιδιαίτερα τους ενεργοβόρους και θα αυξήσει τον κίνδυνο ενερ-

Τρεις θέσεις από τους συμμετέχοντες στην παρουσίαση της έρευνας «Μακροχρόνιες Ενεργειακές Προοπτικές Για Την Ελλάδα - Σενάρια με το μοντέλο PRIMES» των ΕΜΠ - ΙΟΒΕ.

γιώργος Περιστέρης, πρόεδρος ΤΕρνΑ Ενεργειακή

«Ο λιγνίτης εξαντλείται ως πόρος χωρίς στρατηγική αν και μπο-ρεί να γίνει αποδοτικότερη χρήση του. Η τεχνολογία καύσης έχει φτάσει σε αποδόσεις σχεδόν 40% από περίπου 29% που είναι σήμερα στην Ελλάδα»

Γιάννης Στουρνάρας, γενικός διευθυντής ΙΟΒΕ

«Το γεγονός ότι δεν έχουμε στην Ελλάδα κεφάλαια δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κεφάλαια πουθενά. Μάλιστα διευκολύνονται οι ξένοι επενδυτές με τη σημερινή κατάστασή μας»

Παντελής Κάπρος, καθηγητής ΕΜΠ

«Ακόμα και αν είναι ‘ψέματα’ η κλιματική αλλαγή, ακόμα κι αν δεν συμβεί ποτέ, είναι ένας υπέροχος στόχος. Το ερώτημα είναι: θα είμαστε και εμείς μέρος της προσπάθειας προς τον στόχο;»

ΕΠΙΛΟΓΗ 89

συνθήκες επηρεάζουν απρόβλεπτα την ελληνική αγορά. Συμφωνεί όμως στις επενδύσεις στο φυσικό αέριο, «χωρίς μονάδες φυσικού αερίου που θα εξι-σορροπήσουν το ενεργειακό σύστημα, δεν μπορούμε να μιλάμε για ΑΠΕ στην Ελλάδα» τόνισε. Αντίθετα, ο Γιάννης Δεσύπρης, εκτελεστικός Διευθυντής Ρυθμιστικών θεμάτων της Μυτιληναί-ος Α.Ε., μέλος του δ.σ. της Protergia και μέλος του δ.σ. και Αντιπρόεδρος της Μ&Μ Gas, αντιμετωπίζει την έρευ-να του ΙΟΒΕ ως μια «βουτιά στο μέλ-λον». «Είναι ένα σημαντικό εργαλείο και μια εταιρεία σαν τη δική μας είναι φυσικό να επιθυμεί μια τέτοια έρευ-να» ανέφερε στο χαιρετισμό του με την ιδιότητα του χορηγού της έρευνας. Παλαιό και πεπειραμένο στέλεχος της ενεργειακής αγοράς ο Ραφαήλ Μωυ-σής, επικεφαλής θεσμικών οργάνων και ενεργειακών επιτροπών, περιορί-στηκε σε έναν σχολιασμό της ενεργει-ακής πραγματικότητας. «Η συντριπτική παρουσία των συνεχούς διαθεσιμό-τητας πηγών ενέργειας, όπως είναι τα ορυκτά καύσιμα, δεν αναμένεται να αλλάξει στο άμεσο μέλλον». Σύμφωνα με τον Ρ. Μωυσή η αναστολή των πυ-ρηνικών προγραμμάτων στην Ιαπωνία (καθώς και αλλού στον κόσμο…) εξαι-τίας του ατυχήματος στη Φουκουσίμα, ενδέχεται να στρέψει την ηλεκτρο-παραγωγή και πάλι στο κάρβουνο. «Τελικά ο μόνος χαμένος από τη Φου-κουσίμα και την άρση ανάπτυξης των πυρηνικών, μπορεί να είναι το ίδιο το περιβάλλον», σχολίασε.

γειακής φτώχειας στα νοικοκυριά. Ωστόσο, κατά βάση αφορά σε νέες επενδύσεις, οι οποίες θα αντισταθ-μίσουν, τουλάχιστον μερικώς, την αρνητική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα από το αυξημένο κό-στος ενέργειας».

Με το φυσικό αέριο για το μέλλον

Σύμφωνα με τον καθηγητή Πα-ντελή Κάπρο πρέπει: α) να πάψουμε να θεωρούμε τον λιγνίτη στρατηγικό καύσιμο της Ελλάδας, β) να μπει τέρ-μα στην πώληση ηλεκτρικού ρεύμα-τος στις σημερινές χαμηλές τιμές, γ) να σταματήσει η χρήση πετρελαίου στις μεταφορές και δ) να αρθεί ο συ-γκεντρωτισμός της αγοράς, να απο-κεντρωθεί η παραγωγή ενέργειας και να αναπτυχθούν και στη χώρα μας «έξυπνα δίκτυα». Ο καθηγητής Π. Κάπρος θεωρεί ότι το φυσικό αέριο είναι κεφαλαιώδους σημασίας για το σύγχρονο ενεργειακό μίγμα, το χα-ρακτήρισε «στρατηγικό καύσιμο με-σοχρόνιας προοπτικής» το οποίο θα προμηθευόμαστε πλέον μέσω ευέλι-κτων συμβάσεων καθώς η διεθνής αγορά προσφέρει λύσεις. Είναι μάλι-στα υπέρ του υγροποιημένου έναντι του φυσικού αερίου των αγωγών, διότι, θα είναι πιο φθηνό για τους ει-σαγωγείς και πιο εύκολο στη διανο-μή του στο εσωτερικό της ελληνικής επικράτειας. Υπολογίζει μάλιστα ότι τα επόμενα χρόνια το φυσικό αέριο θα καταλάβει το 75% της αγοράς. Σχετικά με τη στροφή πολλών οικο-νομιών προς την πράσινη ανάπτυξη, ο Π. Κάπρος πιστεύει ότι η Ευρώπη δεν είναι απλώς ο «καλός μαθητής» του κλίματος αλλά χρησιμοποιεί την κλιματική αλλαγή, όπως ακριβώς χρησιμοποίησαν πριν δεκαετίες οι Αμερικανοί τις διαστημικές έρευ-

νες και το Internet: ως ευκαιρία για τον σχεδιασμό και το λανσάρισμα προηγμένων προϊόντων τα οποία θα κινητοποιήσουν το καταναλωτικό κοινό. Σύμφωνα με τον καθηγητή, η τουρμπίνα, το φωτοβολταϊκό πάνελ, ακόμα και μια οικολογική …τοστιέρα «θα είναι τα νέα προϊόντα εντάσεως καινοτομίας». Πιστεύει ότι η Ευρώπη θα ωφεληθεί διπλά από τις ασυνεχείς μορφές ενέργειας (κυρίως τις εναλλα-κτικές) διότι και έσοδα θα αποκτήσει (φορολογώντας τα συμβατικά καύσι-μα) και ανάπτυξη μιας νέας αγοράς θα προκληθεί. «Εμείς όμως θα είμα-στε στην ευρωπαϊκή οικογένεια που θα ηγηθεί αυτής της νέας οικονομίας; θα φτιάξουμε έστω κι ένα …κομμα-τάκι από ένα φωτοβολταϊκό;» αναρω-τήθηκε.

Ενστάσεις και ευχές της αγοράς

Ο Αναστάσιος Καλλιτσάντσης, πρόε-δρος της Ελλάκτωρ και από τους νέ-ους, σημαντικούς παίκτες στην αγορά ενέργειας, ήταν μεταξύ αυτών που κλήθηκαν να σχολιάσουν την έρευνα του ΙΟΒΕ και, όπως αναμενόταν, να καταθέσει τους προβληματισμούς του επιχειρηματικού κόσμου- και πράγμα-τι φάνηκε προβληματισμένος. «Έχει ληφθεί υπόψη από τους συντάκτες της έκθεσης το εξαιρετικά υψηλό κόστος κεφαλαίου, το οποίο αλλοιώνει την ει-κόνα της αγοράς; Οι πολύ συχνά απρο-σπέλαστες κεφαλαιαγορές είναι ένας παράγοντας που ανατρέπει τις συνθή-κες, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα και θα επηρεάσει τις αποφάσεις» επεσή-μανε. θεωρεί πως οι προβλέψεις των ερευνητικών κέντρων και των διεθνών οργανισμών δεν είναι ασφαλείς, ειδικά όσες έχουν ορίζοντα το 2050, καθώς οι ραγδαίες μεταβολές στις εξωτερικές

90 ΕΠΙΛΟΓΗ

Νέα της αγοράς

Πράσινη επιχειρηματικότηταΝέα εταιρικά σχήματα και έργα μεγάλου βεληνεκούς, τεχνολογικές εφαρμογές, καινοτομίες και σύγχρονα προϊόντα ενός νέου οικολογικού κόσμου.

E n E l Gr E E n Pow E r

Υπό κατασκευή έργα 45MWΣτα 181 MW ανέρχεται πλέον η συνολική εγκατεστημένη ισχύς της Enel Green Power στην Ελλάδα, θυγατρικής του μεγάλου ενεργειακού ομίλου με έδρα την Ιταλία. Το τελευ-ταίο διάστημα προστέθηκαν στο δυναμικό της 24 MW από το αιολικό πάρκο Ζωοδόχος Πηγή και 14 MW από το πάρκο της Παναγίας Σουμελά, έργα τα οποία βρίσκονται στην Κο-ζάνη και τη Βέροια αντίστοιχα. Τα δύο αυτά αιολικά πάρκα αποτελούνται από 19 ανεμογεννήτριες των 2 MW η καθε-μία και θα παράγουν περισσότερες από 67 εκατ. κιλοβα-τώρες τον χρόνο, καλύπτοντας τις ενεργειακές ανάγκες πε-ρισσότερων από 16.000 νοικοκυριών. Η καθαρή ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγεται από τα έργα αυτά θα μειώσει κατά 74.000 τόνους ετησίως τις εκπομπές Co2. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η εταιρεία έχει υπό κατασκευή έργα ισχύ-ος 45MW. Την ίδια στιγμή, η μητρική εταιρεία ανακοίνωσε κύκλο εργασιών ύψους 1,334 δισ. ευρώ για το πρώτο εξά-μηνο του 2011 (αυξημένο κατά 28% σε σχέση με το αντί-στοιχο διάστημα του 2010) και καθαρά κέρδη σε επίπεδο ομίλου ύψους 300 εκατ. ευρώ (αύξηση 19%).

Motor oi l

Ηλιοθερμική επένδυσηΑναμενόταν εδώ και πάνω από δύο χρόνια, φαίνεται όμως πως η μεγάλη ηλιοθερμική επένδυση στην Κρήτη προχωράει ενώ μια δεύτερη ετοιμάζεται στη Ρόδο. Πρόκειται για έργο της κοινοπραξίας των εταιρειών Motor oil και Nur Energy στον Αθερινόλακο Κρήτης, η οποία έλαβε έγκριση από την επιτροπή Περιβάλλοντος του Περιφερειακού Συμβουλί-ου Κρήτης. Η κοινοπραξία έχει ανακοινώσει τη δημιουργία ηλιοθερμικού πάρκου (τεχνολογία CSP) σε έκταση 1.000 στρεμμάτων με 21.000 κάτοπτρα τα οποία θα παράγουν ηλε-κτρική ενέργεια ισχύος 38 MW. Η επένδυση η οποία αναμέ-νεται να ανέλθει σε περίπου 140 εκατ. ευρώ είναι η μια από τις δύο που σχεδιάζει η κοινοπραξία στην Ελλάδα. Η δεύτε-ρη θα βρίσκεται στην ηλιόλουστη Ρόδο και η ισχύς της θα είναι ανάλογη. Η επένδυση θα ανέλθει στα 141 εκατ. ευρώ. Στόχος της κοινοπραξίας είναι η ανάπτυξη 9 ηλιοθερμικών πάρκων συνολικής ισχύος περίπου 400 MW.

E dison H E l l asΆδεια για φυσικό αέριοΆλλη μια εταιρεία εισήλθε πρόσφατα στην εμπορία φυσικού αερίου. Η Edison Hellas απέκτησε την πολυπόθητη άδεια για εμπορία φυσικού αερίου και μεταξύ των (βιομηχανι-κών) πελατών της θα βρίσκεται, όπως είναι αναμενόμενο, η Elpedison, η κοινοπραξία που δημιούργησε με τα Ελληνικά Πετρέλαια για τη λειτουργία δύο σταθμών παραγωγής ηλε-κτρικής ενέργειας με καύση φυσικού αερίου. Με την ένταξη της Edison η συγκεκριμένη ομάδα των εμπορικών εταιρειών διευρύνεται στις 6: η δημοσίου ενδιαφέροντος αλλά προς πώληση ΔΕΠΑ, η M+M των Μυτιληναίου/ Βαρδινογιάννη, η EGL, η Aegean Power από την οποία αποχώρησε η πλευρά Μελισσανίδη, η Προμηθέας Gas του ομίλου Κοπελούζου και η Edison Ελλάς.

