LesvosGuide2009LesvosGuide2009Ì ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ÂÌÚfi˜Ì ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ÂÌÚfi˜ www.lesvosgreece.gr

5

LESVOS GUIDE 2009

EEddiittoorriiaall

ΗΛέσβος, το τρίτο σε µέγεθος νησί του ΑιγαίουΠελάγους, είναι ίσως ένας από τους πιοαντιπροσωπευτικούς προορισµούς της Ελλάδας,

αφού συνδυάζει ιδανικά την ιστορία και τον πολιτισµό,µε το απαράµιλλο φυσικό κάλος. Ένα κατάφυτο νησί, που ξεχωρίζει επιπλέον για τασπάνια µνηµεία του διαχρονικής αρχιτεκτονικής, τουςξεχωριστούς τόπους Χριστιανικής λατρείας, αλλά καιµοναδικά φυσικά µνηµεία όπως το παγκόσµιαςεµβέλειας απολιθωµένο δάσος στα νοτιοδυτικά τουνησιού. Κι όλα αυτά σε συνδυασµό µε τον γαστρονοµικόπλούτο και την κεφάτη διάθεση των φιλόξενωνκατοίκων, υπόσχονται στον επισκέπτη αξέχαστεςδιακοπές.

9 Kαλωσήρθατε στο νησί της Λέσβου

15 Στα χνάρια της Iστορίας23 Παράδοση εναντίον Life style29 H φύση στο Nησί31 Kοσµοπολίτικη Λέσβος

35 Ιαµατικά λουτρά

38 Παραλίες

39 H Mυτιλήνη στο πιάτο σας42 Ελαιόλαδο

44 Κρασί

47 Tο ούζο53 Mυτιλήνη η ξεχωριστή πόλη54 ∆ήµος Mυτιλήνης75 ∆ήµος Θερµής79 ∆ήµος Mανταµάδου82 ∆ήµος Mήθυµνας95 ∆ήµος Πέτρας100 ∆ήµος Eρεσού - Aντίσσης114 ∆ήµος Kαλλονής123 ∆ήµος Aγ. Παρασκευής127 ∆ήµος Πολιχνίτου133 ∆ήµος Aγιάσου137 ∆ήµος Πλωµαρίου145 ∆ήµος Γέρας150 ∆ήµος Eυεργέτουλα154 ∆ιαµονή161 Φαγητό και διασκέδαση167 Shopping

173 - 176 Oµορφιά - Παιδί - Kατοικίδια - Pet - Aθλητισµός - ∆ραστηριότητες

179 DATA188 Nεώτερες εκδόσεις

για τη Λέσβο

ππεερριιεεχχόόµµεενναα

LESVOS GUIDE 2009

∏ ‡ÏË ÙÔ˘ «Lesvos Guide»,ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÌÈ· ÍÂÓ¿ÁËÛË ÛÙÔ ÓË̠ۛ·Ó·Ï˘ÙÈΤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· fiÏ·Ù· ı¤Ì·Ù·. ™Ù· ÂȉÈο ÎÂÊ¿Ï·È·,›Û˘, ı· ‚Ú›Ù ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ·:

Πού θα φάτεένας κατάλογος από εστιατόρια,ταβέρνες,µαγειρεία,µεζεδοπωλεία,καφέ, bar, clubs- αυτά που εµείςεπιλέξαµε. Θατον βρείτε στοτέλος τωνκειµένων τουοδηγού

Πού θα µείνετε ένας κατάλογοςαπό ξενοδοχεία,ξενώνες,ενοικιαζόµεναδωµάτια,µπανγκαλόουζ,απ’ άκρη σ’ άκρηστο νησί - αυτάπου εµείςξεχωρίσαµε

Shopping στα πιοενδιαφέρονταµαγαζιά τουνησιού (ρούχα,κοσµήµατα,αξεσουάρ, τοπικέςλιχουδιές κλπ)και ό,τι αφορά τοπαιδί και τα κατοικίδια

Data χρήσιµεςπληροφορίες γιασυγκοινωνίες,τουριστικάγραφεία,σύνδεση µε άλλανησιά, υπηρεσίεςυγείας,ενοικιάσειςαυτοκινήτων

Οι διαδροµέςΗ ξενάγηση σε όλα τα κεφάλαια ξεκινάει από την Πόλη της Μυτιλήνης καιακολουθεί την πορεία προς τα βόρεια του νησιού, anti clock ways.Συµβουλευτείτε τον ένθετο χάρτη, συντονιστείτε στους ρυθµούς των δικών µαςδιαδροµών για να απολαύσετε τη βόλτα στο νησί µε τα µάτια του ντόπιου.

ΠΠώώςς νναα χχρρηησσιιµµοοπποοιιήήσσεεττεεττοονν οοδδηηγγόό

8

LESVOS GUIDE 2009

Ο∆ΗΓΟΣ ΛΕΣΒΟΥ 2009 - www.lesvosgreece.gr

Eιδική έκδοση της εφηµερίδας «Εµπρός»

Eκδότης: Mανόλης MανώλαςKείµενα: Έφη Γιαλούση - Xατζηχρήστου

Επιµέλεια Κειµένων: Παναγιώτης Μυριτζής ∆ιόρθωση κειµένων: Χριστίνα Καλλέργη, Mαριάνθη Παρασκευά

Φωτογραφίες: Studio Karteris, Γιάννης ΓιαννέλοςΦωτογραφικό αρχείο: Αρχείο «Εµπρός», ∆ανιήλ Tζιορµπατζής, Έφη Γιαλούση - Xατζηχρήστου, αρχεία ∆ήµων

Εξώφυλλο Μόλυβος - φωτο: Γιάννης Γιανέλλος Art Director: Xρήστος Παρασκευαΐδης

Mακέτες: Μαρία Αριστοτέλους , Xαρίκλεια Mαντζουράνη, Mυρτώ ΠαπαδέλληΣυντονισµός έκδοσης: Aναστασία Mπαµπούλα

Yπεύθυνη Eµπορικού Tµήµατος: Aναστασία Mπαµπούλα∆ιαφηµιστικό Tµήµα: Μαρία Κορδερά, Kαλλιόπη Ψαριανού, Κωνσταντίνα Μουτζουρέλλη

Στρατής Πλωµαρίτης, Mπάµπης Σιταράς

Παραγωγή: «EΠIKOINΩNIA ΛEΣBOY A.E.»

Eκτύπωση - Βιβλιοδεσία: ΒΙΒΛΙΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Ε.Φειδίου 18, Αθήνα

Xάρτης: Eργαστήριο Xαρτογραφίας και Γεωπληροφορικής, Tµήµα Γεωγραφίας Πανεπιστηµίου Aιγαίου

Eφηµερίδα «Εµπρός»Kαρά Tεπέ, 81100 Μυτιλήνη

Τηλ. 22510 41619 Fax 22510 27300e-mail: info@emprosnet.gr

URL: http://www.emprosnet.gr

«Lesvos Guide 2009»Aπαγορεύεται η αναδηµοσίευση, η αναπαραγωγή, η αντιγραφή

και γενικότερα η µετάδοση µε οποιονδήποτε τρόπο και µέσο, µέρους ή ολόκληρης της ύλης του «Lesvos Guide » χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

∆ιανέµεται δωρεάν

ΚΚααλλώώςς ήήρρθθααττεε σσττοο ννηησσίί ττηηςς ΛΛέέσσββοουυ!!

µÚ›ÛÎÂÛÙ ے ¤Ó· Í·ÎÔ˘ÛÙfiÛÙ·˘ÚÔ‰ÚfiÌÈ ÔÏÈÙÈÛÌÒÓ, Û’ ¤Ó·ÓÙfiÔ, fiÔ˘ Ë Ê‡ÛË ÌÂÁ·ÏÔ˘ÚÁ› ̤۷·fi ÙȘ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ Ú¿ÛÈÓÔ˘ ηÈÙÔ˘ ·¤Ú·ÓÙÔ˘ Á·Ï¿˙ÈÔ˘

10

LESVOS GUIDE 2009

Aππόό τταα hhoott ssppoottss ττηηςς ΜΜυυττιιλλήή--ννηηςς µµέέχχρριι τταα κκααλλννττεερρίίµµιιαα ττηηςςΑΑγγιιάάσσοουυ,, ττοο γγρρααφφιικκόό ΜΜεεγγαα--λλοοχχώώρριι,, ττοο ααππάάττηηττοο ΜΜπποουυρρόό,,ττιιςς ααππόόκκοοσσµµεεςς κκααιι κκοοσσµµιικκέέςς

ππααρρααλλίίεεςς,, τταα µµιικκρράά χχωωρριιοουυδδάάκκιιαα ααλλλλάά κκααιιτταα φφοορρττωωµµέένναα µµεε ιισσττοορρίίαα κκεεφφααλλοοχχώώρριιαα,,ππεερρππααττήήσσααµµεε ββήήµµαα -- ββήήµµαα σσττηη ΛΛέέσσββοο κκααιιδδιιααλλέέξξααµµεε γγιιαα σσααςς τταα ππιιοο σσηηµµααννττιικκάά σσττοοιι--χχεείίαα γγιιαα νναα ααπποολλααύύσσεεττεε σσττοο µµέέγγιισσττοο τταακκααυυττάά σσττέέκκιιαα,, ττοο σσυυννααρρππαασσττιικκόό ππρροοφφίίλλκκάάθθεε ππρροοοορριισσµµοούύ,, ττιιςς µµοοννααδδιικκέέςς δδιιαα--δδρροοµµέέςς,, ττοουυςς φφιιλλόόξξεεννοουυςς κκααττοοίίκκοουυςς,, ττιιςςκκρρυυφφέέςς γγωωννιιέέςς κκααιι µµααζζίί όόλλεεςς ττιιςς ννέέεεςς ττάά--σσεειιςς πποουυ ααξξίίζζεειι νναα δδεείίττεε ττώώρραα ππεερριισσσσόόττεε--ρροο ααππόό πποοττέέ!!Με δεδοµένο ότι η Ελλάδα είναι µια απότις ωραιότερες χώρες του κόσµου και τανησιωτικά συµπλέγµατα του Αιγαίου ταπιο εντυπωσιακά του πλανήτη, η Λέσβοςδεν µπορεί παρά να πρωταγωνιστεί, σανεκλεκτή εκπρόσωπός τους.Το νησί συνδυάζει µ’ έναν δικό του, µονα-δικό τρόπο, το µεσογειακό τοπίο µε την ε-ντυπωσιακή κουλτούρα της γεύσης, αλλάκαι την παραδοσιακή αρχοντιά µε το

κοσµοπολίτικο life style.Φτάσατε στην ονειρική Λέσβο που προ-σφέρεται για εξαιρετικές και πολλά υπο-σχόµενες διακοπές. Νησί λαµπερό, µε τη µεγαλύτερη ηλιοφά-νεια στην Ευρώπη, σπάνια ποικιλία τοπίουκαι αδιαµφισβήτητη φυσική οµορφιά, α-πλώνεται σαν ανοιχτή βεντάλια στο βορει-οανατολικό Αιγαίο.Τη Μυτιλήνη -έτσι ονοµάζεται η πρωτεύ-ουσα, αλλά από κάποιους και ολόκληροτο νησί- την έχει προικίσει η φύση µε µα-βιές και τυρκουάζ θάλασσες και εξωτικέςαµµουδερές παραλίες, άλλες πολυσύχνα-στες και άλλες απάτητες. Η οµορφότερη όψη της πόλης σας αποκα-λύπτεται καθώς φτάνετε από τη θάλασσα,και σας υποδέχονται, µέσα στην αχλή τουπρωινού, το λιµάνι, ο τρούλος του ΑγίουΘεράποντος, τα καµαρωτά νεοκλασικάκτήρια της προκυµαίας, οι µυτερές στέ-γες επηρεασµένες από την αρχιτεκτονικήτης βόρειας Ευρώπης, το καµπαναριό τηςΜητροπόλεως, το κάστρο στα δεξιά και ολόφος της Αγίας Κυριακής µε το αρχαίοθέατρο. Η Μυτιλήνη σας καλωσορίζει!

Η πόλη της Μυτιλήνης

10

Γιατί η Λέσβος είναι ξεχωριστήΓιατί, µεγάλο το νησί και προχωρώνταςστο εσωτερικό του πολλές φορές ξεχνιέ-σαι βλέποντας το κατάφυτο µε ποικίληβλάστηση τοπίο, που σε κάνει να νοµίζειςότι βρίσκεσαι στην ηπειρωτική Ελλάδα,και λίγο µετά ξαναβρίσκεις το «νήµα» τουνησιού µυρίζοντας το θαλασσινό αέρα,και συναντώντας µια κρυµµένη παραλίαΜέσα από την πληθώρα προτάσεων, συν-δυάζεις εύκολα τη άπλα του µεγάλου µετη γοητεία του µικρού, σε όλα τα επίπε-δα: στο τοπίο, στην ιστορία, στην παρά-δοση, στην αρχιτεκτονική, στη γαστρο-νοµία, στο σηµερινό τρόπο ζωής...Η Λέσβος είναι ακριβώς αυτό που υπό-σχεται!..Χωριά, ανέγγιχτα από το χρόνο και το χέ-ρι του σύγχρονου ανθρώπου, στέκονταιαγέρωχα και συναρπάζουν τον επισκέ-πτη, καθώς αποπνέουν το ροµαντισµόµιας άλλης εποχής, και πολλοί είναι οιδιατηρητέοι παραθαλάσσιοι ή ορεινοί οι-κισµοί που παραπέµπουν σε µια ποιότη-τα ζωής που τείνει, δυστυχώς, να εκλεί-ψει.Όποια κατεύθυνση κι αν πάρετε στη Λέ-σβο, το σίγουρο είναι ότι δεν θα πλήξετεούτε στιγµή.

Ο όµορφος αυτός τόπος διαθέτει ιστορι-κό πλούτο, πλήθος παλαιοντολογικών ευ-ρηµάτων και απολιθωµάτων, σπάνια χλω-ρίδα, ενδιαφέρουσα πανίδα και πα-γκοσµίως γνωστούς υγρότοπους.

Μη χάσετε Ενετικά κάστρα και εγκαταλειµµέναµνηµεία άλλων εποχών να δεσπόζουν ε-πιβλητικά δίπλα σε αγροτικούς δρόµουςπου περιδιαβαίνουν µπαξέδες και περι-βόλια.Οι εναλλαγές του τοπίου τόσο συγκλονιστι-κές –βουνά, λόγγοι, ρεµατιές, πηγές, καλ-λιεργηµένες εκτάσεις, δάση µε πεύκα καικαστανιές, ελιές, ξεχασµένοι νερόµυλοι,ξύλινα γραφικά γεφυράκια, ανεξερεύνητασπήλαια και, ακριβώς δίπλα τους, ερηµικάξωκλήσια, εντυπωσιακά µοναστήρια,ρωµαϊκά υδραγωγεία, γαλήνιοι σαν λιµνο-θάλασσες κόλποι και µοναδικές παραλίεςµε κρυστάλλινα νερά– που κόβουν την α-νάσα.Καταπράσινα βουνά µε πλατιά οροπέδιακαι βαθιές ρεµατιές συµβιώνουν αρµονικάµε πευκόφυτες πλαγιές, εντυπωσιακούς ε-λαιώνες και άγονα ξερικά τοπία µε ηφαι-στειογενή και µυστηριακό χαρακτήρα. Εντυπωσιακά βράχια και οι απόκρηµνες

Γαβαθάς

12

LESVOS GUIDE 2009

οροσειρές του Ολύµπου, του Όρδυµνουκαι του Λεπέτυµνου απέχουν µια δρα-σκελιά από παραθαλάσσια ψαροχώρια.Απέραντες αµµουδιές και οι απάνεµεςγραφικές µικρές παραλίες, που δεν «α-σφυκτιούν» ούτε στην καρδιά του καλο-καιριού, προσφέρονται για χαλάρωσηστον ήλιο, παιχνίδι µε ρακέτες, γιόγκα,αλλά και µοναδικά ηλιοβασιλέµατα. Μη χάσετε µε τίποτα τις φυσιολατρικέςπεζοπορίες στα εκπληκτικά φαράγγια ήστις ρεµατιές και στα σκιερά µονοπάτιακαι µη διστάσετε να κάνετε ένα µπάνιοστις θερµές πηγές του νησιού, που θασας ξεκουράσει από την περιπλάνησηστα χωριά µε τα καλντερίµια, τα στενάσοκάκια και τα υπέροχα πέτρινα σπίτια.

Οι άνθρωποι του νησιούΑν και σχεδόν κάθε χωριό έχει τις ιδιαι-τερότητες, την κουλτούρα και τη «ντοπιο-λαλιά» του -, όλοι οι κάτοικοι της Μυτιλή-νης είναι ευγενικοί, φιλόξενοι και µε ζω-ηρό ενδιαφέρον για τις τέχνες και τα

γράµµατα.Η πολυπλοκότητα του τοπίου επιδράστην πολυµορφία των ανθρώπων του.Στα παραθαλάσσια µέρη, που είναι τουρι-στικώς ανεπτυγµένα, θα εντυπωσιαστεί-

το ν

ησ

ί

13

Πλωµάρι

τε από την κοσµοπολίτικη ατµόσφαιρα, ε-νώ στην ενδοχώρα θα σας καταπλήξει οαέρας της αυθεντικότητας και της παρά-δοσης.Στην αστική κουλτούρα θα διακρίνετεπολλές επιρροές από τη Μικρά Ασία, αλ-λά και τις χώρες του Βορρά, καθώς εκείδιέπρεψαν πολλοί Λέσβιοι και έγιναν ε-θνικοί ευεργέτες.

Πώς να διανύσετε το νησί µε άποψηΘαυµάσια ιδέα είναι να χωρίσετε νοητάτο νησί και να µοιράσετε τη διαµονή σας,έτσι ώστε να γευτείτε τις σπάνιες οµορ-φιές του χωρίς να κουραστείτε καθόλου. Μέχρι σήµερα το νησί κατάφερε να κρα-τήσει µακριά τον all inclusive µαζικό του-ρισµό και, παρ’ όλο που δεν υστερεί σεκίνηση επισκεπτών, δεν παύει να πα-

ραµένει ανέγγιχτο και να προσφέρει«κρυµµένους θησαυρούς». Τόσο στην πόλη, όσο και στα πιο καίριατουριστικά σηµεία θα βρείτε πολλά αξιό-λογα καταλύµατα για όλα τα βαλάντια, αλ-λά και παλιά αρχοντικά που έχουν µετα-τραπεί σε ατµοσφαιρικούς ξενώνες καιπροσφέρουν εξαιρετική φιλοξενία καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μια καλή πρόταση είναι να αρχίσετε τιςδιακοπές σας µένοντας τις πρώτες µέ-ρες στην πόλη της Μυτιλήνης, κατόπιν ναδιανυκτερεύσετε για µερικές ακόµη στοΜόλυβο, την Πέτρα ή την Άναξο, αµέσωςµετά να επισκεφθείτε την Καλλονή ή τοΠλωµάρι και να ολοκληρώσετε τη γνω-ριµία σας µε τη Λέσβο καταλύοντας στηνΕρεσό ή στο Σίγρι.

Μόλυβος

14

LESVOS GUIDE 2009

ΣΣτταα χχννάάρριιαα ττηηςς ιισσττοορρίίααςς∏ ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ¤¯ÂÈ ·Ê‹ÛÂÈÌÓËÌ›· ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜·ÏÏ¿ Î·È ¤Ó· Ï‹ıÔ˜ ·fiÌÂ۷ȈÓÈο ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ·, οÛÙÚ· ηÈÂÎÎÏËۛ˜, Ô˘ ı· Û·˜ ·Ú·Û‡ÚÔ˘ÓÛ ÌÈ· ·Í¤¯·ÛÙË ÂÌÂÈÚ›·

16

LESVOS GUIDE 2009

Μοναδικά αξιοθέατα και µνηµεία

Ηδδιιααδδρροοµµήή ττοουυ χχρρόόννοουυ έέχχεειι αα--φφήήσσεειι µµννηηµµεείίαα εεξξααιιρρεεττιικκήήςςσσηηµµαασσίίααςς ααλλλλάά κκααιι έένναα ππλλήήθθοοςςααππόό µµεεσσααιιωωννιικκάά µµοονναασσττήήρριιαα,,κκάάσσττρραα κκααιι εεκκκκλληησσίίεεςς,, πποουυ θθαα

σσααςς εεννττυυππωωσσιιάάσσοουυνν.. ΜΜοοννααδδιικκάά ααξξιιοοθθέέαα--τταα µµέέσσαα κκααιι γγύύρρωω ααππόό ττηηνν ππόόλληη πποουυ δδεεννθθάάππρρεεππεε νναα χχάάσσεεττεε εείίννααιι::

Φρούριο ΜυτιλήνηςΠρόσκληση για ένα ταξίδι στο χρόνο καιµια ανίχνευση του παρελθόντος του νησι-ού µέσα από τα µνηµεία του κάστρου, ταοποία µιλούν από µόνα τους. Πλησιάστετα και προσπαθήστε να φαντασθείτε τορόλο τους στη ζωή και την προστασία τηςπόλης, από την εποχή του Βυζαντίου έως

τις µέρες µας. Το φρούριο της Μυτιλήνης είναι κτισµένοπάνω σ’ ένα µικρό λόφο, στο υψηλότεροσηµείο µιας χερσονήσου µεταξύ του βο-ρείου και νοτίου λιµένα της πόλης, καιχαρακτηρίζεται ως το µεγαλύτερο και ι-σχυρότερο της ανατολικής Μεσογείου.Κατά τους αρχαίους και βυζαντινούς χρό-νους η χερσόνησος αυτή ήταν νησί, α-φού χωριζόταν από την υπόλοιπη Λέσβοµε τον πορθµό του Ευρίπου. O Εύριποςβρισκόταν περίπου στο χώρο της σηµερι-νής οδού Ερµού (ο δρόµος της κεντρι-κής αγοράς της πόλης) και ένωνε το βό-ρειο µε το νότιο λιµάνι. Οι προσχώσειςκαι η ανθρώπινη παρέµβαση εξαφάνισαντον πορθµό και µετέτρεψαν τη νησίδα σεχερσόνησο. Ο αρχικός του πυρήνας, πουσχηµατίσθηκε κατά τους βυζαντινούς

Ιστο

ρία

17

LESVOS GUIDE 2009

Το νησί κατοικείται από το 3300 π.Χ. Σύµφωνα µε τον Όµηρο, κατά τη

διάρκεια του Τρωικού Πολέµου δέχτηκεπολλές επιθέσεις από τους Αχαιούς

10ο αι. π.Χ. εγκαταστάθηκαν οι Αιολείς 7ος - 6ος αι. π.Χ. Στους Αρχαϊκούς

Χρόνους την εποχή του Πιττακού 589-579πχ η Λέσβος και η πρωτεύουσά τηςΜυτιλήνη έγιναν σπουδαίο εµπορικό καιπολιτιστικό κέντρο

Το 527-479 π.Χ. το νησί έπεσε στα χέριατων Περσών

Mέλος της Αθηναϊκής Συµµαχίας (433-406 π.Χ.)

Kυριαρχείται από τους Μακεδόνες, τουςΠτολεµαίους, το βασιλιά του ΠόντουΜιθριδάτη (88-79 π.Χ.) και τουςΡωµαίους

Κατά τη Βυζαντινή Περίοδο γνώρισεεπιδροµές Σλάβων, Σαρακηνών και

Καταλανών. Αποτέλεσε τµήµα της λατινικής

αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης(1204-1247),

Tο 1354 παραδόθηκε από τοναυτοκράτορα του Bυζαντίου ΜιχαήλΠαλαιολόγο στους Γενοβέζους (ωςαντάλλαγµα για τη βοήθειά τους στηνπαλινόρθωση της βυζαντινήςαυτοκρατορίας από τους Φράγκους, το1261)

1462 µΧ. κατακτήθηκε από τουςΤούρκους

1912 µΧ. Απελευθερώθηκε καιενσωµατώθηκε στο ελληνικό κράτος

Το 1922, δέκα χρόνια αργότερα, µε τηνκαταστροφή της Σµύρνης, το νησίκατακλύστηκε από πρόσφυγες, ύστερααπό τη συµφωνία για την ανταλλαγήπληθυσµών

Χρονολόγιο

18

LESVOS GUIDE 2009

Το κάστρο της Μυτιλήνης

χρόνους, θεωρείται ότι χτίστηκε πάνωστην αρχαία ακρόπολη. Οι πρώτες σηµα-ντικές επεµβάσεις στο κάστρο έγιναν κα-τά την περίοδο κτήσης της Λέσβου απότους Γατελούζους και συγκεκριµένα απότον άρχοντα Φραγκίσκο Γατελούζο, το έ-τος 1373. Ακολούθησαν και άλλες αλλα-γές και προσθήκες, µε κυριότερη αυτήτων Οθωµανών το 1677, στους οποίουςοφείλεται και το κατώτερο βόρειο τµήµατης οχύρωσης. Για οικοδοµικό υλικό χρη-σιµοποιήθηκαν πολλά κοµµάτια από πα-λαιότερα κτίσµατα, όπως το αρχαίο θέα-τρο της Mυτιλήνης, που την εποχή εκείνηείχε πλέον παρακµάσει. Μετά την απε-λευθέρωση από τους Τούρκους, το1912, το φρούριο χρησιµοποιήθηκε ωςστρατώνας. Η αλόγιστη χρήση οικοδοµι-κού υλικού του φρουρίου, µετά το 1912,µε σκοπό την κατασκευή νεότερων προ-σφυγικών κτισµάτων, είχε ως αποτέ-λεσµα τη σταδιακή φθορά του. Από µορφολογική άποψη, διακρίνεται σταεξής τµήµατα:

Ακρόπολη (Επάνω Κάστρο), στο νότιοκαι πιο ψηλό τµήµα του λόφου.

Κυρίως Περίβολος (Μεσαίο Κάστρο),το µεγαλύτερο τµήµα του οποίου κατα-

σκευάστηκε από τους ΓενοβέζουςGateluzzi.

Κατώτερος Περίβολος (Κάτω Κάστρο),στο Β∆ τµήµα, η κατασκευή του οποίουτοποθετείται στους χρόνους της τουρκο-κρατίας. Τα σπουδαιότερα µνηµεία που θα δει ο ε-πισκέπτης του κάστρου είναι: ο κεντρικόςδυτικός πύργος, γνωστός και ως «Πύρ-γος της Βασίλισσας», µε την αφιερωµατι-κή πλάκα που φέρει το οικόσηµο των Γα-τελούζων, τον αετό και τα τέσσερα «B»των Παλαιολόγων του Bυζαντίου, το Kου-λέ Tζαµί, η οθωµανική πύλη Oρτά Kαπού,η Πυριτιδαποθήκη, ο Tεκές, το Οθωµανι-κό Ιεροδιδασκαλείο, το Λουτρό, η Kρήνηκαι η ∆εξαµενή. Στο εσωτερικό του κάστρου διενεργού-νται ανασκαφικές έρευνες από το Κανα-δικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Έχουν απο-καλυφθεί οικοδοµήµατα της αρχαϊκήςκαι κλασικής περιόδου, καθώς και κατά-λοιπα των µεσαιωνικών χρόνων. Στο Με-σαίο Κάστρο σώζονται αρκετά κτίσµατατης οθωµανικής περιόδου, όπως ο Μεν-δρεσές, το χαµάµ, το νοσοκοµείο µε τιςφυλακές, ένας τσεσµές και η πολύ ενδια-φέρουσα ∆εξαµενή.

Ιστο

ρία

19

LESVOS GUIDE 2009

Εκλεκτά τέκνα από την αρχαιότητα…

ΠιττακόςΈνας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας και αιρετός τύραννος του νησιούκατά τον 8 - 7ο αιώνα. Κατάφερε να σταθεροποιήσει το ολιγαρχικό πολίτευµακαι να το εδραιώσει στο νησί.

Σαπφώ η Ερεσία Η Σαπφώ θεωρείται από πολλούς η σηµαντικότερη λυρική ποιήτρια όλων τωνεποχών. Είναι αξιοθαύµαστο το γεγονός ότι µια γυναίκα εκείνης της εποχής είχετέτοια αγωγή και παιδεία, ζούσε τόσο έντονα, έκανε µεγάλα ταξίδια και έφτασεως τη Σικελία. Ήταν πολιτικά ενεργό πρόσωπο, καταδικάστηκε µάλιστα σεεξορία για ένα διάστηµα, ενώ διατηρούσε σχολή στη Μυτιλήνη µε 100 περίπουµαθήτριες από όλες τις ακµάζουσες πόλεις του Ελληνισµού. Οι πληροφορίες γιατη ζωή της Σαπφούς µας δίνουν τη δυνατότητα να βγάλουµε κάποια γενικότερασυµπεράσµατα για τις ελευθερίες και τα δικαιώµατα που απολάµβανε η γυναίκατης Λέσβου.

Ο Ερέσιος φιλόσοφος ΘεόφραστοςΤου 4ου π.Χ. είναι ο Ερέσιος φιλόσοφος Θεόφραστος, διάδοχος του Αριστοτέληστην Περιπατητική Σχολή, την οποία διεύθυνε για πολλές δεκαετίες. Ο ίδιος οΑριστοτέλης έζησε στο νησί τουλάχιστον για δυο χρόνια και µαζί πήγαν στηΜακεδονία µετά από την πρόσκληση του Φιλίππου για την εκπαίδευση του γιουτου Αλέξανδρου.

