lø£fi≤>ö‘·$T2

s¡#·sTT‘· ≈£L&Ü düe÷»+˝À n+<ä]‘√bÕ≥T ñ+≥Tqï

e πøÔ. s¡#·q\˝À düe÷» Jeq+ Á|ü‹_+_düTÔ+~. düeTø±©q

Ä]úø£, kÕe÷õø£ |ü]D≤e÷\≈£î <ä÷s¡+>± s¡#·sTT‘· ñ+&É Ò&ÉT.

s¡#·sTT‘· Áø±+‘·<ä]Ù. ø±ã{Ϻ ‘·q s¡#·q˝À¢ düeTø±©q düe÷C≤ìï,

sêqTqï |ü]D≤e÷\qT πsU≤e÷Á‘·+>± ø±ì, düŒwüº+>± ø±ì

∫Á‹+#·≈£î+&Ü ñ+&É Ò&ÉT. n˝≤ ∫Á‹+#·≈£î+fÒ yêdüÔ$ø£‘·≈£î

<ä÷s¡+>± ñ+&ç nuÛÑ÷‘·yÓTÆq, ndü+ã<äΔyÓTÆq $wüj·÷\qT

Áyêj·Te\dæ ñ+≥T+~. á ‘·s¡Vü‰ s¡#·q\T πøe\+ kÕVæ≤‘· +˝À

ˇø£ XÊKe÷Á‘·yT ø±ì, Ä s¡#·q Ò düs¡«dü«+ ø±e⁄.

qqïj·T Hê&ÉT Hêsêj·TDuÛÑ≥Tº, ¬s&ç¶sêE\ ø±\+˝À

lHê<ÛäT&ÉT eT<Ûä ˝À eT¬s+<äs√ sê»ø°j·÷\˝À CÀø£ + ñqï

ø£e⁄\T eTq≈£î kÕVæ≤‘· #·]Á‘· À ø£ì|æ+#·ø£b˛s¡T.

kÕ«‘·+Á‘·´+ dæ~Δ+#·ø£ eTTqT|ü⁄ »]–q kÕVæ≤‘·´

düèwæºì |ü]o*ùdÔ s¡#·sTT‘·≈£î sê»ø°j·÷\˝À m+‘·{Ï düìïVæ≤‘·

dü+ã+<Ûä+ ñ+<√, ñ+&Ü˝À düŒwüºeTÚ‘·T+~. kÕ«‘·+Á‘√´<ä eT

ø±\+˝À s¡#·sTT‘·\T ìs¡«Væ≤+∫q bÕÁ‘· ∫s¡düàs¡D°j·T+. H√u… Ÿ

ãVüQeT‘·T\T Á>∑Væ≤+∫q k˛˝À®$≥‡Hé (s¡wü Hé), bÕu§¢HÓs¡÷&Ü

(∫*j·THé) sê»ø°j·÷\˝À #ê˝≤ düìïVæ≤‘·+ ñqï s¡#·sTT‘·\T.

<˚X¯ $<˚XÊ\˝À s¡#·sTT‘·\T <˚X¯ uÛÑ$wü ‘·TÔqT r]Ã~<ä›&É+˝À

Á|üeTTK bÕÁ‘· eVæ≤düTÔHêïs¡T. ÁbÕNq ø±\+˝À ù|s¡T>∑qï

sê»ø£e⁄\TqïfÒ¢ H˚&ÉT Hêj·Tø£ s¡#·sTT‘·\THêïs¡T. HÓÁVüA,

#·]à Ÿ, e÷y√ Ä ø√e≈£î #Ó+~qyês¡T. H&ÉT ≈£L&Ü s¡#·sTT‘·\T

Á|ü»\˝À sê»ø°j·T #Ó’‘·q´+ rdüT≈£îsêyê\ì Á|üj·T‹ïdüTÔHêïs¡T.

n|ü⁄Œ&É|ü⁄Œ&É÷ ø±sê>±sê\ bÕ\e⁄‘·THêïs¡T. k˛˝À®$≥‡Hé <X+

qT+&ÉT yÓ*y˚j·Tã&ܶ&ÉT.

s¡#·sTT‘· düe÷» <Û√s¡DT\qT, sê»ø°j·T

|ü]D≤e÷\qT ø£<∏ä<ë«sê, ø£$‘·<ë«sê, Hê≥ø£+<ë«sê Ç+ø±

mHÓïH√ï Á|üÁøÏj·T\<ë«sê Á|ü»\≈£î ‘Ó*ùd˝≤ #ÓãT‘ê&ÉT. ≈£î≥T+ã

ìj·T+Á‘·D >∑T]+∫, nD«ÁkÕÔ\qT >∑T]+∫, Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T <XÊ\

yÓTÆÁ‹ì >∑T]+∫, düŒs¡ú\qT >∑T]+∫ m|üŒ{Ïø£|ü⁄Œ&ÉT s¡#·sTT‘·

Á|ü»\≈£î s¡#·q\<ë«sê #ÓãT‘·÷+{≤&ÉT. Ä+‘·s¡+–ø£ düeTdü \T,

n+‘·sê®rj·T düeTdü \T mH√ï ñ+{≤sTT. sê»ø°j·T düeTdü \T,

kÕe÷õø£ düeTdü´\T>± e÷s¡T‘·÷+{≤sTT. sê»ø°j·÷\≈£î,

Á|ü»\≈£î eT<Ûä s¡#·sTT‘· yês¡~Û. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ÄsTT Ÿ dü+øå√uÛÑ+,

Äj·TT<Ûë\ düs¡|òüsê e+{Ï sê»ø°j·T düeTdü \T düe÷» Á|ü>∑‹

≈£î+≥T|ü&˚ ≤ #˚düTÔHêïsTT. Á|üuÛÑT‘ê«\qT, Á|ü»\qT, sêqTqï

eTT|ü⁄Œ\qT >∑T]+∫ ôV≤#·Ã]+#· >∑*π>~ s¡#·sTT‘. ø£ s¡ø£+>±

s¡#·sTT‘· Á|ü»\qT, Á|üuÛÑT‘ê«\qT q&ç|æ+#·>∑\ kÕs¡~Û.

123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123

s¡#·sTT‘· ` sê»ø°j·÷\T` ¬ø. sê<Ûëø£èwüí

kÕe÷qT´\˝À kÕe÷qT´&ÉT, Hêj·T≈£î\πø Hêj·T≈£î&ÉT.

dü÷ú\+>± s¡#·sTT‘· düe÷C≤ìøÏ ø£fi¯ófl, eTT≈£îÿ, #Ó$

e+{Ïyê&ÉT. @ ø=+#Ó+ @eTs¡TbÕ≥THêï ø£ bÕs¡Ù«+ |üì#˚dæ

¬s+&Ée bÕs¡Ù«+ |üì#j·T≈£îHêï düe÷»+ ∫≈£îÿ˝À¢ |ü&çb˛‘·T+~.

düeT<äèwæº, $wüj·÷ìï j·T<∏ë‘·<∏ä+>± #Ó|üŒ>∑*–q X¯øÏÔ

s¡#·sTT‘·≈£î nedüs¡+. ø=ìï <˚XÊ\ MT<äH√, ø=ìï dæ<ëΔ+‘ê\

MT<äH√ yÓ÷Eø=B› e÷‘·è<˚X¯+ô|’q ndüVü≤´+, <˚«wü+ Á|üã*

bıs¡T>∑T <˚XÊ\ô|’ Áù|eT ô|]π> s¡#·q\T <˚X¯ Á|ü»\ eTqT>∑&Éπø

eTT|ü⁄Œ ne⁄‘êsTT. Á|üuÛÑTe⁄\T, Á|ü»\T, s¡#·sTT‘·\T n+<äs¡÷

u≤ìdü\T>± e÷s¡≥+ ø£åD≤\˝À »]π> |üì. uÛ≤e<ëdü´+

<ëkÕ´\ìï+{Ï˝ÀøÏ ùV≤j·TyÓTÆq~. s¡#·sTT‘· uÛ≤e<ëkÕ´ìøÏ

>∑T¬s’‘˚ n‘·ì düè»Hê‘·àø£‘· Á|ü‹uÛÑ ≈£î+≥T|ü&É&Éy˚T ø±<äT,

ìsêàD≤‘·àø£yÓTÆq Ä˝À#·HêX¯øÏÔ q•düTÔ+~.

s¡#·sTT‘· Çs¡T>∑T bıs¡T>∑T\˝À eT+∫ì eTq <˚X¯

$<ÛëHê\‘√, eTq Á|ü»\ ≈£î|üø£]+# |ü<äΔ‹˝À düeTq«sTT+∫

#Ó|üŒ>∑\ <ä≈£åî&ÉT ø±yê*. eTq≈£î H&ÉT ã˝yÓTÆq Á|ü#ês¡kÕ<ÛäHê\T

ñHêïsTT. yêsêÔ|üÁ‹ø£\T ñHêïsTT. Äø±XyêDÏ, {Ï$ ñHêïsTT.

#·\q∫Á‘ê\T ñHêïsTT. Çe˙ï düÁø£eT+>± |üì#˚j·÷\+fÒ

s¡#·sTT‘· ø±yê*. u≤<Ûä ‘· HÓ]–q s¡#·sTT‘·\T e÷Á‘·yT bÂs¡T\qT

ø£s¡Ôy√´qTàKT\T>± #˚j·T>∑\s¡T. ø£<äqs¡+>±ìøÏ q&É|ü>∑\s¡T.

ñ‘·ÔeT ø£s¡ ≈£î\T>±, ø±]à≈£î\T>±, ôd’ì≈£î\T>± r]Ã~<ä›>∑\s¡T.

sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T s¡#·sTT‘·\≈£î ùd«#·Ã¤ìyê«*.

yê] eTqT>∑&É≈£î s¡ø£åD Çyê«*. <˚X¯πøåeT+ ø√] ì»+ #Ó_‘˚

ìwüO˜s¡+>± e÷]Ã ÁbÕD≤\qT ã*>=+<ëeTqï |üX¯óÁ|üeè‹Ô

Hêj·T≈£î\˝À q•+#ê*. e+~e÷>∑<ÛäT\T>± s¡#·sTT‘·\qT

e÷s¡eTq&É+, s¡#·sTT‘·\T e÷s¡≥+ Ä‘·àe+#·q≈£î

ñ<ëVü≤s¡D. yêdüÔyê\qT ìs¡“¤j·T+>± #Ó|æŒq s¡#·sTT‘·

s¡#·q\qT Hê´j·T<äèw溑√ |ü]o*+#ê*.

C≤‹ HÓ’‹ø£ nuÛÑT´qï‹øÏ ‘√&ÉŒ&˚ s¡#·q\T sê»ø°j·T

düTdæús¡‘·qT Áb˛‘·‡Væ≤+#˚ s¡#·q\qT n+~+#ê*. Á|ü»\˝À

sê»ø°j·T #Ó’‘·q´+ rdüT≈£îì e#˚Ã+<äT≈£î s¡#·sTT‘·\T ø£èwæ

#˚j·÷*. $eTs¡Ù\qT m<äTs=ÿì e÷sêZ\qT dü]~<äT›≈£îH˚ ãT~Δ,

$yø£+ sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\≈£î ñ+&Ü*. Á|üC≤kÕ«eT´ <X+˝À

Á|üuÛÑT‘·«+ s¡#·sTT‘·\ ùd«#·Ã¤ q]ø£{ϺHê, s¡#·sTT‘·\qT

eTuÛÑ ô|{ϺHê Äj·÷ #·s¡ \T |ü‘·HêìøÏ |ü⁄Hê<äT\ì Á>∑Væ≤+#ê*.

düeT<äèwæº Òì s¡#·sTT‘·, neTTà&ÉTb˛sTTq s¡#·sTT‘· ‘·q≈£î

‘Ó*j·T≈£î+&ÜH <XÊìï |üDyÓTT&ÉT¶‘·Tqï p<ä]. ‘·q Áyê‘·\≈£î

Á|ü»\T >∑TDbÕsƒ¡+ #ÓãT‘ês¡H˚~ s¡#·sTT‘· >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*.

lø£fi≤>ö‘·$T 3

lø£fi≤>ö‘·$Te´ekÕú|üø£ dü+bÕ<ä≈£î\T

&܈ˆ ãT\TdüT y˚+ø£≥ dü‘· Hêsêj·TD eT÷]Ô

‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ_Ûeè~Δ e÷dü|üÁ‹ø£

dü+|ü⁄{Ï 6 ` dü+∫ø£ 1 pHé 2015 yÓ\ s¡÷. 10/`

lø£fi≤>ö‘·$T |üÅ‹ø£ J$‘· düuÛÑ ‘·«+: s¡÷. 1,000/` dü+ˆˆ #·+<ë s¡÷. 100/`

ÄHé …’Hé nøö+{Ÿ q+ãs¡T \ø°Î$˝≤dtu≤´+ø 0605301000011495

|üÅ‹ø£ s¡÷|ü•*Œ

mdt. mdt. &çC…’Hé‡, Äsê´|ü⁄s¡+, sê»eT+Á~

eTTÅ<äD: düT<Ûë Ä|òtôd{Ÿ,

sê»eT+ÅÁ~

bÕsƒ¡≈£î\T #·+<ë\T, s¡#·q\T

|ü+|æ+#ê*‡q ∫s¡THêe÷

lø£fi≤>ö‘·$Tdü+bÕ<ä≈£î\T

&܈ˆ ãT\TdüT y˚+ø£≥ dü‘· Hêsêj·TD eT÷]Ô

6`13`15, {Ï. q>∑sY, sê»eT+Å~ ` 533 101

<ä÷s¡yêDÏ: 0883`2441829, dü+#ês¡yêDÏ: 9866290025e-mail: bulusuvsmurty@gmail.com

IFSC Code : LAVB 0000605

yê´kÕ\T: s¡#·sTT‘· |ü⁄≥

s¡#·sTT‘· sê»ø°j·÷\T ¬ø. sê<Ûëø£èwüí 2

>√<ëe] &Ü. ãT\TdüT $j·Tdü÷à]Ô 6

neTsêe‹ #·]Á‘· düT»q s¡+»ì 8

|ü<ä + #Ós¡>∑ì dü‘· + ÁbÕ#ês¡ X¯ ≤ø£ s¡|òüTTHê<ÛäX¯s¡à 9

eTs¡T>∑Tq|ü&ɶ eTVü≤˙j·TT&ÉT j·T+.$.ÄsY. XÊÅdæÔ 10

ø±¢dæø£ Ÿ ôVA<ë≈£î ‘·$Tfió\ sêeTrs¡ú 12

$»j·T<ëdüT\T ø£fi≤>ö‘·$T 13

yêsêÔ|üÁ‹ø£ À¢ì uÛ≤wü sê+uÛÑ≥¢ bÕs¡«rX¯«s¡X¯s¡à 15

ã‘·T≈£î ã‘·ø£ìe⁄« ~©|t¬s&ç¶ 17

e÷‘·èuÛ≤wü≈£î eHÓï dü+düÿè‘· uÛ≤cÕ |ü]s¡ø£åD dü$T‹ 18

|ü⁄düÔø£ düMTø£å: •wü X¯‘·ø£eTT &Ü.ø£&ç$Tfi¯fl 19

H˚düÔ+ ø£&ç$Tfi¯fl s¡y˚Twt 19

ø£$‘·\T

J$‘êìï ... J$+#·T &܈ˆ $.sêCÒ+Á<äÁ|ükÕ<é 4

<yê\j·T <äTdæú‹ düT»qs¡+»ì 4

e÷‘·èuÛ≤wü sê$ s¡+>±sêe⁄ 5

ÄVü‰«q+ <ees¡|ü⁄ \ø£+sƒ¡sêe⁄, 5

Hê´j·T+ dü+|üqTï\πø

kÕ«‘·+Á‘· + e∫à @&ÉT <äXÊu≤›\T <ë{ÏHê, Ç+ø±

Hê´j·TkÕúq+˝À Hê´j·T+ dü+|üqTï\πø |ü]$T‘·yÓTÆ+~. #·≥º+

eTT+<äT n+<äs¡÷ düe÷qyT nH~ πøe\+ dæ<ëΔ+‘·+ e÷Á‘·+>±H

$T–*b˛sTT+~. &ÉãT“, |ü\T≈£îã&ç, sê»ø°j·÷~Ûø±s¡+ ñqï yêfiófl

@+ ‘·|ü⁄Œ #dæHê #·≥º+ yê]ì @MT #j·T Ò<äT. $|üØ‘·yÓTÆq

C≤|ü´+ ø±s¡D+>± Hê´j·TkÕúHêìøÏ yÓ[flqyê&ÉT Ä πødüT

‘\≈£î+&ÜH yêsTT<ë\|üs¡«+ <ë≥ Òø£ |üs¡ Àø£+ #s¡T≈£î+≥T

Hêï&ÉT. b˛˙ Ç+‘ê Ä\dü eTj·÷´ø£ Hê´j·T+ »s¡T>∑T‘·T+<ë

n+fÒ nB ø£]$T+–q yÓ\>∑|ü+&ÉT $<Ûä+>±H ñ+{À+~.

Á|üdüTÔ‘·+ q&ÉTdüTÔqï dü ≤àHé U≤Hé u…sTT Ÿ $wüj·T+˝À

Ç~ eTs√kÕ] ãTTEesTT+~. 1998˝À ø£èwüíõ+ø£qT #·+|æq

H˚sêìøÏ Äj·Tqô|’ πødüT ô|≥º&É+ »]–+~. Ç|üŒ{ÏøÏ 16

dü+e‘·‡sê\T |üPs¡ÔsTTHê Ç+ø± πødüT ÁbÕs¡+uÛÑ<äX¯ ÀH˚ ñ+~.

Ç+‘· À 2002˝À ‘·|üŒ‘ê–, Å&Ó’$+>∑T …’ôdqT‡ Ò≈£î+&Ü ø±s¡T

q&ÉT|ü⁄‘·÷ <ë] Á|üø£ÿq |ü&ÉT≈£îqï yêfi¯flMT<äT>± q&É|ü&É+‘√

ˇø£&ÉT #·ìb˛j·÷&ÉT, |ü\Te⁄s¡T $ø£ ≤+>∑T\j·÷´s¡T. dæìe÷˝À

V”≤s√>± kÕe÷qT´\qT Ä<äT≈£îH bÕÁ‘·\T b˛wækÕÔ&Üj·Tq. eT],

Mfifl+‘ê kÕe÷qT´\T ªnj·÷´! »]–+<<√ »]–+~. e÷ Ks¡à.

Ä]úø£+>± eTeTà*ï Ä<äTø√+&çμ nqï yêfifl >√\ Äj·Tq≈£î $qã&É<äT.

eT] dü ≤àHé U≤Hé >±s¡T πødüT\ nq+‘·s¡+ ùdyê

uÛ≤e+ |ü⁄≥Tºø=∫à #ê˝≤ #ê˝≤ ùdyê ø±s¡ Áø£e÷\T #˚XÊs¡T≥.

‘·q e\¢ n+>∑$V”≤qT …’q yê]ì Ä<äTø√≈£î+&Ü áj·Tq #dæq

ùdyêø±s¡´Áø£e÷˝Ò$T{À Äj·Tq n_Ûe÷qT\≈£î, ø√s¡Tºyê]øÏ

e÷Á‘·y˚T ‘Ó*j·÷*. dü ≤àHé U≤Hé ‘·|ü⁄Œ#˚XÊ&Éì kÕøå±´\‘√

ìs¡÷|æ+#·&ÜìøÏ ø√s¡Tº≈£î 12 @fi¯ófl ô|’>± |ü{Ϻ+~. 12 @fi¯ófl

|üPs¡ÔsTTq ‘·s¡Tyê‘· nìï n+XÊ\qT ˝À‘·T>± |ü]o*+∫

Ç|üŒ{ÏøÏ Äj·Tq≈£î 5 @fi¯ófl •ø£å |ü&ç+~. @+ ˝≤uÛÑ+, rs¡TŒ

ø±–‘ê\T ≈£L&Ü sê≈£î+&ÜH˚, #·÷&É≈£î+&ÜH˚ ns¡>∑+{˝À

eTT+ãsTT ôV’≤ø√s¡Tº u…sTT\T eT+ps¡T #˚dæ #·≥º+ me]øÏ

#·T≥ºeTH n+XÊìï #·ø£ÿ>± #·÷|æ+∫+~. πs|ü⁄ Äj·Tq ìs√›wüì

‘˚*Hê ÄX¯Ãs¡´b˛eTT. m+<äTø£+fÒ Hê´j·T+ me]|üs¡yÓ÷

‘Ó\TdüT ø£qTø£!

dü˝≤àHé U≤Hé≈£î •ø£å |ü&É>±H˚ #ê˝≤ nHê´j·T+

»]–b˛sTT+<äì dæìe÷ »>∑‘·Ô+‘ê #ê˝≤ $#ês¡|ü&çb˛sTT+~.

bÕ|ü+ Ä ø£å‘·>±Á‘·T\ >∑T]+∫ ˇø£ÿs¡+fÒ ˇø£ÿs¡T ˇø£ÿ

kÕqTuÛÑ÷‹ yêø£ yÓTÆHê #Ó|üŒø£ b˛e&É+ $∫Á‘·+ ø±<äT. ÄX¯ s¡

|ü&Ée\dæq $wüj·T+ ndü Ò ø±<äT. düπsø±˙, Á|üe÷<ä+ »]–q

yÓ+≥H nø£ÿ&É ñqïyêfiófl dü ≤àHéô|’ <ë&ç#dæ ñ+fÒ @eTjT´~?

yÓ+≥H n¬sdüTº #ùdyês¡T. ø√s¡Tº ≈£L&Ü yê]øÏ ø£]ƒq •ø£å\T yùd~.

nB Hê´j·T+ ` sêeTT &˚*q eTq uÛÑs¡‘·uÛÑ÷$T˝À

lø£fi≤>ö‘·$T4

J$‘êìï ... J$+#·T

` &܈ˆ $.sêCÒ+Á<äÁ|ükÕ<é, 9849718989

˙ J$‘·+ yÓ\ m+‘·?

me¬s’Hê ˙ J$‘êìï neTTà‘êyê?

nì n&ç–‘˚ πsf…+‘· #ÓãT‘êe⁄?

ˇø£ ø√{≤...? |ü~ ø√{≤¢...? e+<ä ø√{≤¢...?

yÓsTT´ ø√{Ï¢∫ÃHê ˙ J$‘êìï me]ø° neTàe⁄

düèwæº À nìï{Ïø£+f… $\TyÓ’q~ ˙ J$‘·+

n≥Te+{Ï J$‘êìï J$+#·≥+˝À m+<äT≈£î ìs¡¢ø£å +?

nìï $wüj·÷˝À¢q÷ n+‘· nÁX¯<äΔ #˚dü÷Ô

ø±\+ sê Òà ø£ ïfi¯fl≈£î <ëHÓï+<äT≈£î ã*#˚düTÔHêïe⁄?

#˚‹˝À dü]|ü&Ü kıeTTà Ò<äH√ !

ˇø£ eT+∫|üì #˚j·T&ÜìøÏ düeTj·T+ dü]b˛ Ò<äH√ !

ˇ+{]<ëìï Ä<äTø=H˚yêfi¯ófl Òs¡H√, Ç˝≤ ø£*dæsêì

≈£î+{ÏkÕ≈£î\‘√ J$‘êìøÏ n+≥ø£‘ÓÔπskÕÔyÓ+<äT≈£î?

∫qï ∫qï düeTdü \qT uÛÑ÷‘·<ä›+˝À #·÷ùdÔ

ny˚ ìqTï ô|qTuÛÑ÷‘ê …’ ø£ã[kÕÔsTT

$\Te Òì n\Œ$wüj·÷\>∑T]+∫ Ä˝À∫dü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+fÒ

ny˚ ø±fi¯fl≈£î ã+<Ûë …’ ìqTï ø£<ä\≈£î+&Ü ø£fÒºkÕÔsTT

<e⁄&ç∫Ãq J$‘êìï <B|ü e÷q+>± yÓ*–+#·Tø√yê*

Ä BbÕ\ yÓ\T>∑T˝À |ü~eT+~ø° <ë]#·÷ù|˝≤...

neø±X¯yê~˝≤ ø±≈£î+&Ü... ˇø£ ÄXÊyê~˝≤...

J$‘êìï ÄkÕ«~+#·≥+ n\es¡#·Tø√yê*

n+<äT≈£î ø±e\dæ+~... MT<ä ≈£î ø=+#Ó+ qeTàø£+

qeTàø£eTH˚ Äj·TT<Ûä+‘√

nìï düeTdü \qT ne©\>± #Û~+#·e#·TÃ

Ä‘·àôdúÌs¡ +‘√

˙ J$‘êìøÏ qTy˚« #·Áø£e]ÔyÓ’... XÊdüqø£s¡ÔyÓ’...

