1 (1-17)^^^

24
1 Α. (1.1) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (1.2) ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (1.2.1) Κατηγορίες παθογόνων μικροοργανισμών Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί Προκαρυωτικοί μικροοργανισμοί 1.ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ Η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες του εσωτερικού του περιβάλλοντος (θερμοκρασία, συγκεντρώσεις διάφορων συστατικών κτλ.) παρά τις εξωτερικές μεταβολές, ονομάζεται ομοιόσταση. 2.ΟΜΟΙΟΣΤΑΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν ομοιοστατικοί μηχανισμοί που ρυθμίζουν: α) τη θερμοκρασία του σώματος (δέρμα) στους 36,6 ο C β) τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα γ) το pH του αίματος, που πρέπει να είναι σταθερό στο 7,4 δ) τα επίπεδα του CO2 στο αίμα ε) την αναγνώριση και την εξουδετέρωση των παθογόνων μικροοργανισμών (ανοσοβιολογικό σύστημα). 1

description

βιολογια

Transcript of 1 (1-17)^^^

Page 1: 1 (1-17)^^^

1Α.

(1.1) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

(1.2) ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ(1.2.1) Κατηγορίες παθογόνων μικροοργανισμών

Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοίΠροκαρυωτικοί μικροοργανισμοί

1.ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗΗ ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες

του εσωτερικού του περιβάλλοντος (θερμοκρασία, συγκεντρώσεις διάφορων συστατικών κτλ.) παρά τις εξωτερικές μεταβολές, ονομάζεται ομοιόσταση.

2.ΟΜΟΙΟΣΤΑΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙΣτον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν ομοιοστατικοί μηχανισμοί

που ρυθμίζουν:α) τη θερμοκρασία του σώματος (δέρμα) στους 36,6 οCβ) τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμαγ) το pH του αίματος, που πρέπει να είναι σταθερό στο 7,4δ) τα επίπεδα του CO2 στο αίμαε) την αναγνώριση και την εξουδετέρωση των παθογόνων μικροοργανισμών (ανοσοβιολογικό σύστημα).

3.ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΟΜΟΙΟΣΤΑΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

ΣΤΟΥΣ 36,6 Ο C Στην περίπτωση που βρεθούμε σε ένα χώρο με θερμοκρασία

μεγαλύτερη από τους 36,6 oC, η θερμότητα που φθάνει συνεχώς από το περιβάλλον στο σώμα μας τείνει να προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας του. Ωστόσο η αύξηση αυτή δε συμβαίνει, εξαιτίας μιας σειράς διαδοχικών αντιδράσεων στις οποίες κύριο ρόλο παίζει ο εγκέφαλος.

Αρχικά1) οι θερμοϋποδοχείς του δέρματος μας, δηλαδή τα ειδικά νευρικά σωμάτια, ανιχνεύουν τις μεταβολές της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και

1

Page 2: 1 (1-17)^^^

2) «ειδοποιούν» τον εγκέφαλο για την αύξηση της θερμοκρασίας με μηνύματα που αποστέλλουν στο κέντρο των γενικών αισθήσεων του εγκεφάλου. Στη συνέχεια3) το ειδικό κέντρο ρύθμισης της θερμοκρασίας, με μηνύματα που αποστέλλει στους ιδρωτοποιούς αδένες και στα αγγεία της επιφάνειας του δέρματος,4) προκαλεί έκκριση ιδρώτα και διαστολή των αγγείων αντίστοιχα.

Ο συνδυασμός αυτών των δύο αντιδράσεων έχει το εξής αποτέλεσμα: τα αγγεία που έχουν διασταλεί φέρουν μεγάλες ποσότητες αίματος προς την επιφάνεια του δέρματος, η οποία όμως έχει ψυχθεί λόγω της εξάτμισης του ιδρώτα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το αίμα που φθάνει στα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος να ψύχεται και επιστρέφοντας με την κυκλοφορία στο εσωτερικό του οργανισμού μας να αποτρέπει την αύξηση της θερμοκρασίας του.

