Παιδαγωγικά θέματα

2008

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Ε ρ ω τ ή σ ε ι ς Π ο λ λ α π λ ώ ν Ε π ι λ ο γ ώ ν σ τ α Π α ι δ α γ ω γ ι κ ά

Εποπτικά μέσα

Η εφαρμογή του Η/Υ κατά τη διδασκαλία πρέπει να κυρίως να γίνεται, γιατί: συμβάλλει τόσο στην προσφορά γνώσεων όσο και στη δραστηριοποίηση της σκέψης του. Τα εποπτικά μέσα διδασκαλίας χρησιμοποιούνται στις σχολικές τάξεις, διότι: υπηρετούν

τους στόχους διδασκαλίας.

Σχολείο μαθητές εκπαιδευτικοί

Σχέσε ις , κανόνες συμπεριφοράς Οι κανόνες συμπεριφοράς των μαθητών στην τάξη τηρούνται, όταν: εφαρμόζονται στους

μαθητές με συνέπεια από τον εκπαιδευτικό. Η κοινωνικοποίηση του παιδιού θεωρείται ότι είναι μια διαδικασία κυρίως: αντιπαράθε-

σης βιογενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η ψυχολογική λειτουργία της οικογένειας είναι ιδιαίτερα σημαντική για το παιδί. Στη σημερινή Ελλάδα, θεωρείται ότι αποτελεί το μεγαλύτερο συγκριτικά κίνδυνο για τους

εφήβους: η χρήση ψυχοτροπικών ουσιών. Ο εκπαιδευτικός που αντιμετωπίζει προβλήματα επικοινωνίας σε μία τάξη χρειάζεται να

εκμεταλλευτεί παράγοντες που αποτελούν προϋποθέσεις για την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων με τους μαθητές του όπως είναι: ο χώρος και ο χρόνος που μοιράζεται με τους μαθη-τές του. Αποτελεσματικές διαπροσωπικές σχέσεις με τους μαθητές εξασφαλίζονται όταν: οι μαθητές

γνωρίζουν τι περιμένουν από τον εκπαιδευτικό τους και νιώθουν ασφαλείς ως προς το τι πρέπει αυτοί να επιτύχουν. Η αποδοχή των λαθών από τον εκπαιδευτικό δεν είναι κατακριτέα. Αντίθετα, βελτιώνει

τις διαπροσωπικές του σχέσεις με τους μαθητές αρκεί ο εκπαιδευτικός να: αποφεύγει να σφά-λει κατ’ επανάληψη και να δημιουργεί αμφιβολίες για την γνωστική του υποδομή. Η συμπεριφοριστική κατεύθυνση υποστηρίζει ότι: το αναπτυσσόμενο άτομο υφίσταται

αλλαγές γιατί μαθαίνει νέες μορφές συμπεριφοράς ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων εμπειριών. Συχνά λέμε ότι «ο εκπαιδευτικός πρέπει να μιλάει τη γλώσσα του μαθητή» εννοώντας ότι

κατά τη διδασκαλία ο εκπαιδευτικός: χρειάζεται να έχει κατά νου ότι οι έννοιες που χρησι-μοποιεί δεν μεταφράζονται πάντα με το ίδιο νόημα από τους μαθητές του και επομένως προ-σπαθεί να τις προσαρμόζει στις δικές τους εμπειρίες. Η ανθρωπογεωγραφία της σχολικής αίθουσας επηρεάζει: τον βαθμό εμπλοκής των μαθη-

τών στο μάθημα. Ο όρος «επιγένεση της συμπεριφοράς» αναφέρεται σε μία βασική αρχή της ανάπτυξης αλ-

λά και της μάθησης σύμφωνα με την οποία: η ανάπτυξη του νέου στο παιδί οικοδομείται πά-νω στο παλιό. Μεταξύ των αναπτυξιακών στόχων της εφηβείας συγκαταλέγονται: η σύναψη υγιών σχέ-

σεων με τους συνομηλίκους σε νέα βάση. Η τάση της προσκόλλησης δεν συνιστά γνώρισμα της εφηβικής ηλικίας.

1

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Συχνά οι μαθητές της εφηβικής ηλικίας εκδηλώνουν στην τάξη συμπεριφορές που υποδη-λώνουν «ανυπακοή». Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι συμπεριφορές, κρίνεται ψυχοπαιδα-γωγικά αναγκαίο: να συζητηθεί στην τάξη το ζήτημα των ορίων και των κανόνων. Σε μία τάξη φοιτούν κάποιοι αλλόγλωσσοι μαθητές με περιορισμένη γνώση της ελληνικής

γλώσσας. Προκειμένου να μπορέσουν αυτοί οι μαθητές να ενταχθούν ομαλά στην τάξη, οι καθηγητές τους οφείλουν κατά κύριο λόγο: να σέβονται οι ίδιοι την ταυτότητά των μαθητών αυτών και να τους αντιμετωπίζουν χωρίς να κάνουν θετικές ή αρνητικές διακρίσεις. Για να διερευνήσουμε το ψυχολογικό κλίμα μιας τάξης, θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε, με-

ταξύ άλλων, τους μαθητές της κατά πόσο: βιώνουν ευχάριστα την επαφή τους με το διδακτι-κό αντικείμενο. Για να είναι αποτελεσματική η αγνόηση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς του παιδιού πρέ-

πει: να υπάρχει συνέπεια ως προς την αγνόηση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς όλων όσων συμμετέχουν στην εκπαίδευση του παιδιού. Οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικών και μαθητών, συμβάλλουν αποτελεσματι-

κά στη μαθησιακή διαδικασία, όταν ο εκπαιδευτικός: αποδέχεται όλους τους μαθητές και σέ-βεται τις ιδιαιτερότητές τους. Στην αυτοεκτίμηση του παιδιού συμβάλλουν καθοριστικά οι σχέσεις του: με τον εκπαιδευ-

τικό, με τους γονείς του, με τους συνομήλικούς του. Αν ένας μαθητής προκαλεί προβλήματα πειθαρχίας, θα πρέπει ο εκπαιδευτικός να: τον ε-

ντάξει στο μάθημα, προσπαθώντας να τον ενθαρρύνει και να αξιοποιήσει γνώμες και από-ψεις του. Το μοντέλο σχολικής πειθαρχίας που είναι γνωστό ως «μοντέλο τροποποίησης της συμπε-

ριφοράς» (behavior modification): εμπεριέχει στοιχεία μίμησης και αυτοκαθοδήγης. Οι γενικοί σκοποί της εκπαίδευσης αποκτούν λειτουργική σημασία, όταν: σχετίζονται με

τις ανάγκες της κοινωνίας και τις προσωπικές επιδιώξεις. Η αυτο-αντίληψη και αυτο-εκτίμηση που αναπτύσσουν οι μαθητές: καθορίζονται από τον

τρόπο που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί τους μαθητές. Ο εκπαιδευτικός, για να αντιμετωπίσει τη συμπεριφορά κάποιων μαθητών του, οι οποίοι

