ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΩ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ

Στα πρώτα στάδια ανακάλυψης του εαυτού μας συχνά αναρωτιόμαστε ποιά είναι τα θετικά και ποιά τα αρνητικά σημεία μας. Ας μην ψάχνουμε αλλού. Το πρώτο σημείο που δείχνει ποιοί είμαστε, είναι το δωμάτιό

μας. Και αυτό έχει να μας αποκαλύψει πολλά και για την μετέπειτα ζωή μας.

Βήμα 1ο: Ας κοιτάξουμε το δωμάτιό μας Θέλουμε δεν θέλουμε, ο προσωπικός μας χώρος έχει την σφραγίδα μας. Ας κοιτάξουμε λοιπόν, το δωμάτιό μας:

Πώς είναι; Σε τι κατάσταση βρίσκεται; Μήπως η εικόνα του θυμίζει πυρηνική

καταστροφή; Μήπως βρίσκονται σε καμιά γωνία

κάλτσες σε αποσύνθεση; Πράγματα και ρούχα χωμένα σε γωνίες; Κανένα κομμάτι

πίτσα ξεχασμένο από πρόπερσι; Περιμένουμε τη μητέρα μας να το

καθαρίσει ή αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας, αφού είναι ο δικός μας χώρος;

Το δωμάτιό μας είμαστε εμείς Όπως είναι το δωμάτιό μας έτσι είμαστε και εμείς. Έτσι θα είναι και το σπίτι μας αργότερα, το αυτοκίνητό μας, όλη μας η ζωή. Αφρόντιστο είναι το δωμάτιό μας; Αφρόντιστος είναι και ο εαυτός μας. Έχει κρυφές γωνίες με ρούχα χωμένα και ξεχασμένα; Έτσι είναι και ο εαυτός μας: με σημεία που κρύβουμε και δεν θέλουμε να τα δούμε. Από την άλλη, μήπως ο χώρος μας είναι μανιωδώς φροντισμένος; Τόσο ώστε να μας εκνευρίζει όποιος μπαίνει και μας χαλάει τη σειρά; Ας κοιτάξουμε τότε και τον εαυτό μας: μήπως είμαστε επικεντρωμένοι αποκλειστικά σε εμάς και όχι στους άλλους; Ας αναρωτηθούμε μήπως θέλουμε να είμαστε εμείς το κέντρο του σύμπαντος, της προσοχής ή της παρέας. Ή μήπως είμαστε τελειομανείς και ασχολούμαστε υπερβολικά με λεπτομέρειες ενώ παράλληλα χάνουμε τα βασικά: τις ανθρώπινες σχέσεις, την χαρά, την ανεμελειά, το να δεχόμαστε τα λάθη μας και τα λάθη των άλλων; Το να παραδεχόμαστε ότι κάνουμε και εμείς λάθη και ότι δεν μπορεί να είναι όλα τέλεια; Η φροντίδα του χώρου μας είναι κάτι φυσικό και απολύτως βασικό. Όταν όμως ο Χριστός επισκέφθηκε τις δύο αδελφές του Λαζάρου, τη Μάρθα και τη Μαρία, η Μαρία κάθησε να ακούσει το κύρηγμά του ενώ η Μάρθα ασχολείτο με το πώς να Τον περιποιηθεί. Η Μάρθα τότε παραπονέθηκε γιατί η Μαρία δεν την βοηθούσε. Και ο Χριστός απάντησε χαρακτηριστικά: «Μάρθα, Μάρθα, ασχολείσαι και φροντίζεις για πολλά. Ενώ, ένα μόνο είναι αναγκαίο. Η Μαρία διάλεξε την αγαθή μερίδα, που δεν θα της αφαιρεθεί» εννοώντας το ότι άκουγε τον λόγο Του. Φροντίζουμε για τα απαραίτητα μόνο όσο χρειάζεται ώστε να έχουμε χρόνο για τα ουσιώδη. Η μονομερής (δηλ. μόνο για ένα πράγμα) υπερβολική φροντίδα είναι αρνητικό σημείο του χαρακτήρα μας. Ούτε μόνο το σπίτι, ούτε μόνο διάβασμα, ούτε μόνο παρέα, ούτε μόνο διασκέδαση ή μόνο υποχρεώσεις ή μόνο δουλειά. Η ζωή μας πρέπει να περιλαμβάνει και δουλειά αλλά και ξεκούραση, ανθρώπινες σχέσεις, ψυχαγωγία. Η αμέλεια απ’ την άλλη, όταν δεν είναι μια περαστική κατάσταση (πχ. σε περίοδο διαγωνισμάτων) αλλά διαρκεί χρόνια, δείχνει χαρακτήρα ανέτοιμο να αναλάβει ευθύνες οπότε και δεν μπορεί το άτομο αυτό να διεκδικεί δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις. Η αμέλεια αποτελεί λάθος που πρέπει να διορθώσουμε. Ένα πατερικό απόφθεγμα λέει «όποιος δεν δουλεύει, δεν τρώει». Είναι δυνατόν να καθόμαστε όλη μέρα και το τραπέζι να μας περιμένει στρωμένο, τα ρούχα σιδερωμένα, το χαρτζιλίκι στο χέρι και να λέμε ότι «εργαζόμαστε πνευματικά» απλά και μόνο επειδή διαβάζουμε; Έστω και ως μαθητές ή φοιτητές, το δωμάτιό μας τουλάχιστον πρέπει να το αναλάβουμε εμείς και να το κρατάμε καθαρό συνεχώς και όχι κάπου-κάπου. Ας μείνουμε λοιπόν λίγες στιγμές μόνοι στην ησυχία του δωματίου μας και ας σκεφθούμε, τι άλλο βλέπουμε εκεί μέσα; Και θα μας αποκαλυφθούν πολλά. Γιατί όποιος ψάχνει (στην περίπτωσή μας, απαντήσεις), βρίσκει, όπως είπε και ο Χριστός, ο οποίος ποτέ δεν λάθεψε σε τίποτα και ό,τι μας είπε δεν ήταν τυχαίο.

Πώς είναι η εμφάνισή μου;

Ξέρουμε όλοι ότι η εμφάνισή μας προκαθορίζει την ιδέα που οι άλλοι θα αποκτήσουν για μας αλλά δείχνει

και την ιδέα που έχουμε εμείς για τον εαυτό μας.

