ΔΙΑΣΗΜΑ ΖΕΥΓΑΡΙΑΕργασία για το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Σχολικό έτος 2016-17

Εργάστηκαν οι μαθητές του Α1: Καραμπέτ Γιαβασιάν Ιάσονας Γρίβας – Μπιρμπίλης Υπεύθυνη καθηγήτρια: Κ. Δέδε, φιλόλογος

• Νάρκισσος και Ηχώ (μυθολογία)

• Τζων Λένον και Γιόκο Όνο (ιστορία/ πραγματικότητα)

• Γιούρι και Λάρα [ «Δόκτωρ Ζιβάγκο»] (τέχνη)

Νάρκισσος και ΗχώΟ Νάρκισσος του Caravaggio, c. 1597-99

• Ο Νάρκισσος σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν ένας πολύ όμορφος νέος από τη Βοιωτία, γιος της Νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού. Η Ηχώ ήταν μια από τις Ορειάδες, νύμφες του δάσους, που κατοικούσαν στον Κιθαιρώνα. Η Ηχώ είχε διδαχτεί από τις μούσες άσμα, αυλό και σύριγμα και ήταν πολύ γνωστή για τη μελωδική της φωνή. Ο Δίας αγαπούσε πολύ τη συναναστροφή με τις Ορειάδες έτσι ώστε προκάλεσε τη ζήλεια της Ήρας, η οποία καταράστηκε την Ηχώ να χάσει τη φωνή της. Έκτοτε μπορούσε μόνο να επαναλαμβάνει τις τελευταίες συλλαβές των λέξεων ενός άλλου προσώπου.

• Η Ηχώ, μια μέρα που περιπλανιόταν στο δάσος, είδε το Νάρκισσο που είχε βγει για κυνήγι με τους φίλους του. Αμέσως μαγεύτηκε από την ομορφιά του και τον ακoλούθησε. Κάποια στιγμή ο Νάρκισσος είχε απομακρυνθεί από τους φίλους του και φώναξε «είναι κανείς εκεί;», για να πάρει ως απάντηση τα ίδια λόγια από την Ηχώ. Όταν συναντήθηκαν η Ηχώ έτρεξε να τον αγκαλιάσει, αλλά ο Νάρκισσος την περιφρόνησε και την απέρριψε.

• Η Ηχώ παρ΄ όλη την ταπείνωση συνέχισε να τον αγαπάει . Όταν η Νέμεσις έμαθε την ιστορία, αποφάσισε να τιμωρήσει το

Νάρκισσο. Τον παρέσυρε σε μια λίμνη, όπου σκύβοντας να πιει νερό, είδε την αντανάκλασή του και χωρίς να συνειδητοποιήσει ότι ήταν μόνο μια εικόνα, την ερωτεύτηκε. Μη μπορώντας να διαχειριστεί αυτόν τον έρωτα προς το είδωλό του, έπεσε στη λίμνη και πνίγηκε. Για να μη λησμονηθεί η ιστορία, στη λίμνη φύτρωσε ένα λουλούδι που φέρει το όνομά του.

• Η Ηχώ, μετά το θάνατο του Νάρκισσου, από τη στενοχώρια της άρχισε να ατονεί και έχασε την ομορφιά της. Οι θεοί από οίκτο την μεταμόρφωσαν σε πέτρα. Το μόνο που έχει μείνει από την Ηχώ, ως σήμερα, είναι η φωνή της, που επαναλαμβάνει ακόμα τα λόγια των ανθρώπων σε απόμερες κοιλάδες.

• Αυτή η παραλλαγή του μύθου μάς έχει δοθεί από τον Οβίδιο στο τρίτο βιβλίο των Μεταμορφώσεων περίπου το 8 μ.Χ

