ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009 - ΙΛΛΥΡΙΑΣ 6-10, 113 63 ΑΘΗΝΑ - ΤΗΛ.: 210 88.31.766 , ΦΥΛΛΟ 55ο

ΚΕΜΠΑΘ

3728ΚΩ∆ΙΚΟΣ 4232

Α Π Ο Χ Α Ι Ρ Ε Τ Ω Ν ΤΑ Σ Τ Ο 2 0 0 92 0 0 9

Σ το ξεκέντι κι αυτού του χρόνου, του 2009, βρισκόµαστε γιαάλλη µια φορά, φορτωµένοι µ’ έναν ακόµη χρόνο στην πλάτη,

αλλά και ενισχυµένοι µε την πείρα και γνώση που αποκτήσαµε στηδιάρκειά του, να ανασκοπούµε όσα χαρούµενα ή λυπητερά και δύ-σκολα περάσαµε µαζί του και να ατενίζουµε µε αισιοδοξία και θέ-ληση για ό,τι καλύτερο τον καινούργιο χρόνο, το 2010, πουξανοίγεται µπροστά µας.

Το 2009, παρά τους όχι καλούς χαρακτηρισµούς που του φορτώ-νουν για την αρνητική του συµβολή στην άσχηµη οικονοµική και κοι-νωνική πορεία της χώρας µας, θα µπορούσαµε να πούµε ότι για τηΣίδερη και τους Σιδερίτες ήταν µια συνήθης χρονιά και δεν υστέ-ρησε σε τίποτα. Σταθήκαµε όρθιοι και χάρη στα θεσµικά µας όρ-γανα, Τοπικό Συµβούλιο, Αδελφότητα, Πολιτιστικό Σύλλογο,Εκκλησιαστικό Συµβούλιο, αλλά και µεµονωµένες παρουσίες, πο-ρευθήκαµε δηµιουργικά, βελτιώνοντας στο µέτρο του δυνατού ταχωριανικά πράγµατα.

Τ α µικροέργα που έγιναν µέσα στο χρόνο, όπως η κατασκευήνέας δεξαµενής για την ύδρευση, η ολοκλήρωση του τοίχου

αντιστήριξης στη «Ράχη», η διαµόρφωση του χώρου µπροστά στοιερό της εκκλησίας, η ανακαίνιση της παιδικής χαράς στον Αϊ-Θα-νάση, οι εκδηλώσεις κοπής της Βασιλόπιτας από την Αδελφότηταστην Αθήνα κι από τον Πολιτιστικό Σύλλογο στο χωριό, η πραγµα-τοποίηση, όπως πάντα, όλων των καλοκαιρινών πολιτιστικών εκ-δηλώσεων από το Σύλλογο, η αύξηση κατά δύο ακόµη των σπιτιώντου χωριού µε την ανακαίνιση και ανακατασκευή τους, η συνέχισητης λειτουργίας, έστω και µερικώς, του µαγαζιού στην πλατεία του«Φτελιά» και πάνω απ’ όλα η πεισµατική επιµονή ικανού αριθµούΣιδεριτών, γύρω στους 70, να διαµένουν µόνιµα στο χωριό και ναδραστηριοποιούνται στα χώµατά του, αποτελούν µικρά πλην εµ-φανή σηµάδια ζωντάνιας και συνέχειας της ιστορικής πορείας καιδιαδροµής της Σίδερής µας µέσα στο χρόνο.

Γ ι’ αυτό ας περπατήσουµε µε αισιοδοξία κι ας εργασθούµε όλοιµαζί κι ο καθένας χωριστά, βοηθώντας µε τον τρόπο του, µε

την ευχή ο καινούργιος χρόνος να είναι για το χωριό µας κι όλουςτους Σιδερίτες όπου γης, χαρούµενος κι ευτυχισµένος, αλλά και γό-νιµος και δηµιουργικός.

Στις 31 Ιανουαρίου 2010, Κυριακή 10 π.µ., στην µεγάλη αίθουσα της Πανηπειρωτικής Συνο-µοσπονδίας Ελλάδος (Κλεισθένους 15, 7ος όροφος) κόβουµε την πίτα µας και εκλέγουµενέο ∆ιοικητικό Συµβούλιο στην Αδελφότητα. Η παρουσία όλων µας είναι απαραίτητη.

ΣΙ∆ΕΡΙΤΙΚΑ ΦΩΤΟ - ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ

Στιγµιότυπο από εκδροµή της Αδελφότητας στον χώροτης γέφυρας του Γοργοπόταµου στις 16 Οκτωβρίου 1983.

Οι Σιδερίτες αραδιασµένοι στο πεζούλι του Αϊ-Θανάση ανήµερατης γιορτής του στις 2 Μαΐου, στα µέσα της δεκαετίας του ’90.

Μ ε το κράξιµο ... «ψιψίνα», που θ' άκουγε, πάντααπαντούσε µε ναζιάρικο «νιάρρρ»! Μιλάµε για

την τελευταία γάτα που έζησε κι «έδρασε» στο παµ-πάλαιο βακούφικο σπίτι, που στέγαζε για πολλά χρό-νια την πατρική οικογένεια. Ο βιολογικός της κύκλοςως... συνταξιούχος, έκλεισε στο καινούργιο ιδιόκτητο,που αξιωθήκαµε να µεταστεγαστούµε στα τέλη της δε-καετίας του '90. Νισάφι πια!

Χρόνια και χρόνια από τη λιγοστή ζωή της τα είχεαναλώσει... ευσυνείδητα στο ρόλο ποντικοκυνηγού σ’ερειπωµένο σπίτι- καιρός ήταν να ξεκουραστεί κιεκείνη σε αναβαθµισµένο περιβάλλον, παράλληλα µετην ξεκούραση που απολάµβαναν πλέον και τ’ αφεν-τικό της και ιδιαίτερα η αφεντικίνα της. ∆εν υπήρχε οι-κογένεια στο χωριό µας, που να µη συµπεριλάβαιινεστα «µέλη» του µία τουλάχιστον γάτα. Οι... ορδές απότα ποντίκια που λυµαίνονταν τα αιωνόβια ερειπωµένασπίτια, έκαναν επιτακτική την παρουσία της, σε ρόλο«εξολοθρευτή»!

Οι ζηµιές στα νοικοκυριά από τις νυχτερινές «επι-χειρήσεις» των ποντικιών, ήταν απίθανες. Μπορού-σαν να αφανίσουν οτιδήποτε µπορεί να βάλλει ο νους,ξεκινώντας από τα τρόφιµα και καταλήγοντας σε σα-πούνια,... παπούτσια κι εφηµερίδες! Εύκολα µπορού-σαν να ρηµάξουν το φαγητό της φαµίλιας, ακόµη καιµέσα από το µουσκέτο αν και ήταν κρεµασµένο µε τρι-χιά από το ταβάνι του δροσερού υπόγειου, για να µηµπορούν, υποτίθεται, να το εκπορθήσουν. Τα ποντίκιαόµως, έχοντας εκπαίδευση ... κοµάντος, κατέβαιναναπό το σκοινί, ροκάνιζαν σε µια άκρη την τσίπα πουκάλυπτε τις πλευρές του, έµπαιναν στα σωθικά τουκαι εξαφάνιζαν τα φαγώσιµα, φέρνοντας τη νοικοκυράστα πρόθυρα υστερίας το άλλο πρωί! Το ψωµί πάλι,για αρκετά χρόνια µετά τη λήξη του τελευταίου πολέ-µου, ήταν συνήθως σπιτίσιο, που ζυµωνόταν σε ξύ-λινο σκαφίδι από τις νοικοκυρές0

Έτσι, εκείνο τον καιρό, κάθε φαµίλια ήταν εφοδια-σµένη µε ένα τουλάχιστον σακί αλεύρι, που ήτανόµως η ιδιαίτερη αδυναµία των ποντικιών, µια καιήταν εύκολο να το τρυπήσουν και µέσα στο αλεύρι ναοργανώσουν το «σπιτικό» τους, όχι µόνο τρώγονταςχωρίς φροντίδα, αλλά και... διαιωνιζόµενα! ∆εν ήτανλίγες οι φορές που µέσα σε τσουβάλι εξήντα οκάδων(κάπου 77 σηµερινών κιλών) είχαν βρεθεί νεογέννηταποντικάκια, γεγονός που υποχρέωνε τη νοικοκυρά ναπεράσει όλο το ασκί από κόσκινο(!) και να πετάξει στοσκουπιδοτενεκέ αρκετή ποσότητα από το ... µιασµένο,ολόγυρα από την ποντικοφωλιά! Παµφάγα και θρα-σύτατα, έφτασαν να τρυπήσουν ως και τον τενεκέ µετο λάδι της γειτόνισσας, της κυρα-Χαρίκλειας! Απί-στευτο κι όµως αληθινό. Κατακαηµένες νοικοκυρές-µανάδες-σύζυγοι των περασµένων γενιών τισκυλοζωή τραβήξατε!

