Βιταμίνη D3/Νεώτερα δεδομένα και Κλινικές Εφαρμογές

Σκανδάλης Κων/νος

Βιταμίνη D

Βιταμίνη D

D2 (Εργοκαλσιφερόλ

η)Παράγεται από ζυμομύκητες

D3 (Χοληκαλσιφερόλ

η)

Παράγεται στο δέρμα

Ανευρίσκεται σε τροφές

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Κύκλος-Παραγωγή από τον ανθρώπινο οργανισμό

Δέρμα (Ακανθωτή στιβάδα)

Βιταμίνη D3

25-OH Βιταμίνη D

1,25-(OH)2 Βιταμίνη D

Έντερο

Απορρόφηση ασβεστίου από το

έντερο

Υπεριώδης ακτινοβολία

H D3 σχηματίζεται στο μεγαλύτερο ποσοστό στο δέρμα, σαν αποτέλεσμα ακτινοβόλησης της 7-δεύδρο-χοληστερόλης από τις υπεριώδεις ακτίνες του ηλιακού φωτός, ενώ ένα μικρότερο τμήμα προέρχεται από τροφές πλούσιες σε VIT-D όπως το γάλα, τα αβγά και ορισμένα ψάρια (μπακαλιάρος).

Παραθορμόνη

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Κύκλος-Παραγωγή από τον ανθρώπινο οργανισμό

Δέρμα (Ακανθωτή στιβάδα)

Βιταμίνη D3

25-OH Βιταμίνη D

1,25-(OH)2 Βιταμίνη D

Έντερο

Απορρόφηση ασβεστίου από το

έντερο

Υπεριώδης ακτινοβολία

Παραθορμόνη

H D3 είναι ανενεργή και υπόκειται σε δύο υδροξυλιώσεις, αρχικά στο ήπαρ, όπου τρέπεται σε 25-υδροξυχοληκαλσιφερόλη και εν συνεχεία στο νεφρό όπου τρέπεται σε 1,25-διυδροξυχοληκαλσιφερόλη που αποτελεί και την πιο ενεργή μορφή VIT-D.Η δεύτερη υδροξυλίωση ενεργοποιείται από την παραθορμόνη μια ορμόνη που εκκρίνεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες και παίζει σημαίνοντα ρόλο στον μεταβολισμό του ασβεστίουκαι του φωσφόρου.

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Κύκλος-Παραγωγή από τον ανθρώπινο οργανισμό

Δέρμα (Ακανθωτή στιβάδα)

Βιταμίνη D3

25-OH Βιταμίνη D

1,25-(OH)2 Βιταμίνη D

Έντερο

Απορρόφηση ασβεστίου από το

έντερο

Υπεριώδης ακτινοβολία

Παραθορμόνη

Η 1,25-διυδροξυχοληκαλσιφερόλη δρά με την σειρά της στο έντερο αυξάνοντας την απορρόφηση του ασβεστίου από τις τροφές.

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Κύκλος-Παραγωγή από τον ανθρώπινο οργανισμό

Δέρμα (Ακανθωτή στιβάδα)

Βιταμίνη D3

25-OH Βιταμίνη D

1,25-(OH)2 Βιταμίνη D

Έντερο

Απορρόφηση ασβεστίου από το

έντερο

Υπεριώδης ακτινοβολία

Παραθορμόνη

Μόλις το ασβέστιο φθάσει σε ικανοποιητικά επίπεδα αναστέλλει την έκκριση της παραθορμόνης και συνεπώς την μετατροπή της D3στην ενεργή της μορφή

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Ρόλος (Σύγχρονη θεώρηση)

+ Τροποποίηση ανοσιακής απόκρισης

Μεταβολισμός Ασβεστίου

1922-2005 2008

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Ρόλος (Σύγχρονη θεώρηση)

Βιταμίνη DVDR

(Vitamine D

Receptor)

Ρύθμιση έκφρασης γονιδίων

Παραγωγή πρωτεϊνών

που συμμετέχο

υν στην ανοσιακή απόκριση

Η βιταμίνη D εισέρχεται στο εσωτερικό του κυττάρου, όπου συνδέεται με έναν ενδοκυττάριο υποδοχέα, τον VDR (Vitamine D Receptor)

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Ρόλος (Σύγχρονη θεώρηση)

Βιταμίνη D

VDR (Vitamine D

Receptor)

Ρύθμιση

έκφρασης γονιδίων

Παραγωγή

πρωτεϊνών που

συμμετέχουν στην

ανοσιακή

απόκριση

Ο VDR ενεργοποιείται και δρα ως μεταγραφικός παράγοντας, δηλαδή προάγει την έκφραση των γονιδίων και την παραγωγή πρωτεϊνών από το κύτταρό

