Μορφές-είδη παράδοσης:1. Θρησκευτική παράδοση: Είναι ό,τι έχει σχέση με τη θρησκευτική λατρεία κάθε λαού (άγιοι, μάρτυρες της εκκλησίας, ναοί, μοναστήρια...) και το πώς επηρέαζε η θρησκεία τη ζωή της κοινωνίας.Η θρησκευτική παράδοση αποτελεί ενοποιητικό στοιχείο του έθνους (π.χ. περίοδος Τουρκοκρατίας, κρυφό σχολείο...) ή στοιχείο διαίρεσης (π.χ. η Εικονομαχία στο Βυζάντιο).2. Ιστορική ή Εθνική παράδοση: α. Είναι στοιχείο εθνικής ταυτότητας, συντήρηση ιστορικής μνήμης, συνείδηση ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων ενός έθνους (φιλοπατρία, αγάπη προς την πατρίδα, ανδρεία, σωφροσύνη, δικαιοσύνη, αξίες, πατριωτισμός).β. Είναι ενοποιητικό στοιχείο, κυρίως σε κρίσιμες καταστάσεις, όπως π.χ. πόλεμος (εθνική ενότητα, εθνική ομοψυχία, συναδέλφωση), γιατί εμπνέει την αγάπη στα ιδανικά της πατρίδας, της ελευθερίας.γ. Η γνώση της ιστορικής παράδοσης συντελεί στην υιοθέτηση σωστών συμπεριφορών και στην αποφυγή λαθών του παρελθόντος.3. Πνευματική παράδοση: Είναι η πνευματική κληρονομιά από γενιά σε γενιά (τα ομηρικά έπη, η σκέψη του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα, ο επιτάφιος του Περικλή, οι Τραγωδίες του Ευριπίδη, τα δημοτικά τραγούδια...).4. Πολιτιστική παράδοση: Είναι η μετάδοση των πολιτιστικών στοιχείων ενός λαού. Στοιχείο που προσδιορίζει την πολιτιστική στάθμη ενός έθνους.5. Λαϊκή παράδοση (ή λαϊκός πολιτισμός ή λαϊκή τέχνη): Περιλαμβάνει έργα λαϊκού πολιτισμού, ήθη, έθιμα, δημοτικό τραγούδι, θρύλους, παραμύθια, μύθους, τη λαϊκή τέχνη: ζωγραφική, αρχιτεκτονική, μουσική, χορό.6. Οικογενειακή παράδοση: Αυτή εκφράζει κάποιον τρόπο ζωής, στον οποίο η οικογένεια έχει παράδοση, π.χ. σ' ένα επάγγελμα. Γι' αυτό προσπαθεί η οικογένεια να επιβάλει στο νέο τα δικά της επαγγελματικά πρότυπα.7. Επιστημονική παράδοση: Αυτή μεταδίδει συσσωρευμένες επιστημονικές γνώσεις ή μέθοδες έρευνας, γενικότερα τα επιστημονικά επιτεύγματα.

Ποιες είναι οι αιτίες που οι παραδόσεις περνούν κρίση στην εποχή μας:1. Περνούν κρίση γενικά αρχές και αξίες.2. Η ξενομανία, ο μιμητισμός ξένων προτύπων.3. Η διαφήμιση, η οποία προκαλεί τον ανταγωνισμό στην εποχή μας και οδηγεί στην αλλοτρίωση.4. Η σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία.5. Ο αρνητισμός των νέων.6. Η προκατάληψη και η επιφυλακτικότητα απέναντι στο παρελθόν.7. Η έλλειψη σωστής ενημέρωσης, πάνω στις εθνικές πολιτισμικές μας αξίες.8. Ο τουρισμός συχνά αλλοτριώνει συνειδήσεις.9. Η τάση του ανθρώπου για απελευθέρωση απ' όλες τις καθιερωμένες αξίες.

Α. Θετικά αποτελέσματα της παράδοσης:1. Μεταβιβάζει γνώσεις, επιστημονικές και πνευματικές κατακτήσεις, συμπυκνωμένη την πείρα αιώνων σ' όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.2. Με την ιστορική μνήμη αποφεύγουμε σφάλματα και λαθεμένες αποφάσεις για το μέλλον.3. Αποτελεί συνδετικό κρίκο, που ενώνει τις παλιές γενιές με τις νέες. Είναι η ζωντανή παρουσία του παρελθόντος.4. Προστατεύει τον πολιτιστικό πλούτο του παρελθόντος, που εκφράζει την εθνική συνείδηση μιας εποχής στους διάφορους τομείς (εθνικό, ιστορικό, θρησκευτικό, καλλιτεχνικό, γλωσσικό, οικιστικό).5. Συντελεί στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας, της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας ενός λαού.6. Οδηγεί στην εθνική αυτογνωσία (γνώση εθνικών αρετών και ελαττωμάτων).7. Ενισχύει την εθνική ενότητα, γιατί ενθαρρύνει, προτρέπει ή αποτρέπει.8. Ιδιαίτερα, η εθνική παράδοση εμπνέει το σεβασμό και την πίστη στα μεγάλα ιδανικά (αγάπη προς την πατρίδα, την ελευθερία, τη θρησκεία, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία) και τις αξίες.9. Αποφεύγεται η εθνική αλλοτρίωση.10. Προσφέρει παραδείγματα και πρότυπα για μίμηση: αιώνια ιδανικά, αναλλοίωτες ηθικές αξίες, που δοκιμάστηκαν και επέζησαν στο πέρασμα του χρόνου. 11. Ενισχύει το πνεύμα της συλλογικότητας, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης.12.Αποτελεί πηγή έμπνευσης και δημιουργίας, ιδιαίτερα η λαϊκή παράδοση (ζωγραφική, αρχιτεκτονική, μουσική, ποίηση, κλπ.).13. Καλλιεργεί στα νέα άτομα το πνεύμα της άμιλλας προς τα πρότυπα του παρελθόντος.14. Καλλιεργεί ηθικά, πνευματικά και πολιτιστικά τον άνθρωπο.15. Καλλιεργεί την εθνική περηφάνια.

Β. Αρνητικά αποτελέσματα της παράδοσης:1. Η στείρα προσκόλληση στο παρελθόν και στις παραδόσεις γίνεται αρνητικός παράγοντας στην πρόοδο, γιατί κυριαρχούν στην κοινωνία τα «ταμπού», οι προλήψεις και δεισιδαιμονίες του παρελθόντος.2. Η άγονη προγονοπληξία και τυπολατρία, η εμμονή σε νεκρά και ξεπερασμένα στοιχεία, οδηγεί στην αποτελμάτωση, τη στασιμότητα και την οπισθοδρόμηση.3. Ο άγονος συντηρητισμός αποτελεί τροχοπέδη για την πρόοδο και τη βελτίωση της κοινωνίας, εμπόδιο στην εξέλιξη του πολιτισμού.Η υιοθέτηση κάθε νέου στοιχείου της παράδοσης, πρέπει να στηρίζεται στην κριτική αποδοχή, στην αποκτημένη πείρα και στη σύγχρονη πραγματικότητα, γιατί έτσι μόνο συνταιριάζουμε το παλιό με το νέο, το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.

Έλλειψη - Άρνηση της παράδοσης:1. Η έλλειψη παράδοσης δημιουργεί προβλήματα ομοιογένειας και φυσιογνωμίας των λαών.2. Απογυμνώνει το άτομο και την κοινωνία από τα πρότυπα, τα ιδανικά και τις αξίες, γιατί ο άνθρωπος αποκόβεται από τις ρίζες του.3. Ο λαός που αποκόβεται από την παράδοση του χάνει την εθνική του ταυτότητα, την αυτογνωσία του, και αφομοιώνεται από ξένες ισχυρότερες πολιτισμικές παραδόσεις.4. Άρνηση της παράδοσης, σημαίνει αμφισβήτηση των παραδοσιακών αρχών και αξιών, κάμψη της εθνικής συνείδησης και έλλειψη στόχων και εμπειριών του παρελθόντος.5. Η άρνηση του παρελθόντος φανερώνει ανωριμότητα, αλλοτρίωση του έθνους, γιατί «σβήνοντας κανείς ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνει και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον», λέει ο Σεφέρης.6. Η άρνηση του παρελθόντος οδηγεί στην ξενομανία και το μιμητισμό, στα ξένα πρότυπα.Παραδείγματα: Η παράδοση σφυρηλάτησε και διατήρησε την εθνική συνείδηση και την ενότητα των Ελλήνων στα χρόνια της τουρκοκρατίας (κρυφό σχολείο).Μαρτυρίες: «Η παράδοση δεν είναι ένα είδωλο, που πρέπει οι πιστοί να το λατρεύουν σιωπηλοί, αλλά αγώνισμα ζωής» (Ι. Θεοδωρακόπουλος).

Προϋποθέσεις καλλιέργειας και διατήρησης της παράδοσης:1. Η σωστή στάση απέναντι στην παράδοση, με κριτήριο τη βελτίωση της κοινωνίας και την εξέλιξη του σύγχρονου πολιτισμού.2. Συνειδητοποίηση των αξιών της παράδοσης, για να αντιστέκεται το άτομο στην ηθική διάβρωση από τα ξένα στοιχεία, που εισβάλλουν στη ζωή της κοινωνίας και αλλοτριώνουν το χαρακτήρα του έθνους.3. Σεβασμός στην παράδοση, όχι δουλική απομίμηση.4. Δημιουργική αφομοίωση κατόπιν κριτικής επιλογής. Ομαλή ένταξη νέων ιδεών και αξιών, που μπορούν να ενισχύσουν την παράδοση.5. Διαφύλαξη των γόνιμων παραδοσιακών στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς.6. Προβολή των παραδόσεων.7. Καλλιέργεια εμπιστοσύνης και πίστης στις πολιτιστικές αξίες.8. Αρνηση εμπορευματοποίησης των πολιτισμικών στοιχείων.9. Ανάπτυξη ελεύθερης σκέψης, διαλόγου και κριτικής παρελθόντος και παρόντος. Με την κριτική, τον αυστηρό έλεγχο, πρέπει να απορρίπτουμε τα αρνητικά στοιχεία ή αντιλήψεις των παραδόσεων, που εμποδίζουν την πρόοδο και δε συμφωνούν με τις νέες ανάγκες της ζωής.10. Υπεύθυνη επεξεργασία της παράδοσης.11. Υπεύθυνη αντιμετώπιση κάθε καινοτομίας και νέου στοιχείου στο όνομα του μοντερνισμού-νεοτερισμού.12. Διαπαιδαγώγηση των νέων (αγωγή).13. Ανθρωπιστική παιδεία που θα είναι ικανή να μεταδώσει τις πολιτιστικές αξίες από γενιά σε γενιά.14. Το σχολείο, η οικογένεια, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση.15. Προστασία των παραδόσεων από το κράτος.16. Πνευματική καλλιέργεια.17. Ανάπτυξη κριτικού πνεύματος στους νέους.18. Γνώση, μελέτη της παράδοσης μέσα από την παιδεία (εκπαίδευση και αγωγή).

Συμπέρασμα: Είναι μεγάλη η σημασία της παράδοσης στη ζωή των ατόμων και των εθνών. Οφείλουμε σεβασμό στις παραδόσεις, γιατί, όπως λέει ο Κ. Παλαμάς, έχουμε χρέος «σ' αυτούς που ήλθαν, πέρασαν, θα 'ρθούν και θα περάσουν».

Κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμα Μέλη, Κυρίες και Κύριοι

Καταρχήν επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω την OXFORD UNION που έφερε το θέμα αυτό για συζήτηση και ευχαριστώ που με προσκαλέσατε. Νομίζω ότι θα ήταν καλό αυτό το βράδυ ν' ακουστεί μια ελληνική φωνή. Μια φωνή έστω με τη φτωχή μου προφορά. Την ακούω και μορφάζω. Θυμάμαι εκείνο που είπε κάποτε ο Brendan Behan για κάποιο εκφωνητή «Μιλάει σαν να 'χει τα Ελγίνεια Μάρμαρα στο στόμα του».

Θα ήθελα να ευχαριστήσω επίσης το μεγάλο αριθμό Βρετανών πολιτών που συνηγόρησαν υπέρ των θέσεων της κυβέρνησης με τα αξιότιμα μέλη και των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου που εκδήλωσαν ενδιαφέρον και συμπάθεια για το αίτημα της επιστροφής των μαρμάρων. Και βεβαίως

εκφράζω τη βαθιά ευγνωμοσύνη μου στη Βρετανική Επιτροπή για την Επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα, για τις προσπάθειες της να αποκαλύψει την αλήθεια στο Βρετανικό λαό.

Υπάρχουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα. Όπως Υπάρχει ο Δαβίδ του Michael Angelo.

