Το παρακάτω άρθρο γράφτηκε στις 21 Μαϊου 1922 για την εφημερίδα της Ακαδημίας του Κόκκινου Στρατού, ως μια συνοπτική παρουσίαση των πρώτων χρόνων της δημιουργίας του Κόκκινου Στρατού. Γι’ αυτό και επιλέχτηκε σαν μια προλογική εισαγωγή στα Στρατιωτικά Κείμενα του Τρότσκι στον 1ο τόμο. Στα ελληνικά δημοσιεύθηκε στην Επαναστατική Μαρξιστική Επιθεώρηση τεύχος Φεβρουαρίου 1986.

Ο δρόμος του κόκκινου στρατού ( Ι )

Τα προβλήματα που συνδέονται με τη δημιουργία των ένοπλων δυνάμεων της επανάστασης έχουν μια τεράστια σημασία για τα Κομμουνιστικά Κόμματα όλων των χωρών.Η παραμέληση αυτών των προβλημάτων, ή ακόμα χειρότερα, η αρνητική στάση απέναντι τους, κρυμμένη πίσω από μια ανθρωπιστική πασιφιστική φρασεολογία, είναι πραγματικά εγκληματική.Επιχειρήματα του τύπου ότι κάθε βία και εδώ περιλαμβάνεται και η επαναστατική βία, είναι κακή και ότι επομένως οι Κομμουνιστές δεν πρέπει να «εξυμνούν» την ένοπλη πάλη και τον επαναστατικό στρατό, ισοδυναμούν με μια φιλοσοφία που αρμόζει σε Κουακέρους, σε οπαδούς των Ντούχομπορς [1] και σε γεροντοκόρες του Στρατού Σωτηρίας. Το να επιτρέπεις μια τέτοια προπαγάνδα σε ένα Κομμουνιστικό Κόμμα είναι σαν να επιτρέπεις μια τολστοϊκή προπαγάνδα στη φρουρά ενός πολιορκημένου φρουρίου. Αυτός που θέλει το σκοπό πρέπει να θέλει και τα μέσα. Το μέσο για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης είναι η επαναστατική βία. Από τη στιγμή της κατάκτησης της εξουσίας, η επαναστατική βία παίρνει τη μορφή ενός οργανωμένου στρατού. Ο ηρωισμός του νέου εργάτη που πεθαίνει στο πρώτο οδόφραγμα της επανάστασης όταν αυτή αρχίζει, δεν διαφέρει καθόλου από τον ηρωισμό του Κόκκινου Στρατιώτη που πεθαίνει σε ένα από τα μέτωπα της επανάστασης μετά την κατάληψη της κρατικής εξουσίας. Μόνο ανόητοι αισθηματίες μπορούν να υιοθετούν ότι το προλεταριάτο των καπιταλιστικών χωρών κινδυνεύει να εξογκώσει το ρόλο της επαναστατικής βίας και να δείξει υπερβολικό θαυμασμό για τις μεθόδους της επαναστατικής τρομοκρατίας. Αντίθετα, εκείνο που λείπει από το προλεταριάτο είναι ακριβώς η κατανόηση του απελευθερωτικού ρόλου της επαναστατικής βίας. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που το προλεταριάτο παραμένει ακόμα υποδουλωμένο. Η πασιφιστική προπαγάνδα ανάμεσα στους εργάτες οδηγεί στην εξασθένηση μόνο της θέλησης του προλεταριάτου και βοηθάει την αντεπαναστατική βία, την οπλισμένη μέχρι τα δόντια, να συνεχίσει.Πριν από την Επανάσταση, το Κόμμα μας είχε μια στρατιωτική οργάνωση. Αυτή είχε διπλό σκοπό: να διεξάγει επαναστατική

προπαγάνδα στις ένοπλες δυνάμεις και να προετοιμάσει ισχυρές βάσεις μέσα στον ίδιο τον στρατό για την ανατροπή του κράτους. Από τη μια στιγμή που ο επαναστατικός ενθουσιασμός κυρίεψε το στρατό σαν σύνολο, ο καθαρά οργανωτικός ρόλος των μπολσεβίκικων πυρήνων μέσα στα συντάγματα δεν ήταν ιδιαίτερα αισθητός. Αλλά ήταν πολύ σημαντικός, δεδομένου ότι υπήρχε η δυνατότητα για την επιλογή στοιχείων που, παρά το μικρό τους αριθμό, ήταν αποφασιστικά στοιχεία που η σημασία τους αποδείχτηκε τόσο μεγάλη στις πιο κρίσιμες ώρες της Επανάστασης. Τη στιγμή της Οκτωβριανής Εξέγερσης, αυτοί οι άνθρωποι έπαιξαν το ρόλο τους σαν διοικητές, επίτροποι μονάδων, κ.λ.π. Αργότερα συναντήσαμε πολλούς από αυτούς στο ρόλο των οργανωτών της Κόκκινης Φρουράς και του Κόκκινου Στρατού (ΙΙ).Η επανάσταση βγήκε κατευθείαν από τον πόλεμο και ένα από τα σημαντικότερα συνθήματα της ήταν το σταμάτημα του πολέμου, πράγμα που αντιστοιχούσε στο φαινόμενο ότι οι στρατιώτες είχαν κουραστεί και αισθάνονταν αποστροφή για τον πόλεμο. Όμως, η ίδια η επανάσταση γέννησε νέους κινδύνους πολέμου, που συνεχώς μεγάλωναν. Σε αυτό οφειλόταν η εξαιρετική εξωτερική αδυναμία της επανάστασης στη πρώτη περίοδο. Η σχεδόν πλήρης αδυναμία υπεράσπισης της επανάστασης αποκαλύφθηκε τον καιρό των διαπραγματεύσεων του Μπρέστ-Λιτόφσκ.Οι άνθρωποι δεν ήθελαν να πολεμήσουν υπολογίζοντας ότι ο πόλεμος ανήκει πια οριστικά στο παρελθόν: οι χωρικοί καταλάμβαναν τη γη, οι εργάτες έκτιζαν τις οργανώσεις τους και καταλάμβαναν τις βιομηχανίες.Έτσι, εμφανίστηκε το κολοσσιαίο πείραμα του πασιφισμού της περιόδου του Μπρέστ – Λιτόφσκ. Η Σοβιετική Δημοκρατία διακήρυξε ότι δεν μπορούσε να υπογράψει την αναγκαστική συμφωνία, αλλά ούτε και θα πολεμούσε και έβγαλε τη διαταγή της διάλυσης του στρατού. Αυτό που έκανε ήταν ένα πολύ ριψοκίνδυνο βήμα, αλλά ήταν μια συνέπεια των περιστάσεων. Οι Γερμανοί επανέλαβαν την επίθεση τους και αυτό έγινε η αφετηρία μιας βαθειάς στροφής στη συνείδηση των μαζών : άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι ήταν αναγκαίο να υπερασπιστούν τον εαυτό τους με τα όπλα. Η πασιφιστική μας διακήρυξη εισήγαγε ένα πυρετό αποσύνθεσης στο στρατό του Χοετζόλερν. Η επίθεση του στρατηγού Χόφμαν μας βοήθησε να στρωθούμε στη σοβαρή δουλειά της δημιουργίας ενός Κόκκινου Στρατού.Όμως στην αρχή δεν είχαμε ακόμα αποφασίσει να καταφύγουμε στην υποχρεωτική στράτευση: δεν υπήρχαν ούτε οι πολιτικές ούτε οι οργανωτικές δυνατότητες για την επιστράτευση των χωρικών που μόλις είχαν αποστρατευθεί. Ο στρατός είχε οικοδομηθεί σε εθελοντική βάση. Φυσικά, πλημμύρισε όχι μόνο από γεμάτους αυτοθυσία νεαρούς εργάτες, αλλά και από αλήτικα, ασταθή στοιχεία που ήταν τόσο πολυάριθμα εκείνο τον καιρό και που δεν ήταν πάντα της καλύτερης ποιότητας. Τα νέα μας συντάγματα, που δημιουργήθηκαν την περίοδο της αυθόρμητης