επιδιώκουν να αποσπάσουν την προσοχή του στην τάξη: αναγνωρίζει τη θετική και αγνοεί την αρνητική συμπεριφορά τους. Τα προβλήματα πειθαρχίας της τάξης συχνά προλαμβάνονται, όταν ο εκπαιδευτικός: κα-

ταστήσει αρκετά ενδιαφέρον το μάθημά του. Τα τελευταία χρόνια δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέ-

σεων οικειότητας στη σχολική τάξη, γιατί: η παρώθηση των μαθητών για μάθηση αυξάνει σημαντικά. Τα στερεότυπα που αναπτύσσουμε βασίζονται κυρίως: στον πολιτισμό του ατόμου. Η συνεργατική μορφή διαμαθητικών σχέσεων θεωρείται καταλληλότερη. Η πνευματική ανεπάρκεια του ατόμου οφείλεται κυρίως ; στην κληρονομικότητα. Ο απομονωμένος μαθητής μπορεί να ενταχθεί καλύτερα στην ομάδα της σχολικής τάξης

όταν ο δάσκαλος: αναθέσει ομαδικές εργασίες στους μαθητές. «Γλωσσική επίγνωση» είναι: η ενσυνείδητη γνώση του σημασιολογικού φορτίου και της ε-

πικοινωνιακής αξίας των γλωσσικών τύπων. Η δυάδα μορφών συμπεριφοράς εκ μέρους των γονέων και εκπαιδευτικών βοηθάει περισ-

σότερο την ανάπτυξη των εφήβων: αγάπη ενθάρρυνση αυτονομίας.

2

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Η λειτουργία επικοινωνίας μεταξύ των μελών μιας σχολικής τάξης προϋποθέτει κυρίως: το γλωσσικό στοιχείο. Το κοινωνιόγραμμα χρησιμοποιείται μόνο στην αξιολόγηση: της διατομικής σχέσης του

μαθητή. Στην ανάπτυξη των σχέσεων του ατόμου με τους άλλους μεσολαβούν βασικές λειτουργίες,

η σημαντικότερη είναι: η διακριτικότητα. Η συμπάθεια μεταξύ των μελών μιας σχολικής τάξης αναπτύσσεται κυρίως από: τα κοινά

ενδιαφέροντα. Τον απομονωμένο στη σχολική τάξη μαθητή πρέπει να τον βοηθήσουν κυρίως: ο καθηγη-

τής. Η τιμωρία ως μέσον κοινωνικοποίησης του ατόμου, παιδαγωγικά απαγορεύεται, γιατί έχει

μόνο ανασταλτικό χαρακτήρα. Παρόλα αυτά όμως, στην οικογένεια, το σχολείο και την κοι-νωνία η τιμωρία των «παραβατικών ατόμων» βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη. Επομένως αυτό το παιδαγωγικό αξίωμα σημαίνει ότι βασικά είναι: κοινωνική αδυναμία. Ο εκπαιδευτικός που αντιμετωπίζει προβλήματα επικοινωνίας σε μία τάξη χρειάζεται να

εκμεταλλευτεί παράγοντες που αποτελούν προϋποθέσεις για την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων με τους μαθητές του όπως είναι: ο χώρος και ο χρόνος που μοιράζεται με τους μαθη-τές του. Αποτελεσματικές διαπροσωπικές σχέσεις με τους μαθητές εξασφαλίζονται όταν: οι μαθητές

γνωρίζουν τι περιμένουν από το εκπαιδευτικό τους και νιώθουν ασφαλείς ως προς τι πρέπει να αυτοί να επιτύχουν. Η συμπεριφοριστική κατεύθυνση υποστηρίζει ότι: το αναπτυσσόμενο άτομο υφίσταται

αλλαγές γιατί μαθαίνει νέες μορφές συμπεριφοράς ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων εμπειριών. Μεταξύ των αναπτυξιακών στόχων της εφηβείας συγκαταλέγονται: η σύναψη υγιών σχέ-

σεων με τους συνομηλίκους σε νέα βάση.

Θεσμοί Η σχολική συμβουλευτική σήμερα είναι αναγκαία, διότι κυρίως: οι σχέσεις μαθητών-

καθηγητών είναι αντιπαραθετικές. Η εικονογράφηση του σχολικού εγχειριδίου είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί: με την εικό-

να όχι απλώς επαναλαμβάνεται το κείμενο, αλλά και συμπληρώνεται. Όταν δημιουργούνται διενέξεις μεταξύ του εκπαιδευτικού προσωπικού, ο διευθυντής του

σχολείου θα πρέπει να: ενθαρρύνει την επίλυση από τους ίδιους τους εμπλεκόμενους. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα χαρακτηρίζεται ως δασκαλοκεντρικό. ∆ιαβάζοντας στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών τον όρο διαθεματικότητα, καταλαβαίνουμε: τα

θέματα του μαθήματος προσεγγίζονται έτσι ώστε να εμπλέκονται και άλλα μαθήματα. Καθημερινό φαινόμενο αποτελεί η εκδήλωση απείθειας εκ μέρους των μαθητών εφηβικής

ηλικίας. Η συμπεριφορά αυτή αποδίδεται: σε αυστηρές τιμωρίες που επιβάλλονται. Ο θεσμός της ενισχυτικής διδασκαλίας, μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην άρση των εκ-

παιδευτικών ανισοτήτων.

Διδασκαλία Κατά το σχεδιασμό της διδασκαλίας του ο εκπαιδευτικός πρέπει να διατυπώνει στόχους

που: είναι κατά ένα ποσοστό επιτεύξιμοι από όλους και κατά ένα άλλο ποσοστό είναι επι-τεύξιμοι από λίγους μαθητές.

3

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Η ψυχολογική προετοιμασία των μαθητών στο ξεκίνημα μιας διδασκαλίας επιτυγχάνεται με: το φυσικό και φιλικό πλησίασμα των μαθητών. Η κατάτμηση της ύλης σε αποσπασματικά κεφάλαια δημιουργεί στους μαθητές: απομνημό-

νευση, σύγχυση, δυσκολίες κατανόησης. Οι προσδοκίες των εκπαιδευτικών, με βάση τη σύγχρονη έρευνα: επηρεάζουν σημαντικά

την επικοινωνία του εκπαιδευτικού με τους μαθητές. Είμαι υπέρ της απόρριψης και της στασιμότητας ενός μαθητή: μόνον αν αυτός δεν μπορού-

σε να παρακολουθήσει τον ρυθμό των μαθημάτων εξαιτίας σοβαρής ασθένειας που δεν του επέτρεψε την κανονική φοίτηση ή εμφανούς καθυστέρησης στην ανάπτυξη κλπ. Μετά τη διατύπωση μιας ερώτησης προς ένα συγκεκριμένο μαθητή που αδυνατεί να απα-

ντήσει ο εκπαιδευτικός πρέπει να: διατυπώσει την ερώτηση με διαφορετικές λέξεις ή να προ-σπαθήσει να διατυπώσει μια σχετική αλλά πιο εύκολη ερώτηση σε σύγκριση με την πρώτη. Η διάταξη των θρανίων σε σχήμα Π: εξυπηρετεί τη διαμαθητική και τη δασκαλομαθητική

