«ΣυνεργασίαΠειραματικώνΣχολείωνμεΠανεπιστήμιακαιΕρευνητικάΙδρύματα.»

¨ΣυνεργασίεςτουΠειραματικούΓΕΛΜυτιλήνηςμέσωτουhydrobotτουΕυγενίδιουΙδρύματοςκαιμετοΠανεπιστήμιοΑιγαίουκάνειτουςμαθητέςμικρούςεξερευνητέςτουυδάτινουχερσαίουκαιθαλάσσιου

οικοσυστήματος”

Συνεργασίεςπουπραγματοποιούνταισταπλαίσιατουνόμου3969/2011πουδιέπειεκτόςτωνάλλωνκαιτη

λειτουργίατωνΠρότυπωνκαιΠειραματικώνΣχολείων.

1

2

Tοπρόγραμμα ξεκίνησε σεσυνεργασία με το ΕυγενίδιοΊδρυμα, όσον αφορά ταβ α σ ι κ ά υ λ ι κ ά , κ α ισ υ ν ε χ ί σ τ η κ ε μ ε τ ησ υ ν ε ρ γ α σ ί α τ ο υΠανεπιστήμιοΑιγαίου

3

4

Ηαρχικήυπόθεσητηςέρευναςκαιέναςαπότουςστόχουςτης:Στονερό,είναιγνωστό,ότιότανανέβειηθερμοκρασίατου,ελαττώνεταιηδιαλυτότητατωναερίωνσ’αυτό όπωςτοοξυγόνο.ΈτσιτοζεστόνερότηςΔΕΗ καθώς θα πέφτει στη θάλασσα, θα επηρεάζει λίγο ως πολύ τηνποσότητα του οξυγόνου σ΄αυτό, με συνέπεια να έχουν πρόβλημα οιοργανισμοίπουζουνστηθάλασσακαιτοχρειάζονταιγιαναζήσουν.Στόχοςμαςλοιπόνήταννατοεπιβεβαιώσουμεκαιστηνπεριοχήμας.

5

Φέτος ο καιρός δενμαςβοήθησε καθόλουμε τους ισχυρούςβοριάδες.

Έτσιδενμας επέτρεπενακάνουμεαπόνωρίςτηνέρευναστοπεδίο,δειγματοληψία καιμετρήσειςστηπεριοχήτηςΔΕΗ.

Βέβαια κάποια στιγμήο καιρός έφτιαξε,α ρ χ ί σ α μ ε τ η νεπιτόπου έρευνα καιλήψημετρήσεων.

6

7

Αυτόπουδιαπιστώσαμεμε τηνεπιτόπουέρευναείναι,ότι τοζεστό έως καυτό νερό της ΔΕΗ που βγαίνει από τηψύξη τωνμηχανών του εργοστασίου, δεν είχε καμιά επεξεργασία καιέπεφτεσεένατεχνητόχείμαροπουκατέληγεστηθάλασσα.Οχείμαροςέχειτσιμεντένιακοίτηκαιαυτόείναικαλό,γιατίέτσιδεν υπάρχει περίπτωση τα νερά του εργοστασίου νακαταλήξουν στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα με τις γνωστέςσυνέπειες.

8

Παρατηρήσαμεκαιφαινόμεναευτροφισμού,πουσύμφωναμετηβιβλιογραφίααυτόσημαίνει,ότιτονερόεκτόςτουότιείναιζεστό,περιέχειμέσαουσίεςπουβοηθάνετηνανάπτυξηαυτώντωναυτότροφωνοργανισμών.

9

Ξεκινήσαμελοιπόντιςεπαναλαμβανόμενεςμετρήσειςστονερότης ψύξης των μηχανών, όσο μπορούσαμε πιο κοντά στασημεία απόρριψης, συνεχίσαμε στη διαδρομή μέσα στοτεχνητό χείμαρο και μετά αφήσαμε το Hydrobot ναακολουθήσει τη πορεία του νερού μέσα στη θάλασσαπαίρνονταςσυνεχώςμετρήσεις.

