ΤO ΕΛΛΗΝΙΚO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & TO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

ener

gyw

orld

74

- ΔΕΚ

ΕΜΒΡ

ΙΟΣ

2015

Τεύχος 74Δεκέμβριος 2015Τιμή: 3 ευρώ

www.energyworld.gr

ΑΠO ΤO ΚΙOΤOΣΤΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗΤOΥ ΠΑΡΙΣΙOΥ

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑ ΠΡOΜΗΘΕΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 1,5 ΔΙΣ. ΚΑΙ ΕΞΥΠΝOΙ ΜΕΤΡΗΤΕΣ ΑΠO ΤOΝ ΔΕΔΔΗΕΣΩΛΚ: ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΡOΜΗΘΕΙΑΣ ΣΩΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤOΝ ΑΓΩΓO TAP

ΠΥΡΗΝΙΚΗ: ΕΙΝΑΙ Ή OΧΙ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ;ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ: ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΑΦOΡΑ;ΝΕO ΤOΠΙO ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑ ΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 9o, ΤΕΥΧOΣ 74 Δεκέμβριος 2015

Ιδιοκτησία TRIM Publications

Ιδρυτής Απόστολος Κόμνος

Εκδότης Αναστασία Κόμνου

Μarketing - Επικοινωνία Χρυσούλα Δρακοπούλου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Συνεργάτες Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Πηνελόπη Μητρούλια Γιάννης Πισπιρίγκος

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Fax: 210-7249473

www.energyworld.grwww.trimpublications.comenergyworld@trimpublications.com

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

The Greek & S.E. Europe Energy Magazine

The Greek and S.E. Europe Energy Magazine

EnergyWorldGR

@energyworldgr

www.energyworld.gr

2

Περιεχόμενα

ΣΗΜ

ΕΙΩ

ΜΑ

ΤOΥ

ΕΚΔ

OΤΗ

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

ΣΩΛΚ

: ΣΥΜ

ΒΑΣΗ

ΠΡO

ΜΗ

ΘΕΙΑ

Σ ΣΩ

ΛΗΝ

ΩΝ

ΓΙΑ

ΤOΝ

ΑΓΩ

ΓO T

AP

ΑΠO

ΤO Κ

ΙOΤO

ΣΤΗ

ΔΙΑ

ΣΚΕΨ

Η Τ

OΥ Π

ΑΡΙΣ

ΙOΥ

ΚΛΙΜ

ΑΤΙΚ

Η Α

ΛΛΑΓ

Η: Γ

ΙΑΤΙ

ΠΡΕ

ΠΕΙ

ΝΑ

ΜΑΣ

ΑΦ

OΡΑ;

ΠΥΡ

ΗΝ

ΙΚΗ

: ΕΙΝ

ΑΙ Ή

OΧΙ

ΑΝ

ΑΝΕΩ

ΣΙΜ

Η Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

;

ΔΙΑ

ΧΕΙΡ

ΙΣΗ

ΤΩ

Ν Ρ

ΑΔΙΕ

ΝΕΡ

ΓΩΝ

ΑΠ

OΒΛΗ

ΤΩΝ

OΙ Μ

ΕΓΑΛ

ΥΤΕΡ

OΙ Π

ΥΡΗ

ΝΙΚ

OΙ Σ

ΤΑΘΜ

OΙ

ΝΕO

ΤOΠ

ΙO Σ

ΤΗΝ

ΑΓO

ΡΑ Φ

ΥΣΙΚ

OΥ Α

ΕΡΙO

Υ

ΕΤΕΠ

: ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣΕΙ

Σ 28

5 ΕΚ

ΑΤ. Σ

ΤΗΝ

ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

3

ΠOΣ

O ΕΞ

ΑΡΤΑ

ΤΑΙ Η

ΕΛΛ

ΑΔΑ

ΑΠO

ΕΙΣΑ

ΓΩΓΕ

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΣ

ΕΞΕΛ

ΙΞΕΙ

Σ ΣΤ

ΗΝ

ΑΓO

ΡΑ Π

ΡOΜ

ΗΘΕ

ΙΑΣ

ΔΕΗ

: ΣΤO

ΣΤO

ΧΑΣΤ

ΡO O

Ι ΛΗ

ΞΙΠ

ΡOΘΕ

ΣΜOΙ

ΛOΓ

ΑΡΙΑ

ΣΜOΙ

ΕΠΕΝ

ΔΥΣ

ΕΙΣ

1,5

ΔΙΣ

. ΚΑΙ

ΕΞΥ

ΠΝ

OΙ Μ

ΕΤΡΗ

ΤΕΣ

ΑΠO

ΤOΝ

ΔΕΔ

ΔΗ

Ε

ΚΑΤΩ

ΑΠ

O ΤΑ

60

ΔOΛ

. ΤO

ΠΕΤ

ΡΕΛΑ

ΙO Κ

ΑΙ Τ

O 20

16

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΗ Α

ΠOΔ

OΤΙΚ

OΤΗ

ΤΑ Κ

ΑΙ Σ

ΤΗΝ

ΕΛΛ

ΑΔΑ

ΑΥΤO

ΚΙΝ

ΗΣΗ

201

5: «

ΕΤΡΕ

ΞΕ»

ΜΕ

ΦΥΣ

ΙΚO

ΑΕΡΙ

O

ΚΥΠ

ΡOΣ:

DEA

L ΣΤ

O ΚO

ΙΤΑΣ

ΜΑ

«ΑΦ

ΡOΔ

ΙΤΗ

»

ΔΙΑ

ΤΗΡΩ

ΝΤΑ

Σ ΤΗ

Ν ΙΣ

OΡΡO

ΠΙΑ

ΣΕ

ΕΝΑ

ΕΘΝ

ΙΚO

ΠΑΡ

ΚO

ΤΑ Κ

OΡΥΦ

ΑΙΑ

ΥΒΡΙ

ΔΙΚ

Α ΤΗ

Σ ΕΛ

ΛΑΔ

ΑΣ

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, οι εργασίες της Διάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι θα ολοκληρωθούν. Η πρόκληση και η ευθύνη είναι πολύ μεγάλες. Το στοίχημα είναι να υπάρξει μια νομικά δεσμευτική συμφωνία για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, που θα διαδεχθεί το Πρωτόκολλο του Κιότο. Άλλωστε, το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής είναι πρόβλημα όλων. Πρέπει να απασχολεί τόσο τις αναπτυγμένες χώρες με βαριά βιομηχανία όσο και αυτές που βρίσκονται στον δρόμο της ανάπτυξης.

Ειδικότερα για την Ελλάδα, το ζήτημα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, επειδή το κόστος από τη μη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέχρι το 2100 μπορεί να φτάσει στο δυσθεώρητο ποσό των 700 δισ. ευρώ, σύμφωνα με έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος. Από αυτό και μόνο αντιλαμβανόμαστε πόσο κρίσιμο είναι να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων και να ληφθούν μέτρα προς την κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης –με στόχο, μια νέα βιώσιμη πορεία, η οποία με τη σειρά της θα οδηγήσει στο άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας και σε περιβάλλον ευημερίας.

Αυτός ο στόχος όμως δεν θα είναι καθόλου εύκολος, αφού υπάρχει ανησυχία και φόβος μήπως οι ηγέτες των χωρών στην COP21 δεν καταφέρουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και αδιαφορήσουν απέναντι στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Εάν δεν ενταθούν οι προσπάθειες μέχρι το 2030, ο χρόνος μέχρι το 2050 θα είναι πολύ περιορισμένος, καθώς θα ακολουθηθεί μια καταστροφική

πορεία 6 με 8 βαθμών Κελσίου αύξησης της θερμοκρασίας. Παρά την αβελτηρία όμως και την αργοπορία πολλών χωρών, μεγάλων σε οικονομικά μεγέθη, να προχωρήσουν σε δεσμευτικούς στόχους για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος, φαίνεται ότι υπάρχει μια αχτίδα φωτός, ένα ανοιχτό παράθυρο για να υπάρξει δεσμευτική συμφωνία κατά της κλιματικής αλλαγής. Και αυτή η ευκαιρία οφείλεται στη Γαλλία και, γενικότερα, στην Ευρώπη, που είναι πρωτοπόρος στις προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Ο πρόεδρος της χώρας και οικοδεσπότης της διάσκεψης, Φρανσουά Ολάντ, έχει λάβει σημαντικές πρωτοβουλίες προς την επιθυμητή κατεύθυνση του περιορισμού των επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη και ίσως δρομολογήσει μια συστράτευση της παγκόσμιας κοινότητας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Το στοίχημα λοιπόν της διεθνούς κοινότητας είναι η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και σε μια φιλική προς το κλίμα αειφόρο ανάπτυξη, η οποία μπορεί να θεωρηθεί ως μια μεγάλη ευκαιρία για την τόνωση των επενδύσεων και της απασχόλησης. Για τον σκοπό αυτόν μια ρεαλιστική έκβαση της COP21 στο Παρίσι θα είναι πραγματικά χρήσιμη και θα μπορούσε να απελευθερώσει τις κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας.

Ας αναρωτηθούμε λοιπόν ποιον πλανήτη θα κληροδοτήσουμε στις μελλοντικές γενιές των ανθρώπων και ας γράψουμε ιστορία.

ΠOΙOΝ ΠΛΑΝΗΤΗΘΑ ΚΛΗΡOΔOΤΗΣOΥΜΕΣΤΙΣ ΕΠOΜΕΝΕΣ ΓΕΝΙΕΣ;

4

01

www.mobilenews.gr

Online Technology & Lifestyle Magazine

news - phones - tablets - apps & games - lifestyle - auto - video➤

Mobile News GR

@kinitanea

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02«Εξωστρέφεια και ελληνική οικονομία»στο Capital & VisionΜε μεγάλη επιτυχία διοργανώθηκε για πέμπτη συνεχή χρονιά από το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, την εφημερίδα “Κεφάλαιο”, την πύλη capital.gr και τη Συμεών Γ. Τσομώκος ΑΕ, με χορηγό επικοινωνίας το ηλεκτρονικό & έντυπο μέσο ενημέρωσης energyworld, το πολυσυνέδριο Capital & Vision με θέμα «Εξωστρέφεια και ελληνική οικονομία - Η ώρα της ανασυγκρότησης». Oι ομιλητές επικεντρώθηκαν στις ελληνικές εξαγωγές, το μακροοικονομικό περιβάλλον και τον ρόλο της διπλωματίας, την εξαγωγική δραστηριότητα και τα capital controls, τον καταλυτικό ρόλο των στρατηγικών υποδομών για την οικονομία, την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, την προσέλκυση επενδύσεων και τις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς, τα startups και την εξωστρέφεια, τον τουρισμό και την αγροτική παραγωγή. Στο πολυσυνέδριο συμμετείχαν ομιλητές από τον πολιτικό κόσμο και γνωστές προσωπικότητες από τους επιχειρηματικούς κύκλους.

Υβριδικά σχήματαΑΠΕ για τις ανάγκεςτων νησιώνΤο Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας και Προστασίας Περιβάλλοντος (ΗΜΕ & ΠΡΟΠΕ), του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών ΤΕ, του ΑΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΤ (πρώην ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ), στα πλαίσια της ολοκλήρωσης του ερευνητικού έργου PHAROS – ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΙΙ, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από τη ΓΓΕΤ και την ΕΕ, οργάνωσε την ενημερωτική ημερίδα με θέμα: «Εφαρμογή υβριδικών σχημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την ικανοποίηση των αναγκών σε ενέργεια και νερό στα μικρής και μεσαίας κλίμακας νησιά του Αιγαίου».Στόχος της ανοικτής αυτής εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ερευνητικού έργου και των προτεινόμενων λύσεων στην επίλυση των προβλημάτων παροχής ενέργειας και νερού για τη νησιωτική Ελλάδα μέσα από την εφαρμογή ενός νέου ενεργειακού μοντέλου που θα βασίζεται στην αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ και την απεξάρτηση από τα εισαγόμενα καύσιμα.Στα πλαίσια της ημερίδας το Εργαστήριο είχε τη δυνατότητα να παρουσιάσει την καινοτομική του προσέγγιση, τη συνεχιζόμενη έρευνα και μελέτη και την ολοκληρωμένη λύση που έχει αναπτύξει σχετικά με την παροχή ενέργειας και νερού σε νησιωτικές περιοχές, και να δημιουργήσει ένα πολύ ενδιαφέρον βήμα συζήτησης, ανταλλαγής απόψεων και προβληματισμού γύρω από τα σύγχρονα αυτά θέματα.

Στο εννεάμηνο του 2015 ο όμιλος Μυτιληναίου εξακολουθεί να καταγράφει ικανοποιητικά μεγέθη, παρά την πίεση που ασκούν το αδύναμο εγχώριο οικονομικό περιβάλλον, οι αρνητικές εξελίξεις στις διεθνείς αγορές των εμπορευμάτων (commodities) και οι καθυστερήσεις επενδύσεων σε νέα ενεργειακά έργα. Συγκεκριμένα, στο εννεάμηνο του 2015 ο κύκλος εργασιών του ομίλου διαμορφώθηκε στα 884,4 εκατ. ευρώ, έναντι των 927,6 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2014 (μείωση 4,7%). Τα λειτουργικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν σε 150,3 εκατ. ευρώ από 184,1 εκατ. το εννεάμηνο του 2014 (μείωση 18,3%), ενώ τα καθαρά κέρδη, μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας, ανήλθαν σε 34,9 εκατ., έναντι 44,9 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας μείωση 22,4%.Ο τομέας Ενέργειας κατέγραψε κύκλο εργασιών 130,5 εκατ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2015, έναντι 121,9 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2014. Τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν σε 13,3 εκατ. έναντι 57,8 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με το εννεάμηνο του 2014, μείωση που οφείλεται αποκλειστικά σχεδόν στη μη θέσπιση του νέου μηχανισμού διασφάλισης ισχύος ο οποίος αναμενόταν το 2015, και, συνεπώς, στη μη είσπραξη αμοιβής για την ισχύ που προσέφεραν οι μονάδες στο σύστημα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Μυτιληναίος:Στα 35 εκατ.τα κέρδη 9μήνου

77

Σύμφωνα με ανώτατες πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στις 10 Δεκεμβρίου πρόκειται να υπογραφεί στη Σόφια η συμφωνία μεταξύ των εταιρειών ΒΕΗ (Βουλγαρία), ΔΕΠΑ (Ελλάδα), Edison (Ιταλία) σχετικά με την τελική επενδυτική απόφαση (FID) για την κατασκευή του αγωγού.Ας σημειωθεί ότι η σχετική διαδικασία για την εξαίρεση ξεκίνησε, αλλά, επειδή η πρώτη φάση της (market test) δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, οι εταιρείες προχωρούν στη δεύτερη φάση με επανάληψή της και πρόσκληση ενδιαφερόμενων εταιρειών να καταθέσουν προσφορές για δέσμευση της χωρητικότητας του αγωγού.Σε πολύ αρχικό στάδιο βρίσκεται επίσης και το σχέδιο του πλωτού τερματικού υγροποιημένου αερίου της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη, στο οποίο συζητείται να συμμετάσχει και η ΔΕΠΑ. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, στο σχήμα ενδέχεται να ενταχθούν και άλλες εταιρείες (έχει ακουστεί το όνομα της αμερικανικής Chenier), ωστόσο μέχρι στιγμής είναι άγνωστο ποιος θα αγοράζει το αέριο και σε τι τιμές αφού στη Βουλγαρία για την οποία προορίζεται το έργο το ενδιαφέρον είναι ελάχιστο.Σύμφωνα, τέλος, με τις πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο αμερικανικός παράγων δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τις εξελίξεις με τον ρωσικό αγωγό, καθώς υπάρχει απόλυτη ικανοποίηση με το ξεμπλοκάρισμα και την προώθηση των αγωγών Trans Adriatic (TAP) και ελληνοβουλγαρικού (IGB).

Ανταγωνιστικότεροτο φυσικό αέριοέναντι του λιγνίτηΤο φυσικό αέριο αποδεικνύεται ανταγωνιστικό έναντι του λιγνίτη εξαιτίας των συγκριτικά χαμηλών εκπομπών του και του μικρού βαθμού απόδοσης των ελληνικών λιγνιτικών μονάδων, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ) κ. Γιώργο Στάμτση. Το φυσικό αέριο ως καύσιμο για ηλεκτροπαραγωγή, θα είναι φθηνότερη πηγή από το λιγνίτη, ακόμη και με κόστος αγοράς δικαιωμάτων ρύπων τα 25 ευρώ και με τιμές φυσικού αερίου σημαντικά υψηλότερες από τα σημερινά επίπεδα. Όπως τόνισε ο ίδιος, σε εισήγησή του στην Ακαδημία Αθηνών, η Ελλάδα έχει ήδη εισέλθει σε μια σταδιακή απεξάρτηση από τη χρήση του λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η αλλαγή αυτή θα γίνει σε μια ημέρα, όλες οι ενδείξεις είναι ότι θα χρειαστεί ίσως λιγότερο χρόνο απ’ ό,τι υπολογιζόταν αρχικά. Oρισμένοι από τους λόγους που καθιστούν το φυσικό αέριο ανταγωνιστικό έναντι του λιγνίτη, είναι οι συγκριτικά χαμηλές εκπομπές του και ο μικρός βαθμός απόδοσης των ελληνικών λιγνιτικών μονάδων. Μία ελληνική λιγνιτική μονάδα εκπέμπει 1,45-1,80 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά μεγαβατώρα (1.000 κιλοβατώρες), έναντι μόλις 0,40 τόνων της μονάδας φυσικού αερίου. Παράλληλα, ο βαθμός απόδοσης των λιγνιτικών στην Ελλάδα είναι 28-36% έναντι 58% των μονάδων φυσικού αερίου. Για τον λόγο αυτόν, τονίζει ο κ. Στάμτσης, η χώρα είναι καθηλωμένη σε επίπεδο ενεργειακής απόδοσης όπως δείχνει πρόσφατη έκθεση του European Environmental Agency.

Στα 203 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκαν τα συγκρίσιμα καθαρά κέρδη των ΕΛΠΕ στο εννεάμηνο, ενώ τα συγκρίσιμα EBITDA ανήλθαν στα 575 εκατ. Oι πωλήσεις του ομίλου διαμορφώθηκαν στα 5,5 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι τα αποτελέσματα αυτά αντιστοιχούν στην υψηλότερη τριμηνιαία λειτουργική επίδοση ιστορικά, καθώς η πλήρης λειτουργία των διυλιστηρίων επέτρεψε την εκμετάλλευση των υψηλών διεθνών περιθωρίων διύλισης και της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου, καθώς και την περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών. Η αποτελεσματική διαχείριση κατά τη διάρκεια της τραπεζικής αργίας και της επιβολής ελέγχων στις ροές κεφαλαίων (capital controls), μείωσε τις επιπτώσεις στα οικονομικά αποτελέσματα και τη χρηματοοικονομική θέση του ομίλου. Τα αυξημένα ταμειακά διαθέσιμα επέτρεψαν την ομαλή τροφοδοσία και λειτουργία των διυλιστηρίων εξασφαλίζοντας τον συνεχή εφοδιασμό καυσίμων στην εγχώρια αγορά σε μια περίοδο με αυξημένη τουριστική κίνηση.

ΕΛΠΕ:Στα 203 εκατ.τα κέρδη 9μήνου

Στην τελική ευθεία για τον ελληνοβουλγαρικόαγωγό

8

03ΣΩΛΚ: ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΡOΜΗΘΕΙΑΣ ΣΩΛΗΝΩΝΓΙΑ ΤOΝ ΑΓΩΓO TAPΗ κοινοπραξία του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (TAP AG) ανακοίνωσε ότι ανέθεσε στην εταιρεία Σωληνουργεία Κορίνθου τη σύμβαση για την προμήθεια σωληναγωγών 48 ιντσών και μήκους περίπου 495 χιλιομέτρων για τα επίγεια τμήματα του αγωγού ΤΑΡ στην Ελλάδα. Το συμβόλαιο αφορά συνολικά περίπου 270.000 τόνους σωληναγωγών.

Φυσικό αέριο

9

«Είμαστε στην ευχάριστη θέση να συνεργαζόμαστε με την εταιρεία Σωληνουργεία Κορίνθου ΑΕ για αυτήν τη σημαντική σύμβαση. Θα ήθελα να συγχαρώ την εταιρεία Σωληνουργεία Κορίνθου ΑΕ και τη συνεργαζόμενη μαζί της εταιρεία Marubeni Itochu Steel inc. για την υποβολή μιας στιβαρής προσφοράς, σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα της βιομηχανίας. Θέλω επίσης να ευχαριστήσω όλες τις εταιρείες που συμμετείχαν σε αυτόν τον γύρο του διαγωνισμού. O TAP έχει υιοθετήσει μια αυστηρή διαδικασία επιλογής, με βάση τα υψηλά πρότυπα τεχνικής επάρκειας, τα υψηλά πρότυπα υγείας και ασφάλειας καθώς και τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές.

»Έχοντας επιλέξει την εταιρεία Σωληνουργεία Κορίνθου ΑΕ ως τον κύριο προμηθευτή των σωληναγωγών που απαιτούνται για την κατασκευή του αγωγού TAP στην Ελλάδα, ελπίζουμε ότι αυτό θα βοηθήσει στην εξασφάλιση απασχόλησης και θα φέρει πρόσθετες μακροπρόθεσμες επενδύσεις και οφέλη για την Ελλάδα», δήλωσε ο Ίαν Μπράντσο, διευθύνων σύμβουλος του TAP.

Εταιρεία με διεθνή εμβέλειαH εταιρεία Σωληνουργεία Κορίνθου ΑΕ είναι ένας παγκόσμιος προμηθευτής των υψηλής ποιότητας χαλυβδοσωλήνων για τις αγορές ενέργειας και του κλάδου των κατασκευών. Με έδρα στην Ελλάδα, ο όμιλος Σωληνουργεία Κορίνθου έχει θυγατρικές στην Ελλάδα, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κύπρο και την Πολωνία και

διαθέτει ένα δίκτυο αντιπροσώπων και συνεργατών διεθνώς. Η βασική παραγωγική της μονάδα βρίσκεται στη Θίσβη Βοιωτίας, με ετήσια παραγωγική δυναμικότητα τους 1.000.000 τόνους, περίπου.

Η εταιρεία Marubeni Itochu Steel Inc (MISI) είναι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές χάλυβα και σωληνοειδών στον κόσμο με ενοποιημένο κύκλο εργασιών 2,1 τρισεκατομμυρίων Γιεν και κέρδη προ φόρων ύψους 40 δισεκατομμυρίων Γιεν το οικ. έτος 2014. Η εταιρεία MISI ιδρύθηκε το 2001 στην Ιαπωνία ως μια κοινοπραξία 50/50 της Marubeni και της Itochu Corporation.

Ποιος είναι ο TAPO αγωγός TAP θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το γιγαντιαίο κοίτασμα Shah Deniz II στο Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη. O 878 χλμ. μήκους αγωγός θα συνδεθεί με τον αγωγό Trans Anatolian Pipeline (TANAP) στους Κήπους στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και θα διασχίζει την Ελλάδα, την Αλβανία και την Αδριατική θάλασσα, προτού εξέλθει στην ξηρά στη Nότια Ιταλία. Η όδευση του TAP μπορεί να διευκολύνει την προμήθεια φυσικού αερίου σε αρκετές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, της Αλβανίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, του Μαυροβουνίου, της Κροατίας κ.ά.

