Γλώσσα και Εικαστικά: μια Γλώσσα και Εικαστικά: μια ενδιαφέρουσα συνύπαρξη ενδιαφέρουσα συνύπαρξη

στο πρόγραμμαστο πρόγραμμα του του νηπ/γείουνηπ/γείου

Σταυρούλα ΛυκιαρδοπούλουΣταυρούλα ΛυκιαρδοπούλουΠροϊσταμένη Επ/κής και Παιδ/κής Καθοδήγησης Προϊσταμένη Επ/κής και Παιδ/κής Καθοδήγησης

Π/θμιας Εκπ/σης Β.ΑιγαίουΠ/θμιας Εκπ/σης Β.Αιγαίου

• Είναι σαφές πως στα πρώτα χρόνια της ανθρωπότητας, το σχέδιο ήταν η μόνη γραφή που υπήρχε. Από αυτά τα απλοποιημένα σχέδια που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για να μεταβιβάσουν σκέψεις και ιδέες σιγά σιγά βγήκαν τα γράμματα, κατόπιν οι λέξεις και οι φράσεις

• Εξ άλλου όλοι γνωρίζουμε τις σπηλαιογραφίες της Παλαιολιθικής περιόδου. Αυτές οι πρώτες "απεικονίσεις τέχνης" είναι και η πρώτη "γραπτή γλώσσα" επικοινωνίας του ανθρώπου.

• Σύμφωνα με τον καθηγητή Γλωσσολογίας κ.Μπαμπινιώτη «από τότε που ο ιδρυτής της μοντέρνας γλωσσολογίας, ο F. de Saussure, μίλησε πρώτος για μια επιστήμη των διαφόρων τρόπων επικοινωνίας του ανθρώπου, των διαφόρων σημειακών συστημάτων που (από τα Ελληνικά) ονόμασε semiologie (Σημειολογία), έγινε συνειδητό ότι ο άνθρωπος παράλληλα προς τη γλώσσα, το κατ' εξοχήν σημειακό σύστημα, χρησιμοποιεί και άλλες γλώσσες, άλλα σημειακά συστήματα για να επικοινωνήσει: τη μουσική, την εικόνα, τον χορό κ.ά.

• Από τότε μιλάμε για γλώσσες· όχι για γλώσσα. Από τότε η εικαστική γλώσσα, η γλώσσα της εικόνας παίρνει μια ξεχωριστή θέση στη μελέτη της επικοινωνίας του ανθρώπου». (Εφ.Το Βήμα, 25/5/1997).

• Είναι λοιπόν καιρός οι δύο αυτές γλώσσες των ανθρώπων που τόσο στενά συνδέονται από τις απαρχές της ιστορίας να συνεργαστούν για να ξαναδώσουν ζωντάνια στην καθημερινή διδακτική πράξη.

• Πολύς λόγος γίνεται κατά την τελευταία δεκαετία για την ανάγκη διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης.

• Σύμφωνα με τους θεωρητικούς της διαθεματικότητας η γνώση δομείται μέσα από την εμπλοκή των παιδιών σε δραστηριότητες οι οποίες δε στηρίζονται στις άμεσες ανάγκες των επιμέρους επιστημονικών κλάδων, αλλά στην ανάγκη σφαιρικής προσέγγισης θεματικών ενοτήτων που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα των παιδιών.

ΤΟ ΔΕΠΠΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο προσδιορίζει τις κατευθύνσεις των προγραμμάτων σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων Γλώσσας, Μαθηματικών, Μελέτης Περιβάλλοντος, Έκφρασης και Δημιουργίας (Εικαστικά, Δραματική Τέχνη, Μουσική, Φυσική Αγωγή) και Πληροφορικής

• Όπως αναφέρεται στο ΔΕΠΠΣ «τα προγράμματα αυτά δε νοούνται ως διακριτά διδακτικά αντικείμενα και δεν προτείνονται για αυτοτελή διδασκαλία αλλά για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση δραστηριοτήτων που έχουν νόημα και σκοπό για τα ίδια τα παιδιά» (ΔΕΠΠΣ για το Νηπ/γείο, 2002, σ.2)

• Είναι λοιπόν σαφές ότι σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν το νέα προγράμματα σπουδών της προσχολικής αωγής, η διασύνδεση των διδακτικών αντικειμένων με στόχο να επιτευχθεί η ενιαιοποίηση της γνώσης και να εξασφαλιστεί η σφαιρικότητα της μάθησης πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό στοιχείο σε οποιοδήποτε σχεδιασμό διδακτικών δραστηριοτήτων.

• Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στη σύνδεση Γλώσσας και Εικαστικών οι δυνατότητες που προσφέρονται είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και αποτελούν προνομιακό πεδίο διερεύνησης και ανάπτυξης πλούσιου εκπαιδευτικού υλικού.

Οι στόχοι του προγράμματος σπουδών για

τη Γλώσσα• Το πρόγραμμα σχεδιασμού και

ανάπτυξης δραστηριοτήτων Γλώσσας για το Νηπιαγωγείο περιλαμβάνει τρία πεδία τα οποία σχετίζονται με την γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών: 1) Την προφορική επικοινωνία (ομιλία και ακρόαση), 2) Την ανάγνωση και 3) Τη γραφή και γραπτή έκφραση.

• Σε ό,τι αφορά στην Προφορική επικοινωνία οι πιο σημαντικοί στόχοι που επιδιώκονται είναι η καλλιέργεια του προφορικού λόγου των παιδιών μέσα από δραστηριότητες οι οποίες ενθαρρύνουν τα παιδιά να διηγούνται/αφηγούνται, να περιγράφουν, να εξηγούν και να ερμηνεύουν, να συμμετέχουν σε συζητήσεις και να χρησιμοποιούν στοιχειώδη επιχειρηματολογία, να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο και να αποκτήσουν φωνολογική επίγνωση.

• Σχετικά με το δεύτερο πεδίο, την Ανάγνωση, οι επιδιωκόμενοι στόχοι, είναι η ενθάρρυνση των παιδιών να έρχονται αβίαστα σε επαφή με διαφορετικές εκδοχές του γραπτού λόγου και να εξοικειώνονται με το γραπτό κώδικα της γλώσσας.

• Ακόμα να ασκούνται να παίρνουν πληροφορίες από διάφορες πηγές όπως αφίσες, ταινίες, σήματα, έργα τέχνης, στις οποίες συνυπάρχουν γραπτός λόγος και εικόνα αλλά και να συνειδητοποιήσουν ότι ο γραπτός λόγος είναι αναπαράσταση της γλώσσας και η εικόνα είναι αναπαράσταση του κόσμου.

• Τέλος στο τρίτο πεδίο, τη Γραφή και Γραπτή Έκφραση, επιδιώκεται η εμπλοκή των παιδιών σε δραστηριότητες γραπτού λόγου ώστε να κατανοήσουν τη σημασία της γραφής ως μέσου επικοινωνίας, ανάπτυξης ιδεών, μεταφοράς πληροφοριών και ως πηγής ευχαρίστησης και απόλαυσης.

• Για το σκοπό αυτό διοργανώνονται δραστηριότητες στις οποίες τα παιδιά υπαγορεύουν στον/στην εκπαιδευτικό τα δικά τους κείμενα, ή αντιγράφουν λέξεις που εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες και ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους, ή ακόμα ενθαρρύνονται να γράφουν όπως μπορούν.

Οι στόχοι του προγράμματος σπουδών για

τα Εικαστικά • Ανάμεσα στους βασικούς στόχους του

προγράμματος σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων για τα Εικαστικά, σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ για το Νηπ/γείο είναι: 1) Η γνωριμία των μαθητών με τα αριστουργήματα της ελληνικής αλλά και παγκόσμιας κληρονομιάς, 2) Η ενθάρρυνσή τους να πειραματίζονται με διάφορα υλικά προκειμένου να εκφράζονται και να επικοινωνούν και 3)Η καλλιέργεια του ενδιαφέροντος των παιδιών για συμμετοχή σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες με στόχο την παραγωγή πρωτότυπων εικαστικών έργων.

