«ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ

ΟΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ 1827, 1893, 1932»

(Εκδότης ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ

Χρονολογία Έκδοσης Φεβρουάριος 2012

Αριθμός σελίδων 192)

Με μεγάλη χαρά και ενδιαφέρον διαπιστώνει κανείς μελετώντας το βιβλίο του συγγραφέως

ότι ένας εκλεκτός δικαστικός λειτουργός εκτός από το φόρτο της ασκήσεως του

καθημερινού λειτουργήματός του, ασχολείται την εποχή του Μνημονίου με ένα τόσο

επίκαιρο ζήτημα, όπως οι Ελληνικές ΣΤΑΣΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ 1827, 1893, 1932 . Αν εξαιρέσει

κανείς την Κατοχή, στη διάρκεια της οποίας η χώρα υποχρεώθηκε για υπέρτερους λόγους

σε παύση πληρωμών, έχουν περάσει 80 χρόνια από την τελευταία φορά που η λέξη

«χρεοκοπία» ακούστηκε στην Ελλάδα τόσο πολύ όσο αυτές τις ημέρες. Ήταν η χρονιά της

τελευταίας από τις τέσσερις ελληνικές πτωχεύσεις των ετών 1827, 1843, 1893 και 1932.

Πτωχεύσεις που οφείλονταν στην αδυναμία της χώρας να εξυπηρετήσει έναν υπέρμετρο

και πανάκριβο εξωτερικό δανεισμό και λύνονταν με ακόμη μεγαλύτερο και επαχθέστερο

δανεισμό δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Και που είχαν σχεδόν πάντα μια έμμεση

άμεση σχέση με την εθνική μας κυριαρχία.

Ο πολυγραφότατος συγγραφέας κ. Σολεϊντάκης Νικόλαος Προέδρος Εφετών Διοικητικών

Δικαστηρίων, στο εξαίρετο βιβλίο του με τίτλο «ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ1» αναλύει το

κρίσιμο ζήτημα της οικονομικής κρίσης ως εξής : «Από της ενάρξεως της Επαναστάσεως

του 1821, η πατρίδα μας αναγκάσθηκε να καταφεύγει σε συνεχή δανεισμό για να

επιβιώνει. Όμως, είτε λόγω των όρων του δανεισμού, είτε λόγω της διεθνούς συγκυρίας,

είτε λόγω κακής διαχειρίσεως της εθνικής οικονομίας, οδηγηθήκαμε σε πτώχευση ή επί

το ευηχώτερον σε στάση πληρωμών. Έχει σημειωθεί (Σπ. Μαρκεζίνης) ότι η Ιστορία του

ελληνικού δημοσίου χρέους είναι αξιόλογος και διδακτική. Οι Έλληνες εις το κεφάλαιο

τούτο υπήρξαμε ή ατυχείς ή κατά κανόνα θύματα εκμεταλλεύσεως άνευ ορίου.

Παρεσχέθησαν τα δάνεια εκ του εξωτερικού είτε σε περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν

μπορούσε να γίνη αλλιώς, είτε οσάκις εδημιουργείτο η εντύπωση ότι η Ελλάς

προσεφερόταν για κερδοφόρο τοποθέτηση αλλοδαπού χρήματος, κατά κανόνα υπό

βαρείς όρους. Η παρούσα δημοσιονομική και γενικώτερα οικονομική κρίση της πατρίδος

1 Η φράση Δυστυχώς επτωχεύσαμεν αποτελεί μια ιστορική αναφορά που πιστώνεται στον

πρωθυπουργό της Ελλάδας, Χαρίλαο Τρικούπη. Ο Τρικούπης λέγεται πως χρησιμοποίησε τη φράση σε

ομιλία του στη Βουλή στις 10 Δεκεμβρίου του 1893, αναφερόμενος στην οικονομική κατάσταση του

κράτους και την αδυναμία του να αποπληρώσει το δημόσιο χρέος του. Η Κυβέρνησή του κήρυξε

πτώχευση, η οποία και επέφερε την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου σε βάρος της

Ελλάδας. (Κ. Παπαρρηγόπουλος: "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" τομ.8ος, σελ.52 (σημειώσεις).