Μέσα από τις αναµνήσεις των παλιών χρόνων,πάντα θα βγαίνει και το σουλούπι µιας γάτας,

αναπόσπαστου «µέλους» της οικογένειας! Μιαςγάτας θηλυκής συνήθως, µια κι ήταν γνωστό ότι το

σερνικό, ο γάτος δηλαδή, προτιµούσε να «κυνηγάει»

εκείνη, παρά τα ποντίκια. Μεγάλο κηφηναριό, ο κερα-τάς, είχε εκχωρήσει την αρµοδιότητα του κυνηγούστην καηµένη τη γατούλα, προκρίνοντας για τον εαυτότου τον ολοήµερο ύπνο από τη µια µεριά και το ολο-νύκτιο... «ξενύχτι» στα κεραµίδια από την άλλη!

Οι επιδόσεις της τελευταίας µας γάτας, της ψιψίναςήταν... υψηλές! Σε καθηµερινή βάση ήταν αδύνατο ναµη γραπώσει και «καρυδώσει» κάποιο ποντίκι, πουπάντοτε θεωρούσε υποχρέωση να µας το µοστράρει,κρατώντας το στο στόµα και γρυλίζοντας για να τηνπροσέξουµε!

Αναµφίβολα επιδίωκε την ηθική της επιβράβευση,µια και µόλις έπαιρνε ένα χάδι στο κεφάλι, ικανοποι-ηµένη αποτραβιόταν έξω στην αυλή µε το θήραµα,που ποτέ δεν καταβρόχθιζε, αλλά το παρατούσε σεµια άκρη ... τεζαρισµενο!

Το ... σιτηρέσιο της γάτας εξασφάλιζαν τα αποφάγιααπό τα πιάτα των αφεντικών της. Θα τσιµπολογούσε,

ίσως, «µεζεδάκι» από τη λεία της, µόνο αν τύχαινενα είναι µικρή και τρυφερή κι εκείνη πεινασµένη. Έτσιη λιτοδίαιτη ... προγονική γατούλα είχε βαθιά ριζωµένοµέσα της το ένστικτο του κυνηγού, για την εκπλήρωσητου ... κοινωνικού της ρόλου, ρόλου φύλακα της οικο-γένειας από τις επιδροµές των τρωκτικών.

Όµως ...«ο κόσµος άλλαξε, άλλαξαν οι καιροί...»,που τραγούδαγε ο αξέχαστος Νίκος Γούναρης. Κιόταν λέµε «ο κόσµος», δεν εννοούµε µόνο τον κόσµοτων ανθρώπων, αλλά και των κατοικίδιων! Άντε τώρανα φανταστείς ότι µαζί µε τη βιοτική ανύψωση του αν-θρώπου, θα ανέβαινε κατά τρόπο αλµατώδη και τοαντίστοιχο της γάτας των περασµένων γενιών. Άντενα µπορούσες να προβλέψεις ότι, σε λιγότερο απότρεις δικές της γενιές από τη δεκαετία του '50, ο ρόλοςτων απογόνων της µέσα στα σπίτια θα ήταν ίδιος µ’εκείνον του ... τεµπελχανά! Σίτιση της γάτας µε απο-φάγια της φαµίλιας; Αστεία πράγµατα! Ποντίκια στασηµερινό σπίτια; Τι είναι πάλι τούτο; Κυνηγετικό έν-στικτο; ∆ε... σφάξανε που θα πολεµάνε ακόµη! Έχουνσυνάψει προ πολλού σχέσεις... αγαστής σύµπνοιαςµε τα λιγοστά ποντίκια!

Έτσι, η ταπεινή κυνηγό - γατούλα, εξελίχτηκε στησηµερινή ... υψηλής κοινωνικής τάξεως γάτα, που ξε-πέρασε ακόµη και τ’ αφεντικά της τόσο στον επισιτι-στικό τοµέα, µια που περιδροµιάζει µόνοεπιστηµονικά εγγυηµένες γατοτροφές, υποχρεωτικάδιαφηµισµένες από την αµαρτωλή Τι-Βι, όσο καιστον ιατροφαρµακευτικό, αφού καλύπτεται πλήρωςµε τα εµβόλιά της, τους γιατρούς της και τους... ψυ-χιάτρους της.

Τώρα, αν θα σταυροκοπιούνταν οι γιαγιάδες κι ανθα ... χούγιαζαν «θα µας κάψει ο Θεός», µπροστάστην ανεπίτρεπτη πρόκληση για τα παιδάκια του πλα-νήτη που λιµοκτονούν καθηµερινά, αυτό µας είναιαδιάφορο. Σιγά µην εξακολουθήσει ο Ύψιστος να βο-λοδέρνει µ’ εµάς! Νου και γνώση µας έδωσε, άσχετααν δεν ήταν τόσο πλουσιοπάροχη η δωρεά Του και σεσυναισθηµατική ευαισθησία.

Βασίλης Στάµου

Η Πανηπειρωτική Συνοµοσπονδία Ελλά-δος ΚΑΛΕΙ όλους τους Ηπειρώτες της

Αποδηµίας στην κορυφαία εκδήλωση τηςχρονιάς, την «ΚΟΠΗ ΤΗΣ ΠΙΤΑΣ ΤΟΥ ΗΠΕΙ-ΡΩΤΗ», που θα γίνει την Κυριακή 7 Φε-βρουαρίου 2010, το πρωί στο Στάδιο Ειρήνηςκαι Φιλίας στο Παλαιό Φάληρο και θα περι-λαµβάνει, πέρα από το µουσικό-χορευτικόπρόγραµµα µε παραδοσιακές ζυγιές, τραγουδιστές και παραδοσιακά χορευτικάσυγκροτήµατα σε ηπειρώτικους σκοπούς και τραγούδια, οµιλία και βραβεύσεις,µε προσκεκληµένους τον Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας, την Κυβέρνηση και όλουςτους πολιτικούς και µη φορείς της χώρας µας. Είσοδος ελεύθερη.

Η Π Ι ΤΑ Τ Ο Υ Η Π Ε Ι Ρ Ω Τ ΗΤη ν Κ υ ρ ι α κ ή 7 Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ , 1 0 τ ο π ρ ω ί

σ τ ο Σ τ ά δ ι ο Ε ι ρ ή ν η ς κ α ι Φ ι λ ί α ς

ΚΟΠΗ ΤΗΣ ΠΙΤΑΣ – ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ Α∆ΕΛΦΟΤΗΤΑ

ΤΟ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΣ: Κοινωνική... γατοαναβάθµιση!

