ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΤΥΠΑ

Ερευνητικό εργαςύα τησ Α΄ Λυκεύου

Σύμβολα και Αρχϋτυπα Η Αναλυτικό ψυχολογύα του Καρλ Γιουνγκ

Ομάδα τθσ ερευνθτικισ εργαςίασ υπό τθν επίβλεψθ του τυλ. Βάςςθ ( ΠΕ 01 ) 24/1/2013

1

Πεξηερφκελα:

Πρόλογοσ: ........................................................................................................................... 10

Ειςαγωγι: ........................................................................................................................... 12

Οριςμόσ - ιςτορία:........................................................................................................... 12

Οι φροχδικζσ επιδράςεισ ςτθν αναλυτικι ψυχολογία: .................................................... 13

Σαξίδια: ........................................................................................................................... 15

Κριτικι: ........................................................................................................................... 16

Διαφορά τθσ Αναλυτικισ ψυχολογίασ από τθν Ψυχολογία του Βάκουσ: .......................... 17

Ψυχανάλυςθ και ψυχοκεραπεία κατά τον Γιοφνγκ: ......................................................... 17

Ο Γιουγκιανόσ ψυχοκεραπευτισ: .................................................................................... 20

Ο « Εαυτόσ » κατά τθν Αναλυτικι ψυχολογία: ................................................................. 21

Η ψυχι κατά τθν Αναλυτικι ψυχολογία: ......................................................................... 21

Η ψυχαςκζνεια κατά τθν Αναλυτικι ψυχολογία:............................................................. 21

Η « Νεφρωςθ » κατά τθν Αναλυτικι ψυχολογία: ......................................................... 22

Η « Ψφχωςθ » κατά τθν Αναλυτικι ψυχολογία: ........................................................... 22

τόχοσ τθσ Αναλυτικισ ψυχολογίασ: ............................................................................ 23

Εξατομίκευςθ: ................................................................................................................. 24

Μζκοδοσ τθσ Αναλυτικισ ψυχολογίασ: ............................................................................ 25

Σο Αςυνείδθτο: ............................................................................................................... 25

Σο Αςυνείδθτο και οι αποδείξεισ του: .......................................................................... 26

Οι τζςςερισ λειτουργίεσ και τφποι ( Functional types ): ................................................... 27

Εξωςτρζφεια – εςωςτρζφεια: ..................................................................................... 28

Αλχθμεία: ........................................................................................................................ 29

Σο Κόκκινο Βιβλίο: ........................................................................................................... 30

Σα αρχζτυπα και τα ςφμβολα: ......................................................................................... 39

φμβολα: ..................................................................................................................... 40

Μαντάλα: ........................................................................................................................ 52

Αρχζτυπα: ................................................................................................................... 54

Σα αρχζτυπα του Εγϊ: ................................................................................................. 58

Σο ακϊο βρζφοσ / The Innocent: ............................................................................. 58

Σο ορφανό ι κακθμερινόσ τφποσ / The Orphan/Regular Guy / Gal:.......................... 59

Ο ιρωασ / The Hero:................................................................................................ 59

2

Ο θξνληηζηήο / The Caregiver: ................................................................................. 61

Σα αρχζτυπα τθσ ψυχισ : ............................................................................................. 61

Ο εξερευνθτισ / The Explorer: ................................................................................ 61

Ο επαναςτάτθσ / The Rebel / Destroyer / Think Different: ....................................... 62

Ο εραςτισ / The Lover: ............................................................................................ 62

Ο δθμιουργόσ / The Creator: ................................................................................... 62

Οι τφποι του Εαυτοφ: .................................................................................................. 63

Ο Πλάνοσ κατεργάρθσ ι γελωτοποιόσ / The Trickster ι The Jester: .......................... 63

Ο ςϊφρων / The Sage / Μζντορασ / Mentor : .......................................................... 64

Ο μάγοσ / The Magician: .......................................................................................... 64

Ο θγεμϊν / The Ruler:............................................................................................. 65

Άλλα αρχζτυπα:........................................................................................................... 65

Threshold Guardian / Αποτροπαϊκόσ φφλακασ των ορίων: ....................................... 65

Αξιωματικόσ τθσ Αυλισ των Όπλων / Αγγελιοφόροσ / Herald:.................................. 66

Μεταμορφοφμενοσ - Shapeshifter: .......................................................................... 66

κιά - Shadow: ......................................................................................................... 66

Animus και Anima: .................................................................................................. 67

Θθλυκά αρχζτυπα: ...................................................................................................... 68

Faerie – Princess - Maiden: ...................................................................................... 68

The Wise One / Sophia: ........................................................................................... 71

The Lover:................................................................................................................ 71

The Queen: .............................................................................................................. 71

Σα αρχζτυπα ςτον κόςμο τθσ φανταςίασ: .................................................................... 73

Σα αρχζτυπα του Εγϊ: ............................................................................................. 73

Σο ακϊο βρζφοσ / The Innocent: ......................................................................... 73

Σο ορφανό ι κακθμερινόσ τφποσ / The Orphan/Regular Guy / Gal: ...................... 76

Ο ιρωασ / The Hero: ............................................................................................ 77

Ο θξνληηζηήο / The Caregiver: ............................................................................. 80

Σα αρχζτυπα τθσ ψυχισ : ......................................................................................... 82

Ο εξερευνθτισ / The Explorer: ............................................................................ 82

Ο επαναςτάτθσ / The Rebel / Destroyer / Think Different: ................................... 84

Ο εραςτισ / The Lover: ........................................................................................ 90

Ο δθμιουργόσ / The Creator:................................................................................ 90

Σα αρχζτυπα του Εαυτοφ: ........................................................................................ 92

3

Ο Πλάνοσ κατεργάρθσ ι γελωτοποιόσ / The Trickster ι The Jester: ...................... 92

Ο ςϊφρων / The Sage - Mentor / Μζντορασ: ...................................................... 97

Ο μάγοσ / The Magician: ...................................................................................... 99

Ο θγεμϊν / The Ruler: ......................................................................................... 99

Άλλα αρχζτυπα: ..................................................................................................... 101

Μεταμορφοφμενοσ - Shapeshifter: .................................................................... 101

κιά - Shadow: ................................................................................................... 104

Animus και Anima: ............................................................................................. 106

Θθλυκά αρχζτυπα: ................................................................................................ 106

Η παρκζνοσ ι νεράιδα ι πριγκίπιςςα: ............................................................... 107

Ζ νθία / The Wise One / Sophia: ..................................................................... 115

Η ερωμζνθ / The Lover: ..................................................................................... 116

Βαςίλιςςα / Μεγάλθ Μθτζρα / The Queen: ....................................................... 117

Όνειρα: ......................................................................................................................... 126

Σα όνειρα κατά τον Γιουνγκ: .......................................................................................... 126

Πωσ κυμόμαςτε τα όνειρα: ....................................................................................... 128

φμβολα και αρχζτυπα ςτα όνειρα: ........................................................................... 129

Επίλογοσ – υμπεράςματα: ............................................................................................... 136

Βιβλιογραφία .................................................................................................................... 137

Προτεινόμενθ Βιβλιογραφία: ............................................................................................ 139

4

Πίλαθαο εηθφλσλ:

Εικόνα 1 Ο Κ. Γιοφνγκ .......................................................................................................... 12

Εικόνα 2 Οι τζςςερισ λειτουργίεσ και τφποι. ........................................................................ 27

Εικόνα 3 Mandala ............................................................................................................... 52

Εικόνα 4 Mandala ............................................................................................................... 52

Εικόνα 5 Σο Κόκκινο Βιβλίο. ................................................................................................ 32

Εικόνα 6 Ο Φιλιμων. .......................................................................................................... 33

Εικόνα 7 Η Ενεργι Φανταςία. ............................................................................................. 34

Εικόνα 8: Από το Κόκκινο Βιβλίο. ........................................................................................ 35

Εικόνα 9 Από το Κόκκινο Βιβλίο. ......................................................................................... 35

Εικόνα 10 Mandala του Γιοφνγκ από το Κόκκινο Βιβλίο. ...................................................... 36

Εικόνα 11 Mandala του Γιοφνγκ από το Κόκκινο Βιβλίο. ...................................................... 36

Εικόνα 12 Σο φωσ ςτθν καρδιά του ςκότουσ. ...................................................................... 37

Εικόνα 13 Mandala.............................................................................................................. 37

Εικόνα 14 Mandala.............................................................................................................. 38

5

« Ζ γλψζε ηεο θαξδηάο δελ βξίζθεηαη ζε θάπνην βηβιίν, αιιά θπηξψλεη απφ κέζα

καο, φπσο ν πξάζηλνο ζπφξνο θπηξψλεη κέζα απφ ηε ζθνηεηλή γε ».

Khallil Gibran

Γηα ην Κφθθηλν Βηβιίν ηνπ ν Γηνχλγθ ιέεη: « Αλ θάπνηνο ζαο πεη πσο απηφ

πνπ θάλεηε είλαη λεπξσηηθφ, άξξσζην θαη πσο ζα ράζεηε ηελ ςπρή ζαο, πείηε ηνπ πσο

απηφ ην βηβιίν είλαη ε ςπρή ζαο ».

6

Υξνλνιφγην1:

1875 - 26 Ηνπιίνπ γελλήζεθε ν Κάξι Γθνχζηαβ Γηνπλγθ. Παηέξαο ηνπ ν Γηφραλ Πάνπι

Αθίιεο Γηνπλγθ, θαηνπηλφο εθεκέξηνο ηνπ Κέζβηι θαη κεηέξα ηνπ ε Έκηιπ

Πξάηζβεξθ.

1879 - Ζ νηθνγέλεηα κεηαθνκίδεη ζην Κιάηλ Υίληγθελ, θνληά ζηε Βαζηιεία.

1895-1900 - Ηαηξηθή εθπαίδεπζε θαη δίπισκα ζην παλεπηζηήκην ηεο Βαζηιείαο.

1900 - Βνεζφο γηαηξνχ ππφ ηνλ ηγθελ Μπιέιεξ ζην Μπνπξγθρνιδηι, ην άζπιν

ςπρνπαζψλ ηεο πεξηθέξεηαο ηεο Επξίρεο θαη ζηελ ςπρηαηξηθή θιηληθή ηνπ

παλεπηζηήκηνπ ηεο Επξίρεο.

1902 - Πξψηνο βνεζφο γηαηξνχ ζην Μπνπξγθρφιδιη. Θέκα ηεο δηδαθηνξηθήο δηαηξηβήο

επηιέγεη ην Γηα ηελ ςπρνινγία θαη παζνινγία ησλ απνθαινχκελσλ απφθξπθσλ

θαηλνκέλσλ

1903 - Γάκνο κε ηελ Έκα Ρανχζελκπαρ (1882-1955) απφ ην αθράνπδελ. Απέθηεζαλ

έλα γην θαη ηέζζεξηο θφξεο.

1903-1905 - Πεηξακαηηθέο έξεπλεο πάλσ ζην ιεθηηθφ ζπλεηξκφ.

1905-1909 - Έγηλε αξρίαηξνο θαη πξνζσπάξρεο ζην Μπνπξγθρφιδιη. Δθηειεί

πνιπθιηληθέο αγσγέο πάλσ ζηελ ππλσηηθή ζεξαπεία. ¨Δξεπλεο επάλσ ζηελ

ζρηδνθξέλεηα.

1905-1913 - Γηδάθησξ ζηελ ηαηξηθή ζρνιή ηνπ Παλεπηζηήκηνπ ηεο Επξίρεο θαη

δηαιέμεηο γηα ηελ ςπρνλεχξσζε θαη ηελ ςπρνινγία.

1906 - Αξρίδεη ε ζρέζε ηνπ κε ηνλ Φξφπλη.

1907 - Πξψηε ζπλάληεζε κε ηνλ Φξφπλη

1909 - Ηνχληνο, κεηαθηλείηαη ζην δηθφ ηνπ ζπίηη ζην Κνχζλαρη / Επξίρε θαη απνζχξεηαη

απφ ηελ θιηληθή γηα λα αθνζησζεί ζηηο πξνζσπηθέο ηνπ κειέηεο. επηέκβξηνο,

πξψηε επίζθεςε ζηηο Ζ.Π.Α. κε ηνλ Φξφηλη θαη ηνλ Φεξέληδη, κε ηελ επθαηξία

ηεο 20εο επεηείνπ ηνπ Παλεπηζηήκηνπ Κιάξθ ζην Γνπφξηζεζηεξ ηεο

Μαζαρνπζέηεο, φπνπ ν Γηνπλγθ δίλεη δηάιεμε γηα ην πείξακα ιεθηηθνχ

ζπλεηξκνχ θαη παίξλεη ηηκεηηθφ Νηνθηνξά Ννκηθήο.

1910-1914 - Πξψηνο πξφεδξνο ηεο Γηεζλνχο Έλσζεο Φπραλαιπηψλ.

1 Καρλ Γκοφςταβ Γιουνγκ, χχ

7

1912 - Άιιε επίζθεςε ζηηο Ζ.Π.Α. γηα ζεηξά δηαιέμεσλ ζην Παλεπηζηήκην Φφξληακ

κε ζέκα ηε Θεσξία ηεο Φπραλάιπζεο, πνπ αξγφηεξα αλαζεσξήζεθε θαη

ζπκπιεξψζεθε σο «Πεξί ηεο Φπρνινγίαο ηνπ Αζπλείδεηνπ».

1913 - Ρήμε κε ηνλ Φξφπλη. Σέηαξην Γηεζλέο Φπραλαιπηηθφ πλέδξην ζην Μφλαρν. Ο

Γηνπλγθ νξίδεη ηελ ςπρνινγία ηνπ σο «Αλαιπηηθή Φπρνινγία» {αξγφηεξα

«Φπρνινγία ησλ πκπιεγκάησλ»}. Παξαηηείηαη απφ ηε ζέζε ηνπ δηδάθηνξα ζην

Παλεπηζηήκην ηεο Επξίρεο.

1914 - Παξαηηείηαη απφ Πξφεδξνο ηεο Γηεζλνχο Έλσζεο Φπραλαιπηψλ.

1913-1919 - Πεξίνδνο έληνλεο εζσζηξέθεηαο. πλάληεζε κε ην αζπλείδεην.

1916 - «Δπηά Οκηιίεο πξνο ηνπο Νεθξνχο» Πξψηνο ζρεδηαζκφο Μαληάια. Άπαληα

ζηελ Αλαιπηηθή Φπρνινγία. Πξψηε πεξηγξαθή ηεο «ελεξγεηηθήο θαληαζίαο».

Πξψηε ρξήζε ησλ φξσλ « Πξνζσπηθφ Αζπλείδεην », « ζπιινγηθφ /

ππεξπξνζσπηθφ αζπλείδεην», «εμαηνκίθεπζε», « άληκνπο / άληκα »,

«πξνζσπείν», « πεξζφλα » ζην έξγν Ζ Γνκή ηνπ Αζπλείδεηνπ. Έλαξμε

κειέηεο ησλ Γλσζηηθψλ έξγσλ.

1918-1919 - Γηνηθεηήο ζηξαηνπέδνπ γηα δηεξρφκελνπο απφ ηελ πξψηε γξακκή

Βξεηαλνχο ζηξαηηψηεο ζην αηφ λη’ Δ [επαξρία Φάνπλη]. Πξψηε ρξήζε ηνπ

φξνπ «Αξρέηππν» ζην έξγν Σν Έλζηηθην θαη ην Αζπλείδεην.

1920 - Σαμίδη ζηελ Αιγεξία θαη ηελ Σπλεζία

1921 - Πξψηε ρξήζε ηνπ φξνπ «εαπηφο» ζην βηβιίν Φπρνινγηθνί Σχπνη.

1922 - Αγνξά γεο ζην ρσξηφ Μπφιηλγθελ.

1923 - Υηίζηκν ηνπ πξψηνπ πχξγνπ ζην Μπφιηλγθελ. Θάλαηνο ηεο κεηέξαο ηνπ.

Γηάιεμε ηνπ Ρίραξλη Βίιρεικ γηα ην Η Σζηλγθ ζηελ ςπρνινγηθή ιέζρε ηεο

Επξίρεο.

1924-1925 - Γεθέκβξηνο, ηαμίδη ζηηο Ζ.Π.Α. Ηαλνπάξηνο ηαμίδηα ζηνπο Ηλδηάλνπο

Πνπέκπιν ηνπ Νένπ Μεμηθνχ. Δπίζεο Ν. Οξιεάλε θαη Ν. Τφξθε.

1925-1926 - Σαμίδη ζηελ Κέλπα, Οπγθάληα θαη Νείιν, επίζθεςε ζην φξνο Διγθφλ.

1928 - Έξεπλα ζην ρψξν ηεο Αιρεκείαο. Γχν Γνθίκηα ζηελ Αλαιπηηθή Φπρνινγία.

1928-1930 - εκηλάξηα ζηα αγγιηθά γηα ηελ «Αλάιπζε ησλ Ολείξσλ» ζηελ ςπρνινγηθή

ιέζρε ηεο Επξίρεο.

1929 - Μαδί κε ηνλ Ρίραξλη Βίιρεικ δεκνζηεχεη ην Μπζηηθφ ηνπ Υξπζνχ Λνπινπδηνχ.

1930 - Ο Γηνπλγθ γίλεηαη αληηπξφεδξνο ηεο Ηαηξηθήο Δηαηξείαο γηα ηελ Φπρνζεξαπεία,

κε πξφεδξν ηνλ Έξλεζη Κξέηζκεξ.

1932 - Σηκάηαη κε ην βξαβείν Γξακκάησλ ηεο πφιεο ηεο Επξίρεο.

8

1933 - Πξψηεο δηαιέμεηο ζην Διβεηηθφ Οκνζπνλδηαθφ Πνιπηερλείν κε ζέκα ηε

«χγρξνλε Φπρνινγία». Ο χγρξνλνο άλζξσπνο ζηελ Αλαδήηεζε κηαο Φπρήο.

Πξψηε δηάιεμε ζην ζπλέδξην Έξαλνο γηα ηε κειέηε ηεο πνξείαο ηεο

Δμαηνκίθεπζεο.

1934 - Ηδξχεη ηε Γηεζλή Γεληθή Ηαηξηθή Δηαηξεία γηα ηελ Φπρνζεξαπεία θαη γίλεηαη ν

πξψηνο ηεο πξφεδξνο. Γηάιεμε ζε ζπλέδξην Έξαλνο γηα ηα «Αξρέηππα ηνπ

πιινγηθνχ Αζπλείδεηνπ».

1935 - Αλαθεξχζζεηαη επίηηκνο θαζεγεηήο ζην Δ.Σ.Ζ. ηεο Επξίρεο. Γηάιεμε ζε

ζπλέδξην Έξαλνο κε ζέκα «λεηξα, χκβνια ηεο Πνξείαο πξνο ηελ

Δμαηνκίθεπζε».

1936 - Σηκεηηθφ δηδαθηνξηθφ δίπισκα απφ ην Παλεπηζηήκην Υάξβαξλη. Γηάιεμε ζε

ζπλέδξην Έξαλνο κε ζέκα «Ηδέεο ηεο Λχηξσζεο ζηελ Αιρεκεία».

1938 Πξφζθιεζε ζηελ Ηλδία γηα ηελ 25ε επέηεην ηνπ Ηλδηθνχ Δπηζηεκνληθνχ

πλεδξίνπ, Καιθνχηα. Σηκεηηθά δηδαθηνξηθά δηπιψκαηα απφ ηα παλεπηζηήκηα

ηεο Καιθνχηα, Μπελαξέο θαη Αιαρακπάλη. Γηεζλέο πλέδξην γηα ηελ

Φπρνζεξαπεία ζηελ Ομθφξδε κε πξφεδξν ηνλ Γηνπλγθ. Σηκεηηθφ δηδαθηνξηθφ

δίπισκα απφ ην παλεπηζηήκην ηεο Ομθφξδεο. Αλαθεξχζζεηαη επίηηκν κέινο

ηεο Βαζηιηθήο Ηαηξηθήο Δηαηξείαο ζην Λνλδίλν.

1939-1940 - Γηαιέμεηο ζε ζπλέδξηα Έξαλνο κε ζέκα «Πεξί ηεο Αλαγέλλεζεο» θαη

«Μηα ςπρνινγηθή πξνζέγγηζε ζην Γφγκα ηεο Σξηάδαο».

1941 - Μαδί κε ηνλ Καξι Κεξέλπη δεκνζηεχνπλ ην «Γνθίκηα επί ηεο Δπηζηήκεο ηεο

Μπζνινγίαο.

1942 - Παξαηηείηαη απφ ηε ζέζε ηνπ θαζεγεηή ζην Δ.Σ.Ζ.

1943 - Σηκεηηθφ κέινο ηεο Διβεηηθήο Αθαδεκίαο Δπηζηεκψλ. Πξνηείλεηαη γηα ηελ έδξα

Ηαηξηθήο Φπρνινγίαο ζην παλεπηζηήκην ηεο Βαζηιείαο.

1944 - Παξαηηείηαη απφ ηελ παλεπηζηεκηαθή έδξα ιφγσ αζζέλεηαο.

1945-1950 - Σηκεηηθφ δηδαθηνξηθφ δίπισκα απφ ην παλεπηζηήκην ηεο Γελεχεο.

Γηαιέμεηο ζηα ζπλέδξηα Έξαλνο «Φπρνινγία ηνπ Πλεχκαηνο», «Πεξί ηεο θχζεο

ηεο Φπρήο", «Ζ ςπρνινγία ηεο Μεηακφξθσζεο», «Γηα ηνλ Δαπηφ» θαη

εγθαηλίαζε ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Κ. Γθ. Γηνπλγθ ζηε Επξίρε.

1951 - Αηψλ, δηάιεμε γηα ηελ «πγρξνληθφηεηα».

1952 - Μαδί κε ηνλ Β. Πάνπιη δεκνζηεχνπλ ηελ Δξκελεία ηεο Φχζεο θαη ηεο Φπρήο,

φπνπ ην θείκελν ηνπ Γηνπλγθ ηηηινθνξείηαη « πγρξνληθφηεηα, κηα κε αηηηαηή

πλεθηηθή Αξρή». χκβνια Μεηακφξθσζεο, πξφθεηηαη γηα ηελ ηέηαξηε

αλαζεσξεκέλε έθδνζε ηνπ Φπρνινγία ηνπ Αζπλείδεηνπ. «Απάληεζε ζηνλ

Ησβ».

9

1953 - Γεκνζίεπζε ηνπ πξψηνπ ηφκνπ «Φπρνινγία θαη Αιρεκεία».

1955 - Σηκεηηθφ δηδαθηνξηθφ απφ ην Δ.Σ.Ζ. ηεο Επξίρεο. Θάλαηνο ηεο ζπδχγνπ ηνπ.

1955-1956 - Σειηθή εξγαζία γηα ηελ ςπρνινγηθή ζεκαζία ηεο αιρεκείαο.

1957 - Αξρίδεη λα εξγάδεηαη πάλσ ζην «Αλακλήζεηο, λεηξα, θέςεηο» κε ηελ

ζπλεξγαζία ηεο Αληέια Σδαθέ. Σειενπηηθή ζπλέληεπμε ζην ΒΒC κε ηνλ Σδνλ

Φξίκαλ.

1958 - «Ηπηάκελνη Γίζθνη, Έλαο χγρξνλνο Μχζνο» θαη δεκνζίεπζε ηνπ αξρηθνχ

ηφκνπ «Ζ Πξάμε ηεο Φπρνζεξαπείαο».

1960 - Δπίηηκνο πνιίηεο ηνπ Κνχζλαρη.

1961 - Γέθα κέξεο πξηλ ην ζάλαηφ ηνπ ηειεηψλεη ην ηειεπηαίν έξγν «Πξνζεγγίδνληαο

ην Αζπλείδεην», πνπ βξίζθεηαη ζην βηβιίν «Ο Άλζξσπνο θαη ηα χκβνιά ηνπ».

Πεζαίλεη κεηά απφ κηα κηθξή αδηαζεζία ζηηο 6 Ηνπλίνπ, ζην ζπίηη ηνπ ζην

Κνχζλαρη.

1964 - Δγθαηληάδεηαη ε Κιηληθή θαη ην Κέληξν Έξεπλαο ηεο Γηνπλγθηαλήο Φπρνινγίαο

ζηε Επξίρε.

10

Πρόλογοσ:

Οκάδα Α: Α. Μ. Σνχζε, Φ. Σζηιαιή θαη Ρ. Σζεθνχξα

Ο ζθνπφο ηεο παξνχζεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο είλαη ε θαηαλφεζε ησλ

ζπκβφισλ θαη ησλ αξρεηχπσλ ζηηο κπζνινγίεο, ηηο ζξεζθείεο, ζηα φλεηξα, ζηελ

ηέρλε, ηελ ινγνηερλία θαη ηνλ θηλεκαηνγξάθν.

Απηφο ν ζθνπφο εμππεξεηείηαη απφ βαζηθά εξεπλεηηθά εξσηήκαηα, φπσο:

Ση είλαη ην ζχκβνιν;

Ση είλαη ηα αξρέηππα;

Πνπ νθείιεηαη ε παγθνζκηφηεηά ηνπο.

Πσο αλαγλσξίδνληαη ζηελ θαζεκεξηλφηεηα, ζηηο κπζνινγίεο, ηηο

ζξεζθείεο, ζηα φλεηξα, ζηελ ηέρλε, ηελ ινγνηερλία θαη ηνλ

θηλεκαηνγξάθν;

Ση είλαη ηα ιεμηθά ησλ ζπκβφισλ;

Πσο θαίλνληαη κέζα απφ ηα αξρέηππα νη ζηφρνη ηνπ ήξσα;

Αθνχκε ζπρλά ηε ιέμε πεξηπέηεηα, ήξσαο θαη αληαγσληζηήο, θαη

λνκίδνπκε πσο είλαη θάηη έμσ απφ ηελ εζσηεξηθή καο δσή. Άιιεο θνξέο

εξρφκαζηε ζε επαθή κε πεξίεξγεο ιέμεηο φπσο ζθηά, animus – anima θαη alter ego.

Πνιιέο θνξέο βιέπνπκε έλα έξγν θαη αληηιακβαλφκαζηε κφλν ηελ επηθάλεηα.

Βιέπνπκε έλα φλεηξν θαη λνκίδνπκε πσο είλαη πξνθεηηθφ. πρλά βιέπνπκε

ζχκβνια, φπσο ε κέδνπζα, ν κνλφθεξσο, ν θνίληθαο, ν θέξβεξνο θαη λνκίδνπκε πσο

είλαη κπζνινγία ή θαληαζία. Άιιεο θνξέο βιέπνπκε ζξεζθεπηηθά ζχκβνια ζε πνιιέο

ζξεζθείεο ή πνιηηηζκνχο, φπσο ν ζηαπξφο, ε ζβάζηηθα, ην Σάν θιπ. πρλά

λνκίδνπκε πσο ηα παξακχζηα είλαη θαληαζηηθέο ηζηνξίεο γηα παηδηά θη φκσο ζηηο

πην κεζαησληθέο ηνπο εθδνρέο αληηθαηφπηξηδαλ έλα ζθνηεηλφ θφζκν.

O C. Jung κίιεζε γηα ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην, ηε ζθηά, to Animus θαη ην

Anima. Ζ ςπρνινγία ηνπ είλαη κηα πνιπζετζηηθή ςπρνινγία βγαικέλε απφ ηνπο

κχζνπο θαη ην πην αξρέγνλν αλζξψπηλν παξειζφλ. Κιεζήθακε κε απηφ ην

εξεπλεηηθφ πξφγξακκα απηφ λα δήζνπκε κηα πεξηπέηεηα πνπ εθηείλεηαη απφ ηηο

ζξεζθείεο θαη ηε κπζνινγία σο ηα φλεηξα, ηελ θνθθηλνζθνπθίηζα, ηε Υηνλάηε, ηνλ

Harry Potter θαη ηνλ πφιεκν ησλ άζηξσλ.

Ζ παξνχζα εξεπλεηηθή εξγαζία ζπζρεηίδεηαη κε ηνπο θχθινπο

«Αλζξσπηζηηθέο θαη Κνηλσληθέο Δπηζηήκεο» θαη «Σέρλε θαη Πνιηηηζκφο». Σα

καζήκαηα πνπ ζπκβάινπλ είλαη ε αλαιπηηθή ςπρνινγία, ε ζξεζθεία, ε

ινγνηερλία, ε ηέρλε θαη θηλεκαηνγξάθνο. Μέζσ απηνχ ηνπ εξεπλεηηθνχ

πξνγξάκκαηνο ήξζακε ζε επαθή κε ηελ ςπρηθή καο νηθνλνκία θαη ηνλ θφζκν ηεο

11

θαληαζίαο. Μάζακε απηή ηε δσή ζαλ κηα πεξηπέηεηα απηνζπλεηδεζίαο θαη

απηνπξαγκάησζεο. Κιεζήθακε λα δήζνπκε ην παξακχζη κέζα καο.

Γελ πξφθεηηαη γηα κηα εξεπλεηηθή εξγαζία πνπ εμεηάδεη αθαδεκατθά θαη

αθεξεκέλα ηελ Αλαιπηηθή ςπρνινγία, αιιά κέζα απφ κηα πνηθηιία εκπεηξηψλ:

ζξεζθεία, κπζνινγία, φλεηξα, παξακχζηα, ινγνηερλία, ηέρλε θαη θηλεκαηνγξάθν.

Κιεζήθακε λα θάλνπκε ηηο εζσηεξηθέο καο δηαδξνκέο θαη είδακε ηνλ θφζκν κε

άιιν κάηη. Βαζηθή βηβιηνγξαθία καο ήηαλ ηα έξγα ηνπ Γηνπλγθ θαη ιεμηθά ζπκβφισλ

θαη νλείξσλ πνπ ζηεξίδνληαη ζηελ ςπραλάιπζε.

12

Ειςαγωγό: Φ. Σζηιαιή

Οριςμόσ - ιςτορύα:

Δξεπλεηηθά εξσηήκαηα:

1. Ση είλαη ε Αλαιπηηθή / Γηνπλγθηαλή ςπρνινγία;

2. Πνπ νινθιήξσζε ηηο βαζηθέο ηνπ ηδέεο ν Γηνχλγθ;

3. ε πνηφ πείξακα ππέβαιε ηνλ εαπηφ ηνπ;

Ζ Αλαιπηηθή ςπρνινγία ( ή ςπρνινγία ηνπ Γηνπλγθ ) είλαη ε ζρνιή ηεο

ςπρνινγίαο πνπ πξνέξρεηαη απφ ηηο ηδέεο ηνπ Διβεηνχ ςπρίαηξνπ Carl Jung. Ο

ζεσξεηηθφο πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ έρεη πξνρσξήζεη απφ ηνπο καζεηέο ηνπ θαη άιινπο

ζηνραζηέο πνπ αθνινχζεζαλ ηελ παξάδνζε ηνπ2.

Σηο βαζηθέο ηδέεο πνπ δηακφξθσζαλ ηελ αλαιπηηθή ςπρνινγία επεμεξγάζηεθε

ν Κ. Γηνπλγθ ζηελ Φπρηαηξηθή θιηληθή ηνπ Μπνπξγθρφιδιη. Σνλ Ηνχιην ηνπ 1900,

ζπκπιεξψλνληαο ηηο ηαηξηθέο ηνπ ζπνπδέο ζην παλεπηζηήκην ηεο Βαζηιείαο,

απνθάζηζε λα γίλεη ςπρίαηξνο θαη ζηηο 10 Γεθεκβξίνπ ηνπ 1900 μεθίλεζε σο βνεζφο

γηαηξνχ κε ηελ θαζνδήγεζε ηνπ Γξ. ηγθελ Μπιέιεξ (1857-1939), θαζεγεηή ηεο

ςπρηαηξηθήο ζην παλεπηζηήκην ηεο Επξίρεο θαη

δηεπζπληή ηνπ Ννζνθνκείνπ ςπρηθψλ Ννζεκάησλ

ηνπ Μπνπξγθρφιδιη. ηα νγδφληα ηνπ ν Γηνπλγθ

αλέθεξε απηή ηε ζηηγκή σο « είζνδν ζην

κνλαζηήξη ηνπ θφζκνπ ». Αλαθέξεη πσο

θιεηδψζεθε απφ κφλνο ηνπ γηα κηζφ ρξφλν « ζηνπο

κνλαζηηθνχο ηνίρνπο » γηα λα αξρίζεη λα ζπλεζίδεη

ηε δσή θαη ηελ αηκφζθαηξα ελφο αζχινπ

παξαλντθψλ. Μεηά ηελ θαζεκεξηλή ηνπ εξγαζία

κειεηνχζε, έσο φηνπ δηάβαζε θαη ηνπο πελήληα

ηφκνπο ηνπ Allgemeine Zeitschrift fur Psychiatrie,

επεηδή ήζειε λα θαηαλνήζεη « πψο αληηδξνχζε ν

αλζξψπηλνο λνπο ζηε ζέα ηεο θαηαζηξνθήο ηνπ »3.

Εικόνα 1 Ο Κ. Γιοφνγκ

2 Analytical psychology, χ.χ

3 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ

13

ηελ πεξίνδν 1905-1909 θαηέιαβε ηε ζέζε ηνπ πξνζσπάξρε γηαηξνχ, φπσο

θαη ηελ έδξα δηαιέμεσλ ζην παλεπηζηήκην ηεο Επξίρεο, κε ζέκα ηελ ςπρνινγία θαη

ηελ λεχξσζε. ηελ πεξίνδν 1904-1905 νξγάλσζε ζηελ Φπρηαηξηθή Κιηληθή έλα

εξγαζηήξην πεηξακαηηθήο ςπρνπαζνινγίαο.

Δπηζπκνχζε λα δηεξεπλήζεη ζε βάζνο ηηο ςπρνινγηθέο φςεηο ηεο λεχξσζεο

κε ηε βνήζεηα ηνπ ιεθηηθνχ ζπλεηξκνχ, ζηνλ νπνίν ην ππνθείκελν έπξεπε λα

αληηδξάζεη φζν ην δπλαηφλ ηαρχηεξα ζε κηα ζεηξά ιέμεσλ πνπ έπαηδαλ ην ξφιν

ηνπ δηεγέξηε. ηελ αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ σο βαζηθφ πιηθφ

ρξεζηκνπνηείην ν απαηηνχκελνο γηα ηελ αληίδξαζε ρξφλνο θαη ην πεξηερφκελν ηεο

αληαπφθξηζεο. Οη κειέηεο ηνπ Γηνπλγθ νδήγεζαλ ζηελ αλαθάιπςε ζπκπιεγκάησλ

πνπ εληείλνληαη κέζσ ησλ ζπγθηλήζεσλ, δειαδή απηφλνκσλ πεξηερφκελσλ ηνπ

αζπλείδεηνπ πνπ εθδειψλνληαη ζην πείξακα κε ηε κνξθή παξέκβαζεο. Δπεηδή

αξγφηεξα ε κέζνδνο ιεθηηθνχ ζπλεηξκνχ ρξεζηκνπνηήζεθε αθφκε θαη γηα ην λνκηθφ

θαζνξηζκφ γεγνλφησλ, ην παλεπηζηήκην Κιαξθ ζην Γνπφξηζεζηεξ ηεο

Μαζαρνπζέηεο απέλεηκε ζην Γηνπλγθ ην 1909 ηηκεηηθφ Νηνθηνξά Ννκηθήο.

Σα ρξφληα ζην Ννζνθνκείν Φπρηθψλ Ννζεκάησλ ηνπ Μπνπξγθρφιδιη ήηαλ

απνθαζηζηηθά γηα ηε κεηαγελέζηεξε εμέιημε ηεο Αλαιπηηθήο ςπρνινγίαο ηνπ

Γηνπλγθ4.

Οι φροώδικϋσ επιδρϊςεισ ςτην αναλυτικό ψυχολογύα:


1. Πνηέο νη θξνυδηθέο επηδξάζεηο ζηελ αλαιπηηθή ςπρνινγία;

2. Πνηέο νη δηαθνξέο ηνπ κε ηνλ Φξφπλη;

3. Πνηά ε άπνςε ηνπ Γηνχλγθ γηα ηελ ζξεζθεία;

4. Πνηέο νη απφςεηο ηνπ Άληιεξ γηα ηε λεχξσζε;

Ο Μπιέιεξ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξακνλήο ηνπ Γηνπλγθ ζηελ Φπρηαηξηθή

Κιηληθή εληππσζηάζηεθε απφ ηνλ Φξφηλη θαη ηνπ δήηεζε λα ππνβάιεη κηα έθζεζε

ζρεηηθά κε ην Δξκελεία ησλ Ολείξσλ ηνπ Φξφηλη ζην Μπνπξγθρφιδιη. Σνχην ην

γεγνλφο είρε σο άκεζε ζπλέπεηα ηελ έθζεζε ηνπ Γηνπλγθ ζηηο θξνυδηθέο απφςεηο ην

1906 θαη ηε ζπκκεηνρή ηνπ Μπιέιεξ ζηελ λενπαγή ςπραλαιπηηθή εηαηξεία. Ο

Μπιέιεξ παξεπξέζεθε ζην δηεζλέο ζπλέδξην ηνπ 1908 θαη θαζηέξσζε, καδί κε ηνλ

Φξφηλη, ην Jarbuch für psychoanalytische und psychopathologische Forschung [


14

Δπεηεξίδα γηα ηελ ςπραλαιπηηθή θαη ςπρνπαζνινγηθή έξεπλα ], κε ηνλ Γηνπλγθ σο

εθδφηε. Ο Μπιέιεξ έγξαςε επίζεο έλαλ κηθξφ ηφκν γηα ηελ ππεξάζπηζε ηεο

ςπραλάιπζεο ηνπ Φξφπλη, ε νπνία εκθαλίζηεθε ην 1911, φηαλ εθείλνο είρε ήδε

απνρσξήζεη απφ ην ςπραλαιπηηθφ θίλεκα, δηαθσλψληαο κε ηνλ Φξφηλη γηα ηελ

εμαηξεηηθή έκθαζε πνπ απέδηδε ζηε βξεθηθή ζεμνπαιηθφηεηα5.

Ζ απνθαζηζηηθφηεξε πηζαλψο εκπεηξία ζηε δσή ηνπ Γηνπλγθ θαη εληειψο

θαζνξηζηθή γηα ηε δηακφξθσζε ηεο αλαιπηηθήο ςπρνινγίαο, ππήξμε ε επαθή ηνπ κε

ηνλ ίγθκνπλη Φξφηλη θαη θπξίσο ε επαθή ηνπ κε ηελ ςπρνινγία ηεο πζηεξίαο

θαη ηα φλεηξα.

Ο Γηνπλγθ ζεσξνχζε ηνλ Φξφηλη ζπνπδαίν άλζξσπν, αιιά πάλσ απ’ φια

θάπνηνλ πνπ « πάιεπε κε ηνλ δαίκνλά ηνπ »6. Απηφ πνπ ηνλ εληππσζίαζε θαη

επέδξαζε ζεκαληηθά ζηηο πξνζσπηθέο ηνπ αλαδεηήζεηο πεξηζζφηεξν θαίλεηαη πσο

ήηαλ ην έξγν ηνπ Φξφηλη πάλσ ζηελ Δξκελεία ησλ Ολείξσλ, ην νπνίν ζεσξνχζε σο

ηελ πιεξέζηεξε πξνζπάζεηα πνπ έγηλε γηα λα θαηαθηεζεί ην αίληγκα ηεο

αζπλείδεηεο ςπρήο πάλσ ζην θαηλνκεληθά ζηέξεν έδαθνο ηνπ εκπεηξηζκνχ. Ζ

θαξπνθφξα θηιία ηνπο δελ θξάηεζε πνιχ. Ζ δεκνζίεπζε ηνπ έξγνπ ηνπ Γηνπλγθ

Μεηακνξθψζεηο θαη χκβνια ηεο Λίκπηλην νδήγεζε ζηελ νξηζηηθή ξήμε ηεο

ζρέζεο ηνπο ( 1913 ), κηα ξήμε ε νπνία είρε μεθηλήζεη απφ ηηο πξνζσπηθέο ηνπο

δηαθσλίεο πάλσ ζε ζέκαηα ζεμνπαιηθφηεηαο θαη εξκελείαο ησλ νλείξσλ αιιά

θαη πάλσ ζε δηαθνξέο ηνπο σο πξνο ην ζέκα ηεο ζξεζθείαο.

Ο Γηνπλγθ πίζηεπε πσο αλ δελ έρεη θαλείο κε ηη λα αληηθαηαζηήζεη ην

ζξεζθεπηηθφ έλζηηθην ζα πξέπεη λα ην αθήλεη άζηθην, θαζψο απνηειεί ζεκέιην

ηνπ αηνκηθνχ θφζκνπ. Ζ θαηάξξεπζε ησλ ζξεζθεπηηθψλ πεπνηζήζεσλ

αθνινπζείηαη ζπρλά απφ θαηάξξεπζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο, θάηη πνπ ν Γηνπλγθ

παξαηεξνχζε ζπρλά ζηνπο αζζελείο ηνπ7).

Δπίζεο, ζεσξνχζε παξαθνξησκέλε ηε ζεσξία ηνπ Φξφηλη γηα ηε

ζεμνπαιηθφηεηα, θάηη πνπ θαίλεηαη ηδηαίηεξα ζε κηα αρξνλνιφγεηε θαη αδεκνζίεπηε

ζεκείσζή ηνπ γηα ηνλ Άιθξελη Άληιεξ, πνπ είρε επίζεο δηαηειέζεη κέινο ηνπ θχθινπ

ηνπ Φξφηλη αιιά ίδξπζε εληέιεη ηε δηθή ηνπ ζρνιή αηνκηθήο ςπρνινγίαο. ε απηή ηε

ζεκείσζε θαίλεηαη λα εθηηκά ηνλ Άληιεξ, γηα ην γεγνλφο φηη έθεξε ζηελ επηθάλεηα

ην ζεκειηαθφ γεγνλφο ηεο αλάγθεο ηνπ αηφκνπ γηα ζπνπδαηφηεηα, ε νπνία

εξκελεχεη ζεκαληηθέο φςεηο ηεο λεχξσζεο, κε εξκελεχζηκεο απφ ηε

ζεμνπαιηθφηεηα.

5 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Stone, 1997, ς. 147.

6 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ.

7 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Jung, 1984, ς. 34

15

Ταξύδια:

Α. Μ. Σνχζε


1. Πσο επέδξαζαλ ηα ηαμίδηα ηνπ Γηνχλγθ ζηηο απφςεηο ηνπ;

2. Πνπ πήγε θαη πνηνπο πνιηηηζκνχο γλψξηζε;

Ζ επαθή κε άιινπο πνιηηηζκνχο θαη ηα καθξνρξφληα ηαμίδηα άζθεζαλ

ζεκαληηθή επηξξνή ζηνλ Γηνπλγθ. Σνλ Μάξηην ηνπ 1920 ζπλνδεχνληαο έλαλ θίιν

ηνπ ζηελ Σπλεζία ηαμίδεςε λφηηα πξνο ην θαμ, ζηελ φαζε πφιε ηνπ Σνδέ. Δθεί

αλαδήηεζε αζπλείδεηα έλα θνκκάηη ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπ κε-επξσπατθφ θαη

επεξεάζηεθε απφ ην άρξνλν ηεο εξήκνπ θαη ηελ ζπλαηζζεκαηηθή επζχηεηα ησλ

Βνξεηναθξηθαλψλ.

Σνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1925 επηζθέθζεθε καδί κε θίινπο ηνπ ηνπο Ηλδηάλνπο ηνπ

Νένπ Μεμηθνχ, ηνπο Πνπέκπιν ή "ρηίζηεο ησλ πφιεσλ". Δθεί θαίλεηαη πσο ηνλ

ζπγθιφληζε ε ζπλάληεζή ηνπ κε ηνλ αξρεγφ ησλ Πνπέκπιν ηνπ Σαφο ηνλ Αληφλην

Μηξακπάι ή Οθηάη Μπηάλν (Οξεηλή ιίκλε), ν νπνίνο ηνπ έδεημε έλα άιιν πξφζσπν

ηεο εηθφλαο πνπ παξνπζηάδνπλ νη ιεπθνί γηα ηνπο άιινπο πνιηηηζκνχο, ην πξφζσπν

ηνπ αξπαθηηθνχ. Σέηνηα είλαη ε ελφξαζε πνπ απνθφκηζε ν Γηνπλγθ απφ ηνχηε ηε

ζπλάληεζε πνπ επεξέαζε βαζηά ηνλ κεηαγελέζηεξν ηξφπν ζθέςεο ηνπ, φπσο

αθεγείηαη ζην Αλακλήζεηο λεηξα θέςεηο.

Σελ ίδηα ρξνληά ηαμίδεςε ζηελ Κέλπα θαη ηελ Οπγθάληα, κε ηειηθφ πξννξηζκφ

ηνπο πξφπνδεο ηνπ φξνπο Διγθφλ, φπνπ ήιζε ζε επαθή κε ηνπο Μαζάη θαη ηε

ζεκαζία ηεο ιαηξείαο ηνπ ήιηνπ θαη ηεο αέλαεο πξσηλήο ηνπ γέλλεζεο γηα ηνπο

Αθξηθαλνχο. Ζ εμεξεπλεηηθή ηνπ απνζηνιή ζηελ Αθξηθή ζπλερίζηεθε ζηελ Κνηιάδα

ηνπ Νείινπ ζηελ ιίκλε Βηθηψξηα, ην νπδάλ θαη ην Υαξηνχκ.

Σν 1938 έιαβε πξφζθιεζε απφ ηελ ηλδηθή θπβέξλεζε λα παξαζηεί ζην 25ν

ησβειαίν ηνπ Ηλδηθνχ Δπηζηεκνληθνχ πλεδξίνπ. Αλ θαη ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν ε

ελαζρφιεζή ηνπ κε ηελ αιρεκηθή ζθέςε θαη ηηο πξνζσπηθέο ηνπ αλαδεηήζεηο

νπζηαζηηθά ηνλ εκπφδηζε λα απνηππψζεη βαζηά ηελ αίζζεζε ηνπ ηλδηθνχ πνιηηηζκνχ,

εληνχηνηο θαηαλφεζε ηε ζεκαληηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηελ αληίιεςε ηεο

πξαγκαηηθφηεηαο ησλ Ηλδψλ θαη ησλ Δπξσπαίσλ, πνπ θαηά ηελ άπνςή ηνπ είραλ

πεξηνξίζεη δσή ζηνλ ζχιαθα ηνπ θεθαιηνχ ηνπο.

16

Πνιπγξαθφηαηνο άθεζε πίζσ ηνπ έλα ηεξάζηην ζπγγξαθηθφ έξγν, πξντφλ ηεο

δίςαο ηνπ γηα κειέηε θαη καθξάο εκπινθήο ηνπ ζηελ θιηληθή παξαηήξεζε, ελψ

παξάιιεια άλνημε λένπο δξφκνπο παξαηήξεζεο θαη έξεπλαο γηα ηελ αλζξψπηλε ςπρή.

Πέζαλε γαιήληα ζην ζπίηη ηνπ, ζην Κχζλαρη, ζε ειηθία 86 εηψλ8.

Κριτικό:

Α. Μ. Σνχζε


1. Πνηα θξηηηθή αζθήζεθε ζηνλ Γηνχλγθ;

2. Πσο ν ίδηνο απάληεζε ζ’ απηήλ;

Οη δξαζηεξηφηεηεο θαη νη ηδέεο ηνπ Κ. Γθ. Γηνπλγθ ππέζηεζαλ έληνλε

θξηηηθή, αθφκε θαη απφ πξψελ καζεηέο ηνπ, φπσο ν Μαμ Ννι. Σελ ίδηα ζηηγκή,

φκσο, ην ίδην έληνλε ππήξμε θαη ε ππεξάζπηζή ηνπ απφ εθείλνπο πνπ θαηαλφεζαλ

ηε θχζε ηεο ζθέςεο θαη ηεο πξαθηηθήο ηνπ. Παξακέλεη σζηφζν ην γεγνλφο φηη

δέρζεθε ηα ππξά ηφζν ηεο επηζηήκεο φζν θαη ηεο ζξεζθείαο, δειαδή ησλ δχν

φςεσλ πνπ πξνζπάζεζε λα γεθπξψζεη ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ.

Μία απφ ηηο βαζηθέο θαηεγνξίεο είλαη ν ππνζεηηθφο αληηζεκηηηζκφο ηνπ

θαη ν εθζεηαζκφο ηνπ Αδφιθνπ Υίηιεξ. Οη θαηεγνξίεο απηέο πξνέξρνληαη θπξίσο

απφ ηελ θνηλφηεηα ησλ κεηαγηνπγθηαλψλ θαη θαηφπηλ απφ θξνυδηθνχο θχθινπο κεηά

ηε ξήμε ηνπ κε ηνλ Φξφηλη.

Ο ίδηνο απαληά: « Πξέπεη λα είλαη ήδε ζαθέο γηα νπνηνλδήπνηε έρεη

δηαβάζεη νπνηαδήπνηε απφ ηα βηβιία κνπ φηη δελ ππήξμα πνηέ ππνζηεξηθηήο ησλ

Ναδί θαη δελ ππήξμα πνηέ αληηζεκίηεο. Δπίζεο θακία παξαλφεζε, κεηαθξαζηηθφ

ιάζνο, ή παξνπζίαζε απηψλ πνπ έρσ γξάςεη δελ κπνξεί λα αιιάμεη ηελ αιεζηλή κνπ

άπνςε »9.



17

Διαφορϊ τησ Αναλυτικόσ ψυχολογύασ από την Ψυχολογύα του

Βϊθουσ:

Φ. Σζηιαιή

Ο Γηνπλγθ αλέπηπμε ηε δηθή ηνπ μερσξηζηή πξνζέγγηζε ζηε κειέηε ηνπ

αλζξψπηλνπ κπαινχ. ηα πξψηα έηε ηνπ, φηαλ εξγάδνληαλ ζε έλα ειβεηηθφ

λνζνθνκείν κε ζρηδνθξελείο αζζελείο θαη ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ Sigmund Freud

επέδεημε κηα πην πξνζεθηηθή καηηά ζηα κπζηεξηψδε βάζε ηνπ αλζξψπηλνπ

αζπλεηδήηνπ. Γνεηεπκέλνο απφ απηφ πνπ είδε αθηέξσζε ηε δσή ηνπ ζηελ εμεξεχλεζε

ηνπ αζπλείδεηνπ. ε αληίζεζε κε πνιινχο ζχγρξνλνπο ςπρνιφγνπο, ν Γηνπλγθ δελ

αηζζάλνληαη φηη ην πείξακα φπσο ζηηο θπζηθέο επηζηήκεο βνεζά ζηελ θαηαλφεζε ηεο

αλζξψπηλεο ςπρήο. Γη 'απηφλ ην εκπεηξηθφ πιηθφ ήηαλ ν θφζκνο ηνπ νλείξνπ, ηνπ

κχζνπ θαη ε ιανγξαθία.

Αλ θαη αλαιπηηθή ςπρνινγία θαη θξνυδηθή ςπραλάιπζε κνηξάδνληαη

νκνηφηεηεο, είλαη ε αλαιπηηθή ςπρνινγία είλαη δηαθνξεηηθή απφ ηελ θξνυδηθή

ςπραλάιπζε.

Ζ ςπρνινγία ηνπ βάζνπο ( Φξφπλη ) ζπκπεξηιακβάλεη θαη ηελ αξρεηππηθή

ςπρνινγία ηνπ Γηνπλγθ θαη ρξεζηκνπνηεί ην κνληέιν ηνπ αζπλείδεηνπ σο πεγή ηεο

ζεξαπείαο θαη ηεο αλάπηπμεο ζε έλα άηνκν.

Ζ κεγαιχηεξή ηνπ δηαθνξά απφ ηνλ Φξφπλη είλαη ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην (

νη θνηλέο ζθέςεηο, αλακλήζεηο, εκπεηξίεο δσήο ζ’ φινπο ηνπο αλζξψπνπο ), φπσο

θαη ηα αξρέηππα θαη ηα ςπρηθά κνηίβα.

Ο Γηνπλγθ είδε ηελ ςπρή θαη ην κπαιφ, αιιά παξαδέρεηαη φηη γηα ην κπζηήξην

ηεο ςπρήο ρξεζηκνπνηείηαη σο εκπεηξηθή απφδεημε ε ζεκαζία ησλ αξρεηχπσλ ζηα

φλεηξα θαη ηε κπζνινγία10

.

Ψυχανϊλυςη και ψυχοθεραπεύα κατϊ τον Γιούνγκ:

Ρ. Σζεθνχξα


1. Πνηά ε ςπραλαιπηηθή ηαθηηθή ηνπ Γηνχλγθ;

2. Πνηα ζηνηρεία ρξεζηκνπνηνχληαη ζ’ απηή ηελ ηερληθή;

3. Πνηά ε ζεκαζία ηεο κνλαδηθφηεηαο ηνπ θάζε αζζελή;

4. Πνηα ε πξνυπφζεζε γηα ην ηαμίδη ζηα βάζε ηεο ςπρήο;


18

5. Πνηνο ν ξφινο ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλεηδήηνπ;

6. Ση είλαη ε λεχξσζε θαηά ηνλ Γηνχλγθ;

7. Πσο αληηκεησπίδεηαη;

Βάζεη ηεο εκπεηξίαο πνπ απέθηεζε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλάληεζήο ηνπ κε

ην αζπλείδεην, ν Γηνπλγθ αλέπηπμε ηε δηθή ηνπ ςπραλαιπηηθή πξαθηηθή, ηελ

ηερληθή ηεο ελεξγεηηθήο θαληαζίαο. Οπζηαζηηθά ε δηαδηθαζία ηεο

ζπλεηδεηνπνίεζεο ησλ εηθφλσλ είλαη ην γεληθφ απνηέιεζκα ηεο εξκελείαο ησλ

νλείξσλ, αιιά κπνξεί λα αγγίμεη βαζχηεξεο φςεηο ηνπ εαπηνχ, κέζσ ηεο

ελεξγεηηθήο θαληαζίαο.

Ζ κέζνδνο απαηηεί ζπλεηδεηή εκβάζπλζε ζην αζπλείδεην, παξαηήξεζε,

απεηθφληζε θαη ζηνραζκφ επί ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπ. Σα πεξηερφκελα

δσγξαθίδνληαη κνξθνπνηνχληαη ελίνηε ρνξεχνληαη, δξακαηνπνηνχληαη ή

θαηαγξάθνληαη ζε κηα θαληαζηηθή ζεηξά, σο δξάζε ή δηάινγνο κε εζσηεξηθέο

κνξθέο.

Ζ ελεξγεηηθή θαληαζία μεθηλά ηε ζεξαπεία κηαο λεχξσζεο ρηίδνληαο

γέθπξεο αλάκεζα ζηε ζπλείδεζε θαη ηα πεξηερφκελα ηνπ αζπλείδεηνπ. Οη εηθφλεο

ηνπ αζπλείδεηνπ είλαη απηναπεηθνλίζεηο δηαδηθαζηψλ ηεο ςπρηθήο δσήο, πνπ

κπνξνχλ λα απειεπζεξσζνχλ απφ ηελ παξάιπζε θαη ηελ παζεηηθφηεηα κέζσ ηνπ

δεκηνπξγηθνχ νξακαηηζκνχ.

ια ηα παξαπάλσ βέβαηα απαηηνχλ κηα εμαηνκηθεπκέλε κεηαρείξηζε γηα

θάζε δηαθνξεηηθφ αζζελή. Φαίλεηαη πσο ν Γηνπλγθ δελ πίζηεπε ζε γεληθέο κεζφδνπο

ζεξαπείαο, θαζψο ζεσξνχζε φηη γηα θάζε άηνκν απνδίδεη κφλνλ ε αηνκηθή

θαηαλφεζε.

χκθσλα κε ηα ιφγηα ηνπ ίδηνπ « θαιφ ζα ήηαλ φπνηνο επηζπκεί λα γλσξίζεη

ηελ αλζξψπηλε ςπρή λα απνραηξεηήζεη ηηο κειέηεο ηνπ θαη λα πεξηπιαλεζεί ζηνλ

θφζκν κε αλνηθηή θαξδηά. ηε θξίθε ησλ θπιαθψλ, ζηα ςπρηαηξηθά άζπια θαη ηα

λνζνθνκεία, ζηηο ζθνηεηλέο ηαβέξλεο ησλ πξναζηίσλ, ζηα πνξλεία θαη ηα

ραξηνπαηθηηθά θαηαγψγηα, ζηα θνζκηθά ζαιφληα, ζην ρξεκαηηζηήξην, ζηηο

ζνζηαιηζηηθέο ζπγθεληξψζεηο, ζηηο εθθιεζίεο, κέζα απφ ηελ αγάπε θαη ην κίζνο, ηελ

εκπεηξία ησλ παζψλ θάζε κνξθήο ζην δηθφ ηνπ ζψκα, ζα δξέςεη πινπζηφηεξεο

ζνδεηέο γλψζεο απφ απηέο πνπ κπνξνχλ λα ηνπ πξνζθέξνπλ ηα βηβιία θαη ζα

γλσξίζεη πψο λα ζπκπεξηθέξεηαη σο γηαηξφο ζηνλ αζζελή, κε αιεζηλή γλψζε ηεο

αλζξψπηλεο ςπρήο »11

.

Ζ ζεσξία ηνπ Γηνπλγθ γηα ηε λεχξσζε είλαη βαζηζκέλε ζε κηα

απηνξπζκηδφκελε ςπρή. Μηα λεχξσζε απνηειείηαη θπξίσο απφ ζπγθξνχζεηο


19

κεηαμχ ησλ ζπλεηδεηψλ θαη αζπλείδεησλ ηκεκάησλ ηεο ςπρήο. Δδψ είλαη ην

αζπλείδεην πνπ παξάγεη κηα αλεθηίκεηε επνηθνδνκεηηθή θαζνδήγεζε.

Ζ γιψζζα πνπ ρξεζηκνπνηεί ην αζπλείδεην είλαη έλαο θαζνιηθφο

ζπκβνιηζκφο, ζπρλά κπζνινγηθήο θχζεο. Ο θαζνδεγεηηθφο ξφινο εγεζίαο ησλ

αζπλείδεησλ ιεηηνπξγηψλ, φπσο ηα φλεηξα θαη ηα νξάκαηα, ζρεηίδεηαη κε ηελ

αλαθάιπςε ηνπ δξφκνπ, κέζσ ηνπ νπνίνπ πξέπεη λα αλαπηπρζεί ην άηνκν θαη φρη κε

απζαίξεηεο ππνζέζεηο ή κεζφδνπο. Ζ ηθαλφηεηα ηεο νξζήο αλάγλσζεο απηψλ ησλ

ζπκβνιηθψλ εθπνξεχζεσλ ηνπ αζπλείδεηνπ απαηηεί, εθηφο απφ ηε γλψζε ησλ

κπζνινγηθψλ κνηίβσλ, κηα θαηαλφεζε ηεο δηθνξνχκελεο θχζεο ησλ ζπκβφισλ

θαη ηε δπλαηφηεηα λα εξκελεπζνχλ σο αληηζηαζκηζηηθνί παξάγνληεο ηνπ εγψ. Ο

Γηνπλγθ ελζάξξπλε ηελ ελεξγεηηθή θαληαζία ζε απηή ηε δηαδηθαζία.

Ο Γηνπλγθ βξήθε ηελ πξνζέγγηζή ηδηαίηεξα θαηάιιειε γηα ηνπο

αλζξψπνπο πνπ ξπζκίδνπλ ηε δσή ηνπο κε θνηλσληθά πξφηππα, αιιά νη νπνίνη

εληνχηνηο έρνπλ ζνβαξά πξνβιήκαηα κε φ,ηη αθνξά ζην λφεκα ηεο δσήο ηνπο. «

Δίδα ζπρλά ηνπο αλζξψπνπο λα γίλνληαη λεπξσηηθνί, φηαλ ηθαλνπνηνχληαη κε

αλεπαξθείο ή ιαλζαζκέλεο απαληήζεηο ζηα δεηήκαηα ηεο δσήο. Ζ πιεηνςεθία ησλ

αζζελψλ κνπ δελ ήηαλ νη νπαδνί θάπνηαο ζξεζθείαο, αιιά εθείλνη πνπ είραλ

ράζεη ηελ πίζηε ηνπο »12

.

Ο ζχγρξνλνο άλζξσπνο είλαη ηπθιφο ζην γεγνλφο φηη, παξφιεο ηηο

νξζνινγηζηηθέο ηθαλφηεηεο θαη ηελ απνδνηηθφηεηά ηνπ, θαηέρεηαη απφ « δπλάκεηο »

πνπ είλαη πέξα απφ ηνλ έιεγρφ ηνπ. Οη ζενί θαη νη δαίκνλέο ηνπ δελ έρνπλ

εμαθαληζηεί θαζφινπ, απιά έρνπλ πάξεη κφλν ην λέν φλνκα. Σνλ θξαηνχλ

δηαξθψο ζε εγξήγνξζε κε ηελ αλεζπρία, ςπρνινγηθέο πεξηπινθέο, κηα αθφξεζηε

αλάγθε γηα ράπηα, νηλφπλεπκα, θαπλφ, ηξνθή –θαη, πξν πάλησλ, κηα κεγάιε

ζεηξά λεπξψζεσλ13

.

Μηα ζεκαληηθή πηπρή ηεο ζεσξίαο ηνπ Γηνπλγθ γηα ηε λεχξσζε είλαη πψο

κπνξνχλ λα πνηθίινπλ ηα ζπκπηψκαηα απφ ςπρνινγηθφ ηχπν ζε έλαλ άιινλ. Ζ

ηεξαξρία ησλ δηαθξηηψλ ςπρνινγηθψλ ιεηηνπξγηψλ δίλεη ζε θάζε άηνκν κηα θπξίαξρε

αίζζεζε, δηαίζζεζε, ζπλαίζζεκα ή δηαλνεηηθή ιεηηνπξγία είηε κε εμσζηξεθή είηε

εζσζηξεθή ηνπνζέηεζε. Ζ θπξίαξρε ιεηηνπξγία βξίζθεηαη ππφ έιεγρν ηνπ εγψ. Αιιά

ε θαηψηεξε ιεηηνπξγία παξακέλεη πχιε αζπλείδεησλ πεξηερνκέλσλ. Κάηη ηέηνην

πξνθαιεί ραξαθηεξηζηηθέο εθδειψζεηο θαηψηεξεο ζπκπεξηθνξάο, φηαλ ε

ππεξβνιή ηεο κίαο απφ ηηο ηέζζεξηο ιεηηνπξγίεο ζπλνδεχεη ηε λεχξσζε. Ο

Γηνπλγθ δηαπίζησζε φηη ην αζπλείδεην εθθξάδεηαη πξψηηζηα κέζσ ηεο θαηψηεξεο

ςπρνινγηθήο ιεηηνπξγίαο ελφο αηφκνπ, είηε απηή είλαη ε ζθέςε, ε αίζζεζε ή ε

δηαίζζεζε.

12

Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. 13 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Jung, 1964,ζ. 82.

20

ε φ,ηη αθνξά ζηε ζπιινγηθή λεχξσζε, ν Γηνχλγθ ηελ εμεηάδεη αλαιπηηθά

ζε ζρέζε θπξίσο κε ηελ πνιηηηθή, ζεσξψληαο πσο ν θφζκνο καο ζε απηφ ην

επίπεδν δηαηεξεί ηε δηαζπαζκέλε εηθφλα ελφο λεπξσηηθνχ14

.

Ο Γιουγκιανόσ ψυχοθεραπευτόσ:

Α. Μ. Σνχζε


1. Ση είλαη ν Γηνπλγθηαλφο ςπραλαιπηήο;

2. Πνηα ηα ηππηθά θαη ηα νπζηαζηηθά ηνπ πξνζφληα;

3. Πνηα είλαη ηα πεδία ζηα νπνία έρεη εληξπθήζεη;

Ο Γηνπγθηαλφο ςπρνζεξαπεπηήο ή Γηνπγθηαλφο ςπραλαιπηήο θαιιίηεξα είλαη

έλαο επαγγεικαηίαο πνπ έρεη εθπαηδεπηεί ζηελ παξάδνζε θαη ηηο ζεσξίεο ηεο

Αλαιπηηθήο ( πνπ ζπλήζσο αλαθέξνληαη σο Γηνπγθηαλή ) Φπρνινγία.

ηνλ ππξήλα ηεο, ε εθπαίδεπζε ζηελ Αλαιπηηθή Φπρνινγία ζθπξειαηεί

κηα ηθαλφηεηα γηα θαηαλφεζε θαη εξκελεία ησλ ζπκβνιηθή θαη κεηαθνξηθή

εθδειψζεηο ηεο ςπρήο.

Γηα λα ραξαθηεξηζηεί έλαο αλαιπηήο Γηνπγθηαλφο, πξέπεη λα έρεη

νινθιεξψζεη ηηο ζπνπδέο ηνπ θαη λα πάξεη κεηαπηπρηαθφ δίπισκα απφ ην CG Jung

Institute, δηαπηζηεπκέλν απφ ηελ Γηεζλή Έλσζε ηεο Αλαιπηηθήο Φπρνινγίαο ( IAAP

).

Ο ςπρνζεξαπεπηήο φκσο, πξέπεη λα θαηαλνήζεη φρη κφλν ηνλ αζζελή, αιιά ζα

πξέπεη λα θαηαιάβεη θαη ηνλ εαπηφ ηνπ. Γηα ην ιφγν απηφ απαξαίηεηε είλαη ε

αλάιπζε ηνπ αλαιπηή, πνπ νλνκάδεηαη « αλάιπζε θαηάξηηζεο ».

Βαζηθά ζηνηρεία ηεο εθπαίδεπζήο ηνπ είλαη:

Οη ζεσξίεο ηεο ςπρνινγίαο ηνπ βάζνπο.

Φπρνπαζνινγία.

Ζ πξαθηηθή ηεο αλάιπζεο.

Θεσξίεο εξκελείαο νλείξνπ.

14 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Jung et al, 1964, ς. 85.

21

Ζ ςπρνινγηθή εξκελεία ησλ Μπζνινγία θαη Παξακχζηα.

Αλζξσπνινγία.

Μειέηεο ζηε πγθξηηηθή Θξεζθεηνινγία.

Θεξαπεπηηθέο ηερληθέο.

Αλαιπηηθέο ηθαλφηεηεο ζε Αμηνπνηψληαο ηηο εηθφλεο ηεο θαληαζίαο θαη

θαληαζίαο.

Ζ Δξκελεία ησλ Ολείξσλ.

Λνγνηερλία θαη ηηο Σέρλεο.

Φπρηαηξηθή.

Δπαγγεικαηηθή Γενληνινγία15

.

Ο « Εαυτόσ » κατϊ την Αναλυτικό ψυχολογύα:

Α. Μ. Σνχζε

Ο Γηνπλγθ νξίδεη σο « εαπηφ » ην « αξρέηππν ηεο νιφηεηαο θαη ην θέληξν

ξχζκηζεο ηεο ςπρήο ».

Η ψυχό κατϊ την Αναλυτικό ψυχολογύα:

Α. Μ. Σνχζε

Καηά ηνλ Γηνπλγθ ε ςπρή είλαη έλα απηνξπζκηδφκελν πξνζαξκνζηηθφ

ζχζηεκα16

.

Η ψυχαςθϋνεια κατϊ την Αναλυτικό ψυχολογύα:

Α. Μ. Σνχζε

Σν αλζξψπηλν ςπρηθφ πεξηερφκελν είλαη πνιχπινθν θαη βαζχ. Μπνξνχλ

λα δηαζρηζηεί, λα δηαηξεζεί θαη λα ιάβεη ζρήκαηα ή ζπκπιέγκαηα πάλσ απφ ην

15

Hamilton, 2013a 16 Analytical psychology, χ.χ

22

αλζξψπηλν πξφζσπν. Απηφ ζπκβαίλεη κέζα απφ ηελ αθαηάιιειε πξνζαξκνγή ηνπ

ζηελ εμσηεξηθή ή ηελ εζσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα θάπνηνπ17

.

Η « Νεύρωςη » κατϊ την Αναλυτικό ψυχολογύα:

Α. Μ. Σνχζε

Καηά ηνλ Γηνπλγθ ε « Νεχξσζε » είλαη απνηειέζκα απφ ηε δπζαξκνλία

κεηαμχ ηεο ζπλείδεζεο ηνπ αηφκνπ θαη ηνλ Αλψηεξν Δαπηφ ηνπ. Ζ ςπρή είλαη

έλα απηνξπζκηδφκελν πξνζαξκνζηηθφ ζχζηεκα. Οη άλζξσπνη είλαη ελεξγεηαθά

ζπζηήκαηα, θαη αλ ε ελέξγεηα έρεη κπινθαξηζηεί, ε ςπρή θαζειψλεηαη,

αξξσζηαίλεη. Αλ δελ πθίζηαηαη πξνζαξκνγή, ηφηε ε ςπρηθή ελέξγεηα ζα ζηακαηήζεη

λα ξέεη, θαη παξαηεξείηαη νπηζζνδξφκεζε. Ζ δηαδηθαζία απηή εθδειψλεηαη ζε

λεχξσζε θαη ηελ ςχρσζε18

.

Η « Ψύχωςη » κατϊ την Αναλυτικό ψυχολογύα:

Α. Μ. Σνχζε

Φαίλεηαη πσο εθείλν πνπ ελδηέθεξε ηνλ Γηνχλγθ ηδηαίηεξα ήηαλ ε έξεπλα γηα

ην λφεκα ηεο ςπρσηηθήο ζπκπεξηθνξάο θαη ιφγνπ. Ήηαλ απνθαζηζκέλνο λα

εμεξεπλήζεη ηα ιεθηηθά ζρήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ νη ςπρσηηθνί, ηηο

ςεπδαηζζήζεηο θαη ηηο ζηεξεφηππεο ρεηξνλνκίεο θαη λα πξνζπαζήζεη λα δηαθσηίζεη

ηελ ηζηνξία ηεο δσήο ηνπ αζζελή πάλσ ζηε βάζε ηνπ λνήκαηνο πνπ αλαθάιππηε. Σα

απνηειέζκαηα ησλ εξεπλψλ ηνπ παξνπζίαζε ζε δχν κνλνγξαθίεο, «Ζ Φπρνινγία ηεο

ρηδνθξέλεηαο» ην 1906 θαη «Σν Πεξηερφκελν ηεο Φχρσζεο» ην 1908 .

« Μέζα απφ ηελ εξγαζία κνπ κε ηνπο αζζελείο αληηιήθζεθα φηη νη

παξαλντθέο ηδέεο θαη παξαηζζήζεηο πεξηέρνπλ έλαλ ππξήλα λνήκαηνο. Πίζσ απφ

ηελ ςχρσζε βξίζθεηαη κηα πξνζσπηθφηεηα, κηα ηζηνξία δσήο, έλαο δξφκνο

ειπίδσλ θαη επηζπκηψλ... Σφηε γηα πξψηε θνξά αλαδχζεθε κέζα κνπ ε ηδέα φηη

κέζα ζηελ ςχρσζε βξίζθεηαη θξπκκέλε κηα γεληθή ςπρνινγία ηεο

πξνζσπηθφηεηαο θαη φηη αθφκε θαη εδψ ζπλαληάκε ηνπο παιηνχο αλζξψπηλνπο

αγψλεο.

17

Analytical psychology, χ.χ 18 Analytical psychology, χ.χ

23

Αλ θαη νη αζζελείο εκθαλίδνληαη κνλφηνλνη θαη απαζείο ή εληειψο αλφεηνη,

κέζα ζην λνπ ηνπο δηαδξακαηίδνληαη πνιιά πνπ δηαζέηνπλ πεξηζζφηεξν λφεκα απφ

φζν θαίλνληαη. Καηά βάζνο ζην δηαλνεηηθά αζζελή δελ αλαθαιχπηνπκε ηίπνηα

λέν θαη άγλσζην, κάιινλ ζπλαληάκε ην ππέδαθνο ηεο δηθήο καο θχζεο. Πάληα

κνπ πξνθαινχζε έθπιεμε ην γεγνλφο φηη ε ςπρηαηξηθή ρξεηάζηεθε ηφζν πνιχ ρξφλν

γηα λα ζηξέςεη ηελ πξνζνρή ηεο ζην πεξηερφκελν ηεο ςχρσζεο »19

.

Στόχοσ τησ Αναλυτικόσ ψυχολογύασ:



3. Πνηφο ν ζηφρνο ηεο Αλαιπηηθήο / Γηνπλγθηαλήο ςπρνινγίαο;

4. Πνηέο νη θεληξηθέο δηαδηθαζίεο θαηά ηελ άπνςή ηνπ Γηνχλγθ γηα ηελ

ηθαλφηεηα ηεο ςπρήο λα πξνζαξκνζηεί;

5. Πσο νξίδεηαη θαηά ηνλ Γηνχλγθ ε πγηήο ζρέζε κε ην αζπλείδεην;

ηφρνο ηεο Αλαιπηηθήο ςπρνινγίαο είλαη ε νιφηεηα κέζσ ηεο

ελζσκάησζεο ησλ αζπλείδεησλ δπλάκεσλ θαη ησλ θηλήηξσλ πνπ δηέπνπλ ηελ

αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά.

Ο πξσηαξρηθφο ζηφρνο ηεο ςπρνινγία ηνπ Γηνπλγθ είλαη ε επίηεπμε ηνπ

εαπηνχ κέζσ ηεο εμαηνκίθεπζεο. Κεληξηθφ ξφιν θαηέρεη ζ’ απηή ηε δηαδηθαζία ε

ζπλάληεζε ηνπ αηφκνπ κε ηελ ςπρή ηνπ, θαη λα θέξεη ηα ζηνηρεία ηνπ ζην

ζπλεηδεηφ, σο έλα μχπλεκα. Οη άλζξσπνη βηψλνπλ ην αζπλείδεην κέζα απφ

ζχκβνια πνπ απαληψληαη ζε φιεο ηηο πηπρέο ηεο δσήο: ηα φλεηξα, ηελ ηέρλε, ηε

ζξεζθεία θαη ηα ζπκβνιηθά δξάκαηα πνπ δηαδξακαηίδνληαη ζηηο ζρέζεηο καο θαη ηηο

επηδηψμεηο καο ζηε δσή.

Καζνξηζηηθή γηα απηή ηε ππεξθπζηθή ζπλάληεζε είλαη ε ζπγρψλεπζε ηεο

ζπλείδεζεο ηνπ αηφκνπ κε απηή ηελ επξχηεξε ζπιινγηθή κέζσ ηεο ζπκβνιηθήο

ηνπ γιψζζαο. Απηφ ζπκβαίλεη θέξλνληαο ζε ζπλεηδεηή επίγλσζε φηη δελ είλαη

ζπλεηδεηφ.


24

Οη αξρέο ηεο πξνζαξκνγήο, ηεο πξνβνιήο, θαη ηεο απνδεκίσζεο είλαη

θεληξηθέο δηαδηθαζίεο θαηά ηελ άπνςή ηνπ Γηνχλγθ γηα ηελ ηθαλφηεηα ηεο ςπρήο

λα πξνζαξκνζηεί.

Ο ζηφρνο ηεο ςπρνζεξαπείαο είλαη λα βνεζήζεη ην άηνκν ζηελ

απνθαηάζηαζε κηαο πγηνχο ζρέζεο κε ην αζπλείδεην: νχηε λα πιεκκπξίζεη απφ

απηφ ( ςχρσζε ), φπσο ε ζρηδνθξέλεηα ή νχηε λα βξεζεί εθηφο ηζνξξνπίαο κε απηφ

( λεχξσζε, κηα θαηάζηαζε πνπ νδεγεί ζε θαηάζιηςε, άγρνο, θαη δηαηαξαρέο ηεο

πξνζσπηθφηεηαο, κηα δσή απαιιαγκέλε απφ βαζχηεξν λφεκα )20

.

Εξατομύκευςη:


Σα δηαγλσζηηθά εξγαιεία, φπσο θαη ε ελδερφκελε ςπρνζεξαπεία έρνπλ σο

ηειηθφ ζηφρν ηνπο ζηελ αλαιπηηθή ςπρνινγία ηε δηαδηθαζία ηεο εμαηνκίθεπζεο. O

Γηνπλγθ (1977) επηζεκαίλεη φηη ε θνηλσλία πξνεηνηκάδεη ηε λενιαία ηεο γηα ην πξψην

κηζφ ηεο δσήο απφ ηελ άπνςε ηεο θαηάιιειεο εθπαίδεπζεο, αιιά δελ πξνζθέξεη

ηίπνηα ζηνλ κεζήιηθα πνπ ζα ηνλ πξνεηνηκάζεη γηα ην δεχηεξν κηζφ ηεο δσήο (

ζεκεηψλεη φηη κηα βαζηθή εμαίξεζε είλαη ε ζξεζθεία γηα εθείλνπο πνπ ηε

δέρνληαη ). Απνθαιεί ην πξψην κηζφ ηεο δσήο θπζηθή θάζε θαη ην δεχηεξν

πνιηηηζηηθή θάζε.

Ζ κεηάβαζε κεηαμχ απηψλ ησλ δχν θάζεσλ είλαη δχζθνιε γηα ηνπο

πεξηζζφηεξνπο αλζξψπνπο, θαη ηα πξνβιήκαηα εκθαλίδνληαη ζπρλά θαηά ηε δηάξθεηα

απηήο ηεο « επηθίλδπλεο ειηθίαο ». « Απηφ πνπ αλαδεηά ν λένο έμσ, ν κεζήιηθαο

νθείιεη λα ην αλαθαιχςεη κέζα ηνπ »21

[13].

Οη ζηφρνη ηνπ πξψηνπ κηζνχ ηεο δσήο εμσηεξηθά έρνπλ λα θάλνπλ θαηά

έλα κεγάιν κέξνο κε ηελ θαζηέξσζε κηαο νηθνγέλεηαο θαη ηε ζηαδηνδξνκία.

Οη ζηφρνη ηνπ δεχηεξνπ κηζνχ ηεο δσήο είλαη εζσηεξηθνί θαη ζα έπξεπε λα

ζρεηίδνληαη θπξίσο κε ηελ αλαδήηεζε λνήκαηνο ζηε δσή καο θαη ην ζάλαηφ καο.

Ο Γηνπλγθ απνθαιεί ηνλ θχξην ζηφρν πνπ αληηκεησπίδνπκε θαηά ηε

δηάξθεηα ηνπ δεχηεξνπ κηζνχ ηεο δσήο καο δηαδηθαζία εμαηνκίθεπζεο, κηα

ζπλερφκελε δηαδηθαζία ςπρνινγηθήο σξίκαλζεο. Ζ εμαηνκίθεπζε ηνπ Γηνπλγθ

20

Analytical psychology, χ.χ 21 Analytical psychology, χ.χ. Jung, 1977, ς. 74.

25

είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα φκνηα, αλ φρη ηαπηφζεκε, κε ηελ πξαγκάησζε ηνπ

εαπηνχ ηνπ Μάζιννπ 22

.

Μϋθοδοσ τησ Αναλυτικόσ ψυχολογύασ:


Πξνθεηκέλνπ λα ππνβιεζεί ζηελ δηαδηθαζία εμαηνκίθεπζεο, ην άηνκν

πξέπεη λα είλαη αλνηρηφ ζηα κέξε ηνπ εαπηνχ καο πέξα απφ ην εγψ ηνπ.

Σν ζχγρξνλν άηνκν σξηκάδεη ζπλερψο ζε ςπρηθή επαηζζεηνπνίεζε, δίλνληαο

πξνζνρή ζηα φλεηξα, εμεξεπλψληαο ηνλ θφζκν ηεο ζξεζθείαο θαη ηεο

πλεπκαηηθφηεηαο, κε θνηλσληθέο αλεζπρίεο, κε επξχηεξε θνζκνζεσξία θαη δελ

δνπλ κφλν κηα ηπθιή δσή, ζχκθσλα κε ηηο θπξίαξρεο λφξκεο θαη παξαδνρέο23

.

Το Αςυνεύδητο:

Α. Μ. Σνχζε


1. Ση είλαη ην αζπλείδεην θαηά ηνλ Γηνχλγθ;

2. Πνηα ε δηαθνξά ηνπ απφ απηφ ηνπ Φξφπλη;

3. Πνηεο νη απνδείμεηο γηα ηελ χπαξμε ηνπ αζπλεηδήηνπ;

4. Πνηεο νη ηέζζεξηο ιεηηνπξγίεο ηνπ θαη νη ηχπνη ηνπ;

Οη απφςεηο ηνπ Γηνπλγθ γηα ην αζπλείδεην δηακνξθψζεθαλ βάζεη ησλ

λέσλ αλαδεηήζεψλ πνπ πξνέθπςαλ απφ ηε ξήμε ηνπ κε ηνλ ίγθκνπλη Φξφηλη.

Αλαδήηεζε κηα έγθπξε ςπρνινγηθή βάζε ηφζν γηα ηνλ εαπηφ ηνπ φζν θαη γηα ηνπο

αζζελείο ηνπ. Πεηξακαηίζηεθε κε ηνλ εαπηφ ηνπ θαη ζηακάηεζε λα δηδάζθεη,

πξνζπαζψληαο λα θαηαλνήζεη ηηο θαληαζηψζεηο θαη άιια αηνκηθά ηνπ

πεξηερφκελα. Σν πείξακά ηνπ ηειείσζε κεηά απφ 6 ρξφληα. Σηο εζσηεξηθέο ηνπ

εκπεηξίεο ηηο κεηέθεξε ζην Κφθθηλν Βηβιίν, έλαλ ηφκν δεκέλν κε θφθθηλν δέξκα θαη

22

Analytical psychology, χ.χ. Maslow 1968, 1971. 23 Analytical psychology, χ.χ

26

πινχζηα εηθνλνγξάθεζε ζε ηερλνηξνπία Αξ Ννπβψ ( art nouveau ). Ο ίδηνο πνηέ δε

ζεψξεζε ηνπο πίλαθέο ηνπ σο ηέρλε, αιιά σο εμσηεξίθεπζε ησλ βησκάησλ ηνπ.

Με ηνλ φξν αζπλείδεην ζηελ Αλαιπηηθή ςπρνινγία ελλνείηαη ε πεξηνρή ηνπ

αγλψζηνπ ζηνλ εζσηεξηθφ θφζκν ηνπ αλζξψπνπ. ,ηη ζπλεηδεηνπνηνχκε θαη ην

έρνπκε μεράζεη, φ,ηη ζπιιακβάλνπκε κε ηηο αηζζήζεηο, αιιά δε ζεκεηψλνπκε ζην

ζπλεηδεηφ λνπ, φζα ληψζνπκε, ζθεπηφκαζηε, ζπκφκαζηε, επηζπκνχκε θαη πξάηηνπκε

αθνχζηα ή δίρσο ηδηαίηεξε πξνζνρή, φια ηα κειινληηθά πξάγκαηα πνπ παίξλνπλ

ζρήκα θαη αλαδχνληαη θάπνηε ζηε ζπλείδεζε, φια απηά απνηεινχλ πεξηερφκελν ηνπ

αζπλείδεηνπ. Πέξαλ απηψλ ζην αζπλείδεην πεξηιακβάλνληαη απσζεκέλεο νδπλεξέο

ζθέςεηο θαη ζπλαηζζήκαηα. Ολφκαζε ην ζχλνιν απηψλ ησλ πεξηερνκέλσλ αηνκηθφ

αζπλείδεην.

Χζηφζν, αλαγλψξηζε ηδηφηεηεο πνπ δε βηψλεη ν άλζξσπνο αηνκηθά αιιά

ηηο θιεξνλνκεί απφ κηα βαζχηεξε θαη επξχηεξε επηθξάηεηα ηελ νπνία νλφκαζε

ζπιινγηθφ αζπλείδεην. Σα έλζηηθηα θαη ηα αξρέηππα είλαη εθείλα πνπ

δηακνξθψλνπλ ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην θαη παξνπζηάδνπλ κηα θαλνληθφηεηα

ζηελ εκθάληζή ηνπο.

Καλνληθφηεηα ζηελ εκθάληζή ηεο γηα ην αζπλείδεην ηνπ Γηνπλγθ θαηά ηε

δηάξθεηα ησλ πεηξακαηηζκψλ ηνπ είρε ε κνξθή ελφο γέξνληα, ηνλ νπνίν ν Γηνπλγθ

νλφκαδε Φηιήκνλα, κε ηνλ νπνίν είρε καθξέο ζπδεηήζεηο. Φπρνινγηθά ν Φηιήκσλ

αληηπξνζψπεπε ηελ χςηζηε ελφξαζε γηα ηνλ Γηνπλγθ θαη ήηαλ δχλακε per se,

δηαθξηηή απφ ηα αηνκηθά πεξηερφκελα ηνπ αζπλείδεηνπ. Αλήθε ζε εθείλεο ηηο

θαληαζηψζεηο πνπ δελ πξνθαινχζε ην αηνκηθφ αζπλείδεην αιιά παξάγνληαλ απφ

κφλα ηνπο θαη είραλ ηε δηθή ηνπο δσή.

Το Αςυνεύδητο και οι αποδεύξεισ του:

πσο είπε ν Jung, «Ζ νκνξθηά γηα ην αζπλείδεην είλαη φηη είλαη πξαγκαηηθά

αζπλείδεην». [1] Χο εθ ηνχηνπ, ην αζπλείδεην είλαη « άζηθην » απφ πεηξακαηηθέο

έξεπλεο, ή αθφκε θαη θάζε επηζηεκνληθήο ή θηινζνθηθήο πξνζέγγηζεο. Παξφια απηά

ην αζπλείδεην απνηειεί κηα ρξήζηκε ππφζεζε.

Απφδεημε ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ είλαη ε ηδέα ηνπ ζπγρξνληζκνχ ( ε

αλεμήγεηε, παξάμελε ζπλεθηηθφηεηα φηη φινη κνηξαδφκαζηε ηα ίδηα πξάγκαηα

)24

.


27

Οι τϋςςερισ λειτουργύεσ και τύποι ( Functional types ):

Α. Μ. Σνχζε

Με ηνλ φξν ςπρηθή ιεηηνπξγία ζηελ αλαιπηηθή ςπρνινγία ελλνείηαη « κηα

νξηζκέλε κνξθή ςπρηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ παξακέλεη ζεσξεηηθά ε ίδηα

θάησ απφ δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο θαη είλαη εληειψο αλεμάξηεηε απφ ην ζηηγκηαίν

πεξηερφκελφ ηεο ». Απφ απηή ηελ άπνςε ην νπζηαζηηθφ δελ είλαη, γηα παξάδεηγκα,

ηη ζθέπηεηαη θαλείο, αιιά ην γεγνλφο φηη ρξεζηκνπνηεί ηηο δηαλνεηηθέο

ιεηηνπξγίεο ηνπ κάιινλ παξά ηε δηαίζζεζε, γηα ηελ θαηαλφεζε θαη ηελ

αλάπηπμε ησλ πεξηερνκέλσλ πνπ ηνπ

παξνπζηάδνληαη είηε εμσηεξηθά είηε

εζσηεξηθά.