…ως τα νεότερα χρόνια

ΘεόφιλοςΟ Θεόφιλος (1873 - 1934) γεννήθηκε και έζησε ταπαιδικά του χρόνια στην όµορφη περιοχή της Βαρειάς,τόπο που αγάπησε πολύ κι αυτό φαίνεται έντονα στοζωγραφικό του έργο. Περιηγήθηκε, ανήσυχος κιονειροπαρµένος όπως ήταν, από τη Σµύρνη ως τοΠήλιο και τη Λάρισα, για να επιστρέψει οριστικά στηΜυτιλήνη το 1926, όπου και τον ανακάλυψε οδιακεκριµένος Λέσβιος τεχνοκριτικός-εκδότηςΕλευθεριάδης - Τεριάντ, ο οποίος κυριολεκτικά τονέβγαλε από την αφάνεια διοργανώνοντας µιασυγκλονιστική έκθεση των έργων του στο Παρίσι.Σήµερα, ορισµένα απ’ αυτά τα έργα εκτίθενται στοµουσείο του Λούβρου.

ΤερριάντO Στρατής Eλευθεριάδης –Teriade γεννήθηκε το Μάιοτου 1897 στη Mυτιλήνη και πέθανε τον Οκτώβριο του1983 στο Παρίσι. Στα 18 του χρόνια έφυγε από τηΛέσβο και πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε νοµικά.Αφού µεγάλη του αγάπη ήταν πάντα η ζωγραφική,έγινε σύντοµα κριτικός Τέχνης. Συνεργάστηκε ενεργάκαι καθοριστικά µε καθιερωµένους εκδότες τηςεποχής, αναλαµβάνοντας τις εικαστικές στήλεςπεριοδικών, βιβλίων, εφηµερίδων και απέκτησε

20

LESVOS GUIDE 2009

Από το 2000 ξεκίνησαν έργα αναστήλω-σης της Ορτά Καπού (Μεσαίας - ∆υτικήςΠύλης) και της ∆εξαµενής, ενώ πρόσφα-τα άρχισε η εξωτερική διαµόρφωση τουµνηµείου.Στο χώρο του κάστρου υπάρχει, τα τελευ-ταία χρόνια, χώρος για τις πολιτιστικέςεκδηλώσεις του καλοκαιριού.

Αρχαίο Θέατρο Μυτιλήνης Στο βόρειο λόφο της, κοντά στον προ-σφυγικό συνοικισµό, σε µια πευκόφυτηπεριοχή απέναντι από το κάστρο, βρίσκε-ται το περίλαµπρο Αρχαίο Θέατρο. Χτί-στηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους,επισκευάστηκε από τους Ρωµαίους καισήµερα σώζεται η τελευταία οικοδοµικήφάση του, που χρονολογείται στα υστε-ρορωµαϊκά χρόνια. Κατά τις ανασκαφέςπου έγιναν τη δεκαετία του 1950 αποκα-λύφθηκε η κυκλική ορχήστρα και το πε-ταλόσχηµο κοίλο του θεάτρου, το οποίο,

σύµφωνα µε τους υπολογισµούς, χωρού-σε 10.000 θεατές. Η ορχήστρα ορίζεταιαπό το εντελώς κατεστραµµένο κοίλο µετοίχο που έφερε ορθοµαρµάρωση και ησκηνή διαιρείται σε τρεις διαδρόµους.Στο µεσαίο βρέθηκε κτιστός οχετός, γιατην απορροή των υδάτων. Στα δυτικά τηςορχήστρας υπάρχουν δύο δωµάτια,σκαµµένα στο βράχο του κοίλου. Όταν το 62 π.X. επισκέφθηκε τη Mυτιλή-νη ο Pωµαίος στρατηγός Ποµπήιος, εν-θουσιάστηκε τόσο πολύ απ’ το θέατρο,που έδωσε εντολή να αντιγραφεί το σχέ-διό του και λίγα χρόνια αργότερα έφτιαξεένα πανοµοιότυπο στη Pώµη. Η ακουστική του θεάτρου θεωρείται ε-φάµιλλη της Επιδαύρου.

Μουσεία της πόληςΑρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης

Παλαιό κτήριο: Aργ. Eφταλιώτη 7, Mυτιλήνη,

Tο αρχαίο θέατρο

Ιστο

ρία

21

τηλ.: 22510 22081Νέο κτήριο: 8ης Nοεµβρίου, Mυτιλήνη,τηλ.: 22510 40223 Το αρχαιολογικό µουσείο στεγάζεται σεδύο κτήρια. Το παλιό είναι ένα αρχοντικόµε ανάγλυφο διάκοσµο και υποστατικόκαι αποτελεί από µόνο του χαρακτηριστι-κό δείγµα της εκλεκτικιστικής αρχιτεκτο-νικής των αρχών του 20ού αιώνα. Εκεί ε-κτίθενται ευρήµατα από τις ανασκαφές

στο γνωστό προϊστορικό οικισµό τηςΘερµής, αλλά και εκπληκτικά κιονόκρα-να, που προέρχονται από τους περί-φηµους αιολικούς ναούς.Το νεόδµητο σύγχρονο κτήριο του νέουαρχαιολογικού µουσείου ανταποκρίνεταιστις διεθνείς προδιαγραφές της µουσειο-λογίας. Εκεί παρουσιάζεται µε ιδιαίτερηέµφαση η Λέσβος των ρωµαϊκών χρό-νων. Στα εκθέµατα περιλαµβάνονται ψη-

Ο ναός των Μέσων

22

LESVOS GUIDE 2009

φιδωτά, όπως τα γνωστά της «Οικίας Mε-νάνδρου», τοιχογραφίες, γλυπτά, ανα-θηµατικά, επιτύµβια αγάλµατα και άλλα.

Mουσείο ΘεόφιλουBαρειά Μυτιλήνης, τηλ.: 22510 41644Στο προάστιο της Μυτιλήνης, Bαρειά, καιµέσα σ’ έναν καταπράσινο ελαιώνα, λει-τουργεί από το 1965, µε έργα του διά-σηµου Λέσβιου λαϊκού ζωγράφου Θεόφι-λου.

Μουσείο Μοντέρνας ΤέχνηςΒΒιιββλλιιοοθθήήκκηη ΕΕλλεευυθθεερριιάάδδηη -- ΤΤεερριιάάννττ Βρίσκεται στο ίδιο κτήµα µε το µουσείοΘεοφίλου, στη Βαρειά. Στις 16 από τις20 συνολικά αίθουσές του παρουσιάζο-νται 29 βιβλία του τεχνοκριτικού – εκδό-τη, Ελευθεριάδη - Τεριάντ, µε εικονογρα-φήσεις διάσηµων καλλιτεχνών, όπως τωνΠικάσο, Σαγκάλ, Λοράνς, Βιγιόν, Λεζέ,Ματίς κ.ά. Σε κάθε αίθουσα φυλάσσεταισε βιτρίνα ατόφιο το κάθε βιβλίο του, ε-νώ στους τοίχους εκτίθενται οι περισσό-τερες εικόνες και σελίδες του, αλλά καιέργα του διακεκριµένου Έλληνα ζωγρά-φου Τσαρούχη.

Το Εκκλησιαστικό Βυζαντινό ΜουσείοΛειτουργεί από το 1978 σε ιδιόκτητο χώ-ρο, στο κέντρο της πόλης, απέναντι ακρι-βώς από την είσοδο του ναού του AγίουΘεράποντα. Μεταξύ άλλων εκθεµάτωνκαι η συλλογή φορητών εικόνων που κα-λύπτουν µια χρονική περίοδο µεγαλύτερητων επτά εκατονταετιών, µε τις παλαιότε-ρες να ανάγονται στο 13ο αιώνα.

Λεσβιακό κιονόκρανο

ΠΠααρράάδδοοσσηη εεννααννττίίοονν lliiffee ssttyyllee¶·ÓËÁ‡ÚÈ·, ÈÔ‰ÚƠ̂˜, ÁϤÓÙÈ· Î·È ¯ÔÚÔ›

24

LESVOS GUIDE 2009

Tηη δδιιααττήήρρηησσηη ττωωνν ππααρρααδδόόσσεεώώννττηηςς,, ηη ΛΛέέσσββοοςς ττηη χχρρωωσσττάά κκυυ--ρρίίωωςς σστταα υυππέέρροοχχαα ππααρρααθθααλλάάσσ--σσιιαα κκααιι οορρεειιννάά χχωωρριιάά ττηηςς,, πποουυ,,λλόόγγωω ττηηςς γγεεωωγγρρααφφιικκήήςς ααπποοµµόό--

ννωωσσηηςς,, ττηηςς κκοοιιννωωννιικκήήςς δδοοµµήήςς κκααιι ττηηςς ιι--σσττοορρίίααςς ττοουυςς,, ττιιςς ττηηρροούύνν ααππααρρέέγγκκλλιιτταα εεδδώώκκααιι ααιιώώννεεςς..Κάποια από τα πολλά και ονοµαστά πανη-γύρια της είναι : Του Άι Γιάννη του Κλήδονα, στο Σίγρι,

στις 24 Ιουλίου, κατά τη διάρκεια του ο-ποίου ανάβουν φωτιές και πηδούν τα«κάψαλα» στα δροµάκια του χωριού.

Του ταύρου, στην Αγία Παρασκευή, τοτελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουνίουή το πρώτο του Ιουλίου και στην Πηγή τοδεύτερο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου. Ησφαγή του ταύρου θεωρείται εντυπω-σιακή και είναι αποµεινάρι των προχρι-στιανικών θυσιών. Το έθιµο αναβίωσεστο 17ο αι. Κατά τη διάρκειά του γίνο-νται ιππικοί αγώνες και ετοιµάζεται τοπαραδοσιακό «κισκέκι» (κρέας µε σιτά-ρι), που βράζει σε µεγάλα καζάνια και

κατόπιν µοιράζεται στους επισκέπτες. Του Ταξιάρχη, στο Μανταµάδο, την Κυ-

ριακή των Μυροφόρων. Κατά τη διάρ-κειά του γίνεται η σφαγή του βοδιού, µα-γειρεύεται το «κισκέκι» και ακολουθούνπροσκύνηµα και αγρυπνία.

Της Παναγίας, τον ∆εκαπενταύγουστο,στην Αγιάσο και την Πέτρα. Στην Αγιάσοσυρρέει πλήθος προσκυνητών, µερικοίαπό τους οποίους έρχονται µε τα πόδιακαι διανυκτερεύουν στο προαύλιο τουναού.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις στο νησίΚάθε χρόνο διοργανώνονται εξαιρετικέςεκθέσεις ζωγραφικής, συναυλίες µουσι-κής µε ροκ, τζαζ, αλλά και ελληνικό ρε-περτόριο από γνωστούς καλλιτέχνες καισυναυλίες από τις τοπικές χορωδίες παρα-δοσιακής µουσικής Λέσβου.Ακόµη, θεατρικές παραστάσεις από τιςπολλές ντόπιες θεατρικές οµάδες.ΕΕιιδδιικκάά γγιιαα φφέέττοοςς εείίννααιι ππρροογγρρααµµµµααττιισσµµέέννηηµµεεγγάάλληη σσυυννααυυλλίίαα µµεε ττοουυςς ssccoorrppiioonnss σσττιιςς 44ΙΙοουυλλίίοουυ

Παναγία Φανερωµένη στο Σίγρι

Παράδοσ

η

25

Θρησκευτικός τουρισµός Τα µοναστήρια

H Λέσβος και η µακραίωνη ιστορία της έ-χουν να επιδείξουν µια σειρά από σπου-δαία µοναστηριακά κέντρα. Η πλήρης α-νάπτυξη του µοναχισµού πραγµατοποιή-θηκε µετά τον 13ο αιώνα, κατά τη διάρ-κεια, δηλαδή, της τουρκοκρατίας.

Μονή Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και ΕιρήνηςΙδρύθηκε το 1963, στο ίδιο σηµείο όπου

κατά τα βυζαντινά χρόνια υπήρχε µονα-στήρι το οποίο καταστράφηκε απόΟθωµανούς στρατιώτες, το 1463. Ένα α-πό τα πιο ξακουστά µοναστήρια µε χιλιά-δες προσκυνητές που καταφτάνουν στονησί µόνο και µόνο για να το επισκε-φτούν και να προσκυνήσουν τη χάρη τωνΑγίων. Η ηγουµένη Ευγενία Κλειδαρά -συγγραφέας πολλών θρησκευτικών βι-βλίων- και οι 40 µοναχές που πλέον απο-τελούν τον πληθυσµό της µονής, φροντί-ζουν µε επιτυχία τόσο για την επικοινω-νία, όσο και για τη φήµη του µοναστηρι-

Καµίνι στον Άγ. Στέφανο

26

LESVOS GUIDE 2009

Mανταµάδος: Tα παπούτσια του Tαξιάρχη

ού.

Ταξιάρχης στο Μανταµάδο

Ο πρώτος ναός χτίστηκε πριν από το 18οαιώνα, ενώ το 1879 ανοικοδοµήθηκε εκβάθρων. Το εικόνισµα του Αρχαγγέλου εί-ναι ανάγλυφο και φτιαγµένο, σύµφωναµε την παράδοση, από πηλό και αίµα. Στοναό φυλάσσεται ως εθνικό και εκκλησια-στικό κειµήλιο ο αρχιερατικός σάκος τουµαρτυρικού Οικουµενικού ΠατριάρχηΓρηγορίου Ε΄.

Μονή Πιθαρίου ή «Πιθάρι»((ΜΜοοννήή ΠΠααµµµµεεγγίίσσττωωνν ΤΤααξξιιααρρχχώώνν ττηηςς ΕΕρρεε--σσοούύ))∆ύο είναι οι εκδοχές για την ίδρυσή της.Σύµφωνα µε την πρώτη, πρόκειται για βυ-ζαντινό µοναστήρι που ανασυστήθηκε κα-τά τη διάρκεια της οθωµανικής αυτοκρα-τορίας. Η δεύτερη υποστηρίζει ότι ιδρύ-θηκε τον 16ο αιώνα.

Mονή Yψηλού((ΑΑγγίίοουυ ΙΙωωάάννννοουυ ττοουυ ΘΘεεοολλόόγγοουυ))Βρίσκεται στην κορυφή του όρουςΌρδυµνος, στο δρόµο για το Σίγρι. H µο-νή διαθέτει αξιόλογη ιστορική βιβλιοθή-κη, µε δεκάδες παλαιότυπα βιβλία που

χρονολογούνται από το 1535 µέχρι το1845. Στο µουσείο της εκτίθενται αξιο-θαύµαστα και πολύτιµα ιστορικά αντι-κείµενα τέχνης, όπως µητροπολιτικές ρά-βδοι, χρυσοκέντητα άµφια και ιερά λεί-ψανα.

Μονή Λειµώνος Πανύψηλη και επιβλητική, είναι η µεγαλύ-τερη σε έκταση της Λέσβου. Από το έτοςιδρύσεώς της (1526) έγινε τόπος ασκη-τισµού και λατρείας, αλλά και δυναµικόφυτώριο συστηµατικής παιδείας. Αξιόλο-γες είναι οι τοιχογραφίες που κοσµούν τοεσωτερικό του µοναστηριού, ενώ χρονο-λογούνται από το 16ο-17ο αιώνα. Στηνπερίφηµη «Λειµωνιάδα» Σχολή δίδαξε οξακουστός για την ευρυµάθειά του διδά-σκαλος του Γένους, Παχώµιος Ρουσάνος.Μια σειρά από σπουδαιότατους κειµηλια-κούς θησαυρούς, όπως βυζαντινά και µε-ταβυζαντινά χειρόγραφα και εικόνες, έ-ντυπα, ιερά άµφια, λειτουργικά σκεύη, ά-για λείψανα και λαογραφικά εκθέµατα,την κατατάσσουν στις πλουσιότερες µο-νές του Αιγαίου, ενώ η βιβλιοθήκη της φι-λοξενεί 5.000 βιβλία περίπου. Η ΜονήΛειµώνος συνεχίζει µέχρι σήµερα τηνπλούσια πνευµατική, κοινωνική και φι-λανθρωπική της παράδοση και στο χώρο

Παράδοσ

η

27

LESVOS GUIDE 2009

της στεγάζονται λαογραφικό και γεωλογι-κό µουσείο, λεσβιακό σπίτι και γηρο-κοµείο.

Το «Μετόχι του Ταξιάρχη Κλοπεδής»((σσττηηνν ΑΑγγίίαα ΠΠααρραασσκκεευυήή))Το µοναστήρι ιδρύθηκε από τον Άγιο Ιγνά-τιο τον Αγαλλιανό, τον 16ο αιώνα και α-ποτελεί µέχρι σήµερα Μετόχι της ΜονήςΛειµώνος. Βρίσκεται τέσσερα χλµ βορει-οδυτικά της Αγίας Παρασκευής, πολύ κο-ντά στον αρχαιολογικό χώρο του ιερούτης Κλοπεδής. Το καθολικό του είναι α-φιερωµένο στους Αρχαγγέλους Μιχαήλκαι Γαβριήλ και εορτάζει στις 6 Σε-πτεµβρίου. Αξιόλογη η αµφίστοµη κρήνηστην είσοδο του Μοναστηριού µε µαρµά-ρινη επιγραφή του 1776. Στο µοναστήριυπάρχει µόνιµα ιερέας και είναι επισκέ-ψιµο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους απότην ανατολή έως τη δύση του ηλίου κα-θηµερινά, ενώ παρέχεται και διαµονήδωρεάν.

Μονή ΠεριβολήςΗ Μονή Περιβολής βρίσκεται σε µια πα-ράκαµψη του επαρχιακού δρόµου Καλλο-νής-Άντισσας, λίγο πριν την Άντισσα, στηνόχθη του ποταµού Βούλγαρη. Πρόκειταιγια γυναικεία µονή αφιερωµένη στα Εισό-δια της Θεοτόκου, η οποία ερηµώθηκεκατά τα τελευταία χρόνια. Στο παρελθόν(τουλάχιστον από τον 16ο αιώνα µέχρι τατέλη του 18ου αιώνα), αποτελούσε εξάρ-τηµα της ανδρικής µονής των ΤαξιαρχώνΚρεοκώπου, που βρίσκεται σε απόσταση

µίας περίπου ώρας απ’ αυτήν, στην κορυ-φή του βουνού Χάλακας. Το καθολικό της µονής είναι κτισµένοστον τύπο της ξυλόστεγης βασιλικής, µι-κρών διαστάσεων µε αξιόλογες τοιχογρα-φίες που χρονολογούνται στον 16ο αιώνα

Αρχιτεκτονική του νησιού∆ιακρίνεται στους παρακάτω τύπους:Πέτρινα αγροτόσπιτα µε κεραµίδια και

καµινάδα.Λιθόκτιστα αστικά σπίτια µε κεραµοσκε-

πή, δύο ή τρεις ορόφους και «σαχνισί-νι» (ξύλινη, συνήθως, προεξοχή,φτιαγµένη µε την τεχνική του «µπαγντα-ντί» - ξύλο µε πηλό).

Πύργοι ή κάστρα της εύπορης κοινωνι-κής τάξης, που αποτελούσαν τις εξοχι-κές κατοικίες ή τα καταλύµατα κατά τησυγκοµιδή της ελιάς.

Αρχοντικά της αστικής τάξης, σε προβη-γκιανό, βαυαρικό και νεοκλασικόρυθµό, εξαιρετικά δείγµατα της εκλεκτι-κιστικής αρχιτεκτονικής που επικρατού-σε στην πόλη κατά τη διάρκεια του πε-ρασµένου αιώνα. Τα σπίτια αυτά είχανσοφίτες, µαρµάρινες διακοσµήσεις, σα-χνισίνια, εκπληκτικούς κήπους, µαρµά-ρινες σκάλες, ζωγραφιστά ταβάνια, τοι-χογραφίες, λιθόστρωτα, χαβούζες, µα-ντεµένια κάγκελα και φουρούσια, περί-τεχνες σιδηροκατασκευές, ακόµα και α-γαλµατίδια.

Τα κτίσµατα αυτά σχεδιάστηκαν και χτίστη-καν από τους αρχιτέκτονες Αργύρη Αδαλήκαι Iγνάτιο Βαφειάδη (µαθητές του Τσίλερ)

28

LESVOS GUIDE 2009

και θα τα συναντήσετε τόσο στην πόλη -Κιόσκι, Σουράδα - όσο και σε πολλά χωριά(Μόλυβο, Πέτρα, Μόρια, Πλωµάρι κ.λπ.). Τα περισσότερα από αυτά τα σπίτια ήτανεξοχικές κατοικίες των µεγαλοαστών τουνησιού. Σε µερικά υπάρχουν ζωγραφικάµοτίφ στα ταβάνια και στους τοίχους, απόντόπιους ζωγράφους, όπως ο ΒασίλειοςΙθακίσιος από το Ακρωτήρι, µαθητής τουΛύτρα, ο Μαλέας και άλλοι. Συχνά η πέ-τρα που χρησιµοποιήθηκε για να κτιστούναυτά τα αρχοντικά ήταν φερµένη από τολατοµείο Σαρµουσάκ της Μικράς Ασίας,που βρίσκεται στην είσοδο του κόλπουτου Αϊβαλιού. Πολλά επίσης χτίστηκαν µειγνιµβρίτη, την περίφηµη πέτρα Μυστε-γνών.Εντυπωσιακά είναι και τα βιοµηχανικά κτή-ρια του νησιού (βυρσοδεψεία, σαπωνοποι-εία, ελαιοτριβεία κ.λπ.), πολλά από τα ο-ποία έχουν ανακαινιστεί και χρησιµοποιού-

Γιορτή της παπαλίνας σε διάφοραµέρη του νησιού.

Γιορτή ούζου στο Πλωµάρι -πού αλ-λού- µε παραδοσιακούς µεζέδες καιπροϊόντα Λέσβου υπό την αιγίδατης Ελληνικής Εθνικής Επιτροπήςγια την UNESCO.

Γιορτή του γλυκάνισου στο Λισβόρι.

Ακόµη

Γιορτή ψαράδων στην Παναγιούδα.

Συναυλίες στο στάδιο της Καλλονής.

Εκδηλώσεις του συλλόγου «Αλθαία»στα Κεραµιά.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις από το∆ήµο Βασιλικών και µοναδικά λαϊκάγλέντια από το σύλλογο Σταυρού.

Θρησκευτικές και εορταστικές εκδη-λώσεις στον Άγιο Ερµόλαο Παλαιο-

κήπου Γέρας, µε µουσικοχορευτικέςβραδιές.

Θρησκευτική πανήγυρης του ΑγίουΠαντελεήµονα στο Πέραµα, µε το έ-θιµο του Κονταριού στην προβλήτατου λιµανιού.

Θεατρικές παραστάσεις στο Πολύκε-ντρο Μανταµαδου.

Το Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευήςστη Λαφιώνα, του Αγίου Παντελε-ήµονα στην Άναξο.

Εκθέσεις κεραµικών κ.λπ. στον πα-ραδοσιακό µύλο στη παραλία τηςΘερµής από τον πολιτιστικό σύλλο-γο του χωριού.

Guest djs στα µοδάτα µπαράκια απ΄άκρη σ’ άκρη του νησιού.

Το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στηνΑµαλή µε µουσικοχορευτικές εκδη-λώσεις.

Αξίζουν ιδιαίτερα

Φύσ

η

29

LESVOS GUIDE 2009

νται σαν πολιτιστικά ή πνευµατικά κέντρα

(π.χ. στο Μανταµάδο, στην Αγία Παρα-

σκευή, στον Πολιχνίτο, στο Πλωµάρι).

Περισσότερα από 1.400 αυτο-φυή είδη και υποείδη «ανώτε-ρων» φυτών έχουν εντοπιστείστο νησί, ενώ ο κόλπος τηςΚαλλονής αποτελεί έναν από

τους µοναδικούς υγροτόπους της Ελλά-δας, µε πάνω από 130 είδη πουλιών.Ο πλούτος αυτός οφείλεται, µεταξύ άλ-λων, στην ποικιλία των βιοτόπων, την ιδι-αιτερότητα των πετρωµάτων, στη γειτνία-ση µε τη Μικρά Ασία, αλλά και στον απόγεωλογικής άποψης πρόσφατο αποχω-ρισµό της από το ανατολικό Αιγαίο.Εδώ στη Λέσβο γεννήθηκε και διέπρεψεο «πατέρας» της βοτανικής επιστήµηςΘεόφραστος (372–287 π.X.). Φαίνεταιπως η χλωρίδα του νησιού παρουσίαζε α-πό τότε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Από τα α-ξιοσηµείωτα της χλωρίδας είναι το ροδό-δενδρο το κίτρινο, που φύεται στη δυτικήπλευρά (µεταξύ Aνεµότιας και Παρακοί-λων), κοντά σε δάσος κωνοφόρων, ο κρί-νος της θάλασσας, η τσικουδιά, η ίριδα,το απλόφυλλο, το άλυσσον και αρκετά εί-δη ορχιδέας στο όρος Όλυµπος. Επίσης, πολλά τµήµατα του νησιού είναι

30

LESVOS GUIDE 2009

κατάφυτα από ελαιώνες και δάση τραχεί-ας πεύκης, βελανιδιάς, ελάτου, πλατά-νου, οξιάς και καστανιάς. Πολλά αµφίβια, ερπετά, πουλιά και προ-πάντων θηλαστικά γεµίζουν τα δάση,τους ελαιώνες και τη µικτή δενδρόβια καιθαµνώδη βλάστησή της. Ανάµεσά τουςξεχωρίζει η γαλιά (σκίουρος), το οµορφό-τερο µικρό θηλαστικό που ζει και υπάρ-χει µόνο στη Λέσβο. Ενδιαφέρον παρου-σιάζουν, επίσης, η νησιωτική πέρδικα«τσούκαρ» και ο µαυροπελαργός.

Yγρότοπος Kόλπου KαλλονήςΠόλος έλξης για εναλλακτικό τουρισµό...Ο κόλπος της Καλλονής είναι πολύ γνω-στός στο εξωτερικό ως τουριστικός προ-ορισµός µε σκοπό την παρατήρηση που-λιών. ΌΌλληη ηη θθααλλάάσσσσιιαα ππεερριιοοχχήή πποουυ ππεερριι--κκλλεείίεεττααιι ααππόό ττοονν κκόόλλπποο µµααζζίί µµεε ττοουυςς χχεερρ--σσααίίοουυςς υυγγρροοττόόπποουυςς πποουυ εεννττοοππίίζζοοννττααιι σσττοοσσύύννοολλοο σσχχεεδδόόνν ττηηςς ππεερριιµµέέττρροουυ ττοουυ,, σσυυνν--θθέέττοουυνν έένναα οοιικκοοσσύύσσττηηµµαα ιιδδιιααίίττεερραα σσηηµµαα--ννττιικκόό γγιιαα τταα πποουυλλιιάά,, τταα οοπποοίίαα ππααρρααττηηρροούύ--ννττααιι εεκκεείί σσεε µµιιαα εεννττυυππωωσσιιαακκάά µµεεγγάάλληη πποοιι--κκιιλλίίαα εειιδδώώνν..

Birdwatching

Στα τοπ τα εναλλακτικάΟι προτάσεις για εναλλακτικό τουρισµόστη Λέσβο είναι πολλές:Aπό τζιπ-σαφάρι, αν διαθέτετε τέτοιο,στους απέραντους ελαιώνες και σταδάση της, και trekking σ’ ένα δίκτυοµονοπατιών που σας επιτρέπει να περ-πατήσετε το νησί απ’ άκρη σ’ άκρη,µέχρι bird watching, που προσελκύειπολλούς επιστήµονες αλλά και λάτρειςτου είδους απ’ όλο τον κόσµο. Επίσης,ιππασία, ψάρεµα, wind surfing στις πιοβόρειες παραλίες, ψαροτούφεκο καιό,τι άλλο σας περάσει από το µυαλό εί-ναι εφικτό. Ακόµη, οι σκαφάτοι θα ε-ντυπωσιαστούν κάνοντας το γύρο τουνησιού. Ο θρησκευτικός τουρισµός ε-δώ ευδοκιµεί µιας και υπάρχουν πολ-λά και αξιόλογα µοναστήρια. Μην ξε-χνάτε πως τα ονοµαστά ιαµατικά λου-τρά του νησιού αποτελούν σταθερό πό-λο έλξης όλες τις εποχές του χρόνου.Aν είστε lesbian gay, η Eρεσός συγκε-ντρώνει φίλες απ’ όλη την υφήλιο.Trendy gay bars, ξενοδοχεία και µαγα-ζιά, όλα... στο βωµό της Σαπφούς.