Ατημέλητη εμφάνιση μπορεί να σημαίνει ότι δεν ενδιαφερόμαστε ιδιαίτερα για τον εαυτό μας, κατά προέκταση όμως ίσως δείχνει και αδιαφορία για πολλά άλλα ουσιώδη και μη θέματα της ζωής μας. Κάποιος που έχει ζωηρό

ενδιαφέρον για όλα, και στην εμφάνισή του είναι σχολαστικός. Φροντίζει την καθαριότητά του, την φροντισμένη κατάσταση των ρούχων του, τα έχει ραμένα, σιδερωμένα,

φρέσκα και καθαρά. Το ίδιο κάνει με την σωματική υγιεινή του, τα μαλλιά του, τα πράγματα που του ανήκουν (την σχολική του τσάντα,

τα παιχνίδια του, το ποδήλατό του, ή αργότερα, το σπίτι του, το γραφείο του, το αυτοκίνητό του). Σε πολύ λίγες και σπάνιες περιπτώσεις, ατημέλητη εμφάνιση μπορεί να σημαίνει αδιαφορία για τα γήινα, τα

πράγματα του κόσμου τούτου και ενασχόληση μόνο με τα πνευματικά, αλλά δεν πιστεύω ότι εμείς ανήκουμε σε αυτή την κατηγορία.

Συχνά επίσης μπορεί να σημαίνει και έλλειψη χρόνου, ειδικά στην ηλικία των ενηλίκων, οπότε θα πρέπει να αναθεωρήσουμε το πρόγραμμά μας και να δούμε αν μπορούμε να αφαιρέσουμε ασχολίες ώστε να βρούμε όχι μόνο

χρόνο για τις δουλειές μας αλλά και για τον εαυτό μας.

Προκλητική εμφάνιση δεν δείχνει αυτό που οι νέοι πιστεύουν, προκαλώντας τις αισθήσεις και νομίζοντας ότι έτσι γίνονται πιο ελκυστικοί στους άλλους. Ένας παρατηρητής που ξέρει να κρίνει θα δει πίσω από την προκλητικότητα

έναν χαρακτήρα ατελή, που ζητάει επιβεβαίωση και ακόμα ψάχνει ή δεν τα έχει βρει με τον εαυτό του. Η προκλητικότητα στην εμφάνιση ή στην συμπεριφορά, είτε αυτό σημαίνει μαλλιά βαμμένα κόκκινα-πράσινα-μπλε, είτε σκουλαρίκια παντού, είτε ντύσιμο-ξεντύσιμο, είτε προκλητικότητα στα λόγια ή στις πράξεις – βρίζοντας,

σπάζοντας και προκαλώντας την ανθρωπότητα, δείχνει πάντα το ίδιο πράγμα: Δεν τα έχουμε βρει με τον εαυτό μας.

Στην νεολαία που ψάχνεται, αυτό είναι αρκετά δικαιολογημένο. Τα παιδιά δεν έχουν κατασταλάξει ακόμα σε θέματα αρχών, αξιών, τρόπου συμπεριφοράς και τύπου εμφάνισης, ενώ χαρακτηρίζονται από την υπερβολή στην

εμφάνιση και τις αντιδράσεις. Σε έναν ενήλικα όμως αποτελεί θέμα να αναρωτιέται κανείς.

Υπερβολικά φροντισμένη και σχολαστική συμπεριφορά μπορεί να δείχνει όχι απλώς άτομο που είναι τακτικό και φροντισμένο ούτε απαραίτητα ισσοροπημένο. Αν η φροντίδα αυτή και η σχολαστικότητα συνοδεύεται από την καταπίεση όλα να είναι στη θέση τους (το μαλλί, η φούστα, η γραβάτα, η πετσέτα στο μπάνιο, τα πιάτα στην κουζίνα, ούτε σκουπιδάκι κάτω κλπ.) τότε δεν πρόκειται για τακτικότητα και σωστό προγραμματισμό αλλά για

τελειομανή και αγχωτικό άτομο που κολλάει στην κάθε λεπτομέρεια και ποτέ δεν είναι ευχαριστημένο. Προσοχή: ίσως αυτή η περίπτωση συμπεριφοράς να είναι η χειρότερη απ’ όλες. Τα μανιώδη με την τελειότητα άτομα είναι φοβερά καταπιεστικά, μεγάλοι εγωιστές, ισχυρογνώμονες, βαδίζουν μόνοι τους και «σέρνουν» τους άλλους πίσω τους έχοντας υπερβολικές αξιώσεις από όλους και από τον εαυτό τους. Ζουν διαρκώς σε μια συνεχή αγωνία για το τέλειο και δεν ανέχονται λάθη. Δικαιολογούν όμως τον εαυτό τους πιο πολύ από όσο δικαιολογούν τα λάθη των άλλων και εφαρμόζουν άλλους κανόνες στους άλλους και άλλους στον εαυτό τους. Είναι υπερβολικά

σκληροί και αυστηροί κριτές και η ζωή μαζί τους είναι βαρειά και ασήκωτη. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας δέχονται την τελειοθηρία και όχι την τελειομανία. Τελειοθηρία είναι το αδιάκοπο

κυνήγι του τέλειου, προσπαθώντας διαρκώς για το καλύτερο, χωρίς όμως άγχος, στρες και καταπίεση ούτε καταιγιστική κριτική και αδυσώπητη καταδίκη όσων δεν τα καταφέρνουν τέλεια. Η τελειοθηρία μας οδηγεί στην συνεχή βελτίωση του εαυτού μας, την αύξηση των δυνατοτήτων μας και την τελειοποίηση του χαρακτήρα, του νου και των ικανοτήτων μας, διαμορφώνει την προσωπικότητά μας και μας κάνει άξιους καθοδηγητές των άλλων.

Ποιά είναι η σωστή εμφάνιση τελικά;

Η μέση οδός. Οι Πατέρες μας διδάσκουν να μην τραβάμε την προσοχή ούτε με την υπερβολική αφροντισιά μας

ούτε με την υπερβολική φροντίδα στην εμφάνιση.

Πραγματικά, και τα δύο καταλήγουν να γίνουν κουραστικά. Ωραιότερη είναι η μέση οδός της απλότητας (αυτό δεν αναιρεί την ομορφιά), της ήρεμης και συγκρατημένης συμπεριφοράς, της όσο το δυνατόν πιο φυσικής εμφάνισης

στα μαλλιά ή στο πρόσωπο, τα μετρημένα λόγια. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά θα δούμε ότι εμφάνιση και συμπεριφορά πάνε μαζί.

Η ελευθεροστομία (δηλαδή το να μιλάμε ελεύθερα και να λέμε ό,τι μας κατέβει στο κεφάλι, χωρίς να εξετάσουμε αν είναι σωστό ή όχι), η πολυλογία, η κατάκριση ( το να τα κρίνουμε όλα και να τα βρίσκουμε χάλια), το θράσος

(το υπερβολικό θάρρος όχι εκεί που πρέπει, να μιλάμε δηλαδή σε ενήλικες, δασκάλους, γονείς σαν να’ ναι φιλαράκια μας και να τους κρίνουμε αδιάκοπα), ο εγωισμός και η τάση να δείχνουμε ότι τα ξέρουμε όλα ή να απαιτούμε να περάσει το δικό μας (ο «ξερόλας» δηλαδή και ο «αρχηγός») είναι μερικές από τις καταστάσεις

συμπεριφοράς που κουράζουν υπερβολικά σε μια παρέα.

