ΣΥΝΘΕΤΙΚΉ ΕΡΓΑΣΊΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΊΑ ΕΛΛΗΝΙΚΆ

Στάγια Κατιάννα Α3

Απολυταρχικά τυραννικά καθεστώτα στο κόσμο

Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα κατά το οποίο η εξουσία πηγάζει

και ασκείται από τον λαό και εξυπηρετεί τα συμφέροντα του. Η κατάργηση της δημοκρατίας αποτελεί ήδη από τα αρχαία χρόνια ένα συχνό φαινόμενο που εμφανίζεται ακόμα και σήμερα. Από την αρχαία ιστορία αντλούμε αρκετά παραδείγματα ενός σωστού δημοκρατικού πολιτεύματος, όπως η αθηναϊκή δημοκρατία, αλλά και πολλά παραδείγματα καταπάτησής της που οδήγησαν σε ολιγαρχία, όπως το καθεστώς των Τριάκοντα τυράννων.

Απολυταρχικά καθεστώτα συναντάμε και στην περίοδο της Ρωμαϊκής ιστορίας. Μάλιστα ο όρος δικτατορία έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ρώμη. Κατά την περίοδο της Δημοκρατίας, όταν η πόλη βρισκόταν σε περιπτώσεις εξαιρετικής ανάγκης, οι ύπατοι εξέλεγαν ένα πρόσωπο, συνήθως τον ισχυρότερο στρατηγό, στον οποίο μεταβιβάζονταν όλες οι εξουσίες και λάμβανε τον τίτλο του δικτάτορα. Η θητεία του διαρκούσε έξι μήνες και στη συνέχεια οι εξουσίες επέστρεφαν στους υπάτους, τη Σύγκλητο και το λαό. Στη ρωμαϊκή ιστορία όμως, ο Ιούλιος Καίσαρας και Σύλλας ανακηρύχθηκαν ισόβιοι δικτάτορες.

Η δικτατορία, με τη σύγχρονη έννοια, παρουσιάζεται μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Κύρια χαρακτηριστικά ήταν η συγκέντρωση της εξουσίας με νόμιμο ή παράνομο τρόπο και η διακυβέρνηση με απολυταρχικό τρόπο. Τα αίτια για την επιβολή μίας δικτατορίας είναι πολλά: από την προσωπική φιλοδοξία ενός στρατιωτικού ή πολιτικού προσώπου, έως την οικονομική δυσχέρεια και τις δυσμενείς πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες.

Από τις πρώτες απολυταρχίες ήταν αυτή του Μουσολίνι στην Ιταλία, στο μοντέλο του οποίου βασίστηκαν στην πορεία τα φασιστικά καθεστώτα σε Ευρώπη και Ασία. Ωστόσο, το φαινόμενο της δικτατορίας άνθισε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς στο Δυτικό κόσμο, η πλειοψηφία των

χωρών βίωσε την εμπειρία ενός δικτατορικού καθεστώτος. Ειδικότερα, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, σε ολόκληρη τη νότια Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και σ' ένα μεγάλο αριθμό κρατών στην Αφρική και την Ασία, είχαν εγκατασταθεί μετά από πραξικόπημα, κατά της νόμιμης κυβέρνησης και του πολιτεύματος, στυγνά στρατιωτικά δικτατορικά καθεστώτα, τα οποία εφάρμοζαν πρακτικές βίας και σκληρά μέτρα καταστολής προκειμένου να επιβιώσουν.

Μάλιστα, στην Ισπανία, την Πορτογαλία και σε ορισμένες νοτιο-αμερικανικές χώρες τα καθεστώτα αυτά κατάφεραν να διατηρηθούν για πολλές δεκαετίες, καταπνίγοντας κάθε φωνή αντιπολίτευσης, διαμαρτυρίας και δημοκρατίας.

Η δυτική Ευρώπη απαλλάχθηκε από τα τελευταία δικτατορικά καθεστώτα μόλις τη δεκαετία του 1970, ενώ στη Λατινική Αμερική η δημοκρατία επέστρεψε μία δεκαετία αργότερα.

Τα τελευταία χρόνιασε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν πέντε απολυταρχικά τυραννικου τύπου καθεστώτα, στο Πακιστάν, τη Μιανμάρ, τα νησιά Φίτζι, την Ταϊλάνδη και τη Λιβύη.