Ηχώ και Νάρκισσος, 1903John William Waterhouse

Η μεταμόρφωση του ΝάρκισσουSalvador Dali , 1937

Ο Ναρκισσισμός• «Ο μύθος του Νάρκισσου αφηγείται, στην πραγματικότητα, την

τραγωδία της απώλειας του εαυτού μας. Ο Νάρκισσος βλέπει την αντανάκλασή του στο νερό και ερωτεύεται το ωραίο πρόσωπό του. Η νύμφη Ηχώ ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του νεαρού άνδρα γιατί είναι ερωτευμένη με την ομορφιά του. Η ανταπόκριση της Ηχούς εξαπατά τον Νάρκισσο. Τον εξαπατά, επίσης, και η αντανάκλαση της εικόνας του, αφού δείχνει μόνο το τέλειο, υπέροχο πρόσωπό του και όχι τον εσωτερικό του κόσμο, τον πόνο και την ιστορία του. Η πίσω όψη και η σκιά του, παραδείγματος χάριν, παραμένουν κρυφές γι’ αυτόν, αφού ούτε φαίνονται ούτε ανήκουν σε αυτή την πολυαγαπημένη αντανάκλαση της εικόνας του».

• Άλις Μίλερ, ψυχαναλύτρια.• Από το βιβλίο «Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας».

Τι είναι ο ναρκισσισμός• Ο ναρκισσισμός στην καθομιλουμένη παίρνει την έννοια του υπέρμετρα

εγωκεντρικού ατόμου. Για τους ειδικούς επιστήμονες (ψυχολόγους και ψυχιάτρους) αποτελεί έναν τύπο διαταραχής της προσωπικότητας. Διακρίνεται στον υγιή ναρκισσισμό, ο οποίος είναι θετικός για τον άνθρωπο, αφού εξασφαλίζει μια αρμονική συνύπαρξη με τον εαυτό, εσωτερική αρμονία και κίνητρο για την επίτευξη των στόχων του (κατά το δυνατόν). Στην παθολογική μορφή αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα, ο οποίος εμποδίζει το άτομο να αντιληφθεί την πραγματικότητα και δημιουργεί ψευδαισθήσεις που δεν οδηγούν πουθενά

• Ο όρος ναρκισσισμός, σύμφωνα με τον ελληνικό μύθο του ναρκίσσου, αναφέρεται στην αγάπη του εαυτού. Η έννοια εισήχθη στην ψυχανάλυση λίγο πριν τη δημοσίευση του βιβλίου του Freud «Για το ναρκισσισμό: Μια εισαγωγή» (1914)

Νάρκισσος ποίηση Ναπολέων Λαπαθιώτης

• Ακούστε το ποίημα μελοποιημένο εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=dJGvWm9VNqc

Γιατί έμειναν στην ιστορία:

• Γιατί από αυτούς γεννήθηκε ο όρος ναρκισσισμός.• Γιατί ανήκουν στην ελληνική μυθολογία που διδάσκεται παντού ανά τον κόσμο.• Για την αλαζονεία και σκληρότητα του Νάρκισσου.

• Πηγές:• ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ • ΠΟΛΙΤΙΚΗ 06.12.2014

• http://vasoaskitopoulou.blogspot.gr/2012/02/blog-post_25.html

Τζων Λένον και Γιόκο Όνο

• Ο Λένον γεννήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 1940 στο Λίβερπουλ της Μεγάλης Βρετανίας. Εγκαταλείφθηκε από τους γονείς του και τον μεγάλωσε η θεία του. Ως μαθητής υπήρξε δημοφιλής για τον ατίθασο χαρακτήρα του, τον οποίο ο ίδιος περιέγραψε λέγοντας: «Ήμουν εκείνος για τον οποίο όλοι οι γονείς έλεγαν στα παιδιά τους: το νου σου, μακριά από αυτόν».

• Οι Beatles σχηματίστηκαν στο Λίβερπουλ το 1959 και η αρχική τους σύνθεση περιλάμβανε τους Τζον Λένον, Πωλ ΜακΚάρτνεϋ, Τζωρτζ Χάρισον, Στιούαρτ Σάτκλιφ (μπάσο και φωνή), και Πιτ Μπεστ (τύμπανα). Αυτή η παράδοξη συνάντηση κάποιων σχολιαρόπαιδων από το Λίβερπουλ στα μέσα της δεκαετίας του 1950 οδήγησε σε γεγονότα που έμελλε να συγκλονίσουν τον κόσμο. Αν αναλογιστεί κανείς την κοσμογονία των κοινωνικών αλλαγών που συντελέστηκαν στη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 και τη συνδυάσει με την πορεία των Beatles, τότε θα διακρίνει μία παραλληλία που δεν είναι και τόσο τυχαία..