Πατέρες όπως ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος μας λένε να μη μιλάμε δυνατά, να μην κινούμαστε γρήγορα και με βιασύνη αλλά το βήμα μας να είναι αργό, ενώ συστήνουν επιπλέον να μην καθόμαστε σταυροπόδι, να μην γελάμε

υπερβολικά και να μην μιλάμε με θράσος. Γιατί όλα αυτά; Με την βιασύνη χάνουμε τον έλεγχο του εαυτού μας, το σταυροπόδι είναι δείγμα εγωισμού (και μάλιστα η σύγχρονη ιατρική το έχει σαν μία από τις κύριες αιτίες φλεβίτιδας). Το θράσος δεν προκαλεί τον

θαυμασμό όπως νομίζουμε, αντίθετα μας κάνει αντιπαθητικούς όπου και να σταθούμε. Όταν ο θρασύς δοκιμαστεί σε μια δυσκολία θα αποτύχει. Το θράσσος δεν έχει αληθινή δύναμη.

Η ελευθεροστομία από την άλλη μας κάνει συχνά να λέμε ανοησίες και να τις περνάμε για εξυπνάδες.

Η μέση οδός των χαρισμάτων

Τα συγκρατημένα λόγια, το διακριτικό γέλιο, το χιούμορ που δεν προσβάλλει, το θάρρος που δεν επιδεικνύεται, η «κρυμένη» δύναμη που δεν ζητάει να επιβληθεί ούτε έχει τάση αρχηγίας, ο σεβασμός σε όλους, η φιλικότητα (όχι υπερβολική και αυτή) και η απλότητα (όχι η κακομοιριά) είναι στοιχεία που θα κάνουν έναν νέο να ξεχωρίσει όπου

και να βρεθεί. Αν σκεφθούμε καλύτερα, θα δούμε ότι τα άτομα που πραγματικά θαυμάζουμε έχουν τέτοια χαρακτηριστικά τα οποία τους δίνουν μια εικόνα σιγουριάς και αυτό που ονομάζει ο κόσμος «αυτοπεποίθηση». Στην ουσία, η

πραγματική αυτοπεποίθηση δεν απορρέει από μια αόριστη ιδέα σιγουριάς στον εαυτό μας ούτε από την εγωιστική ιδέα ότι όλα τα μπορούμε αλλά από το αίσθημα ότι τα έχουμε καλά με τον εαυτό μας, έχουμε αποδεχθεί τα καλά

του και τα στραβά του και προσπαθούμε να καλυτερέψουμε τα καλά και να διορθώσουμε τα άσχημα. Μάλιστα, η σωστή λέξη δεν είναι η «αυτοπεποίθηση» αλλά η «απόλυτη πεποίθηση και εμπιστοσύνη στον Θεό».

Γιατί; Γιατί ποτέ ο εαυτός μας δεν έχει ανεξάντλητες δυνάμεις, όσο και να θέλουμε να πιστέψουμε το αντίθετο.

Δεν έχει ούτε ατελείωτη αισιοδοξία και συχνά σπάει από την στενοχώρια, την θλίψη ή την απογοήτευση, δεν έχει ούτε ανεξάντλητες δυνάμεις σιγουριάς και συχνά τρέμει από τον φόβο ή την αμφιβολία. Ας μην αναφέρουμε το άγχος και την αγωνία, τα οποία δεν φεύγουνε σχεδόν ποτέ από κοντά μας και κατατρώνε την ψυχική μας δύναμη. Γι’ αυτούς τους λόγους και για άλλους πολλούς, συμβουλεύουμε να μην στηριζόμαστε αποκλειστικά στον εαυτό μας αλλά στον Θεό, ο οποίος «συμπληρώνει αυτό που λείπει». Μας λείπει θάρρος; Μας το δείνει. Μας λείπει ελπίδα; Αν δοκιμάσουμε να προσευχηθούμε σε Αυτόν, θα δούμε ότι αρχίζει η ελπίδα να γεννιέται. Μας λείπουν

ιδέες, ευκαιρίες και λύσεις; Μας είπε ότι «όποιος ζητάει θα λάβει, όποιος ψάχνει θα βρει και σε όποιον χτυπάει την πόρτα θα του ανοιχθεί». Λύσεις και ευκαιρίες υπάρχουν. Εμείς απλά τις αναζητούμε.

Τελικά, το ερώτημα είναι: Σε ποιόν καταφεύγουμε;

Η ΦΙΛΙΑ

Διαβάσαμε, από το Αλφαβητάρι της Κυριακής, την ιστορία του γεροντικού σχετικά με το θέμα μας «το περιστέρι και η κουρούνα», καθώς και την επόμενη ιστορία με την Τατουή

Περιληπτικά, η ιστορία του γεροντικού λέει περίπου τα εξής:

«Ήταν δύο καλογέρια που μέναν στο ίδιο κελί (= μικρό δωμάτιο). Έκαναν ο ένας το θέλημα του άλλου και όχι το δικό του. Έτσι, δεν είχαν μαλώσει ποτέ.

Όλοι στο μοναστήρι τους «ζήλευαν» για την φωτεινότητα και την αγάπη μεταξύ τους αλλά και την πνευματική τους πρόοδο και προσπαθούσαν και εκείνοι να γίνουν σαν τους δύο αυτούς μοναχούς.

Ο πονηρός που τους φθόνησε, με μια πονηριά θέλησε να τους βάλει να μαλώσουν: Έστειλε μία κουρούνα (μαύρο πουλί) και ένα περιστέρι (λευκό ή γκρίζο) να κάτσουν στο ίδιο δέντρο,

μπροστά απ’ το κελλί τους. «Α, τι ωραίο περιστέρι!» είπε ο ένας.

«Μα, τι λες, αδελφέ» είπε ο άλλος που κοίταζε απ’ το δικό του παράθυρο. «Δεν είναι περιστέρι, είναι κουρούνα».

Και, κουβέντα στην κουβέντα, τσακωθήκανε γενναία. Τελικά τα δυο πουλιά πέταξαν μακριά και οι δύο μοναχοί, όταν τα είδανε, καταλάβανε το λάθος τους.

Αμέσως «βάλανε μετάνοια» ο ένας στον άλλο και ζήτησαν συγνώμη για το λάθος τους. Πριν δύσει ο ήλιος, είχαν συμφιλιωθεί.»

