Θέμα : Ποια είναι σήμερα η κατάσταση για ένα νέο που επιθυμεί να κάνει το πάθος του επάγγελμα; Πώς αντιμετωπίζουν οι νέοι την εμπορευματοποίηση της σύγχρονης τέχνης και γιατί; Πού μπορούν να οδηγήσουν την τέχνη, αλλά κι εμάς τους ίδιους τα γνωστά σε όλους εκφυλιστικά φαινόμενα, που λαμβάνουν χώρα καθημερινά στους τηλεοπτικούς μας δέκτες;

Ορισμός

Τέχνη ονομάζουμε τη δημιουργία που εμπνέει αισθητικά ακόμα κι εκατό χρόνια μετά από τη στιγμή σύνθεσής της έναν ικανό αριθμό ανθρώπων. Η άμεση σχέση της τέχνης με την αισθητική είναι

εμφανής, καθώς η μία έννοια καθορίζει την άλλη. Αισθητική είναι η αντίληψη του ωραίου μέσω των αισθήσεών μας και καθορίζεται συνήθως από τη παιδεία, την κοινωνική τάξη, τη χώρα και τη χρονική περίοδο κατά την οποία ζει κάθε άτομο. Για να χαρακτηριστεί ένα δημιούργημα ωραίο, συντελούν τρεις παράγοντες: το ίδιο το έργο και τα χαρακτηριστικά του, η διαδικασία ολοκλήρωσής του και οι αντιδράσεις που προκαλεί στο εκάστοτε κοινό.

Στη σύγχρονη εποχή…

Τον τελευταίο αιώνα παρατηρείται αισθητή μείωση των νέων που στρέφονται επαγγελματικά προς την τέχνη. Σημαντικός παράγοντας είναι η έλλειψη ικανού αριθμού θέσεων εργασίας. Η επαγγελματική κατάρτιση είναι αναγκαία για την βιοποριστική πορεία της ζωής του ατόμου. Ακόμη, μέσα από την κοινωνία έχει διαμορφωθεί η αντίληψη πως ό,τι δέν αποφέρει χρήματα δέν είναι πραγματική εργασία. Ακούγοντάς το από μικρά παιδιά, πολλές φορές οι νέοι αποκλίνουν από τον πραγματικό στόχο τους και εξαιρετικά προικισμένοι άνθρωποι χάνονται μέσα στην άβυσσο της ανθρωπότητας. Ωστόσο παρά τις παραπάνω δυσκολίες, κάποιοι ρισκάρουν κι ακολουθούν το δρόμο της τέχνης. Όμως η έλλειψη ενδιαφέροντος από το κοινό είναι εξίσου σημαντική. Τυφλωμένοι οι περισσότεροι άνθρωποι, θεωρούν τέχνη μόνο ό,τι είναι εμπορικό ή έργο μεγάλων καλλιτεχνών του παρελθόντος. Το διαφορετικό αντιμετωπίζεται ως απόκλιση από τον <<ορθό>> κανόνα κι έτσι πολλοί νέοι, πληγωμένοι από την απόρριψη που αντιμετωπίζουν, κατηγορούν τον εαυτό τους επειδή δεν μπόρεσαν να μεταδώσουν τα συναισθήματα τους στο κοινό και αποσύρονται, έχοντας φτάσει στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι δέν είναι πραγματικά ταλαντούχοι. Δέν είναι λίγες οι φορές που βίαια κόβουν ακόμα και τα φτερά των μικρών παιδιών. Η αδιαφορία των γονέων για τις δυνατότητες του παιδιού και ο χλευασμός από τους συνομήλικους μπορούν να οδηγήσουν το παιδί να υποτιμήσει τις ικανότητές του και να μην τις αναπτύξει ποτέ.