Υπάρχει η Αφροδίτη του Da VinciΥπάρχει ο Ερμής του Πραξιτέλη.Υπάρχουν οι Ψαράδες στη θάλασσα του Turner.Υπάρχει η Capella Sixtina.Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα.Ξέρετε, λένε ότι εμείς οι Έλληνες είμαστε ένας θερμόαιμος λαός. Να σας πω κάτι, είναι αλήθεια. Και

είναι γνωστό πως δεν αποτελώ εξαίρεση. Γνωρίζοντας τι σημαίνουν τα γλυπτά αυτά για τον ελληνικό λαό, δεν είναι εύκολο να μιλήσω ψύχραιμα για το πως πάρθηκαν τα Μάρμαρα από την Ελλάδα, αλλά θα προσπαθήσω. Το υπόσχομαι.

Ένας από τους διακεκριμένους καθηγητές σας με συμβούλεψε να εξιστορήσω το πώς πάρθηκαν τα μάρμαρα από την Αθήνα και έφθασαν στις Βρετανικές ακτές. Ισχυρίστηκα ότι αυτό είναι αρκετά γνωστό, αλλά μου είπε ακόμη ότι και αν υπάρχει και ένα άτομο σ' αυτό το ακροατήριο στο οποίο τα γεγονότα αυτά είναι ασαφή, το ιστορικό πρέπει να ειπωθεί. Έτσι θ' αρχίσω όσο μπορώ σύντομα.

Βρισκόμαστε στα τέλη του 19Ου αιώνα. Ο Ναπολέων σκέφτεται να αποπειραθεί να εισβάλει στην Αγγλία. Αποφασίζει να μην το πράξει. Αντί αυτού εισβάλλει στην Αίγυπτο αποσπώντας την από την τουρκική κυριαρχία, γεγονός που δυσαρεστεί πολύ τους Τούρκους. Διακόπτουν τις διπλωματικές σχέσεις με τη Γαλλία και κηρύσσουν πόλεμο. Η Βρετανία βρίσκει ότι αυτή είναι μια πρώτης τάξεως στιγμή να διορίσει πρεσβευτή στην Τουρκία. Τα καθήκοντα αναλαμβάνει ο Λόρδος Elgin. Μόλις έχει παντρευτεί την όμορφη Mary Nisbett και τελειώνει το ωραίο εξοχικό του. Ο αρχιτέκτονας του του μιλάει για τα θαύματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής και του λέει πως θα ήταν μια θαυμάσια ιδέα να κάνει αντίγραφα από τα πραγματικά έργα στην Αθήνα. "Θαυμάσιο πράγματι" λέει ο ΕΙgin. Αρχίζει να συγκροτεί μια ομάδα ανθρώπων που θα μπορούσαν να κάνουν αρχιτεκτονικά σχέδια με επικεφαλής έναν ικανό ζωγράφο που δεν ήταν άλλος από τον ιταλό Giovanni Lusieri. Εφημέριος της ομάδας του Elgin ήταν ο Αιδεσιμώτατος Philip Hunt. Δεν θα μιλήσω με πολύ σεβασμό γι’ αυτόν. Αν είχα να εξαιρέσω το Λόρδο ΕΙgin, ο αρχιαπατεώνας στην υπόθεση όπως τη βλέπω ήταν ο Αιδεσιμώτατος Ηυnt αλλά γι" αυτόν θα μιλήσω αργότερα. Οι ΕΙgins γίνονται δεκτοί στην Κων/πολη με μεγαλοπρέπεια. Ανταλλάσσονται πλούσια δώρα. Οι άνεμοι του πολέμου είναι ευνοϊκοί για τους Βρετανούς και ο Σουλτάνος είναι ικανοποιημένος.

Ας στραφούμε τώρα στην Ελλάδα. Την Ελλάδα εκείνη που για 400 τόσα χρόνια βρίσκεται κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό. Η ομάδα των καλλιτεχνών του ΕΙgin φθάνει στην Αθήνα. Οι Τούρκοι έχουν ορίσει δύο κυβερνήσεις, μια πολιτική και μια στρατιωτική. Πολλά έχουν ειπωθεί και συνεχίζονται να λέγονται για το πόσο λίγο ενδιαφέρον εκδήλωναν οι Τούρκοι για τους θησαυρούς της Ακρόπολης. Εν τούτοις, χρειάστηκαν 6 μήνες για να επιτραπεί η είσοδος στην ομάδα του ΕΙgin. Αλλά τα κατάφεραν με 5 λίρες, στο χέρι του στρατιωτικού κυβερνήτη, για κάθε επίσκεψη. Αυτό εγκαινίασε μια διαδικασία δωροδοκίας και διαφθοράς των αξιωματικών που δεν θα σταματούσε μέχρι να συσκευαστούν και να φορτωθούν τα μάρμαρα για την Αγγλία. Όμως όταν στήθηκαν οι σκαλωσιές και τα αντίγραφα ήταν έτοιμα να γίνουν, ξαφνικά έφθασαν φήμες για προετοιμασία στρατιωτικής δράσης των Γάλλων. Ο Τούρκος κυβερνήτης διέταξε την ομάδα του ΕΙgin να κατέβει από την Ακρόπολη. Με 5 λίρες την επίσκεψη ή όχι, η πρόσβαση στην Ακρόπολη ήταν απαγορευμένη. Μόνο ένας τρόπος υπήρχε για να τους επιτραπεί η είσοδος ξανά. Να χρησιμοποιήσει ο ΕΙgin την επιρροή του πάνω στο

Σουλτάνο στην Κων/πολη, ν' αποσπάσει ένα έγγραφο, το λεγόμενο φιρμάνι που θα διέταζε τις αρχές των Αθηνών να επιτρέψουν τη συνέχιση των εργασιών.

Ο Αιδεσιμώτατος Ηυnt πηγαίνει στην Κων/πολη να συναντήσει τον Λόρδο ΕΙgin. Ζητά στο έγγραφο να αναφέρεται ότι οι καλλιτέχνες - παρακαλώ προσέξτε το αυτό - είναι αποκλειστικά στην υπηρεσία του Βρετανού Πρεσβευτή. Ο ΕΙgin επισκέπτεται το Σουλτάνο και αποσπά το φιρμάνι. Το κείμενο του εγγράφου είναι μάλλον ύπουλα συντεταγμένο. Επιτρέψτε μου να σας διαβάσω τις εντολές που δόθηκαν από το Σουλτάνο και που αφορούν τη συζήτηση μας. Παραθέτω: «Οι καλλιτέχνες να μη συναντήσουν αντίδραση στο να περπατήσουν, να επιθεωρήσουν, να μελετήσουν τις μορφές και τα κτίρια που επιθυμούν να σχεδιάσουν ή να αντιγράψουν ή στο να τοποθετήσουν σκαλωσιές γύρω από τον αρχαίο ναό ή στο να αντιγράψουν σε ασβεστόλιθο ή σε γύψο τα αναφερόμενα κοσμήματα και μορφές ή στο να σκάψουν, αν το βρίσκουν αναγκαίο, σε αναζήτηση επιγραφών ανάμεσα στα απορρίμματα. Ούτε να παρεμποδιστούν από το να πάρουν οποιαδήποτε κομμάτια από πέτρες με επιγραφές ή με μορφές». Οι εντολές αυτές δόθηκαν στους Κυβερνήτες και το σημείο αυτό τονίζεται στο φιρμάνι, «χάριν των λαμπρών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες» και παραθέτω ξανά: «Ιδιαίτερα αφού δεν βλάπτουν τα αναφερόμενα κτίρια επιθεωρώντας τα, μελετώντας τα και σχεδιάζοντας τα».

Πριν καλά καλά φθάσει το φιρμάνι στην Αθήνα, γίνεται μια φοβερή επίθεση πάνω σ' ένα οικοδόμημα που μέχρι σήμερα θεωρείται από πολλούς, η ευγενέστερη και ωραιότερη από τις ανθρώπινες δημιουργίες. Όταν έγινε η έφοδος στην πύλη των Καρυάτιδων, ο πυρετός ανέβηκε τόσο που ο Αιδεσιμώτατος Ηυnt έριξε την ιδέα να μετακινηθεί όλο το κτίριο, αν από τη Βρετανική πολεμική μηχανή μπορούσε να αποσταλεί ένας άνθρωπος γι' αυτό. Ο ΕΙgin ανατρίχιασε με την ιδέα και ζήτησε να σταλεί ένα καράβι. Το αίτημα δεν θεωρήθηκε εξωφρενικό, αλλά εκείνη τη στιγμή, δεν υπήρχε διαθέσιμο καράβι. (Φαντάζεστε τι θα γινόταν αν υπήρχε).

Για να αφηγηθώ όλη την τερατωδία χρειάζεται αρκετός χρόνος και αρκετή ψυχραιμία. Οι λέξεις "λεηλασία", "ερήμωση", "αχαλίνωτη καταστροφή", "αξιοθρήνητη συντριβή και συμφορά" δεν είναι δικές μου για να χαρακτηριστεί το γεγονός. Ειπώθηκαν από τους σύγχρονους του ΕΙgin. Ο Horace smith αναφέρεται στον ΕΙgin σαν τον «ληστή των μαρμάρων». Ο Lord Byron τον αποκάλεσε «πλιατσικολόγο». Ο Thomas Hardy χαρακτήρισε αργότερα τα μάρμαρα σαν «αιχμάλωτους σ' εξορία».

Η κυβέρνηση μου έχει ζητήσει την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα. Μας το αρνήθηκαν. Ας σημειωθεί ότι δε θα εγκαταλείψουμε ποτέ το αίτημα αυτό. Επιτρέψτε μου να απαντήσω τα μόνιμα επιχειρήματα ενάντια στην επιστροφή και να ασχοληθώ με αυτά ένα προς ένα.

Τα μάρμαρα πάρθηκαν με «νόμιμη» διαδικασία. Ρωτώ αν η δωροδοκία και εξαχρείωση των αξιωματικών δεν αντιτίθενται στη "νόμιμη διαδικασία".

Παραμένει ένα δεύτερο επιχείρημα παρά το ότι έχει έκτοτε αμφισβητηθεί από πολλούς Βρετανούς περιηγητές στην Ελλάδα την εποχή αυτή. "Οι αδαείς και δεισιδαίμονες Έλληνες ήταν αδιάφοροι για την τέχνη και τα μνημεία τους". Αυτό βέβαια υπονοεί ότι ήταν τυφλοί, ασυνείδητοι και άκαρδοι. Ποιοι; Οι Έλληνες που πολύ μετά τον Περικλή δημιούργησαν τα θαύματα της Βυζαντινής Τέχνης. Οι Έλληνες που, ακόμα και κάτω από την Οθωμανική κατοχή, δημιούργησαν σχολές τέχνης και χειροτεχνίας. Οι Έλληνες που παρά 400 χρόνια τουρκικής κατοχής, διατήρησαν με πείσμα τη γλώσσα και τη θρησκεία τους. Οι ίδιοι Έλληνες που κατά τον αγώνα για την ανεξαρτησία τους έστειλαν στους Τούρκους στρατιώτες βόλια να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους. Ναι, εναντίον τους. Οι Τούρκοι στρατιώτες, κλεισμένοι στην Ακρόπολη, έμειναν από πολεμοφόδια και άρχισαν να καταστρέφουν τις κολώνες για να αφαιρέσουν το μολύβι να κάνουν με αυτό βόλια. Οι Έλληνες τους έστειλαν πολεμοφόδια με το μήνυμα, "Να τα βόλια, μην αγγίξετε τις κολώνες". Μόλις έγινε ανεξάρτητη η Ελλάδα, ένα από τα πρώτα νομοθετικά διατάγματα που πέρασαν από την ελληνική κυβέρνηση ήταν εκείνο για την προστασία και συντήρηση των εθνικών μνημείων. Είναι αυτό αδιαφορία; Θεωρούμε αυτή την κατηγορία τερατώδη. Θα έχετε σίγουρα ακούσει, αλλά επιτρέψτε μου, να επαναλάβω τι είπε ένας γέρος καρδιοπαθής Έλληνας στον J.C. Hobhouse. "Παίρνετε τους θησαυρούς μας. Σας παρακαλώ να τους φυλάξετε καλά. Μια μέρα θα τους ζητήσουμε πίσω". Μπορούμε να πιστέψουμε ότι ο άνθρωπος αυτός μιλούσε για λογαριασμό του;