Εικόνα 2 Οι τζςςερισ λειτουργίεσ και τφποι.

Ο Γηνπλγθ αζρνιείηαη θπξίσο κε έλα

ηξφπν θαηαλφεζεο θαη αθνκνίσζεο ησλ

ςπρηθψλ ζηνηρείσλ, άζρεηα απφ ηo

πεξηερφκελφ ηνπο. Έηζη ε ζθέςε είλαη ε

ιεηηνπξγία, κέζσ ηεο νπνίαο πξνζπαζεί

θαλείο λα θαηαλνήζεη ηνλ θφζκν θαη λα

πξνζαξκνζηεί ρξεζηκνπνηψληαο ζθέςεηο ή

γλσζηηθέο δηαδηθαζίεο, δειαδή ινγηθά ζπκπεξάζκαηα.

Μέζσ ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπλαηζζήκαηνο αληηιακβάλεηαη ην άηνκν ηνλ

θφζκν κε κηα εθηίκεζε πνπ βαζίδεηαη ζε ζπλαηζζήκαηα « επράξηζηεο ή

δπζάξεζηεο απνδνρήο ή απφξξηςεο ». Οη δχν απηέο ιεηηνπξγίεο νλνκάδνληαη

ινγηθέο, γηαηί θαη νη δχν επεμεξγάδνληαη εθηηκήζεηο θαη θξίζεηο. Ζ ζθέςε

αμηνινγεί κέζσ γλσζηηθψλ δηαδηθαζηψλ ζε « ζσζηφ-ιάζνο», ελψ ηα ζπλαηζζήκαηα

ζε «επράξηζην-δπζάξεζην ». Καζνξηζηηθνί παξάγνληεο ηεο ζπκπεξηθνξάο, απηέο νη

δχν βαζηθέο ζηάζεηο είλαη ακνηβαία απνθιεηζηηθέο ζε νπνηαδήπνηε δεδνκέλε

ζηηγκή. Σνχην ζεκαίλεη φηη επηθξαηεί είηε ε κηα είηε ε άιιε.

Ο Γηνπλγθ νλνκάδεη ηηο δχν άιιεο ιεηηνπξγίεο, ηελ αίζζεζε θαη ηε δηαίζζεζε,

κε ινγηθέο ιεηηνπξγίεο, γηαηί παξαθάκπηνπλ ηνλ ιφγν θαη δε ιεηηνπξγνχλ κε θξίζεηο,

αιιά κε απιέο αληηιήςεηο πνπ δελ αμηνινγνχληαη, νχηε εξκελεχνληαη. Ζ αίζζεζε

αληηιακβάλεηαη ηα πξάγκαηα φπσο είλαη θαη φρη δηαθνξεηηθά, φληαο ε αίζζεζε

ηεο πξαγκαηηθφηεηαο.

Ζ δηαίζζεζε «αληηιακβάλεηαη» επίζεο, αιιά ιηγφηεξν κε ην ζπλεηδεηφ

κεραληζκφ ησλ αηζζήζεσλ. Οπζηαζηηθά, ιεηηνπξγεί κέζσ ηεο ηθαλφηεηαο γηα κία

αζπλείδεηε «εζσηεξηθή αληίιεςε» ησλ έκθπησλ δπλαηνηήησλ ησλ πξαγκάησλ.

28

Ο αηζζαληηθφο ηχπνο παξαηεξεί φιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο ελφο γεγνλφηνο,

αιιά αδηαθνξεί γηα ηα ζπκθξαδφκελά ηνπ ( context ).

Ο δηαηζζεηηθφο ηχπνο, απφ ηελ άιιε, δίλεη ιίγε πξνζνρή ζηηο

ιεπηνκέξεηεο, αιιά δε δπζθνιεχεηαη λα δηαθξίλεη ην εζσηεξηθφ λφεκα

ηνπ γεγνλφηνο, ηηο πηζαλέο επηπηψζεηο θαη επηδξάζεηο ηνπ.

Oη δχν απηέο ιεηηνπξγίεο γηα ηνλ Γηνπλγθ είλαη εμίζνπ αληηζεηηθέο θαη

ακνηβαία απνθιεηζηηθέο φζν νη πξψηεο δχν, δειαδή ε ζθέςε θαη ην ζπλαίζζεκα.

Γελ είλαη δπλαηφλ λα ιεηηνπξγήζνπλ ηαπηφρξνλα.

Σνχηε ε ακνηβαία απνθιεηζηηθφηεηα ζπλδέεηαη κε ηα γεγνλφηα, δειαδή ηελ

παξαηήξεζε θαη απφ απηή ηελ άπνςε ν Γηνπλγθ θαίλεηαη εκπεηξηζηήο, θαζψο ε

ζεσξία ηνπ είλαη απνηέιεζκα ζπγθεθξηκέλεο εκπεηξίαο. Απηφ γίλεηαη θαζαξφ ζηελ

εμέηαζε γηα παξάδεηγκα, ησλ δχν βαζηθψλ ιεηηνπξγηψλ ηεο ζθέςεο θαη ηνπ

ζπλαηζζήκαηνο. Δίλαη θαη νη δχν «αμηνινγηθέο». Γελ κπνξνχλ λα

ρξεζηκνπνηεζνχλ ηαπηφρξνλα, γηαηί είλαη αδχλαηνλ λα εθαξκφζεη θάπνηνο

ηαπηφρξνλα δπν ζπζηήκαηα κέηξεζεο ζην ίδην πξάγκα25

.

Εξωςτρϋφεια – εςωςτρϋφεια:

Α. Μ. Σνχζε

Ο ιεηηνπξγηθφο ηχπνο, ζηνλ νπνίν αλήθεη έλα άηνκν, απνηειεί έλδεημε ηνπ

ςπρνινγηθνχ ραξαθηήξα ηνπ, αιιά απηφ απφ κφλν ηνπ δελ αξθεί. Δπηπιένλ,

ρξεηάδεηαη θαζνξηζκφο ηεο γεληθήο ζηάζεο ηνπ, δειαδή ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν

ελεξγεί πξνο ηελ εμσηεξηθή θαη ηελ εζσηεξηθή εκπεηξία. Ο Γηνπλγθ δηαθξίλεη δχν

ηέηνηεο ζηάζεηο, ηελ εμσζηξέθεηα θαη ηελ εζσζηξέθεηα, πνπ επεξεάδνπλ ην

ζχλνιν ησλ ςπρηθψλ δηαδηθαζηψλ.

Ο έλαο ή ν άιινο απφ απηνχο ηνπο πξνζαλαηνιηζκνχο είλαη ε δηάζεζε

αληίδξαζεο πνπ θαζνξίδεη ηνλ ηξφπν πνπ αληαπνθξηλφκαζηε ζηα αληηθείκελα ηνπ

εμσηεξηθνχ θη εζσηεξηθνχ θφζκνπ, ηε θχζε ηεο ππνθεηκεληθήο εκπεηξίαο καο, αθφκε

θαη ηελ αληηζηαζκηζηηθή δξάζε ηνπ αζπλείδεηνχ καο. Ο Γηνπλγθ απνθαιεί απηή ηε

δηάζεζε « θεληξηθφ πίλαθα ειέγρνπ, απφ ηνλ νπνίν ξπζκίδεηαη αθελφο ε

εμσηεξηθή ζπκπεξηθνξά θαη δηακνξθψλνληαη αθεηέξνπ ζπγθεθξηκέλεο εκπεηξίεο

».

Ζ εμσζηξέθεηα ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα ζεηηθή ζρέζε κε ην αληηθείκελν

θαη ε εζσζηξέθεηα απφ κηα αξλεηηθή. ζνλ αθνξά ζηνλ ηξφπν πξνζαξκνγήο θαη


29

αληίδξαζεο, ν εμσζηξεθήο πξνζαλαηνιίδεηαη θπξίσο απφ ηνπο εμσηεξηθνχο,

ζπιινγηθνχο θαλφλεο, ην πλεχκα ηεο επνρήο ηνπ, θ.ιπ. Ζ ζηάζε ηνπ εζσζηξεθνχο

θαζνξίδεηαη θπξίσο απφ ππνθεηκεληθνχο παξάγνληεο θαη ζπρλά πξνζαξκφδεηαη

ειάρηζηα ζην πεξηβάιινλ ηνπ.

Ο εμσζηξεθήο « ζθέπηεηαη, αηζζάλεηαη θαη ελεξγεί ζε ζρέζε κε ην

αληηθείκελν ». Μεηαηνπίδεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ απφ ην ππνθείκελν ζην

αληηθείκελν θαη πξνζαλαηνιίδεηαη θπξίσο απφ ηνλ θφζκν πνπ βξίζθεηαη έμσ απφ

ηνλ εαπηφ ηνπ.

Γηα ηνλ εζσζηξεθή ην ππνθείκελν είλαη βάζε πξνζαλαηνιηζκνχ, ελψ ην

αληηθείκελν παίδεη ζπλήζσο δεπηεξεχνληα θαη έκκεζν ξφιν. Ζ πξψηε θίλεζή ηνπ,

ζε θάζε θαηάζηαζε πνπ αληηκεησπίδεη, είλαη λα ζηξέθεηαη πξνο ηα κέζα θαη κφλν

ηφηε εκθαλίδεηαη θαη αλαπηχζζεηαη βαζκηαία ε πξαγκαηηθή αληίδξαζή ηνπ26

.

Αλχημεύα:

Α. Μ. Σνχζε

ρνιηάδνληαο ην αξραίν θηλεδηθφ θείκελν « Σν κπζηηθφ ηνπ Υξπζνχ

Λνπινπδηνχ », ν Γηνπλγθ άξρηζε λα ελδηαθέξεηαη γηα ηελ Αιρεκεία. Σν πξψην έξγν

πνπ πξνκεζεχηεθε ήηαλ ην Artis Auriferae, (Πεξί ηεο ρξπζνπνηεηηθήο ηέρλεο), κηα

ζπιινγή 20 δνθηκίσλ ζηα Λαηηληθά, πνπ δεκνζηεχζεθαλ ζηελ Βαζηιεία ην 1593.

Έγηλε καληψδεο ζπιιέθηεο αιρεκηθψλ έξγσλ κε απνηέιεζκα ηα αιρεκηθά θείκελα λα

θαηαιάβνπλ ην κεγαιχηεξν θνκκάηη ηεο εμαηξεηηθά κεγάιεο βηβιηνζήθεο ηνπ. ην

έξγν ηνπ ε Φπρνινγία ηεο Μεηαβίβαζεο ζρνιίαζε εθηεηακέλα ην Rosarium

Philosophorum, (Σν θνκπνζρνίλη ησλ θηινζφθσλ), έλα απφ ηα δνθίκηα ηνπ Artis

Auriferae.

ζνλ αθνξά ζηελ αιρεκεία, ν ίδηνο πίζηεπε φηη ην αιρεκηθφ opus (έξγν) δελ

πξέπεη λα εθιακβάλεηαη σο θπζηθή ή ρεκηθή δηαδηθαζία, αιιά σο δηαδηθαζία ςπρηθνχ

κεηαζρεκαηηζκνχ. Ο αιρεκηζηήο ηνπ παξειζφληνο, ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα

απνζπάζεη ηα κπζηηθά ηεο ρεκηθήο κεηαζηνηρείσζεο, πξνρσξνχζε παξάιιεια ζε κηα

δηαδηθαζία ςπρηθήο κεηνπζίσζεο. Σν άγλσζην ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ ζπλδεφηαλ κε

ην άγλσζην ηνπ εζσηεξηθνχ θφζκνπ, πξνθαιψληαο αιιαγέο ζηνλ αζπλείδεην θφζκν.

Σνχηε ε ζπλεηδεηνπνίεζε έγηλε ην θιεηδί γηα ηελ εμέηαζε ηνπ αζπλείδεηνπ, αιιά θαη

γηα ηε ζρέζε ηνπ κε ηνλ εμσηεξηθφ θφζκν.


30

Ζ έξεπλα ηνπ ηνλ νδήγεζε ηνλ Παξάθειζν, ηνλ νπνίν εθηηκνχζε ηδηαίηεξα,

θαζψο ηνλ ζεσξνχζε πξσηνπφξν πλεχκα θαη ηαηξφ ηεο επνρήο ηνπ. Γηα ηνλ Γηνπλγθ ν

Παξάθειζνο είρε ηε γλψζε θαη ηε δπλαηφηεηα λα βιέπεη ηνλ άλζξσπν σο νιφηεηα

πέξα απφ ην θπζηθφ πιαίζην, ιακβάλνληαο ππ' φςηλ ηνλ ςπρηθφ παξάγνληα, κέζσ ηεο

ζεσξίαο ηνπ γηα ηελ ςπρηθά δσνγνλεκέλε χιε27

.

Το Κόκκινο Βιβλύο:

Α. Μ. Σνχζε


1. Ση είλαη ην « Κφθθηλν Βηβιίν » ;

2. Κάησ απφ πνηέο ζπλζήθεο γξάθεθε;

3. Πνηα σθέιεηα απνθνκίδνπκε απφ ην δηθφ καο « Κφθθηλν Βηβιίν » ;

Σν Κφθθηλν Βηβιίν είλαη έλα θαιαίζζεην εκεξνιφγην δηαθνζίσλ ζειίδσλ κε

πεξηζζφηεξεο απφ 50 εηθφλεο πνπ ν παηέξαο ηεο Αλαιπηηθήο Φπρνινγίαο θαη

ςπραλαιπηήο Καξι Γηνχλγθ (1875–1961), ζπλέζεζε ζηελ πιένλ ζθνηεηλή πεξίνδν

ηεο δσήο ηνπ.

Ήηαλ ην 1913, φηαλ ν Γηνχλγθ εγθαηέιεηςε ηνλ κέληνξα ηνπ ίγθκνπλη

Φξφηλη ιφγν δηαθσλίαο πάλσ ζε δηάθνξα δεηήκαηα πνπ αθνξνχζαλ ηελ πξαθηηθή θαη

ηελ θηινζνθία ηεο ςπραλάιπζεο, νπφηε θαη βξέζεθε κφλνο θαη εγθαηαιειεηκκέλνο ζε

κηα ςπρηθή θαηάζηαζε αβεβαηφηεηαο.

Δθείλε ηελ πεξίνδν, ν Γηνχλγθ αθνζηψζεθε ζε «αζπλήζηζηεο» κεζφδνπο

αλαδήηεζεο ηνπ εαπηνχ, θηάλνληαο πνιχ ζπρλά ζηα φξηα ηεο ςχρσζεο! Παξφι’

απηά, απφ ην ηαμίδη ηνπ ζηνλ εζσηεξηθφ ιαβχξηλζν ηνπ αζπλεηδήηνπ, βγήθε

αλαγελλεκέλνο, θέξλνληαο καδί ηνπ ηηο ζεκεηψζεηο εθείλεο ηεο επνρήο.

Έπεηηα, ην εκεξνιφγην κε ηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ, ην έδεζε θαη ην πξφζθεξε

ζε νξηζκέλνπο έκπηζηνπο θίινπο νη νπνίνη θαη ην θξάηεζαλ καθξηά απφ ηα θψηα ηεο

δεκνζηφηεηαο γηα πεξηζζφηεξν απφ κηζφ αηψλα.


31

ήκεξα, ε νηθνγέλεηα ηνπ Γηνχλγθ απνδέρηεθε ηα επαλεηιεκκέλα

αηηήκαηα ησλ ζαπκαζηψλ ηνπ, θαη πξφζθεξε ην Κφθθηλν Βηβιίν γηα αλαηχπσζε

απνθιεηζηηθά απφ ην Ηλζηηηνχην Philemon.

Πεξηζζφηεξα γηα ηελ ηφζν ζεκαληηθή απηή έθδνζε, κπνξείηε λα βξείηε εδψ,

φπσο επίζεο θαη εδψ, αλ ζέιεηε λα κάζεηε πεξηζζφηεξα γηα ην αιρεκηθφ πεξηερφκελν

ηνπ βηβιίνπ, ηελ ηζηνξία ηνπ, αιιά θαη ηελ ζεκαληηθφηεηα ηνπ ζηελ θαηαλφεζε ηεο

αλζξψπηλεο ςπρήο28

.

Ο Γηνχλγθ ην έγξαςε φηαλ εμέζεζε ζην ςπρηαηξείν έλα πείξακα.

Τπνβιήζεθε απφ κφλνο ηνπ ζε απηφεγθιεηζκφ θαη κειέηε ηεο ςχρσζεο

πξνζπαζψληαο λα εξεπλήζεη ηελ ςχρσζε, αιιά θαη ην αηνκηθφ θαη ην ζπιινγηθφ

αζπλείδεην, Άξρηζε λα ην γξάθεη ζηα 1913 θαη ηνπ πήξε 16 ρξφληα. ’ απηφ

εληξχθεζε ζηηο ζεσξίεο ηνπ29

.

«Σν Κφθθηλν Βηβιίν » κε ην θφθθηλν δεξκάηηλν θάιπκκα ηνπ, ηε γιψζζα ηνπ

θαη ηελ πεξίηερλε θαιιηγξαθία ηνπ, απνηειεί ηελ απνθάιπςε κηαο λέαο (

ζξεζθεπηηθήο ) ςπρνινγίαο. Ζ βαζηθή αθήγεζε είλαη, φπσο θαη ζε πνιινχο κχζνπο

θαη απνκλεκνλεχκαηα ε πλεπκαηηθή αλαδήηεζε ηνπ αλζξψπνπ πνπ ράλεη ηελ

ςπρή ηνπ θαη αλαιακβάλεη έλα ηαμίδη γηα λα ηε βξεη.

Ο Γηνχλγθ απέξξηςε επαλεηιεκκέλα ηελ ηδέα φηη ην «Κφθθηλν Βηβιίν»

ήηαλ έλα θαιιηηερληθφ πξντφλ ινγνηερλίαο ή ηέρλεο. Δπέκεηλε φηη απνηειεί ην

ηαμίδη ελφο ςπρνιφγνπ πνπ ζα νδεγήζεη ζε κηα λέα θαηαλφεζε ηεο

ςπρνζεξαπείαο κέζα απφ ηηο αηζζήζεηο ηνπ, ηα ζχκβνια θαη ηα νξάκαηά ηνπ.

Ο Γηνχλγθ, πίζηεπε πσο ε ςπρηαηξηθή ηεο επνρήο ηνπ ήηαλ αλίθαλε λα

μερσξίζεη ηε βαζηά πλεπκαηηθή εκπεηξία απφ ηελ ςπρνπαζνινγία. Δθείλνο, απφ

ηελ άιιε πιεπξά, ζεσξνχζε επηηαθηηθή ηελ αλάγθε γηα ηελ αμηνπνίεζε ηνπ ηξφκνπ

θαη ηηο νκνξθηάο πνπ πξνθαιείηαη απφ ηα πλεπκαηηθά νξάκαηα ηνπ θαη ηελ

έληαμή ηνπο ζηε ζπλείδεζε.

Με απηφ ην ζεκεησκαηάξην ηαμίδεςε θαη είρε ηελ πεπνίζεζή φηη ην άηνκν

έρεη ηα κέζα γηα λα ζεξαπεχζεη ηνλ εαπηφ ηνπ κέζα απφ απηφ ηνλ ηξφπν. Ζ ζεσξία

ηνπ απηή έγηλε ην πξφηππν φρη κφλν γηα ηελ ςπρνζεξαπεία ηεο απηνπξαγκάησζεο

( Rogers / Maslow ), αιιά γηα έλα κεγάιν κέξνο ηεο ινγνηερλίαο30

.

28

Ιωαννίδθσ, 2010. 29

Για το Κόκκινο Βιβλίο βλ. επίςθσ Red Book, χχ 30

Ο Γιοφνγκ τθν ονόμαηε ονόμαςε « ψυχοκεραπεία τθσ εξατομίκευςθσ ». Epstein, 2009. Για το Κόκκινο Βιβλίο βλ. επίςθσ Wikipedia, χχ

32

Εικόνα 3 Το Κόκκινο Βιβλίο.

Σν "Liber Primus," ή πξψην κέξνο ηνπ « Κφθθηλνπ Βηβιίνπ », απνηειείηαη

απφ έλαλ πξφινγν θαη έληεθα θεθάιαηα κε ηίηινπο φπσο: μαλαβξίζθνληαο ηελ

ςπρή, εκπεηξίεο απφ ηελ έξεκν, δηδαζθαιία, ην ςήθηζκα. Σα θεθάιαηα είλαη

γξακκέλα ζε κηθξνζθνπηθή ζηελνγξαθηθή θαιιηγξαθία, ζε δχν ή ηξεηο ζηήιεο ζε κηα

ζειίδα, ρσξίο κεγάιεο εηθφλεο.

Σν πξψην αξρηθφ γξάκκα είλαη ην D ( Der Weg - The Way ) θαη είλαη έλζεην

ζε κηα εηθφλα πνπ απεηθνλίδεη ην δνρείν ηεο θσηηάο πνπ ζηέθεηαη απφ καχξν θίδη,

πνπ πεξηβάιιεηαη απφ ηελ ζθελή κηαο ιίκλεο, κηα πφιεο δίπια ζηε ιίκλε κε ηελ

εθθιεζία, θαη ην θφλην ησλ βνπλψλ κε γαιάδην νπξαλφ.

ε απηφ ην πξψην βηβιίν ν Γηνχλγθ πεξηνξίδεη εηθνλνγξαθήζεηο ηνπ ζε

δηαθνζκεηηθά αξρηθά γξάκκαηα, φπσο ην πξψην πνπ είλαη ην D θαη αθνινπζείηαη απφ

θείκελν ηνπ Ζζαΐα ζε ιαηηληθή θαιιηγξαθία ( Πνηφο πίζηεςε ζηελ καξηπξία καο ; Γηα

πνηφλ ν Θεφο απνθάιπςε ην ρέξη Σνπ ; ) θαη απφ ην Δπαγγέιην ηνπ Ησάλλε ( Καη ν

Λφγνο έγηλε ζάξθα, θαη θαηνίθεζε αλάκεζά καο . . . ), ηφηε θαη πάιη ν Ζζαΐαο.

Μεηά γξάθεη κε ηε κνξθή απνθάιπςεο ν ίδηνο ν Γηνχλγθ: « Αλ κηιάσ ζην

πλεχκα ηνπ ( ζπλεηδεηνχ ) παξφληνο, πξέπεη λα πσ θαλέλαο θαη ηίπνηα δελ κπνξεί λα

επηβεβαηψζεη απηά πνπ ζα ζαο δηαθεξχμσ . . . έρσ κάζεη φηη εθηφο απφ ην πλεχκα ηνπ

( ζπλεηδεηνχ ) παξφληνο, παξάιιεια ππάξρεη θαη ην πλεχκα πνπ ειέγρεη ην βάζνο ηεο

ςπρήο . . . . Σν πλεχκα ηνπ ( αζπλεηδήηνπ ) βάζνπο ηεο ςπρήο έρεη ππνηάμεη θάζε

ππεξεθάλεηα κέζα κνπ θαη ηελ αιαδνλεία ηεο δχλακεο ηεο απφθαζεο. Πήξε καθξηά

ηελ πίζηε κνπ ζηελ επηζηήκε, κνπ έθιεςε ηε ραξά ηεο εμήγεζεο ησλ πάλησλ, θαη

άθεζε ηελ αθνζίσζε ζηα ηδαληθά ηνπ ( ζπλεηδεηνχ ) παξφληνο ρξφλνπ λα πεζαίλνπλ

απφ κέζα κνπ "

Σν πξψην βηβιίν πεξηιακβάλεη ηελ παξαθάησ ζπλάληεζε θαη ην παξαθάησ

δηάινγν:

" I: Πνηφο είζαη; "

E:. Δίκαη ν Ζιίαο θαη απηή είλαη ε θφξε κνπ αιψκε"

33

"I: Ζ θφξε ηνπ Ζξψδε, ε αηκνδηςήο γπλαίθα ; "

"Δ: Γηαηί θξίλεηε έηζη ; Βιέπεηε φηη είλαη ηπθιή. Απηή είλαη ε θφξε κνπ, ε

θφξε ηνπ πξνθήηε.

«I: Ση ζαχκα ζαο έρεη ελσζεί;

«Δ: Θα είλαη θαλέλα ζαχκα. Ήηαλ έηζη απφ ηελ αξρή. νθία κνπ θαη ε θφξε

κνπ είλαη έλα.

" I: Δίκαη ζνθαξηζκέλνο. Δίκαη αλίθαλνο λα ηελ αληηιεθζεί. "

Ακέζσο κεηά ν Ζιίαο κεηακνξθψλεηαη ζε κηα άιιε γεξνληηθή κνξθή, ηνλ

Φηιήκνλα. Ο Γηνχλγθ ηνλ δσγξάθηζε ζην Κφθθηλν Βηβιίν. Απηφο είλαη ν

πλεπκαηηθφο νδεγφο ηνπ Γηνχλγθ. Οη ςπρίαηξνη έβιεπαλ ηνλ Γηνχλγθ λα ζπλνκηιεί κε

ηνλ θαληαζηηθφ απηφ θαζνδεγεηή ( Αλψηεξνο Δζσηεξηθφο Δαπηφο ) πεξπαηψληαο

ζην θήπν ηνπ λνζνθνκείνπ. ηε Ρσκατθή κπζνινγία ν Φηιήκσλ θαη ε γπλαίθα ηνπ

Baucis ηε ζχδπγφ ηνπ, πξνζέθεξε θηινμελία ζηνπο ζενχο Γία θαη ηνλ Δξκή, φηαλ

γχξηδαλ κεηακθηεζκέλνη απφ ζπίηη ζε ζπίηη θαη θαλέλαο άιινο δελ ηνπο θηινμελνχζε.

Παξαηηήζεθε απφ ηελ πξνεδξία ηνπ ΜΠΒ ην 1914 θαη εμνζηξαθίζηεθε απφ ηηο

θξνυδηθνχο σο απνζηάηεο.

Εικόνα 4 Ο Φιλήμων.

Δθηφο απφ ηελ παξαθνινχζεζε ησλ δηθψλ ηνπ νλείξσλ θαη θαληαζηψζεσλ ν

Γηνχλγθ άξρηζε λα παξνηξχλεη

ηνπο αζζελείο ηνπ λα

παξάγνπλ ηα δηθά ηνπο θαη λα

ηα δσγξαθίζνπλ. Απηά ηα

ελζσκάησζε ζηε δηθή ηνπ

δνπιεηά. Ζ αζζελήο ηνπ

Christiana Morgan έθαλε δηθφ

ηεο « Κφθθηλν Βηβιίν» ( 1926

).

34

Ο Γηνχλγθ ζπκβνπιεχεη λα αζθήζνπκε ρσξίο χπλσζε ηελ « Δλεξγή

Φαληαζία » θαη λα θαηαγξάςνπκε, δσγξαθίζνπκε ηα νξάκαηά καο, ηηο θαληαζηψζεηο

καο ζε έλα δηθφ καο « Κφθθηλν Βηβιίν » θαη απηφ λα απνηειέζεη ην δηθφ καο

πνιχηηκν θαηαθχγην εζπρίαο, θαζεδξηθφ λαφ θαη ρψξνο αλαλέσζεο. Ο Γηνχλγθ ιέεη:

« Αλ θάπνηνο ζαο πεη πσο απηφ πνπ θάλεηε είλαη λεπξσηηθφ, άξξσζην θαη πσο ζα

ράζεηε ηελ ςπρή ζαο, πείηε ηνπ πσο απηφ ην βηβιίν είλαη ε ςπρή ζαο ».

Εικόνα 5 Η Ενεργή Φανταςία.

Σν δεχηεξν βηβιίν ηνπ « Κφθθηλνπ

Βηβιίνπ » είλαη ην « Liber Secundus » θαη

είλαη πην πινχζην ζε ζηπι. Οη ζηήιεο είλαη

πην πιαηηέο, ηα θαιιηγξαθηθά γξάκκαηα

ηεξάζηηα θαη νη εηθφλεο κεγαιχηεξεο. Έρεη

21 θεθάιαηα θαη αξρίδεη κε έλα άιιν

κεγάιν δηαθνζκεκέλν αξρηθφ γξάκκα D (

Die Bilder – νη Δηθφλεο πνπ εμέπεζαλ ) θαη

πεξηθιείεη έλα κάηη κε έλα θφθθηλν καζεηή

ζε ρξσκαηηζηφ γεσκεηξηθφ θφλην.

Σν δεχηεξν βηβιίν αξρίδεη κε έλα θείκελν απφ ηνλ Ηεξεκία ζηε Λαηηληθή « δελ

αθνχεηε εηο ηα ιφγηα ησλ πξνθεηψλ πνπ πξνθεηεχνπλ πξνο εζάο ; »

Οη εηθφλεο, φπσο θαη ην θείκελν ηνπ « Liber Secundus », θαιχπηνπλ έλα επξχ

θάζκα ηερλνηξνπηψλ θαη δηαζέζεσλ. Πεξηιακβάλεη κηληαηνχξεο, ζθίηζα, επηθιήζεηο

ησλ νλείξσλ πνπ θέξλνπλ ζην λνπ ην εθηαιηηθφ έξγν

ηνπ William Blake, νινζέιηδα ηνπία δσγξαθηζκέλα

κε ηέκπεξα, ζχκβνια θαη αξηζκνί, δηαθνζκεηηθά

κνηίβα ζε βαζχ θφθθηλν θαη κπιε πνπ ζπκίδνπλ ηελ

ηέρλε ηεο αλαηνιήο, ςεθηδσηά ηεο Ραβέλλαο,

ςπρεδειηθή ηέρλε θιπ.

Σν "Liber Secundus" αθνινπζείηαη απφ ην

βηβιίν «Οη έιεγρνη », κηα επαλεμέηαζε θαη

αλαζεψξεζε ηνπ πιηθνχ πνπ πξνεγείηαη, θαη κηα

ζεηξά απφ κάληαια.

35

Εικόνα 6: Από το Κόκκινο Βιβλίο.

Εικόνα 7 Από το Κόκκινο Βιβλίο.

36

Εικόνα 8 Mandala του Γιοφνγκ από το Κόκκινο Βιβλίο.

Εικόνα 9 Mandala του Γιοφνγκ από το Κόκκινο Βιβλίο.

37

Εικόνα 10 Το φωσ ςτην καρδιά του ςκότουσ.

Εικόνα 11 Mandala

38


39

Τα αρχϋτυπα και τα ςύμβολα:

40

Σύμβολα31:

Οκάδα Β: Β. Καξπνθπιιάθεο, άκαξε, . Καηάξα, Π. Ναβξνδίδε, Γ. Σζαγθαξάθε

31 Cirlot, 1995.

42

Γ. Σζαγθαξάθε


1. Ση είλαη ηα ζχκβνια ; Πνηά ε δηαθνξά ηνπο απφ ηελ αιιεγνξία θαη ηα

αξρέηππα ;

2. Πνηα ε ζρέζε κπζνινγίαο θαη επηζηήκεο;

3. Με πνην ηξφπν νη κχζνη απνθηνχλ δηαρξνληθφηεηα ;

4. Πνηα ε ζρέζε ηνπ ζπκβνιηζκνχ κε ηελ ηζηνξηθφηεηα ;

5. Πνηα ε ζεκαζία ηεο παγθνζκηφηεηαο ησλ ζπκβφισλ γηα ηελ επηβεβαίσζε ηεο

ππνθεηκεληθήο πξαγκαηηθφηεηαο ;

6. Πνηα ε θαηαγσγή θαη ε ζπλνρή ηνπ ζπκβφινπ;

7. Πνηα ε ζεκαζία ησλ νλείξσλ, ησλ νξακάησλ, ηεο θαληαζίαο θαη ηεο πνίεζεο ;

8. Πνηα ε ζρέζε ησλ παξαπάλσ κε ηε δηαλνεηηθή, ζπλαηζζεκαηηθή θαη εζηθή

βαζκίδα πνπ έρεη ν άλζξσπνο ;

Ο ζπκβνιηζκφο είλαη ε ηέρλε ηνπ λα ζθέθηεζαη κε εηθφλεο, κηα μεραζκέλε

γιψζζα κε ηδηαίηεξα εθθξαζηηθή αθξηβή ππθλφηεηα. Σν ζχκβνιν δηδάζθεη ηελ

ελφηεηα θαη ηελ αιιεινπρία ησλ πάλησλ. Ο ζπκβνιηζκφο θάλεη ηελ εκθάληζή ηνπ,

φηαλ νη ζξεζθείεο ησλ θαηά θχζε δψλησλ ιαψλ παξαθκάδνπλ. Σν ζχκβνιν είλαη απφ

κφλν ηνπ κηα δπλακηθή θαη πνιπζπκβνιηθή πξαγκαηηθφηεηα, θνξηηζκέλε απφ ηδαληθά

43

θαη ζπγθηλεζηαθέο αμίεο, δει. κηα πξαγκαηηθή δσή. Ζ αιιεγνξία πάιη απνηειεί

κεραληζηηθφ θαη πεξηνξηζηηθφ παξάγσγν ηνπ ζπκβφινπ. Σα αξρέηππα δελ

αληινχλ εξεζίζκαηα ηφζν απφ ηε θχζε θαη ηνλ εμσηεξηθφ θφζκν, αιιά απφ ηα

βάζε ηνπ αζπλεηδήηνπ.

Ο Γηνχλγθ ιέεη πσο φιν ην ελδηαθέξνλ ηνπ ζχγρξνλνχ δπηηθνχ αλζξψπνπ γηα

ηελ επηζηήκε θαη ηελ ηερλνινγία ζηελ αξραηφηεηα ην κνλνπσινχζε ε κπζνινγία. Οη

κχζνη εμαζθαιίδνπλ ηελ δηαρξνληθφηεηά ηνπο πεηπραίλνληαο λα δίλεη ζε θάζε

γεληά ηνπο δηθνχο ηεο ιφγνπο λα ηνπο πηζηέςεη. Καηά ηνλ Διηάληε ν ζπκβνιηζκφο

ελφο κχζνπ δελ αλαηξεί ηελ ηζηνξηθή ηνπ δηάζηαζε, απιψο πξνζζέηεη λέα δηάζηαζε

θαη εξκελεία ζ’ απηφλ. Καηά ηνλ Γηνχλγθ δελ πξέπεη λα ζπγρέεηαη ε ππνθεηκεληθή

πξαγκαηηθφηεηα πρ. Θεφο κε ην παγθφζκην αξρέηππν Θεφο ζην ζπιινγηθφ

αζπλείδεην, παξφια απηά κάιινλ ην επηβεβαηψλεη.

Καηά ηνλ Νηηι ( Diel ) ην ζχκβνιν είλαη ηαπηφρξνλα θάηη κνλαδηθφ, αιιά

θαη θάηη ζπιινγηθφ. Ίζσο νη ξίδεο ησλ ζπκβφισλ λα βξίζθνληαη ζην ηέινο ηεο

Παιαηνιηζηθήο επνρήο, ηφηε πνπ ε θχζε απνηεινχζε ηνλ πξψην δάζθαιν ηνπ

αλζξψπνπ. Καηά ηε Νενιηζηθή επνρή ηδηαίηεξα ζηελ Ηλδία, ηε Μέζε Αλαηνιή θαη ηελ

Αίγππην ην ζπκβνιηθφ ζχζηεκα ηειεηνπνηήζεθε. Αηψλεο αξγφηεξα ν Πιάησλ κίιεζε

πξψηνο γηα ηα αξρέηππα κε ηελ ζεσξία ηνπ γηα ηνλ θφζκν ησλ ηδεψλ. Ο Γηνλχζηνο ν

Αξενπαγίηεο πνιχ αξγφηεξα επεξεαζκέλνο απφ ηνλ Πιάησλα ζα πεη: « Σν αηζζεηφ

είλαη αληαλάθιαζε ηνπ λνεηνχ ».

Δλψ κέρξη ην Μεζαίσλα δηαηεξείηαη ν παγθφζκηνο θαη εληαίνο

ραξαθηήξαο ησλ ζπκβφισλ θαηά ην Μεζαίσλα θαηαθεξκαηίδεηαη. Ο

ζπκβνιηζκφο θαη ε αλαινγία / αξρέηππν πεξλνχλ απφ ηε κπζνινγία ζην ιατθφ

παξακχζη, ηνλ ζξχιν θαη ηε ιπξηθή πνίεζε. Ζ Αλαγέλλεζε ελδηαθέξζεθε γηα ηα

ζχκβνια κε ηξφκν αηνκηζηηθφ θαη εθιεθηηθφ.

Απηφ πνπ εθπξνζσπεί ν κχζνο γηα έλαλ ιαφ, εθπξνζσπεί ην φλεηξν, ην

φξακα, ε θαληαζία θαη ε ιπξηθή πνίεζε γηα έλα άηνκν. ηελ αξραηφηεηα πίζηεπαλ

πσο φια ηα παξαπάλσ πεγάδνπλ απφ εμσηεξηθνχο παξάγνληεο, φπσο νη Θενί. Ζ

ςπραλάιπζε έδεημε πσο πξνέξρνληαη απφ κέζα καο, απφ ην αζπλείδεην.

Ο Γηνχλγθ ππνζηήξημε πσο ην πςειφ πλεπκαηηθφ θαη ην ζπλαηζζεκαηηθφ

επίπεδν ηνπ αηφκνπ θάλεη ηα φλεηξα πην πεξίπινθα θαη αλψηεξα ζε

ζπκβνιηζκνχο. Ίζσο απηφ λα ζπκβαίλεη εμαηηίαο ηεο εμππλάδαο θαη ηεο

ηδηνζπγθξαζηαθήο επαηζζεζίαο θάπνησλ αηφκσλ λα εληνπίδνπλ απφ λσξίο ηα παηδηθά

ηξαχκαηα. Ο Φξφπλη έρεη ζπλδέζεη ηα φλεηξα πεξηζζφηεξν κε ηηο επηζπκίεο. Βέβαηα νη

επηζπκίεο αλαδεηθλχνπλ θαη ηνλ δείθηε επθπΐαο καο, αιιά θαη ησλ θηινδνμηψλ καο.

ηε ζπλέρεηα ζα δνχκε επηιεθηηθά κε ηε κνξθή αλζνινγίνπ κε πνιχ

ζπλνπηηθφ ηξφπν θάπνηα απφ ηα ζχκβνια:

44

Λεμηθφ ζπκβφισλ:

Β. Καξπνθπιιάθεο - Π. Ναβξνδίδε

Άβπζζνο: βάζνο θαη ππνρζφλην, πξνγνλνιαηξεία θαη ιαηξεία ηεο κεηέξαο γεο –

Μεγάιεο Μεηέξαο. Ο Γηνπλγθ δίλεη έκθαζε ζηνλ ζπκβνιηζκφ ηνπ ηξαχκαηνο θαη ησλ

ζπκπιεγκάησλ πνπ δεκηνπξγεί.

Άγγεινο: κεζνιαβεηήο αλάκεζα ζηνλ νπξάλην θαη ηνλ επίγεην θφζκν, ζχκβνιν ηεο

εμηδαλίθεπζεο θαη ηεο αζηξηθήο αξκνλίαο κε ηελ ηεξαξρία ηνπο ζε ηάγκαηα. Ο

Γηνπλγθ δίλεη έκθαζε ζηελ ηεξαξρία ηνπο ζε ηάγκαηα θαη ηελ αλαινγία ηεο κε ηα

ζηξψκαηα ηεο ςπρήο ( Αηνκηθφ Αξρέηππν – Δαπηφο – Δγψ – πκπιέγκαηα - Πεξζφλα

).

Αγειάδα: κεηξηθφ ζχκβνιν πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ Γή θαη ηε ειήλε. πρλά ζηα

θέξαηά ηεο απεηθνλίδεηαη εγγεγξακκέλε ε ζειήλε. Θεσξείηαη ζηηο κπζνινγίεο

δεκηνπξγφο θαη ζπληεξεηήο ηνπ θφζκνπ ζπλδεφκελε κε αλάινγεο ζεφηεηεο. Ο

Γηνπλγθ δίλεη έκθαζε ζηνλ ζπκβνιηζκφ ηεο Anima.

Αγξηνγνχξνπλν: παξάινγε ηφικε θαη αιινθξνζχλε.

Αγέιε: ακθίξξνπε θαηάζηαζε αλάκεζα ζην ράνο θαη ηελ ηάμε. πκβνιίδεηαη θαη κε

ηα αζηέξηα πνπ αθνινπζνχλ ην θεγγάξη πνπ παίδεη ηνλ ξφιν ηνπ βνζθνχ.

Άγξηνο: Ο Γηνπλγθ δίλεη έκθαζε ζηνλ ζπκβνιηζκφ ηνπ πξσηφγνλνπ ζηνηρείνπ ζηνλ

άλζξσπν, ηε θηά. Ο Γηνπλγθ επίζεο ηνπ δίλεη ηελ έλλνηα ηνπ πεξηπιαλψκελνπ.

Γεληθφηεξα δειψλεη επίζεο ην ππνδχγην, ηνλ ηξειφ, ηνλ μεπεζκέλν θαη ην εμηιαζηήξην

ζχκα.

Αδάκ: ν αξρέγνλνο άλζξσπνο. Σν φλνκά ηνπ ζεκαίλεη γε. Απνηειεί ηελ

αλαθεθαιαίσζε ηεο εθηεηακέλεο αλαπαξάζηαζεο ηεο δχλακεο ηνπ Απείξνπ. Ο

Γηνπλγθ ηνλ νλνκάδεη Κνζκηθφ Άλζξσπν.

Αέξαο: Δλεξγεηηθφ ζηνηρείν αξζεληθνχ γέλνπο. Εσηθή δχλακε, άξσκα, νζκή, θσο

πέηαγκα είλαη έλλνηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ αέξα.

Αεηφο: χςνο, πςεπεηήο ζθέςε, ζάξξνο, ειηαθφ ζχκβνιν, γεθπξψλεη ηα νπξάληα κε

ηα επίγεηα. χςνπο.

Αεηφο θαη θίδη: ε πάιε ηνπ νπξάληνπ κε ην ρζφλην θαη ην ππνρζφλην.

Αθξίδεο: ζχκβνιν θαηαζηξνθήο σο κηα απφ ηηο πιεγέο ηνπ θαξαψ.

Αθξνβάηεο: αλαηξνπή, δηαζάιεπζε ηεο ηάμεο. Δίλαη ν θξεκαζκέλνο αλάπνδα ηεο

ηξάπνπιαο Σαξψ.

45

Άινγν: ρζφλην λεθξηθφ δψν, ζχκβνιν ηεο θπθιηθήο θίλεζεο ησλ θαηλνκέλσλ. Ο

Γηνπλγθ πηζηεχεη πσο ζπκβνιίδεη ηε κάλα, ηε κάλα κέζα καο σο καγηθφ νλ θαη ηελ

πξναίζζεζε ηνπ αζπλεηδήηνπ.

Αιπζίδα: έλσζε, ζχλδεζκνο νπξαλνχ – γεο ή κειψλ νηθνγέλεηαο, επηθνηλσλία θαη

ξνή.

Αιρεκεία: απφδνζε ζε κέηαιια θαη ζηνηρεία, θάζεσλ ηεο αλζξψπηλεο ςπρήο ζηνλ

δξφκν πξνο ηελ ηειείσζή ηεο. Απηέο νη θάζεηο είλαη: ε αξρηθή θαηάζηαζε, ε ελνρή,

ε ειάζζσλ δηαδηθαζία, ε πξψηε κεηακφξθσζε, ην πάζνο θαη ε δεχηεξε

κεηακφξθσζε.

Ακάιζεηνλ θέξαο: ηξνθνδφηεο ηνπ Γηφο ζηελ Κξήηε, ζχκβνιν αθζνλίαο, Δμσηεξηθά

θαιιηθφ, κα εζσηεξηθά θνχθην θαη δσνδφηεο, κεηξηθφ ζχκβνιν.

