G˙alhekk kien bir-ra©un kollu li l-Fundatur jag˙Ωel lil San Pawl biex ikun il-patrun tas-Soçjetà Missjunarja li hu waqqaf. Minhajr ma nisew ukoll ir-raguni l-o˙ra li kellu f’mo˙˙u l-fundatur; li San Pawl ©abilna il-fidi f’Malta. Óaga li huwa xtaq li jag˙mlu l-membri tas-Soçjetà barra minn xtutna.

Fost il-festi li jsiru ad unur San Pawl, il-Fundatur g˙aΩel il-konverΩjoni b˙ala l-festa prinçipali tas-Soçjetà tieg˙u. F’din is-sena taç-çentinarju din il-festa ©iet imfakkra, min b’mod u min b’iehor, kull fejn hemm il-membri tag˙na,.

Fil-Filippini fl-Università tal-istat il-P.U.P, fejn ja˙dem Fr. Lonnie, saret konçelebrazzjoni mill-Fathers tag˙na, li g˙aliha barra li attendew bi ˙©arhom il-Kulle©©i u Dipartimenti kollha, kien hemm preΩenti l-Viçi President u diversi uffiççjali o˙ra. L-istudenti tag˙na li qed jistudjaw it-teolo©ija ©o Manila fil-bidu tal-quddiesa tellg˙u il-bnadar ta’ kull pajjiΩ fejn is-Soçjetà hi preΩenti. Barra dan, huma ˙adu ˙sieb wkoll jppreparaw powerpoint presentation g˙all-ewwel qari. Imbag˙ad ©ewwa Bataan fejn g˙andna l-Paroçça tag˙na, filg˙odu kien hemm l-ewwel tqarbina waqt quddiesa immexxija minn Fr. Joe Cremona. L-g˙ada, l-membri tag˙na u l-missjunarji l-o˙ra Maltin, flimkien mal-Konslu tal-Filippini g˙al Malta l-On. Paul Aquino, u l-mistieden speçjali Monsinjur Salv Fenech, id-Direttur tal-Opri Pontifiçji, in©abru g˙and is-Sorijiet tad-Dorotej ˙alli jiççelebraw flimkien din il-festa.

Fil-Pakistan saret quddiesa fil-parroçça tag˙na ddedikata lil KonverΩjoni ta’ San Pawl, li g˙aliha ©ew nies mill-15 il-villa©© li jie˙du ˙sieb il-Fathers tag˙na. G˙al din il-quddiesa kellhom mag˙hom lill- Arcisqof ta’ Lahore

Lawrence John Saldanah li kien qed ifakkar il-50 sena mis-saçerdozju tieg˙u. Fiha saret ukoll il-GriΩma tal-isqof lil 113 adult. Fosthom kien hemm 5 seminiarist u novizza tal-Medical Missionary Sisters.

Fil-Kanada l-Fathers tag˙na fil-parroçça tag˙hom ddedikata wkoll lil S. Pawl fakkru din il-©urnata g˙aΩiΩa b’quddiesa solenni. Imma ç-çelebrazzjonijiet jil˙qu l-qofol taghhom fl-10 ta Frar fejn issir il-festa tan-nawfra©ju li g˙alijha ji©u ˙afna Maltin.

F’Awstralia u f’Malta Din il-festa giet ççelebrata permezz ta’ ikla. Fl-Awstralja l-Fathers li ja˙dmu f’Melbourne in©abru flimkien g˙at-talb u waqt l-ikla ˙adu l-okkaΩΩjoni biex jg˙atu l-farewell lil Fr. John Taljana li sar kappillan fil-parroçça ta’ Horsley Park f’ Sydney. F’Malta saret l-ikla tradizjonali li g˙aliha jkunu mistiedna rapreΩentanza tal-lajçi li jag˙mlu parti mid-diversi xg˙olijiet tas-Soçjetà.