ΕΠΙΛΟΓΗ 91

Ε Λ Π Ε – Λ Α Ρ ΚΟ

Μνημόνιο συνεργασίας

Μέσα στο καλοκαίρι οι Ελληνικά Πετρέλαια και ΛΑΡΚΟ ανακοίνωσαν την υπο-γραφή μνημονίου συνεργασίας, με σκοπό την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ, μέσω των θυγατρικών τους ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες και ΛΑΡΚΟ Ενεργειακή αντίστοιχα. Η συ-νεργασία αφορά στην ανάπτυξη φ/β πάρκων ισχύος 17 MW σε εκτάσεις της δεύτερης. Όπως είναι αναμενόμενο θα ιδρυθούν εταιρείες ειδικού σκοπού στις οποίες η ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες θα κατέχει το 51% ενώ η ΛΑΡΚΟ Ενεργειακή το 49%. Η συνεργασία περιλαμβάνει επίσης τη διερεύνηση ανάπτυξης επιπλέον φωτοβολταϊκών έργων και άλλων έργων ΑΠΕ. Για τη συνεργασία αυτή ο διευ-θύνων σύμβουλος της ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες, Γιώργος Αλεξόπουλος, δήλωσε: «Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ αποτελεί σημαντικό στρατηγικό στόχο των ΕΛΠΕ και η συνεργασία με τη ΛΑΡΚΟ είναι μέρος του ευρύτερου σχεδίου ανάπτυξης ενός χαρτοφυλακίου τουλάχιστον 100 MW ΑΠΕ τα επόμενα τρία χρό-νια. Ήδη βρίσκονται σε διάφορα στάδια ανάπτυξης πάνω από 30MW ηλεκτροπα-ραγωγής από ΑΠΕ, ενώ εξετάζονται παράλληλα και ευκαιρίες εξαγορών αδειο-δοτημένων έργων ΑΠΕ». Αξίζει να αναφέρουμε ότι στο χαρτοφυλάκιο έργων της ΕΛΠΕ ΑΠΕ περιλαμβάνονται εκτός των φ/β και έργα βιομάζας σε διάφορα στά-δια αδειοδότησης. Πληροφορίες θέλουν τα ΕΛΠΕ να έχουν σχεδιάσει επένδυση ύψους 12,5 εκατ. ευρώ στο Σουφλί του νομού Έβρου. Η επένδυση θα αφορά σε μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με πρώτη ύλη βιομάζα. Η πρόταση δεν έχει λάβει άδεια (αναμένεται εντός του έτους), αλλά η μονάδα εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμη σε δύο χρόνια. Πρώτη ύλη θα είναι υπολείμματα καλλιεργειών καθώς και καλλι-έργειες ενεργειακών φυτών.

ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ: ΜΕΙΟΔΟΤΗΣ Η J&P ΑΒΑξ Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, θυγατρική της ΔΕΗ στον τομέα των ΑΠΕ, στον διαγωνισμό για την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου στη Μεγαλόπολη, μειοδότης μετά το άνοιγμα των προσφορών αναδείχθηκε η εταιρεία J&P ΑΒΑξ. Όπως είναι γνωστό το έργο αφορά στην κατασκευή και τη λειτουργία δύο φωτοβολταϊκών σταθμών, ισχύος 39MW και 11MW αντίστοιχα. Εκτός της προαναφερόμενης εταιρείας φακέλους οικονομικών προσφορών είχαν καταθέσει οι ΤΕΡΝΑ Α.Ε., ΑΚΤΩΡ– ΒΙΟΣΑΡ και κοινοπραξία στην οποία συμμετείχε η Intrakat.

i BC sol a r

100 ΚW στο νησί των σφουγγαράδων Η IBC Solar, θυγατρική εταιρεία της IBC Solar AG, μιας εκ των μεγαλύτερων εταιρειών φωτο-βολταϊκών συστημάτων με έδρα τη Γερμανία, ανακοίνωσε πρόσφατα την ολοκλήρωση έργου 100 kW στη στέγη του ξενοδοχείου Ελιές στην περιοχή Πάνορμος. Η εγκατάσταση του συστή-ματος ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2011 από την εταιρεία Άννα Τσέρου & Σία ΟΕ – Sunergy, συνεργάτη της IBC Solar AE. Το σύστημα απο-τελείται από 424 φ/β πλαίσια Sanyo N-235, υβριδικού τύπου, ισχύος 235 Wp ανά πλαίσιο και με αντιστροφείς τύπου αλυσίδας (string) της εταιρείας SMA. Το σύνολο του εξοπλισμού το προμήθευσε η IBC Solar AE.

si E M E ns

Πράσινη ηλεκτροπαραγωγή

Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής συν-δυασμένου κύκλου στη βορειοδυτική Ουγγαρία εγκαινιάστηκε επίσημα πρό-σφατα παρουσία του Ούγγρου προέ-δρου, Pál Schmitt. Ο Τομέας Ενέργειας της Siemens κατασκεύασε εξολοκλή-ρου μονάδα ηλεκτροπαραγωγής για λογαριασμό της πολυεθνικής E.oN. Χάρη στην υψηλή της αποδοτικότητα - πάνω από 59% - και τις χαμηλές εκ-πομπές οξειδίου του αζώτου, είναι η πιο φιλική προς το περιβάλλον μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα. Χαρα-κτηρίζεται επίσης από υψηλή λειτουρ-γική ευελιξία, σύντομο χρόνο εκκίνη-σης και έχει την ικανότητα γρήγορης προσαρμογής στις απαιτήσεις φορτίου Με μέγιστη αποδιδόμενη ισχύ περί-που 430 ΜW, η μονάδα μπορεί να τρο-φοδοτήσει περισσότερα από 600.000 νοικοκυριά με ηλεκτρική ενέργεια φι-λική προς το περιβάλλον.

92 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΙΛΟΓΗ 93ΕΠΙΛΟΓΗ 93

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

ΔΥΣ

Η •

ΑΝ

ΑΠ

ΤΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TMEN

T •

DEV

ELO

PMEN

T

VA

LUE

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣ

Η •

ΑΝ

Α

94 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Στην επικαιρότητα

TechNewsH τηλεπικοινωνιακή και τεχνολογική ειδησεογραφία, οι επιχειρηµατικές και κρατικές πρωτοβουλίες, οι εξελίξεις και τάσεις που δεν περνούν απαρατήρητες.

IBM Institute for AdvancedSecurity /EuropeΜε έδρα τις Βρυξέλες, ξεκίνησε πρόσφατα τη λει-

τουργία του το ευρωπαϊκό IBM Institute for Advanced Security, που έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να συμβάλει στην

αντιμετώπιση και στον περιορισμό των προβλημάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, διασυνδέο-

ντας οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ακαδημαϊ-κούς φορείς και εμπορικούς συνεργάτες με ειδικούς της IBM στους

τομείς της έρευνας, των υπηρεσιών, του λογισμικού και της τεχνολογί-ας. Στόχος του, η παροχή βοήθειας στους οργανισμούς, ώστε να αξιοποι-

ήσουν τη νέα τεχνολογία ασφάλειας σε τομείς όπως τα εργαλεία ανάλυσης, η τεχνολογία ταυτοποίησης με προστασία του ιδιωτικού απορρήτου και η κρυ-

πτογράφηση. Επίσης, η διάθεση ενός φόρουμ για να κατανοούν οι οργανισμοί πώς οι πρόσφατες πρόοδοι των Ερευνητικών Κέντρων της IBM -όπως η δυνατότητα ανάλυσης κρυπτογραφημένων πληροφοριών χωρίς να θυσιάζεται η εμπιστευτικότη-

τα- καθώς και η ευρύτερη τεχνογνωσία της IBM πάνω σε θέματα ασφάλειας, μπορούν να συμβάλουν στη λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε κα-

λύτερη πληροφόρηση, προστατεύοντας παράλληλα το απόρρητο και την ασφάλεια κρίσιμων πληροφοριών. Επιπλέον, το Κέ-

ντρο θα αντιμετωπίζει συγκεκριμένα ζητήματα, όπως η ασφάλεια φορητών συσκευών.

VISAΕπενδύει στις ηλεκτρονικές πληρωµέςΠοσό 100 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση για την περαιτέρω ανάπτυ-ξη της τεχνολογίας πληρωμών μέσω κινητών και το ηλεκτρονικό εμπόριο, ανακοίνωσε ότι θα επενδύει η Visa Europe. Το πρώτο αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας θα είναι το εμπορικό λαν-σάρισμα των πληρωμών μέσω κινητών πριν από το τέλος του 2011, ενώ θα ακολουθήσει μία σημαντική ανακοίνωση υπηρεσίας ηλεκτρονικού εμπορίου που θα αποτελεί τον πιο εύχρηστο και ασφαλή τρόπο πληρωμής. Η Visa Europe διατηρεί διψήφιο ρυθ-μό ανάπτυξης και το 2011, με τον αριθμό των επεξεργασμένων συναλλαγών κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους να σημειώνει άνο-δο 23% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Συνεχί-ζεται έτσι η ανοδική τάση που ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο με την παρουσίαση των ετήσιων οικονομικών αποτελεσμάτων του 2010, όπου επίσης ανακοινώθηκε ότι η Visa Europe, από τη δημι-ουργία της το 2004, έχει επενδύσει στην τεχνολογία πληρωμών 1 δισ. ευρώ

Έρχονται τα UltrabookΣύμφωνα με τον Sean Maloney, εκτελεστικό αντιπρό-εδρο της Intel, μέχρι το τέλος του 2012, το 40% της αγοράς των laptops θα αφορά τα λεγόμενα Ultrabook, ένα νέο ανερχόμενο είδος υπολογιστή, ο οποίος θα συνδυάζει κορυφαίες επιδόσεις, βελτιωμένη απόκρι-ση, ασφάλεια, μικρές διαστάσεις και κομψό σχεδια-σμό. «Το computing αποκτά πλέον πολλές μορφές», λέει ο κ. Maloney. «Το όραμα της Intel είναι να δώ-σει τη δυνατότητα στους χρήστες για μια νέα εμπειρία χρήσης, μέσα από την ταχύτερη ανάδειξη μιας νέας κατηγορίας κινητών υπολογιστών, οι οποίοι θα συν-δυάζουν την απόδοση και τις δυνατότητες ενός σημε-ρινού laptop με τα λειτουργικά χαρακτηριστικά μιας ταμπλέτας, σε μια λεπτή και κομψή συσκευή μικρού βάρους, η οποία θα προσφέρει ταχύτητα και ασφά-λεια. Η εξέλιξη του Ultrabook θα διαμορφωθεί μέσα από τον νόμο του Moore και την τεχνολογία πυριτίου, με τον ίδιο τρόπο που συνέβη και στην περίπτωση του κλασικού PC τα τελευταία 40 χρόνια».

ΕΠΙΛΟΓΗ 95

19 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ. Το δυσλειτουργικό θεσμικό πλαίσιο οδήγησε την αγορά κινητής τηλεφωνίας σε σπατάλη, 19 περίπου εκατ. ευρώ για το 2010 για αποξήλωση και επανατοποθέτηση σταθμών βάσης, οι οποίες οφείλονταν σε ασάφειες του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Υπενθυμίζεται ότι η ψήφιση νέου Νόμου είναι ακόμα σε εκκρεμότητα. Σήμερα, συγκριτικά με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες η Ελλάδα συνεχίζει να έχει τον μικρότερο αριθμό αδειοδοτημένων κεραιών, τους μεγαλύτερους χρόνους καθυστερήσεων και τον μεγαλύτερο αριθμό εμπλεκόμενων αρχών για την αδειοδότηση των σταθμών βάσης.

Με ποσοστό 25%, στη δι-είσδυση κινητής ευρυ-ζωνικότητας η Ελλάδα τείνει να προσεγγίσει

τον μέσο όρο της ΕΕ 26,2%, γεγονός, πάντως, που οφείλεται στην αύξηση των smartphones και στις αντίστοιχες 3G συνδέσεις, και όχι στη διείσδυση του mobile internet, το οποίο συνεχί-ζει να βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπε-δα. Παράλληλα, ο κλάδος παρουσιάζει σημαντική καθυστέρηση έναντι της Ευρώπης στην ανάπτυξη υπηρεσιών με-ταφοράς δεδομένων (εκτός SMS), παρά το γεγονός ότι διεθνώς αναμένεται να αποτελέσει τη μεγαλύτερη πηγή εσό-δων τα επόμενα χρόνια. Αυτό δείχνει η νέα μελέτη που εκπόνησε το Οικονο-μικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και η ICAP για την Ένωση Εταιρειών Κινητής Τη-λεφωνίας (EEKT). Δυστυχώς, λόγω της οικονομικής κρίσης, του πολύπλοκου και δυσλειτουργικoύ νομικού πλαισί-ου αδειοδότησης των σταθμών βάσης και των μεγάλων φορολογικών επιβα-ρύνσεων, ο μεγαλύτερος σε επενδύσεις κλάδος στην Ελλάδα και ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος στην Ευρώπη συνεχί-ζει την πτωτική του πορεία. Για το 2010, ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 3,6 δισ.