Äq+<ä|ü⁄ n+<ä ≤ …øÏÿ Vü‰sTT>± }πs>∑e#·TÃ

n+<äTø£ì J$‘êìï ... J$+#·T

<˚yê\j·T <äTdæú‹

düT»qs¡+»ì

‘˚.^. >∑T&çì #·÷&É+>∑ Hê˝À ì>∑÷&ÛÉyÓTÆq

∫qïHê{Ï düàè‘·T …>∑dæ ∫+<äT Òôd

n+‘· #Ó*ø±ì‘√ Hê\j·T+ãT ˝Àq

ø±\T ô|{ϺHê&É H=&É\T >∑>∑Ts¡Tbı&ÉTe

ñ. uÛÑ≈£îÔ\T Òø£ <˚efi¯eTT u≤e⁄s¡T eT+#·>∑T|æ+#Ó ‘ês¡ø±

‘· ø£Ô quÛÑeTTày√ …, $qHÓ’‹ì ]+>∑Tq ÁyÓ÷>∑T >∑+≥\THé

ÁbÕø£Ôq y˚<äeT+Á‘·eTT\T, ã+<ÛäTs¡ Ø‹ì yÓ’~ø±s¡Ãq Ÿ

Áb˛ø£ÔeTT …’ $q+ã&Ée⁄, |üPs¡« eTVü≤düT‡ ø£q+>∑ Ò<ä≥Hé

ñ. n+‘·≥ >±+∫Hê q#·≥ Ä\j·TeT+≥|ü eT+<äTqT+&ç e÷

#Ó+‘·≈£î e#·Tà H=ø£ÿì, $os¡í X¯Øs¡Tì, }s¡ú«|ü⁄+Á&É uÛ≤

eT+‘·Tì, XÀDes¡í düTwüe÷ |ü]<Ûëq düe÷eè‘·THé, »s√

bÕ+‘·Tì, ìs¡à˝≤düT´ì qyê]‘· ‘√wü≈£î <˚efi≤s¡Ã≈£îHé

ñ. <ä>∑Zi #˚] e÷ø£‘·&ÉT <ä+&ÉyÓTTqs¡TÃ#·T, áj·T HÓe«s¡+

#·>∑Z*ø£eTTà‘√&É ø£qT˝≤s¡Œø£ Hê<Ódü #·÷&É ` yêìøÏHé

~>∑Zq ÁyÓTTøÏÿ ùdïVæ≤‘·T&ÉT ‘Ó …ŒqT Hê $es¡eTTà\ìï, Ä

e>∑TZ eTTK+ãT dæï>∑ΔeTjÓT bÕ‘·s¡ ≤&É ì>∑÷&ÛÉ #·≈£åîe⁄ Ÿ

‘˚.^. ˇø£ÿ Á|üø£ÿqT >∑s¡T&ÉTì i…ø£ÿ $iϬ>

sêeTT &É÷πs>∑T |ü\¢øÏ Á|üø£ÿ yêi…

>∑s¡“¤>∑T&ç ‘·\T|ü⁄\ ø=j·T´ >∑&çj·T\÷&Ó

<ë«s¡bÕ\≈£î &=ø£ÿ&ÉT yês¡ ø=]¬>

‘˚.^. bÕ&ÉT|ü&çj·TT+&Ó Hê>∑T&ç >√&É …\¢

>√|ü⁄s¡eTTàq Á|ü‹eT\T s¡÷|ü⁄e÷ôd

n‘·T≈£î\÷&ç <Ûä«»düÔ+uÛÑ eT#·Ã≥#·≥

‘·T|ü⁄Œ |üf…º, eT+&É|üeTT ô|’ø£|ü⁄Œ $#ÓÃ

‘˚.^. |üPì <˚efi¯eTTqT #·÷&É>∑ HÓ<ä Àq

ø£\‘· πs¬>, ø±fi¯ófl eD¬ø, >∑fi¯eTT s¡T<äΔ

eTjÓT´, H√≥ Hê\Tø£ ‘·&ç j·÷]b˛jÓT

ø£fi¯ófl #ÓeT]+∫ ø£ ïfi¯ófl yÓfi¯flÁ>∑¬øÿ

ñ. <Ûë«+‘·eTT˝Àì >∑s¡“¤>∑T&ç ‘·\TŒ\T yÓT\¢>∑ Á‘√dæø=+#·T y˚T

eT+‘·≥ ˝Àì πø–‹$T ` n#ÓÃs¡TejÓT´qT Hê≈£î p&É, ñ

qï+‘·{Ï Àq >∑s¡“¤>∑T&ç j·T+‘·j·TT #·ø£ÿ>∑ r]Ã~~› q

f…¢+‘·jÓTT eTT<äT› §\Tÿ#·TqT Vü≤è<ä eTT>± ø£qT|üf…º q …›dü Ÿ

‘Ó\T>∑T uÛ≤wüøÏ @¬ø’ø£ kÕVæ≤‘· |üÁ‹ø£

lø£fi≤>ö‘·$T

|üÁ‹ø£qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·+&ç #·+<ë<ës¡T\e+&ç

lø£fi≤>ö‘·$T 5

e÷‘·èuÛ≤wü

` sê$ s¡+>±sêe⁄, 9247581825

eT{ϺqT+&ç |ü⁄{Ϻ #Ó≥Tº ô|]–q≥Tº

eTìwæ ø£ãT“#·T+&ÉT e÷‘·èuÛ≤wü

y˚fi¯ófl b˛ì #Ó≥Tº y˚ ≤&ÉT q≥T¢+&ÉT

nq´ uÛ≤wü e÷≥ ˝≤&ÉT y˚fi¯

eTq <˚Vü≤eTT eTq s¡+>∑TqT

eTq X¯øÏÔj·TT, eTq düTªy˚T<Ûäμ, eTq dü+düÿè‹j·TTHé

eTq HÓ‘·TÔs¡T |ü⁄≥Tºø£‘√

eTq uÛ≤wüqT e÷‘·èeT÷]Ô eTq\≈£î H=dü>∑THé

e÷‘·èuÛ≤wüqT e<ä*q eTqT» C≤‹

düèwæº À HêX¯q+ãsTT qwüºyÓTT+<äT

<˚Vü≤eTTqT ÁbÕDeTTqT $&ÉBj·Tsê<äT

ˇø£{Ï eT]jÓTTø£ <ëì‘√ H=|ü⁄Œ#·T+&ÉT

>±* |”*Ãq≥Tº, ø£eTàì uÛÀ»q

eT~Ûø£ ‘·è|æÔ‘√&É Hês¡–+∫

q≥T¢, ˙s¡T Á‘ê–q+‘· düTKeTTà>±

e÷≥˝≤&ÉT q~jÓT e÷‘·èuÛ≤wü

uÛ≤wü uÛ≤wü≈£î $$<ÛëqTuÛÑeeTT\T+&ÉT

e÷‘·èuÛ≤wü≈£î eT<ÛäTsêqTuÛÑ÷‘·T\T+&ÉT

<˚ì dü«s¡eTT\T <ëìy˚ ø±ì y˚¬s

sTT‘·s¡ X¯u≤›s¡“¤≥T\qT ÁyÓ÷–+|ü Ò<äT

düVü≤»eTT>∑ |ü+&çq{Ϻ s¡kÕ\ |òü\eTT

n<äT“¤‘êq+<ä s¡T∫Hê\ÿ ø£+<äCÒj·TT

ø£èÁ‹eT s¡kÕj·TqeTTq eTT–Zq |òü\+ãT

<Óã“ ø=≥Tº Hês√>∑ eTTHé rÁe >∑‹ì

qs¡Tì ‘√&É e#ÓÃ Hê\Tø£ j·T‘·ìøÏ

Á|üø£è‹ uÛ≤wüDeTT\ es¡\>±qT

<ëì ø£+≥T#˚j·T <ä>∑<äT y˚s¡T |ü*øÏ

e÷‘·èuÛ≤wüô|’q eTeT‘· #·÷|ü⁄

e÷‘·èuÛ≤wü À ø£<ä >∑T+&Ó e÷≥˝≤&ÉT

>∑T+&Ó e÷≥\˝À qT+&ÉT ì+&ÉT<äqeTT

ì+&ÉT >∑T+&Ó\ e÷≥˝À |ü+&ÉT Áã‘·T≈£î

Áã‘·T≈£îq≈£î e÷‘·èuÛ≤wü≈£î ã+<ÛäeTT+&Ó

e÷‘·èuÛ≤wü j·Tqï eTq˝Àì ÄÅs¡›‘·

e÷‘·èuÛ≤wü j·Tqï eTeT‘· düeT‘·

e÷‘·èuÛ≤wü j·Tqï eT<ÛäTsêqTã+<ÛäeTTà

e÷qe‘·« $T&ÉTqT e÷‘·èuÛ≤wü

ÄVü‰«q+

` <˚ees¡|ü⁄ ˙\ø£+sƒ¡sêe⁄, 9989966012

d”. ˙ #ê≥T |ü<ä eTTà Ò #êf… Hê{Ï |ü

˝≤ï{Ïd”eT ø£s¡Te⁄ ø±≥ø£eTT\T

˙ XË’e Á>∑+<∏ë … ì‘· yÓTÆ Á|üø£{Ï+#Ó

*+>±s¡ÃHê<äT“¤‘· dü+>∑‘·T\qT

˙ bÕ<ä ∫Vü‰ï\‘√ bÕeqeTàjÓT´

dü|üÔ>√<ëeØ kÕ+Á<ä uÛÑ÷$T

˙ yê<äHê <Ûë{Ï‘√ y˚~ø£\ô|’q

Ä+Á<ÛäuÛ≤cÕ B|æÔ ø£eT¬s ø°]Ô

‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· $qTM~∏ yÓ\T>∑T #·T+&É

uÛ≤düÿs¡T&É Me⁄ lHê<Ûä uÛÑ≥º düTø£$!

ø£qT\T $Ts¡T$T≥T¢ >=\TŒ ˙ ø£eqø±+‹

‘˚] #·÷&É+>∑ uÀe HÓyê«] ‘·s¡eTT

d”. $$<Ûä sêC≤kÕúq $<ä«‘·‡uÛ≤ düTÔ‘·

ãVüQ ‘·s¡ÿ MTe÷+dü |ü+&ç‘·T&Ée⁄

|ü+&ç‘·T+&ÉyÓ ø±<äT ÁbÂ&ÛÉ ø±e´s¡#·Hê

ÁbÕuÛÑyêì«‘· ø£$sêE Me⁄

ø£$sêEy˚ ø±<äT ø±+‘ê »qÁù|eT

ø£ã[+∫q{Ϻ X¯è+>±s¡ ø£$$

X¯è+>±]y˚ ø±<äT lø£+sƒ¡ X¯óuÛÑ|ü<ä

<Ûë´HÓ’ø£ uÛ≤eHê ‘·‘·Œs¡T&Ée⁄

m≥T¢ uÛÑ]sTT+∫Hê&Éy√ j˚TyÓTT >±ì

n+‘· ø±˝≤q eè<ëΔ|ü e÷eVæ≤+|ü

<äTwüº Á|üuÛÑTe⁄\T ìqTu…≥Tº ø£wüºeTT\qT

‘·\#·Tø=ìq+‘· >∑T+&çj·T Ÿ ø£\‘·|ü&ÉTqT

d”. ~$πø– j·T≥qTqï <˚y˚+Á<äT düuÛÑ Àì

n|ü‡sê+>∑q\‘√ Ä&çHêy=

dü«s√¢ø£eTTq ì+&ÉT düuÛÑqTqï ø£e⁄\qT

uÛÑj·Tô|{Ϻ jÓT#·{ÏøÏ |ü+|æHêy=

ÁãVü≤à˝Àø£eTT C§∫à yês¡Te+ã>∑T Vü≤+dü

HÓyê«] <Í‘ê´ì πøs¡Œs¡∫‘=

¬ø’ ≤düeTTqT CÒ] ˙\≈£+sƒ¡Tì ø£<∏ä Ÿ

Á|üeT<∏ë~Û >∑DeTT‘√ bÕ&çHêy=

düTKeTT˝À eTTìZ eT$Tà+ø£ #·÷&ÉyÓ’‹

eTs¡\ jÓTTø£kÕ] sTT#·{ÏøÏ ‹]– s¡eTTà

‘Ó\T>∑T ¬ø’‘·\ ô|&É<ë] ~~› bıeTTà

s¡eTTà ! lHê<∏ä ! ø±‘·T ˙ sêø£ ø=s¡≈£î

lø£fi≤>ö‘·$T6

Äq+<ä ø£ÅØÔyéT n|òüTãè+<ä Vü≤ÅØÔ+

e+<ës¡T ãè+<ëeq ø£\Œe©¢+

ãè+<ës¡ø£ Áyê‘· eTT˙+Á<ä e+<ë´+

e+<ëeTùV≤ >ö‘·eT ø£q πø ‘ê«+ˆˆ

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Äsê´es¡Ô+. m+<äs√ eTVü≤˙j·TT\T

q&Éj·÷&çq H˚\. $+<Ûä Væ≤e÷#·\eTT\ eT<Ûä Á|ü<˚X¯+ |üs¡eT

|ü$Á‘·yÓTÆq q<äT\‘√, |üs¡«‘ê\‘√ $\dæ\T¢‘·Tqï<Ó’ ‘·qqT #˚]q

e÷qe⁄\≈£î eTTøÏ Ôì Á|ükÕ~k˛Ô+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯eT+‘ê

rs¡úeTj·TyT. |ü⁄D´»\eTT ø£*– |ü⁄D´ |ü⁄s¡Twüß\ ø±ÁXj·TyÓTÆq~

rs¡úeTT nì ø±[<ëdüT ≈£îe÷s¡dü+uÛÑe+˝À #ÓãT‘ê&ÉT.

á rsêú\T Hê\T>∑T $<Ûë\T>∑ #ÓãT‘ês¡T. n$ 1. <˚e

rs¡úeTT\T, 2. e÷qe rs¡úeTT\T, 3. ÄdüTs¡ rs¡úeTT\T, 4.

Äs¡´ rs¡úeTT\T. Mì˝À <˚ers¡úeTT\T ÁbÕeTTK´yÓTÆq$.

yêì˝Àq÷ >∑+>∑, >√<ëe] Á‹<˚e‘êø£eTT\T. |ü\T rs¡úeTT\≈£î

ì\j·TeTT\T. ¬s+&ÉTe+<ä\ jÓ÷»qeTT\ bı&Ée⁄>∑\ >√<ëe]

q~øÏ ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄\ eT÷&ÉTqïs¡ø√≥¢ rsêú\THêïj·T+{≤s¡T.

‹Ádü' ø√{À´es¡ú ø√{°#· jÓ÷»HêHê+ X¯‘·<ä«j˚T

rsêúì eTTìXÊs¡÷›\ dü+uÛÑ$wü ìÔ >ö‘·eTˆˆ

#·ìb˛sTTq uÛÑ s¡<ÛäTì dü+ã+BÛ≈£î\≈£î |ü⁄D´˝Àø±\T

Á|ükÕ~+#·&ÜìøÏ >∑+>∑ uÛÑ÷˝Àø±ìøÏ e∫Ã+~. #·ìb˛sTTq >√e⁄qT

Áã‹øÏ+#·{≤ìøÏ >√<ëe] ÁbÕ<äTsꓤeyÓTÆ+~. n+<äTø£H `

πsyê rπs ‘·|ü' ≈£îsê´‘Y, eTs¡D+ C≤Vü≤ïM ‘·fÒ

<ëq+ <ä<ë´‘Y ≈£îs¡TπøåÁ‘˚, >ö‘·e÷´+ Á‹‘·j·T+ |òü\+ˆˆ

πsyê rs¡+ ‘·|üdüT‡q≈£î Á|üX¯düÔyÓTÆq~. >∑+>∑ ˇ&ÉT¶q

eTs¡DeTT bı+<ë*. ≈£îs¡TπøåÁ‘·+˝À <ëq+ #Ój·÷´*. >ö‘·MT

q~ <ä>∑Zs¡ á eT÷&É÷ Á|üX¯düÔeTT Òq≥. m+<äTø£+fÒ >ö‘·eTTìøÏ

es¡$T#˚Ã≥|ü⁄Œ&ÉT |üs¡eT•e⁄&ÉT ªH˚qT á >ö‘·MT rs¡úeTT\+<˚

ì‘· + ìedækÕÔqT, uÛÑ≈£îÔ\≈£î eTTøÏÔ ìkÕÔqTμ nHêï&ÉT.

n‹ ÁbÕNq ø±\+˝À |üs¡eT•e⁄&ÉT uÛÑ÷$T kÕsêìï

rdæ <ëìï ø£eT+&É\+>± #˚düTø=ì, »\kÕsêìï rdæ <ëìøÏ

>∑+>∑ nì ù|s¡Tô|{Ϻ ø=+‘· uÛ≤>±ìï ‘·q »{≤p≥+˝À

ñ+#·Tø=ì Ä ø£eT+&É ≤ìï ÁãVü≤à<˚e⁄ìøÏ Ç#êÃ&ÉT.

|üPs¡«+ ã* nH˚ sêø£ådü #·Áø£e]Ô |üs¡eT <Ûäsêà‘·Tà&ÉT,

Á|üC≤ dü+s¡ø£å≈£î&ÉT, düø£ …’X«s¡ dü+|üqTï&ÉT. n‘·ì e\¢ <e‘·\≈£î

uÛÑj·T+ ãj·T\T<˚]+~. <ëì‘√ lVü≤]ì X¯s¡DT ø√s¡T≈£îHêïs¡T.

lVü≤] yêeTq s¡÷|ü⁄&Ó’ ã* #·Áø£e]Ô j·T»„y˚~ø£ <ä>∑Zs¡

ì\ã&ܶ&ÉT. e<ëqT´&Ó’q ã* Ä ÁãVü≤à#ê]ì @+ ø±yê˝À

ø√s¡Tø√ nHêï&ÉT. yêeTqT&ÉT ‘·q ‘·|üdüT≈£î eT÷&É&ÉT>∑T\ düú\+

#ê\Hêï&ÉT. ã* n+^ø£]+#·&É+‘√ lVü≤] ø£ bÕ<ä+‘√ uÛÑT$ì,

ˇø£ bÕ<ä+‘√ ~$ì ÄÁø£$T+∫, eT÷&Ée bÕ<ëìøÏ #√f…ø£ÿ&É?

nì n&ç>±&ÉT. ã* ‘·&ÉTeTTø√≈£î+&Ü ‘·q ‘·\ô|’ ñ+#·eTHêï&ÉT.

n+‘·≥ lVü≤] ã* <Ûäs¡à >∑TD≤ìøÏ, <ëq >∑TD≤ìøÏ yÓT∫à n‘·ìøÏ

bÕ‘êfi sêC≤´~Û|ü‘ê´ìï nqTÁ>∑Væ≤+#ê&ÉT.

n˝≤ Á‹$Áø£eT s¡÷bÕìï <Ûä]+∫ $XÊ«ìï yê´|æ+∫

q|ü⁄Œ&ÉT $wüßíbÕ<ä+ dü‘· ˝Àø±ìï ≈£L&Ü ÄÁø£$T+∫+~. ÁãVü≤à

|üs¡y˚TX¯«s¡T&ÉT ‘·qøÏ∫Ãq ø£eT+&É\+˝Àì »\+‘√ lVü≤]

bÕ<ë\qT n_ÛùwøÏ+#ê&ÉT. n˝≤ n_ÛùwøÏ+∫q »\+ y˚Ts¡T

|üs¡«‘·+ô|’ |ü&ç+~. nø£ÿ&çqT+∫ Ä ˙s¡T Hê\T>∑T uÛ≤>±\T>±

uÛÑ÷˝Àø£eT+‘·{≤ Á|üeVæ≤+∫+~. ‘·÷s¡TŒ ~X¯>± Á|üeVæ≤+∫q

>∑+>∑ ‘ê|üdüT\T, <˚e‘·\T, |æ‘·s¡T\T, ˝Àø£bÕ\Ts¡#˚

ùd$+|üã&ç+~. <äøÏåD ~X¯>∑ Á|üeVæ≤+∫q >∑+>∑qT •e⁄&ÉT

|ü‹ï>± Á>∑Væ≤+∫ ‘·q »{≤p≥+˝À ñ+#·T≈£îHêï&ÉT. |ü•ÃeT

uÛ≤>∑+˝À >∑+>∑ ‹]– ø£eT+&É\+ #˚]+~. ñ‘·Ôs¡ ~X¯>±

Á|üeVæ≤+∫q >∑+>∑ lVü≤]H˚ d”«ø£]+∫+~.

á $<Ûä+>± yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ |üs¡y˚TX¯«s¡Tì »{≤p≥+

qT+∫ ãj·T\«&çq<Ó’, ÁãVü≤à ø£eT+&É\+˝À #˚]q<Ó’, $wüTí

bÕ<ëqTÁ>∑Vü≤+ bı+~q<äe&É+#˚‘· >∑+>∑ Á‹eT÷sêÔ ‘·àø£jÓÆT,

Á‹<˚e‘êø£jÓÆT ‘·qqT #˚]qyê]ì |ü⁄˙‘·T\qT #˚k Ô+~.

áX«s¡T&ÉT >∑+>∑qT Áù|eT>± #·÷&ɶ+, HÓ‹Ô HÓøÏÿ+#·Tø√&É+

neTàyês¡T ndü\T düVæ≤+#· Òø£b˛sTT+~. <ëì‘√ ÄyÓT #ê˝≤

y<äq qqTuÛÑ$+∫+~. n~ #·÷∫ ≈£îe÷s¡T\T >∑D|ü‹, wüDTàKT\T

ÄyÓT y˚<äqqT m˝≤¬>’Hê ‘=\–+#ê\qT≈£îHêïs¡T. Ç+‘·˝À

uÛÑ÷eT+&É\+˝À ø£iTe⁄ e∫Ã+~. düTBs¡Èø±\+ es¡ + |ü&É Ò<äT.

<ëì‘√ nHêeèwæº, |ü+≥\T Òe⁄, Á|ü»\≈£î nqïbÕqeTT\T Òe⁄.

uÛÑ]+|üsêì u≤<Ûä\T |ü&ÉT‘·THêïs¡T.

Ä düeTj·T+˝À >ö‘·eT eTVü≤]¸ <äj·÷|üs¡T&Ó’ ‘·q

‘·|üX¯ÙøÏÔ‘√ @s√Eø±s√E j·Te<ÛëHê´ìï |ü+&ç+∫ ì‘·´+

n‹<ÛäT\øÏ Ä‹<Ûä $TdüTÔHêï&ÉT. Ç<˚ düeTj·T+˝À ‘·q ‘·*¢ y˚<äq

rs¡Ã&ÜìøÏ |üPqT≈£îqï >∑D|ü‹ ø±s¡´s¡+>∑+˝À ~>±&ÉT.

bÕs¡«r<˚$ #Ó*ø£‘ÓÔ ª»j·TμqT yÓ+≥ì&ÉTø=ì eTTì y˚wü+˝À

>ö‘·eTTì ÄÁX¯eT+ #˚sê&ÉT. »j·TqT >√s¡÷|ü+˝À ÄÁX¯eT

düMT|ü+˝Àì dükÕ´ìï y˚Tj·TeT˙, >ö‘·eTT&ÉT ‘√\&Üìø=ùdÔ

#·ìb˛sTTq≥T¢ q{Ï+#·eTì |ü+|æ+#ê&ÉT.

»j·T >∑D|ü‹ #Ó|æŒq Ø‹>± >√s¡÷bÕìï <Ûä]+∫

>ö‘·eTTì dükÕ´ìï ‹ìy˚j·T&É+ yÓTT<ä˝…{Ϻ+~. eTTqT\T Ä

$wüj·T+ >ö‘·eTT&çøÏ #Ó|üŒ>±H, >ö‘·eTT&ÉT #‘·T˝ÀqTqï <äs¡“¤‘√

>√<ëe]&Ü. ãT\TdüT $j·Tdü÷à]Ô,9866290025

lø£fi≤>ö‘·$T 7

>√e⁄qT n<ä*+#ê&ÉT. ‘·ø£åD+ >√e⁄ uÛÑj·T+ø£s¡+>± ns¡Tdü÷Ô H\ô|’

|ü&çb˛sTT+~. Ç+πøeTT+~ nø£ÿ& ñqï eTVü≤s¡T¸\T ª>√ Vü≤‘·

#XÊeμHêïs¡T. ªeTVü‰bÕ‘·ø£+ #dæq ÄÁXeT˝À yTeTT ñ+&ÉeTμ

Hêïs¡T. n˝≤ eTTqT\T ‘·s¡*b˛‘·T+fÒ >ö‘·eTT&ÉT Bq+>± ‘·q

bÕbÕìøÏ |ü]Vü‰s¡+ #Ó|üŒeTì ÁbÕ<Ûj·T|ü&ܶ&ÉT. n|ü⁄&ÉT eTTì

ywü+˝À ñqï >∑D|ü‹ ª•e⁄ì »{≤p≥+˝À ñqï >∑+>∑qT ‘Ó∫Ã

á >√e⁄ô|’ dü+Áb˛ø£åD #˚ùdÔ bÕ|ü $eTT≈£îÔ&Éee⁄‘êeμHêï&ÉT.

eTTqT\+<äs¡÷ ≈£L&Ü <ëìøÏ düeTà‹+#ês¡T.

>ö‘·eTT&ÉT ¬ø’˝≤dü–]ì #˚] |üs¡y˚TX¯«s¡Tìï >∑÷]Ã

‘·|üdüT‡ #XÊ&ÉT. •e⁄&ÉT yÓT∫à >∑+>∑qT Á|ükÕ~+#·>±, Ä >∑+>∑qT

rdüT≈£îedü÷Ô+&É>± Ä »{≤uÛ≤sêìï yÓ÷j·T˝Òø£ ÁãVü≤à–]ô|’

|ü&çb˛j·÷&ÉT. n+‘·≥ ø£s¡TD≤+‘·s¡+>∑jÓÆTq >∑+>∑ ªeTVü≤ظ!

