«Διδάσκοντας και αξιολογώντας Γλώσσα και Λογοτεχνία...

Αγάθη ΓεωργιάδουΑγάθη Γεωργιάδου

Σχολική ΣύμβουλοςΣχολική Σύμβουλος

Γ΄ ΑθήναςΓ΄ Αθήνας

«Διδάσκοντας και αξιολογώντας «Διδάσκοντας και αξιολογώντας Γλώσσα και Λογοτεχνία με το νέο Γλώσσα και Λογοτεχνία με το νέο

πνεύμα» .πνεύμα» .

Αλλαγές στη γενικότερη φιλοσοφία Αλλαγές στη γενικότερη φιλοσοφία τουςτους

• Κριτικός στοχασμός και Κριτικός στοχασμός και αναστοχασμόςαναστοχασμός

• Μαθητοκεντρική, Μαθητοκεντρική, εποικοδομιστική και εποικοδομιστική και ομαδοσυνεργατική ομαδοσυνεργατική μεθοδολογίαμεθοδολογία

• Εναλλαγή ποικίλων τρόπων Εναλλαγή ποικίλων τρόπων αξιολόγησηςαξιολόγησης

Επίσης…Επίσης…

• Ο φιλόλογος έχει μεγαλύτερη ελευθερία και Ο φιλόλογος έχει μεγαλύτερη ελευθερία και ευελιξία στην επιλογή και οργάνωση του ευελιξία στην επιλογή και οργάνωση του υλικού του, των εργαλείων και διδακτικών υλικού του, των εργαλείων και διδακτικών πρακτικών του.πρακτικών του.

• Δίνεται προτεραιότητα στην ομαδική εργασία Δίνεται προτεραιότητα στην ομαδική εργασία των μαθητών και στις βιωματικές, των μαθητών και στις βιωματικές, διερευνητικές δραστηριότητες και μεθόδους.διερευνητικές δραστηριότητες και μεθόδους.

Η Νεοελληνική Γλώσσα και η Η Νεοελληνική Γλώσσα και η αξιολόγησή της αξιολόγησή της

• Σκοπός της διδασκαλίας της νέας Σκοπός της διδασκαλίας της νέας ελληνικής γλώσσας είναι να ελληνικής γλώσσας είναι να αποκτήσουν οι μαθητές γνώσεις για τη αποκτήσουν οι μαθητές γνώσεις για τη γλώσσα και τον κόσμο, στάσεις, αξίες, γλώσσα και τον κόσμο, στάσεις, αξίες, δεξιότητες δεξιότητες

Τα τρία νέα στοιχεία που προστίθενται Τα τρία νέα στοιχεία που προστίθενται στη διδασκαλία της Ν.Ε. Γλώσσας στη διδασκαλία της Ν.Ε. Γλώσσας είναι:είναι:

• Η χρήση των Η χρήση των Νέων ΤεχνολογιώνΝέων Τεχνολογιών ως ως µέσων για διάβασµα, γράψιµο και µέσων για διάβασµα, γράψιµο και επικοινωνία, επικοινωνία,

• η έµφαση στην ανάδειξη της κειµενικής η έµφαση στην ανάδειξη της κειµενικής πολυτροπικότηταςπολυτροπικότητας και και

• …….στην .στην κριτική σκέψηκριτική σκέψη. .

Σκοπός: Σκοπός: η επικοινωνιακή − γλωσσική επάρκειαη επικοινωνιακή − γλωσσική επάρκεια

• ……σε όλα τα επίπεδα της σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότηταςκαθημερινότητας

Γλωσσικοί στόχοιΓλωσσικοί στόχοι

• Να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά κειμενικών ειδώνΝα γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά κειμενικών ειδών

• Να είναι σε θέση να κινούνται με άνεση ανάμεσα σε Να είναι σε θέση να κινούνται με άνεση ανάμεσα σε καθημερινού και ακαδημαϊκού (επιστημονικού) τύπου κείμενα καθημερινού και ακαδημαϊκού (επιστημονικού) τύπου κείμενα για την περιγραφή και την υποστήριξη των απόψεών τους.για την περιγραφή και την υποστήριξη των απόψεών τους.

• Να αποκτήσουν δεξιότητες ψηφιακού γραμματισμούΝα αποκτήσουν δεξιότητες ψηφιακού γραμματισμού

Αξιακοί στόχοιΑξιακοί στόχοι

• Να είναι σε θέση να εκτιμούν τη γλώσσα των Να είναι σε θέση να εκτιμούν τη γλώσσα των άλλων ως ισότιμη κάτι που είναι ιδιαίτερα άλλων ως ισότιμη κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. σημαντικό σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία.

• Να χειρίζονται τον λόγο με δημοκρατικό Να χειρίζονται τον λόγο με δημοκρατικό τρόπο σεβόμενοι και σεβόμενες τις απόψεις τρόπο σεβόμενοι και σεβόμενες τις απόψεις των άλλων.των άλλων.

• Να είναι μπορούν να αντιστέκονται διά του Να είναι μπορούν να αντιστέκονται διά του λόγου σε κάθε μορφή εξουσιαστικού λόγου σε κάθε μορφή εξουσιαστικού αυθαίρετου λόγου.αυθαίρετου λόγου.

Κύριοι άξονες επιλογής κειμένων:Κύριοι άξονες επιλογής κειμένων:

• Να εκφράζουν ποικιλία απόψεων Να εκφράζουν ποικιλία απόψεων

• Να διερευνούν κριτικά τον κόσμοΝα διερευνούν κριτικά τον κόσμο

• Να αναδεικνύουν την κοινωνική και Να αναδεικνύουν την κοινωνική και πολιτισμική ιδιαιτερότητα με έμφαση πολιτισμική ιδιαιτερότητα με έμφαση στην κατανόηση της στην κατανόηση της πολυπολιτισμικότητας και του πολυπολιτισμικότητας και του διαφορετικού.διαφορετικού.

Παραγωγή λόγουΠαραγωγή λόγου

• Στο πλαίσιο αυτό η παραγωγή Στο πλαίσιο αυτό η παραγωγή λόγου δε γίνεται ευκαιριακά λόγου δε γίνεται ευκαιριακά κάποιες φορές τον χρόνο, όπως κάποιες φορές τον χρόνο, όπως συνηθίζονταν με την «έκθεση συνηθίζονταν με την «έκθεση ιδεών», αλλά αποτελεί οργανικό ιδεών», αλλά αποτελεί οργανικό στοιχείο των σχεδίων εργασίας στοιχείο των σχεδίων εργασίας που διεκπεραιώνουν τα παιδιά.που διεκπεραιώνουν τα παιδιά.

ΑξιολόγησηΑξιολόγηση

• Προτείνεται η αυτοαξιολόγηση σε Προτείνεται η αυτοαξιολόγηση σε τακτά χρονικά διαστήματα, που θα τακτά χρονικά διαστήματα, που θα στηρίζεται σε φάκελο (portfolio) όπου στηρίζεται σε φάκελο (portfolio) όπου θα αποθηκεύεται το υλικό που παράγει θα αποθηκεύεται το υλικό που παράγει το κάθε παιδί. το κάθε παιδί.

• Επίσης και η ετεροαξιολόγηση σε Επίσης και η ετεροαξιολόγηση σε τακτά χρονικά διαστήματα που θα τακτά χρονικά διαστήματα που θα γίνεται μέσω σχολιασμού κειμένων γίνεται μέσω σχολιασμού κειμένων μεταξύ των παιδιών. μεταξύ των παιδιών.

• Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνεται Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνεται σε κάθε φάση της παραγωγής σε κάθε φάση της παραγωγής γραπτού λόγου. γραπτού λόγου.