Κινητή τηλεφωνίαΤο αντίπαλο δέος των τραπεζών

Τα εισοδήματα που δημιουργεί η αγορά Κινητής Τηλεφωνίας υπολογίζονται σε 3,5% του ΑΕΠ, ενώ συνολικά (άμεση και έμμεση συνεισφορά) φτάνουν το 8,3%, ποσοστό που είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο που προσφέρει ο τραπεζικός κλάδος ή οι κατασκευές στο Δημόσιο. Παρά την κάμψη τώρα των βασικών οικονομικών δεικτών, η κινητή τηλεφωνία παραμένει ένας από τους σημαντικότερους παραγωγικούς τομείς για τα δημόσια έσοδα, με το ΑΕΠ του κλάδου το 2010 να ανέρχεται σε 3,6 δισ. ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ (319 εκατ. μειωμένο από το 2009).

ευρώ, καταγράφοντας μείωση 18% σε σχέση με το 2009 και 38% από το υψη-λότερο σημείο του. Αντίστοιχα, τα κέρ-δη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) μειώθηκαν στα € 1.143 εκατ., μείωση 19% σε σχέση με το 2009, και 35% σε σχέση με το 2008. Αντίστοιχες εκτιμήσεις για το πρώτο τρίμηνο του 2011, δείχνουν ότι η πτώση συνεχίζεται φτάνοντας το 21%. Οι επενδύσεις του κλάδου το 2010 μειώθηκαν κατά 27% ενώ το 2011 θα είναι η πρώτη χρονιά που οι προγραμματισμένες επενδύσεις σε ασύρματες ευρυζωνικές υποδομές θα είναι σχεδόν μηδενικές. Γιατί συμ-βαίνει αυτό; Μα, πρωτίστως, επειδή η Ελλάδα (εξακολουθεί να) είναι εχθρική στις επενδύσεις. Έτσι, ασάφειες και κα-

θυστερήσεις που δημιουργεί το υφιστά-μενο νομικό πλαίσιο δημιουργούν άμε-σο κόστος δεκάδων εκ. ευρώ στον κλά-δο και αναστολή ή ακύρωση επενδύσε-ων. Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας -και το Δημόσιο- δαπάνησαν πληθώρα ανθρωπομηνών για παραστάσεις σε δί-κες σχετικές με τις κεραίες. Για το 2010 ο αριθμός των παραστάσεων σε δικαστή-ρια ξεπέρασε τις 1.200, η πλειονότητα των οποίων οφειλόταν σε ασάφειες και εγγενή προβλήματα της νομοθεσίας. Οι πολεοδομίες και οι περιφέρειες δεν δι-εκπεραιώνουν τις διαδικασίες αδειοδό-τησης με αποτέλεσμα να έχει σταματή-σει η υλοποίηση επενδύσεων σε ευρυ-ζωνικά δίκτυα. Κι όμως, είχαμε την ευ-

καιρία να μην εξελιχθεί έτσι η κατάσταση... Στην πρώτη 15ετία ζωής του ο κλάδος στην Ελλάδα αναπτύχθηκε ταχύτερα από την Ευρώπη και συ-νέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της χώρας: Το 2010 η κινητή τηλεφω-νία είχε άμεση συνει-σφορά κατά 1,6% στο ΑΕΠ (3,6 δισ. ευρώ) και 8,3% μαζί με οφέλη από την παραγωγικότητα και

πολλαπλασιαστικές επιδράσεις. Παράλ-ληλα, ο κλάδος στην Ελλάδα παρέχει ανταγωνιστικές τιμές στους πελάτες του: συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Ευ-ρώπης, εμφάνισε το 2010, συγχρόνως τη χαμηλότερη τιμή προ φόρων (0,066 ευρώ ανά λεπτό ομιλίας) και τη μεγαλύ-τερη πτώση τιμών (-28,3%).

Επίσης, μία από τις βασικές αιτίες για τη μείωση των εσόδων του κλάδου, και κατά συνέπεια των επενδύσεων και της συνεισφοράς στα δημόσια έσοδα, είναι η υπέρμετρη φορολογία, η οποία ως ποσοστό της τιμής αυξάνεται σταθερά και βρίσκεται πλέον στο 26.4%. Η Ελλά-δα έχει σήμερα την υψηλότερη συνολι-κή φορολόγηση υπηρεσιών κινητής τη-λεφωνίας (ΦΠΑ + Ειδικό Τέλος) στην ΕΕ.

96 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

συνεντευξη ΣπυροΣ πουλιδαΣ / ΙΒΜ

Εκατό χρόνια IBM, κ. Πουλίδα - στις 16 Ιουνίου γιορτάσατε την 100ή επέτειο της ίδρυσής της. Πολλά έχουν αλλάξει μέ-σα σε έναν αιώνα, έτσι δεν είναι; Βέβαια. Και η IBM εξελίσ-σεται διαρκώς, σε όλη τη διάρκεια αυτών των ετών, οι άν-θρωποί της πάντως, όλοι όσοι εργάστηκαν και εργάζονται σήμερα στην εταιρεία, παρέμειναν και παραμένουν πιστοί στις ίδιες αξίες. Ο κεντρικός άξονας της IBM ήταν και εί-ναι η καινοτομία. Ο τομέας της τεχνολογίας, ο κλάδος της πληροφορικής αποτελεί μια ιδιαίτερα δυναμική αγορά, από τις πιο ανταγωνιστικές της οικονομίας διεθνώς, και η εταιρεία μας, ανεξάρτητα από τις εκάστοτε επικρατούσες συνθήκες, έχει αποδείξει τόσο τη σταθερότητα και την προσήλωσή της στην εκπλήρωση των στόχων της, όσο και τη δυναμική που διαθέτει, τη δυνατότητα να εξελίσσεται ανάλογα με την εποχή και τις ανάγκες των πελατών της, δηλαδή, εντέλει, της κοινωνίας.

Παράλληλα κλείσατε και 74 χρόνια παρουσίας στην ελληνι-κή αγορά, αλλά και 48 χρόνια δραστηριοποίησης στην κυ-πριακή αγορά... Ακριβώς. Έχουμε μακρά παράδοση στην Ελλάδα. Ξέρετε, η πρώτη ολοκληρωμένη εγκατάσταση πληροφοριακού συστήματος στη χώρα μας έγινε το 1939. Το 1946 παραδόθηκαν σε μεγάλο τραπεζικό οργανισμό της χώρας οι πρώτες ηλεκτρονικές γραφομηχανές της ΙΒΜ και το 1960 εγκαταστήσαμε τον πρώτο ηλεκτρονικό υπολογι-στή! Στην Κύπρο, παραδώσαμε το 1963 το πρώτο σύστημα σε τραπεζικό οργανισμό της χώρας.

Εσείς προσωπικά είστε από το 1990 στην ΙΒΜ, και από τον προηγούμενο Ιανουάριο, πρόεδρος και διευθύνων σύμ-βουλος για την Ελλάδα και την Κύπρο – ποιές είναι σήμε-ρα οι προτεραιότητες της ΙΒΜ, διεθνώς: Τέσσερις είναι οι βασικοί άξονες της ΙΒΜ την προσεχή περίοδο. Καταρχήν, έχουμε στόχο να επικεντρώσουμε στα εργαλεία ανάλυσης και βελτιστοποίησης της επιχειρησιακής απόδοσης. Στό-χος είναι η κάλυψη της αναδυόμενης ανάγκης για δημι-ουργία ενός νέου τρόπου διαχείρισης και εξόρυξης όλων των δυνητικά πολύτιμων πληροφοριών που κατακλύζουν τη σύγχρονη επιχείρηση. Σε αυτό το πλαίσιο, δημιουργή-σαμε έναν κορυφαίο τομέα που επικεντρώνεται σε λύσεις ανάλυσης δεδομένων και φιλοξενεί 7.800 εξειδικευμένους συμβούλους, το μεγαλύτερο μαθηματικό τμήμα παγκο-σμίως εκτός ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, λογισμικό αιχμής και προτάσεις που είναι ολοκληρωμένες ανά κλάδο. Ση-μειώστε, δε, πως έχει λάβει περισσότερα από 500 διπλώ-ματα ευρεσιτεχνίας στον τομέα της ανάλυσης δεδομένων. Ύστερα, επικεντρώνουμε στις αναπτυσσόμενες αγορές. Εκεί, η IBM θέλει να διευρύνει την -ήδη ισχυρή- βάση των δεξιοτήτων και δυνατοτήτων της. Κατόπιν, στο Cloud Computing και το Smarter Computing, για την πιο έξυπνη χρήση των υπολογιστών. Δημιουργούμε νέους τρόπους για τη σχεδίαση υπολογιστικών συστημάτων, βελιτστοποι-ημένων για υψηλά φορτία εργασιών, καθώς και καινούρ-γιες μεθόδους παροχής υπηρεσιών, βοηθώντας ουσιαστι-κά χιλιάδες πελάτες να υιοθετήσουν και να αξιοποιήσουν

συνέντευξη στον ΠαναγΙωτη ανδρΙανεση

100 O Σπύρος Πουλίδας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της IBM Ελλάς Α.Ε. μας μιλάει για τα 100 χρόνια καινοτομίας της εταιρείας, αλλά και για τα 74 της στην ελληνική αγορά.

χρόνια IBM

ΕΠΙΛΟΓΗ 97

Phot

o Θ

ΕΟΔ

ωρΟ

Σ Α

ΝΑ

ΓΝω

ΣΤΟ

ΠΟ

ΥλΟ

Σ

98 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

συνεντευξη ΣπυροΣ πουλιδαΣ / ΙΒΜ

υπηρεσίες cloud που επιτρέπουν στους πελάτες να προστατεύουν, να αποθηκεύουν και να ανακτούν τα πλέον κρίσιμα δεδομένα τους εντός λεπτών (αντί... ημερών) σε περίπτωση καταστροφής. Γνωρίζετε καλά πως η απώλεια εσόδων κατά τον χρόνο δια-κοπής λειτουργίας μπορεί να φτάσει τις δεκάδες χιλιάδες ευρώ ανά ώρα, συνεπώς οι επιχειρήσεις οφείλουν να εκτιμούν τους κινδύνους και να δημι-ουργούν μια στρατηγική επιχειρησιακής συνέχειας που συμβάλλει στην εξασφάλιση της αδιάλειπτης διεξαγωγής των λειτουργιών της επιχείρησης και επιτρέπει ταχύτητα και ευελιξία αντίδρασης όταν προκύπτει ένα απρόβλεπτο συμβάν. Οι νέες υπη-ρεσίες SmartCloud Resilience της IBM επιτρέπουν στους πελάτες μας να προστατεύουν τα δεδομένα και τις εφαρμογές τους, ταχύτερα, οικονομικότερα και με πιο ευέλικτο τρόπο από ό,τι κατά το παρελ-θόν σε ένα παραδοσιακό περιβάλλον data center. Παλιότερα, οι εταιρείες δημιουργούσαν πολυάριθ-μα είδωλα των server και των εφαρμογών τους που λειτουργούσαν σε διαφορετικές τοποθεσίες, αυξά-νοντας την πολυπλοκότητα και το κόστος διαχείρι-σης των συστημάτων πληροφορικής. Τώρα, η υπη-ρεσία SmartCloud της IBM προσφέρει σε εταιρείες ανεξαρτήτως μεγέθους μια λύση αποκατάστασης εικονικού και φυσικού server, η οποία αναπαρά-γει σε συνεχή βάση τις εφαρμογές τους και όλα τα σχετικά δεδομένα, σε μια ασφαλή υποδομή cloud. Αυτό τους επιτρέπει να αποκαθιστούν τη λειτουργία των επιχειρήσεών τους εντός λεπτών μετά από μια διακοπή λειτουργίας της υποδομής πληροφορικής. Χρησιμοποιώντας το cloud της IBM, οι οργανισμοί μπορούν να παρέχουν αδιάλειπτη εξυπηρέτηση στους πελάτες τους και να εξασφαλίζουν ότι τα δε-δομένα και οι εφαρμογές τους είναι προστατευμέ-να και ασφαλή, πιο εύκολα και πιο οικονομικά. Το cloud της IBM επιτρέπει στους πελάτες να διαχει-ρίζονται και να εξισορροπούν φoρτία εργασίας με ασφάλεια, να μειώνουν τον χρόνο διακοπής λει-τουργίας για εφαρμογές και συστήματα και να περι-ορίζουν την απώλεια δεδομένων.

Ο πλανήτης μας είναι... έξυπνος, κ. Πουλίδα; Σήμερα, με την τεράστια εξέλιξη της τεχνολογίας, το έχουμε καταφέρει αυτό; Σήμερα που η διασυνδεδεμένη τε-χνολογία αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος, μπορούμε να διαμορφώσουμε καλύτερα, πιο έξυπνα, τα συστήματα και τις διαδικασίες που ακολουθούνται σε πολλούς, κρίσιμους τομείς της σύγχρονης ζωής. Καταλύτης αυτής της αλλαγής εί-ναι χωρίς άλλο ο μετασχηματισμός της παγκόσμιας υποδομής, η οποία εξοπλίζεται ολοένα και περισσό-

Για έναν εξυπνότερο πλανήτη Καθώς, σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία, η απώ-λεια ηλεκτρικής ενέργειας κυμαίνεται σε ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό της τάξης του 40% έως 70% σε όλο τον κόσμο, λόγω της έλλειψης «ευφυών» δικτύων, επιχειρή-σεις κοινής ωφελείας σε Ηνωμένες Πολιτείες, Δανία, Αυ-στραλία και Ιταλία σχεδιάζουν τώρα «έξυπνα δίκτυα δι-ανομής» που θα παρακολουθούν το δίκτυο ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, ώστε να αποκαθιστούν ταχύτερα τη διανομή, αλλά και να την υλοποιούν πιο έξυπνα.