Διαστολή των αγγείων- Θερμορύθμιση- Φλεγμονώδης αντίδραση

Ιδρώτας- Θερμορύθμιση- Αντιμικροβιακή δράση με : γαλακτικό οξύ και λυσοζύμη

Δέρμα - Θερμορύθμιση

- Μη ειδική άμυνα παρεμπόδιση της εισόδου μικροοργανισμών

Προσοχή! Πολύ συνοπτικά Όταν κάνει ζέστη έχουμε1) διαστολή αιμοφόρων αγγείων,2) εφίδρωση,3) οι τρίχες του δέρματος είναι κοντά στο δέρμα (για να μην παγιδεύουν αέρα).Όταν κάνει κρύο έχουμε1) συστολή αιμοφόρων αγγείων (έτσι περνά λιγότερο αίμα από την επιφάνεια του δέρματος και δεν μπορεί να ρίξει τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του οργανισμού μας, αφού ψύχεται μικρή ποσότητα αίματος),2) ανόρθωση τριχών (παγιδεύεται αέρας που λειτουργεί ως θερμομονωτικό μέσο),3) ρίγος (απελευθερώνεται θερμική ενέργεια που συντελεί στη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος).

2

Page 3: 1 (1-17)^^^

4.ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ

Κάθε διαταραχή της ομοιόστασης μπορεί να προκαλέσει την εκδήλωση διάφορων ασθενειών. Τέτοιες διαταραχές μπορεί να οφείλονται: 1) σε παθογόνους μικροοργανισμούς,2) σε ακραίες μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών (θερμοκρασία, ακτινοβολίες, διαθεσιμότητα οξυγόνου),3) και συχνά είναι απόρροια του τρόπου ζωής (κάπνισμα, αλκοόλ κτλ.)

5.ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗΣΌταν διαταράσσεται η ομοιόσταση, ο οργανισμός αντιδρά για να

την αποκαταστήσει. Η αδυναμία αποκατάστασης της ομοιόστασης μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη βλάβη του οργανισμού, ακόμη και στον θάνατο.

6 .ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Η ΜΙΚΡΟΒΙΑ Γενικά, ως μικροοργανισμοί ή μικρόβια χαρακτηρίζονται εκείνοι

οι οργανισμοί τους οποίους δεν μπορούμε να διακρίνουμε με γυμνό μάτι, γιατί έχουν μέγεθος μικρότερο από 0,1 mm.

7 .ΠΑΡΑΣΙΤΑ-ΞΕΝΙΣΤΕΣ Ως παράσιτα χαρακτηρίζονται οι μικροοργανισμοί που για να

επιβιώσουν και να αναπαραχθούν, περνούν ένα μέρος ή ολόκληρη τη ζωή τους στο εσωτερικό κάποιου άλλου οργανισμού.

Ως ξενιστές χαρακτηρίζονται οι οργανισμοί που «φιλοξενούν» παράσιτα.

Προσοχή! Δεν είναι όλοι οι μικροοργανισμοί, παράσιτα. Για παράδειγμα τα νιτροποιητικά βακτήρια που περνούν όλη τη ζωή τους στο φυσικό περιβάλλον ή ορισμένα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια που συμβιώνουν με κάποιον άλλο οργανισμό.

8.ΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙΠαθογόνοι ονομάζονται μερικοί από τους μικροοργανισμούς που

χρησιμοποιούν τον άνθρωπο ως ξενιστή τους και που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στην υγεία του.

3

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

Ελεύθερης διαβίωσης Παράσιτα Παθογόνοι Δυνητικά παθογόνοι

Page 4: 1 (1-17)^^^

9 .ΧΡΗΣΙΜΟΙ Η ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι περισσότεροι μικροοργανισμοί όχι μόνο δεν είναι βλαβεροί για

τον άνθρωπο, αλλά αντίθετα είναι χρήσιμοι ή και απαραίτητοι, καθώς1) συμμετέχουν σε σημαντικές διεργασίες (όπως η αποικοδόμηση της νεκρής οργανικής ύλης) ή2) χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο για την παραγωγή ουσιών χρήσιμων σε διάφορους τομείς (π.χ. υγεία, διατροφή κτλ.)

10 .ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Μικροοργανισμοί, όπως το βακτήριο Escherichia coli που ζει στο

έντερο, όταν βρίσκονται σε μικρό αριθμό και δεν μεταναστεύουν σε άλλους ιστούς και όργανα αποτελούν φυσιολογική μικροχλωρίδα για τον άνθρωπο διότι:1) παράγουν χρήσιμες χημικές ουσίες τις οποίες ο άνθρωπος δεν μπορεί να συνθέσει μόνος του (π.χ. βιταμίνη Κ από την E.coli)2) συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού.