επικοινωνία. Για τη συμμετοχή όλων των μαθητών στο μάθημα και την καλύτερη επικοινωνία τους με

τον εκπαιδευτικό συνιστάται: η συχνή αλλαγή πτέρυγας των μαθητών και απόστασής τους από τον εκπαιδευτικό. Έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι: η διδασκαλία σε συνδυασμό με την παρουσίαση του δι-

δασκόμενου υλικού αποδίδει περισσότερο από την απλή διδασκαλία και συζήτηση. Με την καλλιέργεια και διατήρηση της «ψυχολογικής εγρήγορσης» στην τάξη: ο εκπαιδευ-

τικός διατηρεί τον υψηλό βαθμό ενεργητικότητας των μαθητών του ώστε να ανταποκρίνο-νται στα ερεθίσματα της διδασκαλίας. Ο εκπαιδευτικός χάνει τον έλεγχο της τάξης του όταν: δεν διατηρεί την ψυχραιμία του κα-

τά την εκτέλεση συνηθισμένων εργασιών, δεν δίνει σαφείς οδηγίες στους μαθητές του κατά την έναρξη της διδασκαλίας για το τί αναμένει από αυτούς με το πέρας του μαθήματος, χρη-σιμοποιεί συχνά τα διάφορα γραπτά διαγωνίσματα ως μέσο προσωπικής αξιολόγησης των μαθητών του χωρίς να τους ενημερώνει για τα αποτελέσματα ή την σκοπιμότητά τους Η ορθή χρήση του επαίνου επιδρά θετικά: στη διάθεση του μαθητή, στη διαπροσωπική

σχέση μαθητή-εκπαιδευτικού, στη διαπροσωπική σχέση μαθητή-υπόλοιπης τάξης. Αν ένας μαθητής δε συμμετέχει στο μάθημα. Η αντίδρασή μας θα είναι να ελέγξουμε μήπως

δεν του έχουμε δώσει τη δέουσα προσοχή. Ο εκπαιδευτικός κινητοποιεί κίνητρα μάθησης: όταν χρησιμοποιεί τις εσωτερικές αμοιβές. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να προσαρμόζει το ρυθμό της διδασκαλίας: στις ατομικές ανάγκες

και στα ατομικά ενδιαφέροντα των μαθητών. Σε ένα μαθητή που διστάζει να αναλάβει μια εργασία θα λέγαμε: είμαι σίγουρος/η ότι μπο-

ρείς να τα καταφέρεις. Η μέθοδος διδασκαλίας που λέγεται «επίδειξη» στηρίζεται θεωρητικά κυρίως: στη θεωρία

της κοινωνικογνωστικής μάθησης. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο/η εκπαιδευτικός οφείλει να αποστασιοποιείται από τα προ-

σωπικά του προβλήματα κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας. Από την πλευρά σας θα προ-σπαθούσατε κάτι τέτοιο κυρίως: για να αξιοποιήσετε αποδοτικότερα αρχές διδασκαλίας και μάθησης. Κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής του μαθήματος ο εκπαιδευτικός, προκειμένου να αντιμε-

τωπίσει τη διάσπαση της προσοχής κάποιων μαθητών, οφείλει κατά προτεραιότητα να: προ-καλεί το ενδιαφέρον των μαθητών με εναλλαγή μεθόδων διδασκαλίας.

4

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Ενώ παρουσιάζετε στους μαθητές σας τη νέα διδακτική ενότητα, διαπιστώνετε ότι κάποιοι σιγοψιθυρίζουν συνεχώς μεταξύ τους. Ως σύγχρονος/η εκπαιδευτικός θα: τους θυμίζατε την υποχρέωσή τους να προσέχουν στο μάθημα. Ενώ διδάσκετε απερίσπαστος/η στην τάξη σας, ο ήχος του κινητού κάποιου από τους μα-

θητές σας διασπά την αυτοσυγκέντρωσή σας και την προσοχή των μαθητών σας. Ως σύγχρο-νος/η εκπαιδευτικός θα: παρακαλούσατε να κλείσουν όλοι τα κινητά και θα προγραμματίζα-τε σχετική συζήτηση μαζί τους. Η ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων οικειότητας ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και τους

μαθητές είναι σημαντική διότι με τον τρόπο αυτό: οι μαθητές ενεργοποιούνται και αυξάνεται περισσότερο η συμμετοχή τους στο μάθημα. Η τεχνική που προσφέρεται λιγότερο για τη διατήρηση της μαθητικής προσοχής είναι: η

χρήση τεχνικών αιφνιδιασμού κατά την έναρξη του μαθήματος. Ένας εκπαιδευτικός λειτουργεί με αντικειμενικότητα κατά τη διδασκαλία του όταν, κατά

κύριο λόγο, φροντίζει να: δίνει πρώτιστη προτεραιότητα σε επιστημονικά έγκυρες γνώσεις. Ο/η σύγχρονος εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιεί μη λεκτικές μορφές επικοινωνίας

κατά τη διδασκαλία του, προκειμένου, κατά κύριο λόγο να: δίνει έμφαση στα μηνύματα που τους απευθύνει. Είναι προτιμότερο ο εκπαιδευτικός: να εκδηλώνει τα συναισθήματά του γιατί απευθύνεται

στους μαθητές όχι μόνο με το λόγο, αλλά και με το συναίσθημα. Το συμμετοχικό στυλ συμπεριφοράς του εκπαιδευτικού έχει θετικότερα αποτελέσματα. Κατά την έναρξη του μαθήματος ο εκπαιδευτικός πρέπει να: συζητάει διάφορα θέματα

προκειμένου να διαμορφώσει θετικό κλίμα. Πιο αποτελεσματικοί στη διοίκηση της τάξης είναι εκείνοι οι εκπαιδευτικοί που: προλαμ-

βάνουν τις ανάρμοστες συμπεριφορές. Η πρόσθετη διδακτική στήριξη μεθοδολογικά κύρια στηρίζεται: σε στοιχεία εξατομικευμέ-

νης διδασκαλίας. Για την αντιμετώπιση μια προβληματικής συμπεριφοράς οι σύγχρονοι διδακτολόγοι προ-

τείνουν: και τις διαδικασίες αυτορρύθμισης. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αταξίας απαιτεί: προληπτικές παρεμβάσεις στη σχο-

λική καθημερινότητα. Για την ηθικοποίηση των μαθητών το δασκαλοκεντρικό μοντέλο μάθησης κύρια χρησιμο-

ποίησε: τη μίμηση των «καλών» μαθητών. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να διατυπώνει ερωτήσεις: κατά κανόνα προς όλους τους μαθητές,

ώστε να δραστηριοποιήσει τη σκέψη κατά τον δυνατόν όλων των μαθητών. Κατά τον σχεδιασμό της διδασκαλίας του ο εκπαιδευτικός πρέπει να: προσπαθήσει να ε-

ντάξει τα ενδιαφέροντα των μαθητών στις προδιαγραφές του Αναλυτικού Προγράμματος και να τα συνδυάσει με αυτές. Κατά την εφαρμογή της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας ο εκπαιδευτικός πρέπει να δη-

μιουργεί: κατά κανόνα ομάδες των τεσσάρων μαθητών, γιατί τέτοιες ομάδες λειτουργούν κα-λύτερα και οδηγούνται σε θετικότερα αποτελέσματα. Όταν ο μαθητής, με τις αταξίες του, παρεμποδίζει τη διεξαγωγή της διδακτικής πράξης, ο

δάσκαλος: αναζητά τα αίτια. Για μια παιδοκεντρική διάσταση στο μάθημα απαιτείται: μια συστηματική και εμπεριστα-

τωμένη μελέτη της παιδικής ηλικίας, μια επίμονη προσπάθεια εντοπισμού των ενδιαφερόντων και των ικανοτήτων όλων των παιδιών της τάξης, αγάπη και ενδιαφέρον για το παιδί.