• Στις 23 Αυγούστου 1962, ο Λένον παντρεύτηκε για πρώτη φορά, την Σύνθια Πάουελ, συμφοιτήτρια του στη Σχολή Καλών Τεχνών του Λίβερπουλ και έγκυο στο γιο του, Τζούλιαν Λένον, που γεννήθηκε τον επόμενο χρόνο στις 8 Απριλίου.

• Το Νοέμβριο του 1966, ο Λένον γνώρισε τη Γιαπωνέζα καλλιτέχνιδα Υόκο Όνο (18 Φεβρουαρίου 1933 - ) σε μία δική της έκθεση τέχνης . Έκτοτε ξεκίνησε η καλλιτεχνική τους συνεργασία. Η σχέση τους, την οποία ο Λένον χαρακτήρισε ως «μία σχέση δασκάλου και μαθητή», με τον ίδιο στη θέση του μαθητή, πυροδότησε αρκετές αρνητικές κριτικές, εστιάζοντας κυρίως στην προσωπικότητα της Γιόκο Όνο, στην εξωσυζυγική σχέση που διατηρούσε μαζί της ο Λένον για ένα διάστημα, αλλά και την κυκλοφορία του δίσκου Unfinished Music No.1: Two Virgins που ηχογράφησαν μαζί.

• Η Γιόκο Όνο επηρέασε σημαντικά τον Λένον, με τον οποίο αποτέλεσε αχώριστο δίδυμο, τόσο σε ό,τι αφορά τη σχέση του με το χώρο της μοντέρνας τέχνης όσο και με κοινωνικά προβλήματα τα οποία η ίδια σχολίαζε μέσα από τα έργα της, όπως η θέση της γυναίκας, ο φυλετικός διαχωρισμός ή ο πόλεμος του Βιετνάμ.

Από τους Beatles στην Υόκο Όνο.• Το 1969 και ενώ ο πόλεμος του Βιετνάμ βρισκόταν σε εξέλιξη, το θρυλικό

σκαθάρι John Lennon και η σύζυγος του Yoko Ono πραγματοποίησαν μία από τις πιο... ιδιαίτερες διαμαρτυρίες που έχουν γίνει. Το πασίγνωστο Bed In, ήταν μία διαμαρτυρία υπέρ της ειρήνης, διάρκειας δύο εβδομάδων. Σκοπός του ζευγαριού ήταν η προώθηση της ειρήνης αλλά και των μη βίαιων τρόπων διαμαρτυρίας.

• Δεδομένου ότι ο γάμος τους στις 20 Μαρτίου του 1969 θα ήταν ένα τεράστιο για τον τύπο γεγονός, το ζευγάρι αποφάσισε να χρησιμοποιήσει αυτή την χωρίς όρια δημοσιότητα, προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για τον πόλεμο του Βιετνάμ. Αποφάσισαν λοιπόν να περάσουν το δικό τους γαμήλιο ταξίδι στην προεδρική σουίτα του ξενοδοχείου Χίλτον στο Άμστερνταμ από τις 25 έως και την 31η Μαρτίου, ξαπλωμένοι στο κρεβάτι και καλώντας τους δημοσιογράφους από όλο τον κόσμο καθημερινά, από τις 09:00 έως 21:00, να τραβήξουν φωτογραφίες και να κάνουν ερωτήσεις. Κι αν κάποιοι θεώρησαν ότι το Bed In θα περιελάμβανε τις οποιεσδήποτε ερωτικές περιπτύξεις , το ζευγάρι αντίθετα δεν έχασε στιγμή το στόχο του και τον έλεγχο. Καθόντουσαν απλώς στο κρεβάτι μιλώντας για την ειρήνη με συνθήματα όπως «Hair Peace» και «Bed Peace» να στολίζουν τους τοίχους του δωματίου.