˝Àø√|üø±sêì¬ø’ e⁄ #˚düTÔqï ø£èwæøÏ H˚qT dü+‘·dæ+#êqT. qTe⁄«

$#ê]+#·≈£î, qTe⁄« eTT+<äT q&ÉT, H˚qT ˙ yÓqø£H˚ ekÕÔqT.μ

nì #Ó|æŒ >∑+>∑ ÁãVü≤à–] qT+&ç ã+>±fi≤U≤‘·+ es¡≈£î Á|üeVæ≤+∫

Á|ü»\≈£î uÛÑTøÏÔ, eTTøÏÔ Á|ükÕ~+∫+~. n˝≤ Á|üeVæ≤+∫q >∑+>∑

>ö‘·eTT&ç#˚ rdüT≈£îsêã&ç+~ ø£qTø£ ª>ö‘·$Tμj·T˙, >√e⁄

ø±s¡D+>± e∫Ã+~ ø£qTø£ ª>√<ëe]μj·T˙, <äøÏåD≤q ñqï >∑+>∑

ø£qTø£ ª<äøÏåD >∑+>∑μj·T˙ |æ\Teã&ç+~. Á‘·´+ãπøX¯«s¡Tì

»≥qT+&ç ñ<ä÷“¤‘·jÓÆT ÁãVü≤à–]qT+&ç ãj·T\«&çq j·÷ >ö‘·$T

ˇø£ bÕcÕD s¡+Á<ÛäeTTqT+&ç düqïì <Ûës¡>± yÓTT<ä …’ Áø£eTÁø£eT+>±

ñ|üq<äT\‘√ ≈£L&ç eTVü‰Á|üyêVü≤yÓTÆ nH˚ø£ |üs¡«‘·eTT\T,

n&Ée⁄\T, |ü …¢\T, |ü≥ºDeTT\T <ë{Ï düeTTÁ<ëìï #s¡T≈£î+{À+~.

>√<ëe] »qàkÕúq+ Hêdæø±Á‘· +ãø£+. Ç~ |ü&ÉeT{Ï

ø£qTeT˝À¢ eTT+ãsTTøÏ áXÊq´~X>± 70 yÓTÆfifl <ä÷s¡+˝À ñ+~.

á qB |üØyêVü≤ Á|ü<X+ düTe÷s¡T 1,20,000 #·.yÓTÆfiófl. >√<ëe]

bı&Ée⁄ 900 yÓTÆfiófl. eT+Js¡, ÁbÕDVæ≤‘·, Ç+Á<ëe‹, Xã] e+{Ï$

>√<ëe]øÏ ñ|üq<äT\T. á q~ô|’ <Ûäefi‚X«s¡+ <ä>∑Zs¡ 1852˝À

düsY Äs¡ΔsY ø±≥Hé ˇø£ Äqø£≥ºqT ì]à+#ê&ÉT. <ëì‘√ Äø£*˝À

n\eT{Ï+∫q >√<ëe] õ˝≤¢\T düdü XÊ´eT\eTj·÷´sTT. n+<äTπø

n|üs¡ uÛÑ s¡<ÛäT&ÉT>± ø±≥Hé >√<ëe]yêdüT\≈£î Äsê<Ûä j·TT

&Éj·÷´&ÉT. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä+Á<Ûä Á|üuÛÑT‘·«+ b˛\es¡+ <ä>∑Zs¡ eTs√ Äqø£≥º

ìsêàD≤ìøÏ dæ<äΔ|ü&ÉT‘√+~.

á >√<ëe]ô|’ sê»eT+Á~˝À düTBs¡ÈyÓTÆq ¬s’\T, s√&ÉT¶

e+‘Óq ñ+~. eTs=ø£ s√&ÉT¶ e+‘Óq ≈£L&Ü |ü⁄wüÿsê\≈£î

Á|üj·÷D°≈£î\≈£î n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ sêuÀ‘√+~. |üP]Ô>± dü«<˚o

|ü]C≤„q+‘√ dæyÓT+≥T‘√ ì]à+|üã&çq ¬s’\T e+‘Óq ≈£L&Ü

Çø£ÿ&É >√<ëe]ô|’ ñ+~. sê»eT+Á~ <ä>∑Zs¡ >√<ëe] $XÊ\yÓTÆ

@&ÉT bÕj·T\T>∑ N*b˛sTT Á|üeVæ≤+∫+~. >√<ëe] me¬se]

ÄÁX¯e÷\qT #˚] düeTTÁ<ëìï #˚s¡T≈£î+<√ Äj·÷ bÕj·T\≈£î

Äj·÷ eTVü≤s¡T¸\ ù|s¡¢‘√ |æ\eã&ÉT‘√+~. ìC≤ìøÏ >√<ëe]

@ø£s¡÷|üy˚T. Á‘·´+ãø±#·\+ô|’ Ä$s¡“¤$+∫, Äsê´es¡Ô+˝À

Á|üy˚•+∫ <ä+&Éø±s¡D´+ #˚] |ü{Ϻd”eT˝À Ms¡uÛÑÁ<äTDÏí #·÷dæ,

sê»eT+Á~˝À ø√{Ï*+>±*ï ‘·&ç|æ, e÷s¡ÿ+&˚j·TTDÏí <Ûë´ì+∫,

k˛y˚TX¯«s¡Tìï ‘·]+∫, ≈£î+&É˝≤eTTK rs¡ú+ bı+~, ;ÛeT

eT+&É\+ Á|üø£ÿqT+∫ yÓ[fl |üs¡eT bÕeqyÓTÆq >√<ëe]

düeTTÁ<ä+˝À ø£\Tk˛Ô+~. BìH˚ e]ídü÷Ô lHê<ÛäT&ÉT ‘·q

;ÛeTK+&É+˝À

Á‘· +ãø±#·\ •UsêÁ>∑eT+<äT<äsTT+∫

bı<ä* j·÷sê´es¡Ô uÛÑ÷$T <äs¡dæ

eT\– <ä+&Éø£ e˙ eT<Ûä uÛ≤>∑eTTq Hê

Á|üÁdüeD≤#·\ Á|üdüú yÓTTidæ

|ü{Ϻdü l Ms¡uÛÑÁ<˚X¯ó ùd$+∫

‹\ k˛eTHê<ÛäT eT+~s¡eTT &Üdæ

j˚T∫ j·Tq+‘· uÛÀπ>X¯«s¡ kÕúq+ãT

s¡TÁ<ä bÕ<äeTT\ô|’ Á<√e>±>∑

ø√{Ï|ü©¢X¯ó ø√eT˝≤+Á|òüTT\≈£î ÁyÓTTøÏÿ

≈£î+&É ≤eTTK πøåÁ‘·+ãT >∑TdüÔ]+∫

;ÛeTeT+&É* &Ü|ü* u…≥Tºø=qT#·T

>ö‘·MT >∑+>∑ \eD≤_Δ >ö>∑*+#Ó

>√<ëe] Ä$s¡“¤$+∫q düú\+qT+∫ kÕ>∑s¡ dü+>∑eT+

#˚ùd eT<Ûä ˝À nH˚ø£ |ü⁄D´rsêú\T ñHêïsTT. yê{Ï À yÓTT<ä{Ï~

Á‘·´+ãø£ rs¡ úeTT. nø£ÿ&É >ö‘·eTT&ÉT Á|ü‹wæ ˜+∫q •e

*+>∑eTT+~. Ä ‘·s¡Tyê‘· ù|s=ÿq<ä–q$ esêVü≤ rs¡ú+,

bÕ|üHêX¯+, uÛÑÁ<ë#·\+, |ü{ϺkÕ#·\+, |ü⁄wüŒ–] (H˚&ÉT |ü⁄wüÿsê\

πse⁄) Ç˝≤ Ç+ø± mH√ï |ü⁄D´rsêú\T.

1. ‘·T\´uÛ≤>∑: á bÕj·TqT »eT<ä–ï <Ûäefi‚X¯«s¡eTT

qT+&ç >=ìb˛sTT #=\¢+– <ä>∑Zs¡ düeTTÁ<ëìï #˚πsÃ&ÉT.

2. ÄÁ‘˚sTT: á bÕj·TqT nÁ‹eTVü‰eTTì ø£|æ ÒX¯«s¡

|ü⁄s¡eTTqT+&ç >=ìb˛sTT ø√s¡+– <ä>∑Zs¡ dü+Á<ëìï #˚πsÃ&ÉT.

3. uÛÑs¡<ë«»: á bÕj·TqT uÛÑs¡<ë«E&ÉT ø£|æ ÒX¯«s¡

|ü⁄s¡+qT+&ç >=ìb˛sTT rsêú\yÓTT+&ç e<ä› ˙s¡~Ûì #˚πsÃ&ÉT.

4. >ö‘·$T: >ö‘·eT eTVü≤]¸ Á‘· +ãø£–] qT+&ç >=ì

e∫à ÁãVü≤àdü+y˚<ä + <ä>∑Zs¡ kÕ>∑s¡+˝À ø£*ù|&ÉT.

5. eè<äΔ>ö‘·$T: yêeT<e⁄&ÉqT eTVü≤]¸ eTTπøÔX«s¡eTT

qT+&ç >=ìb˛sTT rsêú\yÓTT+&ç <ä>∑Zs¡ dü+Á<ä+ #˚πsÃ&ÉT.

6. øö•ø£: $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT eT+<ä|ü*¢qT+&ç á

bÕj·TqT >=ìb˛sTT u…+&ÉeT÷s¡¢+ø£ <ä>∑Zs¡ ñ<ä~Ûì #˚πsÃ&ÉT.

7. edæwü: edæwü eTVü≤]¸ $CÒ®X¯«s¡+ ÁbÕ+‘·eTTqT+&ç

á bÕj·TqT >=ìb˛sTT n+‘·πs«~ <ä>∑Zs¡ bÕ<√~Ûì #˚πsÃ&ÉT.

n+<äTπø Á‘· +ãø£ »{À<ä÷“¤‘˚ >ö‘·eTkÕ´|òüT HêX¯ì

dü|üÔ<∏ë kÕ>∑s¡+ j·÷ìÔ >√<ëe] qyÓ÷düTÔ‘˚ ˆ

lø£fi≤>ö‘·$T8123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123

ÁãVü≤à+>±s¡T #Ó|æŒ+~ ` ì‘· + »]π> dü‘· $T~.

‘·T#· ‘·|üŒø£ Ç|ü⁄Œ&ÉT »]π> qMq ø±\C≤„q$T~.

ì»yT, b˛‘·T\÷] Ms¡ÁãVü≤à+>±s¡T #ÓbÕŒs¡T ªneTsêe‹

@&ÉT jÓ÷»Hê\T>± $düÔ]düTÔ+<äμì. n~ m˝≤ nì ÄHê&ÉT eTT≈£îÿq

y ÒdüT≈£îqïyês¡T, á s√E »s¡T>∑T‘·Tqï, »s¡T>∑uÀ‘·Tqï sê»<Ûëì

ø£≥º&Ü\qT #·÷dæ, eTq uÛ≤s¡rj·TT\ uÛ Ñ$wü´<ä ›èwæ ºøÏ

eTT]dæb˛e\dæ+<. neTsêe‹ ø£ãTs¡T¢ ø±ùd|ü⁄ MT‘√ ` ndü©

neTsêe‹ nqï ù|s¡T m˝≤ e∫Ã+~? nì |æ.$.|üs¡ÁãVü≤àXÊÅdæÔ,

XÊdüq n<Ûä j·Tqø±s¡T\T #·]Á‘· |ü]XÀ<Ûäq Ä<Ûës¡+>± #·]Á‘· ÀøÏ

‘=+– #·÷ùdÔ . . .

uÖ<äΔeT‘· πø+Á<ä+>±, XÊ‘·yêVü≤qT\ sê»<Ûëì>±,

n+‘·sê®rj·T yêDÏ»´ πø+Á<ä+>± <Ûëq´ø£≥ø±ìøÏ n<äT“¤‘· #·]Á‘·

ñ+~. <Ûëq´ø£≥ø£+ n+fÒ <Ûëq´+ ñ+# #√≥T nì ns¡ú+. |üPs¡«+

sêE\T #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ Á>±e÷\ ¬s’‘·T\qT+∫ |üqTï>± <Ûëq´+

edü÷\T #ùdyês¡T. n+<äTπø á ÁbÕ+‘êìøÏ Ä ù|s¡T e∫Ã+~.

Áø°.X. 4e X‘êã›+qT+∫ 15e X‘êã›+ es¡≈£î <Ûäs¡DÏø√≥ Ä+Á<Ûä<X

sê»ø°j·÷˝À¢ ø°\ø£kÕúq+ eVæ≤+∫+ ~. ádæº+&çj·÷ Vü≤j·÷+˝À

yêdæ¬s&ç¶ yÓ+ø£{≤Á~Hêj·TT&ÉT ∫+‘·|ü*¢ì $&ç∫ <Ûäs¡DÏø√≥

düMT|ü+˝À neTsêe‹ ù|s¡T‘√ ø=‘·Ô q>∑sêìï ì]à+#·T≈£îHêï&ÉT.

n|üŒ{ÏqT+∫ <Ûäs¡DÏø√≥ eTs¡T>∑Tq|ü&ç neTsêe‹ ù|s¡T yê&ÉTø£ ÀøÏ

e∫Ã+~.

nq>∑q>± neTsêe‹! XÊ‘·yêVü≤q kÕÁe÷»´\øÏÎøÏ

sê»<Ûëì. >ö‘·eT ãT<äTΔ&ÉT q&Éj·÷&çq >∑&ɶ. <äøÏåD≤|òü<∏ëq uÖ<äΔ+

|ü]|üPs¡íkÕúsTT˝À $sêõ*¢q ‘êe⁄. #Ó’‘ê´\T, $Vü‰sê\≈£î HÓ\e⁄.

Çø屫≈£î, |ü\¢e, XÊ\+ø±j·Tq, ø√≥ e+oj·T, ¬s&ç¶ sêE\ bÕ\Hê

πø+Á<ä+. y\ dü+e‘·‡sê\ n<äT“¤‘· #·]Á‘·≈£î, eTôVAqï‘· dü+düÿè‹øÏ

|ü≥Tºø=eTà. <Ûëq´ø£≥ø£+>±, <Ûäs¡DÏø√≥>± $sêõ*¢q neTsêer

|ü≥ºD+.

#ê]Á‘·ø£ q>∑sê\T>± j·÷e‘Y Á|ü|ü+#·+ <äèwæºì

Äø£]¸düTÔqï ÇsêHé, Çsêø, Á dt ‘·~‘·s¡ <XÊ\ #·]Á‘·≈£î rdæb˛ì

|òüTq#·]Á‘· ñqï |ü≥ºD+ neTsêe‹. <äøÏåD uÛ≤s¡‘· <X+˝À ‘=*

eTVü‰kÕÁe÷»´+ XÊ‘·yêVü≤qT\~. nXÀ≈£î&ç ø±˝≤ìøÏ eTT+<äT

Hê>∑, j·Tø£å, dü<ë sê»e+XÊ\T <Ûëq´ø£≥ø£+ sê»<Ûëì>± bÕ\q

#˚XÊsTT. XÊ‘·yêVü≤qT\ ‘·s¡Tyê‘· Çø屫≈£î\T, |ü\¢e⁄\T,

XÊ\+ø±j·TqT\T, ø√≥ e+oj·TT\T, ¬s&ç¶ sêE\T <Ûëq´ø£≥ø£+

sê»<Ûëì>± düTdæús¡bÕ\q n+~+#ês¡T.

neTsêe‹ #·]Á‘·

nXÀ≈£î&çøÏ eTT+<äTqT+# uÖ<äΔ+ Çø£ÿ&É $sêõ*¢+<äì,

Áø°düTÔ |üPs¡«+ 6e X‘êã›+˝À >ö‘·eT ãT<äTΔ&ÉT dü«j·T+>± á

ÁbÕ+‘·+˝À |üs¡ {Ï+∫, uÀ<Ûä\T #XÊ&ÉH+<äT≈£î #ê]Á‘·ø£ Ä<Ûësê\T

ñHêïj·T˙ uÛ≤s¡‘· |ü⁄sêedüTÔXÊK e÷J &Ó’¬sø£ºs¡T ◊ ¬ø X¯s¡à

yÓ\¢&ç+#ês¡T. y\ dü+e‘·‡sê\ n<äT“¤‘· #·]Á‘·≈£î, eTôVAqï‘·

dü+düÿè‹øÏ, uÖ<äΔeT‘· yê´|æÔøÏ neTsêe‹ πø+Á<ä _+<äTe⁄>±

ì*∫+~. #Ó’Hê j·÷Á‹≈£î&ÉT, uÖ<äΔ _≈£åîe⁄ VüQj·÷Hé‘ê‡+>¥ Áø°.X.

640˝À neTsêe‹ì <ä]Ù+∫, Ä |ü≥ºD ø°]Ôì yH√fifl ø°]Ô+#ê&ÉT.

eT{Ϻbıs¡ À¢ eTVü‰q>∑sê\T: Áø°düTÔ |üPs¡«+ eT÷&√ X‘êã›+˝À nXÀø£

#·Áø£e]Ô neTsêe‹˝À y˚sTT+∫q XÊdüHê\T eTq #·]Á‘·≈£î

Ä<Ûësê\T. n+‘·≈£î eTT+<äTqT+# <Ûëq´ø£≥ø£ ÁbÕ+‘·+ Á|ü<Ûëq

yêDÏ»´ πø+Á<ä+>± yÓ\T>=+~+<äì nø£ÿ&É ‘·e«ø±˝À¢ \_Û+∫q

s√eTHé HêDÒ\T, Ç‘·s¡ |ü⁄sêedüTÔe⁄\ Ä<Ûës¡+>± #·]Á‘·ø±s¡T\T

ìsêú]düTÔHêïs¡T. Çø£ÿ&É ø£ècÕíq~ |ü•ÃeT yêVæ≤ì>± eT\T|ü⁄

‹s¡T>∑T‘·T+~. ‘Ó\T>∑TH˚\ n+‘·{≤ uÖ<ëΔsêe÷\T yÓ\T>∑T

#·÷dæq|üŒ{Ïø°, sêÅwüº+˝À uÖ<äΔeT‘· yê´|æÔøÏ neTsêe‹ πø+Á<ä

_+<äTe⁄>∑ ì*∫+<äH+<äT≈£î nHø£ XÊdüHê<Ûësê\T \_Û+#êsTT.

Çø£, neTsêe‹˝À Á_{Ïwüs¡¢ ø±\+˝À 1797, 1854

dü+e‘·‡sê˝À¢ |ü⁄sêedüTÔ |ü]XÀ<Ûäq\T »]>±sTT. n|ü⁄&ÉT \_Û+∫q

n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆq •\Œdü+|ü<äqT eTN©|ü{≤ïìøÏ, nø£ÿ&çqT+∫

eTÁ<ëdüT≈£î ‘·s¡*+#ês¡T. 1859˝À yê{Ï À ø=ìï{Ïì \+&ÉHé Àì

Á_{Ïwt eT÷´õj·÷ìøÏ |ü+ù|XÊs¡T. Ç|üŒ{Ïø° Ä $Á>∑Vü‰\T \+&ÉHé

eT÷´õj·T+˝À ªneTsêe‹ >±´\Øμ ù|]≥ ø£qT$+<äT #dü÷Ô, bÕ‘·

#·]Á‘·≈£î dü+ã+~Û+∫q ø=‘·Ô ø£<∏ä\T #ÓãT‘·THêïsTT. n˝≤ ‘·s¡*

b˛sTTq$ b˛>±, Á|üdüTÔ‘·+ neTsêer eT÷´õj·T+˝À ñqï dü+|ü<ä

HêeTe÷Á‘·+ nì #·]Á‘·ø±s¡T\ uÛ≤eq. n˝≤ yπs <XÊ\≈£L,

sêÅcÕº\≈£L ‘·s¡*b˛sTTq neTsêe‹ •\Œdü+|ü<äqT sêÅwüº Á|üuÛÑT‘·«+

yÓqøÏÿ s¡|æŒ+#+<äT≈£î ø£èwæ #j·÷\˙, ≈£î<äs¡ø£b˛‘, Äj·÷ •˝≤Œ\

qeT÷Hê\qT ‘Ó|æŒ+∫, yê{Ïì eT∞fl #ÓøÏÿ+∫, Ä #·]Á‘·qT eTT+<äT

‘·sê\≈£î n+~+#ê\ì |ü⁄sêedüTÔ ì|ü⁄DT\T ø√s¡T‘·THêïs¡T.

Çø£ Ç|ü⁄Œ&ÉT b˛‘·T\÷] Ms¡ÁãVü≤à+>±] e÷≥ Á|üø±s¡+

ô|]–q @&ÉT jÓ÷»Hê\ Ä+Á<Ûä sê»<Ûëì neTsêe‹ ø£ãTs¡T¢

#Ó|ü⁄Œ≈£îH˚ eTT+<äT ndü\T neTsêe‹ #·]Á‘·qT ˇø£kÕ]

‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

yêdæ¬s&ç¶ yÓ+ø£{≤Á~Hêj·TT&ÉT >∑T+≥÷s¡T ÁbÕ+‘·eTTqT

|ü]bÕ*+∫q sêE. neTsêe‹ dü+kÕúq bÕ\≈£î&ÉT. 1761 @Á|æ Ÿ

düT»q s¡+»ì

lø£fi≤>ö‘·$T 9

|ü<ä + #Ós¡>∑ì dü‘· + ` |ü<ä + ‘·s¡>∑ì <Ûäq+

- bÕÁ#ês¡ X¯ ≤ø£ s¡|òüTTHê<ÛäX¯s¡à50

<Ûäs¡DÏ|ü⁄" &Ó+<äTH˚" <ä>∑<äT ‘ê" »q, q÷i≥ ø=ø£ÿì+ <ä>∑T+

<=s¡ H=q]+∫ |ü+|ü, q] <äTs¡“\T#˚" C…&É, &Ü‘·" &És¡ú uÛÑ÷

ø£] ‘·Ts¡ >∑]ú Òø£ ø=i>±" &É≥T ùdj·T ~«C≤qT´ &É\ÿ≈£îHé

HÓs¡e>∑T, Hê‘·"&ÉTHé e\j·TT, ì+&çq <äTs¡Z ã˝À]« sT÷"<ä>∑THé (ÄeTT `4`255)

H˚\ H˚\Tyê&ÉT Á|ü‹ø±sê´ìø° ‘êH˚ |üPqTø√>∑÷&É<äT.

nsTT‘˚, eTqdüT‡˝À Äsê≥+ nD–b˛e{≤ìøÏ düeTs¡Tú&Ó’q

ˇø£ìì ‘·q Á|ü‹ì~Û>± #˚dæ |ü+bÕ*. |ü>∑yê&ÉT ã\e+‘·T&Ó’‘˚,

sê» Á|ü‹ì~Û ã\V”≤qT&ÉsTT‘˚ X¯Á‘·Te⁄qT kÕ~Û+|ü Ò&ÉT. ø±ã{Ϻ

‘·q Á|ü‹ì~Ûì #·ø£ÿì dü+|ü<ä‘√n\sêπs <äTsêZ ï, @qT>∑T\÷,

>∑Ti≤¿\÷ düeTè~Δ>± >∑\ùdqq÷ @sêŒ≥T#˚dæ |ü+bÕ*. Òø£b˛‘˚

n<ä&ÉT m+<äT≈£L ø=i>±ì yê&Ée⁄‘ê&ÉT. nsTT‘˚ sêE ‘êqT

|ü+ù|yêìì ‘·q+‘·yêìì>± #˚dæ |ü+|æ‘˚ ˇø£|ü⁄Œ&ÉT yê&ÉT

ã\+ |ü⁄+Eø=ì ‘·H˚ï ~Ûø£ÿ]+#˚yê&ÉT nj˚T´ Á|üe÷<ä+

ñ+≥T+~. n≥Te+{Ï bÕ&ÉT Ä˝À#·q\T ˝Òì dü+kÕÿs¡+

ø£\yêìì e÷Á‘·y˚T @sêŒ≥T #˚j·÷*. Çø£ÿ&É ø£$ n{Ϻyêìì

~«» X¯ã›+‘√ ù|s=ÿHêï&ÉT. ªdü+kÕÿsê~›«» ñ#· ‘˚μ nqï yêø£ +

Á|üø±s¡+ dü+kÕÿsêìï y˚<ä$<ë´ ÁbÕuÛÑe+ #˚‘· ô|+bı+~#·Tø=qï

ìØVüQ&Ó’q Áu≤Vü≤àDTì e÷Á‘·y˚T sTT#·Ã≥ Á>∑Væ≤+#ê*. n+fÒ

Á|üuÛÑTVæ≤‘·y˚T ‘·|üŒ kÕ«s¡ú∫+‘·q @e÷Á‘·eT÷ Òì e´øÏÔì Äj·÷

<äTwüÿs¡ ø±sê´\≈£î ìjÓ÷–+#ê* nì ‘ê‘·Œs¡´+. nqT´\T,

n≥Te+{Ï dü+kÕÿs¡+ ˝Òìyês¡T n\ÿ≈£î HÓs¡e>∑T<äTs¡T. ‘·q

Á|üuÛÑTe⁄MT<äH ø√bÕìï Á≈£îeTà]+#·{≤ìøÏ dæ<äΔ|ü&É‘ês¡T. nsTTHê

n{Ϻyê]ì ≈£L&Ü $&ç∫ô|≥º>∑÷&É<äT. $&ç∫y˚ùdÔ, Äø±s¡D+>±

≈£L&Ü yê&ÉT ø°&ÉT ‘·\ô|&É‘ê&ÉT. n+<äTe\qH˚ ø£$ ªÄ‘·&ÉTHé

e\j·TTHéμ nHêï&ÉT. n‘·ì X¯øÏÔj·TT≈£îÔ\≈£î ‘·–q |üìì

yêìøÏ≈ £L&Ü n|üŒ–+#ê*. <ëìe\q sêE qqTï

|ü{Ϻ+#·Tø√ Ò<äT nH˚ ª>∑TÁs¡Tμ n‘·ì˝À ‘·\jÓT‘·Ô<äT. n‘·ì X¯øÏÔøÏ

‘·–q <äTsêZ<äT\ dü+s¡ø£åD u≤<Ûä ‘·qT e÷Á‘·yT dü+kÕÿs¡e+‘·T&Ó’q

Áu≤Vü≤àDTq≈£î n|üŒ–+#ê*. Ä $<Ûä+>± me]ì, @$<Ûä+>±,

mø£ÿ&É ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê˝À sêE ‘·q y˚T<Ûë bÕ≥e+‘√

ìs¡ísTT+∫ ‘·<äqT>∑TD+>± yÓT\>∑≥+ H˚s¡TÃø√yê*.