5

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Η δημοκρατικότητα των διδακτικών στόχων διαπιστώνεται: από το δικαίωμα που παρέ-χουν στους εκπαιδευτικούς για πρωτοβουλία κινήσεων. Οι συγκλίνουσες ερωτήσεις κατά τη διδακτική διαδικασία: απαιτούν από τους μαθητές να

δώσουν συγκεκριμένη απάντηση. Η κύρια αποστολή της ερώτησης του εκπαιδευτικού είναι: να δραστηριοποιεί τη σκέψη

των μαθητών, προκαλώντας προβληματισμό και διάλογο. Αποτελεσματικό είναι το μάθημα: στο οποίο ο καθηγητής συντονίζει τις δραστηριότητες

των μαθητών, έτσι ώστε να συμμετέχουν και να συμβάλλουν όλοι ενεργά στη διεξαγωγή του. Το σχέδιο μαθήματος: προδιαγράφει την πορεία του μαθήματος και περιορίζει το κίνδυνο

άγονης χρήσης του χρόνου. Αποτελεσματικός καθηγητής είναι αυτός που: φέρνει πρόσθετο υλικό και δίνει οδηγίες

σχετικές με τον στόχο του μαθήματος για την αξιοποίησή του στην τάξη. Η σύγχρονη ∆ιδακτική εκλαμβάνει τη διδασκαλία και τη μάθηση ως διαδικασία: προσαρ-

μογής εκπαιδευτικού και μαθητή στις απαιτήσεις του περιεχομένου διδασκαλίας. Ο θερμός έπαινος των συμμετεχόντων: φαίνεται ικανός να προκαλέσει τη συμμετοχή όλων

των μαθητών στο μάθημα. Το μοντέλο των αντικειμενικών στόχων της διδασκαλίας προτείνει: διατύπωση γενικών

καθώς και αντίστοιχων εξειδικευμένων στόχων. Η σύγχρονη ∆ιδακτική εκλαμβάνει τη ∆ιδασκαλία και τη μάθηση ως ενιαία διαδικασία:

προσαρμογής εκπαιδευτικού και μαθητή στις απαιτήσεις του περιεχομένου διδασκαλίας. Η χρησιμοποίηση από τον εκπαιδευτικό της τεχνικής της αντιπαράθεσης, στο ξεκίνημα

μιας διδασκαλίας επιτυγχάνεται με: το φυσικό και φιλικό πλησίασμα των μαθητών. Η αποτελεσματικότητα της επίδειξης, ως διδακτικής τεχνικής, έγκειται στο γεγονός ότι:

συνδέει τη θεωρία με την πράξη. Ο εκπαιδευτικός επιλέγει να χρησιμοποιήσει τη μέθοδο του διαλόγου στη διδασκαλία κυ-

ρίως όταν: στοχεύει να εξασκήσει τους μαθητές στην απόκτηση δεξιοτήτων. Ένα από τα χαρακτηριστικά του καλού εκπαιδευτικού είναι: να δείχνει κατανόηση προς

τους μαθητές, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να ανέχεται τις ενέργειές τους, εφόσον δεν ξε-περνούν συγκεκριμένα όρια, αλλά συγχρόνως να είναι και απαιτητικός. Οι μπηχεβιοριστές υποστηρίζουν ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει να διατυπώνει πολύ σαφείς

και συγκεκριμένους στόχους κατά το σχεδιασμό της διδασκαλίας τους, γιατί: η πολύ σαφής και συγκεκριμένη διατύπωση του στόχου τον προφυλάσσει από την απώλεια προσανατολι-σμού. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιβάλλει σε μαθητές τις ποινές τη μη παροχής μιας αμοιβής ή

της αποδοκιμασίας για να: τους υπενθυμίζει το λάθος που έκαναν. Ο εκπαιδευτικός για τους μαθητές που αδιαφορούν για τα μαθήματά τους: αναπτύσσει δι-

δακτικές στρατηγικές και στάσεις, που δραστηριοποιούν τα κίνητρά τους για μάθηση. Η ποιότητα προσφοράς των υπολογιστών τελευταίου τύπου στη διδακτική διαδικασία ε-

ξαρτάται κυρίως από: την ποιότητα των προγραμμάτων τους. Η χρήση της άμεσης διδασκαλίας ενδείκνυται μόνο για: τη μετάδοση γνώσεων στους μαθη-

τές. Η διάλεξη του εκπαιδευτικού στις τάξεις παρά τις επιφυλάξεις, που έχουν διατυπωθεί, ε-

ξακολουθεί να χρησιμοποιείται στη διδασκαλία, όταν ο εκπαιδευτικός: επιθυμεί να διευκρι-νίσει και επεξηγήσει σκοτεινά σημεία της ύλης.

6

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Το σχέδιο διδασκαλίας της μίας ώρα θεωρείται απαραίτητο, περισσότερο γιατί: διευκολύ-νει την κατάκτηση της νέας ύλης. Μια τυχόν σύγκρουση μεταξύ δασκάλου-μαθητή λύνεται καλύτερα όταν: ο δάσκαλος αλ-

λάξει συμπεριφορά. Έναν αδύνατο μαθητή για να βελτιώσει την απόδοσή του στα μαθήματα, θα τον αντιμε-

τωπίζουμε: του αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο. Η εφαρμογή του Η/Υ κατά τη διδασκαλία πρέπει κυρίως να γίνεται, γιατί: συμβάλλει τόσο

στην προσφορά γνώσεων όσο και στη δραστηριότητα της σκέψης του. Ο εκπαιδευτικός κατά τη διδασκαλία του: πρέπει να παίρνει υπόψη του τα ενδιαφέροντα

των μαθητών και να τα συνδυάζει με το περιεχόμενο του μαθήματος. Οι εκπαιδευτικοί δεν πρέπει να αποφεύγουν τον ομαδικό τρόπο εργασίας των μαθητών

στις τάξεις, γιατί αυτός: ασκεί τους μαθητές στις δημοκρατικές διαδικασίες. Το κλίμα της σχολικής τάξης επηρεάζει σημαντικά τη διαδικασία της μάθησης και οφείλε-