Προορισμός η ΕυρώπηΗ προσγειάλωση του TAP στις ακτές της Ιταλίας παρέχει πολλαπλές

δυνατότητες για περαιτέρω μεταφορά φυσικού αερίου της Κασπίας σε μερικές από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αγορές, όπως είναι η Γερμανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελβετία και η Αυστρία. O TAP θα προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας κατά μήκος της διαδρομής του αγωγού, θα αποτελέσει σημαντική πηγή άμεσων ξένων επενδύσεων, και δεν εξαρτάται από επιδοτήσεις ή επιχορηγήσεις. Με τις πρώτες πωλήσεις αερίου προς τη Γεωργία και την Τουρκία να προβλέπονται για τα τέλη του 2018, οι πρώτες παραδόσεις στην Ευρώπη θα ακολουθήσουν γύρω στις αρχές του 2020.

Στο μετοχικό κεφάλαιο του ΤΑΡ μετέχουν οι εταιρείες BP (20%), SOCAR (20%), Statoil (20%), Fluxys (19%), Enagas (16%) και Axpo (5%).

Να υπενθυμίσουμε ότι τη χρονιά αυτήν ο ΤΑΡ έχει αναθέσει αρκετά ακόμη συμβόλαια: για την κατασκευή και αποκατάσταση οδών πρόσβασης και γεφυρών στην Αλβανία (Απρίλιος 2015), για την προμήθεια σφαιρικών βαλβίδων μεγάλης διαμέτρου και ενεργοποιητών (Ιούλιος 2015), για την προμήθεια υπερσυμπιεστών αεριοστροβίλων (Σεπτέμβριος 2015), και για την προμήθεια εξαρτημάτων σωληνώσεων, μονωτικών αρμών, και αποξεστών.

10

04ΑΠO ΤO ΚΙOΤOΣΤΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗΤOΥ ΠΑΡΙΣΙOΥΣτις 11 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η Παγκόσμια Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι (COP21), που τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) όσο και ο Oργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (OΗΕ) επιδιώκουν να καταλήξει σε μια φιλόδοξη και δεσμευτική συμφωνία που θα αντικαταστήσει το Πρωτόκολλο του Κιότο.

Περιβάλλον

Αρκετοί ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στον πλανήτη και την ανθρωπότητα και πιέζουν όσες χώρες δεν έχουν προχωρήσει στη λήψη δεσμευτικών στόχων να το πράξουν όσο πιο γρήγορα γίνεται.

Όσο πλησιάζει η ημερομηνία που πραγματοποιηθεί η 21η Σύνοδος των Μελών της Σύμβασης του OΗΕ τόσο αυξάνονται οι ανησυχίες καθώς μέχρι στιγμής μόνο 56 χώρες έχουν υποβάλει στον OΗΕ δεσμευτικούς στόχους. Αυτές αντιπροσωπεύουν το 60% των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων, με αποτέλεσμα ο OΗΕ να μην είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος πως θα επιτευχθεί ο στόχος περιορισμού της μέσης ανόδου της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου ώς το 2050. Σύμφωνα με τον OΗΕ, λοιπόν, η απόκλιση από τον στόχο αγγίζει τους 10 γιγατόνους εκπομπών CO2 ώς το 2030. Για τον λόγο αυτόν ασκείται πίεση στις 140 χώρες που δεν έχουν υποβάλει δεσμευτικούς στόχους να το πράξουν, ενώ ο OΗΕ έχει συστήσει και μια πλατφόρμα στην οποία ιδιωτικές

επιχειρήσεις, OΤΑ και άλλοι φορείς μπορούν αυτοβούλως να υποβάλλουν τους στόχους τους.

Η δέσμευση της Ευρώπης«Η προοδευτική κλιματική πολιτική μας καθιστά την ΕΕ ηγέτιδα στον τομέα των ΑΠΕ, όπου απασχολούνται πάνω από 1 εκατ. εργαζόμενοι στην Ευρώπη και παράγουν 130 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 35 δισ. είναι εξαγωγές. Oι ευρωπαϊκές εταιρείες κατέχουν το 40% των ευρεσιτεχνιών στις ανανεώσιμες τεχνολογίες και ο ρυθμός της καινοτομίας αυξάνει το δυναμικό για νέο εμπόριο στις πράσινες τεχνολογίες», δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, υπογραμμίζοντας μάλιστα με νόημα ότι η ΕΕ δεν πρόκειται να δεχτεί μια οποιαδήποτε συμφωνία στη Διάσκεψη του Παρισιού. O επικεφαλής της Κομισιόν, επίσης, απέδωσε στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής την αύξηση της μαζικής μετανάστευσης, αλλά και σημείωσε ότι η Ευρώπη έχει δεσμευτεί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αφού έχει υιοθετήσει φιλόδοξους στόχους.

11

«Ιστορικό ορόσημο» η COP21Για τον Επίτροπο για την Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε η Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή αποτελεί ιστορικό ορόσημο όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά και για όλο τον πλανήτη. O κ. Κανιέτε δήλωσε ότι η Σύνοδος του Παρισιού θα μπορούσε να αναδειχθεί σε ένα «ιστορικό ορόσημο», μια «μοναδική ευκαιρία για την επιτάχυνση της μετάβασης της παγκόσμιας οικονομίας, σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου και περιορισμού της κλιματικής αλλαγής». Ωστόσο, σημείωσε ότι «το παράθυρο ευκαιρίας για την επίτευξη του στόχου, της διατήρησης της αύξησης της θερμοκρασίας παγκοσμίως, κάτω από τους 2 βαθμούς, κλείνει γρήγορα». Επανέλαβε, μάλιστα, την προειδοποίηση που απηύθυνε και η επικεφαλής του OΗΕ για το Κλίμα Κριστιάνα Φιγκέρες, η οποία τόνισε πως ενδέχεται οι χώρες να μην είναι σε θέση να περιορίσουν την αύξηση της θερμοκρασίας. O κ. Κανιέτε σημείωσε ότι «οι τεχνικές διαπραγματεύσεις θα πρέπει να προχωρήσουν με μεγαλύτερη ταχύτητα, καθώς και ότι περισσότερες χώρες θα πρέπει να συμμετέχουν αναλαμβάνοντας περισσότερο φιλόδοξες δεσμεύσεις».

«Η ΕΕ ήταν η πρώτη μεγάλη οικονομία που υπέβαλε την πρότασή της», είπε ο κ. Κανιέτε, αναφερόμενος σε έγγραφο που προτείνει δεσμευτικό στόχο μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 40% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. «Αυτή είναι η πιο φιλόδοξη πρόταση που παρουσιάστηκε μέχρι σήμερα», πρόσθεσε ο Επίτροπος

σημειώνοντας πως υπάρχουν «καλά νέα» και αυτά είναι το ότι μετά από ένα αργό ξεκίνημα, μέχρι στιγμής 56 χώρες, που αντιπροσωπεύουν το 61% των παγκόσμιων εκπομπών, έχουν υποβάλει εθνικούς στόχους (Intended Nationally Determined Contributions, INDCs). Τα «κακά νέα», σύμφωνα πάντα με τον Επίτροπο, είναι πως ο αριθμός αυτός αποτελεί μόνο το ένα τέταρτο των κρατών-μελών του OΗΕ, ενώ οι βασικές χώρες όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Ινδία, η Ινδονησία, η Σαουδική Αραβία, η Νότια Αφρική και η Τουρκία δεν έχουν υποβάλει ακόμη προτάσεις,

και θα πρέπει να το κάνουν «χωρίς καθυστέρηση».

Το Παρίσι πρέπει να στείλει ένα αξιόπιστο μήνυμα σε όλο τον κόσμο ότι οι κυβερνήσεις ασχολούνται σοβαρά με την αλλαγή του κλίματος, υποστήριξε ο κ. Κανιέτε, και πρόσθεσε ότι βασικό στοιχείο για να έχει επιτυχία η Σύνοδος είναι καταρχήν ένας υψηλός στόχος όσον αφορά τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, στον οποίο πρέπει να συμμετέχουν όλοι οι μεγάλοι ρυπαντές.

Όπως σημείωσε ο κ. Κανιέτε, «είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τον προορισμό του ταξιδιού» μέσω της υιοθέτησης ενός μακροπρόθεσμου στόχου για μείωση των παγκόσμιων εκπομπών κατά τουλάχιστον 60% έως το 2050 σε σύγκριση με το 2010, και πλήρη απεξάρτηση της οικονομίας από τον άνθρακα έως το 2100. Μία ακόμη προϋπόθεση σύμφωνα με τον ευρωπαίο Επίτροπο είναι να υπάρχουν κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας. «Πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι η συμφωνία του Παρισιού θα αφορά δράσεις και όχι λόγια. Oι εθνικοί στόχοι πρέπει να υποστηρίζονται από πολυμερείς κανόνες για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Δεν είναι μυστικό ότι οι ΗΠΑ και ορισμένες χώρες είναι απρόθυμες να συμφωνήσουν σε κάποια μορφή δεσμευτικής συμφωνίας. Σε αυτές τις χώρες ανήκει η ευθύνη να παρουσιάσουν μια πειστική εναλλακτική λύση που δίνει το αναγκαίο μακροπρόθεσμο μήνυμα στους πολίτες και τις αγορές», δήλωσε ο Κανιέτε.

Aσκείται πίεση στις 140 χώρες που δεν έχουν υποβάλει δεσμευτικούς στόχους να το πράξουν, ενώ ο OΗΕ έχει συστήσει και μια πλατφόρμα στην οποία ιδιωτικές επιχειρήσεις, OΤΑ και άλλοι φορείς μπορούν να υποβάλλουν τους στόχους τους

Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε Ζαν Κλοντ Γιούνκερ Φρανσουά Ολάντ

12

Και οι ΗΠΑ κατά της κλιματικής αλλαγής«Η κλιματική αλλαγή επέρχεται πιο γρήγορα από την υλοποίηση των πρωτοβουλιών για την αντιμετώπισή της», δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Oμπάμα, συμπληρώνοντας πως «αυτό υποχρεώνει τη διεθνή κοινότητα να αντιδράσει πιο συντονισμένα προκειμένου το αποτέλεσμα της COP21 να είναι μια παργματικά δεσμευτική συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής».

O Μπαράκ Oμπάμα παραδέχτηκε πως οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν ότι έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη και «αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους» για να βοηθήσουν να λυθεί το πρόβλημα. «Φέτος, στο Παρίσι, πρέπει να είναι η χρονιά που ο κόσμος επιτέλους θα καταλήξει σε μια συμφωνία για να προστατεύσει τον μοναδικό πλανήτη που έχουμε, όσο ακόμη μπορούμε», τόνισε.

Την ίδια στιγμή τόνισε ότι «δεν δρούμε αρκετά γρήγορα» και έφερε ως παράδειγμα την Αρκτική που ήδη βιώνει τις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος. «Η Αλάσκα έχει ήδη δει την ακτογραμμή της να διαβρώνεται με τους πιο ταχείς ρυθμούς στον κόσμο και πλέον απειλούνται κατοικημένες περιοχές. Τα επιστημονικά δεδομένα είναι δυσοίωνα, η κατάσταση γίνεται

«Φέτος πρέπει ο κόσμος επιτέλους να καταλήξει σε μια συμφωνία για να προστατεύσει τον μοναδικό πλανήτη που έχουμε» – Μπαράκ Oμπάμα

«Ένοχες» και οι G20

Oι χώρες μέλη της G20 επιδοτούν με σχεδόν τετραπλάσια ποσά χρημάτων τα ορυκτά καύσιμα σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Υπερπόντιας Ανάπτυξης (ODI).

Συγκεκριμένα, οι χώρες δαπάνησαν 452 δισεκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη των ορυκτών καυσίμων έναντι μόλις 121 δισ. για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτές οι πολιτικές χρηματοδότησης δυσχεραίνουν τις προσπάθειες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και επιβράδυνσης της κλιματικής αλλαγής, αναφέρει η έκθεση.

«Oι κυβερνήσεις της G20 πληρώνουν τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων για να υπονομεύσουν τις δικές τους πολιτικές για την κλιματική αλλαγή», δήλωσε η Σχελάχ Γουίτλι του ODI. «Η κατάργηση αυτών των επιδοτήσεων θα εξισορροπήσει τις αγορές ενέργειας και θα επιτρέψει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις καθαρές και αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Εμπορίου, οι επιδοτήσεις για πετρέλαιο και άνθρακα των χωρών της G20 περιλαμβάνουν

άμεσες πληρωμές όπως επιχορηγήσεις, δάνεια και ίδια κεφάλαια, πιστώσεις φόρου και στήριξη τιμών.

Η έκθεση ανέφερε ότι η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων επιδοτείται μέσω διαφόρων οδών, με σχεδόν 78 δισ. δολάρια να προέρχονται από εθνικές επιδοτήσεις, 286 δισ. μέσω επενδύσεων από κρατικές εταιρείες, καθώς και 88 δισ. μέσω άλλων προγραμμάτων κρατικής επιδότησης.

Η Ρωσία προσφέρει τις υψηλότερες επιδοτήσεις, παρέχοντας σχεδόν 23 δισ. τον χρόνο.

Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν το μόνο κράτος της G7 -το οποίο αποτελείται από τέσσερις χώρες της ΕΕ, τον Καναδά, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία- που αύξησε τη στήριξή του στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, παρέχοντας περισσότερες φοροαπαλλαγές και υποστήριξη εξορύξεων στη Βόρεια Θάλασσα.

Τέλος, παρά τις εκκλήσεις του προέδρου Μπαράκ Oμπάμα να καταργηθούν οι επιδοτήσεις των ορυκτών καυσίμων, οι ΗΠΑ δαπάνησαν περισσότερα από 20 δισεκατομμύρια σε εθνικές επιδοτήσεις, αναφέρει η έκθεση.

13

οξύτερη, κι αποδεικνύεται ότι η άλλοτε μακρινή απειλή είναι πλέον παρούσα», ανέφερε ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

«Σχέδιο Καθαρής Ενέργειας»Να υπενθυμίσουμε ότι πριν από λίγους μήνες ο Μπαράκ Oμπάμα είχε ανακοινώσει το «μεγαλύτερο και πιο σημαντικό βήμα που έχει γίνει ποτέ από αμερικανό πρόεδρο προς την κατεύθυνση της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής» αποσπώντας παγκόσμιες επευφημίες αλλά και αντιδράσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Το σχέδιο Oμπάμα προβλέπει στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και περικοπή 32% στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Oλοκληρώνοντας μια διαδικασία που έχει ξεκινήσει από το 2009 (οπότε η αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος -EPA- χαρακτήρισε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τον περιορισμό τους), ο πρόεδρος παρουσίασε το «Σχέδιο Καθαρής Ενέργειας».

«Εάν θέλουμε να προστατέψουμε την οικονομία μας, την ασφάλειά μας και την υγεία των παιδιών μας, πρέπει να κάνουμε περισσότερα. Δεν υπάρχει καμία πρόκληση που να αποτελεί μεγαλύτερη απειλή για το μέλλον μας από την κλιματική αλλαγή... Εάν δεν

δράσουμε αμέσως, ίσως να μην υπάρχει δυνατότητα επιστροφής», δήλωσε ο Oμπάμα, ενόψει της Συνόδου του OΗΕ για το Κλίμα τον Δεκέμβριο στο Παρίσι.

Το σχέδιο που παρουσίασε ο αμερικανός πρόεδρος προβλέπει ότι μέχρι το 2030 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας των ΗΠΑ θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 32% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005.

Παράλληλα αναγνωρίζεται ως στόχος η «επιθετική στροφή» προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική), μια στροφή που μάλιστα θα παρακάμπτει το φυσικό αέριο. Oι Πολιτείες από την πλευρά τους καλούνται να καταθέσουν σχετικά σχέδια έως το 2018, με στόχο αυτά να αρχίσουν να εφαρμόζονται το 2022.

Πηγή συγκρούσεωνΗ Γαλλία σκοπεύει «να τεθεί επικεφαλής του μεγαλύτερου συνασπισμού για τη ζωή» με την ευκαιρία της Διάσκεψης για το Κλίμα, όπως και κατά της τρομοκρατίας, δήλωσε ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Oλάντ. Όταν ρωτήθηκε πώς συνδέεται η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και αυτής κατά της τρομοκρατίας, ο Oλάντ απάντησε: «Είναι η ίδια μάχη».

Η μάχη «αφορά από τη μία πλευρά την προστασία της ανθρωπότητας

από τις ενέργειες θανάτου του Ισλαμικού Κράτους» και από την άλλη «την προστασία του πλανήτη από τις ίδιες τις ασυνείδητες πράξεις μας που ενδέχεται αύριο να είναι πηγές συγκρούσεων και πολέμου», εξήγησε ο γάλλος πρόεδρος.

Η διπλή αυτή μάχη έχει στόχο «τον φανατισμό που σκοτώνει σήμερα και την αδιαφορία που καταστρέφει τον πλανήτη μας», υπογράμμισε ο Oλάντ. Σε αυτά τα δύο μέτωπα «η Γαλλία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του μετώπου και μπορεί να τεθεί επικεφαλής του μεγαλύτερου συνασπισμού για τη ζωή», είπε ο ίδιος, υπογραμμίζοντας ότι «ο άνθρωπος είναι πάντα ο χειρότερος εχθρός του εαυτού του».

«Γνώριζα ότι το Παρίσι αποτελούσε σύμβολο, όμως δεν μπορούσα να φανταστώ ότι οι επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου θα μας το θύμιζαν με τόσο έντονο τρόπο», σημείωσε ο Oλάντ.

Η γαλλική πρωτεύουσα θα γίνει για μια ακόμη φορά «πρωτεύουσα του κόσμου» τον επόμενο μήνα και το θέατρο «ενός είδους επανάστασης, αν σχεδόν όλα τα κράτη του κόσμου υιοθετήσουν μια δεσμευτική συμφωνία (για το κλίμα), η οποία θα περιλαμβάνει υποχρεώσεις και χρηματικές δεσμεύσεις», υπογράμμισε.

14

05ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ:ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙΝΑ ΜΑΣ ΑΦOΡΑ;Τι είναι και γιατί πρέπει να μας αφορά το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής; Και αν είναι τόσο επικίνδυνη όσο ακούγεται και γράφεται, πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί; Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα έχουν ανακύψει με αφορμή τη Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή που θα διαδραματιστεί στο Παρίσι τον Δεκέμβριο.

Περιβάλλον

Τόνοι μελανιού έχουν χυθεί προκειμένου να περιγράψουν τις καταστρεπτικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη και στον ίδιο τον άνθρωπο, που θα περίμενε κανείς σύμπας ο πλανήτης να προχωρήσει σε δεσμεύσεις και στόχους για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική…

Τι είναι η κλιματική αλλαγή;Πρόκειται για την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στον πλανήτη, η οποία είναι αποτέλεσμα της συσσώρευσης στην ατμόσφαιρα αερίων που προκαλούν το «φαινόμενο του θερμοκηπίου», δηλαδή την παγίδευση θερμότητας που έρχεται στον πλανήτη μας από τον ήλιο. Δεν είναι λοιπόν κάποια κυκλική διακύμανση στη θερμοκρασία του πλανήτη οφειλόμενη σε φυσικά αίτια, αλλά η επιταχυνόμενη υπερθέρμανσή του, την οποία έχει προκαλέσει η συσσώρευση στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων που προκύπτουν κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων -από εργοστάσια, αυτοκίνητα και άλλες πηγές.

ΣυνέπειεςΤι συνέπειες έχει αυτή η αύξηση θερμοκρασίας; Πολλά μικροκλίματα θα διαταραχθούν, καθώς οι οργανισμοί δεν θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στην υψηλότερη αυτή θερμοκρασία ή στην ξηρότητα που θα επιφέρει κατά τόπους. Θα παρατηρηθούν πιο ακραία καιρικά φαινόμενα. Όμως η πιο προφανής συνέπεια φαίνεται ότι θα είναι το λιώσιμο των πάγων στους πόλους και η σημαντική αύξηση της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως (μέχρι ίσως και 1 μέτρο). Η αυξημένη στάθμη της θάλασσας θα προκαλέσει με τη σειρά της πολλές πλημμύρες, ενώ θα θέσει και σε κίνδυνο παράκτιες και παραθαλάσσιες πόλεις και οικισμούς. Η χρηματική αποτίμηση τέτοιων ζημιών εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει και τα 40 τρισεκατομμύρια δολάρια.

ΑντιμετώπισηΤο 1992 έγινε μια μεγάλη, παγκόσμια διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή στο Ρίο ντε Τζανέιρο υπό την αιγίδα του OΗΕ. Η διάσκεψη αυτή οδήγησε στη Σύμβαση-Πλαίσιο του OΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (United Nations Framework Convention on Climate Change -

15

16

UNFCCC). Αυτή σύμβαση από μόνη της δεν είναι μεν δεσμευτική για τα μέλη που την επικύρωσαν, αλλά έθεσε γενικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου και, κυρίως, παρέχει το θεσμικό πλαίσιο για την κατάρτιση δεσμευτικών συμφωνιών, των λεγομένων Πρωτοκόλλων. Το Πρωτόκολλο του Κιότο, λοιπόν, ήταν η πρώτη διεθνής συνθήκη που έθετε σε κάποια από τα μέρη που την επικύρωσαν δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Oρίστηκαν δύο περίοδοι με δεσμευτικούς στόχους: η περίοδος 2005-2011 και η περίοδος 2012-2018 (το Πρωτόκολλο άρχισε να ισχύει από το 2005, μετά την επικύρωσή του, το 2002, από τη Ρωσία και τον Καναδά). Oι δεσμεύσεις τέθηκαν για τα ανεπτυγμένα (και όχι τα αναπτυσσόμενα) κράτη. Το Πρωτόκολλο του Κιότο προέβλεψε, επίσης, και τη δυνατότητα αγοράς δικαιωμάτων για εκπομπές ρύπων.

Επειδή όμως πολλές χώρες δεν έπιασαν τους στόχους, ενώ άλλες δεν επικύρωσαν τη συγκεκριμένη συμφωνία (όπως οι ΗΠΑ), το Πρωτόκολλο έχασε μεγάλο μέρος από την αποτελεσματικότητά του. Υπό το πρίσμα αυτό, λοιπόν, έχει σημασία και η επίτευξη νέας δεσμευτικής συμφωνίας στο Παρίσι.

Άρνηση του φαινομένου Παρότι η επιστημονική κοινότητα

σχεδόν στο σύνολό της δέχεται τον διαφαινόμενο κίνδυνο να αυξηθεί επικίνδυνα η θερμοκρασία στον πλανήτη και συνδέει τον κίνδυνο αυτό με την ανθρώπινη δραστηριότητα και τα αέρια του θερμοκηπίου, διάφοροι πολιτικοί (κυρίως) εμφανίζονται ως σκεπτικιστές και αρνητές του φαινομένου. Oι αρνητές του φαινομένου χωρίζονται σε αυτούς που αμφισβητούν το ίδιο το φαινόμενο, ισχυριζόμενοι ότι δεν έχει παρατηρηθεί κάποια αξιόλογη αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη, και σε αυτούς που δέχονται μεν την αύξηση της θερμοκρασίας, αλλά την αποδίδουν στην ίδια τη φύση -αρνούνται δηλαδή τον ανθρώπινο επιβαρυντικό παράγοντα.

Ως απάντηση στην πρώτη κατηγορία αρνητών της κλιματικής αλλαγής αρκεί να παρατεθούν οι μετρήσεις της παγκόσμιας θερμοκρασίας και να συγκριθούν με τις αντίστοιχες μετρήσεις για έναν αιώνα πίσω. Η δεύτερη κατηγορία όμως είναι πιο δύσκολο να μεταπειστεί, καθώς δεν είναι εύκολο να αποδειχθεί η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της αύξησης των ρύπων και των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για τον αριθμητικό συσχετισμό τους.