20q »>∑ Zqï, n#·ÃeTà <ä+|ü‘·T\≈£î »ìà+#ê&ÉT. á

yÓ+ø£{≤Á~Hêj·TT&ÉT Áø°.X. 1413 qT+&ç rsê+Á<Ûä<XeTT˝Àì ø£

uÛ≤>∑eTTqT bÕ*+∫q yêdæ¬s&ç¶ e+XÊìøÏ #Ó+~qyê&ÉT.

ø£ècÕíeT+&É\eTT˝Àì ∫+‘·|ü*¢ M] sê»<Ûëì. yêdæ¬s&ç¶

e+X¯eTTyês¡T yÓTT<ä≥ dü«‘·+Á‘·T˝…’qqT, ‘·s¡Tyê‘· >√˝§ÿ+&É

qyêãT\≈£î, Ä ‘·s¡Tyê‘· Á_{Ïwtyê]øÏ kÕeT+‘·T\T>± ñHêïs¡T.

y+ø£{≤Á~ sê»<Ûëìì ø£ècÕíq~ Äe\ ˇ&ÉT¶q ñqï >∑T+≥÷s¡T

eT+&É\eTT˝Àì neTsêe‹/<Ûäs¡DÏø√≥≈£î e÷sêÃ&ÉT.

y˚+ø£{≤Á~ >=|üŒ ø£$, |ü+&ç‘· b˛wü≈£î&ÉT, eT+∫

|ü]bÕ\Hê <ä≈£åî&ÉT. |æ+&ÜØ\ <ä+&ÉTqT m<äTs=ÿì Ä ÁbÕ+‘·eTT˝À

n&ÉT>∑T ô|≥ºìe«ì yÓTTq>±&ÉT. yÓ+ø£{≤Á~ bÕ\q˝À #Ó+#·T\T

<ë]<√|æ&ÉT\T #dü÷Ô kÕe÷q´ Á|ü»\qT u≤<Ûäô|&ÉT‘·÷+&yês¡T.

eT+Á‹ eTT\T>∑T bÕ|üj·÷sê<ÛäT´\ dü\Vü‰ qqTdü]+∫ #Ó+#·T\qT

$+<äTq≈£î ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. uÛÀ»qyÓTÆq |æeTà≥ 150 eT+~ #Ó+#·T

Hêj·T≈£î\qT es¡Tdü>± ì\u…{Ϻ n+<ä]ì e~Û+|ü#XÊ&ÉT. á

e<Ûä »]–q }s¡T ù|s¡T ªqs¡T≈£îfiflbÕ&ÉTμ>± e÷]+~.

Hêj·TT&ÉT ∫e] <äX¯˝À rs¡új·÷Á‘·\T #˚j·T&ÜìøÏ

|ü]yês¡+‘√ ãj·T\T<˚] uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì mH√ï rsêú\qT,

πøåÁ‘ê\qT <ä]Ù+#ê&ÉT. yÓ[flq nìï#√{≤¢ nqï<ëq düÁ‘ê\T

kÕú|æ+#ê&ÉT. ø=|üŒsêE düTã“sêj·Tø£$ ªø±+N e÷Vü‰‘·à´+μ˝À

Hêj·TT&ç j·÷Á‘·\ >∑T]+∫ |ü<ä´s¡#·q #˚XÊ&ÉT. y˚+ø£{≤Á~

Hêj·TTì‘√ bÕ≥T>± Äj·Tq eT+Á‹ bı‘·÷Ô] ø±[<ëdüT ≈£L&Ü

j·÷Á‘·\T #˚dæq≥Tº bÕ|üj·÷sê<ÛäT´\T s¡∫+∫q ªdüs¡dü

Vü≤è<äj·÷qTs¡+»q+μ À ‘Ó\Tk Ô+~. ø=ìï j·÷Á‘·\T Áø°.X. 1802,

eT]ø=ìï Áø°.X. 1812`13 dü+e‘·‡sê˝À¢ #dæq≥Tº ø£qã&ÉT‘√+~.

X‚wü J$‘·eTTqT neTπsX¯«s¡Tì bÕ<ë\ #Ó+‘· >∑&çbÕ&ÉT.

<yê\j·÷ìøÏ ô|≈£îÿ Vü≤+>∑T\T #dæ ‘=eTà+&ÉT>∑Ts¡T ns¡Ã≈£î\qT

ìj·T$T+∫, ˇø=ÿø£ÿ]øÏ 12 mø£s¡eTT\ uÛÑ÷$Tì Ç#êÃ&ÉT.

1807`09˝À eT+>∑fi–] qs¡dæ+Vü≤kÕ«$T <yê\j·÷ìøÏ 11

n+‘·düTú\ >±*>√|ü⁄sêìï ì]à+|ü #XÊ&ÉT. Äj·Tq ‘·+Á&ç »>∑Zqï

ù|s¡T MT<äH˚ uÒ‘·y√\T nH˚ Á>±eT+ ù|s¡TqT »>∑Zj·T´ù|≥>±

e÷sêÃ&ÉT. Äj·Tq ‘·*¢ n#·ÃeTà ù|s¡T MT<äH˚ n#·ÃeTàù|≥

yÓ\dæ+~. y+ø£{≤Á~Hêj·TT&ÉT 1817 Ä>∑wüߺ 17q #·ìb˛j·÷&ÉT.

lø£fi≤>ö‘·$T10

eTs¡T>∑Tq|ü&ɶ eTVü≤˙j·TT&ÉT4 - j·T+.$.ÄsY. XÊÅdæÔ

MT ø=\Te⁄≈£î z <ä+&É+

ndü Ò ‘Ó\¢yêfiófl. u≤ìdü <XeT+fÒ ∫qï#·÷|ü⁄. ‘êyT

n~ÛHê<∏äT\eTqï bı>∑s¡T. <ëìøÏ ‘√&ÉT $T*≥Ø yêfi¯fleTqï

$T&çdæbÕ≥T. ‘·eT j·T÷ìbòÕ+ #·÷ùdÔH˚ n\>±»q+

>∑&É>∑&É ≤&É‘ês¡T. ô|’>± #‹ À $#·Tà ‘·TbÕ≈£î\T. $#·Ã\$&ç‘·HêìøÏ

me&Ó’Hê n&=¶#êÃ&√. . . Äs√E‘√ yê&çøÏ uÛÑ÷$TMT<ä q÷ø£\T

#Ó ≤¢j˚T! e÷eT÷\T>± ˇø£ j·T÷s√|æj·THé ôd’ì≈£î&çπø ø£fi¯ófl

HÓ‹ÔMT<ä ñ+{≤sTT. @ø£+>± ˇø£ |ü{≤˝≤ìøÏ |ü{≤\yT ˇø£#√≥

b˛>∑sTT‘...? nB |ü …¢≥÷s¡T u…<äTs¡T>=&É¢ q&ÉTeT!! Çø£ ‘Ó\¢‘√\T

ø£+&Éø±esêìøÏ Vü≤<ä÷›|ü<ä÷› ñ+{≤j·÷? }]MT<ä|ü&ç HêHê

Ä>∑+ #j·Tø£ e÷qT‘êsê? eTT˙¸sê+ ø£fifleTT+< n+‘·|ü

»]–+~.

Ä düeTj·÷q n‘·&ÉT Á_{Ïwt düsêÿs¡T ø=\Te⁄˝À &ç|üP´{°

‘·Vü≤dæ ≤›sY. |üs¡àHÓ+≥T ñ<√ >∑+ ø±<äT. <äj·÷q+<ä ãTTwæ Á|üuÛ≤e+

|ü&ܶø£ n\¢]∫\¢] Äø£‘êsTT‘·q+ b˛sTT ø±düÔ ≈£î<äTs¡T e∫Ã+~.

HêdæÔø£‘·«|ü⁄ ô|+¬ø‘·qeT÷ b˛sTT+~. n|üŒ{Ïπø eTT˙¸sê+øÏ ô|[fl

nsTT+~. ‘·s¡Tyê‘· ø=~›ø±˝≤ìπø ‘·*¢ eTs¡DÏ+∫+~. u≤<Ûä\÷,

∫ø±≈£î\qT+∫ ø±düÔ ‘Ó|üŒ]˝≤¢ø£, á&]q ø=‘·Ô ø√&É\T ø±|ü⁄sêìøÏ

e∫Ã+~. ø=&ÉT≈£îøÏ ô|’ #·<äTe⁄\MT<ä ÄdüøÏÔ Ò<äT. ‘·+Á&ç, Ç<ä›s¡T

nqï\T #düTÔqï b˛©düT ø=\Te⁄ n‘·&çøÏ u§‹Ô>± Çwüº+ Ò<äT.

‘·Vü≤dæ ≤›s¡T |üØø£åø£sTTHê ø£{ϺùdÔ n‘·&ç J$‘·+ ˇø£ <ë]q

|ü&ÉT‘·T+<˚yÓ÷qì ‘·+Á&ç ÄX¯|ü&ܶ&ÉT. ≈£îe÷s¡T&ÉT ≈£L&Ü

ˇ|ü⁄Œ≈£îHêï&ÉT. n|ü⁄Œ&ÉT ãπs©˝À ø£$Twüqs¡T ‘·q bÕ‘·$TÁ‘·T& ø£qTø£

n‘·&ç <ä>∑Zs¡øÏ ‘·+Á&ç eTT˙¸sê+ì rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. yê\ºsYkÕÿ{Ÿ,

#ê¬s¢dt&ç¬øHé‡ qe\\T ‘Ó>∑ #·<äe&É+e\¢ Ç+^¢wüß MT<ä

dü+bÕ~+∫q |ü≥Tº Ä düeTj·÷q nø£ÿs¡ø=∫Ã+~. eTT˙¸sê+

yê>±Δ{ÏøÏ eTT#·Ã≥|ü&ç z ‘êdæ ≤›s¡T <ä>∑Z]øÏ •ø£åD ì$T‘·Ô+

|ü+bÕ&ÉT. &ç|üP´{° ‘·Vü≤dæ ≤›s¡T ôd\e⁄MT<ä yÓfifl&É+e\¢ U≤∞>±

ñqï b˛düT º˝À 3 HÓ\\ ø±˝≤ìøÏ n‘·&çì f…+|üs¡Ø>∑

ìj·T$T+#ês¡T. Ä |üìøÏ ø±e\dæq ÁbÕMD´+ ø=~› s√E\πø

eTT˙¸sê+øÏ |ü≥Tºã&ç+~. Çø£ ø=&ÉT≈£îøÏ JeHê<Ûës¡+ <=]øÏ

dæús¡|ü&çqfÒºqì ‘·+Á&ç nsTT‘ dü+‘√wü|ü&ܶ&ÉT. ø±˙ eTT˙¸sê+

eTqdüT≈£î XÊ+‹ Ò<äT.

‘êdæ ≤›s¡T eT+∫yê&. ø±ì ø£ …ø£ºs¡T, C≤sTT+≥T ø£ …ø£ºs¡T

j·T÷s√|æj·TqT¢. uÛ≤s¡rj·TT\T u≤ìdü\T, ‘êeTT <=s¡\eTT nqï

<äTs¡Vü≤+ø±s¡+ yê]øÏ qs¡qsêq ñ+~. ‘·eT øÏ+~ ñ<√´>∑T\qT

|ü⁄s¡T>∑T˝≤¢ <äT\|ü]+#yêfiófl. ñ<√´>∑Ø‘ê´ ø£\yê*‡ e∫Ãq|ü⁄&ÉT

yê] ‘·\ bı>∑s¡TqT eTT˙¸sê+ MT<ä ≈£L&Ü #·÷|æ+#yêfiófl.

‘êdæ ≤›s¡T eTT˙s¡TB›Hé <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl Ä dü+>∑‹ #Ó|æŒ u≤<Ûä|ü&ç‘

ªeTq+ @$T #Ój·T´>∑\+ k˛<äsê! yêfiófl bÕ*+# <=s¡\T. eTq~

u≤ìdü C≤‹. yêfi¯ófl @eTHêï @$T #˚dæHê eTq+ eTÚq+>±

uÛÑ]+#ê*‡+<μ nì düeTT<ësTT+#yê&ÉT. n˝≤ ìdü‡Vü‰j·T+>±

nee÷Hê\qT ‘·T&ç#˚düT≈£îì ã‘·ø£{≤ìøÏ eTT˙¸sê+

Çwüº|ü&yê&ÉT ø±<äT. d”eT<=s¡\ <ëw”ºø±ìï ‘·\#·T≈£î+fÒH n‘·&çøÏ

s¡ø£Ô+ eT]π>~.

Ç˝≤ ñ+&É>± ø=\Te⁄˝À #]q ¬s+&ÉTqïs¡ HÓ\\≈£î

j·T÷s√|æj·THé ôd’ìø£<äfi¯+ ˇø£{Ï mø£ÿ&çø√ ‘·s¡* yÓfi¯ó‘·÷

e÷s¡ZeT<Ûä + À ø£ s√E ãπs©øÏ |ü~ yÓTÆfifl <ä÷sêq ãdü #j·Te\dæ

ñ+~. yê]øÏ ø±e\dæq @sêŒ≥T¢ #ùd &É÷´{° eTT˙¸sê+ MT<ä

|ü&ç+~. n‘·&ÉT »e÷<ës¡T˙, #·ÁbÕd”\qT yÓ+≥u…≥Tº≈£îì nø£ÿ&çøÏ

#˚sê&√ ˝Ò<√ $T\≥Ø Á≥÷|ü⁄ Äsꓤ≥+>± e#˚Ãdæ+~. eNÃ

sêe&ÉyT }fiÀflì <äTø±D≤\ MT<ä |ü&ç me]øÏ ø±e\dæq düs¡T≈£î\T

yêfiófl &ÉãT“*e«≈£î+&Ü ≤≈£îÿb˛kÕ>±s¡T. >∑èVü≤düTú\ MT<ë »ãs¡›d”ÔøÏ

~>±s¡T. »q+ >∑>√Z\T ô|&ÉT‘·THêïs¡T. |ü]dæú‹ #·÷&É>±H˚

eTT˙¸sê+øÏ fiófl eT+&ç+~. mø±møÏ ø£\ï Ÿ <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl |òæsê´<äT

#XÊ&ÉT. ªrdüT≈£îqï edüTÔe⁄\≈£î &ÉãT“ #Ó*¢+#·eTì MT yêfifløÏ

<äj·T#dæ #Ó|üŒ+&çμ nHêï&ÉT. <=s¡ $q Ò<äT. ªqTyÓ«e&ç$? Hê≈£î

#Ó|üŒ&ÜìøÏμ nqï≥Tº |ü⁄s¡T>∑T˝≤ #·÷XÊ&ÉT. ªÇ˝≤π> Ä>∑+ #ùdÔ Çø£ÿ&É

ñ+&Éìe«qT, |ü+|æ+#kÕÔqTμ nHêï&ÉT &ç|üP´{° ‘êdæ ≤›s¡T>∑ ñqï

eTT˙¸sê+. ªeTeTà*ï yÓfifl>=≥º{≤ìøÏ ¬øìï >∑T+&Ó\Tsê?μ nì

ñ]$T ‘Ó\¢yê&ÉT ndüuÛÑ +>± <ä÷wæ+#ê&ÉT.

eTT˙¸sê+øÏ bÂs¡Twü+ e∫Ã+~. ªeTsê´<ä>±

e÷{≤¢&É+&ç.μ nHêï ne‘·*yê&ÉT $q Ò<äT. Ç+ø± ¬s∫Ãb˛sTT

MT~ MT~øÏ e#êÃ&ÉT. eTqyê&çøÏ zs¡TŒ q•+∫+~. ªMT≈£î @

@sêŒ≥÷¢ #Ój·T´qT. e÷yêfiflqT rdüT≈£îì Ç|ü⁄Œ& yÓfióÔHêïqT. @$T

#˚kÕÔs√ #˚düTø√+&çμ nH˚XÊ&ÉT. Ä düeTj·÷q #˚‹˝À ‘·TbÕøÏ

ñ+fÒ ø£\ï˝Ÿ n‘·&çì ø±˝ÒÃùdyê&˚. ø£fiËfli¿CÒdæ ø=≥º&ÜìøÏ

#ÓjÓT´‘êÔ&ÉT. eTT˙¸sê+ »+ø£ Ò<äT. #‹˝Àì Vü≤+≥sYì >∑{Ϻ>±

|ü≥Tº≈£îHêï&ÉT. @yÓTÆ‘ n~ ø±˙, <Óã“≈£î <Óã“ rj·÷*‡+< nì

<ÛÓ ’s¡´+>± ì\ã&ܶ&ÉT. n‘·&ç ìã“sêìï #·÷dæ ‘Ó\¢yê&ÉT

‘·e÷sTT+#·T≈£îHêï&ÉT. eTT˙¸sê+ #·|ü⁄Œq >∑Ti¿yÓTøÏÿ <Í&ÉT rXÊ&ÉT.

‘·q HÍø£s¡¢q÷ yÓqøÏÿ e#˚Ãj·TeTHêï&ÉT. ãπs© #˚s¡>±H˚ ô|’

n~Ûø±]øÏ »]–+~ #ÓbÕŒ&ÉT. ‘êdæ˝≤›s¡T ª<=s¡\‘√H˚

lø£fi≤>ö‘·$T 11

ô|≥Tº≈£î+{≤yê? πøyÓTÆHê |æ∫à |ü{Ϻ+<ë? yêfifl ø±fifløÏ+<ä eTq+

nD– eTD– |ü&ç ñ+&Ü*‡q yêfifleTqï dü+>∑‹ eT]Ãb˛j·÷yê?

ãT~Δ Ò<ë? nì n‘·&çH ‹{Ϻb˛XÊ&ÉT. ‘êqT #dæ+~ ‘·|ü⁄Œ nì

eTT˙¸sê+ nqTø√˝Ò<äT. <=s¡\T ‘·qqT @$T #˚kÕÔs√qì

uÛÑj·T|ü&Éq÷ Ò<äT. »]–+<ä+‘ê $es¡+>± Ç+ ¢wüß˝À ]b˛s¡Tº

Áyêdæ eTsêï&ÉT bı<äT›Hï ø£ …ø£ºs¡T u+>∑fi≤øÏ yÓfi≤fl&ÉT.

n|üŒ{Ïπø ø£\ï Ÿ ≈£L&Ü e∫à ø£\ø£ºs¡T‘√ eT+‘·Hê˝≤&ÉT

‘·THêï&ÉT. eTT˙¸sê+qT #·÷&É>±H ø£\ø£ºs¡T m–]|ü&ܶ&ÉT. ªø£\ï Ÿ

<=s¡πø m<äTs¡T ‹s¡T>∑T‘êyê? ¬ø+‘· <ÛÓ’s¡ +sê? ìqTï e<ä*ô|fÒº~

Ò<äTμ nì H√{Ïø=∫Ãq≥Tº ‹fÒºXÊ&ÉT. &É÷´{°ì ìs¡¢ø£å + #dæq+<äT≈£î

•øÏå+∫ rs¡T‘êqì >∑]®+#ê&ÉT. ªnj·÷´! »]–+<$T{À <äj·T#dæ

‘Ó\TdüTø√+&ç. Ç+<äT˝À n+‘ê ÁyêXÊqT.<äj·T#dæ ø£kÕ] #·÷dæ

Hê´j·T+ #Ój·T´+&ç. HqT #dæ+~ ‘·|ü⁄Œ nsTT‘ •øÏå+#·+&çμ n+≥÷

]b˛s¡Tº #‹˝À ô|{≤º&ÉT. ø£ ø£ºs¡T <ÛäTeT<ÛäTeT˝≤&ÉT‘·÷ ]b˛s¡Tº

#·~yê&ÉT. n‘·&ç yÓTTVü≤+˝À s¡+>∑T\T e÷sêsTT. @eTqT≈£îHêï&√,

ø£\ï Ÿì rdüT≈£îì |üø£ÿ>∑~˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. |ü~ì$TcÕ\T ‘·s¡Tyê‘·

Ç<ä›s¡÷ ãj·T{ÏøÏ e#êÃs¡T. ªdüπs, ø£\ï Ÿ >±]øÏ ø£åe÷|üD #Ó|ü⁄Œ.

ákÕ]øÏ ìqTï e~ ÒkÕÔqTμ nì ø£\ø£ºs¡T nHêï&ÉT.

eTT˙¸sê+ e÷s¡Te÷{≤¢&É≈£î+&Ü kÕVæ≤uŸøÏ kÕ\÷´{Ÿ

#˚dæ ìÁwüÿ$T+#ê&ÉT. ‘Ó\¢<=s¡\T _‘·Ôs¡b˛j·÷s¡T. <=s¡>±s¡T

s¡eTà+≥THêïs¡ì HÍø£s=ø£&ÉT |üs¡T¬>‘·TÔ≈£î+≥÷ e∫à #Ó|æŒHê

eTT˙¸sê+ Ä>∑ Ò<äT. yÓqøÏÿ n&ÉT>∑T yÓj·T´ Ò<äT. Ä ~Ûø±ÿsêìøÏ

ø£\ø£ºs¡T n–ZMT<ä >∑T–Z\eTj·÷´&ÉT. ñqŒ|üfi≤q ñ<√´>∑+qT+∫

|”πødü÷Ô Äs¡¶s¡T yXÊ&ÉT. ø£$TwüqsY m&É«s¡T¶≈£î á dü+>∑‹ ‘Ó*dæ

eTT˙¸sê+qT ‘·q <ä>∑Z]øÏ |æ*|æ+#ê&ÉT. ªø£\ø£ºs¡T Ç∫Ãq ãs¡Ôs¡|òt

ñ‘·Ôs¡T«qT s¡<äT› #düTÔHêïqT. Ç+<äT˝À ‘·ù|Œ+ Ò<äT. e÷eT÷\T>±

˙|üì qTe⁄« #düTø√. U≤∞ neuÀ‘·Tqï ‘êdæ ≤›s¡T b˛düTº À ìqTï

ykÕÔqTμ nì #Ó|æŒ düeTT<ësTT+#ê&ÉT. ø±ì eTT˙¸sê+ $H dæú‹˝À

Ò&ÉT. ªnj·÷´! MT <äj·T≈£î m+‘√ ø£è‘·E„DÏí. ø±ì düsêÿØ düØ«düT

n+fÒH Hê eTqdüT $iÏ–+~. Hê Áã‘·Tπø<√ HqT Áã‘·T≈£î‘êqT.

MT ø=\Te⁄ø√ <ä+&É+μ nì qeTkÕÿs¡+ ô|{Ϻ Ç+{Ϭøfi≤fl&ÉT.

eT÷&ÉT HÓ\\ $T&çyT\|ü⁄ ø=\Te⁄ #dæq+<äT≈£î Ks¡TÃ\T

b˛qT 200 s¡÷bÕj·T\T $T–*+~. ªÇ~>√ HêHêï! ÇB <äøÏÿ+~.

ñ<√´>∑+ b˛sTT+~μ nì ‘·+Á&ç‘√ »]–+<ä+‘ê #Ó_‘, Äj·Tq

m+<äTø£ ≤ #ùdeì m–]|ü&É Ò<äT. ªHêdæÔ≈£î&çyÓ’‘H$T, <e⁄&ÉT

yÓT#à |üì #XÊyé. b˛‘ b˛sTT+~ Ò ñ<√´>∑+μ nHêï&ÉT. Ç+ø√

dü+e‘·‡s¡+˝À ‘êH ]f…Æs¡T ø±uÀ‘·THêï, ‘·q ø£ÿ dü+bÕ<äq‘√H

Äj·Tq yÓTT‘·Ô+ ñeTà&ç ≈£î≥T+u≤ìï b˛wæ+#ê&ÉT. eTT˙¸sê+

»qà˝À eT∞fl ‘Ó\¢yêfi¯fl≈£î }&ç>∑+ #˚j·T˝Ò<äT. me]ø°

‘·\e+#· Ò<äT. ‘·q ‘·+Á&çøÏ u≤>± ‘Ó*dæq ¬syÓq÷´ uÀs¡T¶ yÓT+ãs¡T

ø±sY yÓTÆπø Ÿ dü«j·T+>± |æ*∫, 150 s¡÷bÕj·T\ HÓ\ J‘·+ MT<ä

rdüT≈£î+{≤qT. Hê\Tπ>fifl À &ç|üP´{° ø£\ø£ºs¡T kÕúsTT<ëø± yÓfifle#·TÃμ

nì ñ<√´>∑+ Çe«#·÷|æHê eTT˙¸sê+ düTìï‘·+>±

‹s¡düÿ]+#ê&ÉT.