• Είναι πιστεύουμε ξεκάθαρο ότι η εξυπηρέτηση όλων των παραπάνω στόχων οι οποίοι περιλαμβάνονται στα προγράμματα σπουδών του ΔΕΠΠΣ για την Γλώσσα και τα Εικαστικά, επιτρέπει το σχεδιασμό διαθεματικών δραστηριοτήτων οι οποίες αξιοποιούν τη διασύνδεση των δύο αυτών γνωστικών αντικειμένων και μάλιστα μέσα σε ένα μαθησιακό περιβάλλον που ευνοεί το παιχνίδι, την εργασία σε ομάδες, την επικοινωνία και την ανάπτυξη της δημιουργικότητας.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ • Σύμφωνα με την Έλλη Τρίμη αρχή

κάθε σχολικού προγράμματος πρέπει να αποτελεί η άποψη ότι η εκπαίδευση στην Τέχνη είναι βασικό θεμέλιο της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς συνεισφέρει θετικά στην επιτυχή εφαρμογή όλων των άλλων μαθημάτων (Τρίμη 1995, σ.7, Τρίμη 1996, σ.108)

• Ένα έργο τέχνης αναμφίβολα μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο καλλιέργειας της γλωσσικής ανάπτυξης των παιδιών. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να υπάρχει στο νηπιαγωγείο μια ειδική γωνιά, όπου θα εκτίθενται αντίγραφα έργων τέχνης προκειμένου αυτά να αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης και αλληλεπίδρασης της ομάδας της τάξης (Παπανικολάου, 2006, σ.44)

Η πινακοθήκη μας

Λεύκωμα με έργα ζωγραφικής

• Η προσέγγιση των έργων τέχνης μπορεί να γίνει είτε κατά τη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων στις γωνιές, όπου κάθε παιδί επιλέγει να ασχοληθεί με όποια δραστηριότητα του ελκύει το ενδιαφέρον είτε κατά τη διάρκεια των οργανωμένων δραστηριοτήτων από τον/την εκπαιδευτικό προκειμένου να εξυπηρετηθούν συγκεκριμένοι στόχοι του αναλυτικού προγράμματος.

• Ένα έργο τέχνης είναι δυνατό να γίνει η αφορμή για να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί μια ολοκληρωμένη θεματική προσέγγιση ή ένα σχέδιο εργασίας που θα προκύψει από τα ίδια τα παιδιά (Καρβουνιάρη 2008, σ.438-443, Καραγιώργου 2008, σ.532).

Συζήτηση με αφορμή τον πίνακα «Σαρακοστιανά» του Βασιλείου

• Ακόμα μια πραγματικά ενδιαφέρουσα επιλογή θα μπορούσε να αποτελέσει η γνωριμία με το έργο ενός μεγάλου ζωγράφου ή μιας εικαστικής σχολής ή μιας ιστορικής περιόδου (Κουτσάκη, Βαρυπάτη, Κετεντζόγλου, Τσέλιου, Βαδέκα & Λύκου-Κολτσάκη 2008, σ.554).

Εκπόνηση σχεδίου εργασίας με θέμα: «Δυο μεγάλοι ζωγράφοι του τόπου

μας»

« Δυο μεγάλοι ζωγράφοιτου τόπου μας

Γ.Ιακωβίδης και Θ.Χατζημιχαήλ» »

Να ζωγραφίσουμε πίνακες ζωγράφων

να παίξουμε θέατρονα βρούμε παραμύθια και να τα διαβάσουμε

Να μιλήσουμε με ζωγράφους

Να πάμε σε εκθέσεις ζωγραφικής

Να πάμε σε μουσεία

Να εκθέσουμε και εμείς τα έργα μας

Να γνωρίσουμε και άλλους μεγάλους ζωγράφους

• Στη συνέχεια θα παραθέσουμε συγκεκριμένες δραστηριότητες Γλώσσας που αναφέρονται στα τρία πεδία γλωσσικής ανάπτυξης που προαναφέραμε (προφορική επικοινωνία, ανάγνωση και γραφή) και σχεδιάστηκαν με αφορμή και «εργαλείο» τα εικαστικά. Είναι αυτονόητο ότι οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει κάθε φορά να εντάσσονται σε ολοκληρωμένες θεματικές προσεγγίσεις ή σχέδια εργασίας, ώστε να έχουν νόημα για τα παιδιά.

Προφορική Επικοινωνία και Εικαστικά

• Παρατηρούν και περιγράφουν έργα τέχνης γνωστών καλλιτεχνών στο χώρο της σχολικής τάξης (τεχνική, χρώματα, συναισθηματική κατάσταση του καλλιτέχνη, θέματα που θίγει, συναισθήματα που μας προκαλεί, παρόμοια βιώματα).