Αλδξφγπλν: νιφηεηα, ελζσκάησζε αληηζέησλ, ζετθφο δπτζκφο, ζχκβνιν γάκνπ ή

ππαξμηαθφο δηραζκφο. Ηδηαίηεξα γλσζηφο ν κχζνο ηνπ αλδξφγπλνπ πξψηνπ αλζξψπνπ

απφ ηνλ Πιάησλα. ηα φλεηξα κπνξεί λα δείρλεη ηελ Φαιιηθή Μεηέξα.

Ανξαηφηεηα: ε επηζπκία γηα απψζεζε ή ζχκβνιν ηεο δηάιπζεο.

Απνιίζσζε: ε κεηαηξνπή ησλ αλζξψπσλ ζε ιίζνπο ( γπλαίθα ηνπ Λση, ην βιέκκα

ηεο Μέδνπζαο ), ην αληίζεην ηεο ιηζνθάλεηαο πνπ ζεκαίλεη κεηαηξνπή ιίζσλ ζε

αλζξψπνπο ( Ππγκαιίσλ ). πκβνιίδεη ην ζηακάηεκα, ιφγσ ηεο ακαξηίαο ή ηεο

πξνζθφιιεζεο ζηελ χιε μερλψληαο ηελ νπξάληα παηξίδα. Οη δχν παξαπάλσ έλλνηεο

δειψλνπλ ην αληηζεηηθφ δεχγνο ηεο ζπλέιημεο – αλέιημεο.

Αξάρλε: δεκηνπξγηθφηεηα, επηζεηηθφηεηα θαη σο πξνο ηνλ ηζηφ ηεο ζχκβνιν ηνπ

θέληξνπ. Ο Γηνπλγθ πηζηεχεη πσο ζπκβνιίδεη ηελ θηά.

Αξηζκνί: νη αξηζκνί απφ ην κεδέλ σο ην δέθα ζπκβνιίδνπλ αληίζηνηρα: ην άδειν, ηελ

εκθάληζε ηεο νπζίαο, ηελ αληηπαξάζεζε, ηελ πλεπκαηηθή ζχλζεζε, ηελ γε, ηνλ

άλζξσπν, ηελ ακθηηαιάληεπζε, ηελ απφιπηε ηάμε, ην άπεηξν, ηνλ ζσκαηηθφ –

δηαλνεηηθφ – πλεπκαηηθφ θφζκν θαη ηελ πλεπκαηηθή πξαγκάησζε. Ο Γηνπλγθ πηζηεχεη

πσο νη αξηζκνί απνηεινχλ ηα αξραηφηεξα αξρέηππα θαη δείρλνπλ ηελ αξκνλία ηνπ

θφζκνπ.

Αξλί: αγλφηεηα, αλαίηηα ζπζία, πεξηνδηθή αλαγέλλεζε ηνπ θφζκνπ.

Άξσκα: Θχκηζεο, νλεηξνπνιήζεηο. ηα φλεηξα κπνξεί λα δείρλεη κπέξδεκα.

Αζπίδα: πξνζηαζία, φπσο θαη ν καλδχαο θαη ε παλνπιία. Δπίζεο φξην, φπσο ν ηνίρνο.

Άζπξν: ζχκβνιν ηνπ Κέληξνπ, ηεο Θεφηεηαο, ηνπ Αλδξφγπλνπ, ηνπ ππεξβαηηθνχ

ρξπζνχ ρξψκαηνο, ηεο νπξάληαο θαηάζηαζεο. ηα φλεηξα κπνξεί λα δείρλεη ηνλ θφβν

γηα έθζεζε.

Απγφ: ην κπζηήξην ηεο δσήο, ε γέλλεζε, ε αζαλαζία, θνζκηθφ ζχκβνιν.

46

Βάξθα: θνξέαο, κήηξα, θνχληα, ζψκα.

Βάηξαρνο: κεηάβαζε απφ ηε γε ζην λεξφ θαη αληηζηξφθσο. πλδέεηαη κε ηελ βξνρή,

αιιά θαη κε ηνλ ζάλαην. Ο Γηνπλγθ πηζηεχεη πσο ν βάηξαρνο αληηπξνζσπεχεη

αλάκεζα ζηα ςπρξφαηκα έλα πξνκήλπκα ηνπ αλζξσπίλνπ.

Βφδη: ζχκβνιν ησλ θνζκηθψλ δπλάκεσλ, ππνηαγήο, ππνκνλήο, γεσξγίαο.

Βξνρή: γνληκνπνίεζε, εμαγληζκφο, θάζνδνο νπξάλησλ πλεπκαηηθψλ δπλάκεσλ.

Γάηδαξνο: ζχκβνιν ππνκνλήο, ζεμνπαιηθφηεηαο, θαηά ηνλ Γηνπλγθ ζεσξείηαη ρζφληα

ηξηάδα ( ηξηψλ ζηνηρείσλ ).

Γίγαληαο: ηεξάζηην πξνπαηνξηθφ φλ, νχηε πάληα θαιφ, νχηε πάληα θαθφ απφ ηνλ

νπνίν κέζσ ηεο ζπζίαο ηνπ πξνήιζε ε δεκηνπξγία. Απνηειεί αλάκλεζε ηνπ παηέξα

απφ ηα παηδηθά καο ρξφληα. Σφηε ηα παηδηά ηνπο βιέπνπλ φινπο σε γίγαληεο. Μπνξεί

λα ζεκαίλεη ηελ θηά, ηνλ Σξνκεξφ Παηέξα ή ην Αζπλείδεην ( Καηά ηνλ Γηνπλγθ ).

Μεξηθέο θνξέο, φπσο θαη ν δξάθνο είλαη ν θχιαθαο ηνπ ζεζαπξνχ πνπ ζπκβνιίδεη

ηελ κεηέξα θαη ην Αζπλείδεην.

Γθξάαι / Ηεξφ Γηζθνπφηεξν: ζχκβνιν ηεο εζσηεξηθήο ζχλδεζεο ηνπ αλζξψπνπ

ςπρνινγηθήο, αιιά θαη ζξεζθεπηηθήο, ζχκβνιν ηνπ Κέληξνπ.

Γπλαίθα: ε παζεηηθή αξρή ηεο θχζεο. Δκθαλίδεηαη θαηά ηνλ Γηνπλγθ θπξίσο ζε ηξεηο

κνξθέο:

Ζ άγλσζηε θφξε ή Αγαπεκέλε ή Φπρή.

Μεγάιε Μεηέξα / Magna Mater. πκβνιίδεη ην αζπλείδεην.

Ζ ζεηξήλα, ιάκηα, ή κπζηθφ ηέξαο κε ηε κνξθή κάγηζζαο. πκβνιίδεη ηελ

εθηξνπή απφ ηελ εμέιημε ζε κεηέξα.

Δπίζεο ν Γηνπλγθ κηιά γηα ηα ηέζζεξα ζηάδηα ηνπ Anima: Δχα, Διέλε, Μαξία

θαη νθία.

Γαθηπιίδη: ζχκβνιν ηεο ζπλέρεηαο θαη ηεο νιφηεηαο, έκβιεκα ηνπ γάκνπ, ηεο

εμνπζίαο, ηεο αηψληαο αλαθχθιεζεο ηνπ ρξφλνπ, ηνπ ηξνρνχ – θχθινπ ηεο δσήο, ηεο

ελφηεηαο ηνπ θφζκνπ θαη ηε κπζηηθηζηηθή θψηηζε.

Γάζνο: ζχκβνιν ηνπ αζπλεηδήηνπ, ζηελ επηθίλδπλε εθδνρή ηνπ, ηεο Μεγάιεο

Μεηέξαο, ηεο γεο θαη ζχδπγνο ηνπ αξζεληθνχ ήιηνπ.

Γέλδξν: ηεξφ ζχκβνιν ηεο παξάδνζεο, ζπρλά θάπνηα δέλδξα φπσο έιαην, θέδξνο,

δξπο, δάθλε ηαπηίδνληαη αληίζηνηρα κε ζενχο, φπσο Άηηεο, ζηξεο, Γίαο, Απφιισλαο

θιπ. Καηά ηνλ Γηνχλγθ ην δέληξν έρεη ακθίθπιν ζπκβνιηζκφ ιφγσ γισζζνινγηθψλ

δεδνκέλσλ. ηνλ Υξηζηηαληζκφ απνηειεί ζχκβνιν ηνπ άμνλα πνπ ελψλεη ηνλ νπξαλφ

κε ηελ γε θαη κε ηνλ ηαπξφ. Ηδηαίηεξα γλσζηφ είλαη ην δέληξν ηεο γλψζεο ηνπ θαινχ

θαη ηνπ θαθνχ κε ειηαθφ θαη ζειεληαθφ ραξαθηήξα.

47

Γηαζηαχξσζε: ζχκβνιν ηεο αιιαγήο πλεπκαηηθήο πνξείαο, ηεο ζεξαπείαο, ζχλδεζεο

θαη επηθνηλσλίαο.

Γίζθνο: ειηαθφ θαη παηξηθφ ζχκβνιν θαη φηαλ είλαη θηεξσηφο ζχκβνιν ηεο

εμηδαλίθεπζεο.

Γίρηπ: ζχκβνιν πεξηηχιημεο θαη θαηαβξφρζηζεο. Δπίζεο ζπλδέεηαη κε ην πιέγκα ησλ

αζηεξηζκψλ, αιιά θαη ην φξγαλν γηα λα ςαξεχεηο ζην αζπλείδεην.

Γφληηα: ζχκβνιν ηνπ θφβνπ γηα επλνπρηζκφ, θαηαβξφρζηζεο, αιιά θαη ηεο άκπλαο.

Γξάθνληαο: ζχκβνιν ηνπ αξρέγνλνπ αληηπάινπ, ηνπ ράνπο, ηεο πνιππινθφηεηαο, ηεο

θαηαβξφρζηζεο θαη ηεο μεπεξαζκέλεο δακαζκέλεο ακαξηίαο.

Γσκάηην: ζχκβνιν ηεο αηνκηθφηεηαο θαη ηεο πξνζσπηθήο ζθέςεο, ηεο επηθνηλσλίαο,

αιιά θαη ηεο παξζελίαο.

Δγθαηάιεηςε: ζχκβνιν, φπσο θαη ην ρακέλν αληηθείκελν ηνπ ζαλάηνπ θαη ηεο

αλάζηαζεο.

Διέθαληαο: ζχκβνιν κπτθήο θαη γελεηήζηαο δχλακεο, κλήκεο, ηεο γλψζεο, αιιά θαη

ηνπ ζαλάηνπ, φηαλ ράζεη ηα ειεθαληφδνληα ηνπ.

Έξεκνο: ζχκβνιν ηεο απνθάιπςεο ηνπ Θενχ, αθαηξεηηθφηεηαο θαη ηνπ ειίνπ σο

θαηαζηξνθέα.

Ήιηνο: ειηαθφ, παηξηθφ ζχκβνιν, νιφηεηαο αλζξψπνπ θαηά ηνλ Γηνχλγθ θαη πεγή

ηεο δσήο.

Ήξσαο: ζχκβνιν ηνπ ληθεηή απέλαληη ζηνπο εμσηεξηθνχο, αιιά θαη ηνπο

εζσηεξηθνχο ερζξνχο, ζπλδπαζκφο ξψκεο θαη αξεηψλ.

Ζθαίζηεην: ζχκβνιν δεκηνπξγίαο, εζσηεξηθψλ δηεξγαζηψλ, ησ παζψλ θαη ηεο

θαηαζηξνθήο.

Θάιαζζα: ζχκβνιν δεκηνπξγίαο δσήο θαη ηεο κεηέξαο.

Θάλαηνο: ζχκβνιν ζπζίαο, αιιά θαη απηνθαηαζηξνθήο.

Θέαηξν: ζχκβνιν ηνπ θαηλνκεληθνχ θφζκνπ, ηεο επηθάλεηαο.

Θεζαπξφο: ζχκβνιν ηνπ κπζηηθηζηηθνχ θέληξνπ, ηεο κεηέξαο, ηεο κήηξαο φηαλ

βξίζθεηαη ζε ζπειηά θαη ηνπ αζπλεηδήηνπ, ηνπ ηδίνπ ηνπ ήξσα αλαγελλεκέλνπ φηαλ

ζθνηψλεη δξάθν, ηνλ παιηφ ηνπ εαπηφ γηα λα απνθηήζεη ηνλ ζεζαπξφ.

Θχξα: ζχκβνιν ηνπ ζειπθνχ, ηεο εηζφδνπ θαη ηεο πεξηθέξεηαο ζε ζρέζε κε ην

κπζηηθηζηηθφ Κέληξν πρ ηνλ άκβσλα.

Ηππφηεο: ζχκβνιν ηεο θπξηαξρίαο κεηά απφ εθπαίδεπζε ζηελ χιε - άινγν, ηνπ

ιφγνπ. Σν ρξψκα ηνπ ηππφηε κπνξεί λα είλαη πξάζηλν, καχξν, ιεπθφ, θφθθηλν θαη

48

ζπκβνιίδεη αληίζηνηρα ηελ πξνπαίδεπζε, ηελ εμηιέσζε απφ ην ζθφηνο, ηνλ εθιεθηφ

θαη ην αίκα ηεο ζπζίαο.

Καδάλη: ζχκβνιν ηεο πεξηεθηηθφηεηαο, θαηψηεξσλ δπλάκεσλ, κεηαιιαγήο θαη

εθθφιαςεο.

Καζξέθηεο: ζχκβνιν ηεο θαληαζίαο, ηεο ζπλείδεζεο, απηνπαξαηήξεζεο, θαη

εηζφδνπ ζην θξπκκέλν θφζκν ηνπ αζπλεηδήηνπ.

Κακπάλα: ζχκβνιν ηνπ νπξάληνπ ζφινπ, γεθπξψλεη νπξαλφ θαη γε.

Καπέιν: ζχκβνιν εμνπζίαο, πξνζηαζίαο, αιιά θαη θαιιηθφ ζχκβνιν.

Καηαβξφρζηζε: ζχκβνιν ηνπ θφβνπ ηεο θαηαβξφρζηζεο, απφ ηε κήηξα ή απφ ηνλ

ηάθν.

Κέληξν: ζχκβνιν ηνπ Θενχ θαη ηεο παξαδείζηαο θαηάζηαζεο.

Κέξαην: ζχκβνιν θαηά ηνλ Γηνπλγθ δπαδηθφηεηαο, ηνπ αξζεληθνχ σο θάηη αηρκεξφ

θαη ηνπ ζειπθνχ, σο θάηη θνχθην.

Κήπνο: ζχκβνιν ηνπ ζπλεηδεηνχ.

Κιεηδί: ζχκβνιν ηνπ κπζηηθνχ, ηνπ αηλίγκαηνο, ηνπ άζινπ ππφ πξαγκάησζε, ην

θαηψθιη πξνο ην αζπλείδεην, θαη ηεο αηψληαο δσήο σο θιεηδί ηνπ Νείινπ.

Κφξαθαο: ζχκβνιν ηεο κνλαμηάο, ηεο πλεπκαηηθήο αλσηεξφηεηαο θαη ηνπ αξρέγνλνπ

ζθφηνπο.

Κξαλίν: ζχκβνιν ηεο πεξηεθηηθφηεηαο, αλψηεξσλ δπλάκεσλ, κεηαιιαγήο θαη

εθθφιαςεο.

Κππαξίζζη: λεθξηθφ ζχκβνιν.

Λαβχξηλζνο: ζχκβνιν ηεο πξνζηαζίαο ηνπ Κέληξνπ θαη ηεο αγηφηεηαο.

Λάκηα: ζχκβνιν θαηά ηνλ Γηνπλγθ, φπσο θαη ν δξάθνο ηεο θαηαβξφρζηζεο.

Λίιηζ: ζχκβνιν θαηά ηνλ Γηνπλγθ ηεο ηξνκεξήο κεηέξαο.

Λίκλε: ζχκβνιν ηνπ αζπλεηδήηνπ, ηεο ελδνζθφπεζεο θαη ηνπ θαζξέθηε.

Λσηφο: ζχκβνιν ηεο Mandala θαη ηνπ Κέληξνπ.

Μνλφθεξσο: ζχκβνιν ηεο αγλφηεηαο θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ παξζέλν ζχκβνιν

ηνπ εμηδαληθεπκέλνπ εξσηηζκνχ. Ο Γηνπλγθ ππνζηεξίδεη πσο ν κνλφθεξσο ελίνηε έρεη

θαη ερζξηθφ ραξαθηήξα.

Νάλνο: ζχκβνιν ησλ αζπλείδεησλ δπλάκεσλ θαη θχιαθεο ηνπ αζπλεηδήηνπ.

Νεξφ: ζχκβνιν ηνπ ζπλαηζζήκαηνο, ηνπ αζπλεηδήηνπ θαη ηνπ εξσηηζκνχ.

49

Νεξαΐδεο: ζχκβνιν ηεο παηδηθήο αζσφηεηαο, ησλ ππεξθπζηθψλ δπλάκεσλ ηεο

αλζξψπηλεο ςπρήο θαη θαηά ηνλ Φξφπλη ηεο δηαςεπζκέλεο πξάμεο.

Ξχιν: ζχκβνιν ηεο κεηέξαο, επίζεο ζπλδέεηαη κε ηελ θσηηά, ην θάξβνπλν θαη ηελ

αλαγέλλεζε.

Οκπξέια: απηή γηα ηνλ ήιην είλαη ζχκβνιν θαιιηθφ θαη παηξηθφ. Ζ νκπξέια γηα ηελ

βξνρή ζρεηίδεηαη κε ην αζπλείδεην θαη ηνλ ζάλαην.

Οπξνβφξνο φθηο: ζχκβνιν ηνπ αζπλεηδήηνπ.

Παγψλη: ζχκβνιν ηεο έλσζεο ησλ ρξσκάησλ, ηεο νιφηεηαο, ηεο αζαλαζίαο, ηνπ

ιπθφθσηνο θαη ηνπ έλαζηξνπ απείξνπ.

Πάγνο: ζχκβνιν ηεο δηαρσξηζηηθήο γξακκήο αλάκεζα ζην ζπλεηδεηφ θαη ην

αζπλείδεην.

Παηδί: ζχκβνιν ηνπ παηδηνχ κέζα καο, ηνπ κπζηηθηζηηθνχ Κέληξνπ, ηνπ Θενχ, ηεο

ζπιινγηθήο γεληθφηεηαο θαη θαηά ηνλ Γηνχλγθ ηηο αγαζέο δπλάκεηο ηνπ αζπλεηδήηνπ.

Παιάηη: ζχκβνιν ηνπ ςπρηζκνχ, ηνπ Κέληξνπ, ηνπ κπζηηθνχ δεζκνχ κε ηελ

θαηαγσγή θαη ηνλ πξννξηζκφ καο, ηεο αξρέγνλεο γλψζεο.

Παιηάηζνο: αληίζηξνθν ηνπ βαζηιηά, ζχκβνιν ηνπ ζχκαηνο.

Παλδψξα: ζχκβνιν ηνπ δηεζηξακκέλνπ πεηξαζκνχ θαη ηεο παξάινγεο θαη

αραιίλσηεο θαληαζίαο.

Παπνχηζηα: ζχκβνιν ηνπ ηαπεηλνχ, ησλ θαησηέξσλ πξαγκάησλ, ηνπ Δγψ, αιιά θαη

ηεο κήηξαο.

Παξάδεηζνο: ζχκβνιν ηνπ κπζηηθηζηηθνχ Κέληξνπ.

Παξάζπξν: ζχκβνιν ηεο ζπλείδεζεο.

Παξαπέηαζκα: ζχκβνιν ηνπ δηαρσξηζκνχ.

Πεξίηησκα: ζχκβνιν ηνπ λεθξνχ, ηνπ θαηψηεξνπ, αιιά θαη απαξρή γηα θάηη λέν θαη

αλψηεξν.

Πήγαζνο: ιφγσ ηεο θαηαγσγήο ηνπ απφ ηε Μέδνπζα ζχκβνιν ηεο κεηαηξνπήο ηνπ

θαθνχ ζε θαιφ.

Πεγή: ζχκβνιν ηνπ κπζηηθηζηηθνχ Κέληξνπ, ηεο δχλακεο ηεο δσήο θαη θαηά ηνλ

Γηνπλγθ ζρεηίδεηαη κε ηελ παηδηθή ειηθία θαη ηελ αλάγθε λα επηζηξέςνπκε ζ’ απηήλ

ζε δχζθνιεο ζηηγκέο.

Πινίν: ζχκβνιν ηνπ ηαμηδηνχ ηεο ςπρήο θαη ηνπ ήιηνπ, ηνπ ηαμηδηνχ ζην αζπλείδεην

θαη ηεο εμέιημεο.

50

Πνηκέλαο: ζχκβνιν ηνπ ςπρνπνκπνχ.

Πφιε: ζχκβνιν ηεο κεηέξαο θαη ηνπ ξφινπ ηεο σο θξνληηζηή. Δπίζεο ζχκβνιν ηνπ

ςπρηζκνχ.

Πνιππινθφηεηα: ζχκβνιν θαηά ηνλ Γηνπλγθ ηνπ θαηαθεξκαηηζκέλνπ αζπλεηδήηνπ.

Πνληίθη: ζχκβνιν ηεο αξξψζηηαο θαη ηνπ ζαλάηνπ, θαζψο θαη ηνπ θαιινχ κε ηα

παξαπάλσ αξλεηηθά ραξαθηεξηζηηθά.

Πξίγθηπαο: ζχκβνιν ηεο αλαλέσζεο ηνπ βαζηιηά- παηέξα, ζχκβνιν ηνπ

αλαηέιινληνο ειίνπ.

Πξνζθχλεκα: ζχκβνιν ηνπ ηαμηδηνχ πξνο ην κπζηηθηζηηθφ Κέληξν θαη ηελ

απηνγλσζία.

Πξνζθπλεηήο: ζχκβνιν ηνπ παξεπηδεκνχληνο ζ’ απηή ηνπ δσή, ηνπ

πεξηπιαλψκελνπ πνπ κέζα απφ αζηνρίεο θαη πιάλεο επηδηψθεη λα θηάζεη ζην

κπζηηθηζηηθφ Κέληξν.

Πξνζσπείν: ζχκβνιν ηεο ακθηηαιάληεπζεο, ακθηβνιίαο, ηνπ θξπθνχ, ηεο

κεηακφξθσζεο.

Ρφδν: ζχκβνιν ηεο ηειεηφηεηαο.

Ρνιφη: ζχκβνιν ηνπ κπζηηθηζηηθνχ Κέληξνπ, φπσο θαη ε Mandala.

Ρφπαιν: ζχκβνιν ηεο νιηθήο θαηαζηξνθήο.

θάια: ζχκβνιν ηεο αλαβάζκηζεο, αλάιεςεο θαη εμέιημεο.

θνπιήθη: ιηβδηληθφ ζχκβνιν θαηά ηνλ Γηνπλγθ πνπ ζθνηψλεη, αληί λα γελλά.

πήιαην: ζχκβνιν θαηά ηνλ Γηνπλγθ ηνπ απφξζεηνπ ηνπ αζπλεηδήηνπ.

ηαπξφο: ζχκβνιν ηνπ θάζεηνπ άμνλα ηεο γεο.

Σέξαηα: ζχκβνιν ηεο άγξηαο θχζεο θαη ηνπ αλζξψπνπ, φρη σο αηφκνπ, φπσο ν

ήξσαο, αιιά σο κάδα.

Σξνρφο: ειηαθφ ζχκβνιν.

Τπνδχγην: ζχκβνιν ηνπ ζψκαηνο θαη ηνπ θαηψηεξνπ εαπηνχ.

Φάιαηλα: ζχκβνιν ηνπ ζψκαηνο θαη ηνπ ηάθνπ.

Φαλάξη: ζχκβνιν ηεο αηνκηθήο δσήο ζε αληίζεζε κε ηελ θνζκηθή χπαξμε, ηνλ ήιην.

Φεγγάξη: ζχκβνιν ηνπ δνξπθφξνπ, ηνπ ζπλαηζζήκαηνο, ηνπ αζπλεηδήηνπ, ηεο

ζειπθήο αξρήο, αιιά θαη ηνπ ζαλάηνπ.

51

Φίδη: ζχκβνιν ηεο δχλακεο, ηεο θαζαξήο ελέξγεηαο, ηνπ αζπλεηδήηνπ, ηεο

δπαδηθφηεηαο θαινχ – θαθνχ, ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο θαη ηεο δσήο πνπ θξχβεηαη

κέζα ζ’ απηήλ θαη ηελ αλάζηαζε, φηαλ αιιάδεη δέξκα.

Υξπζάθη: ζχκβνιν ηνπ αλσηέξνπ.

Υξπζφκαιιν δέξαο: ζχκβνιν ηεο αζσφηεηαο θαη ηεο απνζέσζεο, ηεο δχλακεο ηνπ

πλεχκαηνο θαη ηεο αγλφηεηαο ηεο ςπρήο.

Φάξη: θαιιηθφ ζχκβνιν.

Φπρή ηνπ θφζκνπ: ζχκβνιν ηεο Μεγάιεο Μεηέξαο, αιιά θαη ηεο νιφηεηαο.

Φσκί: ζχκβνιν ηεο γνληκφηεηαο.

Χθεαλφο: ζχκβνιν ηεο κεηέξαο, ηεο κήηξαο, ηεο δχλακεο, ηεο δσήο θαη ηνπ

αζπλεηδήηνπ.

Χξαία θνηκσκέλε: ζχκβνιν ηνπ αζπλεηδήηνπ θαη θαηά ηνλ Γηνπλγθ ζχκβνιν ηεο

ςπρήο.

52

Μαντϊλα:

. Καηάξα

εκαληηθφ εξγαιείν ζηηο ζεξαπεπηηθέο κεζφδνπο ηεο αλαιπηηθήο ςπρνινγίαο

θαίλεηαη πσο παίδεη ε καληάια ζηηο πνιιαπιέο κνξθέο κε ηηο νπνίεο κπνξεί λα

εηζαρζεί ζηε δηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο.

Ο Γηνπλγθ εμέηαζε ελδειερψο ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ ζπκβφινπ ηεο mandala

θαη πεξηγξάθεη πνιπάξηζκα παξαδείγκαηα απφ δηάθνξα κέξε ηνπ θφζκνπ. Ζ

ζαλζθξηηηθή ιέμε mandala, πνπ ζεκαίλεη «θχθινο» πξνζδηνξίδεηαη σο ηλδνπηζηηθφο

φξνο γηα ηνλ θχθιν πνπ ραξάζζεηαη ζε δηάθνξα ζξεζθεπηηθά ηειεηνπξγηθά. Ζ

ιεηηνπξγία ηεο mandala πεξηγξάθεηαη σο εζηίαζε ηνπ ςπρηθνχ πεδίνπ ή σο

ελίζρπζε θαη ελδπλάκσζε ηεο ζπγθέληξσζεο. Ο ζηφρνο ελφο γηφγθη φηαλ

αθηεξψλεηαη ζηε κειέηε ησλ ζπκβφισλ πνπ

απεηθνλίδνληαη ζηε mandala είλαη ε

εζσηεξηθή γλψζε ηεο ζεφηεηαο. Μέζσ ηεο

ελαηέληζεο, ν αζθνχκελνο επηζηξέθεη απφ

ηελ παξαίζζεζε ηεο κεκνλσκέλεο

χπαξμεο ζηελ θαζνιηθή έλλνηα ηνπ ζείνπ.


Σν βαζηθφ ςπρνινγηθφ κνηίβν ηεο

καληάια είλαη ην θέληξν ηεο

πξνζσπηθφηεηαο, κε ην νπνίν φια

ζπζρεηίδνληαη, ζχκθσλα κε ην νπνίν φια δηεπζεηνχληαη θαη ην νπνίν αθεαπηνχ είλαη

έλα ελεξγεηαθφ εζηηαθφ ζεκείν. Ζ ελέξγεηα ηνπ θεληξηθνχ ζεκείνπ απνθαιχπηεηαη

ζηελ παξφξκεζε ηεο έλσζεο κε ηνλ Δαπηφ.

Ο εαπηφο πεξηβάιιεηαη ζηελ καληάια

απφ κηα πεξηνρή πνπ πεξηέρεη ηαμηλνκεκέλα

δεχγε αληηζέησλ, ηα νπνία ζπγθξνηνχλ ηελ

πξνζσπηθφηεηα.


53

ην ζχλνιφ ηεο ε καληάια πεξηέρεη ηε ζπλείδεζε, ην αηνκηθφ αζπλείδεην

θαη εθείλε ηελ κεγάιε πεξηνρή ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ ζηελ νπνία

εκπεξηέρνληαη αξρέηππα θνηλά γηα φιε ηελ αλζξσπφηεηα. Μεξηθά απφ απηά ηα

αξρέηππα ελεξγνχλ ζην πιαίζην ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη κπνξνχλ λα

απνθηήζνπλ δηαθξηηφ ραξαθηήξα, φπσο ε anima θαη ν animus ή ε ζθηά.

Βέβαηα ην επίθεληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο ηνπ Γηνπλγθ δελ ήηαλ ηα ζξεζθεπηηθά

ζπκθξαδφκελα απηψλ ησλ θπθιηθψλ εηθφλσλ, αιιά νη εηθφλεο πνπ παξάγνληαλ

απζφξκεηα απφ ηνπο αζζελείο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλάιπζεο. Ζ παξαγσγή κηαο

καληάια ζην ζεξαπεπηηθφ ηεο ελλνηνινγηθφ πιαίζην γίλεηαη αηζζεηή σο αλαηαξαρή,

πνπ νδεγεί ζε κηα επαλαξξχζκηζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο πξνο έλα λέν θέληξν.

Αξθεηνί απφ ηνπο αζζελείο ηνπ Γηνπλγθ θαίλεηαη πσο εθηίκεζαλ ηδηαίηεξα ηα

θαηεπλαζηηθά απνηειέζκαηα απηψλ ησλ εηθφλσλ, νη νπνίεο ππνγξακκίδνπλ ηελ

πιεξφηεηα, ηελ ηάμε θαη ηελ ηζνξξνπία32

.


54

Αρχϋτυπα:

Οκάδα Γ: Κ. Παξδάιε, Α. άκαξε, Γ. Κνχκπνπ, Υ. Μπφιε

Κ. Παξδάιε


1. Ση είλαη ηα αξρέηππα ;

2. Πνηα ε επηξξνή ηνπο ζηε δσή ηνπ αλζξψπνπ ;

3. Πνηα ε θαηαγσγή θαη ε ηζηνξία ησλ αξρεηχπσλ ;

4. Πνηα ε ζρέζε ηνπο κε ην ζπιινγηθφ Αζπλείδεην ;

5. Πνηεο νη θαηεγνξίεο ηνπο θαη πνηα είλαη απηά αλαιπηηθά;

Γηα ηελ αλαιπηηθή ςπρνινγία ηα αξρέηππα είλαη ππεξαηνκηθέο

πξνδηαζέζεηο ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ. Μπζνινγηθά ζέκαηα, ζχκβνια

ξηδσκέλα ζηελ παγθφζκηα ηζηνξία ηεο αλζξσπφηεηαο ή ςπρηθέο αληηδξάζεηο

εμαηξεηηθήο ζθνδξφηεηαο ππνδεηθλχνπλ ηε ζπκκεηνρή βαζχηεξσλ ςπρηθψλ

ζηξσκάησλ θαη εθδειψλνληαη ζπλήζσο ζην πιηθφ πνπ παξέρνπλ ηα φλεηξα, νη

θαληαζηψζεηο θαη ηα νξάκαηα, ππεξβαίλνληαο ηελ πξνζσπηθή ζθαίξα θαη

εκπιέθνληαο ηα πεξηερφκελα ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ.

Απηά ηα θεληξηθά ζέκαηα θαη ζχκβνια αζθνχλ ζχκθσλα κε ηελ άπνςε ηνπ

Γηνπλγθ θαζνξηζηηθή επηξξνή ζηελ ςπρηθή δσή σο ζχλνιν, ειέγρνληαο ηνλ

αλζξψπηλν θχθιν δσήο. Καζψο σξηκάδνπκε σο ππάξμεηο ηα αξρέηππα

μεδηπιψλνληαη κέζσ κηαο πξνγξακκαηηζκέλεο αθνινπζίαο, ηελ νπνία ν Γηνπλγθ

απνθάιεζε ζηάδηα ηεο δσήο. Κάζε ζηάδην ηεο δσήο εθπξνζσπείηαη απφ έλα λέν

ζχλνιν αξρεηππηθψλ εηθφλσλ πνπ αλαδεηνχλ ηελ εθπιήξσζή ηνπο ζηε δξάζε.

ηα ζηάδηα πεξηιακβάλεηαη ε παηδηθή ειηθία, ε εξσηνηξνπία, ν γάκνο, φπσο θαη ε

πξνεηνηκαζία γηα ην ζάλαην33

.

Σα αξρέηππα δηαζέηνπλ θπξίαξρν ιεηηνπξγηθφ ραξαθηήξα θαη κηα

ρακειή ελεξγεηαθή θφξηηζε. Γηα απηφ ν Γηνπλγθ κίιεζε αξρηθά γηα « αξρέγνλεο

εηθφλεο » ή « θπξίαξρνπο παξάγνληεο ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ ». Αξγφηεξα

ζε απηέο ηηο αξρέγνλεο εηθφλεο έδσζε ηελ νλνκαζία Αξρέηππα. Οπζηαζηηθά άληιεζε

ηνλ φξν απφ ην Corpus Hermeticum34

θαη απφ ηo δεχηεξν θεθάιαην 2, παξάγξ. 6,

33

Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Stevens & Papadopoulos, 2006, ς. 66. 34 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Scott, 2001, vol Ι, 140, 126.

55

ηνπ De Divίnis nomίnibus ηνπ Φεπδν-Γηνλχζηνπ35

. Βέβαηα ε πξνέιεπζε ηεο έλλνηαο

αξρέηππν θζάλεη ρξνλνινγηθά πίζσ σο ηνλ Πιάησλα. Ο ίδηνο ν Γηνπλγθ ζχγθξηλε

ηα αξρέηππα κε ηηο πιαησληθέο ηδέεο. Οη ηδέεο ηνπ Πιάησλα ήηαλ θαζαξέο

δηαλνεηηθέο κνξθέο αδεκηνπξγεκέλεο θαη αηψληεο, πνπ απνηππψλνληαλ ζηελ

ςπρή πξηλ λα γελλεζεί ζηνλ θφζκν. Ήηαλ ζπιινγηθέο ππφ ηελ έλλνηα φηη

ελζσκάησζαλ ηα ζεκειηψδε ραξαθηεξηζηηθά ελφο πξάγκαηνο, παξά ηηο

ζπγθεθξηκέλεο ηδηαηηεξφηεηέο ηνπ.

Απφ ην 1946, ν Γηνπλγθ έθαλε δηάθξηζε κεηαμχ ηνπ « αξρέηππνπ αθεαπηνχ

», δειαδή ηνπ κε αληηιεπηνχ αξρέηππνπ πνπ είλαη δπλεηηθά παξφλ ζε θάζε ςπρηθή

δνκή θαη ηνπ εθδεισκέλνπ αξρέηππνπ πνπ γίλεηαη αληηιεπηφ θαη εηζέξρεηαη ζην

πεδίν ηεο ζπλείδεζεο. Σνχην ην εθδεισκέλν αξρέηππν εκθαλίδεηαη σο

αξρεηππηθή εηθφλα θαη ε κνξθή ηνπ κπνξεί λα αιιάδεη δηαξθψο, αλάινγα κε ηελ

νκάδα ζπλεηξκψλ ζηελ νπνία εκθαλίδεηαη. Φπζηθά, ππάξρνπλ αξρέηππνη ηξφπνη

δξάζεο-αληίδξαζεο θαη αξρέηππεο δηαδηθαζίεο, φπσο ε αλάπηπμε ηνπ εγψ ή ην

πέξαζκα απφ ηε κία ειηθία ζηελ άιιε. Τθίζηαληαη αξρέηππεο ζηάζεηο, ηδέεο,

ηξφπνη αθνκνίσζεο ηεο εκπεηξίαο, πνπ αλ ελεξγνπνηεζνχλ θάησ απφ νξηζκέλεο

ζπλζήθεο, αλαδχνληαη απφ ηελ αζπλείδεηε κέρξη ηψξα θαηάζηαζή ηνπο θαη γίλνληαη

θαηά θάπνην ηξφπν νξαηέο36

.

35

Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Jacobi, 2005, 59. 36 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ.

58

Τα αρχϋτυπα του Εγώ:

Κ. Παξδάιε

Το αθώο βρϋφοσ / The Innocent:

Απηφ ζέιεη λα είλαη εγψ θαη εζχ ζπλάκα ( ζηάδην ηνπ θαζξέθηε ), λνζηαιγεί

ηνλ παξάδεηζν ( ηεο κεηξηθήο αγθαιηάο ), έρεη ζηφρν λα είλαη επραξηζηεκέλν ( αξρή

ηεο επραξίζηεζεο ) θαη θνβάηαη ηελ ηηκσξία γηα θαθέο ή ιαλζαζκέλεο πξάμεηο. Σν

αζψν βξέθνο κέζα καο επηζπκεί λα θάλεη ην ζσζηφ, φκσο αδχλαην ζεκείν ηνπ είλαη ε

βαξεκάξα πνπ ληψζεη γηα ηελ αθειή αζσφηεηά ηνπ. Έρεη σο ηαιέληα – εθφδηα ηελ

πίζηε ηνπ θαη ηελ αηζηνδνμία ηνπ. Σν αζψν βξέθνο είλαη γλσζηφ επίζεο σο

νπηνπηθφο, παξαδνζηαθφο, αθειήο, κπζηηθηζηήο, άγηνο, ξνκαληηθφο θαη νλεηξνπφινο.

Καηά ηνλ Γηνχλγθ ην αζψν βξέθνο είλαη έλα απφ ηα αξρέηππα - νξφζεκα

ζηελ πνξεία ηνπ αλζξψπνπ πξνο ηελ εμαηνκίθεπζε ( ην κηθξφ παηδί, ε ζθηά, ν

ζψθξσλ γέξνληαο, ην θαη ην animus - anima )37

. Δπίζεο δειψλεη ηελ κνξθή ηνπ

κηθξνχ παηδηνχ πνπ πξνέξρεηαη απφ ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην, αιιά θαη ηε δσή κεηά

ηνλ ζάλαην. πρλά παίξλεη ηε κνξθή ηνπ Θείνπ Βξέθνπο ή ηνπ κηθξνχ εκίζενπ.

χκθσλα κε ηελ Caroline Myss, ην κηθξφ παηδί κέζα καο είλαη έλα απφ ηα ηέζζεξα

αξρέηππα επηβίσζεο (survival archetypes κηθξφ παηδί, ζακπνηέξ, πφξλε θαη ζχκα )38

πεξηιακβάλεη ππν-αξρέηππα φπσο: ην πιεγσκέλν παηδί, ην εγθαηαιειεηκκέλν

νξθαλφ, ην εμαξηεκέλν παηδί, ην αζψν – καγηθφ παηδί, ην παηδί ηεο θχζεο, ην Θείν

βξέθνο θαη ην αηψλην παηδί39

.

37 Jung C. , 1999. Child archetype, ρρ 38 Myss, The Four Archetypes of Survival, 2012. Child archetype, ρρ 39 Myss, The Four Archetypes of Survival, 2012. Myss, A Gallery of Archetypes, 2012.

59

Το ορφανό ό καθημερινόσ τύποσ / The Orphan/Regular Guy / Gal:

Απηφο πηζηεχεη ζηελ ηζφηεηα αλδξψλ γπλαηθψλ, επηζπκεί ηελ επηθνηλσλία κε

ηνπο άιινπο θαη λα αλήθεη ζε νκάδεο. Μεγαιχηεξνο θφβνο ηνπ λα κείλεη ζην

πεξηζψξην, εθηφο παξέαο. Ζ ζηξαηεγηθή πνπ αθνινπζεί είλαη λα θαιιηεξγεί

ζπλεζηζκέλεο αμίεο θαη ηθαλφηεηεο θαη λα είλαη πξνζγεησκέλνο. Αδχλαην ζεκείν ηνπ

είλαη ην φηη θηλδπλεχεη λα ράζεη ηνλ αιεζηλφ εαπηφ ηνπ ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα

δηαηεξεί επηδεξκηθέο ζρέζεηο κε ηνπο άιινπο. Έρεη σο ηαιέληα – εθφδηα ηνλ

ξεαιηζκφ, ηελ ηθαλφηεηα λα ζπλαηζζάλεηαη ηνπο άιινπο θαη ηελ έιιεηςε ηεο

ππνθξηζίαο. Σν νξθαλφ είλαη γλσζηφ επίζεο σο ην θαιφ παηδί, ν άλζξσπνο ηεο

δηπιαλήο πφξηαο, ν θαιφο γείηνλαο θαη πνιίηεο θαη ε ζησπεξή πιεηνςεθία40

.

Ο όρωασ / The Hero:

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Γελ ππάξρεη δελ κπνξψ, ππάξρεη δελ ζέισ ».

Δπηζπκία ηνπ είλαη λα απνδείμεη ηελ αμία ηνπ κέζσ ηεο επίδεημεο ζάξξνπο. ηφρνο

ηνπ είλαη λα αιιάμεη ηνλ θφζκν. Φνβάηαη πνιχ ην λα επηδείμεη αδπλακία,

επαισηφηεηα θαη ηνλ ραξαθηεξηζκφ ηνπ δεηινχ. Ζ ζηξαηεγηθή πνπ αθνινπζεί είλαη

επίδεημε δπλάκεσο θαη αληαγσληζκνχ κε ηνπο άιινπο. Αδχλαην ζεκείν ηνπ είλαη ε

αιαδνλεία. Πάληα ρξεηάδεηαη λα δψζεη κηα λέα κάρε. Σαιέλην ηνπ ν αληαγσληζκφο

θαη ην θνπξάγην ηνπ. Ο ήξσαο είλαη γλσζηφο θαη σο πνιεκηζηήο, ζηαπξνθφξνο,

ζσηήξαο, ππεξήξσαο, ζηξαηηψηεο, δξαθνθηφλνο, ληθεηήο θαη αξρεγφο νκάδαο41

.

« Ο ήξσαο είλαη ν πξσηαγσληζηήο ή ν θεληξηθφο ραξαθηήξαο, ηνπ νπνίνπ ν

θχξηνο ζθνπφο είλαη λα μερσξίζεη απφ ην ζπλεζηζκέλν θφζκν θαη λε ζπζηαζηεί πξνο

ράξηλ ηνπ εζσηεξηθνχ ηνπ ηαμηδηνχ πνπ νδεγεί ζηελ αλαδήηεζε ηεο εμηζνξξφπεζεο

ηνπ ζπλεζηζκέλνπ θφζκνπ. Βηψλνπκε απηφ ην εζσηεξηθφ ηαμίδη κέζα απφ ηηο

πεξηπέηεηεο θαη ηα κάηηα ηνπ ήξσα ».

Σα 12 ζηάδηα ηνπ ηαμηδηνχ / πξνζθπλήκαηνο ηνπ ήξσα:

1. Ο ζπλεζηζκέλνο αηζζεηφο θαζεκεξηλφο θφζκνο, « ην ζπίηη

ηνπ ήξσα », ην αζθαιέο θαηαθχγην ηνπ θαη αθεηεξία ηνπ

ηαμηδηνχ ηνπ πξνο ηελ πεξηπέηεηα.