Βασικά σημεία σχολιασμού και συζήτησης: Η φιλία ενώνει τους ανθρώπους. Αν κάποιος έχει έστω μόνο δύο καλούς φίλους, θεωρείται «πλούσιος». Η φιλία παραμένει δυνατή όταν ο ένας σκέφτεται τον άλλο. Σε περίπτωση λάθους, πρέπει, σύμφωνα με την εντολή του Χριστού, να συμφιλιωθούμε με τον άλλο πριν δύσει ο ήλιος. Αυτό δεν είναι σχήμα λόγου. Η βασικότερη αιτία που διαλύει την φιλία, την αγάπη και την συνεννόηση μεταξύ των ανθρώπων, είναι το ότι «κρατάμε» μέσα μας τον θυμό για τον τσακωμό ή το λάθος. Όταν συμβεί κάτι άσχημο, κάτι που μας πείραξε, δεν το συζητάμε και δεν συμφιλιωνόμαστε με το άλλο πρόσωπο την ίδια κιόλας μέρα αλλά, το θυμόμαστε και μας τρώει μέσα μας για μέρες, μήνες, χρόνια. Όσο πιο σύντομα ξεδιαλύνουμε μία κατάσταση, τόσο πιο ήρεμοι γινόμαστε και πιο εύκολο είναι να διορθωθεί κάτι. Όσο περισσότερο το κρατάμε μέσα μας και κρύβουμε τι μας πείραξε, τόσο πιο πολλά «απωθημένα» δημιουργούνται και κάποια μέρα ξεσπάνε ξαφνικά και απρόβλεπτα, δημιουργώντας καταστροφές.

ΠΑΙΧΝΙΔΙ: Στα παιδιά διαβάσαμε τις ιστορίες αλλά δεν τους είπαμε ποιό ήταν το θέμα μας. Για να το βρούνε, τα βάλαμε να παίξουν «κρεμάλα». Σημειώσαμε τόσες παύλες όσα και τα γράματα της λέξης και τους δώσαμε μόνο αυτά που αναφέρονται στο βιβλίο, δηλ. –ι-ία. Όταν την βρήκανε, βάλαμε στην κρεμάλα και άλλες λέξεις που χαρακτηρίζουν την φιλία: αγάπη, αδελφοσύνη, συνεννόηση...

Ποιοί είναι οι φίλοι μας;

Αναμφίβολα αναζητάμε φίλους. Η μοναξιά δεν είναι χαρακτηριστικό

φυσιολογικής ζωής. Οι νέοι και τα παιδιά δεν μπορούν χωρίς φίλους. Είναι το οξυγόνο

τους. Ο ίδιος ο Θεός έχει θέσει σαν νόμο, η δική μας βελτίωση, χαρά, ευτυχία και ολοκλήρωση να μην

περνάει μόνο από τον εαυτό μας και τον εαυτό μας αλλά να περιλαμβάνει και τους άλλουγια ς.

«Είδες τον αδελφό σου (=τον συνάνθρωπό σου); Είδες τον Θεό σου» μας λέει η πατερική διδασκαλία μας.

Η φιλία όμως έχει διάφορες μορφές και συμπεριφορές. Το ίδιο και η έλλειψη φίλων.

Κυρίως διαλέγουμε σαν φίλους άτομα που ταιριάζουν με εμάς. Μιλάνε σαν και εμάς, σκέφτονται όπως εμείς, ντύνονται με το ίδιο στυλ... Με άλλα λόγια, επιλέγουμε άτομα με τα οποία επικοινωνούμε στο ίδιο μήκος

κύμματος. Έτσι, αν θέλουμε να ανακαλύψουμε περισσότερα για τον εαυτό μας, επειδή είναι δύσκολο να δούμε καθαρά το ποιοί είμαστε, αρκεί να κοιτάξουμε τους φίλους μας και να δούμε ποιοί είναι αυτοί. Πώς σκέφτονται, πώς μιλάνε, τι λένε, πώς ντύνονται ή συμπεριφέρονται; Έτσι είμαστε και εμείς. Αν αυτό μας αρέσει, έχει καλώς. Αν όχι, τότε ας

δούμε τι πρέπει να αλλάξουμε. Έχουν οι φίλοι μας σεβασμό για τους άλλους; Τότε, έχουμε και εμείς. Έχουν ωριμότητα ή λένε βλακείες; Τις ίδιες ανοησίες λέμε και εμείς. Έχουν θράσσος, προκαλούν ζημιές, κλέβουν, παίρνουν ουσίες, καπνίζουν; Ακόμα και αν

εμείς δεν τα κάνουμε όλα αυτά, κάνοντας παρέα μαζί τους εκεί θα φτάσουμε αργά ή γρήγορα.

Συχνά κάνουμε παρέα με άτομα που δεν μας αρέσουν, απλά και μόνο από ανάγκη ή από έλλειψη άλλων φίλων. Αν βρεθούμε σε περιβάλλον που δεν έχει πολλές δυνατότητες να επιλέξουμε τα σωστά άτομα (πχ. σε ένα πολύ μικρό χωριό, ή σε ένα πολύ μικρό σχολείο με λίγους συμμαθητές ή σε ένα ίδρυμα ή γειτονιά), τότε συχνά, από ανάγκη και μόνο να έχουμε μια παρέα οδηγούμαστε σε λάθος επιλογές. Σε αυτή την περίπτωση ίσως να χρειαστεί για λίγο

να ακολουθήσουμε τον δρόμο της πνευματικής μοναξιάς και συνομιλίας με τον εαυτό μας:

Η πνευματική μοναξιά που μέσα της έχει την προσευχή και την συζήτηση με τον εαυτό μας είναι δείγμα ωριμότητας, πορεία προς την πνευματική αλλά και ψυχική ολοκλήρωση και είναι κάτι υπερφυσικό, δηλαδή

ξεπερνάει την ανθρώπινη φύση. Μας ξεκόβει από λάθος σχέσεις, ελαττώματα και βιώματα. Όταν θεληματικά (γιατί το αποφασίσαμε ελεύθερα, αν και έχουμε φίλους) ή αναγκαστικά (γιατί δεν μπορούμε να βρούμε καλούς φίλους) ζούμε την πνευματική μοναξιά, η προσευχή και η επικοινωνία με τον Θεό θα φέρει μια φοβερή αλλαγή στην ζωή μας η οποία θα σαρώσει σαν κύμα, σαν τσουνάμι κυριολεκτικά, ό,τι δεν στέκει σωστά στη ζωή μας. Το κυριώτερο είναι ότι θα δούμε καθαρά τι δεν πάει καλά στην ζωή μας και θα έχουμε την δύναμη να το διορθώσουμε. Με την προσευχή την ώρα της μοναξιάς φωτιζόμαστε και νοιώθουμε δυνατοί σαν τον Σαμψών. Ξεπερνάμε τον εαυτό μας και τις ελλείψεις μας, συγχωρούμε τους άλλους για τις δικές τους ελλείψεις και τα λάθη τους απέναντί μας και νοιώθουμε ελεύθεροι πλέον να «πετάξουμε» προς το δικό μας μέλλον με τις δικές μας δυνάμεις και όχι με αυτές

που μας έδιναν οι φίλοι που μας «στήριζαν» έως τώρα. Ποτέ δεν δίνει ο Θεός την μοναξιά σκέτη, χωρίς αντίτιμο. Πάντα θα έχουμε κάτι να μάθουμε από αυτήν.