Il-Óamsa u G˙oxrin ta’ JannarJekk wie˙ed iqalleb l-“Almanak S.Pawl”, li l-Fundatur kien jo˙ro© regulari insibu ˙afna drabi kemm kien jag˙ti titoli sbie˙ lil San Pawl, b˙al: l-Appostlu tal-Ìnus, il-kbir Apostlu Pawl u o˙rajn. Imma l-aktar fraΩi li kienet g˙al qalbu hija l-ewwel misjunarju.

Kont tifla Ωg˙ira nisma’ lin-nanna titkellem dwar ku©in tag˙ha li kien qassis, ˙add ˙lief Dun Mikiel Callus, u li kien l-ewwel Superjur tal-MSSP. Naturalment dak iΩ-Ωmien kont nisma’ biss kemm i˙abbrek biex l-MSSP tkompli tinfirex u tkabbar il-˙idma tag˙ha, f’Malta, fil-missjonijiet u mal-emigranti.

Fl-istess Ωmien kont ukoll immur g˙and o˙t in-nanna, iz-zija Karmena u z-ziju Lorenz (Cassar). Kienu joqog˙du l-Belt, Strada San Pawl, Karmena kienet tilfet id-dawl u Lorenz kien dejjem jie˙u ˙siebha.Ma kellhomx tfal iΩda kellhom ˙afna ulied!

Karmena minkejja d-diΩabilta’ kienet mo˙˙ha biss biex ti©bor il-flus ming˙and kul˙add biex tag˙mel il-qassisin. Kull ma’ kellha kienet tag˙mlu lotterija,imbasta ti©bor g˙all-MSSP. Kull ma kellha tatulhom! U nista’ ng˙id li l-©eneroΩità kienet reçiproka. Meta z-ziju sefa wa˙du, l-˙afna ulied li kellu, ˙adu ˙siebu sal-a˙˙ar nifs li ˙a daqs kieku kien missierhom.

Kbirt ftit ie˙or u fis-snin sebg˙in ˙ija Patrick kien wasal biex jibda l-edukazzjoni sekondarja. L-©enituri tieg˙i kienu semg˙u bl-eΩami g˙al Sant’Agata.G˙amel l-eΩami u g˙adda. Qatt ma talbu miΩata lil ˙add u minkejja dan, il-©eneroΩità ta’ kul˙add qatt

ma naqset. L-iskola kibret u kienet meqjusa wa˙da mill-a˙jar skejjel. Kont nattendi mal-©enituri tieg˙i g˙al attivitajiet, u kont ninnota kemm ja˙dmu id f’id il-©enituri, l-g˙alliema u minn imexxi. Il-©id deher fit-tfal, li kif kien jg˙idli Fr Gerard ˙afna snin wara, jid˙lu tfal u jo˙or©u r©iel!

Ir-rabta mal-MSSP beqghet tikber ghax ˙ija l-iehor Michael, tg˙arras lil Marlene li kienu joqog˙du quddiem l-Oratorju B’Kara. Allura issa sirna mid˙la tal-attivitajiet tal-Oratorju ukoll.

Sadanittant iΩΩewwi©t jien ukoll u kelli t-tfal. Anton, it-tifel il-kbir tieg˙i, da˙˙al f’mo˙˙u jrid imur Sant’ Agata, jekk jg˙addi mill-Common Entrance. Hawn di©a kelli l-˙ija Michael jg˙allem. IΩda biex tmur hemm ridt ti©i minn ta’ quddiem ˙afna. Dan ifisser aktar studju, li Anton ma’ tanx kien ˙abib tieg˙u. Imma studja u da˙al. L-istess g˙amel ˙uh Manuel tliet snin wara u allura kont se ntir bil-fer˙ meta Ω-Ωew© subien tieg˙i kellhom l-opportunità li jduqu l-benna ta’ dan il-Kulle©©.