Give Peace A Chance (1969) https://www.youtube.com/watch?v=0yU0JuE1jTk

wW Woman WWWWOwOMMANWoman

WOMANWoman I can hardly expressMy mixed emotions at my thoughtlessnessAfter all I'm forever in your debtAnd woman, I will try to expressMy inner feelings and thankfulnessFor showing me the meaning of success Ooh, well, well Woman, I know you understandThe little child inside of the manPlease remember my life is in your handsAnd woman, hold me close to your heartHowever distant don't keep us apartAfter all it is written in the stars Ooh, well, well Woman, please let me explainI never meant to cause you sorrow or painSo let me tell you again and again and again I love you, yeah, yeahNow and forever

ΓΥΝΑΙΚΑΓυναίκα, δύσκολα μπορώ να εκφράσωΤη σύγχυσή που αισθάνομαι εξαιτίας της απερισκεψίας μουστο κάτω κάτω για πάντα θα σου χρωστώΚαι γυναίκα θα προσπαθήσω να σου πωτα αισθήματά μου κι ένα ευχαριστώπου μου ‘δειξες της επιτυχίας το σκοπό Εντάξει λοιπόν Γυναίκα, ξέρω καταλαβαίνεις καλάτο μικρό παιδί βαθιά μέσα στον άντρα Θυμήσου, τη ζωή μου στα χέρια σου έβαλαΚαι γυναίκα, φύλα με κοντά στην καρδιάόσο κι αν η απόσταση μας κρατά μακριάαφού στ’ αστέρια είναι όλα γραμμένα .

Kαλά, καλά λοιπόν Γυναίκα δεν ήθελα ούτε μια φοράνα σου φέρω πόνο ή στεναχώριαγι αυτό σου λέω ξανά και ξανά και ξανά Σ’ αγαπάω, ναι ναιτώρα και πάντα

womanhttps://www.youtube.com/watch?v=WyEn9LIR9cI

Στις 8 Δεκεμβρίου του 1980 ο Λένον δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του στη Nέα Yόρκη από τον Μάικ

Τσάπμαν. Ο θάνατός του σήμανε και το οριστικό τέλος μίας μεγαλειώδους και μοναδικής στη μουσική σκηνή

πορείας. Ο Λένον ήταν η ιδιοφυία του συγκροτήματος. Κορυφαίος συνθέτης, οραματιστής ουμανιστής.

Γιατί έμειναν στην Ιστορία;

• Γιατί ήταν αντισυμβατικοί.• Για τα τραγούδια του/τους. Imagine (1971),

Woman , Starting over • Για την αντιπολεμική τους ειρηνική δράση.• Για τον βίαιο και παράλογο θάνατό του.• Ο ίδιος ο Λένον, με το μακάβριο χιούμορ που τον διέκρινε, μας είχε προϊδεάσει για

το τέλος του: «Να δείτε που θα πάω είτε από αεροπορικό ατύχημα, είτε από σφαίρα κάποιου τρελού θαυμαστή μου» είχε πει σε μια του συνέντευξη πριν από χρόνια.

• Πηγές:• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B6%CE%BF%CE%BD_%CE%9B%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CE%BD• https://www.sansimera.gr/biographies/27

Γιούρι και Λάρα«Δόκτωρ Ζιβάγκο»

• Ο Δόκτωρ Ζιβάγκο (1957) είναι ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Μπορίς Παστερνάκ. Πήρε το όνομά του από τον πρωταγωνιστή του, Γιούρι Ζιβάγκο, γιατρό και ποιητή. Διηγείται την ιστορία ενός άνδρα που παντρεύεται την κόρη μιας αριστοκρατικής οικογένειας, αλλά ερωτεύεται τη Λάρα, που είναι μια κοπέλα των κατώτερων τάξεων. Ο Ζιβάγκο βρίσκεται έτσι εγκλωβισμένος ανάμεσα στη θέλησή του να μείνει πιστός στη σύζυγό του -που του είναι απόλυτα αφοσιωμένη- και στο πάθος του για τη Λάρα, η οποία ξυπνάει την ποίηση μέσα του και μετουσιώνεται σε μούσα του. Η ιστορία εκτυλίσσεται με φόντο την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον συνακόλουθο Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο του 1918-1920.