Αν όμως, για κάποιο λόγο1) αυξηθούν (π.χ. επειδή ο ξενιστής παρουσιάζει μειωμένη αντίσταση) ή2) βρεθούν σε άλλους ιστούς, τότε προκαλούν την εκδήλωση ασθενειών. Οι μικροοργανισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως δυνητικά παθογόνοι.

11 .ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορεί να είναι:

α) ευκαρυωτικοί (πρωτόζωα και μύκητες)β) προκαρυωτικοί (βακτήρια)γ) ιοί (ακυτταρικές, μη αυτοτελείς μορφές ζωής)

12 .ΠΡΩΤΟΖΩΑ α) Τα πρωτόζωα είναι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί.β) Τα περισσότερα αναπαράγονται μονογονικά με διχοτόμηση.γ) Κινούνται είτε σχηματίζοντας ψευδοπόδια (αμοιβάδα) είτε με τις βλεφαρίδες ή τα μαστίγια που διαθέτουν.

13 .ΕΙΔΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΠΡΩΤΟΖΩΩΝ 1) Πλασμώδιο. Μεταδίδεται από τα κουνούπια και προκαλεί ελονοσία.2) Τρυπανόσωμα. Μεταδίδεται από τη μύγα τσετσέ και προκαλεί την ασθένεια του ύπνου.3) Ιστολυτική αμοιβάδα. Μεταδίδεται, για παράδειγμα, όταν πιούμε μολυσμένο νερό ή φάμε μολυσμένα τρόφιμα οπότε εισέρχεται στο αίμα, πολλαπλασιάζεται στο ήπαρ και περνά στο πεπτικό σύστημα. Προκαλεί αμοιβαδοειδή δυσεντερία.

4

Page 5: 1 (1-17)^^^

4) Τοξόπλασμα. Μεταδίδεται από τα κατοικίδια ζώα, προσβάλει βασικά όργανα όπως τους πνεύμονες, το ήπαρ και το σπλήνα και προκαλεί αποβολές στις εγκύους.

14 .ΜΥΚΗΤΕΣ α) Οι μύκητες είναι ευκαρυωτικοί μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι οργανισμοί.β) Οι περισσότεροι μύκητες αποτελούνται από απλούστερες νηματοειδείς δομές, τις υφές.γ) Οι μύκητες παρασιτούν σε ζωντανούς οργανισμούς ή ζουν ελεύθεροι στο έδαφος, στο νερό, στον αέρα, στα τρόφιμα.δ) Πολλοί από αυτούς αναπαράγονται μονογονικά με απλή διχοτόμηση, ενώ άλλοι αναπαράγονται με εκβλάστηση. Σ’ αυτούς τους τελευταίους σχηματίζεται σε κάποιο σημείο του αρχικού κυττάρου ένα εξόγκωμα, το εκβλάστημα, το οποίο, όταν αναπτυχθεί αρκετά, είτε παραμένει ενωμένο με το γονικό οργανισμό είτε αποκόβεται από αυτόν και ζει πλέον ως αυτοτελής οργανισμός.

15 .ΜΥΚΗΤΙΑΣΗ ΚΑΙ ΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ Τα νοσήματα που προκαλούνται στον άνθρωπο από παθογόνους

μύκητες ονομάζονται μυκητιάσεις.Μερικοί παθογόνοι μύκητες είναι:

1) Η Candida albicans (κάντιντα η λευκάζουσα), ανάλογα με το όργανο που προσβάλλει, μπορεί να προκαλέσει πνευμονική καντιντίαση, κολπίτιδα, στοματίτιδα.2) Τα δερματόφυτα αποτελούν μια ειδική κατηγορία μυκήτων που προσβάλλουν το δέρμα, ιδιαίτερα το τριχωτό μέρος της κεφαλής, αλλά και τις μεσοδακτύλιες περιοχές των ποδιών προκαλώντας ερυθρότητα και έντονο κνησμό.

1 6 .ΒΑΚΤΗΡΙΑ α) Τα βακτήρια είναι προκαρυωτικοί οργανισμοί, δηλαδή δε διαθέτουν οργανωμένο πυρήνα.β) Συνήθως σχηματίζουν αθροίσματα, τις αποικίες.γ) Το σχήμα τους μπορεί να είναι ελικοειδές (σπειρύλλια), σφαιρικό (κόκκοι) ή ραβδοειδές (βάκιλοι).