διάλυσης των παλιών, υπολείπονταν σε σταθερότητα και δεν ήταν πολύ αξιόπιστα. Αυτό έγινε πολύ φανερό σε εχθρούς και φίλους, όταν ξέσπασε στο Βόλγα η εξέγερση των Τσεχοσλοβάκων που την υποκινούσαν οι Σοσιαλεπαναστάτες και άλλοι Λευκοί [2].Η ικανότητα αντίστασης των συνταγμάτων μας ήταν απειροελάχιστη : στη διάρκεια του καλοκαιριού του 1918, η μια πόλη μετά την άλλη έπεφταν στα χέρια των Τσεχοσλοβάκων και των Ρώσων αντεπαναστατών που ενώθηκαν μαζί τους. Το κέντρο τους ήταν η Σαμάρα. Κατάλαβαν το Σιμπίρσκ και το Καζάν. Το Νίζνι – Νόβγκοροντ απειλούνταν. Από την πέρα από το Βόλγα περιοχή προετοιμάζονταν να χτυπήσουν τη Μόσχα. Εκείνη τη στιγμή (Αύγουστος 1918) η Σοβιετική Δημοκρατία κατέβαλε εξαιρετικές προσπάθειες για να αναπτύξει και να δυναμώσει το στρατό της. Για πρώτη φορά, μπήκε σε εφαρμογή η μέθοδος της μαζικής επιστράτευσης. Δημιουργήθηκε ένας συγκεντρωτικός μηχανισμός πολιτικής ηγεσίας και εκπαίδευσης των στρατευμάτων που βρίσκονταν στο μέτωπο του Βόλγα. Μαζί με αυτό, στη Μόσχα και την περιοχή του Βόλγα, έγινε μια προσπάθεια επιστράτευσης ορισμένων ηλικιών εργατών και χωρικών. Μικρές μονάδες Κομμουνιστών είχαν αναλάβει την εφαρμογή αυτής της επιστράτευσης. Στις επαρχίες της περιοχής του Βόλγα εγκαθιδρύθηκε ένα αυστηρό καθεστώς, που ανταποκρινόταν στην έκταση και την οξύτητα του κινδύνου. Την ίδια στιγμή διεξαγόταν μια έντονη αγκιτάτσια, τόσο μέσω του προφορικού όσο και του γραπτού λόγου, από ομάδες Κομμουνιστών που προχωρούσαν από το ένα χωριό στο άλλο. Μετά τον αρχικό δισταγμό, η επιστράτευση αναπτύχθηκε σε πλατιά κλίμακα και στηριζόταν σε μια σκληρή πάλη ενάντια στη λιποταξία και ενάντια σε εκείνες τις κοινωνικές ομάδες που υποστήριζαν και υποκινούσαν τη λιποταξία – τους κουλάκους, μια μερίδα του κλήρου και τα απομεινάρια της παλιάς γραφειοκρατίας. Στις νέο-δημιουργημένες μονάδες τοποθετούνταν εργάτες κομμουνιστές από την Πετρούπολη, τη Μόσχα, το Ιβάνοβο-Βοζνιεζένσκ. κ.λ.π. Για πρώτη φορά, δόθηκε στους Επιτρόπους των μονάδων το αξίωμα των επαναστατών ηγετών και των άμεσων αντιπροσώπων της Σοβιετικές Εξουσίας. Διαμέσου ελάχιστων αλλά παραδειγματικών τιμωριών, τα επαναστατικά δικαστήρια προειδοποιούσαν τον καθένα ότι η σοσιαλιστική πατρίδα, που βρισκόταν σε θανάσιμο κίνδυνο, απαιτούσε από όλους την χωρίς όρους υπακοή. Αυτός ο συνδυασμός μέτρων αγκιτάτσιας, οργάνωσης και καταπίεσης, έφερε μέσα σε λίγες εβδομάδες τη στροφή που απαιτούνταν. Από μια έντρομη, ασταθή, αποδιοργανωμένη μάζα δημιουργήθηκε ένας πραγματικός στρατός. Στις 10 του Σεπτέμβρη 1918, πήραμε το Καζάν και την επόμενη μέρα ανακαταλάβαμε το Σιμπίρσκ. Εκείνη η στιγμή ήταν μια σημαντική στιγμή στην ιστορία του Κόκκινου Στρατού. Αμέσως νοιώσαμε τα έδαφος σταθερό κάτω από τα πόδια μας. Αυτές δεν ήταν πια οι πρώτες