Η περίληψηΗ περίληψη

Στα κείμενα που επιλέγουμε για περίληψη Στα κείμενα που επιλέγουμε για περίληψη προσέχουμε προσέχουμε

το μέγεθοςτο μέγεθος

• Περιορίζουμε το μέγεθοςΠεριορίζουμε το μέγεθος του του συνοδευτικού κειμένου συνοδευτικού κειμένου ((περ. περ. 500500 λέξεις) λέξεις)

• Αφαιρέσουμε ανούσιες λεπτομέρειεςΑφαιρέσουμε ανούσιες λεπτομέρειες

• Αφαιρέσουμε μονομερείς αναφορές Αφαιρέσουμε μονομερείς αναφορές (κομματικές ή θρησκευτικές) (κομματικές ή θρησκευτικές)

• Απλοποιήσουμε μια δυσνόητη περίοδο ή Απλοποιήσουμε μια δυσνόητη περίοδο ή και παράγραφοκαι παράγραφο

Το ύφοςΤο ύφος

• Να αποφεύγουμε την επιλογή δυσνόητων Να αποφεύγουμε την επιλογή δυσνόητων από τους μαθητές κειμένων (ορισμένα από τους μαθητές κειμένων (ορισμένα κείμενα του διδακτικού εγχειριδίου)κείμενα του διδακτικού εγχειριδίου)

• Κειμένων που δεν είναι ενδιαφέροντα για Κειμένων που δεν είναι ενδιαφέροντα για τον μαθητήτον μαθητή

• Κειμένων που δεν αφορούν την εποχή μαςΚειμένων που δεν αφορούν την εποχή μας• Κειμένων με εξειδικευμένες Κειμένων με εξειδικευμένες

επιστημονικές αναφορέςεπιστημονικές αναφορές

Τον αριθμό λέξεωνΤον αριθμό λέξεων

• Ελέγχουμε την ικανότητα του μαθητή Ελέγχουμε την ικανότητα του μαθητή να πυκνώσει το κείμενό του σε να πυκνώσει το κείμενό του σε συγκεκριμένο αριθμό λέξεων. συγκεκριμένο αριθμό λέξεων.

• Η περίληψη είναι προτιμότερο να Η περίληψη είναι προτιμότερο να γράφεται ως ενιαία παράγραφοςγράφεται ως ενιαία παράγραφος

Η αρχή της περίληψηςΗ αρχή της περίληψης

Είναι προτιμότερο να αρχίζει με:Είναι προτιμότερο να αρχίζει με:το όνομα του συγγραφέα, το είδος το όνομα του συγγραφέα, το είδος

του κειμένου του κειμένου και το θέμα και το θέμα τουτου

Αποδεκτή όμως Αποδεκτή όμως και και η εισαγωγή η εισαγωγή κατευθείανκατευθείαν από τις ιδέες από τις ιδέες του του κειμένουκειμένου

Αξιολόγηση περίληψηςΑξιολόγηση περίληψης

• Αξιολογούμε ξεχωριστά Αξιολογούμε ξεχωριστά περιεχόμενο, έκφραση και δομήπεριεχόμενο, έκφραση και δομή

Αξιολόγηση περιεχομένου Αξιολόγηση περιεχομένου (0-12 μόρια)(0-12 μόρια)

• Έχει κατανοήσει το νοηματικό κέντρο Έχει κατανοήσει το νοηματικό κέντρο του κειμένου; του κειμένου;

• Έχει κατανοήσει τις επί μέρους ιδέες Έχει κατανοήσει τις επί μέρους ιδέες του κειμένου;του κειμένου;

• Έχει κατανοήσει τη σχέση που συνδέει Έχει κατανοήσει τη σχέση που συνδέει το νοηματικό κέντρο με τις επί μέρους το νοηματικό κέντρο με τις επί μέρους ιδέες; (συνεκτικότητα) ιδέες; (συνεκτικότητα)

• Έχει αποδώσει αποφεύγοντας ανούσιες Έχει αποδώσει αποφεύγοντας ανούσιες λεπτομέρειες το περιεχόμενο; λεπτομέρειες το περιεχόμενο;

Αξιολόγηση έκφρασης-ύφους Αξιολόγηση έκφρασης-ύφους (0-8 μόρια)(0-8 μόρια)

• Έχει πυκνώσει το αρχικό κείμενο ή Έχει πυκνώσει το αρχικό κείμενο ή αντιγράφει αυτούσια αποσπάσματά αντιγράφει αυτούσια αποσπάσματά του; του;

• Έχει κατάλληλο ύφος για περίληψη; Έχει κατάλληλο ύφος για περίληψη;

• Χρησιμοποιεί ορθά τη γλώσσα Χρησιμοποιεί ορθά τη γλώσσα (ορθογραφία, στίξη, σύνταξη και (ορθογραφία, στίξη, σύνταξη και λεξιλόγιο);λεξιλόγιο);

• Αποφεύγει τον σχολιασμό των ιδεών Αποφεύγει τον σχολιασμό των ιδεών του κειμένου; του κειμένου;

Αξιολόγηση δομήςΑξιολόγηση δομής(0-5 μόρια)(0-5 μόρια)

• Παρουσιάζει με συνοχή τις ιδέες του Παρουσιάζει με συνοχή τις ιδέες του αρχικού κειμένου; αρχικού κειμένου;

• Χρησιμοποιεί διαρθρωτικές λέξεις ή Χρησιμοποιεί διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις; φράσεις;

Συνολική αξιολόγησηΣυνολική αξιολόγηση

Χρειάζεται και μια τελική συνολική Χρειάζεται και μια τελική συνολική αξιολόγηση με εκτίμηση:αξιολόγηση με εκτίμηση:

• Της πρωτοτυπίας και της συγκρότησης Της πρωτοτυπίας και της συγκρότησης του κειμένου του κειμένου

• Της εικόνας του γραπτούΤης εικόνας του γραπτού

Τα συνοδευτικά κείμενα ως πηγή πληροφοριών για την Τα συνοδευτικά κείμενα ως πηγή πληροφοριών για την

παραγωγή γραπτού λόγουπαραγωγή γραπτού λόγου

• Επιλέγουμε κείμενα πληροφοριακά Επιλέγουμε κείμενα πληροφοριακά επαρκή,επαρκή,

που θα δημιουργήσουν σχετικό που θα δημιουργήσουν σχετικό προβληματισμό στον μαθητή, προβληματισμό στον μαθητή,

ώστε να κινητοποιηθεί να γράψει.ώστε να κινητοποιηθεί να γράψει.

Ερωτήματα για το συνοδευτικό Ερωτήματα για το συνοδευτικό κείμενοκείμενο

• Πώς θα αξιοποιηθεί το συνοδευτικό κείμενο:Πώς θα αξιοποιηθεί το συνοδευτικό κείμενο:

ως αφορμή προβληματισμού ή/και ως αφορμή προβληματισμού ή/και για την παροχή πληροφοριώνγια την παροχή πληροφοριών

Οι συμβάσεις του κειμενικού είδουςΟι συμβάσεις του κειμενικού είδους

• Έχουν διδαχθεί οι μαθητές στο σχολείο το Έχουν διδαχθεί οι μαθητές στο σχολείο το κειμενικό είδος που τους ζητάμε να παραγάγουν; κειμενικό είδος που τους ζητάμε να παραγάγουν;

• Μπορούν να ανταποκριθούν στις συμβάσεις του;Μπορούν να ανταποκριθούν στις συμβάσεις του;

• Διαθέτουν το κατάλληλο λεξιλόγιο; Διαθέτουν το κατάλληλο λεξιλόγιο;

• Γνωρίζουν το ύφος που απαιτεί η επικοινωνιακή Γνωρίζουν το ύφος που απαιτεί η επικοινωνιακή περίσταση;περίσταση;

Επικοινωνιακό πλαίσιοΕπικοινωνιακό πλαίσιο

• Ποιος απευθύνεται; Σε ποιον; Με ποιους στόχους; Για ποιο θέμα;Ποιος απευθύνεται; Σε ποιον; Με ποιους στόχους; Για ποιο θέμα;

Σε ποιες συνθήκες; Σε ποιο χώρο και Σε ποιες συνθήκες; Σε ποιο χώρο και χρόνο; χρόνο;

Με τι είδους κείμενο; Σε ποιο επίπεδο ύφους;Με τι είδους κείμενο; Σε ποιο επίπεδο ύφους;

Επικοινωνιακή περίσταση

Δοκίμιο αποδεικτικόΔοκίμιο αποδεικτικό

• Τίτλος (όχι απαραίτητα)Τίτλος (όχι απαραίτητα)