5

5) Τριχομονάδα. Σεξουαλικώς μεταδιδόμενο.

Page 6: 1 (1-17)^^^

1 7 .ΔΟΜΗ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ 1) Το γενετικό τους υλικό (DNA) βρίσκεται κατά κανόνα σε μια συγκεκριμένη περιοχή, που ονομάζεται πυρηνική περιοχή (πυρηνοειδές).2) Συχνά διαθέτουν, επιπλέον, μικρότερα μόρια γενετικού υλικού, τα πλασμίδια.3) Η πλασματική τους μεμβράνη περιβάλλεται από κυτταρικό τοίχωμα.4) Ορισμένα βακτήρια διαθέτουν και ένα επιπλέον περίβλημα, την κάψα.5) Δεν έχουν μεμβρανώδη οργανίδια, έχουν όμως, ριβοσώματα στα οποία γίνεται η σύνθεση των πρωτεϊνών τους.

1 8 .ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ Τα βακτήρια αναπαράγονται κυρίως μονογονικά με απλή

διχοτόμηση. Η αναπαραγωγή τους διαρκεί μικρό χρονικό διάστημα. Ορισμένα βακτήρια, σε ευνοϊκές γι’ αυτά συνθήκες, διαιρούνται κάθε 20 λεπτά .

1 9 .ΕΝΔΟΣΠΟΡΙΑ Σε αντίξοες συνθήκες, όπως σε ακραίες θερμοκρασίες ή υπό τη

δράση ακτινοβολιών, πολλά βακτήρια μετατρέπονται σε ανθεκτικές μορφές, τα ενδοσπόρια. Τα ενδοσπόρια είναι αφυδατωμένα κύτταρα με ανθεκτικά τοιχώματα και χαμηλούς μεταβολικούς ρυθμούς. Όταν οι συνθήκες του περιβάλλοντος ξαναγίνουν ευνοϊκές, τα ενδοσπόρια βλαστάνουν δίνοντας το καθένα ένα βακτήριο.

20 .ΠΑΘΟΓΟΝΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ Μερικά παθογόνα βακτήρια είναι υπεύθυνα για σοβαρές ασθένειες

του ανθρώπου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν :1) το Vibrio cholerae , που προκαλεί τη χολέρα2) και το Treponema pallidum , που προκαλεί τη σύφιλη.η γονοκοκκική ουρηθρίτιδα (ή γονόρροια) και η λοίμωξη από χλαμύδια.

21 .ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ Δεν έχουν

α) Οργανωμένο πυρήνα (προκαρυωτικοί οργανισμοί).β) Οργανίδια.

Έχουνα) Κυτταρικό τοίχωμα.β) Ελεύθερα ριβοσώματα.γ) Πυρηνοειδές ή πυρηνική περιοχή (όπου εντοπίζεται το γενετικό τους υλικό).

6

Page 7: 1 (1-17)^^^

Μπορεί να έχουνα) Κάψα.β) Μαστίγια.γ) Βλεφαρίδες.

7

Page 8: 1 (1-17)^^^

Β.ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ (σχολικό βιβλίο)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1. Τι ονομάζεται ομοιόσταση;2. Να αναφέρετε πέντε ομοιοστατικούς μηχανισμούς στον άνθρωπο.3. Περιγράψτε τη λειτουργία του ομοιοστατικού μηχανισμού ρύθμισης

της θερμοκρασίας του σώματος όταν βρεθούμε σε χώρο με θερμοκρασία μεγαλύτερη από 36,6 οC.

4. Ποιοι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση μιας ασθένειας;

5. Τι συνέπειες μπορεί να έχει η αδυναμία αποκατάστασης της ομοιόστασης;

6. Τι είναι τα μικρόβια;7. Ποιοι μικροοργανισμοί χαρακτηρίζονται ως παράσιτα και ποιοι ως

ξενιστές;8. Ποιοι μικροοργανισμοί ονομάζονται παθογόνοι;9. Υπάρχουν χρήσιμα μικρόβια;10. Ποιοι μικροοργανισμοί χαρακτηρίζονται ως δυνητικά παθογόνοι;11. Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται οι παθογόνοι μικροοργανισμοί;12. Τι είναι τα πρωτόζωα;13. Ποια είδη παθογόνων πρωτόζωων γνωρίζετε;14. Τι είναι οι μύκητες;15.Τι είναι η μυκητίαση; Περιγράψτε δύο παθογόνους μύκητες που