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Ρόλος (Σύγχρονη θεώρηση)

Βιταμίνη D

VDR (Vitamine D

Receptor)

Ρύθμιση

έκφρασης γονιδίων

Παραγωγή

πρωτεϊνών που

συμμετέχουν στην

ανοσιακή

απόκριση

Οι πρωτεΐνες που παράγονται παίζουν κομβικό ρόλο στην ανοσιακή απόκριση, δηλαδή στον τρόπο που το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντιδρά στα εξωγενή ερεθίσματα

Βιταμίνη D3-Βιολογικός Ρόλος (Σύγχρονη θεώρηση)

Ο κομβικός ρόλος της Βιταμίνης D στην λειτουργία του ανοσοποιητικού, οδήγησε από το 2004 και μετά στην διεξαγωγή πολυάριθμων κλινικών μελετών σχετικά με τον ρόλο που διαδραματίζει η D στην πρόληψη, στην θεραπεία και την βελτίωση της πρόγνωσης νοσημάτων, στα οποία η διαταραχή της ανοσιακής απόκρισης παίζει τον κύριο γενεσιουργό ρόλο

Επίπεδα Βιταμίνης D3 και Διασφάλιση της Δημόσιας υγείας

Αύξηση επιπέδων

βιταμίνης D πλάσματος

Μειωμένη θνησιμότητα

από οποιαδήποτε αιτιολογία

Θνησιμότητα

Βιταμίνη D

H αύξηση των επιπέδων της Βιταμίνης D του πλάσματος σχετίζεται μεμειωμένη θνησιμότητα από οποιαδήποτε αιτιολογία

Επίπεδα Βιταμίνης D3 και Διασφάλιση της Δημόσιας υγείας

Αύξηση επιπέδων βιταμίνης D πλάσματος

Μειωμένη επίπτωση του καρκίνου του μαστού μέχρι και 77%

Μειωμένη επίπτωση του καρκίνου του παχέος εντέρου

Μειωμένη επίπτωση του καρκίνου του προστάτη Μειωμένη επίπτωση του διαβήτη σε ενήλικες και

παιδιά Μειωμένη επίπτωση της υπέρτασης και των

καρδιολογικών νοσημάτων Μειωμένη επίπτωση της κατάθλιψης

Μειωμένη επίπτωση λοιμώξεων του αναπνευστικού

Μειωμένη επίπτωση σκλήρυνση κατά πλάκας

Αύξηση της γονιμότηταςΜείωση ποσοστού αποβολών και αύξηση ποσοστού

τελειόμηνων κυήσεωνΜειωμένη επίπτωση περιγεννητικών λοιμώξεων

Ποια είναι τα ιδανικά Επίπεδα Βιταμίνης D3?

Καθορισμός Επιπέδων Βιταμίνης D3Μετράμε ΠΑΝΤΟΤΕ την ποσότητα της 25-OH-Vitamin D του πλάσματος

Επίπεδα 25-OH-

Vitamin D

Vitamin D Council

Endocrine Society

Institute of

Medicine<10

ng/mlΣοβαρή έλλειψη

Σοβαρή έλλειψη

Σοβαρή έλλειψη

10-20 ng/ml

Έλλειψη Έλλειψη Ήπια έλλειψη

20-30 ng/ml

Έλλειψη Ήπια ανεπάρκει

α

Επάρκεια

30-40 ng/ml

Ήπια ανεπάρκει

α

Επάρκεια Επάρκεια

40-50 ng/ml

Επάρκεια Επάρκεια Επάρκεια

Ο καθορισμός του status της Βιταμίνης D γίνεται με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες 3 οργανισμών Institute of Medicine, the Endocrine Society and the Vitamin D Council

Καθορισμός Επιπέδων Βιταμίνης D3Επίπεδα 25-OH-

Vitamin D

Vitamin D Council

Endocrine Society

Institute of

Medicine<10

ng/mlΣοβαρή έλλειψη

Σοβαρή έλλειψη

Σοβαρή έλλειψη

10-20 ng/ml

Έλλειψη Έλλειψη Ήπια έλλειψη

20-30 ng/ml

Έλλειψη Ήπια ανεπάρκει

α

Επάρκεια

30-40 ng/ml

Ήπια ανεπάρκει

α

Επάρκεια Επάρκεια

40-50 ng/ml

Επάρκεια Επάρκεια Επάρκεια

Aν και υπάρχουν αρκετές μικροδιαφορές στην ταξινόμηση του status της Βιταμίνης D

Καθορισμός Επιπέδων Βιταμίνης D3Επίπεδα 25-OH-

Vitamin D

Vitamin D Council

Endocrine Society

Institute of

Medicine<10

ng/mlΣοβαρή έλλειψη

Σοβαρή έλλειψη

Σοβαρή έλλειψη

10-20 ng/ml

Έλλειψη Έλλειψη Ήπια έλλειψη

20-30 ng/ml

Έλλειψη Ανεπάρκεια

Επάρκεια

30-40 ng/ml

Ήπια ανεπάρκει

α

Ήπια ανεπάρκει

α

Επάρκεια

40-50 ng/ml

Επάρκεια Επάρκεια Επάρκεια Και οι 3 οργανισμοί θεωρούν επαρκή επίπεδα μεταξύ 40 και 50 ng/ml

