10o ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ-ΟΜΑ∆Α Γ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Θέµα: Αγγλική και Ελληνική Λογοτεχνία στον 20ο α ιώνα: οµοιότητες και διαφορές

English and Greek literature in the 20th century: similarities and differences

Β΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2011-12

ΜΕΛΗ ΟΜΑ∆ΑΣ : Κυριλλίδου Μαρία (Α2), Γεωργούση Γεωργία (Α1), Αγροδήµου

Αριάννα (Α1), Αλλίαι Φραντζέσκα (Α1),

Ντάγκα Ιωάννα (Α3)

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Βασιλική Παπαϊωάννου

2

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 4

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 5

THERE ARE SOME OF THE STORIES THAT THE MAIN MAN

IS HERUCLE POIROT... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

HERCULE POIROT: .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 10

Η διαµάχη για το έργο του. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

ΕΡΓΑ .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 19

Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 1880 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 1920 .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 21

Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 1930 .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Η λογοτεχνία κατά την διάρκεια της Κατοχής και του εµφυλίου . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 23

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

IRELAND ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 25

OSCAR WILDE, 1882 .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

3

WALES .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 25

Scotland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Robert Louis Stevenson, 1885. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 35

4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η εξέλιξη του ανθρώπου τον ώθησε στην ανάπτυξη κάποιων

ικανοτήτων…. Όπως είναι η ικανότητας της οµιλίας και της ανάγνωσης… µε

αποτέλεσµα ο άνθρωπος να θελήσει να τις εξελίξει και για αυτό το λόγο να

δηµιουργήσει τα γράµµατα. Στη συνέχεια, δηµιουργήθηκαν η πεζογραφία και η

ποίηση. Πιο συγκεκριµένα, η πεζογραφία είναι διαφορετική σε κάθε χώρα και

για αυτό αναλογεί σε ποιότητα και θεµατολογία… Υπάρχει η Ελληνική, η

Αγγλική, η Αµερικάνικη κλπ. Εµείς, σαν οµάδα Γ’, θα ασχοληθούµε µε την

Ελληνική και την Αγγλική πεζογραφία..! ! Συγκεκριµένα, θα επικεντρωθούµε

στους δύο κυριότερους εκπροσώπους τους, την Agatha Christie (Αγγλική

πεζογραφία) και τον Αλέξανδρο Παπαδιαµάντη(Ελληνική πεζογραφία). Αυτό

που µας ώθησε στο να ασχοληθούµε µε αυτό το θέµα ήταν ότι µας συνεπήρε η

ιδέα στο να συγκρίνουµε δύο ανθρώπους που δεν είχαν καµία σχέση µεταξύ

τους. µπορεί να είχαν κοινά γνωρίσµατα αλλά κανένας δεν τόλµησε να τους συγκρίνει. Πολλοί ήταν κατά αυτής της σύγκρισης αλλά εµείς το είχαµε βάλει

στόχο στο να τους διαψεύσουµε. Ελπίζουµε να το κάναµε.

5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούµε µε τη ζωή και τα έργα της

Agatha Christie.

Agatha Mary Clarissa Miller the daughter of an American

father named Frederick and a British mother named Clara, was born at

Torquay in the United Kingdom on September 15, 1890. She wasn't an only

child; there were two other children - Madge and Monty who were both

older than Agatha. Although Madge received a formal education, Clara

decided that Agatha should not. So she intended that Agatha should be

taught to read when she was eight. However, by the age of five Agatha

had already taught herself to read. The rest of her education was

through a mixture of part-time schooling and French finishing schools.

She also trained as a singer and pianist and if she wasn't that shy, she

6

could have made this her career. When Agatha was eleven her father died

and she became even closer to her mother. After Frederick's death, Clara

began to travel and at times she was taking Agatha with her; these trips

rose Agatha's love for travels.

In 1912 Agatha met Archie Christie, her future husband, a

qualif ied aviator who had applied to join the Royal Flying Corps. After a

tempestuous romance, they got married on Christmas Eve 1914, by special

l icence, with Archie returning to the war in France on Boxing Day. Then

Agatha became a nurse in the Voluntary Aid Detachment of the Red Cross

Hospital in Torquay – although she was ultimately working she enjoyed the

work and completed the examination of the Society of Apothecaries.

Agatha had amused herself as a child by acting out stories. But

her writing career really began after her sister Madge challenged her to

write a novel. It took her several years to get her first book “ The

Mysterious affair at Styles ” (1920) published. Even if her publisher

suggested an alternative final chapter the reviews were kind and the murder by poison was well described! (1920). This is where she introduced

one of her two best-known detectives. No one could ever imagine that

years after that she would become the best-selling mystery writer of all

time.

Agatha’s happiness was completed when Rosalind, her only

daughter was born on 5th August 1919 but by 1926, a lot of things had

happened in Christie’s life: Her mother died in 1926, and Christie

discovered that her husband was in love with another woman. She

suffered a mental breakdown and on December 6 she disappeared from

her home, and her car was found abandoned somewhere in the desert. Ten

days later, the police found her in a hotel in England, where she had been

staying the entire time, registered under the name of the woman with

whom her husband was having his affair. Christie claimed to have had

amnesia (severe memory loss), and the case was not pursued further. She

found her first husband two years later in 1930 when she visited Baghdad

7

for a second time. There she met Max Mallowan. Max took Agatha on a

tour to Greece but when they reached Athens, Agatha received a

telegraph saying that Rosalind was seriously il l. Agatha's only concern was

to get back home, however, she had badly sprained her ankle on an Athens

street and was unable to walk. Max was always by her side and she could

not have made the trip without him and when they reached home he

proposed to her and she happily accepted.

After that Agatha went with Max on his annual archaeological

expeditions for nearly 30 years. She continued to write, both at home and

on their trips and her book “ Come, Tell me How You Live ” (1946)

describes her days on digs in Syria. She and Max were happily married for 46 years. After a hugely successful career and a wonderful life and

marriage Agatha died peacefully on 12 January 1976. By then she had

written n inety-three books and seventeen plays. She is the only mystery

writer to have created two important detectives as characters by now,

Hercule Poirot and Miss Marple. And she will never be forgotten!

[5][6][8][9]

There are some of the stories that the main man is Herucle Poirot..

8

Hercule Poirot:

The murder on the links (1923)

Poirot investigates (1924)

The murder of Roger Ackroyd (1926)

The big four (1927)

The mystery of the blue train (1928)

Peril at End House (1932)

Three act tragedy (1934)

Death in the clouds (1935)

Murder in Mesopotamia (1936)

Murder in the Mews (1937)

Appointment with death (1938)

Sad cypress (1940)

Evil under the sun (1941) Five little pigs (1942)

The Hollow (1946)

The Labours of Hercules (1947)

Mrs. McGinty’s Dead (1952)

After the funeral (1953)

Dead man’s Folly (1956)

Cat among the pigeons (1959)

Halloween’s party (1969)

Elephants can remember (1972) and

Curtain: Poirot’s Last Case (1975)

And here are some stories that the main person is Miss

Marple:

Miss Marple:

The murder at the Vicarage (1930)

The thirteen problems (1932)

The body in the library (1942)

The moving finger (1943)

A murder is announced (1950)

They do it with mirrors (1952)

9

4.50 From Paddington (1957)

The mirror cracked (1962)

A Caribbean mystery (1964)

At Bertram’s Hotel (1965)

Nemesis (1971)

As Mary Westmacott:

Unfinished portrait (1934)

Absent in the spring (1944)

The rose and the yellow tree (1948)

A Daughter’s a Daughter’s (1952) and

The burden (1956)

Other titles include: The man in the brown suit (1924)

The road of dreams (1924)

Plays the alibi (1928)

Black coffee (1930)

The mysterious Mr. Quin (1930)

The Sittaford mystery (1931) The floating admiral (1931)

Parker pyne investigates (1934)

Murder is easy (1939)

They came to Baghdad (1951)

Destination unknown (1954)

The pale horse (1961)

Star over Bethlehem (1965)

Passenger to Frankfurt (1970)

Come, tell me how you live: archaeological memoir (non- f iction

1976) and

Agatha Christie: an autobiography (1977)

[10][11]

10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο

Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούµε µε τη ζωή και τα έργα του

Αλέξανδρου Παπαδιαµάντη..

O Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης υπήρξε µια τραγική προσωπικότητα της νεότερης Ελλάδας µε τόσο πολλές όψεις που ακόµη τον ανακαλύπτουµε. Εζησε µόνος, απένταρος, πιστός στην τέχνη, αδιάφορος για τα χρήµατα και την κοινωνική ένταξη, µοίρασε τη ζωή ανάµεσα στα καπηλειά και στις εκκλησίες, σχεδόν ρακένδυτος, υπήρξε πάντα ένας αποσυνάγωγος τεχνίτης της γλώσσας και της αφήγησης. Ένας έλληνας µποέµ.

Γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1851 σε ένα νησί που φηµίζεται για τη φυσική καλλονή του και τους ψαράδες του, τη Σκιάθο. Ήταν το τέταρτο παιδί του ζεύγους Αδαµαντίου και Γκιουλιώς (Αγγελικής) Εµµανουήλ. Το επώνυµο Παπαδιαµάντης προέρχεται από το όνοµα του πατέρα του που ήταν και παπάς.

Τα παιδικά του χρόνια ήταν ανέµελα στο νησί και θα τα ανακαλέσει πολλές φορές νοσταλγικά στα κείµενά του. Ως το 1860 φοίτησε στο δηµοτικό σχολείο Σκιάθου, όπου έµαθε τα βασικά- ανάγνωση, γραφή, µαθηµατικά-, του άρεσε όµως, από ό,τι λένε, πιο πολύ να ζωγραφίζει. Στα παιχνίδια του είχε συντροφιά ανάµεσα στους άλλους τον ξάδελφό του, µετέπειτα καλό συγγραφέα Αλέξανδρο Μωραϊτίδη και τον Νικόλαο ∆ιανέλλο, µετέπειτα µοναχό Νήφωνα, ο οποίος θα είναι για χρόνια ο «κολλητός» του. Θα πάνε µαζί στο Άγιο Όρος, θα κατοικήσουν (µέχρι παρεξηγήσεως) για λίγο στο ίδιο διαµέρισµα, ώσπου ο Νήφωνας να παντρευτεί και να φύγει για να µείνει στο Χαρβάτι. Ανθρωπος των καπηλειών και των τρωγλών:

Ο πατέρας του θα τον στείλει στην Αθήνα για να σπουδάσει Θεολογία, αλλά

11

αυτός θα κάνει στροφή την τελευταία στιγµή και θα γραφτεί στη Φιλοσοφική

Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Θα απογοητευθεί γρήγορα από το στείρο

κλίµα και θα τα παρατήσει. Μελετά µόνος του αγγλικά και γαλλικά και

παραδίδει µαθήµατα. Φυτοζωεί κυριολεκτικά.

Το 1878 γνωρίζεται µε τον εκδότη της «Ακρόπολης» Βλάση Γαβριηλίδη που

θα τον παρακινήσει να δηµοσιεύσει το πρώτο του µυθιστόρηµα µε τίτλο «Η

µετανάστις» στην εφηµερίδα «Νεολόγος» Κωνσταντινουπόλεως. Θα

ακολουθήσει το 1882 το δεύτερο µυθιστόρηµά του µε τίτλο «Οι έµποροι των

εθνών» δηµοσιευµένο στο «Μη χάνεσαι». ∆ηµοσιεύει συνεχώς, γίνεται πια

γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους, αν και αποφεύγει να συγχρωτίζεται

µε αυτούς. Όσο ζούσε δεν είδε ποτέ δηµοσιευµένο δικό του βιβλίο, αλλά αυτό δεν εµπόδισε το έργο του να αποτελεί τη βασικότερη παρακαταθήκη για τους

έλληνες πεζογράφους: ∆. Χατζής, Γ. Ιωάννου, Αλ. Κοτζιάς, Χρ. Μηλιώνης,

Η. Χ. Παπαδηµητρακόπουλος, Θ. Βαλτινός, Μένης Κουµανταρέας κλπ.

Είναι µια γραφική φιγούρα της Αθήνας. Ο συγκαιρινός του Μιλτιάδης

Μαλακάσης τον περιγράφει ως «µια σιλουέτα µε ακατάστατα γενάκια, απεριποίητη περιβολή, λασπωµένα ή κατασκονισµένα υποδήµατα,

ξεθωριασµένο ηµίψηλο, µε µια παπαδίστικη κάννα µε ασηµένια λαβή, µαύρο

κορδόνι γύρω από µια ασιδέρωτη λουρίδα, ένα είδος κολάρου,

συγκρατώντας µε τα χέρια του ένα πανωφόρι που του έπεφτε λίγο µεγάλο»,

το οποίο ήταν γνωστό ότι του το είχε στείλει από το Λονδίνο ο Αλέξανδρος

Πάλλης. Ο ∆. Χατζόπουλος τον χαρακτηρίζει ιδιόρρυθµο, εκκεντρικό, µποέµ,

άνθρωπο των καπηλειών και των τρωγλών, και τον παροµοιάζει µε τον

φιλόσοφο Μένιππο, τον πνευµατώδη Λουκιανό, τον παρατηρητικό Ντίκενς,

τον ψυχολόγο Τουργκένιεφ. Ο ίδιος όταν το µάθει θα πει: «∆εν µοιάζω µε

κανέναν, είµαι ο εαυτός µου». Συχνάζει στο µπακάλικο του Καχριµάνη στου

Ψυρρή, αλλά και στη µικρή εκκλησία του Αγίου Ελισαίου, όπου ψάλλει µαζί µε

τον ξάδελφό του Αλέξανδρο Μωραΐτίδη.

Το 1906 αρχίζει να συχνάζει στη ∆εξαµενή Κολωνακίου. Κάθεται στο πιο

φτηνό από τα δύο καφενεία, αυτό του Μπαρµπα-Γιάννη, όπου ο καφές είχε

µία δεκάρα. Αγοραφοβικός, µακριά από όλους τους πελάτες, σταύρωνε τα

12

χέρια στο στήθος, έγερνε το κεφάλι και ονειροπολούσε. Εκεί τον

φωτογράφισε ο Παύλος Νιρβάνας, σε αυτή τη φωτογραφία που τον έχουµε ως

σήµερα.

Γράφει και µεταφράζει συνέχεια για να µπορεί να ζει. Το 1909 θα γυρίσει στο

νησί του. Θα αρρωστήσει και θα πεθάνει το βράδυ της 2ας προς 3η

Ιανουαρίου 1911. Έζησε µοναχικός, ανέραστος, πάσχων.

Η διαµάχη για το έργο του

Ο Παπαδιαµάντης, αν και οι παλαιότεροι κριτικοί (Παλαµάς, Ξενόπουλος

κ.ά.) θα εξυµνήσουν το έργο του, δεν θα τύχει της ίδιας αποδοχής από τους νεότερους. Η σχολή των Κ.Θ. ∆ηµαρά και Π. Μουλλά θα µειώσει την αξία

του, καθώς θα θεωρήσει ότι πρόκειται για λαογραφικά ηθικά κείµενα χωρίς

ιδιαίτερη λογοτεχνική αξία, ενώ του προσάπτει προχειρότητα και

αναχρονιστικές τάσεις στη γλώσσα. Από την άλλη σκοπιά, ο ι αµύντορες της

Ορθοδοξίας τον θεωρούν εκπρόσωπό τους, µη αναγνωρίζοντας καµία άλλη

πτυχή στο έργο του. Η γλώσσα του Παπαδιαµάντη δίχασε επίσης την κριτική. Ο Κ. Χατζόπουλος και ο Α. Τερζάκης τη βρήκαν σχολαστική και

προβληµατική, ενώ τη θαύµασαν ο Τ. Αγρας, ο Ελύτης, ο Ζ. Λορεντζάτος κ.ά.

Νεότεροι µελετητές αλλά και συγγραφείς που τον αγαπούν έχουν αναδείξει

πλείστες όσες όψεις του συγγραφέα. Ανέδειξαν τον κοινωνικό Παπαδιαµάντη,

αυτόν που στηλιτεύει την αδικία, τους πολιτικάντηδες, την παραδοσιακή θέση

της γυναίκας που την «πουλάνε» µέσω του γάµου, είναι υπέρ του πολιτικού

γάµου κ.ά. Τον χιουµορίστα Παπαδιαµάντη, µε την ειρωνεία και τον σαρκασµό

για να υποβάλλει σε οξύτατη κριτική πολλές καταστάσεις της εποχής. Τον

ερωτικό Παπαδιαµάντη, µε τις ποιητικές, αισθησιακές εικόνες των

αβάσταχτων ερώτων. Τον ποιητή Παπαδιαµάντη, µε τη µαγεία των λέξεων και

των φράσεων που χρησιµοποιεί. Ελπίζουµε ότι εφέτος γιορτάζοντας τα 100

χρόνια από τον θάνατό του θα έχουµε την ευκαιρία να δούµε τον Αλέξανδρο

Παπαδιαµάντη ολόπλευρα, να γοητευτούµε από τα κείµενά του, να τον

τοποθετήσουµε ολόπλευρα στη λογοτεχνική εικόνα της χώρας µας.