• Με αφορμή ένα έργο τέχνης που τους έκανε εντύπωση, δημιουργούν δικά τους έργα τέχνης και μιλούν γι’αυτά.

• Περιγράφουν προσωπικές εμπειρίες σχετικά με τη χρήση των υλικών και την παραγωγή εικαστικών έργων (ατομικών και ομαδικών).

«Βάζο με γαρύφαλα» του Ιακωβίδη

• Τα παιδιά παρατήρησαν και περιγράψανε τους πίνακες.

• Συγκρίναμε τους πίνακες και βρήκαμε ομοιότητες και διαφορές

• κ στο φόντο,• σ στα χρώματα,• σ στα βάζα (χρώμα, μέγεθος, υλικό κατασκευής

τους-χάλκινο-πηλός-γυαλί-και ιδιότητες του –διαφανή –αδιαφανές ).

• δ στο χρώμα και τον αριθμό των γαρίφαλων κ.ά.

• Επέλεξαν τον πίνακα τις αρεσκείας τους και τεκμηρίωσαν την επιλογή τους με επιχειρήματα.

• Συγκρίναμε τους πίνακες με το αληθινό βάζο με γαρίφαλα.

• Δώσανε διαφορετικό τίτλο στους πίνακες: « Βάζα με ανθοδέσμες», «γαρίφαλα»κ.λ.π.

• Εμπνευσμένα από τους πίνακες έφτιαξαν δικά τους έργα.

«Το λιβάδι» του Ιακωβίδη

Αναπαραγωγή του πίνακα

Πίνακας Ιακωβίδη «Αμυγδαλιές»

Αναπαραγωγή πίνακα από τα παιδιά

• Εξηγούν και ερμηνεύουν διάφορες επιλογές και προτιμήσεις τους σχετικά με τα υλικά και τις τεχνικές που χρησιμοποίησαν.

• Συμμετέχουν σε συζητήσεις και χρησιμοποιούν στοιχειώδη επιχειρηματολογία για να υποστηρίξουν τις απόψεις τους σχετικά με τα έργα τέχνης που προτιμούν, τα χρώματα, τα υλικά και τις τεχνικές που επιλέγουν για να εκφραστούν.

• Εμπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο χρησιμοποιώντας εξειδικευμένο λεξιλόγιο από το χώρο της τέχνης.

• Συγκρίνουν παρόμοια έργα τέχνης και εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές.

• Με αφορμή έργα τέχνης συζητούν και αναπτύσσουν τις απόψεις τους για διάφορα θέματα που έχουν να κάνουν με το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον (εποχές, επαγγέλματα, περιβάλλον, γιοτρές κ.α.).

Σύγκριση πινάκων Τσαρούχη και Ιακωβίδη με

παρόμοια θεματική

Συζητάμε για την αμυγδαλιά με αφορμή πίνακες διαφόρων ζωγράφων και

ποιήματα των Δροσίνη και Βρεττάκου

Έργα νηπίων εμπνευσμένα από τους πίνακες που προαναφέραμε !

• Ακόμα με αφετηρία ένα ή περισσότερα έργα τέχνης δημιουργούν ιστορίες, τις οποίες καταγράφουν με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού.

• Προσκαλούν στο σχολείο ή επισκέπτονται καλλιτέχνες στο εργαστήριό τους και συζητούν μαζί τους για οτιδήποτε θα μπορούσε να τους ενδιαφέρει γύρω από την τεχνική και τα βιώματα των καλλιτεχνών.

«Το καρνάγιο» του Αλταμούρα

Κατασκευή παραμυθιού με αφορμή τον πίνακα «Το

καρνάγιο»

Επίσκεψη στο εργαστήρι ζωγράφου

• Επισκέπτονται εκθέσεις ζωγραφικής διάφορων τεχνοτροπιών ή μουσεία με έργα τέχνης και συζητούν θέματα που σχετίζονται με την εποχή που αναφέρονται τα έργα, τις εικαστικές σχολές, τα θέματα που χρησιμοποιεί κάθε καλλιτέχνης κ.α.

• Παρατηρούν και περιγράφουν αφίσες, όπου συχνά η εικόνα συμπλέκεται με το κείμενο για να περάσει το επιθυμητό μήνυμα.