• Ύφος σοβαρόΎφος σοβαρό

• Διατύπωση και λεξιλόγιο προσεγμένοΔιατύπωση και λεξιλόγιο προσεγμένο

• Λογική επιχειρηματολογίαΛογική επιχειρηματολογία

Δοκίμιο στοχασμούΔοκίμιο στοχασμού

• Τίτλος (όχι απαραίτητα)Τίτλος (όχι απαραίτητα)

• Μεταφορικής, συγκινησιακή γλώσσαΜεταφορικής, συγκινησιακή γλώσσα

• Ύφος φυσικό Ύφος φυσικό

• Συνειρμική ανάπτυξη ιδεώνΣυνειρμική ανάπτυξη ιδεών

ΆρθροΆρθρο

ΤίτλοςΤίτλος Επίκαιρο περιεχόμενοΕπίκαιρο περιεχόμενο Λογικά επιχειρήματαΛογικά επιχειρήματα Ύφος ανάλογα με το κοινό: φυσικό ή σοβαρόΎφος ανάλογα με το κοινό: φυσικό ή σοβαρό

Ομιλία / εισήγησηΟμιλία / εισήγηση

• ΠροσφώνησηΠροσφώνηση

• Γλώσσα / ύφος ανάλογα με το κοινόΓλώσσα / ύφος ανάλογα με το κοινό

• Χρήση α' ή β΄ ενικού ή πληθυντικού ρηματικού Χρήση α' ή β΄ ενικού ή πληθυντικού ρηματικού προσώπουπροσώπου

• Χαιρετισμός / ευχαριστίεςΧαιρετισμός / ευχαριστίες

ΕπιστολήΕπιστολή

• Τόπος / χρόνος (πάνω δεξιά)Τόπος / χρόνος (πάνω δεξιά)

• Παραλήπτης (αριστερά)Παραλήπτης (αριστερά)

• Προσφώνηση (αριστερά)Προσφώνηση (αριστερά)

• Ρηματικό πρόσωπο α΄ή β΄ ενικού Ρηματικό πρόσωπο α΄ή β΄ ενικού ή πληθυντικού αναλόγωςή πληθυντικού αναλόγως

• Γλώσσα και ύφος ανάλογα με τον Γλώσσα και ύφος ανάλογα με τον παραλήπτηπαραλήπτη

• Χαιρετισμός / ΑποφώνησηΧαιρετισμός / Αποφώνηση

Ανοιχτή επιστολήΑνοιχτή επιστολή

• Αριστερά: αποστολέαςΑριστερά: αποστολέας

• Αριστερά :Τόπος / χρόνοςΑριστερά :Τόπος / χρόνος

• Κέντρο: παραλήπτης & θέμαΚέντρο: παραλήπτης & θέμα

• Αριστερά: ΠροσφώνησηΑριστερά: Προσφώνηση

• Ρηματικό πρόσωπο α΄ή β΄ ενικού ή πληθυντικού Ρηματικό πρόσωπο α΄ή β΄ ενικού ή πληθυντικού αναλόγωςαναλόγως

• Γλώσσα και ύφος επίσημο, σοβαρόΓλώσσα και ύφος επίσημο, σοβαρό

• Χαιρετισμός / ΑποφώνησηΧαιρετισμός / Αποφώνηση

ΠαράδειγμαΠαράδειγμα

• ΕΛΜΕ Γ΄ ΑΘΗΝΑΣΕΛΜΕ Γ΄ ΑΘΗΝΑΣ

•Αθήνα, 28 Μαρτίου 2012Αθήνα, 28 Μαρτίου 2012

• ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝΥΠΟΥΡΓΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ κ. Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΥΠΟΥΡΓΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ κ. Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ……ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ……

• Αξιότιμε κ. Υπουργέ,Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

• ………………………………………………………………………………..

• Με εκτίμηση,Με εκτίμηση,

• ……………………………………………………………………………………………………

Πώς θα κινητοποιηθούν οι Πώς θα κινητοποιηθούν οι μαθητέςμαθητές

• Με καταιγισμό ιδεώνΜε καταιγισμό ιδεών

• Συζήτηση στην ολομέλεια και Συζήτηση στην ολομέλεια και καταγραφή των κυριότερων ιδεώνκαταγραφή των κυριότερων ιδεών

• Χρήση συνοδευτικών κειμένωνΧρήση συνοδευτικών κειμένων

Τι πρέπει να προσέξω; (ως Τι πρέπει να προσέξω; (ως μαθητής)μαθητής)

• Τη θεματική πολυδιάσπασηΤη θεματική πολυδιάσπαση

• Την προσαρμογή του γραπτού λόγου Την προσαρμογή του γραπτού λόγου στην επικοινωνιακή περίστασηστην επικοινωνιακή περίσταση

• Τη δομή, συνοχή, προφορικότηταΤη δομή, συνοχή, προφορικότητα

Αξιολόγηση κειμένου παραγωγής λόγουΑξιολόγηση κειμένου παραγωγής λόγου

α) Ως προς το περιεχόμενο στη Β΄ & Γ΄ Λυκείου (20/40):α) Ως προς το περιεχόμενο στη Β΄ & Γ΄ Λυκείου (20/40):

• κατανόηση θέματοςκατανόηση θέματος (κατάλληλα στοιχεία για τον πρόλογο και επίλογο, (κατάλληλα στοιχεία για τον πρόλογο και επίλογο, εύστοχη αντιμετώπιση στα ζητούμενα του θέματος, κατάλληλη εύστοχη αντιμετώπιση στα ζητούμενα του θέματος, κατάλληλη επικοινωνιακή περίσταση). επικοινωνιακή περίσταση).

• απόψεις, ιδέεςαπόψεις, ιδέες (επάρκεια και συνεκτικότητα απόψεων και ιδεών, (επάρκεια και συνεκτικότητα απόψεων και ιδεών, πειστικότητα, πρωτοτυπία).πειστικότητα, πρωτοτυπία).

• ανάπτυξη ιδεώνανάπτυξη ιδεών (επαρκής ή ανεπαρκής ανάπτυξη και τεκμηρίωση των (επαρκής ή ανεπαρκής ανάπτυξη και τεκμηρίωση των επιχειρημάτων που παρατίθενται).επιχειρημάτων που παρατίθενται).


β) Ως προς την έκφραση (12/40):β) Ως προς την έκφραση (12/40):

• έκφρασηέκφραση (ορθότητα και ακρίβεια διατύπωσης, ορθή χρήση των (ορθότητα και ακρίβεια διατύπωσης, ορθή χρήση των λέξεων σε παραδειγματικό και συνταγματικό άξονα).λέξεων σε παραδειγματικό και συνταγματικό άξονα).

• λεξιλόγιολεξιλόγιο (πλούσιο, ανάλογο με την επικοινωνιακή περίσταση, βασικό, (πλούσιο, ανάλογο με την επικοινωνιακή περίσταση, βασικό, περιορισμένο, ανεπαρκές).περιορισμένο, ανεπαρκές).

• ορθογραφία, στίξηορθογραφία, στίξη..

• μορφήμορφή (ευανάγνωστο κείμενο, σαφής διάκριση παραγράφων, (ευανάγνωστο κείμενο, σαφής διάκριση παραγράφων, καλαισθησία).καλαισθησία).

• Επικοινωνιακό πλαίσιοΕπικοινωνιακό πλαίσιο (ύφος κατάλληλο για την επικοινωνιακή περίσταση, (ύφος κατάλληλο για την επικοινωνιακή περίσταση, ομοιόμορφο, χρήση κατάλληλων μέσων πειθούς).ομοιόμορφο, χρήση κατάλληλων μέσων πειθούς).


γ) Ως προς τη δομή (8/40):γ) Ως προς τη δομή (8/40):

• συνεκτικότητασυνεκτικότητα (νοηματική συνάφεια και αλληλουχία νοημάτων με σαφήνεια (νοηματική συνάφεια και αλληλουχία νοημάτων με σαφήνεια και φυσικότητα).και φυσικότητα).

