Γενικό Λύκειο Τυχερού Τμήμα: B’ ΟΜΑΔΑ: Α

‘‘Στον Λαβύρινθο των Εξαρτήσεων’’

Επιμέλεια Εργασίας: Στέλιος Καβανόζης,Γιώργος Καζάκης,Βαγγέλης Μελάς,Μαρία Δραγάνη,Δήμος Τζελέπης

Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Τζινίκου Όλγα ΠΕ09

Σχολικό Έτος:2013-2014ΠΡΟΛΟΓΟΣ:

Τι είναι εξάρτηση;

Εξάρτηση είναι η έντονη και συνεχής ανάγκη του ατόμου για χρήση μιας ουσίας. Το άτομο όχι μόνο δεν μπορεί να σταματήσει τη χρήση, αλλά χρειάζεται ολοένα και περισσότερο να την αυξάνει για να έχει τα ίδια αποτελέσματα.

Υπάρχουν δύο είδη εξάρτησης, η σωματική και η ψυχική.

- Στη σωματική εξάρτηση ο οργανισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά χωρίς την ουσία, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται το στερητικό σύνδρομο, δηλαδή δυσάρεστα και επώδυνα σωματικά συμπτώματα όταν το άτομο διακόψει ή μειώσει τη χρήση της ουσίας.

- Στην ψυχική εξάρτηση το άτομο οργανώνει όλη του τη ζωή γύρω από την ουσία, η οποία γίνεται αυτοσκοπός. Δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή του χωρίς την ουσία, γιατί μόνο με αυτή νοιώθει ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα.

Γιατί οι άνθρωποι καταφεύγουν στις εξαρτήσεις ;

• Αιτίες εξάρτησης:

Στους κοινωνικούς - περιβαλλοντικούς παράγοντες θα περιγράφαμε τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης κοινωνίας, το νομικό καθεστώς που ισχύει για τις ουσίες, ο βαθμός διαθεσιμότητας τους και η έκθεση του ατόμου σε αυτές, το οικογενειακό περιβάλλον και οι επιδράσεις που ασκεί στο άτομο, το σχολικό περιβάλλον, καθώς και οι συνομήλικοι και οι επιρροές τους.

Στους ατομικούς - ψυχολογικούς παράγοντες εντάσσονται η προσωπικότητα του ατόμου, η συμπεριφορά του και η ενδεχόμενη ψυχοπαθολογία του. Τέλος, στους βιολογικούς παράγοντες έχουμε την ουσία και τα χαρακτηριστικά της και τον ανθρώπινο οργανισμό.

Οικονομικοί παράγοντες: Τα τελευταία 3 χρόνια στη χώρα μας υπάρχει οικονομική κρίση. Οι επιπτώσεις της είναι ιδιαίτερα εμφανείς σε όλο το φάσμα κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής ζωής των Ελλήνων. Η κρίση υποβαθμίζει τις συνθήκες ζωής, επηρεάζει αρνητικά την ψυχική και σωματική υγεία, εντείνει την περιθωριοποίηση και την παραβατικότητα, υποθάλπει φαινόμενα κοινωνικής έντασης και βίας, αυξάνει τις ανισότητες και θέτει σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι από το 2009 και μετά υπάρχει σαφής επιδείνωση διαφόρων δεικτών υγείας του πληθυσμού, αύξηση της κατάθλιψης, των αυτοκτονιών και της εγκληματικότητας. Σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν διεξαχθεί , η οικονομική κρίση επηρεάζει περισσότερο τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και τους πιο αδύναμους σε μια κοινωνία. Η κρίση ευνοεί την αντίληψη ότι κάποιες κοινωνικές ομάδες είναι κατώτερες από άλλες με μεγαλύτερη εξουσία ή επιρροή, θέτοντας σε κίνδυνο τα δικαιώματά τους για τους ευάλωτους πληθυσμούς, όπως οι χρήστες ουσιών, που ήταν ήδη πολλαπλώς επιβαρυμένοι πριν από την κρίση.Όταν οι κοινωνίες χάνουν τη συνοχή τους είναι πολύ πιθανόν να βρεθούν αντιμέτωπες με τη χρήση ουσιών και την εγκληματικότητα, που με τη σειρά τους εντείνουν την κοινωνική αποσταθεροποίηση, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο. Οι επιπτώσεις είναι πιο έντονες. Η κρίση επηρεάζει, προς το χειρότερο, το κίνητρό τους για θεραπεία, τις προοπτικές ισότιμης και παραγωγικής επανένταξής τους στην κοινωνία. Ακόμη, η κρίση επιδρά αρνητικά στη δυνατότητα του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, ώστε να κινητοποιηθεί και να στηρίξει την προσπάθεια απεξάρτησης

Ποιες είναι οι επιπτώσεις των εξαρτήσεων στη ζωή του ατόμου ;