…υπάρχει εμπορευματοποίηση…

Η σύγχρονη τέχνη έχει πέσει θύμα της εμπορευματοποίησης, κατάληξη στην οποία συνέβαλλαν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Κύρια υπαίτια είναι η τηλεόραση που προσφέρει εικόνα και ήχο ταυτόχρονα. Έχοντας καταστήσει τους τηλεθεατές παθητικούς δέκτες, τους προσφέρει ό,τι θέλει να προωθήσει παρουσιάζοντάς το ως αριστούργημα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της μουσικής. Μουσικά είδη στα οποία απουσιάζει η ποιότητα (hip hop, pop, trance, R.N.B.), αλλά και οι μουσικοί κανόνες, όπως η αρμονία (η ομαλή ροή των ήχων σ’ένα μουσικό κομμάτι), παραγκωνίζουν τα υπόλοιπα με την προβολή εντυπωσιακών video clip και με την προώθηση της ομορφιάς του τραγουδιστή ή της τραγουδίστριας και όχι της φωνής τους που τις περισσότερες φορές απουσιάζει. Έτσι οι ακροατές/θεατές περιορίζονται σε κάτι που δεν τους προσφέρει τίποτα παραπάνω από κάποιες στιγμές ευχαρίστησης, καθώς απουσιάζει η καλλιτεχνική αξία. Η τάση αυτή των ανθρώπων να προσκολλώνται σε ό,τι τους προσφέρεται, δίχως πρώτα να κρίνουν, έχει επηρεάσει αισθητά και τα υπόλοιπα είδη τέχνης. Οι μοντέρνοι χοροί είναι-όχι απλά αποδεκτοί-αλλά και <<θεοποιημένοι>>. Ως αποτέλεσμα το κλασικό μπαλέτο, ο πιο δύσκολος και απαιτητικός χορός, έχει υποβαθμιστεί γιατί δεν είναι εμπορικός. Όλοι γνωρίζουν το όνομα της Diva von Teese, ελάχιστοι όμως της Μargot Fondeyn, μίας από τις καλύτερες χορεύτριες κλασικού μπαλέτου. Η ζωγραφική περιορίζεται στη μεταμοντέρνα τέχνη, στην οποία δεν συναντάται τίποτα παραπάνω από σχήματα, άσχημα ζωγραφισμένα και δίχως νόημα. Ευτυχώς ο κλασικισμός και η αναγεννησιακή ζωγραφική δεν έχουν χάσει την αξία τους. Η ποίηση δεν προβάλλεται καθόλου πλέον κι αυτό είναι λυπηρό για μία χώρα, στην οποία έζησαν από την αρχαιότητα ακόμα μερικοί από τους μεγαλύτερους ποιητές του κόσμου. Η υποκριτική είχε φτάσει στην παρακμή ήδη από τη δεκαετία του 1960, στη συνέχεια όμως το επίπεδο υποβιβάστηκε, ώστε σε κάποιες περιπτώσεις χάθηκε κάθε μορφή ήθους, ηθικής και σεβασμού. Οι εξαιρέσεις δυστυχώς είναι ελάχιστες. Όλα τα παραπάνω είναι συνέπειες της προώθησης συμφερόντων μέσα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Βλέποντας τ’ αποτελέσματα που αυτή η φθορά έχει επιφέρει στην κοινωνία, το μέλλον της τέχνης φαντάζει δυσοίωνο… Το ίδιο δυσοίωνο είναι και το μέλλον των νέων, που προσπαθούν ν’αντιγράψουν αυτές τις μορφές τέχνης, κυρίως γιατί ποθούν να γίνουν διάσημοι. Αυτό δείχνει πως δέχονται την εμπορευματοποίηση, σε μεγάλη πλειοψηφία δίχως καν θεωρητική αντίσταση. Αυτό έχει ως συνέπεια, άνθρωποι χωρίς ταλέντο να παρουσιάζονται ως απόλυτοι καλλιτέχνες και να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση. Μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού δεν έχει έρθει ποτέ σ’επαφή με την τέχνη

μέσα από κάποιον άλλον τρόπο, όπως είναι τα μουσεία, καθώς η νέα γενιά προτιμά να περιορίζεται σ’ό,τι τους προσφέρεται μέσω της τηλεόρασης. Μπορεί αυτή η αποδοχή να σημαίνει το τέλος της ποιοτικής τέχνης;