• συνοχήσυνοχή (σωστή σύνδεση προτάσεων, περιόδων, παραγράφων, ανάλογα με (σωστή σύνδεση προτάσεων, περιόδων, παραγράφων, ανάλογα με τον στόχο του γράφοντα, π.χ. δήλωση χρόνου, αιτίας προϋπόθεσης κλπ.).τον στόχο του γράφοντα, π.χ. δήλωση χρόνου, αιτίας προϋπόθεσης κλπ.).

Διαφορές με την Α΄ Λυκείου - Διαφορές με την Α΄ Λυκείου - Π.Δ. 48/2012 Π.Δ. 48/2012

Δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο Δίνεται στους μαθητές σε φωτοαντίγραφο ένα, δύο ή και περισσότερα κείμενα περιορισμένης ένα, δύο ή και περισσότερα κείμενα περιορισμένης έκτασηςέκτασης (προτιμότερα τα (προτιμότερα τα δύοδύο κείμενα) από τον έντυπο ή/και τον ηλεκτρονικό λόγο, που αναφέρονται κείμενα) από τον έντυπο ή/και τον ηλεκτρονικό λόγο, που αναφέρονται σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής. Καλό είναι τα σε κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά, επιστημονικά ή άλλα θέματα της καθημερινής ζωής. Καλό είναι τα κείμενα να σχετίζονται με τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές στη διάρκεια της σχολικής κείμενα να σχετίζονται με τα θέματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι μαθητές στη διάρκεια της σχολικής χρονιάςχρονιάςΟι μαθητές καλούνται να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήσεις :Οι μαθητές καλούνται να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήσεις :

α) ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣα) ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ (π.χ. οπτικές από τις οποίες προσεγγίζεται η πραγματικότητα, επιχειρήματα (π.χ. οπτικές από τις οποίες προσεγγίζεται η πραγματικότητα, επιχειρήματα συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, θέσεις που υποστηρίζει κτλ.)συγγραφέα, προβλήματα που θέτει, θέσεις που υποστηρίζει κτλ.)

(β) σχετικές με ΓΛΩΣΣΙΚΑ(β) σχετικές με ΓΛΩΣΣΙΚΑ (βλ. γνώσεις για τη γλώσσα) ή (βλ. γνώσεις για τη γλώσσα) ή ΕΞΩΓΛΩΣΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑΕΞΩΓΛΩΣΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (πβ. (πβ. πολυτροπικότητα) συγκροτούν την κειμενική ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων κειμένων και πολυτροπικότητα) συγκροτούν την κειμενική ιδιαιτερότητα των συγκεκριμένων κειμένων και συνεισφέρουν στη σύνδεση των κειμένων αυτών με την κοινωνική πραγματικότητα όπου ανήκουν.συνεισφέρουν στη σύνδεση των κειμένων αυτών με την κοινωνική πραγματικότητα όπου ανήκουν.

Τα θέματα αυτά βαθμολογούνται με 40 μονάδες (Α1.=20μ.+Α2=20μ.). Τα θέματα αυτά βαθμολογούνται με 40 μονάδες (Α1.=20μ.+Α2=20μ.).

(γ) ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ(γ) ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, το οποίο, με αφετηρία ένα από τα κείμενα που δίνονται, θα , το οποίο, με αφετηρία ένα από τα κείμενα που δίνονται, θα προσαρμόζεται σε διαφορετικό επικοινωνιακό πλαίσιο (π.χ. αλλαγή πομπού, δέκτη, περίστασης κτλ.) και προσαρμόζεται σε διαφορετικό επικοινωνιακό πλαίσιο (π.χ. αλλαγή πομπού, δέκτη, περίστασης κτλ.) και θα ανήκει σε ίδιο ή ενδεχομένως διαφορετικό είδος κειμένου (π.χ. από συνέντευξη σε δοκίμιο, από θα ανήκει σε ίδιο ή ενδεχομένως διαφορετικό είδος κειμένου (π.χ. από συνέντευξη σε δοκίμιο, από διαφήμιση σε δοκίμιο με επιχειρηματολογία, από άρθρο εφημερίδας σε αναδιήγηση κτλ.), ή διαφήμιση σε δοκίμιο με επιχειρηματολογία, από άρθρο εφημερίδας σε αναδιήγηση κτλ.), ή (εναλλακτικά)(εναλλακτικά)με αφετηρία τα κείμενα που θα δοθούν να παραγάγουν (αφού μεταβληθεί το επικοινωνιακό πλαίσιο, π.χ. με αφετηρία τα κείμενα που θα δοθούν να παραγάγουν (αφού μεταβληθεί το επικοινωνιακό πλαίσιο, π.χ. αλλαγή πομπού, δέκτη, περίστασης κτλ.) αλλαγή πομπού, δέκτη, περίστασης κτλ.) συγκεκριμένο είδος κειμένου, μέσω του οποίου να συγκεκριμένο είδος κειμένου, μέσω του οποίου να διατυπώνεται η συμφωνία ή διαφωνία τους με θέσεις, απόψεις και στάσεις που προβάλλονται διατυπώνεται η συμφωνία ή διαφωνία τους με θέσεις, απόψεις και στάσεις που προβάλλονται στα κείμενα που έχουν δοθεί.στα κείμενα που έχουν δοθεί.

Το θέμα αυτό βαθμολογείται με 60 μονάδες.Το θέμα αυτό βαθμολογείται με 60 μονάδες.

Διδάσκοντας και αξιολογώντας Λογοτεχνία

Αγάθη ΓεωργιάδουΑγάθη Γεωργιάδου

ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

• Η εξονυχιστική ανάλυση Η εξονυχιστική ανάλυση

• Η μη ουσιαστική κατανόηση στοιχείων της Η μη ουσιαστική κατανόηση στοιχείων της θεωρίας της λογοτεχνίας θεωρίας της λογοτεχνίας

• Οι γλωσσικές ελλείψεις των μαθητώνΟι γλωσσικές ελλείψεις των μαθητών

ΕρωτήματαΕρωτήματαΠώς θα γίνουν οι μαθητές Πώς θα γίνουν οι μαθητές πραγματικοί αναγνώστες της πραγματικοί αναγνώστες της λογοτεχνίας;λογοτεχνίας;

Πόσο μετράει η έκφραση; Πόσο μετράει η έκφραση;

Πρέπει να αποδεχόμαστε όλες Πρέπει να αποδεχόμαστε όλες τις ερμηνευτικές εκδοχές των τις ερμηνευτικές εκδοχές των μαθητών;μαθητών;

•Καλή ανάγνωση – στην τάξη - ολόκληρου του κειμένου (αν αυτό είναι εφικτό)•Ανταπόκριση των μαθητών στην πρώτη ανάγνωση (αν τους άρεσε κάτι, τους συγκίνησε, προκάλεσε το ενδιαφέρον τους ή έκπληξη / απορία) •Προσπάθεια συγκρότησης σε λογική βάση της αρχικής εμπειρίας. Προσέγγιση με τις κατάλληλες ερωτήσεις (μαιευτική) πριν δοθεί οποιοδήποτε υλικό. Συζήτηση στην τάξη•Εισαγωγές του βιβλίου το βασικό γνωστικό υλικό [•Σωστή αξιοποίηση του υλικού: οργάνωση – σύνθεση – ανίχνευσή του μέσα στο κείμενο

Έμφαση στην κάθετη ανάπτυξη και όχι στην οριζόντια

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Κριτήρια αξιολόγησηςΚριτήρια αξιολόγησης

•

• Η εγκυρότητα και η τεκμηρίωση της Η εγκυρότητα και η τεκμηρίωση της απάντησης σε συνδυασμό με την απάντησης σε συνδυασμό με την ποιότητα του λόγου του μαθητή ποιότητα του λόγου του μαθητή

• Γραφή και επαναγραφή της απάντησηςΓραφή και επαναγραφή της απάντησης

• Άρθρωση προσωπικού λόγου Άρθρωση προσωπικού λόγου

ο εκπαιδευτικός…ο εκπαιδευτικός…

• Εφοδιάζει τους μαθητές με Εφοδιάζει τους μαθητές με «ερμηνευτικές στρατηγικές» και όχι με «ερμηνευτικές στρατηγικές» και όχι με θησαυρούς πληροφοριών.θησαυρούς πληροφοριών.

