Γλώσσα Ε΄ 7.3. ΄΄Τραγούδια και στίχοι΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 7 – Κεφάλαιo 3:

΄΄ Τραγούδια και στίχοι ΄΄

- Ορθογραφία θηλυκών

ουσιαστικών -ια, -εια

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

http://e-taksh.blogspot.gr

Θηλυκά ουσιαστικά σε -εια και -ια Στις προηγούμενες ενότητες είδαμε ότι υπάρχουν σύνθετες λέξεις που σχηματίζονται από δύο άλλες λέξεις, π.χ. φίλος+δόξα φιλόδοξος, οίκος+γένος οικογένεια. Υπάρχουν όμως και πολλές λέξεις της γλώσσας μας που βγαίνουν (παράγονται) από άλλες λέξεις για να εκφράσουν κάποιες άλλες

σημασίες. Αυτές οι λέξεις λέγονται παράγωγες.

Έτσι, έχουμε πολλά θηλυκά ουσιαστικά με καταλήξεις σε -εία, -ειά, -εια, -ία, -ιά και -ία που παράγονται από άλλες λέξεις.

Θηλυκά ουσιαστικά σε -εια, εία και -ειά προέρχονται κυρίως από ρήματα με κατάληξη -εύω και -ώ και δηλώνουν την ενέργεια ή το αποτέλεσμα του ρήματος:

π.χ. φυτεύω φυτεία

λατρεύω λατρεία

βασιλεύω βασιλεία

αλιεύω αλιεία

δουλεύω δουλειά

παντρεύω παντρειά

καλλιεργώ καλλιέργεια

προσπαθώ προσπάθεια

από επίθετα με κατάληξη -ης, -ης, -ες και -ύς, -εία, -ύ:

π.χ. ο/η συνεπής - το συνεπές η συνέπεια

ο/η συνήθης - το σύνηθες η συνήθεια

ο ευθύς - η ευθεία - το ευθύ η ευθεία

ο ταχύς - η ταχεία - το ταχύ η ταχεία

ο πλατύς - η πλατεία - το πλατύ (λόγιο επίθετο) η πλατεία

Θηλυκά ουσιαστικά σε -ια, -ία, και -ιά προέρχονται από:

ρήματα με κατάληξη -ώ, -είς:

π.χ. αδικώ η αδικία

μιλώ η ομιλία

αντλώ η αντλία

τσιμπώ η τσιμπιά

επίθετα με κατάληξη -ος, -η, -ο και -ύς, -εία, -υ:

ο βραδύς - η βραδεία - το βραδύ η βραδιά

ο παράξενος - η παράξενη - το παράξενο η παραξενιά


Xristos

Πλαίσιο κειμένου

Πηγή: www.amouliani.com.gr

Θηλυκά ουσιαστικά σε –ία, -ια και -εία

Με ι (-ια) γράφονται:

όλα τα οξύτονα

π.χ. βραδιά, γειτονιά, ελιά

Εξαιρούνται τα οξύτονα που παράγονται από ρήματα σε –εύω. π.χ. γιατρειά (γιατρεύω), δουλειά (δουλεύω)

τα παροξύτονα που προέρχονται από ρήματα β΄ συζυγίας και β΄ τάξης

π.χ. φορολογία (φορολογώ), βαθμολογία (βαθμολογώ)

τα παροξύτονα που τελειώνουν σε καταχρηστικό δίφθογγο –ια

π.χ. αρρώστια, ζήλια

Εξαιρείται το ουσιαστικό φτώχεια.

τα παροξύτονα που παράγονται από επίθετα

π.χ. αξία (άξιος)

τα παροξύτονα βαφτιστικά ονόματα

π.χ. Ελευθερία, Ουρανία

Εξαιρείται το όνομα Βασιλεία.

τα παροξύτονα τοπωνύμια

π.χ. Αγγλία, Λαμία

Εξαιρούνται τα ονόματα Ηλεία, Σητεία, Τροία.