Επίσκεψη στο μουσείο Θεοφίλου

Ανάγνωση και Εικαστικά• Έρχονται σε επαφή με

εικονογραφημένα βιβλία, αφίσες κ.α., όπου εικόνες και κείμενο συμπλέκονται για να μεταφέρουν το μήνυμα και ασκούνται στους τρόπους που αυτά χρησιμοποιούν για να επικοινωνήσουν με τον αναγνώστη.

• Διαβάζουν ένα γραπτό μήνυμα και προσπαθούν να το αποδώσουν με εικόνα και το αντίθετο.

Εικονογράφηση αινίγματος

Γραπτή Έκφραση και Εικαστικά

• Δημιουργούν ιστορίες χρησιμοποιώντας δικά τους εικαστικά έργα και παράγουν μικρά κείμενα για να τις διηγηθούν. Τα κείμενα γράφονται από τα ίδια ή υπαγορεύονται στον εκπαιδευτικό.

• Δημιουργούν ιστορίες με δοσμένα από τον εκπ/κό έργα τέχνης ή με έργα δικής τους επιλογής (ένα ή περισσότερα) και γράφουν όπως μπορούν ή υπαγορεύουν στον εκπ/κό τα κείμενα.

Κατασκευή παραμυθιού:«Οι ήρωες των παραμυθιών και το δάσος»

Ο μύθος της Αλκυόνης

Εικαστικές δημιουργίες παιδιών με φύλλα

Δημιουργία παραμυθιού με έργα των παιδιών: «Μια

παράξενη βόλτα στο δάσος»

• Βρίσκουν τίτλους για έργα ζωγραφικής που τους δίνονται και τους γράφουν όπως μπορούν ή τους υπαγορεύουν στον εκπαιδευτικό.

• Παροτρύνονται να γράφουν όπως μπορούν μικρά επεξηγηματικά κείμενα κάτω από τις ζωγραφιές τους.

Δημιουργία ποιήματος με αφορμή τα έργα τέχνης για την αμυγδαλιά

• "Σαν τη νύφη στολισμένη• στέκει και μας χαιρετά.• Άνοιξη πλημμυρισμένη• και δικά της μυστικά"

«Παιδική συναυλία» του Γ.Ιακωβίδη

Μιλήσαμε για τα μουσικά όργανα που κρατούσαν τα παιδιά του πίνακα και τα νήπια ζωγράφισαν όποιο τους άρεσε

• Κατασκευάζουν διάφορους πίνακες αναφοράς, όπου συνδυάζουν ζωγραφιές αντικειμένων (ανάλογα με τα θέματα που επεξεργάζονται) με τις αντίστοιχες λέξεις.

• Κατασκευάζουν και διακοσμούν τα γράμματα της αλφαβήτου.

• Κατασκευάζουν αφίσες, προσκλήσεις, κάρτες κ.α. και μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν τη γραπτή γλώσσα και τη ζωγραφική για να μεταφέρουν καλύτερα ένα μήνυμα (Γιαννικοπούλου 2001, σ.248).

Δημιουργία κάρτας

Κατασκευή αφίσας

Αφίσα για την Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας

Αφίσα για την Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας

Διακοσμώ τα γράμματα της αλφαβήτου

Πως «διαβάζουμε ένα έργο τέχνης»

• Αποτελεί σημαντικό στόχο του αναλυτικού προγράμματος για το νηπιαγωγείο η ενθάρρυνση και προετοιμασία του παιδιού να μπορεί «να αποκρυπτογραφεί, να κατανοεί και να απολαμβάνει τα έργα τέχνης» (Καπουλίτσα-Τρούλου 2008, 429)

• Είναι ως εκ τούτου ανάγκη να εξοικειωθούν οι εκπαιδευτικοί με τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της προσέγγισης ενός έργου τέχνης, ώστε να μπορέσουν να προκαλέσουν τις σωστές αισθητικές εμπειρίες, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην πολύπλευρη καλλιέργεια της προσωπικότητας του παιδιού.

• Κάθε προσπάθεια να φέρουμε σε επαφή το παιδί με ένα έργο τέχνης θα πρέπει να γίνεται με τρόπο που να ανταποκρίνεται στην ηλικία του και να ακολουθεί ορισμένα στάδια. Πολύ συνοπτικά ένα πρόγραμμα προσέγγισης θα μπορούσε να έχει την ακόλουθη δομή:

• Δημιουργία παραστάσεων και βιωμάτων, ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων –Δραματοποίηση, έκφραση συναισθημάτων με μιμικές και κινητικές δραστηριότητες.