…κι όμως, η αληθινή τέχνη υπερισχύει…

Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, υπάρχουν ακόμα νέοι άνθρωποι πιστοί στην τέχνη τους, την αυθεντική τέχνη που πηγάζει μέσα από την ψυχή τους. Αντιστέκονται σθεναρά στην εμπορευματοποίηση και δέχονται τις συνέπειες αυτής τους της επιλογής νιώθοντας ολοκλήρωση που έχουν επιτύχει το στόχο τους, ικανοποιημένοι από τους λίγους θαυμαστές τους. Γι’αυτούς δεν έχει σημασία το κέρδος, αλλά το ταξίδι μέσα στο όνειρο. Επίσης, από τη στιγμή που το χρηματικό κίνητρο απουσιάζει, η δημιουργική τους ικανότητα μένει αναλλοίωτη κατά τη διάρκεια του χρόνου. Σημαντικός είναι φυσικά και ο ρόλος που παίζουν για τη μελλοντική πορεία της τέχνης. Θα υπάρξουν κάποιοι νέοι άνθρωποι που θα αρχίσουν να προβληματίζονται και σιγά σιγά ν’απορρίπτουν τα σκουπίδια, που καθημερινά τους προσφέρονται ως καλλιτεχνικά πρότυπα. Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι όλα τα σύγχρονα <<αριστουργήματα>> είναι επίκαιρα και παροδικά. Η πραγματική τέχνη δεν έχει ημερομηνία λήξης!

Ακολουθούν δύο τραγούδια που, κατά τη γνώμη μου, αποτελούν τόσο από άποψη στίχου όσο και από άποψη μουσικής, παραδείγματα αληθινής τέχνης.

Μουσική/τραγούδι/στίχοι : Μοrten Velad Άλμπουμ : Τristania – Widow’s Weeds (Περίοδος Χηρείας)

Pale enchantress Xλωμή μάγισσα

Dark... thou embrace my bleeding heart Σκοτάδι…εσύ αγκαλιάζεις τη ματωμένη καρδιά μου My dreams... uniting our tearful eyes... Τα όνειρά μου…ενώνουν τα δακρυσμένα μάτια μας…Enchanting ΜαγεύουνAt night... I kiss the serpent in thy tears Τη νύχτα…φίλησα το φίδι μέσα στα δάκρυά σουFor years... thy sorrow I've mourned Για χρόνια…τη δική σου λύπη θρήνησα

Hearken my moonchilds cry Ακούω προσεκτικά τα παιδιά του φεγγαριού να κλαίνεyearning for another night λαχταρώντας μία ακόμη νύχταMourning my once beloved Θρηνώντας αυτή που κάποτε αγάπησαMesmerized and ravendark Υπνωτισμένος και σε βαθύ σκοτάδι

Come to me Έλα σ’εμέναDie for love in thy tears Πέθανε από αγάπη μέσα στα δάκρυά σουDon't leave me in dusk Μη με αφήνεις στο αμυδρό φώςand moonlight.... και το φως του φεγγαριού…

My pale enchantress of the night Χλωμή μου μάγισσα της νύχταςAt last my candle's burning down Στο τέλος το καντήλι μου καίγεταιThe wintermoon is shining bleak Η χειμερινή σελήνη λάμπει ζοφερήbleeding time,walk from life ματωμένος χρόνος,προσπερνά τη ζωήFor thee my enchantress Για εσένα μάγισσά μου

Enchanting all my dreams Μαγεύει όλα τα όνειρά μουa beauty and her flood of tears η ομορφιά της και η πλημμύρα από τα δάκρυά τηςNightfall embrace my heart Το σούρουπο αγκαλιάζει την καρδιά μουMesmerized and ravendark Υπνωτισμένος και σε βαθύ σκοτάδι

All my fears are striking me Όλοι μου οι φόβοι μου επιτίθενταιMy pale enchantress of the night Χλωμή μου μάγισσα της νύχταςNightfall is here,but thee... Το σούρουπο είναι εδώ,μα εσύ…I desire thee Επιθυμώ εσένα

