Στάση 1η Ύπατο

Βρισκόμαστε δίπλα στην Εθνική Οδό, στη πεδιάδα που βρίσκεται η Θήβα σε απόσταση 4-5 χμ. από εμάς.

Σε διεύθνυνση ανατολικά βλέπουμε το Ύπατο εγκατεστημένο στις ρίζες του βουνού. Το βουνό έχει υψόμετρο 800μ. Παρ’ότι η μέρα είναι θολή, υπάρχει ένα χαρακτηριστικό πανόραμα.

Το πρώτο πραγμα που προσέχουμε είναι δυο επαφές οι οποίες μας χωρίζουν την κορφή του βουνού. Στους πρόποδες έχουμε ασβεστολίθους, πανω-πανω επίσης και ανάμεσα τους υπάρχει ένας άλλος σχηματισμός, οι οφυόλιφοι(βασικά και υπερβασικά πετρώματα). Η ηλικία των ασβεστολίθων ειναι περίπου ίδια Ανωτ. Τριαδικό, νηριτική φάση-ρηχά νερά με κορράλια και φύκη.

Όπως καταλαβαίνουμε οι οφυόλιθοι δεν είναι δίπλα αρμονικά σε στρωματογραφική σχέση με τους ασβεστολίθους και η θεση τους ανάμεσα στους ασβεστολίθους οφείλεται σε τεκτονικά αίτια.

Αν δεν είχε διαβρωθεί τόσο η περιοχή θα βλέπαμε την ασυμφωνία της ανωκρητιδικής επίκλησης (κροκαλοπαγή-ασβεστόλιθος-φλύσχης) η οποία καλύπτει τη κατω επαφή ασβεστόλιθοι- οφυόλιφοι.

Συμπερασματικά βλέπω δύο επαφές μία οριζόντια χαμηλή και μία με φαινόμενη κλίση 20-30’ που είναι δυο τελείως διαφορετικές εποχές τεκτονισμού. Η κάτω μου φερνει τους οφυολίθους πάνω στη πλατφόρμα και είναι στη παλαιο-Αλπική φάση, ενω η πάνω επαφή είναι και μετά το φλύσχη και είναι η κλασσική Αλπική τεκτονική του Ηωκαίνου.

Στο μέρος που έιμαστε εμείς είναι τα αλλούβια και αν κοιτάξουμε δυτικά βλέπουμε ασβεστολίθους να ξεπηδούν από τα αλλούβια. Για να μάθουμε αν αυτοί ανήκουν στο πάνω ή στο κάτω ‘’πακέτο΄΄ πρέπει να τους μελετήσουμε.

Στάση 2η - Αγ. Γιάννη του θεολόγου του Μαζαράκη

Έχουμε πάρει το δρόμο που οδηγεί στο Μοναστήρι. Κοιτώντας κάτω και σπάζοντας καταλαβαίνουμε και από τον ήχο ότι έχουμε να κάνουμε με ένα συμπαγές γερό πέτρωμα που είναι ένας νηριτικός ασβεστόλιθος-πλατφόρμα(ρηχή φάση). Εάν ψάξουμε θα βρούμε μακρο και μικρο-απολιθώματα Άνω Τριαδικού-Κατώτερου Ιουρασικού.

Προχωρώντας 300μ βόρεια θα προσπαθήσουμε να καταλάβουμε που αλλάζουν τα πετρώματα και που βρίσκονται οι μεταξύ τους επαφές μέχρι να φτάσουμε στη κορφή της στήλης. Ψάχνοντας την κορφή της στήλης βλέπουμε αριστερά από το Μοναστήρι ασβεστόλιθους (περιέχουν ρουδιστές-Αν.Κρητιδικό) και κατω από αυτους παρατηρουμε ενα διαφορετικό μαλακό πετρωμα, οπότε ανάμεσα στους δυο ασβεστολίθους υπαρχει ενα μεγαλο χρονικά στρωματογραφικο κενό.Προχωρούμε ώσπου κάτι να αλλάξει. Η πρώτη αλλαγή που συναντούμε είναι με πετρώματα πυριτικά με έντονη στρώση (χαράζουν το σφυρί) πελαγικής φάσης ηλικίας Μαλμίου. Το πυρίτιο υποδηλώνει βαθύτερα νερά άρα φάση πελαγική άρα

