Όμιλος Βιολογίας & Ιατρικής

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Φραντζέσκα Τσορτέκη

ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Σχ. έτος 2014-2015

2Ο ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

Ο εγκέφαλος αποτελεί το σπουδαιότερο και μεγαλύτερο τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος. Βρίσκεται μέσα στο κρανίο και προστατεύεται από αυτό.

Από την κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου ξεκινά ο νωτιαίος μυελός.

ΛΟΒΟΙ Ο εγκέφαλος

χωρίζεται σε διάκριτες περιοχές, τους λοβούς, που κάθε μία παίζει διαφορετικό ρόλο στην αποκωδικοποίηση των σημάτων (των πληροφοριών), που εισέρχονται.

Ρόλος των λοβών

Τα 2 ημισφαίρια Ο εγκέφαλος χωρίζεται κατά μήκος σε

δύο ημισφαίρια, το αριστερό και το δεξί. Το χώρισμα γίνεται με μια βαθειά σχισμή, την επιμήκη σχισμή.

Έτσι, οι λοβοί είναι διπλοί, δηλαδή 2 κροταφικοί, δύο μετωπιαίοι κλπ.

ΜΕΣΟΛΟΒΙΟ

Τα δύο ημισφαίρια ενώνονται με μια δομή, που λέγεται ΜΕΣΟΛΟΒΙΟ

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/ff/Hippocampus_small.gif

Ο ιππόκαμπος αποτελεί μία άλλη σημαντική εγκεφαλική δομή, που συμμετέχει στη μεταφορά πληροφοριών από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη και την πλοήγηση στο χώρο. Οι άνθρωποι με εκτεταμένες διμερείς βλάβες στον ιππόκαμπο εμφανίζουν αδυναμία να σχηματίζουν και να συγκρατούν νέες πληροφορίες.

ΒΛΑΒΗ ΣΤΟΝ ΙΠΠΟΚΑΜΠΟ

Βλάβη στον ιππόκαμπο δεν επηρεάζει ορισμένους τύπους μνήμης, όπως την ικανότητα μάθησης νέων δεξιοτήτων. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι οι εν λόγω ικανότητες εξαρτώνται από διαφορετικούς τύπους μνήμης (διαδικαστική μνήμη) και διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου.

ΒΛΑΒΗ ΣΤΟΝ ΙΠΠΟΚΑΜΠΟΥπάρχει σχέση μεταξύ του μεγέθους του

ιππόκαμπου και της μνήμης. Μείωση του όγκου του ιππόκαμπου είναι ένα από τα πρώτα διαγνωστικά χαρακτηριστικά της νόσου Αλτσχάϊμερ.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2011 διαπίστωσε ότι η άσκηση της σχετικά χαμηλής έντασης, που εξαρτάται κυρίως από την αερόβια διαδικασία παραγωγής ενέργειας μπορεί να αυξήσει το μέγεθος του ιππόκαμπου σε ενήλικες ηλικίας 55 έως 80, καθώς και να βελτιώσει τον προσανατολισμό τους στο χώρο.

ΑλτσχάϊμερΕίναι μια εκφυλιστική ασθένεια, που

εκδηλώνεται με απώλεια μνήμης και άλλες εκπτώσεις της εγκεφαλικής λειτουργίας.

Διακρίνουμε 3 στάδια. Το πρώτο συγχέεται με κατάθλιψη, στο δεύτερο αρχίζουν αλλοιώσεις συμπεριφοράς (μπορεί να γίνει και επιθετικό) και στο τρίτο το άτομο δεν μπορεί καν να αυτοεξυπηρετηθεί.

S.O.S.Ο ιππόκαμπος περιέχει υψηλά επίπεδα

γλυκοκορτικοειδών υποδοχέων που τον καθιστούν ευάλωτο σε μακροπρόθεσμο στρες. Υπό κανονικές συνθήκες ο ιππόκαμπος ρυθμίζει την παραγωγή της κορτιζόλης. Ωστόσο, η περίσσεια κορτιζόλης φθείρει τους νευρώνες του ιππόκαμπου.

Σοβαρό και μακροχρόνιο στρες προκαλεί ατροφία του ιππόκαμπου. Αυτό βλάπτει το σχηματισμό και την ανάκτηση της μακροπρόθεσμης μνήμης.

Επιδιορθώνεται ο εγκέφαλος μετά από ένα εγκεφαλικό;

Τα εγκεφαλικά επεισόδια προκαλούνται από θρόμβους και οδηγούν στην αχρήστευση νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. Η καταστροφή ζωτικών κυττάρων του εγκεφάλου μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες για τη σκέψη του ατόμου, τις κινητικές του λειτουργίες και τις  αισθητήριες ικανότητες του.