2. Ζ πξφζθιεζε απφ ην Μέληνξα γηα πεξηπέηεηα δηαηαξάζζεη

ηε ζρέζε ηνπ κε ηνλ ζπλεζηζκέλν θφζκν πνπ δηέπεηαη απφ

ηάμε.

Mc Gurn, 1998. Child archetype, ρρ 40

Golden, χχ 41 Golden, χχ

60

3. Ζ άξλεζε ηεο πξφζθιεζεο εμαηηίαο ηεο απξνζπκίαο, ηνπ

θφβνπ ή ηεο πηζαλφηεηαο ηεο απνηπρίαο ηνπ ήξσα.

4. πλάληεζε κε ην Μέληνξα γηα λα νηθνδνκήζεη καδί ηνπ ζρέζε

εκπηζηνζχλεο, λα δερηεί ζπκβνπιέο θαη καγηθά δψξα γηα λα

μεπεξαζηεί αξρηθνχο θφβνπο ηνπ. Ο Μέληνξαο κπνξεί λα είλαη

θάπνην θπζηθφ πξφζσπν ή έλα αληηθείκελν, φπσο έλαο ράξηε,

έλα εκεξνιφγην ή έλα θείκελν.

5. Γηαζρίδνληαο ην θαηψθιη ζεκαίλεη φηη ν ήξσαο έρεη ηειηθά

δεζκεπηεί γηα ην ηαμίδη θαη είλαη έηνηκνο λα δηαζρίζεη ην

θαηψθιη πνπ ρσξίδεη ηνλ ζπλεζηζκέλν θφζκν απφ ηνλ πεξίεξγν

θφζκν.

6. Οη δνθηκέο: ν ήξσαο εμεηάδεη πνηνη είλαη νη ζχκκαρνη θαη πνηνί

νη ερζξνί, αθνχ πξψηα ηνπο ζπλαληήζεη. Ο ήξσαο καζαίλεη

ηνπο θαλφλεο ησλ δχν παξαπάλσ θφζκσλ. Οινθιεξψλεη ηελ

εθπαίδεπζή ηνπ κε ηε βνήζεηα ηνπ Μέληνξα.

7. Πξνζέγγηζε ζηελ παξπθή ηνπ πειαίνπ πνπ νδεγεί ζηελ

θαξδηά ηνπ ηαμηδηνχ. ην ζεκείν απηφ ζπκβαίλνπλ ζεκαληηθά

γεγνλφηα: Σειεπηαίνη δηζηαγκνί, πηζαλή αλαζεψξεζε ηνπ

βαζηθνχ ράξηε, ίζσο θάπνηα ζεκαληηθή δνθηκαζία, θάπνην

αλαπάληερν εηδχιιην, θάπνηα αζηεία θιπ.

8. Ζ θεληξηθή δνθηκαζία: « Ο ήξσαο δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ

θεληξηθή δνθηκαζία, ηελ θξίζε δσήο ή ζαλάηνπ, θαηά ηελ νπνία

ν ίδηνο αληηκεησπίδεη ην κεγαιχηεξν θφβν ηνπ, αληηκεησπίδεη

ηελ πην δχζθνιε πξφθιεζε θαη βηψλεη ηελ εκπεηξία ηνπ

ζαλάηνπ. Σν ηαμίδη ηνπ θηλδπλεχεη λα απνηχρεη. Μφλν κέζσ

ζαλάηνπ αλαγελληέηαη ν ήξσαο. Έηζη ν ήξσαο βηψλεη ηελ

αλάζηαζε πνπ ηνπ παξέρεη κεγαιχηεξε δχλακε ή

δηνξαηηθφηεηα κέρξη ην ηέινο ηνπ ηαμηδηνχ.

9. Ζ αληακνηβή: « Ο ήξσαο έρεη επηδήζεη ηνπ ζαλάηνπ, θαηάθεξε

λα ηνλ μεπεξάζεη Ο κεγαιχηεξνο θφβνο ηνπ είλαη λεθξφο (

ζπλήζσο έλαο δξάθνο ) θαη ηψξα θεξδίδεη σο βξαβείν φηη έρεη

δεηήζεη ( έλα καγηθφ ζπαζί, έλα ειημίξην, κεγαιχηεξε γλψζε ή

γλψζε, ζπκθηιίσζε ζε κηα ζρέζε θιπ ). Μπνξεί λα θεξδεζεί ην

βξαβείν ή αθφκε θαη λα θιαπεί. ηελ δεχηεξε πεξίπησζε

πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ νη ζπλέπεηεο ηεο θινπήο ( θηά ).

10. Ο δξφκνο ηεο επηζηξνθήο: « Ο ήξσαο πξέπεη λα

επαλαδεζκεπζεί γηα ηελ νινθιήξσζε ηνπ ηαμηδηνχ θαη ηελ

επηζηξνθή ηνπ ζηελ αθεηεξία. Μεηά ηελ επηηπρία ζηνλ

πεξίεξγν θφζκν ηεο πεξηπέηεηαο είλαη δχζθνιε απηή ε

δέζκεπζε. Έλα δξακαηηθφ γεγνλφο ππξνδνηεί ηελ επηζηξνθή,

απαληψληαο ζην θεληξηθφ εξψηεκα – ζηφρν ηεο πεξηπέηεηαο.

11. Ζ αλάζηαζε: κηα δχζθνιε εκπεηξία, ίζσο θαη απφ απηήο ηνπ

ζαλάηνπ. Απνηειεί ηελ θάζαξζε ηνπ ήξσα αξθεί λα εθαξκφζεη

61

ζσζηά ηηο νδεγίεο. Μπνξεί λα έρεη ηε κνξθή θάπνηαο θπζηθήο

δνθηκαζίαο ή ηεο ηειηθήο αλακέηξεζεο κε ηε θηά ηνπ.

12. Δπηζηξνθή κε ην Διημίξην ηεο Εσήο: πρλά ν ήξσαο

επηζηξέθεη κέζσ θάπνηνπ ειημηξίνπ ( ζεζαπξφο, καγηθφ θίιηξν

θιπ ). Κεξδίδεη έηζη ην δηθαίσκα επηζηξνθήο ζηνλ ζπλεζηζκέλν

θφζκν. Μεξηθέο θνξέο ην ειημίξην είλαη ην ηξαγηθφ ηέινο ηνπ

ήξσα, ην νπνίν καο θάλεη λα εθηηκήζνπκε θαιιίηεξα ηελ

θαζεκεξηλφηεηά καο42

.

Ο υροντιστής / The Caregiver:

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Αγάπα ηνλ πιεζίνλ ζνπ ζαλ ηνλ εαπηφ ζνπ ».

Κεληξηθή ηνπ επηζπκία ε θξνληίδα θαη ε πξνζηαζία ησλ άιισλ. θνπφο ηνπ, ε

βνήζεηα απηψλ πνπ έρνπλ αλάγθε. Φνβάηαη πνιχ ηνλ αηνκηζκφ θαη ηελ αγλσκνζχλε.

Αδχλαην ζεκείν ηνπ, ην λα ηνλ εθκεηαιιεπηνχλ θαη λα γίλεη ζχκα ή κάξηπξαο.

Σαιέλην ηνπ, ε ελζπλαίζζεζε θαη ε γελλαηνδσξία. Ο θξνληηζηήο είλαη γλσζηφο θαη

σο άγηνο, αιηξνπηζηήο, γνληφο, βνεζφο θαη ππνζηεξηθηήο43

.

Τα αρχϋτυπα τησ ψυχόσ :

Υ. Μπφιε

Ο εξερευνητόσ / The Explorer:

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Με κνπ βάδεηο φξηα ». Βαζηθή ηνπ επηζπκία λα

βξεη ηνλ εαπηφ ηνπ εμεξεπλψληαο ηνλ θφζκν. ηφρνο ηνπ είλαη λα γεπηεί κηα

θαιιίηεξε, πην απζεληηθή θαη πην γεκάηε δσή. Φνβάηαη κήπσο παγηδεπηεί, ην βφιεκα

θαη ηελ θελφηεηα. Ζ ζηξαηεγηθή ηνπ είλαη λα δξαπεηεχεη απφ ηε βαξεκάξα,

ηαμηδεχνληαο, εμεξεπλψληαο άγλσζηα πξάγκαηα θαη απνθηψληαο θαηλνχξγηεο

εκπεηξίεο. Αδχλαην ζεκείν ηνπ είλαη ε άζθνπε πεξηπιάλεζε θαη ν θίλδπλνο λα γίλεη

απξνζάξκνζηνο. Έρεη ηαιέληα φπσο ε απηνλνκία ηνπ, ε θηινδνμία θαη ην λα είλαη ν

42

De Coster, 2010. 43 Golden, χχ

62

εαπηφο ηνπ. Ο εμεξεπλεηήο είλαη επίζεο γλσζηφο σο αλαδεηεηήο, εηθνλνθιάζηεο /

ξηδνζπάζηεο, αηνκηθηζηήο θαη πξνζθπλεηήο44

.

Ο επαναςτϊτησ / The Rebel / Destroyer / Think Different:

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Οη θαλφλεο ππάξρνπλ γηα λα παξαβηάδνληαη ».

Κεληξηθή ηνπ επηζπκία ε εθδίθεζε ή ε επαλάζηαζε. ηφρνο ηνπ είλαη λα αλαηξέςεη

φηη ζεσξεί ιάζνο. Μεγαιχηεξφο ηνπ θφβνο είλαη ε αδπλακία θαη ε

αλαπνηειεζκαηηθφηεηα. ηξαηεγηθή ηνπ είλαη λα αλαζηαηψλεη, λα θαηαζηξέθεη ή λα

ζνθάξεη. Αδχλαην ζεκείν ηνπ είλαη ν πεηξαζκφο ηνπ ππεξβεί ηα φξηα θαη λα βγεη ζηελ

παξαλνκία. ηα ηαιέληα ηνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη αλαίδεηα θαη ε ξηδνζπαζηηθή

ειεπζεξία. Ο επαλαζηάηεο είλαη γλσζηφο θαη σο παξάλνκνο, άγξηνο, αηαίξηαζηνο θαη

εηθνλνθιάζηεο / ξηδνζπάζηεο45

.

Ο επαλαζηάηεο εληάζζεηαη κέζα ζηνλ θχθιν ηεο ρσξίο αγάπε εζσηεξηθήο

νηθνγέλεηαο. ’ απηήλ έρνπκε ην αγφξη πνπ δελ δέρηεθε αγάπε ( αξλεηηθά

αληαγσληζηηθφο ), ηνλ άζηνξγν παηέξα ( επηθξηηηθφο ), ην θνξίηζη πνπ δελ δέρηεθε

αγάπε ( ζπκαηνπνηεκέλε πνπ πξέπεη λα θαηεπλαζηεί ) θαη ηελ άζηνξγε κεηέξα (

αξλεηηθά αληαγσληζηηθή ).

Ο εραςτόσ / The Lover:

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Δίζαη κνλαδηθή ». Βαζηθή ηνπ επηζπκία είλαη ε

εκπεηξία θαη ε νηθεηφηεηα – ζρέζε. ηφρνο ηνπ είλαη λα έρεη ζρέζε εξσηηθή, αιιά θαη

γεληθά ζρέζεηο αγάπεο κε φινπο. Φνβάηαη κήπσο κείλεη κφλνο, ρσξίο αγάπεο,

αλεπηζχκεηνο θαη εθηφο δξάζεο. Ζ ζηξαηεγηθή ηνπ είλαη λα είλαη επηζπκεηφο

εκθαληζηαθά θαη ζπλαηζζεκαηηθά.

Αδχλαην ζεκείν ηνπ είλαη ην ράζηκν ηεο ηαπηφηεηάο ηνπ ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ

λα επραξηζηήζεη ηνπο άιινπο. Έρεη ηαιέληα φπσο ην πάζνο, ε επγλσκνζχλε, ε

εθηίκεζε, θαη ε δέζκεπζε. Ο εξαζηήο είλαη επίζεο γλσζηφο σο ζχληξνθνο, θίινο, ν

πξφζραξνο – πξνζηηφο άλζξσπνο, ν ελζνπζηψδεο, ν θηιήδνλνο, ν θαιφο ζχδπγνο, ε

ςπρή ηεο νκάδαο46

.

Ο δημιουργόσ / The Creator:

44

Golden, χχ 45

Golden, χχ 46 Golden, χχ

63

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Αλ κπνξείο λα ην θαληαζηείο, κπνξείο θαη λα ην

θάλεηο ». Κεληξηθή ηνπ επηζπκία λα δεκηνπξγεί δηαρξνληθά πξάγκαηα. ηφρνο ηνπ

είλαη λα πξαγκαηνπνηεί ηα νξάκαηά ηνπ. Μεγαιχηεξφο ηνπ θφβνο είλαη ε έιιεηςε

δηνξαηηθφηεηαο θαη ε αδπλακία λα πξαγκαηνπνηήζεη ηα νξάκαηά ηνπ. Αδχλαην

ζεκείν ηνπ ε ηειεηνζεξία ηνπ θαη πηζαλέο θαθέο ιχζεηο πνπ ζα κπνξνχζε λα δψζεη.

ηξαηεγηθή ηνπ είλαη λα εμειίζζεηαη. ηφρνο ηνπ ε δεκηνπξγία πνιηηηζκνχ. ηα

ηαιέληα ηνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη δεκηνπξγηθφηεηα θαη θαληαζία. Ο δεκηνπξγφο είλαη

γλσζηφο θαη σο θαιιηηέρλεο, εθεπξέηεο, λεσηεξηζηήο, κνπζηθφο, ζπγγξαθέαο, θαη

νλεηξνπφινο47

.

Οι τύποι του Εαυτού:

Γ. Κνχκπνπ

Ο Πλϊνοσ κατεργϊρησ ό γελωτοποιόσ / The Trickster ό The Jester:

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Εεηο κφλν κηα θνξά ». Βαζηθή ηνπ επηζπκία είλαη

λα δεηο ηε ζηηγκή κε αζηείξεπηε επραξίζηεζε. ηφρνο ηνπ είλαη πεξλά θαιά θαη λα

θσηίδεη ηνλ θφζκν κε ην ραξνχκελν πλεχκα ηνπ. Φνβάηαη κήπσο βαξεζεί ή γίλεη ν

ίδηνο βαξεηφο. Ζ ζηξαηεγηθή ηνπ είλαη λα παίδεη, λα θάλεη ηνπο άιινπο λα γεινχλ θαη

λα είλαη ν αζηείνο.

Αδχλαην ζεκείν ηνπ ε ειαθξφηεηα θαη ην φηη είλαη αξγφζρνινο. Έρεη ηαιέλην

ζηελ δηαζθέδαζε. Ο Trickster είλαη επίζεο γλσζηφο σο joker, θσκηθφο, θιφνπλ θαη

ηξειφο48

.

Ο Trickster απνιακβάλεη ηε δηάζπαζε ηνπ status quo, κε ηηο θσινηνχκπεο ηνπ

κεηακνξθψλεη ηνλ θφζκν πνπ βξίζθεηαη ζε ηάμε θαη ηνλ ζηξέθεη ζην ράνο,

γειάεη θαη γεινηνπνηεί γηα λα θάλεη ηνπο ραξαθηήξεο λα δνπλ ηνλ

παξαινγηζκφ ηεο θαηάζηαζεο, θαη ίζσο λα ηνπο αλαγθάζεη ζε κηα αιιαγή

ζηάζεο49

.

47

Golden, χχ 48

Golden, χχ 49 De Coster, 2010.

64

Έρεη δηάθνξα ραξαθηεξηζηηθά: ακθίζεκνο, πιάλνο, κεηακνξθνχκελνο /

shapeshifter, αλαηξνπέαο, ηεξφο θαη βέβεινο καδί, αγγειηνθφξνο θαη

αληηπνηεηήο ηεο αξρήο ησλ ζεψλ50

.

Μεξηθνί ζεσξνχλ ηνλ Trickster κέξνο ηεο θηάο. Ζ θηά, φκσο είλαη

πάληνηε δεκέλε καδί καο θαη καο απεηιεί, ελψ ν Trickster καο πεξηγειά, καο

ληξνπηάδεη, θέξλεη ακεραλία θαη ελφριεζε. Απνηειεί επθαηξία γηα πξνζσπηθή

αλάπηπμε θαη κεηαζρεκαηηζκφ. χκβνια πνπ ζπλδένληαη κε ηνλ Trickster

είλαη: θιεηδηά, ξνιφγηα, κάζθεο θαη ην άπεηξν51

.

Ο ςώφρων / The Sage / Μϋντορασ / Mentor :

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Ζ αιήζεηα ειεπζεξψλεη ». Κεληξηθή ηνπ επηζπκία

ε εχξεζε ηεο αιήζεηαο. ηφρνο ηνπ είλαη λα θαηαλνήζεη ηνλ θφζκν κε ηελ εμππλάδα

ηνπ θαη ηελ αλαιπηηθή ζθέςε. αλαηξέςεη φηη ζεσξεί ιάζνο52

. Ο Μέληνξαο παξέρεη

θίλεηξα, γλψζεηο θαη εθπαίδεπζε γηα λα βνεζήζεη ηνλ ήξσα 53

.ηξαηεγηθή ηνπ είλαη

λα ζπιιέμεη πιεξνθνξίεο θαη γλψζε. Μεγαιχηεξφο ηνπ θφβνο είλαη ε αλνεζία, ε

πιάλε θαη ε άγλνηα. Αδχλαην ζεκείν ηνπ είλαη ε αλαβιεηηθφηεηα γηα πξάμε ιφγσ ηεο

ζρνιαζηηθφηεηάο ηνπ.

ηα ηαιέληα ηνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη ε εμππλάδα θαη ε ζνθία ηνπ. Ο

ζψθξσλ είλαη γλσζηφο θαη σο εηδηθφο, εξεπλεηήο, ζηνραζηήο, απηφο πνπ θαηαζηξψλεη

κεζνδηθά ζρέδηα, ν επαγγεικαηίαο, ν κέληνξαο θαη ν δηδάζθαινο54

.

Ο μϊγοσ / The Magician:

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Κάλσ ηα πξάγκαηα λα ζπκβαίλνπλ ». Βαζηθή ηνπ

επηζπκία είλαη λα θαηαλνήζεη ηνπο ζεκειηψδεηο θαλφλεο ηνπ ζχκπαληνο. ηφρνο ηνπ

είλαη λα πξαγκαηνπνηήζεη ηα φλεηξά ηνπ. Ζ ζηξαηεγηθή ηνπ είλαη λα αλαπηχμεη θαη λα

πξαγκαηνπνηήζεη έλα φλεηξν θαη ζηε ζπλέρεηα λα δήζεη κ’ απηφ. Φνβάηαη κήπσο

ρσξίο λα ην ζέιεη πξνθαιέζεη αξλεηηθή έθβαζε ησλ πξαγκάησλ.

Αδχλαην ζεκείν ηνπ είλαη ην λα ηνλ εθκεηαιιεπηνχλ. Έρεη ηαιέλην ζηελ

εχξεζε ληθεθφξσλ ιχζεσλ. Ο Trickster είλαη επίζεο γλσζηφο σο νξακαηηζηήο,

θαηαιχηεο, ραξηζκαηηθφο εγέηεο, ζακάλνο θαη ζεξαπεπηήο55

.

50

Trickster, χχ. List of fictional tricksters, χχ 51

De Coster, 2010. 52

Golden, χχ 53

De Coster, 2010. 54 Golden, χχ

65

Ο ηγεμών / The Ruler:

Απηφο πηζηεχεη ζην ξεηφ: « Ζ εμνπζία δελ είλαη ηα πάληα, είλαη ην κνλαδηθφ

πξάγκα ». Κεληξηθή ηνπ επηζπκία ν έιεγρνο. ηφρνο ηνπ είλαη λα δεκηνπξγήζεη κηα

επεκεξνχζα θαη επηηπρεκέλε νηθνγέλεηα. ηξαηεγηθή ηνπ είλαη λα αζθήζεη εμνπζία.

Μεγαιχηεξφο ηνπ θφβνο είλαη ην ράνο θαη ε αλαηξνπή ηνπ. Αδχλαην ζεκείν

ηνπ είλαη ν απηαξρηζκφο θαη ε δπζθνιία ηνπ λα αλαζέηεη ζηνπο άιινπο αξκνδηφηεηεο.

ηα ηαιέληα ηνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη ε ππεπζπλφηεηα θαη ην εγεηηθφ ηνπ πξνθίι. Ο

εγεκψλ είλαη αθέληεο, κνλάξρεο, αξρεγφο, αξηζηνθξάηεο, βαζηιηάο, βαζίιηζζα,

πνιηηηθφο θαη δηεπζπληήο56

.

Άλλα αρχϋτυπα:

Α. άκαξε

Σα 7 ζηξψκαηα ηνπ αζπλεηδήηνπ:

1. Σν θαηψηεξν αζπλείδεην / The Lower Unconscious.

2. Σν κέζν αζπλείδεην / The Middle Unconscious.

3. Σν πςειφ αζπλείδεην / The Higher Unconscious ή

Supercoriscious.

4. Σν ζπλεηδεηφ / The Field of Consciousness.

5. Ο ζπλεηδεηφο εαπηφο / The Conscious Self T ή "I".

6. Ο δηαπξνζσπηθφο εαπηφο / The Trans personal Self.

7. Σν ζπιινγηθφ αζπλείδεην57

.

Threshold Guardian / Αποτροπαώκόσ φύλακασ των ορύων:

« Ο θχιαθαο ησλ νξίσλ πξνζηαηεχεη ηνλ εζσηεξηθφ θξπθφ θφζκν θαη ηα

κπζηηθά ηνπ απφ ηνλ ήξσα, θαη βάδεη ηηο απαξαίηεηεο δνθηκαζίεο ζηνλ ήξσα γηα

55

Golden, χχ 56

Golden, χχ 57 De Coster, 2010.

66

λα απνδείμεη ηελ αμία ηνπ θαη ηε δέζκεπζή ηνπ απέλαληη ζηα κπζηηθά ηνπ θξπθνχ

εζσηεξηθνχ θφζκνπ »58

.

Αξιωματικόσ τησ Αυλόσ των Όπλων / Αγγελιοφόροσ / Herald:

« Ο αγγειηνθφξνο είλαη απηφο πνπ αλαθνηλψλεη ζηνλ ήξσα ηελ απαξρή ηεο

πεξηπέηεηαο, κηα αιιαγή, έλα κήλπκα ή κηα δηθαζηηθή απφθαζε » 59

.

Μεταμορφούμενοσ - Shapeshifter:

« Ο Shapeshifter παξαπιαλά ησλ ήξσα σο πξνο ηηο πξνζέζεηο θαη ηελ

πηζηφηεηα ησλ άιισλ ». Δίλαη απηφο πνπ ζηε κπζνινγία, ζηα παξακχζηα, ζηα

έπε, ζηηο ηαηλίεο θαληαζίαο θαη ζηα video games αιιάδεη κνξθή / είδνο ( απφ

άλζξσπνο ζε δψν: ιχθνο, αίγα, θνξάθη, ηάξαλδνο), θχιν ή ζρήκα. Ζ

κεηακφξθσζε βνεζά ζηελ πινθή ηεο ηζηνξίαο ή γελλά λέα ηζηνξία. Άιινηε ε

κεηακφξθσζε είλαη ηθαλφηεηα, άιινηε ηηκσξία. Μεξηθέο θνξέο είλαη κφληκε θαη

άιιεο πξνζσξηλή.

Σκιϊ - Shadow:

« Ζ θηά κπνξεί λα αληηπξνζσπεχεη ην ζθνηεηλφ κέξνο ηνπ ήξσα: θφβνπο

θαη θνβίεο, ζθνηεηλέο επηζπκίεο, αλεθκεηάιιεπηεο δπλάκεηο, ή αθφκα θαη

απσζεκέλεο ηδηφηεηεο. Κάπνηα απφ ηα ζηνηρεία ηεο ζθηάο κπνξνχλ λα είλαη

ρξήζηκα ή θαη ιπηξσηηθά. Κάπνηνη απφ ηνπο αληηπάινπο ηνπ ήξσα θνξνχλ ηε

κάζθα ηεο ζθηάο. θνπφο απηήο ηεο θπζηθήο δχλακεο είλαη ε θαηαζηξνθή

ηνπ ήξσα60

.

Έλα άιιν ζεκαληηθφ ηφζν γηα ην αηνκηθφ φζν θαη γηα ην ζπιινγηθφ

αζπλείδεην αξρέηππν είλαη ε θηά. ηνπο πξσηφγνλνπο ιανχο θάλεη

ηελ εκθάληζή ηεο κέζα απφ πνιιέο πξνζσπνπνηήζεηο. Δίλαη

58

De Coster, 2010. 59

De Coster, 2010. 60 De Coster, 2010.

67

νπζηαζηηθά ηκήκα ηνπ αηφκνπ, απνρσξηζκέλν ηκήκα ηεο χπαξμήο

ηνπ, πνπ σζηφζν παξακέλεη δεκέλν πάλσ ηνπ ζαλ «ζθηά».

πλεπψο, είλαη ινγηθφ γηα ηνλ πξσηφγνλν λα ζεσξείηαη «θαθφο

νησλφο» φηαλ θάπνηνο παηάεη ηε ζθηά ηνπ. Σν πξφβιεκα πνπ

δεκηνπξγείηαη κπνξεί λα δηνξζσζεί κφλν κε κηα ζεηξά καγηθψλ

ηειεηψλ.

Ζ κνξθή ηεο ζθηάο απνηειεί ζπρλφ ζέκα θαη ζηελ ηέρλε. Γηαηί θαηά ηε

δεκηνπξγηθή δξαζηεξηφηεηά ηνπ θαη ηελ επηινγή ζεκάησλ ν

θαιιηηέρλεο αληιεί θπξίσο απφ ηα βάζε ηνλ αζπλείδεηνχ ηνπ. Με

ηηο δεκηνπξγίεο ηνπ εμάπηεη ην αζπλείδεην ηνπ θνηλνχ θαη απηφ

είλαη πηζαλψο ην κεγαιχηεξν κπζηηθφ ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο

ησλ θαιιηηερλψλ.

Οη εηθφλεο θαη κνξθέο ηνπ αζπλείδεηνπ αλαδχνληαη κέζα ηνπ θαη

κεηαθέξνπλ ην παλίζρπξν κήλπκά ηνπο ζε άιινπο, παξφιν πνπ εθείλνη

δελ κπνξνχλ λα αλαγλσξίδνπλ ηελ πεγή ηεο « έθζηαζεο » ηνπο.

Τπάξρνπλ πεξηζζφηεξα απφ έλα ζηξψκαηα πνπ απαξηίδνπλ ηελ

ζθηά. Σα θνξπθαία ζηξψκαηα πεξηέρνπλ ην λφεκα θαη ηε ξνή

εθδειψζεσλ απφ άκεζε πξνζσπηθή εκπεηξία. Απηά γίλνληαη ζην

αζπλείδεην ηνπ αηφκνπ κε ζέκαηα φπσο ε αιιαγή ηεο πξνζνρήο απφ

ην έλα πξάγκα ζην άιιν, απιή αθεξεκάδα, ή θαηαζηνιή. Κάησ απφ

απηά ηα ζηξψκαηα, σζηφζν, είλαη ηα αξρέηππα ηα νπνία

ζρεκαηίδνπλ ηα ςπρηθά πεξηερφκελα φισλ ησλ αλζξψπηλσλ

εκπεηξηψλ. Ο Γηνχλγθ πεξηέγξαςε απηφ ην βαζχηεξν ζηξψκα σο «

ςπρηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ ζπλερίδεηαη αλεμάξηεηα απφ ην ζπλεηδεηφ

κπαιφ θαη είλαη ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην »61

.

Animus και Anima:

Ζ anima θαη ν animus είλαη δχν ζεκαληηθέο αξρεηππηθέο κνξθέο ζηελ

αλαιπηηθή ςπρνινγία, ηφζν γηα ην αηνκηθφ, φζν θαη γηα ην ζπιινγηθφ

αζπλείδεην. Απφ ηε κία αλήθνπλ ζηελ αηνκηθή ζπλείδεζε θαη απφ ηελ άιιε έρνπλ

ηηο ξίδεο ηνπο ζην ζπιινγηθφ αζπλείδεην, ζρεκαηίδνληαο έηζη έλα ζπλδεηηθφ θξίθν ή

γέθπξα αλάκεζα ζην πξνζσπηθφ θαη ην απξφζσπν, ην ζπλεηδεηφ θαη ην

αζπλείδεην. Καζψο ε κία είλαη ζειπθή θαη ε άιιε αξζεληθή, ν Γηνπλγθ ηηο νλφκαζε

άληκα θαη άληκνπο αληίζηνηρα.

Καηαλνεί απηέο ηηο κνξθέο σο ιεηηνπξγηθά ζπκπιέγκαηα πνπ

ζπκπεξηθέξνληαη κε ηξφπν αληηζηαζκηζηηθφ, φζνλ αθνξά ηελ εμσηεξηθή

πξνζσπηθφηεηα. πκπεξηθέξνληαη σο εζσηεξηθέο πξνζσπηθφηεηεο θαη

παξνπζηάδνπλ ραξαθηεξηζηηθά πνχ ιείπνπλ απφ ηελ εθδεισκέλε,

61 De Coster, 2010. Shadow ( psychology ), χχ

68

ζπλεηδεηή πξνζσπηθφηεηα ηνλ άλδξα απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά είλαη

ζειπθά θαη ζηε γπλαίθα αξζεληθά.

Καλνληθά θαη ηα δχν είλαη πάληα παξφληα κέρξη ελφο ζεκείνπ, αιιά δε

βξίζθνπλ ζέζε ζηηο εμσζηξεθείο ιεηηνπξγίεο ηνπ αηφκνπ, επεηδή

παξελνρινχλ ηελ πξνζαξκνγή ηνλ πξνο ηνλ εμσηεξηθφ θφζκν,

αιινηψλνληαο ηελ εγθαζηδξπκέλε ηδαληθή εηθφλα ηνπ εαπηνχ ηνπ, ηελ

απνθαινχκελε persona.

κσο, ν ραξαθηήξαο απηψλ ησλ κνξθψλ δελ πξνζδηνξίδεηαη κφλν απφ ηα

ιαλζάλνληα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θχινπ πνπ αληηπξνζσπεχνπλ θαζνξίδεηαη

απφ ηελ εκπεηξία πνπ έρεη απνθηήζεη θάζε άηνκν ζηε δσή ηνπ ή ηε δσή

ηεο, κε εθπξφζσπνπο ηνπ άιινπ θχινπ, θαζψο θαη απφ ηε ζπιινγηθή

εηθφλα ηεο γπλαίθαο πνπ ππάξρεη ζηελ ςπρή ηνλ αηνκηθνχ άλδξα θαη ηε

ζπιινγηθή εηθφλα ηνλ άλδξα πνπ ππάξρεη ζηε γπλαίθα.

Απηνί νη ηξεηο παξάγνληεο ζπλδπάδνληαη γηα λα ζρεκαηίζνπλ θάηη πνπ δελ

είλαη νχηε απνθιεηζηηθά εκπεηξία, νχηε απνθιεηζηηθά εηθφλα. Οπζηαζηηθά είλαη κία

νληφηεηα πνπ δε ζπληάζζεηαη νξγαληθά φζνλ αθνξά ηε δξαζηεξηφηεηά ηεο κε ηηο

άιιεο ςπρηθέο ιεηηνπξγίεο. πκπεξηθέξεηαη σο λφκνο απηφο θαζαπηφο, πνπ

επεκβαίλεη ζηε δσή ηνπ αηφκνπ ζαλ μέλν ζηνηρείν. Άιινηε απηή ε επέκβαζε είλαη

βνεζεηηθή, άιινηε ελνριεηηθή, αλ φρη θαηαζηξνθηθή. Μηιψληαο γηα ηνλ άληκνπο

θαη ηελ άληκα, ν αλαιπηήο αζρνιείηαη φρη κφλν κε κία αθεξεκέλε, ακεηάβιεηε

ελφηεηα, αιιά θαη κε κία πλεπκαηηθή δηεξγαζία, ζεκαληηθή ζηε δηαδηθαζία ηεο

αλάιπζεο.

Θηλυκϊ αρχϋτυπα:

Α. άκαξε

Ζ πνξεία ηεο γπλαίθαο πξνο ηελ σξηκφηεηα πεξλάεη απφ ηα ζηάδηα ηεο

παξζέλνπ, ηεο ζνθίαο, ηεο εξσκέλεο θαη ηεο Βαζίιηζζαο62

Άιινη βιέπνπλ ηξία

ζηάδηα: παξζέλνο, κεηέξα θαη παιηφγξηα / Crone. Απηφο ν ζπλδπαζκφο ηαηξηάδεη κε

ηηο ηξεηο θάζεηο ηεο ζειήλεο63

.

Faerie – Princess - Maiden:

Σν αξρέηππν ηεο Παξζέλνπ αληηπξνζσπεχεηαη γλήζηα απφ ηε ζεά Άξηεκε.

Δίλαη ζπνξηίθ, θεκηλίζηξηα, αλεμάξηεηε, αιιά θαη πξνζηάηηδα ησλ γπλαηθφπαηδσλ,

62

Hernández, 2009, ςσ. 49 – 59. 63 Mac Leod, χχ.

69

θπλεγφο, αδάκαζηε, γελλαία, γεκάηε ελζπλαίζζεζε γα ηνπο άιινπο θαη εμσζηξεθήο.

πλδέεηαη κε ηε ζειήλε θαη ηα βάζε ηεο ςπρήο. Φηάλεη ην ζψκα ηεο ζηα φξηα. Αγαπά

ηελ θχζε, θαζψο θαη ην λα μεπεξλάεη ηα φξηα64

.

Απηφ ην αξρέηππν είλαη ε ληφηε ηεο γπλαίθαο, ε έλαξμε ηεο πνξείαο πξνο

ηελ σξηκφηεηα. Άιινηε έρεη ηνλ ραξαθηήξα ηεο αγλήο, αζψαο παξζέλνπ, άιινηε

ηεο αδάκαζηεο λεαξήο, άιινηε ηεο θξπκκέλεο απφ ηα κάηηα ησλ άιισλ

πξηγθίπηζζαο πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζεη ην φλεηξφ ηεο θη άιινηε ηεο

παηρληδηάξαο λεξάηδαο. Σν αληίζηνηρν αξρέηππν – ζηάδην ηνπ άλδξα ζην ηαμίδη ηνπ

πξνο ηελ σξίκαλζε είλαη ν πνιεκηζηήο65

.

Ζ παξζέλνο, άιινηε είλαη εζσζηξεθήο, άιινηε αγλή θη ακφιπληε, άιινηε

αλεμάξηεηε θαη θάπνηεο θνξέο απιψο αηαίξηαζηε. αλ αξρέηππν έρεη λα θάλεη κε ην

πλεχκα θαη ηε ζπκπεξηθνξά, αιιά θαη κε ηελ εξσηηθή ηαπηφηεηα. Δθπξνζσπεί

φιεο ηηο γπλαίθεο πνπ έρνπλ δηαθνξεηηθά ζρέδηα ζηε δσή ηνπο απφ ηελ

ζπληξνθηθφηεηα, ηελ νηθνγέλεηα θαη ηελ αλαηξνθή ηέθλσλ66

.

Σν αξρέηππν ηεο Παξζέλνπ αληηπξνζσπεχεηαη επίζεο γλήζηα απφ ηε ζεά

Δζηία. Δδψ έρνπκε ζπλδπαζκφ ηεο Παξζέλνπ κε ηελ καγηθή εζσηεξηθή δσή.

Κξαηά άζβεζηε ηε θσηηά ηεο εζηίαο ηεο νηθνγέλεηαο. Δλνπνηεί ηνλ εζσηεξηθφ θφζκν

ηνπ Δγψ κε ηνλ θφζκν ηνπ χκπαληνο. πληξνθηθφηεηα, ξνκαληηζκφο θαη γάκνο δελ

είλαη κφλν απηά πνπ ηελ ραξαθηεξίδνπλ. ια ηα θάλεη κε αγάπε θαη θξνληίδα πνπ

μεθηλνχλ απφ κέζα ηεο θαη απεπζχλνληαη ζηελ νηθνγέλεηα, αιιά θαη ζηνλ Θεφ. Δίλαη

θπξίσο πλεπκαηηθή πνιεκίζηξηα67

. πλδπαζκφ ηεο Παξζέλνπ κε ηελ καγηθή

εζσηεξηθή δσή έρνπκε θαη ζηελ Πεξζεθφλε. χκβνιν ηεο αζσφηεηαο. Δίλαη απηή

πνπ θαηεβαίλεη γηα έμη κήλεο ζηνλ θάησ θφζκν. Ο θφζκνο απηφο ζπκβνιίδεη ην

αζπλείδεην, ηνπο δαίκνλεο πνπ καο ζηνηρεηψλνπλ, ηα φλεηξα, ηελ εζσηεξηθή καο

ζθνηεηλή δσή θαη αλεμήγεηα ςπρηθά θαηλφκελα. Ζ θάζνδνο απηή γίλεηαη ιφγσ ηεο

ηξαγσδίαο ηεο πνπ απφ παξζέλνο έγηλε έλα εγθαηαιειεηκκέλν ζχκα βηαζκνχ. Ζ

επζχλε ηεο έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη έθαγε απφ ηνπο έμη ζπφξνπο ξνδηνχ ζηνλ Άδε.

Πξέπεη λα αλαγλσξίζεη ηηο επζχλεο ηεο θαη λα νινθιεξψζεη ην πέλζνο ηεο γηα ην

ηξαχκα68

.

ε θάπνηα παξακχζηα ν βαζηθφο ήξσαο είλαη ζειπθφο θαη αλήθεη ζην

αξρέηππν ηεο παξζέλνπ. Ζ παξζέλνο σο αξρέηππν, αθφκε θη φηαλ ν ήξσαο είλαη

αξζεληθφο δεη κέζα ζε κηα ζρέζε εμάξηεζεο απφ ηελ γλψκε ησλ άιισλ. Γηα λα

βξεη ηνλ πξαγκαηηθφ εαπηφ ηνπ ζα πξέπεη λα δηαθηλδπλεχζεη ηε ζρέζε ηνπ κε

ηνπο άιινπο ή αθφκε θαη λα εμνξηζηεί γηα λα αθππληζηεί δεκηνπξγηθά,

πλεπκαηηθά ή εξσηηθά θαη λα είλαη ν εαπηφο ηνπ.

64

Mac Leod, χχ. 65

Hernández, 2009, ςς. 49 – 59. 66

Mac Leod, χχ. 67

Mac Leod, χχ. 68 Mac Leod, χχ.

70

Ζ ηαρηνπνχηα ειπίδεη πσο κε ην λα είλαη ρξήζηκε ζηνπο άιινπο θάλνληαο

δνπιεηέο ζα βξεη κηα ζέζε δίπια ζηε κεηξηά θαη ηηο εηεξνζαιείο αδεξθέο ηεο.

Τπεξεηεί ινηπφλ έλαλ θφζκν εμάξηεζεο. ζνλ θαηξφ ε ηαρηνπνχηα δελ ιάκπεη

θαηαθέξλεη λα θαηεπλάζεη ηνλ θζφλν ηνπο. Ο θζφλνο, φκσο ησλ άιισλ αηρκαισηίδεη

ηελ ςπρή απηνχ πνπ θζνλείηαη, γηαηί θξχβεηαη θαη δελ κπνξεί λα είλαη ν εαπηφο ηνπ.

Ζ εξσίδα πξέπεη λα δηεθδηθήζεη ηελ ςπρή ηεο, δει. ηελ άλεπ φξσλ αγάπε ησλ άιισλ

κε ην λα είλαη ν εαπηφο ηεο, ρσξίο λα ηνπο θάλεη ηα ραηίξηα. Ζ ηαρηνπνχηα

εγθαηαιείπεη ηνλ ππεξεηηθφ ηεο ξφιν, πνπ δελ ηαηξηάδεη ζηελ αιεζηλή ηεο θχζε.

Αθνινπζεί ην φλεηξφ ηεο, λα γίλεη πξηγθίπηζζα θαη γνεηεχεη ηνλ πξίγθηπα. Μνληέξλεο

εθδνρέο ηνπ παξακπζνχ είλαη ην « Ever After » θαη ην « Pretty Woman ».

Ζ Υηνλάηε πάιη, φηαλ ηξψεη ην δειεηεξηψδεο κήιν πνπ ηεο έδσζε ε θαθή

κεηξηά ηεο, αλαθαιχπηεη πφζν κηθξή θαη επάισηε είλαη ε ίδηα. Μέρξη ηφηε πίζηεπε

πσο εμαξηηφηαλ απφ ηε κεηξηά ηεο φζνλ αθνξά ηελ αγάπε θαη ηε ηξνθή. Σψξα

δηαπηζηψλεη πσο ε κεηξηά ηεο ηελ δειεηεξηάδεη κέζα απφ απηή ηεο ζρέζε εμάξηεζεο.

Μνληέξλα εθδνρή ηνπ παξακπζνχ είλαη ην « Precious ».

Ζ Χξαία Κνηκσκέλε είλαη απιψο κνπδηαζκέλε ζηελ αλεχξεζε ηνπ πνηα

πξαγκαηηθά είλαη. Πξέπεη λα μππλήζεη θαη λα βξεη πνηα πξαγκαηηθά είλαη, αθφκε θη

αλ απηφ είλαη επψδπλν. Μνληέξλεο εθδνρέο ηνπ παξακπζνχ είλαη ην « About a Boy »

θαη ην « Legally Blond ».

Σν Αζρεκφπαπν δεη ζ’ έλα θφζκν ζηνλ νπνίν δελ ηαηξηάδεη. Φνβάηαη πσο αλ

είλαη ν εαπηφο ηνπ ζα ράζεη ηελ αγάπε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ. Πξνζπνηείηαη πσο είλαη

πάπηα, ελψ είλαη θχθλνο. Γπζηπρψο είλαη θαθέθηππν πάπηαο. Μνληέξλα εθδνρή ηνπ

παξακπζνχ είλαη ην « Billy Elliot ».

ην παξακχζη « ε Χξαία θαη ην Σέξαο » ε εξσίδα ππνθχπηεη ζηηο αμίεο ηνπ

παηέξαο ηεο πνπ ζπκβνιίδεηαη απφ ην ηέξαο. Τπνηάζζεηαη ζηηο αμίεο ηεο

παηξηαξρηθήο θνηλσλίαο. Ζ εξσίδα ιέεη ζην ηέξαο: « Κξάηεζε κε αηρκάισηε ».

Μνληέξλα εθδνρή ηνπ παξακπζνχ είλαη ην « Bend It Like Beckham », φπνπ κηα

λεαξή Ηλδή ζηελ Αγγιία, νλεηξεχεηαη λα παίδεη πνδφζθαηξν, φπσο ν Νηέηβηλη

Μπέθακ, αιιά ε νηθνγέλεηά ηεο αληηδξά.

Ζ θνθθηλνζθνπθίηζα είλαη κηα θαιή θνπέια, κεγαισκέλε κε αμίεο απφ ην

ζπίηη. Πεγαίλεη παξά ηνπο θηλδχλνπο θαγεηφ ζηε γηαγηά ηεο ζην δάζνο. Μφλε

ζπκβνπιή ηεο νηθνγέλεηαο πξνο απηή λα κε ινμνδξνκήζεη απφ ην κνλνπάηη θαη

μαλνηρηεί ζε μέλνπο. Ζ θνθθηλνζθνπθίηζα, φκσο έρεη κεγαιψζεη θαη είλαη πεξίεξγε.

Ζ φιε ηζηνξία αλαθέξεηαη ζηελ εξσηηθή αθχπληζε ηνπ λεαξνχ θνξηηζηνχ θαη ν ιχθνο

ζπκβνιίδεη ην εξσηηθφ έλζηηθην69

.