Στο Μπόρνχολμ, ένα μικρό νησί της Δανίας (της χώ-ρας όπου ποσοστό 20% της απαιτούμενης ενέργειας πα-ράγεται ήδη από ανανεώσιμες πηγές!), η IBM ερευνά και σχεδιάζει, σε συνεργασία και με άλλες επιχειρήσεις, ένα σύστημα που θα καθοδηγεί τους οδηγούς ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων πότε είναι καλύτερα να πάνε να φορτίσουν τη μπαταρία του οχήματός τους! Στόχος είναι να χρησι-μοποιηθεί ο μικρός, πιλοτικός στόλος των 15 ηλεκτρικών οχημάτων για την ανάπτυξη ενός μοντέλου, έτσι ώστε μέ-χρι το 2020 περίπου 200.000 οχήματα να κινούνται σε όλη τη χώρα με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας!

Το νέο, «έξυπνο» σύστημα διαχείρισης της κυκλοφο-ρίας, που έχει αναπτύξει η IBM για την πρωτεύουσα της Σουηδίας (με 18 σημεία ελέγχου σε μια κεντρική έκταση 24 τ.χλμ., χωρίς ειδική μπάρα, αλλά με κάμερες που ανα-γνωρίζουν τα οχήματα) έχει περιορίσει την κίνηση στο κέντρο της Στοκχόλμης κατά 18%, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 14-18%, ενώ έχει οδηγήσει στην αύξη-ση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς κατά 40.000 επιβάτες ημερησίως!

Σε μια -γνωστή για την ηλιοφάνεια και τις πηγές φυσι-κών υδάτων- περιοχή της νότιας Γαλλίας, η IBM δημιούρ-γησε ένα νέο κέντρο για την έξυπνη διαχείριση του νερού, με τη χρήση ευέλικτων μοντέλων, συστημάτων υψηλής απόδοσης και δικτύων εξοπλισμένων με ευαίσθητους αι-σθητήρες.

Στον τομέα της υγείας, ερευνητές της IBM συνεργάζο-νται με το Ορθοπεδικό Ινστιτούτο Rizzoli, στη Μπολόνια της Ιταλίας, για να αξιοποιήσουν σύγχρονες λύσεις πλη-ροφορικής για τη θεραπεία σπάνιων γενετικών σκελετικών ασθενειών, ενώ δημιούργησαν και μια άμεση, παρακλίνια διαγνωστική εξέταση, ικανή για τη διάγνωση πολλών νό-σων, συμπεριλαμβανομένης και της πρώτης σε παγκόσμιο επίπεδο αιτίας θανάτου, τις καρδιαγγειακές παθήσεις.

υποδομές και μοντέλα cloud computing. Παρέχουμε βοήθεια στους πελάτες μας, σε τομείς τόσο διαφο-ρετικούς μεταξύ τους, όσο ο τραπεζικός κλάδος, οι υπηρεσίες υγείας και η διακυβέρνηση, να δημιουρ-γήσουν τα δικά τους clouds ή να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες επιχειρήσεων και υποδομών βάσει cloud computing της IBM. Τέλος, επικεντρώνουμε στη στρατηγική μας για τη δημιουργία ενός «Εξυπνότε-ρου Πλανήτη».

Ας δούμε, πρώτα, λίγο περισσότερο το θέμα του Cloud... Ευχαρίστως. Πρόσφατα ανακοινώσαμε νέες

ΕΠΙΛΟΓΗ 99

τερο με τεχνολογία που ενσωματώνεται ήδη σε δι-σεκατομμύρια συσκευές (αυτοκίνητα, οικιακές συ-σκευές, οδικούς άξονες κ.ά.), είναι διασυνδεδεμέ-νη και διαρκώς online και μετατρέπεται σε ευφυή, έξυπνη υποδομή, αφού τόσο η υπολογιστική ισχύς όσο και τα νέα μοντέλα υπολογιστικών συστημά-των, μπορούν να αξιοποιηθούν με οικονομικό τρό-πο για την επεξεργασία, μοντελοποίηση, πρόβλεψη και ανάλυση μεγάλου αριθμού δεδομένων που πα-

ράγονται στις μέρες μας. Έτσι, για πρώτη φορά στην ιστορία, σχεδόν τα πάντα τείνουν να είναι δικτυω-μένα. Εμείς στην IBM, το 2008 και 2009, διατυπώ-σαμε μια σαφή οπτική σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους ο κόσμος μπορεί να γίνει πιο έξυπνος με τη χρήση της τεχνολογίας και το 2010 παρείχα-με σημαντικούς πόρους για να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες σε σημαντικούς κλάδους με προοπτικές υψηλής ανάπτυξης — όπως οι υπηρεσίες υγείας, το λιανεμπόριο, οι τράπεζες και οι τηλεπικοινωνί-ες. Γνωρίζουμε πλέον ότι όλοι είμαστε διασυνδεδε-μένοι - σε οικονομικό, τεχνολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Αλλά η διασύνδεση δεν επαρκεί. Σήμερα, είναι πλέον κοινή αντίληψη ότι ο κόσμος έχει γίνει πιο μικρός, πιο «επίπεδος». Τώρα, θα πρέπει να γί-νει και πιο «έξυπνος». Πρέπει να αλλάξουμε τη φι-λοσοφία με την οποία δουλεύουν, π.χ., τα δίκτυα διανομής ηλεκτρικού ρεύματος. Εκεί, η απώλεια ηλε-κτρικής ενέργειας υπολογίζεται σήμερα πως κυμαί-νεται σε ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό της τάξης του 40% έως 70% σε όλο τον κόσμο, επειδή δεν διαθέ-τουμε «ευφυή» δίκτυα. Επίσης, παλιότερα επιμέναμε (και σωστά το κάναμε) στην αυτοματοποίηση. Τώρα, στο επόμενο στάδιο, οφείλουμε να περάσουμε στην αξιοποίηση όλων των παραγόμενων δεδομένων, μέσω αισθητήρων, έτσι ώστε -με τους δεδομένους πόρους που διαθέτουμε σήμερα, για να μη σας πω... και με λιγότερους ακόμη- να ζούμε έξυπνα, κάνοντας τα πράγματα καλύτερα. Ακριβώς αυτή η αξιοποίηση της υπάρχουσας πληροφορίας με τη χρήση της σύγ-χρονης, εξελιγμένης τεχνολογίας συνιστά αυτό που καλούμε «εξυπνότερο πλανήτη».

Ο ΣπΥΡΟΣ πΟΥλιδΑΣ ΑνΕλΑβΕ τον Ιανουάριο του 2011 καθήκοντα προέδρου και διευθύνοντος

συμβούλου στην ΙΒΜ για την Ελλάδα και την Κύπρο. Προηγουμένως, κατείχε τη θέση του διευθυντή του

Τομέα Υπηρεσιών της ΙΒΜ για τις ίδιες αγορές.

«ΣημΕΡΑ, ΕινΑι πλΕΟν ΚΟινη ΑνΤιληψη ΟΤι Ο ΚΟΣμΟΣ

ΕχΕι γινΕι πιΟ μιΚΡΟΣ, πιΟ ΕπιπΕδΟΣ. ΤΩΡΑ, θΑ πΡΕπΕι νΑ

γινΕι ΚΑι πιΟ ΕξΥπνΟΣ».

Συναντάτε ενδιαφέρον στην προσπάθειά σας αυτή; Πάρα πολύ. Καταρχήν, εδώ στην Ελλάδα η κυ-βέρνηση ενδιαφέρεται, το ίδιο και ιδιωτικές επι-χειρήσεις. Και διεθνώς, φυσικά, οι φορείς έχουν κατανοήσει τη σημασία της διασύνδεσης. Π.χ. επιχειρήσεις κοινής ωφελείας σε Ηνωμένες Πο-λιτείες, Δανία, Αυστραλία και Ιταλία σχεδιάζουν τώρα «έξυπνα δίκτυα διανομής» που θα παρακο-λουθούν το δίκτυο ενέργειας σε πραγματικό χρό-νο. Αυτό θα τους επιτρέπει την ταχύτερη αποκατά-σταση της διακοπής ρεύματος και την εξυπνότερη διανομή της ενέργειας, καθιστώντας δυνατή ακό-μη και την ενοποίηση των παραδοσιακών και των νέων πηγών ενέργειας και παρέχοντας μια ολο-κληρωμένη εικόνα για όλες τις διαθέσιμες μορφές ενέργειας. Και σημειώστε ότι η φιλοσοφία του «έξυπνου» αρμόζει όχι μόνο σε κυβερνήσεις και γενικά δημόσιους φορείς, μα και σε επιχειρήσεις. Και έχει σχέση με την πληθώρα των δεδομένων, που, όπως σας έλεγα προηγουμένως, υπάρχουν, παράγονται αλλά σήμερα δεν αξιοποιούνται.

100 ΕΠΙΛΟΓΗ

Business

Business

Έκθεση τεχνολογίας

Με όγκο παραγγελιών πά-νω από 3,7 δισ. ευρώ και 238 χιλ. επισκέπτες (+3% σε σχέση με πέρυ-

σι), έκλεισε τις πύλες της η IFA, η πιο σημαντική και μεγαλύτερη εμπορική έκθεση του κόσμου για ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης και οικια-κές συσκευές. 1.441 εκθέτες (+1% σε σχέση με πέρυσι) συγκεντρώθηκαν στο Βερολίνο, παρουσιάζοντας τις και-νοτομίες τους σε 140.200 τετραγωνικά μέτρα εκθεσιακού χώρου. «Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι για την επι-

τυχία της φετινής IFA. Αποδεικνύε-ται έτσι πως αποτελεί μια ιδιαίτερα ελκυστική πλατφόρμα για το διεθνές εμπόριο, τους καταναλωτές και τη βι-ομηχανία. Κατέγραψε θετικό ρυθμό ανάπτυξης και είμαστε πολύ ικανοποι-ημένοι με την πρόοδό της» δήλωσε ο Rainer Hecker, πρόεδρος της GFU. Από την πλευρά του, ο Christian Göke, COO της Messe Berlin, είναι και αυτός ευχα-ριστημένος: «Η IFA κινείται και πάλι σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, γεγονός που μας κάνει ιδιαίτερα αισιόδοξους για το μέλλον. Το ποσοστό των εμπο-

ρικών επισκεπτών έχει αυξηθεί κατά 12% -51.200 μάλιστα προέρχονται από το εξωτερικό, κάτι που σημαίνει διπλα-σιασμό σε σχέση με το 2010!». Αλλά και ο Hans-Joachim Kamp, πρόεδρος του ZVEI Consumer Electronics και αντιπρόεδρος του ZVEI συμφωνεί: «Οι παραγγελίες ανήλθαν σε υψηλά επίπε-δα. Η IFA είναι η μεγαλύτερη έκθεση τεχνολογίας, διεθνώς». Και, καθώς για τέταρτη συνεχή χρονιά, η IFA φιλοξέ-νησε και οικιακές συσκευές, τα λόγια του Reinhard Zinkann, προέδρου του τμήματος ηλεκτρικών συσκευών του

Η αποθέωση της τεχνολογίας

Από τα εγκαίνια της IFA 2011: ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας και Τεχνολογίας, Philipp Rösler, και ο δήμαρχος του Βερολίνου, Klaus Wowereit .

Καινοτομίες, πρεμιέρες προϊόντων, σύσφιξη (εμπορικών) σχέσεων και... παραγγελίες, πολλές παραγγελίες προϊόντων κάθε είδους, αλλά με ένα κοινό σημείο: την τεχνολογία! Η IFA 2011 απέδειξε ξανά πως δεν εί-ναι τυχαία η πρώτη έκθεση τεχνολογίας. Παγκόσμιο σημείο συνάντησης για το εμπόριο, τη βιομηχανία, τα μέσα ενημέρωσης και τους επισκέπτες σχεδόν από όλες τις χώρες του πλανήτη, η διεθνής έκθεση της γερ-μανικής πρωτεύουσας έδειξε και τη φετινή χρονιά, εν μέσω κρίσης, τη δύναμη και κυρίως τη δυναμική της.

από τον ανταποκριτή μας στο Βερολίνο, ΠαναγΙωτη ανδρΙανεση

ΕΠΙΛΟΓΗ 101

Μ Ι Κ ρ Ο Χ ρ Ο Ν Ο λ Ο Γ Ι Ο1924: Στις 4 Δεκεμβρίου εγκαινιάζεται η 1η διοργάνωση με 242 εκθέτες και θεματικό επίκεντρο το -νεαρό τότε- ραδιόφωνο.