• Μετά την υποβολή του για δημοσίευση απορρίφθηκε λόγω της πολιτικής άποψης του Παστερνάκ (που ήταν λανθασμένη στα μάτια των Σοβιετικών πολιτικών αρχών): ο συγγραφέας, όπως ο Δρ. Ζιβάγκο, ενδιαφέρονταν περισσότερο για την ευτυχία των ατόμων παρά για την ευημερία της κοινωνίας, και οι Σοβιετικοί λογοκριτές θεώρησαν κάποια κομμάτια του έργου ως αντί-Μαρξιστικά. Στο έργο υποβόσκουν κριτικές του Σταλινισμού και αναφορές σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

• Εξετάζοντας βαθύτερα, το μυθιστόρημα πραγματεύεται την πολύ δύσκολη κατάσταση ενός άνδρα, καθώς η ζωή του ανατρέπεται με δραματικό τρόπο από δυνάμεις που είναι πάνω από τον έλεγχο του.

Μπορίς Παστερνάκ, 1890 – 1960Ρώσος λογοτέχνης, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1958

• Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ντέιβιντ Λιν το 1965 . Θεωρείται ένα από τα καλύτερα πολιτικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Το μυθιστόρημα του Παστερνάκ είχε απαγορευθεί στη Σοβιετική Ένωση, γι’ αυτό ένα μεγάλο κομμάτι της ταινίας γυρίστηκε στην Ισπανία – τα γυρίσματα κράτησαν πάνω από 10 μήνες. Έξω από τη Μαδρίτη στήθηκαν τεράστια σκηνικά -αποτελούσαν αναπαράσταση της Μόσχας-, ενώ κάποιες από τις χειμερινές σκηνές γυρίστηκαν και στη Φινλανδία. Οι σκηνές στις οποίες η Λάρα κι ο Ζιβάγκο εργάζονται στο υπαίθριο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, γυρίστηκαν στην πόλη Σόρια της Ισπανίας.

Η ταινία• Η ταινία Δόκτωρ Ζιβάγκο είναι επικό δράμα παραγωγής 1965, σε σκηνοθεσία

Ντέιβιντ Λιν. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μπορίς

Παστερνάκ, το οποίο διασκεύασε για τη μεγάλη οθόνη ο Ρόμπερτ Μπολτ. • Ημερομηνία κυκλοφορίας: 7 Δεκεμβρίου 1966 (Γαλλία)• Σκηνοθέτης: Ντέιβιντ Λιν• Σύνθεση μουσικής: Μωρίς Ζαρ• Συγγραφέας: Μπορίς Παστερνάκ Η προβολή της ταινίας, όπως και το μυθιστόρημα, απαγορεύθηκε στη Ρωσία, όπου

προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1994.

• Ηθοποιοί• Ομάρ Σαρίφ: Δόκτωρ Ζιβάγκο• Τζούλι Κρίστι: Λάρα Αντίποβα• Tζεραλντίν Τσάπλιν: Τόνια• Τομ Κόρτνεϋ: Πάσα

Η πασίγνωστη μουσική της

ταινίαςhttps://www.youtube.com/watch?v=r70RaMQNkK4

Γιατί έμεινε στην Ιστορία:

• Γιατί ήταν πολύ καλή ταινία! Υποψήφια για 10 Όσκαρ, κέρδισε τα 5: Διασκευασμένου Σεναρίου - Ρόμπερτ Μπολτ Μουσικής Επένδυσης - Μωρίς Ζαρ Κοστουμιών - Φύλις Ντάλτον Φωτογραφίας σε Έγχρωμη Ταινία - Φρέντι Γιανγκ Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης - Τζον Μποξ, Τέρενς Μαρς & Ντάριο Σιμόνι

Το 1998, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην 39η θέση της λίστας με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.

• Γιατί οι ήρωες καλούνται να ξεπεράσουν τις αντιθέσεις τους (κοινωνική τάξη) και να ανταπεξέλθουν στις ανατροπές (προσωπικές, κοινωνικές, πολιτικές).

• Στην Ελλάδα καθιερώθηκε η ονομασία «ζιβάγκο» για τις μπλούζες με όρθιο γιακά, από τα παραδοσιακά ρωσικά πουκάμισα με τέτοιο γιακά, που φορούσε ο πρωταγωνιστής. [φαίνονται στην αφίσα της ταινίας]

• Πηγές: http://www.protagon.gr/themata/flashback/peninta-xronia-apo-tin-prwti-provoli-tis-tainias-doktwr-zivagko-44341004360• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CF%8C%CE%BA%CF%84%CF%89%CF%81_%CE%96%CE%B9%CE%B2%CE%AC%CE%B3%CE

%BA%CE%BF