Αν τα μάρμαρα επιστραφούν, αυτό θα αποτελέσει ένα προηγούμενο που μπορεί να οδηγήσει στην εκκένωση των μουσείων. Συγχωρέστε με, αλλά αυτό είναι κοινή κολακεία. Ποιος πρόκειται να ζητήσει και ποιος πρόκειται να επιτρέψει το άδειασμα των μουσείων; Επιτρέψτε μου να δηλώσω, για άλλη μια φορά, ότι πιστεύουμε πως οπουδήποτε και αν βρίσκονται τα μουσεία, αποτελούν ζωτική κοινωνική και πολιτιστική ανάγκη και πρέπει να προστατεύονται. Έχω επανειλημμένα δηλώσει ότι ζητούμε ένα αναπόσπαστο μέρος κτιρίου που ακρωτηριάστηκε. Σε όλο τον κόσμο το ίδιο το όνομα της πατρίδας μας είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον Παρθενώνα. Ζητούμε απλώς κάτι μοναδικό, κάτι απαράμιλλο, κάτι ιδιαίτερο της ταυτότητας μας. Αγαπητοί φίλοι, αν υπήρχε ο παραμικρός κίνδυνος για τα μουσεία, τότε γιατί το Διεθνές Συμβούλιο των Μουσείων πρότεινε μια "ανοιχτόμυαλη στάση" στα μέλη του;

Αυτή είναι η πρόσφατη σοδειά. Μόλυνση. Μόλυνση πάνω από την Ακρόπολη. Τι σας λέει αυτό; Όταν το Λονδίνο αντιμετώπιζε το σοβαρό πρόβλημα μόλυνσης, υπήρξαν κραυγές πανικού για τα μάρμαρα; Βεβαίως όχι. Για τον απλούστατο λόγο ότι τα μάρμαρα ήταν στεγασμένα στο Βρετανικό Μουσείο. Εμείς δεν προφασιζόμαστε ότι τα γλυπτά θα επανατοποθετηθούν. Νομίζουμε ότι αυτό δεν γίνεται, αλλά η κυβέρνηση μου έχει διατυπώσει ότι την ημέρα που θα επιστραφούν τα μάρμαρα στην Αθήνα θα υπάρχει έτοιμο να τα δεχθεί ένα όμορφο μουσείο με τα πιο προηγμένα συστήματα ασφάλειας και συντήρησης, δίπλα στην Ακρόπολη. Μπορώ να προσθέσω ότι είμαστε περήφανοι για τις συνεχιζόμενες εργασίες στην Ακρόπολη. Η δουλειά αυτή παρουσιάστηκε σ' ένα συμβούλιο κορυφαίων αρχαιολόγων απ' όλο τον κόσμο που προσκλήθηκαν στην Αθήνα ειδικά. Ο έπαινος ήταν ομόφωνος και ενθουσιαστικός. Από τότε έχει παρουσιαστεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις. Με χαρά την υποδέχθηκε και το Βρετανικό Μουσείο. Οι Financial Times αναφέρθηκαν στην ποιότητα της εργασίας αυτής και την παραδειγματική ικανότητα των ελλήνων συντηρητών. Ζήτησα να υπάρχουν αντίγραφα στη διάθεση όσων από σας ενδιαφέρονται.

Το μόνιμο επιχείρημα των Βρετανών είναι ότι μετακινώντας τα μάρμαρα, τα έσωζαν από τη βαρβαρότητα των Τούρκων. Το να αρνηθώ το βανδαλισμό των Τούρκων θα μ' έβαζε σε δύσκολη θέση, αλλά γεγονός είναι ότι οι Τούρκοι δεν έδωσαν άδεια στο να μετακινηθούν γλυπτά από τα μνημεία και τους τοίχους της Ακρόπολης και ότι με την ευλογία του Αιδεσιμώτατου Hunt μετακινήθηκαν κατά βάρβαρο τρόπο. Παραθέτω ένα από τα γράμματα του Lusieri προς τον Elgin: « Έχω την ευχαρίστηση να σας ανακοινώσω την απόκτηση της 6ης μετόπης, εκείνης με τον κένταυρο που απάγει τη γυναίκα. Με το έργο αυτό είχαμε πολλά προβλήματα από κάθε άποψη, και αναγκάστηκα να γίνω λίγο βάρβαρος». Σε άλλο γράμμα ελπίζει ότι, «οι βαρβαρισμοί που ήμουνα υποχρεωμένος να διαπράξω ελπίζω να ξεχαστούν».

Ο Edward Dodwell έγραψε: «Ένιωσα την απερίγραπτη ταπείνωση να είμαι παρών όταν ο Παρθενώνας απογυμνωνόταν από τα λαμπρότερα γλυπτά του. Είδα ορισμένες μετόπες της ακραίας νότιας πλευράς του ναού να σέρνονται κάτω. Ήταν σφηνωμένες ανάμεσα στις τριγλύφους με μια εσοχή και προκειμένου να τις σηκώνουν, ήταν απαραίτητο να ρίξουν στο έδαφος το θαυμάσιο γείσο με το οποίο καλύπτονταν. Η νοτιοανατολική πλευρά του αετώματος μοιράστηκε την ίδια τύχη».

Δεν μπορούμε παρά να καταραστούμε το βάρβαρο πνεύμα που τους παρότρυνε να θρυμματίσουν και να ακρωτηριάσουν, να λεηλατήσουν και να ανατρέψουν τα λαμπρά έργα που είχε αναθέσει ο Περικλής και που είχε εκτελέσει η απαράμιλλη μεγαλοφυία του Ικτίνου και του Φειδία.

Ένας άλλος μάρτυρας ο Robert Smirke γράφει: «Ταράχθηκα ιδιαίτερα όταν είδα την καταστροφή που γινόταν με το γκρέμισμα των ανάγλυφων της ζωοφόρου. Κάθε πέτρα καθώς έπεφτε έσειε το έδαφος με το ασήκωτο βάρος της και ο βαθύς υπόκωφος ήχος που έκανε έμοιαζε σαν αγωνιώδες βογκητό του πληγωμένου πνεύματος του ναού. Αυτά σχετικά με τη βαρβαρότητα».

(...) Έχω πάρει πολύ χρόνο και ξέρω πως η συζήτηση είναι αυτή που θα αγγίξει τις συνειδήσεις. Ελπίζω η συζήτηση να προκαλέσει μερικές ερωτήσεις. Θέτω μερικές από αυτές.

* Τα μάρμαρα πάρθηκαν κακώς; Και αν κακώς πάρθηκαν, είναι σωστό να κρατούνται;* Ακόμα, αν είναι σωστό το ότι πάρθηκαν, είναι λάθος να επιστραφούν;* Τι βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στο επιχείρημα ότι αν δεν τα είχε πάρει ο Elgin, άλλος Αγγλος ή

Γάλλος θα τα είχε πάρει;* Πειράζει που το 95% του ελληνικού λαού μπορεί ποτέ να μη δει τα λαμπρότερα έργα της

ελληνικής δημιουργίας;* Είναι δυνατόν μια ελεύθερη Ελλάδα να είχε επιτρέψει τη μετακίνηση των μαρμάρων;Η Αγγλία και η Ελλάδα είναι φίλες χώρες. Αγγλικό αίμα έτρεξε στα ελληνικά χώματα στη διάρ κεια

του πολέμου κατά του φασισμού. Και οι Έλληνες έδωσαν τη ζωή τους για να προστατεύσουν τους Αγγλους πιλότους. Διαβάστε τον Churchill, μιλάει για το πόσο σημαντικός ήταν ο ελληνικός ρόλος στην αποφασιστική νίκη στην έρημο κατά του Ρόμελ. Το περασμένο καλοκαίρι έγινε ένα αφιέρωμα στον Σαίξπηρ στο Αμφιθέατρο που βρίσκεται στους πρόποδες της Ακρόπολης. Το Covent Garden έπαιξε τον Μάκβεθ του Βέρντι. Το Εθνικό σας θέατρο ήρθε με τον Κοριολάνο. Ήταν αξέχαστες βραδιές. Όχι μόνο για την υψηλή ποιότητα των παραστάσεων αλλά επίσης για την εκπληκτική επικοινωνία ανάμεσα στους βρετανούς καλλιτέχνες και το ελληνικό κοινό. Ο Ian McKellen ας με συγχωρέσει αν μιλήσω για τα δάκρυα του από συγκίνηση καθώς και για εκείνα των συναδέλφων του καλλιτεχνών, καθώς το ελληνικό κοινό επευφημούσε. Τα δάκρυα αυτά είχαν να κάνουν με την επαφή ανάμεσα στους λαούς, με φιλία, με τον Σαίξπηρ που παρουσιάζονταν σ' αυτό τον ιερό χώρο. Ήταν θαυμάσια, αξέχαστα. Στο όνομα αυτής της φιλίας σάς λέμε, έγινε μια αδικία που μπορεί τώρα ν' αποκατασταθεί.

Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν για μας τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Είναι η υπερηφάνεια μας, είναι οι θυσίες μας. Είναι το ευγενέστερο σύμβολο τελειότητας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι οι φιλοδοξίες μας και το ίδιο τ' όνομα μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας.

Είμαστε έτοιμοι να πούμε ότι θεωρούμε όλη την πράξη του Elgin σαν άσχετη προς το παρόν. Λέμε στην Βρετανική Κυβέρνηση: Κρατήσατε αυτά τα γλυπτά για δύο σχεδόν αιώνες. Τα φροντίσατε όσο καλύτερα μπορούσατε, γεγονός για το οποίο και σας ευχαριστούμε. Όμως τώρα στο όνομα της δικαιοσύνης και της ηθικής παρακαλώ δώστε τα πίσω. Ειλικρινά πιστεύω ότι μια τέτοια χειρονομία εκ μέρους της Μεγάλης Βρετανίας θα τιμούσε πάντα τ' όνομά της.

Ευχαριστώ.(Μελίνα Μερκούρη, Ο λόγος του 1986 στην Oxford Union)

ΑΝΑΛΥΣΗ ΟΜΙΛΙΑΣ

Το οργανωτικό πρότυπο του προφορικού (ρητορικού) λόγου

Εισαγωγή §§1-4 Η ομιλήτρια παρουσιάζει το θέμα «Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα», τη σκοπιά της (Τα Μάρμαρα ανήκουν στην Ελλάδα) και ταυτόχρονα κερδίζει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου (§§ 3, 4).

Αφήγηση §§5-10 Δίνει σύντομες πληροφορίες για το ιστορικό της αρπαγής των Μαρμάρων, με σκοπό να ευαισθητοποιήσει το ακροατήριο.

Ανασκευή §§ 11 - 19 Ανασκευάζει τα βασικότερα επιχειρήματα της βρετανικής πλευράς.Βεβαίωση §§20-22 Προβάλλει την αναγκαιότητα επιστροφής των Μαρμάρων στη χώρα μας.

Επίλογος §23 Επαναβεβαιώνει την ποιότητα των «επιχειρημάτων», επικαλούμενη ταυτόχρονα το ήθος του ακροατηρίου.

Επίπεδο ύφους

• Σαφήνεια: κυριολεξία και αποφυγή πολυσημίας.• Καταλληλότητα: προσαρμογή της γλώσσας του λόγου στις απαιτήσεις του ακροατηρίου και της

περίστασης επικοινωνίας.• Ευπρέπεια: η ικανότητα της ομιλήτριας να κερδίζει με τη γλώσσα της μια θετική εντύπωση για το

άτομο της (πάνω απ' όλα αγαπά με πάθος την πατρίδα της).• Ορθότητα: τήρηση των κανόνων που ρυθμίζουν το λόγο της πειθούς στον προφορικό λόγο:• χρήση ρητορικών ερωτήσεων: (π.χ. §§ 13, 14, 19)• παραλληλισμός: (π.χ. η επανάληψη της ίδιας συντακτικής δομής στις §§' 3,13, και 21)• παρουσία της δεοντικής τροπικότητας (μορφών δεοντολογίας): (π.χ. «πρέπει»)• παρουσία της επιστημικής τροπικότητας (μορφών πιθανολόγησης): (π.χ. «νομίζω ότι θα ήταν

καλό»)• φράσεις που δηλώνουν ψυχοδιανοητικές καταστάσεις των ομιλητών: (π.χ. θεωρούμε, πιστεύω,

νομίζουμε)• χρήση α' ενικού προσώπου• ποικιλία λεξιλογίου: από αφηρημένες έννοιες στο οικείο επίπεδο ύφους• λέξεις συγκινησιακά φορτισμένες: (π.χ. να καταραστούμε, ακρωτηριάσουν, αγωνιώδες βογκητό

του πληγωμένου πνεύματος του ναού, βαρβαρότητα)• χιούμορ: (π.χ. § 9: «Φαντάζεστε τι θα γινόταν αν υπήρχε;»)• παρατακτικός λόγος

ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ, Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ

Δώδεκα ώρες κολυμπώντας από τη Δήλο στην Πάρο. «Για τα Ελγίνεια», είπε, «για να γυρίσουν πίσω». Ήταν 56 χρόνων. Γιατρός, Άγγλος. Είχε και μια άλλη ιδιότητα. Φιλέλληνας. Με αυτή διέσχισε τα παγωμένα νερά του Αιγαίου. Πόσο ουτοπικό ή και ρομαντικό φαντάζει το εγχείρημα; Τι σημαίνει σήμερα «φιλέλλην»; Μπορούμε σήμερα να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να ονειρεύεται ένα «άλλοτε και αλλού» χωρίς να γινόμαστε ένας πλεονάζων άνθρωπος; Ο περί Ελλάδος λόγος δεν σταμάτησε ποτέ να είναι επίκαιρος. Ίσως γιατί από παλιά ο τόπος αυτός προσφερόταν για την κατασκευή της αφήγησης μιας αρχής, μιας καταγωγής, ενός «ανήκειν». Δώρο που σήμερα γίνεται ακόμα πιο πολύτιμο, καθώς ανέκκλητα οδεύουμε στο παγκοσμιοποιημένο τοπίο.