2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆ΑΤΗΣ Α∆ΕΛΦΟΤΗΤΑΣ

ΤΩΝ ΣΙ∆ΕΡΙΤΩΝ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009

ΙΛΛΥΡΙΑΣ 6-10, 113 63 ΑΘΗΝΑΤΗΛ.: 210 88.31.766

ΤΙΜΗ ΕΤΗΣΙΑΣ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗΣΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ 6 ΕΥΡΩΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 50MD

30$ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΤο ∆ιοικητικό Συµβούλιο

της Αδελφότητας

ΥΠΕΥΘΥΝΗΑΘΑΝΑΣΙΑ

ΤΣΙΟΥΛΗ-ΚΙΟΥΒΡΕΚΗ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣΤΑΚΗΣ ΣΤΡΑΒΕΛΗΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΠΕΙΡΩΤΙΚΕΣ ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

“Πέτρα”Οικονόµου 32, 106 83 Αθήνα

Τηλ.: 210 82.33.830

Graph TechΚωνσταντίνος Κολιούσης

Ανδριτσαίνης 17, 11142 ΛαµπρινήΤηλ.: 210-2582619, 6942 268668Σχεδιασµός - Εκτύπωση ΕντύπωνΕπεξεργασία video - 3d animation

Σχεδιασµός ιστοσελίδων - φωτογραφία - ∆ίκτυαwebside: www.graphtech.gre-mail: info@graphtech.gr

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΘ. ΜΑΚΡΗΧειρουργόςΟδοντίατρος

Χρ. Σµύρνης 117-119183 45 Μοσχάτο

Τηλ.: 210 4836204Κιν.: 6945 461476

ΟΠΤΙΚΑΦΑΚΟΙ ΕΠΑΦΗΣΦΥΣΤΙΚΛΗ

Κατάστηµα 1οΦανερωµένης 5

Τηλ.: 210 6540255Κατάστηµα 2οΜεσογείων 232

4η Στάση ΧολαργούΤηλ.: 210 6515651

ΥΠΕΡΤΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΟ

ΙΑΤΡΕΙΟΦΩΤΗΣ ΑΘ. ΜΑΚΡΗΣ

ΙΑΤΡΟΣ ΝΕΦΡΟΛΟΓΟΣ∆ΕΧΕΤΑΙ ΜΕ ΡΑΝΤΕΒΟΥ∆ΕΥΤ., ΤΡΙΤΗ, ΠΕΜΠΤΗ

ΑΠΟΓ.: 6.30 - 9.00ΧΡΥΣ. ΣΜΥΡΝΗΣ 117-119

183 45 ΜΟΣΧΑΤΟΤΗΛ.: 210 4821031ΚΙΝ.: 6946 284878

ΝΙΚΟΣ Λ. ΚΩΤΣΗΣΜΑΡΜΑΡΑ-ΓΡΑΝΙΤΕΣΜΝΗΜΕΙΑ - ΤΖΑΚΙΑ

∆ΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΑ - ΠΕΤΡΕΣΕΠΕΝ∆ΥΣΕΙΣ

2ο χλµ. Ν. ΣελεύκειαΣαγιάδα

Τηλ.: 26650 28724Κιν.: 6932 928259

ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΤΣΑΤΣΑΑσφαλιστικός Πράκτωρ

ΑΕΕΓΑ “Η ΕΘΝΙΚΗ” - ΕΤΑΙΡΙΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ Α.Ε.

∆ΕΡΒΕΝΑΚΙΩΝ 77, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΤΗΛ.: 210 6019020, ΤΗΛ.FAX: 210 6007649, ΚΙΝ.: 6977 212982

ΕΘΝΙΚΗΗ ΠΡΩΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ- ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΓΧΩΡΙΑΝΩΝ ΜΑΣΓΕΝΝΗΣΕΙΣ- Πρόσφατα σε κλινική των Αθηνών, ο Θανάσης και ηΓεωργία (Τζίνα) Γιαννοπούλου, παιδιά του Κώστακαι της Ρούλας Φίλιου, απόκτησαν το πρώτο τουςπαιδί, ένα χαριτωµένο κοριτσάκι.- Στις 21 ∆εκεµβρίου 2009, ο Σπύρος και η ΜαρίαΛάγγαρη, παιδιά του Λάζου και της Ελένης, έγινανγια πρώτη φορά γονείς χαριτωµένων διδύµων, αγο-ριού και κοριτσιού, στη µαιευτική κλινική του Πανεπι-στηµίου Ιωαννίνων.- Ο Γιάννης και η Φωτεινή Γιαννίτση, παιδιά τουΝίκου και της Ελένης Ξηρού, το γένος Γιάννη και Ευ-γενής Κολιούση, απόκτησαν, παραµονές των Χρι-στουγέννων, σε κλινική των Αθηνών, το πρώτο τουςπαιδί, ένα χαριτωµένο κοριτσάκι.Στους ευτυχείς γονείς, παππούδες και γιαγιάδες, ευ-χόµαστε να ζήσουν τα νεογέννητα και σ’ άλλα να χα-ρούνε.

ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ-Στις 6 ∆εκεµβρίου 2009 βαπτίστηκε στην Παναγίτσατης Άνω Γλυφάδας, η κόρη του Τασούλη Σωτηρίουκαι της Μέης, εγγονής του Ηλία και της Λένας Σωτη-ρίου. Η µικρή έλαβε το όνοµα της γιαγιάς της, Ελένη.- Στην ιερά µονή Γιροµερίου τελέσθηκε πρόσφατα, πα-ρουσία πολλών συγγενών και φίλων, η βάπτιση τηςκόρης του Ηλία και της Χριστίνας Κοντογιάννη, εγ-

γονής του αλησµόνητου Φίλιππα και Νίτσας Φίλιου,στην οποία η νουνά της Ελπίδα Γ. ∆ιαµαντή χάρισεδύο ονόµατα, Ναταλία και Μαρία.Ευχόµαστε να τους ζήσουν τα νεοφώτιστα!

∆ιόρθωσηΣτο προηγούµενο φύλλο της εφηµερίδας µας, στις βα-πτίσεις, αναφέρεται από λάθος το όνοµα της Λυδίας∆ήµου ως Φίλιου. Ζητάµε συγγνώµη και κάνουµε τηδιόρθωση.

ΑΡΡΑΒΩΝΑΣΟ Γιώργος Πάντος και η Αφροδίτη Ζέρβα, παιδιάαντίστοιχα του Κώστα και της Κατερίνας Πάντου καιτου Μιχάλη και της Σταυρούλας Ζέρβα, το γένοςΓιώρη και Βίτης Ταφέκη, έδωσαν πρόσφατα αµοι-βαία υπόσχεση γάµου.Τους συγχαίρουµε γι’ αυτή τους την επιλογή κι ευχό-µαστε γρήγορα να βάλουν και τα στέφανα!

ΓΑΜΟΙ-Στις 28 Αυγούστου 2009, στο ξωκλήσι του ΠροφήτηΗλία, η Μαρία Γεωργιάδη, κόρη του Νίκου και τηςΦρόσως, το γένος Τσιούλη, κόρη του Γιάννη και τηςΕλπινίκης, τέλεσε τους γάµους της µε τον αγαπηµένοτης Νίκο Μπένο του Αναστασίου και της Αικατερί-νης Μπένου-Αρσένη.

Μετά το µυστήριο ακολούθησε τρικούβερτο γλέντι στοξενοδοχείο Κύµη Παλλάς.-Στις 26 ∆εκεµβρίου 2009 τελέσθηκαν στον ιερό ναόΑγίου Γεωργίου Νέας Σελεύκειας, παρουσία πολλώνσυγγενών και φίλων, οι γάµοι της Σοφίας Κατσίκη,κόρης του Βαγγέλη και της Αναστασίας Κατσίκη, µετον εκλεκτό της καρδιάς της Γιώργο Καλαµπόκη απότην Αµφιλοχία.Τα στέφανα αντάλλαξαν οι Παναγιώτης ∆αούλας καιΑικατερίνη Γαλοφύτη. Μετά τη γαµήλια τελετή επα-κολούθησε παραδοσιακό γαµήλιο γλέντι σε κέντρο τηςπεριοχής του χωριού.Στα νιόπαντρα ζευγάρια ευχόµαστε να ζήσουν χαρού-µενα και ευτυχισµένα, στους δε γονείς να του προκό-ψουν τα παιδιά!