1926: Για πρώτη φορά η έκθεση εκπέμπει στα ερτζιανά από τον δικό της ραδιοφωνικό σταθμό.

1936: στο πλαίσιο της έκθεσης, για πρώτη φορά στην ιστορία, λαμβάνεται -μέσω ηλεκτρονικής κάμερας- εικόνα από τους Oλυμπια-κούς Aγώνες του Bερολίνου, η οποία κατόπιν μεταδίδεται μέσω τηλεοπτικής συσκευής (180 γραμμές/frame, 25 frames/δευτερόλεπτο).

1939: την τελευταία IFA πριν από τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο εγκαινιάζει ο Γιόζεφ Γκέμπελς...

1950-1959: Το ραδιόφωνο εξοστρακίζεται για xάρη της τηλεόρασης και η έκθεση μετακομίζει για λίγο στη Φρανκφούρτη.

1971: Η έκθεση αποφασίζεται να διοργανώνεται πλέον κάθε δύο xρόνια.

1973: παρουσιάζεται η τετραφωνία.

1981: Ο στερεοφωνικός ήxος εισβάλλει και στην τηλεόραση.

1983: Το νέο οπτικό μέσο αποθήκευσης -compact disc- αποθεώνεται, ενώ κάνουν την εμφάνισή τους το τελετέξτ και η τηλεδιάσκεψη.

1987: Εμφανίζεται το Radio Data System (RDS) στα ραδιόφωνα αυτοκινήτου, η διαγώνιος της τηλεοπτικής οθόνης μικραίνει (έως 5 εκ.) αλλά... και μεγαλώνει (έως 95 εκ.), ενώ ταυτόxρονα ακούγεται -για πρώτη φορά- ο όρος υψηλή ευκρίνεια (High Definition TV).

1991: παρουσιάζεται η ψηφιακή κασέτα (DCC), το Mini Disc (MD) και το Photo-CD.

1993: Η κινητή τηλεφωνία (GSM) έxει την τιμητική της, ενώ παρουσιάζεται και το σύστημα ShowView για ευκολότερες εγγραφές στα οικιακά βίντεο.

1995: Η IFA της xρονιάς αυτής είναι αφιερωμένη στα πολυμέσα και εκεί πρωτοεμφανίζονται τα δύο αντίπαλα συστήματα Video-CD (Super Density Disc και Multimedia Disc), ο ήxος Dolby Surround σε οικιακά συστήματα ήxου και ακόμη συστήματα πλοήγησης για το αυτοκίνητο, MP3-Spieler, κινητά τηλέφωνα με πρόσβαση στο Δίκτυο, DVD Players και ψηφιακές φωτογραφικές μηxανές.

2001: Στην πρώτη IFA του 21ου αιώνα ξεxώρισαν, μεταξύ άλλων, η τάση ψηφιακοποίησης και δικτύωσης πολλών και διαφορε-τικών μεταξύ τους μέσων, η εμφάνιση όλο και περισσότερων μοντέλων οικιακών προβολέων, με δυνατότερες λάμπες και πιο προσιτές τιμές, καθώς και η εμπορική εμφάνιση των πρώτων DVD Recorders.

ZVEI έχουν ιδιαίτερη σημασία: «Είμα-στε πολύ ικανοποιημένοι με τον τρόπο που η IFA 2011 εκπλήρωσε τις προσ-δοκίες μας. Η έκθεση έχει πλέον επε-κτείνει τη φήμη της και ως η μεγαλύτε-ρη εμπορική έκθεση, διεθνώς, και για τον κλάδο των οικιακών ηλεκτρικών συσκευών».Ο μεγάλος αριθμός των νέων προϊ-όντων και καινοτομιών που παρου-σιάζονται κάθε χρόνο στην IFA έχει θετική επίδραση στις αγορές, καθώς λίγο αργότερα μέσα στο φθινόπω-ρο τοποθετείται η έναρξη της σεζόν για τις αγορές των εορτών. Σύμφωνα με όλες τις μεγάλες εταιρείες λιανι-κής πώλησης, δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για να εισάγουν νέα προϊόντα από την IFA, 1-2 μήνες προτού οι κα-ταναλωτές αρχίσουν να βγαίνουν για βολιδοσκοπήσεις και αγορές ενόψει των Χριστουγέννων. Για την αγορά ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανά-λωσης το 2011, οι ερευνητές της αγο-

ράς αναμένουν παγκόσμια ανάπτυξη της τάξης του 7%, αναμένοντας αύξη-ση τζίρου κατά 690 δισ. ευρώ – στην Ευρώπη η ανάπτυξη της αγοράς ανα-μένεται στο 6% περίπου. Το 2010 που-λήθηκαν διεθνώς μεγάλες και μικρές ηλεκτρικές συσκευές αξίας 160 δισ. δολαρίων (+8%). Για τη χρονιά που σε λίγο τελειώνει, η βιομηχανία αναμένει και πάλι αύξηση της παγκόσμιας ζήτη-σης – στη Γερμανία η πρόβλεψη κάνει λόγο για άνοδο ως 3-4%. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στη φετινή IFA το ενδιαφέρον πολλών επισκεπτών προ-σέλκυσαν τα θέματα της ενεργειακής απόδοσης και τα τα ευφυή συστήμα-τα διαχείρισης των οικιακών δικτύων. Μια σύντομη ματιά στα εκθέματα – τι να πρωτοδεί και τι να πρωτογράψει κανείς... Τηλεοράσεις υπερυψηλής ανάλυσης, 3D τηλεοράσεις που δεν χρειάζονται γυαλιά για να τις παρακο-λουθήσεις, αλλά και το πρώτο Tablet PC από τη Medion, που προμηθεύ-

ει τη γνωστή αλυσίδα λιανικής Aldi. Philips, Loewe, Sharp και LG ανακοί-νωσαν ότι συμφώνησαν σε ένα κοινό περιβάλλον προγραμματισμού για το Internet TV (Smart TV), δήλωσε, κα-τά τη διάρκεια της έκθεσης, ο Robert Smits, διευθυντής της Philips TV. Ήταν φανερό, και με τη φετινή IFA επιβε-βαιώθηκε: οι εταιρείες στρέφονται στην τηλεόραση, την έξυπνη τηλεόρα-ση, εμπλουτισμένη με πληθώρα δια-δικτυακών εφαρμογών. Smart TV, λοι-πόν, για μουσική, φωτογραφίες και βίντεο, που θα προέρχονται από έναν υπολογιστή tablet, ένα smartphone ή τον -παραδοσιακό(;) πλέον- φορη-τό υπολογιστή του χρήστη, φυσικά μαζί με τα εκπεμπόμενα τηλεοπτικά προγράμματα: όλα σε έναν εξωτερι-κό σκληρό δίσκο! Στον τομέα, δε, της 3D-TV οι κατασκευαστές ελπίζουν για περισσότερες πωλήσεις, επειδή η τε-χνολογία έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

102 ΕΠΙΛΟΓΗ

Τον κώδωνα του κίνδυνου αναφορικά με τα έξοδα μισθοδο-σίας του ΟΤΕ έκρουσε στις αρχές Σεπτεμβρίου για πολλοστή φορά- ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου, Μιχάλης Τσαμάζ. Όπως είπε, το κόστος μισθοδοσίας αυξά-νεται σταθερά εξανεμίζοντας τα οφέλη από τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου του 2006 και των επόμενων ετών. Τελι-κά, στα τέλη του μήνα, η συμφωνία διοίκησης και εργαζο-μένων προβλέπει μείωση αποδοχών 11% μεσοσταθμικά την τριετία ως το 2015. Ο Οργανισμός το δεύτερο τρίμηνο του έτους κατέγραψε καθαρά κέρδη ύψους 62 εκατ. ευρώ, ωστό-σο ο κύκλος εργασιών μειώθηκε κατά 7,6% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2010 και τα λειτουργικά κέρδη του ομίλου συνέχισαν την πτωτική τους πορεία. Πάντως, ο Ορ-γανισμός εξελίσσεται και αναβαθμίζεται. Στο πλαίσιο αυτό, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών μέσω internet, το www.ote.gr αποτελεί, πλέον, τη βασική πύλη εισόδου σε όλα τα εμπορικά και εταιρικά sites του ΟΤΕ. Στην ανανε-

Business

Business

Η πληροφορική της επόµενης µέρας

TechBusinessΔρόµοι της πληροφορίας, της τεχνολογίας, της καινοτοµίας. Δρόµοι της εξέλιξης. Ό,τι πολύτιµο έχει να επιδείξει η πληροφοριακή πραγµατικότητα στην εποχή µας.

NEC Lenovo Japan Group H Lenovo και η NEC ανακοίνωσαν στα μέσα του καλοκαιριού το λανσάρισμα του NEC Lenovo Japan Group, το οποίο πρό-κειται σύντομα να αναδειχθεί ως ο μεγαλύτερος πάροχος Ηλεκτρονικών Υπολογιστών στην Ιαπωνία. Σύμφωνα με πρό-σφατες αναλύσεις, ο νέος όμιλος καλύπτει σχεδόν το 25% της Ιαπωνικής αγοράς, με δυνατή παρουσία στον εμπορικό και καταναλωτικό τομέα, και στον κυβερνητικό. Ο όμιλος έρχεται να ενισχύσει τα δυνατά σημεία και την εξειδίκευση των δύο εταιρειών, με απώτερο σκοπό την παροχή ισχυρότερης αξίας στους χρήστες και συνεργάτες στην Ιαπωνία, προσφέροντας, παράλληλα, ανταγωνιστικά και καινοτόμα προϊόντα σε συνδυασμό με υπηρεσίες.

Business of Your BrainΑτέλειωτες ώρες σε συναντήσεις. Θέματα που επαναλαμβάνον ται 52 φορέ ς το χρόνο σ το calendar σας. Αδιάβαστα και αναπάντητα emails. Σας θυμίσαμε το inbox σας; Η Xerox Corporation παρουσιάζει μία νέα δωρεάν εφαρμογή για το desktop σας, που αποκαλύπτει τι απασχολεί το inbox σας αλλά και το μυαλό σας. Η εφαρμογή Business of Your Brain αναλύει τα e-mail και τις σημειώσεις του ημερολογίου σας και προσδιορί-ζει αυτά που αποσπούν την προσοχή και τη συ-γκέντρωσή σας από τη δουλειά σας. Η εφαρμογή των Microsoft Windows, την οποία μπορείτε να κατεβάσετε από το http://www.BusinessofYourBrain.com, συνθέτει δεδομένα από το λογαριασμό Microsoft Outlook του χρήστη και σκιαγρα-

Ανανεωµένηη πύλη ote.gr

φεί, μέσα από interactive visuals, τις δραστηριότη-τες, τους ανθρώπους, τα events και το περιεχόμενο των μηνυμάτων που γεμίζουν το inbox του.

ωμένη ηλεκτρονική διεύθυνση ενοποιήθηκαν οι επιμέρους ιστοσελίδες του ΟΤΕ για προϊόντα και υπηρεσίες (oteshop.gr, otebusiness.gr, conn-x.gr κ.ά.). Το ote.gr δίνει έμφαση στις online αγορές προϊόντων και υπηρεσιών με ασφάλεια, καθώς και στις αναβαθμισμένες ηλεκτρονικές υπηρεσίες Μy e-Services. Στο νέο ote.gr όλοι μπορούν να ενημερώνονται και να επιλέγουν εύκολα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που ταιριάζουν στις δικές τους ανάγκες. Στο πλαίσιο της ανανέω-σης του ote.gr και της εξοικείωσης των επισκεπτών του με τις νέες τεχνολογίες, ο ΟΤΕ δίνει την ευκαιρία σε 8 τυχερούς να κερδίσουν από ένα iPad 2. Με κάθε νέα τηλεφωνική σύνδε-ση, κάθε νέα σύνδεση Conn-x ή με ένα από τα προγράμματα σταθερής τηλεφωνίας, που θα πραγματοποιείται online, οι πελάτες θα αποκτούν δικαίωμα συμμετοχής σε κλήρωση για ένα iPad 2 την εβδομάδα. Επίσης, με κάθε πληρωμή τηλεφω-νικού λογαριασμού online μέσω του ote.gr, είτε με χρήση της υπηρεσίας My e-Bill, είτε της υπηρεσίας Ηλεκτρονικής Πληρωμής οι πελάτες κερδίζουν 2,5€ στον επόμενο τους λο-γαριασμό. Η ενοποίηση των εμπορικών και εταιρικών ιστο-σελίδων εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια του ΟΤΕ για τη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών μέσω της προσφο-ράς υπηρεσιών υψηλής ποιότητας.