τα ονόματα των μαθημάτων και των επιστημών

π.χ. ιστορία, βιολογία

Εξαιρείται το ουσιαστικό χημεία.

τα προπαροξύτονα που παράγονται από αρσενικά ουσιαστικά σε –της και έχουν κατάληξη –τρια

π.χ. αθλήτρια (αθλητής)

Με ει (-εια) γράφονται:

τα παροξύτονα που παράγονται από ρήματα σε –εύω

π.χ. ληστεία (ληστεύω)

τα παροξύτονα που παράγονται από επίθετα σε -ύς

π.χ. ευθεία (ευθύς)

ορισμένα παροξύτονα ουσιαστικά όπως:

θεία, ανδρεία, ξυλεία κ.ά.

τα προπαροξύτονα που παράγονται από ρήματα β΄ συζυγίας και β΄ τάξης

π.χ. βοήθεια (βοηθώ)

Εξαιρείται το άγνοια.

τα προπαροξύτονα που παράγοντα από επίθετα σε –ής

π.χ. αμέλεια (αμελής), ευγένεια (ευγενής)

τα προπαροξύτονα βαφτιστικά

π.χ. Γαλάτεια, Θάλεια, Ιφιγένεια

τα προπαροξύτονα τοπωνύμια

π.χ. Χαιρώνεια, Φιλαδέλφεια

Εξαιρείται το Ερέτρια.

τα προπαροξύτονα κύρια ονόματα που παράγονται από αρσενικά κύρια ονόματα

π.χ. Αλεξάνδρεια (Αλέξανδρος), Οδύσσεια (Οδυσσέας)


http://4.bp.blogspot.com/-HWwm7rkPqpo/Tu5jd_XzxnI/AAAAAAAAeKs/WRhgB_Eo7iQ/s1600/g.59267.gif

ΘΗΛΥΚΑ ΣΕ -ΙΑ ΚΑΙ –ΕΙΑ

Με ει γράφονται κυρίως: α) όσα προέρχονται από ρήματα σε -εύω Π. χ. μαγεία >μαγεύω β) όσα έχουν σχηματιστεί από επίθετα σε -ής Π. χ. αλήθεια >αληθής γ) όσα προέρχονται από επίθετα σε -ύς Π. χ. πλατεία >πλατύς Με ι γράφονται α) όσα προέρχονται από επίθετα σε -ος Π. χ. κακία>κακός β) όσα προέρχονται από ρήματα της 2ης συζυγίας(συνηρημένα) Π. χ. ακολουθία> ακολουθώ γ)τα οξύτονα θηλυκά βραδιά, ξαστεριά, παλικαριά, ξενιτιά κ.α(εξαιρούνται βέβαια όσα προέρχονται, όπως είπαμε, από ρήματα σε -εύω όπως δουλειά>δουλεύω) ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1) Γράψε τα θηλυκά ουσιαστικά που προέρχονται από τις παρακάτω λέξεις: βασιλεύω > ....................... ασθενής > ....................... δημιουργώ> ...................... ερμηνεύω > ...................... παντρεύω > ..................... 2) Ποιο από τα ι ή ει θα βάλεις; α) νηστ....α β) απιστ...α γ) αλητ...α δ) δουλ...ά ε) ξαστερ...ά στ) γιατρ....ά

Εγκύκλιος Παιδεία


http://egpaid.blogspot.com/

ΘΗΛΥΚΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ σε –ια ή –εια

α) Γράφονται στο τέλος με -ια (με ιώτα):

i. Όταν το –ια είναι καταχρηστικός δίφθογγος (διαβάζεται

σαν μια συλλαβή). Π.χ. ζημιά, γενιά, κλπ.

ii. Όταν παράγονται από αρσενικά σε –ος, -ης, -ας.

Π.χ. άνεργος-ανεργία, προδότης-προδοσία, κηδεμόνας-

κηδεμονία, κλπ.

iii. Όταν παράγονται από ρήματα δεύτερης συζυγίας-δεύτερης

τάξης (-ώ,–είς) και είναι παροξύτονα.