• Αλκοόλ : Ο άνθρωπος που καταναλώνει μεγάλη ποσότητα αλκοόλ συνήθως νιώθει κατάθλιψη και νευρικότητα. Όσον αφορά στην υγεία του μπορεί να προκληθούν μεγάλες νοητικές και σωματικές βλάβες. Τα αλκοολικά άτομα τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να ελέγξουν τον εαυτό τους ιδίως όταν βρίσκονται μέσα σε ένα σύνολο ατόμων, γίνονται επιθετικοί. Η

ύπαρξη ενός αλκοολικού εντός του οικογενειακού περιβάλλοντος προκαλεί συχνά φαινόμενα βίας μεταξύ των ενηλίκων. Τέλος, η επήρεια αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα κυρίως αυτοκινητιστικά καθώς και οικιακά.

• Διαδίκτυο : Ο εθισμός στο διαδίκτυο αποτελεί έναν σύγχρονο τρόπο εξάρτησης. Αρχικά, η συχνή χρήση προκαλεί άγχος και σύγχυση. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει στην απομόνωση από την οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο, καθώς και στην εγκληματικότητα. Η έντονη ανάγκη για την χρήση του διαδικτύου καθιστά τον χρήστη εξαρτημένο και εγκλωβισμένο σε έναν λαβύρινθο εκατοντάδων μηνυμάτων και διαφόρων άλλων ασήμαντων ειδήσεων και πληροφοριών.

• Τσιγάρο: Τα προϊόντα καπνού έχουν αναγνωριστεί από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας ως εξαρτησιογόνα και βρίσκονται στην ίδια κατηγορία με ουσίες όπως η κοκαΐνη. Η νικοτίνη περιέχεται στον καπνό και θεωρείται υπεύθυνη για την εξάρτηση από το κάπνισμα, αν και οι περισσότεροι καπνιστές γνωρίζουν τις συνέπειες συνεχίζουν λόγω της νικοτίνης. Η νικοτίνη δρα στον εγκέφαλο διεγείροντας μια σειρά νικοτινικών υποδοχέων, κάτι που αποτελεί χαρακτηριστικό όλων των εξαρτησιογόνων ουσιών και θεωρείται ότι παίζει κεντρικό ρόλο στον μηχανισμό πρόκλησης-εξάρτησης. Ακόμη η νικοτίνη δίνει την ψευδαίσθηση ότι χαλαρώνει και βοηθάει στην συγκέντρωση διότι απομακρύνει τις δυσάρεστες αισθήσεις που βιώνει ο οργανισμός από την έλλειψη της.

• Ναρκωτικά: Κυρίως τα νέα άτομα που περνούν το στάδιο της εφηβείας μέσα στις δυσκολίες της ψυχοσωματικής ανάπτυξης και της αποδοχής του στενού και ευρύτερου περιβάλλοντος έχουν την τάση να ακολουθούν αυτό το δυσάρεστο μονοπάτι για να ξεφεύγουν από την καθημερινότητα που δυσκολεύονται να αντιμετωπίζουν. Επίσης βιώνουν κατά τον πιο έντονο τρόπο τον σκληρό ανταγωνισμό της σύγχρονης καταναλωτικής κοινωνίας, την μοναξιά αλλά και τον βομβαρδισμό που δέχεται ανελέητα από τις αιτίες που οδηγούν ορισμένους νέους στα ναρκωτικά.

Τρόποι Αντιμετώπισης των εξαρτησιογόνων ουσιών:

Η πρόληψη περιλαμβάνει κάθε προσπάθεια για μείωση ή καθυστέρηση της ζήτησης χρήσης ουσιών. Είναι σημαντικό να λειτουργεί σε πολλά επίπεδα και να ξεκινά από μικρές ηλικίες. Μέθοδοι, όπως η απλή ενημέρωση για τις συνέπειες της χρήσης των ουσιών, ο εκφοβισμός και η παρουσίαση της χρήσης με τα μελανότερα χρώματα ή η ρητή απαγόρευση, δεν έφεραν σημαντικά αποτελέσματα.

Η πρόληψη έχει να κάνει με έναν καθημερινό τρόπο ζωής. Ξεπερνά τα όρια της παθητικής ενημέρωσης, στόχο έχει την ανάπτυξη και την καλλιέργεια μιας στάσης ζωής χωρίς εξαρτήσεις η οποία σέβεται τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Η πρόληψη, η ενημέρωση κυρίως μέσω της εκπαίδευσης και των ΜΜΕ, οι πολιτικές απεξάρτησης και επανένταξης, η προσπάθεια στροφής της νεολαίας μας στο μαζικό λαϊκό αθλητισμό, η ανάπτυξη του σχολικού αθλητισμού είναι μερικά μόνο μέτρα που η πολιτεία οφείλει να προωθεί αδιάκοπα και ανεξαρτήτως κόστους. Παράλληλα θα πρέπει να επανεξεταστεί η ποινικοποίηση της χρήσης, αφού στα

χρόνια που εφαρμόστηκε δεν επέλυσε κανένα απολύτως πρόβλημα. Η πολιτεία μέσω των διωκτικών αρχών και της δικαιοσύνης οφείλει να στραφεί στο κυνήγι και την παραδειγματική τιμωρία των καλλιεργητών και των εμπόρων και όχι των χρηστών, οι οποίοι χρειάζονται βοήθεια και προγράμματα απεξάρτησης και σε καμιά περίπτωση εγκλεισμό σε φυλακή. Στην κατεύθυνση αυτή οποιαδήποτε φαινόμενα διαφθοράς, ανοχής, διαπλοκής και συγκάλυψης θα πρέπει να τιμωρούνται παραδειγματικά.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η Απεξάρτηση των ατόμων και η αρωγή της πολιτείας

Είναι, λοιπόν φανερό πως ¨ζούμε¨ σε ένα κόσμο που με το πέρασμα των χρόνων και με τις αντιξοότητες που επικρατούν τα νεαρά και κυρίως αδύναμα άτομα (σε θέματα συμπεριφοράς, κοινωνικότητας, οικονομικού ενδιαφέροντος, σε φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον), οδεύουν στην καταστροφή τη στιγμή που επιλέγουν τον δρόμο του αλκοόλ, του διαδικτύου, του καπνίσματος και κυρίως των ναρκωτικών. Όλα αυτά συνοδεύοντας τα με την κρίση που επικρατεί και την αδιαφορία από μέρος της πολιτικής οδηγούν στην παραβατική συμπεριφορά αυτών των ατόμων με αποτέλεσμα να φθάρεται διαρκώς το κοινωνικό σύνολο των ανθρώπων. Για να σταματήσει αυτό το φαινόμενο που πλήττει την κοινωνία μας θα πρέπει να λάβει ενεργό ρόλο το κράτος αλλά και η κοινωνία, η οποία οφείλει να προστατεύει όλα τα μέλη που την απαρτίζουν και κυρίως αυτές τις ομάδες ατόμων που καλούνται κοινωνικές ευπαθείς ομάδες. θα πρέπει να δημιουργούν τα κατάλληλα προγράμματα ώστε να διευκολύνουν την άμεση απεξάρτηση των ατόμων από τέτοιου είδους ουσίες που καταστρέφουν τον οργανισμό τους έχοντας σοβαρό αντίκτυπο στο κύκλο τους και στην κοινωνία την οποία ζουν. Είναι απαραίτητο αυτά τα προγράμματα να έχουν χαρακτήρα ψυχολογικής υποστήριξης και όχι κάποιο είδος τιμωρίας επειδή κάποιο μέλος της παραστράτισε. Ως κύριος στόχος αυτών τίθεται ¨η

ρίζα¨ του προβλήματος και αντιμετώπιση αυτού για την καλύτερη και σωστή θεραπεία αυτών των ατόμων. Σε αυτού του είδους θεραπεία το άτομο δεν ακολουθεί καταναγκαστικές εντολές, η συμμετοχή γίνεται βάσει της δικής του θέλησης και δεν ασκείται πίεση από πουθενά. Τα άτομα αυτά με τη βοήθεια των ειδικών μπορούν γρήγορα να επανενταχθούν στην κοινωνία ως ενεργοί πολίτες διαγράφοντας το στίγμα, τη ¨ρετσινιά¨ που τους κολλάται όταν ακολουθούν και ενδεχομένως διαλέγουν είτε από επιλογή είτε όχι ένα λάθος δρόμο. Έτσι λοιπόν και σύμφωνα με τα προαναφερθέντα κύριος στόχος για την βοήθεια απεξάρτησης των ατόμων από αυτές τις ουσίες που καταρρακώνουν και απογοητεύουν τον κόσμο αλλά και τα ίδια τα εξαρτημένα άτομα πολλές φορές, είναι σημαντικό να λάβει ενεργό μέρος η κοινωνία βοηθώντας αυτά τα άτομα στον αγώνα να διακόψουν οποιαδήποτε κατάχρηση που κάνουν αλλά και το κράτος προνοώντας για τη σωστή ισορροπία της ¨βάζοντας ¨στην άκρη τις διακρίσεις και όλα τα γεγονότα που οδηγούν ένα άτομο στις βλαβερές ουσίες.

Βιβλιογραφία:

1. http://www.kousiadis.gr

2. http://el.wikipedia.org/

3. Εγκυκλοπαιδεια "ΔΟΜΗ"

4. Εγκυκλοπαιδεια "Υδρογειος"

5. www.kethea-ithaki.gr