μάλλον κάτι έχει συμβεί στη λεκάνη ιζηματογέννεσης, έχουμε άλλωστε απότομη αλλαγή της κλίσης(παμε σε μεγαλύτερο βάθος) και η επαφή έχει προσανατολισμό Α-Δ και τα στρώματα κλίνουν προς το βορρά(Ύστερα ψάχνουμε τις πτυχές). Συνεχίζοντας το περπάτημα βλέπουμε ενα πάγκο από μαλακό πέτρωμα χώρις ανθρακικές ενδιαστρώσεις με χρωμα βυσσινέρυθρο οπότε και πρόκειται για κερατόλιθους, ραδιολαρίτες αλλα και ενδιαστρωσεις ψαμμιτικού υλικού ηλκίας Λιάσιου ενώ στη συνέχεια εκεί κοντά στην εκσκαφή βλέπουμε την επόμενη επαφή με τους οφυολίθους(ανοικτό πράσινο,βασικά και υπερβασικά πετρώματα) τέλος Ιουρασικού-αρχή Κρητιδικού, παραδίπλα συναντούμε κροκαλοπαγή και στο βάθος βλέπουμε τους ασβεστολίθους.

Στάση 3η - Ανω-Κρητιδική επίκληση

Στη στάση αυτή παρατηρούμε πως αναπτύσσεται η ανω-Κρητιδική επίκληση την οποία μπορούμε να τη συναντήσουμε στα ανθρακικά της πλατφόρμας, στη σχιστοψαμμιτοκερατολιθική φάση ή ακόμα και στους οφυολίθους. Στη θέση που είμαστε, πίσω από τις αποθήκες βλέπουμε τους ασβεστολίθους της πλατφόρμας. Ακριβ΄ως πάνω τους έχουμε ένα κλαστικό σχηματισμό,κροκαλοπαγή και ψαμμίτες.

Οι πάγκοι κλίνουν προς τα ανατολικά και μιλάμε για το κροκαλοπαγές βάσης της ανω-Κρητιδικής επίκλησης.

Μπορώ να βρω απολιθώματα στο συνδετικό υλικό των κροκάλων θα μου επιβεβαιώσουν και τη χρονολόγηση της επίκλησης.

Στάση 4η Με τη πρώτη ματιά αντικρίζουμε μια πελαγική ακολουθία με ωραίες

στρώσεις, με ενα σύστημα ρηγμάτων συγγενετικών .Σε τέτοιες περιοχές που εχω τέτοιες εναλλαγές διαφορετικών οριζόντων έχω

συσαρμονία και ταυτόχρονη ανάπτυξη πτυχώσεων και ρηγμάτων. Παρατηρώντας το τοπίο βλέπουμε αριστερά ενα ρηγμα , αμέσως δεξιά μια

πτυχή, φαίνεται και ο άξονας της που τείνει κατακόρυφα λόγω κάμψης) και επίσης άλλο ένα ρήγμα δεξιά που διακόπτει κάποια στρώματα δεξιά.

Απο ‘κει και πέρα έχω μια μονοκλινική ακολουθία με διαφορετικές κλίσεις, άλλη μια επιφάνεια δηλαδή που διακόπτει τη συνέχεια της δομής και όχι απλά των στρωμάτων.

Στάση 5η

Στη περιοχή αυτή υπάρχει μια ακολουθία πετρωμάτων.Παίρνοντας τα πετρώματα με την ανάποδη σειρά του πως πήγαμε στο σημείο, έχουμε αρχικά παχυπλακώδεις ασβεστόλιθους με ρουδιστές που όσο προχωράμε προς το δρόμο οι στρώσεις φαίνονται καλύτερα, εξαφανίζονται σιγά-σιγά οι ρουδιστές και μεταβαίνουμε σε πελαγικούς ασβεστολίθους με orbitoides εως ώτου ‘’πεφτουμε’’ πάνω σε κλαστικά πετρώματα(πηλίτες) ενώ στην επαφή αυτών (Αν. Κρητιδικού) με φλύσχη βρίσκουμε αντιπροσώπους πελαγικών τρηματοφόρων του γένους globigerina κobotrucana(άνΜαιστρίχτιο).