ΘΑΝΑΤΟΙΣτους ∆ραµεσούς Ιωαννίνων, το χωριό της, τερµάτισεστα 85 της χρόνια τον κύκλο τις επίγειας ζωής της, στις5 ∆εκεµβρίου 2009, η Χρυσή Νικ. Παπαδιαµάντη,µητέρα και πεθερά αντίστοιχα της Αλεξάνδρας και τουΓιάννη Τσέτσου. Η κηδεία της έγινε την εποµένη καιπαραβρέθηκαν αρκετοί Σιδερίτες.Στα παιδιά κι εγγόνια της κι ιδιαίτερα στην Αλεξάνδρακαι στον Γιάννη, καθώς και στους λοιπούς συγγενείςτης, εκφράζουµε τα θερµά και ειλικρινή µας συλλυπη-τήρια.

ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΤΗΣ 4ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2009

Στη Σίδερη:Εγγεγραµµένοι 189 - Ψήφισαν 104 - Έγκυρα 102 - Άκυρα 2ΈλαβανΠΑΣΟΚ............................................................................ 53Ν∆ ...................................................................................24ΚΚΕ ................................................................................. 15ΣΥΡΙΖΑ.............................................................................. 4ΛΑΟΣ................................................................................. 1∆ΙΑΦΟΡΟΙ......................................................................... 5

Στον ∆ήµο Φιλιατών:Έλαβαν:ΠΑΣΟΚ ....................................................... 3.073 48,20%Ν∆ ...............................................................2.516 39,47%ΣΥΡΙΖΑ.......................................................... 287 4,50%ΚΚΕ ...............................................................162 2,54%ΛΑΟΣ ............................................................ 157 2,46%

Στο Νοµό Θεσπρωτίας:Έλαβαν:ΠΑΣΟΚ ..................................................... 18.267 48,67%Ν∆............................................................. 13.711 36,60%ΣΥΡΙΖΑ .......................................................1.722 4,60%ΚΚΕ .............................................................1.298 3,46%ΛΑΟΣ .......................................................... 1.147 3,06%

Από λάθος στο προηγούµενο φύλλο της «ΣΙ-∆ΕΡΗΣ ΜΑΣ» παραλείφθηκαν οι επιτυχίες τωνπαιδιών µας και γι’ αυτό τις παραθέτουµε εδώ:

Επιτυχίες στις Πανελλήνιες Εξετάσεις

- Η Σκόρδου Ελένη, κόρη του Ξενοφώντα και τηςΕυτυχίας κι εγγονή του Παναγιώτη και της ΕλένηςΤαφέκη, το γένος Σωτήρη Πάντου, επέτυχε απότους πρώτους στη Σχολή ∆ιεθνών ΕυρωπαϊκώνΣπουδών του Πανεπιστηµίου Πειραιά.- Ο Χαϊµαντός Σωτήρης, γιος του Λευτέρη και τηςΝτίνας, το γένος Σωτήρη και Μαριάνθης Ευαγγέ-λου, επέτυχε στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανε-πιστηµίου Θεσσαλίας, µε έδρα τον Βόλο.- Η Ασπιώτη Σπυριδούλα, κόρη του Γιώργου καιτης Κικής κι εγγονή των αείµνηστων Ανδρέα καιΑλέξως, το γένος Γεωρ. Φωτιάδη, επέτυχε στηΦαρµακευτική Σχολή του Πανεπιστηµίου Πατρών.- Η Νικολήνταγα-Αποστόλου Ηλέκτρα, κόρη τουΝίκου και της ∆έσποινας κι εγγονή του αείµνηστουΣτέλιου και Ηλέκτρας Αποστόλου, το γένος Ηλίακαι Αθηνάς Βαξεβάνου, επέτυχε στη Σχολή Ναυτι-λιακών Σπουδών του Οικονοµικού ΠανεπιστηµίουΠειραιά.Τους συγχαίρουµε όλους εγκάρδια και τους ευχό-µαστε γρήγορη κι απρόσκοπτη αποπεράτωση τωνσπουδών τους.

Νέοι πτυχιούχοι µας- Ο ∆ηµήτρης Φιστικλής, γιος του Θωµά και τηςΑγνής, το γένος ∆ηµήτρη και Αναστασίας Στρα-βέλη, έλαβε πρόσφατα το πτυχίο του από τηΣχολή Πολιτικής Επιστήµης και ∆ηµόσιας ∆ιοίκη-σης του Πανεπιστηµίου Αθηνών και ήδη κάνει µε-ταπτυχιακές σπουδές στον Τοµέα ΕυρωπαϊκήςΟικονοµικής Πολιτικής στην Ανωτάτη Σχολή Οικο-νοµικών Επιστηµών (Α.Σ.Ο.Ε.)- Ο Τάσιος Κουφάλας, γιος του Σπύρου και της ∆ή-µητρας, το γένος Φώτη και Βάσιως Ταφέκη, απο-περάτωσε τις σπουδές του κι έλαβε το πτυχίο τουµηχανικού από την Ακαδηµία Εµπορικού Ναυτι-κού (Α.Ε.Ν.) Μουδανιών Θεσσαλονίκης.Τους εκφράζουµε τα θερµά µας συγχαρητήρια καιτους ευχόµαστε καλή επαγγελµατική σταδιοδρο-µία.

ΣΥΝ∆ΡΟΜΕΣ ΠΟΥ ΠΗΡΑΜΕΑΥΤΟ ΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟΓιατρά-Ευαγγέλου Εριέττα, Ντάσιου-ΤσάτσαΒάσιω, Πάντου Μαργαρίτα, ∆ιαµάντη-ΦίλιουΦωτεινή, Σπυρίδης γεώργιος, Σπυρίδη Τα-τιάνα, Πρίφτη-Τσέτσου Ελένη, Τσιάτσιου-Τσά-τσα Φρόσω, Ταφέκη-Πάντου Ελένη,Πασχόπουλος Ηλίας. Σύνολο 155 ευρώ.

Τους ευχαριστούµε θερµά, γιατί έτσι βοηθάνε στηνέκδοση της εφηµερίδας του χωριού µας.

Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Ε Σ ΤΩ Ν Π Α Ι ∆ Ι Ω Ν Μ Α Σ

3ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Ο πάππος µε τον πέτοΉτανε µια φορά ένας πάππος1 µε µια βάβω2.Ο πάππος είχε έναν πέτο3 κι η βάβω µιαν κότα.Η κότα έκανε κάθε πρωί ένα αυγό, το ’παιρνε η βάβω το ρούφαγε, πέρ-

ναγε καλά.Τσ’ έλεγε ο πάππος: «Ωρ’ βάβω, δώ’ µου και µένα έν’ αυγό!».«Να σου κάνει ο πέτος σου», τ’ αποκρίνονταν η βάβω.Ένα πρωί, σκώνεται ο πέτος και λέει του πάππου:«Ω πάππο, δώ’ µου την ευκή σου, να πάω να καζαντήσω4, για δεν αν-

τέχεται άλλο τούτ’ η ζωή».«Ω µπίρο5 µ’, πού θα πας να µ’ αφήκεις µοναχό µου; Πού θα φτάκεις,

θα σε φάνε οι αλουπούδες6 κι οι λύκοι!»«∆ώ’ µου πάππο την ευκή σου, σου λέω, και γω θα γυρίσω µια µέρα

να σε γιοµίσω φλουριά!».Σκέµπι7 το κεφάλι ο πέτος, τι να κάνει ο πάππος, του ‘δωκε την ευκή

του και ο πέτος έφυγε.Εκεί που πήγαινε, βλέπει ένα ποτάµι που ‘ρχόντανε. Τηράει8 από δω,

τηράει από κει, δεν έβλεπε πόρο9 να διαβεί. Κάθεται και λέει: «’Ανοιξεκώλε, ρούφα το ποτάµι, άνοιξε κώλε, ρούφα το ποτάµι, άνοιξε κώλε,ρούφα το ποτάµι», το ’πε τρεις βολές10 . Ανοίγει ο κώλος, ρουφάει το πο-τάµι, στέγνωσ’ ο τόπος, διάβηκε.