γνωρίζετε.16.Τι είναι τα βακτήρια;17.Ποια είναι η δομή των βακτηρίων;18.Πως αναπαράγονται τα βακτήρια;19.Τι είναι τα ενδοσπόρια;

8

Page 9: 1 (1-17)^^^

20.Αναφέρετε δύο παθογόνα βακτήρια και τι προκαλούν.21.Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των βακτηρίων;

ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ1. Οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί στον άνθρωπο μπορούν να ρυθμίσουν α) τη θερμοκρασία του σώματος β) τα επίπεδα του CO2 στο αίμα γ) τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα δ) όλα τα παραπάνω

2. Οι διαταραχές της ομοιόστασης μπορεί να οφείλονται α) μόνο σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες β) σε παθογόνους μικροοργανισμούς γ) μόνο στο κάπνισμα δ) στην χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ

3. Για να διατηρηθεί η υγεία ενός ατόμου, πρέπει α) να μπορεί να διατηρήσει σταθερή την εσωτερική του κατάσταση β) να μην εκτεθεί σε ακτινοβολίες γ) να μην προσβάλλεται από παθογόνους μικροοργανισμούς δ) όλα τα παραπάνω

4. Σε συνθήκες ψύχους, ο ομοιοστατικός μηχανισμός ρύθμισης της θερμοκρασίας

α) προκαλεί τη συστολή των αγγείων και τη μείωση της εφίδρωσης β) προκαλεί τη διαστολή των αγγείων και την αύξηση της εφίδρωσης γ) «ρίχνει» τις τρίχες κοντά στο δέρμα δ) δεν επηρεάζει το εύρος των αγγείων

5. Σε συνθήκες ψύχους, ο ομοιοστατικός μηχανισμός θερμορύθμισης προκαλεί α) έκκριση ιδρώτα β) διαστολή των αιμοφόρων αγγείων γ) ρίγος δ) τίποτα από τα παραπάνω

6. Το ανοσοβιολογικό σύστημα του ανθρώπου είναι υπεύθυνο για α) την καταστροφή όλων των μικροβίων που υπάρχουν στον

οργανισμό μας β) την αναγνώριση μόνο, των παθογόνων μικροοργανισμών που έχουν

εισβάλει στον οργανισμό μας γ) την αναγνώριση και την καταστροφή των παθογόνων

μικροοργανισμών που έχουν εισβάλει στον οργανισμό μας

9

Page 10: 1 (1-17)^^^

δ) τίποτα από τα παραπάνω

7. Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί είναι α) τα πρωτόζωα και τα βακτήρια β) τα βακτήρια και οι ιοί γ) οι ιοί και τα πρωτόζωα δ) τα πρωτόζωα και οι μύκητες

8. Τα πλασμίδια είναι μικρότερα μόρια γενετικού υλικού τα οποία συναντάμε

α) στους ιούς β) στα πρωτόζωα γ) στα βακτήρια δ) στα βακτήρια και στους μύκητες

9. Ως μικρόβια χαρακτηρίζονται α) όλοι οι μονοκύτταροι προκαρυωτικοί οργανισμοί β) όλοι οι μικροοργανισμοί που έχουν κυτταρική δομή και μέγεθος

μικρότερο από 0,1 mm γ) όλοι οι μονοκύτταροι προκαρυωτικοί ή ευκαρυωτικοί οργανισμοί δ) τίποτα από τα παραπάνω

10.Ένας μικροοργανισμός μπορεί να είναι α) παθογόνος ή μη παθογόνος β) προκαρυωτικός ή ευκαρυωτικός γ) μέρος της φυσιολογικής μικροχλωρίδας του ανθρώπινου

οργανισμού δ) τίποτα από τα παραπάνω

11.Για τους μικροοργανισμούς ισχύει α) μπορεί να είναι παράσιτα ή να αναπαράγονται αυτοτελώς β) περνούν όλη τους τη ζωή στο φυσικό περιβάλλον γ) αυτοί που χρησιμοποιούν τον άνθρωπο ως ξενιστή τους, κάνουν

κακό στην υγεία του δ) προκειμένου να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν, είναι

υποχρεωμένοι να παρασιτούν

12.Παθογόνοι μικροοργανισμοί είναι α) οι ακυτταρικές μορφές ζωής β) οι ευκαρυωτικοί, οι προκαρυωτικοί και οι ιοί γ) μόνο τα πρωτόζωα και οι μύκητες δ) μόνο τα βακτήρια και οι ιοί