Η απομόνωση όμως από τους ανθρώπους, ακόμα και όταν ζούμε με κόσμο, φίλους, συγγενείς, και η έλλειψη αγάπης και επικοινωνίας μαζί τους είναι δείγμα ότι κάτι δεν πάει καλά και χρειάζεται διόρθωση.

Ψάχνοντας, θα βρούμε τι είναι αυτό που μας μπλοκάρει τις σχέσεις μας με τους άλλους.Και όταν το βρούμε και πάρουμε το μάθημά μας, ας αποφασίσουμε να διορθώσουμε ό,τι δεν πάει καλά, το συντομότερο δυνατό.

Και στις δύο περιπτώσεις, μόλις ανακαλύψουμε, μέσα από τη μοναξιά, την δύναμη του εαυτού μας ή τα λάθη μας, τότε θα δούμε ότι η μοναξιά θα φύγει και οι καλοί φίλοι θα έλθουν, μέχρι την επόμενη φορά που θα πρέπει να

ανακαλύψουμε κάτι καινούριο. Τότε θα εμφανιστεί ξανά γιατί ήρθε η ώρα να μας διδάξει κάτι ακόμα. Έτσι ας κάνουμε πάντα, να ζούμε πνευματικά, είτε έχουμε φίλους είτε όχι.

Να ξέρουμε ότι η κακή φιλία εμάς βλάπτει πρώτα και όχι τους άλλους. Αν αγαπάμε τον εαυτό μας ας τον φροντίσουμε και αυτό η ίδια η ζωή θα μας το ανταποδώσει σαν αντίτιμο προσπάθειας για κάτι καλύτερο.

Η ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

Η διασκέδαση αποτελεί βασικό παράγοντα της ζωής μας για να νοιώθουμε ευτυχισμένοι. Συχνά όμως αποτελεί και παράγοντα απογοήτευσης ενώ δεν μας αποφέρει την χαρά που περιμένουμε.

ΓΙΑΤΙ; Ας το εξετάσουμε:

ΜΕ ΤΙ ΤΡΟΠΟ ΔΙΑΣΚΕΔΑΖΟΥΜΕ;

Κατά τη διάρκεια της ζωής μας εύκολα η διασκέδαση ξεφεύγει από τα όριά της, όχι μόνο από τους

νέους αλλά και από τους ενήλικες.

Ας πάρουμε για παράδειγμα το καρναβάλι, μια και διανύουμε την περίοδο της Αποκριάς (αν και Αποκριά και Καρναβάλι είναι δύο ξεχωριστά πράγματα, όπως έχουμε ήδη εξηγήσει στις

ανακοινώσεις). Μαζί με τα ωραία του καρναβαλιού, έρχονται και τα άσχημα. Σε κάθε μεγάλη πόλη , κάθε χρόνο, μετά τη λήξη του κεφιού, ο αριθμός των αμβλώσεων σχεδόν τριπλασιάζεται. Ας μη μιλήσουμε εδώ και για τα υπόλοιπα που μπορούν να συμβούν με χορήγηση

ουσιών και ποτών.

Αν μέχρι την εφηβεία δεν έχουμε αναπτύξει σωστά κριτήρια για ό,τι αφορά τη ζωή μας, τότε είναι δύσκολη η κατάσταση.

Σε όποια ηλικία και να είμαστε και όπου και να βρισκόμαστε, καλό είναι να κρατάμε τέσσερις

ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ:

Πώς ντυνόμαστε, με ποιούς βγαίνουμε, πού πηγαίνουμε και πώς

συμπεριφερόμαστε.

Ας ασκήσουμε την κρίση μας ώστε να μην τα δεχόμαστε όλα χωρίς δεύτερη σκέψη. Μόλις αντιληφθούμε ότι κάτι δεν πάει καλά, ας φύγουμε αμέσως. Αυτός ο κανόνας ισχύει παντού και

πάντα, όχι μόνο για την διασκέδαση αλλά και για κάθε τι στη ζωή μας: τους χώρους που συχνάζουμε, τις συνήθειες της παρέας μας, όταν γνωρίζουμε καινούριους φίλους, όταν βρισκόμαστε

σε άγνωστο περιβάλλον ή με άγνωστα άτομα κλπ.

Κάτι άλλο που πρέπει να προσέξουμε είναι ο έξαλλος τρόπος διασκέδασης, ειδικά όταν μας λείπει από την ζωή μας η χαρά. Προσπαθώντας να γεμίσουμε τα κενά, συχνά ξεπερνάμε τα όριά μας. Παρ’

όλα αυτά, ακολουθούν καταστάσεις οι οποίες δεν μας γεμίζουν απαραίτητα με χαρά και ευχαρίστηση. Εννοείται πως είναι απαράδεκτη η χρήση ουσιών για να οξύνουμε τις αισθήσεις μας

και να εντείνουμε την χαρά.

Ναι, να βγούμε με την παρέα μας, ναι, να διασκεδάσουμε. Αλλά ΠΩΣ; Ας ασφαλίσουμε πρώτα την ψυχική και σωματική ακεραιότητά μας, ώστε και εμείς και οι γονείς μας να νοιώθουμε σιγουριά για τα βήματά μας και να βγούμε αλώβητοι απ’ την διασκέδαση αυτής

της περιόδου αλλά και όλης της υπόλοιπης ζωής μας.

Θέλω να είμαι ελεύθερος

Όλοι το θέλουμε αυτό, από το πιο μικρό παιδί έως τον γεροντότερο άνθρωπο. Έχουμε όμως τη σοφία να

ελέγξουμε αυτή την ελευθερία ή θα στραφεί εναντίον μας;

Η ελευθερία είναι σαφώς ένα απαραίτητο στοιχείο στη ζωή μας και αυτό γιατί έχει δοθεί από τον Θεό σαν νόμος που διέπει την ζωή μας. Πράγματι, ακόμα και αν ο Θεός θέλει δεν μπορεί να μας σώσει ή να μας καθοδηγήσει αν

δεν το θέλουμε και δεν το αποφασίσουμε ελεύθερα εμείς οι ίδιοι. Ας θέσουμε ένα απλό παράδειγμα: Η διαφορά μεταξύ των τυχερών και των άτυχων ή των επιτυχημένων και