ΚΚοοσσµµοοπποολλίίττιικκηη ΛΛέέσσββοοςς ¡ËÛ› ÁÈ· Ù·Í›‰È· ·Ú·Ì˘ı¤ÓÈ· ηÈÌÔÓ·‰Èο, ÁÈ· ÌfiÓÔ˘˜ ‹Û˘ÓÙÚÔÊÈÎÔ‡˜, ÁÈ· ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ,Ê›ÏÔ˘˜, ·Ú¤Â˜, ÁÈ· ÛÔÊÈÛÙÈÎ¤Ê˘ÛÈÔÏ¿ÙÚ˜, Ì·ÓÈÒ‰ÂȘ ÂÚÈ·ÙËÙ¤˜,·ıÂÚ¿Â˘ÙÔ˘˜ ÂÚÈËÁËÙ¤˜, ·ÓȯÓÂ˘Ù¤˜ÌÔÓÔ·ÙÈÒÓ, ÁÈ· ıÚËÛ΢fiÌÂÓÔ˘˜.°È· Ôχ ‹ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ ¯ÚfiÓÔ

32

LESVOS GUIDE 2009

Η σηµαντικότερη περιοχή για παρατήρη-ση πουλιών όλο το χρόνο είναι αδιαµφι-σβήτητα η Αλυκή Αγίας Παρασκευής -ό-που µάλιστα από το ∆ήµο Αγίας Παρα-σκευής έχει τοποθετηθεί ειδικό παρατη-ρητήριο, για τα πλήθη των παρατηρητώνπουλιών (birdwatchers) που µαζεύονταιεκεί. Οι επισκέπτες αυτοί έρχονται στηΛέσβο κατά προτίµηση την άνοιξη (απόµέσα Απριλίου µέχρι τέλη Μαΐου), για ναπαρακολουθήσουν την εαρινή µετανά-στευση των πουλιών από την Αφρική, ό-που πέρασαν το χειµώνα, προς την Ευ-ρώπη όπου θα φτάσουν για να αναπαρα-χθούν την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Είδη Η περιοχή κατακλύζεται κάθε χρόνο από α-γριόχηνες, αγριόπαπιες, αγριόκυκνους, ε-ρωδιούς, αλκυόνες, χαλκόκοτες, αβοκέ-τες, πελεκάνους, γλάρους, γλαρόνια, νε-ρόκοτες, φαλακροκόρακες, αλλά κι απόροζ φλαµίγκο, που ξεχωρίζουν και θεω-ρούνται οι οµορφότεροι και οι πλέον επι-βλητικοί «επισκέπτες» του υγροβιότοπου.

Τοο ππιιοο κκοοσσµµοοπποολλίίττιικκοο κκοοµµµµάάττιιττηηςς ΛΛέέσσββοουυ εείίννααιι ηη ίίδδιιαα ηη ππρρωω--ττεεύύοουυσσάά ττηηςς.. ΗΗ ΜΜυυττιιλλήήννηη εείίννααιιµµιιαα οορργγααννωωµµέέννηη ππόόλληη,, πποουυ έέχχεειιχχττιισσττεείί γγύύρρωω ααππόό ττοο γγρρααφφιικκόό ννόό--

ττιιοο λλιιµµάάννιι.. ΠΠρροοσσααρρµµοοσσµµέέννηη σσττιιςς ααππααιιττήή--σσεειιςς ττηηςς σσύύγγχχρροοννηηςς ννααυυττιιλλίίααςς ααππόό ττοο 1199οοααιιώώνναα µµέέχχρριι κκααιι σσήήµµεερραα,, ααπποοττεελλεείί ττοο κκεε--ννττρριικκόό λλιιµµάάννιι ττοουυ ννηησσιιοούύ κκααιι εεξξυυππηηρρεεττεείίόόλλεεςς ττιιςς ααννάάγγκκεεςς δδιιαακκίίννηησσηηςς εεµµπποορρεευυµµάά--ττωωνν κκααιι µµεεττααφφοορράάςς εεππιιββααττώώνν..Ο Μόλυβος, στο βόρειο τµήµα του νησι-ού, διαθέτει το πιο τουριστικό προφίλ,κυρίως από τον Μάιο µέχρι τον Οκτώ-βριο. Το Πλωµάρι, η Καλλονή, τα Βατε-ρά, η Πέτρα, η Σκάλα Σκαµνιάς, το Σίγρικαι η Ερεσός, κυρίως κατά τους καλοκαι-ρινούς µήνες έχουν µια δική τους ενδια-φέρουσα τουριστική πρόταση.

Ταξίδι για όλο το χρόνοΓια να πάρετε µια πρώτη γεύση, το ελάχι-στο που απαιτείται είναι δέκα ηµέρες –µην ξεχνάτε πως πρόκειται για το τρίτοµεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, µετά τηνΚρήτη και την Εύβοια. Είτε µείνετε στηνπόλη, είτε µοιράσετε το χρόνο σας στιςυπόλοιπες τουριστικές περιοχές, οι ιδανι-

ª˘ÙÈÏ‹ÓË

life

sty

le

33

κές διακοπές στο νησί της Λέσβου προϋ-ποθέτουν αυτοκίνητο. Θα κινηθείτε έτσιπιο άνετα, απολαµβάνοντας ένα συναρ-παστικό και ενδιαφέρον τοπίο, αλλά καιένα συγκλονιστικό σκηνικό εναλλαγώνκαι αντιθέσεων

Μοντέρνοι και παραδοσιακοί προορισµοίΤα καλοκαίρια, οι µοντέρνοι προορισµοίδυναµώνουν και εκτός πόλης. Στο διά-σηµο Μόλυβο, αλλά και στη Σκάλα (Για-λό) της Ερεσού, στην Πέτρα, στο Πλωµά-

ªÂÏ›ÓÙ·

34

LESVOS GUIDE 2009

ρι, στα Βατερά.Τα κεφαλοχώρια του νησιού διαθέτουν έ-να ιδιαίτερα ζωντανό και αυθεντικό παρα-δοσιακό στιλ ζωής: Η Αγιάσος, ο Πολιχνί-τος, ο Σκόπελος, το Πλωµάρι, τα Λουτρά,τα Πάµφιλα, η Θερµή, ο Μανταµάδος, οΜόλυβος η Πέτρα, η Αγία Παρασκευή, ηΚαλλονή, η Άντισσα, η Ερεσός και ο Με-σότοπος, σίγουρα δεν θα σας αφήσουν α-συγκίνητους, καθώς θα σας φέρουν νο-σταλγικά πίσω σε άλλες εποχές. Από την άλλη, τα παραδοσιακά ψαροχώ-ρια, όπως η Παναγιούδα, η ΣκάλαΣκαµνιάς, το Πέραµα, η Σκάλα Πολιχνί-του, η Σκάλα Καλλονής, ο Γαβαθάς, το Σί-γρι, δίνουν ένα γαστρονοµικό «παρών»µε τα κρεµασµένα χταπόδια να λιάζονταιαπλωµένα και τα «τραπεζάκια έξω», πλάιστο καρνάγιο, τα λιµανάκια ή στις µικρέςγραφικές παραλίες τους.

Καλοκαίρι πάµε στα καλύτεραBeach sports, ροµαντικές ακροθαλασ-σιές, γαλήνια λιµανάκια, άραγµα στα cultκαφενεία και τα trendy φαγάδικα, ξέφρε-νο clubbing και µπόλικο µεζεδοπαίχνιδο.Αν καλοκαίρι για εσάς σηµαίνει δραστη-ριότητες όλων των ειδών, στις πιο οργα-νωµένες παραλίες του νησιού –πλαζΤσαµάκια στη Μυτιλήνη, Μόλυβος, Πέ-τρα, Άναξος, Σίγρι, Σκάλα Ερεσού, Σκάλα

Καλλονής, Βατερά, Άγιος Ισίδωρος– σαςπεριµένουν απίθανα beach sports. Αν πάλι ανήκετε στους αθεράπευτα ροµα-ντικούς, µπορείτε να περάσετε ατέλειω-τες ώρες στις παραλίες ή να ριλαξάρετεστους ήρεµους κολπίσκους και στουςγραφικούς παραθαλάσσιους οικισµούς:Χαραµίδα, Άγιος Ερµογένης, Κανόνι, Πε-ταλίδι, Σκάλα Μυστεγνών, Σκάλα Μπαλτζι-κίου (Νέες Κυδωνίες), Πεδή, Τσόνια, Κά-για, Εφταλού, Φανερωµένη, Νυφίδα, Με-λίντα, Τάρτι, Ευρειακή.Αν δεν σας αρέσει η πολυκοσµία και εί-στε απαιτητικοί και ανήσυχοι επισκέπτες,µπορείτε άνετα να απολαύσετε την η-ρεµία σας σε εξωτικά τοπία ή µοναχικέςανεξερεύνητες παραλίες, λίγα µόλις χι-λιόµετρα οf road. Φτέλια, Λιγονάρι, Τσί-λια, Μερσίνια, ∆ρώτα, Άγιος Φωκάς,Αχλαδερή, Αποθήκα, Ποδαράς, Χρού-σος, Τσιχλιώντα, Αρχαία Άντισσα,Τσαµούρ Λιµάνι, Μικρή και Μεγάλη Τσι-χράντα, Γενί Λιµάνι, Παλιός, Άγιος Στέφα-νος.Για σας που θέλετε να ξοδέψετε χρόνοστην πόλη, οι παραλίες της Βαρειάς, τηςΒίγλας, της Νεάπολης και της Κρατήγου,προς το αεροδρόµιο, είναι µια γρήγορηλύση. Άλλες τέτοιες κοντινές βόλτες είναιτα Μπλόκια, πίσω από το άγαλµα τηςΕλευθερίας -στην έξω µεριά του λιµενο-βραχίονα- για υπέροχες βουτιές. Επίσης

§ÈÒÙ·

life

sty

le

35

το µπάνιο στο Απειλί στα ρηχά, µετά τηνπλαζ Τσαµάκια, είναι απολύτως cult, µιακαι εκεί θα συναντήσετε µόνο ντόπιους Για τους slow movers, δεν υπάρχει καλύ-τερη πρόταση από το άραγµα στα νεανι-κά καφέ, τα παραδοσιακά ουζερί, ταtrendy φαγάδικα και τα all day µπαράκιατης πόλης αλλά και των άλλων τουριστι-κών προορισµών, που µέρα µε τη µέραγίνονται όλο και περισσότερο δελεαστι-κοί. Για τους πιο gourmet επισκέπτες, η «απο-γείωση» βρίσκεται στη γευσιγνωσία τωνδιαφορετικών γλυκανισάτων ούζων καιτων ψαγµένων µεζέδων που τα συνοδεύ-ουν, χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι θα στε-ρηθούν τα εξαιρετικά κρασιά, που θαβρουν στα καλά µαγαζιά, τις παγωµένεςµπίρες, αλλά και ό,τι έχει σχέση µε όλωντων ειδών τα wines and spirits.Για τους σκαφάτους, το νησί προσφέρειµοναδικές εµπειρίες, καθώς διαθέτειπλήθος απάτητων παραλιών και απά-νεµων µικρών λιµανιών, που θα τους µεί-νουν αξέχαστα. Τα Τοκµάκια -τα νησάκιααπέναντι από τις παραλίες του Μανταµά-δου- ο Άγιος Γεώργιος -το νησάκι απένα-ντι από την Πέτρα-, η Κρυφτή Παναγιά α-νάµεσα στη ∆ρώτα και στη Μελίντα είναιαπό τα «must» και «not to be missed». Για τους τζιπ-σαφάρι maniacs, αλλά καιγια όλους τους moto-cross fanatics, ηΛέσβος αποτελεί δέλεαρ, καθώς υπόσχε-ται άπειρες συναρπαστικές διαδροµέςκαι πολλά φανταστικά χιλιόµετρα χωµατό-δροµων.

Νησί για όλες τις εποχέςΜέσα ή έξω από την πόλη, µακριά ή κο-ντά, το νησί έχει τόσες επιλογές, που δενθα πλήξετε ποτέ.Οι κάτοικοι της Μυτιλήνης ζουν, εργάζο-νται και διασκεδάζουν, µέσα στο πλαίσιοτης µικρής, αλλά πάντα ζωντανής, πόληςτους, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.Αν θελήσετε να επισκεφθείτε το νησί µιαοποιαδήποτε άλλη εποχή, εκτός από κα-λοκαίρι, σίγουρα θα βρεθείτε µπροστά σ’ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό:Φοιτητόκοσµος στα νεανικά στέκια τηςπροκυµαίας, ντόπιοι στην αγορά, στις τα-βέρνες και στα εστιατόρια, µια εικόνα,δηλαδή, όπου πρωτοστατεί το χαρακτηρι-στικό «όλοι µια παρέα» των µικρών καιανθρώπινων περιοχών, που τόσο διαφέ-ρουν από τις µεγαλουπόλεις.Την εξαιρετική κινητικότητά της την οφεί-λει επίσης στην έδρα του ΠανεπιστηµίουΑιγαίου και στο υπουργείο Αιγαίου πουβρίσκονται εκεί, αλλά και στο σεβαστό α-ριθµό επισκεπτών του επιχειρηµατικούκύκλου.Όσο για τα χωριά της, οι µη τουριστικέςπερίοδοι σας προσφέρουν την ευκαιρίανα τα γνωρίσετε όσο ποτέ άλλοτε. Με α-πόλυτη ηρεµία, θα ανακαλύψετε την αρχι-τεκτονική τους παράδοση, θα περπατή-σετε στα ήσυχα καλντερίµια και θα βιώ-σετε την αληθινή σχέση του ανθρώπουµε τη φύση. Αφεθείτε στη µαγεία της ατµόσφαιραςτων µοναδικών ιαµατικών λουτρών του

36

LESVOS GUIDE 2009

νησιού και γίνετε µύστες µιας πρωτόγνω-

ρης εµπειρίας.

Ιαµατικά λουτρά ΤΤαα ιιααµµααττιικκάά λλοουυττρράά ττηηςς ΛΛέέσσββοουυ εείίννααιι ιιδδιι--ααίίττεερραα δδηηµµοοφφιιλλήή.. ΧΧααλλααρρώώσσττεε σσττηη ««ζζεενν»»ααττµµόόσσφφααιιρραα κκααιι ααπποολλααύύσσττεε ττηη θθέέρρµµηηττοουυςς

Θέρµα Κόλπου Γέρας

((1100οο χχλλµµ.. ΜΜυυττιιλλήήννηηςς –– ΚΚααλλλλοοννήήςς))Πρόκειται για κορυφαία λουτρά. Tο νερόχύνεται ορµητικό στις δύο χωριστές χα-βούζες (ανδρών και γυναικών) απόµαρµάρινους κρουνούς, δηµιουργώνταςτις προϋποθέσεις για φυσικό υδροµα-σάζ. H θερµοκρασία του είναι ιδανική καιτο µπάνιο κάτι περισσότερο από απολαυ-στικό. Οι λουόµενοι ξεπερνούν τους10.000 ετησίως. Στα must ένα χαλαρω-τικό µασάζ από τα µαγικά χέρια της Mά-γιας. ΘΘεερρµµοοκκρραασσίίαα:: 4400οο CCΡΡααδδιιεεννέέρργγεειιαα:: 11,,88 µµοοννάάδδεεςς AAννοοιιχχττάά όόλλοο ττοο χχρρόόννοοΤΤηηλλέέφφωωννοο:: 2222551100 4411550033

Λουτρόπολη Θερµής((1122οο χχλλµµ.. ππααρρααλλιιαακκήήςς οοδδοούύ ΜΜυυττιιλλήήννηηςς ––MMααννττααµµάάδδοουυ))Η πηγή χαρακτηρίζεται ως χλωριονατρι-ούχος-σιδηρούχος αλιπηγή. Στις εγκατα-στάσεις υπάρχουν 11 ατοµικές µπανιέ-ρες. Το νερό έχει υψηλή θερµοκρασίακαι πηγάζει από χώρο που άπτεται σχε-δόν των λουτρικών εγκαταστάσεων.Ενδείκνυται για γυναικολογικές παθήσειςκαι ρευµατοπάθειες.ΘΘεερρµµοοκκρραασσίίαα:: 4466,,99οο CC

Οι βρύσεςΣ’ ολόκληρο τονησί σώζονταιπολλές δηµόσιεςβρύσες από τηνπερίοδο τηςτουρκοκρατίας,µε ανάγλυφες ε-πιγραφές και δια-κοσµήσεις.Σταµατήστε εκείκαι ξεδιψάστε µετο γάργαρο νερότους.

Βρύση στο Σίγρι

Το χαµάµ στο Μεσαγρό

life

sty

le

37

ΡΡααδδιιεεννέέρργγεειιαα:: 66,,88 µµοοννάάδδεεςςΛΛεειιττοουυρργγεείί ααππόό ττοονν ΙΙοούύννιιοο έέωωςς ττοονν ΟΟκκττώώ--ββρριιοοΤΤηηλλέέφφωωννοο:: 2222551100 7711117700

Tα θέρµα της Eφταλούς(3,5 χλµ. από τη Mήθυµνα)Tα λουτρά της Eφταλούς είναι από τα ε-λάχιστα της Ελλάδας όπου επιτρέπονταιτα κοινά µπάνια (ανδρών – γυναικών).Βάλτε µαγιό, πάρτε συντροφιά τον άν-θρωπό σας και απολαύστε ένα λουτρόστη στεγασµένη µε τρούλο χαβούζα.ΘΘεερρµµοοκκρραασσίίαα:: 4466οο CC ΡΡααδδιιεεννέέρργγεειιαα:: 1144,,77 µµοοννάάδδεεςςAAννοοιιχχττάά ααππόό ττιιςς 1155 ΙΙοουυννίίοουυ έέωωςς ττιιςς 1155ΝΝοοεεµµββρρίίοουυΤΤηηλλέέφφωωννοο:: 2222553300 7711224455

Άγιος Ιωάννης Λισβορίου (2 χλµ. έξω από το Λισβόρι)Εκεί υπάρχουν δύο χαβούζες, η µία χτί-στηκε επί τουρκοκρατίας και η άλλη το1959. Xλωρονατριούχος πηγή, µε πολύυψηλή θερµοκρασία, ενδείκνυται για αρ-θριτικά, ρευµατισµούς, µυαλγίες, ισχιαλ-γίες, νευραλγίες και δερµατικά προ-βλήµατα. Αξίζει µια βόλτα µόνο και µόνογια την εµπειρία. Tα συστατικά της πηγής- Kάλιο, Kάδµιο, Nάτριο, Άργιλος και κε-ραµικά, σιδηρούχα, αλατούχα στοιχείακαθώς και φυσικό θειάφι - µπορεί να εί-ναι αυτό που χρειάζεται για να ανακτήσε-τε την ενέργειά σας. ∆ίπλα λειτουργεί α-

νακαινισµένος ξενώνας µε 20 κρεβάτιακαι µικρό καφενεδάκι.ΘΘεερρµµοοκκρραασσίίαα:: έέωωςς 7700οο CCΡΡααδδιιεεννέέρργγεειιαα:: 22,,44AAννοοιιχχττάά όόλλοο ττοο χχρρόόννοοΤΤηηλλέέφφωωννοο:: 2222552200 7711115599

Ιαµατικά Πολιχνίτου (1,5 χλµ. έξω από τον Πολιχνίτο)Tο χειµώνα η τοποθεσία απ’ όπου ανα-βλύζει το νερό διακρίνεται από µακριά,καθώς η περιοχή γεµίζει µε ατµούς. Τανερά είναι εµπλουτισµένα µε φυσική ρα-δονιοακτινοβολία 15-25 µονάδεςMACHE. Θεεωωρροούύννττααιι ααππόό ττιιςς θθεερρµµόόττεερρεεςςττηηςς ΕΕυυρρώώππηηςς.. Είναι χχλλωωρροοννααττρριιοούύχχεεςς καιείναι εφάµιλλες του Βισµπάντεν τηςΓερµανίας. Το κτήριο των λουτρών, ιδιαιτέρως ατµο-σφαιρικό, διατηρείται θαυµάσια. H πηγήπου τροφοδοτεί τις δύο χαβούζες του έ-χει νερό θερµοκρασίας 60ο C. Εκτός α-πό τις χαβούζες, υπάρχουν ντουζιέρεςµε κρύο νερό και χώρος για χαλάρωσηκαι µασάζ µετά το µπάνιο, αλλά και α-τοµικά λουτρά. ΘΘεερρµµοοκκρραασσίίαα:: 6677--9922οο CC // λλοουυττήήρρεεςς 4422--4444οο CCΡΡααδδιιεεννέέρργγεειιαα:: 11,,66 -- 66 µµοοννάάδδεεςςAAννοοιιχχττάά όόλλοο ττοο χχρρόόννοοΤΤηηλλέέφφωωννοο:: 2222552200 4411222299wwwwww..hhoottsspprriinnggss..ggrr,,ee--mmaaiill:: iinnffoo@@hhoottsspprriinnggss..ggrr

38

LESVOS GUIDE 2009

Άναξος

Σπήλαια της ΛέσβουTο νησί έχει 200 σπήλαια περίπου καιπάνω από δέκα ανεξερεύνητα καρστικάφρέατα (φούσες). Εδώ πρέπει να τονι-στεί ότι, σύµφωνα µε τις ενδείξεις, αρκε-τά από αυτά κατοικούνταν κατά τους νεο-λιθικούς χρόνους και άλλα χρησιµοποι-ούνται µέχρι σήµερα σαν λατρευτικοί χώ-ροι.ΜΜεερριικκάά ααππόό τταα ππιιοο γγννωωσσττάά εείίννααιι:: Το σπήλαιο στη θέση «Μαγαράς» Αλυ-φαντών, µήκους 120 µέτρων.

Το σπήλαιο στη θέση «Άγιος Ιωάννης» ή«Φούσα», στη Μυχού, µήκους 90 µέ-τρων. Το σπήλαιο «Πατσόνα» ή «Κόκκινη Αρά-χνη», πίσω από το εργοστάσιο της ∆ΕΗ,µήκους 45 µέτρων. Το σπήλαιο «Αγίου Βαρθολοµαίου»,στους Ταξιάρχες (Καγιάνι), µήκους 60µέτρων. Το σπήλαιο στη θέση «Γλάστρα» ή«Σπήλιο» Αγιάσου, µήκους 45 µέτρων. Το σπήλαιο στον Άγιο Ισίδωρο του

ΠΠλλααζζ ττοουυ EEOOTT ((TTσσααµµάάκκιιαα))

KKααννόόννιι ((ΘΘεερρµµήήςς)) ΠΠεεττααλλίίδδιι ΣΣκκάάλλαα MMππααλλττζζιικκίίοουυ ΣΣκκάάλλαα MMυυσσττεεγγννώώνν ΞΞααµµππέέλλιιαα ΠΠεεδδήή AAγγ.. ΣΣττέέφφααννοοςς ((ΠΠααππ--

ππάά)) TTσσόόννιιαα KKάάγγιιαα ((ΣΣκκααµµννιιάά)) EEφφττααλλοούύ ΠΠλλάάζζ MMοολλύύββοουυ ΠΠέέττρραα ΆΆννααξξοοςς

TTσσιιχχρράάνντταα ΓΓααββααθθάάςς ΦΦααννεερρωωµµέέννηη ((ΣΣίίγγρριι)) ΠΠλλααζζ ΣΣιιγγρρίίοουυ KKοοχχυυλλοοπποοττααµµόόςς ΛΛεείίµµεενναα TTσσιιχχλλιιώώννττααςς ΓΓιιααλλόόςς ((ΣΣκκάάλλαα EEρρεε--

σσοούύ)) XXρροούύσσοοςς ((MMεεσσόόττοο--

πποοςς)) TTααββάάρριι ΠΠααρράάκκοοιιλλαα ΣΣκκάάλλαα KKααλλλλοοννήήςς NNυυφφίίδδαα ((ΠΠοολλιιχχννίίττοοςς)) BBααττεερράά

∆∆ρρόότταα MMεελλίίνντταα AAγγ.. IIσσίίδδωωρροοςς XXααρρααµµίίδδαα AAγγ.. EEρρµµοογγέέννννηηςς EEυυρρεειιαακκήή TTάάρρττιι ΦΦττέέλλιιαα MMυυρρσσίίννιιαα ΛΛιιγγωωννάάρριι ΓΓυυααλλίί κκιιόόσσκκιι

((KKρράάττηηγγοοςς)) KKάάττιιαα

ΗΗ ΜΜυυττιιλλήήννηη σσττοο ππιιάάττοο σσααςς∏ §¤Û‚Ô˜ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ¤Ó·˜·ÓÂÍÂÚ‡ÓËÙÔ˜ Á·ÛÙÚÔÓÔÌÈÎfi˜·Ú¿‰ÂÈÛÔ˜, Ô˘ ÂÚÈ̤ÓÂÈ Ó· Û·˜Ì˘‹ÛÂÈ Û’ ¤Ó· ·Ôχو˜ ÁÔËÙ¢ÙÈÎfiÙ·Í›‰È Á‡Û˘

40

LESVOS GUIDE 2009

∆ήµου Πλωµαρίου, µήκους 40 µέτρων.

Το σπήλαιο στην Αγία Παρασκευή.

Παραλίες του νησιού

Αµµουδερές squeaky beaches, άλλεςµε βότσαλο, µε φύκια ή βράχια.

Κρύα καταγάλανα νερά, επιβλητικό τοπίο,άλλοτε για ήσυχες και άλλοτε για έντονεςδιακοπές.Όλες οι παραλίες του νησιού κρατούν τοενδιαφέρον σας. Οι οργανωµένες γίνο-νται πόλος έλξης των πιο all day fun κα-ταστάσεων, αυτές που µαζεύουν λιγότεροκόσµο είναι για τους λάτρεις της αυθεντι-κότητας και της ηρεµίας χωρίς να νοιώ-θουν έντονα την αποµόνωση, ενώ οι πιοαπάτητες και ερηµικές απευθύνονταιστους εναλλακτικούς και σ΄ εσάς που τοbeach life style είναι η απόλυτη συνύ-παρξη µε τη φύση. Σίγουρα θα βρείτε α-κόµα περισσότερες µικρές ή µεγάλες πα-ραλίες αν περιπλανηθείτε στα παράλια µεσκάφος ή αν αποφασίσετε να εξερευνή-σετε το νησί βήµα - βήµα. Όλοι κάπου θαβρείτε µια prive θέση δίπλα στο κύµα,πάνω στα βότσαλα, κοντά στα ανάγλυφαβράχια

∂ÌÌ. ªÂÓ¿ÎË 38, ∞ı‹Ó·, ÙËÏ: 210 3814525

γεύσ

η

41

Κααθθώώςς ηη κκοουυζζίίνναα ττηηςς ΛΛέέσσββοουυ αα--πποοττεελλεείί έένναα εεξξααιιρρεεττιικκόό αασσττιικκόό,,ααγγρροοττιικκόό κκααιι µµιικκρραασσιιααττιικκόόµµίίγγµµαα,, θθεεωωρρεείίττααιι έέννααςς ααππόόττοουυςς κκααλλύύττεερροουυςς εεκκππρροοσσώώ--

πποουυςς ττηηςς µµεεσσοογγεειιαακκήήςς δδιιααττρροοφφήήςς Η Λέσβος έχει υψηλή παράδοση και άπο-ψη στη γεύση. Η καρδιά της γαστρο-νοµίας της χτυπάει κάπου εκεί, ανάµεσαστα φηµισµένα και µοσχοβολιστά αλίπα-στα ψαρικά και τα βουτυράτα λαδοτύρια,που τώρα τελευταία ξανακάνουν τηνεµφάνισή τους στα καλά µπακάλικα, µαζίµε τα άλλα τυριά τύπου γραβιέρας πουπαρασκευάζονται µε επικάλυψη παραφί-νης. Και επειδή το παιχνίδι της γεύσηςδεν έχει τέλος, ακολουθούν τα µοναδικήςνοστιµιάς τοπικά φαγητά και γλυκά, πά-ντα µε τη συνοδεία του περίφηµου ντόπι-ου ούζου.