10

Page 11: 1 (1-17)^^^

13.Κοινό χαρακτηριστικό των πρωτόζωων και των μυκήτων είναι ότι α) αναπαράγονται πάντα μονογονικά με διχοτόμηση β) είναι ευκαρυωτικοί οργανισμοί γ) κινούνται με ψευδοπόδια, βλεφαρίδες ή μαστίγια δ) όλα τα παραπάνω

14.Το πλασμώδιο και το τρυπανόσωμα α) είναι μονοκύτταροι προκαρυωτικοί οργανισμοί β) αναπαράγονται με εκβλάστηση ή μονογονικά με διχοτόμηση γ) είναι πρωτόζωα που προκαλούν στον άνθρωπο ασθένειες δ) τίποτα από τα παραπάνω

15.Το τοξόπλασμα α) μεταδίδεται από τα κουνούπια β) μεταδίδεται από τη μύγα τσετσέ γ) μεταδίδεται με το μολυσμένο νερό δ) προσβάλλει βασικά όργανα του ανθρώπου

16.Οι μύκητες είναι α) αποκλειστικά μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί β) προκαρυωτικοί μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι οργανισμοί γ) μικροοργανισμοί που πολλαπλασιάζονται μόνο μονογονικά με

απλή διχοτόμηση δ) μικροοργανισμοί που πολλαπλασιάζονται και με εκβλάστηση

17.Τα ενδοσπόρια α) είναι υπεύθυνα για την πρόκληση χολέρας β) σε ευνοϊκές συνθήκες βλαστάνουν, δίνοντας το καθένα ένα

βακτήριο γ) είναι ανθεκτικές μορφές βακτηρίων, τις οποίες όλα τα βακτήρια

μπορούν να σχηματίζουν όταν αναπτύσσονται σε δυσμενείς συνθήκες δ) το β και το γ

18.Ο Treponema pallidum α) είναι βακτήριο που προκαλεί σύφιλη β) είναι δυνητικά παθογόνος μικροοργανισμός που προκαλεί σύφιλη γ) είναι βακτήριο που προκαλεί χολέρα δ) είναι παθογόνος ευκαρυωτικός μικροοργανισμός

11

Page 12: 1 (1-17)^^^

ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ1. Ο άνθρωπος διαθέτει μηχανισμούς που διατηρούν σταθερό το

εσωτερικό του περιβάλλον, ακόμα και αν οι μεταβολές στο εξωτερικό του περιβάλλον είναι πάρα πολύ έντονες.

2. Το καλοκαίρι ιδρώνουμε γιατί με τον τρόπο αυτό ο οργανισμός μας ρυθμίζει το pH του αίματος, που πρέπει να είναι σταθερό στο 7,4.

3. Ομοιόσταση ονομάζεται η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες του εσωτερικού του περιβάλλοντος, παρά τις εξωτερικές μεταβολές.

4. Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχει ομοιοστατικός μηχανισμός που αναγνωρίζει και εξουδετερώνει τους παθογόνους μικροοργανισμούς.

5. Υπάρχει ομοιοστατικός μηχανισμός που διατηρεί σταθερά τα επίπεδα του CO2 στο αίμα.

6. Για να διατηρηθεί η υγεία ενός ανθρώπου, δεν πρέπει να εκτεθεί σε δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες.

7. Ο εγκέφαλος διαδραματίζει κύριο ρόλο στη διατήρηση σταθερής της θερμοκρασίας του ανθρώπινου σώματος.

8. Ο ομοιοστατικός μηχανισμός θερμορύθμισης του ανθρώπινου σώματος χρησιμοποιεί τους θερμοϋποδοχείς ανεξαρτήτως συνθηκών (ζέστη, κρύο).

9. Όταν η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος τείνει να αυξηθεί, ο ομοιοστατικός μηχανισμός θερμορύθμισης προκαλεί και ανόρθωση των τριχών.

10.Όταν η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος τείνει να μειωθεί, ο ομοιοστατικός μηχανισμός θερμορύθμισης προκαλεί διαστολή των αγγείων, μείωση της εφίδρωσης και ανόρθωση των τριχών.

11.Η εξάτμιση του ιδρώτα έχει ως αποτέλεσμα την ψύξη του δέρματος.