Πλαστικότητα εγκεφάλου

Η νέα μελέτη, όμως, δείχνει ακριβώς πώς ο εγκέφαλος αναπλάθεται από αυτές τις προσβολές. Ερευνητές από τη Σουηδία βρήκαν ότι μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, τα κύτταρα υποστήριξης, γνωστά ως αστροκύτταρα, αρχίζουν να σχηματίζουν νέα νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο. Τα αστροκύτταρα είναι ο μεγαλύτερος σε αφθονία τύπος κυττάρου στον ανθρώπινο εγκέφαλο και έχουν χαρακτηριστικό σχήμα αστεριού.

Στα πλαίσια της έρευνας, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science, οι ερευνητές προκάλεσαν  εγκεφαλικά επεισόδια σε ποντίκια και μετά χρησιμοποίησαν γενετικές μεθόδους για να καθορίσουν ότι τα αστροκύτταρα σχηματίζουν ανώριμα νευρικά κύτταρα, τα οποία τελικά ωριμάζουν.

Κατάθλιψηκαι εγκέφαλος

ΚατάθλιψηΠερισσότεροι από 350 εκατομμύρια άνθρωποι

σε όλο τον κόσμο πάσχουν από κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη δεν είναι συνώνυμη με την κακή διάθεση, όπως λανθασμένα πιστεύουν κάποιοι. Πρόκειται για μια σοβαρή νόσο με βιολογική βάση, αλλά και σοβαρές ψυχολογικές και κοινωνικές επεκτάσεις.

Δεν γίνεται διάγνωση κατάθλιψης αν δεν υπάρχει αδυναμία άντλησης ευχαρίστησης από τη ζωή του ατόμου για πάνω από 2 εβδομάδες συνεχόμενα.

Δεν αρκεί η σεροτονίνη Οι επιστήμονες παλαιότερα πίστευαν ότι η έλλειψη ενός

νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται σεροτονίνη ήταν υπεύθυνη για την εκδήλωση της ψυχικής νόσου. Η σεροτονίνη χαρακτηρίζεται συχνά ως «η χημική ουσία της καλής διάθεσης».

Δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν σε ασθενείς με κατάθλιψη έδειξαν ότι η φαρμακευτική αγωγή με ενίσχυση της σεροτονίνης οδηγεί σε καταστολή των συμπτωμάτων.

Ωστόσο, αν και αρκετές χημικές ουσίες παίζουν ρόλο στην κατάθλιψη, η παραπάνω εξήγηση δε βοηθά να κατανοήσουμε πόσο περίπλοκη και σύνθετη είναι στην πραγματικότητα η συγκεκριμένη ψυχική νόσος.

Έχει γενετική βάσηΈχει διαπιστωθεί επίσης ότι η κατάθλιψη έχει και

γενετική βάση. Μια παραλλαγή στο γονίδιο που μεταφέρει τη σεροτονίνη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εκδήλωσης της κατάθλιψης.

Ο ρόλος της κληρονομικότητας στην εκδήλωση της ψυχικής νόσου είναι και ο λόγος που η κατάθλιψη αλλά και η διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη) εκδηλώνονται συχνά μέσα στην ίδια οικογένεια.

Συρρίκνωση ιπποκάμπου Μελέτες δείχνουν ότι ο ιππόκαμπος του εγκεφάλου σε ένα

άτομο με κατάθλιψη είναι μικρότερος σε μέγεθος από το κανονικό.

Άρα κατάθλιψη και Αλτσχάϊμερ, σχετίζονται. Ο ιππόκαμπος είναι η περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει τα συναισθήματα, τη μνήμη και τη μάθηση.

Όσο περισσότερο διαρκεί η κατάθλιψη, τόσο περισσότερο συρρικνώνεται ο ιππόκαμπος. Το στρες συμβάλλει καθοριστικά στον ελλιπή σχηματισμό νέων νευρώνων σε αυτήν την περιοχή του εγκεφάλου.

Όταν όμως ενεργοποιείται ο σχηματισμός νέων νευρώνων και αποκαθίστανται οι βλάβες, η διάθεση βελτιώνεται. Αρκετά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης επηρεάζουν έμμεσα την ανάπτυξη των εγκεφαλικών κυττάρων.

Συμπτώματα Ψυχικά ( εσωτερική δυσφορία ή

φόβος, ανημπόρια, έλλειψη ελπίδας κι απαισιοδοξία για το μέλλον, εμμονή με σκέψεις θανάτου και αυτοκτονίας, που προέρχονται από αισθήματα απελπισίας)

Σωματικα (πονοκέφαλοι, πόνοι στη μέση ή στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία)

Αλλά…Η κατάθλιψη μπορεί να είναι μία

τρομακτική και εξουθενωτική κατάσταση. Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ζουν με κατάθλιψη. Όμως η κατάθλιψη προλαμβάνεται και θεραπεύεται σε μεγάλο βαθμό. Η αναγνώριση της κατάθλιψης και η αναζήτηση βοήθειας είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα προς την ανάρρωση.