Αν οι Ευρωπαίοι λάτρεψαν τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό είναι γιατί θέλησαν να κατασκευάσουν ένα φωτεινό μύθο για τις σκοτεινές ρίζες τους. Την απαράμιλλη ομορφιά της απαρχής ζήλεψαν, αυτή θέλησαν να οικειοποιηθούν. Η παρακράτηση των Ελγινείων εδώ εντάσσεται. Μια αίσθηση, ψευδαίσθηση ανομολόγητα εδραιωμένη στο συλλογικό ασυνείδητο ότι αυτό το παρελθόν είναι δικό τους, ότι «αυτή η ομορφιά μάς ανήκει». Η ιδιοκτησία ακόμη και ως κλοπή (αν όχι πάντα ως κλοπή) επιτρέπει τέτοιες αυθαιρεσίες.

Μια μικρή χώρα. Μια φούχτα άνθρωποι, ριγμένοι εκεί, στην άκρη της Μεσογείου, πώς να παρέμβουν ενεργά σε μια τάξη πραγμάτων επί αιώνες παγιωμένη προς το συμφέρον των ισχυρών; Ισχυρών με συγκεντρωμένους στα μεγάλα μουσεία τους ξένους θησαυρούς ως θεματοφύλακες του παγκόσμιου πολιτισμού; Όμως δεν υπάρχει συμπαγής κυριαρχία. Οι διαρροές είναι εκείνες που φτιά-χνουν εντέλει την ιστορία. Και ήλθαν και «ωρίμασαν» οι διαρροές και σιγά σιγά άρχισε να γίνεται κατανοητό ότι οι θεματοφύλακες του παγκόσμιου πολιτισμού, με τα λαμπρά μουσεία, και τη λαμπρή έννομη τάξη, με τα καταχωρημένα δικαιώματα και τις αποστειρωμένες μουσειακές αίθουσες άλλο δεν έκαναν από το να εξακολουθούν τη συμβολική τους κυριαρχία.

Η Μελίνα, ενσαρκώνοντας το όραμα ενός ολόκληρου λαού, πίστεψε και απαίτησε.«Δεν είμαστε φτωχή χώρα», είπε. «Η βαριά μας βιομηχανία, είναι ο πολιτισμός μας». «Τα Μάρμαρα

του Παρθενώνα πρέπει να επιστρέψουν στον τόπο τους». Η απαίτηση δεν είναι δική μας ως κληρονόμων ενός κλέους που είναι παγκόσμιο και που δεν έχουμε δικαίωμα να μονοπωλούμε, είναι η απαίτηση ενός τόπου, μιας γης που κάποτε τα δημιούργησε. Γι' αυτό κολύμπησε 12 ώρες ο Άγγλος φιλέλλην. Χρησιμοποιώντας το υγρό στοιχείο, τη θάλασσα - σύμβολο του πολιτισμού μας αλλά και της γενναιόδωρης Μητέρας που δίνει, δεν κλέβει ζωή.

Δεν ήταν τελικά το μικρό κράτος που έφτιαξε στη συνέχεια ο Καποδίστριας, δεν ήταν γι' αυτό που ο Shelley έλεγε «είμαστε όλοι Έλληνες» και ο Byron έδινε τη ζωή του. Τη δική τους καταγωγή ψάχνανε οι Ευρωπαίοι, όταν αγωνίζονταν για τη δική μας ανεξαρτησία. Τα δικά τους σύμβολα προσπαθούσαν να απελευθερώσουν, «Η καταγωγή είναι ο σκοπός» είπε ο Karl Krauss. Γι' αυτό πάσχιζαν οι τότε φιλέλληνες, γι' αυτό πασχίζουν και οι σημερινοί. Ίσως με μεγαλύτερο πάθος ή απελπισία. Γιατί ακόμη πιο αναγκαία φαντάζει σήμερα η καταγωγή, το ανήκειν. Κανένας άνθρωπος, κανένας λαός δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τον μύθο της καταγωγής. Ο μύθος αυτός είναι δικός μας. Μας ανήκει. Αν τα Ελγίνεια πρέπει να γυρίσουν στον τόπο τους, δεν είναι μέσα στα πλαίσια κάποιας αλλαγής ιδιοκτησίας. Δεν έχουν ιδιοκτήτες οι μύθοι της καταγωγής. Έχουν όμως έναν τόπο που τους γέννησε. Ένα χώμα που τους έθρεψε, ένα λαό που τους πλαισίωσε. Αν πρέπει να γυρίσουν είναι χάριν αυτού που υπήρξε. Το κάλλος, το μέτρο, η ομορφιά, η αγωνία που άγγιξε το στοίχημα της τελειότητας. Δεν είμαστε ιδιοκτήτες τους. Ζούμε όμως στον τόπο όπου συνέβησαν.

Το σπίτι των παιδικών μας χρόνων ακόμα κι αν έχει προ πολλού κατεδαφισθεί, ακόμη κι αν κακότροπα κτίρια υψώνονται στη θέση του, υπάρχει πάντα. Δεν χάνεται ο γενέθλιος τόπος. Τα Ελγίνεια θα γυρίσουν όχι επειδή το θέλουν οι Έλληνες αλλά επειδή το ζητάει ο χαμένος τόπος που τα γέννησε. Δεν είναι παγωμένα τα αγάλματα. Ζεστά είναι και αναπνέουν. Δεν αναζητούν ιδιοκτήτες. Ζητούν το σπίτι των παιδικών τους χρόνων. Εκείνο που δεν χάνεται ποτέ. Όσοι από τα πέρατα της οικουμένης συμμετάσχουν, θα αποζημιωθούν. Θα έχουν ένα μερτικό στο όραμα ενός σπιτένιου σπιτιού. Που τόσο απελπιστικά λείπει.

(Φ. Τσαλίκογλου, εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 6/7/2000}

ΠερίληψηΟ αρθρογράφος με αφορμή το τολμηρό εγχείρημα ενός Άγγλου φιλέλληνα που κολύμπησε για 12 ώρες ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τα μάρμαρα του Παρθενώνα, γράφει γιατί πρέπει να επιστραφούν τα «Ελγίνεια» στον τόπο τους . Αναφέρει πως οι Ευρωπαίοι, αναπτύσσοντας το αίσθημα της «συλλογικότητας» αυθαίρετα πιστεύουν πως η ομορφιά των μαρμάρων ανήκει σε όλους και καυτηριάζει το γεγονός ότι οι ισχυρές χώρες προφασιζόμενες την προστασία του παγκόσμιου πολιτισμού κρατούν τα μάρμαρα «φυλακισμένα» στα μεγαλοπρεπή μουσεία τους. Έπειτα, ως πειστήρια, ο συγγραφέας παραθέτει απόψεις μεγάλων προσωπικοτήτων σχετικά με την επιστροφή των «Ελγινείων». Όλοι αυτοί υποστηρίζουν πως οι Έλληνες έχουν την απαίτηση αυτή όχι επειδή είναι ιδιοκτήτες των μαρμάρων, αλλά επειδή θεωρούν ανώτατη αξία την καταγωγή, τον τόπο, δηλαδή, που δημιουργήθηκε αυτή η πολιτισμική κληρονομιά. Κλείνοντας ο αρθρογράφος χρησιμοποιεί το παράδειγμα του πατρικού σπιτιού, θέλοντας να δείξει πως μεγαλύτερη αξία έχει ο τόπος καταγωγής, η πατρίδα παρά ο ιδιοκτήτης και πως είναι και ο ίδιος υποστηρικτής της επιστροφής των μαρμάρων.

«ΕΛΛΑΣ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΣΟΥ…ΔΙΑΙΩΝΙΣΕ ΤΟ»Με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, βρέθηκε ξανά στο προσκήνιο το θέμα

επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα, που ουσιαστικά ποτέ δεν περιθωριοποιήθηκε από τη στιγμή που η αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη ξεκίνησε αυτή την εκστρατεία. Η πρόταση της αγγλικής κυβέρνησης για προσωρινή επιστροφή των μαρμάρων στο πλαίσιο και κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων απορρίφθηκε χωρίς συζήτηση από τους αρμοδίους, οι οποίοι επιδιώκουν την οριστική επιστροφή τους στη γενέθλια γη. Ωστόσο, η ύπαρξη και άλλων δημιουργημάτων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού σε μουσεία και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Νίκη της Σαμοθράκης και η Αφροδίτη της Μήλου στο Λούβρο, καθιστά επιτακτική την ανάγκη κινητοποίησης των Ελλήνων κυρίως προκειμένου να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής.

Σε πρώτο πλάνο πρέπει να τοποθετηθεί ο ρόλος του σχολείου στην ενίσχυση του συγκεκριμένου κινήματος, που εδώ και αρκετά χρόνια δεν ήταν γνωστό σε μεγάλο αριθμό Ελλήνων. Γι’ αυτό το λόγο έχουν τεθεί προτάσεις εισαγωγής ενός νέου μαθήματος σχετικό με την εθνική μας κληρονομιά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Το μάθημα αυτό δε θα είναι εξεταζόμενο, σε αντιδιαστολή με την Ιστορία, προκειμένου να αποφευχθεί η άσχημη αντίδραση των μαθητών. Με τον τρόπο αυτό οι νέοι θα το παρακολουθούν με περισσότερο ενδιαφέρον, θα συνειδητοποιούν την εθνική τους ταυτότητα, και θα μάθουν να την υπερασπίζονται.

Ακόμη και σ’ αυτό το ζήτημα η πρακτική εξάσκηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Η επίσκεψη σε αρχαιολογικούς χώρους , σε μουσεία μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στη γνωριμία μας με τον πολιτισμό μας και τα δημιουργήματά του που ορισμένοι προσπαθούν να οικειοποιηθούν και κάποιες φορές το καταφέρνουν από τη στιγμή που το ελληνικό ενδιαφέρον για το ζήτημα περιορίζεται σε κλειστούς επιστημονικούς κύκλους.

Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνει λόγος και για ένα ακόμη δημιούργημα του ελληνικού πολιτισμού, όχι «χειροπιαστό», αλλά απαράμιλλης σημασίας, που καθίσταται υπό αμφισβήτηση ως προς την «εθνικότητά» του. Η ελληνική γλώσσα, πρόδρομος των περισσότερων ευρωπαϊκών γλωσσών και διαλέκτων κινδυνεύει σήμερα να εξαφανιστεί μπροστά το «τέρας» της παγκοσμιοποίησης που σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του και είναι υπεύθυνο για την πολιτισμική ομοιομορφία που παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια. Μπορεί, πραγματικά , να δανειστήκαμε το αλφάβητο από τους Φοίνικες, όμως το «χρώμα», η «μελωδία» και η καλλιέργεια της γλώσσας είναι αναμφισβήτητο προϊόν του ελληνισμού. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε σαν Έλληνες είναι να περιορίσουμε τη χρήση ξενόφερτων λέξεων στο καθημερινό μας λεξιλόγιο που αλλοιώνουν τη γλώσσα. Το σχολείο, επομένως, είναι αυτό που θα βοηθήσει για άλλη μια φορά παρέχοντας σωστή εκμάθηση της γλώσσας μας στους νέους.

Τέλος, ο σημερινός κυρίαρχος των μέσων μαζικής επικοινωνίας το Διαδίκτυο, όπως είναι η ελληνική του ονομασία, είναι δυνατόν να συνεισφέρει στο εγχείρημά μας αυτό, δηλαδή την απάντηση σε όσους δεν αναγνωρίζουν την υπεροχή του ελληνικού πολιτισμού, όσον αφορά στις τέχνες και τα γράμματα και την απαρχή της δημιουργίας τους. Με τη δημιουργία ιστοσελίδων όπου θα παρουσιάζονται όλες οι ευεργεσίες του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στην παγκόσμια κοινότητα, θα υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό ελληνικών μνημείων και γενικότερα θα εκτίθενται τα αιτήματα των Ελλήνων προς υπεράσπιση της εθνική στους κληρονομιάς, στην προσπάθεια των οποίων θα έχουν τη δυνατότητα να συνδράμουν όσοι θέλουν με τη χρήση του συγκεκριμένου δικτυακού χώρου.

