ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

Η ΓΛΩΣΣΑ

Από το 395 στο ανατολικό κράτος η ελληνική γλώσσα αναγνωρίζεται ως ισότιμη της λατινικής σε δικαιοσύνη και εκπαίδευση

Από τον 5ο ως και τον 7ο αι. η ελληνική επικρατεί πλήρως στην Ανατολή

Σε αυτό συνέβαλε και το ότι τα βασικά κείμενα του Χριστιανισμού γράφτηκαν στην ελληνική

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Ο αρχαϊσμός και ο αττικισμός

συνέβαλαν ώστε το μεγαλύτερο μέρος της ΒΓ να γράφεται στην αττική

Πρόκειται για λόγια γλώσσα, τεχνητή που επικράτησε στον γραπτό λόγο σε αντίθεση προς την καθομιλουμένη

Στο Βυζάντιο καλλιεργήθηκε και η κοινή, συνέχεια της ελληνιστικής Κοινής, που ήταν απλούστερη εξέλιξη της αττικής διαλέκτου

Πλεονεκτήματα: α) ήταν η γλώσσα του Ευαγγελίου β) δεν δημιουργούσε προβλήματα κατανόησης στον αναγνώστη γ) το ελληνικό και ελληνίζον στοιχείο της Ανατολικής αυτοκρατορίας τη χρησιμοποιούσε χωρίς καμιά δυσκολία

Μέρος της ΒΓ γράφτηκε στη δημώδη γλώσσα

Πρόκειται για μεικτή γλώσσα από την οποία δεν λείπουν αρχαϊστικά στοιχεία

Επηρεάστηκε ως ένα βαθμό από την καθημερινή γλώσσα των Βυζαντινών

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Η βυζαντινή γλώσσα ονομάστηκε μεσαιωνική για να διακριθεί από την αρχαία και τη νέα ελληνική (ιστορική διάκριση)

Αποτελεί μετεξέλιξη της ελληνιστικής Κοινής (μακρά και δίφθογγοι προφέρονται ως βραχέα, τονικά μέτρα αντικαθιστούν την προσωδία, παύει η χρήση της δοτικής, της ευκτικής και του δυϊκού)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Στην πρώτη βαθμίδα δίδασκε ο γραμματιστής

Στη δεύτερη βαθμίδα δίδασκε ο γραμματικός κυρίως γραμματική, ανθολόγια Ομήρου και κλασικών κειμένων και την τετρακτύν (αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία, μουσική)

Στην τρίτη βαθμίδα δίδασκε ο ρήτορας ή σοφιστής (διδασκόταν η ρητορική και η φιλοσοφία, η νομική και η ιατρική σε διάφορα αστικά κέντρα)

Η Κωνσταντινούπολη γίνεται από τον 4ο αι. το πνευματικό κέντρο της αυτοκρατορίας (εκεί ιδρύεται Βιβλιοθήκη και το Πανδιδακτήριο)

Κάμψη της θύραθεν παιδείας παρατηρείται από τον 6ο αι. (όταν ο Ιουστινιανός έκλεισε το 529 τη Σχολή των Αθηνών)

Διάσταση ανάμεσα σε χριστιανούς και κλασικούς συγγραφείς, αφού αυτοί θεωρούνται ειδωλολάτρες

Η ανάγνωση των αρχαίων γινόταν όχι για τον στοχασμό αλλά για τη γλώσσα και τη γραμματική (ρητορική χρήση των κειμένων)

ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (9ΟΣ-10ΟΣ ΑΙ.)

Λόγοι για την αναβίωση των φιλολογικών σπουδών από τον 9ο αι.: Εδραίωση της ορθοδοξίας Θρίαμβος έναντι των εικονομάχων

(843) Αλλαγή στη γραφή (από

μεγαλογράμματη σε μικρογράμματη, γίνεται από επισυρμένη βιβλιακή)

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΛΟΓΙΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 9ΟΣ-10ΟΣ ΑΙ.

Θεόδωρος Στουδίτης (κανονισμός αντιγραφής κειμένων)

Λέων Φιλόσοφος ή Μαθηματικός (φιλόσοφος σχολή της Μαγναύρας, πρώτο σωζόμενο χειρόγραφο του Πλάτωνα)

Φώτιος (ξεχώρισε για αρχαιοελληνική παιδεία και ορθόδοξη θεολογική)

Αρέθας (εργαστήριο αντιγραφής κλασικών έργων)

Κωνσταντίνος Κεφαλάς (Παλατινή Ανθολογία)

Κωνσταντίνος Ζ Πορφυρογέννητος (λόγιος αυτοκράτορας)

ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ (11ΟΣ ΑΙ.)

Κωνσταντίνος Ψελλός (ύπατος των φιλοσόφων)

Ιωάννης Ξιφιλίνος (νομοφύλαξ) Ιωάννης Ιταλός

Προσεγγίζουν τη θεολογία μέσα από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και διώκονται

Η εκπαίδευση περιέρχεται στα χέρια του Πατριαρχείου

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΑΝΑΛΑΜΠΕΣ

Ευστάθιος Θεσσαλονίκης (εκκλησιαστικά ενδιαφέροντα και σχόλια στον Όμηρο)

Δημήτριος Τρικλίνιος (μελετητής των αρχαίων τραγικών)

Γεώργιος Ακροπολίτης (εξήγηση έκλειψης ηλίου)

Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων (πλατωνιστής, πρότεινε την αντικατάσταση της ορθοδοξίας από πολυθεϊα)