Απουσιάζουν κράτηΑρκετές οι χώρες που παράγουν μεγάλες ποσότητες αερίων του

θερμοκηπίου και δεν ακολουθούν τους δεσμευτικούς στόχους για την κλιματική αλλαγή επικυρώνοντάς τους, όπως οι ΗΠΑ που δεν έχουν επικυρώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο, ενώ η Κίνα δεν περιλαμβάνεται καν στις χώρες με δεσμευτικές υποχρεώσεις. Αυτό έχει δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο που έχει ως συνέπεια οι μικρότερες χώρες να επωμιστούν διαφορετικό ενεργειακό κόστος, ως συνέπεια της επιβολής και επιδίωξης δεσμευτικών στόχων ή όχι. Όταν λοιπόν μια χώρα με ανταγωνιστική βιομηχανία δεν δεσμεύεται να μειώσει τους ρύπους της, είναι πολύ δύσκολο για τις αναπτυσσόμενες να υλοποιήσουν παρόμοιες δεσμεύσεις.

Στο Παρίσι, λοιπόν, θα γίνει μια προσπάθεια να συμφωνήσουν όλα τα μεγάλα βιομηχανικά κράτη να θέσουν δεσμευτικούς στόχους. Μηχανισμοί όπως η αγορά ρύπων, η βελτίωση της τεχνολογίας και η μείωση του κόστους για τις εναλλακτικές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ίσως να δώσουν μεσοπρόθεσμα μια πιο ανώδυνη λύση. Η προφορική δέσμευση κρατών όπως οι ΗΠΑ για δέσμευση στους στόχους για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος, καθώς και οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργούν μια αισιόδοξη ατμόσφαιρα πως κάτι μπορεί να αλλάξει στη Διάσκεψη του Παρισιού.

17

06ΠΥΡΗΝΙΚΗ:

ΕΙΝΑΙ Ή OΧΙΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ;

Oύτε προέρχεται από τη φύση, ούτε στηρίζεται σε μια περιορισμένης έκτασης πηγή τροφοδοσίας. Το μεγάλο ερώτημα παραμένει: είναι ή δεν είναι η πυρηνική μια ακόμη ανανεώσιμη μορφή ενέργειας;

Πυρηνική ενέργεια

18

Με αυστηρούς όρους, ανανεώσιμη καλείται η μορφή ενέργειας που προέρχεται από μια ανεξάντλητη πηγή, όπως ο ήλιος, ο άνεμος, το νερό ή η θερμότητα του πλανήτη. Η πυρηνική ενέργεια λοιπόν δεν προέρχεται από μια τέτοια πηγή, όπως ο ήλιος ή ο άνεμος, αλλά ούτε βασίζεται σε μια περιορισμένη πηγή, όπως τα ορυκτά καύσιμα. Τεχνικά μιλώντας, η πυρηνική ενέργεια παράγεται σε πυρηνικούς αντιδραστήρες, χάρη στο φαινόμενο της σχάσης και της σύντηξης, τον μετασχηματισμό δηλαδή των ατομικών πυρήνων. Η αντίδραση από τον μετασχηματισμό των πυρήνων παράγει κινητική/δυναμική ενέργεια που μεταφράζεται σε θερμότητα ικανή να θέσει σε λειτουργία και να κινήσει τις τουρμπίνες ενός σταθμού ηλεκτροπαραγωγής.

Από τη στιγμή λοιπόν που αυτή η διαδικασία δεν απαιτεί τη χρήση κάποιου ορυκτού καυσίμου, η ενέργεια που παράγεται θεωρείται καθαρή –σύμφωνα με κάποιους.

Oι υποστηρικτέςΠολλοί επιστήμονες είναι αυτοί

που υποστηρίζουν, πολύ γενικά, ότι η πυρηνική ενέργεια μπορεί να αποτελέσει έναν πολύ ωφέλιμο τρόπο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Πολύ απλά, χωρίς να χρειάζεται να εξαρτόμαστε από τις καιρικές συνθήκες για να παραγάγουν την πολυπόθητη ηλεκτρική ενέργεια ηλιακοί και αιολικοί σταθμοί, η πυρηνική ενέργεια μπορεί να λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, επτά μέρες τη βδομάδα.

Σημειώστε επίσης ότι η πυρηνική ενέργεια δεν παράγει σε καμιά φάση της ηλεκτροπαραγωγής αέρια όπως διοξείδιο του άνθρακα ή μεθάνιο, ενώ δεν χρειάζεται η παραμικρή ποσότητα ορυκτών καυσίμων για την ηλεκτροπαραγωγή. Τέλος, είναι εξαιρετικά αποδοτική, καθώς η καύση 100 τόνων άνθρακα (λιγνίτη) παράγει όση ενέργεια μπορούν να παραγάγουν μόνο 28 γραμμάρια ουρανίου.

Συνεχίζοντας, όσοι είναι υπέρ της χρήσης της εδράζονται στο γεγονός ότι η πυρηνική ενέργεια έχει μεγάλη διάρκεια ζωής (πάνω από 100 χρόνια), που ξεπερνά κατά πολύ τη διάρκεια ζωής των ορυκτών, ενώ είναι και φθηνή

αφού οι περισσότεροι αντιδραστήρες μπορούν να αντέξουν στον χρόνο έως και 60 χρόνια, σε αντίθεση με τους συμβατικούς λιγνιτικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.

Oι πολέμιοιΠαρά τα αποδεδειγμένα επιστημονικώς πλεονεκτήματά της, δεν έχουν πειστεί όλοι πως η πυρηνική είναι καθαρή/ανανεώσιμη ενέργεια. Το 2009, η Helen Pelosse, γενική διευθύντρια του Διεθνούς Πρακτορείου για τις ΑΠΕ (IRENA), αρνήθηκε να κατατάξει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας την πυρηνική, κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξής της στο Reuters. «Το IRENA δεν πρόκειται να υποστηρίξει τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας, επειδή είναι μια μακρόχρονη διαδικασία που παράγει απόβλητα επικίνδυνα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, και γι’ αυτό τη θεωρούμε επικίνδυνη».

Πράγματι, τα απόβλητα των πυρηνικών σταθμών είναι ένα θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί προκειμένου να απομακρυνθούν όλα τα επικίνδυνα πιθανά ενδεχόμενα, αλλά στην πλειονότητά τους στελέχη και

19

εργαζόμενοι στα πυρηνικά εργοστάσια γνωρίζουν και εφαρμόζουν την πλήρη προτεινόμενη διαδικασία για την απομάκρυνση και την ασφαλή απόρριψη αυτών των αποβλήτων.

Επίσης, όπως υποστηρίζουν οι θιασώτες της πυρηνικής, σε πολλά εργοστάσια ο όγκος των αποβλήτων περιορίζεται τόσο ώστε να μην απειλεί τη σταθερότητα του περιβάλλοντος, και πολύ περισσότερο τη ζωή του ανθρώπου, ενώ λαμβάνονται όσα μέτρα χρειάζονται προκειμένου τα απόβλητα να μην καταλήξουν στα λάθος χέρια και χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή οπλικών συστημάτων.

Μια (μικρή) νίκη Τον Φεβρουάριο του 2015, η Επιτροπή για το Νερό και την Ενέργεια της πολιτείας της Αριζόνας πίεσε για το νομοσχέδιο «SB 1134». Σύμφωνα με πολλούς πολεμίους της πυρηνικής ενέργειας, αυτό το νομοσχέδιο καθόριζε ότι «η πυρηνική ενέργεια που παράγεται από ουράνιο ή από ανακυκλώσιμη πυρηνική είναι πράγματι ανανεώσιμη μορφή ενέργειας».

Το νομοσχέδιο τελικά πέρασε χάρη με διαφορά μόνο μίας ψήφου, αν και πολλοί γερουσιαστές της Αριζόνας συνέχισαν να υποστηρίζουν πως η πυρηνική δεν μπορεί να θεωρηθεί ανανεώσιμη μορφή ενέργειας.

Εν τω μεταξύ, η πυρηνική ενέργεια θεωρείται ανανεώσιμη μορφή ενέργειας σε μη πολιτικούς κύκλους, οι οποίοι θεωρούν ότι το πυρηνικό ατύχημα

της Φουκουσίμα το 2011 ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό που δεν στάθηκε αρκετό να κάμψει την πρόθεση άλλων χωρών να προχωρήσουν στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών.

Τα ορυκτά επικρατούν«Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η πυρηνική ενέργεια είναι η προσπάθειά της να επιβιώσει σε έναν κόσμο που βασίζεται κατά κόρον στα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) και να προτείνει μια εναλλακτική και οικονομική ενεργειακή λύση, μετά από κοσμοϊστορικά γεγονότα του αιώνα μας, όπως η τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα», σημειώνουν στελέχη επιχειρήσεων που κατασκευάζουν υλικά για πυρηνικούς σταθμούς.

Με τις δύο πλευρές να μένουν σταθερές και αμετακίνητες στις απόψεις τους, το ερώτημα παραμένει: ανανεώσιμη ή όχι η πυρηνική ενέργεια;

Μετά το τελευταίο ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, πολλοί πυρηνικοί σταθμοί έχουν αναπτύξει περισσότερους τρόπους για να περιορίζουν τα πυρηνικά απόβλητα, αλλά και καταβάλλουν προσπάθειες για να μη χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή οπλικών συστημάτων

20

07ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΤΩΝ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝΑΠOΒΛΗΤΩΝΜε εκατοντάδες πυρηνικούς σταθμούς σε όλο τον κόσμο, καθώς και δεκάδες υπό κατασκευή, χώρες και εταιρείες εργάζονται πυρετωδώς προκειμένου να βελτιώσουν τον τρόπο μεταφοράς, αποθήκευσης και διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων.

Πυρηνική ενέργεια

Τα οφέλη και οι κίνδυνοι από τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας είναι ένα θέμα που βρίσκεται υπό έντονη αντιπαράθεση, με τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων να αποτελεί την κορυφή της λίστας των κινδύνων. Ένα θέμα που έχει απασχολήσει και θα συνεχίζει να απασχολεί την παγκόσμια βιομηχανία για πολλά χρόνια ακόμη.

Μύθος η επικινδυνότητα;Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση για την Πυρηνική Ενέργεια (World Nuclear Association), η διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων δεν είναι τόσο επικίνδυνη όσο ακούγεται. Τον Αύγουστο του 2015, η Ένωση ανακοίνωσε τα ακόλουθα: – Η ποσότητα των ραδιενεργών αποβλήτων είναι πολύ μικρότερη από την αντίστοιχη ποσότητα που χρησιμοποιούνται από τους σταθμούς ορυκτών καυσίμων για την ηλεκτροπαραγωγή. – Τα χρησιμοποιημένα πυρηνικά καύσιμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν νέα πηγή ή σαν απόβλητα. – Τα ραδιενεργά απόβλητα δεν είναι περισσότερo τοξικά, και άρα πιο επικίνδυνα, από άλλα βιομηχανικά

απόβλητα. – Η απόρριψή τους είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη και ασφαλής. Μάλιστα, ως ασφαλέστερη μέθοδος θεωρείται η γεωλογική ταφή των αποβλήτων.

Σημειωτέον ότι από το 2013 βρίσκονται σε λειτουργία 437 πυρηνικοί σταθμοί σε 31 χώρες, ενώ το 2015 θα προστεθούν σε αυτούς άλλοι 67 σε άλλες 15 χώρες, όπως το Μεξικό και η Κίνα. Αυτό δείχνει ότι χρειαζόμαστε άμεσα λύσεις όσον αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων.

Επιλογές αποθήκευσης και απόρριψηςΚάποια από τα απόβλητα των πυρηνικών σταθμών θεωρούνται χαμηλού επιπέδου ραδιενεργά (low-level radioactive waste/LLW). Τα περισσότερα από αυτήν την κατηγορία αποστέλλονται σε εγκαταστάσεις όπου φυλάσσονται για μακροχρόνια διαχείριση. Έτσι αξιοποιείται το 90% των πυρηνικών αποβλήτων σε όλο τον κόσμο.

Όσον αφορά όμως τα μεσαίου (medium waste) και υψηλού επιπέδου (high waste) ραδιενεργά απόβλητα, υπάρχουν πολλές εναλλακτικές επιλογές διαχείρισής

21

τους. Ο στόχος είναι να βρεθούν οι κατάλληλες τοποθεσίες με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και των ανθρώπων. Μάλιστα αρκετές χώρες έχουν μελετήσει εκτενώς το θέμα της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων, με τη Σουηδία και τη Φινλανδία να έχουν σημειώσει πολύ μεγάλη πρόοδο και να έχουν κερδίσει την υποστήριξη της κοινής γνώμης. Παρόμοια φιλοσοφία ακολουθείται στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ όπου υπάρχει μια υπόγεια αποθήκη στην οποία φυλάσσονται πυρηνικά απόβλητα. Επίσης, πολλές χώρες, όπως η Τσεχία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν αποθήκες που βρίσκονται στην επιφάνεια της γης. Δηλαδή σε αυτές τις χώρες τα χαμηλού επιπέδου απόβλητα φυλάσσονται είτε στο επίπεδο του εδάφους είτε, το πολύ, στα 10 μέτρα βάθος. Η Σουηδία και η Φινλανδία αποθηκεύουν, επίσης, μεσαίου επιπέδου απόβλητα σε τέτοιες εγκαταστάσεις για μικρό όμως χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία για την Ατομική Ενέργεια (IAEA), τα χαμηλού επιπέδου απόβλητα μπορούν να αποθηκευτούν σε εγκαταστάσεις

στην επιφάνεια του εδάφους με ή χωρίς προστατευτικά φράγματα. Όταν λοιπόν τα απόβλητα φυλάσσονται πάνω στο έδαφος, υπάρχει ένα προστατευτικό φράγμα λίγων μέτρων που τα περικλείει. Επίσης, τα απόβλητα που τοποθετούνται σε αυτές τις εγκαταστάσεις καλύπτονται τελικά από μια αδιαπέραστη μεμβράνη, ενώ αρκετό χώμα θα καλύψει τελείως αυτές τις υπέργειες αποθήκες. Σε κάποιες περιπτώσεις δε, μπορεί να προστεθούν συστήματα εξαερισμού στο συνολικό σύστημα.

Σε ορισμένα μέρη του κόσμου, αυτού του είδους οι αποθήκες εμφανίζουν παραλλαγμένη μορφή, αφού τα απόβλητα τοποθετούνται σε υπόγεια σπήλαια, τα οποία βρίσκονται 10 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης.

Συνεχίζοντας στις επιλογές που υπάρχουν όσον αφορά την αποθήκευση των αποβλήτων από πυρηνικούς σταθμούς, αξίζει να αναφέρουμε την τεχνική της γεώτρησης, η οποία θεωρείται ότι προσφέρει την πιο ισχυρή απομόνωση των αποβλήτων, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ενέργειας των ΗΠΑ.

Ένας παράγοντας βέβαια που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην επιλογή αυτών των περιοχών είναι οι κλιματικές αλλαγές. Τα απόβλητα, γενικά, χαμηλού και μεσαίου μεγέθους έχουν περίπου 30 χρόνια διάρκεια ζωής, οπότε η σταθερότητα αυτών των εγκαταστάσεων πρέπει να αξιολογείται σοβαρά.

Μια άλλη μορφή ακτινοβολίας προέρχεται από την εξόρυξη του ουρανίου. Όταν γίνεται εξόρυξη ουρανίου, τα υπολείμματα της διαδικασίας έχουν τα ραδιενεργά στοιχεία που ενυπάρχουν στον πυρήνα του ουρανίου. Οι εταιρείες λοιπόν που κάνουν την εξόρυξη συγκεντρώνουν αυτά τα υπολείμματα, τα καλύπτουν με πηλό και πέτρα, σταματώντας έτσι τη διαρροή της ραδιενέργειας στο περιβάλλον μακροπρόθεσμα. Βραχυπρόθεσμα, αυτά τα στοιχεία καλύπτονται με νερό, μέθοδος που περιορίζει την ακτινοβολία τους κατά 75% έπειτα από λίγους μήνες.

Η παγκόσμια προσέγγισηΗ γαλλική υπηρεσία για τη διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων Andra βρίσκεται στη διαδικασία κατασκευής

22

μιας βαθιάς υπόγειας αποθήκης στην ανατολική Γαλλία. Η συγκεκριμένη εγκατάσταση είναι επενδυμένη με πηλό, που πιστεύεται ότι εμποδίζει τη διαρροή επικίνδυνων στοιχείων. Στην ίδια γραμμή κινείται και το Βέλγιο, το οποίο σκέφτεται να εφαρμόσει μια παρόμοια μέθοδο για την αποθήκευση χρησιμοποιημένων καυσίμων και υψηλού επιπέδου απόβλητα. Η βελγική πρόταση περιλαμβάνει την τοποθέτηση των αποβλήτων σε σιδερένια κοντέινερ υψηλής αντοχής, τα οποία θάβονται σε τούνελ με τη χρήση πηλού –για ακόμη μεγαλύτερη προστασία. Ο συγκεκριμένος πηλός δεν επιτρέπει στο νερό να διεισδύσει στα απόβλητα. Η Ολλανδία, επίσης, ακολουθεί μια παρόμοια μεθοδολογία.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ιαπωνία, τη Σουηδία και την Ελβετία, τα απόβλητα περικλείονται σε σιδερένια κοντέινερ που καλύπτονται με τσιμέντο και τα οποία στη συνέχεια αποθηκεύονται κάτω από την επιφάνεια του νερού.

Μεταφορά των αποβλήτωνΟ πιο ασφαλής τρόπος για τη μεταφορά των πυρηνικών αποβλήτων, καθώς και άλλων επικίνδυνων υλικών, σχετίζεται με τον τρόπο που αυτά συσκευάζονται. Ως εκ τούτου, η ΙΑΕΑ έχει κάνει κάποιες

προτάσεις που επιλέγονται συνήθως σε παγκόσμια κλίμακα για την ασφαλή μεταφορά αυτών των υλικών.

Πιο αναλυτικά, υπάρχουν πολλοί τρόποι συσκευασίας των αποβλήτων. Σε κάθε περίπτωση όμως προσμετρώνται η θερμοκρασία, η διαρροή της ακτινοβολίας καθώς και άλλοι παράγοντες που θα επηρεάσουν τη μεταφορά αυτών των υλικών.

Σχετικά με το κόστος της μεταφοράς και αποθήκευσης των αποβλήτων, αν και είναι δύσκολο να το υπολογίσουμε, κατά την περίοδο 2012-2013 το Ηνωμένο Βασίλειο δαπάνησε 1,6 δισ. λίρες, ενώ η Γερμανία, για τον ίδιο σκοπό, ξόδεψε 50 με 70 εκατ. δολάρια το ίδιο διάστημα.

ΣτρατηγικήΑπό τη στιγμή που εκατοντάδες πυρηνικοί σταθμοί λειτουργούν σε όλο τον κόσμο και δεκάδες είναι στα σχέδια, είναι προφανές ότι η πυρηνική ενέργεια δεν πρόκειται να μας εγκαταλείψει σύντομα. Γι’ αυτό και θα πρέπει τα κράτη και οι πολίτες να βρουν τα κατάλληλα σημεία για την αποθήκευση των πυρηνικών αποβλήτων.

Αρκετές χώρες έχουν μελετήσει εκτενώς το θέμα της διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων, με τη Σουηδία και τη Φινλανδία να έχουν σημειώσει πολύ μεγάλη πρόοδο και να έχουν κερδίσει την υποστήριξη της κοινής γνώμης

23

08OΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡOΙ

ΠΥΡΗΝΙΚOΙΣΤΑΘΜOΙ

Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί την πιο αμφιλεγόμενη μορφή ενέργειας στην εποχή μας, και αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι πυρηνικοί σταθμοί σε όλο τον κόσμο.

Πυρηνική ενέργεια

Η πυρηνική ενέργεια έχει συνδέσει το όνομά της με την καταστροφή. Αρκεί να θυμηθούμε το Three Mile Island στην Πενσυλβανία των ΗΠΑ το 1979, το Τσέρνομπιλ στην Oυκρανία το 1986, αλλά και τη Φουκουσίμα στην Ιαπωνία το 2011, για να καταλάβουμε την

αρνητική φήμη που τη συνοδεύει –και θα τη συνοδεύει για αρκετά χρόνια. Παράλληλα όμως παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο μια προσπάθεια επαναξιολόγησης της πυρηνικής ενέργειας, και οι πυρηνικοί σταθμοί που ακολουθούν αποδεικνύουν αυτό ακριβώς: ότι η πυρηνική ενέργεια πάντοτε θα απορρίπτεται, αλλά θα παραμένει και η τελευταία μας επιλογή.

Η λίστα λοιπόν αποτελείται από τους 10 μεγαλύτερους σε ηλεκτροπαραγωγή πυρηνικούς σταθμούς, οι οποίοι, ως φαίνεται, βρίσκονται σε όλο τον κόσμο: Αμερική, Άπω Ανατολή, Ευρώπη.

Palo Verde Nuclear Generating Station - Αριζόνα, ΗΠΑO πυρηνικός σταθμός που βρίσκεται εγκατεστημένος στο Palo Verde της Αριζόνας ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1986, διοικείται από την Arizona Public Service και αποτελεί τον μεγαλύτερο σταθμό στις ΗΠΑ, αν και αποτελείται μόνο από τρεις αντιδραστήρες. Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγει μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες 4 εκατομμυρίων αμερικανών καταναλωτών.

24

Qinshan Nuclear Power Plant - Zhejiang, ΚίναO πυρηνικός σταθμός του Qinshan, στην Κίνα, έχει τον μεγαλύτερο αριθμό αντιδραστήρων σε ένα σημείο -7 τον αριθμό-, αλλά και άλλους δύο υπό κατασκευή. Oι περισσότεροι από αυτούς τους αντιδραστήρες είναι μικροί σε μέγεθος και παράγουν μεταξύ 298 MW και 700 MW ηλεκτρικής ενέργειας. Αν και θεωρείται ο μεγαλύτερος σταθμός πυρηνικής ενέργειας στην Κίνα, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να κατασκευαστούν και άλλοι σταθμοί σε άλλα σημεία της χώρας.

Oi Nuclear Power Plant - ΙαπωνίαΑυτός ο πυρηνικός σταθμός ξεκίνησε να λειτουργεί το 1979, υπό τον έλεγχο της Kansai Electric Power Company, και αποτελείται από δύο αντιδραστήρες που παράγουν 32.808 GWh ηλεκτρική ενέργεια ετησίως.

25

Paluel Nuclear Power Plant - ΓαλλίαO επίσης γαλλικός Paluel Nuclear Power Plant αποτελείται από τέσσερις αντιδραστήρες, ξεκίνησε να λειτουργεί το 1984 και βρίσκεται υπό τον έλεγχο της EDF, η οποία αναφέρει ότι ο σταθμός παράγει 34.402 GWh ηλεκτρική ενέργεια ετησίως.

Cattenom Nuclear Power Plant - ΓαλλίαO Cattenom Nuclear Power Plant είναι ο τρίτος μεγαλύτερος σταθμός της Γαλλίας και παράγει 34.084 GWh ηλεκτρική ενέργεια κάθε χρόνο. Ανήκει στην EDF και έχει χωρητικότητα 5.448 MW, όταν τίθενται σε λειτουργία και οι τέσσερις αντιδραστήρες.

26

Zaporizhia Nuclear Power Plant - OυκρανίαO δεύτερος μεγαλύτερος πυρηνικός σταθμός της Ευρώπης βρίσκεται στην Oυκρανία και αποτελείται από έξι αντιδραστήρες. Η Energoatom είναι η εταιρεία που διοικεί τον σταθμό, η οποία επισημαίνει ότι δεν χρησιμοποιεί συνεχώς και τους έξι αντιδραστήρες, αλλά η λειτουργία και των έξι μπορεί να παραγάγει τη μισή πυρηνική ενέργεια που χρειάζεται η Oυκρανία.