Καταλήγοντας, είναι εύκολο να αντιληφθούμε πόσο σημαντική είναι η καθολική αντίδραση σ’ αυτή την αδικία που γίνεται εις βάρος μας, από εκείνους που νιώθουν μειονεκτικά απέναντι στα τόσα επιτεύγματα ενός λαού που έθεσε τα θεμέλια του παγκόσμιου πολιτισμού. Όπως είπε κάποτε ο Μακρυγιάννης για αγάλματα που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης: «Αυτά μην τα δώσετε σε κανέναν , ακόμη κι αν σας προσφέρουν δέκα χιλιάδες τάλαρα. Μην καταδεχτείτε να φύγουν από τον τόπο μας. Γι’ αυτά πολεμήσαμε»

Διατύπωση παραπόνων

Αξιότιμε κ. Διευθυντά,

με την ευκαιρία της ανακοίνωσης του θέματος της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα, μου δημιουργήθηκε η επιθυμία εφέτος, αντί άλλων ευχετηρίων καρτών, να αποστείλω στους φίλους μου, που διαμένουν στο εξωτερικό, κάρτες-εικόνες από τα γλυπτά του Παρθενώνα. Ακούστε, τώρα τι συνάντησα σ' αυτή την τόσο απλή προσπάθεια μου. Κάρτες από τα Μουσεία μας γενικά δεν κυκλοφορούν στο ελεύθερο εμπόριο.

Η υπάλληλος του πωλητηρίου του μεγάλου Αρχαιολογικού μας Μουσείου εξεπλάγη με το αίτημα μου, διότι, όπως δήλωσε, κάθε Μουσείο διαθέτει μόνο αντικείμενα της συλλογής του. Σύμφωνα με τις υποδείξεις και των υπαλλήλων άλλων Μουσείων, ανέβηκα στο πωλητήριο της Ακρόπολης, διαστάσεων 4X5 μέτρων. Η υπάλληλος του πωλητηρίου, νεοπροσληφθείσα όπως μου δήλωσε, δεν γνώριζε αν υπήρχαν και εξαντλήθηκαν κάρτες με θέμα τα Μάρμαρα του Παρθενώνα και των άλλων μνημείων της Ακρόπολης. Ευγενικά μου υπέδειξε ένα στατό με κάρτες. Το στριφογύρισα και ακούστε, ακούστε, δεν βρήκα ούτε μία φωτογραφία του Παρθενώνα ούτε των άλλων περίφημων κτισμάτων του Ιερού Βράχου και των Μαρμάρων που εκτίθενται στο Μουσείο και ούτε λόγος για τα Ελγίνεια!

Με αυτή την ευκαιρία, είναι πωλητήρια αυτά που συναντά ο ξένος επισκέπτης στα μουσεία μας; Σκοτεινά, σκονισμένα, άβολα. Είναι υπάλληλοι αυτά τα άτομα που εναλλάσσονται κάθε τέσσερις μήνες στα πωλητήρια και επομένως δεν γνωρίζουν τι να απαντήσουν στον επισκέπτη; Γνωρίζει ο υπουργός Πολιτισμού τι χάνει η χώρα μας στον τομέα της προβολής της, όταν ο επισκέπτης αποχωρεί αγανακτισμένος, χωρίς να ελκυσθεί να αγοράσει αντικείμενα που θα θυμίζουν στον ίδιο και στους φίλους του, που επιθυμεί να τους προσφέρει κάτι από την επίσκεψη στη χώρα μας, τους θησαυρούς του Ελληνικού Πνεύματος;

Το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων γνωρίζει τι χάνει από έσοδα, τόσο χρήσιμα για τη συντήρηση των αρχαίων μας, με το να μην έχει οργανώσει και προβάλλει το θέμα διάδοση της ελληνικής Τέχνης και Ιστορίας, όπως έχουν ήδη πράξει αξιόλογα ιδιωτικά, μη κερδοσκοπικά, Μουσεία και της χώρας μας; Με αυτές τις ελλείψεις των πωλητηρίων πώς θα ικανοποιήσουμε τα πλήθη που θα συρρεύσουν στη χώρα μας στην Ολυμπιάδα του 2004;

Μετά τιμής

Λονδίνο: "Δεν τα δίνουν ούτε ως δάνειο!"

"Τα γλυπτά του Παρθενώνα δεν θα επιστραφούν ποτέ στην Ελλάδα, ούτε και ως δάνειο" δήλωσε

κατηγορηματικά στη βρετανική εφημερίδα "Σάντεϊ Τέλεγκραφ" ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου,

Νιλ Μακ Γκρέγκορ. Ανακοίνωσε επίσης ότι τερματίζει τις όποιες "διαπραγματεύσεις" με τη βρετανική

Επιτροπή για τον Επαναπατρισμό των Μαρμάρων ενώ πρότεινε να δεχθεί η Ελλάδα μια "εικονική

αναπαράσταση" του μνημείου.

"Προς το παρόν δεν υπάρχει κοινό έδαφος μεταξύ των δύο πλευρών στο ζήτημα των Μαρμάρων

και είναι κουραστικό να επαναλαμβάνονται τα ίδια επιχειρήματα. Η ανοικοδόμηση του

Παρθενώνα δεν είναι δυνατή. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να συνενώσουμε εικονικά όσα

στοιχεία του έχουν

διασωθεί" υποστηρίζει ο κ. Μακ Γκρέγκορ.

Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα, ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου υπογράμμισε ότι

λόγω μιας ευτυχούς ιστορικής συγκυρίας ία μισά από τα γλυπτά που έχουν διασωθεί

βρίσκονται σήμερα στο Λονδίνο. "Τα γλυπτά του Παρθενώνα επιτελούν το μέγιστο καλό στο

μουσείο που βρίσκονται διότι οι

επισκέπτες μπορούν να τα δουν στο ευρύτερο ιστορικό τους πλαίσιο. Το Βρετανικό

Μουσείο είναι ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας, καθώς σ'

αυτό μπορούν να συγκεντρωθούν τα επιτεύγματα του ανθρώπου σε κάθε γωνιά της Γης" δήλωσε ο

διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου.

Ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου αναγνωρίζει ότι πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν οτι

το θέμα του Παρθενώνα πρέπει να εξεταστεί ως ειδική περίπτωση. Αλλά "Πρόκειται

απλώς για μία άποψη - και όχι για γεγονός. Προσωπικά δεν βλέπω διαφορές ανάμεσα στην ελληνική

τέχνη και παράδοση και την ολλανδική ή την ιταλική, που επίσης είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο"

είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μακ Γκρέγκορ.

Μπορεί ο κ. Μακ Γκρέγκορ να ήταν ο πρώτος διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου που

δέχθηκε να συναντηθεί με τον Έλληνα υπουργό Πολιτισμού και τη Βρετανική Επιτροπή, όμως οι

δηλώσεις του "εξανεμίζουν πλέον τις ελληνικές ελπίδες για επιστροφή των γλυπτών στους

Ολυμπιακούς της Αθήνας και εξοργίζουν τόσο τις ελληνικές αρχές όσο και τη Βρετανική

Επιτροπή για τον επαναπατρισμό", γράφει η "Τέλεγκραφ".

Ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου προτείνει στην Ελλάδα να δεχθεί μια εικονική

αναπαράσταση του Παρθενώνα όπως ήταν πριν από 2.500 χρόνια. "Ελπίζω έτσι να βελτιωθούν οι

σχέσεις μας με την ελληνική πλευρά", δηλώνει ο κ. Μακ Γκρέγκορ, που υποστηρίζει ότι έχει αναπτύξει

τη συγκεκριμένη πρόταση σε επιστολή του προς τον καθηγητή Δημήτριο Παντερμαλή, επικεφαλής

του οργανισμού για την οικοδόμηση του Μουσείου της Ακρόπολης. Η εικονική οικοδόμηση του

Παρθενώνα θα γίνει μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών με τη λήψη χιλιάδων φωτογραφιών

του ναού και τμημάτων ή αντικειμένων που έχουν αφαιρεθεί από το χώρο και βρίσκονται σε

διάφορα μουσεία.

Εξοργισμένα είναι ύστερα από τις εξελίξεις τα μέλη της Βρετανικής Επιτροπής για τον

Επαναπατρισμό των Μαρμάρων. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της Βρετανικής Επιτροπής, καθηγητής,

Αντονι Σνοντγκράς, κατηγορεί το Βρετανικό Μουσείο για "διπροσωπία" στις διαπραγματεύσεις με την

Αθήνα. Ο καθηγητής Σνοντγκράς πρόσθεσε ότι θα ήταν ικανοποιημένος με την πρόταση για

"εικονική αναπαράσταση του Παρθενώνα, μόνο αν στόλιζε το Βρετανικό Μουσείο σε

αντικατάσταση των γλυπτών".

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις) (μονάδες 25)2.. Σε κείμενο έκτασης μιας παραγράφου να σχολιάσετε την άποψη του Νιλ Μακ Γκρέγκορ:"Προσωπικά δεν βλέπω διαφορές ανάμεσα στην ελληνική τέχνη και παράδοση και την ολλανδική ή την ιταλική, που επίσης είναι διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο" (μονάδες 15)3.. Ποια είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το κείμενο ως άρθρο; (μονάδες 6)4.. Να γραφούν από ένα συνώνυμο και ένα αντώνυμο των λέξεων: κατηγορηματικά, συγκυρία, εξανεμίζουν, διαπραγμάτευση (μονάδες 4)

5.. Σε ένα κείμενο 600-700 λέξεων, να σχολιάσετε την επιχειρηματολογία του άρθρου και στη συνέχεια να τηνανασκευάσετε

Πιστεύω πως αυτή ακριβώς η στιγμή που εμπνέει τόσην απιστία και τόσην αποθάρρυνση, είναι και η πιο κατάλληλη για μια γόνιμη αυτοεποπτεία. Και η αυτοέρευνα δεν μπορεί να πειθαρχήσει σε κάποιες επιταγές που υποβάλλει η ομαδική ζωή, δηλαδή η εθνική συμβίωση.

Μάλιστα σε μια εποχή που έχει χαρακτηρισθεί από την ομαδικότητα των προσπαθειών για τη διατήρηση της εθνικής ανεξαρτησίας, η ιδέα της εθνικής ελευθερίας έχει διεκδικήσει πρωταρχική θέση στα πνεύματα. Και έχει στερεωθεί η πεποίθηση ότι η ατομική ελευθερία - ελευθερία πολιτική, πνευματική και ηθική - είναι μέγεθος συναρτημένο με το άλλο μέγεθος, δηλαδή την ομαδική, την εθνική ελευθερία. Έτσι, η ανάγκη της διερεύνησης των συστατικών της παράδοσης - οπωσδήποτε κι αν η παράδοση αυτή εκδηλώνεται - προβάλλει ως χρέος πρώτο.

Θα γνωρίσομε τον εαυτό μας, αν γνωρίσομε τη ρίζα μας. Στους καιρούς μας, η γνωριμία με το παρελθόν και η ψύχραιμη αξιολόγηση του, δεν έχει το στενό ενδιαφέρον της απλής ιστορικής ενημέρωσης. Δεν ανήκει πια το καθήκον αυτό στον κύκλο της μόρφωσης. Ανήκει στις αξιώσεις της εθνικής ζωής. Και σαν τέτοιο επιστρατεύει το χρέος όχι μόνο των νέων με πνευματικά ενδιαφέροντα, αλλά και των νέων με τα ενδιαφέροντα της ζωής στη γενική τους έκφραση.

Έτσι ξαναγυρίζουμε στο πρόβλημα και στο ερώτημα που έχει τεθεί: Σύνδεση ή αποσύνδεση με την παράδοση;

Και βέβαια σύνδεση. Αλλά σύνδεση όχι τεχνητή και επιπόλαια. Ούτε σύνδεση που θα είχε το νόημα της επιστροφής. Ούτε σύνδεση που θα ύψωνε φράκτες στην πλατιά επικοινωνία με το ευρωπαϊκό πνεύμα. Σύνδεση οργανική για να αποκαταστήσουμε την επαφή μας με τις πηγές της νεοελληνικής πνευματικότητας και της ηθικές αξίες της νέας ελληνικής ζωής, ώστε να μπορούμε τις αξίες αυτές να τις χρησιμοποιήσουμε σαν ζύμη στον εθνικό μας χαρακτήρα.

Όχι αντιγραφή των παλιών τρόπων, αλλά δραστηριοποίηση των στοιχείων εκείνων που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις νέες όψεις της ζωής. Και για να γυρίσουμε στα πνευματικά μας ενδιαφέροντα: Ο Δέκατος Ένατος ελληνικός αιώνας υπήρξε ο κορμός της πνευματικής μας ζωής, κορμός ίσως αδύνατος σε πολλά, καχεκτικός λόγω της επιπόλαιας μίμησης των αλλοδαπών προτύπων, παρά τις βαρυσήμαντες καταβολές, που βρήκε όμως πολλήν θολερότητα στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού.

Αυτή την πνευματική εισφορά πρέπει να τη γνωρίσομε και να αξιοποιήσομε από αυτήν ό,τι είναι δυνατό να αξιοποιηθεί. Έτσι θα αποκτήσομε κάποιο στερεό βάθρο για να κοιτάμε από το ελληνικό μας παράθυρο προς τους ξένους ευρείς ορίζοντες. Έτσι θα έχομε τα δικά μας θεμέλια, τις δικές μας ρίζες, για να μη μαϊμουδίζουμε ανόητα. Θα μπορούμε να δεχόμαστε τότε την καταβολή της ξένης εμπειρίας και να μπολιάζουμε από δαύτην το δικό μας πνευματικό δένδρο με ό,τι μπορούν οι δικοί του χυμοί να θρέψουν και να γονιμοποιήσουν.

Και έτσι θα μπορέσουμε ακόμη ν' αποκτήσουμε τη συνείδηση των εθνικών μας δυνατοτήτων, χωρίς να τρομάζουμε για την καθυστέρησή μας, που κάποιοι νέοι μας θεωρούν ανεπανόρθωτη - ή αν δεν τη θεωρούν, οπλισμένοι ως είναι με την αυθάδεια της νεότητας, τη διαλαλούν με τα πνευματικά τους επιτεύγματα.

Μπορεί, όμως, η ανασύνδεση αυτή της νέας γενεάς με τη νεοελληνική παράδοση να έχει κάποιαν επιρροή και στην ηθική της κρίση που την ταλαιπωρεί: πιστεύω πως μπορεί. Και από όσα έγραψα πιο πάνω το συμπέρασμα τούτο προκύπτει. Όμως το θέμα θα διεκδικούσε πλατύτερη ανάπτυξη. Και θα δοθεί η ευκαιρία μιαν άλλη φορά. Γιατί η στήλη πολύ παραμέλησε τα κύριά της έργα.

9-7-1973 «Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΜΙΑΣ ΓΕΝΕΑΣ» ΑΙΜ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΟΣ 1. Να γράψετε την περίληψη (25 μονάδες)2. Δώστε το διάγραμμα του κειμένου (10 μονάδες)3. Να βρεις σύνθετες λέξεις με πρώτο συνθετικό το ρήμα φέρω, οι οποίες να έχουν τη σημασία που σας δίνεται: (5 μονάδες)

π.χ. αυτός που φορολογείται φορολογούμενοςα. αυτός που δημιουργεί ελπίδες ……………………………..β. αξιόπιστος …………………………….γ. αυτός που μπορεί να αποδώσει φόρους ………………………………..δ. αυτός που μεταφέρει άκριτα τις απόψεις άλλων ………………………………ε. αυτός που μπορεί να μεταφέρεται ………………………………….

4. «Έτσι θα έχομε τα δικά μας θεμέλια, τις δικές μας ρίζες, για να μη μαϊμουδίζουμε ανόητα». Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο (πρόλογο, λεπτομέρειες, κατακλείδα) την άποψη αυτή. (10 μονάδες)5. Να γράψετε επιστολή σε μια εφημερίδα στην οποία θα τονίζετε τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να αξιοποιήσουμε την παράδοσή μας στη σύγχρονη εποχή, ώστε αυτή να αποτελέσει εφαλτήριο για μια Ελλάδα που θα μπορέσει να ανταγωνιστεί τις προκλήσεις της εποχής;

Έκθεση 4η Γ4 Ονοματεπώνυμο………………………………………………………….… 11/2/2004

Η σχέση μας με την παράδοση

Η παράδοση είναι κάτι που στην προελληνική ανθρωπότητα το υφιστάμεθα απλώς. Η ελληνική περίοδος της ιστορίας εγκαινίασε ότι αφενός επιλέγουμε μέσα στην παράδοσή μας, αφετέρου τη διαμορφώνουμε αυτή την παράδοση. Αυτό έκανε την αρχαία Ελλάδα να είναι ό,τι είναι. Δεν έμεινε μέσα στην εκάστοτε παράδοσή της. Έφτιαξε άλλα πράγματα. Και για να γίνει αυτό, έπαψαν οι αρχαίοι Έλληνες να φτιάχνουν κούρους από μιαν ορισμένη στιγμή και μετά. Ωραιότατοι οι κούροι, ποιος είπε όχι. Έπαψαν να γράφουν ομηρικά έπη. Βγήκαν άλλοι άνθρωποι και δημιούργησαν άλλα. Η Σαπφώ, ο Αρχίλοχος, οι Αθηναίοι τραγικοί. Για να γίνει ο Θουκυδίδης Θουκυδίδης κατέστρεψε την παράδοση του Ηροδότου. Τη συνέχισε αλλά την κατέστρεψε, διότι η άποψη της φιλοσοφίας της ιστορίας, στην οποία στηρίζεται η ιστοριογραφία του Θουκυδίδη, δεν έχει καμία σχέση με αυτήν του Ηροδότου. Το ίδιο και ο Σωκράτης, κατέστρεψε κατά κάποιον τρόπο τους προσωκρατικούς -καλώς, κακώς, είναι άσχετο. Αυτό θα πει να είσαι μέσα σε μια παράδοση ιστορική, η οποία διαφέρει από τις προελληνικές κατά τούτο: ότι δεν είσαι σκλάβος της παράδοσής σου, αλλά ότι επιλέγεις μέσα από αυτή και συνεχίζεις...

Στην Ελλάδα μάλιστα η επιλογή τίθεται με ιδιαίτερα δραματικό τρόπο, διότι υπάρχει αυτή η τεράστια απόσταση, η πολιτική αντίθεση ανάμεσα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο και στο βυζαντινό. Αντίθεση κοσμοθεωρητική. Αντίθεση μιας κοινωνίας που -πρώτη στην ιστορία- απελευθερώνεται πνευματικά και μιας κοινωνίας που επικαλείται την Αποκάλυψη.

Αντίθεση πολιτική ανάμεσα σε μια κοινωνία που δημιουργεί πρώτη φορά δημοκρατικούς θεσμούς και σε μια θεοκρατική αυτοκρατορία, όπου και οι ανώτατοι αυλικοί φιλούν τα πέδιλα του αυτοκράτορα. Φυσικά οι σημερινοί Έλληνες ούτε αρχαίοι ούτε βυζαντινοί είναι. Αλλά αν έχουν να επιλέξουν κάτι, αυτό κατά τη γνώμη μου, είναι ασφαλώς το πραγματικό πνεύμα της αρχαίας ελληνικής δημιουργίας ως αγώνα για την ελευθερία, την αυτονομία, την αυτοθέσμιση. Οι σύγχρονοι Έλληνες έχουν να κάνουν τη δική τους Αναγέννηση, το δικό τους Διαφωτισμό, τη δική τους μοντέρνα δημιουργία και όχι να πιθηκίζουν το Βυζάντιο.

Κορνήλιος Καστοριάδης, (από τον ημερήσιο Τύπο).

1. Να γράψετε περίληψη περίπου 100 λέξεων.2. Ποιο είναι το γεγονός που, κατά το συγγραφέα, διαφοροποιεί την αρχαία ελληνική από τις προελληνικές παραδόσεις.3. Ποια θέση εκφράζει ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο του κειμένου και με ποια μέσα την υποστηρίζει; 4. Να ετυμολογήσετε τις παρακάτω λέξεις και να δώσετε από ένα τουλάχιστον συνώνυμο για καθεμιά: εγκαινίασε, παράδοση, επικαλείται, πέδιλα, αυτονομία.5. Γράφει ο Μ. Finley: “χαρακτηριστικό του “πολιτισμένου” ανθρώπου είναι το να παλεύει να κατανοήσει την παράδοσή του και να την κρίνει, όχι να τη δέχεται ανεξέλεγκτα...”Παρόμοια είναι και η συμβουλή που δίνει ο συγγραφέας στους σημερινούς Έλληνες. Να υποστηρίξετε με επιχειρήματα τη συμφωνία ή τη διαφωνία σας με αυτή τη θέση σε ένα κείμενο 500-600 λέξεων.

1. Να γράψετε περίληψη περίπου 100 λέξεων.Το παράδειγμα αυτών που δημιούργησαν μέσα στα χρονικά όρια της αρχαιότητας μας διδάσκει πως το να σέβεσαι την παράδοση, σημαίνει να εμπνέεσαι από αυτή για να

δημιουργήσεις κάτι νέο, ακόμη κι αν χρειαστεί να καταστρέψεις αυτό που σε ενέπνευσε. Στην περίπτωση των Ελλήνων, είναι δύσκολη η επιλογή, γιατί αυτή πρέπει να κινηθεί ανάμεσα σε δύο διαμετρικά αντίθετους πόλους, ως προς τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον κόσμο, την Αρχαιότητα και το Βυζάντιο. Ενδείκνυται βέβαια να γίνει συνείδηση στους σύγχρονους Έλληνες πως δεν ανήκουν ούτε εδώ ούτε εκεί. Αν όμως χρειάζεται να επιλέξουν κάτι, αυτό πρέπει να είναι το δημιουργικό και ελεύθερο πνεύμα της αρχαίας ελληνικής σκέψης.

2. Ποιο είναι το γεγονός που, κατά το συγγραφέα, διαφοροποιεί την αρχαία ελληνική από τις προελληνικές παραδόσεις.

Η στάση των ανθρώπων απέναντι στην παράδοση κατά την “προελληνική” περίοδο ήταν διαφορετική από αυτήν που διαμορφώθηκε μεταγενέστερα. Συγκεκριμένα η προελληνική κοινότητα απλώς υφίστατο και παθητικά αποδέχονταν το γεγονός της παράδοσης. Δεν το έκρινε, δεν το αξιολογούσε, ούτε και το τροποποιούσε. Εν συνεχεία, όμως, στις ιστορικές περιόδους του ελληνισμού, ασφαλώς και στην κλασική εποχή, εγκαινιάστηκε ένας καινούργιος τρόπος για να βιώσει ο άνθρωπος την παράδοση. Την έκρινε, την αξιολογούσε και τη διαμόρφωνε στα μέτρα του, συχνά μάλιστα με τρόπο ριζοσπαστικό, ανεξάρτητα αν τα παλαιότερα δημιουργήματά της ήταν αξιοθαύμαστα. Δεν αποδέχονταν δουλικά τις αρχές και τα παρωχημένα διδάγματά της, επέλεγε την αυτονομία και την απελευθέρωση των πνευματικών δυνάμεών του από αυτά που στο παρελθόν θεωρούνταν βέβαια, σπουδαία και αδιαφιλονίκητα. Αυτό ακριβώς το πνεύμα ευνόησε τη χειραφέτηση των κοινωνιών και τη σφυρηλάτηση θεσμών που θα βασίζονταν στην αυτονομία και στην αυτοδιάθεση των πολιτών.

3. Ποια θέση εκφράζει ο συγγραφέας στην πρώτη παράγραφο του κειμένου και με ποια μέσα την υποστηρίζει;

Η θέση του συγγραφέα: “Η ελληνική περίοδος της ιστορίας εγκαινίασε ότι αφενός επιλέγουμε μέσα στην παράδοσή μας, αφετέρου τη διαμορφώνουμε αυτή την παράδοση”. α΄ προκείμενη - Αυτό έκανε την αρχαία Ελλάδα να είναι ό,τι είναι. - Δεν έμεινε με την εκάστοτε παράδοσή της. - Έφτιαξε άλλα πράγματα. Αλήθειες: α) Και για να γίνει αυτό, έπαψαν οι αρχαίοι Έλληνες να φτιάχνουν κούρους. β) Έπαψαν να γράφουν ομηρικά έπη. β΄ προκείμενη- Βγήκαν άλλοι άνθρωποι και δημιούργησαν άλλα.