Π.χ. οδηγώ-οδηγία, δημιουργώ-δημιουργία, κλπ.

β) Γράφονται στο τέλος με –εια (με έψιλον ιώτα):

i. Όταν παράγονται από ρήματα σε –εύω.

Π.χ. δουλεύω-δουλειά, γιατρεύω-γιατρειά, κλπ.

ii. Όταν παράγονται από ρήματα δεύτερης συζυγίας-δεύτερης

τάξης (-ώ,–είς) και είναι προπαροξύτονα.

Π.χ. ωφελώ-ωφέλεια, ενεργώ-ενέργεια, κλπ.

Σχηματίστε θηλυκά ουσιαστικά από τις παρακάτω λέξεις.

λατρεύω................................ ειδωλολάτρης................................

έφορος................................ αεροπόρος................................

δουλεύω................................ πεζοπόρος................................

διαρκώ................................ προσπαθώ................................

ενεργώ................................ θεραπεύω................................

νηστεύω................................ δικαιολογώ................................

διαφανής................................ πολιορκώ................................

(ο)μιλώ................................ κυκλοφορώ................................

οδηγώ................................ αμαρτωλός................................

τεμπέλης................................ φτωχός ................................

δειλός................................ αληθεύω ................................

http://www.peirserron.gr/ Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.6

Όνομα:

Θηλυκά σε –ια

1. Συμπληρώστε τα κενά:

ΟΞΥΤΟΝΑ

Η βραδ___ά ελ___ά καρδ___ά

γειτον___ά ζημ___ά ζυγαρ___ά

γεν___ά ζωγραφ___ά ξενιτ___ά

ερημ___ά ομορφ___ά λεμον___ά

γιατρ___ά δουλ___ά παντρ___ά

σοδ___ά καρυδ___ά αμυγδαλ___ά

2. Συμπληρώστε σύμφωνα με το παράδειγμα:

ΠΑΡΟΞΥΤΟΝΑ

Ο αεροπόρος Η αεροπορία Ο ήρεμος Η

Ο άξιος Ο εύκολος

Ο γεωργός Ο πρόεδρος

Ο ελεύθερος Ο νομάρχης

Ο ήσυχος Ο βιομήχανος

Ο κακός Ο προδότης

Ο έφηβος Ο αντάρτης



αδικώ η αδικία κοινωνώ

επιθυμώ κυκλοφορώ

ευτυχώ ευλογώ

οδηγώ δημιουργώ

λειτουργώ επαιτώ


Η αρρώστ___α Η φτήν___α

Η πάπ___α Η ορφάν___α

Η ζήλ___α Η ορφάν___α

http://www.rhodes.aegean.gr/


Zeleni

Θηλυκά ουσιαστικά σε –ία, -ια, -εία, -εια

1. Η κατάληξη –ιά

Τα θηλυκά που τελειώνουν σε - ιά, δηλαδή όταν το -ιά είναι καταχρηστικός

δίφθογγος (προφέρεται σαν μια συλλαβή), γράφονται με ι (γιώτα). π.χ.: ελιά, ζημιά

Εξαιρούνται και γράφονται με ει (έψιλον γιώτα) όσα παράγονται από ρήματα σε -εύω. Είναι τα: η γιατρειά, η δουλειά, η παντρειά, η σοδειά.

Τα παροξύτονα θηλυκά που τελειώνουν σε - ια και έχουν καταχρηστικό δίφθογγο στη

λήγουσα γράφονται με ι (γιώτα). π.χ.: γαρδένια, γκρίνια Εξαιρείται η φτώχεια.

Τα θηλυκά που τελειώνουν σε -ία και παράγονται από αρσενικά ονόματα σε -ος και -ης γράφονται με ι (γιώτα). π.χ.: ελευθερία, προδοσία

Εξαιρούνται και γράφονται με ει (έψιλον γιώτα) η εφηβεία (έφηβος) και η επαιτεία (επαίτης).