69 Guest, 2010.

71

The Wise One / Sophia:

Σν αξρέηππν ηεο νθίαο αληηπξνζσπεχεηαη γλήζηα απφ ηε ζεά Αζελά. Δίλαη

έμππλε, ινγηθή πξαθηηθή θαη εμσζηξεθήο. Δπηθξαηεί ζηελ αξέλα ηεο πνιηηηθήο, ηεο

δηνίθεζεο, ηελ αθαδεκατθή, ηελ επηζηεκνληθή, ηελ επηηειηθή θαη ηελ δηπισκαηηθή.

Μπνξεί θαη κε ηηο πνιιέο ηεο ηδηφηεηεο λα ζπλζέζεη κε αξκνλία δηαθνξεηηθά ζηνηρεία.

Ζ ζρέζε ηεο κε ηνπο άλδξεο είλαη ηζφηηκε θη φρη ξνκαληηθή70

.

ίβπιια κε ηνπο δειθηθνχο ρξεζκνχο, ε βαζίιηζζα ηνπ αββά, Δζζήξ, νθία Θενχ,

άγην Πλεχκα,

Magician71

The Lover:

Αθξνδίηε, Ηζηάξ, Αζηάξηε, Venus, νη ηλδνπηζηηθέο ζάθηη ηεο αγ. Σξηάδαο ηνπ

Ηλδνπηζκνχ: Λάθζκη, αξαζβάηη, Παξβάηη, Ying-Yang

Μεξηθέο θνξέο παξζέλνο λεξάηδα θαη εξσκέλε ελψλνληαη. Σφηε έρνπκε ηνλ Ηεξφ γάκν

– αθηέξσζε ζηνλ Θεφ: Εαλ λη’ Αξθ, Μεηέξα Σεξέδα,

Lover 72

Σν αξρέηππν ηεο Δξσκέλεο αληηπξνζσπεχεηαη επίζεο γλήζηα απφ ηε ζεά

Αθξνδίηε. Δδψ έρνπκε ζπλδπαζκφ ηεο Παξζέλνπ κε ηεο Μεηέξαο. Χο παξζέλνο

δελ αλήθεη ζε θαλέλαλ άλδξα ή γπλαίθα. Χο κεηέξα παξνπζηάδεηαη φηαλ αλαδεηά

κφληκν ζχληξνθν. Δίλαη ζεά ηνπ έξσηα θαη ηεο γνληκφηεηαο, ηεο Άλνημεο θαη ηεο

αλζνθνξίαο73

.

The Queen:

Σν αξρέηππν ηεο Βαζίιηζζαο είλαη ε θαηάιεμε ηεο δηαδξνκήο ηεο γπλαηθείαο

ςπρήο πεξλψληαο απφ ηα ζηάδηα ηεο παξζέλνπ, ηεο ζνθίαο θαη ηεο εξσκέλεο. Άιινη

βιέπνπλ ηξία ζηάδηα: παξζέλνο, κεηέξα θαη παιηφγξηα / Crone. Απηφο ν ζπλδπαζκφο

ηαηξηάδεη κε ηηο ηξεηο θάζεηο ηεο ζειήλεο74

. πλαληάηαη θαη κε νλφκαηα, φπσο: Great

70

Mac Leod, χχ. 71

Hernández, 2009, ςσ. 49 – 59. 72

Hernández, 2009, ςς. 49 – 59. 73


72

Goddess, The Great Mother θαη Supernatural Queen. Ο άλζξσπνο γηα λα θηηάμεη απηφ

ην αξρέηππν εκπλεχζηεθε απφ ηνπο ηχπνπο κεηέξαο πνπ ππάξρνπλ, φπσο ε

θαινζπλάηε – θηιάλζξσπε κεηέξα, ε ςπρξή, αιιά θαη ε θαθή κεηέξα.

Σν αξρέηππν ηεο Μεηέξαο αληηπξνζσπεχεηαη επίζεο γλήζηα απφ ηε ζεά

Ήξα. Δδψ έρνπκε ηε γπλαίθα ζχδπγν πνπ αληιεί δχλακε απφ ηελ χπαξμή ηεο σο

δεπγάξη. Αληηκεησπίδεη ηελ ηεθλνγνλία σο θάηη αλαγθαίν ζην δεχγνο ζε ζεζκηθά θαη

παξαδνζηαθά πιαίζηα, ρσξίο ην ζηνηρείν ηνπ έξσηα75

.

Ζ Μεγάιε Μεηέξα, Magna Mater απνηειεί παγθφζκην αξρατθφ αξρέηππν απφ

ηελ επνρή ηεο κεηξηαξρίαο. ηε κπζνινγία μερσξίδνπλ: ε Ρέα, ε Αζελά Παιιάδα, ε

Γήκεηξα, ε Αθξνδίηε, ε Ηζηάξ, ε Ίζηδα θαη πνιιέο άιιεο. ηε ζξεζθεία μερσξίδεη ε

Παλαγία σο Βαζίιηζζα ησλ Οπξαλψλ. πλαληάηαη κεξηθέο θνξέο σο εηθφλα απφ ηε

θχζε: ε ίδηα ε θχζε, ε γε, ε ζάιαζζα, ην ζπήιαην ή ε θάιαηλα. ηελ ηζηνξία

μερσξίδνπλ: ε Διηζάβεη Α, ε Ηζαβέιια ηεο Καζηίιεο θαη ε Μάξγθαξεη Θάηζεξ.

ηνλ θηλεκαηνγξάθν ζ’ απηφ ην αξρέηππν αλήθνπλ: ε Professor McGonagall

ζηνλ Υάξξπ Πφηηεξ, ε Galadriel ζηνλ Άξρνληα ησλ Γαρηπιηδηψλ, ε ιεπθή βαζίιηζζα

ζηε Υηνλάηε, ε Rose ζην Lost, The Oracle ζην Matrix, ε Martha Kent ζην Smallville,

ε Sarabi ζην Lion King, ε Marge ζηνπο Simpsons, ε βαζίιηζζα Elinor ζην Brave.

Τπάξρεη θαη ε αξλεηηθή ηεο εθδνρή: αλεμάξηεηε ζαλ ακαδφλα, ςπρξή κεηέξα,

αξρατθή ή Φαιιηθή κεηέξα, ε Βαζίιηζζα ηεο θηάο, ε θαθή Βαζίιηζζα, παιηφγξηα /

Crone / κάγηζζα, ε θαθή κεηέξα θαη ε εξγαηηθή, αιιά ζπγθεληξσηηθή κεηέξα.

Ζ ιέμε Crone ππνδειψλεη ηε γπλαίθα κεηά ηελ εκκελφπαπζε, δελ ζεκαίλεη

αλαγθαζηηθά παιηφγξηα – θαθηά, αιιά αθπδαησκέλε – κε γφληκε. Ζ ζεηηθή ηεο

εθδνρή είλαη πείξα, σξηκφηεηα, αλεμαξηεζία φπσο απηή ησλ ακαδφλσλ, ειεπζεξία

ζην λα είλαη ν εαπηφο ηεο καθξηά απφ ηελ θξνληίδα ησλ παηδηψλ, αθφκε θαη αγία κε

απνρή απφ ηηο ζπδπγηθέο ππνρξεψζεηο ηνπ παξειζφληνο. Ζ αξλεηηθή ηεο πιεπξά

κπνξεί λα είλαη παιηφγξηα – θαθηά, κάγηζζα, κεηξηά ή απηή πνπ δειεχεη ηα ληάηα ησλ

λέσλ θνξηηζηψλ76

.

ην αξρέηππν ηεο βαζίιηζζαο πνιεκίζηξηαο αλήθεη ε Βαζίιηζζα ησλ

Ακαδφλσλ Ηππνιχηε. ην αξρέηππν ηεο Βαζίιηζζα ηεο θηάο αλήθεη ε Lady Macbeth

θαη ζην αξρέηππν ηεο θαθήο Βαζίιηζζαο αλήθεη ε Βαζίιηζζα ζηε Υηνλάηε. ην

αξρέηππν θαθήο κεηέξαο αλήθεη ε Lilith θαη ζ’ απηφ ηεο εξγαηηθήο, αιιά

ζπγθεληξσηηθήο Βαζίιηζζαο ηεο θπςέιεο αλήθεη ε Blair Waldorf ζην Gossip Girls.

ην αξρέηππν ηεο παιηφγξηαο / Crone αλήθεη ε Δθάηε, ε Κάιη θαη ε κάγηζζα ζην

Brave.

75

Mac Leod, χχ. 76 Bolen, χχ Mac Leod, χχ.

73

Τα αρχϋτυπα ςτον κόςμο τησ φανταςύασ:

Οκάδα Γ: η. Αλησλνγηαλλάθεο, Γ. Κιάγθνπ, Υ. ηδέξε θαη Κ. Παξνχζε


1. ε πνηα έξγα ηεο αλζξψπηλεο θαληαζίαο ζπλαληψληαη ηα αξρέηππα ;

2. Πνηα ε ζέζε ηνπο ζηε κπζνινγία ;

3. Πνηα ε ζέζε ηνπο ζηα παξακχζηα θαη ηε ινγνηερλία ;

4. Πνηα ε ζέζε ηνπο ζηε κηθξή θαη ηε κεγάιε νζφλε ;

Τα αρχϋτυπα του Εγώ:

Υ. ηδέξε

Το αθώο βρϋφοσ / The Innocent:

Σν αξρέηππν απηφ ραξαθηεξίδεηαη απφ αηζηνδνμία, ππεξβνιηθή εκπηζηνζχλε

ζηνπο άιινπο, αλάγθε γηα εμάξηεζε, θφβν ηεο εγθαηάιεηςεο θαη άγλνηα ηνπ

θηλδχλνπ. ηελ Υξηζηηαληθή ζξεζθεία ζην αξρέηππν ηνπ αζψνπ βξέθνπο αλήθνπλ ην

Θείν Βξέθνο θαη ν κηθξφο Γαβίδ, ελψ ζηνλ Ηλδνπηζκφ ν ζεφο Κξίζλα. ηε κπζνινγία

ζ’ απηφ ην αξρέηππν αλήθεη ν Έξσο. ηα παξακχζηα ζην αξρέηππν ηνπ αζψνπ

βξέθνπο αλήθνπλ ν Ηαλνπάξηνο, ν κηθξφο Αξζνχξνο, ν Πήηεξ Παλ, νη λεξάηδεο, ηα

μσηηθά, ε Υηνλάηε θαη ε Αιίθε ζηελ Υψξα ησλ ζαπκάησλ. ηε ινγνηερλία ζ’ απηφ ην

αξρέηππν αλήθνπλ ν Υψθκπεξη Φηλ ηνπ Μαξθ Σνπέελ

Πνιιέο εηαηξείεο δηαθεκίδνπλ ηα πξντφληα ηνπο ζηνρεχνληαο ζην αξρέηππν

ηνπ θξνληηζηή κέζα καο, φπσο πξντφληα γηα κσξά. ηελ ηειεφξαζε, ζηνλ

θηλεκαηνγξάθν θαη ζηα θφκηθο δηάζεκα αζψα παηδηά ή ην παηδί κέζα καο είλαη ν

Hagrid ζην « Υάξξπ Πφηηεξ »77

, ν Froddo, αιιά θαη ηα Hobbits ζηνλ « Άξρνληα ησλ

Γαθηπιηδηψλ », ν Hugo ζην « Lost », ε Lucy ζηα « Υξνληθά ηεο Narnia », ην ξνκπφη

CP - 30 ζηνλ « Πφιεκν ησλ Άζηξσλ », ν Pumbaa ζηνλ « Βαζηιηά ησλ ιηνληαξηψλ », ν

Mater ζην « Cars », ν Homer Simpson ζηνπο « Simpsons »78

.

ηνλ ππφηππν ηνπ κηθξνκέγαινπ παηδηνχ αλήθνπλ ε Δξκηφλε ζην « Υάξξπ

Πφηηεξ », ν Frodo ζηνλ « Άξρνληα ησλ Γαθηπιηδηψλ », ν Walt ζην « Lost », ην

77

Keeton, 2007. 78 Child archetype, χχ

74

ξνκπφη R2 – D2 ζηνλ « Πφιεκν ησλ Άζηξσλ », ν Spoon Boy ζην « Matrix », ν Clark

Kent ζην « Superman » θαη ζην « Smalville », ν Raymond ζηνλ « Άλζξσπν ηεο

βξνρήο » θαη ε Lisa Simpson ζηνπο « Simpsons ». ηελ ηειεφξαζε θαη ζηνλ

θηλεκαηνγξάθν ζην αξρέηππν ηνπ αζψνπ βξέθνπο θαη κάιηζηα ζηνλ ππφηππν ηνπ

πιεγσκέλνπ παηδηνχ αλήθνπλ φια ηα παηδηά ζαχκαηα ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ, φπσο ε

ίξιεη Σεκπι79

,

79 http://www.chartgeek.com. Child archetype, χχ.

76

Το ορφανό ό καθημερινόσ τύποσ / The Orphan/Regular Guy / Gal:

77

Σν νξθαλφ ή ν ζπλεζηζκέλνο ηχπνο είλαη θνκκάηη ηνπ ήξσα. Έλαο

θαζεκεξηλφο άλζξσπνο ή έλα νξθαλφ βγάδεη ηνλ ήξσα απφ κέζα ηνπ. Σν νξθαλφ

είλαη ειεχζεξν απφ ηελ θαηαπίεζε ησλ γνληψλ θη έηζη πξέπεη απφ κηθξφ λα

απηνλνκεζεί θαη λα βξεη ηνλ δξφκν ηνπ θαινχ ή ηνπ θαθνχ. Παξάιιεια αλαδεηά ηελ

ηαπηφηεηά ηνπ θαη απηή ησλ γνληψλ ηνπ. ια ηα παξαπάλσ ην θάλνπλ γνεηεπηηθφ

ζαλ αξρέηππν. ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν απηφ αλήθεη ν κηθξφο Γίαο. ηα

παξακχζηα ζ’ απηφ ην αξρέηππν αλήθεη ε ηαρηνπνχηα, ε Lucy Westenra θαη ε Mina

Harker ζην ινγνηερληθφ έξγν « Γξάθνπιαο » ηνπ Bram Stoker,

ηελ ηειεφξαζε, ζηνλ θηλεκαηνγξάθν θαη ζηα θφκηθο ζην αξρέηππν απηφ

αλήθνπλ ν Βαζηιάθεο Καΐιαο, ν Νίθνο Ξαλζφπνπινο, ν Γθξέθνξπ Πεθ, ν Harry

Potter ζηελ νκψλπκε ζεηξά, ε Annie ζηελ νκψλπκε ηαηλία, ν ιηβεξ Σνπίζη ζηελ

νκψλπκε ηαηλία, ν Luke Skywalker ζηνλ « Πφιεκν ησλ Άζηξσλ », ν Clark Kent ζηνλ

« Superman », ν Bruce Wayne ζηνλ « Batman », ν Peter Parker ζηνλ « Spiderman »,

νλ ζηηο νκψλπκεο ηαηλίεο, ν Frodo ζηνλ « Άξρνληα ησλ Γαθηπιηδηψλ », ν Stanley

Ipkiss ζηελ « Μάζθα » θαη ν Simba ζηνλ « Βαζηιηά ησλ ιηνληαξηψλ ».

Ο όρωασ / The Hero:

Ο ήξσαο είλαη ν πξσηαγσληζηήο ζην ηαμίδη ηεο απηνγλσζίαο. πρλά εθηφο

απφ ηνλ Μέληνξα, έρεη καδί ηνπ θη έλαλ βνεζφ ( Sidekick ). Ο ήξσαο εγθαηαιείπεη

ηελ εζηία ηνπ, κπαίλεη ζηνλ θφζκν ηεο πεξηπέηεηαο θαη ηεο απηνγλσζίαο θαη θέξεη

δφμα ζηελ θνηλφηεηα.

ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν ηνπ ήξσα αλήθεη ν Ζξαθιήο, ν Θεζέαο, ν

Αρηιιέαο, ν Οδπζζέαο θαη φινη νη πξσηαγσληζηέο ηεο κπζνινγίαο. ηνλ

Υξηζηηαληζκφ είλαη ν άγηνο Γεψξγηνο ν δξαθνθηφλνο. ηελ ηζηνξία ζην αξρέηππν ηνπ

ήξσα αλήθνπλ ν Μέγαο Αιέμαλδξνο, ν Σδέθηλο Υαλ, ν Σακεξιάλνο, ν Ηβάλ ν

Σξνκεξφο, νη ηππφηεο θαη νη ζηαπξνθφξνη. ηελ ινγνηερλία ζην αξρέηππν ηνπ ήξσα

αλήθεη ν D’ Artagnan ζηνπο « Σξεηο ζσκαηνθχιαθεο » ηνπ Αιέμαλδξνπ Γνπκά.

78

ηελ ηειεφξαζε, ζηνλ θηλεκαηνγξάθν θαη ζηα θφκηθο δηάζεκνη ήξσεο είλαη ν

Ενξξφ ζηηο νκψλπκεο ηαηλίεο, ν Ηληηάλα Σδφoπλο ζηηο νκψλπκεο ηαηλίεο, ν Σδνλ Μαθ

Λέελ ζην « Πνιχ ζθιεξφο γηα λα πεζάλεη », ν θάπηελ Σδαθ πάξννπ ζηνπο «

Πεηξαηέο ηεο Καξατβηθήο », ν Υάξξπ Πφηεξ κε βνεζφ ηνλ Ρνλ ζηηο νκψλπκεο

ηαηλίεο80

, ν Frodo κε βνεζφ ηνλ Sam ζηνλ « Άξρνληα ησλ Γαθηπιηδηψλ », ν Jack κε

βνεζφ ηνλ John ζην « Lost », ν Luke Skywalker κε βνεζφ ηνλ κε βνεζφ ηνλ Han Solo

ζην « Πφιεκν ησλ Άζηξσλ », ν Σδψλ Γνπέελ ζηα γνπέζηεξλ, ν Neo κε βνεζφ ηελ

Trinity ζην « Matrix », ν Batman κε βνεζφ ηνλ Robin ζηηο νκψλπκεο ηαηλίεο, ν

Spiderman ζηηο νκψλπκεο ηαηλίεο, ν Clark Kent κε βνεζφ ηελ Chloe Sullivan ζην «

Superman » ζην « Smalville », ν Simba ζηνλ κε βνεζνχο ηνλ Timon θαη Pumbaa ζηνλ

« Βαζηιηά ησλ ιηνληαξηψλ », ν Αιαληίλ ζην νκψλπκν παξακχζη », ν Lighning Mc

Queen κε βνεζφ ηνλ Mater ζην « Cars », ν Bart Simpson κε βνεζφ ηνλ Millhouse

ζηνπο « Simpsons » 81

.

80

Keeton, 2007. 81 http://www.chartgeek.com.

80

Ο θξνληηζηήο / The Caregiver:

ηε ζξεζθεία ζην αξρέηππν ηνπ θξνληηζηή αλήθνπλ ε Παλαγία, θάπνηεο

Ηλδνπηζηηθέο ζεφηεηεο θιπ. ηελ ηζηνξία ζην αξρέηππν ηνπ θξνληηζηή αλήθνπλ ε

λνζνθφκα Φιψξελο Νάηηηλγθέει, ε κεηέξα Σεξέδα, ν ηξαηφο ηεο σηεξίαο θιπ.

Πνιιέο εηαηξείεο δηαθεκίδνπλ ηα πξντφληα ηνπο ζηνρεχνληαο ζην αξρέηππν ηνπ

θξνληηζηή κέζα καο, φπσο πξντφληα γηα κσξά. ηε ινγνηερλία ζην αξρέηππν ηνπ

θξνληηζηή αλήθνπλ ήξσεο, φπσο ε Jane Eyre82

.

82 Keeton, 2007.

82

Τα αρχϋτυπα τησ ψυχόσ :

Κ. Παξνχζε

Ο εξερευνητόσ / The Explorer:

Σν αξρέηππν ηνπ εμεξεπλεηή έρεη ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά, φπσο: απηά ηνπ

ηξεινχ επηζηήκνλα, ηνπ ληεληέθηηβ, απηνχ πνπ πξνζπαζεί λα απνδξάζεη, απηνχ πνπ

αλαθαιχπηεη λένπο θφζκνπο ή επείξνπο ή ηνπ ηπρνδηψθηε θιπ. ηελ ηζηνξία ζην

αξρέηππν ηνπ εμεξεπλεηή αλήθνπλ φινη νη κεγάινη πξσηνπφξνη θαη εμεξεπλεηέο,

φπσο ν Μάξθν Πφιν πνπ ηαμίδεςε ζηελ Κίλα, ν Υξηζηφθνξνο Κνιφκβνο πνπ

αλαθάιπςε ηελ Ακεξηθή, ν δξ. Νηέηβηλη Λίβηλθζηνλ πνπ πεξηπιαλήζεθε ζηελ

Αθξηθή, νη αζηξνλαχηεο πνπ πήγαλ ζην θεγγάξη. Πνιιέο εηαηξείεο δηαθεκίδνπλ ηα

πξντφληα ηνπο ζηνρεχνληαο ζην αξρέηππν ηνπ εμεξεπλεηή κέζα καο, φπσο ε North

Face θαη δηάθνξεο κάξθεο ηζηγάξσλ.

ηε ινγνηερλία ζην αξρέηππν ηνπ εμεξεπλεηή αλήθνπλ φινη νη βαζηθνί ήξσεο

ηνπ Ηνπιίνπ Βεξλ, ν έξινθ Υφικο, ν Πνπαξφ, ε Αγθάζα Κξίζηη θιπ. ηα

παξακχζηα, φινη νη ήξσεο έρνπλ θαη ην αξρέηππν ηνπ εμεξεπλεηή κέζα ηνπο. ηα

θφκημ ζην αξρέηππν ηνπ εμεξεπλεηή αλήθνπλ ήξσεο, φπσο ν Αζηεξίμ θαη ν Οβειίμ, ν

Σελ – Σελ θαη « νη κηθξνί εμεξεπλεηέο » θιπ.

ηελ ηειεφξαζε θαη ζηνλ θηλεκαηνγξάθν δηάζεκνη εξεπλεηέο είλαη ν Dr.

House, ν Indiana Jones, ν θαζεγεηήο ζπκβφισλ Robert Langdom ζηελ ηξηινγία «

Κψδηθαο Νηα Βίληζη », ν Todd Philips ζην « The Hangover & Project X », ν έξινθ

Υφικο ζηελ νκψλπκε ηαηλία, νη Rose θη ν Jack ζηνλ « Σηηαληθφ », ν Captain Willard

ζην « Απνθάιπςε ηψξα », ν Υάξξπ Πφηηεξ ζηελ νκψλπκε ζεηξά θαζψο αλαθαιχπηεη

ηνλ θφζκν ηεο καγείαο, νη βαζηθνί ήξσεο ζην « Jumanjee », νη Θέικα θαη Λνπίδ ζηελ

νκψλπκε ηαηλία θαη ην δηαζηεκφπινην Enterprise ζηε ζεηξά Star Trek83

.

83 SemioticThinkingGroup, χχ. http://www.chartgeek.com.

84

Ο επαναςτϊτησ / The Rebel / Destroyer / Think Different:

ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν ηνπ επαλαζηάηε αλήθεη ν Πξνκεζέαο. ηελ

Βίβιν θαη ζηνλ Υξηζηηαληζκφ ν εσζθφξνο θαη νη Πξσηφπιαζηνη. Αλαηξνπείο επίζεο

είλαη θαη ν άγηνο Φξαγθίζθνο ηεο Αζίδεο θαη φινη ε ελ Υξηζηψ ζαινί άγηνη. ηελ

ηζηνξία ζην αξρέηππν ηνπ επαλαζηάηε αλήθνπλ ν πάξηαθνο, νη ήξσεο ησλ γνχζηεξλ,

ν Σζέ Γθεβάξα, ν Φηληέι Κάζηξν, ν Γθάληη θαη άιινη. ηελ επηζηήκε ζην αξρέηππν

ηνπ επαλαζηάηε αλήθεη ν Ατλζηάηλ θαη ν ηήβελ Υψθηλο.

ηνπο ζξχινπο μερσξίδεη ν Ρνκπέλ ησλ δαζψλ. ηε ινγνηερλία ζην αξρέηππν

απηφ αλήθνπλ νη ηξεηο λχθεο ηνπ θφκε Γξάθνπια ζην νκψλπκν έξγν ηνπ Bram

Stoker, ηα παξακχζηα ζ’ απηφ ην αξρέηππν αλήθεη ε Αιίθε ζηελ ρψξα ησλ

ζαπκάησλ. Αιίθε: ζεκαίλεη αιήζεηα ζηα αξραία Διιεληθά, δει. ην Δγψ. Ζ Αιίθε κηα

έθεβνο πνπ εηνηκάδεηαη λα ελειηθησζεί πξέπεη λα βξεη ηνλ εαπηφ ηεο θαη ηη ζέιεη λα θάλεη

ζηε δσή ηεο. Ζ εξσίδα σο lucid dreamer ζα δήζεη κηα πεξηπέηεηα δσήο. Σν δίιιεκα είλαη αλ

ζα αθνινπζήζεη ηα θνηλσληθά πξέπεη ( λα παληξεπηεί ηνλ πινχζην ιφξδν ) ή ζα ςάμεη λα βξεη

ηνλ εαπηφ ηεο ; Οη έγθπεο πνπ παξαθνινπζνχλ ηνλ αξξαβψλα ζπκβνιίδνπλ ηελ θνηλσληθή

πίεζε. Θα αλαδεηήζεη ηελ θξπκκέλε ηεο νιφηεηα πνπ ιέεη ν Σξειφ – θαπειάο. Έρεη αξγήζεη

ζην ξαληεβνχ κε ηνλ εαπηφ ηεο.

Ζ Αιίθε είλαη ν δεκηνπξγφο ηνπ νλείξνπ ηεο, αιιά θαη απηή πνπ ην πθίζηαηαη. Δίλαη

ραξαθηεξηζηηθφ πσο δελ ζπκάηαη πσο έρεη μαλαβξεζεί ζηε ρψξα ησλ ζαπκάησλ. Απνξεί κε

ηνλ εαπηφ ηεο πνπ δελ ην ζπκάηαη. Έηζη ην κπαιφ ηεο είλαη πάληα έλα δσληαλφ κπζηήξην. Ζ

θάηνηθνη ηεο ρψξαο ησλ ζαπκάησλ δελ είλαη ζίγνπξνη αλ απηή είλαη πξάγκαηη ε Αιίθε. Οη

θάηνηθνη ηεο ρψξαο ησλ ζαπκάησλ ζπκβνιίδνπλ ην αζπλείδεην. Απηή έξρεηαη σο Μεζζίαο

85

θαη πξνζθέξεηαη σο ιχηξν αληί πνιιψλ γηα λα ηνπο ζψζεη απφ ηελ ηπξξαλία ηεο Βαζίιηζζαο

Νηάκα Κνχπα. Σν βηβιίν ησλ πεξηπεηεηψλ ηεο ζηελ ρψξα ησλ ζαπκάησλ Oraculum ηεο

δείρλεη ην παξειζφλ, ην παξφλ θαη ην κέιινλ. Ζ πην ζεκαληηθή εκέξα ζ’ απηφ ην εκεξνιφγην

είλαη ε Frabjous day, απηή θαηά ηελ νπνία ζθφησζε ηνλ Γξάθν Jabberwocky κε ηνλ νπνίν ε

Βαζίιηζζα Νηάκα θνχπα ηπξξαλά ηνπο θαηνίθνπο. Ο Σξειφ – θαπειάο ακέζσο αλαγλσξίδεη

πσο είλαη ε Αιίθε αλ θη έραζε ηελ πιεξφηεηά ηεο. Ζ θάκπηα ακθηβάιεη αλ είλαη απηή, αιιά ε

πξνθεηεία είλαη μεθάζαξε.

Πνιιέο εηαηξείεο δηαθεκίδνπλ ηα πξντφληα ηνπο ζηνρεχνληαο ζην αξρέηππν

ηνπ επαλαζηάηε κέζα καο, φπσο ε Harley Davinson θαη δηάθνξεο κάξθεο ηζηγάξσλ.

ηε δσγξαθηθή ζην αξρέηππν ηνπ επαλαζηάηε αλήθεη ν Βίλζελη Βαλγθφγθ, ηφζν κε

ηε δσή, φζν θαη κε ην έξγν ηνπ.

ηε κνπζηθή δηάζεκνη επαλαζηάηεο είλαη νη Σδηκ Μφξξηζνλ, Έιηνλ Σδνλ,

Σδίκη Υέληξημ, Μπνκπ Μάξιεπ, Κάξινο αληάλα. Μπφη Σδνξηδ, Μαληφλα, ίληη

Λφπεξ θιπ. ηελ πνπ θνπιηνχξα ζην αξρέηππν ηνπ επαλαζηάηε αλήθεη ην θίλεκα

Punk, Ηαπσληθφ γνηζηθφ θίλεκα Harajuku θιπ.

ηελ ηειεφξαζε θαη ζηνλ θηλεκαηνγξάθν δηάζεκνη επαλαζηάηεο είλαη νη

ήξσεο ησλ γνχζηεξλ πρ. Κιηλη Ήζηγνπλη, ν Ενξξφ, ν Σδέεκο Νηελ, ν Μάξινλ

Μπξάλην, νη Υαξιεάδεο, ν Ηππφηεο ηεο Αζθάιηνπ, νη Νηηνχθο, ν Σδνλ Μαθ Λέελ ζην

« Πνιχ ζθιεξφο γηα λα πεζάλεη », ν θάπηελ Σδαθ πάξννπ ζηνπο « Πεηξαηέο ηεο

Καξατβηθήο » 84

. ηα θφκημ ζην αξρέηππν ηνπ επαλαζηάηε αλήθνπλ ήξσεο, φπσο ε

κηθξή γνξγφλα Άξηει.

84 http://www.chartgeek.com.

90

Ο εραςτόσ / The Lover:

ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν ηνπ εξαζηή αλήθεη ν Άδσλεο, ν Πάξεο θη ν

Κξίζλα. ηελ ηζηνξία ζην αξρέηππν απηφ αλήθνπλ νη Αληψληνο θαη Κιενπάηξα.

Πνιιέο εηαηξείεο δηαθεκίδνπλ ηα πξντφληα ηνπο ζηνρεχνληαο ζην αξρέηππν ηνπ

εξαζηή πρ δηάθνξα αξψκαηα πνπ ζε θάλνπλ αθαηακάρεην. ηε ινγνηερλία ζην

αξρέηππν ηνπ εξαζηή αλήθνπλ νη Ρσκαίνο θαη Ηνπιηέηα ζην νκψλπκν έξγν, νη ήξσεο

ζηα ξνκάληδα. ηα θφκημ ζην αξρέηππν απηφ αλήθεη ν εξσηχινο αζβφο κε ηελ

γαιιηθή πξνθνξά. ηελ ηειεφξαζε θαη ζηνλ θηλεκαηνγξάθν δηάζεκνη εξαζηέο είλαη

ν Λψξελο ηεο Αξαβίαο, ν Ρνδφιθν Βαιεληίλν, ν ήξσαο ζηελ « Μάζθα », φηαλ

κεηακνξθψλεηαη νη Rose θη ν Jack ζηνλ « Σηηαληθφ », ν Καδαλφβαο, ν Λαηίλνο ή ν

Γάιινο ή ν Έιιελαο εξαζηήο θιπ

Ο δημιουργόσ / The Creator:

ηηο ζξεζθείεο ζην αξρέηππν ηνπ δεκηνπξγνχ αλήθεη ν Θεφο, ην

Καββαιίζηηθν δέλδξν ηεο Εσήο, ν Ήθαηζηνο, ν ίβα θαη ε Κάιε σο θαηαζηξνθέαο

θαη αλαδεκηνπξγφο θαη ν νπξνβφξνο φθηο. ηνλ πνιηηηζκφ ζην αξρέηππν ηνπ

91

δεκηνπξγνχ αλήθνπλ φινη νη θαιιηηέρλεο. ηα παξακχζηα δηάζεκνο δεκηνπξγφο είλαη

ν Gepetto ζην « Pinocchio », ηνπ Carlo Collodi. ηελ ηειεφξαζε θαη ζηνλ

θηλεκαηνγξάθν δηάζεκνη δεκηνπξγνί είλαη ν Julien Mistral ζηε ηειενπηηθή ζεηξά « ε

θφξε ηνπ Μηζηξάι », ν Μφηζαξη ζην « Amadeus » ηνπ Peter Schaffer θαη

πξσηαγσληζηέο ζε βηνγξαθηθέο ηαηλίεο επηζηεκφλσλ θαη θαιιηηερλψλ.

92

Τα αρχϋτυπα του Εαυτού:

. Αλησλνγηαλλάθεο

Ο Πλϊνοσ κατεργϊρησ ό γελωτοποιόσ / The Trickster ό The Jester:

ηελ αξραία ειιεληθή κπζνινγία ν Trickster εθθξάδεηαη απφ ηνλ Γηφλπζν,

ηνλ Πάλα, ηελ Έξηδα, αιιά θαη ηνλ Δξκή σο πξνζηάηε ησλ θιεπηψλ, αιιά

θαη αγγειηνθφξν ησλ ζεψλ. ηνπο ηλδηάληθνπο κχζνπο ν Trickster παίξλεη ηε

κνξθή θνγηφη, θνξαθηνχ ή αξάρλεο. ε θάπνηνπο απφ ηνπο κχζνπο ην

θνγηφη, άιινηε είλαη ν δεκηνπξγφο θη άιινηε Trickster. Υαξαθηεξίδεηαη απφ

ηξέια θαη ζνθία καδί. Καηέρεη ηελ καγηθή δχλακε ηεο κεηακφξθσζεο.

ηα παξακχζηα ν Trickster είλαη ν αλαηξεπηηθφο γακπξφο ηνπ βαζηιηά πνπ

γηα λα παληξέςεη ηελ θφξε ηνπ ν ππνςήθηνο γακπξφο πεξλά δνθηκαζίεο. Ο

Trickster κε ηηο αλνεζίεο ηνπ ηξειαίλεη ηα ηέξαηα πνπ ηνπ ζηέιλεη ν βαζηιηάο.

Ο Trickster ελίνηε αλαβαζκίδεη ηνλ ήξσα, φπσο ν « Παπνπηζσκέλνο Γάηνο /

Puss in Boots ». ηνλ Υξηζηηαληζκφ ν Trickster εθθξάδεηαη απφ ηνλ πιάλν,

δνινπιφθν δηάβνιν / ζαηαλά.

Ο Trickster ή θιφνπλ δελ είλαη απαξαίηεηα θάπνην ππεξθπζηθφ ή καγηθφ

πιάζκα, κπνξεί λα είλαη θαη θάπνηνο ηδηφξξπζκνο ηχπνο ραξαθηήξα (

θηιάξεζθνο, αγξνίθνο, αλαίζρπληνο, κηθξφινγνο, θφιαθαο, αιαδφλαο,

θηινπφλεξνο, κσξνθηιφδνμνο ). Σέηνηνο ηχπνο είλαη ν Stanley Ipkiss ηνπ θηικ

« ε Μάζθα » πνπ κεηακνξθψλεηαη κε ηε κάζθα ηνπ ζθαλδηλαβνχ trickster

Locki. Δπίζεο ζηελ ίδηα θαηεγνξία είλαη: ν ηξεινθαπειάο / Mad Hatter ζηελ «

Αιίθε ζηελ Υψξα ησλ Θαπκάησλ », ν ζείνο Drosselmeyer ζηνλ «

Καξπνζξαχζηε », ν Froggie the Gremlin, θηλνχκελα ζρέδηα ηνπ Frederick

Bean " Fred / Tex " Avery ( Bugs Bunny, Porky Pig, Daffy Duck ), ν Ρνδ

Πάλζεξαο / Pink Panther, ν Felix the Cat θαη ν Γνχληπ, ν ηξππνθάξπδνο /

Woody Woodpecker.

Ο Trickster κπνξεί λα είλαη έλαο πεξηζσξηαθφο ηχπνο, φπσο ν αξιψ.

Ο Trickster κπνξεί λα είλαη έλαο ηδηφξξπζκνο επηζηήκνλαο, φπσο ν Doctor

Who ζηελ νκψλπκε ζεηξά.

Ο Trickster κπνξεί λα είλαη έλα θαθφ ππεξθπζηθφ πιάζκα κε καγηθέο,

ζρεδφλ ζετθέο παξάδνμεο δπλάκεηο. Σέηνηα είλαη ηα πιάζκαηα Q Continuum

ζην « Star Trek » πνπ ειέγρνπλ κε ππεξδπλάκεηο θαη πςειή λνεκνζχλε ηνηο

δηαζηάζεηο θαη ηελ χιε. Σέηνηα πιάζκαηα εκθαλίδνληαη θαη ζηνλ « Doctor

Who » θαη ζηηο « Πεξηπέηεηεο ηεο Sarah Jane ». ’ απηή ηελ θαηεγνξία αλήθεη

θαη ν ζάηπξνο ζην ειεθηξνληθφ παηρλίδη « Thief » ηεο Looking Glass Studios

πνπ κάρεηαη ηνλ Hammerites

93

Ο Trickster κπνξεί λα είλαη έλα δσεξφ παηδί, φπσο: ν Dennis the menace, ν

Bart Simpson, ν Σδάθ ζην « ν Σδαθ θαη ε θαζνιηά / Jack And The Beanstalk

», ε Πίππη ε Φαθηδνκχηε

Ο Trickster κπνξεί λα είλαη έλα δεπγάξη, φπσο: ην θνγηφη, αιιά θαη ην κπηπ –

κπηπ / Road Runner85

.

Δπίζεο Trickster είλαη νη δίδπκνη Weasley ζην « Υάξξπ Πφηεξ », νη Merrin

θαη Pippin ζηνλ « Άξρνληα ησλ Γαθηπιηδηψλ », ν Sawyer ζην « Lost », ν Han

Solo ζην « Πφιεκν ησλ Άζηξσλ », ν Neo ζην « Matrix », ν Joker ζην «

Batman », ν Timon ζηνλ « Βαζηιηά ησλ ιηνληαξηψλ », ν Mater ζην « Cars », ν

Bart Simpson ζηνπο « Simpsons » 86

.

ην αξρέηππν απηφ ζηελ « Αιίθε ζηελ Υψξα ησλ Θαπκάησλ » αλήθεη θαηά ηνλ

Γηνπλγθ ν Σξειφ – θαπειάο. πκβνιίδεη θαηά ηνλ Φξφπλη ην Δθείλν / id, ηα έλζηηθηα

θαη ηελ ηξέια. Απνηειεί ζθιάβν ζηα πάζε ηνπ, αιιά θαη ζην Τπεξεγψ. Δίλαη ε

αξζεληθή πιεπξά ηεο Αιίθεο.

Ο Trickster εκθαλίδεηαη ζπρλά ζηα φλεηξά καο, πξνθεηκέλνπ λα παίμεη

θάξζεο ζε καο θαη λα κελ παίξλνπκε ηνλ εαπηφ καο πνιχ ζηα ζνβαξά.

Απηφ ζπκβαίλεη φηαλ ζηε δσή καο αληηκεησπίδνπκε δηιιήκαηα, ακθηζπκία, ή

έρνπκε ππνηηκήζεη κηα θαηάζηαζε87

.

85

Trickster, χχ. List of fictional tricksters, χχ 86

http://www.chartgeek.com. 87 De Coster, 2010.

97

Ο ςώφρων / The Sage - Mentor / Μϋντορασ:

« Ο Μέληνξαο παξέρεη θίλεηξα, γλψζεηο θαη εθπαίδεπζε γηα λα βνεζήζεη ηνλ

ήξσα » 88

. ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν ηνπ κέληνξα αλήθεη ε Αζελά. ηνλ

Υξηζηηαληζκφ ζην αξρέηππν ηνπ κέληνξα αλήθεη ν πλεπκαηηθφο ηνπ θάζε αγίνπ θαη

θπζηθά ν Υξηζηφο. ηελ ηζηνξία ζην αξρέηππν ηνπ κέληνξα αλήθεη θάζε πξφζσπν

πνπ εκπλέεη ηνλ πξσηαγσληζηή ελφο ηζηνξηθνχ γεγνλφηνο.

ηελ Αιίθε ζηε Υψξα ησλ Θαπκάησλ » ζην αξρέηππν απηφ αλήθεη ν ιεπθφο

ιαγφο πνπ είλαη ν ζπλνδφο ηεο ζην ξαληεβνχ κε ηνλ εαπηφ ηεο. Ζ Αιίθε έρεη αξγήζεη γη’

απηφ θξαηά ξνιφη ηζέπεο. Πξέπεη λα ηεο παξαδψζεη ην κήλπκα ζηελ ψξα ηνπ. πκβνιίδεη

ηελ επηζπκία απηνχ πνπ ζέιεηο λα έρεηο θαη δελ κπνξείο εθηφο θη αλ απηφ ην δερηεί. Ίζσο

κνηάδεη κε ην κεηαβαηηθφ αληηθείκελν ( θνπθιάθη ) πνπ αληηθαζηζηά ηε κεηέξα θαηά ηνλ

Winnicot. Ζ Απφιπηε επηζπκία. Δπίζεο ζ’ απηφ ην αξρέηππν αλήθεη ε Μπιε Κάκπηα

Absolum ( απγφ-θάκπηα-ρξπζαιιίδα-πεηαινχδα ): ζχκβνιν γλψζεο θαη κεηακφξθσζεο.

Δίλαη Θεφο / ηεξέαο, δει. ε ίδηα ε Αιίθε. Σεο ιέεη ηελ πξνθεηεία πσο ζα ζθνηψζεη ηνλ δξάθν.

Ζ Αιίθε δελ ην πηζηεχεη, αλ θαη θαίλεηαη ζην εκεξνιφγην. ην ηέινο θαη ε θάκπηα ζα γίλεη

πεηαινχδα θαη ε Αιίθε ηππφηεο κε αζεκέληα παλνπιία πνπ κάρεηαη ηνλ δξάθν.

ηελ ηειεφξαζε, ζηνλ θηλεκαηνγξάθν θαη ζηα θφκηθο δηάζεκνη κέληνξεο

είλαη ν professor Dumbledore ζην «Υάξξπ Πφηεξ », ν Gandalf ζηνλ « Άξρνληα ησλ

88 De Coster, 2010.

98

Γαθηπιηδηψλ », ν Jacob ζην « Lost », ν Obi Wan Kenobi ζηνλ « Πφιεκν ησλ Άζηξσλ

», ν Μίζηεξ Μηγηάθη ζην « Καξάηε Κηλη », ν Morpheus ζην « Matrix », ν Alfred

ππεξέηεο ζην « Batman », ν Jor - El ζην « Superman » ζην « Smalville », ν Rafiki

ζηνλ « Βαζηιηά ησλ ιηνληαξηψλ », ν Doc Hudson ζην « Cars », ν Bart Simpson κε

βνεζφ ηνλ Millhouse ζηνπο « Simpsons » 89

.

89 http://www.chartgeek.com.

99

Ο μϊγοσ / The Magician:

Ο κάγνο ή ζακάλνο κε καγηθέο ιέμεηο, ειημίξηα, ηειεηέο θαη ην καγηθφ ηνπ

ξαβδί θάλεη πξάγκαηα λα ζπκβαίλνπλ. ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν ηνπ κάγνπ

αλήθεη ν Δξκήο. ηνλ Υξηζηηαληζκφ ζην αξρέηππν ηνπ « κάγνπ » αλήθεη ν Μσπζήο

πνπ αλνίγεη ζηα δπν ηελ Δξπζξά Θάιαζζα ( κε ηε βνήζεηα ηνπ Θενχ ). ηνπο

ζξχινπο ζην αξρέηππν απηφ αλήθεη ν Μέξιηλ ζηελ ηζηνξία ηνπ βαζηιηά Αξζνχξνπ.