Πολλοί άνθρωποι τον χαρακτήρισαν ως πνευµατικό και ηθικό

εργάτη, αγωνιστή της προόδου, της ενηµερώσεως και της δηµοκρατίας. Σε

13

ένα άρθρο του ο Κωστής Παλαµάς συνοψίζει την άποψή του για τον

Αλέξανδρο Π. σε λίγες αλλά ουσιώδες σειρές.. «δίνει την αυλή της τέχνης….

Ένα περιβόλι, γράφει, είναι ο κόσµος που µας παρουσιάζει στις ιστορίες

του(…) παντού τα συγκεκριµένα και χειροπιαστά, ζωγραφιές των πραγµάτων,

όχι άρθρα(…) πρόσωπα, όχι φράσεις. Κουβέντες, όχι κηρύγµατα., διηγήµατα,

όχι αγορεύσεις» ο Ξενόπουλος τον τίµησε µε µιαν από τις καλύτερες

κριτικές µελέτες του « ο Παπαδιαµάντης (γράφει) δεν εψεύτηκε ποτέ, δεν

εµιµίθη ποτέ, δεν επροσποιήθη ποτέ, δεν εκιβληλοποίησε ποτέ. Έκοψε µόνον

Ολόχρυσα νοµίσµατα της ψυχής του της αγνής, και αδιάφθορου. (…) Η

καλύτερη από όλες τις κριτικές ήταν του Μ. Μαλακάση « πνεύµα θεού

φυσούσε και γεννούσε και ανάσταινε. Ανάσταινε πράγµατα και πρόσωπα.

Είναι περισσότερο εκκλησιαστικός, παρά θρήσκος. Σοφός, αλλά γυµνωµένος από κάθε αγκάθι σοφίας. Είναι µέγας στην αληθινή σηµασία της λέξεως.

Είναι κλασσικός. Όµοιος σε πολλά µε τον Ντοστογιέφσκι, στερείται την

εφευρετικότητα του µεγάλου Ρώσου και σώζεται από το καθετί, που θα έκανε

το έργο του να αρρωσταίνει ψυχές… Ποιητές και πεζογράφοι ελάχιστοι στο

ανάστηµά του..»

Μέσα από τις κριτικές σπουδαίων ανθρώπων µπορούµε να βασιστούµε και να χαρακτηρίσουµε αυτόν τον σπουδαίο άνθρωπο. Μπορεί να

είχε κάποιες ιδιοµορφίες αλλά από αυτό τον άνθρωπο δηµιουργούνται έργα

που πολλοί τα ζήλεψαν και άλλοι τόσοι τα θαύµασαν..! !

14

ΕΡΓΑ

Μυθιστορήµατα

Η Γυφτοπούλα (1884)

Η Μετανάστις (1880)

Οι Έµποροι των Εθνών (1883)

Νουβέλες

Βαρδιάνος στα σπόρκα (1893)

Η Φόνισσα (1903)

Τα Ρόδιν' ακρογιάλια (1908)

Χρήστος Μηλιόνης (1885)

∆ιηγήµατα Αγάπη στον κρεµνό

Άγια και πεθαµένα (1896)

Άλλος τύπος (1903)

Αµαρτίας φάντασµα (1900)

Άνθος του γιαλού (1906)

Αποκριάτικη νυχτιά (1892) Απόλαυσις στη γειτονιά (1900)

Άσπρη σαν το χιόνι (1907)

Άψαλτος (1906)

Για τα ονόµατα (1902)

Για την περηφάνια (1899)

Γουτού Γουπατού (1899)

Γυνή πλέουσα (1905)

Εξοχική Λαµπρή (1890)

Εξοχικόν κρούσµα (1906)

Έρηµο µνήµα (1910)

Έρµη στα ξένα (1906)

Έρως – Ήρως (1897)

Η Άκληρη (1905)

Η Αποσώστρα (1905)

Η Βλαχοπούλα (1892)

Η Γλυκοφιλούσα (1894)

15

Η Γραία κ' η θύελλα (1906)

Η ∆ασκαλοµάννα (1894)

Η Επίσκεψις του αγίου ∆εσπότη (1906)

Η Θητεία της πενθεράς (1902)

Η Θεοδικία της ∆ασκάλας (1906)

Η Ξοµπλιαστήρα (1906)

Η Κάλτσα της Νώενας (1907)

Η Μακρακιστίνα (1906)

Η Μαούτα (1905)

Η Μαυροµαντηλού (1891)

Η Νοσταλγός (1894)

Η Ντελησυφέρω (1904) Η Πεποικιλµένη (1909)

Η Πιτρόπισσα (1909)

Η Σταχοµαζώχτρα (1889)

Η Στοιχειωµένη καµάρα (1904)

Η Συντέκνισσα (1903)

Η Τελευταία βαπτιστική (1888) Η Τύχη απ' την Αµέρικα (1901)

Η Φαρµακολύτρια (1900)

Η Φωνή του ∆ράκου (1904)

Η Χήρα παπαδιά (1888)

Η Χήρα του Νεοµάρτυρος (1905)

Η Χολεριασµένη (1901)

Η Χτυπηµένη (1890)

Θάνατος κόρης (1907)

Θέρος – Έρος (1891)

Κοινωνική αρµονία (1906)

Κοκκώνα θάλασσα (1900)

Λαµπριάτικος Ψάλτης (1893)

Με τον πεζόβολο (1907)

Μια ψυχή (1891)

Μικρά ψυχολογία (1903)

Ναυαγίων ναυάγια (1893)

16

Νεκρός ταξιδιώτης (1910)

Ο Αβασκαµός του Αγά (1896)

Ο Αειπλάνητος (1903)

Ο Αλιβάνιστος (1903)

Ο Αµερικάνος (1891)

Ο Ανάκατος (1910)

Ο Γαγάτος καί τ' άλογο (1900)

Ο Γείτονας µε το λαγούτο (1900)

Ο ∆ιδάχος (1906)

Ο Έρωτας στα χιόνια (1896)

Ο Κακόµης (1903)

Ο Καλόγερος (1892) Ο Κοσµολαΐτης (1903)

Ο Ξεπεσµένος ∆ερβίσης (1896)

Ο Πανδρολόγος (1902)

Ο Πανταρώτας (1891)

Ο Πεντάρφανος (1905)

Ο Πολιτισµός εις το χωρίον (1891) Ο Σηµαδιακός (1889)

Ο Τυφλοσύρτης (1892)

Ο Χαραµάδος (1904)

Ο Χορός εις του κ. Περιάνδρου (1905)

Οι ∆ύο ∆ράκοι (1906)

Οι Ελαφροΐσκιωτοι (1892)

Οι Κουκλοπαντρειές (1903)

Οι Λίρες του Ζάχου (1908)

Οι Μάγισσες (1900)

Οι Ναυαγοσώσται (1901)

Οι Παραπονεµένες (1899)

Οι Χαλασοχώρηδες (1892)

Ολόγυρα στη λίµνη (1892)

Όνειρο στο κύµα (1900)

Παιδική Πασχαλιά (1891)

Πάσχα Ρωµέικο (1891)

17

Πατέρα στο σπίτι! (1895)

Ποία εκ των δύο (1906)

Ρεµβασµός του ∆εκαπενταυγούστου (1906)

Σταγόνα νερού... (1906)

Στην Αγι-Αναστασά (1892)

Στο Χριστό, στο Κάστρο (1892)

Στρίγλα µάννα (1902)

Τ' Αγνάντεµα (1899)

Τ' Αερικό στο δέντρο (1907)

Τ' Αστεράκι (1909)

Τ' Μπούφ' του π'λί (1904)

Τα ∆αιµόνια στο ρέµα (1900) Τα ∆ύο κούτσουρα (1904)

Τα ∆ύο τέρατα (1909)

Τα Καλαµπούρια ενός δασκάλου (1908)

Τα Κρούσµατα (1903)

Τα Λιµανάκια (1907)

Τα Πτερόεντα δώρα (1907) Τα Συχαρίκια (1894)

Τα Χριστούγεννα του τεµπέλη (1896)

Της ∆ασκάλας τα µάγια (1909)

Της Κοκκώνας το σπίτι (1893)

Το Γιαλόξυλο (1905)

Το Γράµµα στην Αµερική (1910)

Το Ενιαύσιον θύµα (1899)

Το Θαλάσσωµα (1906)

Το Θαύµα της Καισαριανής (1901)

Το Καµίνι (1907)

Το Κρυφό Μανδράκι (1906)

Το Μυρολόγι της φώκιας (1908)

Το «Νάµι» της (1906)

Το Νησί της Ουρανίτσας (1902)

Το Πνίξιµο του παιδ ιού (1900)

Το Σπιτάκι στο Λιβάδι (1896)

18

Το Τυφλό σοκκάκι (1906)

Το Χριστός Ανέστη του Γιάννη

Το Χριστόψωµο (1887)

Το Ψοφίµι (1906)

Τρελή βραδιά (1901)

Υπηρέτρα (1888)