Η µαγειρική τέχνη της Μυτιλήνης έχει ναεπιδείξει µια ανεξερεύνητη πλευρά τηςµεσογειακής διατροφής, που συναρπάζειακόµη και τους µεγαλύτερους δηµοσιο-γράφους γεύσης , οι οποίοι τη θεωρούνκορυφαία και πολύ αυθεντική. Αν και απότο νησί απουσιάζουν οι chef και τα εστια-τόρια πολυτελείας, η γαστρονοµία του θε-ωρείται πραγµατικά υψηλών προδιαγρα-φών. Γευτείτε, λοιπόν, στις ταβέρνες καιστα µαγέρικα, καλοφτιαγµένα πιάτα, τέ-τοια που σε άλλα µέρη της Ελλάδας έ-χουν ξεχαστεί ύστερα από την εισβολήτης «τουριστικής» κουζίνας. Οι Μυτιληνιοί χρησιµοποιούν όλα τα προϊ-όντα της γης τους για να δηµιουργούν τιςιδιαίτερες και ευφάνταστες σπεσιαλιτέτους, µερικές από τις οποίες µόνο σετούτο το νησί θα συναντήσετε. Να θυµάστε, πάντως, ότι και µόνο για τηνκουζίνα του θα άξιζε να επισκεφθεί κά-

ÊÚ¤ÛÎÔ „¿ÚÈ ª˘ÙÈÏ‹Ó˘ÏÈfiηÊÙÔÌ·ÚÁˆÙ‹Ú· ÛÎÔÚ‰¿Ù˯ٷԉ¿ÎÈ ÛÙ· Î¿Ú‚Ô˘Ó·Ï·‰ÔÙ‡ÚÈ ª˘ÙÈÏ‹Ó˘ηÎη‚È¿¯Ù¤ÓÈ· „ËÙ¿ÎÂÊÙ¤‰Â˜ (Ù¿ÚÈ·)ϷΤډ·Á˘·ÏÈÛÙÂÚ¤˜Î˘‰ÒÓÈ·Á·Ú›‰Â˜ÏÔ˘Î¿ÓÈη ¶ÔÏȯӛÙÔ˘Û·Ú‰¤ÏϘ ∫·ÏÏÔÓ‹˜ÎÔ˘ÙÛÔÌÔ‡Ú˜∂ÌÌ. ªÂÓ¿ÎË 38, ∞ı‹Ó·, ÙËÏ: 210 3814525

∞ÓÔȯٿ οı ̤ڷ ·fi ÙÔ Úˆ›ÂÎÙfi˜ ∫˘Úȷ΋˜

∞ÓÔȯٿ οı ̤ڷ ·fi ÙÔ Úˆ›ÂÎÙfi˜ ∫˘Úȷ΋˜

42

LESVOS GUIDE 2009

ποιος κάθε γωνιά αυτού του τόπου.Στις περίφηµες ταβέρνες του νησιού θαγευτείτε τα θαλασσινά του κόλπου, ό-πως χτένια, κυδώνια, πίννες, στρείδια,και άλλα οστρακοειδή (αρκεί να είναι ησωστή εποχή), χταποδάκι και αχινοσα-λάτες. H ποιότητα των αλιευµάτων της είναιπάρα πολύ υψηλή, πιθανόν λόγω τωνκλιµατολογικών συνθηκών και της πλού-σιας σε φυσικές τροφές (πλαγκτόν) θά-λασσας. Σε πολλά σηµεία θα συναντή-σετε µοναδικούς αστακότοπους και αν-

θρώπους που µαγειρεύουν µε µεράκικαι σαφή γνώση των υλικών τους. Σε µερικά ταβερνεία ή και στους καφε-νέδες της ενδοχώρας θα απολαύσετετο... «ό,τι βγάλει ο τζέτζερης» ή ακόµακαι φρέσκα τηγανητά αυγά ααλλααννιιάάρρααςςκκόόττααςς, µε τηγανητές πατάτες, ζυµωτόψωµί και ελιές. Τα άσπρα φασόλια«πιάζ», γλυκά και νοστιµότατα, µπορείνα σας φανεί παράξενο αλλά προε-τοιµαστείτε να τα συναντήσετε σχεδόνσε κάθε ταβέρνα της πόλης.Στα ουζερί, µε τους µοναδικούς µεζέ-

Ελαιόλαδο έξτρα παρθένο, λεπτόρ-

ρευστο και µε διακριτικό άρωµα

Ελιές Μυτιληνιές, µικρές, σαρκώ-

δεις και πολύ νόστιµες

Ούζο υψηλής ποιότητας. Στη Λέσβο,

σήµερα, πολλές µεγάλες και µικρές

ποτοποιίες παράγουν εκλεκτό ούζο

Γαλακτοκοµικά προϊόντα του νησιού

από γάλα αιγοπροβάτων µιας ιδιαίτε-

ρης τοπικής ράτσας, που εκτρέφεται

µε παραδοσιακό τρόπο και αγνή τρο-

φή

Μοναδικό λαδοτύρι Μυτιλήνης, τυπο-

ποιηµένο σε παραφίνη, µε µεστή

γεύση (αν είστε τυχεροί, δεν απο-

κλείεται να βρείτε και το αυθεντικό,

µέσα στο λάδι, από µικρούς παραγω-

γούς ή νοικοκυριά)

Γραβιέρα µε πιπεράτη γεύση

Εξαιρετική παχιά φέτα

Τουλουµίσιο τυρί φτιαγµένο στον α-

σκό

Μοναδική φρέσκια ή ξερή µυζήθρα

Κασέρι πικάντικο, από τα καλύτερα

της Ελλάδας

Γιαούρτι παραδοσιακό σε πήλινο κε-

σέ (γραγούδα)

Αρωµατικό τραχανά ψιλό ή σε χά-

χλες

Παστουρµά από το ειδικό εργαστή-

ριο της πόλης

Λουκάνικα από τα κρεοπωλεία της

πόλης ή των χωριών

Αλίπαστα

MέλιΣτο νησί, εδώ και πάρα πολλά χρόνιαλειτουργούν βιοτεχνίες επεξεργασίαςκαι τυποποίησης ψαριών (σαρδέλας,, κκοο--λλιιοούύ,, σσκκοουυµµππρριιοούύ, γαύρου, αντσούγιαςκαι λακέρδας) συντηρηµένων αποκλει-στικά στο αλάτι. Με την αλιπάστωση ταψάρια αποκτούν γεύση, άρωµα και τρα-γανότητα. Αφού τα ξαρµυρίσουν, τα κα-θαρίζουν και τα σερβίρουν µε λαδόξιδο.Μαρµελάδες, γλυκά του κουταλιού,ζυµαρικά, σάλτσες από εργαστήρια καιΣυνεταιρισµούς Γυναικών των χωριών,µέλι, µπακλαβά, αµυγδαλωτά, πλατζέτα,χαλβά Αγιάσου πανηγυριώτικο και χαλ-βά του µπακάλη φρέσκο.

Εκλεκτά ντόπια προϊόντα

δες, θα απολαύσετε την «τελετή του ού-ζου» όσο πουθενά αλλού στον κόσµο. (Οιετικέτες του ξεπερνούν τις 20 και είναιαπό τα πιο ονοµαστά brands της Ελλά-δας) Μη διστάσετε να σταµατήσετε στα γραφι-κά καφενεία που βρίσκονται στις πλατεί-ες των χωριών και να απολαύσετε εκεί τοουζάκι σας µε µεζέ, αλλά και µερακλίδι-κο ελληνικό καφεδάκι και γλυκό του κου-ταλιού. Μην παραλείψετε, επίσης, να επισκε-φθείτε κάποια από τα ζαχαροπλαστείαπου διαθέτουν τοπικά γλυκά. ∆εν θα σαςαφήσουν, επίσης, διόλου αδιάφορους τακαλούδια που ετοιµάζουν οι ΓυναικείοιΑγροτικοί Συνεταιρισµοί πολλών χωριώντου νησιού. Μην περιµένετε όµως να τα γευτείτε όλαµόνο σε ένα ταξίδι λίγων ηµερών, ιδιαίτε-ρα αν αυτό πραγµατοποιηθεί κατά τηδιάρκεια των µηνών Ιουλίου και Αυγού-στου.Οι γεύσεις στη Μυτιλήνη είναι µοναδικέςκαι εποχικές, γι’ αυτό προετοιµαστείτεγια πολλά ταξίδια, σε διαφορετικές χρονι-κές περιόδους, προκειµένου να τις απο-

λαύσετε όλες.

Ελαιόλαδο

H Μυτιλήνη του 19ου αιώνα και της βιοµη-χανικής επανάστασης, τροφοδοτούσε τις α-γορές της Ευρώπης µε λάδι πρώτης ποιό-τητας. Οι κοµψές Γαλλίδες των σαλονιών α-πολάµβαναν τα αγνά µοσχοσάπουνα απότα περίφηµα σαπωνοποιεία του νησιού. ΟιΜυτιληνιοί βιοµήχανοι και έµποροι ελαιο-λάδου και σαπουνιού έστησαν τις επαύλεις

κρασ

ί44

LESVOS GUIDE 2009

ΑΑξξίίζζεειι νναα δδοοκκιιµµάάσσεεττεε:: Πράσινη φάβα µε λάδι µυτιληνιό, ξε-

ρά κουκιά µε λαδορίγανη, γκιουζ-λεµέδες (τηγανητά τυροπιτάκια µεφύλλο ανοιγµένο στο χέρι).

Σαρδέλα Καλλονής, τη φηµισµένη«παπαλίνα», που είναι παστωµένηγια µερικές µόνο ώρες σε εφηµερί-δα µε χοντρό αλάτι - θεωρείται τοµεσογειακό «σούσι» και έχει κερδί-σει τις εντυπώσεις.

Πίτες µε χόρτα ή τυρί και σφουγγά-το µε κολοκύθι.

Γιορτινό «κισκέκι» - φαγητό των πα-νηγυριών και του γάµου, µε βοδινόκρέας και σιτάρι, που βράζουν πολ-λές ώρες σε µεγάλα καζάνια.

Γεµιστό αρνί µε συκωτάκια, σταφί-δες και κουκουνάρι, αρνάκι γιαουρ-τλού, βοδινό µε κυδώνια, κρέας σε-λινάτο, κρέας µε κουνουπίδι ή φρι-κασέ, χταπόδι ψητό ή κρασάτο, χτέ-

νια µε πιλάφι ή σπανάκι, Μελιτζάνες ιµάµ-µπαϊλντί, κολοκυθο-

λούλουδα γεµιστά µε ρύζι ή τυριά,ψάρια πλακί µε σκόρδο και ντοµά-τα, κεφτεδάκια µε ούζο και κύµινο.

Κότα γεµιστή µε ρύζι και συκωτά-κια, µπριζόλες στα κάρβουνα µεχυµό νεραντζιού αντί για λεµόνι,µπιφτέκια ψηµένα σε νεραντζόφυλ-λα.

Άγρια ραδίκια του βουνού (ζητήστενα πιείτε το ραδικοζούµι), λαχανίδαβραστή, ντολµαδάκια γιαλαντζί ήαυγολέµονο, σουγάνια (κρεµµύδιαγεµιστά µε κιµά και ρύζι).

Υπέροχα γλυκά του κουταλιού, ρυ-ζόγαλο, µπακλαβά, πλαντζέτα (φύλ-λο τυλιχτό µε καρύδια και σιρόπι),λουκουµάδες µε µυζήθρα, τηγανί-τες, αµυγδαλωτά, κυδωνόπαστο καιχαλβά από µυζήθρα.

Παξιµάδια από Αγιάσο, Ανεµότια, Φί-

Σπεσιαλιτέ του νησιού

∫¿‚· ÛÙÔ ªfiÏ˘‚Ô

M¤Û· ÛÙË ‰ÂηÂÙ›· Ô˘ ¤Ú·Û ·fi ÙËÓÚÒÙË ÂÌÊȿψÛË, Ô ªÂı˘ÌÓ·›Ô˜ √›ÓÔ˜¤Î·Ó ÁÈÁ¿ÓÙÈ· ‚‹Ì·Ù·. ¢ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ

‚ÈÔÏÔÁÈÎÔ‡˜ ·ÌÂÏÒÓ˜ ÂΛ Ô˘ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó, Û ¤Ó·ÌÔÓ·‰ÈÎfi ÛÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ͯ·Ṳ̂ÓÔ ·fi ·ÈÒÓ˜·ÌÂÏÔÙfiÈ, ÙÔÓ ËÊ·ÈÛÙÈ·Îfi ÎÚ·Ù‹Ú· Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ §¤Û‚Ô˘.∞Ó¤ÛÙËÛ ÂÎ ÓÂÎÚÒÓ ÙËÓ ·Ú¯·›· §Âۂȷ΋ ÂÚ˘ıÚ¿ ÔÈÎÈÏ›·ÛÙ·Ê˘ÏÈÔ‡ «Ã˘‰ËÚÈÒÙÈÎÔ», Ë ÔÔ›· ˘¿Ú¯ÂÈ ÌfiÓÔ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋§¤Û‚Ô. ∫·È ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ·fi ·˘Ù‹Ó ‰‡Ô ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÎÚ·ÛÈ¿,Ì ÚÒÙÔ ÙÔÓ ÂÚ˘ıÚfi ªÂı˘ÌÓ·›Ô, Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔÓÏ¢Îfi, Ì ÙË ¯Ú‹ÛË Ù˘ Û¿ÓÈ·˜ Ù¯ÓÈ΋˜ «blanc de noirs»ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÓÔÔ›ËÛË Ï¢ÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ ·fi ÂÚ˘ıÚ¿ ÛٷʇÏÈ·.

¢ÂÓ ·ÔÙÂÏ› ÏÔÈfiÓ ¤ÎÏËÍË, fiÙÈ ÙÔÂÍ·›ÚÂÙÔ ·˘Ùfi ÎÚ·Û› ‚Ú·‚‡ÙËΠÙÔ 2008ÛÙÔ ¢È·ÁˆÓÈÛÌfi Ù˘ ¢∏ø ÁÈ· ÎÚ·ÛÈ¿ ·fiÛٷʇÏÈ· ‚ÈÔÏÔÁÈ΋˜ ÁˆÚÁ›·˜, Ô·Ú·ÁˆÁfi˜ ÙÔ˘ °È¿ÓÓ˘ §¿ÌÚÔ˘ÙÈÌ‹ıËΠÙÔ 2009 ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·‚›ˆÛË Ù˘

·ÏÈ¿˜ ÔÈÎÈÏ›·˜ «Ã˘‰ËÚÈÒÙÈÎÔ» Î·È ÙËÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÌÔÓ·‰ÈÎÔ‡ÂÈÛΤ„ÈÌÔ˘ ÔÈÓÔÔÈ›Ԣ ÛÙÔ ÓËÛ›Ù˘ §¤Û‚Ô˘, ÂÓÒ Â›Û˘ ÙÔ 2009,ÛÙ· ∏ӈ̤ӷ ŒıÓË, ÛÙË °ÂÓ‡Ë, ÔªÂı˘ÌÓ·›Ô˜ √›ÓÔ˜ ·Ó·‰Â›¯ÙËΠÙÔηχÙÂÚÔ ÎÚ·Û› ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂÛ˘ÌÌÂÙÔ¯¤˜ ·fi ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·fi100 ¯ÒÚ˜.ª¤Û· ÏÔÈfiÓ Û ̛· ‰ÂηÂÙ›·ÂÙ‡¯·Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·’ fi,ÙÈ¿ÏÏÔÈ ÔÈÓÔÔÈÔ› ÂÙ˘¯·›ÓÔ˘Ó Ì¤Û·Û ·ÈÒÓ˜. ∂Ï¿Ù ӷ Ì·˜ÂÈÛÎÂÊı›ÙÂ

°È· Ó· ÂÈÛÎÂÊı›Ù ÙÔ ÔÈÓÔÔÈ›ÔÙÔ˘ ªÂı˘ÌÓ·›Ô˘ ÁÈ· ‰ˆÚ¿ÓÍÂÓ¿ÁËÛË Î·È Á¢ÛÈÁÓˆÛ›·,ÛÙÚ›„Ù ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÛÙÔ 24Ô ¯ÏÌ.Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ Ô‰Ô‡ ∫·ÏÏÔÓ‹˜-ÕÓÙÈÛÛ·˜-™ÈÁÚ›Ô˘. ™ÙËÓÛ˘Ó¤¯ÂÈ·, ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÙ ÙÔÓ‰ÚfiÌÔ ÚÔ˜ ÙÔ ¯ˆÚÈfi«Ã‡‰ËÚ·». ∆Ô ÔÈÓÔÔÈ›ԂڛÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô ÙÔ˘¯ˆÚÈÔ‡. ¶ÈӷΛ‰Â˜ ı· Û·˜Î·ıÔ‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó Û fiÏË ÙËӉȷ‰ÚÔÌ‹ Û·˜.

ªÔÚ›Ù ›Û˘ Ó· Ì·˜ÂÈÛÎÂÊı›Ù ÛÙÔwww.methymneos.gr ÁÈ·ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜

∞£∏¡∞: ∞Ãπ§§∂ø™ 8 – 175 62 ¶. º∞§∏ƒ√ ∆∏§.: 210 9884284 FAX: 210 9884424§∂™µ√™: 811 03 ÃÀ¢∏ƒ∞ §∂™µ√À ∆∏§.: 22530 51518 FAX: 22530 51642¢π∞¢π∫∆À√: www.methymneos.gr ∏§. ∞§§∏§√°ƒ∞ºπ∞: info@methymneos.gr

øƒ∂™ §∂π∆√Àƒ°π∞™

1Ë πÔ˘Ï›Ô˘ 30Ë ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘:

9:00 .Ì. - 18:00 Ì.Ì.

1Ë √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 30 πÔ˘Ó›Ô˘: Ì ڷÓÙ‚ԇ

ΤΤοο οούύζζοο∆Ô Ô‡˙Ô Â›Ó·È ÔˆÛ‰‹ÔÙ ∂ÏÏ¿‰· ™›ÁÔ˘Ú· fï˜... Î·È ª˘ÙÈÏ‹ÓË!

τους γύρω στην πόλη της Μυτιλήνης και άλ-

λοι στο Πλωµάρι ή τον Μόλυβο. Έχτισαν τα

βιοµηχανικά τους κτήρια ( εργοστάσια, λιο-

τρίβια, κ.λπ.) µε µια µοναδική αρχιτεκτονι-

κή και συνέβαλαν στον τρόπο ζωής του νη-

σιού, στα γράµµατα, στις τέχνες αλλά και

στην οργάνωση της κοινωνίας. Οι επαφές

µε την Ευρώπη έφεραν πλούτο και χάρισαν

στο νησί µια συγκλονιστική πολιτισµική ε-

πιρροή ορατή µέχρι τα σήµερα.

Tο µυτιληνιό λάδι έχει φήµη και θεωρείται

ένα από τα καλύτερα της Eλλάδας. Eίναι ε-

λαφρύ, εύγευστο και λεπτόρευστο.

Αλλεπάλληλα είναι τα βραβεία για το λε-

σβιακό λάδι, σε όλες τις διεθνείς εκθέσεις

Kρασί

Ο«Λέσβιος Οίνος» ήτανφηµισµένος κατά την αρχαιό-τητα καθώς και τα περίφηµακρασιά της Καλλονής, όπως ο«Πυρραίος Οίνος».

Σήµερα στο νησί γίνονται αρκετές προ-σπάθειες από νέους οινοπαραγωγούςπου προσπαθούν να αξιοποιήσουν τις το-πικές ποικιλίες (πχ βάψα, φωκιανό καικουντούρα) µε σύγχρονα µέσα οινοποίη-σης, σε περιοχές όπως το Μεγαλοχώριστο Πλωµάρι ή στον Καρυώνα.Οι σηµαντικότερες όµως προσπάθειες έ-χουν γίνει από την εταιρεία “Μεθυµναί-

48

LESVOS GUIDE 2009

Ούζο

49

LESVOS GUIDE 2009

ος” που µέσα στη δεκαετία που πέρασεαπό την πρώτη εµφιάλωση, έκανε γιγά-ντια βήµατα. ∆ηµιούργησε βιολογικούςαµπελώνες, σε ένα µοναδικό αµπελοτό-πι, τον ηφαιστιακό κρατήρα της δυτικήςΛέσβου. Ανέστησε κυριολεκτικά την αρ-χαία Λεσβιακή ερυθρά ποικιλία σταφυλι-ού «Χυδηριώτικο», η οποία υπάρχει µόνοστη δυτική Λέσβο. Και δηµιούργησε απόαυτήν δύο εξαιρετικά κρασιά, µε πρώτοτον ερυθρό Μεθυµναίο, και στη συνέχειατον λευκό, µε τη χρήση της σπάνιας τε-χνικής «blanc de noirs» για την οινοποίη-ση λευκών κρασιών από ερυθρά σταφύ-λια.Εµπειρία αποτελεί λοιπόν η επίσκεψη

στο εξαιρετικό οινοποιείο, το οποίο βρί-

σκεται στα Χίδηρα, ένα από τα αποµο-νωµένα χωριά του νησιού. Εκεί ο ΓιάννηςΛάµπρου θα σας µυήσει στα µυστικά τηςγεύσης του καρσιού και µε χαρά θα σαςξεναγήσει στο χώρο του. «Η τελετουργία του ούζου έχει τόση σχέ-ση µε τον κορεσµό της πείνας, όση έχειη ερωτική πράξη µε την τεκνοποιία»

∆∆εειιππννοοσσοοφφιισσττήήςς

Mπορεί να φταίει το anis,που σαν φυτό µε καταγωγήάνω των 3000 χρόνωνδηµιουργεί αυτή τη µεθυ-στική αύρα. Αλλά και η αλ-

κοόλη, που περασµένη από τον πανάρ-

χαιο αποστακτήρα - τον άµβυκα – µεταλ-λάσσεται, καθώς ανακατεύονται οι απο-στάξεις µε τα αρωµατικά σπόρια σ’ αυτότο αιθέριο µυριστικό ποτό που ακούειστο όνοµα ούζο.Αραιωµένο µε νερό ή σκέτο, το ούζο εί-ναι ποτό της παρέας και της χαλάρωσης.Μοσχοµυρίζει παντού στη Μεσόγειο. ΣανPastiche και anisette στη Γαλλία, σανarac στις ακτές της Αφρικής και σαν Ού-ζο, µόνο στην Ελλάδα. Στη Μυτιλήνη ο αέρας µυρίζει ούζο και ηατµόσφαιρα µεθάει ντόπιους και περαστι-κούς. Η πρώτη επαφή µε το ούζο σε τού-το τον τόπο είναι όταν το δάχτυλο της για-γιάς, βουτηγµένο στο σπιρτόζο ποτό, ανα-κουφίζει τα µωρά από τον πονόδοντο. Ηµυρωδιά και η γλυκιά αυτή µέθεξη έχουνκαταγραφεί στο DNA των κατοίκων τηςΛέσβου. Από κει και ύστερα, το ούζο είναι η ίδια ηθάλασσα, µαζί µε τα γραφικά ταβερνάκιαπου απλώνονται εκεί ακριβώς που σκάειτο κύµα και µαζί, τα ατέλειωτα µεζεδο-παίχνιδα µε νοστιµιές, που ξεµαυλίζουντο µυαλό και την ψυχή.

Ο µύθος

Η όλη διαδικασία του ούζου επιτάσσειµια χαλαρότητα κκααιι µµααζζίί µµεε ττηηνν ηηδδοοννιικκήήααππόόλλααυυσσηη πποουυ ππρροοσσφφέέρρεειι ττοο άάρρωωµµαα ττοουυγγλλυυκκάάννιισσοουυ,, ηη ααδδιιόόρρααττηη γγλλύύκκαα κκααιι ηη ααττέέ--λλεειιωωττηη δδρροοσσιιάά γγίίννοοννττααιι ππααρράάγγοοννττεεςς πποουυδδηηµµιιοουυρργγοούύνν ττοο µµύύθθοο..Ένα µύθο, πάνω στον οποίο στηρίχτηκεµια ολόκληρη φιλοσοφία ζωής. Μαζί οι νόστιµοι µεζέδες που το συνο-δεύουν και κινούν µια πολύπλοκη διαδι-κασία. Ένα εξαιρετικό κοµµάτι της ελλη-νικής γαστρονοµίας. Στη Μυτιλήνη τα κε-φτεδάκια ζυµώνονται µε ούζο και κύµινο.Η φάβα, η λακέρδα, η παστή σαρδέλα, τοχταπόδι, ααπποοζζηηττοούύνν ττοο οούύζζοο σσαανν ττοο ααππόό--λλυυττοο ττααίίρριιαασσµµαα. Σε τούτο το νησί γενιέςολόκληρες ππεερρππάάττηησσαανν σστταα χχννάάρριιαα ττοουυοούύζζοουυ και ταυτιστήκαν µε την ιεροτελε-στία του. Λίγη ιστορίαΑπό την αρχαιότητα κιόλας, ο άνθρωποςπειραµατίστηκε και δηµιούργησε διάφο-ρα ποτά µε αλκοόλη, χρησιµοποιώντας α-ρωµατικά βότανα, καρπούς, ρίζες, άνθηκαι σπόρους. Αρχικά µε εκχύλιση καιζύµωση, κι αργότερα µε απόσταξη. Πά-ντα µε στόχο να νιώσει απόλαυση, ευε-ξία, χαλάρωση ή και µέθη.

50

Ούζο

51

Πολλά προϊόντα απόσταξης εµφανίστη-καν και στον αραβικό κόσµο, ωστόσο, οΒυζαντινός πολιτισµός της Κωνσταντι-νούπολης σε συνδυασµό µε το ελληνικόστοιχείο της Αλεξάνδρειας και της Σµύρ-νης, διαµόρφωσαν την γνώση της τεχνι-κής των αποσταγµάτων.Οι µαρτυρίες των περίφηµων χαλκουρ-γών της Αρµενίας και του Πόντου, πουκατασκεύαζαν περίτεχνους άµβυκες πε-ρίτρανα διακοσµηµένους, επιβεβαίωναντη βαθιά γνώση της απόσταξης σε όλη τηβυζαντινή αυτοκρατορία.Εξάλλου, η ευλογηµένη γη της ΜικράςΑσίας και της Θράκης, όπου κυριαρχού-σαν τα σταφύλια και τα σύκα, πρόσφερεάριστη ύλη, ενώ η καλλιέργεια του γλυ-κάνισου στη Λέσβο και στη Λήµνο αλλάκαι η παραγωγή µαστίχας στη Χίο, αποτε-λούσαν απαραίτητα στοιχεία για την πα-ρασκευή της «ρακής».

18ος - 19ος αιώναςΗ παραγωγή του ούζου αλλά και γενικό-τερα η οικονοµία του, παρουσίαζε άνθισηαπό τον 19ο αιώνα, καθώς στο λιµάνι τηςΜυτιλήνης αυτή την εποχή ήταν ένα µε-γάλο διαµετακοµιστικό κέντρο, µε ανε-πτυγµένο το εξωτερικό εµπόριο, από ό-που εξάγονταν µεγάλες ποσότητες ούζουπρος την Κωνσταντινούπολη. Μετά το1880, οι ποτοποιίες που λειτουργούσανστο νησί έφταναν τις 18, ενώ στα επί-σηµα βιβλία του κράτους για την περίοδο1917-1918 βρίσκονται καταγεγραµµέ-νες 17 ποτοποιίες.Έτσι, στα µέσα του 19ου αιώνα, η τέχνητης απόσταξης φτάνει στην Ελλάδα και τηΜυτιλήνη, από τα παράλια της Μικράς

Ασίας. Οι Μικρασιάτες µετέφεραν τη γνώσηστην παλιά Ελλάδα και έτσι δόθηκε η σο-βαρή αυτή ώθηση για την παραγωγή τουούζου σε πολλές περιοχές όπου εγκατα-στάθηκαν πρόσφυγες. Τα αποσταζόµεναστέµφυλα έδιναν το τσίπουρο, το οποίοστη συνέχεια αρωµατίστηκε µε διάφορασπόρια για καλυτέρευση της γεύσης του.Ούζο: Αποκλειστικά ελληνικό προϊόν Σύµφωνα µε κανονισµό της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης για να µπορεί το αλκοολούχο πο-τό µε άνισο να ονοµάζεται ούζο πρέπει:

Να παρασκευάζεται αποκλειστικά στηνΕλλάδα.

Να λαµβάνεται µε σύµµειξη αλκοολών

που έχουν αρωµατιστεί, µε απόσταξη ήδιαβροχή, µε σπόρους άνισου και ενδε-χόµενου µάραθου, µαστίχα από το ιθαγε-νές µαστιχόδεντρο της Χίου (pistacialentiscus Chia ή Latifolia) και άλλους α-ρωµατικούς σπόρους, φυτά και καρπούς.

Η αλκοόλη που έχει αρωµατιστεί µε α-πόσταξη πρέπει να αντιπροσωπεύει το20% τουλάχιστον του αλκοολικού τίτλουτου ούζου.Σηµείωση: Στο ούζο παραδοσιακά παίρ-νουν τις αρωµατικές ουσίες µε απόσταξητων αιθέριων ελαίων των σπόρων σε διά-λυµα νερού και αλκοόλης. Στα άλλα γλυ-κανισάτα ποτά, παίρνουν πρώτα τα αιθέ-ρια έλαια και µετά τα προσθέτουν στοδιάλυµα. Για παράδειγµα το Γαλλικό γλυ-κανισάτο pastis είναι µια απλή ανάµιξηκαθαρής αλκοόλης µε φυσικό απόσταγµαεκχυλίσµατος ανηθόλης.