‘·+Á&ç dü«‘·+Á‘· eè‹Ô nsTT‘˚H˚ ˙ ‘·‘êÔ«ìøÏ

dü]|ü&ÉT‘·T+<äì q#·Ã#Ó|æŒ eTT˙¸sê+qT ˝≤ôVAsY ˝≤ ø± ÒJ˝À

#]Œ+#ê&ÉT. yÓTT<ä{Ï dü+e‘·‡s¡+ ô|òsTT\sTTHê nôVAsêÁ‘·T\T

|ü≥Tºã{Ϻ #·~$ eTT˙¸sê+ yÓTT‘êÔìøÏ >∑f…ºø±ÿ&ÉT. »\+<ÛäsY À

ø=Hêïfi¯ófl Hê´j·Tyê~>∑ ÁbÕø°ºdüT ≈£L&Ü #˚XÊ&ÉT. Ç\T¢ n<Ó›≈£î

rdüT≈£îì ˝≤ôVAsY À ñ+&ç #·<äTe⁄≈£î+≥Tqï|ü⁄Œ& Äs¡ düe÷CŸ

kÕúìø£ Hêj·T≈£î\‘√eTT˙¸sê+øÏ |ü]#·j·TyÓTÆ+~. nø£ÿ&Ü,

»\+<ÛäsY À ñ+&É>±q÷ Äs¡ düe÷CŸ ø±s¡ Áø£e÷˝À¢ bÕ˝§ZHyê&ÉT.

1883 BbÕe[ s√E <äj·÷q+<ä düs¡dü«‹ kÕ«$T

|üs¡eT|ü~+∫q|ü⁄Œ&ÉT »\+<ÛäsY˝À dü+düàs¡D düuÛÑ≈£î eTTK´

ø±s¡ ø£s¡Ô>∑ |üì#XÊ&ÉT. nsTTHê <e⁄&çMT<ä >∑T] ≈£î<äs¡ Ò<äT.

yÓqø£{Ï dü+<˚Vü‰\÷, n|üqeTàø±\÷ eTT˙¸sê+ yÓT<ä&ÉTqT

‘=\Tdü÷ÔH˚ ñ+&˚$. <˚X¯uÛÑøÏÔøÏ, C≤rj·T uÛ≤yê\øÏ ø=<äe

Òø£b˛sTTHê, Ç+{À¢ ÄqyêsTTr Á|üø±s¡+ ø£ècÕíwüº$T ˝≤+{Ï

y&ÉTø£ À¢ bÕ\T|ü+#·T≈£îHêï, HêdæÔø£ yêdüq\T e<ä\ Ò<äT. |ü⁄{Ϻ+~

ø£åÁ‹j·T ≈£î≥T+ã+˝À ø£qTø£ e÷+kÕVü‰s¡+ u≤>± n\yê≥T.

kÕyêdü>±fi¯ófl ‘ê>∑TuÀ‘·T\T. n‘·Ôyê]+{≤ n+<äs¡÷ eT+<äT

uÛ≤sTT Ò. <ë+‘√ |ü+&É>∑\≈£î, |üu≤“\≈£î n+‘ê ø£\dæ ‘ê>∑&É+

ø£<äT›. <äj·÷q+<ä düs¡dü«‹ì <ä]Ù+#êø£ q&Ée&ç, Ä˝À#·Hê <Û√s¡DÏ

u≤>± e÷]Hê Ç˝≤+{Ï <äTs¡uÛ≤´kÕ\T $T– Ò ñHêïsTT. ø£ XóuÛÑ

eTTVüAsêÔq nM b˛j·÷sTT.

Ä s√E kÕj·TÁ‘·+ eTT˙¸sê+ ùdïVæ≤‘·T&ç Ç+{À¢ ô|<ä›

$+<äT. n+<äs¡÷ sêÁ‹ bı<äT› b˛jT<ëø± |üP≥T>± ‘ê–, |”ø£\<ëø±

e÷+dü+ yÓTøÏÿ Çfifl≈£î b˛e&ÜìøÏ Ò#ês¡T. z ùdïVæ≤‘·T&ÉT eTØ

‘·÷\T‘·÷ ñ+fÒ eTT˙¸sê+ kÕj·T+>± yÓ+≥ yÓfi≤fl&ÉT. n‘·>±&ÉT

<ë] eT<Ûä ˝À ã+&ç Ä|æ+∫ z kÕì ø=+|ü À <ä÷sê&ÉT. nø£ÿ&ç

yê‘êes¡D+, $TÁ‘·T&ç ~>∑C≤s¡T&ÉT‘·q+ #·÷dæ eTT˙¸sê+øÏ

E>∑T|ü‡ ø£*–+~. ùdïVæ≤‘·T&çì ã\e+‘·+>± á&ÉTìø[fl Ç+{Ï

<ä>∑Zs¡ ~>∑u…{Ϻ yÓqøÏÿ ‹]>=#Ãdü]øÏ $+<äT Ç∫Ãq kÕyêdü>±&ÉT

‘ê–q ‹$Tà]˝À ˇø£ á&˚s¡ì u≤*ø£MT<ä n‘ê´#ês¡+

#˚j·TuÀ‘·THêï&ÉT. Ä |æ\¢ >∑T+&Ó\$ùd˝≤ @&ÉTdü÷Ô πøø£\T

ô|&ÉT‘·Tqï~. eTT˙¸sê+ ‘·\T|ü⁄ ‘√düT≈£î yÓ[ ¢ ùdïVæ≤‘·T&çì Hê\T>∑T

‘·ìï, u≤*ø£qT s¡øÏå+#ê&ÉT. ‘ê>∑TuÀ‘·T $TÁ‘·T\T Ç<ä›] $ø±sê\qT

#·÷XÊø£ eTT˙¸sê+≈£î ‘ê>∑T&É+fÒH $s¡øÏÔ |ü⁄{Ϻ+~. Çø£ »qà˝À

eT<ä´+ eTT≥º≈£L&É<äT nqT≈£îHêï&ÉT. e÷H˚j·TuÀj˚TeTT+<äT

ÄK]kÕ] s¡T∫ #·÷<ë›eTì ãT~Δ |ü⁄{Ϻ+~. m<äTs¡T>± ñqï d”kÕ

m‹Ô >±¢düT˝ÀøÏ ì+bÕ&ÉT. n|ü⁄Œ&yÓTÆ+<√ n‘·H #ÓãT‘ê&ÉT $q+&ç(‘·s¡TyêsTT 14e ù|J˝À)

lø£fi≤>ö‘·$T12

@&˚fi¯fl øÏ+<ä≥ ‘Ó\T>∑T, ø£qï&É uÛ≤wü\≈£î ÁbÕNq

ôVA<ë Á|üø£{Ï+∫+~ Hê{Ï πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+. <ë+‘√bÕ≥T MT≈£î

á ôVA<ëe\q ø£*π> ˝≤uÛ≤\˙ï eTÁ<ëdüT ôV’≤ø√s¡Tº˝À

$#ês¡D˝À ñqï Á|üC≤Væ≤‘· yê´»´+ ‘˚˝≤ø£ e÷Á‘·y˚T

n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ekÕÔj·Tì wüs¡‘·T\÷ ‘·–*+#ês¡T.

‘·$Tfió\T 2004˝ÀH ‘·eT uÛ≤wü≈£î ÁbÕNq ôVA<ëqT

ˇø£ sê»ø°j·T &çe÷+&é>± #˚dæ j·TT|æ@ Á|üuÛÑT‘ê«ìï Çs¡T≈£îq

ô|{Ϻ ‘·eT e÷≥ HÓ–Z+#·T≈£îHêïs¡T. πø+Á<ä+ Ç‘·s¡ <˚X¯ uÛ≤wü

$wüj·T+˝ÀqT Ç˝≤+{Ï &çe÷+&ÉT¢ ekÕÔj·Tì Á>∑Væ≤+∫ 2014

qe+ãs¡T˝ÀH˚ ø£ uÛ≤cÕ ì|ü⁄DT\ ø£$T{°ì @sêŒ≥T #˚dæ+~.

‘·$Tfi¯ uÛ≤wü≈£î ÁbÕNq ôVA<ë Á|üø£{Ï+#˚ ø±˝≤ìøÏ Ä uÛ≤cÕ

kÕVæ≤‘ê´ìøÏ yÓj˚T´fi¯ófl ÁbÕNq‘· ñ+fÒ dü]b˛‘·T+<äqï~ ˇø£

ne>±Vü≤q>± ñ+&É>±, <ëìï Ç‘·s¡ uÛ≤wü\ $wüj·÷ìøÏ

e#˚Ã≥|üŒ{ÏøÏ 1500`2000 dü+e‘·‡sê\T ñ+&Ü\qï

ìã+<Ûäq #=|æŒ+∫+~ ≈£L&Ü ‘·$Tfi¯ k˛<äs¡T˝Ò. <ë+‘√

eTqeT+<äs¡+ ≈£L&Ü y˚TeTT n+‘· ÁbÕNqT\eTT n+fÒ Ç+‘·

ÁbÕNqT\eTì yÓ<äT≈£î˝≤≥˝À |ü&çb˛j·÷+. Ç˝≤ eTq*ï ˇø£

ø£èÁ‹eT πsdüT˝À <ë] ‘·|æŒ+∫, ÁbÕNq uÛ≤cÕ ôVA<ëe\¢ ‘·eT≈£î

ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ n+XÊ\qT kÕ~Û+#·T≈£îH˚ Áø£e÷ìï yês¡T

y˚>∑e+‘·+ #˚düT≈£îHêïs¡T.

Hê\Tπ>fi¯fl ‘·sê«‘· n+fÒ 2008 nø√ºãsY À πø+Á<ä+

‘Ó\T>∑T, ø£qï&É uÛ≤wü\≈£î ≈£L&Ü ÁbÕNq ôVA<ë Á|üø£{Ï+∫+~.

uÛ≤cÕ ì|ü⁄DT\ ø£$T{°˝Àì ‘·$Tfi¯ düuÛÑT´\T Bìï rÁe+>±

e´‹πsøÏ+∫q|üŒ{Ïø° á ¬s+&ÉT uÛ≤wü\≈£î ÁbÕNq ôVA<ë

\uÛÑ´‘·qT n&ÉT¶ø√˝ÒeTT nqï dü+>∑‹ düŒwüºyÓTÆb˛sTT ≈£îj·TTøÏÔ

|üHêïs¡T. πø+Á<ä+ Bìô|’ Á|üø£≥q #˚j·T&ÜìøÏ eTT+<˚, yês¡T

‘·$Tfi¯ Hê´j·Tyê~ ÄsY. >±+BÛ#˚‘· ˇø£ |æ˝Ÿì eTÁ<ëdüT

ôV’≤ø√s¡Tº˝À <ëK\T #˚sTT+#ês¡T. Äj·Tq á $wüj·T+˝À

‘Ó\T>∑T, ø£qï&É uÛ≤wü\≈£î ÁbÕNq ôVA<ë≈£î e´‹πsø£+>±

2008˝À, eT\j·÷fi¯ uÛ≤wü≈£î e´‹πsø£+>± 2013˝À eT÷&ÉT

Á|üC≤Væ≤‘· yê´C≤´\T y˚dæ ñ+#ê&ÉT.

Äj·Tq‘√ ‘·eTπøMT dü+ã+<Ûä+ Ò<äì ‘·$Tfi¯Hê&ÉT

Á|üuÛÑT‘·«+ ‘Ó*$>± <ä÷s¡+ bÕ{Ïk Ô+~ ø±ì, á #·s¡ e\¢ á

eT÷&ÉT uÛ≤wü\T H{Ïes¡≈£î m≥Te+{Ï \_ΔøÏ H√#·Tø√ Ò<äT. ÁbÕNq

uÛ≤cÕ ôVA<ëô|’ ìã+<Ûäq\qT Ç‘·s¡ uÛ≤wü\ $wüj·T+˝À ø£]ƒq+

#j·T&É+˝À ≈£L≥˙‹øÏ bÕ\Œ&ܶs¡T ‘·$Tfi k˛<äs¡T\T. ÁbÕNq‘ê

ìsêΔs¡D dü+|òüT+˝À ‘êeT÷ ñ+&É≥+e\¢ ‘Ó\T>∑T, ø£qï&É

uÛ≤wü\≈£î ÁbÕNq ôVA<ëô|’ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ #˚j·TqTqï

ø±¢dæø£ Ÿ ôVA<ë≈£î ‘·$Tfi¯ó\ yÓ÷ø±\&ÉT¶` sêeTrs¡ú, 9849200385

Á|üø£≥qqT eTT+<äT>±H Á>∑Væ≤+∫, Ä Ä+‘·s¡+–ø£ düe÷#êsêìï

eTT+<ädüTÔ>± |æ Ÿ <ëK\T #˚ùd Hê´j·Tyê~øÏ n+<äCÒdæ, Ç‘·s¡

uÛ≤cÕ düe÷C≤\≈£î »]π> \_ΔøÏ n&ÉT¶|ü&É≥+ ‘·$Tfi¯ düe÷»

≈£îdü+kÕÿsêìøÏ Á|üã\ ì<äs¡Ùq+. Bìì ‘Ó\T>∑T, ø£qï&É,

eT\j·÷fi¯ k˛<äs¡T\T düyÓTÆø£ +>± m<äTs=ÿq>∑*–‘˚ yê]øÏ ø£

>∑TDbÕsƒ¡+ #Ó|æŒqyês¡eTe⁄‘ê+. ˝Ò<ë n‘·´+‘· nee÷q

ø£s¡+>± πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ n+<äCÒdæq ÄsYº‡, VüQ´eTì{°dt

s¡+>±ìøÏ dü+ã+~Û+∫q ˇø£ Á|ü<Ûëq \_Δì kÕø±s¡+

#˚düTø√≈£î+&Ü, á nqedüs¡ yê´»´+˝À Ç|üŒ{Ïπø @&˚fi¯ófl>±

Çs¡T≈£îÿqï eTq+ Ä \_Δì Ç+ø± <ä÷s¡+ #˚düT≈£î+{≤+.

ø=Hïfifl ÁøÏ‘·+ á $wüj·÷ìï ‘\ÃeTì Ä+Á<Ûä, ø£sêí≥ø£

Á|üuÛÑT‘ê«\T düTÁ|”+ø√s¡TºqT ÄÁX¯sTT+#·>±, Hê{Ï Á|ü<Ûëq Hê´j·T

eT÷]Ô »dæºdt ¬ø.õ. u≤\ø£èwüíHé eTÁ<ëdüT ôV’≤ø√s¡Tº eTT+<äTqï

|æ Ÿ À CÀø£ + #düTø√e&ÜìøÏ ìsêø£]dü÷Ô á $wüj·÷ìï nø£ÿ&

‘˚\TÃ ø√yê\ì dü÷∫+#ês¡T. nsTT‘˚ ÁbÕNq ôVA<ë neT\T

e÷Á‘·+ á πødüT rs¡TŒô|’H Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+<äì Äj·Tq düŒwüº+

#˚XÊs¡T.

Ç˝≤ eTq+ ÁbÕNq ôVA<ë, <ëì Á|üjÓ÷»Hê\

$wüj·T+˝À ø√s¡Tº\ yÓ+ã&ç ‹s¡T>∑T‘·T+&É>±, ‘·$Tfi¯ó\T ‘·eT≈£î

ø±>∑\ ø±sê´ìï |üP]Ô #˚düT≈£îHêïs¡T. yÓTÆdü÷s¡T˝À |üì#˚düTÔqï

πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« dü+düú ªôd+Á≥˝Ÿ Çìdæº≥÷´{Ÿ Ä|òt dü<äs¡Hé

˝≤+π>«»dtμ Ä<Ûä«s¡ +˝À mH√ï @fi¯ófl>± ø=qkÕ>∑T‘·Tqïªôd+≥sY

Ä|òt mø˘‡ …Hé‡ |òüsY ø±¢dæø£ Ÿ ‘·$TfiŸμqT 2008˝ÀH˚ y˚s¡T#˚dæ

‘·eT sêÅcÕºìøÏ rdüT≈£îb˛sTT @{≤ 75 ø√≥¢ Ks¡TÑ√ πø+Á<ä

Á|üuÛÑT‘·« dü+düú>± ìs¡«Væ≤+#·T≈£î+≥THêïs¡T. eTq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü

ø±¢dæø£ Ÿ |ü]dæú‹ n+<ä]ø£Hêï |òüTÀs¡+>± ñ+~. ÄHê&ÉT |æ Ÿô|’

n|”Œ\T #˚dæq ªn~Ûø±s¡ uÛ≤cÕ dü+|òüT+μ Ç|ü⁄Œ&ÉT Ò<äT. sêÅwüº+

≈£L&Ü ¬s+&ÉT>± N*b˛sTT+~. á |æ Ÿ≈£î dü+ã+~Û+∫ n~Ûø±s¡

uÛ≤cÕ dü+|òüT+ ù|s¡T mø£ÿ&Ü Á|ü‹yê<äT\ C≤_‘ê˝À Òø£b˛e&É+,

~e+>∑‘· Ä#ês¡ uÛÑÁ~sêE ø£èwüíeT÷]Ô ù|s¡T H{°ø° Ä C≤_‘ê˝À

ñ+&É≥+ #·÷ùdÔ á πødüT˝À eTq Á|üuÛÑT‘·« XÊK\, n~Ûø±s¡T\

yÓ’|òü\´+ düŒwüºeTe⁄‘·T+~.

uÛ≤wü\ ÁbÕNq‘˚ ÁbÕNq uÛ≤cÕ ôVA<ë≈£î ‘·|üŒìdü]

nqï ìã+<Ûäq yÓq≈£îÿ yÓfi≤flø£ ≈£L&Ü Ç+ø± eTÁ<ëdüT ôV’≤ø√s¡Tº À

|æ Ÿ ô|+&ç+>∑T˝À ñ+&É≥+ô|’ ‘Ó\T>∑T, ø£qï&É, eT\j·÷fi¯ uÛ≤cÕ

düe÷C≤\ Á|ü»\T ‘·eT nuÛÑ +‘·sê\T |ü+|æ Ä yê´C≤´\qT s¡<äT›

#˚düTø√yê*. á ~X¯>± ¬s+&ÉT ‘Ó\T>∑T sêÅcÕº\ Á|üuÛÑT‘ê«\T(‘·s¡TyêsTT 14e ù|J˝À)

lø£fi≤>ö‘·$T 131234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123

$»j·T<ëdüT\T (1682 - 1755)

-ø£fi≤>ö‘·$T

nC≤„q ‹$Ts¡#˚ä<ä+ ãT~Δ dü+|üÁ‘·Œ<ëj·Tø£+

$C≤„q$eT\+ XÊ+‘·+ $»j·÷K´ >∑Ts¡T+ uÛÑCÒ ˆˆ

|ü⁄s¡+<äsê_Δ dü+uÛÑ÷‘√ $»j·Tsêe÷K´ #·+Á<äe÷:

\dü‘Y kÕ«+‘·πse ì‘· + ‘ê|üÁ‘·j·T ìyês¡ø£+ ˆˆ

HÓ’C≤+ dü+kÕúìøÏ #Ó+~q eT+Á‘ê\j·÷ìøÏ 6,7

|òüsê¢+>∑T\ <ä÷s¡+˝À ªe÷q$μ nH˚ ~e´πøåÁ‘·+ ñ+~. (Ç~

»>∑Hêï<Ûä<ëdüT\ kÕúq+) nø£ÿ&çøÏ eT÷&ÉTyÓTÆfi¯fl <ä÷s¡+˝À

‘·T+>∑uÛÑÁ<ë rs¡+˝À ªNø£\|üs¡$μ nH˚<√ Á>±eT+. BìøÏ ªnX¯«‘·ú

Hês¡dæ+Vü≤μ πøåÁ‘·eTì≈£L&Ü ù|s¡T. Çø£ÿ&É lìyêdü|üŒ nH˚

Áu≤Vü≤àDT&ÉT, ‘·q uÛ≤s¡ ≈£LdüeTà‘√ ø±|ü⁄s¡eTT+≥THêï&ÉT. M]øÏ

#ê\ø±\+ dü+‘êq+ ø£\T>∑˝Ò<äT. uÛ≤sê´uÛÑs¡Ô*<ä›s¡T uÛÑøÏÔ‘√

|üs¡e÷‘·TàDÏí ùd$+#ês¡T. Ä |üs¡e÷‘·Tàì <äj·T‘√ yê]øÏ

eTT>∑TZs¡T eT>∑_&ɶ\T »ìà+#ês¡T. yê]˝À ô|<ä›yêìøÏ yês¡T

ª<ëdü|üŒμ nì ù|s¡T ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. n‘·&˚ ‘·q ù|s¡T≈£î ‘·>∑Z≥Tº

|üs¡e÷‘·Tàì <ëdüT&Ó’ ª$»j·T<ëdüTμ>∑ Á|üdæ<äTΔ&Éj·÷´&ÉT.

M] |üPs¡«»qà>∑T]+∫ eTq≈£î ø=+‘· $es¡+ ‘Ó\Tk Ô+~.

ªªÁ‘‘êj·TT>∑+˝À Ms¡T Hês¡<äeTVü≤]¸ì ùd$+∫ ªdüTs¡©\μ nH

ø£|æÁX‚wüßì>∑ »ìà+∫ lsêeT#·+Á<äTì ùde˝À <ÛäqT´\j·÷´s¡T.

<ë«|üs¡ j·TT>∑+˝À ªìø£+|ü⁄μì>∑ »qqeT+~ lø£èwüßíì ùde˝À

‘·]+#ês¡T. nq+‘·s¡+ ø£*j·TT>∑+˝À |ü⁄s¡+<äs¡<ëdüT\ Ç+{Ï À

>√e⁄>∑ |ü⁄{≤ºs¡T. <ëdüT\ e#·HêeTè‘êìï $ì $ì Ä |ü⁄D´+#‘·

Áu≤Vü≤àD »qàyÓT‘êÔs¡T.μμ á $wüj·TeT+‘ê M] •wüß´˝…’q

Äq+<ä<ëdüT\T (Vü≤j·Te<äq $sƒ¡\) ‘·eT ø°s¡Ôq˝À #Ó|üŒ&ÉyTø±ø£

dü«j·T+>∑ $»j·T<ëdüT Ò ˇø£ düTfi≤~˝À ‘êy˚T #Ó|ü⁄Œ≈£îHêïs¡T.

sê>∑ ` uÛÑ÷bÕ\ ‘êfi¯+ @ø£

HÓqdæ<ä s¡|òüT HêX¯q ˆˆ (|ü)

HÓqdæee s¡|òüT HêX¯ nqTe÷q $*¢<ä¬ø

eq»HêuÛÑq ˇ\TyÓT |òüTqyê– dü\T¢e<äT

~q ~q<ä* _&É<Ó $»j·Tsêj·Ts¡ ~e´

>∑TD ø£s¡à ø=+&Ü&çs√ ˆ (n.|ü)

Ä~j·T* düTs¡eTTìj·T bÕ<äùdyÓj·T e÷&ç

yÓ÷<ä<ä* düTs¡© … jÓT+ã ø£|æ Á‘˚‘·j·T*

Ä <ë«|üs¡~ ìø£+|üq HÓ+ã HêeT<ä*

l<Ûäs¡q ùdyÓ*<äT› ø±~<ä› ø£*j·TT>∑~

|ü⁄s¡+<äs¡ <ëdüs¡ kÕ«<äT e#·qe πøfi¯

>±<∏ä ‘·Ts¡T ø£s¡Tyê– uÛÒ<ä$\¢<Ó »ìdæ

ãs¡T‘· … eT‘ÓÔ y˚T~ì uÛÑ÷düTs¡ »qà~

es¡ ‘·T+>∑uÛÑÁ<ärs¡<ä Á>±eT nX¯«‘·ú Hês¡dæ+Vü≤

Nø£\|üs¡$jÓT+ã HêeT ~s¡T‹|üŒ

lìyêdü|üŒ ø=düeTà l>∑Ts¡TùdyÓ e÷&ç

dü‘·‘· es¡ |ü&Ó<äT |ü&Ó<äfiËs¡&=+<äT |ü⁄Á‘·s¡q

Væ≤]j·T eT>∑ <ëdü|üŒ m+ã Çes¡ HêeT

ø£¬s<äT eTT~›dæ kÕøÏ eTT+C… eT<äTyÓ e÷&ç

Çs¡T‹s¡\T ¬ø\e⁄ ø±\ ˆˆ |ü ˆˆ

<ëdü|üŒ Nø£\|üs¡$˝À ô|]– ô|<ä›yê&Ó’ ñ|üqj·Tq

dü+kÕÿs¡+ bı+~ y˚<ë<Ûä j·Tq+ #˚XÊ&ÉT. nq+‘·s¡+ $yêVü≤

yÓTÆ+~. J$ø£ø√dü+ @<√ ∫qï ñ<√´>∑+˝À Á|üy˚•+#ê&ÉT.

Ä J‘·+‘√ dü+kÕs¡+ kÕ>∑ø£b˛e&É+‘√ <ëìï e<ä*ô|{Ϻ

<Xdü+#êsêìøÏ ãj·T\T<sê&ÉT. ªsêyTX«s¡+ yÓ[flHê XHX«s¡+

‘·|üŒμ<äqï≥T¢ <ë]˝À <=+>∑\T Ç‘·ì <ä>∑Zs¡Tqï ø=~› kı‘·TÔqT

<√#·T≈£îHêïs¡T. <ëì‘√ <ëdü|üŒ≈£î á ˝Àø£y˚T <äT'KeTj·T

eTì|æ+∫+~. á ã+<Û äTe⁄\T, dü+ã+BÛ≈£î\T n+‘ê

ìÅwüŒjÓ÷»qeTì me]ø° #Ó|üŒ≈£î+&Ü ø±o |üj·TqeTj·÷´&ÉT.

n|üŒ{ÏøÏ n‘·ì ej·TdüT‡ |ü<äVü‰s¡T. n˝≤ Hê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T

‹]– ‹]– e∫à 14 dü+e‘·‡sê\T eT∞fl dü+kÕs¡+˝À

≈£î<äT≥|ü&ܶ&ÉT. Ä düeTj·T+˝À <ëdü|üŒ πøe\+ yÓ’sê>∑ XÊ*>∑

‘·|üdüT‡˝ÀH˚ ø±\+ >∑&ÉT|ü⁄‘·÷+&˚yê&ÉT.

