ΑΛΚΕΝΙΑ C=C

ΠΑΡΑΣΚΕΥΕΣ ΑΛΚΕΝΙΩΝ

ΚΑΝΟΝΑΣ MAΡΚΟΒΝΙΚΟΦ: Κατά την προσθηκη αλκυλαλογονιδιου ή αλκοολης το ηλεκτραρνητικο ατομο προστιθεται στο ατομο του ανθρακα που είναι περισσοτερο υποκατεστημενο.

ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΖΑΙΤΣΕΦ: Κατά την αποσπαση ΗΧ από ένα αλκυλαγονιδιο υπερισχυει ο σχηματισμος του περισσοτερου υποκατεστημενου αλκενιου.

1)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΒΑΣΗΣ ΣΕ ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΟ

2)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΛΚΟΟΛΗ

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΛΚΕΝΙΩΝ

3)ΥΔΡΟΓΟΝΩΣΗ

1

2)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΗΧ ΟΠΟΥ Χ: Cl , Br , I

3)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΚΙ ΣΕ ΟΞΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

6)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΛΟΓΟΝΟΥ ( Cl , Br , I ) ΣΕ ΑΛΚΕΝΙΟ

7)ΟΞΥΥΔΡΑΡΓΥΡΩΣΗ ΑΛΚΕΝΙΟΥ

8)ΥΔΡΟΒΟΡΙΩΣΗ ΑΛΚΕΝΙΟΥ

2

9)ΥΔΡΟΞΥΛΙΩΣΗ ΑΛΚΕΝΙΟΥ

10)ΟΖΟΝΟΛΥΣΗ ΑΛΚΕΝΙΟΥ

ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΑ RX , οπου X : Cl , Br , I

ΠΑΡΑΣΚΕΥΕΣ ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΩΝ

1)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΗΧ ΟΠΟΥ Χ: Cl , Br , I

2)ΠΡΟΣΘΗΚΗ Η Cl ΣΕ ΤΡΙΤΟΤΑΓΗΣ ΑΛΚΟΟΛΕΣ

3

3)ΠΡΟΣΘΗΚΗ PBr 3 ΣΕ ΠΡΩΤΟΤΑΓΕΙΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΤΑΓΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛΕΣ

4)ΠΡΟΣΘΗΚΗ SOCl 2 ΣΕ ΠΡΩΤΟΤΑΓΕΙΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΤΑΓΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛΕΣ

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΩΝ

5)ΠΡΟΣΘΗΚΗ Κ CN / NaCN ΣΕ ΠΡΩΤΟΤΑΓΕΣ ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΟ

6)ΠΡΟΣΘΗΚΗ CH3COO ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΟΤΑΓΕΣ ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΟ

7)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΣΕ ΤΡΙΤΟΤΑΓΕΣ ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΟ

4

ΒΕΝΖΟΛΙΟ

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΒΕΝΖΟΛΙΟΥ

1)ΠΡΟΣΘΗΚΗ Β r ΣΤΟ ΒΕΝΖΟΛΙΟ

2)ΠΡΟΣΘΗΚΗ Cl ΣΤΟ ΒΕΝΖΟΛΙΟ

3)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΗΝΟ3/Η2SO4 ΣΤΟ ΒΕΝΖΟΛΙΟ

4)ΠΡΟΣΘΗΚΗ Η2SO4/ SO 3 ΣΤΟ ΒΕΝΖΟΛΙΟ

5)ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Friedel-Crafts

Οι αντιδρασεις αυτές υποκεινται στους παρακατω περιορισμους:

Α) Μπορουν να χρησιμοποιηθουν μονο αλκυλαλογονιδια.

Β) Δεν πραγματοποιουνται σε αρωματικους δακτυλιους που είναι υποκατεστημενοι με ομαδες οι οποιες αποτελουν ισχυρους δεκτες ηλεκτρονιων

Γ)Συχνα καθισταται δυσκολο να διακοπει η αντιδραση μετα την πρωτη υποκατασταση.

5

5α) ΑΛΚΥΛΙΩΣΗ Friedel-Crafts

5β) ΑΚΥΛΙΩΣΗ Friedel-Crafts

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε αντιθεση με τις πολλαπλες υποκαταστασεις που λαμβανουν χωρα στις αλκυλιωσεις Friedel-Crafts ,ακυλιωσεις δεν πραγματοποιουνται ποτε πανω από μια φορα σ ένα δακτυλιο.

6) ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΒΑΣΗΣ ΣΕ ΑΛΟΓΟΝΟΜΕΝΟ ΒΕΝΖΟΛΙΟ

7) ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για να γινει η οξειδωση πρεπει ο C να διαθετει βενζυλικα υδρογονα.

