Σημειώσεις Πληροφορικής Υγείας – ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ

Εισαγωγή στην Πληροφορική Υγείας

Σημειώσεις Πληροφορικής Υγείας – ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ

1. Επιστήμη της Πληροφορικής

Ο όρος Πληροφορική εμφανίστηκε στη δεκαετία του 40.

Πληροφορική είναι η επιστήμη που ασχολείται με την συστηματική συλλογή, παράσταση, οργάνωση, διαχείριση – επεξεργασία και μετάδοση της πληροφορίας.

Σχετικές έννοιες: Συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, δίκτυο, διαδίκτυο (internet), βάσεις δεδομένων, προγραμματισμός, κ.λπ.

2. Δεδομένο – Πληροφορία – Γνώση

Δεδομένο: Οποιαδήποτε μοναδική παρατήρηση ή γεγονός. Έναιατρικό δεδομένο γενικά μπορεί να θεωρηθεί ως η τιμή μιας συγκεκριμένης παραμέτρου (π.χ. ενός ασθενούς) σε συγκεκριμένο χρόνο.

Πληροφορία: Σύνολο εννοιών που περιγράφουν τα αντικείμενα και τις μεταξύ τους σχέσεις. Οργανωμένα δεδομένα ή γνώση που παρέχουν τη βάση για τη λήψη της απόφασης.

Γνώση μπορεί να θεωρηθεί ως η απόσταξη πληροφοριών που έχουν συλλεγεί, ταξινομηθεί, οργανωθεί, ολοκληρωθεί, απομονωθεί, και αποτιμηθεί. Η γνώση βρίσκεται σε ένα επίπεδο υψηλότερο από το δεδομένο και την πληροφορία στα οποία βασίζεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή καινούργιας πληροφορίας και γνώσης. Η γνώση χρησιμοποιείταισυνήθως με την έννοια της ανθρώπινης εξειδίκευσης που χρησιμοποιείται για την επίλυση προβλημάτων.

Οι υπολογιστές επεξεργάζονται δεδομένα. Ο άνθρωπος ερμηνεύει τα δεδομένα και αποκτά πληροφορία. Στο χώρο της υγείας, οι υπολογιστές δεν αντικαθιστούν τις διαδικασίες σκέψης, αλλά ενισχύουν τις ικανότητες επεξεργασίας δεδομένων που έχει ο εγκέφαλος, π.χ. ενισχύουν τη μνήμη, την ακρίβεια, την ταχύτητα ενισχύουν την οπτικοποίηση σύνθετων δομών.

3. Φύση πληροφορίας στο χώρο της υγείας

Στις επιστήμες υγείας υπάρχουν διαδικασίες υψηλής πολυπλοκότητας που αναφέρονται σε ζωντανούς οργανισμούς και στις λειτουργίες τους. Οι πληροφορίες συλλέγονται και διακινούνται σε διάφορα στάδια της φροντίδας υγείας. Σε αυτή τη διαδικασία συμμετέχουν διάφοροι επαγγελματίες (Ιατροί,

Σημειώσεις Πληροφορικής Υγείας – ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ

Νοσηλευτές, Φαρμακοποιοί, Τεχνολόγοι εργαστηρίων, Διοικητικό προσωπικό, κ.λπ.)

4. Όροι που χρησιμοποιούνται για την Πληροφορική Υγείας • Ιατρική Πληροφορική (Medical Informatics):

Όρος που χρησιμοποιείται από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 (από τη γαλλικό όρο informatique médicale).

• Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται:◦ Επιστήμη υπολογιστών στην Ιατρική (Medical Computer Science)◦ Επιστήμη πληροφορικής στην Ιατρική (Medical Information Science)◦ Υπολογιστές στην Ιατρική (Computers in Medicine)◦ Νοσηλευτική Πληροφορική (Nursing Informatics)◦ Οδοντιατρική Πληροφορική (Dental Informatics)

5. Βασικά αντικείμενα στην Πληροφορική Υγείας • Συστήματα επικοινωνίας, δίκτυα• Μοντελοποίηση, ταξινόμηση, και κωδικοποίηση• Πληροφοριακά συστήματα φροντίδας υγείας• Συστήματα ηλεκτρονικού φακέλου υγείας• Συστήματα υποστήριξης λήψης αποφάσεων, συστήματα βασισμένα στη

γνώση• Ανάλυση εικόνων και βιοσημάτων • Επίσης:

◦ Υποβολή εκθέσεων υγείας, παροχή συμβουλών φροντίδας υγείας, εκπαίδευση

◦ Συστήματα για μάνατζερ και αρχές δημόσιας υγείας◦ Συστήματα για προώθηση της υγείας και εκπαίδευση του ασθενή

6. Νοσηλευτική Πληροφορική: Ορισμός

Νοσηλευτική Πληροφορική είναι η πολύ-επιστημονική περιοχή που έχει σκοπό την ανάλυση και τη δημιουργία μεθόδων/ προτύπων για το πως οι νοσηλευτές πρέπει να συλλέγουν διαχειρίζονται και να επεξεργάζονται τα δεδομένα σε Πληροφορίες και Γνώση, ώστε να δημιουργούνται αποφάσεις και συμπεράσματα και τέλος πως να χρησιμοποιούν αυτή την εμπειρική γνώση για να διευρύνουν τον αντικειμενικό σκοπό που είναι η προαγωγή της ποιότητας της επαγγελματικής τους Πράξης.

7. Αντικείμενο Νοσηλευτικής Πληροφορικής

Σημειώσεις Πληροφορικής Υγείας – ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ

• Η Νοσηλευτική Πληροφορική εμπεριέχει δραστηριότητες που εστιάζονται στη διαχείριση πληροφοριών και στην επεξεργασία νοσηλευτικών δεδομένων.