Κατόπι, βήκαν11 µπροστά του αλουπούδες, χύθηκαν να τον φάνε.Τόπο να κρυφτεί, δεν είχε. Κάθεται και λέει: «’Ανοιξε κώλε, ρούφα τσ’αλουπούδες, άνοιξε κώλε, ρούφα τσ’ αλουπούδες, άνοιξε κώλε, ρούφατσ’ αλουπούδες», πάλε τρεις βολές. Ανοίγει ο κώλος, τσι12 ρούφηξε.

Έφτακε σε µιαν πολιτεία που ήτανε το παλάτι του βασιλιά. Το πρωί,ανέβηκε στο καµπαναριό τσ’ εκκλησιάς και φώναξε: «Κίκι ρίκου, κίκιρίκου, κίκι ρίκου. Να χέσω τα γένια του βασιλιά, του γιου του τα µου-στάκια». Τα ‘κουσε ο βασιλιάς και κρένει τους χουσµεκιάρηδες13 :

«Ποιος είν’ αυτός µωρέ που βρίζει τα γένια µου;»«Ένας πέτος, αφέντη µ’».«Να τον πιάκετε να τον βάλετε στο φούρο14 να καεί.»Πάνε, τον πιάνουνε τον πέτο, βάλανε και πολλά ξύλα να καεί ο φούρος,

τον πέταξαν µέσα, σίγουροι πως θα γένει στάχτη. Κάθεται στη φωτιάµέσα ο πέτος και λέει:

«Άνοιξε κώλε, βγάλε το ποτάµι, άνοιξε κώλε, βγάλε το ποτάµι, άνοιξεκώλε, βγάλε το ποτάµι», τρεις βολές. Βγαίνει το ποτάµι, πληµµύρισ’ οτόπος, σβύστηκ’ η φωτιά.

Την άλλη µέρα το πρωί πάλε ανέβηκε στο καµπαναριό τσ’ εκκλησιάς καιφώναξε: «Κίκι ρίκου, κίκι ρίκου, κίκι ρίκου. Να χέσω τα γένια του βασι-λιά, του γιου του τα µουστάκια». Τα ‘κούει ο βασιλιάς, νέβριασε15 :

«Να τον πιάκετε, να τον βάλετε στο κοτέτσι, να τον τσιµπήσουν οι κότεςνα ψοφήκει».

Πάνε, τον πιάνουνε τον ρίξανε στο κοτέτσι. Στέκετ’ αυτός και λέει:«Άνοιξε κώλε, βγάλε τσ’ αλουπούδες, άνοιξε κώλε, βγάλε τσ’ αλουπού-δες, άνοιξε κώλε, βγάλε τσ’ αλουπούδες», τρεις βολές. Βήκαν16 οι αλου-πούδες, έφαγαν τσι κότες.

Την άλλη µέρα το πρωί πάλε ανέβηκε στο καµπαναριό τσ’ εκκλησιάς καιφώναξε: «Κίκι ρίκου, κίκι ρίκου, κίκι ρίκου. Να χέσω τα γένια του βασι-λιά, του γιου του τα µουστάκια».

«Ωρέ!» λέει ο βασιλιάς. «Τούτος δεν έχει τελειωµό. Να τον ρίξετε σταφλουριά να τα ειδεί για καλαµπόκια, να τα φάει να ψοφήκει».

Τον ρίχνουν στα φλουριά. Στέκεται ο πέτος, κυλιέται στα φλουριά, γιό-µισαν τα φτερά του µέσα. Ξάπλωσε κατόπι κι έκανε τον ψόφιο, γκόρδα17.Πάν’ οι χουσµεκιάρηδες στο βασιλιά το χαµπέρι18. «Να τον πιάκετε νατον πετάξετε όξω στα χωράφια, µη µας βρωµήσει».

Τον πιάνουν και τον πέταξαν όξω στα χωράφια. Σκώνετ’ αυτός καιαγάλι αγάλια, πάει στον πάππο. «Στρώσε µου παχιά παχιά, δείρε µελιανά λιανά», του λέει. Βάνει ο πάππος µια βελέντζα, πιάνει και µια λιανήβέργα και τον βάραγε αλαφρά. Προυφ, προυφ πέφτανε οι λίρες και ταφλουριά. Πήρ’ ο πάππος κι έφαγε, ντύθηκε, ποδέθηκε, έδωκε και τσηβάβως.

Τση βάβως τς ήρθ’ αντάρα19 . Πιάνει την κότα της και τση λέει: «Να παςκαι συ να µου φέρεις φλουριά. Καλύτερος είν’ ο πέτος του πάππου;»

Κίνησ’ η κότα, έφτακε στο παλάτι. Ανηβαίνει20 στο καµπαναριό, κραί-νει: «Να χέσω τα γένια του βασιλειά, του γιου του τα µουστάκια». Τηνπιάνουν τη ρίχνουν σένα ξερό πηάδι21 µε τα φίδια. Γκυλίστηκε, γιοµί-σανε τα φτερά τση φίδια και πιτσιλιάγκους 22. Γυρνάει στη βάβω και τσηκρένει: «Στρώσε µου λιανά-λιανά, βάρα µε βαρειά-βαρειά». Πιάν’ η βάβωκαι τση στρώνει, αρπάζει κι ένα σκόπι23 και τη βαράει. Κι όπως τη βάραγετην κότα, πέφτανε τα φίδια κι οι πιτσιλιάγκοι ανταριασµένα και τη φάγανετη βάβω και πέθανε, πάει.

Σηµείωση: Η γιαγιά µου γεννήθηκε το 1887, όταν το χωριό µας ήτανακόµη υπόδουλο στην Οθωµανική αυτοκρατορία. Σουλτάνος ήταν οΑβδούλ Χαµίτ. Τα παραµύθια αυτά αναφέρονται προφανώς σε εκείνητην εποχή. Η βρισιά στα γένια του Βασιλιά (του µωαµεθανού Σουλτά-νου, εκπρόσωπου του Προφήτη) αποτελούσε ύψιστη προσβολή γιατους µουσουλµάνους και προδήλως, πράξη αντίστασης για τους ρα-γιάδες. Από την άλλη διαφαίνεται στο παραµύθι, η περιορισµένη αντί-ληψη των προ-παππούδων και προ-γιαγιάδων µας, στις µικρέςπατριαρχικές κοινωνίες του καιρού, που θεωρούσαν ότι ο Σουλτάνοςασχολείται µε τα καθηµερινά, γνωρίζει τα κοτέτσια, τους φούρνους κ.λπ.

Σωτήρης Κολιούσης

Όπως µου τα ‘χε µολοήσει η γιαγιά µου

ΟΙ ΒΙΖΙΤΕΣ«Βίζιτες» λέγαµε παλιά κι εξακολουθούµε ακόµα να

λέµε εδώ στη Σίδερη, τις επισκέψεις που κάνουµε µε τοτέλειωµα της Θείας Λειτουργίας, οµαδικά όλοι οι άνδρες,και στις µέρες µας και οι γυναίκες, σε ξέχωρη παρέα,στα σπίτια όσων γιορτάζουν την ονοµαστική τουςγιορτή.

Η ηµέρα αυτή ήταν κι εξακολουθεί ακόµη να είναι ση-µαντική και περιµένουµε όλοι µε ιδιαίτερη χαρά τον ερ-χοµό της. Ιδιαίτερα τα παιδιά, αυτά τα γιορτάσια τακαρτερούσαµε µετρώντας τις µέρες µια-µια µε αγωνία.Και τούτο, γιατί θα φορούσαµε τα καλά µας µε κάτι και-νούριο, θα απολαµβάναµε σε αφθονία τα λουκούµια,αλλά και θα τρώγαµε γιορτινά και χορταστικά όλοι αν-τάµα γύρω από το σουφρά ή το σινί τον πέτο και κάπου-κάπου το κατσίκι, µαγειρευµένα σούπα και ψηµένο µεπατάτες στον φούρνο και συνοδευµένα µε τις κάθελογής πίτες.