Ç˝≤ ñ+&É>± ˇø£ s√Eq kÕø屑·TÔ \ø°Î<˚$ <ëdü|üŒ

‘·|üdüT‡≈£î yÓT∫à |ü+#· |üø±«Hêï\‘√ ≈£L&çq ã+>±s¡T bÕÁ‘·qT

#˚ø=ì <ëdüdüŒ Ç+{Ï˝À ˝Òìy˚fi¯ dü+<Ûë´düeTj·T+˝À Ç+{À¢

Ä&Éyêfi¯fl øÏ∫à yÓ[flb˛sTT+~. <ëdü|üŒ sê>±H˚ sêÁ‹ uÛÀ»HêìøÏ

n<˚ n‘·ìøÏ e&ç¶+#ês¡T. n~ uÛÀ»qe÷? ø±<äT. neTè‘·+.

Ä&Éyêfiófl n~ e∫Ãq dü+>∑‹ #Ó|üŒ>±H <ëdü|üŒ ªª<ÛäqT´Díj·÷´qT,

<ÛäqT´Díj·÷´qT, ne÷à! ≈£î nq+‘êq+‘· Á|üD≤e÷\T. ‘·«s¡>∑

kÕ<ÛäT dü»®qT …’q <ëdüT\ dü+jÓ÷>∑+ ø£*–+∫ Ä |üs¡e÷‘·Tàì

bÕ<ës¡$+<ë\T $&ÉTe≈£î+&É>∑ n$∫äqï+>∑ uÛÑøÏÔì Á|ükÕ~+∫

ø±bÕ&Ée÷à! ‘·©¢!μμ nì y&ÉT≈£îHêï&ÉT. n|üŒ{ÏøÏ <ëdü|üŒ ej·TdüT‡

34 dü+e‘·‡sê\T.

eT∞fl ø±o j·÷Á‘·≈£î ãj·T\T<˚] #˚s¡T≈£îHêï&ÉT. nø£ÿ&É

s√p >∑+>±kÕïq+ #˚dæ dü»®q düVü≤yêdü+ #˚dü÷Ô+&É>± ˇø£

s√Eq |üs¡e÷‘·à ø£\˝À <äs¡Ùq$T∫à >∑+>∑≈£î Äe* ˇ&ÉT¶q

ñqï yê´düø±•øÏ rdüT≈£îì b˛j·÷&ÉT. nø£ÿ&É yê´düeTVü≤]¸ ‘·q

•wüß´\‘√ düe÷$wüߺ …’ ñ+&É>± <ëdü|üŒ yê]øÏ kÕcÕº+>∑|ü&ç

$qj·T+>∑ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. yê´düeTVü≤]¸ <ëdüT&ÉTø£eTàì

lø£fi≤>ö‘·$T14

ñ|ü<•+#ês¡T. n< ø£\˝À |ü⁄s¡+<äs¡<ëdüT\T n+øÏ‘√|ü<XÊìï∫Ã

ªª˙e⁄ <ëdüT&ÉyÓ’ H˚qT #˚j·T<ä\#·T≈£îqï ◊<äT \ø£å\ |ü<ë\≈£î

˝Àf…Æq 25 y\ |ü<ë\qT |üP]Ô#dæ s¡∫+#·Tμμ nì Ä<•+#ês¡T.

yÓ+≥H <ëdü|üŒ ‘Ó*e+~ ‘·q dü«bÕïìøÏ n‘ê´XÃs¡ eT+~

ªª$»j·T $sƒ¡\μμ n+øÏ‘· HêeT+‘√ lVü≤] #·]Á‘·qT düTÔ‹+#·

kÕ>±s¡T. $»j·T<ëdüT\≈£î C≤„H√<äj·TyÓTÆ+~. kÕe÷q´ »Hê\øÏ

eT<Ûä« dæ<ëΔ+‘êìï uÀ~Ûdü÷Ô, >∑Tsê«»„ yTs¡≈£î |ü<ë\T, düTfi≤<äT\T,

ñ>±uÛÀ>±<äT\T s¡∫dü÷Ô 25 y\T lVü≤]øÏ düeTs¡ŒD>∑ s¡∫+#XÊs¡T.

Ms¡T s√p |ü~ ø°s¡Ôq\T s¡∫+#yês¡ì yê] •wüß´\T ‹eTàDí

<ëdüT\T ªªÄVæ≤ïø£ |ü<äΔ‹μμ nH ø°s¡Ôq˝À ù|s=ÿHêïs¡T.

ˇ+<äT ~edü¬øÿ á¬s’<äT HêeTe e÷&ç

‘·‘·« $#ês¡ ø£è‹>∑fi¯HÓ H√&ç

~qy=+<äT ø£åD<ä+‘Ó ø±\eqT ø£fiËj·TT‘·*

düT|ü<∏ä |ü<ä s¡düeqTï dü$<äT H√&ÉTes¡T ˆˆ

M] ø°s¡ Ôq\˝À $X‚wü+>∑ düTfi≤<äT\˝À düeTdü Ô

ñ|üìwü<äsêú\T, X¯è‹`düàè‘·T\T ‘=DÏøÏdü ≤&ÉT‘·÷+{≤sTT. á

$<Ûä+>∑ düeTdüÔ y<ä y<ë+‘· kÕsêìï ø£qï&ÉuÛ≤wü À düT+<äs¡+>∑

|ü<ä s¡÷|ü+˝À s¡∫+#ês¡T.

M] •wüß´\˝À uÛ≤>∑Dí<ëdüT\T, yÓ÷Vü≤q<ëdüT\T,

|ü+>∑HêeT ‹eTàDí<ëdüT\T, Äq+<ä<ëdüT\T, Vü≤j·TÁ e<ëdüT\T

eTTKT´\T. M]˝À yÓTT<ä{Ï eTT>∑TZ] <ëdü≈£L≥ |üs¡+|üs¡ H{Ïø°

ø=qkÕ>∑T‘√+~. á eTT>∑TZ]ì $»j·T<ëdüT\T Áù|eT‘√ uÛÑøÏÔ À

uÛ≤>∑Dí, j·TTøÏÔ À yÓ÷Vü≤qï, XøÏÔ À ‹eTàDí nì bı–&yês¡T. nq+‘·s¡

ø±\+˝À $»j·T<ëdüT\T Nø£\|üs¡$ì e<ä* ‘·eT •wüß´ …’q

yÓ÷Vü≤q<ëdüT\ düú\yÓTÆq ªª∫|üŒ–]μμ ‘·s¡* yÓfi≤fls¡T. Ç~ >∑T+‘·ø£\T¢

ùdºwüqT≈£î Hê\T>∑TyÓTÆfi¯fl <ä÷s¡+˝À ñ+~. }]øÏ eTT+<˚

$»j·T<ëdüT\ ãè+<ëeq+ ñ+~. n~ ìs¡®qyÓTÆq eT+Á‘·dæ~Δø£\

|ü⁄D´Á|ü<˚X¯+. Çø£ÿ&É $»j·T<ëdüT\T ì]à+∫q ˇø£ #ÓiTe⁄

ñ+~. Ç+<äT˝À >∑+>∑ Á|ü‘· ø£åyÓTÆ ñ+≥T+~. nø£ÿ&É $»j·T<ëdüT

\≈£î <=]øÏq |ü⁄s¡+<äs¡T\ ∫qï ‘·+ãTs¡, >√bÕ\ ãT≥º, ¬ø’∫{Ïø£\T,

ø±* >∑C…®\T H{Ïø° ñHêïsTT. $»j·T<ëdüT\ e+XdüTú\T Çø£ÿ&É

ìedædü÷Ô Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ M] Äsê<ÛäqqT #ê˝≤ |òüTq+>∑ #dü÷Ô+

{≤s¡T. ªª∫|üŒ–]μμ À ñqï uÛÀCÒX«sê\j·TyT Ms¡T ‘·|üdüT‡ #düT≈£îqï

düú\eTì #ÓãT‘ês¡T. »>∑Hêï<Ûä<ëdüT\T M] n+‘· ø±˝≤ìï >∑T]+∫

: ‘Ós¡[<äs¡T $»j·Tsêj·Ts¡T $sƒ¡\q |ü⁄s¡<=fi¯¬>

|üs¡eT uÛÑø£Ôs¡ ø±D uÒ¬øqTï‘ê ˆˆ (|ü)

j·TTe dü+e‘·‡s¡<ä ø±ØÔø£ X¯ó<äΔ <äX¯$T

$uÛÑø£s¡ >∑Ts¡Tyês¡ Á|ü<ÛäeT dü÷sê´~

|üeHê+‘·sê‘·àø£ lVü≤] <äs¡ÙH√‘·‡e

dü+bÕ~düTe \e\$¬øsTT+<ä ˆˆ (1)

<Ûäs¡DÏjÓTTfi¯ó uÛ≤düÿs¡ πøåÁ‘·yÓìdüTe

∫|üŒ–]jÓT+ã Á>±eT $ãT<Ûä Á|üeTTKs¡©

es¡ uÛ≤>∑e‘· uÛ≤s¡‘· ‘· ÁãVü≤àdü÷Á‘·

yÓTT<ä ≤<ä Á>∑+<∏ä>∑fi¯ Hê*düT‘·© ˆˆ (2)

Bììã{Ϻ $»j·T<ëdüT\T j·TTe dü+e‘·‡s¡+ ø±ØÔø£

Xó<äΔ <äX$T >∑Ts¡Tyês¡+ ∫|üŒ–]˝À <Vü≤+ $&ç#ês¡ì ‘Ó\Tk Ô+~.

$»j·T<ëdüT\T 73 dü+e‘·‡sê\T J$+#ês¡T. Bììã{Ϻ M]

»qq+ 1681, ìsê´D+ 1754 nì ‘Ó\Tk Ô+~.

ÁøÏj·÷o\ø£+>± |üì#˚dæ ‘·$Tfi¯ó\≈£î ‘·>∑T eP´Vü≤+‘√ B≥T>±

»yêãT Çyê«*. m|üŒ{Ϭø’Hê |òü*‘·+ <äøÏåD≤~ sêÅcÕº\≈£î

nqT≈£L\+>±H˚ edüTÔ+~ ø±ì ‘·$Tfi¯ uÛ≤cÕ düe÷»+ ‘√{Ï

<äøÏåD uÛ≤wü\≈£î #˚dæq Á<√Vü≤+ #·]Á‘· À ì*∫b˛‘·T+~. uÛ≤cÕ

sê»ø°j·÷\≈£î ‘·$Tfi¯ó\T ô|{Ϻ+~ ù|s¡T.

¬s+&˚fi¯flø√kÕ] ‘Ó\T>∑T eTVü‰düuÛÑ\T »s¡T|ü⁄ø√e&É+

u≤>±H ñ+≥T+~ ø±ì, eTq uÛ≤wüô|’ bıs¡T>∑Tyês¡T nqedüs¡+>±

ø±\Tô|{Ϻ ‘=≈£îÿ‘·Tqï H|ü<Ûä +˝À ‘·>∑T düŒ+<äq\T Çe«ø£b˛e&É+,

Ç+<äTø√dü+ ˇø£ dü<ädüT‡ ≈£L&Ü Òø£b˛e&É+ ` Çe˙ï eTq

yÓ’|òü ≤´ Ò. ÁbÕNq uÛ≤wü nH e÷j·÷C≤\+ À+∫ $•wüº uÛ≤cÕ

#Ó’‘·q´+˝ÀøÏ eTq+ m+‘· y˚>∑+>± eùdÔ n+‘· eT+∫~. C≤‹

ø±\T˝À >∑T#·TÃ≈£îqï á eTT\T¢qT eTq+ m+‘· y˚>∑+>±

rdæy˚j·T>∑*–‘˚ n+‘· y˚>∑+>± eTq uÛ≤cÕ Á|ü>∑‹ uÛÑe´ |ü<∏ä+˝À

kÕ>∑T‘·T+~.

(12e ù|J ‘·s¡TyêsTT)

` ª>±¢düT ì+&ç+~. Vü≤sƒê‘·TÔ>± ‘Ós¡MT<ä u§eTà˝≤ Hê ø£+{ÏøÏ z

<äèX´+ kÕø屑·ÿ]+∫+~. ì\TyÓ‘·TÔ uÛ≤Ø $Á>∑Vü≤+. ˇ+{ÏMT<ä

>±e+#ê. yÓTs¡TdüTÔqï uÛÑdüà<Ûës¡D. #‹˝À bı&Éyê{Ï <ä+&É+. kÕ«$T

<äj·÷q+<ä düs¡dü«‹! HêeTT+<äT ì\ã&ܶs¡T. ªÇ+ø± ˙≈£î

<e⁄ìMT<ä $XÊ«dü+ ≈£î<äs¡ Ò<ë?μ nì Äj·Tq ñ]e÷s¡T. Hê

ø£fiófl u…’s¡T¢ ø£e÷àsTT. n+‘· À Ä eT÷]Ô e÷j·TyÓTÆ+~. Hê >∑T+&Ó

y˚>∑+>± ø=≥Tº≈£î+~. #˚‹˝Àì eT<ä + >±¢düTqT >√&É≈£î $dæ]

ø={≤ºqT. d”kÕq÷ eTTø£ÿ\T #XÊqT. eTTK+, #‘·T\T ø£&ÉT≈£îÿì

≈£L#·Tì Ä˝À∫+#êqT. <e⁄&ç <äj·T m+‘√ >=|üŒ~. Äj·TqqT

mes¡T ns¡ú+ #˚düTø=q>∑\s¡T? n|üŒ{ÏqT+N Hê J$‘·+˝À

ô|qTe÷s¡TŒ e∫Ã+~. (kÕ«$T ÁX<ëΔq+<ä, Ç&ç. u…’ j·T+.ÄsY.

X¯+uÛ ÑTHê<∏ äHé, ù|.46) eT+<äTuÛ≤sTT eTT˙¸sê+

eTVü‰‘·Tà&Éj·÷´&ÉT. HêdæÔ≈£î&ÉT ø±kÕÔ sêÁ‹øÏ sêÁ‹ eTVü‰uÛÑ≈£îÔ&ç>±

e÷sê&ÉT. <Ûäs¡àMs¡T&Ó’ <XÊìøÏ yÓ\T>∑T<ë] #·÷bÕ&ÉT. <Ûäs¡à+ø√dü+

ø£&É≈£î ÁbÕD≤\H ã{Ï Ç∫à neTs¡J$>± ì*#ê&ÉT.

(11e ù|J ‘·s¡TyêsTT)

lø£fi≤>ö‘·$T 1512345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123

ªª|üÁ‹ø=ø£ÿ≥Tqï |ü~y˚\ ôd’q´eTTà ` |üÁ‹ø=ø£ÿ≥Tqï $TÁ‘·ø√{Ïμμ

`Hês¡¢ y˚+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄

ø±–‘·+ ñ|üjÓ÷>∑+˝ÀøÏ sêø£eTT+<äT eTè>∑#·s¡à+,

sê‹|ü\ø£\T, ˝ÀVü≤|ü⁄ πs≈£î\T yÓTT<ä\sTTq yê{ÏMT<ä

Áyêùdyês¡T. ñ‘·Ôs¡ uÛ≤s¡‘·+˝À uÛÑ÷s¡® |üÁ‘ê\ MT<ä, <äøÏåD≤~˝À

‘êfi¯|üÁ‘ê\ MT<ä Áyêùdyês¡T. õ>∑Ts¡T |ü<ës¡ú+‘√ eTdæì ø£*|æ

m+&Éu…{Ϻq |üÁ‘ê\ MT<ä (ø£&ç‘·+) düT<ä› ã\|ü+‘√ ø=+‘· eT+~

Áyêùdyês¡T. #Ó’Hê˝À eT\“Ø #Ó≥¢ ø±&É\‘√ ø±–‘·+ ‘·j·÷Ø

yÓTT<ä\sTTq ø=H˚ïfi¯fl≈£î >∑÷f…HéãsYZ #=s¡e‘√ eTTÁ<äD≤j·T+Á‘·+

|üP]ÔkÕúsTT˝À n+<äTu≤≥T˝Àø=∫Ã+~. Ç~ eT‘·Á|ü#êsêìøÏ

Á|üeTTK kÕ<Ûäq+>± e÷]+~. Ä+>∑¢ Á>∑+<∏ë\T, |üÁ‹ø£\ Á|ü#·Ts¡D

$düÔè‘·yÓTÆ+~.

uÛ≤s¡rj·T uÛ≤wü À ‘=* |üÁ‹ø£ u…+>±© uÛ≤wü À ªu…+>± Ÿ

¬>C…{Ÿμ >∑+>±<Ûäs¡ uÛÑ{≤º#ês¡ dü+bÕ<äø£‘·«+˝À e∫Ã+~. ‘·sê«‘·

ªdüe÷#ês¡ <äs¡ŒDYμ nH Á¬øÌdüÔe $TwüqØ |üÁ‹ø£ eT‘· Á|ü#êsêìπø

n+øÏ‘·eTsTT+~. á ø√e˝ÀH Væ≤+<ä÷eT‘· Á|ü#êsêìøÏ $X‚wü

kÕúq+ ø£*Œ+#·&ÜìøÏ ø=ìï |üÁ‹ø£\T |ü⁄{≤ºsTT. ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£\T

Ä$s¡“¤$+#·&ÜìøÏ eTT+< u…+>±©, Væ≤+B, >∑T»sêr, ‘·$Tfi

uÛ≤wü À¢ |üÁ‹ø£ §#êÃsTT. ‘Ó\T>∑T˝À e∫Ãq ‘=*|üÁ‹ø£ $wüj·T+˝À

ªdü‘· <ä÷‘·μ yÓTT<ä\T>± _ÛHêï_ÛÁbÕj·÷\T ‘· …‘êÔsTT. ‘·sê«‘·

ns¡úyê]¸ø£, Á‘ÓÌe÷dæø£,e÷dü,|üø£å,yês¡,~q |üÁ‹ø£\T>± yêsêÔ |üÁ‹ø£\

Á|ükÕúq+ $sêõ*¢+~.

$wüj·T ÁbÕ<ÛëHê´ìï |ü]o*ùdÔ 1860 ‘·sê«‘· |üÁ‹ø£\T

uÛ≤cÕ kÕVæ≤‘ê´\ $ø±kÕìøÏ ø£èwæ#XÊsTT. kÕ+|òæTø£ <äTsê#êsê\

ìs¡÷à\q≈£î ø£+ø£D+ ø£≥Tº≈£îHêïsTT. ‘=*‘·s¡+ |üÁ‹ø£˝À¢

Ç|ü⁄Œ&ÉTqï+‘·>± sê»ø°j·T #Ó’‘·q´+ ø£qã&É<äT. 1885˝À

ªÄ*+&çj·÷ ø±+Á¬>düTμ s¡+>∑ Á|üyX+‘√ |üÁ‹ø£ À¢ sê»ø°j·T düŒèVü≤

}|ü+<äT≈£î+~. sê»ø°j·T |üs¡+>± ìÁ<ëD≤edüú˝À ñqï

‘Ó\T>∑TC≤‹ì ‘=≥º‘=* ‘·{Ϻ ˝Ò|æ+~ ªÄ+Á<Ûä Á|üø±•ø£μ.

bÕs¡úkÕs¡~ÛHêj·TT&ÉT dü+bÕ<äø£‘·«+˝À e∫Ãq á |üÁ‹ø£ ‘=*

sê»ø°j·T |üÁ‹ø£>± #Ó|üŒe#·TÃ. kÕVæ≤‘· , sê»ø°j·T |üÁ‹ø£ Ò

ø±≈£î+&Ü u≤\, eTVæ≤fi, dæìe÷, Ä<Ûë´‹àø£, yêeT|üø£å, $|ü¢e |üÁ‹ø£

\e‘·]+∫ $düÔ]+#êsTT. yês¡Ô\‘√bÕ≥T dü+bÕ<äø°j·T+, |ò”#·s¡T¢,

o]¸ø£\T, e´+>∑ ∫Á‘ê\T, yêDÏ»´ Á|üø£≥q\T |üÁ‹ø£ À¢ #√≥T

#düT≈£îHêïsTT.

|üÁ‹ø± s¡#·q #·]Á‘·qT ‘·s¡∫ #·÷ùdÔ áHê{Ï yêsêÔ

s¡#·q≈£î, n|üŒ{Ï |üÁ‹ø± s¡#·q≈£î eTTK´yÓTÆq ‘&Ü ˇø£≥T+~.

ÄHê{Ï yês¡Ô À¢ ª©&éμ ñ+&˚~ ø±<äT. ø£<∏ës¡÷|ü+˝À yês¡Ô\ì

yêsêÔ|üÁ‹ø£ À¢ì uÛ≤wü ` rs¡T‘ÓqTï\T` ªne<Ûëq düT<Ûëø£s¡μ sê+uÛÑ≥¢ bÕs¡«rX¯«s¡X¯s¡à

Áyêùdyês¡T. ø±˙ Ç|ü⁄Œ&ÉT yês¡Ô À¢ Á|ü<ÛëHê+XÊìï ¬s+&ÉT, eT÷&ÉT

yêø±´˝À¢ #Ó|æŒ, n<˚ $wüj·÷ìï $|ü⁄©ø£]+#˚ |ü<äΔ‹ì

bÕ{ÏdüTÔHêïs¡T. |üÁ‹ø£\ uÛ≤wüqT nqTo*ùdÔ 19e X¯‘êã›+

ñ‘·Ôsês¡ú+˝À q&É∫q |üÁ‹ø£ À¢ <ë<ë|ü⁄ Á>±+~Ûø£ uÛ≤wü ø£ì|ædüTÔ+~.