ηα παξακχζηα έρνπκε ηνλ κάγν ηνπ Οδ, αιιά θαη θάζε κάγν. ηνλ ρψξν ηνπ

ζεάκαηνο κάγεπε ν Μάηθι Σδάθζνλ. Με ηνλ δηθφ ηνπ ηξφπν ν John Lennon

νξακαηίδεηαη κε ην “ Imagine ”. ηνλ θηλεκαηνγξάθν δηάζεκνη κέληνξεο είλαη ν

ηαρπδαθηπινπξγφο Υνπληίλη ζηελ νκψλπκε ηαηλία θαη ν ηαρπδαθηπινπξγφο Οδ ζην «

Οδ: Μέγαο θαη Παληνδχλακνο ». ηελ δηαθήκηζε θάπνηα απνζκεηηθά γνεηεχνπλ κε

καγηθφ ηξφπν ην άιιν θχιν. Γηα ηνλ Γηνπλγθ έλα είδνο κάγνπ – ζεξαπεπηή είλαη θαη ν

ςπραλαιπηήο90

.

Ο ηγεμών / The Ruler:

90 Granrose, 1996.

100

Σν αξρέηππν απηφ αληηπξνζσπεχεηαη ζηε κπζνινγία απφ κπζηθνχο βαζηιείο νη

νπνίνη ζπρλά έρνπλ ηζηνξηθφ ππφβαζξφ, φπσο ν Αγακέκλσλ, ν Κάδκνο θιπ. , ζηελ

ηζηνξία απφ θνξπθαίνπο εγεκφλεο, φπσο ν Μέγαο Αιέμαλδξνο, ν Ναπνιέσλ, ν Μέγαο

Πέηξνο, ν Σδέθηλο Υαλ, ν Σακεξιάλνο θιπ. ηελ ζξεζθεία ζ’ απηφ ην αξρέηππν

αλήθεη ε έλλνηα ηνπ δεζπφηε. ηα παξακχζηα θαη ηνπο ζξχινπο είλαη ν βαζηιηάο, πρ

Αξζνχξνο, Ρηράξδνο ν Λενληφθαξδνο θιπ. Σν ίδην θαη ζηελ ινγνηερλία θαη ηνλ

θηλεκαηνγξάθν. ηε δηαθήκηζε έρνπκε απηφ ην αξρέηππν ζε πνιιέο εηαηξίεο

κεηαθνξψλ, ρξεκαηηζηεξηαθέο θιπ.

101

Άλλα αρχϋτυπα:

Γ. Κιάγθνπ

Μεταμορφούμενοσ - Shapeshifter:

Τπφηππνο ηνπ Trickster. Δίλαη απηφο πνπ ζηε κπζνινγία, ζηα παξακχζηα, ζηα

έπε, ζηηο ηαηλίεο θαληαζίαο θαη ζηα video games αιιάδεη κνξθή / είδνο ( απφ

άλζξσπνο ζε δψν: ιχθνο, αίγα, θνξάθη, ηάξαλδνο), θχιν ή ζρήκα. Ζ

κεηακφξθσζε βνεζά ζηελ πινθή ηεο ηζηνξίαο ή γελλά λέα ηζηνξία. Άιινηε ε

κεηακφξθσζε είλαη ηθαλφηεηα, άιινηε ηηκσξία. Μεξηθέο θνξέο είλαη κφληκε

θαη άιιεο πξνζσξηλή.

Μεξηθέο θνξέο ε κεηακφξθσζε γίλεηαη γηα δεπγάξσκα: ηελ ειιεληθή

κπζνινγία ν Γίαο γηα λα δεπγαξψζεη γίλεηαη: ρξπζή βξνρή γηα λα

γνληκνπνηήζεη ηε Γαλάε, ζε ηαχξν γηα ηελ Δπξψπε, ζε θχθλν γηα ηελ

Λήδα θαη ζε αεηφ γηα ηνλ Γαλπκήδε.

Μεξηθέο θνξέο ε ηεξαηψδεο κεηακφξθσζε γίλεηαη γηα λα απνδεηρζεί

ε αιεζηλή αγάπε, φπσο ζηελ « Χξαία θαη ην Σέξαο ».

Μεξηθέο θνξέο ε κεηακφξθσζε είλαη ηηκσξία. ηελ ειιεληθή

κπζνινγία ν Γίαο κεηακνξθψλεη ηνλ Λπθάνλα ζε ιχθν, ε Αζελά ηελ

Αξάρλε ζην γλσζηφ έληνκν, ε Άξηεκηο ηνλ Αθηαίν ζε ειάθη, ε Κίξθε ηνπο

ζπληξφθνπο ηνπ Οδπζζέα ζε γνπξνχληα, ηε λνξβεγηθή κπζνινγία ν

Odin κεηακνξθψλεη ηνλ Svipdag ζε δξάθν. ην θηιαλδηθφ παξακχζη ην

Μαγηθφ πνπιί ν ήξσαο αλαβηψλεη κεηά ηελ δνινθνλία ηνπ απφ ηξεηο

κάγηζζεο θαη ηηο κεηακνξθψλεη ζε καχξεο θνξάδεο – ππνδχγηα.

Μεηακνξθψζεηο – ηηκσξίεο έρνπκε θαη ζηα παξακχζηα « ν βάηξαρνο –

πξίγθηπαο », « ε βαηξαρίλα – πξηγθίπηζζα θαη ην ηέξαο» θαη ζην « ε σξαία

θαη ην ηέξαο ». ην παξακχζη « Αλαηνιηθά ηνπ ειίνπ θαη δπηηθά ηεο

ζειήλεο ν ήξσαο κεηακνξθψλεηαη ζε αξθνχδα απφ ηελ θαθή κεηξηά ηνπ

πνπ ήζειε λα ηνλ παληξέςεη κε ηελ θφξε ηεο.

Μεξηθέο θνξέο ε κεηακφξθσζε είλαη ηθαλφηεηα. ηε « Μέζε Γε » ηνπ

J.R.R. Tolkien ν Sauron, ν θχξηνο αληαγσληζηήο ηνπ Άξρνληα ησλ

δαθηπιηδηψλ είλαη shapeshifter. Μεηακνξθψλεηαη γηα λα μεγειάζεη ηνπο

εχπηζηνπο ζε ιπθάλζξσπν ή βακπίξ ή θάηη φκνξθν. Μνξθέο αιιάδεη θαη ν

Valar Morghulis. ην έξγν « Ο πξίγθηπαο θαη ε Curdie » πνιιά αλζξψπηλα

πιάζκαηα κεηακνξθψλνληαη ζε δψα. ην έξγν «Σν Υξνληθφ ηεο Narnia »

ηνπ C. S. Lewis ζπλαληνχκε δηάθνξνπο shapeshifters, φπσο ν Eustace

Scrubb, ν Rabadash θαη νη λάλνη Dufflepuds. ηελ ηειενπηηθή ζεηξά TV

series Supernatural νη αδεξθνί Winchester πνιιέο θνξέο αληηκεησπίδνπλ

έλα ηέξαο shapeshifter.

102

Μεξηθέο θνξέο νη κεηακνξθψζεηο ζπκβαίλνπλ εμαηηίαο θάπνηνπ

θπλεγεηνχ. ηελ ειιεληθή κπζνινγία ν Γίαο κεηακνξθψλεηαη ζπρλά γηα

λα μεθχγεη απφ ηελ Ήξα.

Μεξηθέο θνξέο νη κεηακνξθψζεηο δείρλνπλ εζσηεξηθή ζχγθξνπζε,

φπσο ζηνλ ιπθάλζξσπν, ζηνλ Dr Jekyll θαη Mr. Hyde.

Μεξηθέο θνξέο νη κεηακνξθψζεηο γίλνληαη γηα λα εμαπαηήζνπλ ηνλ

ήξσα. Σφηε έρνπκε ην ζηνηρείν ηνπ πιάλνπ – Trickster. ηελ ηαηλία

«Δμνινζξεπηήο no 2: Ζκέξα Απνθάιπςεο » ην ξνκπφη T-1000

κεηακνξθψλεηαη ζε κεηέξα ηνπ John Connor. Ο Trickster αλ θαη

κεηακνξθψλεηαη, πάληα θάπνηα ιεπηνκέξεηα ηνπ μεθεχγεη θαη πξνδίδεηαη.

Μεξηθέο θνξέο έρνπκε κεηακφξθσζε απφ ην έλα θχιν ζην άιιν: ηελ

ειιεληθή κπζνινγία ν Σεηξεζίαο κεηακνξθψζεθε ζε γπλαίθα φηαλ

δηέθνςε ηε ζπλνπζία δχν φθεσλ. Μεηά απφ ρξφληα έθαλε ην ίδην θαη

μαλαέγηλε άλδξαο. Ζ Ήξα ηνλ ηχθισζε γηα λα κε πεη ην κπζηηθφ ησλ

γπλαηθψλ. Σν είπε φκσο ζηνλ Γία. Σν λα είζαη γπλαίθα είλαη πην

επράξηζην. Ο Γίαο ηνπ έδσζε ηφηε ην ελνξαηηθφ ράξηζκα. Δπίζεο ν Γίαο

κεηακθηέζηεθε ζε Άξηεκε, πξνθεηκέλνπ λα πιεζηάζεη ηελ Καιιηζηψ. Σν

ίδην έθαλε θαη ν Vertumnus γηα ηελ Pomona ζηε ξσκατθή κπζνινγία.

Μεηακνξθψζεθε ζε γξηά. ηε λνξβεγηθή κπζνινγία ν Odin θαη ν Loki

κεηακνξθψζεθαλ ζε γπλαίθεο ζηελ Lokasenna. ηνλ « Μάγν ηνπ Οδ » ηνπ

Frank L. Baum (1907) Shapeshifter είλαη ε πξηγθίπηζζα Ozma πνπ

κεηακνξθψζεθε ζε αξζεληθφ βξέθνο. ηα ζχγρξνλα θφκηθ ζπλαληάηαη κε

δηάθνξεο κνξθέο. Σν manga Ranma Saotome ηνπ Rumiko Takahashi,

φπσο θαη άιινη ραξαθηήξεο κεηακνξθψλνληαη ζε δψα. Άιια manga, φπσο

ν Futaba-kun θη ε Jutsu Naruto ηνπ Masashi Kishimoto αιιάδνπλ θχιιν91

.

ηελ ηειεφξαζε, ζηνλ θηλεκαηνγξάθν θαη ζηα θφκηθο δηάζεκνη shape

shifters είλαη ν professor Snape « Υάξξπ Πφηεξ », ν Gollum « Άξρνληα

ησλ Γαθηπιηδηψλ », ν Ben ζην « Lost », ν Darth Vader ζην « Πφιεκν ησλ

Άζηξσλ », ν Frankenstein, ν Dr. Jekyll θαη Mr. Hyde, ν Cypher ζην «

Matrix », ν Γηπξφζσπνο ζην « Batman », ν Lionel Luthor ζην « Superman

» θαη ζην « Smalville92

.

91

De Coster, 2010. Shapeshifting, χχ 92 http://www.chartgeek.com.

104

Σκιϊ - Shadow:

Σν αξρέηππν ηεο θηάο εθθξάδεη ηνλ ζθνηεηλφ εαπηφ. Ο

Φξαλθελζηάηλ ηεο Μαίξεο έιετ, ν Γξ. Σδέθηι θαη ν θχξηνο Υάηλη

ηνπ ηίβελζνλ, ή ν Μεθηζηνθειήο ν ζθνηεηλφο ραξαθηήξαο ηνπ

Φάνπζη, είλαη δηαθξηηά παξαδείγκαηα ηεο θαιιηηερληθήο έθθξαζεο

ηνπ ζέκαηνο ηεο ζθηάο93

.

Έλαο ππφηππνο ηεο ζθηάο είλαη ν αληίπαινο

ηνλ Υξηζηηαληζκφ ζ’ απηφ ην αξρέηππν αλήθεη ν δηάβνινο.

ηελ ηζηνξία ζην αξρέηππν ηνπ αληηπάινπ αλήθνπλ νη θαθνί ηεο

ηζηνξίαο.

ηα παξακχζηα ζην αξρέηππν απηφ αλήθεη ην Bandersnatch: ην πξψην

ηέξαο πνπ ζπλαληά ε Αιίθε ζηελ Υψξα ησλ Θαπκάησλ. πσο θαη ηα άγξηα

δψα είλαη ε ζθηά [ Jung ] ( θφβνη, επηζπκίεο ). Ζ Αιίθε ηνπ αληηζηέθεηαη. Ο

πνληηθφο ηνπ βγάδεη ην κάηη. Ζ Αιίθε ην δίλεη πίζσ ζηνλ Bandersnatch θαη

ζπκθηιηψλεηαη κε ηε ζθηά ηεο. Σφηε απνθηά ην θαξδηφζρεκν θιεηδί θαη ην

καραίξη Vorpal blade κε ην νπνίν ζα ζθνηψζεη ηνλ δξάθν. Σαπηφρξνλα

ζπκβνιίδεη θαηά ηνλ Φξφπλη ην Τπεξεγψ. ην ίδην αξρέηππν κε ηνλ ίδην θαηά

ηνλ Φξφπλη ζπκβνιηζκφ αλήθεη ε Βαζίιηζζα Νηάκα θνχπα. Καηαπηέδεη θάζε

απζφξκεηε θαη ραξνχκελε πηπρή ηεο Αιίθεο. Δίλαη παξακνξθσκέλν ( έρεη

κεγάιν θεθάιη ) θαη απνθεθαιίδεη εχθνια ηνπο άιινπο ( ζηεξεί ηελ ινγηθή /

επλνπρίδεη ). ιε ε δχλακε ηνπ ηα ηξαπνπιφραξηα κηαο ρακέλεο παξηίδαο.

93 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Jacobi, 2005, ς. 155.

105

Δίλαη δπζηπρηζκέλε γηαηί ζηεξίδεηαη ζηνλ θφβν ησλ άιισλ θαη ηε δχλακε.

Γελ επελδχεη ζηελ αγάπε φπσο ε αδεξθή ηεο Κφθθηλε Βαζίιηζζα.

ηελ ηειεφξαζε, ζηνλ θηλεκαηνγξάθν θαη ζηα θφκηθο δηάζεκνη

αληίπαινη είλαη ν θαθφο ζηηο ηαηλίεο ηνπ Ενξξφ, ν θαθφο ζηηο ηαηλίεο

ηνπ Ηληηάλα Σδφoπλο, νη ηξνκνθξάηεο ζην « Πνιχ ζθιεξφο γηα λα

πεζάλεη », ν θαθφο ζηνπο « Πεηξαηέο ηεο Καξατβηθήο », ν Voldermort

ζηνλ « Υάξξπ Πφηηεξ » 94

, ν Sauron ζηνλ « Άξρνληα ησλ Γαθηπιηδηψλ

», ν άλζξσπνο κε ηα καχξα ζην « Lost », ν Darth Vader ζην « Πφιεκν

ησλ Άζηξσλ », ν πξάθηνξαο Smith ζην « Matrix », ν Jocker ζηνλ «

Batman », ν θαθφο ζην « Spiderman » ζηηο νκψλπκεο ηαηλίεο, ν Lex

Luthor ζην « Superman » ζην « Smalville », ν Scar ζηνλ « Βαζηιηά

ησλ ιηνληαξηψλ », ν Chick Hicks κε βνεζφ ηνλ Mater ζην « Cars », ν

Mr. Burns ζηνπο « Simpsons »95

.

94

Keeton, 2007. 95 http://www.chartgeek.com.

106

Animus και Anima:

Σν αξρέηππν απηφ εθθξάδεηαη ζπλήζσο απφ ην αληίζεην θχιιν είηε κε ηε

ζεηηθή κνξθή – βνεζφο, είηε κε ηε ζθνηεηλή ηνπ κνξθή – αληίπαινο (

πξίγθηπαο – θαθή βαζίιηζζα, ε Χξαία θαη ην ηέξαο ). ηνπο Κηλέδνπο

εθθξάδεηαη κε ην Ying-Yang. Σν Animus εθθξάδεηαη απφ ηνλ Σξειφ – θαπειά

ζε αξρηθφ ζηάδην θαη ζηε ζπλέρεηα απφ ηνλ ηππφηε κε ηελ αζεκέληα παλνπιία ζηελ «

Αιίθε ζηελ Υψξα ησλ Θαπκάησλ ». Ο δεχηεξνο είλαη ε Αιίθε ζηελ αξζεληθή

κνξθή ηνπ ήξσα πνπ πνιεκά κε ηνλ δξάθν. ην Terminator 2 ε Sarah Connor

βξίζθεη ζηνλ γηφ ηεο ην ζεηηθφ ηεο animus.

Θηλυκϊ αρχϋτυπα:

Γ. Κιάγθνπ

Οη εξσίδεο, φπσο θαη νη ήξσεο γηα λα αθήζνπλ πίζσ ηνπο ηελ παηδηθή ειηθία

θαη λα σξηκάζνπλ πνιιέο θνξέο πξέπεη λα ππνζηνχλ έλα ζπκβνιηθφ ζάλαην, φπσο ε

Ραπνπλδέι θφβεη ηα καιιηά ηεο ή ην αζρεκφπαπν κεηακνξθψλεηαη ζε θχθλν ή αθφκε

θαη θπξηνιεθηηθφ, φπσο ε Υηνλάηε θαη ε Χξαία Κνηκσκέλε. Ζ δηαθνξά είλαη πσο νη

ήξσεο θαηαθηνχλ απηφλνκα ηελ αλάζηαζή ηνπο. Οη εξσίδεο πάιη εηεξφλνκα.

Αλαζηαίλνληαη, κφλν φηαλ αληηκεησπίδνληαη σο αληηθείκελν ζαπκαζκνχ ηεο

νκνξθηάο ηνπο θαη ζθνπφ ηεο αλαγέλλεζεο απηήο είλαη ν γάκνο. ηα παξακχζηα ε

απηφλνκε – αλεμάξηεηε γπλαίθα είλαη λεθξή. Ζ κεηάβαζή ηνπο γίλεηαη απφ ηελ θαθή

κεηξηά ζηνλ θαηλνκεληθά θαιφ πξίγθηπα, πάληα ππφ ηελ ζθηά θάπνηνπ άιινπ96

.

ηελ Αιίθε ζηε Υψξα ησλ Θαπκάησλ » ε δηαδηθαζία ηεο εμέιημεο –

κεηακφξθσζεο ηεο γπλαίθαο ζπκβνιίδεηαη απφ ηελ Μπιε Κάκπηα Absolum ( απγφ-

θάκπηα-ρξπζαιιίδα-πεηαινχδα ): ζχκβνιν γλψζεο θαη κεηακφξθσζεο. Δίλαη Θεφο / ηεξέαο,

δει. ε ίδηα ε Αιίθε. Σεο ιέεη ηελ πξνθεηεία πσο ζα ζθνηψζεη ηνλ δξάθν. Ζ Αιίθε δελ ην

πηζηεχεη, αλ θαη θαίλεηαη ζην εκεξνιφγην. ην ηέινο θαη ε θάκπηα ζα γίλεη πεηαινχδα θαη ε

Αιίθε ηππφηεο κε αζεκέληα παλνπιία πνπ κάρεηαη ηνλ δξάθν.

96 Stark, 2011.

107

Η παρθϋνοσ ό νερϊιδα ό πριγκύπιςςα:

Ζ παξζέλνο ή λεξάηδα ή πξηγθίπηζζα, αξρέηππν ηεο αλεμάξηεηεο λεαξήο

γπλαίθαο απνηειεί ηελ ζειπθή εθδνρή ηνπ πνιεκηζηή. ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν

ηεο Παξζέλνπ αλήθεη ε ζεά Άξηεκε, ε ζεά Δζηία, ε Πεξζεθφλε, νη ελλέα κνχζεο, νη

ζθαλδηλαβηθέο Βαιθχξηεο.

Σν αξρέηππν ηεο Παξζέλνπ αληηπξνζσπεχεηαη γλήζηα απφ ηε ζεά Άξηεκε.

Δίλαη ζπνξηίθ, θεκηλίζηξηα, αλεμάξηεηε, αιιά θαη πξνζηάηηδα ησλ γπλαηθφπαηδσλ,

θπλεγφο, αδάκαζηε, γελλαία, γεκάηε ελζπλαίζζεζε γα ηνπο άιινπο θαη εμσζηξεθήο.

πλδέεηαη κε ηε ζειήλε θαη ηα βάζε ηεο ςπρήο. Φηάλεη ην ζψκα ηεο ζηα φξηα. Αγαπά

ηελ θχζε, θαζψο θαη ην λα μεπεξλάεη ηα φξηα97

.

Απηφ ην αξρέηππν είλαη ε ληφηε ηεο γπλαίθαο, ε έλαξμε ηεο πνξείαο πξνο

ηελ σξηκφηεηα. Άιινηε έρεη ηνλ ραξαθηήξα ηεο αγλήο, αζψαο παξζέλνπ, άιινηε

ηεο αδάκαζηεο λεαξήο, άιινηε ηεο θξπκκέλεο απφ ηα κάηηα ησλ άιισλ

πξηγθίπηζζαο πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζεη ην φλεηξφ ηεο θη άιινηε ηεο

παηρληδηάξαο λεξάηδαο. Σν αληίζηνηρν αξρέηππν – ζηάδην ηνπ άλδξα ζην ηαμίδη ηνπ

πξνο ηελ σξίκαλζε είλαη ν πνιεκηζηήο98

.

Ζ παξζέλνο, άιινηε είλαη εζσζηξεθήο, άιινηε αγλή θη ακφιπληε, άιινηε

αλεμάξηεηε θαη θάπνηεο θνξέο απιψο αηαίξηαζηε. αλ αξρέηππν έρεη λα θάλεη κε ην

πλεχκα θαη ηε ζπκπεξηθνξά, αιιά θαη κε ηελ εξσηηθή ηαπηφηεηα. Δθπξνζσπεί

φιεο ηηο γπλαίθεο πνπ έρνπλ δηαθνξεηηθά ζρέδηα ζηε δσή ηνπο απφ ηελ

ζπληξνθηθφηεηα, ηελ νηθνγέλεηα θαη ηελ αλαηξνθή ηέθλσλ99

.

Σν αξρέηππν ηεο Παξζέλνπ αληηπξνζσπεχεηαη επίζεο γλήζηα απφ ηε ζεά

Δζηία. Δδψ έρνπκε ζπλδπαζκφ ηεο Παξζέλνπ κε ηελ καγηθή εζσηεξηθή δσή.

Κξαηά άζβεζηε ηε θσηηά ηεο εζηίαο ηεο νηθνγέλεηαο. Δλνπνηεί ηνλ εζσηεξηθφ θφζκν

ηνπ Δγψ κε ηνλ θφζκν ηνπ χκπαληνο. πληξνθηθφηεηα, ξνκαληηζκφο θαη γάκνο δελ

είλαη κφλν απηά πνπ ηελ ραξαθηεξίδνπλ. ια ηα θάλεη κε αγάπε θαη θξνληίδα πνπ

μεθηλνχλ απφ κέζα ηεο θαη απεπζχλνληαη ζηελ νηθνγέλεηα, αιιά θαη ζηνλ Θεφ. Δίλαη

θπξίσο πλεπκαηηθή πνιεκίζηξηα100

. πλδπαζκφ ηεο Παξζέλνπ κε ηελ καγηθή

εζσηεξηθή δσή έρνπκε θαη ζηελ Πεξζεθφλε. χκβνιν ηεο αζσφηεηαο. Δίλαη απηή

πνπ θαηεβαίλεη γηα έμη κήλεο ζηνλ θάησ θφζκν. Ο θφζκνο απηφο ζπκβνιίδεη ην

αζπλείδεην, ηνπο δαίκνλεο πνπ καο ζηνηρεηψλνπλ, ηα φλεηξα, ηελ εζσηεξηθή καο

ζθνηεηλή δσή θαη αλεμήγεηα ςπρηθά θαηλφκελα. Ζ θάζνδνο απηή γίλεηαη ιφγσ ηεο

97

Mac Leod, χχ. 98

Hernández, 2009, ςς. 49 – 59. 99


108

ηξαγσδίαο ηεο πνπ απφ παξζέλνο έγηλε έλα εγθαηαιειεηκκέλν ζχκα βηαζκνχ. Ζ

επζχλε ηεο έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη έθαγε απφ ηνπο έμη ζπφξνπο ξνδηνχ ζηνλ Άδε.

Πξέπεη λα αλαγλσξίζεη ηηο επζχλεο ηεο θαη λα νινθιεξψζεη ην πέλζνο ηεο γηα ην

ηξαχκα101

.

ηνλ Υξηζηηαληζκφ ζην αξρέηππν ηεο Παξζέλνπ αλήθεη ε Παξζέλνο Μαξία, ε

αγ. Βαξβάξα, αγ. εζίιηα θαη νη αγίεο πνπ καξηχξεζαλ. ηελ ηζηνξία ζην αξρέηππν

ηεο Παξζέλνπ αλήθεη ε Εαλ λη Αξθ θαη νη πξηγθίπηζζεο Dianna θαη Kate Middleton.

ηνπο ζξχινπο θαη ηα παξακχζηα ζην αξρέηππν ηεο Παξζέλνπ αλήθεη ε θπξά

ηεο ιίκλεο ζηνλ ζξχιν ηνπ βαζηιηά Αξζνχξνπ, ε Tinkerbell ζηνλ Πήηεξ Παλ, ε

θνθθηλνζθνπθίηζα, ε ηαρηνπνχηα, ε Υηνλάηε, ε Gretel ζην Hansel and Gretel, ε

σξαία ζην « ε σξαία θαη ην ηέξαο », ην αζρεκφπαπν ζην νκψλπκν παξακχζη, ε σξαία

θνηκσκέλε ζην νκψλπκν παξακχζη θαη ε Ραπνπλζέι. Κάπνηεο απφ απηέο ράλνληαη θη

έηζη αξρίδεη ε πινθή ηεο ηζηνξίαο. ’ απηή ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ ε Ραπνπλζέι, ε

ηαρηνπνχηα, ε Υηνλάηε, ε σξαία θνηκσκέλε θαη ε πξηγθίπηζζα Fiona ζην « Shrek ».

ε θάπνηα παξακχζηα ν βαζηθφο ήξσαο είλαη ζειπθφο θαη αλήθεη ζην

αξρέηππν ηεο παξζέλνπ. Ζ παξζέλνο σο αξρέηππν, αθφκε θη φηαλ ν ήξσαο είλαη

αξζεληθφο δεη κέζα ζε κηα ζρέζε εμάξηεζεο απφ ηελ γλψκε ησλ άιισλ. Γηα λα

βξεη ηνλ πξαγκαηηθφ εαπηφ ηνπ ζα πξέπεη λα δηαθηλδπλεχζεη ηε ζρέζε ηνπ κε

ηνπο άιινπο ή αθφκε θαη λα εμνξηζηεί γηα λα αθππληζηεί δεκηνπξγηθά,

πλεπκαηηθά ή εξσηηθά θαη λα είλαη ν εαπηφο ηνπ.

Ζ ηαρηνπνχηα ειπίδεη πσο κε ην λα είλαη ρξήζηκε ζηνπο άιινπο θάλνληαο

δνπιεηέο ζα βξεη κηα ζέζε δίπια ζηε κεηξηά θαη ηηο εηεξνζαιείο αδεξθέο ηεο.

Τπεξεηεί ινηπφλ έλαλ θφζκν εμάξηεζεο. ζνλ θαηξφ ε ηαρηνπνχηα δελ ιάκπεη

θαηαθέξλεη λα θαηεπλάζεη ηνλ θζφλν ηνπο. Ο θζφλνο, φκσο ησλ άιισλ αηρκαισηίδεη

ηελ ςπρή απηνχ πνπ θζνλείηαη, γηαηί θξχβεηαη θαη δελ κπνξεί λα είλαη ν εαπηφο ηνπ.

Ζ εξσίδα πξέπεη λα δηεθδηθήζεη ηελ ςπρή ηεο, δει. ηελ άλεπ φξσλ αγάπε ησλ άιισλ

κε ην λα είλαη ν εαπηφο ηεο, ρσξίο λα ηνπο θάλεη ηα ραηίξηα. Ζ ηαρηνπνχηα

εγθαηαιείπεη ηνλ ππεξεηηθφ ηεο ξφιν, πνπ δελ ηαηξηάδεη ζηελ αιεζηλή ηεο θχζε.

Αθνινπζεί ην φλεηξφ ηεο, λα γίλεη πξηγθίπηζζα θαη γνεηεχεη ηνλ πξίγθηπα. Μνληέξλεο

εθδνρέο ηνπ παξακπζνχ είλαη ην « Ever After » θαη ην « Pretty Woman ». Οη

εηεξνζαιείο αδειθέο ηεο θάλνπλ θη απηέο κε πην αξλεηηθφ ηξφπν ηελ επαλάζηαζή

ηνπο.

Ζ Υηνλάηε πάιη, φηαλ ηξψεη ην δειεηεξηψδεο κήιν πνπ ηεο έδσζε ε θαθή

κεηξηά ηεο, αλαθαιχπηεη πφζν κηθξή θαη επάισηε είλαη ε ίδηα. Μέρξη ηφηε πίζηεπε

πσο εμαξηηφηαλ απφ ηε κεηξηά ηεο φζνλ αθνξά ηελ αγάπε θαη ηε ηξνθή. Σψξα

δηαπηζηψλεη πσο ε κεηξηά ηεο ηελ δειεηεξηάδεη κέζα απφ απηή ηεο ζρέζε εμάξηεζεο.

Μνληέξλα εθδνρή ηνπ παξακπζνχ είλαη ην « Precious ».

101 Mac Leod, χχ.

109

Ζ Χξαία Κνηκσκέλε είλαη απιψο κνπδηαζκέλε ζηελ αλεχξεζε ηνπ πνηα

πξαγκαηηθά είλαη. Πξέπεη λα μππλήζεη θαη λα βξεη πνηα πξαγκαηηθά είλαη, αθφκε θη

αλ απηφ είλαη επψδπλν. Μνληέξλεο εθδνρέο ηνπ παξακπζνχ είλαη ην « About a Boy »

θαη ην « Legally Blond ».

Σν Αζρεκφπαπν δεη ζ’ έλα θφζκν ζηνλ νπνίν δελ ηαηξηάδεη. Φνβάηαη πσο αλ

είλαη ν εαπηφο ηνπ ζα ράζεη ηελ αγάπε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ. Πξνζπνηείηαη πσο είλαη

πάπηα, ελψ είλαη θχθλνο. Γπζηπρψο είλαη θαθέθηππν πάπηαο. Μνληέξλα εθδνρή ηνπ

παξακπζνχ είλαη ην « Billy Elliot ».

ην παξακχζη « ε Χξαία θαη ην Σέξαο » ε εξσίδα ππνθχπηεη ζηηο αμίεο ηνπ

παηέξαο ηεο πνπ ζπκβνιίδεηαη απφ ην ηέξαο. Τπνηάζζεηαη ζηηο αμίεο ηεο

παηξηαξρηθήο θνηλσλίαο. Ζ εξσίδα ιέεη ζην ηέξαο: « Κξάηεζε κε αηρκάισηε ».

Μνληέξλα εθδνρή ηνπ παξακπζνχ είλαη ην « Bend It Like Beckham », φπνπ κηα

λεαξή Ηλδή ζηελ Αγγιία, νλεηξεχεηαη λα παίδεη πνδφζθαηξν, φπσο ν Νηέηβηλη

Μπέθακ, αιιά ε νηθνγέλεηά ηεο αληηδξά.

Ζ θνθθηλνζθνπθίηζα είλαη κηα θαιή θνπέια, κεγαισκέλε κε αμίεο απφ ην

ζπίηη. Πεγαίλεη παξά ηνπο θηλδχλνπο θαγεηφ ζηε γηαγηά ηεο ζην δάζνο. Μφλε

ζπκβνπιή ηεο νηθνγέλεηαο πξνο απηή λα κε ινμνδξνκήζεη απφ ην κνλνπάηη θαη

μαλνηρηεί ζε μέλνπο. Ζ θνθθηλνζθνπθίηζα, φκσο έρεη κεγαιψζεη θαη είλαη πεξίεξγε.

Ζ φιε ηζηνξία αλαθέξεηαη ζηελ εξσηηθή αθχπληζε ηνπ λεαξνχ θνξηηζηνχ θαη ν ιχθνο

ζπκβνιίδεη ην εξσηηθφ έλζηηθην102

.

ηελ ηειεφξαζε, ζηνλ θηλεκαηνγξάθν θαη ζηα θφκηθο απηφ ην αξρέηππν

ζπλαληάηαη ζε κνξθέο, φπσο ε Εήλα ζηελ νκψλπκε ζεηξά, ε Δξκηφλε ζηνλ « Υάξξπ

Πφηεξ », ε Άξβελ ζηνλ « Άξρνληα ησλ Γαθηπιηδηψλ », ε Kate ζην « Lost », ε

πξηγθίπηζζα Leia Organa ζην « Πφιεκν ησλ Άζηξσλ », ε Trinity ζην « Matrix », ε

Rachel ζην « Batman and Robin », ν Spiderman ζηηο νκψλπκεο ηαηλίεο, ε Lana Lang

ζην « Superman » θαη ζην « Smalville », ε Nalla ζηνλ « Βαζηιηά ησλ ιηνληαξηψλ », ε

Εακίλ ζηνλ « Αιαληίλ », ε Merida ζην « Brave », ε Barbie, ε Pocahontas, ε

πξηγθίπηζζα Fiona ζην « Shrek » θαη ε Sally ζην « Cars » 103

.

102

Guest, 2010. 103 http://www.chartgeek.com.

115

Ζ νθία / The Wise One / Sophia:

Ζ νθία, αξρέηππν ηεο ζνθήο γπλαίθαο απνηειεί ηελ ζειπθή εθδνρή ηνπ

κάγνπ104

. Δίλαη έμππλε, ινγηθή πξαθηηθή θαη εμσζηξεθήο. Δπηθξαηεί ζηελ αξέλα ηεο

πνιηηηθήο, ηεο δηνίθεζεο, ηελ αθαδεκατθή, ηελ επηζηεκνληθή, ηελ επηηειηθή θαη ηελ

δηπισκαηηθή. Μπνξεί θαη κε ηηο πνιιέο ηεο ηδηφηεηεο λα ζπλζέζεη κε αξκνλία

δηαθνξεηηθά ζηνηρεία. Ζ ζρέζε ηεο κε ηνπο άλδξεο είλαη ηζφηηκε θη φρη ξνκαληηθή105

.

ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν απηφ αλήθεη ε ζεά Αζελά θαη ε ίβπιια κε ηνπο

δειθηθνχο ρξεζκνχο. ηελ Παιαηά Γηαζήθε ην αξρέηππν ηεο νθίαο ζπλαληάηαη ζηε

βαζίιηζζα ηνπ αββά, ζηελ Δζζήξ θαη ζηε νθία ηνπ Θενχ ή αιιηψο άγην Πλεχκα.

104

Hernández, 2009, ςσ. 49 – 59. 105 Mac Leod, χχ.

116

Η ερωμϋνη / The Lover:

Ζ Δξσκέλε, αξρέηππν ηεο εξσηηθήο γπλαίθαο απνηειεί ηελ ζειπθή εθδνρή

ηνπ εξαζηή106

. ηε κπζνινγία ζην αξρέηππν απηφ αλήθεη ε Αθξνδίηε, ε Ηζηάξ -

Αζηάξηε, ε Venus, νη ηλδνπηζηηθέο ζάθηη ηεο αγ. Σξηάδαο ηνπ Ηλδνπηζκνχ: Λάθζκη,

αξαζβάηη, Παξβάηη θαη ην Ying-Yang. Μεξηθέο θνξέο παξζέλνο λεξάηδα θαη

εξσκέλε ελψλνληαη. Σφηε έρνπκε ηνλ Ηεξφ γάκν – αθηέξσζε ζηνλ Θεφ: Εαλ λη’ Αξθ,

Μεηέξα Σεξέδα. Σν αξρέηππν ηεο Δξσκέλεο αληηπξνζσπεχεηαη επίζεο γλήζηα απφ

ηε ζεά Αθξνδίηε. Δδψ έρνπκε ζπλδπαζκφ ηεο Παξζέλνπ κε ηεο Μεηέξαο. Χο

παξζέλνο δελ αλήθεη ζε θαλέλαλ άλδξα ή γπλαίθα. Χο κεηέξα παξνπζηάδεηαη φηαλ

αλαδεηά κφληκν ζχληξνθν. Δίλαη ζεά ηνπ έξσηα θαη ηεο γνληκφηεηαο, ηεο Άλνημεο θαη

ηεο αλζνθνξίαο107

.

106

Hernández, 2009, ςς. 49 – 59. 107 Mac Leod, χχ.

117

Βαςύλιςςα / Μεγϊλη Μητϋρα / The Queen:

Σν αξρέηππν ηεο Βαζίιηζζαο, δει. ηεο ψξηκεο κεηέξαο απνηειεί ηελ ζειπθή

εθδνρή ηνπ βαζηιηά θαη είλαη ε θαηάιεμε ηεο δηαδξνκήο ηεο γπλαηθείαο ςπρήο

πεξλψληαο απφ ηα ζηάδηα ηεο παξζέλνπ, ηεο ζνθίαο θαη ηεο εξσκέλεο. Άιινη

βιέπνπλ ηξία ζηάδηα: παξζέλνο, κεηέξα θαη παιηφγξηα / Crone. Απηφο ν ζπλδπαζκφο

ηαηξηάδεη κε ηηο ηξεηο θάζεηο ηεο ζειήλεο108

. πλαληάηαη θαη κε νλφκαηα, φπσο: Great

Goddess, The Great Mother θαη Supernatural Queen. Ο άλζξσπνο γηα λα θηηάμεη απηφ

ην αξρέηππν εκπλεχζηεθε απφ ηνπο ηχπνπο κεηέξαο πνπ ππάξρνπλ, φπσο ε

θαινζπλάηε – θηιάλζξσπε κεηέξα, ε ςπρξή, αιιά θαη ε θαθή κεηέξα. πλαληάηαη

κεξηθέο θνξέο σο εηθφλα απφ ηε θχζε: ε ίδηα ε θχζε, ε γε, ε ζάιαζζα, ην ζπήιαην ή

ε θάιαηλα.

Σν αξρέηππν ηεο Μεηέξαο αληηπξνζσπεχεηαη επίζεο γλήζηα απφ ηε ζεά

Ήξα. Δδψ έρνπκε ηε γπλαίθα ζχδπγν πνπ αληιεί δχλακε απφ ηελ χπαξμή ηεο σο

δεπγάξη. Αληηκεησπίδεη ηελ ηεθλνγνλία σο θάηη αλαγθαίν ζην δεχγνο ζε ζεζκηθά θαη

παξαδνζηαθά πιαίζηα, ρσξίο ην ζηνηρείν ηνπ έξσηα109

.

Ζ Μεγάιε Μεηέξα, Magna Mater απνηειεί παγθφζκην αξρατθφ αξρέηππν απφ

ηελ επνρή ηεο κεηξηαξρίαο. ηε κπζνινγία μερσξίδνπλ: ε Ρέα, ε Αζελά Παιιάδα, ε

Γήκεηξα, ε Αθξνδίηε, ε Ηζηάξ, ε Ίζηδα θαη πνιιέο άιιεο. ηε ζξεζθεία μερσξίδεη ε

Παλαγία σο Βαζίιηζζα ησλ Οπξαλψλ. πλαληάηαη κεξηθέο θνξέο σο εηθφλα απφ ηε

θχζε: ε ίδηα ε θχζε, ε γε, ε ζάιαζζα, ην ζπήιαην ή ε θάιαηλα. ηελ ηζηνξία

μερσξίδνπλ: ε Διηζάβεη Α, ε Ηζαβέιια ηεο Καζηίιεο θαη ε Μάξγθαξεη Θάηζεξ.

πλαληάηαη επίζεο ζηα παξακχζηα σο κακά ρήλα ή βαζίιηζζα ησλ λεξάηδσλ

πνπ πξνζηξέρεη γηα αλαθνχθηζε θαη βνήζεηα πξνο ηα παηδηά θαη ή θαιή λνλά, φπσο

ζηελ « ηαρηνπνχηα ». πλαληάηαη επίζεο σο Glinda ζηνλ « Μάγν ηνπ δ ».

108


118

ηελ ηειεφξαζε, ζηνλ θηλεκαηνγξάθν θαη ζηα θφκηθο δηάζεκεο κεηξηθέο

θηγνχξεο είλαη ε professor McGonagall ζηνλ « Υάξξπ Πφηεξ », ε Galadriel ζηνλ «

Άξρνληα ησλ Γαθηπιηδηψλ », ε Rose ζην « Lost », The Oracle ζην « Matrix », ε

γηαγηά ζην « Spiderman », ε Martha Kent ζην « Superman » ζην « Smalville », ε

Sarabi ζηνλ « Βαζηιηά ησλ ιηνληαξηψλ », ε ιεπθή βαζίιηζζα ζηε Υηνλάηε, ε

βαζίιηζζα Elinor ζην « Brave », ε Marge ζηνπο « Simpsons » 110

.

ην αξρέηππν απηφ αλήθεη θαη ε Λεπθή Βαζίιηζζα ζηελ « Αιίθε ζηελ Υψξα

ησλ Θαπκάησλ ». Καηά ηνλ Φξφπλη ζπκβνιίδεη ην Δγψ πνπ πξνζπαζεί λα

ηζνξξνπήζεη ην Τπεξεγψ ( ηα πξέπεη ) κε ην Id ( ηα έλζηηθηα ). Καηά ηνλ Γηνπλγθ

ζπκβνιίδεη ηε Θεά – Μεηέξα. Ο ζηξαηφο ηεο είλαη πηφληα ηνπ ζθαθηνχ. Πξφθεηηαη γηα

κηα άιιε πηπρή ηεο Βαζίιηζζαο Νηάκα θνχπα. Ζ Αιίθε ηε ζπλαληά πξηλ λα

πνιεκήζεη ηνλ Γξάθν Jabberwocky: Βξίζθεηαη κεηαμχ Τπεξεγψ ( Βαζίιηζζα Νηάκα

θνχπα ) θαη αζπλείδεηνπ ( θάηνηθνη ηεο ρψξαο ησλ ζαπκάησλ ) θαη πξνζπαζεί λα

απνθχγεη ηε ζχγθξνπζή ηνπο.

Τπάξρεη θαη ε αξλεηηθή ηεο εθδνρή: πνπ απνηειεί ηελ ζειπθή εθδνρή ηνπ

Μέληνξα. Αλεμάξηεηε ζαλ ακαδφλα, ςπρξή κεηέξα, αξρατθή ή Φαιιηθή κεηέξα, ε

Βαζίιηζζα ηεο θηάο, ε θαθή Βαζίιηζζα, παιηφγξηα / Crone / κάγηζζα, ε θαθή

κεηέξα θαη ε εξγαηηθή, αιιά ζπγθεληξσηηθή κεηέξα.

ην αξρέηππν ηεο Φαιιηθήο / Αξρατθήο Μεηέξαο ζηε κπζνινγία αλήθεη ε ζεά

Κάιε ζηνλ Ηλδνπηζκφ θαη ζηελ ειιεληθή κπζνινγία ν Μηλψηαπξνο, ν Κξφλνο, ν Γίαο

πνπ γέλλεζε ηελ Αζελά απφ ην θεθάιη ηνπ, ε Υίκαηξα θαη ε Μέδνπζα.