6

8)ΒΡΩΜΙΩΣΗ ΠΛΕΥΡΙΚΩΝ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΑΛΚΥΛΟΒΕΝΖΟΛΙΩΝ

9)ΑΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ

10)ΑΝΑΓΩΓΗ ΑΡΥΛΟ ΑΛΚΥΛΟ ΚΕΤΟΝΩΝ

7

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΩΝ ΣΕ ΥΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΥΣ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΔΑΚΤΥΛΙΟΥΣ

1)Επηρεαζουν τη δραστικοτητα του αρωματικου δακτυλιου. Μερικοι υποκαταστατες ενεργοποιουν τον δακτυλιο,καθιστωντας τον περισσοτερο δραστικο από το βενζολιο ενώ μερικοι τον απενεργοποιουν καθιστωντας τον λιγοτερο δραστικο από το βενζολιο.ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:

ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

2)Επηρεαζουν την κατευθυνση δηλαδη τον προσανατολισμο της αντιδρασης .Τα τρια δυνατα δι υποκατεστημενα προιοντα (ορθο,μετα,παρα) δεν σχηματιζονται συνηθως σε ιδιες ποσοτητες. Η φυση του υποκαταστατη που προυπαρχει στον βενζολικο δακτυλιο είναι αυτή που προσδιοριζει τη θεση του δευτερου υποκαταστατη.Οι υποκαταστατες ταξινομουνται σε 3 κατηγοριες: α)ενεργοποιητες με ορθο και παρα προσανατολισμο β)απενεργοποιητες με μετα προσανατολισμο γ)απενεργοποιητες με μετα προσανατολισμοΗ δραση τους σχετιζεται με τα επαγωγικα φαινομενα,δηλαδη αν ελκουν επαγωγικως ή προσφερουν ηλεκτρονια.Κοινο χαρακτηριστικο ολων των ενεργοποιητων είναι ότι προσφερουν ηλεκτρονια ενώ ολων των απενεργοποιητων ότι ελκουν ηλεκτρονια.

8

Ορθο και παρα κατευθυντηριοι ενεργοποιητες:αλκυλομαδες

Η νιτρωση του τολουολιου θα μπορουσε να λαβει χωρα σε στις θεσεις ορθο,παρα η μετα ως προς τη μεθυλομαδα σχηματιζοντας τα τρια ενδιαμεσα καρβοκατιοντα του σχηματος. Τα ενδιαμεσα ορθο και παρα είναι περισσοτερο σταθεροποιημενα. Για την προσβολη στις θεσεις ορθο και παρα το θετικο φορτιο βρισκεται απευθειας στον ανθρακα που φερει το μεθυλιο ο οποιος βρισκεται σε τριτοταγη θεση. Τα ορθο και παρα ενδιαμεσα εχουν χαμηλοτερη ενεργεια από το μετα ενδιαμεσο και συνεπως σχηματιζεται ταχυτερα.

9

Ορθο και παρα κατευθυντηριοι ενεργοποιητες ΟΗ και ΝΗ2

Κατά τις προσβολες ορθο και παρα υπαρχουν δομες συντονισμου στις οποιες το θετικο φορτιο σταθεροποιειται με την προσφορα ζευγους ηλεκτρονιων από το οξυγονο. Το ενδιαμεσο από τη μετα προσβολη δεν διαθετει τετοια σταθεροποιηση.

10

Ορθο και παρα απενεργοποιητες: αλογονα

11

Μετα κατευθυντηριοι απενεργοποιητες

12

ΤΡΙΥΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΑ ΒΕΝΖΟΛΙΑ:ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ

Όταν εχω δυο υποκαταστατες σε ποια θεση μπαινει ο τριτος?

1)εάν οι κατευθυντηριες επιδρασεις των δυο ομαδων ταυτιζονται δεν υπαρχει προβλημαΠχ

2)Εάν οι κατευθυντηριες απιδρασεις αντιτιθενται η ισχυροτερη ενεργοποιος ομαδα ασκει την κυριαρχη επιδραση

13

ΑΛΚΟΟΛΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛΩΝ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΕΣ ΑΛΚΟΟΛΩΝ ΥΔΡΟΒΟΡΙΩΣΗ ΑΛΚΕΝΙΩΝ