Όµως οι άνδρες, τις γιορτινές αυτές ηµέρες τις περί-µεναν σαν µικρούς σταθµούς και ευκαιρίες ευχαρίστη-σης, χαράς και ανακούφισης από τον συνεχή καιδύσκολο αγώνα της αγροτικής ζωής. Γι’ αυτό και φρόν-τιζαν να είναι πάντα όλοι παρόντες στην εκκλησία, προ-κειµένου µετά τη Λειτουργία να λάβουν µέρος στηνποµπή για τις βίζιτες. Η εικόνα µιας τέτοιας ποµπής µεαρκετούς άνδρες, γέρους και νέους, στα µέσα της δε-καετίας του ’50 θα µου µείνει αξέχαστη.

Ήταν χινόπωρο, θυµάµαι, γιορτή του Αϊ-∆ηµητριού,καθώς ανηφορίζαµε το στενό κι ανηφορικό δροµάκι έξωαπό την αυλόπορτα του Μηντζίτου και κατευθυνόµαστεπρος τον Απάνω Μαχαλά απ’ όπου πάντα ξεκινούσαµεκαι ξεκινάµε τις βίζιτες. Μπροστά πήγαινε ο πάππο-Νίνος, ντυµένος απλά µε τα δηµιτένια ρούχα του κιακουµπώντας στο διχαλωτό αυτοσχέδιο µπαστούνι τουαπό αγριλιά, κι από πίσω ακολουθούσαµε όλοι οι άλλοι,µε πρώτους τους γεροντότερους.

Καθώς ανηφορίζαµε, κάποιοι από τους νέους της πα-ρέας φαντάστηκαν τη µικρή ποµπή µας σαν αυτή τηςκλώσας µε τα κλωσόπουλα κι αστειευόµενοι άρχισαν ν’αναφωνούν: τσίου0 τσίου0 κλωκ0 κλωκ0, για ναδώσουν έτσι την εικόνα πραγµατικής κλώσας, που οδη-γεί τα κλωσόπουλα στη βοσκή. Γελάσαµε όλοι µε το γε-γονός, το οποίο µας έκανε να αισθανθούµε πιο δεµένοικι αδελφωµένοι µεταξύ µας, µε αποτέλεσµα τη δηµι-ουργία ατµόσφαιρας ευφορίας, διάθεσης κι ευχαρίστη-σης, που είναι απαραίτητη σε παρόµοιες περιπτώσεις.Έτσι οι «βίζιτες» σιγά-σιγά από το ένα στο άλλο σπίτιτων ∆ηµήτρηδων, εξελίχθηκαν σε µικρό πανηγύρι κι ο«τραγουδόσπορος», το ούζο, µε τους λιτούς πληνάφθονους µεζέδες της εποχής, έφερε κέφι και διάθεση

για σιγανοτραγούδισµα, που το άρχισε, όπως συνήθιζεπάντα, ο ανεπανάληπτος πάππο-Νίνος µας! Όµορφεςµέρες και στιγµές, τονισµένες µε ανθρώπινες συµπερι-φορές!

Μια τέτοια παρόµοια µέρα βιώσαµε και φέτος στοχωριό µας και πάλι ανήµερα της γιορτής του Αϊ-∆ηµή-τρη. Μετά τη Λειτουργία, κάµποσοι ηλικιωµένοι, µε µο-ναδικό νέο τον Σπύρο Παπασταύρο και «Γκεσέµια» τηςπαρέας τον Τάκη του Γιωρ’ Σωτήρη και τον Γάκη Κολι-ούση, πήραµε τον ανήφορο για τις «βίζιτες». Αρχινίσαµεαπ’ τη «Χαλικαριά», από το σπίτι του Τάκη Μακρή, όπουµας προσφέρθηκαν γλυκά, πλούσιοι και νόστιµοι µεζέ-δες και ποτά λογιών-λογιών. Το ίδιο «τσιµπούσι» συνε-χίσθηκε και στα σπίτια των Τάκη Στραβέλη και ΤάκηΣωτηρίου, που ακολούθησαν, αλλά στα κουφά φαγο-πότι και κουβέντα.

Απ’ εκεί, ορφανεµένοι από «Γκισέµια», λόγω κινητι-κών αδυναµιών, όπως είπαν, κατηφορίσαµε για τους∆ηµήτρηδες του Κάτω Μαχαλά, τον ∆ήµο του ΘολόηΤαφέκη, τον Τάκη της Κασσιανής Παπασταύρου, όπουσυνεχίσθηκε το φαγοπότι, στο µέτρο του δυνατού, καιµεσηµεριάτικα καταλήξαµε «τσακίρ-κέφι» στο σπίτι του∆ηµήτρη του Σωτήρη Λάγκαρη, µοναδικό παρόντα απότους εορτάζοντες νέους µας. Αραδιασθήκαµε όλοι γύρωαπό το τραπέζι της βεράντας µε τους παραδοσιακούςµεζέδες, τα ουζοτσίπουρα και άλλα ποτά κι αρχίσαµεξανά το «τσιµπούσι» ενισχυµένοι τώρα αριθµητικά µετους σπιτικούς, ανάµεσα στους οποίους κι ο εγγονόςτης Λένης του Νάσιο-Λάγκαρη, Βαγγέλης Κωνσταντίνουαπό τον Κυπάρισσο (Μαντζάρι).

Σε κάποια φάση, όταν το φαγοπότι και το κέφι είχανφθάσει στο αποκορύφωµά τους, ο ∆άσκαλος, ο οποίοςδεν χάνει την ευκαιρία να επαναλαµβάνει στις µέρες µαςτον αείµνηστο πάππο-Νίνο, άρχισε, µε το σιγοντάρισµαόλων, το παραδοσιακό τραγούδι: «Νεραντζούλα φουν-τωµένη, πού ‘ναι τ’ άνθη σου0». Κοντά σ’ αυτό ήλθε κιάλλο, κι άλλο, προς µεγάλη χαρά και ικανοποίηση όλωνκι ιδιαίτερα του Βαγγέλη, ο οποίος επιστρέφοντας τοβράδυ στο σπίτι τους στο χωριό «0είχε να λέει και ναµολογάει για τις εξαίρετες εντυπώσεις, που του προξέ-νησαν τα δρώµενα στις ΄΄βίζιτες΄΄ της Σίδερης», όπωςµας διηγόταν την Πέµπτη στο παζάρι του Φιλιατιού οπατέρας του, ο Μάκης.

Έτσι ανθρώπινα γιορτάζαµε κι εξακολουθούµε να γιορ-τάζουµε τα γιορτάσια εδώ στη Σίδερη. Γι’ αυτό και πάντακερδισµένοι θα είστε όσοι από τους ξενιτεµένους µαςπροσπαθείτε και καταφέρνετε πιο συχνά να ξελύνεστεαπό τα σκοινιά που σας κρατάνε δεµένους µεκρυά απ’το όµορφο χωριό µας για νάρχεσθε κοντά του. Σας πε-ριµένουµε. Το έχουµε όλοι ανάγκη!

Τάκης Στραβέλης

1. Γέρος, παππούς2. Γριά, γιαγιά3. Πετεινό, κόκορα4. Να κάνω την τύχη µου, να πλουτίσω5. Γιε µου6. Αλεπούδες7. Πέτρα, αγύριστο κεφάλι8. Κοιτάει9. ∆ιάβαση10. Φορές11. Βγήκαν12. τις

13. Υπηρέτες14. Φούρνο15. Εκνευρίστηκε16. Βγήκαν17. Τεντωµένος, µε την αγκύλωση τουπεθαµένου18. Νέο, µήνυµα19. Σκοτοδίνη20. Ανεβαίνει21. Πηγάδι22. Σκορπιούς23. Ραβδί

Σιδερίτες στις“Βίζιτες” αρχέςτης δεκαετίας

του ‘50, στο ίδιοσπίτι του Λιω-νίδα Παπαδό-πουλου, όπως

ήταν τότε,καθώς κατεβαί-νουν τη σκάλααπό τον οντά.