10

11

απορροές

Το hydrobot ήταν πολύ αξιόπιστο στη συμπεριφορά του στονερό, αλλά και στις μετρήσεις του, καθώς με τη βοήθειαεργαστηριακούθερμόμετρουσυγκρίναμετιςμετρήσειςτουκαιδιαπιστώσαμεότιήτανσωστές. 12

13

Αυτό που μας εντυπωσίασε πολύθετικά ήταν ότι η Διεύθυνση τηςΔΕΗ, μετά τη αρχική περσινήπαρουσία μας εκεί, και τηνδημοσιότητα που πήρε στα ΜΜΕ,προς μεγάλη μας έκπληξη φέτος ,ε ί χε ήδη πάρει μέτρα, στηπροσπάθεια της να καθυστερήσειτη απορροή του νερού στηθάλασσα, και έτσι να έχει τηδυνατότητατονερόναψυχθεί.

14

είμαστεσεκαλόδρόμοκαιτοπρόγραμμααποδίδεικαρπούς

15

16

Συνεχίσαμελοιπόντιςμετρήσειςαπό το μικρό καταρράκτη πουκάνει ένας αναβαθμός τηςκοίτης του χειμάρου, ακριβώςκάτωαπότοκεντρικόδρόμο.Εκείπήραμεσημαντικάστοιχείακαι πληροφορίες από τιςμετρήσεις , όπως ότι ο μικρόςκαταρράκτης βοηθά το νερό ναχάσειθερμοκρασία,αλλάκαιτοεμπλουτίζει με οξυγόνο με τητυρβώδηκίνησητου.

17

Συνεχίσαμε και σε όλη τηδιαδρομή του χειμάρουμέχριτηθάλασσα.Από τις μετρήσεις πουπήραμε είδαμε ότι, καθώςπ ρ ο χ ω ρ ά μ ε π ρ ο ς τ ηθάλασσα, η θερμοκρασίαελαττώνεταιελαφρώς.....

18

Ό μ ω ς π ά λ ι α π ό τ ι ςμ ε τ ρ ή σ ε ι ςπληροφορηθήκαμε ότι ταμέτρα που πήρε η ΔΕΗ μετ ο υ ς φ ε λ λ ο ύ ς π ο υεπιπλέουν στη επιφάνειατ ο υ ν ε ρ ο ύ , κ α ν έ ν ασημαντικό αποτέλεσμα δενέχουν στη ψύξη του νερού,όπως φάνηκε από τ ι ςμετρήσεις, αλλά και δενφαίνεται να το καθυστερείεπαρκώςστηπορείατου.

19

Οι τιμές των μετρήσεων θερμοκρασίας , φωτεινότητας,πίεσης,βάθους μεταφέρθηκανστονΗ/Υστοαυτοκίνητογιατηναρχικήεπεξεργασίακαιαξιολόγηση 20

Πρώτεςμετρήσεις μέσαστοχείμαρομόνο.ΗμεγαλύτερηθερμοκρασίαπουμετρήθηκεστονερότηςΔΕΗήτανστους25βαθμούςμεεξωτερικήτουαέραήταν κοντά στους 12 βαθμούς την ώρα των μετρήσεων. Δεν υπήρχεδυνατότητα συνεχών μετρήσεων σε όλο το μήκος της απορροής, λόγωδιαφορώνεμποδίων.

21

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

1 9 17

25

33

41

49

57

65

73

81

89

97

105

113

121

129

137

145

153

161

169

177

185

193

201

209

217

225

233

241

249

257

265

273

281

289

Series1

ενδιάμεσαστονχείμαρο

εξωτερικήθερμοκρασία

καταρράκτης

Μέτρησηθερμοκρασίαςκατάτηπρώτηδιαδρομήαπότοχείμαρομέχριμέσαστηθάλασσασεαπόσταση10μέτρων 22

0

5

10

15

20

25

30

1 5 9 13 17 21 25 29 33 37 41 45 49 53 57 61 65 69 73 77 81 85 89 93 97101105109113117121125129133137141145149

Series2

μέσαστηθάλασσαστα10μέτρα

στηναρχήτουχειμάρου

Μετρήσειςθερμοκρασίαςμε τηδεύτερηέξοδοτουHydrobotστηθάλασσα,πουπήρετιμές καιπαραλιακά.Στοτέλος,τοποντίσαμε ακριβώςμπροστάπάλιστοκαταρράκτηγιανατεστάρουμετηυπάρχουσαθερμοκρασία. 23

