Αγωνία - Σπυρίδων Τσιτσίγκος

ΑΓΩΝΙΑ (< αγών), agonie, agony, anxiety, Ängstlichkeit. πολυσύνθετο δυσάρεστο συναίσθημα ή ψυχική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από καταπίεση, στενοχώρια (Δευτ. 28, 53, Β’ Κορ. 4, 8. 6, 4. 12), ταραχή, άγχος, αμφιβολία, φόβο (Ιώβ 3, 25. 31, 23, Λουκ. 8, 37), ανησυχία, αδημονία, απόγνωση, αυτοαπόρριψη, θλίψη (Ψαλμ. 21. 30. 34. 37. 56. 68. 87. 101), ανασφάλεια ή αβεβαιότητα μπροστά στον θάνατο ή γενικά στο μέλλον, λόγω εσωτερικών ή εξωτερικών (πραγματικών ή φανταστικών) οχληρών ή ανυπόφορων και οδυνηρών επικείμενων συνθηκών (σοβαρές ασθένειες, γηρατειά, οξείς μεταφυσικοί προβληματισμοί, υπαρξιακή ή πνευματική κρίση, θρησκευτική αμφιβολία, ιδρυματισμός, κίνδυνοι, απειλές, μοναξιά, δυσκολίες και γενικώς «οριακές καταστάσεις» τού θανάτου, τής ενοχής ή τής ματαίωσης), απέναντι στις οποίες αισθανόμαστε αδύναμοι να αμυνθούμε. Η αγωνία εκδηλώνεται συνήθως και με ψυχοσωματικά συμπτώματα (αύξηση της πίεσης, παραληρηματική σκέψη, σύγχυση κ.λπ.). Συνεκδοχικώς, η αγωνία χρησιμοποιείται και με την έν-νοια τής μέριμνας ή/και της μελλοντικής πορείας ενός έργου, θεσμού ή κατάστασης. Κατά την Ψυχολογία, η αγωνία δεν έχει συγκεκριμένο αντικείμενο. Δεν μπορεί να προσδιορίσει κανείς μπροστά σε τι αγωνιά. Εντούτοις, τις περισσότερες φορές την αγωνία του ο άνθρωπος «εξαπατά» ασυνειδήτως με διάφορους μηχανισμούς άμυνας. Διακρίνουμε τη φυσιολογική από την παθολογική (νευρωσική) αγωνία (χρόνια ή τραυματική αγωνία, που σχετίζεται με μελαγχολικές καταστάσεις). Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η αγωνία έγινε το κύριο θέμα τής Φιλοσοφίας, τής σύγχρονης Λογοτεχνίας και της Τέχνης, όπως για παράδειγμα, του Ισπανού ζωγράφου Francisco José de Goya y Lucientes (1746–1828). Φιλοσοφικώς, η αγωνία αναφέρεται σε ένα βαθύ και ακαθόριστο υπαρξιακό συναίσθημα φόβου. Πράγματι, ο φόβος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την αγωνία. Κατά τον M. Heidegger, η αγωνία καθιστά τον φόβο δυνατό. Ομοίως, κατά τον P. Tillich, το κεντρί τού φόβου είναι η αγωνία. Η στενή αλληλεξάρτηση ανάμεσα στον φόβο και στην αγωνία φαίνεται και από την τάση τής αγωνίας να μετατραπεί σε φόβο. Η αγωνία, όπως είπαμε, δεν συνδέεται με καμία συγκεκριμένη αιτία· αναβλύζει από τα εσώτερα βάθη τής

Αγωνία - Σπυρίδων Τσιτσίγκος

Documents

Transcript of Αγωνία - Σπυρίδων Τσιτσίγκος