12.Η αυξομείωση της λειτουργίας των ιδρωτοποιών αδένων και η μεταβολή του εύρους των αγγείων, καθορίζονται από μηνύματα που

αποστέλλονται από το ειδικό κέντρο ρύθμισης της θερμοκρασίας.

12

Page 13: 1 (1-17)^^^

13.Η ψύξη του δέρματος έχει ως αποτέλεσμα το αίμα που φθάνει στα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος να ψύχεται και επιστρέφοντας με την κυκλοφορία στο εσωτερικό του οργανισμού μας, να αποτρέπει την αύξηση της θερμοκρασίας του.

14.Οποιαδήποτε διαταραχή της ομοιόστασης, οδηγεί υποχρεωτικά στην εκδήλωση διαφόρων ασθενειών.

15.Οι θερμοϋποδοχείς του δέρματος είναι ειδικά νευρικά σωμάτια που προκαλούν μεταβολή στο εύρος των αιμοφόρων αγγείων.

16.Όλες οι διαταραχές της ομοιόστασης οφείλονται σε ακραίες μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών.

17.Η αδυναμία αποκατάστασης της ομοιόστασης μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη βλάβη του οργανισμού, ακόμη και στο θάνατο.

18.Ως μικρόβια χαρακτηρίζονται οι οργανισμοί που δεν διακρίνονται με γυμνό μάτι, γιατί έχουν μέγεθος μικρότερο από 0,1 mm.

19.Μερικοί μικροοργανισμοί, όπως τα νιτροποιητικά βακτήρια, περνούν όλη τους τη ζωή μέσα σε άλλον οργανισμό.

20.Όλα τα παράσιτα προκαλούν διαταραχές στην υγεία του ξενιστή τους.

21.Ως ξενιστής χαρακτηρίζεται ο πολυκύτταρος οργανισμός που «φιλοξενεί» κάποιο παράσιτο.

22.Ένα μικρόβιο μπορεί να είναι παθογόνο, δυνητικά παθογόνο, χρήσιμο ή απαραίτητο.

23.Οι μη παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορεί να είναι απλώς αβλαβείς για τον άνθρωπο ή χρήσιμοι ή και απαραίτητοι.

24.Οι δυνητικά παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορούν να μετατραπούν σε παθογόνους αν ο ξενιστής τους παρουσιάσει μειωμένη αντίσταση.

25.Οι ιοί είναι ακυτταρικές μη αυτοτελείς μορφές ζωής.

26.Τα πρωτόζωα είναι ευκαρυωτικοί οργανισμοί και είναι πάντα παθογόνοι.

13

Page 14: 1 (1-17)^^^

27.Το τοξόπλασμα είναι μικρόβιο που μεταδίδεται από τα κατοικίδια ζώα.

28.Το τρυπανόσωμα μεταδίδεται από τα κουνούπια και προκαλεί την ελονοσία.

29.Οι περισσότεροι μύκητες αποτελούνται από υφές.

30.Το εκβλάστημα είναι ένα εξόγκωμα που σχηματίζεται σε κάποιο σημείο του αρχικού κυττάρου ενός μύκητα.

31.Η Κάντιντα η λευκάζουσα είναι παθογόνος μύκητας που προσβάλλει διάφορα όργανα προκαλώντας πνευμονική καντιντίαση, κολπίτιδα ή στομαχίτιδα.

32.Τα δερματόφυτα προσβάλλουν το δέρμα και προκαλούν ερυθρότητα και έντονο κνησμό.

33.Η ύπαρξη ριβοσωμάτων είναι απαραίτητη αλλά όχι ικανή για να μπορεί κάποιος οργανισμός να έχει δυνατότητα αυτοτελούς

ανάπτυξης.

34.Τα βακτήρια δεν διαθέτουν οργανωμένο πυρήνα και συνεπώς αδυνατούν να αναπαραχθούν αυτοτελώς.

35.Το DNA είναι κατά κανόνα το γενετικό υλικό των βακτηρίων.

36.Τα πλασμίδια είναι, μικρότερα από το μόριο του DNA, μόρια γενετικού υλικού.

37.Τα βακτήρια δεν είναι υποχρεωτικά παθογόνα μικρόβια.

38.Σε ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες 10 ενδοσπόρια θα βλαστήσουν και θα δώσουν 10 βακτήρια.

39.Τα βακτήρια δεν έχουν οργανωμένο πυρήνα, οργανίδια και κυτταρικό τοίχωμα.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΚΕΝΟΥ1. Η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις ……………

του εσωτερικού του περιβάλλοντος, παρά τις …………… μεταβολές, ονομάζεται …………… .