0

5

10

15

20

25

30

1 11

21

31

41

51

61

71

81

91

101

111

121

131

141

151

161

171

181

191

201

211

221

231

241

251

261

271

281

291

301

311

321

331

341

351

Series1

τέλοςτουχειμάρουπριντηθάλασσα

μέσαστηθάλασσα

καταρράκτης

Παρατηρήσαμε επίσης ότι δεν υπήρχαν ιζήματα σιδήρου(χαρακτηριστικόκίτρινοχρώμα),προερχόμενααπότιςμηχανές. 24

Ηθερμοκρασίαείναιαρκετάψηλήσεσχέσημετηθερμοκρασίατουνερούτηςθάλασσαςπουείναιπερί

τους16οC 25

ΟιμετρήσειςσυνεχίστηκανμετηβοήθειατουσκάφουςτουΠανεπιστημίουΑιγαίουκαιμετησυνεργασίατουκαθηγητήΩκεανογραφίαςκΖερβάκηκαιτηςκαθηγήτριαςΧημείαςΠεριβάλλοντοςκΚρασακοπούλου. 26

με ειδικούς αισθητήρες- πομπούς που ποντίσαμε στη θαλάσσια περιοχήαρχικά, βρίσκουμεπρώταταρεύματατουνερού,ώστεναξέρουμεπωςθακάνουμετιςμετρήσειςμαςμετοHydrobot. 27

έγινεκαιδειγματοληψίαθαλασσινούνερούγιαναδούμετηποιότητατου,μετηβοήθειαειδικούδειγματολήπτη 28

επίσηςμεειδικέςπαγίδεςέγινεδειγματοληψίαιζήματος,αλλάκαιφυτώναπότοπυθμέναόπωςοιποσειδωνίεςπουβλέπουμε,γιαναμελετήσουμετηβιοποικιλότητατηςπεριοχήςτουπυθμένατηςθάλασσας. 29

τελικάποντίσαμετοHydrobotκαιαρχίσαμετιςμετρήσειςμεβάσειτακαθορισμένασημείακαιπορείεςπουεπιλέξαμεαπότιςπαρατηρήσειςμας. 30

Στητελικήεπεξεργασίατωναποτελεσμάτων,μαςβοήθησεκαιοκαθηγητήςτηςΩκεανογραφίαςστοΠανεπιστήμιοΑιγαίου,κΖερβάκης,οοποίοςκαιέδειξεενδιαφέρονπαρακολούθησηςτηςποιότηταςκαιπορείαςτουνερούτηςΔΕΗστηθαλάσσιαπεριοχήαυτή,αξιοποιώνταςέτσιτηνεργασίαμας.

31

Παρατηρώνταςτηγραφικήπαράστασητωνμετρήσεωνείδαμετοπερίεργοαυτόφαινόμενογιαπρώτηφοράέχεικαταγραφήστηπεριοχή.Δηλαδήενώηθερμοκρασίαήτανσχεδόνσταθερήσεόλοτοθαλάσσιοπεδίομετρήσεων,αλλάσε3σημεία-περιοχέςμικρήςέκτασης,εμφάνισεμιαμεγάλητοπικήάνοδοτηςθερμοκρασίαςκαιμάλισταστουςπερίπου500C.

32

καισεεπανάληψητωνμετρήσεων,συναντήσαμετηνίδιαπερίεργηεικόνατηςμεταβολήςτηςθερμοκρασίαςτουνερού,στηπεριοχή. 33

Μετά από έρευνα-συζήτησηπου είχαμε με ψαράδες τιςπεριοχής για την εικόνα πουέχουν σχηματίσει, καθώς εκείγύρωψαρεύουνπολλάχρόνια,πληροφορηθήκαμετηνύπαρξη,σε βάθος γύρω στα 40-50μέτρα μακριά από την ακτή,δυο θαλάσσιων πηγώνθερμομεταλλικούνερού, (εμείςεντοπίσαμετρεις),υψηλότερηςθερμοκρασίαςαπό τονερό τηςΔΕΗ, (κάτιπουείναι λογικόωςσυνέχεια του θερμού νερούτωνλουτρώνπουυπήρχανστηπεριοχή από παλιά). Στα δεξιάτηςφωτογραφίαςφαίνονταιταερείπιατωνλουτρώνιαματικώνθερμομεταλλικών νερών πουυπήρχανεκείαπότιςαρχέςτου20ουαιώνα.