απελπισμένες μας προσπάθειες ; από δω και μπρος θα μπορούσαμε να πολεμάμε και να νικάμε.Ο μηχανισμός στρατιωτικής διοίκησης οικοδομήθηκε εκείνη την εποχή, σε όλη τη χώρα, σε στενή συνεργασία με τα τοπικά σοβιέτ κάθε επαρχίας, κάθε ουγιέντζ, κάθε βολόντζ [3]. Η επικράτεια της Δημοκρατίας, που παρότι διασπασμένη από τον εχθρό, ήταν ακόμα τεράστια, ήταν διαιρεμένη σε περιοχές που η κάθε μια περιλάβαινε διάφορες επαρχίες [4]. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνονταν η αναγκαία συγκεντροποίηση της διοίκησης.Οι πολιτικές και οργανωτικές δυσκολίες ήταν απίστευτα μεγάλες. Η ψυχολογική εναλλαγή από την καταστροφή του παλιού στρατού στη δημιουργία του νέου, εξασφαλιζόταν μόνο χάρη στη συνεχή εσωτερική προστριβή και σύγκρουση. Στον παλιό στρατό είχαν εμφανιστεί επιτροπές εκλεγμένες από τους στρατιώτες και εκλεγμένοι διοικητές που στην ουσία υποτάσσονταν σε αυτές τις επιτροπές. Αυτό το μέτρο δεν είχε βέβαια, στρατιωτικό αλλά επαναστατικό- πολιτικό χαρακτήρα. Από την άποψη του ελέγχου των στρατευμάτων στη μάχη και της προετοιμασίας τους για τη μάχη, αυτό ήταν ανυπόφορο, τερατώδες, μοιραίο. Δεν υπήρχε και δεν μπορούσε να υπάρξει ζήτημα ελέγχου των στρατευμάτων διαμέσου των εκλεγμένων επιτροπών και των διοικητών που ήταν κατώτεροι από αυτές τις επιτροπές και μπορούσαν να αντικατασταθούν οποιαδήποτε στιγμή. Αλλά ο στρατός δεν ήθελε να πολεμήσει. Είχε διεξάγει μια κοινωνική επανάσταση μέσα στις γραμμές του, παραμερίζοντας τους διοικητές που προέρχονταν από τις τάξεις των γαιοκτημόνων και των αστών και εγκαθιδρύοντας όργανα επαναστατικής αυτοκυβέρνησης, με τη μορφή των Σοβιέτ των Στρατιωτών Αντιπροσώπων. Τα οργανωτικά και πολιτικά αυτά μέτρα ήταν σωστά και αναγκαία από την άποψη της συντριβής του παλιού στρατού. Αλλά ένας νέος στρατός, ικανός να πολεμήσει, δεν μπορούσε βέβαια να βγει αμέσως από αυτά. Τα τσαρικά συντάγματα, ύστερα από την εμπειρία της εποχής του Κερένσκι, διαλύθηκαν μετά τον Οκτώβρη και δεν έμεινε τίποτε. Η προσπάθεια που έγινε για την εφαρμογή των παλιών οργανωτικών μας μεθόδων για το κτίσιμο ενός Κόκκινου Στρατού απειλούσε να τον υπονομεύσει από την πρώτη στιγμή. Η εκλογή των διοικητών στον τσαρικό στρατό ήταν ένας τρόπος εκκαθάρισης του από τους πιθανούς πράκτορες της παλινόρθωσης. Αλλά το σύστημα εκλογής δεν μπορούσε με κανένα τρόπο να εξασφαλίσει ικανούς, κατάλληλους και με κύρος διοικητές για τον επαναστατικό στρατό. Ο Κόκκινος Στρατός οικοδομήθηκε από τα πάνω, σύμφωνα με τις αρχές της δικτατορίας της εργατικής τάξης. Οι διοικητές εκλέγονταν και δοκιμάζονταν από τα όργανα της Σοβιετικής Εξουσίας και του Κομμουνιστικού Κόμματος. Η εκλογή των διοικητών από τις ίδιες τις μονάδες – που πολιτικά ήταν κακοεκπαιδευμένες, αποτελούμενες από πρόσφατα επιστρατευμένους