Υπό την Βασιλικήν δρύν (1901)

Φιλόστοργοι (1895)

Φορτωµένα κόκκαλα (1907)

Φτωχός Άγιος (1891)

Φώτα – Ολόφωτα (1894)

Χωρίς στεφάνι (1896) Ωχ! Βασανάκια (1894)

Ποιήµατα

Στην Παναγίτσα στο Πυργί

Προς την µητέρα µου (1880)

∆έησις (1881)

Εκπτωτος ψυχή (1881) Η κοιµισµένη βασιλοπούλα (1891)

Το ωραίον φάσµα (1895)

Εις τους αδελφούς Γιαννάκην και Κώστα Γ. Ραφτάκη (1902)

Νύχτα βασάνου (1903)

Επωδή παπά στη χολέρα (1879)

Επωδή γιατρού στη χολέρα (1879)

Το τραγούδι της Κατίνας (1892)

Εις ιππεύουσαν Παναγυριώτισσαν (1907)

Ερωτες στα κοπριά (1907)

[1][2]

19

Κεφάλαιο 3ο

Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούµε µε την Ελληνική πεζογραφία

και τις µορφές της. Η Ελληνική πεζογραφία αρχίζει να ακµάζει από πολύ

παλιά, αλλά εµείς σαν Γ’ οµάδα θα ασχοληθούµε µε την Ελληνική πεζογραφία

τον τελευταίο αιώνα. Η πεζογραφία αυτή την εποχή χωρίζεται σε πολλά µέρη.

Καταρχάς, η πεζογραφία αυτή αρχίζει από το 1880. Η νεοελληνική

πεζογραφία διακρίνεται σε διάφορες γενιές όπως είναι η γενιά το 1880, 1930

κτλ. ∆ιαχωρίζεται σε γενιές ανάλογα στις τεχνικές που χρησιµοποιούν οι

συγγραφείς.

Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 1880

Τα κύρια ρεύµατα που επηρεάζουν τη νεοελληνική πεζογραφία

της γενιάς αυτής είναι ο ρεαλισµός και ο νατουραλισµός. Ο ρεαλισµός, που

διαδέχτηκε τον ροµαντισµό, αναπτύχθηκε στη Γαλλία στα µέσα του 19ου

αιώνα. Είχε ως κεντρικό δόγµα της αισθητικής του την αξίωση για αληθοφάνεια, πιθανοφάνεια ( Travers 2005: 123) και «αντικειµενική»

αλήθεια. Η αντικειµενοποίηση της αφήγησης επιτυγχάνεται µε την

ελαχιστοποίηση της παρουσίας του αφηγητή και µε την τάση προς τη µηδενική

εστίαση και την τριτοπρόσωπη αφήγηση (παντογνώστης αφηγητής). Την τάση

αυτή εξέφρασαν στα έργα τους οι Σταντάλ, Μπαλζάκ, Φλοµπέρ, Μοπασσάν,

Τουργκένιεφ, Τολστόι, Ντοστογιέφσκι, Τσέχοφ κ.ά. Γενικά, η έννοια του

ρεαλισµού αποτελεί µια από τις πιο ρευστές και αντιφατικές έννοιες στη

λογοτεχνία. Πολλοί, µάλιστα, µελετητές θεωρούν πως υπάρχουν πολλά είδη

λογοτεχνικού ρεαλισµού, αφού σε κάθε εποχή η λογοτεχνία αναθεωρεί την

έννοια της πραγµατικότητας και τους τρόπους µε τους οποίους την

αναπαριστά. Επιπλέον, υπάρχουν αρκετοί θεωρητικοί που αµφισβητούν τη

δυνατότητα της λογοτεχνίας να αναπαριστά την πραγµατικότητα. Χώρος του

ρεαλιστικού µυθιστορήµατος είναι η πόλη µε τις ποικίλες αντιθέσεις της: την

αστική ευµάρεια αλλά και την εξαθλίωση των κατώτερων κοινωνικών

στρωµάτων, των παραδοσιακών δοµών και των ραγδαία µεταβαλλόµενων

20

ηθικών αξιών. Ακραία µορφή του Ρεαλισµού αποτελεί ο Νατουραλισµός, που

ξεκίνησε από τη Γαλλία µε τα έργα του E. Zola. Η κύρια διαφορά του µε τον

Ρεαλισµό είναι ότι επιδιώκει σχεδόν φωτογραφική αναπαράσταση της φύσης

(νατουραλισµός<natural). Ο νατουραλιστής συγγραφέας καταγράφει την

ανθρώπινη εξαθλίωση, την «κακή» ανθρώπινη φύση, που παρασύρεται από τα

ένστικτα και τις παρορµήσεις. Συνήθως, ο ρεαλιστής/νατουραλιστής

συγγραφέας υιοθετεί στάση κριτική απέναντι στην αστική κοινωνία και τις

παρακµιακές αξίες της. Το µαχητικό αυτό λογοτεχνικό κίνηµα δεν άφησε

ανεπηρέαστη την Ελλάδα.

Η έγκαιρη µετάφραση της Νανάς του Ζολά απ’ τον Ιωάννη

Καµπούρογλου και η βίαιη αντίδραση του µέντορα της παλιάς σχολής Άγγελου

Βλάχου αµέσως µετά τη δηµοσίευση των πρώτων συνεχειών της στο Ραµπαγά στα τέλη του 1879 δείχνουν την επίδραση που άσκησε το κίνηµα αυτό. Η

καθυστερηµένη, όµως, ο ικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη της Ελλάδας δεν

επέτρεπεακόµα, τουλάχιστον ως τον πρώτο παγκόσµιο πόλεµο, την ανάπτυξη

ενός αυτόνοµου κι αυτοδύναµου αστικού νατουραλιστικού µυθιστορήµατος.

Έτσι, τα πρώτα ερεθίσµατα του ευρωπαϊκού Νατουραλισµού διοχετεύτηκαν

στο µικρό, οικονοµικά κι αναγνωστικά, λογοτεχνικό είδος του διηγήµατος, και, µάλιστα, στην κυρίαρχη τότε ηθογραφική του µορφή. Μέσα του συγχωνεύτηκε

η βασική πηγή έµπνευσης της ελληνικής ηθογραφίας, η µνήµη, µε τη βασική

πηγή του ευρωπαϊκού Νατουραλισµού, την εµπειρία και την παρατήρηση2.

Με την επίδραση των δύο αυτών ευρωπαϊκών ρευµάτων

διαµορφώνεται στην Ελλάδα το λεγόµενο ηθογραφικό διήγηµα, όρος που

αποδόθηκε εκ των υστέρων στο συγκεκριµένο είδος. Ως προς το περιεχόµενο

του όρου, δεν υπάρχει σήµερα οµοφωνία µεταξύ των µελετητών. Σύµφωνα µε

τον Λίνο Πολίτη (1998: 201), ηθογραφικό διήγηµα είναι εκείνο «που

περιγράφει την ελληνική ύπαιθρο, το ελληνικό χωριό και τους απλοϊκούς του

κατοίκους», ενώ κατά την Πολίτου-Μαρµαρινού (1984: 221), ο όρος δηλώνει

τόσο µια «ωραιοποιηµένη, ειδυλλιακή αναπαράσταση, µε έντονο λαογραφικό

χαρακτήρα, των ηθών της ελληνικής υπαίθρου» όσο και τη «ρεαλιστική ή

νατουραλιστική ηθογραφική πεζογραφία, η οποία ασχολείται βέβαια µε τις

µικρές, κλειστές κοινωνίες της υπαίθρου, αλλά µε τρόπο που να

προβάλλονται και οι σκοτεινές πλευρές τους». Πολλοί παράγοντες συνέβαλαν

στην παραγωγή ηθογραφικών διηγηµάτων, µεταξύ των οποίων είναι και τα

21

βραβεία µε χρηµατική αµοιβή που θέσπισαν τα φιλολογικά περιοδικά, κυρίως

η Εστία (1876-1895), για τη συγγραφή «ελληνικού δ ιηγήµατος». Στην Εστία

είχε πρωτοδηµοσιευτεί το µυθιστόρηµα του ∆ηµήτριου Βικέλα Λουκής Λάρας,

το οποίο θεωρείται ότι άνοιξε τον δρόµο προς την ηθογραφία (Vitti 2003:

297). Οι σηµαντικότεροι συγγραφείς διηγηµάτων αυτής της περιόδου είναι ο

Γεώργιος Βιζυηνός και ο Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης. Το διήγηµα

καλλιεργούν επίσης και οι: Ανδρέας Καρκαβίτσας, Γεώργιος ∆ροσίνης,

Ιωάννης Κονδυλάκης, Γιάννης Βλαχογιάννης κ.ά.

Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 1920

Στην πεζογραφία, στις πρώτες δύο δεκαετίες του 20ου αιώνα

ξεχωρίζουν ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος και ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης, που

υπερβαίνουν την ηθογραφία και πειραµατίζονται µε νέους εκφραστικούς τρόπους. Ο Χατζόπουλος, µάλιστα, υιοθετεί τον Συµβολισµό και στην

πεζογραφία. Σύµφωνα µε τον Beaton (1996: 138-139): «Σε γενικές γραµµές,

οι πεζογράφοι κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων δεκαετιών του εικοστού

αιώνα µπορούν να χωριστούν σε τρεις κυρίως κατηγορίες: σε εκείνους που

παρουσιάζουν τη σύγχρονη αστική (κυρίως αθηναϊκή) ζωή σε ένα ευρύ φόντο

χωρίς να εξαγγέλλουν κανένα µεταρρυθµιστικό πρόγραµµα, σε εκείνους που εστιάζονται στον εσωτερικό κόσµο του ατόµου και συνειδητά υιοθετούν την

τεχνική της συµβολιστικής ποίησης· και τέλος (κατά χρονολογική σειρά

εµφάνισης) σε εκείνους που απεικονίζουν την κοινωνία κατά τρόπο που

κατευθύνεται άµεσα ή έµµεσα από ένα συγκεκριµένο όραµα για το µέλλον της

κοινωνίας (το “Ιδεολογικό” µυθιστόρηµα). Στην πράξη, οι τρεις αυτές

κατηγορίες συγγενεύουν τόσο µεταξύ τους όσο και µε τον ηθογραφικό

ρεαλισµό της προηγούµενης περιόδου».

22

Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 1930

Τα χρόνια γύρω στο 1930 είναι τα χρόνια εµφάνισης

µοντερνιστικών τάσεων στην ποίηση και την πεζογραφία, γι’ αυτό και οι

συγγραφείς που πρωτοδηµοσίευσαν έργα µε ανανεωτική διάθεση εκείνη την

περίοδο ή και λίγο νωρίτερα, εντάσσονται στην λεγόµενη «Γενιά του ’30». Το

βασικό χαρακτηριστικό της ποιητικής ανανέωσης είναι η καθιέρωση του

ελεύθερου στίχου και η εισαγωγή του υπερρεαλισµού, ενώ στην πεζογραφία

καλλιεργείται ιδιαιτέρως το αστικό µυθιστόρηµα και εµφανίζονται κάποιες

µοντερνιστικές τάσεις όπως ο εσωτερικός µονόλογος. Οι πεζογράφοι που

εντάσσονται στην «Γενιά του '30» είναι σύνολο συγγραφέων µε συχνά

διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά µε κοινό στόχο την ανανέωση της

πεζογραφίας. Οι γενικές τάσεις που επικράτησαν µπορούν να διακριθούν σε

τρεις οµάδες: πεζογράφους µε καταγωγή από την Μικρά Ασία, που

εµφανίστηκαν ήδη από την δεκαετία του '20 και έµειναν πιο κοντά στην

παράδοση, εµπνεόµενοι κυρίως από τον τόπο καταγωγής τους και ο ι οποίοι συχνά αποκαλούνται «Αιολική Σχολή» (Στρατής Μυριβήλης, Ηλίας

Βενέζης, Φώτης Κόντογλου και Στρατής ∆ούκας), τους πεζογράφους που

ακολούθησαν κυρίως την τάση του αστικού ρεαλιστικού µυθιστορήµατος

(Γιώργος Θεοτοκάς, Άγγελος Τερζάκης, Μ. Καραγάτσης κ.α.) και τέλος

πεζογράφους που εισήγαγαν µοντερνιστικές τάσεις όπως η παραβίαση

των ρεαλιστικών συµβάσεων και νέες αφηγηµατικές τεχνικές όπως ο

εσωτερικός µονόλογος. Αυτή η οµάδα συχνά ονοµάζεται «Σχολή της

Θεσσαλονίκης», επειδή οι κύριοι εκπρόσωποι (Στέλιος Ξεφλούδας, Νίκος

Γαβριήλ Πεντζίκης κ.α.) έζησαν και έδρασαν στην Θεσσαλονίκη.

Μία αξιοσηµείωτη τάση που παρατηρείται στην πεζογραφία της

γενιάς του '30 µετά την δικτατορία του Μεταξά το 1936 είναι η στροφή

πολλών συγγραφέων στο άµεσο ή απώτερο παρελθόν, δηλαδή σε αναµνήσεις

από την παιδική τους ηλικία (για παράδειγµα ο Λεωνής του Θεοτοκά) ή

ιστορικά µυθιστορήµατα (όπως η Πριγκηπέσα Ιζαµπώ του Τερζάκη). Αυτή η

στροφή ερµηνεύεται ως εθελοντική «λογοκρισία» των συγγραφέων απέναντι

στο καθεστώς αλλά σχετίζεται και µε την αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας

και την αξιοποίηση της παράδοσης.

23

Η λογοτεχνία κατά την διάρκεια της Κατοχής και του εµφυλίου

Οι εµπειρίες του πολέµου επέδρασαν άµεσα στην λογοτεχνία της εποχής, και

κυρίως στην ποίηση: σε πολλά ποιήµατα που γράφτηκαν κατά την διάρκεια

της δεκαετίας 1940 γίνονται αναφορές στο ιστορικό παρόν, είτε ευθέως,

όπως στο ‘Άσµα ηρωικό και πένθιµο για τον χαµένο ανθυπολοχαγό της

Αλβανίας ’ του Ελύτη, είτε µεταφορικά, µε αξιοποίηση της παράδοσης και του

ιστορικού παρελθόντος (Ρωµιοσύνη του Ρίτσου) ή άλλων υπαινιγµών

(Μπολιβάρ του Εγγονόπουλου. Στην πεζογραφία, αντιθέτως, η στροφή στο

παρελθόν των συγγραφέων της γενιάς του '30 ερµηνεύτηκε αρνητικά ως

απόπειρα φυγής. ∆εν έλειψαν βέβαια και πεζά έργα εµπνευσµένα από τις

εµπειρίες του πολέµου, όπως το Πλατύ ποτάµι του Γιάννη Μπεράτη ή

το Μνήµα της γριάς του Άγγελου Βλάχου, η αξιοποίηση, όµως, των εµπειρ ιών

του πολέµου στην πεζογραφία έγινε εντονότερη στην επόµενη δεκαετία.

Παράλληλα, µέσα στην δεκαετία του 1940 δηµοσιεύθηκε το µυθιστόρηµα του Καζαντζάκη Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορµπά αλλά και δύο έργα που

θεωρούνται ότι άνοιξαν τον δρόµο σε τάσεις που επικράτησαν τις επόµενες

δεκαετίες, τα Ψάθινα καπέλα της Μαργαρίτας Λυµπεράκη (1946) και

το Contre-temps της Μιµίκας Κρανάκη (1947).

Μεταπολεµική πεζογραφία

Οι πρώτοι µεταπολεµικοί πεζογράφοι αξιοποίησαν τις εµπειρίες

του πολέµου του '40, της Κατοχής και του εµφυλίου πολέµου, σε έργα όπως

‘η Πολιορκία’ του Αλέξανδρου Κοτζιά, ‘η Πυραµίδα 67’ του Ρένου

Αποστολίδη και ‘οι Ακυβέρνητες πολιτείες’, του Στρατή Τσίρκα, έργο που

ξεχωρίζει για την χρήση πολλών µοντέρνων αφηγηµατικών τεχνικών. Στην

πεζογραφία του Μεσοπολέµου οι Έλληνες λογοτέχνες καταγράφουν τη

συγκλονιστική εµπειρία της Μικρασιατικής Καταστροφής και τις

συνακόλουθες περιπέτειες των προσφύγων. Ο άλλος σηµαντικός θεµατικός

κύκλος από τον οποίον αντλούν οι πεζογράφοι είναι η καθηµερινότητα και η

ζωή στις πόλεις, µε πιο γνωστούς εκπροσώπους τους Κώστα Ταχτσή, Γιώργο

Ιωάννου, Μένη Κουµανταρέα, ενώ κάποιοι συγγραφείς αντιµετωπίζουν µε

κριτική µατιά και σκεπτικισµό την σύγχρονη οικονοµική, κοινωνική και

πολιτική πραγµατικότητα, όπως ο Σπύρος Πλασκοβίτης στο ‘Φράγµα’,

24

ο Βασίλης Βασιλικός στην ‘Τριλογία ’ ή ο Αντώνης Σαµαράκης στο ‘Λάθος’. Πιο

πρωτοποριακές τάσεις, µε αξιοποίηση µοντερνιστικών τεχνικών και

αµφισβήτηση των ρεαλιστικών συµβάσεων εµφανίζονται σε έργα του Νίκου

Καχτίτση και του Γιώργου Χειµωνά. Στη σύγχρονη ελληνική

πεζογραφία επίσης ξεχωρίζουν οι Μάρω ∆ούκα, ∆ιδώ Σωτηρίου, Νίκος

Θέµελης, Ιωάννα Καρυστιάνη, Ευγενία Φακίνου, Ρέα Γαλανάκη, Θανάσης

Βαλτινός, Σώτη Τριανταφύλλου, Γιάννης Ξανθούλης, Μάνος

Κοντολέων, Παύλος Μάτεσις.