Τα παροξύτονα θηλυκά που παράγονται από ρήματα σε -ώ, γράφονται με ι (γιώτα). π.χ.: αδικία, οδηγία

Τα ουσιαστικά που δηλώνουν επιστήμες ή μαθήματα. π.χ.: Φιλοσοφία, Αρχαιολογία, Ιστορία

Τα παροξύτονα βαφτιστικά κύρια ονόματα και τοπωνύμια. π.χ.: Γεωργία, Ουρανία, Αγγλία,

Δανία, Λαμία Εξαιρούνται τα ονόματα Βασιλεία, Ηλεία, Σητεία, Τροία

2. Η κατάληξη –εια Τα θηλυκά που παράγονται από ρήματα σε -εύω/-εύομαι γράφονται με ει (έψιλον

γιώτα).π.χ.: θεραπεία, ληστεία Εξαιρούνται και γράφονται με ι (γιώτα) τα: γειτονιά, ηγεμονία, περηφάνια, ξενιτιά, ζήλια,

αμνηστία, δυσκολία, προεδρία, κηδεμονία Τα προπαροξύτοντα θηλυκά που παράγονται από ρήματα σε -ώ, γράφονται με ει (έψιλον

γιώτα). π.χ.: βοήθεια, ενέργεια Προσοχή: τα παροξύτονα γράφονται με ι (γιώτα).

Εξαιρείται το ουσιαστικό άγνοια Τα θηλυκά που παράγονται από επίθετα σε - ης γράφονται με ει (έψιλον γιώτα). π.χ.:

αγένεια, επιμέλεια Τα παροξύτονα θηλυκά που παράγονται από επίθετα σε -υς γράφονται με ει (έψιλον γιώτα).

π.χ.: ευθεία, οξεία Εξαιρούνται και γράφονται με ι (γιώτα) όσα θηλυκά παράγωγα έχουν καταχρηστική δίφθογγο

στην κατάληξη. π.χ. (ο βαθύς) η βαθιά, (ο βραδύς) η βραδιά.

Τα προπαροξύτονα βαφτιστικά κύρια ονόματα και τοπωνύμια. π.χ.: Γαλάτεια, Ιφιγένεια, Θάλεια, Δεκέλεια ,Φιλαδέλφεια, Χαιρώνεια

Εξαιρείται το όνομα Ερέτρια



Baroutas Giorgos

Πλαίσιο Κειμένου

Μια μέρα, η δασκάλα της μουσικής μου, μού είπε πως θα παίξω μπουζούκι σε μια συναυλία. Περίμενα πώς και πώς την ημέρα που θα έπαιζα και τελικά αυτή η μέρα έφτασε. Ήταν πολύς κόσμος μαζεμένος στο κηποθέατρο "Αλκαζάρ", όπου έγινε η συναυλία. Θα έπαιζαν πάρα πολλά παιδιά διάφορα όργανα, σχεδόν όλοι οι μαθητές της δασκάλας της μουσικής μου. Όταν ήρθε η σειρά μου να παίξω, προχώρησα προς τη σκηνή. Κάθισα στην καρέκλα. Είχα πολύ άγχος, τα πόδια μου έτρεμαν. Η κυρία Λίτσα, η δασκάλα της μουσικής μου, μού έδωσε το σύνθημα και εγώ άρχισα να παίζω. Δεν ξέρω πώς συνέβη, αλλά ένιωθα τα χέρια μου να πηγαίνουν από νότα σε νότα μόνα τους, χωρίς να έχω τον έλεγχο. Όταν επιτέλους τελείωσα το κομμάτι μου, ένιωθα τέλεια. Ήμουν πολύ χαρούμενος που κατάφερα να το παίξω σωστά.