• Για να «διαβάσουν» ένα έργο θα πρέπει Για να «διαβάσουν» ένα έργο θα πρέπει να έχουν κάποια κλειδιά (εξοικείωση με να έχουν κάποια κλειδιά (εξοικείωση με λογοτεχνικές τεχνικές και συμβάσεις, λογοτεχνικές τεχνικές και συμβάσεις, γνώση κάποιων κωδίκων κλπ) γνώση κάποιων κωδίκων κλπ)

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Προτείνεται η διδασκαλία ενός ικανού αριθµού κειµένων σε τρεις διδακτικές

ενότητες:

Τα φύλα στη λογοτεχνία (Α΄ τρίμηνο)Παράδοση και µοντερνισµός στη νεοελληνική ποίηση (Β΄ τρίμηνο)

Θέατρο (Γ΄ τρίμηνο)

ΠροσέγγισηΠροσέγγιση

Τα λογοτεχνικά κείμενα προσεγγίζονται Τα λογοτεχνικά κείμενα προσεγγίζονται με βάση τους άξονες:με βάση τους άξονες:

• ΘεματικόΘεματικό• ΠεριεχομένουΠεριεχομένου• ΕίδουςΕίδους• ΜορφήςΜορφής• δομήςδομής

Παιδαγωγικές μέθοδοιΠαιδαγωγικές μέθοδοι

• Η µεθοδολογική προσέγγιση βασίζεται : Η µεθοδολογική προσέγγιση βασίζεται :

• στη στη διδασκαλία σε οµάδεςδιδασκαλία σε οµάδες και και

• στη στη µέθοδο projectµέθοδο project. .

Φάσεις ανάγνωσης – α΄ φάση Φάσεις ανάγνωσης – α΄ φάση

• Κάθε διδακτική ενότητα ξεκινά µε τη Κάθε διδακτική ενότητα ξεκινά µε τη φάση που ονοµάζεται φάση που ονοµάζεται Πριν από την Πριν από την ανάγνωση.ανάγνωση.

• Στη φάση αυτή οι μαθητές Στη φάση αυτή οι μαθητές εξοικειώνονται με έννοιες και εξοικειώνονται με έννοιες και ζητήματα (4 περίπου ώρες)ζητήματα (4 περίπου ώρες)

Β΄ φάσηΒ΄ φάση

• Στη φάση της κυρίως ανάγνωσης αποκτά Στη φάση της κυρίως ανάγνωσης αποκτά ιδιαίτερη σημασία η ιδιαίτερη σημασία η ομαδική εργασίαομαδική εργασία, η , η οποία οργανώνεται ως εξής: η τάξη οποία οργανώνεται ως εξής: η τάξη χωρίζεται σε ομάδες και κάθε ομάδα χωρίζεται σε ομάδες και κάθε ομάδα αναλαμβάνει να διαβάσει και να αναλαμβάνει να διαβάσει και να παρουσιάσει ένα διαφορετικό κείμενο. παρουσιάσει ένα διαφορετικό κείμενο.

• Εναλλακτικά, οι ομάδες αναλαμβάνουν να Εναλλακτικά, οι ομάδες αναλαμβάνουν να διαβάσουν το ίδιο κείμενο με διαφορετικό διαβάσουν το ίδιο κείμενο με διαφορετικό φύλλο εργασίας.φύλλο εργασίας.

• Σε κάθε περίπτωση ακολουθεί η σύνθεση Σε κάθε περίπτωση ακολουθεί η σύνθεση των παρουσιάσεων στην ολομέλεια.των παρουσιάσεων στην ολομέλεια.

Γ΄ φάση Γ΄ φάση

• Είναι η τελευταία φάση, που συνήθως Είναι η τελευταία φάση, που συνήθως ονοµάζεται:ονοµάζεται: µετά την ανάγνωση. µετά την ανάγνωση.

• Στη φάση αυτή οι µαθητές µας Στη φάση αυτή οι µαθητές µας παράγουν το δικό τους λόγο όχι πια παράγουν το δικό τους λόγο όχι πια γύρω από τα κείµενα, αλλά γύρω από το γύρω από τα κείµενα, αλλά γύρω από το θέµα της διδακτικής ενότητας µε την θέµα της διδακτικής ενότητας µε την οποία ασχολήθηκαν. οποία ασχολήθηκαν.

Τελική αξιολόγησηΤελική αξιολόγηση

• Στις γραπτές εξετάσεις στο τέλος της Στις γραπτές εξετάσεις στο τέλος της σχολικής χρονιάς, προτείνεται οι σχολικής χρονιάς, προτείνεται οι µαθητές να εξετάζονται σε µαθητές να εξετάζονται σε άγνωστοάγνωστο λογοτεχνικό κείµενο, οµοειδές ή λογοτεχνικό κείµενο, οµοειδές ή οµόθεµο µε τις διδακτικές ενότητες οµόθεµο µε τις διδακτικές ενότητες που διδάχτηκαν και µε ασκήσεις που διδάχτηκαν και µε ασκήσεις παρόµοιες µε αυτές που δούλεψαν παρόµοιες µε αυτές που δούλεψαν µέσα στην τάξη. µέσα στην τάξη.

Οι διδακτικές ενότητεςΟι διδακτικές ενότητεςΤα φύλα στη Λογοτεχνία (πεζά κυρίως)Τα φύλα στη Λογοτεχνία (πεζά κυρίως)

• ΆξονεςΆξονες

• Η πατρική εξουσίαΗ πατρική εξουσία

• Η γυναίκαΗ γυναίκα

• Η μάναΗ μάνα

• Οι ρόλοιΟι ρόλοι

• Ο έρωταςΟ έρωτας

• Οι σχέσειςΟι σχέσεις

• Παράδοση και ΜοντερνισμόςΠαράδοση και Μοντερνισμός

Ρομαντισμός

Παρνασσισμός

Συμβολισμός / Νεοσυμβολισμός

Μοντερνισμός

Υπερρεαλισμός

Συνοπτικός πίνακαςΣυνοπτικός πίνακαςτων ποιητικών ρευμάτωντων ποιητικών ρευμάτων

ΡομαντισμόςΡομαντισμός

• Η πίστη στην απελευθερωτική και δημιουργική Η πίστη στην απελευθερωτική και δημιουργική δύναμη της φαντασίας και του συναισθήματοςδύναμη της φαντασίας και του συναισθήματος

• Η αποθέωση της ελευθερίαςΗ αποθέωση της ελευθερίας• Το πάθος και ο λυρισμόςΤο πάθος και ο λυρισμός• Η τάση προς τον οραματισμό, την αναπόληση και τη Η τάση προς τον οραματισμό, την αναπόληση και τη

νοσταλγίανοσταλγία• Βαθιά εκτίμηση της ομορφιάς της φύσης και θέασή Βαθιά εκτίμηση της ομορφιάς της φύσης και θέασή

της ως πνευματικής δύναμης που παρακινεί σε της ως πνευματικής δύναμης που παρακινεί σε υψηλές υπερβάσεις.υψηλές υπερβάσεις.

• Η προτίμηση ορισμένων «σκηνικών», όπως Η προτίμηση ορισμένων «σκηνικών», όπως φεγγαρόλουστων τόπων και θαλασσινών τοπίων κ.ά.φεγγαρόλουστων τόπων και θαλασσινών τοπίων κ.ά.

• Ο χειμαρρώδης λόγος και ο πλούτος των Ο χειμαρρώδης λόγος και ο πλούτος των εκφραστικών μέσων, ιδιαίτερα των εικόνων.εκφραστικών μέσων, ιδιαίτερα των εικόνων.