34

Συμπεράσματατηςεργασίαςαυτής:•  ΤονερότηςΔΕΗμετηθερμοκρασίαπουέχεισταθερά

όλοτοχρόνο,περίτους250C,δενφάνηκενααποτελείπρόβλημα μεγάλης θερμορύπανσης στη περιοχή, μετηνεπιφύλαξη,στηνεπίπτωσηστηβιοποικιλότητατουθαλάσσιου οικοσυστήματος.(αποτελεί αντικείμενοέρευναςτηςεπόμενηςχρονιάς).

•  Η ύπαρξη ψαριών μέσα στην κοίτη του χειμάρου,

σχετικά κοντά στη εκβολή του νερού της ΔΕΗ, είναιδείγματηςόχιμεγάληςπεριβαλλοντικήςεπιβάρυνσης.(θαερευνηθείτηνεπομένηχρονιά).

35

•  ΗσχετικάγρήγορηψύξητουνερούτηςΔΕΗμέσαστηθάλασσα, λόγω των πολλών ρευμάτων, αδρανοποιείσε κάποιο βαθμό την μικρή επιβάρυνση που θαμπορούσεναεπιφέρειστοθαλάσσιοοικοσύστηματηςπεριοχής.

•  Η διαφάνεια του νερού και η μη απόθεση ιζημάτωνστο χείμαρο, έμμεσα, θα μπορούσε να αποτελέσειπληροφορία για την έλλειψηςμετάλλων, που λογικάτονερόθαμετέφερεαπότιςμηχανέςπουψύχει.

36

•  Με την εύρεση των τριώνπηγώνθερμού νερούμέσαστηθάλασσακαικοντάστοσημείοεκβολήςτουνερούψύξηςτωνμηχανώντηςΔΕΗέδειξεότιτοοικοσύστημααυτό έχει, εδώ και πολλά χρόνια, εξοικειωθεί με τηνυψηλήθερμοκρασία.

•  Είναι επομένως λογικό να συμπεράνουμε ότι το

θαλάσσιο οικοσύστημα της περιοχής που μελετάμεέχει προσαρμοστεί στην σχετικά υψηλή θερμοκρασίατου νερού, οπότε η απορροή της ΔΕΗ δεν μπορεί νααποτελέσει ιδιαίτερο λόγο ανησυχίας για την καλήοικολογικήκατάστασητουοικοσυστήματος.

37

•  Οι εµπειρίες που αποκοµίσαµε, µαθητές και καθηγητές, ήταν πολύ ενδιαφέρουσες και σηµαντικές, τόσο µε τη κατασκευή του Hydrobot, µε τη χρήση, τη λήψη των µετρήσεων στο πεδίο, όσο και µε τη επεξεργασία των µετρήσεων και την εξαγωγή των συµπερασµάτων.

•  Οι συνεργασίες µε το Ίδρυµα Ευγενίδου που µας ανανεώνει το πρόγραµµα και µας υποστηρίζει συνεχώς, αλλά και µε το Πανεπιστήµιο Αιγαίου µε τη µεγάλη του πείρα, είναι πολύτιµες.

38

Η δεύτερη φετινή συνεργασία που είχαμε με τοΠανεπιστήμιο Αιγαίου ήταν στα πλαίσια του Ομίλου¨Νερο-μιλος¨•  Είχαμε την ευκαιρία να συνεργαστούμε με τη κ

ΚαραντανέλληΜαρία,καθηγήτριαΧημείαςστοΤμήμαΕπιστημώντηςΘάλασσας γιατημελέτητουπόσιμουνερούτηςπόληςμας...

•  Τα πα ιδ ιά πραγματοπο ιήσαν χημ ι κές κα ιμικροβιολογικές αναλύσεις στο νερό της πόλης μας,στο Εργαστήριο Ελέγχου Νερών της ΤοπικήςΑυτοδιοίκησης Λέσβου, ενημερώθηκαν από τουςυπεύθυνους επιστήμονες του Εργαστηρίου, και μετάσ ε σ υ ν ε ρ γ α σ ί α μ ε τ η κ . Κ α ρ α ν τ α ν έ λ λ ηεπεξεργαστήκαμεκατάλληλοερωτηματολόγιοπουείχεσχέσημετηποιότητατουνερούκαι τουςπαράγοντεςπουεπηρεάζουντηνποιότητατου.