Σιδερίτες στις “Βίζιτες” του Αϊ-∆ηµήτρη του 2009,στην αυλή του Τάκη Στραβέλη, κάτω από την κληµαταριά.

4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Στης Μάλιας την αγκάληΑπό τον Γάκη Κολιούση πήραµε το ποίηµα που ακολου-θεί. Το έχει γράψει στα νιάτα του, πριν από 63 χρόνια, µετο ψευδώνυµο Γ. Φτελιάς:

Κι ήτανε – κι είναι πάντα εκεί, στ’ απόσκια της Μάλιας,Στην ολοπράσινη µέσα αγκαλιά της,Εκεί στου βουνού ριγµένο τα πλάγια,Το χωριό της καρδιάς µας, του νου µας τα µάγια.

∆ιαβάτη, στάσου στη Ράχη κι αγνάντεψεΣτον Αϊ-Θανάση κάτω, στ’ αλώνια, το λίχνισµαΤα ψηλά τα πουρνάρια, στις σκιές τους γερόντια.Και ιδές εκεί τ’ αγριοκάτσικα παιδιά, µε αµάχηΣτο κιτέτι να τρέχουν ολόγυρα και φωνές ζωηρέςΣτα σκλαβάκια, στο καλέκι, στη µπάλα.

Και πέρα η Παναγία, το Γαρδίκι, το ΚόκκινοΗ προσκύνηση πίσω µας, τ’ Αµπέλια, οι Λούτσες.Ξέµακρα, πέρα, ο Αϊ-Λιάς, Μπογάζια, Ντερβένια.Έλα στην κορφή ν’ ανεβούµε της ΜάλιαςΚι ας ξανοιχτούνε τα µάτια µακρυάΑπό Νοτιά, σ’ Ανατολή, Βοριά και ∆ύση:Στον Καλαµά, ριζωµένη τριγύρω του η Ντούλκα,Θαµπά η Παραµυθιά πέρα – µνήµες αρχαίεςΚαι πάνω, στον µακρινό τον ορίζονταΜαβιές βουνοκορφές Γιαννιώτικες, Πωγώνια,Νεµέρτζικες, Ζαγόρια – θύµισες ηρωικές

Ας γυρίσουµε τώρα το βλέµµα στο πέλαγοΚαταµεσής του η Κέρκυρα, τα Παξονήσια-Οδυσσέα, πότε στο νησί των Φαιάκων θα φθάσεις!Η Ναυσικά γοργόφτερο να σ’ αρµατώσει καράβι,Του νόστου σου πλεούµενο, για την Ιθάκη!Την Πηνελόπη σου εκεί να σµίξεις, που σε καρτερείΚι όλο η δόλια καρτερεί, να φανείς απαντέχειΤους άνοµους µνηστήρες ν’ αποδιώξεις.

Κι ήτανε πάντοτε εκείΚαι πάντοτε εκεί θε νάναι η Σίδερή µας.

Αθήνα, Φλεβάρης 1947Γ. Φτελιάς

Ο γύφτος στο τσαρδί του, αφού έσβησε τοκαµίνι, ήπιε κι έγινε πίτα. Πήρε την πίπιζα ή

το κλαρίνο, τα γυφτόπουλα µαζεύτηκαν γύρω σαντις µύγες στο πνευµόνι, κι άρχισε να τα µυεί στηνκατακόκκινη αυτή µουσική. Το χωριό, σηµαδεµένοαπ’ την αιώνια πίκρα στα χείλη του, καταδύεται σ’ένα πρωτούπνι µε τ’ αυτιά του στοµωµένα απότην άγρια µελωδία της γύφτικης τσαµπούνας ήτου κλαρίνου.

Σε ορισµένες πόλεις, όπως στο Καρπενήσι,στην Κατερίνη, που παλιότερα τη λέγανεΓυφτοκατερίνη, στα Γιάννενα,στη Χαλκίδα, στηνΚόνιτσα, στη Ναύπακτο, υπήρχαν µαχαλάδεςαπό γύφτους σολίστες.

Εκείνοι οι γύφτοι γίνονταν ζυγιές (µουσικέςκοµπανίες δηλαδή) και γύριζαν στους γάµους είτεαπό πανηγύρι σε πανηγύρι.

Τα ελληνικά πανηγύρια, σύµφωνα µ' έναν παλιόάγραφο νόµο, άρχιζαν του Αγίου Αθανασίου στις2 του Μάη και τέλειωναν στις 26 του Οκτωβρίου,του Αγίου ∆ηµητρίου. Οι γύφτοι οργανοπαίχτες-σολίστες από τις παραπάνω πόλεις καικωµοπόλεις της Ελλάδας, µαζί µε άλλους απόάλλα χωριά της Ελλάδας, όργωναν κυριολεκτικάτη χώρα από τη µία άκρη ώς την άλλη. Εκτός απ'τα πανηγύρια και τους γάµους, πήγαιναν και σταβαφτίσια, όπως και σε άλλα βακχικάξεφαντώµατα των χωριών. Σ' αυτή τους τηναπασχόληση άρχισαν να βρίσκουν ανταγωνιστές ρωµιούς µουσικούς.

Ωστόσο, πριν από εξήντα τουλάχιστον χρόνια, µουσικοί στα χωριά και στις πόλεις της Ελλάδας πουέπαιζαν τα δηµοτικά µας τραγούδια ήταν µονάχα οι γύφτοι. Οι Ρωµιοί, παραµυθιασµένοι από τηναντίληψη ότι είναι νοικοκυραίοι κι ότι έχουν περιουσίες, χωράφια, αµπέλια, σπίτια, δεν καταδέχονταννα έχουν επάγγελµα κύριο ή παρεπόµενο την πίπιζα ή το κλαρίνο και να πηγαίνουν στα πανηγύρια καινα τους κολλάνε οι άλλοι χωριανοί δεκάρες στο κούτελο, όπως στους γύφτους.

Μερικοί µάλιστα γύφτοι στο δηµοτικό µας τραγούδι φηµίστηκαν σαν αληθινοί µαστόροι και µεγάλοικαλλιτέχνες. Ξεχωρίζει ο Τσιουρλής, γύφτος απ’ το χωριό Ραχοβίτσα που τον άδικο χαλασµό του στα1929 η Ήπειρος τον έκανε τραγούδι.

Ξεχωρίζει ακόµα ο Σουλεϊµάνης από το Ποδοβολίτσι του Μεσολογγίου που είναι ένας από τους τρειςµουσικάντηδες στο τόσο όµορφο τραγούδι του Μαλακάση «Ο Μπαταριάς». Εννοείται ότι µε τον καιρόη παραπάνω αντίληψη πάλιωσε και οι Ρωµιοί σιγά σιγά άρχισαν να εµφανίζονται παίζοντας όµωςµονάχα κλαρίνο. Ρωµιός τότε, και σχεδόν ακόµη και τώρα, να παίζει πίπιζα ή νταούλι είναι σπάνιοπράµα.

Γιάννης Bach Σπυρόπουλος

Ζυγιές και πανηγύριαΠολλοί γύφτοι στο δηµοτικό µας τραγούδι

απέκτησαν φήµη ως αληθινοί µαστόροι και µεγάλοι καλλιτέχνες

Ο Γιώργος Μάγκας σε σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή.