Η κορτιζόλη προκαλεί στρες και το στρες έμφραγμα και αδυνάτισμα μνήμης

Το στρες συνδέεται με μια σειρά θεμάτων υγείας όπως είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο αυξημένος κίνδυνος για καρδιακή προσβολή (έμφραγμα), το εγκεφαλικό επεισόδιο, η παχυσαρκία, η επιδείνωση των αλλεργιών και οι ψυχικές ασθένειες. Μπορεί επίσης να αδυνατίσει τη μνήμη.

Το γέλιο μειώνει την κορτιζόλη και ενισχύει τη μνήμη

δρ Μπεργκ (05/05/2014):

«Το γέλιο και η απόλαυση του χιούμορ αυξάνει την απελευθέρωση ενδορφινών και ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, προσφέροντάς μας μια αίσθηση ικανοποίησης και ανταμοιβής..

Αυτές οι ευεργετικές νευροχημικές αλλαγές, με τη σειρά τους, κάνουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα να λειτουργεί καλύτερα»

Τι να κάνω για να μην πάθω Αλτσχάϊμερ ή κατάθλιψη και να αναπλάθεται ο ιππόκαμπός μου;

ΑΣΚΗΣΗΔΙΑΤΡΟΦΗ (ΟΧΙ ΖΑΧΑΡΗ)

ΓΕΛΙΟΧΟΜΠΥ-ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΓΑΠΗ-ΑΠΟΔΟΧΗ

Αποκτήστε χόμπυ, πριν να είναι αργά για το μυαλό σας

Η συνταξιοδότηση είναι για πολλούς συνώνυμη με την ξεκούραση, ωστόσο μελέτη δείχνει ότι τα χόμπυ βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου στην τρίτη ηλικία. Κρατώντας το μυαλό σε εγρήγορση, αποφεύγουμε τη νοητική κατάπτωση και την κατάθλιψη, δηλώνουν Καναδοί ερευνητές.

Βιοηθική: Διεπιστημονικός κλάδος, τέλη 20ου αιώναΜελετά τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από την ένταξη των νέων επιτευγμάτων των επιστημών της ζωής και της βιοτεχνολογίας στην κοινωνία.

ΒΙΟΗΘΙΚ

Η

Καρδιακός θάνατος :η καρδιά σταματά να πάλλεται.

Εγκεφαλικός θάνατος: 1968Μόνιμη απώλεια του συνόλου της εγκεφαλικήςλειτουργίας- μη αναστρέψιμο κώμα.

Ενδεικτικοί προβληματισμοί:Η ζωή προϋποθέτει συνείδηση;Είναι ηθική η υπερθεραπεία;

ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΚΑΡΔΙΑΚΟ Ή ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΘΑΝΑΤΟ ΠΑΙΡΝΕΙΣ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ

«ΝΕΚΡΟΥ» ;;;;

Ορισμός εγκεφαλικού θανάτου: επέτρεψε τις μεταμοσχεύσεις.

Νομοσχέδιο Αύγουστου 2013: Όλοι οι Έλληνες είναι εν δυνάμει δότες, εκτός αν δηλώσουν το αντίθετο όσο ζουν στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων.

Νοσοσ του αλτσχAΪμερ

(3 Στάδια)

1) Κατά τη διάρκεια του 1ου σταδίου υπάρχει περίπτωση να διαγνωστεί λανθασμένα ως κατάθλιψη.

2) Αλλοίωση συμπεριφοράς.3) Χάνεται η ικανότητα αυτοεξυπηρέτησης, ένας φροντιστής

γίνεται απαραίτητος

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Ή ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ;;;;Προκύπτουν ηθικά διλλήματα σχετικά με την

αντιμετώπιση του ασθενούς από το συγγενικό περιβάλλον του.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΕΓΚΕΦΑΛΟ;

ΑΝΔΡΙΚΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

ΣΤΙΓΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΣ ΣΤΟΝ

ΟΜΙΛΟ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΑΡΝΙΟΥ

ΟΠΙΣΘΙΑ ΟΨΗ

ΛΟΒΟΙ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΡΕΣΚΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ ΝΕΥΡΟΥ

ΑΠΌ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Στο Ίδρυμα ΕυγενίδουΗ ΝΕΥΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ

ΜΑΘΗΣΗΣ

Εκπαιδευτική εκδρομή στην Κρήτη

…και στην εταιρία Αλτσχάϊμερ Ρεθύμνου

Από τη θεατρική παράσταση ειδικών νευροεπιστημόνων:

ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ; ΘΑ ΚΟΙΜΗΘΟΥΜΕ ΑΠΟΨΕ;