Έκτοτε, η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να δηλώσει αποτυχία, τόσο για οικονομικά θέματα όσο και

για γενικότερους λόγους. Παρόμοια επίσης φράση, ελαφρά παραλλαγμένη, χρησιμοποίησε και ο

Ελευθέριος Βενιζέλος, όταν με την φράση του «τελικώς επτωχεύσαμεν»τον Μάιο του 1932, η

κυβέρνησή του θα κηρύξει για άλλη μια φορά πτώχευση της Ελλάδας, κάτω από το υψηλό χρέος του

εξωτερικού δανεισμού, επικαλούμενος ακόμη και τη Μικρασιατική Καταστροφή, που είχε σημειωθεί

δέκα χρόνια πριν, αλλά και τη διεθνή οικονομική ύφεση από το Κραχ του 1929, ενώ στην

πραγματικότητα ήταν συσσώρευση πολλών χρεών μαζί από την αρχή του αιώνα.

μας, μας οδήγησε στην έρευνα του τρόπου αντιμετωπίσεως των προηγουμένων

πτωχεύσεών μας, κατά την περίοδο από το 1821 μέχρι και το 1932. Από τις πηγές και τη

χρησιμοποιηθείσα βιβλιογραφία διαπιστώσαμε ότι τα γεγονότα της τελευταίας διετίας

δεν είναι πρωτόγνωρα, αλλά έχουν όμοια προηγούμενα και διαφορετική αντιμετώπιση

από τη σημερινή.»

Το βιβλίου του κ. Νικολάου Σολεϊντάκη με τίτλο αυτή την ιστορική φράση του μεγάλου

Χ.Τρικούπη, χαρακτηρίζεται από την συνήθη για τον συγγραφέα γλαφυρότητα αλλά και

για την διαχρονικότητά του, ενώ εισάγει το σύγχρονο αναγνώστη μέσα από τη ροή της

ελληνικής οικονομικής ιστορίας, προκειμένου να αναλογισθεί και να προσεγγίσει τα

σύγχρονα οικονομικά προβλήματα, που αντιμετωπίζει η χώρα μας με περισσότερο

ρεαλισμό και αντικειμενικότητα.

Ο συγγραφέας έχει επιλέξει και έχει διαρθρώσει το περιεχόμενο του βιβλίου του

κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να περιγράφει με σαφήνεια την οικονομική κατάσταση που

επικράτησε στην Ελλάδα από την περίοδο του αγώνα της Παλιγγενεσίας του 1821 έως τον

δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το 1939.

Το ολιγοσέλιδο αυτό βιβλίο το οποίο δεν «κουράζει» τον αναγνώστη δίνει το

απόσταγμα της γνώσης της οικονομικοπολιτικής ιστορίας της Ελλάδας με έναν ιδιαίτερα

περιγράφικο και ευσύνοπτο τρόπο. Παρουσιάζοντας τα γεγονότα που ανήκουν στη σφαίρα

του παρελθόντος το βιβλίο αυτό γίνεται πιο επίκαιρο από ποτέ αναλύοντας τη συνεχή

δανειοδότηση και οικονομική εξάρτηση της Χώρας μας από τις ξένες δυνάμεις, όσο και τις

συνθήκες οικονομικής εξαθλίωσης που επικράτησαν σε δύσκολες περιόδους για τον

ελληνικό λαό με τους πολιτικούς ηγέτες να προσπαθούν να ισοσκελίσουν τις εγχώριες και

δημοσιονομικές ανάγκες της χώρας και με τις απαιτήσεις που απέρρεαν από τον εξωτερικό

δανεισμό και τις στρατιωτικές συρράξεις που ταλάνιζαν τις εθνική ασφάλεια της χώρας μας

κατά καιρούς είτε από εσωτερικούς είτε από εξωτερικούς κινδύνους.

Ο σύγχρονος αναγνώστης, λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας που έχει

προκαλέσει η διεθνής οικονομική κρίση και στην Ελλάδα, θα προσεγγίσει το βιβλίο αυτό με

ιδιαίτερο ενδιαφέρον και θα διαμορφώσει μια πληρέστερη εικόνα για το υπάρχον πολιτικό

και οικονομικό γίγνεσθαι και τις πολιτικές επιλογές, που κατά καιρούς έρχονται στο

επίκεντρο συζητήσεων σε κυβερνητικό επίπεδο.