ται βασικά: στο στυλ αγωγής και διδασκαλίας του εκπαιδευτικού. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να πραγματώνει τη διδασκαλία: σύμφωνα με τον αρχικό του σχε-

διασμό, αλλά μπορεί να παρεκκλίνει από αυτόν εφόσον χρειαστεί. Η διαλεκτική μορφή διδασκαλίας συνιστά: μαθητοκεντρική μορφή διδασκαλίας. Η ιδιοθύελλα, δεν ανήκει στις διερευνητικές μεθόδους διδασκαλίας. Κατά το σχεδιασμό και την αξιολόγηση ερωτήσεων τύπου «πολλαπλής επιλογής» (multiple

choice) ο εκπαιδευτικός πρέπει να φροντίζει ώστε: οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις να διατυ-πώνονται με τρόπο σαφή και σε απλή γλώσσα. Κατά τη διατύπωση των διδακτικών στόχων δεν πρέπει: να χρησιμοποιούνται λέξεις που

επιδέχονται πολλές ερμηνείες. Καταλληλότερη μορφή διδασκαλίας στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεί: η συνδυα-

στική χρήση δασκαλοκεντρικής, μαθητοκεντρικής και μικτής μορφής. Το αριστοτελικό σχήμα «θέση-αντίθεση-σύνθεση» ακολουθείται κατά την: διαλεκτική

μορφή διδασκαλίας. «Να καταστούν ικανοί οι μαθητές να αποδίδουν ένα κείμενο σε συντομότερη μορφή». Ο

παραπάνω διδακτικός στόχος ανήκει στη βαθμίδα κατανόηση, της γνωστικής ταξινομίας του Bloom. Προσφορότερη μέθοδος διδασκαλίας για την εκμάθηση δεξιοτήτων θεωρείται η: επιδεικτι-

κή. Αποτελεσματική λύση για την άρση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων συνιστά: η διαφορο-

ποίηση της ατομικής διδασκαλίας. Για να είναι αποτελεσματικές οι ερωτήσεις που ο εκπαιδευτικός απευθύνει προς του μαθη-

τές του πρέπει να: είναι μέτριας δυσκολίας. Η διδακτική λειτουργία που δεν επιτελείται με την ερώτηση του εκπαιδευτικού: η τροπο-

ποίηση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς των μαθητών. Έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι: η διδασκαλία σε συνδυασμό με την παρουσίαση του δι-

δασκόμενου υλικού αποδίδει περισσότερο από την απλή διδασκαλία και συζήτηση. Σε ένα μαθητή που διστάζει να αναλάβει κάποια εργασία θα λέγαμε: είμαι σίγουρος/η ότι

μπορείς να τα καταφέρεις. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να προσαρμόζει το ρυθμό της διδασκαλίας: στις ατομικές ανάγκες

και στα ατομικά ενδιαφέροντα των μαθητών.

7

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Μάθηση Το βασικότερο κίνητρο για μάθηση στο παιδί είναι: η αναγνώριση. Τα πλεονεκτήματα της ανακαλυπτικής μάθησης: οι γνώσεις που αποκτώνται μέσω της α-

νακάλυψης είναι πιο σταθερές και ανακαλούνται ταχύτερα, οι γνώσεις μπορούν να χρησιμο-ποιηθούν σε άλλους τομείς μάθησης, οι μαθητές έχουν αναπτύξει εσωτερικά κίνητρα και δε χρειάζονται νέα παρώθηση. Ο σημαντικότερος παράγοντας στον οποίον οφείλονται οι διαφορετικού επιπέδου σχολι-

κές επιδόσεις κανονικών μαθητών μιας σχολικής τάξης κυρίως είναι: οι συνθήκες ζωής τους. Το σχολικό Stress σήμερα προκαλεί στους καθηγητές, κυρίως: ψυχοσωματικές ασθένειες. Η μάθηση αποτελεί βασικό παράγοντα της ανάπτυξης που συντελείται: μέσω της άσκησης

και της ατομικής προσπάθειας. Η «μαθησιακή ετοιμότητα» ενός μαθητή για την απόκτηση διαφορετικού επιπέδου γνώσε-

ων προσδιορίζεται και συντελείται: από το συνδυασμό διδασκαλίας μιας ορισμένης γνώσης ή δεξιότητας και του αντίστοιχου επιπέδου ωριμότητας του μαθητή. Με τον όρο συνάφεια εννοούμε: την σχεδόν ταυτόχρονη συνύπαρξη ερεθισμάτων και απα-

ντήσεων. Κατά τη διαδικασία της «αφομοίωσης» η νέα γνώση αποκτάται: με συσχέτιση με προηγού-

μενες. Η κοινωνικογνωστική θεωρία μάθησης είναι αποτελεσματική στο χώρο της εκπαιδευτικής

πράξης, διότι: ο εκπαιδευτικός αποτελεί φύσει και θέσει ένα πρόσφορο και διαρκές πρότυπο μίμησης. Σύμφωνα με τη γνωστική τους ανάπτυξη τα παιδιά στην εφηβική ηλικία: αναπτύσσουν την

ικανότητα να ομαδοποιούν και να ταξινομούν δεδομένα με βάση κάποια κριτήρια. Σύμφωνα με την κοινωνικογνωστική θεωρία μάθησης ο μαθητής μαθαίνει: όταν παρατηρεί

και επεξεργάζεται στο μυαλό του τη συμπεριφορά του προτύπου. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιεί τη θεωρία της κλασικής εξαρτημένης μάθησης ή

μάθησης με υποκατάσταση όταν στοχεύει στην εκμάθηση κατά κύριο λόγο: αυτοματοποιημέ-νων αντιδράσεων και κινήσεων (π.χ. οδήγηση). Για να μπορέσει ένας μαθητής να προτείνει πιθανές εναλλακτικές μεθόδους για την πραγ-

ματοποίηση μιας εργασίας θα πρέπει να διανύει το: στάδιο της τυπικής αφαιρετικής σκέψης. Η συμπεριφοριστική προσέγγιση της μάθησης κύρια περιλαμβάνει: στοιχεία ανθρωπιστι-

κής αγωγής, παροχές αμοιβών, πολλαπλές ευκαιρίες αυτενέργειας. Η θεωρία της κοινωνικογνωστικής μάθησης κύρια βασίζεται: στην επεξεργασία και μίμηση

κοινωνικών προτύπων. Με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα η βαθμολογία: πρέπει να συμπεριλαμβάνε-

ται μερικώς στο φάκελο αξιολόγησης. Με τη χρήση ελκυστικών διδακτικών μέσων, ο σύγχρονος εκπαιδευτικός επιδιώκει τη συμ-

μετοχή των μαθητών στη διαδικασία της διδασκαλίας. Η Σύγχρονη ∆ιδακτική θεωρεί ότι οι συμπεριφοριστικές μορφές διδασκαλίας: δρουν επι-

κουρικά στα μαθητοκεντρικά μοντέλα διδασκαλίας. Ενεργός συμμετοχή των μαθητών στη διεξαγωγή του μαθήματος σημαίνει: ο μαθητής εν-

διαφέρεται για τη μάθηση. Η μάθηση του παιδιού στο σχολείο επιτυγχάνεται καλύτερα: στη συνεργαζόμενη ομάδα.