[3][4]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο

Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούµε µε την Αγγλική πεζογραφία

και τις µορφές της.

British Literature refers to literature associated with the United Kingdom, Isle of Man and Channel Islands. By far the largest part of British literature is written in the English language, but there are bodies of written works in Latin, Welsh, Scottish Gaelic, Scots, Cornish, Manx,Jèrriais, Guernésiais and other languages. Northern Ireland has a literary tradition in English, Ulster Scots and Irish. Irish writers have also played an important part in the development of English-language literature.

Literature in the Celtic languages of the islands is the oldest

surviving vernacular literature in Europe. The Welsh literary tradition

stretches from the 6th century to the 21st century. The oldest Welsh

literature does not belong to the territory we know as Wales today, but

rather to northern England and southern Scotland. But though it is dated

to be from the 6th, 7th, and 8th centuries, it has survived only in 13th-

and 14th-century manuscript copies.

25

Ireland

Oscar Wilde, 1882

In the 19th century, the Irish playwright Dion Boucicault was

an extremely popular writer of comedies. However, it was in the last

decade of the century that the Irish theatre finally came of age with the

emergence of George Bernard Shaw and Oscar Wilde. All of these writers

lived mainly in England and wrote in English, with the exception of some

works in French by Wilde.

The Celtic Revival (c. 1890), begun by William Butler

Yeats, Augusta, Lady Gregory, John Millington Synge, Seán

O'Casey, James Joyce and others. The Revival stimulated new

appreciation of traditional Irish literature. The movement also

encouraged the creation of works written in the spirit of Irish culture, as distinct from British culture.

Wales

Anglo-Welsh literature is a term used to describe works

written in the English language by Welsh writers, notably Dylan Thomas,

especially if they either have subject matter relating to Wales or (as in

the case ofAnglo-Welsh poetry in particular) are influenced by the Welsh

language in terms of patterns of usage or syntax. It has been recognised

as a distinctive entity only since the 20th century. The need for a

separate identity for this kind of writing arose because of the parallel

development of modern Welsh literature, i.e. l iterature in the Welsh

language.

26

Scotland

Robert Louis Stevenson, 1885

Scottish literature in the 19th century, following the example

of Walter Scott, tended to produce novels that did not reflect the

realities of life in that period.

Robert Louis Stevenson's short novel Strange Case of Dr

Jekyll and Mr Hyde 1886, depicts the dual personality of a kind and

intelligent physician who turns into a psychopathic monster after imbibing

a drug intended to separate good from evil in a personality. His

Kidnapped is a fast-paced historical novel set in the aftermath of the 1745 Jacobite Rising, and Treasure Island 1883, is the

classic pirate adventure.

The Kailyard school of Scottish writers presented an idealised

version of society and brought elements of fantasy and folklore back into

fashion. J. M. Barrie created Peter Pan, a boy who can fly, magically refuses to grow up in a never-ending childhood in Neverland, is one

example of this mix of modernity and nostalgia.

[7]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο

Οµοιότητες: οι τεχνικές που χρησιµοποιούν οι δύο συγγραφείς

παρουσιάζουν πολλές οµοιότητες αλλά και πολλές δ ιαφορές. Ο

Παπαδιαµάντης δεν παρεµβαίνει, δεν παίρνει θέση, περιορίζεται απλώς,

µέσω του αφηγητή, να µας παρουσιάσει την ηρωίδα και την τραγική της

ιστορία. ∆εν την σχολιάζει, δεν την εγκρίνει ούτε την αποδοκιµάζει παρά

µόνο δείχνει τα πάθη της, περιγράφει τις συµπεριφορές της και εισδύει στον

ψυχικό της κόσµο για να εκθέσει τους βασανιστικούς διαλογισµούς της. Το

ίδιο πράγµα κάνει και η Agatha Christie. ∆εν παίρνει µέρος στην ιστορία που

27

αφηγείται. Το µόνο που κάνει είναι να µας µεταφέρει τα γεγονότα και τις

καταστάσεις. Και οι δύο χρησιµοποιούν απλούς ανθρώπους που έχουν

καθηµερινά προβλήµατα, οπότε ο ι συγγραφείς προσπαθούν να µην

υπερβάλουν. Μας παρουσιάζουν καταστάσεις και προβλήµατα που όλοι οι

απλοί άνθρωποι έχουν βιώσει αλλά οι δύο αυτοί συγγραφείς µας το

παρουσιάζουν µε έναν πιο περίεργο τρόπο. Επίσης, µπορούµε να πούµε ότι

µε τη χρήση απλών ανθρώπων δείχνουν ότι είναι αντίθετοι στην ύπαρξη

κοινωνικών στρωµάτων. Η τεχνική της περιγραφείς τους είναι: οι εξωτερικές

περιγραφές τους ακολουθούν τους ρυθµούς της εσωτερικής περιγραφής του

ψυχισµού των προσώπων. Παράλληλα αναδύεται κι ένας περιγραφικός

λυρισµός, ποιητικός στη σύλληψη και έκφρασή του, που δίνει ανάσες στο

ρυθµό του έργου, αλλά και στα πάθη των προσώπων. Ο ρυθµός των δύο έργο είναι στην αρχή είναι αργός, στάσιµος, ο ι τόνοι είναι χαµηλοί στο µισοσκόταδο

των εσωτερικών χώρων, της βαριάς ατµόσφαιρα των ανθρώπινων παθών και

της πορείας προς το έγκληµα. Ενώ στη συνέχεια, ο ρυθµός γίνεται γρήγορος

και ασθµατικός συµβαδίζοντας µε το κυνηγητό και την αγωνία των προσώπων

των δύο αυτών έργων. Είναι αφηγητές, οι οποίοι είναι έξω από την ιστορία,

περιγράφει πρόσωπα, γεγονότα, παρουσιάζει στοιχεία που αγνοεί ο αναγνώστης χωρίς να παίρνει θέση. Κάποτε οι αφηγητές κάνουν σχόλια, που

εκφράζουν τη διάθεση και τα συναισθήµατα του συγγραφέα αλλά και του

συνόλου έναντι καταστάσεων και προσώπων. Ο διάλογος που χρησιµοποιούν

είναι: διαλογικά µέρη που εναλλάσσονται µε τα αφηγηµατικά µέρη. Είναι

σύντοµα, δεν αναπτύσσουν πολύπλοκες ιδέες, αλλά απηχούν τον τρόπο

σκέψης των απλοϊκών ανθρώπων κλειστής κοινωνίας. Τα άτοµα διαλέγονται

µέσα σε απόλυτη φυσικότητα ύφους, χρωµατικών τόνων της φωνής και

κυρίως του δικού τους γλωσσικού ιδιώµατος.

∆ιαφορές: Εντοπίσαµε ελάχιστες. Ο Παπαδιαµάντης αρχίζει µε

τις δυσκολίες της ζωής, οι οποίες µας προϊδεάζουν για το τι θα

επακολουθήσει ενώ η Agatha µας παρουσιάζει κάποιες ωραίες στιγµές από

την καθηµερινότητα κάποιων (σελ. 5). Ο Παπαδιαµάντης ασχολείται κυρίως

µε την ψυχολογία των προσώπων. Προσπαθεί να µας παρουσιάσει τι ώθησε

τον πρωταγωνιστή του έργου του να φτάσει σε στην θέση να σκοτώσει. Ψάχνει

να βρει την ψυχολογία του προσώπου αυτού ενώ η Agatha ασχολείται κυρίως

µε το κίνητρο, που συνήθως είναι οικονοµικό. Ο Παπαδιαµάντης σε κάποια

28

σηµεία φτάνει στην υπερβολή, ενώ η Agatha προσπαθεί να παραµείνει µέσα

στα όρια της υπερβολής, σε κάποια σηµεία υπερβάλει, αλλά δεν µας γίνεται

τόσο φανερό. Ο Παπαδιαµάντης αναλύει το παρελθόν της Φραγκογιαννούς ( ο

πρωταγωνιστής του έργου του) και προσπαθεί να βρει µήπως έχει ψυχικά

τραύµατα από το παρελθόν της, ενώ η Agatha νοιάζεται µόνο για το µέλλον,

δηλαδή για το πώς θα φτάσουν τα πρόσωπα της ιστορίας στην εύρεση του

δολοφόνου.