ªÄ+Á<ÛäuÛ≤cÕ |ü]wü‘·ŒÁ‹ø£μ Á>±+~Ûø£ uÛ≤cÕ yê<ëìï ã˝Àù|‘·+

#dæ+~. |üÁ‹ø£ À¢ ñ+&Ü*‡+~ yê´eVü‰]ø£ uÛ≤wü>± >∑T]Ô+∫

–&ÉT>∑T y+ø£≥sêeTeT÷]Ô ª‘Ó\T>∑Tμ |üÁ‹ø£qT yê´eVü‰]ø£ uÛ≤cÕ

Á|ü#ês¡+ø√dü+ kÕú|æ+#·&É+‘√ |üÁ‹ø£ À¢ e´eVü‰s¡ uÛ≤cÕyê<ä+

ñ<ä eTs¡÷|ü+ <ë*Ã+~. e÷πsŒ eTqT>∑&É≈£î eT÷\+ ø±ã{Ϻ

|ü]dæú‘·T\qTã{Ϻ |üÁ‹ø£\ dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê\T e÷s¡T‘·÷ e∫Ãq

Áø£eT+˝À ªH{Ï yês¡Ô πs|ü{Ï #·]Á‘·μ>∑ s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+~.

e÷‘·èuÛ≤wüqT Jeq~>∑ ø±bÕ&ÉT‘·Tqï |òüTq‘·

|üÁ‹ø£\<˚. ‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ |ü]yê´|æÔ˝À, Á|üjÓ÷>±˝À¢ Á|ükÕs¡

e÷<Ûä e÷\ uÛ≤wü $•wüº‘·qT dü+‘·]+#·T≈£î+~. nø£ås¡ <√cÕ\T,

Ç‘·s¡ uÛ≤cÕ |ü<äC≤˝≤ìï m≈£îÿe>± yê&É&É+ e\¢H ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü≈£î

Á|üe÷<ä dæú‹ edüTÔ+<yÓ÷ qqï~ $X‚¢wæ+#ê*‡q n+X+. Áø=‘·Ô

b˛ø£&É\T |üÁ‹ø£ À¢ Á|ü‹_+_+#ê\ì ÁbÕ≈£î˝≤&É&É+e\¢ |üÁ‹ø£

uÛ≤wü ª¬s+{Ïø° #Ó&ɶ πse&çμ>± e÷]+~. ìqï yÓTTqï{Ï es¡≈£î Á|ükÕs¡

e÷<Ûä e÷\ uÛ≤wü Á|ü»\≈£î Á|üe÷D+. ø±˙ Á|üdüTÔ‘·+ q&ÉTdüTÔqï

qMø£s¡D√<ä´eT+˝À yê&ÉTø£uÛ≤wüj˚T |üÁ‹ø£\≈£î ÁbÕDeTì

ìsê«Vü≤≈£î\T uÛ≤$düTÔHêïs¡T. Ç~ ÁbÕe÷DÏø£‘·≈£î ì\Te⁄≥<ä›

eTsTTq Á|ükÕs¡ e÷<Ûä e÷\ uÛ≤wüqT s¡Tø±s¡Ã&ÉyT ªªndü*|ü⁄Œ&ÉT

eTq+ #·<äTe⁄‘·Tqï |üÁ‹ø£ À¢ eTq+ $+≥Tqï, #·÷düTÔqï πs&çjÓ÷,

f…*$»Hé, dæìe÷ e+{Ï ªe÷dt MT&çj·÷μ˝À yê&ÉT‘·Tqï uÛ≤wü≈£î

ì]›wüº dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤yê Ò Òe⁄. á uÛ≤wü≈£î @ ˙r Ò<äT, @

ìj·TeTeT÷ Ò<äT. Ç~ nìï$<Ûë\ n|üdüe´yÓTÆq nyê+#Û· j·T

yÓTÆq uÛ≤wüμμ nqï $eTs¡Ù ≈£L&Ü Ç{°e* ø±\+˝À Á|üã\+>±

$ì|æk Ô+~. Ç~ n+‘· ‘*ø£>± ø={Ϻ bÕπsj·÷*‡+~ ø±<äT.

uÛ≤wü≈£î |ü<äC≤\yT n_Ûe´øÏÔÏ kÕ<Ûäq+. Á|ü‹ uÛ≤wü Àq÷

nìï n+XÊ\q÷ e´ø°Ôø£]+#·&ÜìøÏ dü]|ü& |ü<ädü+|ü<ä ñ+&Éø£

b˛e#·TÃ. á H|ü<Ûä +˝À $düÔ]düTÔqï XÊÅdüÔ, kÕ+πø‹ø£ s¡+>±\

bÕ]uÛ≤wæø£ |ü<äC≤˝≤ìï j·T<∏ëqTyê<ä+ #j·T&ÜìøÏ ø=ìï |üÁ‹ø£\T

dü«‘·+Á‹düTÔHêïsTT. á qMq |ü<ëH«wüD ÄVü‰«ì+#· <ä–q<

ø±˙, á Á|üjÓ÷>±\ bÕsƒ¡≈£î\≈£î m+‘·es¡≈£î ne>∑‘·eTe⁄‘êj·TH

$wüj·÷ìï bÕÁ‹πøj·TT\ Ä˝À∫+#ê*. u≤Vü≤´e\j·T s¡Vü≤<ë]

(W≥sY ]+>¥s√&ÉT¶), •s¡ÅkÕÔD+ (ôV≤ …à{Ÿ), dæúsêdæÔ (]j·T Ÿ mùdº{Ÿ),

>√&É |üÁ‹ø£ (yê Ÿ b˛düºs¡T), @ø£s¡÷|ü<äTdüTÔ\T (j·T÷ìbòÕyéT) ≤+{Ï

|ü<äC≤\+ á ø√e≈£î #Ó+<äT‘·T+~.

lø£fi≤>ö‘·$T16

1. nø£ås¡ <√cÕ\T: |üÁ‹ø±uÛ≤wü #ê˝≤ dü÷{Ï>±, düs¡fi¯+>±

ñ+&Ü\qï~ n+<ä]ø° ‘Ó*dæq $wüj·Ty˚T. •wüº yê´eVü‰]ø£

uÛ≤wüqT ÁbÕe÷DÏø£ uÛ≤wü>± ìsêú]+∫ |ü Á‹ø± s¡#·q

ø=qkÕ–+#·&É+ @fi¯fl ‘·s¡ã&ç edüTÔqï Ä#ês¡+. uÛ≤wü À ñqï

Á|üyêVü≤o\‘·qT Ädüsê #˚düTø=ì H˚{Ï yêsêÔ|üÁ‹ø£\T uÛ≤cÕ

ø±\TcÕ´ìøÏ bÕ\Œ&ÉT‘·THêïj·Tì ìdü‡+ø√#·+>± #Ó|üŒe#·TÃ.

eTVü‰ÁbÕD≤ø£ åsê\T ªX¯,wü,düμ \ $ìjÓ÷>∑+˝À

kÕ<Ûës¡D+>± á nø£ås¡ <√cÕ\T ø£ì|ædü÷Ô+{≤sTT. ªfi¯μø±s¡

~«‘·«+(fi¯fl) yê&ÉTø£ À≈£L&Ü ªfi¢μ>± ÁyêdüTÔHêïs¡T. düe÷#êsêìï

ø£+|üP´≥s¡T˝À bı+<äT|ü]#˚ $ ÒK] Ò<ë ñ|ü dü+bÕ<ä≈£î Ò

á <√wü |ü]Vü‰s¡≈£î\T>± e´eVü≤]düTÔHêïs¡T. ñ|ü dü+bÕ<ä≈£î\≈£î

Ç~ n<äq|ü⁄ u≤<Ûä´‘· ø±e&É+‘√ ‘·|üŒìdü]>± #˚j·Te\dæ

ek˛Ô+~. á H˚|ü<Ûä´+˝À |üÁ‹ø£˝À¢ nø£ås¡ <√cÕ\ XÊ‘·+

ô|s¡T>∑T‘·÷ ek Ô+~.

2. o]¸ø£˝À¢ nHÍ∫‘ê´&É+ãs¡+: $wüj·T düTŒ¤s¡D≈£î M\T>±

nqTø£s¡D ∫Vü‰ï\ (ªª μμ) eT<Ûä $X‚wü+>± ˇø£ |ü<ëìï ñ+∫

ªu≤´qsY ôV≤&é ˝…’Héμ˝À uÛ≤>∑+>± yÓ’$<Ûä´uÛÑ]‘·yÓTÆq o]¸ø£\T

|üÁ‹ø£˝À¢ $]$>± <äs¡Ùq$TdüTÔHêïsTT. Ç~ »Hêø£s¡¸Dø√dü+

#düTÔqï *|æ $Hê´düeTe⁄‘·T+~ ‘·|üŒ ns¡ú düTuÀ<Ûäø£eTsTTq |ü<äΔ‹

ø±<äT. Äø£≥Tº≈£îH˚ o]¸ø£\ ìs¡íj·T e´ekÕj·T+˝À ÁbÕdüø√dü+

bÕ≈£î˝≤&ÉT‘·÷, nbÕsêúìøÏ, nqsêúìøÏ <ë]rùd $s¡T|ü⁄\‘√

|üÁ‹ø£\T ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü≈£î ‘Ó>∑T\T |ü{ϺdüTÔHêïsTT.

2.1 Á>±eT´ |ü<äC≤\+: ÁbÕe÷DÏø£‘· Òì Á>±eT´ |ü<ë\T |üÁ‹ø£ À¢

$]$>± Á|ü<Ûëq o]¸ø£ À¢ ø£qã&ÉT‘·THêïsTT. Ç˝≤+{Ï |ü<ë\

yê&Éø£+e\¢ |ü Á‹ø£ uÛ≤cÕ|üs¡+>± |ü Á‹ø£\≈£îqï $\Te

düqï–\T¢‘·T+~. ∫es¡≈£î HÓ’#· <äX¯ yê{Ï\T¢‘·T+~.

2.2 ì+<ësêú\T: yÓ ’j·Tø Ï Ôø £ $wüj·÷\T, Äs√|üD\T,

u…~]+|ü⁄\T, ì+<ëyêø±´\T düsêdü] |üÁ‹ø£ À¢ Á|ü#·T]+#·&É+

n+‘· Vü≤s¡ ˙j·T+ ø±<äT. Ç˝≤+{Ï yê{Ïì |üÁ‹ø± eTTK+>±

Á|ükÕÔ$+#·&ÉeTH˚~ πøe\+ »Hêø£s¡¸Dø√dü+, bÕsƒ¡≈£î\qT

¬s#·Ã>=≥º&É+ø√dü+ #˚ùd Á|üj·T‘·ïy˚T ‘·|üŒ y˚πs düeTs¡úeT+‘·

eTsTTq Á|üjÓ÷»q y˚TMT ñ+&É<äT. düe÷»+˝À $$<Ûä

eTqdüÔ‘ê«\Tqï e´≈£îÔ\T dü+<äsꓤìïã{Ϻ sê>∑<˚«cÕ\‘√ mHÓïH√ï

|ü<ë\ qT|üjÓ÷–dü÷Ô+{≤s¡T. |üÁ‹ø£ À¢ $ ÒKs¡T\T ùdø£]+∫q

yês¡Ô\H˚ ñqï$ ñqï≥T¢>± ÁyêùdÔ Çø£ dü+bÕ<ä≈£î\T m+<äT≈£î?

2.3 |ü<ë\ $s¡T|ü⁄: |ü<ë\qT K+&ÉK+&Ü\T #˚dæ m≥÷ ns¡ú+

ø±≈£î+&Ü o]¸ø£\T>± bı+<äT|ü]# #Ó&ÉT dü+Á|ü<ëj·T+ m|ü⁄Œ&ÉT

mes¡T ÁbÕs¡+_Û+#ês√ ø±˙ n<˚ ÄqyêsTTrì nìï |üÁ‹ø£\÷

nqTdü]düTÔHêïsTT.

3. yÓ>∑≥sTTq dü+πø‘· ` dü+πøå|ü nø£ås¡ |ü<ë\T: $kÕÔs¡+>± ñqï

|ü<ë\˝Àì yÓTT<ä{Ï nø£åsê\qT e÷Á‘·y˚T Á>∑Væ≤+∫ ìπs›•‘êsêúìï

Ç#à |ü<ë\T dü+πø‘êø£ås¡ s¡÷bÕ\T. á dü+øÏå|üÔ |ü<ë\T bÕsƒ¡≈£î&çøÏ

|ü]#·j·T+ Òø£b˛‘ |üP]Ô>± $wüj·T+ ne>∑‘·eTe<äT. ndüŒwüº‘·≈£î,

njÓ÷eTj·÷edüú≈£î Ç˝≤+{Ï dü+πø‘êø£ås¡ |ü<äC≤\+ Ä\yê\+.

ñ<ë: yÓ’j·TkÕ‡]‡|æ nqï dü+πø‘êø£ås¡ |ü<ëìï bÕsƒ¡≈£î&ÉT ªm&ÉT>∑÷]

dü+~+{Ï sê»X‚Ks¡ ¬s&ç¶ ø±+Á¬>düT bÕغμ nì ÁuÛÑ$T+#˚

neø±XeTT+~. ‘·<ë«sê ªj·TTe»q ÁXÊ$Tø£ ¬s’‘·T ø±+Á¬>düT bÕغμ

nH~ eTs¡T>∑Tq |ü&çb˛‘√+~.

4. me]ø° |ü≥ºì düe÷dü <√cÕ\T: yê´eVü‰]ø£ uÛ≤wü e÷s¡TŒ

bı+<ä&É+ kÕe÷q´ $wüj·T+. ø±\+‘√bÕ≥T uÛ≤wü

s¡ø£s¡ø±\sTTq |ü]D≤e÷\≈£î Àqe⁄‘·T+~. uÛ≤wü yê´eVü‰]ø£

eTsTTHê, Á>±+~Ûø£eTsTTHê ìj·TeT+ n‘ê´eX¯ ø£+. ìj·TeT

s¡Væ≤‘·yÓTÆq uÛ≤wü À $\Te\T XSq´+. uÛ≤cÕ $\Te\qT ø±bÕ&

ìj·Te÷e[ yê´ø£s¡D+. |üÁ‹ø£\ uÛ≤wü yê´ø£s¡D≤ìï @e÷Á‘·+

|ü{Ϻ+#·Tø√e&É+ Ò<äT nq&ÜìøÏ düe÷kÕ Ò ‘êsêÿD+. yÓ’s¡, <äTwüº

düe÷kÕ …H√ï |üÁ‹ø£ À¢ CÀs¡T>± e´eVü‰s¡+˝ÀøÏ edüTÔHêïsTT.

5. n+<ä\ yÓT≈£îÿ‘·Tqï n|üX¯ã› Á|üjÓ÷>±\T: yêsêÔ s¡#·q≈£î

Á|ü<∏äe÷s¡Ω‘· X¯ã›C≤„q+. |üÁ‹ø£\T ‘Ó*j·T≈£î+&ÜH˚ ø=ìï

n|üX¯u≤›\qT yês¡Ô˝À¢ Á|üjÓ÷–dü÷Ô bÕsƒ¡≈£î\qT ‘·|ü⁄Œ<√e

|ü{ϺdüTÔHêïsTT.

6. kÕs¡÷|ü ‘·≈£î <ä÷s¡eTe⁄‘·Tqï HêeTyê#·ø±\T: e´≈£îÔ\ ù|s¡T¢,

düú ≤\ ù|s¡T¢, dü+düú\ ù|s¡T¢ Ç˝≤ HêeTyê#·ø±\ Á|ükÕÔeq˝À @

¬s+&ÉT |üÁ‹ø£\ eT<Ûä bı+‘·q Ò<äT.

7. $wüeT yêø£´ ìsêàD+: yêø£´+˝À yêø±´+XÊ\ Áø£eT+

‘·|üŒ≈£î+&Ü #·÷düTø√e&É+ eTTK´+. nø£ÿs¡ ˝Òì#√≥

e´‘· j·TyÓTÆ‘˚ nbÕsêúìøÏ <ë]rdüTÔ+~. ñ<ë: øÏs¡DY bÕغH˚

$T+π>j·÷\qT≈£îHêïs¡T. Çø£ÿ&É ªbÕغH $T+π>j·÷\qT≈£îHêïs¡T

ø Ïs ¡DY μ nì ñ+&Ü*. ˝Òø £b˛‘˚ ø Ïs ¡DY bÕغì mes√

$T+π>j·÷\qT≈£î+≥THêïs¡qï ns¡ú+ ≈£L&Ü edüTÔ+~.

8. nqedüs¡yÓTÆq Ç‘·s¡ uÛ≤cÕ |ü<ë\ $ìjÓ÷>∑+: nq´ uÛ≤cÕ

|ü<ë\T ˝…ø£ÿ≈£î $TøÏÿ*>± ‘Ó\T>∑T yêsêÔ|üÁ‹ø£˝À¢ ì‘·´+

|ü\ø£]dü÷ÔH˚ ñ+{≤sTT. nqedüs¡+>± nq´uÛ≤cÕ<äs¡D‘√

o]¸ø£\T ô|≥º&É+, yês¡Ô\T $e]+#˚ |ü<äΔ‹ì ‘·–Z+#·Tø√yê*.

Çìï <√cÕ\‘√ ñqï |üÁ‹ø£\≈£î Çø£ ÁbÕe÷DÏø£‘·

mø£ÿ&çqT+∫ edüTÔ+~. Çe˙ï eT#·TÃ≈£î ñ≥+øÏ+∫q uÛ≤cÕ

yÓ’s¡T<Ûë´\T. |ü]o*+∫q ø=B› Ç˝≤+{Ï ˝ÀbÕ\T Ç+ø± mH√ï

ø£ì|ædü÷ÔH ñ+{≤sTT. yêsêÔ|üÁ‹ø£\˙ï ‘Ó\T>∑TqT s¡øÏå+#·&ÜìøÏ,

ì\u…≥º&ÜìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚ Á|ükÕs¡ e÷<Ûä e÷˝À Ò<ë ‘Ó\T>∑T

<ë«sê Ç‘·s¡ uÛ≤wü\qT H˚s¡TÃø√e&ÜìøÏ nqTdü+<Ûëq yês¡<ÛäT˝À

ns¡ú+ø±<äT. ‘Ó\T>∑T yêsêÔ|üÁ‹ø£\T <√cÕ\qT |ü]Vü≤]+#·Tø=ì

yêø£ ìsêàD kÕeTsêú ìï dü+‘·]+#·T≈£î+fÒ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü≈£î yT\T

#˚dæqyês¡e⁄‘ês¡T.

lø£fi≤>ö‘·$T 17123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678

sê»˙‹ nH˚ø£s¡ø±\T>± ñ+≥T+~. <Ûäs¡àìs¡‹øÏ Àã&˚

ñ+&Ü\H˚~ ô|<ä›\ e÷≥. y˚<ë\T, ñ|üìwü‘·TÔ\T, |ü⁄sêD≤\T,

Ç‹Vü‰kÕ\T y˚\ dü+e‘·‡sê\T>± <Ûë]àø£, Ä<Ûë´‹àø±+XÊ\˝À

e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T>± ñ+≥÷ edüTÔHêïsTT. nsTT‘˚, <Ûäs¡àdü÷Á‘ê\T

˙‹ XÊÅkÕÔ\qT+#˚ ø±≈£î+&Ü ìs¡+‘·s¡+ kÕπ> Á|üø£è‹

|ü]D≤e÷\T, nH˚ø±H˚ø£ yê´eVü‰]ø£ Ä#·s¡D\qT+∫ ≈£L&Ü

eT+∫ì Á>∑Væ≤+∫ sêE\T nqTdü]+#˚yês¡T. Ä nqTuÛÑe

kÕs¡+‘√ »qs¡+»ø£yÓTÆq düT|ü]bÕ\q n+~+#˚yês¡T.

Ä~ y˚<äyÓTÆq ãTTπ>«<ä+˝À z >=|üŒ e÷≥T+~.

C≤„qeTH˚ yÓ\T>∑TqT nìï yÓ’|ü⁄\qT+∫ Á|üdü]+#·˙j·÷\˙,

ÄVü‰«ì+#ê\˙! Á| üø £è‹˝À eTÚ*ø£+>± mH√ï eT+∫

n+XÊ\T+{≤sTT. yê{ÏqT+∫ kÕù|ø£å+>± eT+∫ì Á>∑Væ≤+∫

nqTdü]+#·&É+ <ë«sê eTìwæ J$‘· \øå±´ìï ‘˚*ø£>±

kÕ~Û+#·>∑\&ÉT. |üPs¡«+ ãTTcÕ´ ÁX ¯eT $<ë´uÀ<Û äq˝À

Ç≥Te+{Ï$ #ê˝≤ #Óù|Œyês¡T. ÁbÕø£è‹ø£yÓTÆq z n+X+‘√ b˛*Ã

Jeq dü‘ê´*ï $e]+#˚yês¡T. y˚eTq |ü<ë´ …’Hê, ã<Ó›q düTeTr

X¯‘·ø£ |ü<ë´ …’Hê Ç≥Te+{Ïy˚! ªWqT ø£<ë!μ nì|æ+#˚ ìC≤*ï

ø£fi¯fl≈£î ø£{Ϻq≥T¢ #Ó_‘˚, ∫s¡TyÓT<äfi¯fl˝À n$ u≤>± ã\+>±

Hê≥T≈£îH˚$. <Ûäs¡àìs¡‹, dü‘· ìwü, e÷qe‘ê $\Te\, düNä\‘·

Ç˝≤+{Ïe˙ï >=|üŒ >=|üŒ Ä<äsêÙ\T>± ø£ì|æ+#˚$.

nqTdüs¡D°j·T+ nì|æ+#˚$. nqTdüs¡D√, nqTø£s¡D√ me]øÏ

yês¡T j·T<∏ëXøÏÔ yê{Ïì bÕ{Ï+#+<äT≈£î j·T‹ï+#yês¡T. <ë+‘√

>=|üŒ e´øÏÔ‘·« $ø±dü+ »]π>~. düe÷»+ $\Te\‘√ $\dæ Ò¢~.

Ç{°e* ø±\+es¡≈£î ≈£L&Ü n~ >=|üŒ>±H˚ ø=qkÕ–+~.

|üs¡+|üs¡>± Ç≥Te+{Ï HÓ’‹ø£ C≤„q yê´|æÔøÏ uÛ≤s¡rj·T #·]Á‘·,

dü+düÿè‹, yês¡dü‘·« dü+Á|ü<ëj·÷˝À¢ m+‘√ ÁbÕ<Ûëq´‘· ñ+&˚~.

|üPs¡«|ü⁄ $<ë´$<Ûëq+˝À Ç≥Te+{Ï n+XÊ\

uÀ<Ûäq≈£î ô|<ä›|”≥ y˚ùdyês¡T. Çyêfi¯ eTq+ >=|üŒ>± #Ó|ü⁄Œ≈£îH˚

nø˘‡|òüsY¶, πø+Á_&ç®, Vü‰s¡«sY¶ e+{Ï $X¯«$<ë´\j·÷\T |ü~,

|ü<äø=+&ÉT Ä ‘·sê«‹ X¯‘êu≤› À¢ e∫Ãqy˚. n+‘·≈£î nsTT<ës¡T

e+<ä\ dü+e‘·‡sê\ |üPs¡«y˚T yÓTT<ä≥ $X¯«$<ë´\j·÷\

uÛ≤eqqT Ä#·s¡D˝ÀøÏ, ÁbÕ#·Ts¡ +˝ÀøÏ ‘Ó∫Ã+~ uÛ≤s¡‘·<˚X¯y˚T!

Hê>∑]ø£‘· $ø±düÁø£eT+˝À $C≤„q+ø√dü+ Á|ü|ü+#·+

Ä]Ô‘√ ñqï|ü⁄&ÉT $$<Ûä <˚XÊ\qT+∫ $<ë´s¡Tú*ï Ä≈£≥Tº≈£îqï

q\+<ä, ‘·ø£å•\, $Áø£eT•\ e+{Ï $X¯«$<ë´\j·÷*ï q&ç|æq

H˚\ Ç~. n+‘·≈£î |üPs¡«+, ‘·sê«‘· C…’qT&ÉT, eTVü‰Ms¡T&ÉT,

ã‘·T≈£î ` ã‘·ø£ìe⁄«` ~©|t¬s&ç¶

ãT<äTΔ&ÉT, X¯+ø£sê#ês¡T´\T, udüy˚X¯«s¡T&ÉT, ø£;s¡T, y˚eTq, ìqï

yÓTTqï{Ï $y˚ø±q+<äT&ç es¡≈£î Ç˝≤ m+<ä¬s+<äs√ ‘ê‹«≈£î\T,

Ä<Ûë´‹àø£ ∫+‘·Hê|üs¡T\T, e÷qe‘ê yê<äT\T á H˚\ô|’

q&ç∫qyêπs!

uÛÑs¡ÔèVü≤] dü+düÿè‘·+˝À #Ó|æŒq z >=|üŒ e÷≥qT

@qT>∑T \ø£ÎDø£$ ‘Ó\T>∑T˝À á |ü<ä +>± eT*#ês¡T `

<Ûäs¡DÏ <ÛqTe⁄ _<äTø£+>∑ <ä\∫‘˚ì

»qT\ uÀwæ+|ü⁄ eT~Û|ü e‘·‡eTT\ e÷&çÿ

»qT\T b˛wæ+|üã&ÉT#·T+&É »>∑‹ ø£\Œ

\‘· ‘Ói+>∑Tq düø£\ |òü\+ãT ˝§dü>∑T

ªuÛÑ÷$T nH˚ >√e⁄qT+∫ <Ûäq+ |æ+&ÉTø√yê\qT≈£î+fÒ

<ä÷&ÉqT b˛wæ+∫q $<Ûä+>± »qT\qT b˛wæ+#ê* sêC≤!μ

n+{≤&ÉT. »qT*ï #·ø£ÿ>± b˛wæ+#˚ uÛ≤sêìï, u≤<Ûä´‘·ì

rdüT≈£î+fÒ »>∑‘·TÔ yÓTT‘·Ô+ ø£\Œeèø£å|ü⁄ ø=eTà˝≤>∑, r¬>˝≤>∑

ø√]qe˙ï |òü˝≤\T>± n+~düTÔ+~ n+{≤&ÉT. Ä düŒèVü≤

bÕ\≈£î\øÏ ñ+&Ü*. <ä÷&É\qT >±*øÏ e<ä* bÕ\˙ï ‘êy˚T

|æ‘·Tø√ÿyê\ì n‘ê´X¯≈£î yÓ[‘˚, s¡$ ndüÔ$T+#·ì Á_{Ïwt

kÕÁe÷»´yê<äT\πø |ü ≤j·Tq+ ‘·|üŒ Ò<äT.

kÕ«‘·+Á‘√´<ä´eT ø±\+˝À ‘Ó\T>∑THê≥ ñ<ä´eT

dü÷Œ¤]Ôì s¡–*+∫, j·TTe‘·qT }i÷¿‘· \÷–+∫q |ü<ä´+

∫\ø£eT]Ô \ø°Îqs¡dæ+Vü≤+>±s¡T ÁyêXÊs¡T.

uÛÑs¡‘· K+&É+ãT #·ø£ÿì bÕ&çj·÷e⁄

Ò>∑<ä÷&É …’ Væ≤+<äTe⁄ Ò&ÉTÃ#·T+&É

|æ<äT≈£î#·THêïs¡T eT÷‘·T\T _–j·Tø£{Ϻ

‘Ó\¢yês¡qT >∑&ÉTdü] >=\¢yês¡T

nqï |ü<ä + Hê{Ï kÕÁe÷»´yê<äT\ <äTØï‹øÏ ì\Te⁄≥<ä›+.

Çø£ÿ&É uÛÑs¡ÔèVü≤] #Ó|æŒq <ëìøÏ |üP]Ô $s¡T<äΔ+. |üsêsTT bÕ\q

b˛sTT, düs¡«dü‘êÔø£ dü«‘·+Á‘· sê»´+>± uÛ≤s¡‘·<X+ Ä$s¡“¤$+∫q

Äs¡T <äXÊu≤›\ ‘·sê«‘· ≈£L&Ü Ç+ø± Ä #Ó&ÉT b˛ø£&É\T b˛ Ò<äT.