4. Να ετυμολογήσετε τις παρακάτω λέξεις και να δώσετε από ένα τουλάχιστον συνώνυμο για καθεμιά: εγκαινίασε, παράδοση, επικαλείται, πέδιλα, αυτονομία.Λεξιλόγιο Ετυμολογία Συνώνυμαεγκαινίασε εν + καινός (καινούργιος) πρωτομεταχειρίστηκε, ίδρυσεπαράδοση παρά + δίδωμι επίδοση, έθιμο, κληροδότημαεπικαλείται επί + καλώ στηρίζεται, επιστρατεύειπέδιλα πεδίο + καταλ. - ιλον σανδάλια, υποδήματα, αυτονομία αυτός (ο ίδιος) + νόμος. ανεξαρτησία, αυτοδιάθεση, αυτοτέλεια

5. Γράφει ο Μ. Finley: “χαρακτηριστικό του “πολιτισμένου” ανθρώπου είναι το να παλεύει να κατανοήσει την παράδοσή του και να την κρίνει, όχι να τη δέχεται ανεξέλεγκτα...”Παρόμοια είναι και η συμβουλή που δίνει ο συγγραφέας στους σημερινούς Έλληνες. Να υποστηρίξετε με επιχειρήματα τη συμφωνία ή τη διαφωνία σας με αυτή τη θέση σε ένα κείμενο

500-600 λέξεων.Όταν ο άνθρωπος έκανε τη μετάβαση από την περίοδο της προϊστορίας -όπου πολλά ζητήματα ήταν

ακόμη αδιευκρίνιστα και ασαφή- στην ιστορική εποχή, άρχισε να προσδιορίζει και τη στάση του απέναντι στο χρόνο. Άρχισε δηλαδή να προσλαμβάνει μέσα του διαστάσεις όχι μόνο το παρόν, αλλά και το παρελθόν και το μέλλον. Τα παρόντα γίνονται πια απλές στιγμές της καθημερινότητας, οι οποίες, όμως δεν είναι ανεξάρτητες από το παρελθόν. Τα παρελθόντα πάλι κανένας δεν μπορούσε να τα μεταβάλλει. Όλοι όμως, διδασκόμενοι απ’ αυτά, είχαν τη δυνατότητα ν’ αλλάξουν τα μελλούμενα. Αυτός ο γόνιμος, δημιουργικός συγκερασμός των τριών διαστάσεων του χρόνου συνθέτει το σύστημα

αξιών της παράδοσης, που δικαίως θεωρείται ως θεμέλιος λίθος κάθε λαού, ο οποίος θέλει να προοδεύει και να πορεύεται προς τα εμπρός. Είναι αλήθεια, ωστόσο, ότι κάθε προσπάθεια μιας κοινωνίας, που εκ των πραγμάτων έχει χαρακτήρα δυναμικό, δεν μπορεί παρά να μεταβιβάζει στο διάβα της όχι μόνο τα ζωντανά και υγιή στοιχεία, αλλά και τα απονεκρωμένα απολιθώματα ενός παρελθόντος που πέρασε ανεπιστρεπτί, αφήνοντας πίσω του κατάλοιπα άλλων εποχών. Άλλοτε πάλι, οι ρυθμοί της ζωής είναι τέτοιοι, ώστε δύσκολα μπορεί να αντισταθεί κάποιος στο δέλεαρ ενός άκρατου, χωρίς μέτρο προοδευτισμού που σαρώνει πίσω του αξίες και δοκιμασμένες αρχές, λάφυρα άλλων ανθρώπων από το κοντινό ή και το μακρύτερο παρελθόν.

Σ’ αυτή τη δυσχερή θέση βρίσκονται σήμερα πολλές εθνικές κοινωνίες, όπως και η δική μας, οι οποίες με βήμα μετέωρο σχοινοβατούν ανάμεσα σ’ έναν κόσμο παρελθοντικό και σ’ έναν άλλο μελλοντικό, πολλά υποσχόμενο. Τα περασμένα ασκούν πολλές φορές μια πίεση ιδιαίτερα ισχυρή, σχεδόν εξουσιαστική στη συνείδηση του μέσου ανθρώπου. Ο ίδιος δεν μπορεί να αρνηθεί προκαταλήψεις και στερεότυπα, δεν έχει τη δύναμη να ορθώσει το ανάστημά του απέναντι στα θέσφατα και στους ρόλους που εθιμοτυπικά παραχωρήθηκαν από τους προγόνους του. Θεωρεί επικίνδυνο και ρηξικέλευθο να αμφισβητήσει αντιλήψεις που αποτελούν το status quo της κοινωνίας του. Από την άλλη πλευρά, μ’ έναν τρόπο αντιφατικό, στέκεται έκθαμβος μπροστά σε αυτό που κοινώς αποκαλείται “πρόοδος”. Αβασάνιστα και άκριτα αποδέχεται νοοτροπίες που του υπόσχονται μιαν απόλυτη ελευθερία χωρίς φραγμούς και αντιστάσεις.

Αυτή την επικίνδυνη ακροβασία καλείται σήμερα κάθε εθνική κοινότητα -πόσο μάλλον ο Ελληνισμός- να εξισορροπήσει, ώστε να κατορθώσει να διακρίνει ποια από τα στοιχεία της παράδοσης πρέπει να διαφυλαχθούν “ως κόρη οφθαλμού” και ποια πάλι άφοβα πρέπει να τα θέσει στο περιθώριο. Κατά τον ίδιο τρόπο χρειάζεται να σταθεί και απέναντι σε όλες εκείνες τις επιδράσεις ενός άγονου μοντερνισμού που απαξιώνουν το παρελθόν και υποτιμούν την κεφαλαιώδη παρακαταθήκη των προγόνων μας.

Ασφαλώς βέβαια “ποταμώ γαρ ουκ έστιν εμβήναι δις τω αυτώ”, όπως υποστηρίζει ο Ηράκλειτος, δηλαδή, κανείς δεν μπορεί να περάσει δύο φορές το ίδιο ποτάμι. Αυτό σημαίνει κυριολεκτικά ότι κανείς δεν μπορεί να γυρίσει πίσω το ρου της ιστορίας. το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αντλήσει απ’ το παρελθόν όλα εκείνα τα διδάγματα τα οποία θα σφυρηλατήσουν τη συμπεριφορά του, θα καλλιεργήσουν την ιστορική του συνείδηση και θα τον κάνουν άνθρωπο πληρέστερο και σοφότερο. Αξίες και αρχές που με θυσίες και αίμα κατακτήθηκαν και κληροδοτήθηκαν από τους προγόνους μας, πρέπει να αποτελούν ορόσημα και οπλοστάσια για τις σημερινές γενιές, αν θέλουν να αγωνιστούν για ένα μέλλον ανθρωπινότερο.

Αν η δημιουργική αξιοποίηση των διδαγμάτων του παρελθόντος σώζει το παρόν και αντιστέκεται στην προγονοπληξία, κατά τον ίδιο τρόπο, η σθεναρή στάση απέναντι στην προοοδοπληξία, προσφέρει τα εχέγγυα για ένα μέλλον καλύτερο. Ειδικά στους καιρούς που διανύουμε, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να αρνηθεί ένας λαός τις παραδόσεις του με το πρόσχημα ότι αυτό επιτάσσουν η εποχή και οι συνθήκες μιας κοινωνίας παγκοσμιοποιημένης. Αντιθέτως, ο λαός αυτός, έχει ύψιστο χρέος να διατηρήσει την ιδιαιτερότητα και την αυτονομία του, χαρακτηριστικά που μόνο οι εθνικές του παραδόσεις μπορούν να του προσδώσουν. Ιδίως εμείς οι Έλληνες, με τη σπουδαία κληρονομιά μας, έχουμε χρέος ιδιαίτερα βαρύ όχι μόνο να διατηρήσουμε την πλούσια μακραίωνη παρακαταθήκη των προγόνων μας, αλλά να την παρα-δώσουμε στους απογόνους μας περισσότερο εμπλουτισμένη και πολυσχιδέστερη.

Τονίζει σε ένα δοκίμιό του ο Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλος: “Η παράδοση δεν είναι είδωλο, που πρέπει οι πιστοί να το λατρεύουν σιωπηλοί, αλλά είναι ένα αγώνισμα ζωής, το οποίο δίνει σ’ αυτήν πάντοτε τα μέτρα της.” Αν, λοιπόν, εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες προσδοκούμε να σταθούμε στα μέτρα και στο ανάστημα των προγόνων μας, τότε οφείλουμε να σκύψουμε απέναντι στην παράδοσή μας, όχι μόνο με το δέοντα σεβασμό, αλλά και με τη δέουσα προσοχή και σύνεση.

Παράδοση και σύγχρονη εποχήΗ γνώση της παράδοσης και η δημιουργική αξιοποίησή της αποτελούν ασφαλιστικές δικλείδες για

την ανάπτυξη του πολιτισμού μας. Σε μια εποχή σαν τη σημερινή, όπου η διεθνοποίηση των πολιτιστικών, κοινωνικών, οικονομικών προϊόντων και πληροφοριών διαμορφώνει ένα καινούργιο, πολύπλοκο παγκόσμιο καθεστώς η γνώση αυτή μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη διατήρηση, υπεράσπιση και ανάπτυξη κάθε εθνικού πολιτισμού. Αυτήν την άποψη, όμως, δεν τη συμμερίζονται όλοι. Υπάρχουν απόψεις που καταλήγουν στην εκτίμηση πως δεν πρέπει ούτε χρειάζεται ν’ αξιοποιούμε τίποτε από την παράδοση μας, γιατί βρισκόμαστε σε μια ιστορική φάση που έχει σημάνει το τέλος των εθνικών πολιτισμών και πως μια οποιαδήποτε προσπάθεια διατήρησης ορισμένων εθνικών χαρακτηριστικών δεν αποτελεί παρά σπατάλη δυνάμεων, συντηρητική στάση και οδηγεί στην οπισθοδρόμηση. Υπάρχει, όμως, και μια στάση που προτείνει ως μοναδική λύση στα αδιέξοδα της σημερινής εποχής την «επιστροφή στις ρίζες». Προτείνει αυτή τη λύση ως «θεραπεία» απέναντι στην επιχειρούμενη πολιτιστική ισοπέδωση και εξαφάνιση των οικονομικώς ασθενέστερων κοινωνιών.

Η πρώτη από τις προαναφερθείσες απόψεις δεν έχει ούτε επιστημονική βάση, ούτε μπορεί να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στα προβλήματα τα σχετικά με το θέμα. Έρχεται να εμφανισθεί ως αντίδραση απέναντι σε μια τυπική και ανούσια προσκόλληση, σε μια χωρίς όρους υποταγή σ’ ένα λαμπρό παρελθόν. Η άγνοια, όμως, που, στην ουσία, προτείνει, δεν αποτελεί εγγύηση για ένα καλύτερο μέλλον. Η άρνηση του παρελθόντος ενός έθνους οδηγεί με ασφάλεια στην άρνηση της ιστορικής εμπειρίας και των διδαγμάτων της, στη δημιουργία λαών χωρίς ταυτότητα, γεγονότα που οδηγούν μοιραία στην υποταγή τους στην ταυτότητα άλλων, πιο ισχυρών εθνών.

Η δεύτερη άποψη δείχνει αδυναμία σύλληψης των σημερινών αναγκών και προβλημάτων. Το να παίρνει κάποιος τις «ρίζες» ως απόλυτο και αξεπέραστο «υπόδειγμα προς μίμηση» και όχι ως εξαιρετικό και υπέροχο μα πάντα σχετικό «παράδειγμα για δράση», δείχνει φόβο μπροστά στο καινούργιο και συντήρηση. Μια τέτοια στάση, όμως, ιδιαίτερα ευδοκιμεί σε περιόδους κρίσης. Ας θυμηθούμε τα λόγια του συγγραφέα των ύστερων ελληνιστικών χρόνων στην πραγματεία του Περί ὕψους «Και στ’ αλήθεια, όμορφος και για την πάσα νίκη παράξιος ο αγώνας τούτος για τη δόξα κι ο στέφανος, όπου και το να νικιέται κανείς, αφού νικιέται από τους προγενέστερους δεν είναι κάτι ολότελα ατίμητο» (Ανωνύμου [Διονυσίου ή Λογγίνου], Περί ὕψους XIII, 4). Η εξιδανίκευση του παρελθόντος ήταν αποτέλεσμα του φτωχού παρόντος.

Ούτε η απόρριψη ούτε η αποθέωση του παρελθόντος αποτελούν λύσεις. Ο σύγχρονος πολιτισμός χρειάζεται την ποίηση του παρελθόντος για να δημιουργήσει την ποίηση του παρόντος και του μέλλοντος. Το ζητούμενο, όμως, είναι να υπάρξει ουσιαστική γνώση του παρελθόντος, των αξιών του, των λαθών και των αποτυχιών του. Στόχος είναι, όμως, και η δημιουργική σύνθεση του πολιτισμού με βάση και τη δημιουργική αξιοποίηση στοιχείων άλλων πολιτισμών. Πρέπει κάθε πολίτης να γίνει ικανός, ν’ αποκτήσει κριτήρια αλλά να έχει και τις πρακτικές ευκαιρίες ώστε να μπορεί να γίνει μέτοχος και δημιουργός του σύγχρονου πολιτιστικού «γίγνεσθαι». Αυτό συνεπάγεται μια πολύπλευρη εθνική προσπάθεια η οποία θα προσανατολίζεται στην ανάπτυξη της πολιτιστικής υλικοτεχνικής υποδομής, της επιστημονικής έρευνας, της ενίσχυσης του μορφωτικού επιπέδου των πολιτών, της αξιοποίησης του διεθνούς πολιτιστικού πλούτου.