Fearful I walk with thee... through dusk Τρομαγμένος περπατώ προς εσένα…στο δειλινόthrough winds of loss... μέσα σε ανέμους απώλειας…Her beauty and her eyes Η ομορφιά και τα μάτια τηςFlood embrace my bleeding heart Η πλημμύρα αγκαλιάζει τη ματωμένη καρδιά μου Tearful I fall with thee... at last Δακρυσμένος υποκύπτω σ’εσένα…στο τέλοςLead me there... Οδήγησέ με εδώ…to where thy shadows cast όπου οι σκιές σου εξαφανίζονταιThey dance in velvet darkness lost Χορεύουν στο βελούδινο σκοτάδι χαμένες

Rise... bleak winter fullmoon Εμφανίσου…ζοφερό χειμερινό φεγγάριRise... Εμφανίσου…

Thee in sleep desire fullmoon light Εσένα στον ύπνο επιθυμώ φως της πανσέληνου

In life... I kissed the serpent in thy tears Στη ζωή… φίλησα το φίδι μέσα στα δάκρυά σουFor years... thy sorrow I mourned... Για χρόνια…τη δική σου λύπη θρήνησα…

Come,see the garden of delight, Έλα,να δεις τον κήπο της ευτυχίας,please walking on.... σε παρακαλώ συνέχισε…

Μουσική/τραγούδι/στίχοι : Μοrten Velad Άλμπουμ : Τristania – Widow’s Weeds (Περίοδος χηρείας)

December elegy Δεκεμβριανός θρήνος

May thou carry me to the sea Θα με μεταφέρεις ως τη θάλασσαlike autumn leaves... heaven wither σαν φθινοπωρινά φύλλα…που ο ουρανός μάρανεSavage is the winter prevailing within Βίαιη είναι η ικανότητα του χειμώνα

να επικρατείI fall for thee... Οδηγήθηκα στην πτώση για εσένα… Sorrow entreating me Η λύπη με εκλιπαρείMakes me leave Ηeaven Με κάνει να φύγω από τον Παράδεισο

Breed my night like tears of sorrow Μάτωσε τη νύχτα μου σαν δάκρυα λύπηςCreep with life the days that morrow Απαρνείσαι τη ζωή όσο οι μέρες περνούνthee scent like snow εσένα σαν άρωμα χιονιού

I find thy lilies there of snow Βρίσκω τους κρίνους σου μέσα στο χιόνιWhere once I died... weeping for thee Όπου κάποτε πέθανα…θρηνώντας εσέναEverlasting seems the strife ascending within Αιώνιο μοιάζει να είναι το άρωμα του πόνου μαςFalling for thee... Καθώς οδηγήθηκα στην πτώση για εσένα…Darkness confounding me Το σκοτάδι με κατατροπώνειmakes me leave life με κάνει ν’αφήνω τη ζωή

Breed my night with thy sorrow Μάτωσε τη νύχτα μου με τη λύπη σου

Exanimate this pain like snow Εξαφάνισε αυτό τον πόνο σαν χιόνι

Driven far from my effete loss Οδήγησέ τον μακριά από την ξεθωριασμένη απώλειά μου Enter this extended night of sorrow, Εισχώρησε σε αυτή την επιμηκυμένη νύχτα λύπης,ρain,flowing tears... πόνου,δακρύων που κυλούν…

Breed my woe Μάτωσε συμφορά μουDescend with broken wings Κατέβα με σπασμένα φτεράMidwinternight inside Χειμωνιάτικη νύχτα στη ψυχήmerged by life... like thousand ενώνεται με τη ζωή…σαν χιλιάδεςfrozen tears παγωμένα δάκρυαCome melt the ice... maytime... Έλα να λιώσεις τον πάγο…κάποτε…

Όλες οι εικόνες είναι έργα του Ισπανού σουρεαλιστή (sous de réel : πάνω από το πραγματικό) ζωγράφου Salvador Dalí.

Εργασία της μαθήτριας Πασχαλίνας Μακρή, μαθήτριας της Β΄Θεωρητικής 1, του 2ου ΓΕΛ Ελευθερίου-Κορδελιού, στα πλαίσια του μαθήματος «Αρχές Φιλοσοφίας» Απρίλιος 2010