Στάση 6η - Λίγο έξω από τους Δελφούς

Στη στάση αυτή παρατηρούμε ένα ενεργό ρήγμα στην άκρη της κοιλάδας των Δελφών. Βλέπουμε τη κατοπτρική επιφάνεια του ρήγματος, λεία όπως είναι, το οποίο έχει κόψει το πέτρωμα της περιοχής εν προκειμένω αυτό τον ασβεστόλιθο, και μας επιτρέπει να βλέπουμε τις διάφορες δομές του σχηματισμού αυτού.

Το ρηγμα εκτείνεται για πάρα πολλά χιλιόμετρα με διεύθυνση βορειοανατολικά-νοτιοδυτικά και είναι κανονικό αφού εμείς πατώντας πάνω στο φλύσχη βλέπουμε τον ασβεστόλιθο που θα πρεπε κανονικά να είναι από κάτω καθώς έτσι θα υπάκουε στην ενότητα Παρνασσού.

Από κοντά παρατηρούμε ότι το πέτρωμα έχει υποστεί λατυποποίηση μερικών μέτρων. Δηλαδή εχει κατακερματιστεί το υπάρχον πέτρωμα και έχει δημιουργηθεί ένα καινούριο, κατακλαστίτης, που μας δείχνει ότι το σπάσιμο έγινε σε μεγάλο βάθος.

Καταφεύγουμε στη μελέτη των γραμμών ολίσθησης, αυτών των κινηματικών δεικτών και πάντα ξεκινάμε με τη μέτρηση των στοιχείων του ρήγματος με τη βοήθεια της ειδικής πυξίδας.

Οφείλουμε να προσθέσουμε ορισμένες ακόμα παρατηρήσεις, ότι στη κατοπτρική επιφάνεια παρατηρούμε κάμψεις με παράλληλους άξονες, ότι δεξιά υπάρχουν πλευρικά κορήματα, λατύπες που συσσωρεύονται στη βάση του κρημνού και αν κοιτάξουμε πάνω θα δούμε οτι το ανώτερο κομμάτι του στρώματος αυτού είναι διαβρωμένο.

Ημέρα 2η - Αναχώρηση από Ιτέα

Στάση 1η - Κοντά στο χωριό Πεντεόρια

Ανεβασμένοι σε ένα ύψωμα βλέπουμε μπροστά μας το κόλπο της Ιτέας. Καθόμαστε πάνω σε μια πολύ συγκεκριμένη επιφάνεια γεωμετρικότατη στην οποία μπορούμε να παρατηρήσουμε και τις τρεις διαστάσεις και τη μικρη κλίση 20-25’.

Η επιφάνεια αυτή ανήκει σε ένα ρήγμα. Είναι μια τεκτονική επαφή Ανω-Τριαδικης ηλικίας ασβεστόλιθοι με megalodon και ανήκουν σε ιδιόμορφη ενότητα ανάμεσα στο Παρνασσό καιι τη Γκίωνα, μία από τις ενότητες των Βαρδουσίων.

Απέναντι βλέπουμε ασβεστόλιθους Ιουρασικής ηλικίας και άμα κοιτάξουμε το τοπίο προς τα πανω υπάρχουν κάτι γκρεμοί από λεπτοπλακώδεις πτυχωμένους ασβεστολίθους. Δεν είναι συμπαγείς νηρητικοί όπως ολοι η μάζα πίσω μας και η Γκιώνα αλλά πελαγικοί πτυχωμένοι Ιουρασικής ηλικίας.

Εδώ είναι μία από τις περιπτώσεις που τα τελευταία χρονια έχουμε συνηδητοποιήσει οτι πρόκειται για ένα κανονικό ρήγμα αποκόλλησης. Τα ρήγματα αυτά πρέπει να τα προσέχουμε, έχουν πολύ μεγάλα άλματα και πρέπει να παίρνουμε όλη τη στήλη από την οροφή ως το δάπεδο και να βλέπουμε τι λείπει.