Όταν μια κοινωνία δείχνει εμπιστοσύνη στις ίδιες τις δυνάμεις που την αποτελούν, τότε μπορεί αποτελεσματικά να αντιμετωπίσει κάθε προσπάθεια πολιτιστικής οπισθοδρόμησης και άλωσής της.

Αιμ.Καραλή,  «Λόγος, Τέχνη και Τεχνική στην Έκθεση».

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣΑ.   Για την προετοιμασία μιας ομαδικής εργασίας στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, διάβασες το παραπάνω κείμενο. Να γράψεις μια περίληψη του κειμένου αυτού, με την οποία θα ενημερώσεις τα άλλα μέλη της ομάδας σου για το περιεχόμενό του (80-100 λέξεις). Μονάδες 25Β.1.  α.   Να αναφέρετε τον τρόπο ανάπτυξης της α΄ παραγράφου. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 2,5β. Να εντοπίσετε τη συλλογιστική μέθοδο (επαγωγική – παραγωγική) της β΄ παραγράφου. Μονάδες 2,5

Β.2.  α.   Να αναλύσετε τη δομή της γ΄ παραγράφου. Μονάδες 2,5    β.   Ποιο τρόπο πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας σε αυτήν την παράγραφο; Μονάδες 2,5

Β.3.  Πώς επιτυγχάνεται η συνοχή των τριών πρώτων παραγράφων στο παραπάνω κείμενο; Μονάδες 4Β.4.  Να γράψετε ένα συνώνυμο για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις. 

      υπεράσπιση, προσκόλληση, αξεπέραστο, συμμερίζονται, εγγύηση, προσανατολίζεται. Μονάδες 4Β.5.  «Ο σύγχρονος πολιτισμός χρειάζεται την ποίηση του παρελθόντος για να δημιουργήσει την

ποίηση του παρόντος και του μέλλοντος». Να αναπτύξετε με τη μέθοδο της αιτιολόγησης την παραπάνω άποψη σε 80 - 100 λέξεις.  Μονάδες 7

Γ.      Υποθέστε πως είστε εκπρόσωπος της χώρας μας σε ένα Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Νεολαίας. Στην ομιλία σας, αφού πρώτα αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους θεωρείτε την παράδοση σημαντική, να επισημάνετε τις προϋποθέσεις που επιβάλλεται να τηρηθούν για τη διαφύλαξή της, ιδιαίτερα σήμερα, που η διατήρηση της παράδοσης κινδυνεύει στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και της παγκοσμιοποίησης.         Μονάδες 50

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣΑ.     Η Α. Καραλή στο κείμενό της «Παράδοση και σύγχρονη εποχή» εξετάζει το πρόβλημα της

σχέσης του σύγχρονου ανθρώπου με τους εθνικούς πολιτισμούς και τις παραδόσεις. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, η ολοκληρωτική απόρριψη της παράδοσης οδηγεί σε απώλεια της εθνικής ταυτότητας των λαών και στην πολιτιστική υποδούλωσή τους. Από την άλλη, όμως, και η επίμονη προσκόλληση σ’ αυτήν οδηγεί στο συντηρητισμό και αποτελεί απόδειξη απουσίας δημιουργικού πνεύματος στο παρόν. Η συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η σχέση του πολίτη με την παράδοση θα πρέπει να στηρίζεται στη γνώση και την κριτική αφομοίωση των στοιχείων του παρελθόντος με απώτερο στόχο την πρόοδο και την εξέλιξη του πολιτισμού.

Β.1.  α.   Η α΄ παράγραφος αναπτύσσεται με αιτιολόγηση και σύγκριση-αντίθεση.                Με αιτιολόγηση: Η θεματική πρόταση αναφέρει ότι η γνώση και η αξιοποίηση της

παράδοσης αποτελούν ασφαλιστικές δικλείδες για την ανάπτυξη του πολιτισμού, ενώ στα σχόλια η θέση αυτή αιτιολογείται.

                Με σύγκριση-αντίθεση: Μέσα στην παράγραφο παρατίθενται δύο τελείως αντίθετες απόψεις. Η πρώτη υποστηρίζει ότι δε χρειάζεται η αξιοποίηση της παράδοσης, ενώ η δεύτερη προσπαθεί να πείσει πως η «επιστροφή στις ρίζες» αποτελεί μοναδική διέξοδο στα προβλήματα της εποχής μας.

         β.   Η συλλογιστική μέθοδος της β΄ παραγράφου είναι παραγωγική. Στη θεματική πρόταση αναφέρεται η γενική άποψη του συγγραφέα «η πρώτη από τις προαναφερθείσες απόψεις δεν έχει ούτε επιστημονική βάση, ούτε μπορεί να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στα προβλήματα τα σχετικά με το θέμα», ενώ στις λεπτομέρειες επισημαίνονται τα επιμέρους στοιχεία «αντίδραση στην ανούσια προσκόλληση στο παρελθόν, η άγνοια δεν αποτελεί εγγύηση για καλύτερο μέλλον, άρνηση ιστορικής εμπειρίας και διδαγμάτων, δημιουργία λαών χωρίς ταυτότητα, υποταγή στην ταυτότητα άλλων».

Β.2.  α.   Τα δομικά μέρη της γ΄ παραγράφου είναι τα εξής:       Θεματική πρόταση: «Η δεύτερη άποψη δείχνει …..σημερινών αναγκών και προβλημάτων»Σχόλια: «Το να παίρνει κάποιος τις «ρίζες»…..Περί ύψους, ΧΙΙΙ, 4).»      Πρόταση κατακλείδα: «Η εξιδανίκευση του παρελθόντος…φτωχού παρόντος».         β.   Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την επίκληση στην αυθεντία, καθώς για να υποστηρίξει τη

θέση του: «Η δεύτερη άποψη δείχνει αδυναμία σύλληψης των σημερινών αναγκών και προβλημάτων», επικαλείται την άποψη του Διονυσίου ή του Λογγίνου. «Και στ’ αλήθεια, όμορφος και για την πάσα νίκη παράξιος ο αγώνας τούτος για τη δόξα κι ο στέφανος, όπου και το να νικιέται κανείς, αφού νικιέται από τους προγενέστερους δεν είναι κάτι ολότελα ατίμητο».

Β.3.        Η συνοχή των πρώτων τριών παραγράφων του κειμένου επιτυγχάνεται με την επανάληψη των λέξεων – κλειδιών «άποψη» και «απόψεις». Ειδικότερα η β με τη γ παράγραφο συνδέονται λεκτικά με τη χρήση των διαρθρωτικών λέξεων «η πρώτη» και «η δεύτερη».

Β.4.                  υπεράσπιση                ®                προάσπιση                προσκόλληση                ®                προσήλωση

                         αξεπέραστο                ®                ανυπέρβλητο                συμμερίζονται                ®                συμφωνούν

                εγγύηση                ®                διασφάλιση                προσανατολίζεται                 ®                στρέφεται

Β.5.        Ο σύγχρονος πολιτισμός χρειάζεται την ποίηση του παρελθόντος για να δημιουργήσει την ποίηση του παρόντος και του μέλλοντος. Κανένα ανθρώπινο επίτευγμα στην πορεία της ιστορίας δεν εμφανίστηκε ξεκομμένο από τις εξελίξεις του παρελθόντος. Αντίθετα, οι κατακτήσεις των προηγούμενων γενεών αποτέλεσαν έμπνευση και εφαλτήριο για κάθε νέα πρόοδο. Η νομοτελειακή αυτή σχέση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστο το μέλλον μας, καθώς και αυτό θα στηρίζεται στον πολιτισμό που διαμορφώνεται σήμερα. Συμπερασματικά, λοιπόν,  η κριτική επιλογή των γονιμοποιών στοιχείων της παράδοσης  είναι απαραίτητη, καθώς μόνο έτσι μπορούμε να επηρεάσουμε ευεργετικά το παρόν και να μπολιάσουμε αντίστοιχα το μέλλον μας.

Γ.      Αγαπητοί νέοι,                Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης οι εθνικοί πολιτισμοί και παραδόσεις θεωρούνται

απαραίτητοι, επειδή μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στη δημιουργία και την εξέλιξη ενός οικουμενικού πολιτισμού. Η σημασία λοιπόν της παράδοσης είναι πολυδιάστατη:

         ·    Παρέχει ένα σύνολο γνώσεων, πνευματικών, επιστημονικών κατακτήσεων και πολιτιστικών επιτευγμάτων ® αποτελεί πηγή έμπνευσης—κυρίως η λαϊκή παράδοση (ποίηση, ζωγραφική, μουσική, κ.α.) / για νέες δημιουργίες στον πολιτιστικό τομέα αλλά και για επιστημονικές ανακαλύψεις.        

         ·    Η γνώση και η μνήμη του ιστορικού παρελθόντος συντελεί στην αποφυγή λήψης λανθασμένων αποφάσεων για το παρόν και το μέλλον.        

         ·                Συμβάλλει στη διαμόρφωση και  στη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας (γλώσσα, ιστορική μνήμη, μύθοι, τέχνη, ιδεολογίες και νοοτροπίες, επιστημονική και πολιτική σκέψη, θρησκεία, ήθη και έθιμα), καθώς η γνώση της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του λαού και  των εθνικών αρετών και ελαττωμάτων συντελεί στην ενίσχυση της εθνικής ενότητας ® αποτελεί σημαντικό παράγοντα συνοχής με το να σφυρηλατείται το αίσθημα της συλλογικότητας, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης ® αποφυγή εθνικής αλλοτρίωσης.

                  ·    Η γνώση και κατανόηση του ιστορικού παρελθόντος ενισχύει την αυτογνωσία και επιτρέπει τον αυτοπροσδιορισμό σε ατομικό και εθνικό επίπεδο ® καλλιέργεια εθνικής υπερηφάνειας.

         ·                Μεταδίδει αναλλοίωτες ηθικές αξίες και διαχρονικά πρότυπα για μίμηση.         ·                Δημιουργεί και τονώνει στα νέα άτομα το πνεύμα της άμιλλας και του

ανταγωνισμού προς τα πρότυπα του παρελθόντος.          ·    Η διατήρηση και αξιοποίηση των εθνικών πολιτισμών και παραδόσεων εξασφαλίζει

πλουραλισμό, που αποτελεί απαραίτητο παράγοντα για τη σύνθεση νέων μορφών πολιτισμού (σύνδεση με παγκόσμιο πολιτισμό).

                Όμως, στο όνομα ενός παγκόσμιου πολιτισμού ελλοχεύει ο κίνδυνος της άρνησης των παραδόσεων και των εθνικών πολιτισμών, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει στην ομογενοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των λαών. Για να αποφευχθεί ο παραπάνω κίνδυνος και για να διατηρήσουν οι λαοί την εθνική τους ταυτότητα και ιδιαιτερότητα, χωρίς να οδηγηθούν σε απομόνωση από τους άλλους λαούς, πρέπει να τηρηθούν οι παρακάτω προϋποθέσεις:

-      αποφυγή αφενός της στείρας μίμησης, της προσκόλλησης στο παρελθόν και της δογματικής προσήλωσης στην παράδοση (προγονοπληξία) και αφετέρου της άκριτης αποδοχής ξενικών και νεωτερικών στοιχείων (προοδοπληξία) ® απόρριψη των νεκρών στοιχείων και συγκερασμός των στοιχείων της προόδου με την παράδοση.

-         ουσιαστική γνώση του παρελθόντος και των στοιχείων του- περιορισμός της άγνοιας και της ημιμάθειας που προκαλούν συχνά δυσάρεστα αποτελέσματα (π.χ. αλλοίωση της μουσικής παράδοσης). ® δημιουργική αφομοίωση στοιχείων της παράδοσης κατόπιν κριτικής επιλογής.

-        μέριμνα της οικογένειας, του σχολείου, των Μ.Μ.Ε και των φορέων της πολιτείας θα  πρέπει να είναι η προστασία της παράδοσης από τη διαστρέβλωση και την εμπορευματοποίηση, καθώς και η κατάλληλη προβολή της με διάφορα μέσα (πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενημερωτικές προβολές, εκπαιδευτικές εκδρομές, ανάπτυξη της επιστήμης  της λαογραφίας, ίδρυση μουσείων κ.ά.).

-        καλλιέργεια ανθρωπιστικού πνεύματος (ανθρωπιστική παιδεία), που διευκολύνει την επαφή μας με τις αξίες και τα πρότυπα που η παράδοση προβάλλει, και αποτελεί αντιστάθμισμα στην τεχνοκρατική αντίληψη της εποχής μας.

-        η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και παγκόσμιοι οργανισμοί να υιοθετήσουν πολιτικές πρακτικές σεβασμού των εθνικών πολιτισμών (π. χ πολιτιστικές εκδηλώσεις, προγράμματα πολιτιστικών ανταλλαγών, συγκρότηση επιστημονικών φορέων και οργάνων για τη μελέτη των εθνικών πολιτισμών κ. α).

Ευχαριστώ, που με ακούσατε με προσοχή.