39

40

Νερ-όµιλος, Αναζήτηση της ποιότητας του νερού, παρακολουθώντας την ποιότητά του, δηµιουργούµε ευαισθητοποιηµένους µαθητές - αυριανούς πολίτες

ΑΙΒΑΛΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ1, ΤΑΜΒΑΚΕΡΑΣ ΒΛΑΣΗΣ 1

1 Πειραµατικό ΓΕΛ Μυτιλήνης του Πανεπιστηµίου Αιγαίου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αιβαλιώτης Δ, Χαλβαδάκης Κ , Σταθόπουλος Γ, «Αποτελέσµατα Υγειονοµικού Ελέγχου πόσιµων νερών στη νήσο Λέσβο. 3ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μήθυµνα 1991. Αιβαλιώτης Δ, Μαυρίδου Α, Λέκκας Θ , Σταθόπουλος Γ, «Αποτελέσµατα Υγειονοµικού Ελέγχου πόσιµων νερών στη νήσο Λέσβο. 4ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Μήθυµνα 1995. ΟΔΗΓΙΑ 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σταθόπουλος Γ. «Εισαγωγή στην Υγιεινή». Παρατηρητής Θεσσαλονίκη 1985.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ-ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Νερ-όµιλος ο Όµιλος του Νερού συνεχίστηκε και φέτος µε ενασχόληση µε το κύριο και σηµαντικό θέµα τη ποιότητα του πόσιµου νερού. Για την εξέταση ενός πόσιµου νερού, κοινού οικιακού δικτύου, µεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στις χηµικές και µικροβιολογικές αναλύσεις στα εργαστήρια νερού. Για την χηµική και µικροβιολογική εξέταση νερού, πρέπει να ακολουθούνται οι πρότυπες µέθοδοι, οι οποίες καθορίζονται στην κοινοτική οδηγία 98/83 Ε.Ε και την κοινή υπουργική απόφαση Υ2/2600/2001. Επισκεφτήκαµε τα αντίστοιχα Εργαστήρια Μικροβιολογικού και Χηµικού Ελέγχου ενηµερώθηκαν τα παιδιά για το τρόπο λειτουργίας τους, τις αναλύσεις που πραγµατοποιούνται, συµµετείχαν σε αναλύσεις και έτσι έγιναν κοινωνοί στους µηχανισµούς Ελέγχου της ποιότητας του πόσιµου νερού. ΜΕΘΟΔΟΙ-ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ: Φυσικοχηµική παρακολούθηση νερού: Στις βασικές φυσικοχηµικές εξετάσεις συνήθως περιλαµβάνονται οι εξής παράµετροι: Ενεργός οξύτητα (pH), Αγωγιµότητα, Σκληρότητα βασισµένη στις συγκεντρώσεις του Ασβεστίου και του Μαγνήσιου, Αλκαλικότητα, Ολικά- διαλυµένα και εν αιωρήσει στερεά και περιστασιακά τα χλωριόντα, νιτρικά. Ποσοτική ανάλυση. Ανιόντα κατιόντα: Περαιτέρω έρευνα µπορεί να γίνει µε την ποσοτική µέτρηση των “αλάτων”, δηλαδή των κατιόντων και των ανιόντων που περιέχονται στο προς ανάλυση δείγµα νερού. Έτσι µπορεί να γίνει ποσοτική εξέταση για τα: όξινα ανθρακικά, ανθρακικά, θειικά, Χλωριούχα, φωσφορικά, νιτρικά, νιτρώδη, Κάλιο, Νάτριο, Μαγνήσιο, Ασβέστιο, αµµωνιακά, χρωµικά και άλλα. Ανίχνευση µετάλλων. Τα τελευταία χρόνια γίνεται λόγος για τα βαρέα µέταλλα και ιδιαίτερα για το εξασθενές χρώµιο, των οποίων η τοξικότητα είναι µεγάλη, λόγω βιοσυσσωρευτικής δράσης στους οργανισµούς. Επίσης το εξασθενές χρώµιο φαίνεται να ευθύνεται για την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Έτσι έχει γίνει επιβεβληµένη πλέον η εξέταση των νερών σε χηµείο για εξασθενές χρώµιο. Τα κύρια µέταλλα που εξετάζονται είναι: Χαλκός, Σίδηρος, Χρώµιο, Μόλυβδος, Κάδµιο, Ψευδάργυρος, Βόριο και άλλα. Οι αναλύσεις που διενεργούνται για τον Μικροβιολογικό έλεγχο του πόσιµου νερού σε οικίες, όπου το νερό χρησιµοποιείται ως πόσιµο, για µαγείρεµα, επεξεργασία και συντήρηση τροφίµων, καθώς και για τη σωµατική