U jien u Ωew©i b˙ala Ωew© g˙alliema apprezzajna l-valuri sbie˙ li din is-Soçjetà rrnexxielha tg˙addi lil uliedna. Minn hemm tag˙lmu li tista’ tilg˙ab u tistudja, li tista’ tkun ra©el u tirnexxi fil-˙ajja u fl-istess ˙in tkun wkoll ˙anin u tipprattika s-solidarjetà soçjali. Tag˙lmu li biex tkun kuntent l-a˙jar tixxala fil-volontarjat.

F’dawn it-tmien snin li qattajna telg˙in u niΩlin ir-Rabat jew g˙al xi laqg˙a jew ikla, jew g˙ax is-subien inΩammu after school jew g˙ax irridu nag˙mlu l-qag˙aq tal-g˙asel, konna sirna mid˙la sew ta’ din is-Soçjetà. Stajna napprezzaw id-dedikazzjoni, il-kariΩma u s-sensitività tag˙hom, speçjalment fejn jid˙lu l-ispejjeΩ g˙all-©enituri. Qatt ma’ talbuna çenteΩmu g˙al dan il-©id! Tg˙allimna napprezzaw xi tfisser il-providenza u li fejn hemm l-id ta’ Alla din ma tonqos qatt.

Kif Sirt naf lil MSSP

Mrs Helen Damato

Fil-Peru’ g˙al festa ta’ San Pawl kif jsir kull sena, sar dak li jsej˙ulu Encuentro de la Familia Misionera Paulina, li jdum tlett ijiem s˙a˙. Dan huma live in ta’ formazzjoni fl-ispiritwalità Pawlina. G˙alieh attendew madwar 60 persuna li jg˙ixu l-kariΩma tal-Fundatur fil-˙ajja lajkali ta˙hom. It-titolu ta’ dan il-live in kien , “Lejn impenn g˙al aktar komunjoni biex titwettaq a˙jar il-missjoni”.Fl-a˙˙ar spiççaw b’quddiesa fil-parroçça ddedikata lil San Pawl.

Forsi ˙afna ja˙sbu li lill-MSSP sirt nafhom ftit taΩ-Ωmien ilu meta t-tfal tieg˙i bdew jattendu l-iskola. IΩda sejrin imqarqin!

Br.Clinton Farru©ia, wie˙ed mill-istudenti tas-Soçjetà tag˙na, wara li gradwa fil-Filosofija mill-Università ta’ Malta, hu g˙amel esperjenza missjunarja ta’ sena fil-missjoni tag˙na tal-Peru’. Lura Malta hu kompla jwettaq l-ministeru tieg˙u fi ˙dan iç-Çentru Animazzjoni Missjunarja u c-CPi ©ewwa Santa Venera. Fis-17 ta’ Jannar li g˙adda ˙alla Malta fi triqtu lejn il-Filippini fejn ser jibda l-istudji tieg˙u fit-Teolo©ija. Hemm ing˙aqad mal-komunita Internazzjonali MSSP fejn b˙alissa jinsab Br Bernard Falzon, Malti ie˙or u ˙ames studenti o˙ra; erba Peruvjani u ie˙or Pakistani.

Bro.Clinton imur il-Filippini

L-A˙jar investiment biex flusek jibqg˙u jag˙mlu l-©id g˙al dejjemKull seng˙a g˙andha l-g˙odda tag˙ha. Bla dubju ta’ xejn l-g˙odda li juΩa is-saçerdot hija l-kotba. Fil-librerija tag˙na wie˙ed ©a jsib ˙afna kotba interessanti. Imma biex wie˙ed izomm lilu nnifsu up to date irid jixtri kotba ©odda u dawn dejjem ˙er©in.

Int, tista tkun Fundatur tal-librerija tag˙na. Tag˙mel dan billi tag˙ti donazzjoni ta’ 117 Ewro darba biss. Din is-somma inpo©©uha l-bank u bl-img˙ax ta’ kull sena nixtru l-kotba. Ma kull ktieb li jinxtara titwa˙˙al lable b’isem u b’talba g˙alik. B’hekk flusek jibqg˙u jag˙mlu l-©id ukoll, wara mewtek.