Ο συγγραφέας παραθέτει αυτούσιους τους πολιτικούς λόγους των μεγάλων

ελλήνων ηγετών ως αδιάψευστα τεκμήρια της νεότερης οικονομικής ιστορίας, δίνοντας έτσι

στον αναγνώστη με ακρίβεια το πολιτικό γίγνεσθαι της εποχής χωρίς ίχνος παρέμβασης και

παραποίησης από τη μεριά του δημιουργού. Χαρακτηριστική είναι η φράση του Ιωάννη

Καποδίστρια στην Γ’ Εθνική Συνέλευση στην Τροιζήνα στις 3 Απριλίου του 1827: «..Τώρα

που ελευθερώθημεν πρέπει να προαγάγωμεν όσον το δυνατόν τα οικονομικά μας. καλή

αυτών διαχείρισις σημαίνει δια το μέλλον Μεγάλη Πατρίς..». Επιπροσθέτως το κεφάλαιο

που αναφέρεται στον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο μετά την πτώχευση του Τρικούπη

περιγράφει λεπτομερώς τα δύσκολα χρόνια της Ελλάδος, η οποία είχε απωλέσει ,όπως και

σήμερα εν μέρει την κρατική της υπόσταση και ανεξαρτησία.

Ο συγγραφέας, προσηλωμένος στα ιδανικά της πατρίδος μας λέει χαρακτηριστικά

για την καταστροφή της Σμύρνης το 1922: «…Ενάμιση εκατομμύριο (1.500.000) πρόσφυγες

της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας ήρθαν καταδιωγμένοι και όχι

συνωστιζόμενοι και στερέωσαν το εθνικό μας δένδρο βυθίζοντας πιο βαθειά τις ρίζες του

στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη…» δίνοντας έτσι την δική του ιστορική απάντηση σε

όσους αμφισβητούν τις συνθήκες διωγμού των προσφύγων και προσπαθούν να πείσουν

για δήθεν ειρηνική ανταλλαγή πληθυσμών. Αίσθηση προκαλεί το κεφάλαιο που

αναφέρεται στον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο που επιβλήθηκε στη Χώρα μας μετά το τέλος

του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897 με πρωταγωνιστή και τότε τη Γερμανία η οποία

τιμώρησε την ανυπάκουη Ελλάδα «επιβάλλουσα ειρήνη γερμανική», όπως χαρακτηριστικά

λέγει ο συγγραφέας, καθώς επίσης και το κεφάλαιο που αναφέρεται στην αναπτυξιακή

πολιτική του Βενιζέλου που όμως κατέληξε μετά το κραχ στις ΗΠΑ, το 1929, σε στάση

πληρωμών με αποκορύφωμα το 1932 .

Εν κατακλείδι ο συγγραφέας στον επίλογό του χωρίς να προβαίνει σε οιαδήποτε

υποκειμενική κρίση παραθέτει το συμπέρασμα του με βάση τα ιστορικά γεγονότα μένοντας

αποστασιοποιημένος από πολιτικές πεποιθήσεις και γνώμες λέγοντας χαρακτηριστικά ότι

«..η Ιστορία είναι του παρελθόντος ραψωδός, του παρόντος οδηγός και χρησμωδός του

μέλλοντος.» Ας ελπίσουμε και ας ευχηθούμε η ιστορία να μας συνετίσει και να μην

επαναληφθούν κάποιες μελανές της σελίδες, οι οποίες οδήγησαν το Έθνος μας σε

δυσάρεστες περιπέτειες και βάσανα, αλλά ως φάρος θα μας φωτίσει για να βγούμε από το

οικονομικό αδιέξοδο που φαίνεται ότι αντιμετωπίζουμε. Το βιβλίο αυτό του εξαίρετου

Δικαστού Νικολάου Π. Σολεϊντάκη αποτελεί χρήσιμο οδηγό για να κατανοήσουμε με

αντικειμενικότητα, την οικονομικοπολιτική ιστορία της Ελλάδος μας πιο επίκαιρη από ποτέ.

Άλλωστε Ο Σολωμός στο Εθνικό μας Ύμνο αναφέρει :

«Μοναχή το δρόμο επήρες,

εξανάλθες μοναχή·

δεν είν' εύκολες οι θύρες

εάν η χρεία τες κουρταλεί.»

ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ

argyrospa@yahoo.com