αποτυχημένων ανθρώπων δεν είναι στο ότι ο Θεός (ή η ζωή, αν θέλουμε να το πούμε απρόσωπα) κάποιους τους βοηθάει και κάποιους άλλους όχι, άλλα στο ότι κάποιοι προσπαθούν διαρκώς να βελτιώσουν τη ζωή του και άλλοι κάθονται και περιμένουν τα καλά να έρθουν μόνα τους. Άλλοι θέλουν να δουν τα λάθη τους και να τα διορθώσουν και άλλοι δεν θέλουν ούτε να τα ξέρουν. Όπως η «τύχη» καθορίζεται από εμάς, έτσι και η ελευθερία εξ’ αιτίας μας μπορεί να εξελιχθεί στην ζωή μας σε μια αποτυχημένη κατάσταση. Αυτό συμβαίνει γιατί εμείς αποφασίζουμε πώς θα τη χρησιμοποιήσουμε και πώς θα ενεργήσουμε σαν ελεύθερο άτομο. Στ’ αλήθεια θεωρούμε ότι τα ξέρουμε όλα και δεν πρόκειται να κάνουμε λάθη; Σίγουρα όχι. Ξέρουμε όλοι ότι τα λάθη είναι μέσα στο πρόγραμμα. Αυτό που

δεν έχουμε καταλάβει όσο είμαστε νέοι είναι ότι συχνά κάποια λάθη τα πληρώνουμε μια ολόκληρη ζωή. Για παράδειγμα, θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι να έχουμε σχέσεις με το άλλο φύλλο, και μάλιστα «απρόσεκτες» σχέσεις, με συνέπεια συχνά οι νέοι να μπαίνουν στον κόσμο του AIDS από τον οποίο δεν ξεφεύγουν ποτέ πλέον. Είναι ωραίος τρόπος αυτός να ξεκινάει κανείς τη ζωή του; Ή είναι καλύτερη μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη από τα

13 που έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή ενός εμβρύου και την καταρράκωση, ψυχική και σωματική, ενός ανώριμου ακόμα κοριτσιού να αντέξει τόσα πολλά και, συχνά, να θέσει σε κίνδυνο και την ίδια του τη ζωή;

Και, ναι! Θέλουμε να διασκεδάζουμε όπως μας αρέσει και οι γονείς μας τη χαλάνε! Η συνέχεια όμως σε κάποιο κέντρο απεξάρτησης μας τη χαλάει ακόμα περισσότερο και τραβιώμαστε για χρόνια.

Υπερβολές; Ίσως. Όμως, αληθινές υπερβολές που, δυστυχώς, συμβαίνουν συχνά.

Για να σκεφθούμε λίγο, τι θα μπορούσε να μας προφυλάξει από τον ίδιο μας τον

εαυτό και να ελαττώσει τις πιθανότητες λάθους; 1. Κατ’ αρχήν οι σωστές οδηγίες και οι σοφές συμβουλές. Αυτές δεν δίνονται από ανθρώπους αλλά από τον ίδιο τον Θεό και θα τις βρούμε στην Βίβλο. Κάθε άλλο βιβλίο είναι έξτρα. Η Βίβλος τα έχει όλα: συμβουλές για παιδιά, για νέους, για γονείς, για σωστούς και λάθος ανθρώπους, για πιστούς και άπιστους. Ξεκινάμε με τις 10 ΕΝΤΟΛΕΣ και πάμε στη ΣΟΦΙΑ ΣΕΙΡΑΧ, ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ, ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗ, ενώ το αποκορύφωμα είναι η διδασκαλία του ίδιου του Χριστού μας στα 4 Ευαγγέλια και η συνέχειά της με την καθοδήγηση των Αποστόλων. Έτσι, στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη βρίσκουμε αυτό που ψάχνουμε για κάθε θέμα της ζωής μας και μέσα σε έναν τόμο χωράει η σοφία εκατοντάδων βιβλίων ψυχολογίας, παιδαγωγικής, κοινωνιολογίας, ηθικής, δογματικής, νομικής...

2. Η σωστή καθοδήγηση από έναν σοφό, πνευματικό δάσκαλο (oορθόδοξο πνευματικό και όχι γκουρού) και όχι μόνο από τον εαυτό μας ή τους φίλους και συγγενείς. Είμαστε όλοι άνθρωποι και κάνουμε λάθη. Γι’ αυτό ο Θεός, για να ξεπεράσει τα λάθη των ανθρώπων έστειλε το Άγιο Πνεύμα να τους καθοδηγεί. Αυτό μας μιλάει την ώρα της ταπείνωσης και της προσευχής αλλά κυρίως την ώρα της εξομολόγησης. Ο ιερέας που μας εξομολογεί έχει εξουσία από τον Θεό να συγχωρεί και να σβήνει αμαρτίες, δηλαδή τα λάθη μας. Έχει όμως επιπλέον και μεγάλο φωτισμό από το Άγιο Πνεύμα, πολύ περισσότερο από εμάς, γι’ αυτό και κάθε φορά που καταφεύγουμε σε αυτόν για να εξομολογηθούμε τα παραστρατήματα, τις δυσκολίες και τα διλήμματά μας, ο ίδιος ο Θεός επεμβαίνει και του στέλνει φωτισμό με το Άγιο Πνεύμα για να μας καθοδηγήσει σωστά και να μας διορθώσει εκεί που πρέπει. Ας εκμεταλλευτούμε αυτή την ευκαιρία. Σιγά-σιγά, με την εξομολόγηση, βρίσκουμε τον εαυτό μας και αρχίζει να ξεκαθαρίζει το πεδίο και να είμαστε πλέον σε θέση να πάρουμε την σωστή απόφαση.

Τι είναι ελευθερία; 1. Ελευθερία είναι η υπακοή στους γονείς, όσο είμαστε σε ηλικία να μας καθοδηγούν, διότι μας θέτουν όρια ανάλογα με την ηλικία μας και μας καθοδηγούν με βάση τις δικές τους εμπειρίες στη ζωή. Ως άνθρωποι, όλοι μας είμαστε ατελείς, άρα και οι γονείς μπορεί να πέσουν σε σφάλμα. Γι’ αυτό είναι καλό να τσεκάρουμε γνώμες και αποφάσεις και με τον πνευματικό μας. Έτσι, σε περίπτωση που οι γνώμες γονιών και πνευματικού διαφέρουν, μπορεί να γίνει οικογενειακή συζήτηση απ’ ευθείας μαζί του και να μάθουν και οι γονείς την πνευματική διάσταση των πραγμάτων. Πρέπει να ξέρουμε ότι μεταξύ της λογικής και πνευματικής θέσης πάνω σε οποιοδήποτε θέμα, υπερισχύει πάντοτε η πνευματική θέση όπως μεταξύ υλικού και πνευματικού κόσμου υπερισχύει ο πνευματικός. Οι υλικές δυνάμεις και δυνατότητες έχουν όρια. Οι πνευματικές δεν έχουν.