• Χρήση τεχνολογικών εργαλείων ή μεθόδων για αναγνώριση, ορισμό, οργάνωση, κατηγοριοποίηση, συλλογή, επεξεργασία, ανάλυση, αποθήκευση, ανάκληση, ή διαχείριση δεδομένων και πληροφορίας◦ σχήματα ταξινόμησης,◦ εργαλεία συλλογής δεδομένων,◦ πρωτόκολλα φροντίδας,◦ άλλα ειδικά εργαλεία για την καταγραφή, τεκμηρίωση,◦ επικοινωνία και επεξεργασία των νοσηλευτικών δεδομένων.

8. Πεδία Εφαρμογής Νοσηλευτικής Πληροφορικής

Η τεχνολογία Νοσηλευτικής Πληροφορικής χρησιμοποιείται στο σχεδιασμό τωνΝοσηλευτικών Πληροφοριακών Συστημάτων (Nursing Information Systems – NISs) για:

– κλινική νοσηλευτική πράξη,– διοίκηση,– υποστήριξη της νοσηλευτικής εκπαίδευσης,– νοσηλευτική έρευνα

9. Εξέλιξη της Νοσηλευτικής Πληροφορικής

• Η Νοσηλευτική Πληροφορική ξεκίνησε το 1950 όταν οι υπολογιστές εισείχθησαν για πρώτη φορά στον τομέα φροντίδας υγείας

• 1979: Δημιούργηθηκε η Διεθνής Ένωση Ιατρικής Πληροφορικής (IMIA) ως μία ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Επεξεργασίας Πληροφοριών (IFIP)

• 1980: Συζήτηση περί Νοσηλευτικής Πληροφορικής (MEDINFO-1980, Τόκυο)

• 1985: Η Hannah περιέγραψε την επίδραση της Νοσηλευτικής Πληροφορικής στη νοσηλευτική εκπαίδευση

• 1988: Το Εθνικό Κέντρο Νοσηλευτικής Έρευνας (NCNR) εγκαινίασε την Υψηλής Προτεραιότητας Ομάδα Εμπειρογνωμόνων στη Νοσηλευτική Πληροφορική

• 1991: Η Αμερικάνικη Ένωση Ιατρικής Πληροφορικής μετονόμασε τη

Σημειώσεις Πληροφορικής Υγείας – ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ

νοσηλευτική ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος σε Ομάδα Εργασίας Νοσηλευτικής Πληροφορικής

• 1992: Αναγνωρίσθηκε ως αποδεκτή νοσηλευτική ειδικότητα από την Αμερικάνικη Ένωση Νοσηλευτών (ANA)

• 1992-σήμερα: Ενσωμάτωση Νοσηλευτικής Πληροφορικής σε εκπαιδευτικά προγράμματα, πρόοδος στην έρευνα και στη νοσηλευτική κλινική/ διοικητική πράξη σχετική με κωδικοποιήσεις, ταξινομήσεις νοσηλευτικών όρων, νοσηλευτικά πληροφοριακά συστήματα, νοσηλευτικό ηλεκτρονικό φάκελο κ.λπ.

10. Βιοπληροφορική

Ορισμός: Η ανάπτυξη και η εφαρμογή μεθόδων στην Πληροφορική για την προσέγγιση προβλημάτων μοριακής βιολογίας, π.χ. διαχείριση (συγκέντρωση, αποθήκευση, ανάλυση και ολοκλήρωση) βιολογικών καιγενετικών πληροφοριών.

Στόχος: Να κατανοηθεί ποια πρωτεΐνη παράγει κάθε γονίδιο, και να καθοριστεί ο ρόλος κάθε πρωτεΐνης στην ανακάλυψη και ανάπτυξη φαρμάκων βάσει γονιδίων.

Πρωτοβουλία Ανθρώπινου Γονιδιώματος (Human Genome Initiative): Καθορισμός της ακολουθίας ολόκληρου του ανθρώπινου γονιδιώματος (3.3 δισεκατομμύρια νουκλεοτίδια που συνιστούν τα 24ανθρώπινα χρωμοσώματα).

11. Βιοϊατρική Τεχνολογία

Η Βιοϊατρική Τεχνολογία εφαρμόζει μεθόδους μηχανολογίας, φυσικής και τεχνολογίας σε προβλήματα ιατρικής και βιολογίας, και αποτελεί έναν ολοένα αναπτυσσόμενο τομέα ο οποίος θα συνεχίσει να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη φροντίδα υγείας.

Η Βιοϊατρική Τεχνολογία συμβάλει στη βελτίωση της φροντίδας υγείας:– αναπτύσσοντας συσκευές και διαδικασίες για διάγνωση και θεραπεία,

– διεξάγοντας ερευνητικό έργο το οποίο ποσοτικοποιεί βιοϊατρικά συστήματα και διαδικασίες, και

– μέσω αποδοτικής διαχείρισης της ιατρικής τεχνολογίας.

Σημειώσεις Πληροφορικής Υγείας – ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ

Πληροφορική

Βιοπληροφορική

Πληροφορική Υγείας και Βιοϊατρική Πληροφορική

Ιατρική ΠληροφορικήΠληροφορική Απεικονίσεων

Πληροφορική Δημόσιας Υγείας

Πληροφορική Χ Πληροφορική Υ

Κύτταρα και Βιομόρια Άνθρωποι Όργανα

Ανθρώπινοι Πληθυσμοί

Η θέση της επιστήμης της Πληροφορικής Υγείας μέσα στο ευρύτερο πεδίο των επιστημών της Πληροφορικής (Hersch, 2003)