Επίπεδα Βιταμίνης D3 στον Ελληνικό πληθυσμό-Το “Μεσογειακό Παράδοξο”

Αφού η βιταμίνη D συντίθεται με τη βοήθεια του ήλιου, τότε εμείς οι Έλληνες που ζούμε σε μια ηλιόλουστη χώρα θα πρέπει να έχουμε

όση βιταμίνη D χρειαζόμαστε.

Επίπεδα Βιταμίνης D3 στον Ελληνικό πληθυσμό-Το “Μεσογειακό Παράδοξο”

• 30% γενικού πληθυσμού παρουσιάζει ανεπάρκεια Βιταμίνης D

• 15% γενικού πληθυσμού παρουσιάζει έλλειψη Βιταμίνης D

• 40% γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας παρουσιάζει ανεπάρκεια Βιταμίνης D

• 50% γυναικών που κυοφορούν παρουσιάζει ανεπάρκεια Βιταμίνης D

Επίπεδα Βιταμίνης D3 στον Ελληνικό πληθυσμό-Το “Μεσογειακό Παράδοξο”

Ποιά είναι τα αίτια?

Επίπεδα Βιταμίνης D3 στον Ελληνικό πληθυσμό-Το “Μεσογειακό Παράδοξο”

1. Σκούρος φωτότυπος δέρματος (η μελανίνη μειώνει την σύνθεση Βιταμίνης D)

2. Χρήση αντιηλιακών

3. Μόλυνση ατμόσφαιρας

4. Στις μεσογειακές χώρες δεν καταναλώνουμε τόσο τις λιπαρές τροφές που περιέχουν βιταμίνη D, αφού το κύριο λίπος της διατροφής μας είναι το ελαιόλαδο, που δεν μας δίνει βιταμίνη D

5. Γήρανση γενικού πληθυσμού (μετά τα 70 χρόνια παρουσιάζεται μείωση της ικανότητας παραγωγής της βιταμίνης D στο δέρμα κατά 30% )

Πώς αποκαθιστούμε την έλλειψη ή την ανεπάρκεια της Βιταμίνης D?

Έλλειψη ή ανεπάρκε

ια?

Επάρκει

αΥπάρχουν 2 δοσολογικά σχήματα βάσει των σύγχρονων

κατευθυντήριων οδηγιών

Πώς αποκαθιστούμε την έλλειψη ή την ανεπάρκεια της Βιταμίνης D?

1ο δοσολογικό σχήμα (ταχεία αποκατάσταση/απαιτείται ενδιάμεσος εργαστηριακός έλεγχος)Έλλειψη ή ανεπάρκεια

Βιταμίνη D 4000IU για 4 μήνες

Αποκατάσταση επιπέδων ?

ΟΧΙΧορήγηση Βιταμίνης D 4000IU

Έως ότου αποκατασταθούν τα επίπεδαΒιταμίνη D 1000IU ως

δόση συντήρησης εφόρου ζωής

ΝΑΙ

Βιταμίνη D 1000IU ως δόση συντήρησης εφόρου ζωής

Πώς αποκαθιστούμε την έλλειψη ή την ανεπάρκεια της Βιταμίνης D?

2ο δοσολογικό σχήμα (βραδεία αποκατάσταση/δεν απαιτείται εργαστηριακός έλεγχος ενδιάμεσα/καλύτερη συμμόρφωση ασθενούς καθώς λαμβάνει μια δόση εξαρχής και εφόρου ζωής)Έλλειψη ή ανεπάρκεια

Βιταμίνη D

1000IU

Βραδεία Αποκατάστασ

η επιπέδων

Συνέχιση

Βιταμίνης D 1000IU ως δόση συντήρησης εφόρο

υ ζωής

Πώς αποκαθιστούμε την έλλειψη ή την ανεπάρκεια της Βιταμίνης D?

Η δόση συντήρησης είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς διασφαλίζει την μη επανεμφάνιση ανεπάρκειας στο μέλλον

Ευχαριστώ πολύ!