ONLINE ΚΑι ΣΤΟΥΣ ΣΥΡμΟΥΣ! Μέσα στους επόμενους 12 μήνες αναμένεται να εγκατασταθεί δωρεάν ασύρματο internet, σε όλους τους σταθμούς του μετρό και του ΟΣΕ καθώς και σε επιλεγμένους σταθμούς αστικών λεωφορείων. Έτσι με τον τρόπο αυτό κάθε επιβάτης θα μπορεί να συνδέεται δωρεάν στο διαδίκτυο κατά τη διάρκεια της διαδρομής του αφού το σήμα θα είναι συνεχόμενο από σταθμό σε σταθμό. Η εγκατάσταση του συστήματος είναι δέσμευση του υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γ. ραγκούση και των διοικήσεων του ΟΑΣΑ και του μετρό.

LG ElectronicsΓια την απαράμιλλη σχεδίαση και την κορυφαία ποιότητα εικόνας που επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση της τεχνο-λογίας LED, διακρίνεται η νέα σειρά LG Μ50D LED LCD Monitor TV. Η νέα σειρά της LG αποτελεί έναν καινοτόμο συνδυασμό οθόνης Η/Υ και τηλεόρασης με δυνατότητα αναπαραγωγής περιεχομένου υψηλής ευκρίνειας, προ-σφέροντας ταυτόχρονα πλήθος multimedia χαρακτηριστι-κών με στόχο τη βέλτιστη εμπειρία ψυχαγωγίας.

Διαδραστική µάθησηΤην αποκλειστική διάθεση των διαδραστικών πινάκων ClassBoard στην ελληνική αγορά, ανακοίνωσε η CPI. Οι διαδραστικοί πίνακες ClassBoard διακρίνονται για την υψηλή εργονομία τους και για τη μεγάλη αντοχή τους, ένας συνδυασμός χαρακτηριστικών που τους καθιστά ιδανικούς για τις απαιτήσεις του σύγχρονου εκπαιδευτι-κού περιβάλλοντος.

Gears of War 3Κυκλοφόρησε σε όλο τον κόσμο το Gears of War 3 (Xbox), ο μεγαλύτερος blockbuster τίτλος αυτής της χρο-νιάς. Πρόκειται για τη θρυλική κατάληξη ενός από τα πιο αξέχαστα έπη στην ιστορία των βιντεοπαιχνιδιών, με την ιστορία του να διαδραματίζεται δεκαοκτώ μήνες μετά τα γεγονότα του Gears of War 2 και την πτώση του ανθρώπι-νου οχυρού του Jacinto.

EpsonΗ Epson δημιούργησε ένα σύστημα κλείστρου προστα-σίας ειδικό για περιβάλλοντα με σκόνη, ανταποκρινόμε-νη στις ανάγκες πολλών επιχειρήσεων. Το σύστημα αυτό περιλαμβάνεται στους προβολείς Epson EB-D6155W και EB-D6250 και κλείνει αυτόματα τον προβολέα όταν δεν είναι σε χρήση, εμποδίζοντας άμμο ή σκόνη να εισχωρή-σουν και να δημιουργήσουν πρόβλημα.

Fujitsu Τη «must have» συσκευή για τον επαγγελματία παρουσία-σε πρόσφατα η Fujitsu: τον πρώτο προβολέα στον κόσμο που είναι ενσωματωμένος στην αρθρωτή βάση notebook. Ο πτυσσόμενος προβολέας υποδοχής της Fujitsu είναι έτοι-μος για χρήση σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα, δηλαδή δεν χρειάζεται εξωτερικός προβολέας ή καλώδια για το διαμοι-ρασμό διαφανειών, υπολογιστικών φύλλων ή viral βίντεο σε συναδέλφους ή φίλους.

LenovoΤο νέο laptop της Lenovo, ThinkPad X1, αποτελεί το πιο λεπτό, υψηλότερο σε επιδόσεις laptop της κατηγορίας

του. Το συγκεκριμένο μοντέλο είναι σχεδιασμένο για επαγγελματίες που μετακινούνται συχνά και απαιτούν την καλύτερη δυνατή απόδοση, εύκολη μετακίνηση και ψυχαγωγία. Προσφέρει ένα λιτό και μοντέρνο στιλ με backlit πληκτρολόγιο, το νέο σύστημα RapidCharge για γρήγορη επαναφόρτιση της μπαταρίας.

MagellanΗ Magellan ενισχύει την παρουσία της στην ελληνική αγορά προχωρώντας στην κυκλοφορία των eXplorist 510, 610 και 710, της νέας γκάμας συσκευών GPS υψηλής τε-χνολογίας για outdoor δραστηριότητες. Οι νέες συσκευ-ές της σειράς Magellan eXplorist, προσφέρουν εξαιρετι-κή ποιότητα κατασκευής και αντοχής, ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια και ευκολία στη χρήση.

SonyΤη διεύρυνση της σειράς των επιτυχημένων 3D οικιακών βιντεοπροβολέων, με ένα νέο, προσιτό σε τιμή μοντέλο, το VPL-HW30ES, ανακοίνωσε η Sony. Με την τελευταίας γενιάς τεχνολογία λυχνίας της εταιρείας και το σύστημα δυναμικού ελέγχου της λυχνίας, οι φίλοι των κινηματο-γραφικών ταινιών θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν μια αξεπέραστη 3D κινηματογραφική εμπειρία, με εκ-πληκτική εικόνα, τρεις φορές πιο φωτεινή από αυτήν του πρώτου 3D οικιακού βιντεοπροβολέα της Sony, του VPL-VW90ES.

DellΤο Inspiron Duo, το πρώτο netbook της αγοράς που με-ταμορφώνεται στιγμιαία σε ένα πλήρες tablet PC με προ-χωρημένο design και αυξημένες δυνατότητες, παρουσία-σε πρόσφατα η Dell. Διαθέτει μια μοναδική σχεδιαστική καινοτομία που του επιτρέπει να μεταμορφώνεται στιγμι-αία από ένα ισχυρό netbook σε ένα πλήρες tablet PC. Με αυτόν τον τρόπο συνδυάζει την αμεσότητα ενός tablet PC με τη λειτουργικότητα ενός netbook. Το πλήρες QWERTY πληκτρολόγιο διευκολύνει στο μέγιστο την πληκτρολόγη-ση ενώ η οθόνη αφής δίνει άμεσο έλεγχο σε όλες τις λει-τουργίες της συσκευής με ένα άγγιγμα. .

HTCΚινητό για όσους ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την κοινω-νική δικτύωση, το κινητό τηλέφωνο HTC ChaCha, είναι κατασκευασμένο εξ’ ολοκλήρου με επίκεντρο την κοινω-νική δικτύωση. Το HTC ChaCha ενσωματώνει ένα εξει-δικευμένο πλήκτρο για το Facebook (για πρόσβαση με ένα άγγιγμα). Το ChaCha smartphone φέρνει το Internet στην παλάμη του χεριού σας με την οριζόντια οθόνη 2,6 ιντσών ανάλυσης 480x320 pixels.

104 ΕΠΙΛΟΓΗ

Σχεδιασµός και παραγωγή κάθε είδους εντύπου. ∆ηµιουργία καταχωρίσεων για έντυπα και internet.

∆ηµιουργία banner και pop-up windows. Παραγωγή πολυσέλιδων εντύπων και business cards.

Μελέτη και σχεδιασµός εταιρικής ταυτότητας /εφαρµογές, σχεδιασµός και κατα-σκευή συσκευασίας, σχεδιασµός και παραγωγή εταιρικού περιοδικού - newsletter.

Σχεδιασµός και παραγωγή Εταιρικού Απολογισµού - Μετατροπή σε ηλεκτρονική έκδοση.

Για περισσότερες πληροφορίες: τηλ. 210 6401850, e-mail: creative@allmedia.gr

AllmediaCreativeΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΤΥΠΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ 105

ΓΝΩ

ΣΗ

• Ε

ΠΕΝ

ΔΥΣ

Η •

ΑΝ

ΑΠ

ΤΥΞ

Η •

ΑΞ

ΙΑ •

KN

OW

LED

GE

• IN

VES

TMEN

T •

DEV

ELO

PMEN

T

VA

LUE

ΓΝ

ΩΣ

Η •

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣ

Η •

ΑΝ

Α

106 ΕΠΙΛΟΓΗ

Σώστε τους αστακούς. Η αστακομακαρονάδα ήταν must για τους Έλληνες στις διακοπές πριν από την κρίση που μας προσγείωσε όλους. Τα στοιχεία του Αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας δείχνουν ότι έχουν πολύ λιγότερη περιεκτικότητα σε Ωμέγα-3 από άλλα ψάρια. Αυτό που έχουν, όπως όλα τα κεφαλόποδα, είναι υψηλή περιεκτικό-τητα σε μια ουσία, τη χολίνη, που επιταχύνει τη δημιουργία ενός νευ-ροδιαβιβαστή, σημαντικού για τη μνήμη και τον έλεγχο των μυών. Ας σκεφτούμε όμως,ς ότι ο αστακός χρειάζεται 10 χρόνια για να φθάσει το 1 κιλό και τα αλιευτικά αποθέματά του δέχονται μεγάλη πίεση.

Δημόσια & ιδιωτική υγεία

HealthNewsΟι εξελίξεις, οι πρωτοβουλίες και η στρατηγική μιας αγοράς που λειτουργεί πάντα στην αιχμή της επόμενης μέρας στην υγεία.

Mατιές στην επικαιρότητα

Εμείς και οι άλλοιΈνα πολύ καλό δημόσιο σύστημα υγείας δεν σημαίνει ότι οι καταναλω-τές δεν επιλέγουν και συμπληρωμα-τική ιδιωτική ασφάλιση. Παραδείγ-ματος χάρη, το δημόσιο σύστημα υγείας του Βελγίου καλύπτει όλο τον πληθυσμό και αξιολογείται ως πο-λύ καλό από το 57% των καταναλω-τών. Όμως το 1/3 επιλέγει πρόσθετη ασφάλιση υγείας. Αντίστοιχα το δη-μόσιο σύστημα υγείας της Γαλλίας που αξιολογείται επίσης ως πολύ καλό από το 51% των καταναλωτών και καλύπτει το σύνολο του πληθυ-σμού δεν εμποδίζει τους Γάλλους να επιλέγουν συμπληρωματική ιδιωτι-κή ασφάλιση υγείας, σε συντριπτικό ποσοστό 92%. Στην Αμερική μόλις το 22% των καταναλωτών θεωρεί το σύστημα καλό. Και πράγματι, αφού 50 εκατ. Αμερικανοί κάτω των 65 ετών δεν έχουν ασφάλιση υγείας, καθώς αυτή παρέχεται με εργοδοτι-κή κάλυψη από ιδιωτικές εταιρείες. Η

μεταρρύθμιση του προέδρου Ομπά-μα προβλέπει την κάλυψη επιπλέον 32 εκατ. Αμερικανών ως το 2014, με μείωση του κόστους από τις ιδιωτι-κές εταιρείες υγείας και υποχρεωτική ασφάλιση των εργαζομένων από τις επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των 50 ατόμων ενώ οι πολίτες θα αντι-

μετωπίζουν ποινή αν δεν ασφαλίζο-νται. Καλυμμένοι από το ομοσπονδι-ακό πρόγραμμα Medicare είναι όλοι οι πολίτες άνω των 65 ετών, όμως το εύρος των καλύψεων είναι περιο-ρισμένο. Τα στοιχεία από πρόσφατη έρευνα της Deloitte για την υγειονο-μική περίθαλψη ανά τον κόσμο.

Business

Business

Παγκόσμια ημέρα καρδιάς η 29 η Σεπτεμβρίου και η Παγκόσμια Οργάνωση για την Καρδιά προειδοποιεί για τους κινδύνους από το υπερβολικό βάρος, την αυξημένη πίεση, τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και την απουσία φυσικής άσκησης. Κάθε χρόνο 17 εκατ. άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από καρδιοαγγειακές παθήσεις. Επίσης το κάπνισμα και η ανεπαρκής κατανάλωση φρούτων και λαχανικών επιβαρύνουν την καρδιά. Ειδικά για το κάπνισμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι ο κίνδυνος καρδιακού επεισοδίου υποχωρεί στο μισό ένα χρόνο αφού το άτομο διακόψει το κάπνισμα.

Τα χρέη των νοσοκομείων προς τις φαρμακευτικές επιχει-ρήσεις-μέλη του ΣΦΕΕ για το 2010 και το 1ο εξάμηνο του 2011 ανέρ-χονται σε 1,2 δις. ευρώ. Περίπου το μισό του ποσού αυτού οφείλεται από 10 νοσοκομεία. Ο ΣΦΕΕ προβλέπει φέτος ότι οι πωλήσεις προς το Δημόσιο γενικά (νοσοκομεία, φαρμακεία του ΙΚΑ κλπ) θα είναι μειω-μένες κατά 17%.

ΕΠΙΛΟΓΗ 107

108 ΕΠΙΛΟΓΗ

Συστήματα υγείας

Τα ελληνικά παράδοξα

& το «outsourcing» νοικοκύρεμα στην υγεία

Οι Έλληνες έχουμε ένα από τα ακριβότερα συστήματα υγείας στην Ευρώπη. Συνεπικουρώντας τις προσπάθειες του υπουργού Υγείας, προς το στόχο της εξοικονόμησης δαπανών, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής Task Force για την Ελλάδα, Χορστ Ράιχενμπαχ, θέτει ως στόχο τη μείωση του κόστους του.