Gravelines Nuclear Power Station - ΓαλλίαΗ Γαλλία είναι ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές πυρηνικής ενέργειας, καθώς το 75% τουλάχιστον του ηλεκτρισμού της χώρας καλύπτεται από πυρηνικούς σταθμούς. O Gravelines Nuclear Power Station είναι ο μεγαλύτερος σταθμός της Ευρώπης, που ξεκίνησε να λειτουργεί το 1980 και μπορεί να παραγάγει 38.462 GWh ηλεκτρισμού ετησίως.

27

Hanul Nuclear Power Plant - Νότια ΚορέαΑπό τους πιο εντυπωσιακούς πυρηνικούς σταθμούς όλου του πλανήτη, ο Hanul Nuclear Power Plant ελέγχεται από την ίδια εταιρεία όπως και ο προηγούμενος και μπορεί να παραγάγει 48.160 GWh ενέργεια ανά έτος. Το ιδιαίτερο γνώρισμα του σταθμού είναι πως οι αντιδραστήρες του μπορούν να αντέξουν σε σεισμικές δονήσεις έως 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.

Hanbit Nuclear Power Plant - Νότια ΚορέαO Hanbit Nuclear Power Plant, που λειτουργεί υπό την Korea Hydro & Nuclear Power, αποτελείται από έξι αντιδραστήρες που μπορούν μαζί να παραγάγουν 5.875 MW ηλεκτρικής ενέργειας την ημέρα.

Bruce Nuclear Generation Station - ΚαναδάςO πυρηνικός σταθμός Bruce Nuclear Generation Station κατέχει την πρώτη θέση στους μεγαλύτερους πυρηνικούς σταθμούς της υφηλίου. Ξεκίνησε να λειτουργεί το 1977, βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Ontario Power Generation και έχει ετήσια ηλεκτροπαραγωγή 45.000 GWh.

28

09ΝΕO ΤOΠΙOΣΤΗΝ ΑΓOΡΑΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥΝέο τοπίο στην αγορά φυσικού αερίου διαμορφώνεται άμεσα με την εφαρμογή των προβλέψεων του μνημονίου για απελευθέρωση και διαχωρισμό των επιμέρους δραστηριοτήτων των ΕΠΑ. Ωστόσο για τους καταναλωτές -τουλάχιστον τους βιομηχανικούς- η μεταβατική περίοδος συνοδεύεται από σημαντικές ανατιμήσεις στο κόστος του καυσίμου λόγω της αύξησης των χρεώσεων για τα δίκτυα, ενώ ενστάσεις για το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα -και όχι για την ουσία- των ρυθμίσεων περί απελευθέρωσης της αγοράς εκφράζει και η ΕΠΑ Αττικής.

Φυσικό αέριοΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Σύμφωνα με τον νόμο 4336/2015 (τρίτο μνημόνιο), η διανομή φυσικού αερίου καθίσταται ρυθμιζόμενη υπηρεσία και διαχωρίζεται αρχικά λογιστικά και στη συνέχεια νομικά από τη δραστηριότητα της εμπορίας (και τις δύο υπηρεσίες στη λιανική παρέχουν σήμερα οι ΕΠΑ, οι οποίες με τις υφιστάμενες συμβάσεις κατέχουν το αποκλειστικό δικαίωμα διανομής φυσικού αερίου στις περιοχές ευθύνης τους για τριάντα χρόνια).

Το χρονοδιάγραμμαΗ κατάργηση της αποκλειστικότητας, εκτός από το μνημόνιο, επιβάλλεται και από την κοινοτική νομοθεσία, και το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί για την υλοποίηση των μέτρων προβλέπει ότι: – Έως την 1η Ιανουαρίου 2017 θα ιδρυθούν δύο διαφορετικές εταιρείες διανομής και εμπορίας ώστε να διασφαλίζεται ότι η μία δραστηριότητα δεν επιδοτείται από την άλλη. Τα τιμολόγια για τις υπηρεσίες διανομής θα είναι ρυθμιζόμενα και θα ελέγχονται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, όπως συμβαίνει ήδη με τις χρεώσεις διανομής ηλεκτρικής ενέργειας που εισπράττει ο ΔΕΔΔΗΕ. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθούν τέσσερις καινούργιες

εταιρείες διανομής (Αττική, Θεσσαλονίκη, Θεσσαλία και λοιπή Ελλάδα).

– Μετά την 1/1/2017 και την απόσχιση του κλάδου διανομής οι σημερινές ΕΠΑ θα μετασχηματιστούν σε αμιγώς εμπορικές εταιρείες, ενώ οι εταιρείες διανομής θα αναλάβουν τη διαχείριση των δικτύων και θα διασφαλίζουν ισότιμη πρόσβαση των ανταγωνιστών στη λιανική αγορά. Oι άδειές τους θα έχουν διάρκεια 20 ετών και θα έχουν την κυριότητα των δικτύων. Ένα από τα προβλήματα που έχουν ανακύψει ωστόσο και για το οποίο αναζητείται λύση είναι τα έξοδα (φορολογία και συμβολαιογραφικά) για τη μεταβίβαση των παγίων, η αξία των οποίων έχει προσδιοριστεί στα 760 εκατ. ευρώ.

– Σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές, η βιομηχανία με κατανάλωση πάνω από 2,2 GW τον χρόνο έχει ήδη δυνατότητα επιλογής προμηθευτή. Επιλέγοντες πελάτες θα γίνουν από την 1η Ιανουαρίου του 2017 οι εμπορικοί με κατανάλωση πάνω από 2,2 GW και οι υπόλοιποι (περιλαμβανομένων των οικιακών) θα γίνουν επιλέγοντες από 1ης Ιανουαρίου του 2018.

29

Ενστάσεις & προτάσεις της ΕΠΑΕνστάσεις για το ασφυκτικό, όπως το χαρακτήρισε, χρονοδιάγραμμα της απελευθέρωσης εξέφρασε μιλώντας σε ενεργειακό συνέδριο ο γενικός διευθυντής της ΕΠΑ Αττικής κ. Χρήστος Μπαλάσκας. O κ. Μπαλάσκας ανέφερε ότι η απελευθέρωση της αγοράς λιανικής φέρνει αποτελέσματα όταν έχει προηγηθεί αποτελεσματική απελευθέρωση της χονδρικής και ότι, αν δεν έχουν κατασκευαστεί δίκτυα στο 70-80% των εκάστοτε περιοχών και δεν έχει επιτευχθεί διείσδυση τουλάχιστον 60% στα υφιστάμενα δίκτυα, τότε τα δίκτυα δεν έχουν αποσβεστεί και ο καταναλωτής θα κληθεί αργά ή γρήγορα να πληρώσει το «μάρμαρο».

O κ. Μπαλάσκας θεωρεί ότι ο μόνος τρόπος να αυξηθεί η διείσδυση του φυσικού αερίου στα υφιστάμενα δίκτυα είναι να δοθούν επιχορηγήσεις στους καταναλωτές προκειμένου να μετατρέψουν τις εσωτερικές τους εγκαταστάσεις για να χρησιμοποιήσουν το νέο καύσιμο, ειδικά στη σημερινή εποχή που λόγω κρίσης λίγοι είναι εκείνοι που αποφασίζουν να κάνουν τις απαιτούμενες επενδύσεις (σχετικό πρόγραμμα με επιδότηση από το ΕΣΠΑ «έτρεξε» κατά την περσινή περίοδο με θετικά αποτελέσματα). Αυτήν τη στιγμή 770.000 νοικοκυριά στην Αττική έχουν πρόσβαση στο δίκτυο φυσικού αερίου. Πρότεινε δε επιπλέον την

επέκταση του επιδόματος θέρμανσης και στους καταναλωτές φυσικού αερίου το οποίο μπορεί να είναι φθηνότερο από το πετρέλαιο θέρμανσης, ωστόσο υπάρχουν πολίτες που έχουν ανάγκη το επίδομα καθώς και τη θέσπιση κοινωνικού τιμολογίου για το φυσικό αέριο, όπως ισχύει για το ρεύμα (δηλαδή χαμηλότερες χρεώσεις, όχι διακοπή της παροχής), που συζητείται αρκετό καιρό αλλά δεν έχει θεσμοθετηθεί.

Πάντως ο επικεφαλής της ΕΠΑ δήλωσε ότι η εταιρεία βλέπει θετικά τη μεταρρύθμιση παρά το γεγονός ότι, όπως σημείωσε, γίνεται μονομερής μεταβολή της σύμβασης και προετοιμάζεται για το «άνοιγμα» της αγοράς μεταξύ άλλων συμμετέχοντας στις δημοπρασίες της ΔΕΠΑ ώστε να υπάρξουν καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές. «Φαίνεται ότι υπάρχει συνεργασία της ΔΕΠΑ με τις ΕΠΑ για να κλείσουν την αγορά, όμως στην πραγματικότητα αυτό δεν συμβαίνει», τόνισε.

Διαμαρτύρεται η βιομηχανίαΣτο ίδιο συνέδριο ο κ. Δημήτρης Κολαΐτης, μέλος του ΔΣ του Συνδέσμου Βιομηχανιών Αττικής και Πειραιώς, μετέφερε τις έντονες διαμαρτυρίες των βιομηχανικών καταναλωτών φυσικού αερίου για τον τετραπλασιασμό των χρεώσεων για τα δίκτυα που ισχύει κατά τη μεταβατική περίοδο έως ότου εκδοθεί ο οριστικός κανονισμός τιμολόγησης.

Όπως είπε, η Ελλάδα ήδη έχει από τις ακριβότερες τιμές φυσικού αερίου για τη βιομηχανία, γεγονός που οφείλεται και στην υψηλή φορολογία, καθώς ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης είναι δεκαπλάσιος του προβλεπόμενου από την ΕΕ και αποτελεί το 25% της τελικής τιμής που πληρώνουν οι μεγάλοι καταναλωτές, ενώ μαζί με τους λοιπούς φόρους και τις χρεώσεις δικτύων το ποσοστό φθάνει στο 40%. Εξέφρασε δε την ανησυχία του για τυχόν νέες επιβαρύνσεις καθώς και για υπονόμευση της απελευθέρωσης της αγοράς. Και τόνισε ωστόσο ότι σε μια περίοδο που η κατανάλωση φθίνει λόγω κρίσης δεν μπορεί οι χρεώσεις για την απόσβεση των επενδύσεων στα δίκτυα φυσικού αερίου να παραμένουν στα ίδια επίπεδα. «Η αγορά, είπε, έχει μειωθεί κατά 40%. Αν οι πελάτες που απομένουν πρέπει να πληρώσουν τις επενδύσεις με τον ίδιο συντελεστή απόδοσης, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα, τότε η αγορά φυσικού αερίου γίνεται μη βιώσιμη. Όταν ο καταναλωτής αργοσβήνει δεν μπορεί να ευημερεί ο έμπορος και δεν μπορούμε να έχουμε μια κατηγορία επενδύσεων χωρίς ρίσκο που μετακυλίουν το όποιο κόστος στους πελάτες», ανέφερε χαρακτηριστικά. Η πρόταση της βιομηχανίας για τα τέλη δικτύων είναι να κλιμακώνονται ανάλογα με τον όγκο κατανάλωσης και, κυρίως, να μοιραστούν όλοι οι εμπλεκόμενοι (και όχι μόνο οι καταναλωτές) το κόστος της κρίσης.

30

10ΕΤΕΠ: ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ285 ΕΚΑΤ.ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΗ χρηματοδότηση σειράς ενεργειακών έργων, κρίσιμων για την απελευθέρωση των αγορών, τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και τη μείωση του κόστους για τους καταναλωτές, σηματοδοτεί την επανενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στην ελληνική οικονομία.

Αγορά ενέργειαςΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Η ΕΤΕπ φυσικά παρέμεινε ενεργή στην ελληνική οικονομία καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης. Όμως το ύψος των νέων χρηματοδοτικών συμβάσεων που υπογράφει η ΕΤΕπ με φορείς της ελληνικής οικονομίας εμφανίζει σημαντικές διακυμάνσεις τα τελευταία χρόνια: ήταν 958 εκατ. το 2011, έπεσε στα 705 εκατ. το 2012 όταν το Grexit ήταν στο προσκήνιο, αυξήθηκαν στα 1,365 δισ. το 2013 και ανέβηκαν περαιτέρω, στα 1,556 δισ. το 2014. Δεν επέστρεψαν όμως ποτέ στο επίπεδο του 2010, όταν η ΕΤΕπ υπέγραψε συμβάσεις για δάνεια συνολικού ύψους 3,151 δισ. προς την ελληνική οικονομία.

Χόγιερ: Στηρίζουμε την ελληνική ανάπτυξηΣτο πρώτο εξάμηνο του 2015, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΤΕπ, δεν υπεγράφη καμία νέα χρηματοδοτική σύμβαση προς την Ελλάδα. Από τα τέλη Αυγούστου -αμέσως μετά την κύρωση του νέου μνημονίου- μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου η ΕΤΕπ υπέγραψε νέες συμβάσεις συνολικού ύψους 990 εκατ. ευρώ για τη συγχρηματοδότηση έργων ενταγμένων στο προηγούμενο ΕΣΠΑ, ποσό στο οποίο προστίθενται

τα 285 εκατ. που προβλέπονται στις τελευταίες συμβάσεις που υπεγράφησαν στην Αθήνα για τη χρηματοδότηση ενεργειακών έργων (δίκτυα ηλεκτρισμού, διασύνδεση Κυκλάδων, Ρεβυθούσα). Η έκθεση της ΕΤΕπ στην ελληνική οικονομία, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο πρόεδρος της ΕΤΕπ Βέρνερ Χόγιερ στην τελετή υπογραφής των συμβάσεων, είναι 18 δισ. ευρώ ή 10% του ΑΕΠ της Ελλάδας.

Παράλληλα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Πάνος Σκουρλέτης έθεσε ζήτημα περαιτέρω επέκτασης των χρηματοδοτήσεων της ΕΤΕπ σε νέα έργα όπως η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό δίκτυο (που περιλαμβάνεται στο δεκαετές πλάνο ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ) και ο εκσυγχρονισμός της υφιστάμενης διασύνδεσης Ελλάδας-Ιταλίας με υποβρύχιο καλώδιο.

ΔΕΣΦΑΜε τον ΔΕΣΦΑ η σύμβαση που υπεγράφη είναι η δεύτερη ύψους 40 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση του έργου της δεύτερης αναβάθμισης του τερματικού σταθμού

31

ΥΦΑ της Ρεβυθούσας, συνολικού προϋπολογισμού 156,25 εκατ. ευρώ. Η ΕΤΕπ έχει εγκρίνει τη χρηματοδότησή του μέσω συνολικού δανείου ύψους 80 εκατ. ευρώ, η πρώτη δόση του οποίου χορηγήθηκε τον Ιούνιο του 2014. Το έργο επίσης χρηματοδοτείται κατά 35 % από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ και κατά 15% από τα ίδια κεφάλαια του ΔΕΣΦΑ.

Όπως επισήμανε ο διευθύνων σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ κ. Κωνσταντίνος Ξιφαράς, κατά την τελετή υπογραφής των συμβάσεων, το έργο περιλαμβάνει: • Την κατασκευή της τρίτης δεξαμενής αποθήκευσης ΥΦΑ, η οποία θα αυξήσει την αποθηκευτική ικανότητα της εγκατάστασης κατά 73%, • Την αύξηση του ρυθμού αεριοποίησης ΥΦΑ κατά 40% και • Την αναβάθμιση των λιμενικών εγκαταστάσεων που θα επιτρέψει τον ελλιμενισμό μεγαλύτερων πλοίων, χωρητικότητας έως και 260.000 κυβικών μέτρων.

«Λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις αύξησης της χρήσης του ΥΦΑ για τα επόμενα χρόνια, ο τερματικός σταθμός της Ρεβυθούσας, έπειτα και από τη δεύτερη αναβάθμισή του, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του ανταγωνισμού όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, λόγω της ενεργοποίησης περισσότερων μεταφορέων ΥΦΑ».

ΔΕΗΗ σύμβαση με τη ΔΕΗ, ύψους 110

εκατ. ευρώ, αφορά την εγκατάσταση νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής σε μη διασυνδεδεμένα νησιά (Σαντορίνη, Λέσβο, Κάλυμνο, Σάμο, Κύθνο, Δονούσα, Ερεικούσα, Οθωνούς, Αστυπάλαια, Σκύρο, Κάρπαθο, Ικαρία, Λήμνο, Κω, Ανάφη, Σέριφο και Μεγίστη) καθώς και τη νέα μονάδα παραγωγής ρεύματος στη Ρόδο, η κατασκευή της οποίας έχει ήδη ξεκινήσει με στόχο να λειτουργήσει πριν από το καλοκαίρι του 2016. Η ΕΤΕπ έχει εγκρίνει χρηματοδότηση ύψους 190 εκατ. ευρώ για τις συγκεκριμένες επενδύσεις (η σύμβαση για τα πρώτα 80 εκατ. υπεγράφη τον Δεκέμβριο του 2014) και η ολοκλήρωσή τους θα βελτιώσει την ασφάλεια της ηλεκτροδότησης των νησιών, ιδίως κατά την τουριστική περίοδο, όταν η ζήτηση ενέργειας είναι αυξημένη.

«Η στήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων προς τη ΔΕΗ τα τελευταία χρόνια, υπό ιδιαίτερα δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, είναι πολύτιμη καθώς αποτελεί κύρια πηγή άντλησης νέων μακροπρόθεσμων δανειακών κεφαλαίων για έργα υποδομών ζωτικής στρατηγικής σημασίας για την ενίσχυση της οικονομικής, της λειτουργικής αλλά και της περιβαλλοντικής απόδοσης του ομίλου ΔΕΗ», τόνισε σε δηλώσεις του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Μανώλης Παναγιωτάκης. Ειδικά για τα έργα στα νησιά τόνισε ότι είναι πρωταρχικής σημασίας για την ασφάλεια εφοδιασμού και την παροχή καλύτερων υπηρεσιών ενέργειας στα ελληνικά νησιά, τόσο για τη ζωή των κατοίκων τους όσο και για τη στήριξη του τουρισμού και της οικονομικής ανάπτυξής τους.

ΑΔΜΗΕΜε τον ΑΔΜΗΕ υπεγράφησαν δύο συμβάσεις. Η πρώτη αφορά τη διασύνδεση των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό δίκτυο (65 εκατ., σύμβαση για άλλα 65 είχε υπογραφεί τον Σεπτέμβριο του 2014), έργο που θα μειώσει συνολικά την επιβάρυνση των καταναλωτών ενέργειας από τις λεγόμενες Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας καθώς θα υποκαταστήσει την ακριβή ενέργεια που παράγεται από τις πετρελαϊκές μονάδες των νησιών με ενέργεια από τις φθηνότερες πηγές της ηπειρωτικής χώρας. Επίσης θα μειώσει τη ρύπανση του περιβάλλοντος από τις εκπομπές των πετρελαϊκών μονάδων των νησιών και θα επιτρέψει την περαιτέρω αξιοποίηση του δυναμικού ανανεώσιμων πηγών στα νησιά καθώς θα είναι δυνατή η απορρόφηση της πράσινης ενέργειας στο ηπειρωτικό δίκτυο.

Η δεύτερη σύμβαση (70 εκατ.) αφορά την κατασκευή Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης στη Μεγαλόπολη, που θα συνδεθεί με τη νέα μονάδα φυσικού αερίου της ΔΕΗ και θα επιτρέψει την αναβάθμιση του δικτύου μεταφοράς της περιφέρειας από την υψηλή στην υπερυψηλή τάση, όπως συμβαίνει στην υπόλοιπη χώρα. Επίσης την αναβάθμιση της σύνδεσης της Εύβοιας με τη Νέα Μάκρη που θα επιτρέψει την απορρόφηση μεγαλύτερης ποσότητας αιολικής παραγωγής από την Εύβοια, αλλά θα βελτιώσει επίσης και την ασφάλεια του κυκλώματος διασύνδεσης των Κυκλάδων.

32

11ΠOΣO ΕΞΑΡΤΑΤΑΙΗ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠO ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗ εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές ενέργειας παραμένει πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ιδίως όταν πρόκειται για πετρέλαιο, προϊόντα πετρελαίου και φυσικό αέριο. Το 2013, η Ελλάδα εισήγαγε το 66% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Διαφορές σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρώπης των 28 παρουσιάζει και το ενεργειακό μείγμα της χώρας μας, το οποίο εμφανίζει μεγαλύτερη χρήση πετρελαίου, προϊόντων πετρελαίου και στερεών καυσίμων, μικρότερη χρήση αερίου και καθόλου πυρηνική ενέργεια.

Αγορά ενέργειας

Τα συγκεκριμένα στοιχεία περιλαμβάνονται στην πρώτη έκθεση για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, η οποία δημοσιεύτηκε τον Oκτώβριο και διατυπώνει συμπεράσματα για τη χάραξη πολιτικής σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως διαφαίνεται, έχει ήδη σημειωθεί πρόοδος μετά την έκδοση, εννέα μήνες πριν, της στρατηγικής-πλαισίου για την Ενεργειακή Ένωση. Ωστόσο, όπως αναφέρεται σε κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά, το δε 2016 θα είναι μια σημαντική χρονιά μέσα στην οποία αναμένονται αποτελέσματα».

Ενεργειακός ρόλος για την ΕλλάδαΣυγκεκριμένα για την Ελλάδα υπογραμμίζεται ότι η δυναμικότητα διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας ήταν 11% το 2014. Ωστόσο, με τα έργα κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ-PCI) μπορεί να επιτευχθεί επίπεδο 15% για το 2030.

Τρεις διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας χαρακτηρίζονται έργα κοινού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για τη διασύνδεση μεταξύ Βουλγαρίας και

Ελλάδας καθώς και τα δύο τμήματα της υποθαλάσσιας διασύνδεσης μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας. Το ελληνικό δίκτυο κατέχει κεντρική θέση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη με τις υφιστάμενες και τις μελλοντικές συνδέσεις προς την Ιταλία, τη Βουλγαρία, την Τουρκία και τα δυτικά Βαλκάνια. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο κόμβου ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή.

Παράλληλα, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει περιφερειακό κόμβο φυσικού αερίου δεδομένου ότι βρίσκεται σε σημείο εισόδου στην ΕΕ του νότιου διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου και έχει πρόσβαση σε LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) και προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Γίνεται αναφορά σε προγραμματισμένα έργα φυσικού αερίου, όπως είναι η γραμμή διασύνδεσης Ελλάδας - Βουλγαρίας, ο υπεραδριατικός αγωγός (ΤΑΡ) και ένα νέο τερματικό LNG στο Βόρειο Αιγαίο (σε Αλεξανδρούπολη ή στον κόλπο της Καβάλας).

33

«Ύστερα από εννέα μήνες εργασιών, μπορούμε σήμερα να υποστηρίξουμε με βεβαιότητα ότι βρισκόμαστε σε τροχιά υλοποίησης της Ενεργειακής Ένωσης. Τα μηνύματά μου για το 2016 είναι σαφή. Πρώτον, η ΕΕ πρέπει να εξακολουθήσει να ηγείται των προσπαθειών για μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Δεύτερον, η μετάβαση αυτή πρέπει να είναι κοινωνικά δίκαιη και επικεντρωμένη στον καταναλωτή. Και τρίτον, οι γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε φέτος δεν θα εκλείψουν.