Η τέχνη της απόσταξηςΗ απόσταξη είναι µια ιεροτελεστία απόµόνη της και το προϊόν της είναι «Eau devie» (νερό της ζωής).Τα αρωµατικά σπόρια µουλιάζουν στο νε-ρό για τρεις µέρες και στη συνέχεια τοµίγµα αναµιγνύεται µε το οινόπνευµα.Ακολουθεί µια σειρά αποστάξεων για πιοφίνο αποτέλεσµα. Η απόσταξη σε µι-κρούς άµβυκες, κρύβει το µυστικό της«σπιτίσιας» υφής και γεύσης. Γι αυτό και

ο κανονισµός της ΕΟΚ προβλέπει άµβυ-κες περιεκτικότητας µέχρι 1000 λίτρων. Τα µυστικά του κάθε παραγωγού κάνουντη διαφορά. Ο καθένας χρησιµοποιεί τοδικό του είδος σπόρων και ποικιλία, ό-πως και την δική του αναλογία. Επτα-σφράγιστο µυστικό το χαρµάνι που χρη-σιµοποιεί ο κάθε ποτοποιός, µεταφέρεταιαπό γενιά σε γενιά. Όλα παίζουν το ρόλοτους. Η διαφορετική εκχύλιση, η ταχύτη-τα της απόσταξης, ακόµα και το διαφορε-τικό µέγεθος του κάθε αποστακτήρα.Το απόσταγµα, «αδόλωτο», αποθηκεύεταισε ανοξείδωτες δεξαµενές ώστε να κατα-λαγιάσει και να ζευγαρώσουν εν ηρεµίατα υλικά της συνταγής. Το µίγµα οµογενο-ποιείται και αποκτά ευχάριστη γεύση.Η δύναµη του ούζου όπως και να ’χει,βρίσκεται στον τόπο καταγωγής του, σταµεταλλικά άλατα του νερού που χρησιµο-ποιείται και στο άρωµα που του προσθέ-τει το αστεράκι ή ο σπόρος του γλυκάνι-σου, ο µάραθος, η µαστίχα ή το κόλια-ντρο.

Ούζο και µεζέςΤο ούζο διαθέτει µια οξεία και επιθετικήγεύση, αλλά και µια ιδιαιτερότητα και γλύ-κα. Συναισθηµατικά και παραδοσιακά τοούζο συνδέεται µε το µεζέ και το νερό

Γευστική αρµονία∆εν υπάρχει άλλο ποτό, στο ντουνιά ολό-κληρο, που να µπορεί να εναρµονιστεί µετη γευστική πολυπλοκότητα των µεζέδων,καλύτερα από το ούζο. Οι γευστικοί αιθέ-ριοι ή ατίθασοι µεζέδες της Λέσβου ται-ριάζουν απόλυτα µε το «επιθετικό» ούζο.Σαρδέλλα παστή ή παπαλίνα του κόλπουΚαλλονής, σαφρίδι λιαστό, λακέρδα καιχαψιά(αντζούγες) στο ξίδι αποζητούν τηνοξεία γεύση του ούζου.Ξίδι, αλάτι, λεµόνι παίζουν πετυχηµένασε αρµονική αντίθεση µαζί του.Όλα τα ωµά θαλασσινά µε τη χαρακτηρι-στική γεύση, κυδώνια, µύδια, καλό-γνωµες, γυαλιστερές, φούσκες και πρώ-τα και καλύτερα τα χτένια. Τηγανητά κολοκυθάκια και µελιτζάνες,κολοκυθολούλουδα γεµιστά µε τυρί, πι-κάντικοι γκιουζλεµέδες (τηγανιτά τυροπιτ-τάκια) .

52

LESVOS GUIDE 2009

MfiÏȘ ‚ÚÂı›Ù ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÏÈÌ¿ÓÈÌ ÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›·, Ë fiÏË ı· Û·˜ÎÂÚ‰›ÛÂÈ ·Ì¤Ûˆ˜ Ì ÙË dolce vita·‡Ú· Ô˘ ÂΤÌÂÈ.

ΜΜυυττιιλλήήννηη ηη ξξεεχχωωρριισσττήή ππόόλληη

ÕÎÔ˘ ÙË ÌÂψ‰›· Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜√ÛÊÚ‹ÛÔ˘ ÙȘ Ì˘Úˆ‰È¤˜ Ù˘ ʇÛ˘¢Â˜ ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi ÏÔ‡Ù԰‡ÛÔ˘ ÙËÓ ÙÔÈ΋ Á·ÛÙÚÔÓÔÌ›·ÕÁÁÈÍ ÙȘ ηډȤ˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ

¡ÈÒÛ Ì fiϘ ÛÔ˘ ÙȘ ·ÈÛı‹ÛÂȘfiÙÈ ‚Ú›ÛÎÂÛ·È ÛÙËÓ «∞Ú¯fiÓÙÈÛÛ· ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘»,ÛÙË ª˘ÙÈÏ‹ÓË

Ελευθερίου Βενιζέλου 13-17Τηλ. 22510 28812 – 22510 41031Φαξ. 22510 29300www.mytilene.gr

∆ήµος Μυτιλήνης

Αλλά και...Το αυγοτάραχο, αποζητά ένα ελαφρώςγλυκανισάτο ουζάκι. Οι ελιές, σε όλεςτους τις παραλλαγές, είναι εξαιρετικόσυµπλήρωµα του ούζου.∆οκιµάστε να τις µαρινάρετε σε λίγο ούζοκαι ελαιόλαδο, πασπαλίστε τις µε σπασµέ-να σποράκια κόλιαντρου και σερβίρετέτις µε φέτες λεµονιού.Πικάντικα τυριά, το σκορδάτο τζατζίκι, ηταραµοσαλάτα και η καπνιστή µελιτζανο-σαλάτα, συµπληρώνουν το παζλ τηςαρµονίας µε το ούζο.

...µε χταποδάκι Το ούζο φυσικά συνοδεύει εξαιρετικά τολιαστό, µαστιχωτό και ζουµερό χταποδά-κι, ψηµένο στα κάρβουνα. ∆οκιµάστε τοόπως ακριβώς το τρώνε παραδοσιακά οιΜυτιληνιοί. Σκέτο χωρίς λεµόνι και λάδι!Και ποτέ βρασµένο πριν ψηθεί. Αν σας τοσερβίρουν έτσι, να το γυρίσετε πίσω!

Με νερό ή πάγοΤα αλκοολούχα ποτά στη διαδροµή τουςκαταναλώθηκαν ατόφια ή νερωµένα, ανά-λογα µε τη µόδα της εποχής και της γεύ-σης. Το ούζο ανέρωτο είναι ό,τι πρέπει για να

νοιώσεις τη γεύση του, να ξεχωρίσεις τα

αρώµατά του και να µπεις στη διαδικασία

του. Από κει κι ύστερα µπορείτε να προ-

σθέσετε λίγο δροσερό νερό για να είναι

πιο ευκολόπιοτο και ελαφρύ. Ή ένα-δυο

παγάκια! Μη στρεσάρεστε από τους

δογµατικούς γευσιγνώστες. Στη διαδικα-

σία του ούζου αφεθείτε χαλαροί. Καθώς

αυτά λιώνουν, εκεί έξω, στο ταβερνάκι δί-

πλα στην ακροθαλασσιά «ντάλα µεσηµέ-

ρι», µαλακώνει η γεύση του ούζου, χαλα-

ρώνει η διάθεση και γίνεται καλύτερος ο

µεζές.

Στα MustΓΓιιαα νναα ααπποολλααύύσσεεττεε µµιιαα µµεεθθυυσσττιικκήή ιισσττοο--

ρρίίαα,, αλλά και µια παράδοση µε φανατι-

κούς θαυµαστές και αναρίθµητους φί-

λους, αναζητείστε το Μουσείο του Ού-

ζου, Ποτοποιίας Βαρβαγιάννη στο Πλωµά-

ρι. Επίσης µην παραλείψετε να επισκε-

φτείτε το αποσταγµατοποιείο της ΕΠΟΜ

στη Μυτιλήνη, αφήστε να σας ξεναγή-

σουν στο µυστικό κόσµο του ποτού αυτού

και γευτείτε τις διάφορες συνταγές ούζου

στο παραδοσιακό τους καφενέ.

56

LESVOS GUIDE 2009

Ηππρρωωττεεύύοουυσσαα ττοουυ ννηησσιιοούύ,, πποουυεείίννααιι χχττιισσµµέέννηη ππάάννωω σσεε εεππττάάλλόόφφοουυςς κκααιι σσττεεφφααννωωµµέέννηη ααππόόττοο κκάάσσττρροο ττωωνν ΓΓααττεελλοούύζζωωνν,, έέ--χχεειι δδιιααττηηρρήήσσεειι σσπποουυδδααίίαα

δδεείίγγµµαατταα ττοουυ λλααµµππρροούύ ππααρρεελλθθόόννττοοςς,, ααλλ--

λλάά κκααιι ττηηςς εεξξααιιρρεεττιικκήήςς πποολλιιττιισσµµιικκήήςς πποο--ρρεείίααςς ττηηςς..

Είναι µια οργανωµένη και ζωντανή πόλη,µε έντονη νυχτερινή ζωή που καλύπτεικάθε απαίτηση και ανάγκη σε θέµατα ξε-νοδοχείων, εστιατορίων και διασκέδα-σης. Έµβληµά της το µεγαλόπρεπο κάστροτων Γατελούζων, ο ναός του Αγίου Θερά-ποντα µε τον εντυπωσιακό τρούλο και,στην άκρη του λιµανιού, το Άγαλµα της

Μυτι

λήνη

57

Ελευθερίας. Κλασικό meeting point τωνντόπιων η περιοχή γύρω από την πλατείατης Σαπφούς, αλλά και το υπόλοιπο µισόπέταλο του νέου νότιου λιµανιού, µε ταµοδάτα µπαράκια και τις καφετέριες,που κλέβουν την παράσταση από πολύνωρίς το πρωί. Κάντε µια στάση εκεί, γιανα απολαύσετε την περαντζάδα και την α-σταµάτητη κίνηση. Βήµα - βήµα στη ΜυτιλήνηΠίσω από το λιµάνι, στον παράλληλοδρόµο, θα βρείτε την Κουλµπάρα, τη συ-νοικία µε τα παραδοσιακά σπίτια από τηνεποχή της τουρκοκρατίας. Η άλλοτε τούρ-κικη γειτονιά, είναι γεµάτη µε διώροφαπαλιά σπίτια µε ξύλινα σαχνισίνια. Αξίζει ναδιασχίσετε όλη την ανηφοριά, που καταλή-γει στην αριστοκρατική γειτονιά Κιόσκι.Στην κορυφή του λόφου σάς περιµένει έ-να από τα µεγαλύτερα φρούρια της Μεσο-γείου. Πάρτε το δροµάκι µέσα από τα πεύ-κα και κάντε µια βόλτα στα ερείπια, που α-ποπνέουν τη δόξα εποχών περασµένων.Από τις επάλξεις του θα αγναντέψετε τοπέλαγος, τα παράλια της Μικράς Ασίας, τοπαλιό λιµάνι και τον προσφυγικό Συνοι-κισµό. Αξίζει να περπατήσετε στην εµπορική αγο-ρά της πόλης, από τη µια άκρη µέχρι τηνάλλη, στην πλακόστρωτη οδό Ερµού που

αναπλάστηκε πρόσφατα και είναι πα-νέµορφη, καθώς και στα γραφικά σοκά-κια. Παρατηρήστε προσεκτικά τις παλιέςόψεις των κτηρίων, τα περισσότερα εκ τωνοποίων δεν υπερβαίνουν το ύψος των δύοορόφων.

Οδός ΕρµούΗ ννέέαα ααγγοορράά της Ερµού ξεκινάει από τονυπέροχο ∆ηµοτικό Κήπο. Απέναντι, τοβλέµµα σας θα πέσει στο Ιστορικό Γυµνά-σιο που χτίστηκε στα 1888-1890. Η βόλ-τα στα καταστήµατα της αγοράς σίγουραθα ικανοποιήσει το όποιο καταναλωτικόσας σύνδροµο!Αφήστε το …απλό κοίταγµα και µπείτε ά-φοβα στα καλόγουστα µαγαζιά µε τα ρού-χα, στα κοσµηµατοπωλεία και τα είδηδώρων!ΠροκυµαίαΣτην αρχή της προκυµαίας -συνέχεια τουΚήπου- θα δείτε το υπέροχο νεοκλασικόκτήριο της Νοµαρχίας, το παλιό ∆ηµαρ-χείο, και, λίγο πιο κάτω, το πρώην ξενο-δοχείο «Μεγάλη Βρετανία» µε τις κατακό-ρυφες στέγες, σηµερινό hot spot καφέκαι εστιατόριο. Θαυµάστε απέναντι το οί-κηµα της πρώην Οθωµανικής Τράπεζας– σήµερα λειτουργεί ως νεανικό club.Παλιά ΑγοράΠιο κάτω και προς τα βόρεια, στη συνέ-

58

LESVOS GUIDE 2009

¶·Ï·ÈԈϛÔ

60

LESVOS GUIDE 2009

χεια της Ερµού, θα βρείτε την Παλιά Αγο-ρά, µε παλαιοπωλεία, old style µαγαζά-κια και µπακάλικα. Η περιπλάνησή σας σ΄αυτήν θα σας µεταφέρει αλλού. Στο πίσωµέρος της πλατείας Σαπφούς, από τις«Κολώνες», προχωράτε µέσα στα στενάτης παλιάς πόλης, τα Λαδάδικα, όπου πα-λιά βρίσκονταν οι µεγάλες αποθήκες λα-διού, την Κουµιδιά µε τα πολλά µικρά µα-γαζάκια, το Μπας Φανάρ, όπου επί τουρ-κοκρατίας ένα µεγάλο φανάρι φώτιζε τηνπεριοχή. Θα σας έρθει η µυρωδιά από τογραφικό ποτοποιείο του Ματθαίου, πουβρίσκεται σ’ εκείνο το σηµείο από το1882. Αν διασχίσετε την Ερµού, θα δείτετο υπέροχο κτίσµα του Παρθεναγωγείου,που χτίστηκε µε δωρεά του ευεργέτηΒουρνάζου το 1899. Προσέξτε τα εντυ-πωσιακά πέτρινα δωρικά κιονόκρανα καιτα αετώµατα.Περιπλανηθείτε στα στενά της αγοράςκαι θα καταλάβετε ότι η καρδιά της πό-λης χτυπά εδώ. Η µυρωδιά του ούζου,που ανακατεύεται γλυκά µε τη θαλάσσιααύρα, θα ξεσηκώσει τις αισθήσεις σας.Αγοράστε ούζο και όλων των ειδών τα κα-λούδια που κάνουν τους ντόπιους να πε-ρηφανεύονται γι΄ αυτά και κατευθυνθείτεπρος το Γενί Τζαµί (1825). Τα γύρω µα-γαζάκια και παλαιοπωλεία θα χρειαστούν

το χρόνο σας και θα σας παρασύρουν σεαγορές. Κεραµικά, καντιλέρια, κουδού-νες, ξυλόγλυπτα, τσάι από τον Όλυµπο,αλλά και νόστιµα παξιµάδια και κουλου-ράκια από τους φούρνους. Συνεχίζονταςπρος τα βόρεια της πόλης, σ’ ένα σοκάκιαριστερά, αξίζει να επισκεφθείτε τοΤσαρσί Χαµάµ, του 19ου αιώνα. Και ταδυο αυτά κοµψά αποµεινάρια της τουρ-κοκρατίας λειτουργούν σήµερα ως εκθε-σιακοί χώροι. Προς το τέλος της Ερµούκαι στη στροφή για το κάστρο θα συνα-ντήσετε το υπέροχο αρχοντικό τού Τούρ-κου διοικητή Χαλίµ Μπέη, στο οποίο στε-γάζεται σήµερα η ∆ηµοτική Πινακοθήκη.Μη διστάσετε ούτε στιγµή να επιδοθείτεσε «ουζότσαρκα» µε µεζεδάκι µια και αρ-κετά παλιά και νέα φαγάδικα είναι στέκιαπεριωπής.

ΚιόσκιΑνηφορίζοντας, και έχοντας το κάστρο α-ριστερά σας, θα βρεθείτε σε µια από τιςπιο αριστοκρατικές περιοχές της πόλης,το Κιόσκι. Εκεί θα θαυµάσετε υπέροχα αρχοντικάαλλά και προσφάτως αναστηλωµέναδηµόσια κτήρια, το παλιό οθωµανικό ∆ι-οικητήριο, όπου σήµερα στεγάζεται το υ-

∞Á £ÂÚ¿ˆÓ

πουργείο Αιγαίου, το παλιό οθωµανικόΓυµνάσιο, που λειτουργεί πλέον ως ∆ικα-στήριο και, πιο κάτω, το νεόκτιστο Αρχαι-ολογικό Μουσείο.

Το Παλιό ΛιµάνιΣτο τέλος της Ερµού, κατευθυνθείτε βό-ρεια και θα βρεθείτε στο Παλιό Λιµάνιτης Μυτιλήνης. Πίσω από το κτίριο τουΙΚΑ, πολύ πρόσφατα έγινε συστηµατικήανάδειξη εξαιρετικών αρχαιολογικών ευ-ρηµάτων, που και µόνο για αυτά αξίζειτον κόπο να επισκεφτεί κανείς την περιο-χή.

Αγία ΚυριακήΑριστερά πάνω στο λόφο, στην περιοχήτης Αγίας Κυριακής, µπορείτε να επισκε-φθείτε το Αρχαίο Θέατρο – ήρθε στοφως µόλις το 1958 και θεωρείται ένα α-

πό τα µεγαλύτερα και µε εξαίρετη ακου-στική, θέατρα της αρχαιότητας. Εκεί κο-ντά βρίσκονται και τα αποµεινάρια τουαρχαίου τείχους.

Περίπατος στους πιο αξιοσηµείω-τους ναούς της πόλης Οι περισσότεροι ναοί της Λέσβου επανι-δρύθηκαν κατά τη διάρκεια του 18ου και19ου αιώνα. Αυτός είναι και ο λόγος πουδεν διασώζεται κανένα σχεδόν ίχνος τηςβυζαντινής διακόσµησής τους. Οι σπου-δαιότεροι της πόλης της Μυτιλήνης είναι:

ÕÁÈÔ˜ Aı·Ó¿ÛÈÔ˜Η σηµερινή Μητρόπολη. Χτίστηκε στιςαρχές του 18ου αιώνα, µε χαρακτηριστι-κό γνώρισµα το τεράστιο, γοτθικούρυθµού, καµπαναριό, και βρίσκεται στοκέντρο της πόλης. Ο ναός ανήκει στον

62

Ο Πύργος του Γιαννέλλη

Μυτι

λήνη

63

LESVOS GUIDE 2009

τύπο της σταυροειδούς τρίκλιτης βασιλι-κής µε εγγεγραµµένο θόλο.

ÕÁÈÔÈ £Âfi‰ˆÚÔÈΕίναι τρίκλιτη βασιλική και οικοδοµήθηκετο 1795, προκειµένου να αντικαταστήσειπαλαιότερο ναό, ο οποίος καταστράφηκεολοσχερώς από πυρκαγιά. Σύµφωνα µετην παράδοση, ήταν η Μητρόπολη τηςΜυτιλήνης, τουλάχιστον για κάποια πε-ρίοδο µετά την άλωση της Λέσβου απότους Oθωµανούς. Ο ναός αγιογραφήθη-κε το 1799. Tο ξυλόγλυπτο τέµπλο του

κατασκευάστηκε το 1812, είναι ένα απότα πλέον αξιόλογα του νησιού και φέρειανάγλυφες παραστάσεις από την Παλαιάκαι την Kαινή ∆ιαθήκη.

ÕÁÈÔ˜ £ÂÚ¿ˆÓΟ µεγαλοπρεπής αυτός ναός είναι έναςαπό τους πλέον αναγνωρίσιµους της Μυ-τιλήνης. Χτίστηκε από τον Λέσβιο αρχιτέ-κτονα Aργύρη Aδαλή και τα εγκαίνιά τουέγιναν το 1935. O βασικός αρχιτεκτονι-κός ρυθµός του είναι αυτός του εγγε-γραµµένου σταυροειδούς µετά τρούλου.

O εξωτερικός διάκοσµος είναι δηµιούρ-γηµα του επίσης Λέσβιου ζωγράφου καιγλύπτη Nικολάου Kεσανλή. Tο ξυλόγλυ-πτο τέµπλο του είναι έργο του 1915 καιέχει φιλοτεχνηθεί από τον ∆ηµήτριο Kό-

βαλα.

Στο δεξί πέταλο του λιµανιούΗ νεολαία προτιµά την πλευρά στα δεξιάτου λιµανιού, όπου νεανικά και σοφιστικέ

64

Το µονόπετρο στη Φλωρίντα

µπαράκια, µε νησιώτικο ή κοσµοπολίτικο

χαρακτήρα, δίνουν το «παρών» και κρα-

τούν τα σκήπτρα των προτιµήσεων

χειµώνα-καλοκαίρι.

Εδώ θα συναντήσετε τα πιο beatατα café

και µπαράκια και λίγο πιο πριν, η πλατεία

Σαπφούς γεµίζει -ολοχρονίς- από ένα πο-

λύχρωµο πλήθος που ξεχύνεται στο πιο

ζωντανό σηµείο της πόλης.

Χρόνο µε το χρόνο τα µπαράκια ανανεώ-

νονται, αλλάζουν στιλ, όνοµα και ιδιοκτή-

τες, clubίζουν λιγότερο ή περισσότερο

διαµορφώνοντας την ταυτότητα της δια-

σκέδασης στην πόλη.

Στο δεξιό λιµενοβραχίοναΗ πιο γραφική πλευρά του λιµανιού µε τα

µαγαζάκια ακριβώς δίπλα, εκεί που αρά-

ζουν τα παλιά καΐκια. Από µακριά θα α-

γναντέψετε όλη την πόλη, το κάστρο και

το πέταλο της προκυµαίας που απλώνετε

µπροστά σας. Εδώ το Φανάρι έχει κι άλ-

λα αξιόλογα στέκια που θα σας κάνουν

να ’ρθείτε ξανά και ξανά.

Nότια του ∆ήµου Μυτιλήνης

Aφήνοντας πίσω την πόλη, ακο-λουθείτε την οδό Καβέτσου µεκατεύθυνση προς το «Βοστά-νειο» Νοσοκοµείο. Θα περάσε-τε δίπλα από υπέροχα νεοκλα-

σικά σπίτια και πύργους, που σώθηκαν α-πό τη «βάρβαρη» ανάπτυξη της νέας πό-λης και αντιστέκονται γενναία ανάµεσαστα νέα απρόσωπα κτίσµατα.Από το Χάλικα θα δείτε την πόλη «αφ’ υ-ψηλού», και το θέαµα αυτό δεν θα τολησµονήσετε ποτέ. Άλλη επιλογή είναι ναστρίψετε αριστερά, προς το αεροδρόµιο,και να περάσετε από το Μακρύ Γιαλό,που θεωρείται ένα από τα πιο γραφικάσηµεία της πόλης. Μια σειρά από νεο-κλασικά, απίστευτης αρχιτεκτονικής αρ-χοντικά θα τραβήξουν την προσοχή σας. Η νέα µαρίνα της πόλης στέκεται ακρι-βώς απέναντί τους,, και από µακριά θαδιακρίνετε το κάστρο και µια άποψη τουλιµανιού. Αν βρεθείτε σ’ εκείνο τοσηµείο βράδυ, η θέα θα σας µαγέψει. Κάντε µια βόλτα στο µόλο, αριστερά σαςο Μακρύς Γιαλός που διαµορφώθηκε σεµαρίνα και φτάστε µέχρι τα βραχάκια δε-ξιά του Ναυτικού Οµίλου. Από κει θα βρε-θείτε στη Φλορίντα. Εδώ τα αρχοντόσπι-

66

LESVOS GUIDE 2009

Μυτι

λήνη

67

τα, που οι µεγάλοι κήποι τους καταλή-γουν στη µαγευτική θάλασσα, γράφουν ι-στορία από τα τέλη του 18ου αιώνα.Αγναντέψετε από µακριά τον βράχο τουΜονόπετρου, που έχει εµπνεύσει πολ-λούς ζωγράφους. Κάπου εδώ ο Οδυσσέ-ας Ελύτης στην οικογενειακή έπαυλησυµποσιαζόταν µε διάσηµους διανοούµε-νους και έστηνε κάποιους από τουςεµπνευσµένους στίχους του. ∆ιαλέξτε έ-να από τα καλοδιατηρηµένα παλιά αρχο-ντικά που δεσπόζουν για να το απαθανα-

τίσετε µε το φακό σας. Προχωρώντας α-πό την κεντρική λεωφόρο, µπορείτε ναφτάσετε στο ύψος του Μονόπετρου, νακατεβείτε ακριβώς εκεί που βρίσκεται τογραφικό εκκλησάκι του Άι Γιάννη στις Τζι-τζιφιές, όπου υπάρχει και µια χωµένη µι-κρή παραλία µε φύκια και άµµο.

Σουράδα: η πιο «κυριλάτη» περιοχή της πόληςΑποµακρύνεστε από τη θάλασσα και

68

LESVOS GUIDE 2009

µπαίνετε στην πιο αριστοκρατική γειτονιάτης Μυτιλήνης, τη Σουράδα. Κανονίστενα έχετε αρκετή κάρτα µνήµης στην ψη-φιακή µηχανή σας, για να απαθανατίσετετα περίφηµα αρχοντικά, που συνεχίζουντην επίδειξη της υπεροχής, του πλούτουκαι της ελιτίστικης φινέτσας των κατοί-κων του περασµένου αιώνα. Σπίτια υπέ-ροχα, εντυπωσιακά αρχοντικά µε µεγά-λους κήπους, αιωνόβια δέντρα, µαρµάρι-νες σκάλες θα σας κόψουν την ανάσα. Ανέχετε διάθεση, κάντε βόλτες στα στενάδροµάκια αριστερά και δεξιά της κεντρι-κής λεωφόρου. Καθώς φτάνετε στην ανηφόρα, στη διχά-λα του δρόµου, είναι το σηµείο Φόρος, ε-κεί επί τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι εισέ-πρατταν φόρους από τους περαστικούς.Αν πάτε δεξιά στη διχάλα, θα βρεθείτεστη γειτονιά Ακλειδιού, ενώ στη συνέ-χεια, πάνω στο λόφο βρίσκεται τοΚουµκό µε εξαιρετική θέα στη θάλασσακαι στις απέναντι ακτές. Ιδανική περιοχήγια πεζοπορίες, και ποδηλατάδες.

Ανάµεσα στις καινούριες βίλες, παλιέςαρχοντικές κατοικίες, µεγάλοι κήποι αλ-λά και πυργέλια, θα σας συναρπάσουν.Στο Ακλειδιού υπάρχει µια πανέµορφηεκκλησιά.. Αν στη διχάλα πάρετε τοδρόµο αριστερά, περνάτε ακριβώς α-νάµεσα στα υπέροχα αρχοντικά της Σου-ράδας. Το µάτι σας σίγουρα θα σταθείστην οικία Αλεπουδέλη, οικογένεια απότην οποία κατάγεται και ο Οδυσσέας Ελύ-της. Ένα µεγάλο νεοκλασικό, πολύ καλάσυντηρηµένο, µε τεράστιο κήπο µπροστάκαι πίσω, αιωνόβιες πρασινάδες, σιδερέ-νια αυλόπορτα µε µεγαλοπρεπή κάγκε-λα. Λίγο πιο πάνω, αριστερά στο στενό,θα βρεθείτε σε άλλα υπέροχα σπίτια επο-χής αλλά και νεόκτιστα µοντέρνας αρχιτε-κτονικής, ιδιαίτερα προσεγµένα. Το τε-λευταίο σπίτι στο αδιέξοδο δεξιά, είχεκαταληφθεί από τους Γερµανούς στηνΚατοχή και ήταν τα γραφεία της Γκεστά-πο. Κτισµένο πάνω στα βράχια έχει θέατην πόλη µε το κάστρο, ενώ το βλέµµασταµατά αχνά στις ακτές της Μικράς

™Î¿Ï· §Ô˘ÙÚÒÓ

Μυτι

λήνη

69

Ασίας.

Η λεωφόρος µε τ’ αλµυρίκια

(Μυτιλήνη - Αεροδρόµιο) Στη συνέχεια ο δρόµος βγάζει στην ανοι-χτή θάλασσα της νοτιοανατολικής πλευ-ράς. Με κατεύθυνση προς το αερο-

δρόµιο, αριστερά έχετε το απέραντο Αι-γαίο και δεξιά συνεχίζονται οι εξοχικέςκατοικίες – πολλά απίστευτα αρχοντικάτου 18ου αιώνα, που σας δίνουν την ψευ-δαίσθηση ότι βρίσκεστε κάπου στη γαλλι-κή Ριβιέρα.

Ταξιάρχες (Καγιάνι) - Αγία Μαρίνα -ΠληγώνιΛίγο παρακάτω στρίψτε δεξιά στη δια-σταύρωση. Ακολουθείστε την ταµπέλαπου δείχνει προς τους Ταξιάρχες (Καγιά-νι) και την Αγία Μαρίνα. Εδώ αξίζει ναπερπατήσετε µέσα τους οικισµούς και νααπολαύσετε καφέ ή µεζέ στα ταβερνάκια,που θεωρούνται από τα καλύτερα του νη-σιού. Από τον µέσα δρόµο µπορείτε ναφτάσετε και στο γραφικό χωριό Πληγώνι.Παλιά χωριά, µε υπέροχα παραδοσιακάσπίτια, παλιούς πύργους, ανηφοριές, γρα-φικά καλντερίµια, αλλά και µια θέα κατα-πληκτική, αφού «πιάτο» µπροστά σας θαδείτε την πόλη, το λιµάνι, το κάστρο και,απέναντι, τα παράλια της Μικράς Ασίας.Λίγο πριν από το Καγιάνι, στη θέση Ακρω-τήρι, βρίσκονται και τα Μουσεία του Θεό-φιλου και του Τεριάντ.