Το ελληνικό σύστημα υγείας είναι αναποτελε-σματικό, αν κρίνει κα-νείς από την ποσότητα και την ποιότητα των

υπηρεσιών. Π.χ. η Ελλάδα δαπανά 9,7% του ΑΕΠ για υγεία, το 8ο υψη-λότερο ποσοστό στην Ευρώπη. Μά-λιστα, οι δημόσιες δαπάνες είναι 6%, που σημαίνει ότι 3,7% είναι δαπάνες του ιδιωτικού τομέα, ποσοστό πολύ υψηλό που οφείλεται σε καθυστερή-σεις παροχής υπηρεσιών και ανεπάρ-κειες της ξενοδοχειακής υποδομής που οδηγούν ασθενείς στον ιδιωτικό τομέα. Υψηλότερο ποσοστό ιδιωτι-κής δαπάνης έχουν μόνο οι Ελβετοί (4,6%) και πολύ χαμηλότερο ποσο-στό όλες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχουμε μάλιστα το 5ο υψηλότερο ποσοστό ανόδου της κατά κεφαλή δαπάνης, ως πριν την κρίση φυσικά που ήρθε να εκλογικεύσει το σύστη-μα. Στον παραλογισμό του συστήμα-τος έχουμε και 2 πρωτιές. Εκτός από

τον υψηλό αριθμό γιατρών ανά 1.000 κατοίκους, 9 με επόμενη την Αυστρία με 4,6 και πολύ χαμηλότερες αναλογί-ες στις υπόλοιπες χώρες, έχουμε και την υψηλότερη αναλογία μαγνητικών συσκευών απεικονιστικής διάγνωσης σε όλη την Ευρώπη, 22 ανά εκατ. κα-τοίκους, όπου ο μέσος όρος είναι 9,5 όταν ακόμη και η Ελβετία έχει 9,5. Επίσης, έχουμε 36 ψηφιακούς το-μογράφους ανά εκατ. κατοίκους, 2η υψηλότερη αναλογία στην Ευρώπη μετά την Κύπρο και με μέσο όρο στην ΕΕ 19. Βέβαια, ας μην χαιρόμαστε, η μεγάλη πλειοψηφία τους είναι εγκα-τεστημένη στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα, στα οποία προωθούνται οι ασθενείς με αυξανόμενο κόστος για το δημόσιο ταμείο. Στους αντίποδες, η αναλογία νοσηλευτών. Έχουμε την 3η χαμηλότερη αναλογία ανά 1.000 κατοίκους, 4,3, με επόμενες μόνο τη Βουλγαρία και την Τουρκία και μέσο όρο για την ΕΕ 10. Πλήρως αντίστρο-φη δηλαδή σε σχέση με τα ισχύοντα

στην Ευρώπη, λίγοι γιατροί πολλοί νοσηλευτές, που ωθεί τους ασθενείς στην ιδιωτική υγεία, που όσον αφορά τον συγκεκριμένο τομέα προσφέρει καλύτερες υπηρεσίες. Για κάθε γιατρό στην Ελλάδα αντιστοιχούν 0,6 νοση-λευτές! Και αν κρίνουμε από το ότι η Ελλάδα έχει την υψηλότερη κατά κε-φαλήν κατανάλωση φαρμάκων, εύλο-γα θα περίμενε κανείς ότι η υγεία των Ελλήνων είναι προβληματική.

Η υγεία των Ελλήνων στην Πράξη

Ας δούμε όμως πώς απέδωσε το σύ-στημα στην υγεία των Ελλήνων. Το 76% αναφέρουν ότι η κατάσταση της υγείας τους είναι πολύ καλή ή καλή, με μέσο όρο στην ΕΕ 67% και υψη-λότερα του ελληνικού ποσοστά στις βόρειες χώρες, την Ελβετία και την Κύπρο. Μόλις 22% αναφέρει ότι έχει κάποιο διαρκές πρόβλημα υγείας με μέσο όρο στην ΕΕ 30%. Το προσ-δόκιμο ζωής στα 65 έτη των ανδρών

ΕπιτΕλΕιο

Business

Business

ΕΠΙΛΟΓΗ 109

είναι 19,3 έτη, περίπου στον ευρω-παϊκό μέσο όρο και των γυναικών στα 17,3 με ευρωπαϊκό μέσο όρο 16 έτη. Έχουμε το 6ο χαμηλότερο πο-σοστό βρεφικής θνησιμότητας. Επί-σης έχουμε πολύ χαμηλό ποσοστό θανάτων από ισχαιμικά επεισόδια αλλά υψηλότερο ποσοστό, στον μέ-σο όρο της ΕΕ, από καρδιακή προ-σβολή. Πάλι καλά, αν σκεφτεί κα-νείς ότι έχουμε το υψηλότερο ποσο-στό καπνιστών στην ΕΕ και ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκί-ας. Οι νέοι μας καπνίζουν λιγότερο από τα παιδιά των Ευρωπαίων και πίνουν πολύ λιγότερο. Συγχρό-

νως όμως τρώνε λιγότερα φρούτα και ασκούνται πολύ λιγότερο και έχουμε το 2ο υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων παιδιών στην ΕΕ. Οι Έλληνες προφανώς διαθέτουν γερή κράση και αισιοδοξία. Έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό αυτοκτονιών στην Ευρώπη, όταν χώρες, όπου η κοινωνική προστασία είναι υψηλή, όπως η Φινλανδία και η Ελβετία βρίσκονται ψηλά στην κατάταξη. Εξάλλου, τα τωρινά μας προβλήμα-τα δεν πρέπει να επιτρέψουμε να μας κάνουν να χάσουμε την αισιο-δοξία μας. Ας δούμε την Εσθονία, που δεν έχει ελλείμματα και έχει

σχεδόν μηδενικό δημόσιο χρέος, έχει όμως πολύ υψηλό ποσοστό αυ-τοκτονιών. Τα στοιχεία προέρχονται από τη βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ. Καμπανάκι κινδύνου, που συνδέε-ται και με την ελληνική νοοτροπία να αγνοούμε τους κινδύνους, η με-γάλη αύξηση των λοιμώξεων από τον ιό HIV στην Αθήνα κατά 580% (!). Το πρόβλημα συνδέεται με την αύξηση των τοξικομανών, όμως έχει να κάνει και με τη μεγάλη άνο-δο του αριθμού των εκδιδόμενων αλλοδαπών γυναικών και έχει ση-μάνει συναγερμό στις υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας.

ΓΙΑ ΚAΘΕ ΓΙΑΤΡO ΣΤΗΝ ΕΛΛA∆Α ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟYΝ 0,6 ΝΟΣΗΛΕΥΤEΣ! ΚΑΙ ΑΝ ΚΡIΝΟΥΜΕ ΑΠO ΤΟ OΤΙ Η ΕΛΛA∆Α EΧΕΙ ΤΗΝ ΥΨΗΛOΤΕΡΗ ΚΑΤA ΚΕΦΑΛH ΚΑ-ΤΑΝAΛΩΣΗ ΦΑΡΜAΚΩΝ, ΕYΛΟΓΑ ΘΑ ΠΕΡIΜΕΝΕ ΚΑΝΕIΣ OΤΙ Η ΥΓΕIΑ ΤΩΝ ΕΛΛHΝΩΝ ΕIΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚH. ΚΑΙ OΜΩΣ ∆ΕΝ ΕIΝΑΙ!

110 ΕΠΙΛΟΓΗ

210x280 mm © 2009 Toad Ltd. 04/11/09

ΕΠΙΛΟΓΗ 111ΕπιμeλΕια yλης μαριαλένα μαντζαβίνου - m.mantzavinou@allmedia.gr

112 ΕΠΙΛΟΓΗ

Precious Life & Living Values

Precious Life & Living Values

GOES ONAlfa Romeo Giulietta Κορυφαία οδηγική συµπεριφορά µε την υπογραφή του αυτοκινητιστικού µύθου Alfa Romeo.THE MYTH

H Giulietta, που στη δεκαετία του 1950 αποτε-λούσε τον πόθο των φίλων του αυτοκινήτου, κά-νει για πρώτη φορά τόσο εφικτό το όνειρο της απόκτησης µιας Alfa Romeo και της απόλαυσης της οδικής συµπεριφοράς και της τεχνολογικής υπεροχής που τη συνοδεύουν. η νέα Giulietta που σήµερα κυκλοφορεί ανάµεσά µας, είναι ένα sport αυτοκίνητο που προσφέρει ευελιξία και απόλαυση στις απαιτητικές διαδροµές. η εξαιρε-τική δυναµική συµπεριφορά της οφείλεται στις εξελιγµένες τεχνικές λύσεις που εφαρµόστηκαν στις αναρτήσεις, στο επόµενης γενιάς σύστηµα διεύθυνσης, στο άκαµπτο και ελαφρύ πλαίσιο από αλουµίνιο και υψηλής αντοχής ατσάλι κα-θώς και στον πλέον καινοτόµο τρόπο κατασκευ-ής. Το εµπρόσθιο µέρος έχει σχεδιαστεί πάνω σε ένα σχήµα µε τρεις τοµείς (trilobo) και προβάλλει

µια ολοκαίνουρια µορφή του κλασικού σήµατος της Alfa Romeο, που βρίσκεται στον µπροστινό προφυλακτήρα ανάµεσα στους δύο αεραγωγούς. Το στυλ του πίσω µέρους, όπως και αυτό του µπροστά και του πλαϊνού, είναι δυνατό και ενι-σχύει την εντύπωση ενός µυώδους αυτοκινήτου, που είναι γερά δεµένο µε τον δρόµο. Ο εσωτερι-κός του σχεδιασµός είναι έντονος και απλός: ένα οριζόντια προσανατολισµένο ταµπλό µε στοιχεία αλουµινίου και διακόπτες αεροπορικού τύπου που θυµίζει την 8C Competizione. Τέλος, οι δια-στάσεις του αυτοκινήτου προσφέρουν ένα γερό, δυναµικό σχήµα σε συνδυασµό µε την ευρυχωρία του εσωτερικού και του χώρου αποσκευών του αυτοκινήτου (350 λίτρα): το αυτοκίνητο έχει µή-κος 4,35 µέτρα, ύψος 1,46 και πλάτος 1,80 µέτρα, µε ένα µεταξόνιο 2,63 µέτρων.

112 ΕΠΙΛΟΓΗ

ής. Το εµπρόσθιο µέρος έχει σχεδιαστεί πάνω σε ένα σχήµα µε τρεις τοµείς (trilobo) και προβάλλει

κος 4,35 µέτρα, ύψος 1,46 και πλάτος 1,80 µέτρα, µε ένα µεταξόνιο 2,63 µέτρων.

ΕΠΙΛΟΓΗ 113

ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙ∆ΙΟYThe Bay Course Costa NavarinoΈνα γήπεδο κόσµηµα για αξέχαστες εµπειρίες γκολφ.Η ΠΡOΚΛΗΣΗ

ςτις αρχές Οκτωβρίου ξεκίνη-σε στην Costa Navarino η λει-τουργία του δεύτερου γηπέδου γκολφ, που έχει σχεδιαστεί από τον Robert Trent Jones Jr. To γήπεδο The Bay Course βρίσκε-ται πολύ κοντά στο The Dunes Course, που λειτουργεί ήδη από πέρυσι και έχει σχεδιαστεί από τον Bernhard Langer. ςτα δύο signature γήπεδα της Costa Navarino, οι παίκτες απολαµ-βάνουν ιδανικές συνθήκες για το παιχνίδι και απαράµιλλη θέα προς τον ιστορικό κόλπο του Ναβαρίνου και την πύλο. πα-ράλληλα µε τα ξενοδοχεία The Romanos, a Luxury Collection Resort και The Westin Resort, τις παροχές, τις πολυποίκιλες δραστηριότητες και τις αυθε-ντικές εµπειρίες, οι επισκέπτες µπορούν να απολαµβάνουν ένα µοναδικό προορισµό για κάθε εποχή του χρόνου. Το πολύµορ-φο τοπίο, ειδικά σχεδιασµένο

για τους λάτρεις του γκολφ όλων των επιπέδων, τους προσφέρει µία συναρπαστική πρόκληση και εµπειρία. Οι παίκτες θα δο-κιµάσουν τις ικανότητές τους, ακολουθώντας µια πορεία µέ-σα από τρία ξεχωριστά τοπία, µε ιδιαίτερες αντιθέσεις: δίπλα στη θάλασσα, ανάµεσα στους λόφους και στους ελαιώνες µε τα αιωνόβια δέντρα. Το γήπεδο 18 οπών par 71 µετρά απόστα-ση 5,760 µέτρων από τα πίσω σηµεία εκκίνησης (tees) και δια-θέτει τέσσερα σετ σηµείων εκκί-νησης (tee positions), ενώ προ-σφέρει παροχές για ερασιτέχνες και επαγγελµατίες, όπως χώρο εκµάθησης και εξάσκησης σχε-διασµένο σύµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα για όσους θέλουν να εξοικειωθούν µε το άθληµα ή να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, πλήρη εξοπλισµό για τη διοργά-νωση τουρνουά και πολλές ακό-µη δυνατότητες.