Το 2016 θα είναι επίσης το έτος εντός του οποίου θα θέσουμε τα θεμέλια ενός ισχυρού συστήματος διακυβέρνησης που θα χαρακτηρίζεται από προβλεψιμότητα και διαφάνεια, ό,τι ακριβώς χρειάζονται οι επενδυτές. Τέλος, το 2016 είναι το έτος στο οποίο θα δούμε αποτελέσματα», σημείωσε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής και αρμόδιος για την Ενεργειακή Ένωση κ. Μάρος Σέφτσοβιτς.

O επίτροπος Δράσης για το Κλίμα και Ενέργειας κ. Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε επισήμανε ότι το 2016

πρέπει να προταθεί μια νομοθεσία που θα βελτιώσει τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, θα αυξήσει περαιτέρω το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα μειώσει την κατανάλωση ενέργειας και θα εγγυηθεί την ασφάλεια του εφοδιασμού με φυσικό αέριο.

«Έτσι, το ενεργειακό σύστημα της ΕΕ θα γίνει ισχυρότερο και θα εξασφαλιστούν όλες οι προϋποθέσεις για τη μετάβαση της ΕΕ προς ένα ενεργειακό σύστημα χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Καθώς η προσοχή όλων μας είναι στραμμένη στις διαπραγματεύσεις στο Παρίσι για την κλιματική αλλαγή, η νομοθεσία αυτή ανανεώνει τη δέσμευση για ευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία και την προσήλωσή μας στις διεθνείς προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής», ανέφερε.

Μείωση των εγχωρίων εκπομπώνΗ έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης υπογραμμίζει τη συμβολή της Ευρώπης στις διαπραγματεύσεις που θα γίνουν τον Δεκέμβριο στο Παρίσι. Ήδη

περισσότερες από 160 χώρες, οι οποίες ευθύνονται για πάνω από το 90% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχουν προσκομίσει τις προτάσεις τους ενόψει της συμφωνίας στο Παρίσι. Η ΕΕ υπέβαλε, στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής, τον δεσμευτικό στόχο της μείωσης των εγχώριων εκπομπών σε όλο το φάσμα της οικονομίας κατά τουλάχιστον 40% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων η ενέργεια εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στα θέματα προτεραιότητας. Το 2015 χαρακτηρίστηκε από τις συνεχιζόμενες εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Oυκρανίας, τις σταθερά χαμηλές τιμές του πετρελαίου που επηρεάζουν τις ενεργειακές αγορές σε ολόκληρο τον κόσμο, την ανακοίνωση νέων εμπορικών πρωτοβουλιών για πρόσθετες υποδομές εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, τις νέες προοπτικές που ανοίγονται από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, καθώς και την περαιτέρω πτώση της εγχώριας παραγωγής ορυκτών καυσίμων.

34

Η έκθεση για την Κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης παρουσιάζει επίσης τα βασικά στοιχεία ενός μηχανισμού υλοποίησης που θα οδηγεί σε πιο προβλέψιμες, διαφανείς και σταθερές πολιτικές, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Ενεργειακής Ένωσης. Oι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα, που δημοσιεύονται σήμερα, παρέχουν στα κράτη μέλη τη βάση για να αρχίσουν να διαμορφώνουν τα σχέδιά τους για την περίοδο 2021-2030.

Εγκρίθηκαν 195 ενεργειακά έργα PCIO δεύτερος κατάλογος ΕΚΕ περιλαμβάνει τα έργα υποδομών που είναι απολύτως αναγκαία για την υλοποίηση των στόχων της ενεργειακής πολιτικής. O κατάλογος των έργων αποτελεί επικαιροποίηση του πρώτου καταλόγου ΕΚΕ, ο οποίος εγκρίθηκε τον Oκτώβριο 2013. Περιλαμβάνει 108 έργα ηλεκτρικής ενέργειας, 77 φυσικού αερίου, επτά πετρελαίου και τρία για έξυπνα δίκτυα.

Για να συμπεριληφθεί ένα έργο στον κατάλογο πρέπει να αποδίδει σημαντικά οφέλη σε τουλάχιστον δύο κράτη-μέλη, να συμβάλει στην ολοκλήρωση της αγοράς και στην τόνωση του ανταγωνισμού, να ενισχύει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και να μειώνει τις εκπομπές CO2.

Έκθεση προόδου για την ενεργειακή απόδοσηΗ έκθεση σχετικά με την πρόοδο

υλοποίησης του ευρωπαϊκού στόχου ενεργειακής απόδοσης 20% έως το 2020 δείχνει ότι, παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί, οι συλλογικές προσπάθειες των κρατών-μελών απέφεραν εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας μόνο 17,6% σε σύγκριση με τις προβλέψεις για το 2020.

Ωστόσο, η Επιτροπή είναι αισιόδοξη ότι ο στόχος του 20% θα επιτευχθεί, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστεί πλήρως η υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ, θα επιταχυνθούν οι προσπάθειες και θα βελτιωθούν οι συνθήκες για επενδύσεις.

Έκθεση προόδου της δράσης για το κλίμαΗ έκθεση δείχνει ότι η ΕΕ έχει αποσυνδέσει την οικονομική ανάπτυξη από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη τόσο του στόχου μείωσης κατά 20% των αερίων του θερμοκηπίου έως το 2020 όσο και των στόχων του πρωτοκόλλου του Κιότο. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για την επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί για το 2030.

Σημειωτέον ότι η Επιτροπή έχει ξεκινήσει δημόσια διαβούλευση για τη μελλοντική αναθεώρηση της οδηγίας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), η οποία θα διαρκέσει έως τις 10 Φεβρουαρίου.

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει περιφερειακό κόμβο φυσικού αερίου δεδομένου ότι βρίσκεται σε σημείο εισόδου στην ΕΕ του νότιου διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου και έχει πρόσβαση σε LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) και προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία

35

12ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑΠΡOΜΗΘΕΙΑΣ

Διαφημιστικές καμπάνιες, επιχειρηματικό ενδιαφέρον από τον χώρο των τηλεπικοινωνιών, αλλά και υποβόσκουσα αντιπαράθεση μεταξύ ιδιωτών επιχειρηματιών και του κυριάρχου «παίκτη», δηλαδή της ΔΕΗ, συνθέτουν την εικόνα της υπό διαμόρφωση λιανικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία παρουσιάζει έντονη κινητικότητα, την ίδια ώρα που οι απλήρωτοι λογαριασμοί ρεύματος έχουν φθάσει στο δυσθεώρητο ύψος των 2,5 δισ. ευρώ.

Αγορά ηλεκτρισμούΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Ενόψει των μεταρρυθμίσεων που προωθούνται μέσω του μνημονίου και προβλέπουν σταδιακό «άνοιγμα» της αγοράς ηλεκτρισμού έως το 2020, ώστε καμία εταιρεία να μη διαθέτει μερίδιο άνω του 50% στην προμήθεια ρεύματος, οι υφιστάμενες ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρισμού αλλά και εταιρείες τηλεπικοινωνιών και μεταφορών προετοιμάζονται για να ανταγωνιστούν τη ΔΕΗ και να διεκδικήσουν μέρος της πίτας των 5,6 δισ. ευρώ που είναι ο ετήσιος τζίρος της εμπορίας ρεύματος.

Μνημονιακές υποχρεώσειςΣύμφωνα με το μνημόνιο, η ΔΕΗ θα πρέπει σταδιακά και έως το 2020 να εκχωρήσει το 50% της δραστηριότητάς της στην προμήθειας ρεύματος και αυτό θα γίνει καταρχήν μέσω των δημοπρασιών λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής, οι οποίες εκτιμάται ότι θα επιτρέψουν στους ιδιώτες να διαμορφώσουν ένα ελκυστικό ενεργειακό μείγμα (ρεύμα παραγόμενο από φυσικό αέριο, λιγνίτη και νερό) που θα τους δώσει τη δυνατότητα να ανταγωνιστούν τις τιμές της ΔΕΗ σε επίπεδο λιανικής. Έτσι, οι ιδιωτικές εταιρείες

προμήθειας ρεύματος, οι οποίες διαθέτουν και παραγωγή ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο, έχουν αναπτύξει το τελευταίο διάστημα μεγάλες διαφημιστικές καμπάνιες σε όλα τα μέσα ενημέρωσης, προκειμένου να κατοχυρώσουν στη συνείδηση των καταναλωτών τις εμπορικές τους ονομασίες, αλλά και «πολεμήσουν» την παγιωμένη αντίληψη ότι το ρεύμα παρέχεται μόνο από τη ΔΕΗ.

Τηλεφωνία, τηλεόραση και ρεύμαΤην ίδια ώρα οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών και μεταφορών έχουν βάλει στο στόχαστρό τους τη νέα αγορά ηλεκτρισμού, με κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα τα εκτεταμένα δίκτυα λιανικής πώλησης που διαθέτουν. Παρακολουθώντας τις ευρωπαϊκές εξελίξεις όπου η παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας από ενιαία δίκτυα λιανικής πώλησης αναδεικνύεται σε κυρίαρχη τάση, προσβλέπουν στο να διαμορφώσουν πακέτα πώλησης ρεύματος, τηλεφωνίας και τηλεόρασης. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η ΔΕΗ, που έχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά με μερίδιο 94,43% στην προμήθεια ρεύματος (υψηλή, μέση και χαμηλή

36

τάση) και 82,51% στη χαμηλή και μέση τάση, επιθυμεί να διατηρήσει όσο το δυνατόν υψηλότερα μερίδια και να απολέσει όσο το δυνατόν λιγότερο από τον σημερινό τζίρο των 5,6 δισ. ευρώ, αλλά έχει παράλληλα να αντιμετωπίσει ένα σοβαρότατο πρόβλημα που δεν είναι άλλο από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των πελατών της που σήμερα εκτιμάται ότι έχουν εκτοξευτεί στα 2,5 δισ. ευρώ έναντι 2,2 δισ. ευρώ τον Αύγουστο και 2 δισ. ευρώ τον περασμένο Ιούνιο.

Ποιοι έχουν άδειες προμήθειαςΣήμερα άδειες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας κατέχουν 26 εταιρείες, για ισχύ περίπου 6.500 MW, και από αυτές στην αγορά δραστηριοποιούνται μόνο οι επτά. Oι πλέον ειδικοί στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή οι ιδιώτες παραγωγοί, με δικές τους μονάδες φυσικού αερίου και οργανωμένες υπηρεσίες προμήθειας, εδώ και περίπου τρία χρόνια έχουν μπει δυναμικά στη λιανική με ανταγωνιστικά τιμολόγια και προσφορές. Πρόκειται για τους τρεις καθετοποιημένους ενεργειακούς ομίλους Elpedison (ΕΛΠΕ, Edison, Ελλάκτωρ και Βιοχάλκο), Protergia (όμιλος Μυτιληναίου) και Ήρων

Ενεργειακή (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), οι οποίοι διαθέτουν τα εξής μερίδια αγοράς: Ήρων 1,9%, Elpedison 1,6% και Protergia 1,2%. Δηλαδή έχουν αποσπάσει περί τους 50.000 καταναλωτές από τη ΔΕΗ (νοικοκυριά και επιχειρήσεις). Oι τέσσερις μικρότεροι προμηθευτές, δηλαδή οι εταιρείες Green, Vorterra, Watt+volt και NRG, μοιράζονται «πίτα» της τάξης του 1%.

• O όμιλος Μυτιληναίου (Protergia) είναι ο μεγαλύτερος ανεξάρτητος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, διαθέτοντας ένα ενεργειακό χαρτοφυλάκιο δυναμικότητας άνω των 1.000 MW. Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας η Protergia διαθέτει θερμικές μονάδες με καύσιμο φυσικό αέριο και μονάδες ΑΠΕ. • Η Elpedison με μητρικές τις εταιρείες Ελληνικά Πετρέλαια, Edison και Ελλάκτωρ είναι επίσης καθετοποιημένος όμιλος. Διαθέτει δύο μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο και απόδοση της τάξης του 56%. • O όμιλος Ήρων είναι θυγατρική των τριών ενεργειακών κολοσσών ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, GDF Suez και QPI. Έχει ως αντικείμενο δραστηριότητας την

παραγωγή και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και αποτελεί μία από τις πιο καθετοποιημένες επιχειρήσεις του τομέα. Διαθέτει ήδη από το 2004 δύο σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο έξω από τη Θήβα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος σχεδόν 600 MW. • Η Volterra ΑΕ δημιουργήθηκε το 2010 και είναι το αποτέλεσμα μιας στρατηγικής συμμαχίας 50-50, της ιταλικής ενεργειακής εταιρείας Sorgenia SpA και της κατασκευαστικής JP Άβαξ. • H Green ανήκει στους αδελφούς Βασιλειάδη και δραστηριοποιείται μόνο στην προμήθεια ρεύματος. • H Vatt + Volt είναι ελληνική εταιρεία και ανήκει στους αδελφούς Αναστάσιο και Χρήστο Παπαναγιώτου. Απέκτησε άδεια προμήθειας το 2011. • Η NRG Trading ανήκει στον Αλέξανδρο Χανδρή και ιδρύθηκε το 2012 με στόχο την είσοδό της στην αγορά ενέργειας.

Νέοι «παίκτες»Πέραν όμως των εταιρειών που ήδη δραστηριοποιούνται στην αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, ενδιαφέρον εκδηλώνεται και από νέους «παίκτες» όπως τα ΕΛΤΑ, η Forthnet και η OΤΕ-Cosmote, με την τελευταία

Στην αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, ενδιαφέρον εκδηλώνεται και από νέους «παίκτες» όπως τα ΕΛΤΑ, η Forthnet και η OΤΕ-Cosmote

37

εταιρεία να φέρεται να διεκδικεί άδεια αυτοπρομήθειας ρεύματος. Δηλαδή εξετάζει τη δυνατότητα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας απευθείας από τη χονδρική, ώστε να καλύπτει τις ανάγκες κατανάλωσης ρεύματος των κτηρίων και των καταστημάτων.

Τα ΕΛΤΑ, εξάλλου, ανακοίνωσαν πρόσφατα την απόφασή τους να καταθέσουν αίτηση για άδεια προμήθειας στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ώστε να αγοράζουν και να πουλάνε ρεύμα μέσα από το δίκτυο των 1.500 καταστημάτων τους. Μάλιστα ο πρόεδρος της ΔΕΗ Μανώλης Παναγιωτάκης επικρότησε αυτή την κίνηση των ΕΛΤΑ, καθώς θεωρεί πως τα ταχυδρομεία θα πουλάνε ρεύμα με λογική τιμή.

Η Forthnet, η οποία στο παρελθόν είχε συνάψει συμφωνία με τη Hellas Power, φέρεται να βολιδοσκοπήθηκε από εναλλακτικό πάροχο ρεύματος ώστε να πουλά τα προϊόντα του μέσα από τα καταστήματά της.

Πέραν, όμως, των όσων πρόκειται να μπουν στην αγορά προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος, οι ανεξάρτητοι που δραστηριοποιούνται σε αυτήν τη φάση έχουν αποσπάσει ένα μερίδιο της τάξης του 6% (υψηλή, μέση και χαμηλή τάση) από τη ΔΕΗ. Στελέχη των εταιρειών προμήθειας εκτιμούν πως μέχρι το τέλος του χρόνου το ποσοστό αυτό θα ανέβει στο 7%.

«Μάχη» στη μέση τάσηΗ μεγαλύτερη μάχη δίνεται στη μέση τάση, καθώς εκεί δραστηριοποιούνται

επιχειρήσεις με μεγάλο δίκτυο καταστημάτων, όπου ανήκουν στις μεσαίες. Ήδη το 10% αυτών έχει περάσει στους εναλλακτικούς προμηθευτές. Με δεδομένο ότι η μέση τάση (εμπορικές εταιρείες, αλυσίδες σουπερμάρκετ και καταστημάτων, τράπεζες, εμπορικά κέντρα, φούρνοι κ.λπ.) έχει 9.000 μετρητές, υπολογίζεται ότι περίπου 1.000 δεν έχουν πια προμηθευτή τη ΔΕΗ.

Στη συγκεκριμένη κατηγορία πελατών ο ανταγωνισμός είναι πολύ σκληρός, καθώς οι μεν εταιρείες προμήθειας «χτυπάνε» με πολύ ανταγωνιστικά τιμολόγια, οι δε επιχειρήσεις που ηλεκτροδοτούνται από τη μέση τάση, έχοντας μεγάλους όγκους κατανάλωσης, αναζητούν την καλύτερη προσφορά. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι και η ΔΕΗ από τις αρχές του Σεπτεμβρίου εφάρμοσε νέα τιμολόγια προκειμένου είτε να κερδίσει ξανά πελάτες που έχασε, είτε να διατηρήσει αυτούς που έχει.

Δημοπρασίες Oι ενδιαφερόμενοι που θέλουν να μπουν στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκουν τον τρόπο μέσα από τις δημοπρασίες λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ισχύος της ΔΕΗ που θα εφαρμοστούν στα αντίστοιχα γαλλικά πρότυπα ΝOΜΕ.

Η διαδικασία αυτή είναι σε συζήτηση ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους θεσμούς προκειμένου να θεωρείται ένας από τους τρόπους για το «άνοιγμα» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της ενίσχυσης του ανταγωνισμού. Πάντως, το σχετικό πλαίσιο δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη με κύρια ζητούμενα την τιμή

εκκίνησης των δημοπρασιών αλλά και τις υπό δημοπράτηση ποσότητες.

Μάλιστα, σε αυτήν τη φάση, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω της πτώσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θεωρείται αμφίβολο κατά πόσον οι δημοπρασίες λιγνιτικής ισχύος που θα γίνουν θα είναι συμφέρουσες. Έτσι, δεν αποκλείεται σε πρώτη φάση να δημοπρατηθούν μικρές ποσότητες της τάξης των 300-400 MW.

Εξάλλου, παράγοντες της αγοράς σημειώνουν ότι και με τη μέθοδο αυτή δεν δημιουργούνται πραγματικές συνθήκες ανταγωνισμού. Κι αυτό καθώς ουσιαστικά όσοι συμμετάσχουν στις δημοπρασίες θα αγοράζουν ρεύμα και θα το μεταπωλούν ή θα το χρησιμοποιούν για δική τους χρήση.

Ληξιπρόθεσμες οφειλέςΣε ό,τι αφορά τέλος το μεγάλο πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών των καταναλωτών προς τη ΔΕΗ, αυτές φθάνουν σήμερα στα 2,5 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος, περί τα 1,6 με 1,7 δισ. ευρώ, προέρχεται από καταναλωτές χαμηλής και μέσης τάσης, δηλαδή επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Από αυτό το ποσό περίπου 350 με 380 εκατ. ευρώ προέρχονται από επιχειρήσεις που έκλεισαν. Τέλος, ένα άλλο μεγάλο τμήμα των οφειλών προς τη ΔΕΗ, της τάξης των 300 εκατ. ευρώ, προέρχεται από ενεργοβόρες βιομηχανίες. Επιπλέον, το Δημόσιο χρωστά 250 εκατ. ευρώ στη ΔΕΗ, με τα 120-130 εκατ. ευρώ να προέρχονται από δημοτικές επιχειρήσεις.

38

13ΔΕΗ: ΣΤO ΣΤOΧΑΣΤΡOOΙ ΛΗΞΙΠΡOΘΕΣΜOΙΛOΓΑΡΙΑΣΜOΙΕπιθετική πολιτική έναντι των καταναλωτών με ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις βάζει σε εφαρμογή η ΔΕΗ, προχωρώντας σε διακοπή της ηλεκτροδότησης σε χιλιάδες πελάτες με χρέη άνω των 1.000 ευρώ. Ωστόσο οι προτεινόμενες από την εταιρεία αλλαγές στον Κώδικα Προμήθειας και κυρίως η πρόταση για απαγόρευση αλλαγής προμηθευτή εφόσον υπάρχουν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς τον προηγούμενο, προκαλούν την έντονη αντίδραση των ιδιωτών ανταγωνιστών της ΔΕΗ στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Αγορά ηλεκτρισμούΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έγιναν γνωστά από τον Διαχειριστή του Δικτύου Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), η ΔΕΗ στις αρχές Νοεμβρίου είχε στείλει 100.000 εντολές διακοπής στον ΔΕΔΔΗΕ, από τις οποίες οι 15.000 υλοποιήθηκαν ώς τα μέσα του μήνα. Λόγω του μεγάλου όγκου των εντολών διακοπής ο Διαχειριστής είναι σε συνεννόηση με τους εργολάβους με τους οποίους συνεργάζεται για αύξηση των συνεργείων που εκτελούν τις σχετικές εργασίες, ώστε οι αποκοπές να ολοκληρωθούν σε ορίζοντα λίγων εβδομάδων. Ωστόσο ιστορικά έχει διαπιστωθεί ότι η πλειονότητα των καταναλωτών, είτε πριν το κατέβασμα του διακόπτη είτε αμέσως μετά, προχωρά σε εξόφληση ή διακανονισμό των οφειλών και επαναφορά της ηλεκτροδότησης.

Τι ισχύειΣύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται επίσημα από τις ρυθμίσεις της ΔΕΗ και τον ισχύοντα Κώδικα Προμήθειας, εάν ένας λογαριασμός δεν εξοφληθεί μέχρι και την έκδοση ταυ επόμενου, τότε το ανεξόφλητο ποσά ενσωματώνεται αυτόματα σε αυτόν με την προσθήκη ειδικού μηνύματος «Ειδοποίηση

διακοπής», με το οποίο ο πελάτης ενημερώνεται για επικείμενη διακοπή ρεύματος στην περίπτωση που δεν εξοφληθεί -τουλάχιστον το ποσό οφειλής που προέρχεται από τον προηγούμενο λογαριασμό μέχρι την ημερομηνία λήξης ταυ δευτέρου λογαριασμού. Έτσι, στην πράξη οι πελάτες με διμηνιαίους λογαριασμούς ρεύματος έχουν επίσημα περιθώριο να εξοφλήσουν τον λογαριασμό τους: α) 85 ημέρες από την έκδοσή του και β) 25 ημέρες μετά την έγγραφη ειδοποίησή τους με τον επόμενο λογαριασμό.

Στην πράξη και τουλάχιστον μέχρι στιγμής η ΔΕΗ εκδίδει εντολές διακοπής προς τον ΔΕΔΔΗΕ εφόσον το χρέος ξεπερνά τα 1.000 ευρώ και δεν υπάρχει καμία πληρωμή επί δύο συνεχόμενα τετράμηνα. Ήδη πάντως το υπουργείο Ενέργειας ζήτησε από τη ΔΕΗ να αναπροσαρμόσει προς τα πάνω τα όρια αυτά.

«Καταφεύγουμε αναγκαστικά σε διακοπή της παροχής λόγω χρέους, αφού προηγουμένως έχουμε εξαντλήσει κάθε περιθώριο συνεννόησης και συνδιαλλαγής και πάντοτε με απόλυτη προσοχή, ώστε να μη θίγονται κάθε

39

είδους ευπαθείς καταναλωτές. Είναι αυτονόητο ότι δεν κόβεται το ρεύμα στους κατόχους κοινωνικού τιμολογίου. Είναι επίσης αυτονόητο ότι το μέτρο εφαρμόζεται σε πελάτες που, κατά τεκμήριο, μπορούν να ανταποκριθούν», ανέφερε σε σχετικές δηλώσεις του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Μανώλης Παναγιωτάκης.