Χαραµίδα, Άγιος Ερµογένης,

Λουτρά, ΚουντουρουδιάΣυνεχίζοντας, µετά το αεροδρόµιο, µπο-ρείτε να κάνετε το µπάνιο σας στη Χα-ραµίδα ή στον γραφικό κολπίσκο του Αγί-ου Ερµογένη, µε τη µικρή αµµουδερήπαραλία, σταµατήστε µετά το µπάνιο γιαφαγητό. Από δω ο δρόµος οδηγεί σταΛουτρά, ένα υπέροχο χωριό µε καλντε-ρίµια και λιοτρίβια που λειτουργούν µέ-χρι σήµερα. Σταµατήστε στα καφενείατου χωριού και πιείτε το ουζάκι σας. Οιντόπιοι θα σας κατατοπίσουν για τις σο-δειές και τα µόδια των ελαιώνων της πε-ριοχής. Αν κατεβείτε στη Σκάλα, θα γευ-τείτε εξαιρετικά ψάρια του κόλπου τηςΓέρας και άλλους µεζέδες. Ξεχαστείτεγια λίγο, στο εξαιρετικά οργανωµένοκαρνάγιο µε πολλά ξύλινα σκαριά που«γράφουν» την ιστορία της περιοχής.Στην ιχθυόσκαλα, θα βρείτε νωρίς τοπρωί, τα ψαροκάικα να παραδίδουν τηνψαριά της ηµέρας στους εµπόρους. ΤοΖαΐρα, ένα ανακαινισµένο λιοτρίβι του1909, έχει µετατραπεί σε ξενοδοχείο.Πιο πέρα, στην µια άκρη του κόλπου τηςΓέρας, η Κουντουρουδιά, όπου µπορείτενα χαρείτε µια βαρκάδα, που θα σας µε-ταφέρει στα απέναντι παράλια του κόλ-που. Οι ταβέρνες ακριβώς µπροστά στη

Παναγιούδα

70

LESVOS GUIDE 2009

θάλασσα, έχουν θέα το Πέραµα απένα-ντι. Τα χταποδάκια λιάζονται στα σύρµα-τα, οι βαρκούλες λικνίζονται αραγµένεςστο µικρό λιµανάκι, ο ήλιος ή το φεγγάρικαθρεφτίζεται στον γαλήνιο κόλπο. Μπο-ρείτε να έρθετε οποιαδήποτε ώρα τηςµέρας για να απολαύσετε µια νοσταλγικήατµόσφαιρα άλλης εποχής.Επιστρέψτε τώρα στην πόλη από το Γαϊ-δαρανήφορο: η πανοραµική θέα θα σαςαποζηµιώσει.

Βόρεια του ∆ήµου ΜυτιλήνηςΜόρια Βγαίνοντας από την πόλη, θα συναντήσετεαριστερά σας ένα υπέροχο αρχοντικό του1880 (γνωστό και ως «αρχοντικό Γεωργιά-δη»), που πρόσφατα έχει αξιοποιηθεί απότην νοµαρχία ως καλοκαιρινό πολιτιστικό

στέκι πολλών αξιόλογων εκδηλώσεων.Αµέσως µετά το επιβλητικό βιοµηχανικόκτήριο «Καλαµάρι», που ήταν κατά και-ρούς υφαντουργείο, νηµατουργείο, ελαιο-τριβείο και αλευρόµυλοι. Οδηγείτε µε κα-τεύθυνση προς βορρά. Στα δεξιά σας µι-σογκρεµισµένες οι Θέρµες του Κουρτζή,που άκµασαν στις αρχές του αιώνα. Λίγο παραπάνω στο λόφο, εκεί όπου βρι-σκόταν κατά τους κλασικούς χρόνους ηνεκρόπολη της πόλης, βρίσκονται ταΤαµπακαριά. Μια περιοχή, µε πολλά εντυ-πωσιακά πέτρινα κτήρια, άλλοτε σαπωνο-ποιεία και εταιρείες αλίπαστων. Εδώ τοπαλαιοπωλείο του ∆ηµήτρη ∆εµερτζή εί-ναι µια εξαιρετική έκπληξη. Στη συνέχεια,σας συντροφεύουν καταπράσινα τοπία καιυπέροχα παραθαλάσσια χωριά, που διατη-ρούν αναλλοίωτο το χρώµα τους και προ-

Το ρωµα¨κό υδραγωγείο

Μυτι

λήνη

71

ΕΕκκδδρροοµµέέςς σσττοο ννηησσίίµÁ·›ÓÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ fiÏË,Û˘Ó·Óٿ٠ηٷڿÛÈÓ· ÙÔ›· Î·È˘¤ÚÔ¯· ·Ú·ı·Ï¿ÛÛÈ· ¯ˆÚÈ¿, Ô˘‰È·ÙËÚÔ‡Ó ·Ó·ÏÏÔ›ˆÙÔ ÙÔ ¯ÚÒÌ·ÙÔ˘˜ Î·È ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ˙ÂÛÙ‹ÊÈÏÔÍÂÓ›·

√ ™‡Ó‰ÂÛÌÔ˜¢‹ÌˆÓ & ∫ÔÈÓÔًوӡ‹ÛÔ˘ §¤Û‚Ô˘ Ì ¤‰Ú· ÙËÓ fiÏË Ù˘ ª˘ÙÈÏ‹Ó˘ Î·È Ì¤ÏË ÙÔ˘˜ 13 ¢‹ÌÔ˘˜Ù˘ §¤Û‚Ô˘,ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ‹È··Ó¿Ù˘ÍË Î·È Â›Ï˘ÛË ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓfiÏÔ˘ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡,Ì ·ÚÈ·ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ Ê˘ÛÈÎÔ‡ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜.

e-mail: syndesmo@les.forthnet.gr

∆∆ήήµµοοςςΘΘεερρµµήήςς

76

LESVOS GUIDE 2009

σφέρουν ζεστή φιλοξενία. Αξίζει νασταµατήσετε σε κάποια για ουζοµεζέ,φρέσκο ψάρι ή καφέ.Συνεχίζετε βόρεια και ανατολικά του νησι-ού, µε κατεύθυνση προς το Μόλυβο. Σταβόρεια της πόλης βρίσκονται τέσσερα χω-ριά του ∆ήµου Μυτιλήνης. Το πιο µεγάλο, ηMόρια είναι γνωστή για το Ρωµαϊκό Υδρα-γωγείο της, µια πέτρινη κατασκευή του2ου αι. µέσα από την οποία µεταφερόταννερό στη Μυτιλήνη από τις πηγές της Αγιά-σου. Στη Μόρια επίσης βρίσκεται και ο να-ός του Αγίου Βασιλείου, που χτίστηκε το1769. Υπέροχα µεγάλα σπίτια, αστικής αρ-χιτεκτονικής, βιοµηχανικά κτήρια, κυρίωςλιοτρίβια, πύργοι µε ψηλούς φράχτες καιµοσχοβολιαστές αυλές, γραφικά σοκάκια,καφενεία και παραδοσιακά µαγαζιά, δίνουντο στίγµα ενός live χωριού.

Ρωµαϊκό Υδραγωγείο Μόριας Κοντά στο χωριό Λάµπου Μύλοι σώζονταιτµήµατα του Υδραγωγείου, ενός σπουδαί-ου τεχνικού έργου που υπάρχει εκεί απότον 3ο αιώνα µ.Χ. Το Υδραγωγείο ξεκινού-σε από την Αγιάσο και έφτανε στη Μυτιλή-νη. Οι καµάρες του, οι ογκόλιθοι, οι πεσ-σοί, οι άβακες και τα τόξα που το απάρτι-ζαν ήταν καµωµένα από λεσβιακό γκρίζο

µάρµαρο και δηµιουργούσαν ένα σύνολοπου έµοιαζε µε προπύλαια κλασικού ναούή ανακτόρων. Ξεκινούσε από τις υπώρειεςτου Oλύµπου, στην περιοχή Tσίγκου, καιδιανύοντας 26 χιλιόµετρα, πότε µε υπόγειοπήλινο αγωγό, πότε µε σκαλισµένο αύλακαπάνω στους βράχους και πότε µε αψίδες,τροφοδοτούσε µε νερό τη Mυτιλήνη. Η κλί-ση που του είχαν δώσει οι τεχνικοί, σ’ όλητη µακρά διαδροµή του, επέτρεπε στο νε-ρό να ρέει άφθονο και ανεµπόδιστο. Aπότη δεξαµενή της Μυτιλήνης µοιραζόταν µεαγωγούς στις δηµόσιες κρήνες της πόλης,στα λουτρά και στις επαύλεις της. O επισκέπτης µπορεί να δει τµήµα αυτούτου Υδραγωγείου (τη σωζόµενη τοξοστοι-χία –17 τόξα– µήκους 170 µέτρων) κοντάστο χωριό Mόρια. Εδώ, οι ψαροταβέρνεςείναι στις πρώτες επιλογές των ντόπιων. Ταχταποδάκια λιάζονται στα σύρµατα, οι βαρ-κούλες λικνίζονται στο γραφικό λιµανάκι, υ-πέροχα βιοµηχανικά πετρόκτιστα κτήριαγύρω-γύρω, αγιόκληµα και γιασεµιά στιςπεριποιηµένες αυλές. Είναι ένα απ’ τα πιογραφικά λιµανάκια του νησιού, µε πολλέςταβέρνες και καφετέριες ακριβώς πάνωστο µουράγιο.

Παναγιούδα - Πάµφιλα

Σάρλιτζα Παλλάς

Θερµή

77

LESVOS GUIDE 2009

Χωµένα µέσα σε σαπωνοποιεία και λιοτρί-

βια, φιλοξενούν το ναό της Αγίας Βαρβά-

ρας, το µαρµάρινο τέµπλο του οποίου έχει

σκαλίσει ο Ιωάννης Xαλεπάς (1878). Υπέ-

ροχο είναι και το νεοκλασικό κτήριο του

∆ηµοτικού Σχολείου πάνω στον κεντρικό

δρόµο. Εδώ θα θαυµάσετε υπέροχα σαχνι-

σίνια στους πύργους του χωριού, τα παλιά

λιοτρίβια και σαπωνοποιεία. Ένα αρχοντο-

χώρι που δείχνει πως εδώ κάποτε, παιζό-

ταν ένα σηµαντικό εµπορικό παιχνίδι.

Συυννεεχχίίζζεεττεε ττοονν οοδδιικκόό άάξξοονναα πποουυ οο--δδηηγγεείί ααππόό ττηηνν ππόόλληη ττηηςς ΜΜυυττιιλλήή--ννηηςς σσττοο ββόόρρεειιοο ττµµήήµµαα ττοουυ ννηησσιι--οούύ,, όόπποουυ ββρρίίσσκκεεττααιι ηη ππεερριιοοχχήήττηηςς ΘΘεερρµµήήςς,, µµεε ιισσττοορρίίαα 55..000000 εε--

ττώώνν..

ΘερµήH περιοχή πήρε την ονοµασία της απότις θερµές πηγές που αναβλύζουν εκεί ε-πί αιώνες. Στα τουρκικά ονοµαζόταν«Σάρλιτζα», λέξη σύνθετη από το «σαρί»,που σηµαίνει κίτρινο χρώµα, και το «λί-τζα», που σηµαίνει υπόθερµο θεραπευτι-κό νερό, θερµοπηγή. Ονοµάστηκε έτσι α-πό το βαθύ κίτρινο χρώµα που αφήνει τονερό στις δεξαµενές και στ’ αυλάκια.Aπό αρχαιολογικά ευρήµατα αποδεικνύε-ται ότι στην περιοχή λατρευόταν ηΆρτεµις, η προστάτιδα των ιαµατικώνλουτρών.

Πύργοι ΘερµήςΠήραν το όνοµά τους σχετικά πρόσφατα,το 17ο αιώνα, από τα πυργόσπιτα που έ-χτισαν εκεί Τούρκοι και πλούσιοι ΈλληνεςΜυτιληνιοί. Σπίτια σαν κάστρα, µε ψηλέςπέτρινες µάντρες, ξύλινα σαχνισίνια, µε-γαλοπρεπείς είσοδοι. Στα δεξιά σας, θααναγνωρίσετε τον πύργο του Νιάνια, πουχρονολογείται από το 1647. Σήµερα σώ-ζονται ελάχιστα από τα 160 που υπήρχανστην περιοχή στις αρχές του αιώνα και έ-χουν χαρακτηριστεί διατηρητέα. Αν στρί-ψετε δεξιά, προς τη θάλασσα, θα βρεθεί-τε στην παραλία «Κανόνι» µε όµορφα τα-βερνάκια και το beach bar restaurant«Mayotte», πόλο έλξης όλων των ηλικιών.Εδώ βρίσκεται και το ξενοδοχείο«Lesvos Inn Resort & Spa» µε εξαιρετι-κό σέρβις, οικογενειακή ατµόσφαιρα καιυπέροχη θέα.Αρχαιολογικές έρευνες που έγιναν στηνπεριοχή Πετραλώνια, δίπλα στην παραλία«Kανόνι», έφεραν στο φως τα στρώµατακαι τα ίχνη πέντε πόλεων των αρχών τηςτρίτης χιλιετίας, που είχαν κτιστεί η µίαπάνω στην άλλη. Πάνω στα ερείπιά τους

ανακάλυψαν και µια έκτη, µεταγενέστε-ρη, που δηµιουργήθηκε στα µέσα τηςδεύτερης χιλιετίας. Aπό τις πόλεις τηςΘερµής, η πρώτη και η δεύτερη είναισύγχρονες της πρώτης Τροίας. Τα σηµα-ντικά ευρήµατα των εκεί ανασκαφών ε-κτίθενται σήµερα στο Αρχαιολογικό Μου-σείο Μυτιλήνης.Ένα πλήθος από θεµέλια οικοδοµηµά-των, επιγραφές, αρχιτεκτονικά µέλη, πουυπήρχαν εδώ και πολλά χρόνια διασκορ-πισµένα στην περιοχή γύρω από τα λου-τρά, µαρτυρούν το µεγαλείο και την ακτι-νοβολία αυτού του θρησκευτικού και θε-ραπευτικού κέντρου. Κάποια απ’ αυτά θατα βρείτε στον υπαίθριο αρχαιολογικό χώ-ρο στη θέση «Xωράφα», σε µικρή από-σταση απ’ το Σάρλιτζα.

Σκάλα ΘερµήςΓραφικό και ασφαλές λιµάνι για ψαρόβαρ-κες και µικρά σκαφάκια. Εδώ τα καλοκαί-ρια γίνεται το ννυυφφοοππάάζζααρροο, σεργιάνι καιβόλτα δίπλα στη θάλασσα κοντά στον ανα-καινισµένο ανεµόµυλο που δεσπόζει καιπου φιλοξενεί διάφορες θερινές εκδηλώ-σεις. Αν έχετε χρόνο, καθίστε σ’ ένα πα-γκάκι και κάνετε χάζι ή πιάστε κουβένταµε τους ντόπιους.

Σάρλιτζα Παλλάς Στις αρχές του 20ού αιώνα η περιοχή τηςΘερµής ήταν πασίγνωστη για το πολυτελέ-στατο ξενοδοχείο «Σάρλιτζα Παλλάς», το ο-ποίο χτίστηκε το 1909 µε σχέδια Γάλλωναρχιτεκτόνων για λογαριασµό του XασάνEφέντη Mολά Mουσταφά.Για 30 χρόνια περίπου, κι αφού πέρασεστο Ελληνικό ∆ηµόσιο, γνώρισε µεγάληακµή προσελκύοντας επισκέπτες και προ-σωπικότητες από Ανατολή και ∆ύση. Απ’ το1933 άρχισε να παρακµάζει και, µε εξαί-ρεση κάποιες µικρές αναλαµπές, µπλοκα-ρισµένο στα γρανάζια της γραφειοκρατίαςκαι της αδιαφορίας, παραδόθηκε στη φθο-ρά του χρόνου. Σήµερα λειτουργούν µόνονοι λουτροπηγές.

Ναοί της ΘερµήςΠολύ σηµαντικό µνηµείο θεωρείται και οβυζαντινός ναός της Παναγίας Tρουλωτής,

78

LESVOS GUIDE 2009

∆∆ήήµµοοςςΜΜααννττααµµάάδδοουυ

στους Πύργους Θερµής. O ναός (µάλλοντου 14ου αιώνα) είναι χτισµένος στορυθµό του εγγεγραµµένου σταυροειδούς. Τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώναη Θερµή έγινε και πάλι παγκοσµίως γνω-στή, χάρη στο µοναστήρι των Aγίων Pα-φαήλ, Nικολάου και Eιρήνης.

Τουριστική ΘερµήΣήµερα γνωρίζει σηµαντική κίνηση και α-νάπτυξη, µε µικρές ξενοδοχειακές µονά-δες, ταβερνάκια, µοδάτα club και εστια-τόρια. H παραλία της, το Kανόνι, συγκε-ντρώνει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο.Για κολύµπι και φαγητό προσφέρονται ε-πίσης το Πεταλίδι, η Σκάλα Nέων Kυδω-νιών, και η Σκάλα Mυστεγνών, που διαθέ-τουν ενοικιαζόµενα δωµάτια πάνω στοκύµα. Οι καθαρές θάλασσες και ακτές,τα γραφικά ταβερνάκια και η τοπική κου-ζίνα της συνθέτουν τις ιδανικές συνθήκεςγια διακοπές όµορφες και ήσυχες. Το Πεταλίδι είναι ένας εντυπωσιακός κολ-πίσκος µε καταπράσινα γάργαρα νερά, ι-δανικός τόπος για µια all day εξόρµηση.Στο ίδιο µέρος βρίσκεται το οµώνυµο ξε-νοδοχείο, µε ένα εκπληκτικό εστιατόριο,για όσους θελήσουν να κάνουν εκεί τιςοικογενειακές τους διακοπές.

ΜυστεγνάTο χωριό αυτό είναι γνωστό για την περί-φηµη µυστεγνιώτικη κόκκινη πέτρα, µετην οποία χτίζονται πολλά δηµόσια και ι-διωτικά κτήρια σ’ ολόκληρο το νησί. Σκάλα ΜυστεγνώνΜια στενόµακρη παραλία µε βοτσαλάκικαι φιλικά νερά. Πίσω λιόφυτοι λόφοι µµεεττηη γγλλυυκκύύττηητταα ττηηςς ααιιοολλιικκήήςς γγηηςς κκααιι ππέέρραα,,σσττοο ββάάθθοοςς ττηηςς θθάάλλαασσσσααςς,, οοιι αακκττέέςς ττηηςςΜΜιικκρράάςς ΑΑσσίίααςς.. Αν τύχετε σε µέρα µε δυ-νατή διαύγεια µπορεί να διακρίνετε απέ-ναντι τα αυτοκίνητα να κινούνται. Έναςτόπος που είναι ό,τι πρέπει γι’ αυτούςπου θέλουν ηρεµία, γαλήνη, «όλοι µια πα-ρέα» στιλ διακοπών και καλό φαγητό. Ταταβερνάκια έχουν φρεσκότατα ψάρια καιντόπια κρεατικά, είναι δίπλα στο κύµα καιµερικά βγάζουν τραπεζάκια κάτω από τασκιερά αλµυρίκια. Πολλά ενοικιαζόµεναδωµάτια έχουν ξεπεταχτεί τα τελευταίαχρόνια, αλλά και κατοικίες που νοικιάζο-νται µε τον χρόνο. Οι διακοπές στη Σκάλα Μυστεγνών µπο-ρεί να είναι µια φτηνή λύση και σε καµιάπερίπτωση δεν θα σας απογοητεύσουν

Nέες Kυδωνίες (Μπαλτζίκι), Πηγή, Kώµη

80

80

LESVOS GUIDE 2009

Επτά χιλιόµετρα από τη Θερµή, σε µιαπευκόφυτη και γεµάτη λιόδεντρα περιο-χή, βρίσκονται τα χωριά Πηγή και Kώµη,γνωστά για το «Πανηγύρι του ταύρου»,που αναβιώνει εκεί κάθε χρόνο και για τοπερίφηµο ελαιόλαδό τους. Αναζητήστε ε-κεί µοναδικά τυροκοµικά προϊόντα.Νέες Kυδωνίες είναι η ελληνική ονοµα-σία του Aϊβαλιού, αφού το χωριό χτίστηκεαπό πρόσφυγες. Πριν κατεβείτε στη σκά-λα, απολαύστε την πανοραµική θέα καιστη συνέχεια µια σαρδέλα ψητή στα κάρ-βουνα θα σας αποζηµιώσει, εκεί, στο φά-ρο δίπλα στο κύµα. ∆εξιά σας, ο όρµος

µε τα βότσαλα ενδείκνυται για µια γρήγο-

ρη βουτιά στα καθαρά νερά.

Παίρνοντας το δρόµο για το Mανταµάδο,

θα πέσετε πάνω στη γραφική παραλία

«Ξαµπέλια». Μπάνιο και φαγητό στη τα-

βέρνα είναι ό,τι πρέπει για να ξαποστάσε-

τε.

Μαντ

αµάδος

81

LESVOS GUIDE 2009

∆ÛfiÓÈ·

Η Μονή των Ταξιαρχών - µια µοναδική εικόνα!Ο Μανταµάδος είναι διάσηµος για τη µονήαυτή. Στο µοναστήρι, που χρονολογείται απότο 17ο αιώνα, βρίσκεται η εικόνα του Aρχαγ-γέλου Mιχαήλ, που, σύµφωνα µε την παράδο-ση, φτιάχτηκε από λάσπη και αίµα των µονα-χών που σφαγιάστηκαν σε µια επιδροµή πει-ρατών. Στο πανηγύρι της, που γίνεται την τρί-τη Κυριακή µετά το Πάσχα (των Mυροφό-ρων), σφάζεται από την παραµονή ένας ταύ-ρος. Το κρέας του το βράζουν σε µεγάλα κα-ζάνια µαζί µε σιτάρι και φτιάχνουν έτσι το πα-

ραδοσιακό «κισκέκ», το οποίο µοιράζουν δωρεάν σε όλους τους προσκυνητές.

∆ηµαρχείο Μήθυµνας Λέσβου Τηλ. 2253071323 Fax 2253071091Τουριστικό Γραφείο ∆ήµου Τηλ. 2253071347 Fax 2253072277

www.mithymna.gr, email: info@mithymna.gr

Εφταλού Συκαµνιά

∆∆ήήµµοοςςΜΜήήθθυυµµννααςς

84

LESVOS GUIDE 2009

∂ÊÙ·ÏÔ‡ ™ÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ

OMMααννττααµµάάδδοοςς ββρρίίσσκκεεττααιι σστταα ββοο--ρρεειιοοααννααττοολλιικκάά ττοουυ ννηησσιιοούύ.. ΜΜεε--γγάάλλοο κκεεφφααλλοοχχώώρριι,, µµεε ππααρρααδδοο--σσιιαακκήή ααρρχχιιττεεκκττοοννιικκήή,, γγρρααφφιικκάάσσοοκκάάκκιιαα κκααιι κκααλλννττεερρίίµµιιαα κκααιι εε--

ξξααιιρρεεττιικκάά ααγγρροοττιικκάά,, κκττηηννοοττρροοφφιικκάά κκααιι άάλλ--λλαα ππρροοϊϊόόνντταα,, όόππωωςς ττυυρριιάά,, µµέέλλιι,, εελλααιιόόλλαα--δδοο κκααιι κκεερρααµµιικκάά.. ∆∆οοκκιιµµάάσσττεε ττοο γγιιααοούύρρττιι,,τταα οοννοοµµαασσττάά λλααδδοοττύύρριιαα,, ττιιςς φφρρέέσσκκιιεεςς µµυυ--ζζήήθθρρεεςς κκααιι τταα ννττόόππιιαα κκρρέέααττάά ττοουυ.. ΕΕδδώώθθαα ββρρεείίττεε,, εεππίίσσηηςς,, υυππέέρροοχχαα κκεερρααµµιικκάά σσεεπποολλύύ κκααλλέέςς ττιιµµέέςς κκααιι θθαα θθααυυµµάάσσεεττεε ττοουυςςααγγγγεειιοοππλλάάσσττεεςς ττηηνν ώώρραα πποουυ γγυυρρίίζζοουυνν ττοοννττρροοχχόό µµέέσσαα σστταα ππεερρίίφφηηµµαα εερργγαασσττήήρριιάάττοουυςς.. ΣΣττηηνν ππεερριιοοχχήή σσήήµµεερραα λλεειιττοουυρργγοούύννµµόόννοονν εεννννέέαα ααππόό τταα 6600 ττηηςς δδεεκκααεεττίίααςςττοουυ 11995500..Kάντε οπωσδήποτε µια βόλτα στην κε-ντρική πλατεία του χωριού. ∆είτε το Πο-λύκεντρο, ένα ανακαινισµένο παλιό ελαιο-τριβείο, που αποτελεί χαρακτηριστικόδείγµα των βιοµηχανικών κτηρίων τωναρχών του 20ού αιώνα, όπου πραγµατο-ποιείται τον Aύγουστο µεγάλη Παλλεσβια-κή Έκθεση Kεραµικής.

Γενί Λιµάνι (Σκάλα Κάπης)Μικρό ψαροχώρι, κέντρο ανεφοδιασµούτης βόρειας πλευράς του νησιού, τον πε-ρασµένο αιώνα. Αγροτόσπιτα και µπα-χτσέδες, κτήρια της εποχής, που δεί-χνουν πως ο τόπος τούτος κάποτε άκµα-ζε. Αν συνεχίσετε το δρόµο προς τα βό-ρεια, θα βρεθείτε στη µικρή παραλία Φε-ρόγια. Η θέα από ψηλά είναι καταπληκτι-κή και η διαδροµή, αν και δύσβατη, είναιονειρική.

Άγιος ΣτέφανοςTρία εργαστήρια κεραµικής στον ΆγιοΣτεφάνο, τα γνωστά «Κεραµιδαριά», ακο-λουθούν ακόµα τον παλιό τρόπο κατα-σκευής. O οικισµός αυτός αποτελεί σήµε-ρα ένα από τα λίγα παραδοσιακά βιοτε-χνικά κέντρα του ελλαδικού χώρου. Σταεργαστήριά του κατασκευάζονται πολλάείδη κεραµικών – από τα γιγάντια πιθάριαγια τη φύλαξη του λαδιού ως τα µικρότε-ρα κουµάρια (κανάτες νερού).

ΠαλιόςΜικρό ψαροχώρι, από τα πιο γραφικάτου νησιού. Στέκι πολλών κουλτουριάρη-

Μήθ

υµνα

δων Μυτιληνιών, που τα τελευταία χρόνιααγόρασαν και ανακαίνισαν παλιά σπίτιατου, µε αποτέλεσµα να αποκτήσει ο τό-πος αρκετή κινητικότητα.

Παραλίες για µπάνιοΥπάρχουν στην Πεδή, στον Παλιό, τονAσπροπόταµο, στο λιµάνι της Kάπης καιστα Tσόνια (επίνειο της Kλειούς). Κατάτη διάρκεια του καλοκαιριού θα βρείτε ε-κεί ταβέρνες µε φρέσκο ψάρι, εκλεκτάντόπια κρέατα και τυροκοµικά προϊόντα.Κάποιες απ’ αυτές µένουν ανοιχτές καιτο χειµώνα και προσφέρουν τα πιο νό-στιµα πιάτα του νησιού µέσα σ’ ένα ε-ρηµικό και απίστευτα όµορφο τοπίο.

Tα χωριά Kάπη, Πελόπη, ΚλειώΗ Πελόπη ή Γέλια και η Κάπη είναι καθα-

ρά αγροτικά και κτηνοτροφικά live χωριάµέχρι σήµερα. Πιάστε κουβέντα στα κα-φενεία, οι κάτοικοι είναι ιδιαίτερα φιλι-κοί και µάθετε από πού θα πάρετε καλότραχανά, µέλι και τυρί. Εδώ το µέλι έχειµια άλλη γεύση και µυρωδιά – θα τοβρείτε µόνο από µικρούς ντόπιους παρα-γωγούς. Στην Kλειού αξίζει να προσέξετετα πολλά µεγάλα και ξεχωριστά αρχοντι-κά σπίτια, µε πιο ξεχωριστό, το πρόσφα-τα ανακαινισµένο σε ξενώνα «ΑρχοντικόΖαχαριάδη». Άντε πάλι για ουζάκια στακαφενεδάκια της πλατείας, κι αν βρεθεί-τε εκεί βράδυ, δοκιµάστε κάτι από τιςψητούρες της ψησταριάς. Μην ξεχνάτετο πανηγύρι του ταύρου που γίνεται κάθεκαλοκαίρι.