Ένα άλλο ερώτηµα που κληθήκαµε να απαντήσουµε ήταν αν τα

έργα του Παπαδιαµάντη και της Christie επηρέασαν τον πολιτισµό και την

κουλτούρα της χώρας του. Λοιπόν, ναι. Ο Παπαδιαµάντης και η Christie

επηρέασαν τον πολιτισµό και την κουλτούρα της χώρας τους. Πολλοί

συγγραφείς άρχισαν να χρησιµοποιούν πιο συχνά την αρχαΐζουσα γλώσσα µιας και ο Παπαδιαµάντης ήταν λάτρης της. Πολλοί επίσης στην Αγγλία θαύµαζαν

την φαντασία της Christie και για αυτό άρχισαν να γράφουν βιβλία που να µην

βασίζονται σε αληθινά γεγονότα αλλά άρχισαν να γράφουν για διάφορα

πράγµατα που δεν υπήρχαν και κάποιες φορές είχαν µέσα και πολλά σηµεία

υπερβολής. Πολλοί όταν έβλεπαν την επιτυχία της Christie µε τα αστυνοµικά

βιβλία της άρχισαν να γράφουν και αυτοί οπότε µπορούµε να πούµε ότι άνθισε και η αστυνοµική λογοτεχνία εκείνων των αιώνα. Ο Παπαδιαµάντης, επειδή

καταγόταν από την Σκιάθο, σε όλα τα έργα του χρησιµοποιεί σκηνικά από

εκεί, αυτό ώθησε πολλούς συγγραφείς και ποιητές στο να χρησιµοποιήσουν

µέσα στα έργα τους σκηνικά από τον τόπο καταγωγής τους.[12][13]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6o

Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούµε µε κριτικές που γράφτηκαν για

τον Παπαδιαµάντη..

Ο Γαβριηλίδης γράφει: «∆εν είναι απλούς διηγηµατογράφος, είναι

πνευµατικός και ηθικός εργάτης, αγωνιστής της προόδου, της ενηµερώσεως,

της δικαιοσύνης...». Οι επιφυλάξεις εξακολουθούν. Ο πάντα ανοιχτοµάτης

Ξενόπουλος διστάζει να διακηρύξει την αξία του Παπαδιαµάντη. Μόνο ο

Παλαµάς, ο επισηµότερος κριτικός της µεταψυχαρικής περιόδου, συνόψισε τα

χαρακτηριστικά της διηγηµατογραφικής φυσιογνωµίας του, που «δίνει την

αυλή χαρά της τέχνης». «Ένα περιβόλι, γράφει, είναι ο κόσµος πού µας

παρουσιάζει στις ιστορίες του (. ..). Παντού τα συγκεκριµένα και τα

29

χειροπιαστά, ζωγραφιές των πραγµάτων, όχι άρθρα (...). Πρόσωπα, όχι

δόγµατα. Εικόνες, όχι φράσεις. Κουβέντες, όχι κηρύγµατα, διηγήµατα, όχι

αγορεύσεις». Το ίδιο κάνει κι ό Νιρβάνα στα 1906 : «Εκείνος πού θα δώσει

µίαν ηµέραν µακρινήν(. ..) την εικόνα του Παπαδιαµάντη, του πρώτου και

µοναδικού της εποχής µας, δεν πρέπει να χωρίσει ποτέ τον συγγραφέα από

τον άνθρωπον (...). Ο Παπαδιαµάντης δεν είναι γραµµατάνθρωπος, είναι

ποιητής...».

Αµέσως, όµως, µετά το θάνατο του όλοι οµόφωνα σχεδόν τον εγκωµίασαν

αυθόρµητα. Ο Γρ. Ξενόπουλος τον τίµησε µε µιαν από τις καλύτερες κριτικές

µελέτες του : «Ο Παπαδιαµάντης (γράφει) δεν εψεύτηκε ποτέ, δεν εµιµήθη

ποτέ, δεν επροσποιήθη ποτέ, δεν εκιβδηλοποίησε ποτέ. Έκοψε µόνον

Ολόχρυσα νοµίσµατα από το µεταλλείον της ψυχής του, της αγνής και

αδιάφθορου (...). Η ψυχή του είναι καθαυτό η ρωµέικη λαϊκή ψυχή», θεωρεί

αριστούργηµα του Παπαδιαµάντη την «Φόνισσαν» και την χαρακτηρίζει

«τραγωδίαν µεγαλοπρεπεστάτην». Ο Κώστας Αθάνατος κήρυξε ότι : «µετά τον Σολωµόν µόνον ο Παπαδιαµάντης υπάρχει σοβαρός εις τα νεοελληνικά

γράµµατα».

Ο Φ. Πολίτης µε ένα αξιοπρόσεκτο άρθρο του, ανάµεσα στα άλλα γράφει: «Έλλην γνήσιος και συγγραφεύς ισχυρός εχάρισε σελίδας εξόχου αγνότητος

και ηθικής ρώµης.. .». Αργότερα τον συνέδεσε µε τον Σολωµό. «Μόνο ο

Παπαδιαµάντης κι ο Σολωµός, γράφει, µας έδωσαν έργα µε συνολική σύλληψη

ζωής, λυτρωµένα από το τυχαίο και το επεισοδιακό».

Τελευταίος στην περίοδο αυτή είναι ο χαρακτηρισµός του Μ. Μαλακάση, που

θεωρεί τον Παπαδιαµάντη ποιητή του σκιόφωτος, αυτόµατο δηµιουργό

ανθρώπων και λυρικών καταστάσεων. «Πνεύµα θεού φυσούσε καί γεννούσε

και ανάσταινε. Ανάσταινε πράγµατα καί πρόσωπα... Είναι περισσότερο

εκκλησιαστικός, παρά θρήσκος. Σοφός, αλλά γυµνωµένος από κάθε αγκάθι

σοφίας. Είναι µέγας στην αληθινή σηµασία της λέξεως. Είναι κλασικός. Όµοιος

σε πολλά µε τον Ντοστογιέφσκι, στερείται την εφευρετικότητα του µεγάλου

Ρώσου καί σώζεται από το καθετί, που θα έκανε το έργο του ν ‘αρρωσταίνει

ψυχές... Ποιητές και πεζογράφοι ελάχιστοι στο ανάστηµα του». Θαυµαστής

του Παπαδιαµάντη στάθηκε και ο Ζάν Μορεάς, που χαρακτήρισε το

30

«Μοιρολόγι της φώκιας» αριστούργηµα της παγκόσµιας φιλολογίας και

υποσχέθηκε πώς θα το µεταφράσει κιόλας.

Θεµελιακός, όµως, σταθµός όλης της κριτικογραφίας στάθηκε η µεγάλη

φιλολογική µελέτη του Γιώργου Βαλέτα, για τη ζωή, το έργο και την εποχή

του Παπαδιαµάντη που είδε το φως το Μάη του 1940, και βραβεύτηκε µε το

Α’ Βραβείο από την Ακαδηµία Αθηνών. Η µελέτη αυτή, πραγµατικά αποτελεί

ένα ορόσηµο (αναθεωρηµένη το 1955 απο τον ίδιο) στην κριτική θεώρηση του

συγγραφέα. Ύστερα ήρθε ο πόλεµος και η κατοχή. Κι όµως, τα Χριστούγεννα

του 1941 βγήκε ένα πολυσέλιδο αφιέρωµα της «Νέας Εστίας» µε επιµέλεια

του Γ. Βαλέτα, µέσα στο οποίο δόθηκαν τα σηµαντικότερα στοιχεία για µια

Οριστική ιστορικοκριτική τοποθέτηση του Παπαδιαµάντη. Στο τεύχος αυτό

συνεργάζονται οι άριστοι του πνευµατικού µας Παρνασσού: Αγγ. Σικελιανός,

Μ. Μαλακάσης, Π. Κανελλόπουλος, Νίκος Βέης, ο Αθηνών ∆αµασκηνός, ∆.Σ.

Μπαλάνος, Αγγ. Τερζάκης, Γιάννης Χατζίνης, ∆.Σ. Λουκάτος, Κ. Ρωµαίος, Ν.

Ποριώτης, Ηλ. Βενέζης, Τ. Παπατσώνης, Μ. Καραγάτσης, Ν. Λαπαθιώτης, ∆. Ευαγγελίδης, Μ. Αργυρόπουλος, Γ. Κασιµάτης, κ.ά. Επίσης καταχωρήθηκαν

όλα τα ποιήµατα των ποιητών που αφιερώθηκαν κατά καιρούς στον

Παπαδιαµάντη. Στο τέλος δηµοσιεύεται µια διεξοδική µελέτη του Π. Χάρη

που εξαίρει στον Παπαδιαµάντη τρείς αξίες : «Ό πεζογράφος που έµεινε όσο

έπρεπε στην ηθογραφία, και προχώρησε όταν έπρεπε στην ψυχογραφία. Ο

θαλασσογράφος. Ο ιδρυτής νέου λογοτεχνικού είδους, στα Ελληνικά

γράµµατα, της εορταστικής διηγηµατογραφίας». Και τονίζει: «αυτός έδειξε

στον πεζό µας λόγο το δρόµο της αληθινής δηµιουργίας, που είναι η πορεία

του αληθινού ανθρώπου».