νεαρούς χωρικούς- θα μετατρέπονταν αναπόφευκτα σε τυχερό παιχνίδι και πολλές φορές, δημιουργούσε στην πραγματικότητα ευνοϊκές συνθήκες για τις σκευωρίες των διαφόρων συνωμοτών και τυχοδιωκτών. Το ίδιο, ο επαναστατικός στρατός, σαν στρατός δράσης και σαν αρένα προπαγάνδας, ήταν ασυμβίβαστες με ένα καθεστώς εκλεγμένων επιτροπών, που στην πραγματικότητα δεν μπορούσαν παρά να καταστρέψουν κάθε συγκεντροποιημένο έλεγχο, επιτρέποντας σε κάθε μονάδα να αποφασίζει μόνη της αν συμφωνούσε να προχωρήσει σε επίθεση ή να παραμείνει σε άμυνα. Οι αριστεροί Σοσιαλ-Επαναστάτες οδήγησαν τη χαοτική αυτή ψευτοδημοκρατία στο σημείο του παραλογισμού όταν κάλεσαν τα μεμονωμένα συντάγματα να αποφασίσουν αν θα τηρούσαν τους όρους της ανακωχής με τους Γερμανούς ή αν θα προχωρούσαν σε επίθεση. Κάνοντας το αυτό οι αριστεροί Σοσιαλ-Επαναστάτες, προσπαθούσαν απλά να ξεσηκώσουν το στρατό ενάντια στη Σοβιετική Εξουσία που τον είχε δημιουργήσει.Οι χωρικοί από μόνοι τους, είναι ανίκανοι να δημιουργήσουν ένα συγκεντροποιημένο στρατό. Δεν μπορούν να προχωρήσουν πέρα από τις τοπικές αντάρτικες ομάδες, που η «πρωτόγονη» δημοκρατία τους γίνεται συχνά το κάλυμμα της προσωπικής δικτατορίας των αταμάνων της. Οι αντάρτικες αυτές τάσεις, που αντανακλούσαν το στοιχείο του αυθορμητισμού του χωρικού στην επανάσταση, βρήκαν την τελειότερη έκφραση τους ανάμεσα στους αριστερούς Σοσιαλ- Επαναστάτες και τους αναρχικούς, αλλά επίσης κατάκτησαν και μια σημαντική μερίδα κομμουνιστών, ειδικά εκείνους που προέρχονταν από την αγροτιά ή ήταν προηγούμενα στρατιώτες ή υπαξιωματικοί.Την πρώτη περίοδο, το αντάρτικο ήταν ένα αναγκαίο και επαρκές όπλο. Η πάλη ενάντια στην αντεπανάσταση που δεν είχε ακόμα συνέλθει, δεν είχε συνενώσει και εξοπλίσει τις δυνάμεις της, διεξαγόταν από μικρά, ανεξάρτητα σώματα στρατού. Αυτό το είδος του πολέμου απαιτούσε αυτοθυσία, πρωτοβουλία και ανεξαρτησία. Αλλά όσο ο πόλεμος επεκτεινόταν, τόσο απαιτούσε κανονική οργάνωση και πειθαρχία. Οι συνήθειες του ανταρτοπόλεμου άρχισαν να στρέφουν το αρνητικό τους πόλο προς την επανάσταση. Η μετατροπή των μονάδων σε συντάγματα, η τοποθέτηση κάθε συντάγματος σε μια μεραρχία, η υποταγή του διοικητή της μεραρχίας στο διοικητή της στρατιάς και του μετώπου ήταν ένα πολύ δύσκολο καθήκον και δεν επιτυγχάνονταν πάντα χωρίς απώλειες.Η αγανάκτηση ενάντια στον γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό της τσαρικής Ρωσίας αποτελούσε ένα πολύ σημαντικό συστατικό γνώρισμα της επανάστασης. Περιφέρειες, επαρχίες, ουγιεζντ και πόλεις αγωνίζονταν μεταξύ τους, προσπαθώντας να δείξουν την ανεξαρτησία τους. Η ιδέα της «τοπικής εξουσίας» έπαιρνε στην πρώτη περίοδο ένα εξαιρετικά χαοτικό χαρακτήρα. Στην πτέρυγα των αριστερών Σοσιαλ-

Επαναστατών και των αναρχικών αυτό ήταν συνδεμένο με τον αντιδραστικό ομοσπονδιακό δογματισμό, αλλά ανάμεσα στις πλατιές μάζες ήταν μια αναπόφευκτη και σε ότι αφορά τις πηγές της, μια υγιής αντίδραση ενάντια στο παλιό καθεστώς που είχε καταπνίξει κάθε πρωτοβουλία. Όμως από μια ορισμένη στιγμή και μετά, με την στενότερη ενοποίηση των αντεπαναστατικών δυνάμεων και την αύξηση των εξωτερικών απειλών, αυτές οι πρωτόγονες τάσεις για αυτονομία, έγιναν ακόμα πιο επικίνδυνες και από πολιτική και ιδιαίτερα από στρατιωτική άποψη. Αυτό το πρόβλημα θα παίξει, αναμφίβολα ένα μεγάλο ρόλο στη Δυτική Ευρώπη, κυρίως στη Γαλλία, όπου οι προκαταλήψεις για την αυτονομία και την ομοσπονδία είναι εντονότερες από οπουδήποτε αλλού. Το ταχύτερο δυνατό ξεπέρασμα αυτών των προκαταλήψεων, κάτω από την σημαία του επαναστατικού προλεταριακού συγκεντρωτισμού, είναι μια προϋπόθεση για την μελλοντική νίκη ενάντια στη μπουρζουαζία.Το 1918 και ένα σημαντικό μέρος του 1919 δαπανήθηκαν σε ένα συνεχή, επίμονο αγώνα για τη δημιουργία ενός συγκεντροποιημένου πειθαρχημένου στρατού, εφοδιαζόμενου και ελεγχόμενου από ένα και μόνο κέντρο. Στον στρατιωτικό τομέα αυτός ο στρατός αντανακλούσε, παρότι σε οξύτερες μορφές , το προτσές που συντελούνταν σε όλους τους τομείς της οικοδόμησης της Σοβιετικής Δημοκρατίας.Η επιλογή και η δημιουργία διοικητικού προσωπικού συνεπάγονταν μια σειρά από πολύ μεγάλες δυσκολίες. Είχαμε στη διάθεση μας αυτό που είχαν αφήσει πίσω τους τα παλιά σώματα των μόνιμων αξιωματικών, ένα μεγάλο στρώμα αξιωματικών που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια του πολέμου και τελικά τους διοικητές που ανάδειξε η ίδια η επανάσταση στην αρχική αντάρτικη περίοδο της.Από το παλιό σώμα των αξιωματικών παρέμεναν μαζί μας είτε οι ποιο ιδεολόγοι, που καταλάβαιναν ή τουλάχιστον διαισθάνονταν το νόημα της νέας εποχής (αυτοί φυσικά ήταν μια πολύ μικρή μειονότητα), είτε οι γραφιάδες, οι αδρανείς, οι χωρίς πρωτοβουλία, οι άνθρωποι που τους έλειπε η ενεργητικότητα που χρειαζόταν για να πάνε με τους Λευκούς. Τέλος, δεν υπήρχαν λίγοι δραστήριοι αντεπαναστάτες, που τους είχαν πιάσει στον ύπνο τα γεγονότα.Όταν κάναμε τα πρώτα δημιουργικά βήματα μας, το ζήτημα αυτών των πρώην αξιωματικών του τσαρικού στρατού εμφανίστηκε με οξεία μορφή. Τους χρειαζόμασταν σαν εκπροσώπους της τέχνης τους, σαν ανθρώπους εξοικειωμένους με τη στρατιωτική ρουτίνα και που χωρίς αυτούς θα έπρεπε να αρχίσουμε από το τίποτα. Σε αυτή την περίπτωση, οι εχθροί μας δύσκολα θα μας επέτρεπαν να συνεχίσουμε την αυτό-εκπαίδευση μας μέχρι το απαιτούμενο επίπεδο. Δε θα μπορούσαμε να οικοδομήσουμε έναν συγκεντροποιημένο στρατιωτικό μηχανισμό και ένα ανάλογο στρατό, χωρίς να τραβήξουμε στη δουλειά πολλούς εκπροσώπους του παλιού σώματος των αξιωματικών. Τώρα έμπαιναν στο στρατό όχι σαν