85

Aρρχχααιιοολλοογγιικκέέςς ααννααζζηηττήήσσεειιςς,, µµεε--σσααιιωωννιικκέέςς µµννήήµµεεςς,, χχρρυυσσοογγάάλλαα--ννεεςς ααννττααύύγγεειιεεςς σσττοο µµππλλεε ττοουυΑΑιιγγααίίοουυ.. ΚΚααλλώώςς ήήρρθθααττεε σσττοοννγγοοηηττεευυττιικκόό ΜΜόόλλυυββοο.. ΈΈνναανν ααππόό

ττοουυςς οοµµοορρφφόόττεερροουυςς ππρροοοορριισσµµοούύςς ττοουυκκόόσσµµοουυ.. Ο παραδοσιακός χαρακτήρας του οι-κισµού, η οργανωµένη κοινωνική ζωή καιη ζεστή φιλοξενία των κατοίκων του θασας κερδίσουν από την πρώτη κιόλαςστιγµή.H πόλη της Mήθυµνας –ο σηµερινός Mό-λυβος– βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκροτου νησιού. Τα ευρήµατα αποδεικνύουνπως το χωριό τούτο κατοικείται από την

εποχή του Χαλκού και ότι ήταν µια απότις σηµαντικότερες πόλεις της αρχαιότη-τας. H αρχιτεκτονική φυσιογνωµία του αποτε-λεί τη ζωντανή απόδειξη της πολυκύµα-ντης και πολυτάραχης ιστορίας του. H πο-λιτεία, που είναι ριζωµένη πάνω στο βρά-χο όπου δεσπόζει το µεσαιωνικό κάστρο,φτάνει µέχρι τη θάλασσα.Ο σηµερινός οικισµός είναι απλωµένοςγύρω και κάτω από το µεσαιωνικό κά-στρο. Όλα τα σπίτια έχουν χτιστεί µε πέ-τρα ή ξύλο και η δοµή τους είναι εντυπω-σιακά πυκνή ανάµεσα σε ένα δίκτυο καλ-ντεριµιών. Μαζί µε τις αυλές και τα µπαλ-κόνια συνθέτουν ένα σύνολο ξεχωριστήςοµορφιάς και εξαιρετικού πολεοδοµικού

86

LESVOS GUIDE 2009

Μήθ

υµνα

87

ενδιαφέροντος, που δικαίως έχει χαρα-κτηριστεί διατηρητέο. Στο Mόλυβο σώζονται πολλά αρχοντικά,που χρονολογούνται από το τέλος του18ου αιώνα. Ένα από αυτά είναι τουΓιαννάκου, το οποίο διακοσµείται από πε-ρίτεχνες τοιχογραφίες.

Mόλυβος ο διάσηµος και µοναδι-κός Μεγάλα ξενοδοχεία, πολλές µικρές µο-νάδες ιδιαίτερα προσεγµένες, ταβέρνεςκαι εστιατόρια και ένα µαγευτικό εµπορι-κό κέντρο όπου θα βρείτε ό,τι καλόγου-

στο λαχταρά η ψυχή σας. Σταθείτε οπωσ-δήποτε στις κρεµασµένες βεράντες γιακαφέ και γλυκό. Το γαλακτοµπούρεκοκαι η λεµονόπιτα της «Μπλε Αλεπούς»...από τα καλύτερα! Μαγευτείτε από το πιοεντυπωσιακό ηλιοβασίλεµα του Αιγαίου.∆ιάσηµο χωριό ο Μόλυβος είναι ένα απότα πιο κοσµοπολίτικα µέρη της Ελλάδας.Γοητεύει τα πλήθη των τουριστών πουσυρρέουν απ’ όλο τον κόσµο, προκειµέ-νου να τον γνωρίσουν και να σεργιανί-σουν στα πλακόστρωτα σοκάκια του! Αυτό πιθανότατα οφείλεται στο γεγονόςότι, παρότι αποτελεί έναν από τους πιο

88

LESVOS GUIDE 2009

δηµοφιλείς προορισµούς, κατάφερε νααντισταθεί και να διατηρήσει ακέραια τηφυσιογνωµία και το χρώµα του. Σε τούτο τον τόπο δεν υπάρχει περίπτω-ση να βαρεθείτε. Τα τελευταία 100 χρό-νια βρίσκεται στο προσκήνιο και αποτελείπόλο έλξης υψηλού τουρισµού. Αυτό σί-γουρα το οφείλει όχι µόνο στη σπάνια αρ-χιτεκτονική ταυτότητα και τις παραλίεςτου, αλλά και στη ζεν αύρα του, που όσοπιο πολύ τη βιώνετε, τόσο περισσότεροδεν θα θέλετε να την αποχωριστείτε.Όλες οι ώρες του 24ώρου παίρνουν άλ-λη διάσταση στο Μόλυβο. Μπαράκια, τα-βέρνες, καφέ, clubs και εστιατόρια, αν-θοπωλεία, καθαριστήρια, ζαχαροπλα-στεία, κοσµηµατοπωλεία, τουριστικά καικεραµικά είδη, πρακτορεία τύπου, κάβαµε εξαιρετικά κρασιά απ’ όλο τον κόσµο,

οργανωµένο πάρκινγκ έξω από το ιστορι-κό κέντρο, όλα δίνουν ένα έντονο «πα-ρών» και τον τοποθετούν στα top του νη-σιού. Ο Μόλυβος δεν επαναπαύεται στιςδάφνες του. Χρόνο µε το χρόνο ανανεώ-νει και αναβαθµίζει το τουριστικό τουπροφίλ επιβεβαιώνοντας τη φήµη του,σαν ένας all time classic κορυφαίος προ-ορισµός.

Το λιµάνιΣτην άκρη του οικισµού θα θαυµάσετε έ-να από τα πιο κοσµοπολίτικα και, ταυτό-χρονα, γραφικά λιµανάκια της Ελλάδαςκαι δεν θα ξέρετε σε ποιο ταβερνάκι ναπρωτοκαθίσετε για ούζο και µεζέ ή για τοπρωινό σας, που σε ορισµένα από αυτάείναι ιδιαίτερα φροντισµένο. Μέρος µεναυτική κουλτούρα, είναι ίσως από τα λί-γα µέρη της Ευρώπης που ακόµα διαθέ-

τει τις τράτες τα περίφηµα γρι - γρι που α-κόµα βγαίνουν το σούρουπο στη σειράγια την ψαριά της ηµέρας.Τα ψαροκάικα και τα κότερα που είναι α-ραγµένα στο µόλο αποτελούν ένα θαυµά-σιο και χαλαρωτικό θέαµα.

Ελιτίστικο life style

Η µικρή κοινωνία του Μολύβου είναι ιδι-αίτερα φιλική και φινετσάτη. Μαζί µετους ντόπιους πολλοί ξένοι – Έλληνες καιαλλοδαποί- λάτρεψαν τον τόπο και τον ε-πέλεξαν για εξοχική ή και µόνιµη κατοι-κία τους. Πολλοί από τους διάσηµους jetset επώνυµους και φανατικούς διανο-

90

LESVOS GUIDE 2009

∂ÊÙ·ÏÔ‡

Μήθ

υµνα

ούµενους εποικιστές του, επικεντρώνο-νται στην ποιότητα και τη διαχρονικήglam όψη του χωριού. Εδώ, στα πλήρωςανακαινισµένα αρχοντόσπιτά τους συνα-ντώνται τα καλοκαίρια αλλά και τις άλλεςεποχές, καθώς διατηρούν ένα συχνό πη-γαινέλα που ενισχύει την άκρως

intellectual ατµόσφαιρα. Πλήθος καλλι-τεχνών, µουσικών, ζωγράφων, ποιητών,µαζεύεται στο Μόλυβο. Επιστήµονες,γιατροί, γκαλερίστες και γενικώς άτοµαµε υψηλό βαλάντιο και αισθητική αποτε-λούν τους glamorous κατοίκους αυτούτου χωριού που εναρµονίζονται πλήρως

91

ªfiÏ˘‚Ô˜

µε τους φιλόξενους ντόπιους.

Μια χαλαρή καθηµερινότηταΗ ζωή συνήθως κινείται έξω από τα σπί-τια. Στα ταβερνεία, τα µπαράκια, τον υπέ-ροχο κεντρικό µαγαζότοπο µε τα αιωνό-βια σαλγκίµια (γλισίνες). Μόνο φανταστεί-τε την άνοιξη τα ανθισµένα µοβ τσαµπιά!Αλλά και στις βεράντες των υπέροχωνσπιτιών, παρέα µε ατέλειωτα πρωινά κα-φεδάκια, ούζα µε θέα το Αιγαίο και απο-γευµατινά ηλιοβασιλέµατα.Μη χάσετεΤη ψητή σαρδέλα και την παστή παλαµίδαστα γραφικά ταβερνάκια του λιµανιούΤις αυλές µε τ’ αγιόκληµα, τις µπουκαµβί-λιες και τα γιασεµιάΤο καλντερίµι µε τα σαλγκίµια στο κέντροτης αγοράς του Μολύβου που ανακηρύ-χτηκαν διατηρητέα όπως ο ίδιος ο οι-κισµός. Τα σκουπισµένα σοκάκια, τις περιποιηµέ-νες Μολυβιάτισσες που ακολουθούν έναextra chic ντύσιµο, ακόµα και για να πάνεστο µανάβη.

Αξίζει να δείτε

Στο Mόλυβο σώζονται πολλές δηµόσιεςβρύσες της περιόδου της τουρκοκρατίας,µε ανάγλυφες επιγραφές και διακοσµή-σεις. Αρχιτεκτονικό µνηµείο του περασµένουαιώνα είναι και το οίκηµα των ΠαλαιώνΛουτρών.Στο χωριό λειτουργεί, επίσης, ∆ηµοτική

Πινακοθήκη, µε αξιόλογη συλλογή καλλι-τεχνικών έργων των Tσαρούχη, Xαλεπά,Mυταρά, Mπότσογλου και πολλών άλλων.Αποµεινάρια του µόλου του αρχαίου λιµα-νιού, αλλά και τµήµατα του ρωµαϊκού υ-δραγωγείου µπορεί να δει ο επισκέπτηςεκεί όπου σήµερα βρίσκεται το σύγχρονολιµάνι. Η Μήθυµνα είναι ένας από τουςσηµαντικότερους διατηρητέους οι-κισµούς του Αιγαίου.Αρχαία Μήθυµνα: Τα ερείπια της αρχαίαςΜήθυµνας βρίσκονται σε µια µικρή χερ-σόνησο στη βόρεια ακτή του νησιού.Ιδρύθηκε κατά την περίοδο που έφθασανεδώ οι Αιολείς, δηλαδή στα τέλη της επο-χής του Χαλκού. Σύµφωνα µε τα ευρήµατα των ανασκα-φών, η Μήθυµνα άκµασε κατά την αρχαϊ-κή περίοδο και η έκτασή της ήταν ίδιαπερίπου µε αυτή του σύγχρονου οι-

92

LESVOS GUIDE 2009

94

LESVOS GUIDE 2009

κισµού. Μετά το 4ο π.Χ. αιώνα περιορί-στηκε στα γύρω ααππόό ττηηνν ΑΑκκρρόόπποολληη κκααιι ττηηΝΝττάάππιιαα σσηηµµεείίαα, όπου µέχρι σήµερα σώζε-ται ένα τµήµα του αµυντικού τείχους τηςελληνιστικής περιόδου, που ενσωµατώ-θηκε µε το µεσαιωνικό κάστρο.ΑΑρρχχααιιοολλοογγιικκήή σσυυλλλλοογγήή ΜΜήήθθυυµµννααςςΗ συλλογή αυτή στεγάζεται στο κτήριο

του παλαιού ∆ηµαρχείου και περιλαµβά-νει ευρήµατα ανασκαφών που έγινανστην ευρύτερη περιοχή, αµφορείς του4ου–6ου αιώνα από τις ισπανικές ακτές,τη βόρειο Αφρική, τη Χίο και τη Σάµο, αλ-λά και συλλογή φωτογραφιών από την α-πελευθέρωση του νησιού το 1912.

™Î¿Ï· ™Î·ÌÓÈ¿˜ - TËÏ.: 22530-55360

æAPOTABEPNAæAPOTABEPNA

∏ ¶·Ó·ÁÈ¿ Ë °ÔÚÁfiÓ·

∆∆ήήµµοοςςΠΠέέττρρααςς

96

LESVOS GUIDE 2009

ΕφταλούΣε απόσταση 4 χλµ. βορειοανατολικά α-πό το Mόλυβο βρίσκεται η Eφταλού, µετις όµορφες δαντελωτές ακρογιαλιές καιτην απέραντη θέα προς τη Mικρά Aσία –κάποιο σηµείο της βρίσκεται τόσο κοντά,που θα ακούσετε τα κοκόρια και τα κλά-ξον των αυτοκινήτων της απέναντι ακτής.Στην άκρη βρίσκονται τα περίφηµα ιαµα-τικά λουτρά, µε ενοικιαζόµενα δωµάτιακαι εξαιρετική ταβέρνα µε νόστιµα µαγει-ρευτά και φρέσκα ψάρια.

Βαφειός Όποιος ντόπιος σας µιλήσει για το Βα-

φειό το σίγουρο είναι πως θα ξεκινήσειαπό το µεζεδοπαίχνιδο στα παραδοσιακάταβερνεία του. Μικρό χωριό σκαρφα-λωµένο στις δυτικές πλαγιές του όρουςΛεπετύµνου στο δρόµο προς Σκαµνιά, µεθέα στον οικισµό του Μολύβου – δείτε τοβράδυ το φωτισµένο κάστρο- στο πέλα-γος και στο ακρωτήρι Μπαµπά της Μι-κράς Ασίας. Οι ταβέρνες του φηµίζονταιγια την τοπική παραδοσιακή κουζίνα, κα-θώς τον καθιστούν γαστρονοµικό προο-ρισµό του νησιού.

Το ηλιοβασίλεµα και η θέα θα σας συ-γκλονίσουν.Ο Βαφειός ήταν αγροτικός οικισµός στασύνορα του αρχαίου «ΤΕΜΕΝΟΥΣ» τηςαρχαίας Μήθυµνας και πήρε το όνοµάτου από τη βαφή των ρούχων και υφα-ντών των αρχαίων Μηθυµναίων, που γινό-ταν στα βαφεία µε φυτικά υλικά.

Άργενος Ανατολικά βρίσκεται η Άργενος, ένα µι-κρό χωριό κουρνιασµένο στα βράχια τουβουνού, σαν αετοφωλιά. Η περιοχή πα-ρουσιάζει πολύ ενδιαφέρον και φυσικήποικιλία: αιωνόβιες καστανιές, βραχώδηοροπέδια, κάθετα κοµµένα βράχια και,λίγο πιο πέρα, επάνω από το δρόµο, ταχαλάσµατα του εγκαταλειµµένου χωριούΧάλικα. Λόγω της καθίζησης που υπέστη,οι κάτοικοί της µετακινήθηκαν λίγο πιοκάτω, στον νεόκτιστο Λεπέτυµνο. Οδρόµος οδηγεί στην παραλία µε τα θερµάνερά.Στην Άργενο λειτουργεί ως Μουσείο Εθνι-κής Αντίστασης και Βιβλιοθήκη Λεσβια-κών Γραµµάτων στο σπίτι του Λέσβιου φι-λόλογου και γραµµατολόγου Γιώργου Bα-

97

λέτα (1907-1989).

ΣκαµνιάTο χωριό αυτό είναι ένας διατηρητέοςπαραδοσιακός οικισµός µε αρχοντόσπι-τα, στενά καλντερίµια, γραφικές ανηφο-ριές, όµορφη πλατεία και εξαιρετική θέαστο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.H Σκαµνιά είναι η γενέτειρα του πεζο-γράφου, δηµοσιογράφου και ακαδηµαϊ-

κού Στράτη Mυριβήλη (1890-1969)..Στο χωριό σώζεται το πατρικό του σπίτικαι στην πλατεία της Σκάλας δεσπόζει ηµουριά στον ίσκιο της οποίας ξεκουραζό-ταν και έγραφε. Εκεί, το γραφικό ταβερ-νάκι της πλατείας σερβίρει εξαιρετικούςντόπιους µεζέδες σε ασυναγώνιστεςτιµές και µε πολύ προσωπικό σέρβις.

Σκάλα ΣκαµνιάςΕίναι πασίγνωστη για το εκκλησάκι πάνω

Πέτρ

α

98

LESVOS GUIDE 2009

στο βράχο, που αποτέλεσε πηγή έµπνευ-

σης για το πολυδιαβασµένο έργο του Mυ-

ριβήλη «Παναγιά η Γοργόνα». Είναι από

τα πιο τουριστικά µέρη του νησιού και

διαθέτει πολλά ενοικιαζόµενα δωµάτια,

εξαιρετικές ταβέρνες πάνω στο κύµα -

γνωστές για το φρέσκο ψάρι τους - και ω-

ραίες µικρές παραλίες για µπάνιο, µε κα-

λύτερη τη βοτσαλωτή Kάγια. Από εδώ

µπορείτε να οδηγήσετε παραλιακά στο

βατό χωµατόδροµο all the way, προ-

κειµένου να φτάσετε από άλλο δρόµο

στο Μόλυβο.

Bοορρεειιοοδδυυττιικκάά ττοουυ ννηησσιιοούύ θθαα σσυυ--ννααννττήήσσεεττεε ττηηνν ΠΠέέττρραα,, ττοο ΣΣκκοουυ--ττάάρροο,, ττοο ΛΛααφφιιώώνναα κκααιι ττοουυςς οοιι--κκιισσµµοούύςς ΠΠεεττρρίί κκααιι ΆΆννααξξοο,, ππαα--ρρααδδοοσσιιαακκάά ππεεττρρόόκκττιισστταα χχωωρριιάά

µµεε ττρρεεχχοούύµµεενναα ννεερράά κκααιι πποολλύύ ππρράάσσιιννοο..HH ππεερριιοοχχήή εείίννααιι γγεεµµάάττηη ααππόό αασσηηµµέέννιιοουυςςεελλααιιώώννεεςς,, δδάάσσηη µµεε ππεεύύκκαα,, ββεελλααννιιδδιιέέςς,,κκυυππααρρίίσσσσιιαα,, ααλλλλάά κκααιι οοππωωρροοφφόόρραα δδέέ--ννττρραα.. ΠΠρρόόκκεειιττααιι γγιιαα οορρεειιννοούύςς κκααιι ππααρραα--θθααλλάάσσσσιιοουυςς ππααρρααθθεερριισσττιικκοούύςς ππρροοοο--ρριισσµµοούύςς,, µµεε ππααννέέµµοορρφφεεςς ααµµµµοουυδδεερρέέςςππααρρααλλίίεεςς..

Πέτρα Μόλις στα 55 χλµ. µετά τη Μυτιλήνη βρί-σκεται ο παραδοσιακός αυτός οικισµός.Πατρίδα πολλών προσωπικοτήτων της Τέ-χνης και των Γραµµάτων, όπως οι Θρασύ-βουλος Σταύρου, Nεοκλής Kαζάζης, Tά-κης Eλευθεριάδης, Oρέστης Kανέλληςκ.ά., διαθέτει σήµερα το πολύ γνωστόγια τη δράση του Πνευµατικό Kέντρο –«Πολύκεντρο» ∆ήµου Πέτρας, η βιβλιο-θήκη του οποίου στεγάζεται στο πέτρινονεοκλασικό κτήριο του παλιού Παρθενα-γωγείου.

Παραλίες και ξενοδοχεία Η Πέτρα έχει µια θαυµάσια αµµουδερήακρογιαλιά, µε ξενοδοχεία, ενοικιαζόµε-

Πέτρ

α

99

LESVOS GUIDE 2009

να δωµάτια, γραφικές ταβέρνες, µοδάταµπαρ και εστιατόρια. Προσφέρει έντονηδιασκέδαση µέρα-νύχτα και είναι κατάλ-ληλη και για οικογενειακές διακοπές. Οιοργανωµένες πλαζ στους γραφικούςόρµους διαθέτουν οµπρέλες και ξαπλώ-στρες, σέρβις στην παραλία και θαλάσσιασπορ. Υπέροχα πέτρινα αρχοντόσπιτα µεαυλές γεµάτες από γιασεµιά, φοίνικεςκαι οπωροφόρα δέντρα δίνουν στο χωριόµια εξαιρετική αίγλη. Γνωστός τόπος ιδι-αίτερα αγαπητός σε ζωγράφους, συγγρα-φείς και ποιητές. Εδώ παλιές οικογένειες– τσιφλικάδες δίνουν ένα στίγµα αρχο-ντιάς. Ο ζωγράφος Ορέστης Κανέλης ή-ταν από δω. Η οικογένεια της γνωστήςναΐφ ζωγράφου, Νίκης Ελευθεριάδη, δια-θέτει µια µοναδική ιδιωτική συλλογή µεαυθεντικά κεραµικά από τα ονοµαστά τουΤσανά Καλέ, όχι ακόµα προσβάσιµη στοκοινό. Η αγορά της Πέτρας είναι από τιςπιο γραφικές µε υπέροχα µικρά κατα-στήµατα για χάζι και αναµνηστικές αγο-ρές.

Τα νησάκια της Πέτρας Απέναντι από την Πέτρα φιγουράρουντρεις βραχονησίδες-παράδεισοι πτηνώνκαι µικρών ζώων. Σήµερα λειτουργούνως οικολογικά παρατηρητήρια κι εκεί κά-νουν στάση οι σκαφάτοι για ψαροτούφε-

κο. Μπορείτε, αν θέλετε, ν’ αποφύγετετην πολυκοσµία, να νοικιάσετε θαλάσσιοποδήλατο και να πάτε µέχρι εκεί, για ναπλατσουρίσετε µε την ησυχία σας.

Το ΚαβάκιΕίναι το υπέροχο απάνεµο λιµανάκι στηδεξιά πλευρά της παραλίας. Μέχρι ναφτάσετε εκεί απολαύστε το µπάνιο σαςστα υπέροχα beach bars που έχουνστηθεί τα τελευταία χρόνια και διαθέ-τουν ψάθινες αναπαυτικές οµπρέλεςκαι µοδάτες µπαµπού ξαπλώστρες σ΄ έ-να περιβάλλον µε άποψη και στιλ.

Η Παναγιά της Πέτρας Στη µέση του χωριού δεσπόζει ο βράχοςτης Παναγίας της Γλυκοφιλούσας, που εί-ναι τεράστιος σαν τα Μετέωρα, φτάνει σεύψος τα 40 µέτρα περίπου και ξεπροβάλ-λει µέσα από τις λυγερόκορµες λεύκες,σαν να θέλει να επιβληθεί στο επίπεδοτοπίο του χωριού. Ανεβείτε τα 114 σκα-λιά, εισπνεύστε τον αιολικό αέρα του χω-ριού και αγναντέψτε τα γύρω λοφάκια καιτα γαλάζια νερά. H περίοπτη –σαν κά-στρο– εκκλησία είναι τρίκλιτη βασιλική,µε νάρθηκα, θαυµάσιο ξυλόγλυπτο επι-σκοπικό θρόνο και ένα πηγάδι που ανα-βλύζει «άγιο νερό». Για την εύρεση της ει-κόνας της Παναγίας και το χτίσιµο του να-ού ακούγονται πολλοί θρύλοι. Ζητήστεαπ’ τους ντόπιους να σας τους διηγη-

ÕÓ·ÍÔ˜

¢HMO™ EPE™OY - ANTI™™H™H TAYTOTHTA TH™ §E™BOY

...fï˜ ÙÔ Í¤Úˆ ˆ˜ ‰Â Á›ÓÂÙ·È ÔÙ¤ ηÓ›˜ Ó· ÂÏ›˙ÂÈ Û’ ÔÏ¿ÎÂÚË ÙËÓ Â˘Ù˘¯›·, ¤Ó· ÌÈÎÚfi ÌÂÚ›‰ÈÔ Ó· ÚÔÛ‰ÔοÂÈ ÌÔÓ¿¯·

™·ÊÒ

¢HMO™ EPE™OY - ANTI™™H™TH§. 22530 - 53600

TABAPI - ME™OTO¶O™ ™I°PI ANTI™™A

∆∆ήήµµοοςςΕΕρρεεσσοούύ ΑΑννττίίσσσσηηςς

102

LESVOS GUIDE 2009

θούν.

Ο ναός του Aγίου NικολάουΈνα σηµαντικό εκκλησιαστικό διατηρητέοµνηµείο του χωριού, που βρίσκεται κοντάστην πλατεία του. Μονόκλιτη βασιλική µετρία στρώµατα τοιχογραφιών, εκ των ο-ποίων οι παλαιότερες είναι ίσως του16ου αιώνα. ∆ιατηρεί και µουσείο.

Το «Σπίτι της Bαρελτζίδαινας»Σε µικρή απόσταση από την πλατεία, σχε-δόν δίπλα στο πίσω µέρος του βράχουτης Παναγίας, βρίσκεται το «Σπίτι της Bα-ρελτζίδαινας», που χτίστηκε στο µε-ταίχµιο του 18ου-19ου αιώνα και ανήκειστην κοσµική λεσβιακή αρχιτεκτονική τηςύστερης τουρκοκρατίας. Ένα «πάντρεµα»ντόπιων και ανατολικών στοιχείων µε νεο-κλασικισµό, βυζαντινή αρχιτεκτονική καιµπαρόκ.

Αλλοι ναοί της περιοχήςΑξίζει να επισκεφθείτε, µιας και βρίσκε-

στε στην περιοχή, την Κοίµηση της Θεο-τόκου (1880) στο Σκουτάρο, τον Tαξιάρ-χη (1807) στο Yψηλοµέτωπο, την Kοίµη-ση της Θεοτόκου (1807) στο Λαφιώνακαι την Kοίµηση της Θεοτόκου (1805)στη Στύψη.

Ιστορικό µονοπάτιΠρος τα νότια της Πέτρας βρίσκεται το ε-γκαταλειµµένο ορεινό χωριουδάκι Kλα-πάδος, το οποίο υπήρξε πεδίο των τελευ-ταίων νικηφόρων µαχών των ελληνικώνστρατευµάτων εναντίον των τουρκικών,το ∆εκέµβριο του 1912, για την απελευ-θέρωση της Λέσβου. Από εκεί µπορείτενα ξεκινήσετε την πεζοπορία σε µια µα-γευτική διαδροµή, µέσα απ’ το πανέµορ-φο δηµοτικό πευκοδάσος. Προχωρώ-ντας, θα θαυµάσετε από ψηλά και σ’ όλοτους το µεγαλείο την Άναξο, την Πέτρα,τη Mήθυµνα, την Eφταλού και τηΣκαµνιά.

Πετρί

™Î¿Ï· ∂ÚÂÛÔ‡

Ερεσ

ός

Άντ

ισσ

α

103

Ανεβαίνοντας προς τον οικισµό Πετρί, µετους 15 πετρόκτιστους ανεµόµυλους στ’ανατολικά του, θα συναντήσετε ένα βρά-χο µε µια µεγάλη τρύπα στη µέση, όπου,όπως λένε, έδεσε το πλοίο του ο Αχιλλέ-ας κατά την τρωική εκστρατεία. Εκεί κο-ντά υπάρχει και µια στέρνα µε πηγή, γνω-στή ως Πηγή του Αχιλλέα («Aχιλλοπηγά-δα»). Στο µικρό χωριουδάκι θα απολαύ-σετε ένα από τα ωραιότερα ηλιοβασι-λέµατα του νησιού, όταν ο ήλιος γέρνειστη θάλασσα. Αν καθίσετε στην αγναντε-ρή βεράντα του µικρού ταβερνείου, πουείναι ανοιχτό όλο το χρόνο, θα µαγευτεί-τε από τη θέα, ενώ η ατµόσφαιρα, ο χώ-ρος και οι συγκλονιστικές παραδοσιακέςγεύσεις θα σας αφήσουν µια αξέχαστη ε-πίγευση.

ΆναξοςΑπό την Πέτρα και µε κατεύθυνση προςτα βορειοδυτικά, θα συναντήσετε τηνΆναξο, µια από τις πιο όµορφες παραλίεςτου νησιού, µε ολοκάθαρα βαθιά νεράκαι ένα ποταµάκι στη δυτική πλευρά.Εξαιρετικά οργανωµένη παραλία, που α-ναπτύχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, ό-ταν ακόµα δεν υπήρχε καν οικισµός. Το-πίο σπάνιο, µε λόφους, προσελκύει πολ-λούς τουρίστες ακόµη και µε χαµηλόbudget. Εδώ πολλοί ξένοι τουρίστες έ-χουν βρει τον ιδανικό τόπο χαλάρωσήςτους καθώς απολαµβάνουν τη θάλασσακαι τη φιλική ατµόσφαιρα κάθε καλοκαί-ρι. Μια θαυµάσια λύση για οικογένειες.

104

LESVOS GUIDE 2009

ΣτύψηΕκεί στα ψηλά, ένα παραδοσιακό «κρεµα-στό» χωριό µε δυο εκκλησιές και τονβράχο του Άι Γιώργη. Με ταβέρνες πουπροσφέρουν νόστιµα κρεατικά και µεζέ-δες στην πλατεία, είναι µια must επιλογήχειµώνα-καλοκαίρι. Η θέα προς την Πέ-τρα εντυπωσιακή και η ρεµατιά του Λιγώ-να (µε τα ερείπια των 20 υδρόµυλων, ταπουρνάρια, τις αχλαδιές, τις αγριάδες καιτο πανάρχαιο λιθόστρωτο µονοπάτι) ό,τιπρέπει για περπάτηµα.

ΥψηλοµέτωποΤο µικρό αυτό καταπράσινο χωριό θα τοσυναντήσετε δυτικότερα, στο βόρειο ά-κρο του νησιού. Κατάφυτο από δαµασκη-νιές, έχει το βλέµµα του στραµµένο στοµεγάλο κάµπο της Καλλονής.