2. Ελευθερία είναι το να αποβάλουμε κάθε εξάρτηση από τον χαμηλότερο εαυτό μας. Έτσι, είμαστε ελεύθεροι όταν δεν μας κάνουν ό,τι θέλουν ο θυμός και η ζήλεια, το μίσος και η κακία, η πολυλογία, η κακολογία και το κουτσομπολιό, η βαριεστημάρα και η αναβλητικότητα. Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι όταν ο εαυτός μας πετάει ελεύθερα από τα πάθη και τα λάθη και αυτό είναι χαρακτηριστικό του πνευματικού ατόμου. Ένα άτομο που μισεί ή ζηλεύει ή γίνεται τρελό από θυμό, και περνάει ώρες ολόκληρες σκεπτόμενο το άτομο που ζηλεύει και μισεί και μηχανεύεται τρόπους εκδίκησης, χάνοντας έτσι τις όμορφες στιγμές της ζωής του, νομίζετε ότι είναι ελεύθερο; Ή όταν κάποιος θυμώνει και σκοτώνει ή τα σπάει, είναι ελεύθερος; Μέσα στη φυλακή είναι ελεύθερος;

3. Ελευθερία είναι το να έχουμε το θάρρος της δικής μας γνώμης και να είμαστε απεξαρτημένοι από τη γνώμη των άλλων, είτε αυτοί είναι το σόι μας, οι φίλοι μας, το χωριό ή η γειτονιά μας. Οι μόνοι που τους πέφτει λόγος να μας κρίνουν είναι οι γονείς και οι πνευματικοί άνθρωποι και αυτοί πάλι όταν μιλάνε με αγάπη και διάκριση και όχι με τον εγωισμό ότι αυτοί ξέρουν καλύτερα. Είπαμε παραπάνω ότι υπακούμε στους γονείς που μας καθοδηγούν για να προλάβουν τα λάθη μας. Αν αντιδρούμε στους γονείς αλλά κάνουμε όλα τα χατήρια των φίλων και φοβόμαστε να τους πούμε όχι ή να τους φέρουμε αντιρήσεις σε οτιδήποτε, τότε δεν είμαστε ελεύθεροι.

4. Ελευθερία, τέλος, είναι η μη παθολογική προσκόλησή μας σε πράγματα υλικά, του κόσμου τούτου ή συνήθειες καταστροφικές για την ψυχική ή σωματική μας υγεία. Σημειωτέον ότι σε θέματα ηθικής και δογματικής πίστης πρέπει να μην υποχωρούμε ούτε στους ίδιους μας τους γονείς (αν ένας «γονιός» κακοποιεί το παιδί του, δεν μπορεί το παιδί αυτό να «υπακούει» σε τέτοια κατάσταση.Ούτε μπορεί μία μάνα να ωθεί την κόρη της σε διάφορες σχέσεις με σκοπό να βρει κανέναν πλούσιο να παντρευτεί.) Οι γονείς πρέπει και ωφείλουν να έχουν αρχές και αξίες στην καθοδήγηση και τις συμβουλές που δίνουν στα παιδιά τους. Και τα παιδιά να δέχονται τις συνέπειες των πράξεών τους. Π.χ. το να παρανομείς δεν είναι εξυπνάδα ούτε «μαγκιά» αλλά ο ασφαλέστερος τρόπος να χάσεις την ελευθερία σου και να περάσεις ένα μεγάλο μέρος της ζωής σου στο κελί 33.

Τι δεν είναι ελευθερία; 1. Δεν είναι ελευθερία το να αγωνιούμε διαρκώς για το τι θα πουν οι άλλοι, για το πώς θέλουν οι άλλοι να ντυθούμε, να μιλήσουμε ή να αντιδράσουμε και να υποχωρούμε σε αυτό που θέλουν. Αν γενικά υπάρχει αντίδραση από το περιβάλλον για τον τρόπο ζωής μας ή την εμφάνισή μας, ας εξετάσουμε αν αυτές οι γνώμες είναι αντικειμενικές και σωστές. Μπορεί οι λάθος να είμαστε εμείς. Και πάλι τον λόγο έχουν οι γονείς και ο πνευματικός. Όταν όμως φτάσουμε στην ενηλικίωση, φυσικά πέφτει σε εμάς τι απόφαση θα πάρουμε για την πορεία της ζωής μας. Είμαστε όμως αποφασισμένοι να αναλάβουμε και τις συνέπειες των αποφάσεών μας;

2. Δεν είναι ελευθερία το να αντιδρούμε στους γονείς και να υποχωρούμε στους φίλους (είτε γιατί δεν θέλουμε να μείνουμε μόνοι μας είτε γιατί τους φοβόμαστε) ούτε να προκαλούμε τις συνέπειες. Έτσι, συχνά καπνίζουμε ενώ δεν θέλουμε, πίνουμε πάνω από όσο αντέχουμε, γυρνάμε με παρέες που οι πράξεις τους βαρύνουν και εμάς, σπάμε και καίμε την περιουσία των άλλων, μην διανοηθεί όμως κανείς να μας πειράξει, ούτε να μας κυνηγήσει και παρ’ όλα αυτά θέλουμε να λέμε ότι είμαστε...ελεύθεροι. Ελεύθεροι να καταποντιστούμε; Και όμως, ναι!

3. Δεν είναι ελευθερία το να μην θέτουμε σκοπούς και στόχους στην ζωή μας γιατί τότε η ζωή δεν μας πάει πουθενά. Δεν είναι ελευθερία επίσης το να είμαστε αρνητικοί σε κάθε νέα προοπτική ή σε αντίθετες απόψεις, χωρίς να τις εξετάσουμε και να λέμε ΟΧΙ σε όλα, χωρίς συζήτηση. Η διαρκής άρνηση δεν είναι ελευθερία.

4. Δεν είναι ελευθερία το να είμαστε δεισιδαίμονες και μανιώδεις με τα μεταφυσικά, δηλαδή να κοιτάμε τ’ άστρα, τα φλυτζάνια, τα χαρτιά για να δούμε αν θα πάει καλά η μέρα μας, αντί να κάνουμε την προσευχή μας και με

εμπιστοσύνη στο Θεό να είμαστε έτοιμοι για τα απρόοπτα και ό,τι η ζωή μας φέρει. Υπάρχουν πολλοί πετυχημένοι γάμοι μεταξύ αντίθετων χαρακτήρων, που οι αστρολόγοι θα τους είχαν θεωρήσει αποτυχία. Ας μην ξεχνάμε ότι τα όνειρα του Φαραώ μόνο ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος τα εξήγησε σωστά, ενώ οι μάγοι του παλατιού αποτύχανε παταγωδώς. (Η ιστορία του Ιωσήφ στην Παλαιά Διαθήκη).. Ούτε και να θεωρούμε πως, αν δούμε μαύρη γάτα κάτι θα μας συμβεί ή ότι, κάθε Παρασκευή και 13 κάτι θα πάθουμε ή πως, αν μουτζουρωθούμε δεν θα μας ματιάσουν. Αυτό είναι δουλεία και όχι ελευθερία. Ο πονηρός υποχωρεί μπροστά

στον Θεό Σημειωτέον ότι, ο άνθρωπος που προσεύχεται πέρνει εσωτερική «πληροφορία» για το σωστό επόμενο βήμα στις ενέργειές του και έχει πιο ξεκάθαρες αποφάσεις. Και όλα αυτά, δωρεάν, χωρίς να πληρώσει την φλυτζανού. Παρέα με τον εαυτό του,την προσευχή, τον Θεό, και τον πνευματικό.