Το περασμένο χρόνο στο κόλπο της Άμφισσας έγινε μια μεγάλη ανακάλυψη. Βρέθηκε μετά από επίπονη έρευνα ότι τα ιζήματα της περιοχής είναι Μειοκαινικης ηλικίας κάτι άγνωστο μεχρι στιγμής για την περιοχή της κεντρικοανατολικής Ελλάδας

Πιο συκγεκριμένα έχουμε τις εξής σημαντικές πληροφορίες.Η τεκτονική εξέλιξη με βάση τις δομές που βλέπουμεστη περιοχή αυτή είναι

οι εξής τρεις περίοδοι: Η περίοδος της συμπίεσης Ολιγόκαινο-Ηώκαινομε με τα καλύμματα

και τις πτυχώσεις Η περίοδος με τον εφελκυσμό με τα χαρακτηριστικά ρήγματα μικρής

κλίσης και άλλα μεγαλύτερης κάθετα πάνω σ αυτά ηλικίας Μειοκαινικής ηλικίας

Η περίοδος δημιουργίας των Ανατολής-Δύσης ρηγμάτων, τα οποία δημιούργησαν και τον Κορινθιακό Κόλπο που χωρίζει Στερεά Ελλάδα από Πελλοπόνησο τα τελευταία 4 εκατομμύρια χρόνια.

Στάση 2η - Χωριό Πάνορμος

Κοίταζοντας ευθεία μπροστά βλέπουμε το χωριό Πάνορμος. Ο γλύσχης πάνω στον οποίο πατάμε έιναι η αρχική βαθιά ιζηματογέννεση, κλαστική με κυκλοθέματα δηλαδή με εναλλαγές ψαμμιτών-πηλιτών που αποτίθενται σε βαθιά θάλασσα στη τάφρο κατά κανόνα 3-6 χιλιόμετρα μπροστά από το νησιωτικό τόξο που τροφοδοτεί με κλαστικό υλικό και αυτό κυκλοφορεί μέσα με τουρβιδιτικά ρεύματα ώσπου και αποτίθενται αυτοί οι σχηματισμοί.

Κοιτάζοντας πέρα από το χωριό πάνω στο βουνό δεν βλέπουμε πια φλύσχη αλλά ασβεστόλιθο, ενώ αν προεκτείνουμε τη ματιά μας δεξία βλέπουμε αλλούβιες αποθέσεις μέχρι και το χωριό.

Ξεκάθαρα φαίνεται δυτικά μας η επαφή φλύσχη(Ηώκαινο) –ασβεστόλιθου(Άνω Τριαδικό), καθως και βορειοανατολικά η εφίππευση και χωρίζει τον δυτικό φλύσχη από τον ανατολικό ασβεστόλιθο.

Στάση 3η - Χωριό Ρίζα

Αρχικά στο βουνό αυτό παρατηρούμε από μακριά την κλασσική πλέον ενότητα ασβεστολίθου σχεδόν οριζόντιο και από πάνω φλύσχη (Αν. Ηωκαίνου). Αν περπατήσουμε προς τα πάνω, αφού βρούμε απολιθώματα Alveolina βενθονικά τρηματοφόρα θα πετύχουμε και έναν ορίζοντα βωξίτη

(ηλικίας Μέσο – Άνω Ηώκαινο) πάχους περίπου 1m και συνεχίζοντας προς τα πάνω θα δούμε και Nummulites καθώς η περιοχή είναι πλούσια σε απολιθώματα.

Αφού έχουμε φτάσει στην εκκλησία και κοιτάζοντας προς το νέο βουνό που ξεπροβάλλει παρατηρούμε σημάδια έντονης διάβρωσης και απόθεσης πλευρικών κορημάτων. Κατεβαίνοντας συναντάμε ασβεστολίθους και ύστερα πέφτουμε πάνω σε κλαστικά ιζήματα και αντίστοιχα σε πελαγικά απολιθώματα.

Στάση 4η - Χωριό Ρετσίνα

Αφού περπατήσουμε ελάχιστα φτάνουμε μπροστά σε ένα γκρεμό και κοι΄ταζοντας απέναντι βλέπουμε ξεκάθαρα ασβεστόλιθους πελαγικής φάσης που διακόπτονται απο ένα ρήγμα με άλμα μερικές εκατοντάδες μέτρα. Αφού παρατηρήσαμε το ρήγμα από μακρία, πάμε να το αναζητήσουμε, οπότε φεύγουμε γρήγορα από το σημείο και βγαίνουμε στο δρόμο που χει κόψει τα στρωματα αριστερά μας και ψάψνουμε για το ρήγμα.. Όντως το βρίσκουμε, στο δεξί τέμαχος βλέπουμε τους ασβεστολίθους , ενώ αριστερά το φλύσχη. Ξεκάθαρα διιακρίνονται οι γραμμές ολίσθησης. Τέλος μπορούμε να βρούμε discoaster και βρισκόμαστε στο Ολιγόκαινο.