εκπρόσωποι των παλιών κυρίαρχων τάξεων αλλά σαν υπηρέτες της νέας επαναστατικής τάξης. Πολλοί από αυτούς μας πρόδωσαν βέβαια: πέρασαν με το μέρος του εχθρού ή πήραν μέρος σε ανταρσίες. Αλλά βασικά, το πνεύμα τους της ταξικής αντίστασης έσπασε. Παρόλα αυτά το μίσος που αυθόρμητα ένοιωθαν για αυτούς οι μάζες ήταν ακόμα έντονο και αποτελούσε μια από τις πηγές της αντάρτικης στάσης: μέσα στα πλαίσια μιας μικρής τοπικής μονάδας δεν υπήρχε καμιά ανάγκη για ειδικευμένους στρατιωτικούς. Ήταν αναγκαίο να συντρίψουμε την αντίσταση των αντεπαναστατικών στοιχείων ανάμεσα στους παλιούς αξιωματικούς, για να εξασφαλίσουμε στα νομιμόφρονα στοιχεία ανάμεσα τους, βήμα το βήμα, τη δυνατότητα να δουλέψουν σαν τμήμα του Κόκκινου Στρατού.Οι αντιπολιτευόμενες «αριστερές» τάσεις (που στην πραγματικότητα ήταν τάσεις διανοουμένων και χωρικών), προσπαθούσαν στον τομέα της οικοδόμησης του στρατού να βρουν μια γενικευμένη θεωρητική φόρμουλα για να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς τους. Διακήρυξαν ότι ο συγκεντρωτικός στρατός ήταν ο στρατός ενός ιμπεριαλιστικού κράτους. Η επανάσταση πρέπει, σύμφωνα με την καθολική φύση της, να παραιτηθεί μια για πάντα όχι μόνο από τον πόλεμο θέσεων αλλά κι από τον συγκεντρωτικό στρατό. Η επανάσταση βασιζόταν ολοκληρωτικά πάνω στην κινητικότητα, το τολμηρό χτύπημα και τον ελιγμό. Η μαχητική της δύναμη ήταν η μικρή, ανεξάρτητη μονάδα, που αποτελούνταν από όλους τους τύπους όπλων, χωρίς να συνδέεται με καμιά βάση, στηριγμένη στη συμπάθεια του πληθυσμού, κινούμενη ελεύθερα στα νώτα του εχθρού, κ.λ.π. Με άλλα λόγια, διακηρύχτηκε ότι η τακτική της επανάστασης ήταν η τακτική του ανταρτοπόλεμου. Η σοβαρή εμπειρία του εμφυλίου πολέμου σύντομα απόρριψε αυτές τις προκαταλήψεις. Τα πλεονεκτήματα της συγκεντρωτικής οργάνωσης και στρατηγικής απέναντι στον τοπικό αυτοσχεδιασμό, το στρατιωτικό σεπαρατισμό και φεντεραλισμό αποκάλυψαν τόσο γρήγορα και τόσο ζωντανά ότι οι βασικές αρχές της οικοδόμησης του Κόκκινου Στρατού ήταν πέρα από κάθε συζήτηση.Τον πιο σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ενός διοικητικού μηχανισμού του στρατού τον έπαιξε ο θεσμός των κομισάριων. Αυτοί διαλέγονταν μέσα από τους επαναστάτες εργάτες, τους κομμουνιστές και ως ένα μέρος στην πρώτη περίοδο, από τους αριστερούς Σοσιαλ-Επαναστάτες (μέχρι τον Ιούλη του 1918). Ο ρόλος του διοικητή λοιπόν, ήταν ας πούμε, διχοτομημένος. Στα χέρια του στρατιωτικού διοικητή έμενε μόνο η καθαρά στρατιωτική ηγεσία. Η πολιτική και εκπαιδευτική δουλειά ήταν συγκεντρωμένη στα χέρια των κομισάριων. Αλλά το πιο σημαντικό ήταν το ότι ο κομισάριος ήταν ο εκπρόσωπος της Σοβιετικής Εξουσίας στο στρατό. Καθήκον του κομισάριου ήταν, χωρίς να παρεμβαίνει στο καθαρά στρατιωτικό έργο του διοικητή, και χωρίς να μειώνει σε καμιά