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΝΟΥ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Ό,τι ακούμε, βλέπουμε και διαβάζουμε, παιδιά, μας επηρεάζει με έναν τρόπο που εμείς συχνά δεν καταλαβαίνουμε. Όσο και αν δεν το πιστεύουμε αυτό και νομίζουμε ότι είμαστε δυνατοί και ξέρουμε ποιό είναι το σωστό, στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι: τρώμε περισσότερο, καθόμαστε περισσότερο, βαριόμαστε περισσότερο, τσακωνόμαστε περισσότερο,

φοβόμαστε τα «τέρατα» και βλέπουμε άσχημα όνειρα... Τελικά, όλα αυτά μας επηρεάζουν χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

Τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό;

Ευτυχώς που ήρθε ο Χριστός και μας δίδαξε το «αδιαλείπτως προσεύχεσθε, για να μην πέσετε σε πειρασμό».

Διαρκώς διαπιστώνουμε πως η διδασκαλία Του ισχύει σε όλες τις εποχές και καλύπτει τα πάντα. Δεν μπορούμε παρά να θαυμάζουμε και να είμαστε ευγνώμωνες γι’ αυτό. Μας λέει λοιπόν να προσευχόμαστε διαρκώς για να μην παρασυρθούμε, για να μην

πέσουμε σε πειρασμό (= παρακίνηση σε λάθος).

Λέγοντας «αδιάλειπτη, δηλαδή συνεχή, προσευχή» δεν εννοούμε ότι πρέπει να είμαστε όλη μέρα στα γόνατα και να προσευχόμαστε, αλλά να φέρνουμε συχνά στον νου μας τον Θεό, τον Χριστό, την Παναγία, τους Αγίους ή τον Άγγελό μας και, νοερά – δηλαδή με την σκέψη, να ζητάμε την βοήθειά τους, ειδικά όταν βρισκόμαστε σε δύσκολη στιγμή.

Η αδιάλειπτη (= συνεχής) προσευχή πιάνει όλο τον χώρο του νου μας και δεν αφήνει

περιθώρια να εισβάλλει κάτι άσχημο που μπορεί να διαταράξει την γαλήνη της σκέψης και της ψυχής μας.

Επί πλέον, η αδιάλειπτη προσευχή δρα σαν «σκούπα» και σαρώνει ό,τι βλαβερό για μας. Μέσα στην προσευχή υπάρχει η χάρη του Χριστού μας και δεν είναι ο νους μας που θα μας προστατέψει, ούτε τα μέτρα

που θα πάρουμε (αυτά είναι απλώς βοηθητικά) αλλά είναι Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.

ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΕΥΧΗ ΜΕ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΔΥΝΑΜΗ

Εκτός από τις προσευχές που ξέρουμε, μπορούμε να προσευχηθούμε με λόγια δικά μας αλλά και να λέμε μια ευχή που, αν και απλή, έχει τρομερή δύναμη. Η απλή ευχούλα που μπορούμε να λέμε μέσα μας, το «ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ» έχει τόσο ισχυρή δύναμη γιατί, λέγοντάς την καλούμε σε βοήθεια τον ίδιο τον Χριστό και δεν

βασιζόμαστε στις δικές μας δυνάμεις για την σωτηρία μας. Είναι απλή, δεν κουράζει και όμως, έχει μια σαρωτική δύναμη ενάντια στο κακό.

Μπορούμε απλά, κάποιες φορές την ημέρα, να την λέμε χωρίς να πιεζόμαστε ούτε να φτάνουμε σε υπερβολές, για να σωθούμε μια ώρα αρχίτερα.

Καλό είναι, κάθε προσπάθεια πνευματική, αλλά και υλική (π.χ. η δουλειά μας) όπως και σωματική (όπως είναι η νηστεία)

να τα συζητάμε με τον πνευματικό. Ιδίως τα πνευματικά κρύβουν μεγάλη δύναμη μέσα τους και δεν θα’ πρεπε να βάζουμε μόνοι μας κανόνες στον εαυτό μας ούτε να αποφασίζουμε με την δική μας λογική για το τι είναι καλό για μας. Ο Χριστός μας έβαλε τους πνευματικούς μας πατέρες να φροντίζουν για μας και να μας λένε απλά πράγματα τα οποία, σαν παιδιά, μπορούμε να κάνουμε για να μην ξεφύγουμε σε λάθος δρόμο. Είναι λάθος πχ. όταν το παρακάνουμε στην νηστεία πέρα από τα όριά μας και εξαντλούμαστε ή όταν διαβάζουμε με τις ώρες θρησκευτικά βιβλία και νομίζουμε ότι τα ξέρουμε καλύτερα απ’ όλους και κάνουμε τον δάσκαλο στους άλλους ή όταν, κάνοντας πολύ προσευχή, πιστεύουμε

ότι θα δούμε και αγγέλους.

Συχνά, πολύ συχνά μάλιστα, ακούμε κάποιους να λένε: «εγώ ξέρω, έχω πίστη, κάνω την προσευχή μου, εξομολογούμαι στην εικόνα και ο Θεός ξέρει...βλέπει μέσα μου ότι είμαι καθαρός και ας μην πηγαίνω στην εκκλησία». Αυτό είναι τόσο παράλογο σαν να πηγαίναμε στον πόλεμο μόνο με την ανδρεία και την σωματική μας δύναμη, χωρίς όμως ασπίδα και

πανοπλία, χωρίς πολεμοφόδια και προφυλάξεις.

Όπως οι γονείς μας καθοδηγούν, μας φροντίζουν και μας προστατεύουν, ενώ οι δάσκαλοι μας διδάσκουν και μας μορφώνουν, έτσι και ο πνευματικός έχει αναλάβει την πνευματική πορεία

ας στη ζωήμ .

πά ι.

Για την ασφάλειά μας και την σωτηρία μας ο πνευματικός, με την καθοδήγησή του, μας

δείχνει τον σωστό τρόπο να γυμναστούμε πνευματικά ενώ η εξομολόγηση, ο εκκλησιασμός και η Θεία Κοινωνία μας ασφαλίζουν σαν πανοπλία και ασπίδα. Αυτός είναι ο δρόμος και όχι κάθε άλλος τρόπος που θα βρούμε μόνοι μας. Ας κανονίσουμε με τους γονείς μας πότε μπορούμε να με για εξομολόγηση, ώστε και εκείνοι να ξέρουν ποιός μας καθοδηγεί και μας συμβουλεύε