καθαριότητα. ειναι οι πιο κάτω 6 παράµετροι: •  Total Bacteria count (ολικά βακτηριδιόµορφα) •  Total Coliforms (ολικά κολοβακτηρίδια ) •  Fecal Coliforms (E. coli) (κοπρανώδη κολοβακτηρίδια) •  Fecal Streptococci (Enterococcus) (κοπρανώδη στρεπτόκοκκο) •  Staphylococcus (σταφυλόκοκκο) •  Pseudomonas (ψευδοµονάδα ) Σύµφωνα µε την υγειονοµική διάταξη ο αρµόδιος και υπεύθυνος για την ποιότητα του νερού είναι ο Δήµαρχος και το Δηµοτικό Συµβούλιο. Έτσι η δηµοσίευση αποτελεσµάτων αναλύσεων πόσιµου νερού, γίνεται µόνο από αυτούς λόγω της σηµαντικότητας και σπουδαιότητας του θέµατος Εµείς φέτος ασχοληθήκαµε µε τις εργαστηριακές αναλύσεις επισκεπτόµενοι τα αρµόδια εργαστήρια και ειδικά του Χηµικού Ελέγχου, που είναι και ευκολότερη η πρόσβαση,, όπουµπορέσαµε και κατανοήσαµε το τρόπο που γίνονται οι χηµικές αναλύσεις, µέσω των πολύπλοκων µηχανηµάτων, καθώς και τη λογική των αναλύσεων. Αφού η πραγµατοποίηση και κοινοποίηση εξετάσεων του πόσιµου νερού δεν επιτρέπεται να γίνει από µη θεσµοθετηµένα και πιστοποιηµένα όργανα, εµείς ασχοληθήκαµε µε την επεξεργασία ήδη δηµοσιευµένων σε συνέδρια αποτελεσµάτων αναλύσεων του πόσιµου νερού στη Λέσβο, και µε την επεξεργασία βγάλαµε χρήσιµα συµπεράσµατα για την ποιότητα του νερού αλλά και τους παράγοντες που µπορεί να την επηρεάσουν, αξιοποιώντας ένα χρήσιµο ερωτηµατολόγιο της Ένωσης Δήµων και Κοινοτήτων. Ο σκοπός δεν ήταν δηµοσιοποιήσουµε συµπεράσµατα σύγχρονων αναλύσεων, κάτι που άλλωστε δεν επιτρέπεται, αλλά να µάθουν οι µαθητές να επεξεργάζονται, να αξιοποιούν, να συνδυάζουν και να εξάγουν χρήσιµα συµπεράσµατα σε ένα περιβαλλοντικό, κοινωνικό και επιστηµονικό θέµα. Έτσι ασχοληθήκαµε συγκρίνοντας τα αποτελέσµατα των µικροβιολογικών εξετάσεων µε διάφορους παράγοντες όπως: Την ύπαρξη ή όχι προστατευτικών µέτρων στις πηγές και γεωτρήσεις και καταλληλότητα πόσιµου νερού, υγειονοµική κατάσταση υδατοδεξαµενών αποθήκευσης πόσιµου νερού στη Λέσβο, ποιότητα δεξαµενής και καταλληλότητα νερού, κατάσταση δικτύου ύδρευσης και καταλληλότητα πόσιµου νερού, παλαιότητα δικτύου ύδρευσης και καταλληλότητα πόσιµου νερού, πρόβληµα αποχέτευσης και καταλληλότητας, διαρροές στο δίκτυο ύδρευσης και καταλληλότητα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Όπως είδαµε αναλυτικά στην επεξεργασία των δειγµάτων και του ερωτηµατολόγιου το πόσιµο νερό επηρεάζεται από τους παράγοντες: u  ποιοτική κατάσταση υδατοδεξαµενών u  στα προστατευτικά µέτρα των πηγών και γεωτρήσεων u  στη ποιότητα και παλαιότητα του δικτύου ύδρευσης u  στα προβλήµατα επικοινωνίας δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης u  στα προβλήµατα διαρροών του δικτύου ύδρευσης u  στη περιοχή (κτηνοτροφική ή µη ) ü  Αναφαίρετο δικαίωµα του κάθε Πολίτη είναι να έχει στη διάθεση του, καθαρό πόσιµο νερό!! ü  Οι Υπεύθυνοι και Αρµόδιοι Φορείς έχουν την υποχρέωση να το παρέχουν παίρνοντας τα κατάλληλα µέτρα . ü  Οι Πολίτες πρέπει να είναι Ενεργοί Πολίτες και είναι ανάγκη να επαγρυπνούν και να συµµετέχουν στο µέτρο που µπορούν. ü  Η ποιότητα και η διάθεση του πόσιµου νερού ως δηµόσιο αγαθό είναι θέµα που πρέπει να απασχολεί όλους µας. ü  Ας προσέχουµε για να πίνουµε υγιεινό νερό και ας επαγρυπνούµε για να το έχουµε στη διάθεση µας ως Δηµόσιο Αγαθό.

ΦέτοςσυνεχίζουμετοπρόγραμμακαιτησυνεργασίαγιατημελέτητουλιμανιούτηςΜυτιλήνηςμετάαπόπρότασητωνμαθητών.ΕκτόςαπότηχρήσητουHydrobotστηνεργασίαμας,θαχρησιμοποιήσουμεκαιμιαδικήμαςνέακατασκευήμικροσκοπίουπουστηρίζεταιστοsmartphoneαλλάκαιστοtablet,καιέτσιθαμελετήσουμεπρωτόζωακαιάλλουςευμεγέθειςμικροοργανισμούςπουθαβρούμεστονερότουλιμανιού.

42

μικροσκόπιο-στερεοσκόπιομεχρήσηsmartphonesκαιtablets.

43

ΠροτάσειςσυνεργασίαςμετοΠανεπιστήμιοκαιάλλαΕρευνητικάΙδρύματα.

•  Επιμορφώσεις•  ERASMUS+.•  Συμπράξεις•  Συμμετοχήσεσυνέδρια•  Συνεργασίασεέρευνεςκαιεργασίες•  Ομιλίες.

44

καταλήγονταςαπότηνόποιαεμπειρίαμαςθαθέλαμενατονίσουμε:•  για να επιτευχθούν όλα αυτά χρειάζεται να έχουμε

μαθητές με ενδιαφέροντα, που να αποτελούν τοεφαλτήριο γ ια τον εκπαιδευτικό να κάνειενδιαφέρουσεςεργασίες,πουθατονεμπνέουνκαιθαγιατίόχιθατονπαροτρύνουννασυνεχίσει......

•  εκπαιδευτικοί με υψηλά προσόντα βέβαια , αλλά δε

φτάνει μόνο αυτό, πρέπει και να είναι ανοιχτοί στοκαινούργιοκαινατολμούνστο¨Άγνωστο¨....συνεχώςναενημερώνονταικαιναθέλουνναπρωτοτυπούν,ναείναισυνεργατικοί,...εκπαιδευτικοίμε¨Όραμα¨,

•  ¨Καινοτόμοι¨....

45

•  Μετά την παρουσίαση και δημοσιοποίηση τωνεργασιώναυτώναλλάκαιάλλωνπολύαξιόλογωνπουπραγματοποιούνται στο Σχολείο μας , μέσω τουτοπικού τύπου, σε εκθέσεις που γίνονται στη πόλημας,αλλάκαισεάλλεςεκδηλώσειςπουοργανώνουμεεμείς , υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον μαθητών άλλωνΛυκείων για συνεργασίες , αλλά και από άλλα 5Σχολεία για συμπράξεις τόσο με μας, όσο και με τοΠανεπιστήμιοΑιγαίου,όπωςγνωρίζουμε.....

46

•  Οιεντυπώσειςτωνγονέων,άλλακαιτωνσυμπολιτώνμας,είναιάριστεςκαιφαίνεται,εκτόςτωνάλλωνκαιαπότουςμαθητέςπουέχουμεκάθεχρόνο.Αρκείνασημειωθεί,ότιείμαστεΠειραματικόΛύκειο,πουδεντροφοδοτείταιμεμαθητέςαντίστοιχουΠειραματικούΓυμνασίου,καιΔημοτικού.

47

48

Ευχαριστούμεγιατηνπροσοχήσας