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα


Baroutas Giorgos

Πλαίσιο Κειμένου

άνοιξε αφουγκραστείς άκουσε να πάμε προσπάθησε να χρησιμοποιηθεί να ξεχωρίσεις να δουλέψουν έχει - μπορείς - να ακούσεις - συναντάμε - μπορούμε - να μεταφέρουμε - μπορεί - να κάνει -


Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Γιώργος Μπαρούτας

Γραφομηχανή

άνοιξε άκουσε να ξεχωρίσεις έχει να ακούσεις συναντάμε να μεταφέρουμε να κάνει



το παράθυρο ( ουσιαστικό ) τους ( αντωνυμία ) τους θορύβους ( ουσιαστικό ) το θόρυβο ( ουσιαστικό ) τον ( αντωνυμία ) τη μουσική ( ουσιαστικό ) τα ραδιόφωνα, τα κασετόφωνα ( ουσιαστικό ) τους ανθρώπους( ουσιαστικό )


Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα



γέννησε ήταν καμάρωσε τύλιξε έφερε ήταν χάρισε έπαιξε χάρισε άρεσε αγάπησαν ήταν ζητούσε τραγουδούσαν ήταν αφιέρωναν χαιρόταν έπαιρνε κατέβαιναν γέμισε



η Λητώ ο Απόλλωνας ο πατέρας του ο πατέρας του ο πατέρας του η μουσική ο αδερφός του ο Απόλλωνας ο πατέρας του ο χορός και το τραγούδι οι Μούσες οι Μούσες εκείνος οι άνθρωποι οι Δελφικοί Ύμνοι οι άνθρωποι εκείνος εκείνος εκείνος και οι Μούσες ο τόπος


Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα



ήταν ( ο Απόλλωνας ) ήταν ( η μουσική ) ήταν ( οι Δελφικοί Ύμνοι )



ο όμορφος γιος το μεγάλο χάρισμα όμορφα λόγια



Έγχορδα ονομάζονται τα μουσικά όργανα τα οποία διαθέτουν χορδές για την παραγωγή του ήχου. Τέτοια όργανα είναι: η κιθάρα , το μπάσο , το μπουζούκι...



Πνευστά είναι τα μουσικά όργανα που παράγουν ήχο αφού τα φυσήξουμε. Μερικά απ' αυτά είαναι: το κλαρίνο, η τρομπέτα, το σαξόφωνο, η φλογέρα, το όμποε...



Κρουστά ονομάζονται τα μουσικά όργανα που παράγουν ήχο που προκαλείται από κρούση είτε κάποιου ειδικού εξαρτήματος (σφυράκι ή μπαγκέτα) είτε του χεριού πάνω σε αυτά. Τέτοια όργανα είναι:: Τύμπανα, Ταμπούρλο, Κύμβαλα, Πιατίνια, Νταούλι, Ντέφι, Ξυλόφωνο, Καστανιέτα, Ντραμς...


Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα


Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα



τι εννοούμε



τα σημαντικότερα όργανα



τις σημαντικότερες μελωδίες



κάποιον



το χρόνο



τους εκτελεστές / να αρχίζουν, να σταματούν



τους / που πρέπει να παίζουν


Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα

Baroutas Giorgos

Σφραγίδα



έβλεπε ταξίδευε ερχότανε κοίταξε κινήθηκε σταμάτησε σηκώθηκε ντράπηκε έμεινε να εκμεταλλευτεί μίλησε συνέχιζε θα δώσετε πηγαίνουμε θα πάμε θα μείνουμε καλέσανε είπε



αμετάβατο μεταβατικό αμετάβατο μεταβατικό αμετάβατο αμετάβατο αμετάβατο αμετάβατο αμετάβατο μεταβατικό μεταβατικό μεταβατικό μεταβατικό αμετάβατο αμετάβατο αμετάβατο μεταβατικό μεταβατικό

Γλώσσα Ε΄ 7.3. ΄΄Τραγούδια και στίχοι΄΄

Education

Transcript of Γλώσσα Ε΄ 7.3. ΄΄Τραγούδια και στίχοι΄΄