Bro. Clinton ma’ Ωg˙aΩag˙ Filippini

ikompli minn p© 1

L-ommijiet tal-istudenti jag˙mlu l-qag˙aqFr Lonnie waqt il-quddiesa fil-Filippini

6 5

Ahna lilkomH o l q A b e j n i l - H b i e b

NewSPAPeR POST Sant’Agata, Rabat, Malta, Tel: 2145 4503 / Stella Maris, Ûebbu©, Gozo, Tel: 2155 1159

Frar 2010 / G˙add 445 | editur: Fr Norbert Bonavia MSSP

Dun ÌuΩepp De Piro ma’ kienx qed jara ˙lief qtieg˙ il-qalb. G˙ax fl-24 ta’ Diçembru 1905 miet Mons. Bonnici li mieg˙u kien jifta˙ qalbu.

Fit-18 ta’ Novembru 1906 De Piro kien qieg˙ed Ruma, u b’sens ta’ devozzjoni mar iqaddes fil-kripta tal-Vatikan fuq l-artal tal-qabar ta’ S. Pietru u qaddes f’©ie˙ San

Pietru u San Pawl u talabhom bil-˙erqa biex jg˙inuh ˙alli jag˙raf ir-rieda t’Alla.

G˙alkemm Dun Manwel Vassallo wera li ma riedx jag˙mel tieg˙u l-opra ta’ De Piro, imma ma fixklux anΩi fit-22 ta’ Novembru 1906, introducieh ma’ Mons. Debono li

kien imexxi l-Opra tal-Missjoni Mqaddsa u ma’ Dun Ìor© Bu©eja li kien ma’ Dun Manwel imexxu d-Dar ta’ San ÌuΩepp, g˙ax ˙aseb li dawn setg˙u jg˙inuh.

Dun Ìor© Bu©eja wieg˙du li jg˙inu. It-tnejn ftehmu li jfittxu saçerdoti o˙rajn ˙alli jing˙aqdu mag˙hom. Imma ˙add ma’ nstab. Biss fi-Frar 1907 deher xaqq ta’dawl g˙ax kien hemm Ωew© qassisin li wrew xi xewqa li jing˙aqdu mag˙hom,imma kollox sfuma fix-xejn.

Mad-diffikultajiet Ωdied l-inkwiet, g˙ax fit-2 ta’ Marzu 1907, mietet Marija o˙t il-Fundatur, u fl-10 tax-xahar miet Dun Manuel Vassallo. Ûgur li dawn l-imwiet fixklu sew lil De Piro.

Kull pro©ett kien qed jitfarrak. Kull tama fis-saçerdoti djoçesani kienet qed tispiçça fix-xejn. L-uniku bniedem li baqa’ qrib kien, Dun Ìor© Bugeja.

Re©a’ deher xaqq ta’ dawl iehor. G˙ax De Piro tefg˙a g˙ajnejh fuq is-seminarista Ìwann Mamo li kien wasal biex iqaddes. Dan kellu idea wkoll li jwaqqaf istitut g˙at-tag˙lim tad-duttrina.

It-twaqqif tas-Soçjetà

L-idea li jibda Soçjetà ©dida bil-g˙an missjunarju, kienet ilha f’qalb il-qaddej t’Alla Mons. ÌuΩeppi De Piro sa minn meta kien g˙adu jistudja f’Ruma. Infatti insibu li dak iΩ-Ωmien kien di©a feta˙ qalbu ma’ Patri Gualandi fuq din ix-xewqa. Biss dan is-saçerdot g˙aqli qallu hekk: “Se son fiori fioriranno”(jekk l-idea hija b˙al ward iwardu fi-Ωmienhom)