Αντιπαράθεση με τους ιδιώτεςΩστόσο η διαχείριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προκάλεσε αντιπαράθεση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, με αφορμή κυρίως την πρόταση της ΔΕΗ να απαγορεύεται η αλλαγή προμηθευτή αν υπάρχουν ληξιπρόθεσμα χρέη προς τον προηγούμενο. Η ΡΑΕ, αφού απηύθυνε σύσταση προς όλους τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας «να απέχουν από τη συστηματική προσέλκυση πελατών με ληξιπρόθεσμες οφειλές σε οποιονδήποτε άλλο προμηθευτή, η οποία ευνοεί την καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος αλλαγής προμηθευτή και αναμφίβολα συντελεί στην ευρύτερη απορρύθμιση της αγοράς», έθεσε σε δημόσια διαβούλευση πιθανές αλλαγές στον Κώδικα Προμήθειας με τρεις εναλλακτικές λύσεις: – Την αναστολή αλλαγής προμηθευτή εφόσον υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, δηλαδή την πρόταση της ΔΕΗ, –Την περιορισμένη αναστολή αλλαγής προμηθευτή εφόσον υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές (π.χ. αν η οφειλή υπερβαίνει ένα ανώτατο όριο ή αν έχει ήδη εκδοθεί εντολή διακοπής της ηλεκτροδότησης από τον προηγούμενο προμηθευτή), –Τη δυνατότητα αλλαγής προμηθευτή

μετά από διακανονισμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών, με ποινή την αποσύνδεση με εντολή του προηγούμενου προμηθευτή στην περίπτωση μη τήρησης του διακανονισμού.

Υπέρ της πρώτης εναλλακτικής τάχθηκαν μόνο ΔΕΗ και ΓΕΝOΠ, θεωρώντας την ως την πλέον αποτελεσματική λύση. Αντίθετα: –Σε επιστολή της προς τη ΡΑΕ η Elpedison αναφέρει ότι «το εικαζόμενο πρόβλημα ταμειακής ρευστότητας ουδόλως αφορά το σύνολο των προμηθευτών Η/Ε, αλλά μόνο την υπερδεσπόζουσα επιχείρηση, αποτελεί δε έκφανση του εκ μέρους της τρόπου διαχείρισης των προς αυτήν οφειλών και εν γένει των αστικών της αξιώσεων έναντι των πελατών της και εν πάση περιπτώσει, ουδέν στοιχείο “επείγοντος” διαφαίνεται δεδομένου ότι η ΔΕΗ εμφάνισε σημαντική κερδοφορία για το έτος 2014, η οποία μάλιστα το α’ εξάμηνο του 2015 παρουσιάζεται αυξημένη συγκριτικά με το α’ εξάμηνο του 2014». Καλεί επίσης τη ΡΑΕ «προ οιασδήποτε σχετικής σκέψης τροποποίησης του υφιστάμενου πλαισίου να αναζητήσει από τους προμηθευτές πιστοποιημένα και ακριβή στοιχεία τα οποία να αποδεικνύουν ότι η μετακίνηση πελατών αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην αύξηση ληξιπρόθεσμων οφειλών». Η Elpedison κατηγορεί επίσης τη ΔΕΗ ότι δεν αξιοποίησε τις υφιστάμενες διατάξεις για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών, «ούτε ασκεί συστηματικά τις αστικές αξιώσεις της -ως αυταπόδεικτα προκύπτει από τη μηδέποτε ολοκληρωθείσα διαδικασία επιλογής δικηγορικών εταιρειών οι

οποίες θα αναλάμβαναν την είσπραξη των αστικών της αξιώσεων». Και σημειώνει επίσης ότι «είναι αδιανόητο η αδράνεια μιας επιχείρησης ως προς την άσκηση των δικαιωμάτων της να επιχειρείται να αντισταθμιστεί από ρυθμιστική παρέμβαση, η οποία λαμβάνει μάλιστα χώρα για την προστασία του υπερδεσπόζοντος παρόχου, παρεμβαίνοντας στην υλοποίηση της θεμελιώδους, μαζί με την πρόσβαση τρίτων στα δίκτυα -ρητής αρχής της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας-, η οποία έγκειται στο ότι οι επιλέγοντες πελάτες έχουν δικαίωμα επιλογής προμηθευτή». –Η Protergia, ενώ επισημαίνει τη σημασία της ελεύθερης αλλαγής προμηθευτή, απορρίπτει την πρώτη και την τρίτη εναλλακτική πρόταση της ΡΑΕ και δέχεται να μην επιτρέπεται η αλλαγή προμηθευτή μόνο αν ο προηγούμενος έχει εκδώσει εντολή διακοπής λόγω χρεών. Στην ίδια λογική κινείται και ο Ήρων. –O Σύνδεσμος Εμπόρων και Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας δηλώνει αφενός ότι δεν συμφωνεί απόλυτα με καμία από τις προτάσεις της ΡΑΕ, συζητά ωστόσο την αναστολή αλλαγής προμηθευτή εφόσον υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω συγκεκριμένου ορίου (που χρειάζεται να οριστεί) με ταυτόχρονη ολοκληρωμένη διακοπή/απενεργοποίηση της παροχής ρεύματος, ενώ προτείνει να υλοποιηθεί η ιδέα του «ενεργειακού Τειρεσία» που θα συγκεντρώνει και θα διαθέτει πληροφορίες οικονομικής συμπεριφοράς των υποψηφίων πελατών.

40

14ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 1,5 ΔΙΣ.ΚΑΙ ΕΞΥΠΝOΙ ΜΕΤΡΗΤΕΣΑΠO ΤOΝ ΔΕΔΔΗΕΈξυπνοι μετρητές αλλά και κέντρα ελέγχου των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλής τάσης περιλαμβάνονται στο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1,5 δισ. ευρώ για την επόμενη πενταετία, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ).

Αγορά ηλεκτρισμούΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Πρόκειται για 12 έργα συνολικού προϋπολογισμού 230 εκατ. ευρώ. Σε συνδυασμό δε με το ετήσιο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 250 εκατ. ευρώ, οι επενδυτικές δαπάνες του ΔΕΔΔΗΕ σε ορίζοντα πενταετίας υπολογίζονται σε 1,5 δισ. ευρώ. Αναλυτικά το επενδυτικό πρόγραμμα του Διαχειριστή, όπως το παρουσίασε ο πρόεδρός του Νίκος Χατζηαργυρίου περιλαμβάνει τρεις ομάδες έργων:

Smart gridsΗ πρώτη ομάδα στρατηγικών έργων εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια δημιουργίας έξυπνων δικτύων (smart grids) και περιλαμβάνει τα ακόλουθα τέσσερα έργα τηλεχειρισμών και αυτοματισμών: 1. Εκσυγχρονισμός του ελέγχου των δικτύων της Αττικής και συγκέντρωσή τους μέχρι το 2019 σε ένα ενιαίο κέντρο ελέγχου. 2. Δημιουργία κέντρου ελέγχου των δικτύων των νησιών μέχρι το 2019. 3. Εκσυγχρονισμός και συγκέντρωση των κέντρων ελέγχου της λοιπής χώρας σε τρία περιφερειακά κέντρα μέχρι το 2019. 4. Εγκατάσταση έως το 2020 των

αναγκαίων στοιχείων τηλεχειρισμού, αυτοματισμού και τηλεποπτείας, ώστε τα προαναφερθέντα κέντρα ελέγχου να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα δίκτυα όλης της χώρας και να τηλε-ελέγχουν τους βασικούς διακόπτες τους.

Εξυπηρέτηση πελατώνΗ δεύτερη ομάδα αφορά νέα συστήματα εξυπηρέτησης πελατών όλης της χώρας: 1. Εγκατάσταση και λειτουργία νέου μηχανογραφικού Συστήματος Εξυπηρέτησης Πελατών μέχρι το 2019. 2. Εγκατάσταση τριών Συστημάτων Τηλεξυπηρέτησης σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα μέχρι το 2019.

Διασύνδεση νησιώνΗ άλλη ομάδα των έργων έχει να κάνει με τη βέλτιστη διαχείριση των ηλεκτρικών συστημάτων των μη διασυνδεδεμένων νησιών: 1. Δημιουργία υποδομών μη διασυνδεδεμένων νησιών (ΜΔΝ) για την τήρηση του σχετικού κώδικα και για τη λειτουργία της αγοράς ΜΔΝ.

2. Ανάπτυξη «έξυπνων νησιών», δηλαδή λειτουργία νησιών με διείσδυση που

41

θα υπερβαίνει το 50-60% (πιλοτικό και προώθηση επέκτασής του).

Το πρώτο έργο είναι απολύτως αναγκαίο για τη λειτουργία της αγοράς των νησιών και αποτελεί ρυθμιστική υποχρέωση με βάση τις διατάξεις του κώδικα ΜΔΝ. Αναμένεται να συμβάλει αποφασιστικά στη βελτίωση της διαχείρισης και αξιοποίησης των ηλεκτρικών συστημάτων των νησιών, με αντίστοιχη εξοικονόμηση των δαπανών τους. Επίσης θα βοηθήσει σημαντικά στον εκσυγχρονισμό των σχετικών εγκαταστάσεων και διαδικασιών της εταιρείας.

Αμφότερα τα έργα θα βοηθήσουν πολύ την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ στα νησιά, περιορίζοντας έτσι μακροπρόθεσμα το κόστος και την εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα για ηλεκτροδότησή τους

Εκσυγχρονισμός συστημάτωνΟ εκσυγχρονισμός τεχνικών συστημάτων (αποτύπωση δικτύων, μέτρηση καταναλώσεων) είναι μια ακόμη ομάδα έργων του ΔΕΔΔΗΕ που περιλαμβάνει:

1. Την εγκατάσταση Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS) μέχρι το 2019 και όπως προαναφέρθηκε. 2. Την Τηλεμέτρηση Χαμηλής Τάσης (πιλοτικό έργο και σχεδιασμός επέκτασης τηλεμέτρησης).

Τέλος, ο ΔΕΔΔΗΕ ολοκληρώνει τις επενδύσεις με ακόμη δύο έργα: 1. Αναβάθμιση του Προγραμματισμού Ανάπτυξης Δικτύων μέχρι το 2018. 2. Αναδιοργάνωση εφοδιαστικής αλυσίδας μέχρι το 2019.

Πρόκειται για 12 έργα συνολικού προϋπολογισμού 230 εκατ. ευρώ. Σε συνδυασμό δε με το ετήσιο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 250 εκατ. ευρώ, οι επενδυτικές δαπάνες του ΔΕΔΔΗΕ σε ορίζοντα πενταετίας υπολογίζονται σε 1,5 δισ. ευρώ

42

15ΚΑΤΩ ΑΠO ΤΑ 60 ΔOΛ.ΤO ΠΕΤΡΕΛΑΙO ΚΑΙ ΤO 2016O σκληρός και κυριολεκτικά μέχρις εσχάτων ανταγωνισμός τον οποίο έχει επιβάλει η Σαουδική Αραβία στις τάξεις των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, σε συνδυασμό με τις ισχνές προοπτικές ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, δείχνουν να «εγκλωβίζουν» τις τιμές του πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα και για το 2016. Μεσοπρόθεσμα, σύμφωνα με την ΙΕΑ και τους περισσότερους αναλυτές, θα υπάρξει μεν ανάκαμψη όμως αυτή θα είναι αργή και ευάλωτη στις συνολικότερες εξελίξεις και ανακατατάξεις.

Αγορά πετρελαίουΤου Γιώργου Παυλόπουλου

43

Κανένα από τα μεγάλα γεγονότα που συνέβησαν (και αναμφίβολα θα συνεχίσουν να συμβαίνουν) αυτή την περίοδο στον πλανήτη δεν δείχνει ικανό να επηρεάσει τις τιμές του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, οι οποίες συνεχίζουν να κινούνται γύρω στα 45-50 δολάρια ανά βαρέλι, με σχετικά μικρές καθημερινές διακυμάνσεις. Oύτε η εμπλοκή της Ρωσίας στον εμφύλιο της Συρίας, ούτε οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι που οδηγούν σε ένταση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Μέση Ανατολή, ούτε οι απειλές των τζιχαντιστών για πλήγματα στα ενεργειακά δίκτυα (αγωγούς, διυλιστήρια κ.λπ.), ούτε η επικείμενη ενσωμάτωση του Ιράν στο παγκόσμιο εμπόριο ενέργειας μετά τη σταδιακή άρση των δυτικών κυρώσεων, ούτε καν τα «παιχνίδια πολέμου» στον Ειρηνικό και τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας δεν αρκούν για να αλλάξουν ριζικά την εικόνα της αγοράς. Κάτι που σημαίνει, πολύ απλά, ότι οι αιτίες που καθηλώνουν τις τιμές στα σημερινά επίπεδα είναι σαφώς πιο βαθιές και ουσιαστικές.

Σε επίπεδο-ρεκόρ τα αποθέματαΠαρά δε το γεγονός ότι η αύξηση της

ζήτησης που καταγράφεται το 2015 είναι σχετικά μεγάλη, η υπερπαραγωγή -αποτέλεσμα των τεχνολογικών εξελίξεων στις ΗΠΑ αλλά, κυρίως, του σκληρού ανταγωνισμού ανάμεσα στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες για τα μερίδια της αγοράς- δεν επιτρέπει ανοδικές τάσεις στις τιμές. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Παγκόσμια Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) σε πρόσφατη έκθεσή της, «τα αποθέματα (δηλαδή οι ποσότητες που έχουν ήδη αντληθεί και βρίσκονται αποθηκευμένες) έχουν φτάσει στο επίπεδο-ρεκόρ των 3 δισ. βαρελιών (…) και προσφέρουν ένα πρωτοφανές δίχτυ ασφαλείας απέναντι τόσο στα όποια γεωπολιτικά σοκ όσο και σε απρόσμενες αναταράξεις στην αλυσίδα τροφοδοσίας των αγορών».

Τα σενάριαΣύμφωνα με το «βασικό σενάριο» της ΙΕΑ που δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές Νοεμβρίου, ο «πόλεμος τιμών που έχει εξαπολύσει από πέρυσι η Σαουδική Αραβία» έχει ως συνέπεια οι τιμές να ανακάμπτουν πολύ αργά μετά την απότομη πτώση που σημείωσαν από το καλοκαίρι του 2014 ώς σήμερα, κατά περίπου 55%. Με βάση, λοιπόν,

αυτό το σενάριο, η μέση τιμή ανά βαρέλι αναμένεται να επιστρέψει στα επίπεδα των 80 δολαρίων σταδιακά ώς το 2020, με την αγορά να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί. Όσον αφορά δε τη συνέχεια, η πορεία εκτιμάται πως θα είναι ακόμη πιο βραδεία, καθώς άλλες ενεργειακές μορφές, όπως οι ανανεώσιμες, θα αυξάνουν το μερίδιό τους στο «χαρτοφυλάκιο» των περισσότερων χωρών.

Ειδικά για το 2016, η Αμερικανική Υπηρεσία Ενέργειας (ΕΙΑ) εκτιμά ότι το πιθανότερο σενάριο είναι να μην υπάρξουν σημαντικές μεταβολές σε σύγκριση με τις σημερινές τιμές. Πιο συγκεκριμένα, βλέπει το Brent να διαμορφώνεται κατά μέσο όρο στα 56 δολάρια το βαρέλι έναντι 54 δολαρίων για φέτος, ενώ το αμερικανικό WTI φαίνεται ότι θα κυμανθεί κατά 4-6 δολάρια χαμηλότερα.

Με την εικόνα αυτή συμφωνούν και 13 μεγάλες επενδυτικές τράπεζες, όπως ανέφερε σε σχετικό της ρεπορτάζ, στις 23 Σεπτεμβρίου, η εφημερίδα «Wall Street Journal». «Υπάρχει μια

44

διαρκής υπερπροσφορά η οποία είναι βέβαιο ότι θα ενισχυθεί όταν το Ιράν επιστρέψει», σημειώνει στέλεχος της γερμανικής Commerzbank, ενώ συνάδελφός του από τη γαλλική BNP Paribas προσθέτει πως «εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλο πλεόνασμα πετρελαίου και αυτό είναι ένα στοιχείο που θα περιορίσει οποιαδήποτε υλική μεταβολή (στις τιμές) μέχρι το δεύτερο μισό του 2016».

Ασταθές περιβάλλονOφείλουμε, βεβαίως, να σημειώσουμε ότι το «βασικό σενάριο» το οποίο επικαλούνται οι διάφορες κυβερνήσεις και υπηρεσίες δεν είναι επ’ ουδενί και το μοναδικό -ειδικά σε ένα κόσμο ο οποίος κλονίζεται από τόσο μεγάλες αναταράξεις και δείχνει να βρίσκεται σε διαδικασία συγκλονιστικών αλλαγών. Για παράδειγμα, το φθηνό πετρέλαιο ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση της προσφοράς, μιας και οι μεγάλες εταιρείες και αρκετές πετρελαιοπαραγωγές χώρες αναγκάζονται να περιορίσουν τις επενδύσεις τους σε υπάρχοντα και νέα κοιτάσματα (και παράλληλα να κάνουν δεκάδες χιλιάδες απολύσεις). Κι αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να πυροδοτήσει ένα ανοδικό σπιράλ στις τιμές.

Το πλεονέκτημα των ΑράβωνΩστόσο, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, το

«Τα αποθέματα έχουν φτάσει στο επίπεδο-ρεκόρ των 3 δισ. βαρελιών (…) και προσφέρουν ένα πρωτοφανές δίχτυ ασφαλείας», αναφέρει η Παγκόσμια Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ)

45

συγκεκριμένο σενάριο δεν θεωρείται το πιο πιθανό. Όπως σημειώνουν, οι αραβικές χώρες του OΠΕΚ έχουν τη δυνατότητα να παραγάγουν ακόμη πιο μεγάλες ποσότητες και να καλύψουν εύκολα κάθε κενό που θα προκύψει, καθώς η εκμετάλευση των κοιτασμάτων που διαθέτουν είναι σχετικά εύκολη, λόγω μικρού βάθους και μορφολογίας του εδάφους. Έτσι, διαθέτουν τεράστιο πλεονέκτημα έναντι των εταίρων τους σε άλλες περιοχές του πλανήτη, αλλά και των μη μελών του καρτέλ και κυρίως της Ρωσίας, που πληρώνουν πολύ μεγαλύτερο κόστος για να αντέξουν τον ανταγωνισμό και να διατηρήσουν την παραγωγή τους σε υψηλά επίπεδα -χωρίς να είναι σίγουρο πόσο θα αντέξουν ακόμη σε αυτό το περιβάλλον.

Το Ριάντ είναι αποφασισμένο, μάλιστα, να φτάσει στα άκρα και να αξιοποιήσει το σύνολο του οπλοστασίου του προκειμένου να οδηγήσει τους ανταγωνιστές του σε αδιέξοδο και να τους υποχρεώσει να συνθηκολογήσουν. Έτσι, εκτός των άλλων, όπως διαπιστώνει και η ίδια η ΙΕΑ, το «αφεντικό» του OΠΕΚ μπορεί να αντιμετωπίζει επίσης εσωτερικά προβλήματα εξαιτίας της δραματικής μείωσης των εσόδων του από τις πωλήσεις του «μαύρου χρυσού», εκμεταλλεύεται όμως άριστα το γεγονός ότι διαθέτει πρόσβαση για φθηνό δανεισμό στις διεθνείς κεφαλαιαγορές -σε αντίθεση με τη

Ρωσία, το Ιράν ή τη Βενεζουέλα, που λόγω των κυρώσεων και του χαμηλού βαθμού αξιολόγησής τους είτε δεν μπορούν να δανειστούν είτε πρέπει να πληρώσουν βαρύ κόστος.

Το δίλημμα της ΔύσηςΗ Δύση, από την πλευρά της, βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα. Κι αυτό διότι αφενός την εξυπηρετεί το γεγονός ότι η Μόσχα και η Τεχεράνη θα «στριμωχτούν», καθώς εκτιμά ότι με τον τρόπο αυτό θα δεχτούν τους όρους της σε διάφορα ανοιχτά μέτωπα (όχι αποκλειστικά ενεργειακά). Αφετέρου, όμως, είναι φανερό ότι έτσι αναβαθμίζεται εκ νέου η ισχύς και ο ρόλος των αραβικών χωρών, καθώς και η εξάρτησή της από αυτές -κάτι που δεν αποκλείεται να έχει και αλυσιδωτές γεωπολιτικές συνέπειες (η αντιπαράθεση Σ. Αραβίας και Ιράν κλιμακώνεται επικίνδυνα) σε μια περιοχή η οποία κυριολεκτικά «βράζει» και θυμίζει σκηνή όπου γίνεται πρόβα ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου…

Σύμφωνα με το «βασικό σενάριο» της ΙΕΑ που δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές Νοεμβρίου, ο «πόλεμος τιμών που έχει εξαπολύσει από πέρυσι η Σαουδική Αραβία» έχει ως συνέπεια οι τιμές να ανακάμπτουν πολύ αργά μετά την απότομη πτώση που σημείωσαν από το καλοκαίρι του 2014 ώς σήμερα, κατά περίπου 55%

46

16ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠOΔOΤΙΚOΤΗΤΑΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΜια νέα αγορά εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ εκτιμάται ότι μπορεί να «ανοίξει» και στην Ελλάδα με την εφαρμογή της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτηρίων.

Εξοικονόμηση ενέργειαςΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Η οδηγία, που ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με σημαντική καθυστέρηση και υπό την απειλή της επιβολής προστίμου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εντάχθηκε στο πρόσφατο πακέτο προαπαιτούμενων μέτρων που ψήφισε το ελληνικό κοινοβούλιο και εκτιμάται ότι θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή εντός του επομένου εξαμήνου. Στο μεσοδιάστημα, το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος καλείται να προετοιμάσει το Προεδρικό Διάταγμα που θα προβλέπει τη σύσταση ειδικού ταμείου για τη χρηματοδότηση των απαιτούμενων προγραμμάτων και μέτρων για την αναβάθμιση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτηρίων και παράλληλα να εκδώσει σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας, το οποίο θα πάρει τη μορφή υπουργικής απόφασης.

«Πρωτίστως αποδοτικότητα»Η ενεργειακή αποδοτικότητα βρίσκεται στην κορυφή της ενεργειακής ατζέντας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τον επίτροπο Ενέργειας Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε να είναι υπέρμαχος του συνθήματος «πρωτίστως

αποδοτικότητα», αφού πιστεύει πως η ενεργειακή αποδοτικότητα αποτελεί εναλλακτική πηγή ενέργειας, φιλική προς το περιβάλλον, απαλλαγμένη από γεωπολιτικούς κινδύνους και προσιτή σε κάθε καταναλωτή.

Μέσω των πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας, η Ευρώπη επιδιώκει να μειώσει την εξάρτησή της από εξωτερικούς προμηθευτές ορυκτών καυσίμων όπως το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, να αναθερμάνει τον τομέα της οικοδομής, αλλά και να επιτύχει τους περιβαλλοντικούς στόχους της σε ό,τι αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το 50% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης αφορούν τη θέρμανση και τον κλιματισμό, ενώ, σύμφωνα με μελέτες, για κάθε μία ποσοστιαία μονάδα βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας μειώνονται οι εισαγωγές φυσικού αερίου κατά 2,6%.

Αγορά εκατομμυρίων ευρώΗ εφαρμογή της οδηγίας για την ενεργειακή αποδοτικότητα στην Ελλάδα

47

ανοίγει μια νέα αγορά εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, καθώς καθιστά υποχρεωτικές επενδύσεις για την ανακαίνιση του κτηριακού αποθέματος της χώρας (κατοικίες και εμπορικά κτήρια, δημόσια και ιδιωτικά) με προτεραιότητα τα δημόσια κτήρια. Επιπροσθέτως, δημιουργεί νέες επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα της ενεργειακής διαχείρισης και του ελέγχου βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, για τις οποίες μάλιστα προβλέπεται η θεσμοθέτηση χρηματοδοτικών και φορολογικών κινήτρων.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace, μετά την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής οδηγίας για την ενεργειακή αποδοτικότητα στο ελληνικό δίκαιο, παρουσίασε ένα μαζικό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας σε 1 εκατομμύριο κτήρια, το οποίο όπως υποστηρίζει θα αποφέρει όφελος της τάξης των 5-6 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία και τα νοικοκυριά έως το 2025.