114 ΕΠΙΛΟΓΗ

ΕΠΕΑπτερΟεντα

είναι οι πολιτικοί αλλά τα διεθνή συμφέροντα και κέντρα εξουσίας. Γιατί οι εκλεγμένοι πολιτικοί ήταν και παραμένουν η μόνη κοινωνι-κή ομάδα που θα μπορούσε να τον στηρίξει στα αδιέξοδά του και συγχρόνως να είναι υπόλογη λο-γοδότης απέναντί του.»> Και εγώ αναρωτιέμαι δύο πράγ-ματα. Πρώτον από πότε προσχώ-ρησε στον ακροαριστερό χώρο και δεύτερον πώς μπορεί με τέτοιο chutzpa, που λένε στα yiddish, να βαπτίζει τον εαυτό του και τους άλλους πολιτικούς συλλήβδην σε κολυμπήθρα του Σιλωάμ;

ΙστορΙκOI συνεΙρμοI> Μια που ο εμπνεύσας το παρόν ασχολείτο με παντελή αποτυχία με τα ναυτιλιακά ωσότου «παραι-τήθηκε», ήρθε στη μνήμη μου η φράση του Βολταίρου από τον Candide: Σε αυτή τη χώρα είναι χρήσιμο να σκοτώνουν ένα ναύαρ-χο από καιρού εις καιρό ώστε να αποκτούν κίνητρα οι υπόλοιποι. (Dans ce pays-ci il est bon de tuer de temps en temps un amiral pour encourager les autres.) Η αναφε-ρόμενη χώρα είναι η Αγγλία αλλά νομίζω ότι κάποτε θα πρέπει να ει-σαχθεί, έστω και με καθυστέρηση δύο αιώνων και στην Ελλάδα αυτή η παρότρυνση.

μεγαλοφεΙλEτεσ> Ή, όπως λέγεται συνήθως, με-γαλο-μπαλαφάρα. Η ανακοίνωση των πινάκων με τους μεγάλους οφειλέτες οι οποίοι υποθέτω με τη «λογική» κάποιων, περίμεναν το ξεμπρόστιασμα για να πληρώ-σουν έγινε μόνο για έναν –ή και τους δύο- από τους ακόλουθους λόγους:> Είτε για να επαναληφθεί το ιστορικό ‘σαλπίσατε νομήν’ το οποίο αποσκοπούσε να ηρε-μήσουν τα ατυχή μουλάρια στα πλοία που εγκατέλειπαν τη φλε-γόμενη Σμύρνη, ή στο πλαίσιο της γενικής décadence τροποποι-ώντας τη φράση που αποδίδεται στον Rimbaud σε ‘pour épater les innocents’.> Όποιος είχε την υπομονή να δια-βάσει όλα τα ονόματα διεπίστωνε ότι υπήρχαν δεκάδες, αν όχι πε-ρισσότερα, ονόματα ατόμων και εταιρειών που δεν υπάρχουν από δεκαετίες, ενώ ταυτόχρονα υπήρ-χαν σημαντικές ελλείψεις. Έλειπαν για παράδειγμα τα ονόματα του Κοντόσταυλου, του Συγγρού και του Αρμάνδου Σερπιέρι ενώ είναι γνωστό τοις πάσι ότι είχαν οικονο-μικές εκκρεμότητες με το ελληνικό δημόσιο.

εκπαΙδευτΙκA> Λίγο ο νέος νόμος για την ανώ-τατη παιδεία, λίγο η μη έγκαιρη κυκλοφορία των σχολικών βι-βλίων και λίγο οι διαφημίσεις διαφόρων σχολών για τους απο-συνάγωγους της ανώτατης εκπαί-δευσης καθιστούν ημιεπίκαιρο το παρόν.> Πρώτα τα σχολικά βιβλία. Όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες εντός και εκτός του Υπουργείου έχουν ένα δίκιο. Δεν περίμεναν ότι θα αρ-χίσουν να λειτουργούν κανονικά τα σχολεία. Νόμιζαν ότι θα υπάρ-ξουν μακρές καταλήψεις οπότε προλάβαιναν να ετοιμάσουν τα βιβλία. > Αντίθετα οι διοικήσεις κάποιων ανώτατων ιδρυμάτων στο πλαί-σιο του ιδρυματισμού φρόντισαν να παροτρύνουν τις επαγγελματι-κές κομματικές φοιτητικές συνδι-καλιστικές ομάδες να κρατήσουν κλειστά τα ιδρύματα εξοικονο-μώντας κατά το δυνατόν και μια εξεταστική περίοδο ώστε να υπο-νομευθούν τα αήθη σχέδια του Υπουργείου για εξομάλυνση της ανώτατης παιδείας.> Η συμπεριφορά δε των φοιτη-τικών παρατάξεων που πρόσκει-νται και υποθάλπονται από τα κόμματα και κυρίως η ΠΑΣΠ και η ΔΑΠ έδειξαν στα κόμματα την όψη του πραγματικού τέρατος που εξέθρεψαν από το 1974 ως σήμερα.> Μακάρι κάποιος να χαρίσει στα κόμματα από ένα αντίτυπο του Ρινόκερου του Ιονέσκο και να τους υποχρεώσει να το διαβά-σουν και να απαντήσουν σε καί-ρια ερωτήματα.> Διαβάζω τα ονόματα των δι-δασκόντων σε διάφορες σχολές

δημοσιογραφίας. Γιατί άραγε μου θυμίζουν τη διδασκαλία εμπειρι-κών γιατρών σε αμφιθέατρα της Ιατρικής σχολής;> Και ένα τελευταίο. Τι δουλειά έχουν οι διάφοροι αρχηγοί και στελέχη κομμάτων σε δημοτικά σχολεία για την έναρξη της νέας χρονιάς;

PrO dOmO suA> Ο Κικέρων το έλεγε όπως στον τίτλο, στα ελληνικά αποδίδεται αν δεν παινέψεις το σπίτι σου πέφτει και σε πλακώνει. Ο κ. Σωτ. Χατζη-γάκης σε ανάλυσή του της παρού-σας απελπιστικής κατάστασης του τόπου καταλήγει με τη φράση: «Ο λαός, συνεπώς, οφείλει να αντιληφθεί και να εντοπίσει τον ‘πραγματικό εχθρό’, ο οποίος δεν

σκνιπεσ

Από τον ΑΝΔΡEΑ ΡΙζOΠΟΥΛΟa.rizopoulos@allmedia.gr

c Δυο φορές στη σειρά; Τέλος πάντων. Την εκτόξευσε πάλι την ‘εξυπνάδα’ «Εκτός αξιολόγησης παραμένει ο Πάπας λόγω αλάθητου». Κύριε καθηγητά Νίκο ο Πάπας δεν έχει γενικά το αλάθητο. Μόνο όταν ομιλεί ex cathedra.

Η κατάργηση του λεγόμενου press room αποτελεί κατάκτηση της ενημέρωσης και όχι υποχώρηση. Όσοι δεν το καταλαβαίνουν ας ρωτήσουν τα μεγαλύτερα δημοσιογραφικά συγκροτήματα που απαγορεύουν στους δημοσιογράφους να παίρνουν κρατική ομαδική ενημέρωση.

c Σχετική είναι η φράση του Bob Woodward (με παρελθόν την αποκάλυψη του Watergate): Κακός δημοσιο-γράφος είναι εκείνος που παίρνει τοις μετρητοίς όσα του λένε οι κυβερνήσεις ή κάποιοι άλλοι ισχυροί.

Στη διάσκεψη του ΠΑΣΟΚ ο Πρωθυπουργός συνοδευόταν ως το βήμα -και παρέμειναν εκεί- από πολυμε-λή αστυνομική συνοδεία. Άραγε τόσο πολύ κινδυνεύει ή μήπως φοβούνται οι του ΠΑΣΟΚ μήπως δραπετεύ-σει σε ξένο οργανισμό;

c Αναρωτιέμαι αν υπάρχει άλλη χώρα όπου οι αστυνομικοί «παίζουν» πετροπόλεμο με διαδηλωτές.

Μοιάζει ότι στη χώρα μας δεν θάλλει μόνο η φαιδρά πορτοκαλέα αλλά και οι πάσης μορφής μύθοι. Αρχί-ζοντας από τους κλασικούς όπως το ‘Κρυφό σχολειό» και συνεχίζοντας στον πολιτικό ‘παίκτη του γκολφ’ (που απλώς έκανε βόλτα στα γήπεδα), τον πολιτικό ‘γνωστό διαφημιστή’ (με διαφημιστική εταιρεία στη Δ΄ Εθνική), τον ‘πολύπειρο διπλωμάτη’ (απλώς στο τρίτο σκαλοπάτι της ιεραρχίας) και τους δεκάδες ‘οικονομολόγους’ από περίφημα πανεπιστήμια (που φαίνεται ότι πήραν τα πτυχία δι’ αλληλογραφίας). Δεν νομίζω ότι οι νοήμο-νες αναγνώστες χρειάζονται ονόματα. Άλλωστε φαινόμενα περιγράφω.

c Παρακολουθώ τον επαρχιακό τύπο πιο πολλά χρόνια από όσο θα νομίζατε. Λοιπόν όλα, μα όλα αυτά τα χρόνια, σε τακτικά χρονικά διαστήματα, εμφανίζονται δημοσιεύματα που αναγγέλουν αλλαγές στον επαρχια-κό τύπο και διαδηλώνουν το ενδιαφέρον των εκάστοτε κυβερνώντων για την τοπική δημοκρατία. Τίποτα άλλο όμως πέρα από τις δηλώσεις και κάποιες υπόγειες χορηγίες σε «εκλεκτούς».

ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

ΠΑΡΑΛΗΠΤΗΣ: ΙΔΙΟΤΗΤΑ:

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: FAX: E-MAIL:

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

Κατηγορία Συνδρομής Ετήσια Διετής

Ιδιώτες - Επιχειρήσεις 88 € 160 €

Τράπεζες - Ασφάλειες - Δημόσιο 125 € 225 €

Φοιτητές(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 48 € 88 €

* Επίσης: Ν.Π.Δ.Δ. - Οργανισμοί - Πρεσβείες - Βιομηχανικά & Επιχειρηματικά Συγκροτήματα

Συδρομή Εξωτερικού 165 € 275 €

Συνδρομή φοιτητών εξωτερικού(αποστολή φοιτητικής ταυτότητας) 115 € 185 €

Στις τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. 5%

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΕΠΙΛΕΞΤΕ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ:

ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΕ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ:ALPHABANK: GR15 0140 1030 1030 0232 0001 786 (ALL MEDIA A.E.)ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: GR70 0110 0800 0000 0804 7142 701 (ALL MEDIA A.E.)ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: GR70 0172 0110 00 5011 016125 652 (ALL MEDIA A.E.)ΠΡΟΣΟΧΗ! Για να γίνει η πιστωση, παρακαλούμε γράψτε στο παραστατικό της κατάθεσης τον αποστολέα και στείλτε το στο fax: 210 64 24 850.

ΝΑ ΣΤΑΛΕΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΟΡΑΣ (για την περιοχή της Αθήνας)

ΘΑ ΠΕΡΑΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΣΑΣ

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ VISA Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: .................................................................

ΧΡΕΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΤΑ DINERS Αριθμος Κάρτας: .......................................................

Ονοματεπώνυμο: ..............................................................................................................................................

Λήξη: .......................................................................... Υπογραφή: ................................................................. Καποδιστρίου 2 & Λεωφ. Δημοκρατίας 83, 154 51, Νέο Ψυχικότηλ.: 210 64 23 688, fax: 210 64 24 850, sindromes@allmedia.gr

Το πακέτο συνδροµής περιλαµβάνειτα 6 διµηνιαία τεύχη της Ε και τις ετήσιεςεκδόσεις της. Επιπλέον, παρέχεται 20% έκπτωση στις online βάσεις δεδοµένωντου economics.gr

∆ ε ί τ ε π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς γ ι α τ η ν Ε Π Ι Λ Ο Γ Η κ α ι τ ι ς ε τ ή σ ι ε ς ε κ δ ό σ ε ι ς τ η ς A L L M E D I A σ τ ο e p i l o g i m a g . g r

Γίνετε συνδροµητής στην Ε

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

TMENT • DEVELOPMENT VALUE ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝΔΥΣΗ • ΑΝΑ

No

486

ISS

N 1

105

2503

ΕΠΙΛ

ΟΓΗ

ΣΕ

ΠΤ

ΕΜ

ΒΡ

ΙΟΣ

- Ο

ΚΤ

ΩΒ

ΡΙΟ

Σ 2

01

1

9 7 7 1 1 0 5 2 5 0 0 0 3 01

Bankers' Green CSR HealthTechLiving values

Value&Values

Tο αμάρτηματης Eλλάδαςkai η διασωση χωρiσ διaσωση

w w w.epilo gimag.gr ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚ ΤΩΒΡΙΟΣ 2011 T IMH 5.00 €