Πακιστάν

Στο Πακιστάν η στρατιωτική δικτατορία επιβλήθηκε το 1999, μετά από πραξικόπημα του στρατηγού Περβέζ Μουσάραφ, ο οποίος ανέτρεψε τον πρόεδρο Ναουάζ Σαρίφ με την αιτιολογία του κακού χειρισμού της διένεξης με την Ινδία για το Κασμίρ. Ο Μουσάραφ ανέλαβε την προεδρία αμέσως μετά την εκδίωξη του Σαρίφ από τη χώρα. Αν και στο εσωτερικό η εξουσία του Μουσάραφ αμφισβητήθηκε επανειλημμένως, η Δύση στήριξε πολιτικά και οικονομικά το στρατιωτικό καθεστώς, καθώς τάχθηκε στο πλευρό των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.

Τις τελευταίες εβδομάδες το Πακιστάν βρίσκεται σε αναβρασμό, καθώς ο πρόεδρος Μουσάραφ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προκηρύξει εκλογές. Ειδικότερα, μετά την επιστροφή της πρώην

πρωθυπουργού Μπεναζίρ Μπούτο, οι διαδηλώσεις και η βία βρίσκονται στην καθημερινή ατζέντα.

Μιανμάρ

Η περίπτωση της Μιανμάρ είναι εντελώς διαφορετική. Το στρατιωτικό καθεστώς επιβλήθηκε το 1962 μετά από πραξικόπημα και διατηρείται μέχρι σήμερα στην εξουσία. Η χώρα οδηγήθηκε σε εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος έληξε μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1980, μετά τη συμφωνία της κατάπαυσης του πυρός. Το 1988 η χώρα έζησε μεγάλες διαδηλώσεις, στις οποίες πρωτοστατούσαν οι μοναχοί, εξαιτίας της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, η οποία αντέδρασε με την επιβολή στρατιωτικού νόμου. Τελικά, το 1990 προκηρύχθηκαν ελεύθερες βουλευτικές εκλογές, για την ανάδειξη συνταγματικής βουλής, τις οποίες δεν αναγνώρισαν οι αντάρτες. Εν τω μεταξύ, πολιτικοί ακτιβιστές και η αντιπολίτευση της χώρας κατηγορεί το στρατιωτικό καθεστώς για γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, κάνοντας λόγο για εξαφάνιση ολόκληρων πληθυσμών στις επαρχίες της χώρας.

Ταϊλάνδη

Το στρατιωτικό καθεστώς της Ταϊλάνδης είναι το πιο νεαρό από τις πέντε περιπτώσεις, το οποίο ξεχάστηκε πολύ γρήγορα από τη διεθνή κοινότητα, απασχολώντας μόλις λίγες ημέρες τα ΜΜΕ. Στην περίπτωση της Ταϊλάνδης, ο στρατός προχώρησε στις 19 Σεπτεμβρίου του 2006, σε πραξικόπημα κατά του πρωθυπουργού, Θαξίν Σιναουάτρα, κατηγορώντας τον για διαφθορά και οικονομικές ατασθαλίες. Τις ημέρες εκείνες ο πρωθυπουργός βρισκόταν στη Νέα Υόρκη, προκειμένου να απευθύνει λόγο στην ολομέλεια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Η στρατιωτική κυβέρνηση διόρισε 250 «βουλευτές» για τη θέσπιση νέου Συντάγματος, το οποίο ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 2007. Την ίδια περίοδο, επετράπησαν όλες οι πολιτικές δραστηριότητες, αφού

πρώτα όμως, διαλύθηκε το κόμμα του πρώην πρωθυπουργού, ενώ έχει ανακοινωθεί η διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών το Δεκέμβριο του 2007.

Νησιά Φίτζι

Το μικροσκοπικό νησιωτικό κράτους του Ειρηνικού Ωκεανού έχει παράδοση στα πραξικοπήματα, καθώς στα 37 χρόνια ανεξαρτησίας του, το πολίτευμα έχει ανατραπεί τρεις φορές. Το πρώτο πραξικόπημα έλαβε χώρα το 1987, ενώ ακολούθησε ένα δεύτερο το 2000. Το τελευταίο πραξικόπημα έγινε τον Δεκέμβριο του 2006, προκαλώντας την έντονη αντίδραση των γειτονικών κρατών, όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, οδηγώντας μάλιστα σε διπλωματικό επεισόδιο, με αφορμή την ακύρωση διεθνούς αθλητικού αγώνα, εξαιτίας των μέτρων κατά της στρατιωτικής κυβέρνησης. Ωστόσο, το καθεστώς σε μια προσπάθεια να βελτιώσει τη διεθνή του εικόνα, ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε ελεύθερες βουλευτικές εκλογές τον Μάρτιο του 2009.