H˚{Ï bÕ\≈£î\T ≈£L&Ü uÛÑ÷$Tì #Óiã{Ϻ, uÛÑ÷$T MT<˚ uÛÑTøÏÔì

yÓ<äT≈£îÿ+≥Tqï ã&ÉT>∑T Je⁄*ï m+&Éu…{Ϻ ‘êy˚T düs¡«+

<ä+&ÉTø√yê\˙, ‘·eTyê]øÏ dü+|ü<ä ø=\¢>={Ϻ ô|{≤º\˙

#·÷dæq|ü⁄Œ&ÉT eTq e÷qe‘·, HÓ’‹ø£‘·, <Ûë]àø£‘· mø£ÿ&É eTs¡T>∑Tq

|ü&ܶsTT? nì u≤<Ûä ø£\T>∑T‘·T+~. ªbÕ\≈£î˝≤sê! >∑‘·+qT+∫

bÕsƒê\T Hs¡TÃø√+&ç. ªã‘·T≈£î ã‘·ø£ìe⁄«μ nqï eT+∫ e÷≥qT

Ä#·]+#·+&ç!μ nì >∑{Ϻ>± ns¡yê\ì|æk Ô+~.

lø£fi≤>ö‘·$T18123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901

ªªdüeT´ø˘ ÁøÏj·T‘˚ Ç‹ dü+düÿè‘·yéTμμ dü+düÿè‘·eT+fÒ

yê´ø£s¡D \ø£åDj·TTø£ÔeTT>± dü+düÿ]+|üã&çq uÛ≤wü nì ns¡ú+.

dü+düÿè‘· nH |ü<ä+qT+& dü+düÿè‹, dü+kÕÿs¡+ ˝≤+{Ï |ü<ë\T

|ü⁄{≤ºsTT. Bì˝Àì $wüj·÷\qT Ä#·]+∫qyês¡T dü+kÕÿs¡e+‘·T

\e⁄‘ês¡T. Á|ü|ü+#·+˝À düTe÷s¡T eT÷&ÉT y˚\ uÛ≤wü\T ñ+fÒ

yê{Ï À Á ≈£î, ≤{ÏHé ≤+{Ï yê{Ïì ÁbÕNq uÛ≤wü\T>± |ü]XÀ<Ûä≈£î\T

>∑T]Ô+#ês¡T. yês¡T uÛ≤s¡‘·<X+ e∫à dü+düÿè‘·uÛ≤wü‘√ |ü]#·j·T+

@s¡Œs¡#·T≈£îHêïø£ Á^≈£î, ˝≤{ÏHé ø£+fÒ dü+düÿè‘·y˚T n‹ ÁbÕNq

yÓTÆq<äì >∑T]Ô+#ês¡T. Á|ü|ü+#·+˝À @ uÛ≤wü≈£î s¡÷|ü+ @s¡Œ&Éì

ø±\+˝ÀH eTq dü+düÿè‹˝À m+‘√ kÕVæ≤‘· + ñ+~. n+<äTe\¢

#·]Á‘· >∑Dq≈£î n+<äq+‘· ÁbÕNq‘· dü+düÿè‘· uÛ≤wü≈£î ñ+~.

dü+düÿè‘· uÛ≤wü˝À y˚<ë\T, ñ|üìwü‘·TÔ\T, düàè‘·T\T,

XÊÅkÕÔ\T, |ü⁄sêD≤\T, Ç‹Vü‰kÕ\T, ø±yê´\T, X¯‘·ø±\T, k ÔÁ‘ê\T

e+{Ï$ y˚\ Á>∑+<∏ë\T ñHêïsTT. y˚<ë\T <Ûäs¡àeT÷\yÓTÆq$.

Ç$ e÷qe⁄\T <Ûäs¡àe÷s¡Z+˝À q&ç#˚ $<Ûä+>± Ä<˚•kÕÔsTT.

ªdü‘· + e<ä ` <äs¡à+ #·s¡, e÷‘·è <˚y√ uÛÑe ` |æ‘·è <˚y√ uÛÑe `

Ä#ês¡ <˚y√ uÛÑe`n‹~∏ <˚y√ uÛÑeμ n+≥÷ ñ|üìwü‘·TÔ\T uÛ≤s¡‘·

C≤‹ì düHêàs¡Z+˝À q&ç|æ+#˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊsTT. eTq ÁbÕNq

#·]Á‘·qT ‘Ó*ù| |ü⁄sêD≤\T <˚e‘·\,sêø£ ådüT\ >±<∏ ä\qT

‘Ó\T|ü⁄‘·÷ sêø£ ådü‘·«+ô|’ <˚e‘·\ $»j·÷ìï >∑T]+∫

$e]+#êsTT. ndü‘·´+ ` dü‘ê´ìï, n<Ûäs¡à+ ` <Ûäsêàìï

ø=+‘·ø±\+bÕ≥T nD∫y˚j·T >∑*ZHê ∫es¡≈£î ªdü‘·´y˚Te

»j·T‘˚μ nì eTq uÛ≤s¡‘· C≤‹ $X¯«dædüTÔ+~.

yê©àøÏ eTVü≤]¸ s¡∫+∫q 24 y˚\ XÀ¢ø±\T>∑\

sêe÷j·TD+ <ë«sê e÷qe⁄&ç>± »ìà+∫ eTq˝≤>±H˚

nwüºø£cÕº\T nqTuÛÑ$+∫q lsêeTT&ÉT eTq+<ä]øÏ Äsê<ÛäT´&ÉT

nj·÷´&ÉT. yê´düeTVü≤]¸ s¡∫+∫q eTVü‰uÛ≤s¡‘· Ç‹Vü‰dü+˝À

1 \øå± 25 y˚\ XÀ¢ø±\T ñ+&É>± <ëì˝Àì 700 XÀ¢ø±\

uÛÑ>∑eBZ‘· e÷qe⁄&ÉT J$‘·+˝À m˝≤ yÓT\>±˝À $e]düTÔ+~.

Ç+‘·{Ï eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq dü+düÿè‘· uÛ≤wü eTq u≤\,u≤*ø£\≈£î

(πs|ü{Ï bÂs¡T\≈£î) <ä÷s¡eTe⁄‘√+~.

ªuÛ≤s¡‘·dü Á|ü‹ùw <« dü+düÿè‘·+ ` dü+düÿè‹ düÔ<∏ëμ nì

Äs√´øÏÔ. Á|ü|ü+#·+˝À eTq <XÊìøÏ m+‘√ ø°]Ô Á|ü‹wü\T sêe&ÜìøÏ

eT÷\ø±s¡D+ dü+düÿè‘· uÛ≤wü eT]j·TT uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹.

nHê~>± dæ]dü+|ü<ä\‘√, bÕ&ç|ü+≥\‘√ $\dæ*¢q eTq <X+

Áø°.X¯. 12e X¯‘êã›+qT+&ç $<˚oj·TT\ <ä+&Éj·÷Á‘·\‘√

<√#·Tø√ã&ç, dü+düÿè‹ <ë&ç #j·Tã&ç |ü‘·Hêedüú≈£î #s¡T≈£î+~.

eTq <X+ Á|ü|ü+#·+˝À nÁ>∑>±$T ø±yê\+fÒ eTq+ eTq dü+düÿè‘·

uÛ≤wüqT, eTq dü+düÿè‹ì |ü]s¡øÏå+#·Tø√yê*.

Ä ‘·*¢øÏ eTT<äT›_&ɶ eTq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü. eTq ‘Ó\T>∑T

uÛ≤wü À 70 XÊ‘·+ ô|’>± dü+düÿè‘· uÛ≤cÕ|ü<ë\T Ç$T&ç ñHêïsTT.

Áø°.X. 1 e X‘êã›+ Hê{Ïπø ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü yê&ÉTø£ uÛ≤wü>± ñ+~,

e÷‘·èuÛ≤wü≈£î eHÓï ‘Ó#˚à dü+düÿè‘·+` dü+düÿè‘· uÛ≤cÕ |ü]s¡ø£åD dü$T‹

ø±ì kÕVæ≤‘· + Ò<äT. XÊwüq uÛ≤wü>± e÷Á‘·yT ñ+~. dü+düÿè‘·

uÛ≤wü˝À nbÕs¡yÓTÆq bÕ+&ç‘·´+ø£\ qqïj·T 11e X¯‘êã›+˝À

yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï>± yê´düeTVü≤]¸ s¡∫+∫q dü+düÿè‘· eTVü‰

uÛ≤s¡‘·+˝Àì 2 1/2 |üsê«\qT ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+#ê&ÉT. 15

|üsê«\qT ‹ø£ÿq eTVü‰ø£$ |üP]Ô#j·T>± qqïj·T $&ç∫ô|{Ϻq

dü>∑+ |üsê«ìï mi¿q eTVü‰ø£$ |üP]Ô#XÊ&ÉT.

Ç˝≤ 11e X¯‘êã›+qT+&ç eTq ‘Ó\T>∑T ø£e⁄\T

dü+düÿè‘·+˝Àì @ ˇø£ÿ Á>∑+<∏ëìï $&ç∫ ô|≥º≈£î+&Ü nìï+{Ïì

eTq eTè<äTeT<ÛäTs¡yÓTÆq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀøÏ nqTe~+#ês¡T.

dü+düÿè‘·+˝Àì |ü+#·‘·+Á‘·+ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± 220 uÛ≤wü À¢øÏ

nqTe~+#·ã&ç+~. dü+düÿè‘·+˝Àì |ü⁄sêD≤\T, Ä>∑e÷\T,

XÊÅkÕÔ\T, ñ|üìwü‘·TÔ\T yÓTT<ä …’qe˙ï ‘Ó\T>∑T˝Àπø ø±ø£ Ç‘·s¡

uÛ≤wü˝À¢øÏ ≈£L&Ü nqTe~+#· ã&ܶsTT. sêe÷j·TD, uÛ≤s¡‘·,

uÛ≤>∑e‘ê˝À¢ì >±<∏ä\˙ï ø±yê´\T>±, Hê≥ø±\T>±, Á|üã+<Ûë\T>±

eTq ‘Ó\T>∑T ø£e⁄\T eTq≈£î n+~+#ês¡T. ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü≈£î

nø£åsê\T 36 e÷Á‘·y˚T, dü+düÿè‘· uÛ≤wü˝Àì 20 nø£åsê\qT

ø£\T|ü⁄ø=ì eTq+ 56 nø£åsê\ es¡íe÷\ Hs¡TÃ≈£î+≥THêïeTT.

dü+düÿè‘·+˝Àì dü+<ÛäT\T, düe÷kÕ\T, #Û·+<ädüT‡, n\+ø±sê\T

j·T<∏ë‘·<∏ä+>± ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü À eTq+ Hs¡TÃ≈£î+≥THêïeTT. Ç˝≤

yÓsTT´ dü+e‘·‡sê\T>± ‘Ó\T>∑T, dü+düÿè‘· uÛ≤wü\≈£î ñqï

nqTã+<Ûä+ $&ÉBj·Tsêì~. Bìì $&ÉBj·T≥+ eTVü‰bÕ|ü+.

ãVüQuÛ≤cÕ ø√$<äT&ÉT, eTVü‰ y˚T<Ûë$, uÛ≤s¡‘·s¡‘·ï+

e+{Ï eTq e÷J Á|ü<Ûëì dü«ØZj·T |æ.$.qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡T

Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ $<ë´XÊU≤eT+Á‹>± ñ+&É>± 1972 dü+ˆˆ˝À

sêÅwüº+˝Àì n|üŒ{Ï 3 ÁbÕ+‘ê\˝À 3 >∑Ts¡T≈£î\ $<ë´\j·÷\qT

HÓ\ø=˝≤Œs¡T. yê] e÷qdü |ü⁄Á‹ø£ á >∑Ts¡T≈£î\ $<ë´\j·T

e´edüú. ìs¡Tù|<ä\, Á|ü‹uÛ≤e+‘·T˝…’q Á>±MTD $<ë´s¡Tú\qT

y˚T<Ûëe+‘·T\T>±, dü+kÕÿs¡e+‘·T\T>± r]Ã~<ë›\H˚

ÄX¯j·T+‘√ á >∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\\qT @s¡Œs¡∫ e÷‘·èuÛ≤wü

nsTTq ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü≈£î 70 e÷s¡Tÿ\T>±, uÛ≤s¡rj·T uÛ≤wü\≈£î

eT÷\yÓT Æq dü+düÿè‘· uÛ≤wüqT 30 e÷s¡Tÿ\T>± |æ.$.

ìs¡ísTT+#ês¡T. dü+düÿè‘· uÛ≤wü H˚s¡TÃ≈£î+fÒ e÷‘·èuÛ≤wü≈£î

eT]+‘· eHÓï edüTÔ+<äì n|ü⁄Œ&ÉT ìs¡ísTT+#ês¡T. ø=+‘·ø±\+

‘·s¡Tyê‘· ø=+<äs¡T kÕ«s¡úãT~Δ‘√ á $<ÛëHêìï ‘=\–+#·≥+

XÀ#·˙j·T+.

H˚{Ï n~Ûø±s¡T\T e÷≈£î neTà #ê\T, neTàeTà

nø£ÿπs¢<äT nqï≥Tº>± dü+düÿè‘êìï ‘Ó\T>∑TqT $&ÉBdüTÔHêïs¡T. Ç~

eTVü‰bÕ|ü+. neTàeTà, Hêj·TqeTà, ‘ê‘·j·T´\T ˝Òø£b˛‘˚

eTqefi¯fl≈£î, eTqesêfi¯fl≈£î eT+∫ #Óù|Œyês¡T mes¡T? u≤\\qT

dü+kÕÿs¡ e+‘·T\T>± r]Ã~<ë›\+fÒ ≈£î\, eT‘·, C≤‹ $uÛÒ<ë\T

Ò≈£î+&Ü dü+düÿè‘· uÛ≤wüqT H˚s¡TÃø=H˚ ≤ Áb˛‘·‡Væ≤+#ê*. n|ü⁄Œ&˚

eTq C≤‹øÏ |ü⁄s√_Ûeè~Δ.

lø£fi≤>ö‘·$T 19

123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123|ü⁄düÔø£ düMTø£å

u≤dü≈£î >±<äT yêdæ ø£$ uÛ≤eq j·T+<äqTuÛ≤e´yÓTÆq, uÛ≤

cÕ düs¡d”s¡TVü‰+‘·s¡ s¡düdæú‹ ìdüTÔ\ ø±e´ø£q´ø±

Vü‰düeTT>± s¡dü»„ »qT ˝≤s¡‘·T*‘·TÔs¡T dü‘·ÿ]+∫, j·TT

˝≤¢düeTT >∑÷s¡TÃ dü‘·ÿeq ≤dü eTeX¯ eTT düTÁ|üX¯düÔeTÚ

|ü<ä Á|üjÓ÷>∑+˝À ø£&ç$Tì uÛÑ>∑e‘Y Á|ükÕ<ä+>± bı+~q

|ü<ä ø£$ &Ü. ø£&ç$Tfifl es¡Á|ükÕ<é >±s¡T ‘êH (eT<ÛäTJeq+ 4`24)

Á|üe∫+∫q ô|’ |ü< ä´+ Ä\+ãq+>± ˝ÖøÏø±q+<ä

s¡kÕqTuÛÑ÷‹ì bÕsƒ¡≈£îq≈£î n+Bj·T düeTø£{Ϻ s¡∫+∫q

X¯‘·ø£y˚T ª•wü´ X¯‘·ø£eTTμ. á •wü´ X¯‘·ø£+˝À ø£&ç$Tfi¯flyê]

ãVüQø√D≤˝À¢ Á|ü|ü+#êìï |ü]o\q>± $‘·]ÿ+∫q

nqTuÛÑe+, $X‚¢wæ+∫q düTì•‘· y˚T<Ûä >∑eTì+#·e#·TÃ. ø£$

eè‹ÔØ‘ê´ n<Ûë´|ü≈£î&ÉT ø£qTø£ ` ª>∑Ts¡T&Ü ã&çø£+f…qT

qT&çø£+f…qT u§&Ée⁄" >∑\T>∑T |üs¡eT|üPE´&ÉTμ nq>∑*>±s¡T.

s ¡ø £s ¡ø±\ n+XÊ\ |ü]|üPs¡ í | ü]C≤„q+ >∑Ts ¡Te⁄ø Ï

ñ+≥T+~. n+<äTø£H˚ #·<äTe⁄ #Óù|Œ ˇ»® >∑T&çøÏ rdüTø=ì yÓfi‚fl

|üP\ôd»® j·T+‘· |ü$Á‘·yÓTÆqyê&ÉT. Çø£ÿ&É ø£;s¡T <√Vü‰ ˇø£{Ï

>∑Ts¡Ôø=k Ô+~ ª<˚e⁄&ÉT, >∑Ts¡Te⁄ Ç<ä›s¡÷ eTT+<äT ì*ùdÔ meiÏøÏ

qeTdüÿ]kÕÔe⁄μ nì Á|ü•ïùdÔ ªÄ <˚e⁄DÏí Hê≈£î ‘Ó*j·TC…|æŒq >∑Ts¡Te⁄πø

qeTdüÿ]kÕÔqTμ n+{≤&ÉT ø£;s¡T.

n˝≤π> eTs√ |ü<ä +˝À ªm<äTs¡T>∑ >∑TDeTTqT yÓT#·TÃ#·T,

m<äTs¡T>∑ Òq|ü⁄¶ <√wüyÓT+#Ó&çμ yêfi¯fløÏ bı+–b˛sTT #Ó+‘·≈£î CÒsêy√

` Çø£ n+‘˚ dü+>∑‘·T\T n+{≤s¡T. n˝≤+{Ï yêfi¯flì ô|<ä›|ü⁄*‘√

b˛\Ã&É+ #ê˝≤ ns¡úe+‘·+. Ç+ø√ |ü<ä +˝À bı>∑s¡TqT >∑T]+∫

#ÓãT‘·÷ ªej·TdüT&ç–Hê bı>∑s¡T e÷Á‘·+ ñ&ÉT>∑ Ò<äT. n~ ˙≈£î

y˚T\T #˚≈£Ls¡Ã<äTμ nì e´ø£Ô|üs¡#·&É+ u≤>∑T+~.

Ç"ø£ ø=ìï nqTdü÷≈£îÔ\T nqTuÛÑy√≈£îÔ\qT >∑eTì<ë›+

ª ª ô|<ä ›\T #Ó|æŒq e÷≥jÓT #·<Ó ›qï|ü ⁄ eT÷≥,

eT+∫‘·qeTTàqT $T+∫q ø£+#ÓqT ˙ J$‘·eTTq

>∑q">∑\e≥y√, qT&ç ‘·÷*q J$‘·y˚T >∑&É_&ÉjÓÆT" >±&ç"

<ä|ü⁄Œ, Hê\Tø£j˚T" <ä\ <ë#·TqT, Hê\Tø£j˚T" <ä\qT >=≥Tº,

qeTàø£eTTqT eeTTà"CÒd æ q&Éj·÷&É≈ £îe÷,

#·<äTe+~+∫q yêìì e<ä*q, #·Tø±ÿì $&ç∫ |ü&Ée

q&ÉT|ü⁄fÒμμ Ç˝≤ Áyêdü÷Ôb˛‘ Á|ü‹ |ü<ä eT÷ ˇø£ ÄDÏeTT‘· yT.

|ü<ä´ø£s¡Ô: >∑Ts¡T düVü≤ÁkÕe<Ûëì ` >∑Ts¡T düVü≤Hêe<Ûëì

s¡#·q <Û´j·T+: >∑s¡« Vü≤qHêe<Ûëq+ >∑Ts¡Ts¡düHê ≤kÕ´e<Ûëq+

s¡#·q |òü*‘·+: #ÛêÅ‘·Ô #Û·Å‘êÔ_Û<Ûëq+

Á|ü‘·T\≈£î: ¬ø.s¡y˚Twt, 3.6.50, j·Ti¿$T*¢yê] M~Û, qs¡kÕ|ü⁄s¡+,

|ü•ÃeT >√<ëe] õ˝≤¢. yÓ\: 40/`s¡÷.

dæ._.$.ÄsY.¬ø. X¯s¡à, 9849354754

¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄˝≤ |ü<äTHÓ’q ø£‹Ôμ s¡y˚Twt. áe÷≥ m+<äTø£Hêï+fÒ n≥T

ªkÕ|òtºy˚sY ne<Ûëìμ>± Á|üdæ~Δ #Ó+~, eT\j·T e÷s¡T‘·+μ e+{Ï

|ü<ä´Á>∑+<∏ä+ s¡∫+∫ #Ûê+<ädüT\ yÓT|ü⁄Œbı+<ës¡T. Ç≥T e#·q

ø£$‘ês¡#·q˝Àq÷ ‘·q Á|ü‹uÛÑ ø£qãs¡Tdü÷Ô ªH˚düÔ+μ ø£$‘ê dü+|ü⁄{Ïì

yÓ\Te]+#ês¡T.á dü+|ü⁄{Ï À ø£$ nH˚ø£ $wüj·÷\ô|’ ‘·q >∑fi≤ìï

$ì|æ+#ê&ÉT, ø£˝≤ìï ø£~*+#ê&ÉT. Ä~˝ÀH˚ J$‘·+˝Àì

ªyÓTÆ\TsêfiflqTμ >∑Ts¡TÔ #düT≈£îqï ø£$ ø£ÿkÕ] ‘·q u≤\´+yÓ’|ü⁄

yÓqøÏÿ ‹]– #·÷düT≈£îì eTT]dæb˛‘ê&ÉT. ñ‘˚Ô»ø£s¡yÓTÆq

uÛ≤e+‘√, #·ø£ÿì ‘·÷>∑T‘√ kÕ–q á |ü<äqs¡Ôq+ ll ø£$‘ê

s¡a]ì ‘·\|æk Ô+~. s¡∫düTÔqï~ π>j·T dü+|ü⁄{Ï ◊Hê s¡#·sTT‘·

ne<Ûëì ø±e&É+e\¢ Ç+<äT˝À ª|ü<ä +μ nqT o]¸ø£‘√ ˇø£

n<äT“¤‘·yÓTÆq π>j·T+ ÁyêXÊs¡T. Ç~ |ü<ä + |ü≥¢ ø£$øÏ>∑\

eT≈£îÿe≈£î <äs¡ŒD+. ªn&ɶ>√\T yê>±Δs¡≈£î n&ÉT¶ø£≥º |ü<ä + . .

. >∑‹ ‘·|æŒq uÛ≤yê\≈£î Äqø£≥º |ü<ä +μ n+≥÷ |ü<ä s¡#·qjÓTTø£ÿ

ÁbÕXkÕÔ ìï $e]+#ês¡T. n˝≤π> ‹ø£eTø£ yêø±´\‘√ uÛ≤eXSq´yÓTÆq

ø£$(|æ)‘ê«\T Áyêùdyê]øÏ |ü<ä +XøÏÔì #Ó|üŒø£H #ÓbÕŒs¡T

n˝≤π> ªÁ|ü>∑‹ì #·÷ù| Á|üuÛ≤‘·eTTq¬ø’ |ü&ÉeT{Ï ~≈£îÿq

yÓ‘·ø£<äT›μ n+{≤&ÉT ø£$. ás√E ìsêXÊ ìdüŒèVü≤˝À¢ eTTì–b˛sTT

J$‘ê\T HêX¯q+ #˚düT≈£î+≥Tqïyês¡T ø√ø=\¢\T. n˝≤+{Ï

H˚düÔ+ ` ø£&ç$Tfi¯fl s¡y˚Twt

yês¡+<ä]ø° ≈£L&Ü dü+<˚XÊìïdüTÔHêï&ÉT ø£$. H˚{Ï düe÷»

dæú‹>∑‘·T\q÷, ø±s=Œπs{Ÿ ø£\ÃsYq÷, j·÷+Á‹ø£ JeHêìï, ñ<√´>∑

$<ÛëHê*ï @ø£s¡Te⁄ ô|&ÉT‘·÷, á J$‘·+ |ü⁄≥Tºø£ #êe⁄, bÕ|ü+

` |ü⁄D´+, dü‘· + ndü‘· +, düTK+ <äT'K+ Ç˝≤ mø£ÿ&É #·÷dæHê

ª<ä«+<ä«μy˚T nH˚ ‘ê‹Ô«ø£ uÛ≤yêìï e´ø£Ô|ü]#ês¡T.

ªø£ej·T‘ #ê‘·Tπs´D es¡íj·Tr‹ ø£$'μ nHêïs¡T. n+fÒ #ê‘·Ts¡ +‘√

e]í+#·>∑\yê& ø£$. á |ü⁄düÔø£+˝À Á|ür uÛ≤e+ m+‘√ Á|ü‹uÛ≤

e+‘·yÓT Æq~, ˝À‘Ó ’q~. <Ó ’q+~q J$‘·+˝À »]π>

dü+|òüT≥q\qT, eTq≈£î m<äTs¡jT´ nqTuÛÑyê\q÷, uÛ≤yê\q÷,

dü«uÛ≤yê\q÷ ø£fifl≈£î ø£{Ϻq≥T¢ #·÷|æ+#ês¡T. s¡yTwt m+‘√

$qj·T |üPs¡«ø£+>±, >∑Ts¡T <äøÏåD>± á ªHdüÔ+μ |ü⁄düÔø±ìï

Hêqï>±]πø n+øÏ‘· $TdüTÔHêïqì Á|üø£{Ï+#ês¡T. ì»yT . .

.á ˝Àø£+˝À Hêqïø£+fÒ eT+∫ HdüÔ+ me¬s’Hê ñ+{≤sê

#Ó|üŒ+&ç? á $<Ûä+>± mH√ï J$‘· dü‘ê´\qT ªz HdüÔ+μ n+≥÷

$e]dü÷Ô kÕ–q á π>j·T dü+|ü⁄{Ïì ‘·|üŒø£ n+<äs¡÷ Ä<ä]+#ê\ì

Ä•dü÷Ô, ø£$>±]ÿ Hê XóuÛ≤ø±+ø£å\T, n_Ûq+<äq\T.

Á|ü‘·T\≈£î:` ø£&ç$Tfi¯fl l$]+∫, 3`6`50, j·Ti¿$T*¢yê] M~Û,

qs¡kÕ|ü⁄s¡+. yÓ\: Ò<äT.

‘ê‘ê dü+B|t, 9032610483

1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123|ü⁄düÔø£ düMTø£å

•wü X¯‘·ø£eTT ` &Ü.ø£&ç$Tfi¯fl