8

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Το συνεργατικό στοιχείο, συμβάλλει περισσότερο ώστε να μετατρέψει τους μαθητές μιας σχολικής τάξης από απλό άθροισμα ατόμων σε οργανωμένη κοινωνική ομάδα είναι το συ-νεργατικό. Οι θεωρίες υποστηρίζουν ότι η μάθηση του παιδιού επιτυγχάνεται καλύτερα, όταν η σχο-

λική τάξη λειτουργεί ως: εναλλασσόμενη μορφή ομάδας σχολικής τάξης. Η καταλληλότερη μέθοδος, προκειμένου ένας «αδύνατος» μαθητής να βελτιώσει της επίδο-

σή του στα μαθήματα: του αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο. Ο εκπαιδευτικός με το στυλ διδασκαλίας-αγωγής που εφαρμόζει στην τάξη, μπορεί να

προάγει καλύτερα τις διαπροσωπικές σχέσεις: αν διδάσκει ωθώντας τους μαθητές σε συμμε-τοχικές και συνεργατικές δραστηριότητες. Η μάθηση του παιδιού στη σχολική τάξη απαιτεί κυρίως: τη δυνατότητα επικοινωνίας και

αλληλεπίδρασης. Ο σημαντικότερος παράγοντας στον οποίον οφείλονται οι διαφορετικού επιπέδου σχολι-

κές επιδόσεις κανονικών μαθητών μιας σχολικής τάξης κυρίως είναι: ο καθηγητής τους. Περισσότερα περιθώρια μαθητικής συμμετοχής παρέχει: η επαγωγικό-διαλογική μορφή δι-

δασκαλίας. Η κατανόηση και διατήρηση της νέας γνώσης διευκολύνεται: όταν ακολουθήσουν άλλες

παρόμοια δομημένες με αυτήν.

Αξιολόγηση Ο εκπαιδευτικός κατά την αξιολόγηση ενός μαθητή του πρέπει κυρίως: να τον συγκρίνει με

το στόχο μάθησης. Ο έπαινος που ενέχει τη μεγαλύτερη παρωθητική αξία για τους μαθητές είναι αυτός που

παρέχεται με: τα προσωπικά σχόλια. Λέγοντας «περιγραφική αξιολόγηση» εννοούμε: την αναλυτική και εκτενή περιγραφή της

γνωστικής και συναισθηματικής κατάστασης καθώς και της κοινωνικής συμπεριφοράς του μαθητή. Κατά τη γνώμη μου ο βαθμός παίζει καθοριστικό ρόλο για τη βελτίωση των επιδόσεων των

μαθητών, γιατί: δραστηριοποιεί κυρίως τους καλούς μαθητές και όχι τους αδύνατους και γι αυτό ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να αναζητήσει μέσα και τρόπους για τη δραστηριοποίηση του ενδιαφέροντος και των αδύνατων μαθητών. Με τον όρο «αξιολόγηση» εννοούμε: τη διαδικασία κατά την οποία όχι μόνον εκτιμάται η

προσπάθεια του μαθητή για την επίτευξη ενός στόχου, αλλά αντλούνται και σχετικές πληρο-φορίες από τον εκπαιδευτικό και τον μαθητή για τη βελτίωση της διδασκαλίας και μάθησης. Κατά τη μεταγνωστική αξιολόγηση: ο μαθητής εκθέτει τον τρόπο που σκέφθηκε, για να

αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα. Για την αξιολόγηση της εργασίας ενός μαθητή ο λεκτικός έπαινος που θεωρείται ενθαρρυ-

ντικός είναι: φαίνεται πως δούλεψες σκληρά. Τόσο ο έπαινος όσο και η αποδοκιμασία ως εξωτερικά παρωθητικά μέσα πρέπει να επιλέ-

γονται προσεκτικά με βάση: την προσωπικότητα του μαθητή, την αιτία για την οποία επαι-νείται η αποδοκιμάζεται ο μαθητής, την ψυχολογική κατάσταση του μαθητή. Αποτελεί κριτήριο αξιολόγησης της προόδου ενός μαθητή και συγχρόνως κριτήριο της μα-

θησιακής επίδοσής του: η σύγκριση του μαθητή με δείγματα της δικής του προηγούμενης επί-δοσης. Η αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή θεωρείται στοιχείο απαραίτητο της διδασκαλίας,

κυρίως γιατί: επισημαίνει τα δυνατά και αδύνατα σημεία του.

9

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Με την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών, ο εκπαιδευτικός: ελέγχει το βαθμό κατά-κτησης των στόχων ενός μαθήματος από τους μαθητές. Σε ό,τι αφορά την πρόοδο και προκοπή του ατόμου, το φιλελεύθερο κοινωνικό σύστημα,

υποστηρίζει ότι «όποιος δεν τα καταφέρνει είναι ο ίδιος υπαίτιος για τον εαυτό του». Γι αυτό η αξιολόγηση έχει ως βασικό σκοπό: την υποταγή του στη νομιμότητα των πραγμάτων. Κατά την εφαρμογή της «αποδεικτικής αξιολόγησης» ο εκπαιδευτικός: ελέγχει αν ο μαθη-

τής έφτασε στο στόχο που είχε θέσει. Το περιεχόμενο της αξιολόγησης καθορίζεται από: τη φύση του διδακτικού αντικειμένου,

το επίπεδο των μαθητών μιας τάξης, τους διδακτικούς στόχους. Πολλοί παιδαγωγοί προτείνουν την κατάργηση της αξιολόγησης. Η αξιολόγηση δημιουρ-

γεί προβλήματα και πρέπει να αναζητηθούν τρόποι επίλυσής τους. Πιο αποτελεσματικός τρόπος αξιολόγησης θεωρείται: η συνδυαστική χρήση, ανάπτυξης

θεμάτων, τεστ επίδοσης. Κατά την αξιολόγηση ενός μαθητή ο εκπαιδευτικός πρέπει να χρησιμοποιεί ως κριτήριο: τη

συμπεριφορά και την επίδοση του ίδιου μαθητή στο παρελθόν. Η αξιοπιστία ενός οργάνου αξιολόγησης όπως είναι η εξέταση αναφέρεται στην ικανότητα

αυτού: να δίνει πάντα συνεπή αποτελέσματα. Σύμφωνα με την «προσωπική θεωρία» στην αξιολόγηση: ο εκπαιδευτικός κατηγοριοποιεί

τους μαθητές με αξιολογικές δομές που έχουν σχηματοποιηθεί με την πάροδο του χρόνου ως καταστάλαγμα των εμπειριών του. Για την αξιολόγηση της εργασίας ενός μαθητή ο λεκτικός έπαινος που θεωρείται πιο εν-

θαρρυντικός: φαίνεται πως δούλεψες σκληρά.