14

Page 15: 1 (1-17)^^^

2. Οι ……………μηχανισμοί στον άνθρωπο ρυθμίζουν το …………… του αίματος, που πρέπει να είναι σταθερό στο ……………., τη …………… της …………… στο αίμα, τη …………… του σώματος κ.ά.

3. Οι …………… του δέρματος είναι ειδικά νευρικά …………… που ανιχνεύουν τις ……………. της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και «ειδοποιούν» τον …………… με …………… που αποστέλλουν στο κέντρο των γενικών …………… του εγκεφάλου.

4. Το ειδικό κέντρο …………… της θερμοκρασίας του εγκεφάλου αποστέλλει μηνύματα στους ιδρωτοποιούς …………… και στα …………… της ……………. του δέρματος.

5. Η εφίδρωση προκαλεί τη …………… της …………… του δέρματος, εξαιτίας της …………… του …………… .

6. Κάθε διαταραχή της …………… έχει συνήθως ως αποτέλεσμα την εκδήλωση …………… .

7. Το …………… σύστημα αποτελεί έναν …………… ομοιοστατικό μηχανισμό του ανθρώπου, με τον οποίο γίνεται η …………… και η …………… των παθογόνων μικροοργανισμών.

8. Υπάρχουν μικροοργανισμοί οι οποίοι μπορεί να «φιλοξενούνται» σε όργανα του ανθρώπου χωρίς να …………… σε άλλα όργανα ή ιστούς και ο πληθυσμός τους είναι …………… . Οι μικροοργανισμοί αυτοί, που χαρακτηρίζονται ως …………… παθογόνοι, αποτελούν τη φυσιολογική ……………. του ανθρώπου.

9. Τα πρωτόζωα είναι μονοκύτταροι …………… οργανισμοί και συνήθως αναπαράγονται ……………. με απλή διχοτόμηση. Μπορούν να κινούνται με τη βοήθεια ειδικών σχηματισμών όπως είναι τα …………… οι ……………. και τα …………… .

10.Οι μύκητες είναι ευκαρυωτικοί οργανισμοί και μπορεί να είναι μονοκύτταροι ή …………… οργανισμοί. Οι περισσότεροι αναπαράγονται μονογονικά με …………… ή με …………… . Συχνά προκαλούν ασθένειες στον άνθρωπο, όπως π.χ. τα ……………. που προσβάλλουν το δέρμα.

11.Όλα τα βακτήρια διαθέτουν …………… τοίχωμα, ενώ ορισμένα βακτήρια φέρουν εξωτερικά ένα επιπλέον περίβλημα, που ονομάζεται

15

Page 16: 1 (1-17)^^^

…………… .Πολλά βακτήρια όταν βρεθούν σε αντίξοες συνθήκες σχηματίζουν ……………. .

12.Τα νοσήματα που προκαλούνται στον άνθρωπο από …………… μύκητες, ονομάζονται ……………. . Η πνευμονική ……………, η κολπίτιδα και η ……………. προκαλούνται από την κάντιντα.

13.Το σχήμα των βακτηρίων μπορεί να είναι σφαιρικό (……………), ……………. (σπειρύλλιο) ή ραβδοειδές (……………).

14.Ορισμένα βακτήρια σε …………… συνθήκες διαιρούνται κάθε …………… λεπτά

16

Page 17: 1 (1-17)^^^

Γ.ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Πώς λειτουργεί ο ομοιοστατικός μηχανισμός ρύθμισης της θερμοκρασίας όταν βρεθούμε σε ένα χώρο με θερμοκρασία μικρότερη από τους 36,6οC;

2. Ποιες είναι οι σχέσεις του αίματος με τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς;

3. Ποιος είναι ο ρόλος του εγκεφάλου στον ομοιοστατικό μηχανισμό θερμορύθμισης;

4. Ποια σημασία έχουν για τον άνθρωπο τα παθογόνα παράσιτα και ποια τα δυνητικώς παθογόνα παράσιτα;

5. Ποιούς μικροοργανισμούς γνωρίζετε που λειτουργούν ως παράσιτα των πνευμόνων και τι προβλήματα προκαλούν;

6. Να αναφέρετε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παράσιτα χρησιμοποιούν πάνω από ένα είδος ξενιστών.

17