Insibu, li kien il-Óadd, 16 ta Jannar 1905 wara li qaddes Dun ÌuΩepp De Piro mar jiltaq’ ma’ çertu Dun Manuel Vassallo l-Belt u qallu g˙all-ewwel darba bl-idejat tieg˙u. Min-noti li kiteb jidher tajjeb li De Piro ma

kellmux biss fuq il-˙sieb li jmur joqg˙od mieg˙u fid-Dar ta’ San ÌuΩepp, imma semmielu wkoll l-idea ta’ Kongregazjoni ta˙t il-˙arsien ta’ San Pawl. F’dik l-okkaΩjoni, ©rat ˙a©a li, f’ghajnejn De Piro, dehret xi ftit misterjuΩa. wie˙ed tallab talabhom xi ˙aga tal-flus, u awguralhom li San Pawl jieqaf mag˙hom. Kif osserva De Piro stess, awgurju b˙al dak xejn ma kien tas-soltu, u b’mod speçjali fuq fomm tallab.

Darba o˙ra f’wa˙da mit-ta˙didiet, Dun Manuel talab lil De Piro biex dan li qed jipproponi jg˙amlu bil-kitba.

Fit-22 ta’ Frar, inzerta li kellu bΩonn imur il-Belt u minflok kiteb itttra re©a’ mar g˙and

Dun Manwel, u fost l-o˙rajn ˙e©©u biex jitolbu, u fl istess ˙in stqarr li ma kienx sejjer ifittxu iΩjed fuq

F’din il-˙ar©a tal “AÓNA LILKOM”, se nag˙tu ˙arsa fil-qosor tal-istorja ta’ kif bdiet u Ωviluppat ix-xewqa fil-qalba tal-Fundatur li jwaqqaf Soçjetà Missjunarja. Ta’ min jinnota li l-Fundatur kellu jg˙addi minn ˙afna tbatija u u©ig˙ tal-qalb sakemm wasal.

JANNAR16il-Óadd

FRAR22l-Erbg˙a

din il-˙a©a. Dan jipprova g˙al darb’o˙ra kemm kienu kbar it-tbatijiet morali li minnhom kien g˙addej Dun ÌuΩepp De Piro.

It-Tlieta 28 ta’ Frar 1905 Dun ÌuΩepp kiteb l-idejat tieg˙u bil-˙sieb li jg˙addihom lil Dun Manuel. Biss ˙ass xi ˙a©a ΩΩommu lura. G˙ax beΩa’ jag˙ti kitba f’idejn ˙addie˙or, li tista’ tkun argument kontra tieg˙u.

Biss fis-7 ta Awwissu 1905 deher li g˙amel sforz enormi fuqu innifsu g˙ax ta f’idejn Dun Manwel l-idea bil-miktub. L-idea kienet tikkonsisti fi ˙sieb wie˙ed

çentrali: “Soçjetà ta’ Missjunarji”. Dakinhar Dun Manwel aççetta li jg˙ati xi g˙ajnuna.

Fis-17 ta’ Awwissu 1905, mar ikellem lil Mons. F. Bonnici, u irrakkuntalu kollox. Dan qallu li l-qassis Malti hu marbut iΩΩejjed ma’ artu. Qallu wkoll li dik l-ideja hija impossibli, jekk ma kellix ti©ri xi ˙aga soprannaturali.

Imma g˙alih din l-idea ma’ kienetx impossibli. Óaga wa˙da kienet f’mo˙˙u: is-Soçjetà mixtieqa kellha tkun wa˙da missjunarja. G˙alkemm kien g˙adu ma’ jafx jekk kienx a˙jar li l-membri tas-Soçjetà Missjunarja jkunux qassisi djoçesani jew bil-voti.