• Δημιουργική απόδοση βιωμάτων ή παραστάσεων με εικαστικές δραστηριότητες-Εικαστικές δραστηριότητες.

• Παρουσίαση και επεξεργασία του έργου τέχνης-Ταυτότητα της εικόνας-Περιγραφή και ανάλυση-Ερμηνεία και κρίση.

• Συσχετισμός περιεχομένου του έργου τέχνης και εικαστικής δραστηριότητας των παιδιών-Προσωπογραφίες, θαλασσογραφίες κ.α.

• Σύνδεση με άλλες μορφές τέχνης ή και άλλα εικαστικά έργα με κοινό θέμα.

• Συνέχιση επεξεργασίας του έργου και προτάσεις για νέες εικαστικές δραστηριότητες (Καπουλίτσα-Τρούλου 2008, σ.433-435).

• Ενδιαφέρον ακόμα παρουσιάζει η σύζευξη της εικαστικής με τη δραματική τέχνη, σε μια προσπάθεια να προχωρήσουμε ακόμα περισσότερο στη βίωση και ολοκληρωμένη προσέγγιση ενός εικαστικού έργου, όπως αυτή προτείνεται από τη Ξένια Αραπάκη και την Άλκηστη Κοντογιάννη (2008, σ.258265).

• Οι παραπάνω εφάρμοσαν ένα πραγματικά πρωτοποριακό πρόγραμμα, το οποίο είχε την εξής δομή: α) εικαστική ανάλυση, σχεδιασμός και δημιουργία των γεωμετρικών σχημάτων του ζωγραφικού έργου τέχνης, β) μελέτη και ανάλυση του θεματικού περιβάλλοντός του, γ) δημιουργία σεναρίων και δραματοποίησή τους από τις φοιτήτριες και δ) εφαρμογή των εικαστικών και δραματικών στοιχείων με παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας

• Στο παραπάνω πρόγραμμα ο λόγος κατέχει σημαντική θέση, δεδομένου ότι είναι αυτός που καθιστά εφικτή τη σύζευξη της εικαστικής και δραματικής τέχνης.

Εικαστικές δραστηριότητες με αφορμή λογοτεχνικά

κείμενα • Η Λογοτεχνία, και ειδικότερα η ποίηση,

δεν είναι δυνατόν πάντα να γίνει εύκολα και απολύτως κατανοητή παρά σε συνάρτηση και με άλλες εκδοχές Τέχνης, αφού τα λογοτεχνικά και τα καλλιτεχνικά κινήματα αποτελούν ενιαίο τρόπο έκφρασης και σκέψης συγκεκριμένων χρονικών περιόδων.

Θεατρικό δρώμενο με αφορμή το ποίημα του Γ.Δροσίνη «Ετίναξα την

ανθισμένη αμυγδαλιά»

Εικονογράφηση του παραπάνω ποιήματος από τα

παιδιά

• Στόχος της μαθησιακής διαδικασίας είναι η ανάγνωση του ποιητικού λόγου μέσω εικαστικών έργων, η ταύτιση της λέξης και του στίχου με την εικόνα, έτσι όπως υπαγορεύεται από την καλλιτεχνική αίσθηση που υποβάλλει το λογοτεχνικό δημιούργημα, του οποίου βασικό στοιχείο είναι συνήθως η θεατρικότητα, ο συναισθηματικός πλούτος και κυρίως η οπτικοποίηση της ποιητικής σύλληψης και η αντανάκλαση μέσω αυτού εικαστικών έργων Τέχνης.

• Επιπλέον η ακρόαση ενός λογοτεχνικού κειμένου αναμφίβολα μπορεί να αποτελέσει αφετηρία έμπνευσης και δημιουργίας αυθεντικών εικαστικών έργων από τα παιδιά. Τα παιδιά έχουν την ικανότητα να «ζουν» τις ιστορίες που ακούν, γεγονός που μπορεί να διεγείρει τη φαντασία και δημιουργικότητά τους.