ΠαρνασσισμόςΠαρνασσισμός

• Η στροφή προς τον αρχαίο κόσμοΗ στροφή προς τον αρχαίο κόσμο• Η χαλιναγώγηση του πάθους και του Η χαλιναγώγηση του πάθους και του

συναισθήματος συναισθήματος • Η έντεχνη επεξεργασία των στίχων, η Η έντεχνη επεξεργασία των στίχων, η

προσεγμένη ομοιοκαταληξία και την προσεγμένη ομοιοκαταληξία και την ακρίβεια στην έκφραση (προσπάθεια ποιητών ακρίβεια στην έκφραση (προσπάθεια ποιητών να δώσουν στα ποιήματά τους την ομορφιά να δώσουν στα ποιήματά τους την ομορφιά ενός αρχαίου αγάλματος) ενός αρχαίου αγάλματος)

• Ο ηχηρός και ρωμαλέος στίχοςΟ ηχηρός και ρωμαλέος στίχος• Η προσπάθεια αποτύπωσης του εξωτερικού Η προσπάθεια αποτύπωσης του εξωτερικού

κόσμουκόσμου• Η συμπύκνωση των νοημάτων. Η συμπύκνωση των νοημάτων.

ΣυμβολισμόςΣυμβολισμός

• Διακριτική και υποβλητική έκφραση Διακριτική και υποβλητική έκφραση συναισθημάτωνσυναισθημάτων

• Ποιητικός ρεμβασμός, Ποιητικός ρεμβασμός,

• Θολές και ακαθόριστες εικόνες, Θολές και ακαθόριστες εικόνες,

• Κλίμα μελαγχολίας και Κλίμα μελαγχολίας και

• Μουσικότητα του στίχου. Μουσικότητα του στίχου.

ΝεοσυμβολισμόςΝεοσυμβολισμός

• Ρήγμα στην παράδοση με διάσπαση των Ρήγμα στην παράδοση με διάσπαση των μέτρων και ρυθμών και εισαγωγή μέτρων και ρυθμών και εισαγωγή πεζολογικών στοιχείων πεζολογικών στοιχείων

• Χρήση «αντιλυρικών» λέξεων, που Χρήση «αντιλυρικών» λέξεων, που χαλαρώνουν τη νοηματική συνοχή του χαλαρώνουν τη νοηματική συνοχή του στίχου στίχου

• Κλίμα διάλυσης και απαισιοδοξίαςΚλίμα διάλυσης και απαισιοδοξίας

• Αίσθημα κόπωσης από τη ζωή και τάση Αίσθημα κόπωσης από τη ζωή και τάση φυγήςφυγής

ΜοντερνισμόςΜοντερνισμός

• Η επιθυμία για απελευθέρωση της ατομικότητας του ανθρώπουΗ επιθυμία για απελευθέρωση της ατομικότητας του ανθρώπου• Η συνειρμική λειτουργία της μνήμηςΗ συνειρμική λειτουργία της μνήμης• Η ερμητικότητα, η σκοτεινότητα, η αφαίρεση και το δραματικό Η ερμητικότητα, η σκοτεινότητα, η αφαίρεση και το δραματικό

στοιχείο της γραφής.στοιχείο της γραφής.• Η ενσωμάτωση στο μοντέρνο ποιητικό λόγο ζωντανών στοιχείων της Η ενσωμάτωση στο μοντέρνο ποιητικό λόγο ζωντανών στοιχείων της

παράδοσης (ποιητικού ρυθμού, υιοθέτηση της γλώσσας της παράδοσης (ποιητικού ρυθμού, υιοθέτηση της γλώσσας της δημοτικής ποίησης κ.ά.)δημοτικής ποίησης κ.ά.)

• Η συμφιλίωση του θέματος με την απόλυτη καθαρότητα της εικόνας.Η συμφιλίωση του θέματος με την απόλυτη καθαρότητα της εικόνας.• Μια εγγενής μουσικότητα, που αναβρύζει απ’ ευθείας από τον Μια εγγενής μουσικότητα, που αναβρύζει απ’ ευθείας από τον

ποιητικό λόγο.ποιητικό λόγο.• Η χρήση μυθικών υπαινιγμών και αναφορών στο αρχαίο παρελθόν. Η χρήση μυθικών υπαινιγμών και αναφορών στο αρχαίο παρελθόν. • Η έμφαση στο τοπίο και στο φωςΗ έμφαση στο τοπίο και στο φως• Η αναπόληση του παρελθόντος με ένα αίσθημα μελαγχολίας, που Η αναπόληση του παρελθόντος με ένα αίσθημα μελαγχολίας, που

οφείλεται στο βάθεμα της αυτογνωσίας και στην αναζήτηση μιας οφείλεται στο βάθεμα της αυτογνωσίας και στην αναζήτηση μιας αυθεντικής ζωής.αυθεντικής ζωής.

• Η κυριαρχία της έννοιας του τραγικού, της τραγικής θεώρησης της Η κυριαρχία της έννοιας του τραγικού, της τραγικής θεώρησης της ιστορίας.ιστορίας.

• Η επιλογή μορφικών ελευθεριών.Η επιλογή μορφικών ελευθεριών.

ΥπερρεαλισμόςΥπερρεαλισμός

• Συνειρμική σύνθεση σκηνών, όπως ακριβώς γίνεται στην Συνειρμική σύνθεση σκηνών, όπως ακριβώς γίνεται στην κατάσταση του ονείρου. κατάσταση του ονείρου.

• Απουσία αισθητικής επεξεργασίας του στίχουΑπουσία αισθητικής επεξεργασίας του στίχου• Απρόοπτο και ειρωνικό στοιχείοΑπρόοπτο και ειρωνικό στοιχείο• Γλωσσικές ανατροπέςΓλωσσικές ανατροπές• Καταγραφή μιας ψυχικής πραγματικότητας. Καταγραφή μιας ψυχικής πραγματικότητας. • Οι λέξεις αποκτούν μια δική τους ακριβολογία και Οι λέξεις αποκτούν μια δική τους ακριβολογία και

αυτοδυναμία και παραπέμπουν στο μυστικό κόσμο του αυτοδυναμία και παραπέμπουν στο μυστικό κόσμο του ασυνειδήτου.ασυνειδήτου.

• Εικονοπλαστική φαντασίαΕικονοπλαστική φαντασία• Υποτυπώδης στίξηΥποτυπώδης στίξη• Αποθέωση των αισθήσεωνΑποθέωση των αισθήσεων

Άξονες σύγκρισης παραδοσιακής και μοντέρνας Άξονες σύγκρισης παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησηςποίησης

ΣτίχοςΣτίχος Στροφή Στροφή Μέτρο Μέτρο Ομοιοκαταληξία Ομοιοκαταληξία Τίτλος Τίτλος Νοηματική αλληλουχίαΝοηματική αλληλουχία Θέματα / Μοτίβα Θέματα / Μοτίβα Λυρισμός Λυρισμός Δραματικότητα Δραματικότητα Στίξη Στίξη ΛεξιλόγιοΛεξιλόγιο Σύνταξη Σύνταξη

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ Π.Δ. 48/2012ΒΑΣΗ ΤΟ Π.Δ. 48/2012

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΟΕΡΓΟ

http://digitalschool.minedu.gov.gr/http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/modules/ebook/show.php/

DSGL105/229/1685,5377/extras/texts/DSGL105/229/1685,5377/extras/texts/indexc_1_parallilo_keimeno1.htmlindexc_1_parallilo_keimeno1.html

Διδώς Σωτηρίου, Διδώς Σωτηρίου, Ματωμένα Ματωμένα χώματαχώματα (απόσπασμα) (απόσπασμα)

Διδώς Σωτηρίου, Διδώς Σωτηρίου, Ματωμένα Ματωμένα χώματαχώματα (απόσπασμα) (απόσπασμα)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣΕΡΩΤΗΣΕΙΣ• 1 (α) Το απόσπασμα προέρχεται από το 1 (α) Το απόσπασμα προέρχεται από το

μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου Ματωμένα Ματωμένα χώματα χώματα (1962), το οποίο αναφέρεται στη (1962), το οποίο αναφέρεται στη μικρασιατική τραγωδία και στα δύσκολα χρόνια μικρασιατική τραγωδία και στα δύσκολα χρόνια των αρχών του 20των αρχών του 20ουου αιώνα: πολέμους αιώνα: πολέμους (Βαλκανικοί, Α΄ Παγκόσμιος), στερήσεις, (Βαλκανικοί, Α΄ Παγκόσμιος), στερήσεις, προσπάθειες για οικονομική ανασυγκρότηση προσπάθειες για οικονομική ανασυγκρότηση κλπ). Μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο, πώς κλπ). Μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο, πώς σκιαγραφείται η προσωπικότητα του πατέρα και σκιαγραφείται η προσωπικότητα του πατέρα και πώς κατά την άποψή σας συνέβαλαν οι ιστορικές πώς κατά την άποψή σας συνέβαλαν οι ιστορικές συνθήκες στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς συνθήκες στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του;του;

• (25 μόρια)(25 μόρια)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

• 1 (β) Συμφωνείτε με τη συμπεριφορά του 1 (β) Συμφωνείτε με τη συμπεριφορά του πατέρα προς τα παιδιά του; Ποια θα ήταν πατέρα προς τα παιδιά του; Ποια θα ήταν η δική σας αντίδραση σε ένα ανάλογο η δική σας αντίδραση σε ένα ανάλογο περιστατικό σήμερα (δηλαδή αν σας περιστατικό σήμερα (δηλαδή αν σας στερούσαν οι γονείς σας κάτι που θέλετε στερούσαν οι γονείς σας κάτι που θέλετε πάρα πολύ …..);πάρα πολύ …..);


1 (α) Πώς σκιαγραφείται η 1 (α) Πώς σκιαγραφείται η προσωπικότητα και ο ρόλος της προσωπικότητα και ο ρόλος της μητέρας στο αφήγημα; Ποια είναι η μητέρας στο αφήγημα; Ποια είναι η σχέση της με τον πατέρα;σχέση της με τον πατέρα;

1 (β) Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι ο 1 (β) Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι ο κόσμος έχει άλλη γνώμη για τον κόσμος έχει άλλη γνώμη για τον πατέρα από αυτήν που εκφράζει ο γιος πατέρα από αυτήν που εκφράζει ο γιος και αφηγητής; Πώς τον κρίνετε με τα και αφηγητής; Πώς τον κρίνετε με τα δεδομένα της εποχής μας; δεδομένα της εποχής μας;

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ


• 2 (α) Αναδιηγηθείτε το επεισόδιο με τη 2 (α) Αναδιηγηθείτε το επεισόδιο με τη μαϊμού και το μεταλλίκι από την οπτική μαϊμού και το μεταλλίκι από την οπτική γωνία της μητέρας. γωνία της μητέρας.


• 2 (β) Αν ήσαστε εσείς ο αφηγητής της 2 (β) Αν ήσαστε εσείς ο αφηγητής της ιστορίας, τι θα γράφατε για το επεισόδιο ιστορίας, τι θα γράφατε για το επεισόδιο με το μεταλλίκι στο ημερολόγιό σας το με το μεταλλίκι στο ημερολόγιό σας το ίδιο βράδυ; ίδιο βράδυ;


2 (α) Ποια είναι η οπτική γωνία της 2 (α) Ποια είναι η οπτική γωνία της αφήγησης; Αν αλλάζατε την οπτική αφήγησης; Αν αλλάζατε την οπτική γωνία, ποιο από τα πρόσωπα της γωνία, ποιο από τα πρόσωπα της ιστορίας θα επιλέγατε ως αφηγητή και ιστορίας θα επιλέγατε ως αφηγητή και γιατί; γιατί;

2 (β) Για ποιους λόγους κατά τη γνώμη 2 (β) Για ποιους λόγους κατά τη γνώμη σας ο πατέρας περιφρονούσε τα σας ο πατέρας περιφρονούσε τα παιχνίδια και θύμωσε για την αγορά παιχνίδια και θύμωσε για την αγορά παιχνιδιών αντί τετραδίων και παιχνιδιών αντί τετραδίων και βιβλίων; βιβλίων;


• Παράδοση και Παράδοση και ΜοντερνισμόςΜοντερνισμός

Ποιητικά κείμεναΠοιητικά κείμενα

1. Κώστας Καρυωτάκης1. Κώστας Καρυωτάκης Τελευταίο ταξίδιΤελευταίο ταξίδι

• Kαλό ταξίδι, αλαργινό καράβι μου, στου απείρουKαλό ταξίδι, αλαργινό καράβι μου, στου απείρουκαι στης νυχτός την αγκαλιά, με τα χρυσά σου και στης νυχτός την αγκαλιά, με τα χρυσά σου φώτα!φώτα!Nα 'μουν στην πλώρη σου ήθελα, για να κοιτάζω Nα 'μουν στην πλώρη σου ήθελα, για να κοιτάζω γύρουγύρουσε λιτανεία να περνούν τα ονείρατα τα πρώτα.σε λιτανεία να περνούν τα ονείρατα τα πρώτα.

H τρικυμία στο πέλαγος και στη ζωή να παύει,H τρικυμία στο πέλαγος και στη ζωή να παύει,μακριά μαζί σου φεύγοντας πέτρα να ρίχνω πίσω,μακριά μαζί σου φεύγοντας πέτρα να ρίχνω πίσω,να μου λικνίζεις την αιώνια θλίψη μου, καράβι,να μου λικνίζεις την αιώνια θλίψη μου, καράβι,δίχως να ξέρω πού με πας και δίχως να γυρίσω! δίχως να ξέρω πού με πας και δίχως να γυρίσω!

2. Κ. Π. Καβάφης2. Κ. Π. ΚαβάφηςΗ ΠόλιςΗ Πόλις

Είπες· «Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα.Είπες· «Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα.

Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.

Κάθε προσπάθειά μου μια καταδίκη είναι γραφτή·Κάθε προσπάθειά μου μια καταδίκη είναι γραφτή·

κ’ είν’ η καρδιά μου –σαν νεκρός– θαμένη.κ’ είν’ η καρδιά μου –σαν νεκρός– θαμένη.

Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.

Όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δωΌπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω

ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,

που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα.»που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα.»

Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θα βρεις άλλες θάλασσες.Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θα βρεις άλλες θάλασσες.

Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάςΗ πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς

τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·

και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.

Πάντα στην πόλι αυτή θα φτάνεις. Για τα αλλού –μη ελπίζεις–Πάντα στην πόλι αυτή θα φτάνεις. Για τα αλλού –μη ελπίζεις–

δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.

Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώΈτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ

στην κώχη τούτη τη μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες.στην κώχη τούτη τη μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες.

Νυχτερινό λιμάνιΝυχτερινό λιμάνι

φώτα πνιγμένα στα νεράφώτα πνιγμένα στα νερά

πρόσωπα δίχως μνήμη και συνέχειαπρόσωπα δίχως μνήμη και συνέχεια

κι ύστερα βυθισμένα στη σκιά του ταξιδιούκι ύστερα βυθισμένα στη σκιά του ταξιδιού

λοξά ιστία με κρεμασμένες λάμπες ονείρουλοξά ιστία με κρεμασμένες λάμπες ονείρου

σαν τις ραγισμένες φτερούγες των αγγέλων σαν τις ραγισμένες φτερούγες των αγγέλων πουπου

αμάρτησαναμάρτησαν

οι στρατιώτες με τις κάσκεςοι στρατιώτες με τις κάσκες

ανάμεσα στη νύχτα και στο κάρβουνοανάμεσα στη νύχτα και στο κάρβουνο

τραυματισμένα χέρια σαν τη συγνώμη που τραυματισμένα χέρια σαν τη συγνώμη που έφτασενέφτασεν

αργά.αργά.

Αιχμάλωτοι δεμένοι στις άγκυρεςΑιχμάλωτοι δεμένοι στις άγκυρες

ένας κρίκος γύρω στο λαιμό του ορίζονταένας κρίκος γύρω στο λαιμό του ορίζοντα

κι άλλες αλυσίδες εκεί στα πόδια των παιδιώνκι άλλες αλυσίδες εκεί στα πόδια των παιδιών

και στα χέρια της αυγής που κρατούν μια και στα χέρια της αυγής που κρατούν μια μαργαρίτα.μαργαρίτα.