2)ΟΞΥΥΔΡΑΡΓΥΡΩΣΗ ΑΛΚΕΝΙΩ Ν

3)ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΟΛΩΝ

4)ΑΝΑΓΩΓΗ ΑΛΔΕΥΔΩΝ

14

5)ΑΝΑΓΩΓΗ ΚΕΤΟΝΩΝ

6)ΑΝΑΓΩΓΗ ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΚΩΝ ΟΞΕΩΝ

7)ΑΝΑΓΩΓΗ ΕΣΤΕΡΑ

8)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΟ

9)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΩΝ GRIGNARD A )ΣΕ ΑΛΔΕΥΔΗ

Β)ΣΕ ΚΕΤΟΝΗ

15

Γ)ΣΕ ΕΣΤΕΡΑ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΟΥ GRIGNARD ΣΕ ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΚΟ ΟΞΥ ΔΕΝ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛΩΝ

1)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΛΚΟΟΛΗ

2)ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΜΕ ΟΞΥΧΛΩΡΙΟΥΧΟ ΦΩΣΦΟΡΟ

3)ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΣΕ ΑΛΚΥΛΑΛΟΓΟΝΙΔΙΑ

4)ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΠΡΩΤΟΤΑΓΟΥΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ

16

5)ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΤΑΓΟΥΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ

ΑΙΘΕΡΕΣ

1)O ΞΙΝΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΑΙΘΕΡΩΝ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:Σχηματιζεται το λιγοτερο υποκατεστημενο αλκυλαλογονιδιο

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΕΠΟΞΕΙΔΙΩΝ

1)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΥΠΕΡΟΞΕΟΣ ΣΕ ΑΛΚΕΝΙΟ

2)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΒΑΣΗΣ ΣΕ ΑΛΟΥΔΡΙΝΗ

17

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΠΟΞΕΙΔΙΩΝ1)ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΞΕΟΣ ΣΕ ΕΠΟΞΕΙΔΙΟ

2)ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΛΟΓΟΝΟΥ ΣΕ ΕΠΟΞΕΙΔΙΟ

3)ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΥΔΡΑΛΟΓΟΝΟΥ ΣΕ ΕΠΟΞΕΙΔΙΟ

4)ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΟΥ GRIGNARD ΣΕ ΕΠΟΞΕΙΔΙΟ

18

ΑΛΔΕΥΔΕΣ ΚΑΙ ΚΕΤΟΝΕΣ

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΛΔΕΥΔΩΝ ΚΑΙ ΚΕΤΟΝΩΝ1)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΝΕΡΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΟΛΩΝ

2)ΠΡΟΣΘΗΚΗ HCN ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΥΑΝΙΔΡΙΝΩΝ

3)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΡΩΤΟΤΑΓΟΥΣ ΑΜΙΝΗΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΙΜΙΝΩΝ

19

4)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΔΕΥΤΕΡΟΤΑΓΟΥΣ ΑΜΙΝΗΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΝΑΜΙΝΩΝ

5)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΥΔΡΑΖΙΝΗΣ ,ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΑΛΚΑΝΙΟ

Α)ΑΝΤΙΔΡΑΣ EI Σ WOLF - KISHNER ΚΑΙ CLEMMENSEN

6)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ

20

7)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΥΛΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ WITTIG

8)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΕ α,β ΑΚΟΡΕΣΤΕΣ ΚΑΡΒΟΝΥΛΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ

Β)ΠΡΟΣΘΗΚΗ GRIGNARD ΣΕ α,β ΑΚΟΡΕΣΤΕΣ ΚΑΡΒΟΝΥΛΙΚΕΣ

9) A ΛΔΟΛΙΚΗ ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ

21

Ο βασικος καταλυομενος διμερισμος που ονομαζεται αλδολικη συμπυκνωση αποτελει γενικη αντιδραση για ολες τις αλδευδες και τις κετονες με α ατομα υδρογονου. Εάν ωστοσο η αλδευδη ή κετονη δεν εχουν α ατομα υδρογονου,η αλδολικη συμπυκνωση δεν μπορει να πραγματοποιηθει.

ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΚΑ ΟΞΕΑΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΚΩΝ ΟΞΕΩΝ

1)ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΥΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΩΝ ΑΛΚΥΛΟΒΕΝΖΟΛΙΩΝ

2)ΟΞΕΙΔΩΣΗ ΑΛΔΕΥΔΗΣ

3)ΥΔΡΟΛΥΣΗ ΝΙΤΡΙΛΙΩΝ

22

4)ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΩΣΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΩΝ GRIGNARD

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΚΩΝ ΟΞΕΩΝ

1)ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΑΛΟΓΟΝΙΔΙΟ

23

2)ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΕΣΤΕΡΑ

ΕΣΤΕΡΕΣΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΣΤΕΡΩΝ1)ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΚΑΡΒΟΞΥΛΙΚΑ ΟΞΕΑ

2)ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΑΜΙΔΙΟ

24

3)ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΑΝΤΡΙΔΡΑΣΤΗΡΙΩΝ GRIGNARD

25