• Με τον τρόπο αυτό ακόμα και εκείνα που δε διαθέτουν ιδιαίτερες ικανότητες στη ζωγραφική μπορούν να παράγουν εκπληκτικά έργα (Παπανικολάου 2006, σ.47)

Δημιουργία εικαστικών έργων με αφορμή ένα ποίημα

"Θαλασσινέ μου Άγιε, Καλέ μ' Αϊ Νικόλα,εφτά κεράκια σού' φερα και σου τ' ανάβω όλα.Θα ΄ρχομαι τώρα ταχτικά ν' ανάβω το καντήλι,γι' αυτόν που έφυγε προχθές κουνώντας το μαντήλι.Προστάτευέ τον Άγιε, των ναυτικών Προστάτη!Και κάθε άλλος ναυτικός ας σ’ έχει παραστάτη!"

•« Βάγια ,βάγια το Βαγιό τρώνε ψάρι και κολιόκαι την άλλη Κυριακή τρώνε το παχύ αρνί»

• Η εικονογράφηση αγαπημένων παραμυθιών και ιστοριών από τα ίδια τα παιδιά, αποτελεί μια πολλαπλά χρήσιμη παιδαγωγική δραστηριότητα που ενδυναμώνει τόσο τη νόηση, όσο και τη δημιουργική έκφρασή τους.

Εικονογράφηση του Κυπριακού λαϊκού παραμυθιού «Η Καλομοίρα

και η Γαρυφαλιά»

• Ακόμα η εξοικείωση των παιδιών με την ποιητική γλώσσα και η ενθάρρυνσή τους να ζωντανέψουν ένα ποίημα με τη ζωγραφική είναι μια πραγματικά συναρπαστική δραστηριότητα, πολλαπλά χρήσιμη τόσο για τη γλωσσική όσο και για την αισθητική τους καλλιέργεια. Θα πρέπει εδώ να προσέξουμε ώστε να δημιουργήσουμε την κατάλληλη ατμόσφαιρα, η οποία θα συμβάλλει στο ξεκλείδωμα των συναισθημάτων των παιδιών και θα οδηγήσει αβίαστα στην έκφρασή τους μέσα από την εικαστική δημιουργία (Χριστόγερου, Αρμενιάκου & Μπεσίρης 2009, σ.103)

• Η απόδοση με τη ζωγραφική παροιμιών, αινιγμάτων, λαχνισμάτων και άλλων γλωσσικών κατασκευών του λαϊκού μας πολιτισμού οδηγεί στην υλοποίηση δραστηριοτήτων που ευχαριστούν ιδιαίτερα τα παιδιά.

Κατασκευή πολύπτυχων με παροιμίες και αινίγματα

• Τέλος η συζήτηση που αναπτύσσεται στην τάξη για οποιοδήποτε θέμα και προκαλεί το ενδιαφέρον των παιδιών, μπορεί να γίνει αφορμή για τη δημιουργία εικαστικών έργων, τα οποία στη συνέχεια θα ανατροφοδοτήσουν το διάλογο συμβάλλοντας έτσι στην καλλιέργεια των γλωσσικών δεξιοτήτων μέσα από αυθεντικές επικοινωνιακές καταστάσεις.

Ζωγραφίζω το ηλιοβασίλεμα

Κατασκευή οδηγού μαγειρικής για τη Γιορτή της Μητέρας

Κάποιο παιδί έφερε στο σχολείο αντίγραφο του πίνακα «Ελιές» του ζωγράφου Α.

Τάσσου. Μιλήσαμε για τον ζωγράφο, σχολιάσαμε τον πίνακα και την τεχνική του «ασπρόμαυρου».Τα παιδιά

εμπνευσμένα από τον πίνακα, τον ζωγράφισαν στο καβαλέτο(7ο Νηπ/γείο Μυτιλήνης)

Κ.Παρθένης: «Ελάφι σε δάσος»

Θεόφιλου: «Το ψάρεμα»

Αναπαραγωγή του πίνακα του Ιακωβίδη «Ρόδια»

Πίνακας Ιακωβίδη «Η κλώσα»

Αναπαράσταση πίνακα

Το ευχόδεντρο

Ζωγραφίζω ένα αειθαλές και ένα φυλλοβόλο δέντρο

Ο θεός Πάνας και οι Νύμφες

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

Το ποίημα «Το ποταμάκι»

Τσαρούχης

«Ο ποδηλάτης»

Φασιανός «Η γλαφυρότητα της

αυλής»

Πικάσο «Ο ταύρος»

Έργα του Γ.Ιακωβίδη

«Το μάζεμα της ελιάς» του Θεόφιλου