Τι περιλαμβάνει ο νόμοςO νέος νόμος υποχρεώνει τους

διανομείς ενέργειας και τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης ενέργειας που έχουν την ευθύνη εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, τηλεθέρμανσης, τηλεψύξης και ζεστού νερού χρήσης για οικιακή κατανάλωση, να παρέχουν σε ανταγωνιστική τιμή στους τελικούς καταναλωτές ατομικούς μετρητές που απεικονίζουν την πραγματική ενεργειακή τους κατανάλωση και παρέχουν πληροφορίες για τον πραγματικό χρόνο χρήσης κατά την αντικατάσταση υφιστάμενου μετρητή, ή έπειτα από ριζική ανακαίνιση κτηρίου ή της κτηριακής μονάδας που διαμένουν και όταν γίνεται νέα σύνδεση σε νέο κτήριο.

Σε πολυκατοικίες και σε κτήρια πολλαπλών χρήσεων, όπου η ψύξη/θέρμανση παρέχεται από κεντρική πηγή, εγκαθίστανται ατομικοί μετρητές κατανάλωσης μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2016, εφόσον αυτό είναι τεχνικά εφικτό και οικονομικά αποδοτικό. Στην περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό ή οικονομικά αποδοτικό για τη μέτρηση της θερμότητας, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ατομικοί

κατανεμητές κόστους θερμότητας για τη μέτρηση της κατανάλωσης σε κάθε θερμαντικό σώμα. Oι σχετικές δαπάνες μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες και να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων.

Το 50% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης αφορούν τη θέρμανση και τον κλιματισμό, ενώ για κάθε μία ποσοστιαία μονάδα βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας μειώνονται οι εισαγωγές φυσικού αερίου κατά 2,6%

48

Το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος με στόχο τη διευκόλυνση των καταναλωτών, έχει την ευθύνη της λήψης μέτρων, όπως φορολογικά κίνητρα, πρόσβαση σε χρηματοδότηση, παροχή πληροφοριών κ.λπ. Το καθεστώς επιβολής της υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης τίθεται σε εφαρμογή για τις διανομές ενέργειας και όλες τις επιχειρήσεις λιανικής ενέργειας από 1ης Ιανουαρίου 2017, ενώ για τους παραβάτες προβλέπονται πρόστιμα ύψους από 5.000 έως και 150.000 ευρώ.

Τα δημόσια κτήρια θα δώσουν τον τόνο στη νέα ενεργειακή συμπεριφορά που επιβάλλει η οδηγία, κινητοποιώντας επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2020. Κάθε χρόνο ανακαινίζεται το 3% του συνολικού εμβαδού δαπέδου θερμαινόμενων ή και ψυχόμενων κτηρίων που είναι ιδιόκτητα και καταλαμβάνονται από την κεντρική διοίκηση. Το μέτρο επεκτείνεται και στα κτήρια αρμοδιότητας της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Oι φορείς της κεντρικής διοίκησης από 1ης Ιανουαρίου 2017 είναι υποχρεωμένοι να αγοράζουν προϊόντα και υπηρεσίες καθώς και κτήρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης, με στόχο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 το σύνολο των δημοσίων κτηρίων να έχει πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης.

Για τη χρηματοδότηση των απαιτούμενων προγραμμάτων και μέτρων προβλέπεται η σύσταση με προεδρικό διάταγμα Ειδικού Ταμείου

Ενεργειακής Απόδοσης, οι πόροι του οποίου θα προέρχονται από εισφορές των διανομέων ενέργειας και των επιχειρήσεων λιανικής, ενώ μέχρι τη σύστασή του θα χρηματοδοτούνται από πόρους του Πράσινου Ταμείου.

Η πρόταση της GreenpeaceΜε αφορμή την ψήφιση του νόμου για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτηρίων, η Greenpeace παρουσίασε ένα αναλυτικό σχέδιο δράσης για δεκαετές μαζικό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας σε 1 εκατ. κτήρια.

Το σχέδιο δράσης της Greenpeace προτείνει άμεσα μέτρα που εκμεταλλεύονται ήδη διαθέσιμους πόρους, αξιοποιώντας το τεράστιο δυναμικό που διαθέτει η χώρα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή αποδοτικότητα.

Σύμφωνα με την Greenpeace, το σωρευτικό οικονομικό όφελος για 1 εκατ. νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τη μείωση των ενεργειακών δαπανών ανέρχεται στα 5,7-6 δισ. ευρώ σε μία δεκαετία, ενώ δημιουργούνται ετησίως κατά μέσο όρο 29.500-35.000 θέσεις εργασίας (2016-2025). Επιπλέον, επιτυγχάνεται μείωση των ετήσιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της χώρας έως και κατά 10%.

Στα μέτρα περιλαμβάνονται δύο επεξεργασμένες προτάσεις που αφορούν δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια σε 300.000 φτωχά νοικοκυριά με κάλυψη έως και 70% των ενεργειακών τους αναγκών, μέσω εγκατάστασης

Για τη χρηματοδότηση του προτεινόμενου δεκαετούς προγράμματος προτείνεται η αξιοποίηση πόρων του ΕΣΠΑ, του πακέτου Γιούνκερ και δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων. Επίσης προτείνεται η ενίσχυση των μέτρων με την αξιοποίηση ενός πολύ μικρού ανταποδοτικού ποσοστού από τον φόρο ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), αλλά και μελλοντική χορήγηση φορολογικών κινήτρων

49

φωτοβολταϊκών συστημάτων από τη ΔΕΗ. Στόχος είναι η ανακούφιση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων μέσω της αξιοποίησης του ηλιακού δυναμικού της χώρας από τη ΔΕΗ.

Η έκθεση Greenpeace λαμβάνει πλήρως υπόψη της τη σημερινή οικονομική κατάσταση, τους περιορισμένους πόρους και το καθεστώς συμφωνίας της χώρας με τους θεσμούς. Τα προτεινόμενα μέτρα είναι άμεσα εφαρμόσιμα, αλλά και βραχυπρόθεσμα αξιοποιούν ήδη διαθέσιμους και υπαρκτούς πόρους. Το συνολικό ύψος των προτεινόμενων επενδύσεων ανέρχεται στα περίπου 11 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το 1,5% των ετήσιων επενδύσεων στην εξοικονόμηση ενέργειας που απαιτούνται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και κυμαίνονται μεταξύ 60 και 100 δισ. ευρώ ετησίως έως το 2020.

Για τη χρηματοδότηση του προτεινόμενου δεκαετούς προγράμματος προτείνεται η αξιοποίηση πόρων του ΕΣΠΑ, του πακέτου Γιούνκερ και δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων. Επίσης προτείνεται η

ενίσχυση των μέτρων με την αξιοποίηση ενός πολύ μικρού ανταποδοτικού ποσοστού από τον φόρο ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), αλλά και μελλοντική χορήγηση φορολογικών κινήτρων.

Λαμβάνοντας υπόψη ένα ποσοστό δανεισμού έως 40%, οι προτεινόμενες επενδύσεις απαιτούν συμμετοχή 10-30% με ίδια κεφάλαια, ποσοστά απολύτως συμβατά με την πραγματικότητα της αγοράς, αναφέρει η Greenpeace.

Το σωρευτικό όφελος από τη μείωση των ενεργειακών δαπανών σε νοικοκυριά και τριτογενή τομέα κατά την ολοκλήρωση του προγράμματος σε βάθος δεκαετίας ανέρχεται σε 5,7 έως 6 δισ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι σε επίπεδο εθνικής οικονομίας η ετήσια εξοικονόμηση με την ολοκλήρωση του προγράμματος ισοδυναμεί με περίπου 10,5 εκατ. βαρέλια πετρελαίου, ενδεικτικής αξίας 460 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με την Greenpeace, αν η ελληνική κυβέρνηση ενδιαφέρεται

πραγματικά για τα νοικοκυριά και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της χώρας, ο πρωθυπουργός θα πρέπει να υιοθετήσει και να παρουσιάσει αυτό το σχέδιο στην κρίσιμη Διάσκεψη του OΗΕ για το Κλίμα που θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο στο Παρίσι.

50

17ΑΥΤOΚΙΝΗΣΗ 2015: «ΕΤΡΕΞΕ» ΜΕ ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΜε φυσικό αέριο «έτρεξε» η φετινή έκθεση Αυτοκίνηση Fisikon 2015, η οποία άνοιξε τις πύλες τις στις 14 Νοεμβρίου στο Oλυμπιακό Ακίνητο Ξιφασκίας (πρώην δυτικό αεροδρόμιο) και ολοκληρώθηκε στις 22 Νοεμβρίου. Για οκτώ ημέρες το κοινό είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί για τα νέα μοντέλα φυσικού αερίου και να κάνει test drive σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, δοκιμάζοντας τις επιδόσεις σε μια ευρεία γκάμα των CNG οχημάτων.

Αεριοκίνηση

51

Oι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες παρουσίασαν στο ελληνικό κοινό ΙΧ και επαγγελματικά οχήματα φυσικού αερίου, ακολουθώντας τις παγκόσμιες τάσεις της αγοράς που κινείται με γοργούς ρυθμούς για να καλύψει την παγκόσμια ζήτηση. Τα 20.000.000 οχήματα που κυκλοφορούν διεθνώς αυξάνονται καθημερινά, με την Ελλάδα να ακολουθεί τις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες εξελίξεις και να σημειώνει στροφή στο φυσικό αέριο.

«Καλπάζει» στην ΕυρώπηΌσον αφορά την Ευρώπη κυκλοφορούν πάνω από 1.899.602 οχήματα φυσικού αερίου και όλος ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας και των καυσίμων έχει ενεργοποιηθεί για να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση. Η γειτονική μας Ιταλία, διαθέτει σήμερα 1.040 σταθμούς ανεφοδιασμού, η Γερμανία 920, η Αυστρία 180, η Βουλγαρία 110 και η Γαλλία 310. Στο φυσικό αέριο, ωστόσο, στρέφονται και άλλες χώρες οι οποίες σημειώνουν ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης σε επίπεδα πωλήσεων και επέκτασης των υποδομών, μια εξέλιξη που οφείλεται και στην προώθηση κρατικών επιχορηγήσεων και κινήτρων. Η Ελλάδα βασίζεται, σε έναν μεγάλο βαθμό, σε πρωτοβουλίες και δράσεις συγκεκριμένων φορέων οι οποίοι επενδύουν σε υποδομές προκειμένου να εξασφαλιστεί ο απρόσκοπτος ανεφοδιασμός της χώρας.

Στρατηγικές υποδομές και στην ΕλλάδαΣτην Ελλάδα, η ΔΕΠΑ προκειμένου να

ανοίξει την αγορά της αεριοκίνησης, με το Fisikon (εμπορική ονομασία του φυσικού αερίου για την κίνηση οχημάτων) δημιουργεί υποδομές και υλοποιεί στρατηγικές συνεργασίες, έχοντας ως στόχο το οικονομικό, ασφαλές και φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο να κάνει όλο και περισσότερο αισθητή την παρουσία του στους ελληνικούς δρόμους.

Η ζήτηση για εργοστασιακά κατασκευασμένα οχήματα φυσικού αερίου έχει οδηγήσει τις αυτοκινητοβιομηχανίες στην κατασκευή νέων μοντέλων με αποτέλεσμα να διατίθεται στην αγορά μια ευρεία γκάμα κάθε κατηγορίας από τις πιο γνωστές αντιπροσωπείες.

Τα οχήματα φυσικού αερίου (ιδιωτικά και επαγγελματικά) είναι εφοδιασμένα με σύστημα διπλής καύσης (βενζίνης και φυσικού αερίου) προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος το αυτοκίνητο να μείνει από καύσιμο. Ωστόσο, αυτός ο περιορισμός σταδιακά αίρεται, καθώς στην Ελλάδα δημιουργούνται με γοργούς ρυθμούς υποδομές για τον απρόσκοπτο εφοδιασμό των οδηγών με φυσικό αέριο.

Για παράδειγμα, το ecoup! της Volkswagen καταναλώνει 2,9 κιλά CNG ανά 100 χιλιόμετρα, ενώ εκπέμπει μόλις 79 γρ./χλμ. CO2. Για να γίνει αντιληπτό το χαμηλό κόστος χρήσης που εξασφαλίζει το CNG, αρκεί να αναφέρουμε ότι με 0,97 ευρώ και με μέση κατανάλωση 2,9 κιλά CNG, απαιτεί μόλις 2,8 ευρώ για κάθε 100 χιλιόμετρα.

Η έξυπνη λύση για την επιχείρησηΌσον αφορά τα επαγγελματικά οχήματα φυσικού αερίου, διεθνείς μελέτες έχουν αποδείξει πως το κόστους του καυσίμου υπερβαίνει σε πολλές περιπτώσεις το 30% του συνολικού κόστους χρήσης. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, η χρήση του φυσικού αερίου στην κίνηση οχημάτων μπορεί να μειώσει σημαντικά το λειτουργικό κόστος μιας επιχείρησης.

Σημαντικά κόστη εξοικονομούνται και από τα μειωμένα έξοδα συντήρησης που απαιτούνται, καθώς οι μηχανικοί υποστηρίζουν ότι το φυσικό αέριο συντηρεί τον κινητήρα, προστατεύοντας τα εξαρτήματά του και εξασφαλίζοντας την καλή λειτουργία του για σημαντικά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα απ’ ό,τι άλλα συμβατικά καύσιμα.

Προκειμένου οι επιχειρήσεις να επωφεληθούν από τη χρήση της αεριοκίνησης, η ΔΕΠΑ υλοποιεί συνεργασία με γνωστές αντιπροσωπείες αυτοκινήτων για τη διάθεση προγράμματος επιδότησης στο επαγγελματικό κοινό.

Η πρωτοβουλία αυτή προσφέρει την ευκαιρία σε επιχειρήσεις της αγοράς να αποκτήσουν εργοστασιακά κατασκευασμένα οχήματα φυσικού αερίου (IX, βαν/φορτηγά ελαφρού τύπου), τα οποία διατίθενται στην Ελλάδα από τις μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Mercedes-Benz (sprinter, 200), η Volkswagen, η Skoda και η Opel.

52

18ΚΥΠΡOΣ: DEAL ΣΤO ΚOΙΤΑΣΜΑ «ΑΦΡOΔΙΤΗ»Νέες εξελίξεις δρομολογούνται στον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου μετά την ανακοίνωση για την απόκτηση από τον βρετανικό πετρελαϊκό κολοσσό BG του 35% του οικοπέδου 12 της κυπριακής ΑOΖ, που περιλαμβάνει και το κοίτασμα «Αφροδίτη» με 4 δισ. κυβικά πόδια, από την αμερικανική πετρελαϊκή εταιρεία Noble Εnergy, η οποία διατηρεί πλέον ένα ποσοστό 35%.

Αγορά υδρογονανθράκων

Από τη συγκεκριμένη συμφωνία μεταξύ BG και Noble Energy για το οικόπεδο 12 της κυπριακής ΑOΖ η Κύπρος αποκτά πιο ενισχυμένη θέση πολιτικά και διαπραγματευτικά.

Oι δύο εταιρείες με ταυτόχρονες ανακοινώσεις στα Χρηματιστήρια του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης γνωστοποίησαν τη δυναμική είσοδο της βρετανικής εταιρείας στην κυπριακή ΑOΖ, ενώ ταυτόχρονα ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης ενημέρωσε για το κλείσιμο της συμφωνίας τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη. Η συμφωνία τελεί υπό την έγκριση της κυπριακής κυβέρνησης που αναμένεται να δοθεί και τυπικά στις 4 Δεκεμβρίου.

Ντόμινο εξελίξεωνΑπό αυτή την εξέλιξη εκτιμάται ότι θα ενταθεί το ενδιαφέρον που έχει ξεκινήσει για την εκμετάλλευση των ήδη διαπιστωμένων κυπριακών κοιτασμάτων, αλλά και για την έναρξη νέων ερευνών τόσο στην κυπριακή όσο και στην ισραηλινή ΑOΖ. Συγχρόνως όμως ενισχύεται πολιτικά και διαπραγματευτικά η Λευκωσία

καθώς πλέον μετά τις αμερικανικές, τις γαλλικές και τις ιταλικές εταιρείες, και οι βρετανικές αποκτούν τώρα συμφέροντα στην κυπριακή ΑOΖ.

Κίνηση-ματΗ εξαγορά που πραγματοποίησε η βρετανική BG θεωρείται κρίσιμης σημασίας καθώς η εταιρεία διαθέτει και τη δική της μονάδα υγροποίησης LNG στο Ίντκου της Αιγύπτου και έτσι με αυτή την κίνηση-ματ επιχειρεί να εξασφαλίσει επάρκεια για τη λειτουργία της μονάδας αυτής, η οποία είναι κατά κάποιον τρόπο ανταγωνιστική με την άλλη μονάδα υγροποίησης της Αιγύπτου στην Νταμιέτα, η όποια ανήκει στην ιταλική ΕΝΙ, που πριν από δύο μήνες ανακοίνωσε την ανακάλυψη του μεγαλύτερου κοιτάσματος φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, το κοίτασμα Ζορ εντός της αιγυπτιακής ΑOΖ.

Χάρη στα 165 εκατομμύρια δολάρια που διέθεσε για την εξαγορά η BG, η αμερικανική Noble εξασφαλίζει την αναγκαία ρευστότητα για τη συνέχιση της διαδικασίας εκμετάλλευσης του κοιτάσματος «Αφροδίτη», ενώ φαίνεται

53

πλέον ότι διαμορφώνεται οριστικά η οδός εξαγωγής του κυπριακού φυσικού αερίου, μέσω της Αιγύπτου.

O ίδιος ο κ. Λακκοτρύπης επανέλαβε τη θέση της κυπριακής κυβέρνησης ότι δεν υπάρχει θέμα μεταφοράς του φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας καθώς πλέον η Λευκωσία προκρίνει τη μεταφορά του φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο, την υγροποίησή του εκεί και κατόπιν τη μεταφορά του στην Ευρώπη.

ΚινητικότηταΠλέον όλες οι πετρελαϊκές εταιρείες που έχουν εμπλακεί στην περιοχή επισπεύδουν τις διαδικασίες για ολοκλήρωση των ερευνών που διεξάγουν, αλλά και για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που έχουν ήδη εντοπίσει.

Είναι ενδεικτικό ότι μετά τις επαφές που είχε με τον επικεφαλής της Εni ο κ. Αναστασιάδης, καταφθάνει στη Λευκωσία ο πρόεδρος της γαλλικής Total, ενώ θα μεταβεί στη Λευκωσία και ισραηλινή αντιπροσωπεία σε μια προσπάθεια να ξεπεραστούν

τα εμπόδια που έχουν ανακύψει για την ολοκλήρωση της συμφωνίας για συνεκμετάλλευση κοιτασμάτων που εκτείνονται και στις δύο πλευρές της γραμμής οριοθέτησης μεταξύ των ΑOΖ Κύπρου και Ισραήλ.

Ειδικά για το κοίτασμα «Αφροδίτη» η κυπριακή πλευρά υποστηρίζει ότι μόλις το 1% του κοιτάσματος εκτείνεται στην ισραηλινή ΑOΖ, με το Τελ Αβίβ να υποστηρίζει ότι το ποσοστό είναι πολύ μεγαλύτερο.

O επικεφαλής της Noble για την Ανατολική Μεσόγειο Κιθ Έλιοτ χαιρετίζοντας τη συμφωνία δήλωσε ότι η BG φέρνει «την αναγκαία τεχνική, οικονομική και εμπορική δυνατότητα στην κοινοπραξία», προσθέτοντας ότι η εταιρεία του συνεχίζει τις εργασίες με την κυπριακή κυβέρνηση για την οριστικοποίηση του σχεδίου ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη».

Η Noble Energy ανακοίνωσε επίσης τη μεταβίβαση του 47% των δύο αδειών, Alon Α και Alon C, στην ισραηλινή ΑOΖ, στον ισραηλινό όμιλο Delek έναντι 73 εκατομμυρίων ευρώ.

Από αυτή την εξέλιξη εκτιμάται ότι θα ενταθεί το ενδιαφέρον που έχει ξεκινήσει για την εκμετάλλευση των ήδη διαπιστωμένων κυπριακών κοιτασμάτων

54

19ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣΤΗΝ ΙΣOΡΡOΠΙΑΣΕ ΕΝΑ ΕΘΝΙΚO ΠΑΡΚO

Oικολογία - περιβάλλονΤου Νικόλαου Καραβά*

Το μεγαλύτερο στην Ελλάδα δάσος κουκουναριάς

55

Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς απλώνεται σε μια έκταση 143.000 στρεμμάτων, από την περιοχή του Αράξου, στο βορειοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, μέχρι και την Αλυκή των Λεχαινών στην Ηλεία. Oι λιμνοθάλασσες του πάρκου (Κοτύχι, Λάμια, Πρόκοπος, Πάππα) σχηματίζουν το μεγαλύτερο σύμπλεγμα υγροτόπων της Πελοποννήσου και αποτελούν τμήμα της ομάδας υγροτόπων της Δυτικής Ελλάδας. Εδώ βρίσκεται και το μεγαλύτερο στην Ελλάδα και ένα από τα μεγαλύτερα στη Μεσόγειο δάσος κουκουναριάς, καθώς και ένα εκτεταμένο σύστημα αμμοθινών.

Μεγάλο τμήμα αυτής της γεωγραφικής περιοχής έχει ενταχθεί στη σύμβαση Ramsar και στο δίκτυο NATURA είτε ως περιοχή σημαντική για τα πουλιά (Ζώνες Ειδικής Προστασίας, σύμφωνα με την οδηγία 79/409/EK) είτε ως περιοχή σημαντική για τους οικότοπους (Τόποι Κοινοτικής Σημασίας, οδηγία 92/43 ΕOΚ).

Εθνικό ΠάρκοΗ προσπάθεια για τη διατήρηση και την προστασία των οικοσυστημάτων αυτών άρχισε να οργανώνεται σε σταθερή βάση μόλις το 2008-2009 με την έκδοση του σχετικού θεσμικού πλαισίου που χαρακτήριζε την περιοχή σαν Εθνικό Πάρκο, οριοθετούσε ζώνες προστασίας και όριζε τις δραστηριότητες που επιτρέπονται σε κάθε ζώνη, αλλά και με τη λειτουργία του Φορέα Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς (ΦΔ). O ΦΔ σήμερα υλοποιεί κάποιες βασικές πάγιες δράσεις που στοχεύουν στη διατήρηση της άγριας ζωής και των φυσικών οικοσυστημάτων, όπως αυτές που ακολουθούν.

ΦύλαξηOι πέντε επόπτες του ΦΔ διασχίζουν σε καθημερινή βάση το πάρκο εκτελώντας συγκεκριμένο πρόγραμμα φύλαξης. Oι περιπολίες πραγματοποιούνται με τα δύο οχήματα, που το καλοκαίρι φέρουν και

σύστημα πυρόσβεσης, και με ένα ειδικό για τις λιμνοθάλασσες πλωτό μέσο.

ΓνωμοδοτήσειςΤο επιστημονικό προσωπικό του ΦΔ λαμβάνει από την αρμόδια υπηρεσία τον φάκελο κάθε νέου έργου που δρομολογείται στην περιοχή, το επισκέπτεται και καταγράφει τα στοιχεία του έργου και τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον. Με βάση αυτή την έκθεση το διοικητικό συμβούλιο συναινεί ή όχι στην εκτέλεση του έργου.