Λιβύη

Τελευταία περίπτωση είναι αυτή της Λιβύης, όπου ο πρόεδρος Μουαμάρ Καντάφι κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα το 1969, ανατρέποντας τον βασιλιά Ιντρίς. Η εθνικιστική πολιτική του, τον οδήγησε σε σύγκρουση με τη Δύση και στη συνέχεια

στη διεθνή απομόνωση. Ειδικότερα, ο Καντάφι ήρθε σε πλήρη ρήξη με

τις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του1980, καθώς η Ουάσιγκτον κατηγόρησε τον Λίβυο ηγέτη ότι υπέθαλπτε την τρομοκρατία. Μάλιστα, οι ΗΠΑ βομβάρδισαν το 1986 στόχους στην πρωτεύουσα Τρίπολη και τη Βεγγάζη, ενώ μετά τη βομβιστική επίθεση στην PANAM πάνω από το Λόκερμπι της Σκωτίας, ο ΟΗΕ εφάρμοσε ακόμη αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Λιβύης.

Ωστόσο, ο Καντάφι πραγματοποίησε στροφή στην εξωτερική του πολιτική, προσεγγίζοντας αρχικώς την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια τις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε το 2006 την πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων των δύο χώρων.

Πέραν των παραπάνω περιπτώσεων, υπάρχουν χώρες όπου επικρατούν απολυταρχικά ή αυταρχικά καθεστώτα, τα οποία δεν έχουν επιβληθεί ύστερα από πραξικόπημα, αλλά έχουν μετεξελιχθεί ύστερα από επαναστάσεις (όπως π.χ. η Κούβα, η Κίνα και η Βόρεια Κορέα) ή να διαθέτουν ένα δημοκρατικό προπέτασμα όπως (η Τουρκία, το Ιράν και η Ζιμπάμπουε). Όσον αφορά τα δικτατορικά καθεστώτα της υποσαχάριας Αφρικής, η ρευστή κατάσταση, οι εμφύλιοι πόλεμοι και οι συνεχείς εναλλαγές στην εξουσία, δεν επιτρέπουν την ενδελεχή μελέτη τους. Η καταπάτηση των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων και ο περιορισμός των συνταγματικών ελευθεριών οδηγούν ευθέως στην παρεκτροπή από τη δημοκρατία και σε επικίνδυνα πολιτικά μονοπάτια.

Συμπερασματικά, οι αυθαίρετες ενέργειες των Τριάκοντα σε ένα μεγάλο βαθμό μπορούν να ταυτιστούν με τις πράξεις σημερινών πολιτικών και δικτατόρων, πράγμα το οποίο αποδεικνύεται από τα παραδείγματα που προαναφέρθηκαν. Η κατάργηση της δημοκρατίας είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο που μπορεί να παρουσιαστεί ανά πάσα στιγμή ακόμα και σε αναπτυγμένες χώρες. Φαίνεται ότι οι ενέργειες των πολιτικών αρχηγών επαναλαμβάνονται από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα καθώς οι άδικες και αντιδημοκρατικές πράξεις τους συνεχίζονται με τον ίδιο τρόπο. Έτσι, φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι πολλές φορές μπορεί να ανατραπεί η δημοκρατία αλλά τελικά οι κοινωνίες πάντα την αναζητούν.

Η εργασία άντλησε πληροφορίες από τα εξής άρθρα δημοσιευμένα στο διαδίκτυο:

Η κατάργηση της δημοκρατίας στην εποχή των Τριάκοντα και οι αντιδημοκρατικές τους ενέργειες σε σύγκριση με το σήμερα: http://www.logotexniki.com/keimena/a---th/zachare-elle---mathetria-2014/zachare-elle-kamentsidou-athanasia---e-katargese-tes-demokratias-sten-epoche-ton-triakonta-kai-oi-antidemokratikes-tous-energeies-se-synkrise-me-to-semera

Δικτατορικά καθεστώτα στο σύγχρονο «εκδημοκρατισμένο» κόσμο: www.kathimerini.gr με πληροφορίες από BBC, SPIEGEL, Stern, ΑΠΕ - ΜΠΕ, Indymedia