Θ Ε Ρ Μ Ε Σ Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ι Ε ΣΜε µεγάλη χαρά και ιδιαίτερη συγκίνηση διάβασα το άρθρο πουαφιερώνει «Η Σίδερή µας» στην προσπάθεια ανακαίνισης τουπατρικού µας σπιτιού, στο χωριό µας.∆ιαβάζοντάς το, ένιωσα αυθόρµητα την ανάγκη να ευχαρι-στήσω τον άνθρωπο που βοήθησε µ’ όλη του την καρδιά καιαφιερώνοντας πάρα πολύ από τον προσωπικό του χρόνο ναγίνει τόσο σύντοµα πραγµατικότητα ένα από τα µεγάλα όνειρατου αλησµόνητου πατέρα µου, Σταύρου, ο οποίος άλλωστε είχεξεκινήσει και την ανακαίνιση.Ο άνθρωπος αυτός, που είναι γνωστός σε όλους τους χωρια-νούς, γιατί βρίσκεται πάντοτε ανάµεσά τους, πρωτοστατώνταςσ’ όλες τις δραστηριότητες και ενέργειες που γίνονται για νακρατηθεί η Σίδερή µας ένα χωριό ζωντανό και αναπτυσσόµενοστον χώρο της Θεσπρωτίας - όταν όλοι γνωρίζουµε πόσο δύ-σκολο είναι κάτι τέτοιο στις µέρες µας - είναι ο σεβαστός ∆ά-σκαλος, ο κ. Τάκης Στραβέλης.Ο ∆άσκαλος µάς έδωσε ένα αληθινό µάθηµα πραγµατικής συγ-γένειας και ειλικρινούς και αλτρουιστικής φιλίας. Με τη δική τουακούραστη φροντίδα και επίβλεψη στις εργασίες ανακαίνισης,το πατρικό σπίτι του αγαπηµένου του ξάδερφου και προπαντόςφίλου, Σταύρου, στέκεται πια, όπως εκείνος το σχεδίασε και τοονειρεύτηκε να γίνει, ανάµεσα στα υπόλοιπα σπίτια του χωριού,ολοκαίνουριο, διατηρώντας ζωντανή τη µνήµη του. ∆εν θα ξε-χάσω ποτέ τα λόγια του ∆άσκαλου, όταν του ανήγγειλα το θλι-βερό γεγονός του θανάτου του πατέρα µου, και µετά ταπαρηγορητικά του λόγια, συµπλήρωσε: «...Όµως, Ειρήνη, τοόνειρο του πατέρα σου, να τελειώσει το σπίτι του στο χωριό,µπορούµε να το συνεχίσουµε µαζί, γιατί ο πατέρας σου ήτανκαλός µου φίλος και του υποσχέθηκα να το κάνω».Οφείλουµε, λοιπόν, να σας ευχαριστήσουµε, κ. Τάκη, µέσα απ’όλη µας την καρδιά για την αµέριστη βοήθεια που µας προ-σφέρατε και ευχόµαστε να είστε πάντα γερός και δυνατός ναβοηθάτε κάθε προσπάθεια που γίνεται για το καλό ταυ χωριούµας. Ο πατέρας µου δεν µπορεί πια να το χαρεί, όµως είναι βέ-βαιο ότι θα το χαρούν η πολυαγαπηµένη του σύζυγος, τα παι-διά του και τα εγγόνια του.

Με βαθύτατη εκτίµησηΕιρήνη Λάγκαρη του Σταύρου

−− 15 ∆εκεµβρίου 1803. Τελευταία µέρα στο Σούλι. Τα µατωµέναβράχια, οι ένδοξες κορφές που τίµησαν πάνω από διακόσια χρό-νια οι ήρωες Σουλιώτες, παραδίδονται κατόπιν συµφωνίας στοντύραννο Αλή Πασά. Ο καλόγερος Σαµουήλ, τραγικός και κορυ-φαίος, κλείνει την αυλαία του Σουλιώτικου έπους. Ο Σαµουήλ καιοι σύντροφοί του στεφανώνονται ως µάρτυρες, πεσόντες υπέρπίστεως και πατρίδας. Το Σούλι κυριεύτηκε, όχι οι Σουλιώτες.

−− Η ολοκλήρωση της Εγνατίας οδού, έκανε την Ήπειρο τόποτουριστικού προορισµού για επισκέπτες από όλη την Ελλάδα.Μετά την «απόβαση των βορείων» το καλοκαίρι στις ακτές τηςΘεσπρωτίας και της Πρέβεζας, σειρά είχαν οι δηµοφιλείς, καιόχι µόνο, χειµερινοί προορισµοί της Ηπείρου. Τις ηµέρες τωνεορτών η πληρότητα των καταλυµάτων ήταν στο 100% . Στηνπόλη των Ιωαννίνων επικρατούσε δε κυκλοφοριακό κοµφούζιο,που θύµιζε Αθήνα. Τα κοσµοπολίτικα Ζαγοροχώρια και το µο-ναδικό Μέτσοβο είχαν την τιµητική τους, χωρίς να υστερούν σεεπισκεψιµότητα ωστόσο, τα Τζουµερκοχώρια και τα χωριά τουΣουλίου. Η τουριστική κίνηση των ηµερών απέδειξε πως µεπροσεκτικές κινήσεις ο τουρίστας θα προτιµήσει την πατρίδαµας για τις διακοπές του και θα “Μείνει Ελλάδα”. Κινήσεις όπωςσυγκράτηση τιµών, σχέση τιµής και προσφερόµενων υπηρε-σιών, καλό φαγητό, προβολή ντόπιων προϊόντων και χαµόγελο,είναι απ’ τις βασικές συνταγές επιτυχίας. Άλλωστε, η Ήπειροςείναι τουριστικός προορισµός για όλη τη διάρκεια του έτους. Αςµην αφήσουµε κάποιους επιτήδειους επιχειρηµατίες να αµαυ-ρώσουν την εικόνα της.

−− Η ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού έγινε. Αυτή της ΙονίαςΟδού πότε θα γίνει; Πότε επιτέλους εµείς οι Ηπειρώτες του λε-κανοπεδίου Αττικής θα µπορούµε να επισκεφτόµαστε µε ασφά-λεια τη γενέτειρά µας;

−− Απροστάτευτες εξακολουθούν να µένουν οι εκκλησίες καιοι µονές στις ορεινές περιοχές της Ηπείρου, µε αποτέλεσµα ναγίνονται συχνά στόχος ιερόσυλων που τις λεηλατούν για να εξα-σφαλίσουν πολύτιµα αντικείµενα, για τα οποία θα τους χρυσο-πληρώσουν οι αρχαιοκάπηλοι συλλέκτες.

−− Η ∆ήµητρα Γεωργακοπούλου - Μπάστα είναι η νέα ΓενικήΓραµµατέας Περιφέρειας Ηπείρου.

−− Από την Άρτα και πιο συγκεκριµένα απότον Παχυκάλαµο ∆ήµου Αράχθου κατάγε-ται η Θεοδώρα Κόκλα που τοποθετήθηκεπεριφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας καιΘράκης, κάτι που έγινε δεκτό µε χαρά και ικα-νοποίηση από τους συγχωριανούς της.

−− Κορυφαία αθλήτρια της χρονιάς ανακη-ρύχτηκε η Θεσπρωτή πρωταθλήτρια τηςκωπηλασίας Αλεξάνδρα Τσιάβου, ξεπερ-νώντας στην ψηφοφορία την µπασκετµπολί-στρια Εβίνα Μάλτση και την άλτρια τουτριπλούν Βούλα Παπαχρήστου. Η Τσιάβουδήλωσε για τη διάκρισή της: "Ακολουθούµετον δρόµο που χάραξαν ο Πολύµερος µετους Σκιαθίτη και Μούγιο στους Ολυµπια-κούς Αγώνες της Αθήνας και του Πεκίνου. Οστόχος µου είναι ένα Ολυµπιακό µετάλλιοστο Λονδίνο το 2012". Οι ψήφοι:1. Αλεξάνδρα Τσιάβου (κωπηλασία: 1027)2. Βούλα Παπαχρήστου (στίβος: 620)3. Εβίνα Μάλτση (µπάσκετ: 517)

Θ Ε Σ Π Ρ Ω Τ Ι Κ Α & Η Π Ε Ι Ρ Ω Τ Ι Κ Α