Κ' είναι τα κατάρτια που επιμένουνεΚ' είναι τα κατάρτια που επιμένουνε

να μετρήσουν τ' άστρανα μετρήσουν τ' άστρα

με τη βοήθεια της ήρεμης ανάμνησηςμε τη βοήθεια της ήρεμης ανάμνησης

μια ανθοδέσμη γλάρων στην αυγινή ευδία.μια ανθοδέσμη γλάρων στην αυγινή ευδία.

Φεύγει το χρώμα απ' το πρόσωπο της ημέραςΦεύγει το χρώμα απ' το πρόσωπο της ημέρας

και το φως δε βρίσκει ένα άγαλμακαι το φως δε βρίσκει ένα άγαλμα

να κλειστεί να δοξαστεί να γαληνέψει.να κλειστεί να δοξαστεί να γαληνέψει.

Θα υποθάλπουμε λοιπόν ακόμηΘα υποθάλπουμε λοιπόν ακόμη

την ανοιχτή πληγή του ήλιουτην ανοιχτή πληγή του ήλιου

που αναβρύζει σπόρους λουλουδιώνπου αναβρύζει σπόρους λουλουδιών

στην ίδια πορείαστην ίδια πορεία

στην ίδια ερώτησηστην ίδια ερώτηση

στις γόνιμες φλέβες της άνοιξηςστις γόνιμες φλέβες της άνοιξης

που επαναλαμβάνει τους γύρους των χελιδονιώνπου επαναλαμβάνει τους γύρους των χελιδονιών

γράφοντας ερωτικά μηδένγράφοντας ερωτικά μηδέν

στο ακατανίκητο στερέωμα;στο ακατανίκητο στερέωμα;

3. Γιάννης Ρίτσος3. Γιάννης Ρίτσος Το Εμβατήριο του ωκεανού Το Εμβατήριο του ωκεανού (απόσπασμα)(απόσπασμα)


• 1 (α) Με δεδομένο ότι τα κύρια γνωρίσματα της 1 (α) Με δεδομένο ότι τα κύρια γνωρίσματα της μοντέρνας ποίησης που την διαφοροποιούν από την μοντέρνας ποίησης που την διαφοροποιούν από την παραδοσιακή είναι: α. το «σπάσιμο» της παραδοσιακή είναι: α. το «σπάσιμο» της παραδοσιακής στιχουργικής και β. η εκφραστική παραδοσιακής στιχουργικής και β. η εκφραστική τόλμη, να επισημάνετε ποιο είναι το πιο μοντέρνο τόλμη, να επισημάνετε ποιο είναι το πιο μοντέρνο και ποιο το πιο παραδοσιακό ποίημα από τα τρία που και ποιο το πιο παραδοσιακό ποίημα από τα τρία που σας δόθηκαν (αιτιολογώντας την απάντησή σας).σας δόθηκαν (αιτιολογώντας την απάντησή σας).


• 1 (β) Σε ποιο λογοτεχνικό ρεύμα μπορεί να ενταχθεί 1 (β) Σε ποιο λογοτεχνικό ρεύμα μπορεί να ενταχθεί το ποίημα του Καρυωτάκη και ποια χαρακτηριστικά το ποίημα του Καρυωτάκη και ποια χαρακτηριστικά του το τοποθετούν στο ρεύμα αυτό; του το τοποθετούν στο ρεύμα αυτό;


1 (α) Θέμα και των τριών ποιημάτων είναι ένα ταξίδι: 1 (α) Θέμα και των τριών ποιημάτων είναι ένα ταξίδι: ποιο ποίημα χρησιμοποιεί πιο μοντέρνα γραφή για να ποιο ποίημα χρησιμοποιεί πιο μοντέρνα γραφή για να το απεικονίσει και πιο είναι πιο κοντά στην το απεικονίσει και πιο είναι πιο κοντά στην παραδοσιακή ποιητική γραφή; Αιτιολογήστε σύντομα παραδοσιακή ποιητική γραφή; Αιτιολογήστε σύντομα την άποψή σας.την άποψή σας.

1 (β) Ποια από τα χαρακτηριστικά του μοντερνισμού 1 (β) Ποια από τα χαρακτηριστικά του μοντερνισμού (λ.χ. ελεύθερος στίχος, αφηγηματικότητα, (λ.χ. ελεύθερος στίχος, αφηγηματικότητα, εκφραστική τόλμη, χρήση «αντιποιητικών» λέξεων, εκφραστική τόλμη, χρήση «αντιποιητικών» λέξεων, κυριαρχία της εικόνας, πολυσημία, ελλειπτικότητα, κυριαρχία της εικόνας, πολυσημία, ελλειπτικότητα, συμπύκνωση ιδεών κλπ..) μπορείτε να ανιχνεύσετε συμπύκνωση ιδεών κλπ..) μπορείτε να ανιχνεύσετε στο ποίημα του Καβάφη;στο ποίημα του Καβάφη;



Καθημερινέςλέξεις Ποιητικέςλέξεις

2 ( ) 5 5 . α Εντοπίστε στα τρία ποιήματα ποιητικές λέξεις και καθημερινές

Ποιος ποιητής κατά τη γνώμη σας χρησιμοποιεί πιο «ποιητικές» λέξεις και τι ; τόνο προσδίδουν στο ποίημα

(25 )μόρια

(25 )μόρια


• 2 (β) Με δεδομένο ότι η δραματικότητα 2 (β) Με δεδομένο ότι η δραματικότητα έχει σχέση με τη θεατρικότητα ενός έχει σχέση με τη θεατρικότητα ενός έργου, με την κειμενική του δράση, ποιο έργου, με την κειμενική του δράση, ποιο από τα παραπάνω ποιήματα θεωρείτε πιο από τα παραπάνω ποιήματα θεωρείτε πιο δραματικό και γιατί; δραματικό και γιατί;


Διδακτικές ενότητες Β΄ Διδακτικές ενότητες Β΄ ΛυκείουΛυκείου

• Βασικός σκοπός των διδακτικών ενοτήτων είναι η συνέχεια Βασικός σκοπός των διδακτικών ενοτήτων είναι η συνέχεια των διδακτικών πρακτικών που ξεκίνησαν κατά το σχολικό των διδακτικών πρακτικών που ξεκίνησαν κατά το σχολικό έτος 2011-12 στην Α΄ Λυκείου στο πλαίσιο του νέου έτος 2011-12 στην Α΄ Λυκείου στο πλαίσιο του νέου Προγράμματος Σπουδών. Προγράμματος Σπουδών.

• Η επιλογή βασίστηκε στις αρχές και τα του νέου ΠΣ της Α΄ Η επιλογή βασίστηκε στις αρχές και τα του νέου ΠΣ της Α΄ Λυκείου που αποτελεί γέφυρα με το Γυμνάσιο και σε όσα Λυκείου που αποτελεί γέφυρα με το Γυμνάσιο και σε όσα θα ακολουθήσουν στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου.θα ακολουθήσουν στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου.

• Οι ενότητες στη Β΄ Λυκείου στοχεύουν στην εμβάθυνση σε Οι ενότητες στη Β΄ Λυκείου στοχεύουν στην εμβάθυνση σε όσα διδάχτηκαν στην Α΄ Λυκείου, δηλ. δίνουν έμφαση στην όσα διδάχτηκαν στην Α΄ Λυκείου, δηλ. δίνουν έμφαση στην ανάλυση βασικών στοιχείων του πεζού και του ποιητικού ανάλυση βασικών στοιχείων του πεζού και του ποιητικού λόγου, γνωρίζουν και άλλα λογοτεχνικά κινήματα και λόγου, γνωρίζουν και άλλα λογοτεχνικά κινήματα και εμβαθύνουν περισσότερο στην εξέλιξη της νεοελληνικής εμβαθύνουν περισσότερο στην εξέλιξη της νεοελληνικής λογοτεχνίας. λογοτεχνίας.

Σας ευχαριστώ!Σας ευχαριστώ!

«Διδάσκοντας και αξιολογώντας Γλώσσα και Λογοτεχνία...

Documents

Transcript of «Διδάσκοντας και αξιολογώντας Γλώσσα και Λογοτεχνία...