περίπτωση, το κύρος του σαν διοικητή, να δημιουργεί εκείνους τους όρους που δεν θα επέτρεπαν να χρησιμοποιηθεί αυτό το κύρος ενάντια στα συμφέροντα της επανάστασης. Η εργατική τάξη έδωσε τα καλύτερα παιδιά της για την εκπλήρωση αυτού του στόχου. Εκατοντάδες και χιλιάδες έπεσαν στα πόστα τους σαν κομισάριοι. Αργότερα, βγήκαν πολλοί επαναστάτες διοικητές από τις γραμμές των κομισάριων.Από την αρχή προσπαθήσαμε να εγκαθιδρύσουμε ένα δίκτυο στρατιωτικών εκπαιδευτικών σχολών. Στην αρχή, αυτές αντανακλούσαν τη γενική αδυναμία της στρατιωτικής μας οργάνωσης. Σύντομα μαθήματα που διαρκούσαν λίγους μήνες έβγαζαν βασικά, όχι διοικητές αλλά απλά μέτριους στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού. Όμως, αφού αυτοί που πήγαιναν στη μάχη εκείνη την περίοδο ήταν συνήθως μάζες που για πρώτη φορά έπιαναν ντουφέκι όταν άρχιζαν την εκπαίδευση, εκείνοι οι στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού που είχαν κάνει τετράμηνα μαθήματα έπαιρναν κάτω από τις διαταγές τους, όχι μόνο ομάδες αλλά και διμοιρίες και ακόμα λόχους.Στρατολογούσαμε προσεκτικά τους πρώην αξιωματικούς του τσαρικού στρατού. Όμως πρέπει να εκτιμηθεί το γεγονός ότι μια σημαντική μερίδα από αυτούς είχαν στρατολογηθεί, στην εποχή τους, μέσα από τα εύπορα τμήματα των χωριών και της πόλης. Στην πλειοψηφία τους, ήταν οι εγγράμματοι γιοι αγροτικών οικογενειών κουλάκικου τύπου. Ταυτόχρονα, το μόνιμο χαρακτηριστικό τους ήταν η εχθρότητα προς τους «άντρες με τις χρυσές επωμίδες», δηλαδή τους αξιωματικούς με το αριστοκρατικό και διανοουμενίστικο υπόβαθρο. Έτσι, γεννήθηκε το σχίσμα μέσα σε αυτή την κατηγορία: αυτοί μας έδωσαν πολλούς σπουδαίους διοικητές και στρατιωτικούς ηγέτες και ανάμεσα τους ο πιο λαμπρός τους αντιπρόσωπος, ο Μπουντιόνι. Αλλά η ίδια αυτή μερίδα ανθρώπων έδωσε επίσης πολλούς διοικητές των αντεπαναστατικών ανταρσιών και του Λευκού Στρατού. Η δημιουργία ενός σώματος επαναστατών διοικητών είναι το πιο δύσκολο έργο. Και ενώ η ανώτερη διοίκηση επιλέχτηκε ήδη στα πρώτα τρία ή τέσσερα χρόνια της ύπαρξης του Κόκκινου Στρατού, σε ότι αφορά τα κατώτερα επίπεδα του διοικητικού προσωπικού αυτό δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει επιτευχθεί ούτε και σήμερα ακόμα. Οι κύριες προσπάθειες μας σήμερα, κατευθύνονται στον εφοδιασμό του στρατού με διοικητές τμημάτων που να είναι απόλυτα ικανοί να εκτελούν το υπεύθυνο καθήκον τους. Στη δουλεία της στρατιωτικής εξάσκησης αξίζει ο έπαινος για τις πολύ μεγάλες επιτυχίες της. Η εξάσκηση και εκπαίδευση των Κόκκινων Διοικητών βελτιώνεται σταθερά.Είναι πολύ γνωστός ο ρόλος που παίζει στον Κόκκινο Στρατό η προπαγάνδα. Το πολιτικό έργο που προηγούνταν σε κάθε βήμα μας στο μονοπάτι της οικοδόμησης, τόσο στον στρατιωτικό τομέα όσο και στους άλλους, οδήγησε στην ανάγκη της δημιουργίας ενός εκτεταμένου

πολιτικού μηχανισμού για το στρατό. Τα πιο σημαντικά όργανα αυτής της δουλειά είναι οι κομισάριοι, που ήδη αναφέραμε. Όμως, ο αστικός Τύπος της Ευρώπης φανερά διαστρεβλώνει το ζήτημα όταν παριστάνει την προπαγάνδα σαν κάποια διαβολική εφεύρεση των Μπολσεβίκων. Η προπαγάνδα παίζει τεράστιο ρόλο σε όλους τους στρατούς του κόσμου. Ο πολιτικός μηχανισμός της αστικής προπαγάνδας είναι πολύ πιο ισχυρός και τεχνικά πολύ πιο πλούσιος, από τον δικό μας. Η ανωτερότητα της δικής μας προπαγάνδας βρίσκεται στο περιεχόμενο της Η προπαγάνδα μας εξασφάλιζε τη συνοχή του Κόκκινου Στρατού, ενώ διασπούσε τις εχθρικές δυνάμεις, όχι χάρη σε ειδικές τεχνικές μεθόδους ή διαδικασίες , αλλά χάρη στις κομμουνιστικές ιδέες που αποτελούσαν το περιεχόμενο αυτής της προπαγάνδας. Το δικό μας στρατιωτικό μυστικό το αποκαλύπτουμε ανοιχτά, χωρίς να φοβόμαστε καμιά λογοκλοπή από τη μεριά των αντιπάλων μας.Η τεχνική του Κόκκινου Στρατού αντανακλούσε και αντανακλά τη γενική οικονομική κατάσταση της χώρας μας. Την πρώτη περίοδο της επανάστασης είχαμε στη διάθεση μας την υλική κληρονομιά του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Με τον τρόπο της, αυτή ήταν κολοσσιαία, αλλά εξαιρετικά χαοτική. Άλλα πράγματα ήταν πάρα πολλά, άλλα πολύ λίγα, αλλά πέρα από αυτό, δεν ξέραμε τι ακριβώς είχαμε στη διάθεση μας. Οι κύριες εθελοντικές διοικήσεις έκρυβαν τεχνητά ακόμα και αυτά τα λίγα που ήξεραν. «Η τοπική εξουσία» βρισκόταν πρακτικά στα χέρια του οποιουδήποτε τύχαινε να είναι παρών σε μια δοσμένη περιοχή. Οι επαναστάτες αντάρτες ηγέτες έπαιρναν εφόδια για τις μονάδες τους από οπουδήποτε και οτιδήποτε έπεφτε στο δρόμο τους. Οι αρχές των σιδηροδρόμων κατεύθυναν με πανουργία ολόκληρα βαγόνια φορτωμένα με εφόδια, ακόμα και ολόκληρους συρμούς, σε κατευθύνσεις διαφορετικές από αυτές για τις οποίες προορίζονταν. Έτσι η πρώτη περίοδος ήταν μια εποχή τρομακτικής σπατάλης, των πόρων που άφησε πίσω του ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος. Οι μεμονωμένες στρατιωτικές μονάδες (κυρίως συντάγματα) έσερναν πίσω τους θωρακισμένα αυτοκίνητα και αεροπλάνα ενώ δεν είχαν ούτε ξιφολόγχες για τα όπλα τους και συχνά δεν είχαν ούτε σφαίρες. Η πολεμική βιομηχανία σταμάτησε την παραγωγή της στα τέλη του 1917. Μόνο το 1919, όταν τα παλιά εφόδια άρχισαν να εξαντλούνται, ξανάρχισε η παραγωγή όπλων. Στα 1920 σχεδόν ολόκληρη η βιομηχανία δούλευε για πολεμικούς σκοπούς. Δεν είχαμε αποθέματα. Κάθε ντουφέκι, κάθε σφαίρα, κάθε ζευγάρι μπότες αποστέλλονταν στο μέτωπο κατευθείαν από τη μηχανή ή τον τόρνο που το παρήγαγε. Ήρθαν στιγμές – και αυτό κρατούσε μερικές εβδομάδες – που μετρούσε κάθε απόθεμα του στρατιώτη σε σφαίρες και που η καθυστέρηση στην άφιξη του ειδικού τραίνου που έφερνε πυρομαχικά κατάληγε στην υποχώρηση ολόκληρων μεραρχιών για δεκάδες βέρστια [5 ] στο μέτωπο.

Παρά το γεγονός ότι η κατοπινή εξέλιξη του εμφυλίου πολέμου οδήγησε στην κατάρρευση της οικονομίας, ο εφοδιασμός του στρατού – από τη μια μεριά χάρη στην κατεύθυνση που δόθηκε στη βιομηχανία και από την άλλη, κυρίως χάρη στον αυξανόμενο βαθμό ρύθμισης της ίδιας της πολεμικής οικονομίας – έγινε και συνεχίζει να γίνεται, όλο και περισσότερο αυτό που χρειάζεται.Μια ιδιαίτερη θέση στην ανάπτυξη του Κόκκινου Στρατού κατέχει η δημιουργία του ιππικού. Χωρίς να μπούμε εδώ σε επιχειρήματα γύρω από το ρόλο που θα παίξει το ιππικό, γενικά στους μελλοντικούς πολέμους, μπορούμε να πούμε ότι στο παρελθόν, ήταν οι καθυστερημένες χώρες που είχαν το καλύτερο ιππικό: η Ρωσία, η Πολωνία, η Ουγγαρία, και ακόμα νωρίτερα η Σουηδία. Γιατί για το ιππικό χρειάζεται κανείς στέπες, αχανείς εκτάσεις. Στη χώρα μας, δημιουργήθηκε φυσικά στο Κιουμπάν και το Ντόν και όχι στα περίχωρα της Πετρούπολης και της Μόσχας. Σε αυτό που αφορά το ιππικό, στον εμφύλιο πόλεμο των Ηνωμένων Πολιτειών τα πλεονεκτήματα ήταν απόλυτα υπέρ των ιδιοκτητών των φυτειών στο Νότο. Μόνο στο δεύτερο μισό του πολέμου οι Βόρειοι έγιναν κύριοι αυτού του όπλου. Το ίδιο συνέβηκε και με μας. Η αντεπανάσταση οχυρώθηκε στις καθυστερημένες περιοχές των συνόρων και προσπαθούσε, πιέζοντας από εκεί προς τα μέσα, να μας συνθλίψει στην κεντρική περιοχή γύρω από τη Μόσχα. Το πιο σημαντικό όπλο που διέθετε ο Ντενίκιν και ο Βράγκελ ήταν οι Κοζάκοι και γενικά το ιππικό. Οι τολμηρές τους επιδρομές την πρώτη περίοδο, συχνά μας δημιουργούσαν μεγάλες δυσκολίες. Όμως αυτό το πλεονέκτημα που είχε στη διάθεση της η αντεπανάσταση – ένα πλεονέκτημα που προερχόταν από την καθυστέρηση – αποδείχτηκε ότι υπήρχε και μέσα στο χώρο της επανάστασης μόλις έγινε κατανοητή η σημασία του ιππικού σε έναν εμφύλιο πόλεμο ελιγμών και μπήκε στην επανάσταση το καθήκον της δημιουργίας μιας δύναμης ιππικού πάση θυσία. Το σύνθημα του Κόκκινου Στρατού το 1919 ήταν: «Προλετάριοι, στα άλογα!». Σε λίγους μόλις μήνες το ιππικό μας μπορούσε να συγκριθεί με του εχθρού και από εκεί και πέρα πήρε, μια για πάντα στα χέρια του την πρωτοβουλία.Η ενότητα και η αυτοπεποίθηση του στρατού αυξήθηκαν σταθερά. Στη πρώτη περίοδο όχι μόνο οι χωρικοί αλλά και οι εργάτες ήταν απρόθυμοι να καταταγούν στο στρατό. Μόνο ένα πολύ μικρό στρώμα αφοσιωμένων προλετάριων αποφάσισε συνειδητά να δημιουργήσει τις ένοπλες δυνάμεις της Σοβιετικής Δημοκρατίας. Και αυτό το στρώμα σήκωσε το βάρος της δουλειάς στην πρώτη και πιο δύσκολη περίοδο. Η αγροτιά ταλαντευόταν ακατάπαυτα. Ολόκληρα συντάγματα που αποτελούνταν από αγρότες – η αλήθεια είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις είναι τελείως απροετοίμαστοι τόσο πολιτικά όσο και τεχνικά – παραδόθηκαν την πρώτη περίοδο μερικές φορές χωρίς καν να πολεμήσουν, αλλά επίσης

αργότερα, όταν οι Λευκοί τους είχαν στρατολογήσει κάτω από τη σημαία τους, ήρθαν και πάλι με το μέρος μας. Μερικές φορές, οι αγροτικές μάζες προσπάθησαν να αποδείξουν την ανεξαρτησία τους και εγκατέλειπαν τους Λευκούς και τους Κόκκινους καταφεύγοντας στα δάση για να σχηματίσουν τις «Πράσινες» μονάδες τους. Αλλά ο διασκορπισμός και η πολιτική ανικανότητα αυτών των μονάδων τις καταδίκαζε στην ήττα. Έτσι, στα μέτωπα του εμφυλίου πολέμου, η σχέση ανάμεσα στις βασικές ταξικές δυνάμεις της επανάστασης εκφραζόταν πιο ζωντανά από οπουδήποτε αλλού: οι αγροτικές μάζες που για το κέρδισμα τους συναγωνίζονταν η αντεπανάσταση των γαιοκτημόνων, αστών, διανοούμενων, με την εργατική τάξη, συνεχώς ταλαντεύονταν από τη μια μεριά στην άλλη. Αλλά στο τέλος έδιναν την υποστήριξη τους στην εργατική τάξη. Στις πιο καθυστερημένες επαρχίες, όπως στο Κούρσκ και το Βορονέζ, όπου ο αριθμός αυτών που απέφευγαν να παρουσιαστούν όταν τους καλούσαν για στρατιωτική υπηρεσία ανέρχονταν σε πολλές χιλιάδες, η άφιξη των δυνάμεων των Στρατηγών στα σύνορα αυτών των επαρχιών έφερε μια αποφασιστική αλλαγή στη στάση τους και έσπρωξε τις μάζες των πρώτων λιποτακτών στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού. Ο αγρότης υποστήριζε τον εργάτη ενάντια στον γαιοκτήμονα και τον καπιταλιστή. Σε αυτό το κοινωνικό γεγονός βρίσκεται ριζωμένη η αιτία της τελικής μας νίκης.Ο Κόκκινος Στρατός οικοδομήθηκε στη μάχη και συνεπώς, έξω από ένα καθορισμένο πλάνο και συχνά διαμέσου μάλλον άτακτων αυτοσχεδιασμών. Ο μηχανισμός του ήταν εξαιρετικά δυσκίνητος και σε πολλές περιπτώσεις αδέξιος. Χρησιμοποιήσαμε κάθε ανάπαυλα για να σφίξουμε, να απλοποιήσουμε και να τελειοποιήσουμε τη στρατιωτική μας οργάνωση. Από αυτή την άποψη είχαμε μια αναμφισβήτητη επιτυχία στη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων. Στην περίοδο της σύγκρουσης μας με τον Βράγκελ και τους Πολωνούς, στα 1920, ο Κόκκινος Στρατός είχε στις γραμμές του περισσότερους από 5 εκατομμύρια άντρες. Σήμερα (Μάης του 1922) συμπεριλαμβάνει μαζί με το Ναυτικό, γύρω στο 1,5 εκατομμύριο και ο αριθμός του μειώνεται συνεχώς. Αυτή η μείωση έγινε και γίνεται πιο αργά από ότι θα θέλαμε, επειδή παράλληλα συνοδεύεται από μια βελτίωση της ποιότητας. Το σφίξιμο στα μετόπισθεν και του βοηθητικού μηχανισμού ήταν ασύγκριτα μεγαλύτερο από ότι στις μάχιμες μονάδες. Περιορίζοντας τον αριθμό του ο στρατός δεν έχει αδυνατίσει αλλά αντίθετα, έχει γίνει πιο δυνατός. Η ικανότητα του να παραταχθεί σε μάχη, αν χρειαστεί, αυξάνει σταθερά. Η πίστη του στην υπόθεση της κοινωνικής επανάστασης είναι πέρα από κάθε αμφιβολία.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ(Ι) Αυτό το άρθρο γράφτηκε για το Yezhegodnik Komintema (Ετήσια Κομιντερν) στις 21 του Μάη 1922. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο Νο

8/ 1922 του περιοδικού της Γενικής Διοίκησης Στρατιωτικών Σχολών. Αναδημοσιεύεται σαν εισαγωγή σε αυτό εδώ το έργο γιατί γενικεύει όλο το υλικό που έχει τώρα τυπωθεί σε αυτούς τους τόμους.(ΙΙ) Η στρατιωτική οργάνωση του Κόμματος μας, άρχισε το 1905 και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του επαναστατικού κινήματος στο στρατό. Η πρώτη προσπάθεια για την ενοποίηση της δουλειά των κομματικών πυρήνων στο στρατό έγινε στο τέλος του Μάρτη 1906, όταν συγκλήθηκε στη Μόσχα μια Συνδιάσκεψη των «στρατιωτικών οργανώσεων». Μετά τη σύλληψη αυτών που είχαν πάρει μέρος στο Τάμμεφορς τον χειμώνα του 1906.Το 1917, μετά τη Φεβρουαριανή Επανάσταση, η Στρατιωτική Οργάνωση επέκτεινε την επιρροή της πρώτα στην Πετρούπολη και αργότερα στο μέτωπο (ιδιαίτερα στο Βόρειο Τομέα και στο Στόλο της Βαλτικής ). Στις 15 του Απρίλη εμφανίστηκε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας Soldatskaya Pravda, του κεντρικού οργάνου της οργάνωσης. Στο συνέδριο της Στρατιωτικής Οργάνωσης στην Πετρούπολη στις 16 του Ιούλη αντιπροσωπεύτηκαν πάνω από 500 μονάδες που είχαν μέλη τους πάνω από 30.000 Μπολσεβίκους. Η Στρατιωτική Οργάνωση ανέλαβε την άμεση προετοιμασία για την εξέγερση και έστειλε μερικούς δραστήριους συντρόφους από τα μέλη της να υπηρετήσουν στην Επαναστατική Στρατιωτική Επιτροπή της Πετρούπολης και αργότερα στο Τμήμα Πολέμου (τους συντρόφους Ποντβόισκι, Μεχονόσιν, Κριλένκο, Τζεβαλτόβσκι, Ρασκόλνικοφ και πολλούς άλλους).

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ1) Μια ρωσική χριστιανική αίρεση που οι οπαδοί της αρνούνταν να

υπηρετήσουν τη στρατιωτική τους θητεία. Για να αποφύγουν τους διωγμούς πολλοί μετανάστευσαν στον Καναδά στα τέλη του 19ου

αιώνα.2) Το Τσεχοσλοβάκικο Σώμα, δημιουργήθηκε στην τσαρική Ρωσία από

αιχμαλώτους πολέμου. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, οι στρατιώτες του Σώματος « θέλανε να γυρίσουν στο σπίτι τους» και ο δρόμος που διάλεξαν ήταν οι γραμμές του υπερσιβηρικού σιδηροδρόμου και διαμέσου του Βλαδιβοστόκ.

3) Η Γκουμπέρνια (κυβερνείο) ήταν η μεγαλύτερη διοικητική μονάδα στη Ρωσία εκείνης της εποχής και μεταφραζόταν σαν επαρχία. Ένα ουγιεντ ήταν μια υποδιαίρεση της επαρχίας, και ένα βολόστ ήταν η μικρότερη διοικητική μονάδα- μια ομάδα χωριών.

4) Αρχικά σχηματίστηκαν έξι στρατιωτικές περιφέρειες : Γιαροσλάβλ, Μόσχα, Ορέλ, Ουράλια, Βόλγα και Βόρεια Κομμούνα (Λευκή Θάλασσα).

5) Ένα βέρστ είναι 3.500 πόδια ή 1.067 μέτρα.