Επιστημονική παρακολούθηση Τα στελέχη του ΦΔ, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, παρακολουθούν και καταγράφουν συστηματικά την πανίδα, τη χλωρίδα και τους οικότοπους της περιοχής. Η παρακολούθηση της ποιότητας και ποσότητας των υδάτων των υγροτόπων πραγματοποιείται με δίκτυο τηλεμετρικών σταθμών.

Ενημέρωση & ευαισθητοποίησηΙδιαίτερη σημασία έχει δοθεί στην άρση του αρχικού κλίματος δυσπιστίας από τους κατοίκους των όμορων περιοχών. Με συνεχείς εκδηλώσεις, επαφές και παρουσιάσεις ο ΦΔ στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου για τα οφέλη από τη διαχείριση της περιοχής.

Όσον αφορά τους επισκέπτες, η λειτουργία του κέντρου πληροφόρησης στο Λάππα και η παροχή υπηρεσιών ξενάγησης-συνοδείας για ομάδες επισκεπτών, κυρίως σε σχολεία, είναι μία από τις καθιερωμένες δραστηριότητες. Η προστατευόμενη

περιοχή έχει σημανθεί με τρόπο ώστε ο επισκέπτης να ξέρει πού βρίσκεται και πώς πρέπει να φερθεί απέναντι σε αυτό το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον.

Όλη η διαθέσιμη για την περιοχή πληροφορία προβάλλεται στην ιστοσελίδα του ΦΔ (http://www.strofylianationalpark.gr/index.php/el/) ώστε ο πολίτης να μπορεί να ενημερώνεται για αυτήν σε τρέχοντα χρόνο. Επιπλέον, ο ίδιος ο επισκέπτης μπορεί να συμμετέχει στη συλλογή πληροφοριών μέσω μιας απλής εφαρμογής για κινητά.

Ισορροπία του συστήματοςΗ γεωργία, η κτηνοτροφία και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες υπάρχουν στην περιοχή εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Η προστατευόμενη περιοχή παρέχει σημαντικά περιβαλλοντικά αγαθά που εξασφαλίζονται ακριβώς λόγω της αρμονικής συνύπαρξης σε αυτήν φύσης και ανθρώπου. Σήμερα όμως η αρμονική συμβίωση δεν είναι δεδομένη. Η διατήρηση σε ισορροπία αυτού του πολύπλοκου φυσικού συστήματος, με δράσεις μελετητικού, προληπτικού, ρυθμιστικού ή και επεμβατικού χαρακτήρα, όπως αυτές που περιγράφηκαν παραπάνω αλλά και πολλές άλλες που ήδη υλοποιούνται ή σχεδιάζονται, είναι ένα στοίχημα που τίθεται σε καθημερινή βάση για τους κατοίκους, τους εργαζόμενους και τους χρήστες του εθνικού πάρκου.

* O κ. Νικόλαος Καραβάς είναι πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς, Περιβαλλοντολόγος (PhD)

56

20ΤΑ ΚOΡΥΦΑΙΑΥΒΡΙΔΙΚΑΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣΠαρά τις όποιες αλλαγές όσον αφορά τη φορολόγηση των αυτοκινήτων στη χώρα μας, στην ελληνική αγορά κυκλοφορούν αρκετά αυτοκίνητα υβριδικής τεχνολογίας που εξασφαλίζουν λιγότερη κατανάλωση καυσίμου, παράλληλη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και φιλικότερες εκπομπές ρύπων, σε αντίθεση με τα πετρελαιοκίνητα οχήματα.

Συνδυάζοντας έναν συμβατικό κινητήρα εσωτερικής καύσης με ένα ηλεκτρικό μοτέρ τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν είναι πολλαπλά. O περιορισμός των ενεργειακών απαιτήσεων που προκύπτει από τη συμμετοχή του ηλεκτροκινητήρα στο σύστημα κίνησης του αυτοκινήτου είναι το προφανές. Σε αρκετές περιπτώσεις η υβριδική τεχνολογία συνεπάγεται δυνατότητα κίνησης με την αποκλειστική χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας και ταυτόχρονα τη διατήρηση ή ακόμα και την ενίσχυση της δυναμικής και των επιδόσεων.

Αυτοκίνηση

Toyota Yaris HSDΤo Yaris HSD -η πρώτη πλήρως υβριδική πρόταση της κατηγορίας- κινείται με τη βοήθεια ενός βενζινοκινητήρα και ενός ηλεκτρικού μοτέρ, αποδίδοντας συνδυαστικά 100 ίππους. Η κίνηση μεταδίδεται στους μπροστινούς τροχούς με την πολύτιμη συνδρομή ενός αυτόματου κιβωτίου συνεχώς μεταβαλλόμενων σχέσεων, ενώ οι μπαταρίες νικελίου-μετάλλου εξασφαλίζουν τη δυνατότητα να κινηθείς με την αποκλειστική χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας. Τέλος, σε ό,τι αφορά τις οικολογικές επιδόσεις του, το Yaris HSD καταναλώνει 3,5 λίτρα καυσίμου ανά 100 χλμ. και εκλύει 79 γραμμ. διοξειδίου του άνθρακα ανά χιλιόμετρο. Το Toyota Yaris HSD διατίθεται στη χώρα μας σε τέσσερις εξοπλιστικές εκδόσεις, ξεκινώντας από τα 17.500 ευρώ.

57

Lexus CT 200hΈχοντας συνδυάσει τα δυναμικά χαρακτηριστικά ενός premium μικρομεσαίου hatchback με τα πλεονεκτήματα της υβριδικής τεχνολογίας, το CT 200h αποτελεί δίχως καμία αμφιβολία την εναλλακτική πρόταση της συγκεκριμένης κατηγορίας. Πίσω από τις καλοσχεδιασμένες μεταλλικές επιφάνειες του αμαξώματός του κρύβεται το υβριδικό σύνολο που μέχρι πρότινος μπορούσες να συναντήσεις μόνο στα Prius και Auris HSD. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι τις φιλότιμες προσπάθειες του ατμοσφαιρικού κινητήρα βενζίνης των 1,8 λίτρων υποστηρίζει ένα ηλεκτρικό μοτέρ 60 kW, ενώ το αυτόματο κιβώτιο συνεχώς μεταβαλλόμενων σχέσεων φροντίζει για τη μετάδοση της κίνησης στους μπροστινούς τροχούς και οι μπαταρίες νικελίου-μετάλλου αποθηκεύουν τη ζωτικής σημασίας, για την εύρυθμη λειτουργία του υβριδικού συνόλου, ενέργεια. Το πρώτο μικρομεσαίο hatchback στην ιστορία της Lexus επιταχύνει από στάση στα 100 χλμ./ώρα σε 10,3 δευτερόλεπτα χωρίς η μέση τιμή της κατανάλωσης καυσίμου να ξεπερνά τα 3,8 λίτρα/100 χλμ. και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα το όριο των 100 γραμμαρίων ανά χιλιόμετρο. To κόστος απόκτησης του Lexus CT 200h φτάνει στην ελληνικά αγορά τα 28.500 ευρώ.

BMW ActiveHybrid 3Oι περιβαλλοντικά συμβατές επιδόσεις χαρίζουν στην ΒΜW ActiveHybrid 3 μια ξεχωριστή θέση στην ευρύτερη κατηγορία των υβριδικών οχημάτων που προσφέρονται αυτήν τη στιγμή στην ελληνική αγορά. Όπως και η μεγαλύτερη διαστάσεων ActiveHybrid 5 έτσι και η υβριδική «τριάρα» συνδυάζει έναν εξακύλινδρο και υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα βενζίνης 3,0 λίτρων με ένα ηλεκτρικό μοτέρ αποδίδοντας 340 ίππους. Oι μπαταρίες ιόντων-λιθίου εξασφαλίζουν αυτονομία έως και τέσσερα χιλιόμετρα, ενώ οι εκρηκτικές επιδόσεις (0-100 χλμ./ώρα σε 5,3 δευτερόλεπτα) συνδυάζονται αρμονικά με την εξαιρετικά περιορισμένη κατανάλωση καυσίμου (5,9 λίτρα/100 χλμ.) και τις εξίσου χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (139 γρ./χλμ.).

BMW ActiveHybrid 5Με τον πλέον εντυπωσιακό τρόπο υποδέχτηκε η νέα BMW Σειρά 5 την υβριδική τεχνολογία. O συνδυασμός ενός υπερτροφοδοτούμενου κινητήρα βενζίνης άμεσου ψεκασμού 3,0 λίτρων με ένα ηλεκτρικό μοτέρ 55 ίππων εξασφαλίζει ένα πανίσχυρο σύστημα κίνησης, το οποίο συμπληρώνεται από ένα αυτόματο κιβώτιο οκτώ σχέσεων και από τις μπαταρίες ιόντων-λιθίου. Αποδίδοντας 340 ίππους και επιταχύνοντας από στάση στα 100 χλμ./ώρα σε 5,9 δευτερόλεπτα, η ActiveHybrid 5 έχει την ικανότητα να κινείται με την αποκλειστική χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας για τέσσερα χιλιόμετρα, γεγονός που περιορίζει τη μέση τιμή της κατανάλωσης καυσίμου στα 6,4 λίτρα/100 χλμ. και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στα 149 γρ./χλμ. Η τιμή της ActiveHybrid 5 στην ελληνική αγορά ξεκινά από τα 83.500 ευρώ.

58

Audi Q5 Hybrid QuattroΈνας δίλιτρος TFSI κινητήρας βενζίνης σε συνδυασμό με το ηλεκτρικό μοτέρ των 54 ίππων διαμορφώνουν στην περίπτωση του Audi Q5 ένα εξαιρετικά αποδοτικό υβριδικό σύνολο. Με 245 ίππους, 480 Nm ροπής και τη δυνατότητα να κινείται, έστω και για τρία χιλιόμετρα, με την αποκλειστική χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας, το Q5 Hybrid Quattro απαιτεί μόλις 6,9 λίτρα καυσίμου για να διανύσει σε μικτές συνθήκες κίνησης μια απόσταση 100 χιλιομέτρων. Αντιστοίχως, οι επιδόσεις του γερμανικού SUV δικαιολογούν απόλυτα την αυξημένη ισχύ του, καθώς η διαδικασία επιτάχυνσης από στάση στα 100 χλμ./ώρα ολοκληρώνεται σε 7,1 δευτερόλεπτα και η τελική ταχύτητα αγγίζει τα 225 χλμ./ώρα. Στην Ελλάδα το Q5 hybrid quattro προσφέρεται έναντι 59.900 ευρώ.

Honda Jazz HybridΥιοθετώντας το παράλληλης διάταξης υβριδικό σύστημα του Insight (ΙΜΑ) και συνδυάζοντας έναν κινητήρα βενζίνης χωρητικότητας 1,3 λίτρων με ένα ηλεκτρικό μοτέρ, το Jazz δεν άργησε να αναδείξει το φιλικό προς το περιβάλλον προφίλ του. H συνδυαστική απόδοση του υβριδικού Jazz αγγίζει τους 98 ίππους και τα 17 κιλά ροπής, εξασφαλίζοντας ανταγωνιστικές επιδόσεις (0-100 χλμ./ώρα σε 12,2 δευτερόλεπτα) αλλά και περιορισμένες ενεργειακές απαιτήσεις. Για του λόγου το αληθές, το Jazz Hybrid δεν χρειάζεται περισσότερα από 4,5 λίτρα ώστε να καλύψει σε μεικτές συνθήκες κίνησης μια απόσταση 100 χιλιομέτρων, ωστόσο οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα παραμένουν έστω και οριακά πάνω από τα 100 γραμμάρια ανά χιλιόμετρο.

Honda CR-ZΤη μοναδική υβριδική πρόταση της ευρωπαϊκής αγοράς που φλερτάρει με τα δυναμικά χαρακτηριστικά ενός αυθεντικού κουπέ διαθέτει αυτήν τη στιγμή η Honda. O λόγος φυσικά για το ανανεωμένο CR-Z, το οποίο πέρα από τον ιδιαίτερο σχεδιασμό και τις… εξωτικές αναλογίες του αμαξώματός του, έχει να παρουσιάσει τη δυναμική που εξασφαλίζουν οι 137 ίπποι του αναβαθμισμένου υβριδικού συνόλου του. Πέρα από την αύξηση της ισχύος του ατμοσφαιρικού βενζινοκινητήρα των 1,5 λίτρων (από 114 στους 121 ίππους) αλλά και του ηλεκτρικού μοτέρ (από 14 στους 20 ίππους), το ανανεωμένο CR-Z εξοπλίζεται για πρώτη φορά με μπαταρίες ιόντων-λιθίου και όχι με συσσωρευτές νικελίου μετάλλου. Αισθητά βελτιωμένες, ωστόσο, είναι και οι επιδόσεις του CR-Z. H διαδικασία της επιτάχυνσης από στάση στα 100 χλμ./ώρα ολοκληρώνεται, πλέον, σε εννέα δευτερόλεπτα -αντί για 9,7 δευτερόλεπτα στο παρελθόν- και η τελική ταχύτητα αγγίζει τα 200 χλμ./ώρα, χωρίς η μέση τιμή της κατανάλωσης καυσίμου να ξεπερνά τα 5,0 λίτρα/100 χλμ. Η διάθεση του ανανεωμένου Honda CR-Z στην ευρωπαϊκή αγορά θα ξεκινήσει στις αρχές του επόμενου έτους.

59

Lexus RX 450hΈχοντας αποτελέσει το πρώτο SUV της ευρωπαϊκής αγοράς που επιχείρησε να συνδυάσει τις επιβλητικές του διαστάσεις με την υβριδική τεχνολογία, το RX 450h δικαίως παραμένει μια από τις δημοφιλέστερες προτάσεις στην κατηγορία του. Παρά το γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με έναν V6 κινητήρα βενζίνης χωρητικότητας 3,5 λίτρων, ο οποίος υποστηρίζεται από ένα ηλεκτρικό μοτέρ 123 kW, η μέση τιμή της κατανάλωσης καυσίμου του ιαπωνικού SUV δεν ξεπερνά τα 6,5 λίτρα/100 χλμ. Καθοριστικής σημασίας για την κίνηση του RX 450h κυρίως μέσα στην πόλη είναι η δυνατότητα να διανύει μικρές αποστάσεις, με μηδενικές εκπομπές ρύπων, αξιοποιώντας την ισχύ του ηλεκτρικού μοτέρ και την ενέργεια που βρίσκεται αποθηκευμένη στους συσσωρευτές νικελίου-μετάλλου. Το RX 450h διατίθεται στην ελληνική αγορά έναντι 78.500 ευρώ.

Mercedes-Benz S 400 HybridΗ κορυφαία πρόταση της Mercedes-Benz δεν θα μπορούσε να μη διαθέτει μια συμβατή περιβαλλοντικά έκδοση. Η S 400 Hybrid, όπως είναι η πλήρης ονομασία της υβριδικής S-Class, εξοπλίζεται με υβριδικό σύνολο παράλληλη διάταξης το οποίο αποτελείται από εξακύλινδρο κινητήρα βενζίνης 3,5 λίτρων και από ένα μοτέρ 15 kW. O παραπάνω συνδυασμός αποδίδει 299 ίππους και 385 Nm ροπής, ενώ συμπληρώνεται από ένα αυτόματο κιβώτιο επτά σχέσεων και τις μπαταρίες ιόντων λιθίου. Η S 400 Hybrid επιταχύνει από στάση στα 100 χλμ./ώρα σε 7,2 δευτερόλεπτα, την ίδια στιγμή που η μέση τιμή της κατανάλωσης καυσίμου δεν ξεπερνά τα 7,9 λίτρα/100 χλμ. και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα τα 186 γρ./χλμ. Το κόστος της S 400 Hybrid στην ελληνική αγορά ανέρχεται στα 94.950 ευρώ.

Porsche Panamera S HybridH πρώτη τετράθυρη κουπέ πρόταση στην ιστορία της Porsche γίνεται και η πρώτη πλήρως υβριδική επιλογή της συγκεκριμένης κατηγορίας. O λόγος φυσικά για την Panamera S Hybrid, η οποία φιλοξενεί κάτω από τις μεταλλικές επιφάνειές της έναν V6 κινητήρα βενζίνης, ένα ηλεκτρικό μοτέρ 47 το οποίο τροφοδοτείται από τις μπαταρίες νικελίου-μετάλλου. Η συνδυαστική απόδοση του υβριδικού συνόλου φτάνει τους 380 ίππους και τα 580 Nm ροπής, το κιβώτιο ταχυτήτων με τις οκτώ σχέσεις συνδέεται με τους πίσω τροχούς, ενώ η Panamera S Hybrid αποκτά την ικανότητα να διανύει μικρές αποστάσεις -έως 2 χιλιόμετρα- ως ένα τυπικό ηλεκτροκίνητο ή αν προτιμάτε μηδενικών ρύπων όχημα. Ρίχνοντας μια γρήγορη ματιά στα νούμερα των επιδόσεων της υβριδικής Panamera, τα πρώτα 100 χλμ./ώρα επιτυγχάνονται από στάση σε μόλις έξι δευτερόλεπτα και η τελική ταχύτητα φτάνει στα 270 χλμ./ώρα, την ίδια στιγμή που η μέση τιμή της κατανάλωσης καυσίμου δεν ξεπερνά τα 7,1 λίτρα/100 χλμ. και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα τα 167 γρ./χλμ. Η τιμή της Porsche Panamera S Hybrid ανέρχεται στα 148.700 ευρώ.

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________

Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο / I would like an invoice n

Eπάγγελμα / Profession: ____________________________________________

Α.Φ.Μ. / V.A.T.: ________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM S.A. n2) Έκανα κατάθεση στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος / I made a deposit to NBG n

IBAN: GR64 0110 1870 0000 1874 7003 251 – SWIFT/BIC ETHNGRAA

3) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n n n nΑρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Ετήσια συνδρομή (11 τεύχη) Εσωτερικού: 30 ευρώ n Ευρώπη: 50 ευρώ n

Προβολή στον κατάλογο εταιρειών: 100 ευρώ / έτος n

Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

ΤΡΙΜ Α.Ε. Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσειςΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Περιοδικό energyworld:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510, Fax: 210-7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

Annual subscription (11 issues) for Greece: 30 euros nfor Europe: 50 euros nYellow pages directory inclusion 100 euros / year nPlease complete this coupon and send it to the following address:TRIM S.A. - Digital & Print PublicationsHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

energyworld magazine Greece:5 Grivogiorgou Str.115 28 Athens - GreeceTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

The Greek & S.E. Europe Energy Magazine

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

61

21YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙO03. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό04. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια05. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια06. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ08. ΒΙOΜΑΖΑ09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ10. ΥΓΡΑΕΡΙO11. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση12. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ14. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

62

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6501200 Fax: 210 6749504 E-mail : desfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 Email: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104, Fax: 210 3490120 Εmail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΛΕΤΑΕΝ)Λ. Κηφισίας 306, 1ος όροφος 152 32 Χαλάνδρι (Σίδερα Χαλανδρίου) Τηλέφωνα/Fax: 210 8081755 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506700, Fax: 210 6506748 Email: info@eeae.gr Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Εmail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΑΝΑΠΤΥΞΗΣΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4898298/94, Fax: 210 4898311 Email: info@copperalliance.gr Website: copperalliance.eu

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968418, Fax: 210 6968031 Εmail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7, 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118, Fax: 210 8821917 Email: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 96 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4286227, Fax: 210 4286228 Email: info@ebhe.gr www.ebhe.gr

ΕΝΩΣΗΕΛΛΗΝΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΘΕΡΜΑΝΣΗΣΚΑΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Τατοίου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 3631207, Fax: 210 3388523 Email: info@uhhe.gr http://www.uhhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294, 210 8809203-202 Fax: 210 8809132 www.epant.gr

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200-211 Fax : 210 9228130, 210 9233977 Email: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 Email: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Εmail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 Email: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 Email: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣBIOKAYΣΙΜΩΝ&BIOMAZAΣΕΛΛΑΔOΣ(ΣΒΙΒΕ)Διεύθυνση: Ι. Τσαλουχίδη 4, 542 48 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 330501, Fax: 2310 330502 Εmail: info@sbibe.gr www.sbibe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Ακαδημίας 39 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Εmail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051 Fax: 210 7245.172 Email: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000 Fax: 210 322 2929 Email: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Δημοκρατίας, 151 21 Πεύκη Τηλέφωνα: 210 6854035 Email: info@spef.gr www.spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200 Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ&ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000 Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 Email: service@dorg.minenv.gr Website: www.ypeka.gr

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5 Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Σοφ. Βενιζέλου 11 & Σερρών 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133 Fax: 210 3406060 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5 Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ03. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500 Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: Αμαρουσίου-Χαλανδρίουμ 33 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6787416 Fax: 210 6787406 Email: info@cablel.vionet.gr www.cablel.gr

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

63

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ04. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2, 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000, Fax: 210 6968099 Email: info@terna.gr www.terna.gr

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100 Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

05. Ηλιακή ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

06. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ

ASEABROWNBOVERIΑ.Ε.(ABB)-(ΕΞOΠΛΙΣΜOΣΓΙΑΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ)Διεύθυνση: 13ο χλμ. Εθν. Οδού Αθηνών – Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

BPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398, Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150, Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323 Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040, Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200, Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660 Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400 Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64, 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958, Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

08. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840 Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

S&BΒιομηχανικάOρυκτάΑ.Ε.Διεύθυνση: Α. Μεταξά 15A, 145 64 Κηφισιά ΤΘ 51528 Τηλέφωνα: 210 6296000, Fax: 210 6296100 Email: postmaster@sandb.com Website: www.sandb.gr

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

10. ΥΓΡΑΕΡΙOBPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000, Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

11. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000, Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000, Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

64

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

12. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΕμπορίαAVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000, Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48, 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3 Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α, 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401 Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5, 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000 Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000, Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100 Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

PHOENIXOLIEHANDELS.A.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 92-94, 185 35 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4100110 Fax: 210 4128882 Email: bunkers@phoenixoliehandel.com Website: www.phoenixoliehandel.com _

14. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281 Fax: 210-2581033

EΛΙΝOΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνο / Fax: 210-6241655 Email: koukoulop@elin.gr Website: www.elin.gr

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406 www.lafarge.gr

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681 Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21, 546 45 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 861411, Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018 Fax: 210 3237146

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091 Fax: 210 3625386 Website: www.bituline.gr

15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73 Fax: 210 6623784 www.caloria.gr

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300 Fax: 210 6745487 www.carrier.gr / ahi-carrier.gr

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000 Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 85600 Fax: 22620 85728 Email: sales@interklima.gr www.interklima.gr

16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284, 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600 Fax: 210 9491610 Email: etsapra@asprofos.gr www.asprofos.gr

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22 Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσ/νίκης Τηλέφωνα: 2310 867575 Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185 Fax: 210 6996186 Email: office@exergia.gr www.exergia.gr

ΚΥΜΗΑΒΕΕΔιεύθυνση: ΒΙΠΑ Σχιστού, Οδ. 2 Ο.Τ. 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 4004757 Fax: 210 4326399 E-mail: info@kimi-sa.com Website: www.kimi-sa.com _

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29, 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 Email: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300 Fax: 210 2834090 Email: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291 Fax: 2104628163 Email: info@adamsnet.gr, energy.inspectors@yahoo.gr Website: www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2, 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030 Fax: 210 6084178 Email: infogr@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28, 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610 223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610 620041 Email: info@kscg.gr / Website: www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31, 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 9329770 Fax: 210 9333597 Email: info@nrg-orion.gr Website: www.nrg-orion.gr

TRIM A.E. - ΕΚΘΕΣΗ • ΠΩΛΗΣΕΙΣ • SERVICE Λεωφ. Αθηνών 286 - 124 62 Χαϊδάρι - ΑθήναΤηλ.: 210 5810581, Fax: 210 5812800E-mail: info@trim.gr, info@trimhellas.grwww.trimhellas.gr www.trim.gr