Μέθοδος project

Η μέθοδος project (σχέδιο εργασίας) εξελίσσεται ανάλογα με την εκάστοτε κατάσταση και τα ενδιαφέροντα των συμμετεχόντων. Λέγοντας σχέδιο εργασίας (project) εννοούμε: μια ανοιχτή διαδικασία μάθησης κατά την

οποία επιχειρείται η επεξεργασία ενός θέματος με ενεργό συμμετοχή των μαθητών, το οποίο επιλέγεται με βάση τα ενδιαφέροντά τους.

Μαθησιακές δυσκολίες

Η παραποίηση της γλώσσας από τα παιδιά οφείλεται κυρίως στις συνθήκες λειτουργίας της: κοινωνίας. Οι μαθησιακές δυσκολίες στην εφηβική ηλικία οφείλονται σε: καθυστέρηση της γνωστικής

ανάπτυξης. Η επιστημονική άποψη για τις μαθησιακές δυσκολίες αναφέρει ότι: οφείλονται σε δυσκο-

λία αξιοποίησης γνωστικών ικανοτήτων. Την ευθύνη για τις μαθησιακές δυσκολίες του παιδιού κυρίως: έχει ο καθηγητής.

Απόψεις Παιδαγωγών

Ausubel Ένα παράδειγμα που εκφράζει τη μηχανιστική ανακαλυπτική μάθηση του Ausubel είναι: ο

μαθητής ανακαλύπτει τυχαία ότι το νερό παγώνει στους 0 βαθμούς Κελσίου, αλλά δεν μπο-ρεί να το εξηγήσει.

10

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Ο Ausubel θεωρεί ότι: η μάθηση μέσω ανακάλυψης απαιτεί πολύ χρόνο και συνεπώς προ-κρίνει την εκθετική διδασκαλία (expository teaching). Τα είδη μάθησης κατά Ausubel είναι: νοηματική-προσληπτική μάθηση, μηχανιστική προσ-

ληπτική μάθηση, μηχανιστική ανακαλυπτική μάθηση και νοηματική ανακαλυπτική μάθηση. Το μοντέλο διδασκαλίας του Ausubel μπορεί να χαρακτηριστεί: δασκαλοκεντρικό. Μαθησιακή ενότητα κατά τον Ausubel σημαίνει: απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων ανά-

λογα με το επίπεδο ανάπτυξης που βρίσκεται. Προκαταβολικός προοργανωτής κατά τον Ausubel μπορεί να είναι: η περίληψη ή ένα σύ-

ντομο διάγραμμα. Σύμφωνα με την αρχή της προοδευτικής διαφοροποίησης της γνώσης κατά τον Ausubel για

τη διδασκαλία μιας ξένης γλώσσας: πρέπει πρώτα ο μαθητής να διδαχθεί τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες και μετά να γράφει και να διαβάζει. Η καταλληλότερη μορφή μάθησης κατά τον Ausubel είναι: η νοηματική προσληπτική. Με τον όρο «ουσιώδης μάθηση» ο Ausubel εννοεί: τη συσχέτιση των νέων πληροφοριών με

τις ήδη υπάρχουσες. Ο Ausubel θεωρεί ότι η ανακαλυπτική μάθηση είναι αποτελεσματική για μαθητές δημοτι-

κού που δεν έχουν φτάσει στο στάδιο των τυπικών λογικών πράξεων. Η πορεία διδασκαλίας κατά τον Ausubel πρέπει να ξεκινά: από το γενικό στο ειδικό.

Bruner Ο μαθητής, κατά Bruner, μπορεί να μάθει δια μέσου του γραπτού και προφορικού λόγου,

στο συμβολικό στάδιο. Η θέση του Bruner σχετικά με το ρόλο της ενίσχυσης στη διδασκαλία: η διδασκαλία πρέπει

να μετατρέπει τα εξωτερικά σε εσωτερικά κίνητρα. Ο εκπαιδευτικός σύμφωνα με τον Bruner θα πρέπει: να δημιουργεί εκείνες τις συνθήκες

όπου οι μαθητές θα ανακαλύπτουν τη μάθηση μέσω των δικών τους διερευνήσεων. Κατά τον Bruner το παιδί βρίσκεται στο στάδιο της πραξιακής αναπαράστασης μέχρι 5-6

χρονών. Οι απόψεις του Bruner για τη νοητική ανάπτυξη του παιδιού και τη μάθηση δεν περιλαμ-

βάνουν: την απομνημόνευση πληροφοριών. Το σπειροειδές σχολικό πρόγραμμα του Bruner βασίζεται: στη μάθηση γνώσεων αρχικά σε

απλή μορφή και στη συνέχεια σε πιο προχωρημένο επίπεδο. Κατά τον Bruner οι μαθητές βρίσκονται στο προεννοιολογικό και στο στάδιο των συγκε-

κριμένων λογικών πράξεων: στο εικονιστικό. Η φράση: «Ο άνθρωπος πρέπει να διδάσκεται ό,τι είναι περισσότερο χρήσιμο και περισσό-

τερο ελκυστικό», ανήκει στον Bruner. Η άποψη του Αριστοτέλη ότι όλοι οι άνθρωποι από τη φύση τους επιδιώκουν τη μάθηση:

μπορεί να ταυτιστεί με τον Bruner που πιστεύει ότι η θέληση για μάθηση αποτελεί ενδογενές κίνητρο. Οι απόψεις του Bruner συγκλίνουν με τις απόψεις του Piaget σχετικά με τη γνωστική ανά-

πτυξη του παιδιού και την κατάκτηση της γνώσης, στο σημείο: η γνωστική ανάπτυξη του α-τόμου πραγματώνεται σε επάλληλα εξελικτικά στάδια και ο ρόλος του είναι ενεργητικός. Η διαφορά μεταξύ των απόψεων του Bruner και του Piaget έγκειται κυρίως: ο Piaget θεω-

ρεί ότι το προηγούμενο εξελικτικό στάδιο είναι προϋπόθεση του επόμενου, ενώ ο Bruner υ-ποστηρίζει ότι τα τρία στάδια συνυπάρχουν σε όλες τις ηλικίες και το ένα ασκεί αλληλεπί-δραση στο άλλο.

11

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Η γνωστική ανάπτυξη του παιδιού κατά τον Bruner περιλαμβάνει: την πραξιακή, εικονική και συμβολική αναπαράσταση των γνώσεων. Κατά τον Bruner ο εκπαιδευτικός μπορεί να διδάξει οποιαδήποτε γνώση στους μαθητές

αρκεί να: απλουστεύει τη γνώση ανάλογα με το πνευματικό επίπεδο των μαθητών.