Ζ ιέμε Crone ππνδειψλεη ηε γπλαίθα κεηά ηελ εκκελφπαπζε, δελ ζεκαίλεη

αλαγθαζηηθά παιηφγξηα – θαθηά, αιιά αθπδαησκέλε – κε γφληκε. Ζ ζεηηθή ηεο

εθδνρή είλαη πείξα, σξηκφηεηα, αλεμαξηεζία φπσο απηή ησλ ακαδφλσλ, ειεπζεξία

ζην λα είλαη ν εαπηφο ηεο καθξηά απφ ηελ θξνληίδα ησλ παηδηψλ, αθφκε θαη αγία κε

απνρή απφ ηηο ζπδπγηθέο ππνρξεψζεηο ηνπ παξειζφληνο. Ζ αξλεηηθή ηεο πιεπξά

κπνξεί λα είλαη παιηφγξηα – θαθηά, κάγηζζα, κεηξηά ή απηή πνπ δειεχεη ηα ληάηα ησλ

λέσλ θνξηηζηψλ111

.

ην αξρέηππν ηεο βαζίιηζζαο πνιεκίζηξηαο αλήθεη ε Βαζίιηζζα ησλ

Ακαδφλσλ Ηππνιχηε. ην αξρέηππν ηεο Βαζίιηζζα ηεο θηάο αλήθεη ε Lady Macbeth

θαη ζην αξρέηππν ηεο θαθήο Βαζίιηζζαο αλήθεη ε Βαζίιηζζα ζηε Υηνλάηε, ε κεηξηά

ηεο ηαρηνπνχηαο. ην αξρέηππν θαθήο κεηέξαο αλήθεη ε Lilith θαη ζ’ απηφ ηεο

εξγαηηθήο, αιιά ζπγθεληξσηηθήο Βαζίιηζζαο ηεο θπςέιεο αλήθεη ε Blair Waldorf

ζην Gossip Girls. ην αξρέηππν ηεο παιηφγξηαο / Crone αλήθεη ε Δθάηε, ε Κάιη θαη ε

κάγηζζα ζην Brave.

110

http://www.chartgeek.com. 111 Bolen, χχ Mac Leod, χχ.

119

ην ίδην αξρέηππν αλήθεη ε Βαζίιηζζα Νηάκα θνχπα. Καηά ηνλ Φξφπλη ζπκβνιίδεη

ην Τπεξεγψ. Καηαπηέδεη θάζε απζφξκεηε θαη ραξνχκελε πηπρή ηεο Αιίθεο. Δίλαη

παξακνξθσκέλν ( έρεη κεγάιν θεθάιη ) θαη απνθεθαιίδεη εχθνια ηνπο άιινπο ( ζηεξεί ηελ

ινγηθή / επλνπρίδεη ). ιε ε δχλακε ηνπ ηα ηξαπνπιφραξηα κηαο ρακέλεο παξηίδαο. Δίλαη

δπζηπρηζκέλε γηαηί ζηεξίδεηαη ζηνλ θφβν ησλ άιισλ θαη ηε δχλακε. Γελ επελδχεη ζηελ

αγάπε φπσο ε αδεξθή ηεο Κφθθηλε Βαζίιηζζα.

Αληίζηνηρε αξζεληθή εθδνρή:

Queen / King112

Crone / Sage Mentor

112 Hernández, 2009, ςσ. 49 – 59.

124

Ζ αξλεηηθή εθδνρή ηεο Βαζίιηζζαο:

126

Όνειρα:

Οκάδα Δ: . Σζψιε, Υ. Υήλε, . Λενληάξε θαη Α. Μνπξαηίδνπ

Τα όνειρα κατϊ τον Γιουνγκ:

. Λενληάξε

127


1) Πνηα ε άπνςε ηνπ Γηνχλγθ γηα ηα φλεηξα;

2) ε ηη δηαθέξεη ν Γηνχλγθ απφ ηνλ Φξφπλη ζην ζέκα απηφ;

3) Πσο ζπκφκαζηε ηα φλεηξα ;

Καηά ηελ άπνςε ηνπ Γηνπλγθ ηα φλεηξα είλαη ε άκεζε, θπζηθή έθθξαζε

ηνπ δηαλνεηηθνχ θφζκνπ ηνπ νλεηξεπφκελνπ. Ο Γηνπλγθ νπζηαζηηθά

απνξξίπηνληαο ηνλ ηζρπξηζκφ ηνπ Φξφηλη φηη ηα φλεηξα κεηακθηέδνπλ ζθφπηκα

ηηο έλλνηέο ηνπο, ζεσξνχζε φηη ε θχζε ησλ νλείξσλ είλαη λα παξνπζηάδνπλ

«απζφξκεηα, κε ζπκβνιηθή κνξθή, ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ηνπ

αζπλείδεηνπ»113

. Ο Γηνπλγθ ππνζηήξημε φηη ηα φλεηξα κηινχλ ηε ζπκβνιηθή

γιψζζα ησλ εηθφλσλ θαη ησλ κεηαθνξψλ, κηα γιψζζα πνπ ζπληζηά θπζηθή

έθθξαζε ηνπ αζπλείδεηνπ. Έρνπκε ην πξφβιεκα θαηαλφεζεο ησλ νλείξσλ κφλν

θαη κφλν γηαηί ηα νλεηξηθά ιεθηηθά ζρήκαηα είλαη ηφζν δηαθνξεηηθά απφ απηά

πνπ ρξεζηκνπνηνχκε ζηελ αθππληζκέλε καο θαηάζηαζε.

Σα φλεηξα είλαη δπλαηφλ λα απεηθνλίδνπλ κεξηθέο θνξέο ηε ζρέζε ηνπ

νλεηξεπφκελνπ κε ηνλ εμσηεξηθφ θφζκν, κε ηνπο αλζξψπνπο, ηα γεγνλφηα θαη ηηο

θαζεκεξηλέο ηνπ δξαζηεξηφηεηεο, δηακνξθψλνληαο ην θαηά Γηνπλγθ αληηθεηκεληθφ

επίπεδν ηεο έλλνηαο ελφο νλείξνπ.

ε άιιεο πεξηπηψζεηο, ηα φλεηξα απεηθνλίδνπλ ηνλ εζσηεξηθφ θφζκν ηνπ

νλεηξεπφκελνπ. Οη νλεηξηθέο κνξθέο είλαη πξνζσπνπνηήζεηο ησλ ζθέςεσλ θαη ησλ

ζπλαηζζεκάησλ κέζα ζηελ ςπρή ηνπ νλεηξεπφκελνπ, δειαδή ην θαηά Γηνπλγθ

ππνθεηκεληθφ επίπεδν ηεο έλλνηαο ελφο νλείξνπ.

113 Αναλυτικι ψυχολογία, χ.χ. Jung, 1977, ς. 8, παρ. 505.

128

Ζ επί ηεο νπζίαο δηαθνξά ηνπ κε ηνλ δάζθαιφ ηνπ ήηαλ πσο θαηά ηνλ

Γηνπλγθ ν Φξφηλη αλαγλψξηδε κφλν ην αληηθεηκεληθφ επίπεδν ηεο εξκελείαο ηνπ

νλείξνπ, ελψ εθείλνο ζεσξνχζε πσο ε αιεζηλή θχζε ησλ νλείξσλ είλαη ε

απεηθφληζε θαη ησλ δχν απηψλ επηπέδσλ ηεο δσήο ηνπ νλεηξεπφκελνπ114

.

Πωσ θυμόμαςτε τα όνειρα:

. Σζψιε

1. Γξάθε ζε ζεκεησκαηάξην δίπια ζην θξεβάηη ζνπ ηα φλεηξά ζνπ.

2. Brain Training Games βειηηψλνπλ ηε κλήκε: www.lumosity.com

3. Γξάςε ζην ζεκεησκαηάξην πξηλ θνηκεζείο ην ζέκα ηνπ νλείξνπ πνπ ζεο λα

δεηο. Λεπηνκέξεηεο ή εηθφλεο πνπ ζέιεηο λα δεηο. Δπαλέιαβε ηα ζην κπαιφ

ζνπ. Άθεζε ρψξν απφ θάησ γηα λα γξάςεηο ηη είδεο.

4. Γξάθνπκε ην φλεηξν ζε ρξφλν Δλεζηψηα ζα λα ην δνχκε.

5. ε ππνζεκεηψζεηο αλαθέξνπκε πηζαλέο ζπζρεηίζεηο κε ηελ θαζεκεξηλή καο

δσή, ρσξίο λα θξίλνπκε.

6. Πεξηγξάθνπκε κε ιεπηνκέξεηεο: ηνπίν, πξφζσπα, δηάζεζε, ρξψκαηα,

κπξσδηέο, αηζζήζεηο θιπ.

7. Δηθνλνγξαθνχκε φηη δελ κπνξνχκε λα εθθξάζνπκε.

8. Γξάθνπκε ην φλεηξν μεθηλψληαο αλάπνδα.

9. πιινγίζνπ ηα παξαπάλσ ραιαξσκέλνο.

10. Μελ δεηο ηαηλία πξηλ θνηκεζείο πνπ ζα ζε επεξεάζεη.

11. Κιείζε ηα κάηηα θαη δεο ηηο εηθφλεο πνπ δήηεζεο.

12. Άθνπ ηνπο ήρνπο πνπ δήηεζεο.

13. ηαλ μππλήζεηο ζχγθξηλε απηά πνπ δήηεζεο κε απηά πνπ ζνπ δφζεθαλ. Γεο αλ

ζρεηίδνληαη.

14. ηαλ ζπλεηδεηνπνηήζεηο ζην φλεηξν πσο νλεηξεχεζαη νλνκάδεηαη δηαπγέο

φλεηξν (Lucid Dreaming). Οξγάλσζε ην ρξφλν ηνπ νλείξνπ θαη ραιάξσζε γηα

λα κελ μππλήζεηο.

15. Γηάβαδε ζπρλά ηα φλεηξά ζνπ.

16. Βάιε έλα ζχκβνιν απέλαληη απφ ην θξεβάηη ζνπ. πγθεληξψζνπ ζ’ απηφ πξηλ

θνηκεζείο θαη δήηα ην φλεηξν πνπ ζα δεηο. πγθεληξψζνπ ζ’ απηφ φηαλ

μππλήζεηο γηα λα ζπκεζείο ην φλεηξν. Γεο αλ πξαγκαηνπνηήζεθε ε επηζπκία

ζνπ.

17. Εήηα απφ ηνλ άγγειν νδεγφ ησλ νλείξσλ ζνπ λα ζε νδεγήζεη θαη λα ζε

πξνζηαηεχζεη ζην νλεηξηθφ ηαμίδη ζνπ.

18. Σηηινθνξνχκε ηα φλεηξα πνπ παξαγγέιινπκε, αιιά θαη απηά πνπ ηειηθά

βιέπνπκε. Καηαγξάθνπκε θαη ζηηο δπν πεξηπηψζεηο ηα ζπλαηζζήκαηα καο.


129

19. Γελ μππλνχκε ακέζσο. Μέλνπκε κε θιεηζηά κάηηα ήξεκνη ζην θξεβάηη θαη ην

ζπκφκαζηε. Δπηκέλνπκε πεξηζζφηεξν ζηα ζπλαηζζήκαηα πνπ καο

πξνθάιεζαλ.

20. πδεηάκε ηα φλεηξά καο ζε forum ή κε θίινπο. Βνεζάεη.

21. Φηηάρλνπκε επξεηήξην κε θιεηδηά, πξφζσπα (πξαγκαηηθά ή θαληαζηηθά),

ζέκαηα, ζχκβνια θιπ.

Σύμβολα και αρχϋτυπα ςτα όνειρα115:

Υ. Υήλε - Α. Μνπξαηίδνπ

Δξεπλεηηθή δξαζηεξηφηεηα:

1) Ζ νκάδα καο αλέιαβε ηελ θαηαγξαθή ησλ νλείξσλ ηεο, θαζψο θαη άιισλ

εζεινληψλ.

2) πκβνπιεπηήθακε ηνλ Γηνχλγθ, αιιά θαη ηνλ ππεχζπλν ηεο εξεπλεηηθήο

εξγαζίαο ζην ζέκα ηεο Φξνυδηθήο θαη ηεο Λαθαληθήο εξκελείαο.

3) Βγάιακε ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα φπσο:

Μφιηο ν ππεχζπλνο ηεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο καο έδσζε θάπνηα

ζχκβνια αξρίζακε λα ζπκφκαζηε πην ζπζηεκαηηθά ηα φλεηξά καο θαη

απηά λα γίλνληαη πην πεξίπινθα. Σν αζπλείδεηφ καο

επαηζζεηνπνηήζεθε θαη βξήθε κηα γιψζζα κε ηελ νπνία κπνξνχζε λα

κηιήζεη. Κάπνην ζηακάηεζαλ λα νλεηξεχνληαη γηα αξθεηφ δηάζηεκα

θαη κεηά άξρηζαλ λα βιέπνπλ πην πεξίπινθα φλεηξα. Έλα πνζνζηφ

καζεηψλ ηεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο δελ επαηζζεηνπνηήζεθε θαη

ζπλέρηζε λα κελ ζπκάηαη ηα φλεηξά ηνπ.

Ζ θαιιίηεξε εξκελεία ελφο νλείξνπ είλαη ηα επφκελα φλεηξα.

Σν αζπλείδεην, απιψο ζέιεη έλα αθξναηή πνπ λα κηιά ηε δηθή ηνπ

γιψζζα.

ηελ αξρή αηζζαλζήθακε, πεξίεξγα, άβνια, αθφκε θαη θφβν. Απηφ ην

μεπεξλά θαλείο κε ηελ αλάγθε ηνπ γηα απηνγλσζία, αιιά θαη κε ηελ

αθξφαζε ησλ νλείξσλ ησλ άιισλ ε νπνία ηνλ πιεξνθνξεί πσο φινη

κηιάκε παξφκνηα γιψζζα θη έρνπκε θνηλά ππαξμηαθά πξνβιήκαηα.

ην παξάζεκα νλείξσλ κπνξεί ν αλαγλψζηεο ηεο εξγαζίαο λα βξεί

θάπνηα φλεηξα εζεινληψλ ζε ρξνληθή ζεηξά θαη κε ηε βνήζεηα ηνπ

παξαθάησ ζεκαηηθνχ ιεμηινγίνπ λα ηα εξκελεχεη.

115 Βλ. Παρνάσ, 2009.

130

Σν ιεμηθφ ησλ νλείξσλ:

Γνλείο – Αληηθεηκελφηξνπεο ζρέζεηο:

Γνλείο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο γίγαληεο

Μεηέξα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ηεο ςπραλαιχηξηαο,

Μεηέξα ηδαληθή: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο κεηέξα, γηαγηά,

ηξνθφο, δσκάηην γπλαίθαο, ληνπιάπη αλνηρηφ ζαλ αγθαιηά, κάηηα, κεηέξα,

λνζνθφκα, ηξνθφο, βαζίιηζζα, απηνθξάηεηξα, λεξφ, πεξηζηέξη, θίδη, ζειήλε,

λνζνθνκείν. Γειψλεη απηή πνπ ραίξεηαη πνπ ζ’ έθεξε ζηε δσή θαη πξνζθέξεη

ζεηηθή θαζεζχραζε.

Μεηέξα Φαιιηθή / Αξρατθή, άζηνξγε, ςπρξή κεηέξα: ζηα φλεηξα

εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο αξλεηηθή κεηέξα, ραξέκη, γπλαίθαο ζθιάβαο θαη

ζπλάκα αηζζεζηαθήο, αλδξφγπλεο κνξθήο, θξνπηηέξα, άδεηαο γιάζηξαο ( κε

θαξπνθφξα κήηξα ), ςπγείν, ρηνλάλζξσπνο, θνπθάια δέλδξνπ πνπ ζε

θαηαπίλεη, ιενπάξδαιε, κεηαιιηθφ ζψκα πνπ εθιακβάλεηαη σο κεηέξα, ρήξα

– επηθίλδπλε γηα ηνπο άλδξεο, κάγηζζαο, δεηηάλαο, γχθηηζζαο, παιηφγξηαο,

καιιηά θίδηα, Υίκαηξα, Μέδνπζα, λχρηα. Αληηπξνζσπεχεη απηή πνπ δειεχεη

πνπ κεγαιψλεηο θαη ζα ηελ απνρσξηζηείο.

Μήηξα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο γπλαηθείν παπνχηζη,

γιάζηξα, ζπειηά, θνπθάια δέλδξνπ, θνχξλνο, θίδη.

Παηέξαο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ήιηνο, άλδξαο κε

κνπζηάθη,

Οηδηπφδεην χκπιεγκα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο θνπκπηά

αληί γηα κάηηα, θφθθηλε γάηα, βξηθφιαθαο, θνπλέιη σο κεηέξα.

Φπρνζεξαπεπηήο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο απηή ηνπ θχιαθα,

ηνπ παηέξα ή ηεο κεηέξαο.

Σαπηφηεηα:

Persona / Self ν εαπηφο καο ζηελ θνηλσλία: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε

εηθφλεο, φπσο ν εαπηφο – πξσηαγσληζηήο ζην φλεηξν ή αθφκε θαη θάηη

αληίζεην ή πνπ δελ καο κνηάδεη, φπσο ζθηάρηξν ή δεηηάλνο.

Απαξηησκέλν Δγψ: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ηα κάηηα πνπ

παξαηεξνχλ, ηα παπνχηζηα, ν ήιηνο θαηά Γηνπλγθ.

πλεηδεηφ: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο παξάζπξν,

Κιεκκέλε πξνζσπηθφηεηα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ε

θινπή,

131

χκπιεγκα θαησηεξφηεηαο / Τπνηίκεζε εαπηνχ: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε

εηθφλεο, φπσο αξξψζηηα, Αζία, αλαπεξία ( Ήθαηζηνο ) ( θαηά Φξφπλη θαη

Άληιεξ ),

Βξέθνο / Divine Child: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο βξέθνο,

γαινπνχια ζηνλ θνχξλν, Γειψλεη αζσφηεηα, πφζν εχζξαπζηνη, ηξσηνί,

αβνήζεηνη είκαζηε, ν αιεζηλφο εαπηφο, θηινδνμίεο θαη δπλαηφηεηέο καο.

εμνπαιηθφηεηα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε ηελ εηθφλαο ηνπ λεξνχ ή ηεο

γάηαο ή ηεο ζθάιαο. Ζ θφθθηλε γάηα κπνξεί λα δείρλεη ηελ πξν-νηδηπφδεηα

ηάζε γηα αηκνκημία. Ζ ιεπθή γάηα κπνξεί λα δείρλεη ηνλ θφβν κήπσο

εθηεζνχκε κε ηνλ εξσηηζκφ καο. Ζ πξάζηλε γάηα κπνξεί λα δείρλεη ζπκσκέλν

εξσηηζκφ. Σν ίδην ζπκβαίλεη αλ ηξνκάδεη ηνπο άιινπο. Ζ καχξε γάηα δείρλεη

ηελ απνλεθξσκέλε ζεμνπαιηθφηεηα. Σα ςάξηα δειψλνπλ ηελ θαιιηθή απεηιή,

ελψ ην θαξβνπληαζκέλν ςάξη θαη ην ςαξνθφθαιν ηνλ επλνπρηζκφ. Δπίζεο ε

ζεμνπαιηθφηεηα εθθξάδεηαη κε ηελ εηθφλα ηεο βαιίηζαο, ηνπ ηξαπεδηνχ, ηνπ

κπηιηάξδνπ, ηνπ ιαγνχ, ηνπ ηαηνπάδ, απηή ησλ κηθξψλ αλζξψπσλ. Δπίζεο ε

ζεμνπαιηθφηεηα ρσξίο ζπλαίζζεκα εθθξάδεηαη κε ηελ εηθφλα ηνπ ζηπιφ πνπ

δελ γξάθεη θαιά.

θνηεηλφο - άζρεκνο εαπηφο ή ζθηά ( αδπλακία, θφβνο, νξγή ): ζηα φλεηξα

εθθξάδεηαη κε ηελ εηθφλα ηνπ δνινθφλνπ, απηνχ πνπ καο θπλεγάεη, ράξηηλε

θηγνχξα, καξηνλέηα, αιιά θαη ηνπ καρεηή ή σο αλαδεηεηήο, ζηελφο καο θίινο

θαη ζπγγελήο. Πξέπεη λα ηνλ απνδερηνχκε θαη ηφηε ην κήλπκά ηνπ

καθξνπξφζεζκα ζα είλαη θαιφ γηα εκάο. Ζ ζθηά κπνξεί λα εκθαληζηεί ζηα

φλεηξα θαη ηα νξάκαηα ζε δηάθνξεο κνξθέο, θαη ζπλήζσο « εκθαλίδεηαη σο

έλα άηνκν ηνπ ίδηνπ θχινπ κε εθείλε ηνπ νλεηξνπφινπ ». Δίλαη πηζαλφ φηη

κπνξεί λα εκθαληζηεί σο πξφζσπν κε ζθνχξα ραξαθηεξηζηηθά, δεδνκέλνπ φηη

αληηπξνζσπεχεη κηα καθξηλή, πξσηφγνλε θαη αδηάθξηηε πηπρή ηνπ λνπ. ηα

φλεηξα κηα ζπδήηεζε κε ηε ζθηά κπνξεί λα ζεκαίλεη φηη θάπνηνο αζρνιείηαη κε

αληηθξνπφκελεο επηζπκίεο ή πξνζέζεηο. Κάπνηε εκθαλίδεηαη σο

πεξηθξνλεκέλε θηγνχξα ζηα φλεηξα θαη κπνξεί λα ζεκαίλεη φηη θάπνηνο έρεη

κηα κε αλαγλσξηζκέλε πηπρή ζηνλ ραξαθηήξα ηνπ πνπ έξρεηαη ζε ζχγθξνπζε

κε ην θσηεηλφ θνκκάηη ηνπ .

Φπρηζκφο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ηξαπεδάθη, θξεβάηη,

πνιπδαίδαιε πφιε, ζπίηη κε πνιιά δσκάηηα, άιια θαλεξά θη άιια θξπθά,

βπζφο κε πνιχρξσκα βφηζαια ( πνιππινθφηεηα ), ραιαζκέλν θνκπηνχηεξ,

ηειεφξαζε, απηνθίλεην, αξξψζηηα, αθξνί απφ ην ζηφκα, έθξεμε, πηψζε απφ

κπαιθφλη, εχζξαπζην κπηκπειφ θαξδηά, ληφκηλν πνπ θαηαξξένπλ, ρξεσθνπία,

θξνχξην πνπ θαηαξξέεη, θαηνιίζζεζε, πήιηλνο δίζθνο ηεο Φαηζηνχ πνπ

ζξπκκαηίδεηαη ( θαηάξξεπζε ), μπινπφδαξνο ή αηψξεζε ( αθξνβαζία αλάκεζα

ζηελ ινγηθή θαη ηελ ηξέια, θφβνο γηα ηξέια ), ηάθνο ( ζθνηεηλφο ςπρηζκφο ),

λνζνθνκείν, εθθιεζία ( πεξίζαιςε ).

Φπρή: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ρακέλε παξζέλνο, λχθε,

πνπιί,

132

Δζσηεξηθή ζχγθξνπζε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο θαπγάο,

αληίπαιεο νκάδεο, ερζξνί,

Anima - Animus: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ειθπζηηθή

γπλαίθα ή άλδξαο ή αλ είκαζηε άλδξεο πσο είκαζηε γπλαίθεο ή αλ είκαζηε

γπλαίθα πσο θχηξσζε κνχζη. Απνηειεί ηελ αλάγθε λα απνδερηνχκε ηε

ζειπθή καο πιεπξά ( λα γίλνπκε πην ζπλαηζζεκαηηθνί ) ή ηελ αξζεληθή καο

πιεπξά ( λα γίλνπκε πην θαηεγνξεκαηηθνί ). Ζ Anima εκθαλίδεηαη θαη σο θίδη.

ηάδηα αλάπηπμεο:

Δθεβεία: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο εθήβσλ θπξίσο ζπκσκέλνπο ή

κε θαθή επηθνηλσλία.

Αζπλείδεην:

Αζπλείδεην: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ε Παλαγία, ην λεξφ, ε

άβπζζνο, πεγάδη, πιεκκχξα, πληγκφο, πηζίλα, ε ιίκλε, ν βπζφο, ε πηηδάκα,

θξπθά δσκάηηα, ηάθνο, ζπειηά, λχρηα, ππφλνκνο, θίδη.

Πξφζβαζε ζην αζπλείδεην: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο πφξηα,

ηνχλει,

Σν ζπλεηδεηφ θέληξν ζην αζπλείδεην: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο,

φπσο κάηη

Αλδξφγπλν: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ην αλδξφγπλν φλ, ε

θακπχιε πνπ ελψλεη ηα δχν κέξε, άλζξσπνο κε κηζφ αλδξηθφ ζψκα θαη κηζφ

γπλαηθείν θαη ην αλδξηθφ ζθνηψλεη ην γπλαηθείν,

Μέληνξαο - βνεζφο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο παππνχο,

παηέξαο, δηδάζθαινο, γηαηξφο, ηεξέαο, θάπνηνο μέλνο κε καθξηλή ζνθία,

άλζξσπνο κε εμνπζία, ζνθία, ελφξαζε, πλεχκα βνεζείαο θαη πξνζηαζίαο,

κπνξεί λα θξαηάεη θιεηδηά πνπ μεθιεηδψλνπλ ηηο δπλάκεηο ηνπ ήξσα. Ζ

παξνπζία ηνπ δειψλεη θαζνδήγεζε.

Trickster: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο θιφνπλ, θάπνηνο πνπ καο

θνξντδεχεη, καο εθζέηεη ζηηο αδπλακίεο καο, καο θάλεη λα ληξεπφκαζηε, είλαη

ιεπηφο ή αιιάδεη ζπλερψο κνξθέο ( Shape shifter ). Ζ παξνπζία ηνπ δειψλεη

κηα θαηάζηαζε δηθνξνχκελε, ππέξβαζε ή ιάζνο εθηίκεζε θαηάζηαζεο,

αβεβαηφηεηα απφθαζεο.

Μελχκαηα:

133

Σξαβνχκε ηελ πξνζνρή ζε θάπνην ζέκα: ζηα φλεηξα εθθξάδνληαη κε

ηξαγνχδη,

Έλζηηθηα βίαο:

Έλζηηθηα βίαο: ζηα φλεηξα εθθξάδνληαη κε εηθφλεο ζθπιηψλ.

Έλζηηθηα ζαλάηνπ - Εσήο: ζηα φλεηξα εθθξάδνληαη κε εηθφλεο, φπνπ

ζπλππάξρεη ην καχξν ρξψκα κε ην λεξφ, ηφηε έρνπκε ηελ επηθίλδπλε γηα ηνλ

ςπρηθφ θφζκν ηεο κίμεο ηνπ ζαλάηνπ κε ηε δσή.

Δμνπζία: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο θαπέιν, κπφηα.

Θάλαηνο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ην καχξν ρξψκα, ην

αθξάην ρξψκα, ην λεθξνηαθείν, ην ειεθαληφδνλην ( ρσξίο απηφ πεζαίλεη

ειέθαληαο ).

Γ. Σν ιεμηθφ ησλ νλείξσλ Β:

πλαηζζήκαηα - ραξαθηήξαο:

Άκπλεο – επηζεηηθφηεηα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο νκπξέια (

πξνο ηα λεξά ηνπ αζπλεηδήηνπ ), ζηξφθηγγα – ηξππάλη – καχξν ζίδεξν.

Άγρνο κεηά απφ θάπνην ζνθ: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο

παξάιπζε, πιεγή, πιήζνο, πηψζε,

Θπκφο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ην πξάζηλν ρξψκα, ηα γακςά

λχρηα, νη γνλείο καο πνπ πέθηνπλ, ην αίκα, ζπαζκέλα πεξηζηξεθφκελα γπαιηά,

ζθηγκέλεο απφ ζπκφ γξνζηέο, αλαπεξία, Ήθαηζηνο ( θαηά Φξφπλη ),

Απνγνήηεπζε – ρακειή απηνεθηίκεζε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη φηαλ

ράλνπκε θάπνην κεηαθνξηθφ κέζν,

Παζεηηθφηεηα - επηφηεηα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο μαλζψλ

αλζξψπσλ ή κε ηελ δηάξξεμε.

Τπνκνλή: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο γαηδάξνπ.

Γχλακε: καθξηά αλδξηθά καιιηά.

αδηζκφο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο καχξσλ αλζξψπσλ.

Φπρξφηεηα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο θξχζηαιια, ιεπθφ

ρξψκα, άδεηα γιάζηξα, ςπγείν, ρηνλάλζξσπνο, ληθάδεο, πάγνο,

Απφξξηςε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ην ιεπθφ ρξψκα, αθίζα

πνπ μεθφιιεζε, αλαπεξία, Ήθαηζηνο ( θαηά Γηνπλγθ ), νξθαλφο, άζηεγνο,

Πίθξα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο αλαπεξία, Ήθαηζηνο ( θαηά

Φξφπλη ),

πλαίζζεκα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο κνπζηθή, λεξφ,

134

πλαηζζεκαηηθή αλάγθε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο θαγεηφ,

ηξνθή, πείλα, ρνξφο θιπ.

πλαηζζήκαηα θαηαπηεζκέλα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο

πιαζηηθά αλζξσπάθηα, πιαζηηθή πφιε.

Αδηέμνδα – θφβνη:

Δγθισβηζκφο: ζηα φλεηξα εθθξάδνληαη κε εηθφλεο, φπσο ηνπ πεξηθξαγκέλνπ

ρσξίο έμνδν θήπνπ, θπιαθή, νκίριε.

Μπέξδεκα ζπλαηζζεκαηηθφ: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ην

άξσκα.

Μπέξδεκα ζηηο επηζπκίεο καο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο απηή

ηνπ ιεπθνχ θνχλεινπ.

Φφβνη: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ηέξαηα,

Φφβνο γηα έθζεζε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ην ιεπθφ ρξψκα,

ε ιεπθή κπνπγάδα, ε ιεπθή θνπξηίλα, ιεπθέο θειίδεο θσηφο.

Δκπεηξίεο:

Αλακλήζεηο: φλεηξα εθθξάδνληαη κε εηθφλεο, φπσο ην θάληαζκα

Δπηθνηλσλία κε ην αζπλείδεην ή ηνπο άιινπο: ζηα φλεηξα εθθξάδνληαη κε

εηθφλεο, φπσο ην ηειέθσλν,

Γηαδξνκέο ηεο δσήο καο: ζηα φλεηξα εθθξάδνληαη κε εηθφλεο, φπσο

κνλνπάηη, δηαδξνκέο κε κεηξφ, ηξαίλν, απηνθίλεην, βαπφξη, αεξνπιάλν,

αλήθνξνο, θαηήθνξνο, αθαζαξζίεο.

Δπθαηξίεο - επηινγέο: ζηα φλεηξα εθθξάδνληαη κε εηθφλεο, φπσο πφξηεο,

δηαζηαχξσζε,

Γχλακε ηεο αιιαγήο: ζηα φλεηξα εθθξάδνληαη κε εηθφλεο, φπσο θίδη.

Φπρηθή κεηάβαζε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο μελνδνρείν

Παξαβίαζε ηεο ςπρήο ή ηνπ ζψκαηνο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε ηελ

δηάξξεμε.

Σξαχκα: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ιεθέο, γξαηδνπληά,

ζαθνχια ζθνππηδηψλ, ραιαζκέλν ηξφθηκν ζην ςπγείν, αλζξσπάθη απφ θφληξα

πιαθέ ηξαπκαηηζκέλν, δεκηά, αλάγιπθν θαη βαζχ απνηχπσκα ζηε ιάζπε,

γχξνο πνπ ηνλ γδέξλνπλ, ηξαπκαηηζκέλν παηδί ( ε ειηθία ηνπ ρξνλνινγεί ην

ηξαχκα )

Σξαχκα πξνζρνιηθήο ειηθίαο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο κηζφ

θηλνχκελν ζρέδην ( φλεηξν ππξήλα ).

135

Καθνπνηεηήο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ηέξαο, κηζφο

άλζξσπνο – κηζφ θπηφ, αξζξσηφ νλ, βξηθφιαθαο, θάληαζκα, ιχθνο, αξθνχδα,

θιφνπλ, ιηνληάξη, γδάξηεο, θξενπψιεο, ςήζηεο, .

Κάζαξζε – Αλαγέλλεζε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο θέξεηξν,

νπξνβφξνο φθηο, θφλνο, θσηηά. κπάλην, βάπηηζκα, βχζηζε / αλάδπζε,

λενγέλλεην, λχρηα πνπ ζα θέξεη ηελ απγή,

Μεηακφξθσζε – ζχλδεζε κε ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην: ζηα φλεηξα

εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ηειεηνπξγηθή κάζθα, πεηαινχδα, θίδη.

Αιιαγή ζηε δσή καο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο κεηαθφκηζε,

ξίρλσ ζηελ θσηηά

ρέζεηο:

ρέζε θαθή αλάκεζα ζε κεηέξα – βξέθνο: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε

εηθφλεο, φπσο απεηθφληζε απηψλ ησλ δχν κφλν σο πξφζσπν, ρσξίο ζψκα.

Φαιιφο / αξζεληθή αξρή: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ςάξηα,

θεξαία, καραίξη, ζπαζί, ζηπιφ, θαξθί, πηξνχλη, δέλδξα, θιαδηά,

Πέλζνο: ε απψιεηα θάπνηαο ζρέζεο είηε κε ζάλαην, ρσξηζκφ ή

θαηαβαξάζξσζε π.ρ πέλζνο γηα ηνπο ηδεαηνχο γνλείο.

o Πέλζνο αλνινθιήξσην: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο

λεθξφο πνπ ζπλερψο εκθαλίδεηαη ζηα φλεηξά καο ή δεηάεη θάηη.

o Πέλζνο πξνο νινθιήξσζε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο

λεθξφο πνπ θαίλεηαη πγηήο ή καο ζπκβνπιεχεη πψο λα μεπεξάζνπκε ην

πέλζνο

o Πέλζνο νινθιεξσκέλν: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ν

λεθξφο κε θηεξά αγγέινπ

Μεηακφξθσζε – πκθηιίσζε: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο

νπξάλην ηφμν.

Θεξαπεία:

Φπρνζεξαπεία: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο κπαιθφλη

Απηνζεξαπεία: ζηα φλεηξα εθθξάδεηαη κε εηθφλεο, φπσο ηερληθφο,

λνζνθφκνο, γηαηξφο,

136

Επύλογοσ – Συμπερϊςματα:

Σα αξρέηππα ηνπ Γηνχλγθ πξνήιζαλ απφ ηε ζεσξία ηνπ Πιάησλα γηα ηνλ

θφζκν ησλ ηδεψλ.

Ο Γηνπλγθ αλαθάιπςε ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην ζηηο κπζνινγίεο, ηηο

ζξεζθείεο, ηα παξακχζηα θαη ηελ ηέρλε.

Μεγάιε ε ρξεζηκφηεηά ηνπο ζηε ζπγγξαθή ινγνηερλίαο, αιιά θαη ζηνλ

θηλεκαηνγξάθν.

Σα αξρέηππα ηνπ Γηνχλγθ είλαη ρξήζηκα ζηελ κειέηε ηεο ινγνηερλίαο, ηεο

ηέρλεο θαη ησλ νλείξσλ, ρσξίο λα παξαζεσξείηαη ε ζεξαπεπηηθή ηνπο εθδνρή

καδί κε ηα καληάια θαη ην Κφθθηλν Βηβιίν ζηελ Αλαιπηηθή ςπρνινγία.

137

Βιβλιογραφύα Analytical psychology. (χ.χ). Ανάκτθςθ από Wikipedia:

http://en.wikipedia.org/wiki/Analytical_psychology#cite_note-1

Bolen, J. S. (χχ). Entering the Crone Age. Ανάκτθςθ από Goddess school:

http://goddessschool.com/CroneAge.html

Child archetype. (χχ). Ανάκτθςθ από en.wikipedia:

http://en.wikipedia.org/wiki/Child_(archetype)#cite_note-4

Child-archetype. (χχ). Child archetype. Ανάκτθςθ από Wikipedia, the free encyclopedia:

http://en.wikipedia.org/wiki/Child_(archetype)#cite_note-4

Cirlot, J. E. (1995). Το λεξικό των ςυμβόλων. Ακινα: Ι. Κονιδάρθσ και ΙΑ Ε.Ε.

De Coster, P. L. (2010). The Collective Unconscious and Its Archetypes, Satsang Press - Gent,

Belgium . Ανάκτθςθ από Internet Archives:

http://archive.org/stream/TheCollectiveUnconsciousAndItsArchetypes_100/ArchetypesAlon

gJung_djvu.txt

Epstein, H. (2009, Νοζμβριοσ 23). The Arts Fuse. Ανάκτθςθ από Culture Vulture: Reading

Jung’s “Red Book,” Conclusion: http://artsfuse.org/3731/culture-vulture-reading-jungs-red-

book-conclusion/

Golden, C. (χχ). The 12 Common Archetypes. Ανάκτθςθ από Soul craft. co:

http://www.soulcraft.co/essays/the_12_common_archetypes.html

Granrose, J. (1996). The archetype of the magician. Zürich : Diploma Thesis - C.G. Jung

Institute.

Guest. (2010, 12 11). Virgins in Fairy Tales. Ανάκτθςθ από Writer Unboxed, about the craft

and business of fiction: http://writerunboxed.com/2010/12/11/virgins-in-fairy-tales/

Hamilton, D. C. (2013a). What is a Jungian anlyst ? Ανάκτθςθ από D C Hamilton, Jungian

analyst, IAPP: http://www.jungiananalystvt.com/WhatisaJungianAnalyst.en.html

Hernández, P. R. (2009). Jung’s Archetypes as Sources for Female Leadership. Kravis

Leadership Institute, Leadership Review, Vol. 9, Spring 2009, , ςς. 49 - 59.

Jacobi, J. (2005). Βαςικέσ αρχέσ τησ ψυχολογίασ του C.G. Jung. Ακινα: Ιάμβλιχοσ.

Jung, C. (1999). Complex, archetype, symbol in the psychology of C.G. Jung. London: Jacobi,

Jolande. ed. Routledge. ISBN 0415209390. translated from German by Ralph Manheim.

Jung, C. G. (1964). Man and his Symbols,. New York: N.Y.: Anchor Books, Doubleday.

Jung, C. G. (1984). Psychology and Western Religion. N. Jerse: Bollingen Series.

Jung, C. G. (1977). The Soul and Death. In Psychology and the Occult. CW 8 Princeton: NJ:

Princeton University Press. πρϊτθ ζκδοςθ 1934.

138

Keeton, B. J. (2007). Jungian Archetypes and Character Motivations in Harry Potter.

Ανάκτθςθ από Yahoo voices: http://voices.yahoo.com/jungian-archetypes-character-

motivations-harry-433137.html?cat=38

List of fictional tricksters. (χχ). Ανάκτθςθ από en.wikipedia:

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_tricksters_in_fiction

Mac Leod, Ν. (χχ). The Moon : Female Energy Cycle. Ανάκτθςθ από Supporting women's

health and fertility : http://www.menstruation.com.au/periodpages/virgin.html

Maslow, A. H. (1971). The farther reaches of human nature. New York.: Penguin.

Maslow, A. H. (1968). Toward a psychology of being . New York.: (2nd ed.). Van Nostrand

Reinhold.

Mc Gurn, P. A. (1998). The Divine Child archetype in Jungian psychological thought and

practice. . Pacifica Graduate Institute. UMI: 9923263.

Myss, C. (2012, 8 21). A Gallery of Archetypes. Ανάκτθςθ από Caroline Myss Library:

http://www.myss.com/library/contracts/three_archs.asp

Myss, C. (2012, 8 21). The Four Archetypes of Survival. Ανάκτθςθ από Caroline Myss Library:

http://www.myss.com/library/contracts/four_archs.asp

Red Book. (χχ). Ανάκτθςθ από English Wikipedia:

http://en.wikipedia.org/wiki/Red_Book_%28Jung%29

Scott, W. (2001). Hermetica, Vols Ι-ΙV. London: Shamballa.

SemioticThinkingGroup. (χχ). Semiotic Thinking Group. Ανάκτθςθ από linkedin.com:

http://www.linkedin.com/groups/any-thoughts-on-best-examples-2886540.S.97539522

Shadow ( psychology ). (χχ). Ανάκτθςθ από en.wikipedia:

http://en.wikipedia.org/wiki/Shadow_(Jung)

Shapeshifting. (χχ). Ανάκτθςθ από en.wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Shapeshifting

Stark, R. (2011). YA Cover Trends and the Fairy Tale Archetype. Ανάκτθςθ από Σrac-

changes.blogspot: http://trac-changes.blogspot.gr/2011/12/ya-cover-trends-and-fairy-

tale.html

Stevens Papadopoulos, A. R. (2006). The Handbook of Jungian Psychology. Routledge.

Stone, M. (1997). Healing the Mind: A History of Psychiatry from Antiquity to the Present.

New York: W.W. Norton.

Trent, M. (χχ). Sociopathic Archetypes. Ανάκτθςθ από The Sociopathic Style:

http://sociopathicstyle.com/traits/archetypes.htm

Trickster. (χχ). Ανάκτθςθ από en.wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Trickster

139

Αναλυτική ψυχολογία. (χ.χ). Ανάκτθςθ από Βικιπαίδεια:

http://el.wikipedia.org/wiki/Αναλυτικι_ψυχολογία#cite_note-2

Ιωαννίδθσ, Γ. (2010). Το Κόκκινο Βιβλίο τησ Ψυχήσ. Ανάκτθςθ από apopheneia.blogspot:

http://apopheneia.blogspot.gr/2009/10/blog-post.html

Καρλ Γκοφςταβ Γιουνγκ. (χχ). Ανάκτθςθ από Βικιπαίδεια:

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BB_%CE%93%CE%BA%CE%BF%

CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%B2_%CE%93%CE%B9%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B

3%CE%BA

Παρνάσ, Ρ. (2009). Τα όνειρα και πωσ ερμηνεφονται. Ακινα: Οξφ Α.Ε.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφύα:

Αniela Jaffe, C. G. Jung: Λφγνο θαη Δηθφλα, Ηάκβιηρνο, (Αζήλα, 1991)

Κ. Γθ. Γηνπλγθ, Ο άλζξσπνο θαη ηα ζχκβνιά ηνπ, Αξζελίδεο, Αζήλα

Κ. Γθ. Γηνπλγθ, πγρξνληθφηεηα: Ο αφξαηνο θνζκηθφο ηζηφο, Ηάκβιηρνο, Αζήλα

Κ. Γθ. Γηνπλγθ, Αλαιπηηθή ςπρνινγία, Γθνβφζηεο, Αζήλα

Κ. Γθ. Γηνπλγθ, Φπρνινγία θαη ζξεζθεία, Ηάκβιηρνο Αζήλα

Κ. Γθ. Γηνπλγθ, Φπρνινγηθνί ηχπνη Σνκ. Η, ΗΗ, παγεηξία, (Θεζζαινλίθε, 1991)

Γαβαιάο, Γ. – Γπθηνγηάλλε, Μαξία, Σν αξρέηππν ηνπ ηπρεξνχ παηρληδηνχ. Γηα ηελ

ηχρε, ηε καληηθή θαη ηε ζπγρξνλφηεηα ζχκθσλα κε ηηο απφςεηο ησλ C. G.

Jung θαη L. von Franz, εθδ.«Γαβξηειίδεο», Αζήλα 2006.

ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΤΥΠΑ

Documents

Transcript of ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΤΥΠΑ