ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑIIIj:fiPqlI.J! σελ. 31._•...........................................................................σελ.3

1II~ ••• I'y4•• _Γράφει ο πρόεδρος του συλλόγου ΚωνlVος Τ σόλκας σελ. 4

I~ΕΜΑΤ:ιΤ()ugI!ΑY:J;σΔΊmI~1 Συνέχεια του Νόμου

2536/97 που αφορά την συγκρότηση της Πρωτ/θμιας ΤΑ σελ. 5

88ΙΙΙΙ--.11" Η άλλη όψη του νομίσματος.

Του Γιώργου Σταμούλη σελ. 6

~;I Α' βοήθειες - Τεχνητή αναπνοή - Φιλί της ζωής σελ. 7

1~AM,NIΩ1'E»fp~Nn:τEΣT(}YWf~,1Μέρος"

Αναδημοσίευση από το βιβλίο του Γ. Μ. Τσατσάνη σελ. 8

_ Ιστορικά στοιχεία που αφορούν την περιοχή μας, κατά

την αρχαιότητα. Της Σοφίας Γιγκλά σελ. 9

ΙI1}lU:ΠιςιΠιtιιm:, "Τα μπουρλότα του Γκιώνη" - Παρουσίαση της

νέας ποιητική ς συλλογής του Άσσου Σταμούλη σελ. 13

Γράφει η Παρασκευή Μπούρου σελ. 14

Σύντομες ειδησούλες του χώρου μας σελ. 16

~(JιrYΦΤ(}ι'j;gilσ.ι\(jΛοΒ~ Αναδημοσίευση απ·ό το βιβλίο

του Δημ. Λουκόπουλου "Τα γεωργικά της Ρούμελης" σελ. 18

•• 8IIJI8&<UiI σελ. 19

1ΙΙΙΙ_ Αφιέρωμα στα 200 χρόνια

από το θάνατό του σελ. 20

F'"

Ειτειδή όλα τα μεγάλα έρ-γα που γίνονται σε μιά περιο-χή προκαλούν αναστάτωσηκαιαυτοί που έχουν την ευθύ-νη της κατασκευής είναι άν-θρωποι και επιδιώκουν τοκέρδος, η κοινωνίαμας είναιυποχρεωμένη να προστατεύ-σει τα συμφέροντά της.

Καιόταν λέμε συμφέρονταδεν εwοούμε μόνο τις αποζη-μιώσεις ή τις θέσεις εργα-σίας, εwοούμε την προστα-σία του περιβάλλοντος καιγενικότερα του οικοσυστήμα-τος.

Πρινμερικούς μήνες υπήρ-ξε μια έντονη κινητικότητα, ώ-στε στο χώρο του εργοταξίουνα μην γίνει εγκατάσταση μη-χανημάτων που θα δημιουρ-γούν ρύπανση και θόρυβο. Ηαντίδραση όμως έμεινε εκείκαιξεφούσκωσε, ενώ θα μπο-ρούσε να επεκταθεί και ναδιατηρηθεi σε υψηλά επίπεδαώστε τα ωφέλη να είναι πε-ρισσότερα, όπως η τοποθέτη-ση ει.δικών φραγμάτων γιατον θόρυβο.

Ίσως θα πρέπει να γίνει καιδεύτερη προσπάθεια ευαι-σθητοποίησης των κατοίκων,διότι το έργο είναι ακόμαστην αρχή και μέχρι να τελει-ώσει θα δημιουργηθούν πολ-λά προβλήματα που θα ψά-χνουν την λύση τους.

ΓΕΩΡΓιΟΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ

M"ιa !εxιaάτεmr σvιaJΡΟ/Α1ι σας

ΕΞΩφγΛΛΟ:Πού Va μαs οδηγεί

πια· αυrή η μεrέωρησκεJιεrωμέvη ε{έδρα;Σrο μέJιοv που έρχε-

[αl ή σrο παρεJι8όvπου αποκοιμή8ηκε

πJιάl σrο κύμα;

Υπάρχουν ΠΡάγμαrα, που μπορείs να τα ayyfsclS,να ακουμπήσεls (α χέρια σου πάνω rous, να νιώσεls[ην δροσιά rous στο μάγουλ6 σου, να (α αγκαλιάσεls,να (α μυΡίσεls ... 'Evas ολ6κληροs κ6σμοs.

Υπάρχουν 6μωs κι άλλα, που μπορείs μόνο να ταδεls, να (α aJaaavacfs, να φαν(Qσaείs το χρώμα rous,[ην ομορφιά rous μέσα σε δυο ασπΡ6μαυΡουs κύκλουsπου χαράΖουν (α μάπα. Δεν είναι ψεύπκα, υπάρχουν.ΦrεΡουγίΖουν στην καρδιά σου, κολυμπούν στο βλέμ-μα σου, rαsιδε:ύουν στα 6νειΡά σου.

Δεν φυλακίΖονrαι. Διαπερνούν as rσιμπίδεs roυ αν-aΡώπινου μυαλού και χάνονrαι στην αγκαλιά roυ χρ6-νου, αφήνονrαs μαs αιχμάλωrουs (ων συναισaημά-(ων που απλώνουν τα χρώμαω [ην ώρα roυ δειλινού.

Π.Β.

Είναι σε όλους γνωστό και ορατό πλέον, ότι ο νόμος για Σήμερα με δεδομένη τη γενικώτερη έκmωση των αξιώντην συνένωση ή την ένταξη των Κοινοτήτων σε Δήμους, θα και της συλλογικής δράσης, ο σύλλογός μας συνεχίζει α-επιφέρει σημαντικές αλλαγές τόσο στο Δημόσιο βίο και τη πρόσκοπτα την έκδοση του περιοδικού ΩΛΕΝΟΣμε την ίδιαΔιοίκηση, όσο και στην καθημερινότητα των ανθρώπων. σοβαρότητα και την αγωνία του 1ου τεύχους, με δυνατότη-

Ετσι, είναι αδύνατο να μην υπάρξουν αλλαγές σε ότι οχε- τες να καλύψει ευρύτερο φάσμα δραστηριοτήτων, ειδήσε-τίζεται και με τους συλλόγους, κυρίως τους Πολιτιστικούς. ων και αρθρογραφίας στα όρια του νέου Δήμου.Και τούτο διότι οι μέχρι σήμερα δυνατότητες της Κοινότη- Επίσης, διατηρούνται έστω και μειωμένες οι εκδηλώσειςτας για τη στήριξη ή την εκπόνηση προγραμμάτων που α- του KαλOKαι~ιoύκαι τελείται και ο Αποκριάτικος Χορός.φορούσαν στον Πολιτισμό γενικότερα (άσχετο αν ποτέ δεν ~τo Κεφαλοβρυσο ~ιτωλΙKoύ υπάρχει επίσης Πολιτιστι-υ~ήpξε καμμία μέριμνα), εκχωρούνται με το νέο νόμο στο KO~Συλλογος ο οποιος διατηρεί χορευτικό όμιλο και πα-Δημο Αιτωλικού, στον οποίο πλέον ανήκουμε. λευει για τη δημιουργία θεατρικού τμήματος., Ποιό θα είναι όμως το μέλλον των τοπικών συλλόγων και Παp?μoι~ι σύλλογοι με μικρότερη δραστηριότητα ή σταo~ων δpα~pιoτήτων εκπορεύονται απ' αυτούς; θα στη- χαρτια: υπαρχουν Kα~στα άλλα χωριά του νέου Δήμου.ριξει τ~ νεο Δημoτι~ό Συμβούλιο αυτές τις προσπάθειες; Μετα τις προσεχεις Δημοτικές Εκλογές δημιουργείταιθα υπαρξουν κονδυλια στον προϋπολογισμό για τον ε- λοιπ?ν μια,νέα κατάσταση στην οποία οι σύλλογοι της πε-μπλo~τισ~ό των υπαρχουσών δραστηριοτήτων ή τη δημι- ριοχης πρεπει να λειτουργήσουν και να συνεργαστούν.ουργια νεων στα δημοτικά διαμερίσματα του νέου Δήμου Στους κόλπους του πολιτιστικού συλλόγου Αιτωλικού εκ-(τις πρώην Κοινότητες); φράζεται η άποψη ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένας φορέ-

Ας ρίξουμε μια ματιά όμως στην περιο- ------------ ας πολιτισμού υπό την αιγίδα του Δή-χή μας, κι άς δούμε πως υπηρετείται ο Γράφει ο μου, κάτι σαν τις ΔημοτικέςΠολιτισμός. Πρόεδρος του Συλλόγου Επιχειρήσεις Πολιτισμού και Ανάmυ-

Στο Αιτωλικό υπάρχει και δραστηριοπο- ΚΩΣΤ ΑΣ ΤΣΟΛΚΑΣ ξης που υπάρχουν σε άλλους μεγάλουςποιείται ο Πολιτιστικός Σύλλογος "Το Αι- Δήμους, όπου θα εκπροσωπούνται οιτωλικό", όπου το κύριο βάρος ρίχνεται στον Χορευτικό , πρώην σύλλογοι σύμφωνα με το μέγε-Όμιλο του συλλόγου, θος και τo~ αριθμο των δραοτηριοτήτων τους. Ο Δήμαρχος

Προκειτοι για έναν όμιλο αρκετά αξιόλογο με πολλές θα εηιωρωνει τις αποφασεις του οργάνου και θα φροντίζειπα~αστα~εις στ? ενεργητικό του σε Ελλάδα και εξωτε- για την ανευρεση των οικομικών πόρων.ρικο. Κατα τη διαρκεια του έτους ο σύλλογος του Αιτω- Αυ?1 η,άπ?ψη κατά τη γνώμη μας είναι λίγο επικίνδυνη.λΙK~ύ διαργανώνει διάφορες εκδηλώσεις, όπως το Απο- Γι?τι αφ ενος μεν ,εξασφαλίζει (;) σε μεγάλο βαθμό τουςκριατικο Καρναβάλι στην πόλη, συμμετοχή στο Πανηγύρι ~opoυς για τις κατα τόπους δραστηριότητες, αλλά απ' τηντης Αγι - Αγάθης με παράλληλη διοργάνωση Πολιτιστι- αλλη, η προτεινόμενη αυτή άς την πούμε ομοσπονδία συλ-~ών εκδηλώσεωΥ, τη Γιo~τή του Ψαριού και διάφορες λόγω,ν, είναι ευάλλωτη από τις εκάστοτε αντιλήψεις και α-αλλες δραστηριοτητεο, δινοντας ένα διαφορετικό χρώ- ιιοφοσεκ; του ~Kασ:oτε Δημάρχου και κινδυνεύει να υπη-μα στην πολη. ρετησει σκοπους καθε άλλο παρά πολιτισμικούς.

Στο χωριό μας, ο Μορφωτικός και Εκπολιτισιτκός Σύλλο- Αυτό π~υ xpε~αζόμαστε είναι η δημιουργία ενός νέου Πο-γος, επανασυστάθηκε τον Οκτώβρη του 1992. λιτιστικου Φορεα, που θα προκύψει απ' τους ήδη υπάρχο-

Στην θχρονη αυτή πορεί? του με δεδομένη την αγάπη για ντες Πολιτιστικούς Συλλόγους που δραστηριοποιούνται μετο χωριό τους, των ανθρωπων που τον πλαισίωσαν και με συνέπεια στα όρια του νέου Δήμου. Ένα συλλογικό όργανο1l)V αγωνία να δούν κάτι να αλλάζει σ' αυτό, ο Σύλλογος κα- που ~α εκλέγετο: και ~α ελέγχεται απ' τους ανθρώπουςτοφερε να επαναλειτουργήσει την Κοινοτική Βιβλιοθήκη που εως σημερα υπηρετησαν με τόσες δυσκολίες και χω-και να την εμπλουτίσει με σημαντικό αριθμό βιβλίων (σήμε- ρίς ιδιαίτερη στήριξη από την Πολιτεία ή την Τοπική Αυτο-ρα αριθμεί περί τους 1500 τίτλους βιβλίων), να εκδώσει δι- διοίκηση, αφιλοκερδώς, τις κοινωνίες στις οποίες ανή-μηνιαίο περιοδικό που αποτέλεσε και αποτελεί τη φωνή κουν.του χωριού μας προς τα έξω, να διοργανώνει με επιτυχία Με τις συζητήσεις και τις επαφές οι οποίες δρομολογού-σ~ιpά εKδη~ώσεων κατά το μήνα Αύγουστο και να προετοι- νται, πιστεύουμε ότι μέχρι την έκδοση του επόμενου τεύ-μ~ζει τον K~σμoγι? το μοναδικό σε αξία και ομορφιά Πανη- χους, θα είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε την μορφήγυ~ι της Aγ~αςΑγαθη5' να διοργανώνει αποκριάτικους χο- που επιθυμούμε να λάβει αυτή η συνεργασία.ρους και τελος να κανει αισθητή την παρουσιά του στα Οι τομεκ; ~pάσης είναι αρκετοί και ήδη έχει χαθεί πολύςκοινά του χωριού με τις απόψεις και τη δράση των μελών κσιροο αφου στις προτεραιότητες που κάθε φορά θέτουντου τα οποία στην αρχή αριθμούσαν τα 100 άτομα. οι δημόσιοι άρχοντες, οι πολιτισμός δεν έχει θέση.

Το περιοδικό μας συνεπές στις υποσχέσεις του, δη-μοσιεύει άρθρα και παραγράφους από το νόμο2536/97 που αφορά στην "Συγκρότηση της Πρωτο-βάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης".Σκοπός, η καλύτερη ενημέρωση για την συγκρότησητων τοπικών συμβουλίων και τις δυνατότητες που έ-χουν για να παρέμβουν θετικά για τα προβλήματα πουμας αφορούν.

Συνέχεια από την προηγούμενη έκδοση.Άρθρο 5

Εκλογή μελών τοπικών συμβουλίων6. Το ψηφοδέλτιο για την εκλογή των μελών των τοπι-

κών συμβουλίων είναι κοινό με το ψηφοδέλτιο τουσυνδυασμού του υποψηφίου δημάρχου και των δημο-τικών συμβούλων, που καταρτίζεται για τις εκλογέςτων δημοτικών αρχών.7. Κάθε συνδυασμός εκτυπώνει ιδιαίτερο ψηφοδέλτιο

για κάθε δημοτικό διαμέρισμα που περιλαμβάνει το έμ-βλημα και το όνομα του συνδυασμού, τον υποψήφιο δή-μαρχο και τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλουςγια τις έδρες της παραγράφου 2 του άρθρου 40 του π.δ/τος 410/1995 και τους υποψήφιους συμβούλους γιακάθε τοπικό συμβούλιο, σύμφωνα με τα παραπάνω.8. Σε κάθε ψηφοδέλτιο, μετά την έγγραφή του εμβλήμα-

τος και του ονόματος του συνδυασμού, που τυχόν έχουνδηλωθεί, καθώς και των επωνύμων και ονομάτων του υ-ποψήφιου δημάρχου και των υποψήφιων δημοτικών συμ-βούλων, αναγράφονται κατά σειρά:α. η ονομασία του τοπικού συμβουλίου.β. τα επώνυμα και τα ονόματα των υποψηφίων μελών

του τοπικού συμβουλίου με τη σειρά που είναι γραμμέναστην απόφαση με την οποία έχει ανακηρυχθεί ο συνδυα-σμός ή με αλφαβητική σειρά.9. Με την επιφύλαξη των ακυροτήτων που προβλέπο-

νται στα άρθρα 64 και 65 του π. δ/τος 410/1995, αν ε-κλογέας χρησιμοποιήσει ψηφοδέλτιο άλλου δημοτι-κού διαμερίσματος, το ψηφοδέλτιο αυτό δενλαμβάνεται υπόψη για την εκλογή των μελών του τοπι-κού συμβουλίου, είναι όμως έγκυρο για το συνδυασμότου υποψήφιου δημάρχου.10. Στις εκλογές των τοπικών συμβουλίων, σε κάθε δη-

μοτικό διαμέρισμα η κατανομή των εδρών γίνεται αναλο-γικά μεταξύ όλων των συνδυασμών που συμμετέχουνστις εκλογές και έχουν υποψήφιους για το τοπικό συμβού-λιο του δημοτικού διαμερίσματος, με τον ακόλουθο τρόπο:Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν σε

όλο το δημοτικό διαμέρισμα όλοι μαζί οι συνδυασμοί πουσυμμετείχαν στις εκλογές και είχαν υποψήφιους για τοτοπικό συμβούλιο του δημοτικού διαμερίσματος, διαι-ρείται με τον αριθμό των εδρών του τοπικού συμβουλίου,αυξημένα κατά μία μονάδα. Το πηλίκο που προκύmει πα-ραλειπομένου του κλάσματος αποτελεί το εκλογικό μέ-τρο.Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυα-

σμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και

κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες του Γιώργουέδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο αυτής Σταμούλητης διαιρέσεως.Συνδυασμός που δεν συγκεντρώνει το εκλογικό μέτρο

δεν παίρνει έδρα. Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οισυνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με τηνπροηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προςδιάθεση έδρες, οι έδρες που απομένουν διανέμονται ανάμία μεταξύ αυτών των συνδυασμών ανάλογα με τα οχρη-σιμοποίητα υπόλοιπα που έχουν.Αν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αuτc;>ύςέχουν ίσο

αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων γίνεται κλήρωση.Αν και μετά τη διανομή των εδρών με βάση τα σχρησιμο-ποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτέςκατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμότων έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε συνδυα-σμός.Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί με το ε-

κλογικό μέτρο είναι περισσότερες από τις προς διάθεσηέδρες, η πλεονάζουσα έδρα αφαιρείται από το συνδυα-σμό που έχει το μικρότερο σχετικών υπόλοιπο έγκυρωνψηφοδελτίων. Σε περίmωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφο-δελτίων δύο ή και περισσότερων συνδυασμών, ενεργείταιμεταξύ αυτών κλήρωση από το αρμόδιο πρωτοδικείο.11. Σε περίmωση που έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο συν-

δυασμός για το τοπικό συμβούλιο, ο πρόεδρος του τοπι-κού συμβουλίου και οι τοπικοί σύμβουλοι εκλέγονται απότο μοναδικό αuτό συνδυασμό με την επιφύλαξη των δια-τάξεων της παραγράφου 16 του παρόντος άρθρου. Οιπρώτοι κατά σειρά σε ψήφους προτιμήσεως, μέχρι νασυμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του τοπικού συμβου-λίου, εκλέγονται τακτικοί σύμβουλοι και οι υπόλοιποι α-ναπληρωματικοί.12. Τακτικοί σύμβουλοι τοπικού συμβουλίου εκλέγονται

από τους υποψήφιους κάθε συνδυασμού κατά σειρά αυ-τοί που έλαβαν τις περισότερες ψήφους προτιμήσεως.Οι λοιποί υποψήφιοι των συνδυασμών είναι αναπληρω-ματικοί των τακτικών συμβούλων του τοπικού συμβουλί-ου, με τη σειρά των ψήφων προτιμήσεως.Αν οι υποψήφιοι του ίδιου συνδυασμού ισοψηφίσουν, το

πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση.13. Αν έχουν ανακηρυχθεί δύο μόνο συνδυασμοί για το

τοπικό συμβούλιο δημοτικού διαμερίσματος και ισοψη-φίσουν, το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση για ανάδειξητου πλειοψηφούντος συνδυασμού. Οι έδρες των συμ-βούλων στην περίmωση αυτήν κατανέμονται στον πλειο-ψηφούντα και στον επιλαχόντα συνδυασμό, αντίστοιχα,ως εξής: Στα εmαμελή 4 και 3, στα πενταμελή 3 και 2 καιστα τριμελή 2 και 1.14. Αν ισοψηφήσουν περισσότεροι από δύο συνδυασμοί

το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση. Ο πρώτος συνδυα-σμός στα εmαμελή τοπικά συμβούλια εκλέγει τον πρόε-δρο του τοπικού συμβουλίου με την επιφύλαξη των δια-τάξεων της παρ. 16 και δύο ακόμη τοπικούςσυμβούλους, ο δεύτερος συνδυασμός εκλέγει δύο τοπι-κούς συμβούλους και ο τρίτος συνδυασμός εκλέγει δύοτοπικούς συμβούλους. Συνέχεια στο επόμενο.-

Στην προηγούμενη έκδοση μιλήσαμε για πα-νίδα και χλωρίδα.

Η πανίδα περιλαμβάνει το σύνολο των ζώντωνοργανισμών της περιοχής μας από το πιο μικρόμέ-χρι το πιο μεγάλο, ακόμη καιτον άνθρωπο.

Η χλωρίδα περιλαμβάνει όλα τα φυτά που υ-πάρχουν στην περιοχή μας.

Καιτα δύο μαζί αποτελούν ένα οικοσύστημαπου υπάρχουν αρμονικά ζώα, άνθρωποι, φυτά,φύση.

Η αλλοίωση μέρους της χλωρίδας θα δημι-ουργήσει προβλήματα εξέλιξης ορισμένωνειδών. Ο δρόμος θα είναι απαγορευμένη διά-βαση για πολλά είδη και η πρόσβαση από καιπρος το βουνό θα είναι πλέον αδύνατη. Μαζίμε την παράκαμψη για το Πλατυγιάλι θα χω-ρίσουν όλο το οικοσύστημα σε τρία κομμάτιααποκόmοντας κάθε επικοινωνία για διάφοραζωϊκά είδη.

Διατηρούμε κάποιες επιφυλάξεις αν υπάρχειμελέτη προστασίας του οικοσυστήματος. Αντε-λικά υπάρχει θα την δημοσιεύσουμε με μεγάληανακούφιση.

Σε ό,τι αφορά τις αποζημιώσεις, εδώτα πράγ-ματα είναι μπερδεμένα. Θα δοθούν κάποιαχρήματα ανάλογα με το είδος που θα κατα-στραφεί.

Η αντίληψη όμως είναι λάθος, αφού εμπλέκο-νται δημόσιες υπηρεσίες, μηχανικοί, τοπογρά-φοι και δικηγόροι οι οποίοι τάχα "προστατεύ-ουν" τους ιδιοκτήτες, με το αζημίωτο φυσικά.

Έχουν καλλιεργήσει την αντίληψη της αγορα-ηωλησίαο: η εφορία προσδιορίζοντας τα αντι-κειμενικά κριτήρια για το ύψος της αποζημίω-σης και οι δικηγόροι, "ενδιάμεσοι προστάτες",που προσπαθούν να ανεβάσουν τις τιμές με τα

επιχειρήματά τους.Εδώ δεν υπάρχει αγοραπωλησία, υπάρχει "ε-

νορχηστρωμένη" εκμετάλευση των ιδιοκτητώνχωρίς κάν να ερωτώνται για το μέγεθος του μό-χθου και την αγωνία τους να δημιουργήσουν.

Κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει την αξία τουκτήματος εκτός από τον δημιουργό του.

Το πιο παράδοξο βέβαια (λογικό για την επο-χή μας) είναι η καταστροφή δασικών εκτάσεωνπου ανήκουν τάχα στο κράτος.

Οι περιοχές αυτές καταστρέφονται με απλέςδιαδικασίες και χωρίς αίσθημα ευθύνης, αρκείνα μην αποζημιωθούν, ενώ τις προτιμάνε γιατίδεν ανεβάζει το κόστος του έργου.

Το ερώτημα είναι αν οι περιοχές αυτές ανή-κουν στον εκάστοτε πολιτικό, που υπογράφειτην εκτέλεση του έργου, ή στους ανθρώπουςπου ζουν δίπλα στο μέρος που καταστρέφεται.

Γιατην βλάβη που γίνεται σε αυτούς τους αν-θρώπους δεν προβλέπεται καμία αποζημίωση,όχι οικονομική, ούτε κάν αντισταθμητικά ωφέληγια την ανάπτυξη της περιοχής.

Υποψιαζόμαστε ότι δεν θα δοθεί ούτε κάν ηεκμετάλευση τμ μάτωντου δρόμου στην κοινό-

.. τητα ή σε άνεΡ'γους νέους ουγχωριο-νούς μας.

Η λειτουργία του δρόμου σίγουραθα δώσει την δυνατότητα εξέλιξης καιθα συνδέσει την περιοχή μας με όλοτον κόσμο.

Εάν όμως δεν γίνουν έργα υποδο-μής καιτα πολυπόθητα αρδευτικά πουθα ζωντανέψουν την τοπική οικονομίαδεν θα μπορέσουμε και εμείς να "ταξι-δέψουμε" στον δρόμο που θα περνάδίπλα μας. Γεώργιος Σταμούλης

-

Υγεία:Η τεχνητή αναπνοή ε(ναι ένα αποτελεσματικό μέσο για την παροχή πρώτων βοηθειών, γι' αυτό κι ο κάθε

άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει την εφαρμογή της. Η τεχνητή αναπνοή είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις πνιγμού,ηλεκτροπληξίες, δηλητηριάσεις από χημικές ουσιεο και τραυματισμούς. Πριν αρχίσουμε την τεχνητή α-ναπνοή αλλά και πριν δώσουμε το "φιλί της ζωής", πρέπει απαραίτητα να αφαιρέσουμε από το στόμα τουαρρώστου κάθε ξένο αντικείμενο όπως οδοντοστοιχίες, χώμα, φύκια, αίμα με τα δάχτυλά μας και να ξε-κουμπώσουμε τα ρούχα που τον σφίγγουν. Μια απότις πιο καθιερωμένες μεθόδους τεχνητής αναπνοήςείναι η εξής και αποτελείται απότέσσερις βασικές φάσεις.

1

Τοποθετούμε τα χέρια μας στην πλάτη του αρρώστου

3

Πιέζουμε την πλάτη

4

Παίρνουμε τους αγκώνες και τους πιέζουμε μπροστά. Ανεβάζουμε τους αγκώνες και τους πιέζουμε προς τα πάνω

Επαναλαμβάνουμεαυτές τις κινήσεις 12 φορές το λεπτό.

Μια άλλη μέθοδος τεχνητής αναπνοής είναι και το φιλί της ζωής. Το φιλί της ζωής γίνεται ως εξής:

Τοποθετούμε το στόμα μας στο στόμα τουκαι φυσάμε ελαφρά.

Ύστερα από κάθε φύσημα απομακρύνουμε το στόμα μαςκαι φροντίζουμε να βγεί ο αέρας.

Επαναλαμβ6νουμε το ίδιο με ρυθμό 20 φορές το λεmό.

Βιβλιογραφία: Σύγχρονος ιατρικός οδηγός ΖΩΗ ΚΑΙ yrElA.Εγκυκλοπαίδεια ΤΟΥ ArpOΤΙKOY ΣΠΙΤΙΟΥ.

Τοποθετούμε τον άρρωστοανάσκελα πιέζοντας

το κεφάλι προς τα κάτωαπό το μέτωπο.

Τοποθετούμε κουβέρτεςή κάτι σχετικό κάτω απότην πλάτη και γυρίζουμετο κεφάλι προς τα πίσω.

Σ.Ε.

Μη με ρωτάτε να σας πω ... γιατί δεν ξέρω, εάν στο χω-ριό τους, η οικογένεια των Μπαλαμπάνηδων είναιΥνωστή, ούτε μπορώ να ξέρω εάν οι ιδιοκτήτες του αι-ματοποτισμένου και καρπερού κάμπου του Μεσολογ-γίου είναι διατεθεμένοι να δώσουν ένα τετραγωνικόμέτρο τόπο για να στηθεί μια μαρμάρινη πλάκα με χα-ραΥΡένα πάνω της τα ονόματα των νεκρών της θρυλι-κής οικογένειας.

ΣΤΑΜΝΙΩΤΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ~, του ~~π.. ~

Αναδημοσίευση από το Βιβλίο του Γ. Μ. Τσατσάνη, "Αιτωλ/νες - Ευρυτάνες - Αγραφιώτεςκι Ασπροποταμίτες νεκροί - αιχμάλωτοι του '21" (έκδοση 1984), τον οποίο και ευχαριστούμε.

:Μ:έρος ΙΙ σιών της οικογένειας Μπαλαμπάνη προς την πατρίδα σε ύ-ψος ασυνήθιστο.

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, αδελφός του Δημήτρη,πέφτει κι αυτός νεκρός στον κάμπο του Μεσολογγιου, έκτοςστη σειρά της θυσfας.

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗΣ ΤΑΣΟΣ, αδελφός του Κώστα. Προ-σφέρει κι αυτός τη ζωή του θυσία στο βωμό της ανεξαρτη-σfας της πατρίδας και της απελευθέρωσης του ελληνικούγένους από τον τουρκικό ζυγό, ανεβάζοντας έτσι σε εφτάτους νεκρούς της θρυλΙκής οικογένειας των Μπαλαμπάνη-δων, κι έτσι ~όλoιμαζ[ ψάθα» όπως γράφει το πιστοποιητικόπου εσωκλείεΤα/ στον σχετικό φάκελλο, έγραψαν μια σελΙοααθάνατη στην ελληνική ιστορία. Αν αυτή ήταν η τύχη τωνανδρών της οικογένειας των Μπαλαμπάνηδων, η τύχη τωνγυναικών, δεν ήταν διαφορετική.

Η Μπαλαμπάνη ΕΛΕΝΗ, κόρη κι αδελφή των παραπάνωεφτά ηρώων Μπαλαμπάνηδων, πιάστηκε α/XJlάλωτη κατάτη νύχτα της εξόδου, μεταφέρθηκε στην Αίγυπτο κι ούτε ξα-νάδωσε ποτέ σημάδια ζωής.

Την προσφορά των υπηρεσιών προς την πατρίδα, κλείνειη Μπαλαμπάνη ΜΑΡΙΑ, αδελφή της Ελένης. Πιάστηκε κιαυτή αιχμάλωτη, οδηγήθηκε μαζί με την Ελένη στην Αίγυ-πτο, από όπου, όμως, η Μαρία γύρισε ύστερα από πολύ και-ρό «κακώς έχουσα και παραλυμένη και έμεινε ως χήρα ειςπροβεβηκίαν ηλικίαν».

Αυτή ήταν η προσφορά της οικογένειας των Μπαλαμπά-νηδων και θ' άξιζε να ονομαστεί ο κάμπος του Μεσο-λογγίου, κάμπος των Μπαλαμπάνηδων.

Η επιτροπή εκδουλεύσεων και θυσιών του ιερού αγώνα,χωρίς σταλιά από φιλότιμο, χωρίς ίχνος από ντροπή κατέτα-ξε τον ένατο αδελφό, τον Στάμο Μπαλαμπάνη, τον μόνο πουβγήκε πέρα ζωντανός, στη δεύτερη τάξη των υπαξιωματι-κών (δεκανέα), κι ας πολέμησε γενναία στο Βραχώρι, το Ζα-πάντι, το Μακρυνόρος, το Κομπότι, τον Αετό, την Άρτα, τηνΠλάκα, στις τρεις πολΙορκίες του Μεσολογγίου και μάλΙστασαν αξιωματικός.

ΜΑΥΡΙΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, από τα Σταμνά ΜοοολογγΙου.Υπό τις οδηγίες του Δημήτρη Μακρή, πολέμησε το '21 πα-ρευρεθείς σε διάφορες μάχες, όπως στη μάχη Αγρινίου, στοΙαπάντι, το Μακρυνόρος, την Πλάκα, τον Ντολμά, τηνΑράχωβα και στο Μεσολόγγι, επί Ομέρπασά, επί Μουσταφάπασά Σκόνδρα και επIΚJ.oυτάγια, ότε εγένετο η έξοδος.Ο 0-

πλαρχηγός Μακρής του αφαϊρεσε 6 βόδια, 60 γιδοπρόβατα,20 γελάδια για το στρατόπεδο του Αιτωλικού και Μεσολογ-γίου. Το σπίτι του πυρπολήθηκε για να μή χΡησιμεύση γιαπρομαχώνας εις τους εχθρούς. Ο ιοιος και όλη η οικογένειάτου αιχμαλωτίστηκε και οδηγήθηκαν στην Άρτα. Όταν έγι-ναν οι χιλιαρχίες και τα ελαφρά τάγματα δεν κατατάχθηκε.Από την τελευταία διατύπωση του ΠΙστοποιητικού εκδου-λεύσεων, φωνεται ότι από την αΙXΜαλωσfαεπέστρεψε πριναπό το 1828, ή τουλάχιστον μέσα στο 1828.

ΜΠΑΛΑΓΙΑΝΝΗΣ .... , αγνώστου μικρού ονόματος, απότα Σταμνά του ΜεσολογγΙου. Έπεσε κατά την έξοδο τηςφρουράς του Μεσολογγιου, τον ΑπριΛlOτου 1826, στον κά-μπο του Μεσολογγίου. Αυτό αναφέρεται στον φάκελλο τουγιού του Χαραλάμπους Μπαλαγιάννη.

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗΣ .... , αγνώστου μικρού ονόματος, απότα Σταμνά του Μοοολογγίου, ο πατέρας της θρυλικής οι-κογένειας των Μπαλαμπάνηδων, πού με το αίμα τουςπλημμύρισαν τον τόπο. Οπατέρας Μπαλαμπάνης σκοτώ-θηκε κατά την έξοδο της φρουράς τον ΑπριΛlOτου 1826,στον κάμπο του ΜεσολογγΙου.

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗΣ ΑθΑΝΑΣΙΟΣ, γιός του προηγούμε-νου, αγνώστου ήρωα, έπεσε κι αυτός μαχόμενος όπως κι οπατέρας του στον κάμπο του Μεσολογγίου κατά τη δραμα-τική νύχτα της εξόδου της φρουράς, τον Απριλιο του 1826.

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, αδελφός του Θανάση.Ιηλεύοντας την τύχη του πατέρα και του αδελφού, τους α-κολουθει στο τάφο, πέφτοντας κι αυτός νεκρός τη δραματι-κή νύχτα της εξόδου.

ΜΠΑΛΑΜΙΙΑΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, αδελφός του Βασίλη, τέ-ταρτος της οικογένειας και τρίτος γιός που συμπληρώνει τοκαρρέ της θυσfας, χύνοντας κι αυτός το αήια του κατά τηφρικαλέα νύχτα της εξόδου για να γινει πιο καρπερός ο κά-μπος του ΜεσολογγΙου.

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, αδελφός του Γιώρ-γου, που με το θάνατό του την ίδια πολυδάκρυτη και πολυ-αήιατη νύχτα της εξόδου, οδηγεί την προσφορά των υπηρε-

•• ,,,

Jrd1ΓOP((o. , Η ~TAOONA~~t~~~~t!~Ι ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

(-) (-) ι.;.1 ===================~1-1 γη του χωριού μας κρύβει μέσαστα σπλάχνα της μοναδικούς αρχαιο-λογικούς θησαυρούς που μόνο μια συ-στηματική ανασκαφική έρευνα μπορείνα φέρει στο φως. Δυστυχώς μέχρι σήμε-ρα ο τόπος της Σταμνάς δεν έτυχε οργανω-μένης ανασκαφήο. Εν τούτοις από τις περι-γραφές των ξένων περιηγητών κυρίως τουPouqueville και του Woodhouse καθώς καιαπό τη διενέργεια κάποιων σωστικών ανασκα-φών καταδεικνύεται η αρχαιολογική και ιστορι-κή σημασία της περιοχής που παρουσιάζει συ-νεχή εγκατάσταση από τους προϊστορικούςχρόνους ως την ύστερη αρχαιότητα με αδειά-λειπτη συνέχεια στο μεσαίωνα και τη Τουρκο-κρατία ως τη σύγχρονη εποχή,

Τάφος στην ΤρaΥάνa (οικόπεδο Σ. Μauρομμάτη)

Κατάσπαρτος είναι ο χώρος του χω-ριού από τάφους. Ήρθαν στο φως σημα-ντικές ταφές των πρωτογεωμετρικών ή γεω-μετρικών χρόνων που έδωσαν πλούσιακτερίσματα, πήλινα διάφορα, χάλκινα και μι-κροαντικείμενα, Σε μεγάλη συχνότητα απα-ντούν ταφές σε πίθους, σε κάποιες μάλιστααπό τις οποίες παρατηρείται κανονικός εΥχυ-τρισμόο.

Στη θέση δε Ψηλή Παναγιά διακρίνο-νται προϊστορικοί τάφοι. Έχουν εντοπι-στεί θήκες σε μέγεθος ακόμη και δωματίων,Πλήθος ακόμη τάφων έχουν επισημανθείστην ευρύτερη περιοχή, ενώ εκατοντάδες έ-χουν συληθεί από αρχαιοκαπήλους, Ιδιαίτε-ρο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και κά-ποιοι τύμβοι που στους ντόπιου ς είναιγνωστοί ως τούμπα Μαδούρα και τού-μπα ΤσικρίΚΩ.

Πέραν αυτών, σημαVΤΙKό λιμάνι τωνΜυκηναϊκών χρόνων έχει εντοπιστείκοντά στο ναό των Αγίων Ταξιαρχών_ Ηύπαρξή του καταδεικνύεται από τα όστρακαπου κατά καιρούς περισυνελέγοντο από τουςγύρω αγρούς αλλά και από τα κλυζόμενα απότη θάλασσα, σύμφωνα με πληροφορίες αυτο-mών ερειπίων, μώλου ή νεόσοικων,

Το λιμάνι είχε σημαντικές εμπορικές σχέ-σεις ακόμη και με την Αίγυmο, όπως κατα-φαίνεται από τα ευρήματα των προϊστορικώντάφων (κυρίως της εύρεσης Δέλτου επί σκα-ραβαίου του Φαραώ Αμένοφιου Γ') κοντάστον Άγιο Ηλία που ανεσκαψε ο ΕυθύμιοςΜαστροκώστας τη δεκαετία του '60, Το λιμά-νι εξυπηρετούνταν προφανώς από κάποιονδίαυλο που θα διάσχιζε τη λιμνοθάλασσα απότο νότιο άκρο της στο Πατραϊκό ως το Βορει-ότερο άκρο της όπου και η μυκηναϊκή θέση,

Ορισμένοι μάλιστα ερευνητές κά-νουν λόγο και για την ύπαρξη δευτέ-ρου λιμανιού στη θέση Αμπελάκιαπρος τον Αχελώο.

Μέγιστο όμως ενδιαφέρον παρου-σιάζουν τα λείψανα αρχαίου τείχουςπου διακρίνονται στη κορυφή ενός λό-φου στη θέση 'ΙΙηλή Παναγιά που έλαβετο όνομά της από την ύπαρξη εκεί ομώνυμου

ερειπωμένου ναϊσκου. Τα τείχη περικλείουνμεγάλη έκταση κατερχόμενα προς Βορρά μέ-χρι τους πρόποδες του όρους παρά τη λίμνηΛυσιμαχεία, ενώ νότια φθάνουν μέχρι τη λι-μνοθάλασσα του χωριού. Η ταύτιση των τει-χών αυτών με κάποιο από τα πολίσματα πουμας είναι γνωστά από φιλολογικές ή άλλεςμαρτυρίες, αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολαπροβλήματα της αρχαίας Αιτωλικής τοπο-γραφίας στο οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει δο-θεί ικανοποιητική απάντηση, που μόνο οι ανα-σκαφικές έρευνες μπορούν να δώσουν.

Ο Θωμάς Μποκόρος ανιχνεύοντας τη πόλητου Οδυσσέα, έχοντας ως πολύτιμο οδηγό ταομηρικά έπη εντυπωσιάστηκε από την έκτασητων τειχών και την περίοπτη θέση τους, ώστενα τα ταυτίζει με τη πόλη Σχερία, της χώραςτων Φαιάκων.

Η παράδοση του χωριού μας κάνειλόγο για την πόλη Ώλενο. Πρώτη μνείατης βρίσκουμε στον Όμηρο όπου αναφέρεταιως μια από τις πέντε πόλεις - Καλυδώνα,Πλευρώνα, Χαλκίδα, Πυλήνη - που συμμετεί-χαν με σαράντα πλοία στη Τρωϊκή Εκστρα-τεία.

Την πόλη μνημονεύει και ο γεωγράφοςΣτράβων "τήν μέν Ώλενον .... Αιολείς κατέσκα-ψανι πλησίον ούσαν της νεωτέρας Πλευρώ-ναο, τής δε χώρας ημφισβήτον Ακαρνάνες"και σε άλλο χωριό του "της δε μεσΟΥαίας ...κατά την Αιτωλίαν ήν 'Ώλενος ... ίχνη δΙ αυτήςλείπεται μόνον εγγύς της Πλευρώνος υπό τωΑρακύνθω". Από τις μαρτυρίες αυτές τουΣτράβωνα συνάγεται ότι η Ώλενος βρίσκο-νταν κοντά στη Νέα Πλευρώνα και διεκδικού-νταν μάλιστα από τους Ακαρνάνες. Ακόμη ότιτη πόλη κατέστρεψαν ολοσχερώς οι Αιολείς.

Οι συγκεχυμένες αυτές πληροφορίες δη-μιούργησαν χάος στους νεώτερους τοπο-γράφους. Χαρακτηριστικά κάποιοι υποστήρι-ξαν ότι η πόλη βρισκόταν βόρεια τουΜεσολογγίου, πολύ κοντά στο Αιτωλικό στηθέση Ζαμπαράκι. Ο Leake αδυνατώντας ναπιστέψει ότι η Ώλενος βρισκόταν τόσο κοντά

σε μια άλλη ισχυρή πόλη την Πλευρώνα, τητοποθετεί κοντά στο χωριό Γαβαλού. στη θέ-ση όπου αργότερα χτίστηκε το Τριχώνιον. ΟΚων/νος Στεργιόπουλος κάνοντας λόγο γιατα σωζόμενα λείψανα στο λόφο Ψηλή Πανα-γιά τα αποδίδει μεν στην Ώλενο εικάζονταςδε ότι με την κάθοδο των νέων φύλων ο συ-νοικισμός μετωνομάστηκε σε Υρία και αργό-τερα σε Λυσιμάχεια. Ο Woodhouse κάνονταςκριτική στις προταθείσες γνώμες και αναλύο-ντας τα παραδιδόμενα από τους αρχαίουςσυγγραφείς Όμηρο, Στράβωνα και Ελλάνικοδιατυπώνει μια διαφορετική εκδοχή με αρκε-τές αξιώσεις. Αναφέρεται σε κάποιο ολίσθη-μα του γεωγράφου Στράβωνα ο οποίος βλέ-ποντας προφανώς τα ερείπια στους λόφουςΓυφτόκαστρο ή Πετροβούνι όπου βρισκότανη Παλαιά Πλευρώνα στην Ομηρική Ώλενο.

Στη θέση όμως αυτή δε κείτονταν η ομηρι-κή πόλη αλλά πιθανότατα μετά την καταστρο-φή της Παλαιάς Πλευρώνας το 234 Π.Χ. κατάτη διάρκεια του λεγόμενου Δημητριακού πο-λέμου, οι Αιτωλοί επανασύ στη σαν τη πόλη μετην ονομασία Ώλενος, για λόγους εθνικής υ-περηφάνειας. Η ομηρική δε πόλη κατά τονWoodhouse βρισκόταν στη θέση όπου αργό-τερα χτίστηκε η Ιθωρία, στο λόφο του ΑγίουΗλία. Εικάζει ο περιηγητής ότι μετά την κατα-στροφή της από τους Αιολείς η Ώλενος ξανα-χτίστηκε με το νέο όνομα Ιθωρία. Σ' αυτή τηταύτιση συνηγορούν και τα αρχαία λείψαναπου σώζονται στο λόφο του Αη-Λιά, καθώςένα τμήμα του οχυρωματικού περιβόλου εί-ναι ιιροϊοτορικό. Έτσι εξηγείται και γιατί οιΑκαρνάνες προσπάθησαν να αδράξουν τηνευκαιρία που τους δόθηκε από την εισβολήτων Αιολέων να διαρπάξουν τη περιοχή τηςΩλένου.

Ακόμη δικαιολογείται κι ο χαρακτηρισμόςτου Στράβωνα «μεσογαία». Μετην άποψη τουWoodhause συντάχθηκαν πολλοί νεότεροι ε-ρευνητές ανάμεσά τους και η Σ. Κ. Αλεξαν-δροπούλου.

Μια σειρά από φυλακτήριους πύργους

-

όπως αναφέρει ο ιστορικός Πολύβιος συνδέ-οταν με την αρχαία πόλη Ιθωρία. Όλους τουςκατέστρεψε ο Φίλιππος Ε', όπως και τη πόλη,το 219π.Χ.

ο

Δύο Εκκληmές Σταμνάς. Ομεγαλύτερος ναός:προοπτική αναπαράστασrι (Πάλλας-Δημητροκάλ/ης)

Ο βορειότερος απ' αυτούς βρίσκεται στηπεριφέρεια του χωριού μας γνωστός ως«Ελληνικά». Απέχει περίπου 300μ. από την ό-χθη του Αχελώου και 800μ. προς τα ανατολι-κά από τα ναΟδρια "Δυο Εκκλησιές". Πρόκει-ται για ένα τετράγωνο κτίσμα χτισμένο μεασβεστόλιθους κατά το ισόδομο τραπεζιο-σχημο σύστημα. Επίσης σε ένα μικρό λοφί-σκο σε μικρή απόσταση από τις "Δυο Εκκλη-σιές" παρατηρούνται τα ερείπια μικρούτετράγωνου οχυρού αποτελούμενο από με-γάλους λίθους τιθεμένων σύμφωνα με τοψευδοϊσοδομικό σύστημα. Λίγα βήματα πιοπέρα διακρίνονται τα πενιχρά ίχνη ενός μι-κρού οικοδομήματος. Οι μικρές διαστάσεις,το χαμηλό ύψος, η απουσία θυρών δε συνη-γορεί για την ταύτισή τους με οχυρά, που επι-τελούσαν σημαντικούς στρατιωτικούς σκο-πούς. Πρόκειται για πύργουςπαρατηρητήρια που κατόmευαν τους πό-ρους του Αχελώου. Χρησίμευαν ακόμη ωςπροσωρινά καταφύγια των κατοίκων της πε-ριοχής σε περίmωση Ακαρνανικής εισβολής .:

Σπουδαίος αρχαίος οικισμός της πε-ριοχής και η Φάνα, άνθισε στη θέση "Σιδε-ρόπορτα". Η περιοχή συνίσταται από μια συ-στάδα τεσσάρων χαμηλών και κυκλικώνλόφων που προβάλλονται ανάμεσα στις πλα-

γιές του Αρακύνθου και την ανατολική όχθητης λιμνοθάλασσας.

Η θέση είναι ιδαίτερα στρατηγική καθώςβρίσκεται πάνω στο δρόμο που από το Αγγε-λόκαστρο προχωρεί ανοικτά προς το Αιτωλι-κό.

Επίσης κυριαρχεί του κατωτέρου άκρουτης Κλεισούρας που βρίσκεται ανατολικότε-ρα. Δυστυχώς το αρχαίο τείχος έχει σχεδόνεκριζωθεί. Ο Woodhouse αναφέρει και μικρότμήμα του τείχους και μέρος ενός πύργουπου ξέφυγαν της καταοτροφήο η οποία υ-πήρξε ολοσχερής κατά τη διάνοιξη της σιδη-ροδρομικής γραμμής. Αν και οι τέσσερις λό-φοι περιβάλλοταν με τείχη τότε η περιφέρειατης αρχαίας πόλης θα ήταν κάτι λιγότερο απόένα μίλι. Ο Bazin αναφέρει ότι σε κανονικάδιαστήματα εκατόν είκοσι ποδιών παρεμβάλ-λοταν ημικυκλικοί πύργοι. Πρόκειται για έναενδιαφέρον αρχιτεκτονικό στοιχείο που δεναπαντάται σε άλλη Αιτωλική πόλη. Ητοιχοδο-μία ήταν ιδιαίτερα επιμελημένη ψευδοϊσόδο-μη. Τη πόλη και τη πολιορκία της από τουςΑχαιούς μνημονεύει ο Παυσανίας όταν κάνειλόγο για τους Δελφούς. Στο ιερό του Δελφι-κού Απόλλωνα οι Αχαιοί αφιέρωσαν άγαλματης θεάς Αθηνάς ως ένδειξη ευγνωμοσύνηςγια τη κατάληψη της Φάνας.

Είχαν καταφύγει μάλιστα στο Δελφικό μα-ντείο για χρησμό κατά τη διάρκεια της πο-λιορκίας της πόλης όταν είδαν ότι δεν έφερ-νε κανένα αποτέλεσμα. Τελικά κατάλαβαν τηπόλη αχρηστεύονταο τη μοναδική πηγή εφο-διασμού νερού. Η πολιορκία και η κατάληψητης Φάνας πρέπει να έλαβε χώρα μετά το 189Π.Χ. όταν η Ρώμη παραχώρησε στους Αχαι-ούς την Ηράκλεια και την Πλευρώνα. Στηχρονολογία αυτή συνάδει και η μορφολογίατων ερειπίων. Από τη Φάνα επίσης προέρχο-νται θαυμάσια πρωτογεωμετρικά και γεωμε-τρικά πήλινα ασκοειδή αγγεία, οινοχόες, αμ-φορείς καθώς και ένα χάλκινο ς τρίποδας του90υ Π.Χ.που εκτίθεται στο μουσείο Αγρινίου.

Στη θάλασσα δε του χωριού διακρί-

.,.

νονται επεξεργασμένοι λίθοι ενός αρ·χαίου οικοδομήματος καθώς και ένα υ·δραΥωΥείο Ρωμαϊκών χρόνων.

Της εποχής αυτής (Ρωμαϊκής) μοναδικήςαξίας ευρήματα για την ιστορία της Αιτωλίαςαποτελούν δύο μιλιάρια που προέρχονταιαπό τη θέση "ΡόΥΥια". Παρέχουν σημαντι-κές πληροφορίες για την Αιτωλική χώρα σταχρόνια αυτά όπου κυριαρχεί η εικόνα μεγά-λης ερήμωσης σε τέτοιο μάλιστα βαθμό ώστενα έχει καταστεί πρόσφορη για ιπποτροφίαόχι λιγότερο από τη Θεσσαλία όπως αναφέ-ρει ο Στράβωνας.

Το πρώτο μιλιάριο, κίονας από γκρίζο λε-mόκοκκο μάρμαρο βρέθηκε ακέραιο κατά τηδιάρκεια δοκιμαστικής ανασκαφικής έρευναςπου πραγματοποίησε το Σεmέμβριο του1983 η αρχαιολόγος Κορνηλία Αξιώτη ύστε-ρα από υπόδειξη του συγχωριανού μας Κων-σταντίνου Μπακατσέλου, στη κτήμα του. Στηδεκάστιχη λατινική επιγραφή που φέρει ανα-φέρεται ο αυτοκράτορας Τραϊνός ωςOptimus, επωνυμία που έλαβε το 114 μ.Χ.Από το δεύτερο μιλιάριο το οποίο παρέδωσεο ίδιος στην αρχαιολογική υπηρεσία τονΑπρίλιο του 1983, σώζεται το πάνω τμήμα τουκίονα κατασκευασμένο από λευκό χονδρό-κοκκο μάρμαρο. Βρέθηκε σε απόσταση τριώνμόλις μέτρων από το σημείο εύρεσης τουπροηγούμενου. Φέρει εmάστιχη λατινική καιστη συνέχεια ελληνική επιγραφή στις οποίεςαναγράφονται τα ονόματα των ΑυγούστωνCarus, Carinus και Numerianus και των Και-σάρων Κωνσταντίνου και Μαξιμιανού αντί-οτοαα.

Τα μιλιάρια αυτά καθώς και ένα τρίτο πουπροέρχεται από το Δρυμό της Βόνιτσας συμ-βάλλουν σημαντικά στο καθορισμό της πο-ρείας της via publica Romana (δημόσιαςρωμαϊκής οδού) της Αιτωλίας και Ακαρνανίαςπου συνέδεε τη Νικόπολη με την Πάτρα.

Η κατασκευή της οδού αυτής εντάσσεταιστο γενικό πρόγραμμα έργων οδοποιΊας πουεκτέλεσε ο Τραϊανότ; εν όψει της εκστρατείάς

του εναντίων των Πάρθων στο τέλος της βα-σιλείας του.

Τέλος ενδιαφέρουσα είναι και η ζωή τηςπεριοχής του χωριού μας και κατά τη διάρ-κεια του μεσαίωνα και της Τουρκοκρατίας γιατην οποία υπάρχουν περισσότερες μαρτυ-ρίες και εκτενέστερη βιβλιογραφία.

Σοφία Γιγκλά

Ένα από τα πολύτιμα ειιρήματα τοιι θολωτού τάφοιι στη Btoη "Μαραθ,ά"Αγίου Ηλία (Αρχαία Ιθωρία) που κοσμεί το Moυaι:ίo Αγρινίου

Βιβλιογραφία:Ι. Σ. Κ. Αλεξανδροπούλου: Νότια Αιτωλία, το ο-

δικό δίκτυο έως τα πρώτα μετεπαναστατικάχρόνια, Αθήνα 1993.

11. Αξιώτη Κορνηλία: Ρωμαϊκοί δρόμοι της Αι-τωλ/νίας, Α.Δ. 1980.,τόμος 35.

111. Μ. Bazin Memoire sur Ι' EtoIia (A.M.S. Γ.Ι Serie2me 1.2 1865.

IV. Leake Ν. TraveIs ίπ Northerh Greece, Laidou1835.

V. Ευθ. Ι. Μαστροκώστας: Ανασκαφή Αγίου ΗλίαΜεσολογγίου -Ιθωρίας, Α.Δ. 1963.

νl. Μποκώρου Θωμά: Αιτωλία - Ακαρνανία, μνη-μεία, ήρωες, θρύλοι, Αγρίνο 1968-69.

νll. Παραδείσης Αλεξ. Φρούρια και Κάστρα τηςΕλλάδας, τόμος 2, Αθήνα 1983.

νlll.Στεργιόπουλος Κων/νος: Η Αρχαία Αιτωλία,Αθήνα 1939.

ΙΧ. Woodhouse Ν. AetoIia, hs georgraphy,topography and antiquites, .Oxford 1897.

Χ. Χαβάλλας Θ. Ιστορία των Αιτωλών, συνέχειααπό αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι το 1829, τ. 1-3, Αθήνα '1883. . . "i'

u φ

Τα ποιήματα που ακολουθούν είναι από την τελευταία ποιητική συλλογή"ΤΑ ΜΠΟΥΡΛΟΤΑ ΤΟΥ ΓΚΙΩΝΗ", του φίλου και χωριανού μας ποιητή,

ΆΣΣΟΥ ΣΤΑΜΟΥΛΗ. Είναι ποιήματα της περιόδου 1972-1991 και κυ-κλοφόρησαν από τις εκδόσεις "ΓEΩPΓIAΔHΣ'~ τον Απρίλιο του 1998.

Κεντρική διάθεση: Εκδόσεις ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, Ακαδημίας 84 (50ς όροφος) AΘΉVα.

88, RUE DE VARENNE

ΑΡΜΟΝΙΑή

ΤΟ ΠΑΝΔΑΙΜΟΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗΣΣπίτι ποτέ δεν έχω·λεφτά 9Χεδόν ποτές δεν έχω,φι'λο τώρα κανένα δεν έχω,η γυναίκα τώρα κι αυτή μου λείπει,χειμώνα άγριος ταράχει τώρα το Παρίσι -και στέκομαι τώρα κ' εγώ

μέσα σε τέτοια αρμονία

σχεδόν... σ υ ν ε π α Ρ μ έ ν ο ς ...

Πάνω στα μαλλιά μουχορεύουν καράβια.

Μέσα στα μάτια μουθάλασσες πάνε κ' έρχονται.

τι αυτιά μου βουίζουνε από πουλιάαπό ονείρατα κι από καμπάνες

κι απ' το ορθάνοιχτο παράθυρό μουκατάστηθα το φεγγάρι με πληγώνει.

Ώ δε θα με φτάσει η ζωή μουνα μάθω να τραγουδώ σωστά τη μοναξιά μου!

Παρίσι, 11 Ιουνίου 1976, ώρα, ]] βράδυ

ΓΚΙΩΝΗΣήΠΙΚΡΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ ΠΟΥ ΠΕΦΤΕΙ

Νύκτωρ δε λiται τον δουλείαν ολοφύρεοθαιΦΜΒIOΣ ΦIΛOΣTPATOΣ

.Τα εις τον ΤυανέαΑπολλώνιov» Β' ΧΙΔεν τρέμω'κι ούτε ποτέ δε λυγάω.Σάν άνθρωποςπου και που μονάχ'αναστενάζω.Αν κάποτε πολύ αγάπησεςκι απόψε παλ' απόμεινες μονάχος-στην τρυφερή τη νύχταμε τη λαλιά του γκιώνηήσυχα, γλυκά, θα κλάψεις ...

Στης γυναίκας το πέρασματα μέλη μας τρέμουΥ"και στο λάλημα των πουλιώνπως η καρδιά μου ν' αντέξει.

Το κελάηδημα τέτοιων πουλιώνη καρδιά μου δεν το αντέχει,δεν το αντέχει.

Στο λάλημα αυτών των πουλιώνη καρδιά μου λυγάει, λυγάει- η καρδιά μου ολοένα λυγάει. .. Παρίσι, Ι lovvίοv 1975,

Jardin du Luxembourg

J-I έξαρση των δασικών πυρκαγιών που παρα-τηρείται κάθε καλοκαίρι στην χώρα μας έχει τιςρίζες της σε πλήθος οικολογικών και κοινωνικο-πολιτικών παραγόντων. Γι' αυτό το λόγο η αντι-μετώπιση του φαινομένου πρέπει να αποτελέ-σει μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμούδασικής προστασίας. Η πρόσφατη κίνηση τηςπολιτείας να μεταφέρει την δασοπυρόσβεσηαπό την Δασική Υπηρεσία στο Πυροσβεστικόσώμα και η καθυστέρηση της οργάνωσης του α-ντιπυρικού αγώνα για την χρονιά αυτή δημιουρ-γούν σοβαρούς προβληματισμούς εν όψει ενόςιδιαίτερα "θερμού" καλοκαιριού.ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝΠΎΡΚΑΓιΩΝ ΠΗΝ ΕΜΑΔΑΠαρά το γεγονός ότι οι δασικές πυρκαγιές α-

ποτελούν φυσικό φαινόμενο, στην Ελλάδα η συ-χνότητα μετην οποία εμφανίζονται είναι εξαιρε-τικά υψηλή και οφείλεται αυτό σεκοινωνικοπολιτικά - όπως προείπαμε - αίτια. Χα-ρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από τις δασι-κές πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στην χώρα μαςτα τελευταία δέκα χρόνια, μόνοτο 4%είχε ως αιτίακάποιο φυσικό φαινόμενο (π.χ. κεραυνός).

Ενώ ένα ποσοστό 2% οφείλεται στο γεγονόςότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες κυρίωςστους θαμνότοπους, τους φρυγανότοπους καιτα πευκοδάση συσσωρεύονται εύφλεκτα υλικάόπως πευκοβελόνες, ξερά κλαδιά και φύλλα, ταοποία σε συνδυασμό με το ξηρό και θερμό κλί-μα έχουν ως αποτέλεσμα να καίγονται πιο εύκο-λα από άλλα δάση. Δεν είναι όμως τυχαίο ότι ταφυτά του Ελλαδικού χώρου αλλά καιτων παραμε-σόγειων οικοσυστημάτων γενικότερα έχουν προ-σαρμόσει τους μηχανισμούς επιβίωσης και ανα-παραγωγής τους στο φαινόμενο των πυρκαγιών.

Για παράδειγμα τα πουρνάρια βλασταίνουν α-μέσως μετά την πυρκαγιά αφού οι ρίζες τουςπαραμένουν άθικτες από αυτήν. Τα πεύκα ακο-λουθούν διαφορετική τακτική. Αν και τα ίδια ταδέντρα καίγονται, η θερμότητα ανοίγει τα κου-κουνάρια τους και οι σπόροι σκορπίζουν στην

~iiκαμένη περιοχή. Αν ε- ~~).·I·i'_~Ιπισκεφτεί κανείς ένακαμένο πευκοδάσος λίγους μήνεςπυρκαγιά θα δει ένα "χαλί" από μικρά

Το υπόλοιπο όμως και μεγαλύτεροπυρκαγιών οφείλεται στους παρακάτω αράγο-ντες:

1. ΑΣΑΦΕΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΠΩΣΤο ασαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς της χώρας

μας θεωρείται το σημαντικότερο κίνητρο γιατους εμπρηστές δασών και δασικών εκτάσεων.Πλήθος διεκδικήσεις οι οποίες βασίζονται κυ-ρίως σε παλαιούς τίτλους ιδιοκτησίας καθώςκαι η πίεση για επέκταση των πόλεων - χωριώναφήνουν ανοικτό πεδίο δράσης στους λεγόμε-νους οικοπεδοφάγους.

Η ανυπαρξία δασικού κτηματολόνιου, δηλαδήενός χάρτη όπου καταγράφονται με ακρίβειακαι σαφήνεια οι ιδιοκτήτες γης, διαιωνίζει τοπρόβλημα της ασαφούς ιδιοκτησίας. Ήδη τονπερασμένο αιώνα το νεοσύστατο ελληνικό κρά-τος είχε συγκαταλέξει το κτηματολόγιο στις βα-σικές προτεραιότητες του. Το γεγονός ότι η δη-μιουργία του δεν έχει ακόμα ολοκληρωθείοφείλεται στην κρατική αδράνεια και στα τερά-στια συμφέροντα που εξυπηρετεί η υπάρχουσαασάφεια.

2. Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΗ νομοθεσία που αφορά στους κανονισμούς

δόμησης, την επέκταση των αστικών και βιομη-χανικών περιοχών και την προστασία του δά-σους, αλλάζει με αποτέλεσμα να μην δίνεται τέ-λος στα κίνητρα και τις φιλοδοξίες τωνοικοπεδοφάγων. Οι ενδιαφερόμενοι ρίζουνότι η ένταξη ενός αυθαίρετου στο σχέδ ο πόληςβάσει κάποιας ευνοϊκής νομοθεπκής ρύθμισηςείναι απλώς θέμα χρόνου.

3. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΗΧΑΝΙΣΜΟΣΔυστυχώς δεν εφαρμόζεται ούτε καν η ισχύ-

ουσα νομοθεσία, καθώς ο κρατικός μηχανισμόςείναι ανίκανος να ελέγξει τις παραβάσεις πουγίνονται. Έτσι διαιωνίζεται ο κύκλος ΠΥΡΚΑΓιΑ- ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗ- ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ.

199την

α.οσοστό

4. ΑΤΥΧΗΜΑΤΑΗ ύπαρξη ανθρώπινων δραστηριοτήτων κοντά

ή μέσα στα δάση, γίνεται συχνά αιτία για την εκ-δήλωση πυρκαγιών Π.χ. σπινθήρες τρένων, κα-λώδιαΔ.Ε.Η., βολές στρατού ....

5. ΕΜΕΙΨΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣΗΣΗ χωροταξική αναρχία που χαρακτηρίζει την

χώρα μας, έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχειπρόβλεψη για την αντιμετώπιση των πυρκαγιώνστις πόλεις και τα χωριά που βρίσκονται κοντάσε δάση. Η πρόχειρη δημιουργία σκουπιδότο-πων σε πολλές δασικές περιοχές αποτελεί έναακόμα παράδειγμα των κινδύνων που συνεπά-γεται αυτή η έλλειψη σχεδιασμού. Τα οργανικάαέρια και οι υψηλές θερμοκρασίες που ανα-mύσσονται το καλοκαίρι σε τέτοιους σκουπιδό-τοπους δημιουργούν εύκολα εστίες φωτιάς.6. ΑΜΕΛΕΙΑΗ έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης

του κοινού οδηγεί συχνά σε αδιαφορία και α-συγχώρητεο απροσεξίες, (π.χ. πέταγμα αποτσί-γαρου σε δασικές περιοχές, καύση ξερών χόρ-των και σκουπιδιών τις ζεστές καλοκαιρινέςμέρες με ισχυρό άνεμο ...).Τέλος το φετινό καλοκαίρι δεν αφήνει περιθώ-

ρια αισιοδοξίας στο θέμα των δασικών πυρκα-γιών. Πέρα από τις αντιρρήσεις σχετικά με τηνμεταφορά της δασοπυρόσβεση ς από την Δασι-κή Υπηρεσία στο Πυροσβεστικό Σώμα, είναι α-ξιοσημείωτο ότι το σχετικό νομοσχέδιο ψηφί-στηκε μόλις στις 6 Μαίου ενώ αναμένεται ότι ηαπαραίτητη διαδικασία προετοιμασίας του Π.Σ.για τα νέα του καθήκοντα θα διαρκέσει αρκε-τούς μήνες. Με τον κρατικό μηχανισμό να βρί-σκεται απροετοίμαστος για τη νέα αντιπυρικήπερίοδο, τα ελληνικά δάση φέτος το καλοκαίρικινδυνεύουν να μείνουν εντελώς ανυπεράσπι-στα. Μέχρι το τέλος Μαίου είχαν ήδη καταγρα-φεί 270 περιmώσεις δασικών πυρκαγιών, ενώτους μιlνες lούνιο και lούλιο η Ελλάδα καιγόταναπ' άκρη σ' άκρη. Σε κάθε περίmωση όμως είναιανάγκη η πολιτεία να αφήσει τους πειραματι-σμούς σε βάρος των δασικών οικοσυστημάτωντης χώρας μας και να λάβει τα απαραίτητα μέτραγια να μηνγίνει η χώρα μας "σεληνιακό τοπίο ".

Παρασκευή Μπούρου

Συνεδρίασε στις Βρυξέλες η Συμf30υ-

λευτική επιτροπή "ΚΑΠΝΟΣ" της Ε.Ε. και

εξέτασε την πρόταση της COMMISSION

για την αναθεώρηση του πακέτου προτά-

σεων για τα καπνά που εντάσεται στην

AGENDA 2000.

Η εισήγηση της επιτροπής περιέχει 2

προτάσεις κλειδιά.,,'; ,;,~; -':<:;:-;::}':. ;

α) Τη μεταf30λη στηνπριμοδοτηση, που

έχει ως στόχο την μείωση των δαπανών

και όχι την f3ελτίωση της ποιότητας όπως

χαρακτηριστικά προτείνει. Αυτή η πρότα-

ση εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνο τα

συμφέροντα των καπνεμπόρων.

13)Την εξαγορά των ποσοστώσεων και

την εγκατάλειψη.

Εάν υιοθετηθεί αυτή η πρόταση θα έχει

ως αποτέλεσμα τον αφανισμό της καπνο-

καλλιέργειας σε περιοχές όπως ο Νομός

μας, την αποδόμιση του κοινωνικού ι-

στού και την εγκατάλειψη της υπαίθρου.

Πάντως το Υπ. rέJJΑ'Υfας και η ΠΑΣΕΓΕΣ

πρόtειναν στηνε;tίi~t;πήτης Ευρωπαϊ-

κής Ένωσης την απόσυρση και πλήρη α-

ποζημίωση στο ύφος της επιδότησης για

20 χρόνια και ένταξη σε αναπτυξιακά

διορθωτικά προγράμματα για νέους α-γρότες.

Μέχρι και το τέλος του χρόνου ελπίζου-

με να ξέρουμε περισσότερα για το μέλ-

λον του εθνικού μας προϊόντος. Π.Μ.

Για τοvς!<aπrοπaΡaΥωΥοιίς

«-» «-» «-» «-» «-» «-»

ι& Μάλλον οι αρμόδιοι για την κατασκευή του νέουδρόμου, ξέχασαν ότι τα έργα γίνονται δίπλα σε κα-τοικημένη περιοχή, διότι δεν εξηγείται δια ορεηκάο τρόπος που προσπάθησαν να κάνουν εκβραχι-σμό χρησιμοποιώντας μεγάλη ποσότητα εκρηκτι-κών με αποτέλεσμα η δόνηση να αναστατώσει τουςκατοίκους της γύρω περιοχής.Παρόμοιες εκρήξεις πολύ φοβάμαι ότι θα δημιουρ-γήσουν ρωγμές στα σπίτια κοντά στο δρόμο.Ένα από τα προβλήματα της "εξέλιξης" που πρέπεινα αντιμετωπισθεί με σύνεση και σεβασμό στουςανθρώπους που αποφάσισαν να ζήσουν σε τούτοτον τόπο. Γ.Σ.

ι& Αυτό το καλοκαίρι που σχεδόν δεν έμεινε κανέ-να μέρος της χώρας που να μην πιάσει φωτιά καιστο χωριό μας διατρέξαμε τέτοιο κίνδυνο. Πριν λί-γο καιρό "μέρα μεσημέρι", στην διασταύρωση τουδρόμου με τον γαϊδoυρonνίχτη, 50 μόλις μέτραπρος τη θάλασσα, έπιασαν φωτιά τα σκουπίδια μεαποτέλεσμα να καούν αρκετά ελαιόδενδρα. Ευτυ-χώς η έγκαιρη επέμβαση της πυροσβεστικής απε-σόβησε μεγαλύτερο κίνδυνο.Αυτό θα πρέπει να μας προβληματίζει όλους μας α-φού τα περισσότερα σκουπίδια τα αποθέτουμε σταρέματα. Οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριούδημιουργούν αέρια από την σήψη με αποτέλεσματην ανάφλεξή τους.Άς προσέξουν ιδιαίτερα οι επαγγελματίες που έ-χουν μεγάλο όγκο απορριμμάτων, να τα πηγαίνουνμόνοι τους στη χωματερή. Υπάρχει κίνδυνος με τηνεγκληματική αμέλειά τους να καταστρέψουν το χω-ριό μας. Γ.Σ.

«-» «-» «-» «-» «-» «-»

ι& Τώρα είναι η εποχή που μπαλώνονται όλοι οι δρό-μοιμεπίσσα. Γιατα τμήματα των δρόμων, που καιπα-λιότερα είχαμε επισημάνει από το περιοδικό μας δενέγινε καμίαπροσπάθεια βελτίωσης.Καιαναφερόμαστε πάλι στο τμήμα του δρόμου προςΆγιο Ηλία,που έχει "καθήσει" το οδόστρωμα με απο-τέλεσμα οι οδηγοί των μεγάλων οχημάτων να "ακρο-βατούν".

Επίσης η στροφή προς Μπελούσι στα Μαυροματέικα,πρέπει να πιάσουν οι βροχές να γεμίσει νερά ο δρό-μος για να θυμηθούμε το πρόβλημα.Καιτα δύο αυτά τμήματα του δρόμου είναι πολύ επι-κίνδυνα και θα πρέπει κάποιοι αρμόδιοι από την Νο-μαρχία να δώσουν άμμεση λύση πριν αρχίσουμε ναχτίζουμε "εικονισματάκια" για τους πεσόντες οδη-γούς. Γ.Σ.

«-» «-» «-» «-» «-» «-»ι& Ασφαλτοστρώθηκε μέσα στον lούλιο που μας πέ-ρασε ένα τμήμα (1200 μ.)του δρόμου προς την ΑγίαΑγάθη. Το έργο κόστισε περίπου 12.000.000 δρχ. μεενέργειες της Κοινότητας Σταμνάς και όχι διπλανούΔήμου όπως (τυχαία;) ακούστηκε. Γεwάται όμως τοερώτημα. Πόσο απαραίτητος ήταν την χρονική αυτήστιγμή; Μήπως έχουμε μια παρόμοια περίmωση μ'αυτή του μαγαζιού, το οποίο κόστισε μετην σειρά τουαρκετά εκατομμύρια κιέχει τώρα καταλήξει βορά τουχρόνου μ' έντονα τα σημάδια της εγκατάλειψης πάνωτου; Η απουσία της απαραίτητης προετοιμασίας καιτεχνικών έργων πολύ φοβάμαι ότι σύντομα θα τον κα-ταστρέψουν. Κιόλα αυτά την στιγμή που στο χώροτης ΑΥ'Αγάθης η ανάγκη για τουαλέτες γίνεται όλοκαι πιο μεγάλη, η δεντροφύτευση του χώρου το ίδιο(ελάχιστα δέντρα απόμειναν) και γενικά ο χώρος - ε-κτός του μοναστηριού - μοιάζει εγκαταλειμένος στηντύχη του.Από μικρός άκουγα ότι "θα μας την πάρουνε την ΑΥ'Αγάθη" κιέτρεχα καιπαραφύλαγα μαζί με όλους σαςμήπως καιμας την πάρουν. Τώρα που μεγάλωσα λέω:κι εμείς που την είχαμε τι καταλάβαμε; Τί κάναμε γι'αυτήν; Μήπως πετάξαμε καμμιά30αριά εκατομμύριαενώ θα μπορούσαμε μ' αυτά να είχαμε κάνει θαύματα;Ίσως τελικά αν μας την παίρνανε να ήταν καλύτερη.Άραγες ο Καποδίστριας θα νοιαστεί περισσότερο; Οχρόνος θα το δείξει... Π.Β.

«-» «-» «-» «-» «-» «-»

ι& Δυστυχώς έληξε και το Μουντιάλ. Το κακό όμωςδεν είναι τόσο ότι έληξε αλλά πως έληξε. Σίγουρα οιεκατομύρια φίλαθλοι ανά τον κόσμο της SELECAOθα προτιμούσαν τώρα να είχαν αποκλειστεί από

τους ΟΑΑΝΙΕ και να είχαν φύγει με ψηλά το κε-φά-λι παρά αυτό που πάθανε (όχι βέβαια απότους Γάλλους) στον τελικό. Γιατί αυτό που παρα-κολουθήσαμε το βράδυ της 12ης lουλίου δεν ή-ταν Βραζιλία αλλά ΒΡΑΣΕλία. Και να πει κανείςlότι δεν είχε παίχτες; Το αντίθετο. Δυστυχώς ο-

'

μως οι ΤΑΦΑΓΕρέλ - ΣΤΡΟΥΝΓΚΑ -ΒΡΟΝΑΛΤΟ- ΚΛΑΠΕΤΟ- ΚΛΑIΩνάρντοΙ- ΓΚΑΝΤΕΜlλσον και λοιποί αποτέλε-

Ισαν μια πρώτης τάξεως ΣΟΥΠΑ. Μαγει-ρέματα; Μπορεί, καθόλου απίθανο. Ευ-τυχώς που το επόμενο Μουντιάλγίνεται σε χώρες που με πρόκριση στον ,επόμενο γύρο θα είναι ευτυχισμένες.Και τότε μπορεί να απολαύσουμε έναπραγματικό τελικό. Έστω και χωρίςΒραζιλία. Μέχρι τότε ας διπλώσουμε τιςσημαίες, καλό χειμώνα και τα κεφάλιαμέσα.... Π.Β.

κα δυσκολεύονταο τη διέλευση πεζών και δικύκλων,αλλά και τιροξενώντω; μάλιστα φθορά στο δρόμο,Βέβαια το χειμώνα θα χρειαστούν κάποιες χιλιάδεςγια την συντήρησή του αλλά "τις κόmεται;".Π.Β.

«-» «-» «-» «-» «-» «-»

~ 26 και 27 lοuλίοu στον Άγιο Παvτελεήμoνα. Όλαωραία και καλά. Κόσμος πολύς, ο χώρος του μονα-στηριού καθαρός, περmοιημένος κιανανεωμένος, α-ποτέλεσε ευχάριστη έκπληξη στους επισκέmες. Ηέλλειψη όμως αστυνομίας και χώρου παρκαρίσμα-τος, αλλά και ΠΡΟΠΑΝΤΟΣη δική μας ελλειπέστατηπαιδεία. που θέλει να βολευτούμε εμείς κι οι άλλοι αςκόψουν το λαιμό τους. δεν μας άφησαν να φύγουμεμε ευχάριστες εντυπώσεις.Είναι βέβαιο ότι παρόμοιες καταστάσεις απομακρύ-νουν τον κόσμο από το μοναστήρι. Ελπίζουμε τουχρόνου να μηνσυμβεί το ίδιο. Ηφετινή ταλαιπωρία ή-ταν αρκετή. Π.Β.

«-» «-» «-» «-» «-» «-»

~ Το ότι πολλές περιοχές της γης υποφέρουναπό λειψυδρία είναι γνωστό. Υπάρχει όμως καιμια που πιθανόν αγνοείτε. Τι Κένυα - Ουγκάντακι εγώ δεν ξέρω τι. ΤΡΑΓΑΝΑ κύριοι, ΤΡΑΓΑΝΑ.Κάθε καλοκαίρι και χειρότερα. Κάθεκαλοκαίρι και λέμε το νερό - νεράκι. Κιαν τα αποθέματα στο Μαραθώνα αυξή-θηκαν σε σχέση μ' άλλα χρόνια, τα δικάμας αποθέματα - υπομονής - ελλατώνο-ντσι επικίνδυνα. Πότε θα ασχοληθεί κά-ποιος υπεύθυνα με το θέμα;

«-» «-» «-» «-» «-» «-»

~ Κιενώ η Τραγάνα δεν έχει νερό. όταν ηδεξαμενή του χωριού γεμίζει. αυτή τότε ξε-χειλίζει και φτάνει το νερό μέχρι τον Γιόλα-

~ Το θέμα των φωτογραφιών είναι σε όλουςμας γνωστό. Απεικονίζουν τις δυο εισόδους τουχωριού μας, η πρώτη από Κεφαλόβρυσο και ηδεύτερη από το ''Εικοσιπέντε''. Όσο κι αν θέλουναρκετοί συγχωριανοί μας να μην παρουσιάζου-με τέτοια θέματα γιατί δυσφημίζουμε τον τόπομας, ας μας εξηγήσει κάποιος, πώς είναι δυνα-τόν να ωραιοποιηθεί αυτό το αίσχος που καθη-μερινά επαναλαμβάνεται. Δεν θα απευθυνθούμεπια προς τους "αρμόδιους" γιατί είναι ανώφελο.Απευθυνόμαστε σ' αυτούς που ελαφρά τη καρ-δία βρωμίζουντους χώρους του χωριού μας. Δενμπορεί, θα έχει απομείνει στο υποσυνείδητότους λίγο φιλότιμο.Φαντάζεστε να είχαμε τοποθετήσει στα σημείααυτά καλαίσθητες πινακίδες "καλώς ήλθατε στοόμορφο χωριό μας"; Θα γέλαγε και το παρδαλόκατσίκι. Κ.Τ.

Π.Β.

σε γάμους, σε βαφτίσια, σε γιορτάσια, σε γλέντια.Μένουν εκεί όσο βρίσκουν γλεντιού δουλειά και

πάλι γυρίζουν στην Ποδολοβίτσα.

Όντας καλοσυνεψη ο καιρός, μέρες άνοιξης καικαλοκαιριού, ξυπνάει το ένστικτο, θυμούνται οιπιο πολλοί από τους Ποδολοβιτσάνουο γύφτουςτην παλιά τους ζωή κι αρχίζουν να γυρίζουν απόχωριό σε χωριό· βαρούν τα νταούλι α στις γιορτά-δες, στα πανηγύρια ... Την Π ρωτομαγιά σκορπίζο-νται από δαύτους σ' όλα τα Ρουμελιώτικα χωριά,όπου τους καλούν εδώ εκεί να παίζουν τα όργαναγια να γλεντάη ο κόσμος του Μάη τη γιορτή. Πα-ρέες, παρέες τότε βγαίνουν στην εξοχή, διασκεδά-ζουν και γίνεται τ' ανάστα ο Κορκότζελος με τους

ζουρνάδες των γύφτων τους τσιρι-χτούς που σου βγάζουν αναμέλες κι ό,τιάλλο έχουν τ' αυτιά σου μέσα. Το νταού-λι τους, ένα μικρό σαν ταμπούρλο ντα-ουλάκι, που συνήθως το παίζουν Τουρ-κογυφτόπουλα, σε ξεκουφαίνει απότον πολύν κρότο, σε ξετρελλαίνει με τορυθμό που παίζεται: Γουμττου, του-μπου, τούμπου! ακούς το βάρεμα τουτουμπανόξυλου που βαρεί στο μπρο-

4. στινό το δέρμα του τούμπανου, και το. κρ κρ-κρα κρα της τουμπανόβε.ΡΥαςπου ακουμπάει ο γύφτος στο αντίθετοτο τομάρι σαν αντικούφισμα. Χαλασμόςκόσμου γίνεται!

Το απόσπασμα «Οι γύφτοι της Ποδολοβίτσας» που ακολουθεί προέρχεται από το Βιβλίο «Γεωργι-κά της Ρούμελης» του ρουμελιώτη συγγραφέα Δημητρίου Λουκόπουλου. Γεννήθηκε το 1872 στηνΑρτοτίνα της Δωρίδας, ίσως το ορεινότερο χωριό της Ρούμελης (υψόμετρο 1250 μ.), υπηρέτησε δεδάσκαλος επί 32 χρόνια στο Κεφαλόβρυσο Τριχωνίδας (Θέρμο). Αν και δεν είχε Πανεπιστήμια-κούς τίτλους το έργο του έχει τύχει ευρείας αναγνωρίσεως.Το λαογραφικό του έργο πηγάζει από τα προσωπικά του βιώματα, πλάι στη γεωργική ζωή της Ρού-μελης που έζησε τα καλύτερα του χρόνια. Διαβάζοντας το βιβλίο οι παλαιότεροι που ε'ζησαν στοχωριό θα ξαναζήσουν τη μοναδική εκείνη ανάμνηση που ο χρόνοςέχει παραμερίσει.Το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1938 κι επανακυκλοφόρησε το 1983 από τις εκδόσεις"ΔΩΔΩΝΗ". Δημοσθένης Μπούρος

" ...Κοντά στο Αντελικό του Μεσολογγίου υπάρ-χει ένα χωριό που το λένε Ποδολοβίτσα (Πεντά-λοφος). Στο χωριό αυτό κατοικούν μόνιμα καιΤουρκόγυφτοι· παραστρατίζοντας απ' την περ-πατάρικη ζωή της φυλής τους, αποφάσισαν καιέμειναν για πάντα στον κάμπο της Κατοχής και κο-ντά στων άλλων πρωτυτεριανών χωριανών τα σπί-τια στην Ποδολοβίτσα έφτιασαν κι αυτοί δικά τους.

Όσο είναι ο χειμώνας μένουν εδεκεί, και δου-λεύουν με το σφυρί και το αμόνι τους. Φτιάνουνγεωργικά εργαλεία και εφοδιάζουν όλα τα γύρωχωριά. Ωστόσο από καιρό σε καιρό κατεβαίνουνκαι στις πολιτείες, το Μεσολόγγι και το Αντελικό,παίζουν την καραμούζα και βαρούν το νταούλι,

."napta Αρματωμtνων απ' τη Στομνά και τη Γουριά, οι οπο/οl γλεντούν στην Αγl-Αγάθη

το 1885, αυνoδεlα οργανοπαιχτών της Ποδολ08/ταας, πουμόλις δΚΙKρlνoνΤOI

1. Η παροιμία λέγεται, όταν γίνεται διασκέδαση και μεγάλος θόρυβος.2. Κιάν πης σεΤουρκόγυφτο: κράτα και Afyo το χέρι σου, μη σκορπάς τα χρήματα! Σου λέει: Πατέρα θα τα κάμω! Γι'αυ-

τό είναι στρογγυλά Υια να κυλάνε από χέρι σε χέρι.

,., >

Ινα 'ρθη για την παρέα. Πλερώνουν με το παρα-

πάνω οι γύφτοι, και μπροστά. Κάτω ο παράς,που λέει ο λόγος, πριν να ερθη το κρασί στην πα-

ρέα, κι απ' αυτό βγήκε η παροιμία: πλερώνω σα

Υύφτος! που θα πή κουβαρντάς, δε λυπάται τα

χρήματα!Τους γνωρίζουν πολύ καλά όλοι στη δυτι κή Ρού-

μελη τους Ποδολοβιτσάνους γύφτους, γιατί κυ-

ρίως εκεί γυρίζουν εδώ εκεί μια φορά το χρόνο,

για να μη λησμονήσουν την παλιά τους ζωή. Πιά-

νουν και σχέσεις μαζύ τους οι χωριάτες.

Ξέρουν πως είναι σκορποχέρηδες κι ακατάστα-

τοι σαν τους άλλους γύφτους. Ποτέ δεν τους βρί-

σκεται λεπτό στην τσέπη, γιατί τα χαλούν αλύ-

πητα στα μεθύσια και με τις παρέες τους ούτε

και σιδερικά κρατούν ποτέ πάνω τοuς απ' αuτά

που οι ίδιοι φτιάνουν. Απ' την αιτία βγήκε η πα-

ροιμία: στο Υύφτο ούτε πρυόβολος δε βλΟΥάει,που την λένε συχνά πυκνά για τον κάθε τεχνίτη'

γιατί οι ευλογημένοι οι τεχνίτες έτσι το βρήκαν,

εργαλείο που πέρασε απ6 δικά τους χέρια για να

γίνη, ποτέ δεν το μεταχειρίζονται. Έχει, μαθές,κουτάλι ο κουταλάς Υια να φάη; Δεν σας φαίνεται

πως η παροιμία του γύφτου με τον πρυ6βολο και

τούτη του κουταλά με το κουτάλι μοιάζουν πέρα

για πέρα την αρχαία: άλλων ιητρός, αυτός έλκεσιβρύων;

- Μωρέ, Ποδολοβίτσα έΥινε το χωριό μας! α-

κούς τ6τε τους χωριάτες να λένε αναστατωμενοι

απ' αυτή τη χανταβούρα (θόρυβο) των νταου-

λιών.Όχι σπάνια, κι άλλες μέρες επίσημες οι Ποδολο-

βιτσάνοι Τοορκόγυφτοι γυρίζουν τα μαγαζιά τουχωριού με την καραμούζα στο ζουνάρι. Κουτσο-

πίνουν κερνούν κι όσους χωριάτες βρίσκουν' παί-ζουν με το όργανό τους λογιών - λογιών σκοπούςνα ΥαρΥαλίσουν την όρεξη για γλέντι. Τουςβάζουνστο μεράια (]Ι τους προσκαλούν στην παρέα:

- Παρ' το μcXπoρα! ακούς τα λεβεντ6παιδα

του χωριού.- Όξω φωνάζουν και στρώνονται.

Πολλές φορές το βράδυ, εξακολουθούνόλη τη vιJxπι,. τα χαράματα κι ακόμα δε

σηκωνωντω τη διασκέδαση. Αδειάζουν τα

βαρέλια του αδειάζουν κι οι σακούλες

των παλι οι σακούλες των Τουρ-

κόγυφτων Κολλούν, κολλούν αδιάκοπα τα

εκατοστ ταπενηντάρlκα, τα κοσάρια ... στ'

αστέρι (μέτωπο του Υύφτου' κι εκείνος μαζεύειόλο μαζεύa_

Μη σου περάση όμως στο νου πως κρατούν οι

γύφτοι τα α! Όπως τα παίρνουν έτσι και

τα ξοδεύουν. Τους ξεψιλίζουν οι μπακάλη δες κου-

βαλώνταςαδάκοπα κρασί, που αυτοί διατάζουν

••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

ΝΕΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ6.000 δρχ. Μιμμής Αθανάσιος

ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ5.000 δρχ. Πούλιος Δημήτριος

ΑΝΑΝΕΩΣΑΝ20.000 δρχ. Τζανετή Ιόνια,

Ικρέπας Παναγιώτης6.000 δρχ. Κοντογιάννης Ι. Κων/νος.5.000 δρχ. Καραπάνου - Μπεσλεμέ Λεύκα,Καπελλάρης Νίκος, Τσόμπου Ειρήνη, ΜπούρουΚων/να, Παπούτσης Χρήστος, Σκρέπα • Παυλο-γιάννη Βασιλική,4.000 δρχ. Κουκορέμπας Π. Νίκος (Αθήνα)3.000 δρχ. Κουλιαμπάς Χρήστος, Πανόπου-λος Νικόλαος, Σταθόπουλος Παντελής, ΜπούροςΧ. lωάννης, lωαννίδη Αμαλία.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

Πολυξένη και Παντελής ΚοντομήτσοςΑγόρι στις 11/4/98

Αγγελική και Χρήστος ΦλώροςΚορίτσι στις 5/7/98

Ελένη και Παναγιώτης ΤσόλκαςΑγόρι στις 10/7/98

Κωνσταντίνα και Στέφανος ΓαντζούδηςΚορίτσι στις 31/7/98

+ ΘΑΝΑΤΟΙΚρέτση Σπυριδούλα, ετών 81, στις 15/6-98Μπούρος Σωτήριος, ετών 90, στις 26/7/98Κουσαρίδας Γιώργος, ετών 92, στις 4/8/98Σκρέπας Ιπποκράτης, ετών 79, στις 5/8/98

Μετσο6ίτη Αθηνά συζ. Σπυρίδωνα, ετών 69, στις 5/8/98

ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ200 χρόι"ια" η" "απο το σαι"ατο TOV

Ο ΘΟΥΡΙΟΣΩς πότε, παλληκάρια, να ζούμεν στα στενά,

μoνάxo~, σαν λιοντάρια, στες ράχες, στα βουνά,

σπηλ~ές να κατo~κoύμεν, να βλέπωμεν κλα&ά,

να φεύγω μ' απ' τον κόσμον, για την π~κρή σκλαβ~ά;

να χάνωμεν αδέλφια, Π ατρίδα κα~ γονείς,

τους φίλους, τα παι&ά μας κι όλους τους συγγενείς.

Καλλιό 'να~μ~ας ώρας ελεύθερη ζωή

παρά σαράντα xpόνΌ~σκλαβ~ά και φυλακή.

Το σ' ωφελεί αν ζήσης και είσα~ στη σκλαβ~ά;

Στοχάσου πως σε ψένουν καθ' ώραν στη φωτ~ά.

Εεζύρης, Δραγουμάνος, Αφέντης κ~αν σταθής

ο Τύραννος αδίκως σε κάμε~ να χαθής,

δoυλεύε~ς όλ' ημέρα σε ό,τι κι αν σοι πη

κι αυτός πασxίζ~ πάλ~ν το αίμα σου να πιή ...

~ 5rEWtfeIJKE το 1757 στο Βελεστίνο, στη

Θεσσαλία ΚΟΥΤ{Χ.στηναρχαία πόλη ΦεΡαtΥ/ αυτό κι ε{ναί περισσότερο yvwσrόs ωςΦεραίos παρά φς 8iλwτινλής, όπως οΙ:"δ/ας ονομάζε ,. *' 'π"

ΗΟlΚΟΥένει ψ ή1"ΑV από'τις ταλές ΚΙ qπό; f;.

Λ'