FRAR28il-Tlieta

Awwissu17il-Óamis

Diçembru24il-Óadd

Novembru18il-Óadd

Novembru22il-Óamis

Marzu2

il-Sibt

Awwissu7

it-Tnejn

Kien fid-29 ta’ Settembru 1908 meta g˙all-ewwel darba De Piro staqsa lil Arçisqof Pietru Pace jekk ibiriklux il-pro©ett li kellu. L-Isqof ta’ Malta wie©eb li hu, mhux biss

ibierek l-idea tieg˙u, imma wieg˙du li jg˙inu.

Il-Mulej ried li ©ie Malta il-ViΩitatur Appostoliku Mons. Pietru la Fontaine.Lil dan l-isqof meta mar iΩur id-Dar ta’ Fra Diegu, fejn De Piro issa kien direttur, feta˙ qalbu mieg˙u. Dan la Fontaine, mhux biss urieh li jaqbel mal-pro©ett u g˙amillu l-qalb biex jippreΩenta talba lill-Papa.

De Piro kiteb l-ittra hu stess. wara li ffirmaha g˙addieha lil Dun Bugeja u lil Dun Mano biex jiffirmawha huma wkoll (Dun Mamo wkoll kellu f’mo˙˙u li jwaqqaf xi istitut). La Fontaine talab li jiffirmaha l-Isqof Djoçesan ukoll. Din is-supplika twasslet g˙and il-Papa mill-Isqof La Fontaine stess.

F’Jannar tal-1910 De Piro jirçievi ittra minn g˙and la Fontaine u mag˙ha barka tal-Papa Piju X. Imma ma’ dan il-fara© kien hemm in-niket. G˙ax De Piro kien fis-sodda b’attakk ta’ tefojde li damet ftit t˙abtu.

Fis 6 ta’ Gunju 1910 ippreΩenta talba lill- Arcisqof biex jag˙tih il-permess li jifta˙ dar l-Imdina. Talbu wkoll li ji©i iberikha. Din id-dar ta l-isem ta’. “Dar Çkejkna ta’ San Pawl”.

Hawn ta’ min jg˙id li wara li Bugeja u Mamo ˙admu ma’ De Piro biex taw bidu g˙all-opra, ˙allewh wa˙du. Hekk jidher çar li De Piro kien u baqa’ dejjem l-uniku Fundatur tas-Soçjetà tag˙na.

Imma il-ferh kbir tal-Fundatur kien it-30 ta’ Ìunju 1910 meta laqa’ l-ewwel Ωew© membri tas-Soçjetà. Ìanni Vella miΩ-Ûejtun li kellu istudja g˙al saçerdot, u ÌuΩeppi Caruana minn Bormla li kien se jsir fratell.

De Piro aktar tard sqarr li ma kienx jimma©ina li d-diffikultajiet kellhom ikunu daqsekk kbar. Ma kienx jistenna li kienet sejra tkun ˙a©a tant diffiçli biex ixettel vokazzjoni, ikabbarha u jwassalha g˙all-g˙an tag˙ha.

Il-bidu kien tassew fis-skiet. U kellhom jg˙addu ˙afna snin biex s-Soçjetà çkejkna ta’ San Pawl ssir mag˙rufa. Isimha dam ˙afna ma’ beda jidher ma’ dawk tal-Istituti reli©juΩi l-o˙rajn li kellna fil-gΩira.

Is-Soçjetà twieldet fis-skiet, fil-faqar u fit-tbatija. L-unika Soçjetà maskili

li bdiet f’Malta.

Settembru29it-Tnejn

Ìunju6

it-TnejnÌunju30il-Óamis

Il-Fundatur ma’ l-ewwel membri

Dun Ìwann Vella Bro. Joseph Caruana Il-Barka tal-Papa qaddis S. Piju X

L-Arçisqof Pietru Pace Il-Kardinal Pietru La Fontain Dun Ìorg Bugeja

4 2 Soçjetà Missjunarja tà San Pawl - Sant’Agata, Rabat, Malta, Tel: 2145 4503 / Stella Maris, Ûebbu©, Gozo, Tel: 2155 1159