Πολλοί ακόµη σηµαντικοί άνθρωποι των γραµµάτων µίλησαν για τον Αλ.

Παπαδιαµάντη.

Ο Σεφέρης είχε αποφανθεί:

«Ο Μακρυγιάννης είναι ο πιο σηµαντικός πεζογράφος της νέας Ελληνικής

Λογοτεχνίας, αν όχι ο πιο µεγάλος, γιατί έχουµε τον Παπαδιαµάντη».

(∆οκιµές, τόµ. 1ος, εκδόσεις Ίκαρος, 1992, σσ. 253-254.)

Ο Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος γράφει: «Ο Παπαδιαµάντης είναι ένας

αληθινός νέος Έλληνας, δηλαδή ζει όλη τη ζωή που σχηµατίζεται στην

31

Ελλάδα από την απόκτηση της ελευθερίας και τη ζει άµεσα στην πηγή της,

στο λαό…

Ο Παπαδιαµάντης είναι γενικά ο ζωγράφος του εσωτερικού βίου της ψυχής

του λαού µας».

Ο Mario Vitti γράφει: «τα διηγήµατα απηχούν τον πιο γνήσιο κόσµο του

Παπαδιαµάντη ενώ, παράλληλα, στις διάφορες ψυχικές καταστάσεις που τα

ορίζουν βρίσκει τις πιο πρόσφορες συνθήκες για την εντελώς προσωπική του

αφήγηση.

Το νησί του θα αποτελέσει το φυσικό πλαίσιο και οι συγχωριανοί του τις

τυπικές υπάρξεις µέσα από τις οποίες ο Παπαδιαµάντης θα εκφράσει την

προσήλωσή του στον κόσµο της παράδοσης και της ορθοδοξίας, των

ακατάλυτων, δηλαδή ελληνικών αξιών. Αντιστέκεται µε αποφασιστικότητα

στην εισβολή των ψεύτικων δυτικών τρόπων χωρίς να φοβάται µη τύχει και

τον θεωρήσουν οπισθοδροµικό».

(Mariο Vitti, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εκδόσεις Οδυσσέας,

1978, σ. 263.)

Οι σύγχρονοί του υµνητές γενικά τον παροµοίαζαν µε κορυφαίους

εκπροσώπους της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.

Σε ένα δικό του κείµενο, «Απάντησις εις τον Ζ. της Εφηµερίδος»,

διαβάζουµε:» Αλλ’ εγώ σοι λέγω, ότι δεν οµοιάζω ούτε µε τον Πόε, ούτε µε

τον ∆ίκκενς, ούτε µε τον Σαίξπηρ, ούτε µε τον Βερανζέ. Οµοιάζω µε τον

εαυτόν µου. Τούτο δεν αρκεί;». [16]

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο

Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούµε µε κριτικές που γράφτηκαν για την Agatha Christie…

Agatha Christie, English literature’s “Queen of Crime,” may have succumbed to Alzheimer’s disease in her later years. It was never diagnosed by doctors, but now two U of T professors say that a trail of evidence left in her published work leads suspiciously in that direction.

32

One of the most important writers in the mystery genre, Christie wrote some 80 detective novels during her 53-year career. She is, according to Guinness World Records, the bestselling fiction author of all time; only Shakespeare and the Bible have outsold her.

But was something amiss toward the end? Avid Christie fans had the unsettling feeling that there might have been: the plot wasn’t as tight, the mystery not as carefully conceived. In 2004, the English academic Peter Garrard argued that evidence of Iris Murdoch’s Alzheimer’s disease appeared in her written work even before her doctor diagnosed it. So Ian Lancashire, an English professor at the University of Toronto, decided to analyze a selection of Christie ’s novels.

He teamed up with Graeme Hirst, a professor in the computer science department. After digitizing copies of the books and developing their own analytical software, they examined the first 50,000 words of 16 of Christie’s novels. The earliest one, The Mysterious Affair at Styles, was written at the beginning of her career, when she was in her mid-twenties. The last one, Postern of Fate, was penned when she was 82. She died at 85 of natural causes.

The researchers looked at three aspects of Christie’s writing. First, they assessed the richness of her vocabulary by literally counting the number of different words she used. Next, they counted the number of repeated phrases. Last, they identified how often she relied on indefinite words, such as “thing,” “anything” and “something,” among others, rather than more specific ones.

Lancashire and Hirst found that the richness of Christie’s vocabulary fell by one-fifth between the earliest two works and the final two works. They note that her second-last novel, Elephants Can Remember, written when she was 81, shows a “staggering drop in vocabulary,” down 31 per cent from just 18 years earlier, when she wrote Destination Unknown. “I was shocked,” says Lancashire.

33

The use of repeated phrases also increased significantly between early and late works, as did Christie’s use of indefinite words. These changes are consistent not with normal aging but with Alzheimer’s disease, says Regina Jokel, a U of T professor of speech-language pathology, who is a member of Lancashire’s team.

The researchers are now extending their analysis of Christie, and will study P.D. James as a healthy control. They believe that someday the technique might allow us to spot early signs of Alzheimer’s not just in novelists, but in any of us – through our emailing, blogging and tweeting.

Agatha Christie is, undoubtedly, one of the most successful writers. But there must be a secret, isn’t it? Yes, there is, and that is called the Agatha Christie code.

The Agatha Christie code is recognized in all of her creations, to be more exactly in all of her 87 novels. She believes that when it’s about detective stories, the used language has to be an everyday one, without using new words and phrases. And that was what she did. She used simple words, and repeated them, in order to emphasize on something. She also used dialogs, revealing the personality of the characters; this way, the reader could categorize each character into a social group. With this method, she leaves us to focus on the plot.

Studies had shown that another trick of her is that she used sentences with the same number of words in average, words with similar frequency and structure. Also there is a level of repetition of key concept in her words within a small space. And by repeating words at least 3 times in a paragraph, it enables the reader to become convinced about something.

Another thing is that the conscious mind has a limit and it can focus only on between five and nice things at one time. And when there

34

are more than nine characters, the reader literally goes into a hypnotic trance. This is why, when reading an Agatha Christie book, we get lost in the action, in remembering all the characters, and we start to feel, to experience the book.

And finally, another very effective trick is that Agatha Christie controls our speed at which we read her books in the sense that at the beginning of her novel, there are more describing passages, but at the end of the book there aren ’t, these being replaced with dialogues. This makes us to read quickly the words, almost rushing to see how it’s going to end.

This is the Agatha Christie code. This is why she is the best writer ever, in my opin ion. This is why she is a remarkable writer. [14][15]

35

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.http://www.tovima.gr/society/article/?aid=375691(last

access 12/04/12)

2.http://fotodendro.blogspot.com/2010/07/blog-

post_29.html( last access 12/04/12)

3.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%B

5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BB%C

E%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1

#.CE.97_.CF.80.CE.B5.CE.B6.CE.BF.CE.B3.CF.81.CE.B1.CF.86.CE.AF.CE.B1_.

CF.84.CE.B7.CF.82_.CE.B3.CE.B5.CE.BD.CE.B9.CE.AC.CF.82_.CF.84.CE.BF.CF.85_.2730( last access 12/04/12)

4.http://www.pischools.gr/download/lessons/hellenic/lykeio/ne

oel_logo/kath_b.pdf( last access 12/04/12)

5. http://agathachristie.com/about-christie/biography/ (last

access 10/04/12)

6.http://www.notablebiographies.com/Ch-Co/Christie-

Agatha.htm(last access 10/04/12)

7.http://en.wikipedia.org/wiki/British_literature#English_lan

guage_literature_since_1900( last access 12/04/12).

8. http://agathachristie.com/about-christie/biography/

9.http://www.notablebiographies.com/Ch-Co/Christie-

Agatha.htm

10. http://www.online-literature.com/agatha_christie/

11. http://www.famousauthors.org/famous-authors/agatha-

christie.jpg

12. ‘ ’ the mysterious affair at styles’’ Agatha Christie 13. ‘ ’ Η Φόνισσα ’’ Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης.

36

14.http://www.magazine.utoronto.ca/leading-edge/vocabulary-analysis-

agatha-christie-novel-alzheimers-disease-ian-lancashire/

15.http://jennifer-wilson.hubpages.com/hub/The-Agatha-Christie-code

16. http://fotodendro.blogspot.com/2010/07/blog-post_29.html