Bandura Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην κοινωνική θεωρία του Bandura είναι σημαντικός διότι:

αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πρότυπα μίμησης του μαθητή. Σύμφωνα με τον Bandura οι παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία της μάθησης είναι

κατά βάση: περιβαλλοντικοί, γνωστικοί, ατομικοί και βιολογικοί. Σύμφωνα με την κοινωνική θεωρία μάθησης του Bandura ο συμπεριφορισμός: μπορεί μόνο

να ερμηνεύσει τη μάθηση στοιχειωδών μορφών συμπεριφοράς. Η έννοια της προκαταβολικής ενίσχυσης στη θεωρία του Bandura: προϋπάρχει του

παρεχόμενου ερεθίσματος. Ο Bandura υποστηρίζει ότι μέσω της παρότρυνσης που καλλιεργεί ο κοινωνικός περίγυρος,

οι μαθητές: μπορούν να αναπτύξουν στάσεις και συμπεριφορές έξω από τα πλαίσια της ατο-μικής εμπειρίας. Η διαφορά ανάμεσα στη θεωρία του Piaget και του Bandura για τη μάθηση είναι: ο Ban-

dura θεωρεί ότι ο μαθητής μπορεί να μάθει από την παρατήρηση της συμπεριφοράς ενός άλλου, ανεξάρτητα από την ατομική του εμπειρία. Η κοινωνική θεωρία του Bandura υπο-στηρίζει ότι ακόμα και οι στάσεις διαμορφώνονται μέσα από τη μίμηση προτύπων. Ο Piaget θεωρεί ότι το παιδί μπορεί να μάθει μέσα από την παρατήρηση της συμπεριφοράς του άλλου, αλλά πρέπει η παρατηρήσιμη συμπεριφορά να συμβαδίζει με το στάδιο της γνωστικής του ανάπτυξης.

Vygotsky Κύριο διαμεσολαβητικό μέσο για τον μαθητή, κατά τον Vygotsky, είναι: η γλώσσα.

Piaget Σύμφωνα με τον Piaget η γνώση κατασκευάζεται μέσω της δράσης του ατόμου πάνω στο

περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι: το υποκείμενο που μαθαίνει και το περιβάλλον βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση. Βασική αρχή της γνωστικής-γενετικής ψυχολογικής κατεύθυνσης για τη μάθηση με πρω-

τεργάτη τον Jean Piaget αποτελεί: η σημασία της τροποποίησης των εξωτερικών παραγόντων ώστε να επέμβουμε στο γνωστικό επίπεδο του παιδιού. Σύμφωνα με τον Piaget, o έφηβος κατά τη φάση των αφηρημένων νοητικών λειτουργιών:

ελέγχει τις σκέψεις του χρησιμοποιώντας υποθέσεις, αφηρημένες έννοιες και τη φαντασία του. Σύμφωνα με τη θεωρία της γνωστικής ανάπτυξης του Piaget, ο έφηβος κατά τη νοητική του

ανάπτυξη: αναπτύσσει την ικανότητα χρήσης της συνδυαστικής λογικής στην επίλυση προ-βλημάτων. Στο γνωστικό στάδιο της αφηρημένης σκέψης του Piaget, μαθαίνει το παιδί να εξετάζει

διάφορες πιθανότητες και εναλλακτικές λύσεις σε μία κατάσταση. Κατά τον Piaget ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι: η δημιουργία καταστάσεων όπου τα

παιδιά μαθαίνουν μόνα τους.

12

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Σύμφωνα με τον Piaget ο κυριότερος παράγοντας για την πνευματική ανάπτυξη του ατό-μου είναι: ο εσωτερικός μηχανισμός ανάπτυξης που ενυπάρχει μέσα στο άτομο. Σύμφωνα με τη λογικομαθηματική μάθηση του Piaget ο εκπαιδευτικός κατά τη διδασκαλία

του: δημιουργεί καταστάσεις «γνωστικής σύγκρουσης» στη μαθησιακή διαδικασία. Η γνωστικο-αναπτυξιακή σχολή (Piaget κ.α.) θεωρεί ότι τα ηθικά διλήμματα πρέπει να ε-

πιλύονται: μέσα από διαλεκτική αντιπαράθεση ηθικών κρίσεων. Σύμφωνα με τον Piaget η γνώση κατασκευάζεται μέσω της δράσης του ατόμου πάνω στο

περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι: το υποκείμενο που μαθαίνει και το περιβάλλον βρίσκονται σε μια αλληλεξάρτηση. Βασική αρχή της γνωστικής-ψυχολογικής κατεύθυνσης για τη μάθηση με πρωτεργάτη των

Jean Piaget αποτελεί: η σημασία της τροποποίησης των εξωτερικών παραγόντων ώστε να ε-πέμβουμε στο γνωστικό επίπεδο του παιδιού. Κατά τον Piaget ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι: η δημιουργία καταστάσεων όπου τα

παιδιά μαθαίνουν μόνα τους.

Rogers Η ανθρωπιστική σχολή του C. Rogers θεωρεί ότι βασικός ρόλος του εκπαιδευτικού είναι:

να εξασφαλίζει στο μαθητή προϋποθέσεις για ελεύθερη επιλογή και αυτορρύθμιση.

Skinner Σύμφωνα με το Σκιννερικό πρότυπο μάθησης η ενίσχυση και η τιμωρία του μαθητή είναι

αποτελεσματικές όταν: χορηγούνται άμεσα και χωρίς προειδοποίηση.

Ρουσώ Σύμφωνα με τον Ρουσώ ο άνθρωπος γεννιέται καλός, αλλά διαστρεβλώνεται και αλλοιώ-

νεται κάτω από την επίδραση της κοινωνίας. Με την άποψή του: διαφωνώ, γιατί οι κληρονο-μικές προδιαθέσεις είναι δυνατόν να παίζουν ένα σχετικό ρόλο, αλλά το περιβάλλον και η αγωγή μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και του χα-ρακτήρα του. Ο J.J. Rouseau υποστηρίζοντας την άποψη ότι: «Ο αντικειμενικός μου σκοπός δεν είναι κα-

θόλου να του μεταδώσω (μαθητή) την επιστήμη αλλά να του μάθω να την αποκτά σε ώρα ανάγκης...» επιδιώκει να: περάσει το μήνυμα της αξίας της αυτομόρφωσης.

Άλλοι Ο «λογικοκρατούμενος» άνθρωπος αποτελεί το ιδεώδες της αγωγής: των εμπειριοκρατών

με πρωτεργάτη τον Άγγλο John Locke που υποστήριζαν ότι το παιδί είναι λευκός χάρτης και οι γονείς οφείλουν να του προσφέρουν εμπειρίες που θα οδηγούν στον αυτοέλεγχο και στην αυτοπειθαρχία του. Οι σύγχρονοι παιδαγωγοί θεωρούν ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει: να δημιουργεί αλληλεπι-

δραστικά περιβάλλοντα μάθησης. Παιδαγωγοί υποστηρίζουν ότι «ένα παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση, όπως ένα φυτό χρειάζε-

ται νερό» για να: υποδηλώσουν τη σημασία της ενθάρρυνσης για το παιδί στην προσπάθεια του για την κατάκτηση της γνώσης. Ο Σωκράτης με το να υποστηρίζει ότι «ζωή χωρίς έλεγχο, δεν αξίζει να τη ζει κανείς»: επι-

σημαίνει την αξία της κριτικής σκέψης στους ανθρώπους.

13

Ερωτήσεις Παιδαγωγικά

Ο Ευάγ. Παπανούτσος υποστηρίζει ότι η διδασκαλία είναι τέχνη, διότι κατ’ εξοχήν: είναι προϊόν έμπνευσης και δημιουργικού οίστρου.

14