O∆∆ήήµµοοςς EEρρεεσσοούύ –– AAννττίίσσσσηηςς ππεε--ρριιλλααµµββάάννεειι,, εεκκττόόςς ααππόό ττηηννEEρρεεσσόό κκααιι ττηηνν ΆΆννττιισσσσαα,, πποουυππααρρααππέέµµπποουυνν σσττιιςς οοµµώώννυυµµεεςςππόόλλεειιςς ττηηςς ααρρχχααίίααςς ΛΛέέσσββοουυ,,

ππέέννττεε άάλλλλεεςς κκοοιιννόόττηηττεεςς:: ττοο MMεεσσόόττοοπποο,,ττηη BBααττοούύσσαα,, τταα XXύύδδηηρραα,, ττοο ΣΣίίγγρριι κκααιι ττηηννΠΠττεερροούύνντταα.. ΚΚααττααλλααµµββάάννεειι ττηηνν ππιιοο οορρεειιννήήππεερριιοοχχήή ττηηςς δδυυττιικκήήςς ΛΛέέσσββοουυ,, όόπποουυ κκυυ--ρριιααρρχχοούύνν οοιι γγυυµµννοοίί ββρρααχχώώδδεειιςς λλοοφφίίσσκκοοιικκααιι ττοο σσχχεεδδόόνν ηηφφααιισσττεειιαακκόό ττοοππίίοο –– ααπποο--ττέέλλεεσσµµαα ττηηςς ττρροοµµεερρήήςς ηηφφααιισσττεειιαακκήήςς έέ--κκρρηηξξηηςς πποουυ σσυυγγκκλλόόννιισσεε ττοο ννηησσίί κκααιι οολλόό--κκλληηρροο ττοο ΑΑιιγγααίίοο κκααττάά ττοουυςς ππρροοϊϊσσττοορριι--κκοούύςς χχρρόόννοουυςς.. Πρόκειται για µια περιοχή παραδοσιακάκτηνοτροφική και γεωργική, αλλά και µεβασικούς τουριστικούς προορισµούς τουνησιού, όπως η Σκάλα Eρεσού ή Γιαλόςκαι το Σίγρι.

Ερεσ

ός

Άντ

ισσ

α

105

Η περιοχή κατακλύζεται από ένα σπάνιοκίτρινο θάµνο που ανθίζει την άνοιξη, καισας µεθάει µε το άρωµά του, το ροδό-δενδρο.

Ερεσός, Σκάλα Ερεσού ή ΓιαλόςΤο χωριό Ερεσός κατοικείται από την ύ-στερη Χαλκοκρατία και διαθέτει ενδιαφέ-ροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία.

Τρία χιλιόµετρα απόσταση από το χωριόβρίσκεται ο παραθαλάσσιος οικισµόςΣκάλα ή Γιαλός, µε την εκπληκτικήαµµουδερή παραλία του.

Λίγη ιστορίαΗ αρχαία Ερεσός είχε στάδιο, θέατρο, α-γορά και πρυτανείο, αλλά, σύµφωνα µε

Σκάλα Eρεσού

µαρτυρίες, και ναούς του Απόλλωνα, τηςΑθηνάς, του ∆ιόνυσου και του Ποσειδώ-να. Οι Ερέσιοι είχαν κόψει και δικό τουςνόµισµα. Στη θέση Ξώκαστρο βρίσκονταιτα ερείπια της αρχαίας πόλης και στη θέ-ση Βίγλα τα αντίστοιχα της Ακρόπολης.Πρόκειται για τείχη της Αρχαϊκής Περιό-δου, ένα γενοβέζικο κι έναν τουρκικόπύργο, µεσαιωνικό κάστρο και µια ρωµαϊ-κή δεξαµενή. Εδώ γεννήθηκε το 630π.X. η Σαπφώ, η µεγαλύτερη λυρική ποιή-τρια στην ιστορία της παγκόσµιας ποίη-σης, αλλά και ο Θεόφραστος, ο θεµελιω-τής της έρευνας φυτών, πετρωµάτων καιοικολογίας.

Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλοξενεί αρχαϊκά, κλασικά και ελληνιστι-κά αγγεία και ανάγλυφα, νοµίσµατα, επι-τύµβιες ενεπίγραφες στήλες και την ά-γκυρα της τουρκικής ναυαρχίδας που α-νατίναξε στον κόλπο της Ερεσού ο Παπα-νικολής το 1821.

Ο Γιαλός της Ερεσού Κατεβαίνοντας τη Σκάλα Ερεσού, το Για-λό, όπως τον ονοµάζουν οι ντόπιοι, µιαόµορφη αλέα τεσσάρων χλµ. µε µουριέςκαι λεύκες αριστερά και δεξιά ενώνει τοορεινό χωριό µε τον παραθαλάσσιο οι-κισµό του. Ο εύφορος κάµπος της Ερε-σού απλώνεται µπροστά σας, µε τα περι-

106

LESVOS GUIDE 2009

™™Îο¿ÏÏ·· ∂∂ÚÚÂÂÛÛÔÔ‡‡

TTËËÏÏ.. 2222553300 5533771100

Ερεσ

ός

Άντ

ισσ

α

Σίγρι

107

ποιηµένα περιβόλια και τα εξοχικά σπίτιατου. Αριστερά σας βρίσκεται ο λόφος τηςΒίγλας και πίσω το ιστορικό Ξώκαστροστην πιο glam θέση, µε την καλύτερηθέα της περιοχής. ∆εξιά ο βράχος µε τοεκκλησάκι του προφήτη Ηλία και ανάµε-σα η εντυπωσιακή παραλία, που προσφέ-ρεται για πάµπολλες απολαύσεις. Η θά-

λασσα κρυστάλλινη, και η αµµουδιά της,που εκτείνεται σε µήκος δυόµισι χλµ., έ-χει µια λεπτή γκρίζα άµµο, σαν «ρυζάκι»,που δεν κολλάει πάνω στο σώµα. Στηνπαραλία θα δείτε και τη Γαλάζια Σηµαίατης Ευρώπης, αφού πρόκειται για µια α-πό τις καθαρότερες θάλασσες της Μεσο-γείου.

108

LESVOS GUIDE 2009

Ερεσός: σ’ ένα µοναδικό life styleΕδώ, στην οργανωµένη παραλία της Σκά-λας Eρεσού, η ειδυλλιακή οµορφιά συνα-ντά την ιστορία και το µύθο. Αναζητήστεκάθε λογής εναλλακτικά. Ο τόπος και ηαύρα του, οι άνθρωποι που συχνάζουν ε-δώ θα σας γοητεύσουν. Η άµµος από µό-νη της σας προκαλεί να ξεχαστείτε στηναγκαλιά της, να χαρείτε και να παίξετε.Τα θαλάσσια σπορ στις προσταγές σας:κανό, ποδήλατο, ιστιοσανίδα, θαλάσσιοσκι αλλά και κάθε είδους αθλοπαιδιέςστην παραλία, όπως ρακέτες και βόλεϊ. Τα γραφικά ταβερνάκια και καφενεία, ταπεριποιηµένα εστιατόρια και τα καλαί-σθητα lounge µπαρ, πάνω στις ξύλινες ε-ξέδρες και λίγα µόλις µέτρα από εκεί ό-που σκάει το κύµα, θα σας µαγέψουν.Εδώ κινδυνεύετε να εθιστείτε αλλά καινα εγκλωβιστείτε ανεπανόρθωτα και τηµοναδικότητα της Ερεσού. Τολµήστε το!Σε καµιά περίπτωση δεν θα βγείτε χαµέ-νοι.

Γλυπτά αφιερώµατα στη µεγαλύ-τερη ποιήτρια των αιώνωνΑπό την πλατεία του Γιαλού µέχρι το λιµα-νάκι θαυµάστε τέσσερα εξαιρετικά γλυ-πτά αφιερωµένα στην ποιήτρια Σαπφώ.

Φιλοτεχνήθηκαν από τους κορυφαίουςγλύπτες Γ. Χουλιαρά, Θόδωρο Παπαγιάν-νη, Κυριάκο Ρόκκα και Λουκά Λουκίδητο καλοκαίρι του 2006. ∆ύο είναι απόµάρµαρο, ένα από ίνοξ και ένα άλλο απόµπρούτζο.

Οι γειτονιές του ΓιαλούΚατεβαίνοντας στην παραλία αριστερά ηπεριοχή είναι σχεδόν πλήρως ανακαι-νισµένη. Μοδάτα bar σε µυκονιάτικο ύ-φος, προχωρηµένα all day café, καλό-γουστα εστιατόρια και µεταµοντέρνα τα-βερνάκια.Στη µέση η γοητευτική πλατεία µε την ά-πλα της, και µια από τις πιο παλιές τα-βέρνες του χωριού µε τα νοστιµότατα µα-γειρευτά φαγητά. Επίσης, fast food νεα-νικά στέκια, αυθεντικά καφενεία καιcafé. Εδώ µπορείς να βρεθείς σε πανη-γυριώτικη ατµόσφαιρα ή latin party. Κά-ποιοι ντόπιοι µεταµεσονύχτια παίζουνχαρτιά ή επιδίδονται σε ατέλειωτες φιλο-σοφικές συζητήσεις. Η ζωή στην πλατείαέχει κάτι να σου δείξει όλες τις ώρες τηςµέρας και της νύχτας.∆εξιά, η δυτική πλευρά διαθέτει ένα αυ-θεντικό coleur local µε µαγαζάκια, τα-βέρνες και καφενεία σε πιο παλιακό

º·ÓÂڈ̤ÓË

Ερεσ

ός

Άντ

ισσ

α

109

στιλ. Όλα επιµένουν αµυντικά σερυθµούς και ντεκόρ άλλων εποχών. Έναδύο διαφοροποιήθηκαν, κάνοντας τοµήκαι λειτουργούν µε νέο αέρα. Αναρωτιέ-ται κανείς αν πραγµατικά θα έπρεπε νααλλάξουν όλα ή κάνουν καλά που αντιστέ-κονται. Οι γνώµες διίστανται κι αυτό είναιένα σθεναρό κοµµάτι της ερεσιώτικηςκουλτούρας. Σ’ όλες τις γειτονιές του Γιαλού θα βρεις

σκιερές εξέδρες ακριβώς πάνω στοκύµα, που παρουσιάζουν µια εξωτική µο-ναδικότητα. Παντού κάτι θα βρεις ναφας, να πιείς, να αγοράσεις. Από κάποιαεξέδρα θα σταθείς ν’ αγναντέψεις το α-σύλληπτο ηλιοβασίλεµα. Η κουζίνα στην Ερεσό παρουσιάζει εξαι-ρετικό ενδιαφέρον στα σπίτια, καθώςδιατηρούν πολλές παραδοσιακές συντα-γές και φτιάχνουν κάθε χρόνο µαρµελά-

∆Ô Î¿ÛÙÚÔ ÛÙÔ ™›ÁÚÈ

110

LESVOS GUIDE 2009

δα σύκου, καραµέλα, πετιµέζι, αλευριές.

Το χωριό Στο χωριό πάνω, στα τέσσερα χιλιόµετρααπό τη Σκάλα, πάτε για ήσυχα βράδια.Εκεί το φαγητό παρουσιάζει εξαιρετικάντόπια κρέατα αλλά και ψάρια Η πλατείαθα σας φιλέψει µε ηρεµία, χαλάρωσηδιαφυγή από την όποια «βαβούρα».

Ο δρόµος για τον ΤσιχλιώνταΑν πάρετε το δρόµο που πηγαίνει νότια,διασχίζοντας τον ορεινό οικισµό της Ερε-σού, θα φτάσετε στη µεγάλη κοιλάδα τουποταµού Τσιχλιώντα, που εκβάλλει στηθάλασσα µέσα από µια εντυπωσιακή καιερηµική παραλία. Υπάρχουν κι άλλοιόρµοι που φιλοξενούν ξεχασµένεςαµµουδιές –καλή στάση για σκαφάτους–ενώ δίπλα απλώνονται τα σπαρµένα απ’τα αποµεινάρια απολιθωµάτων γυµνάβουνά. Αν τραβήξετε το χωµατόδροµο θασας βγάλει στο γραφικό Σίγρι.

ΣίγριΑκολουθώντας τον κεντρικό δρόµο µετάτην Άντισσα, όλο δυτικά και ύστερα απότη διασταύρωση για τη Μονή Υψηλού, θα

φτάσετε στο Σίγρι.Είναι ένα υπέροχο ψαροχώρι και η δυτικήθαλάσσια πύλη της Λέσβου. Έχει πέτρινα σπίτια, γραφικά δροµάκιακαι φρούριο χτισµένο το 1757. Γύρω τουυπάρχουν όµορφες αµµουδερές ακρο-γιαλιές, µε πρώτη και καλύτερη την Πα-ναγιά τη Φανερωµένη. Το Σίγρι αποτελείιδανικό τόπο για ήρεµες, οικογενειακέςδιακοπές κοντά στη φύση και τη θάλασ-σα. Εδώ οι λάτρεις του surf θα βρουν α-νεµοδαρµένους όρµους, για να ευχαρι-στηθούν το σπορ. Γνωστός ψαρότοπος,ενδείκνυται για ψαροτούφεκο αλλά καιγια φρέσκο ψάρι. Το νησάκι Νησιώπη, µετο φάρο και τους απολιθωµένουςκορµούς, είναι ένα από τα πιο ονοµαστάαξιοθέατα. Το Σίγρι διαθέτει οργανωµένητουριστική υποδοµή, µε συµπαθητικάδωµάτια, ξενοδοχεία, µπαράκια, καφέκαι ταβέρνες.

Το Απολιθωµένο ∆άσος Tο Σίγρι είναι γνωστό για το Απολιθωµένο∆άσος του, αλλά και για το µοναδικόΜουσείο Φυσικής Ιστορίας του νησιού. Tο Απολιθωµένο ∆άσος αποτελεί ένα απότα ωραιότερα µνηµεία γεωλογικής κλη-ρονοµιάς σε παγκόσµια κλίµακα. Απλώ-

Καφενείο στην Άντισσα Βατούσα

νεται στο βορειοδυτικό τµήµα της Λέ-σβου, σε µια περιοχή που καλύπτεταισχεδόν αποκλειστικά από πετρώµατα η-φαιστειακής προέλευσης.H προστατευόµενη περιοχή του έχει έ-κταση 150.000 τ.µ.H δηµιουργία του οφείλεται στην έντονηηφαιστειακή δραστηριότητα που εκδηλώ-θηκε στην ευρύτερη περιοχή του βορειο-ανατολικού Αιγαίου πριν από 20 εκα-τοµµύρια χρόνια. Οι ηφαιστειακές εκρή-ξεις εκείνης της περιόδου προκάλεσαντην έξοδο τεραστίων ποσοτήτων λάβαςκαι στάχτης από το εσωτερικό της γης,µε αποτέλεσµα η περιοχή της κεντρικήςΛέσβου γύρω από τα ηφαιστειακά κέ-ντρα να σκεπαστεί µε πυρακτωµένη λά-βα, ενώ οι πιο αποµακρυσµένες περιο-χές µε παχύ στρώµα στάχτης. Άφθονοι απολιθωµένοι κορµοί –σε πολύκαλή κατάσταση– εντοπίζονται υποθα-λάσσια, σε βάθος µέχρι και 30 µέτρων.H µεγαλύτερη συγκέντρωσή τους κατα-γράφεται δυτικά της µικρής νησίδας Nη-σιώπης, απέναντι από το Σίγρι. Στο βυθόέχουν βρεθεί κορµοί διαµέτρου µέχρικαι δυόµισι µέτρα. Τα συγκεκριµένα ευ-ρήµατα επιβεβαιώνουν την ερευνητική υ-

πόθεση της «συνέχειας» του Απολιθωµέ-νου ∆άσους στη συγκεκριµένη υποθα-λάσσια περιοχή. Τα τελευταία χρόνια, από τις συστηµατι-κές ανασκαφές που πραγµατοποιούνταιεδώ, εκτός από τους απολιθωµένουςκορµούς, έρχονται στο φως οι ρίζες, οικαρποί, τα κλαδιά και τα φύλλα των δέ-ντρων.

Μην χάσετε µε τίποτα Ένα µοναδικό Μουσείο Φυσικής Ιστο-ρίας Το Μουσείο του Απολιθωµένου ∆άσους ι-δρύθηκε το 1994, µε σκοπό την έρευνα,την ανάδειξη, την έκθεση, τη συντήρηση,τη φύλαξη και την κάθε πρόσφορη αξιο-ποίηση του µοναδικού αυτού δάσους.Κάτω από την εµπνευσµένη παρουσίατου διευθυντή του, Νίκου Ζούρου καιτων πιστών συνεργατών του, έχει κατα-στεί τα τελευταία χρόνια πόλος έλξης γιακάθε επισκέπτη. Το κτήριο του Μουσεί-ου, µονώροφο οικοδόµηµα µε λιθοδοµήαπό γκρίζα λάβα, περιλαµβάνει µόνιµουςεκθεσιακούς χώρους, αίθουσα περιοδι-κών εκθέσεων, αίθουσα οπτικοακουστι-κών µέσων πολλαπλών χρήσεων, φουα-

Ταβάρι

112

LESVOS GUIDE 2009

Ερεσ

ός

Άντ

ισσ

α

113

γιέ, αναψυκτήριο, εκθετήριο-πωλητήριο,βιβλιοθήκη και εργαστήρια. ∆ιαθέτει µια εντυπωσιακή συλλογή ευ-ρηµάτων, που καταγράφουν και αναπαρι-στούν την εξέλιξη του ευρύτερου οικοσυ-στήµατος του βόρειου Αιγαίου από 20 ε-κατοµµύρια χρόνια πριν, µέχρι σήµερα.Τις ειδικές διαδροµές πεζοπορίας, τα«µονοπάτια της λάβας» που συνδέουν τιςαπολιθωµατοφόρες περιοχές θα τις βρεί-τε:Στο Πάρκο του Απολιθωµένου ∆άσουςστην τοποθεσία Mπαλή Aλώνια, στο Πάρ-κο Σιγρίου δίπλα στις εγκαταστάσεις τουMουσείου. Το Πάρκο Πλάκας Σιγρίου θατο βρείτε 800 µέτρα νοτιότερα.Τηλέφωνο επικοινωνίας: 22530 54434

Γαβαθάς, Άντισσα, Λιότα∆υτικότερα, ο δρόµος σάς οδηγεί σε µιαχερσόνησο που τη στεφανώνει το µεσαι-ωνικό Οβριόκαστρο. Η περιοχή αυτή µετους γύρω λόφους αποτελεί την ΑρχαίαΆντισσα, µία περιοχή από τη λεσβιακήΕξάπολη, τα αποµεινάρια της οποίας εί-ναι ελάχιστα. Πίσω από τούτο το ακρωτή-ρι βρίσκεται ο κάµπος όπου ρίχνει τα νε-ρά του ο ποταµός Βούλγαρης. Στον ε-

πόµενο όρµο θα συναντήσετε το µικρόοικισµό και το λιµάνι του κάµπου του Γα-βαθά. Σπίτια, ταβερνάκια, ρηχή παραλίαγια κολύµπι και µια βραχονησίδα στα α-νοιχτά του όρµου απλώνονται µπροστάστα µάτια σας. Φεύγοντας από εκεί, η ά-σφαλτος θα σας οδηγήσει στην Άντισσακαι λίγο αργότερα στη σκαρφαλωµένηστους λόφους Λιότα, ένα ακόµη αποµα-κρυσµένο χωριουδάκι µε γοητευτικήπλατεία και αιωνόβιο πλάτανο. Τα ψητάτης ταβέρνας είναι ονοµαστά στο νησί.

Αρχαία ΆντισσαΕδώ γεννήθηκε ο µεγάλος θεµελιωτήςτης αρχαίας ελληνικής µουσικής, ο Τέρ-πανδρος. H δόξα του τον συνέδεσε άµε-σα µε τον µυθικό Ορφέα, από τον οποίο,σύµφωνα πάντα το µύθο, κληρονόµησετη θεία λύρα που του είχε δώσει ο Απόλ-λωνας. Οι Mαινάδες κατασπάραξαν τονΟρφέα και έριξαν το κεφάλι του µαζί µετη λύρα στη θάλασσα. Τα κύµατα έφεραντο κεφάλι και τη λύρα στις βόρειες ακτέςτης Λέσβου, κοντά στην Άντισσα, σ’ έναµέρος που µέχρι σήµερα ονοµάζεται«Oρφίκια». O Τέρπανδρος πήρε τη λύρακαι έθαψε µε τιµές το κεφάλι, ιδρύοντας

∆∆ήήµµοοςςΚΚααλλλλοοννήήςς

πάνω από τον τάφο ιερό ορφικής λατρεί-ας. Κατεβαίνοντας προς το Γαβαθά θασυναντήσετε το πανέµορφο και ιστορικόµοναστήρι της Περιβολής (16ος αιώ-νας), που είναι πνιγµένο στα πλατάνιακαι στις βελανιδιές.

Βατούσα Είναι ένας παραδοσιακός διατηρητέοςοικισµός, από τους πιο όµορφους τουνησιού. Αξιοθέατά της είναι το κτήριοτου 19ου αιώνα που σήµερα στεγάζει τοΠνευµατικό Κέντρο της Bατούσας καιλειτουργεί και ως Λαογραφικό Mουσείοκαι Βιβλιοθήκη (είναι γνωστό και ως«Αρχοντικό Γώγου»), ο ναός της Κοίµη-σης της Θεοτόκου (1850) και ο Κοινοτι-κός Ξενώνας.

Χύδηρα, ΠτερούνταΚοντά στη Bατούσα βρίσκεται το χωριόXύδηρα, γενέτειρα του µεγάλου νεότε-ρου Έλληνα ζωγράφου Γιώργου Iακωβί-δη, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος διευθυ-ντής της Εθνικής Πινακοθήκης – θέση

την οποία κατείχε για 30 χρόνια – καθώςεπίσης και διευθυντής της Σχολής Κα-λών Τεχνών Αθηνών. Βρίσκεστε ακριβώςστο γεωγραφικό κέντρο του δυτικούτµήµατος του νησιού.Η αρχική θέση των Χυδήρων θεωρείταιη περιοχή των Λαψάρνων, µιας από τιςπιο ονειρικές έρηµες παραλίες του νησι-ού, δυτικά του Γαβαθά. Οι κάτοικοι µετα-κινήθηκαν από εκεί κατά το Μεσαίωναγια να προστατευθούν από τις συχνές ε-πιδροµές των πειρατών. Ο µεγάλος θη-σαυρός του χωριού είναι ο αρχαιότεροςοικισµός του. Η προϊστορική πόλη πουβρίσκεται στην κορυφή του λόφου τωνΚοιρανίων, πάνω από το χωριό. «Κοιρα-νός» στη γλώσσα του Οµήρου σηµαίνει«βασιλιάς». Το γεγονός ότι η τοποθεσίααυτή ονοµάζεται ακόµα και σήµερα Κοι-ράνια µαρτυρεί τη µεγάλη σηµασία τηςκατά την προϊστορική εποχή. ∆εν έχουνγίνει ακόµα ανασκαφές, αλλά µην παρα-λείψετε να επισκεφτείτε το χώρο µε τοτζιπ ή µε τα πόδια για να θαυµάσετε τηνεκπληκτική θέα και να δείτε τα θεµέλιαενός προϊστορικού µεγάρου που πιθανόν

116

LESVOS GUIDE 2009

Καλλονή

ήταν ναός ή ανάκτορο.Στη περιοχή των Χυδήρων επίσης λει-τουργεί ένα αξιόλογο οινοποιείο. Το κρα-σί προέρχεται από µια άγνωστη στηναµπελοοινική βιβλιογραφία ποικιλία, πουοι ντόπιοι αποκαλούν κρασοστάφυλο.Πιο πέρα θα συναντήσετε το χωριό Πτε-ρούντα, την πατρίδα του µεγάλου συλλέ-κτη έργων τέχνης Eυριπίδη Kουτλίδη, καιτους πολύ µικρούς οικισµούς Tζίθρα καιPέµα.

Μονή ΥψηλούΣτην κορυφή του βουνού Όρδυµνος, που

δεσπόζει στη δυτική Λέσβο, βρίσκεται τοφρουριακής αρχιτεκτονικής µε πολεµί-στρες και πυργοειδή κελιά, βυζαντινόµοναστήρι, που είναι αφιερωµένο στονΆγιο Iωάννη το Θεολόγο.

Μονή ΠιθαρίουΣε µικρή απόσταση από την Ερεσό βρί-σκεται η Μονή Ταξιαρχών (πιθανώς βυ-ζαντινή), γνωστή ως Μονή Πιθαρίου, η ο-ποία ανακαινίστηκε προσφάτως και λει-τουργεί ως µοναστήρι ανδρών.

Μεσότοπος

117

Kόλπος Καλλονής

Είναι ένα ζωντανό χωριό, λίκνο του λε-σβιακού λαϊκού πολιτισµού και γνωστό σ’όλο το νησί για τους µάστορές του. Περί-φηµοι χτιστάδες της περιοχής έχουν µε-γάλη φήµη για την κατασκευή των εξαι-ρετικών αρχοντικών σπιτιών του νησιού,εκκλησίες, λιθιές και τα περίφηµα καλ-ντερίµια. Στη σκιερή και πανέµορφη κε-ντρική πλατεία του, κάντε µια στάση γιαουζάκι, καφέ ή γλυκό του κουταλιού.Το επίνειό του, το γραφικό Tαβάρι, µε τιςπαρθένες παραλίες Xρούσο και Ποδαρά,ελκύει πολλούς παραθεριστές, αφούπροσφέρεται για καλό φαγητό και ήσυχοµπάνιο. Στο Mεσότοπο, ο επισκέπτης θα βρει το

δραστήριο Aγροτοτουριστικό Συνεται-

ρισµό Γυναικών, ο οποίος φτιάχνει χειρο-

ποίητα γλυκίσµατα, ποτά, ηδύποτα και

ζυµαρικά, µε αγνά υλικά. Το νέο πρατή-

ριο του Συνεταιρισµού, βρίσκεται στον

κεντρικό δρόµο αριστερά πριν την είσο-

δο του χωριού. Μην το προσπεράσετε αν

δεν αγοράσετε κάποια από τα πιο µερα-

κλίδικα παραδοσιακά γλυκά του νησιού.

Φηµισµένο είναι και το καρναβάλι του,

στο οποίο πρωταγωνιστούν οι «Kουδου-

νάτοι» (µασκαράδες που κουβαλούν µαζί

τους µεγάλες κουδούνες κάνοντας απί-

στευτο θόρυβο).

118

Καλλονή

121

HKKααλλλλοοννήή ββρρίίσσκκεεττααιι αακκρριιββώώςς

σσττοο κκέέννττρροο ττοουυ ννηησσιιοούύ.. ΕΕυυ--

ννοοηηµµέέννηη ααππόό ττηη φφύύσσηη,, µµεε τταα

ννεερράά ττοουυ κκόόλλπποουυ νναα ττηηνν ααγγκκαα--

λλιιάάζζοουυνν,, ττηηνν ππλλοούύσσιιαα ππεεδδιιάάδδαα

ττωωνν 110000 ττ.. χχλλµµ..,, ττηηνν οοπποοίίαα δδιιααττρρέέχχοουυννέέξξιι πποοττααµµοοίί,, νναα ττηηςς ππααρρέέχχεειι εεππάάρρκκεειιαα αα--γγααθθώώνν,, τταα υυππόόγγεειιαα κκααιι ππηηγγααίίαα ννεερράά ννααγγοοννιιµµοοπποοιιοούύνν ττ’’ ααµµππέέλλιιαα κκααιι τταα ππεερριιββόό--λλιιαα ττηηςς,, κκααιι τταα ιισσττοορριικκάά µµοονναασσττήήρριιαα ννααττηηςς ππααρραασσττέέκκοουυνν αακκοοίίµµηηττοοιι φφρροουυρροοίί,, ήή--

Σκάλα Καλλονής Σαρδέλες παστές

122

LESVOS GUIDE 2009

τταανν ααννέέκκααθθεενν ττοο σσττααυυρροοδδρρόόµµιι ααππ’’ όόπποουυππεερρννοούύσσαανν οοιι ββαασσιικκοοίί άάξξοοννεεςς ττοουυ ννηησσιι--οούύ,, πποουυ δδεενν έέχχοουυνν ααλλλλάάξξεειι κκααιι πποολλύύ ααππόόττηηνν ααρρχχααιιόόττηητταα..Tην τελευταία δεκαετία, η κωµόπολη πα-ρουσιάζει ιδιαίτερη ανάπτυξη στον εµπο-ρικό τοµέα και είναι έδρα του ∆ήµου,που αποτελείται από τους οικισµούςΆγρα, Aνεµώτια, Aρίσβη, ∆άφια, Kεράµι,Παράκοιλα, Σκαλοχώρι και Φίλια. Eίναι,επίσης, έδρα της Mητρόπολης Mη-θύµνης. O αφιερωµένος στον Άγιο Iωάν-νη τον Πρόδροµο µητροπολιτικός ναόςτης, είναι απ’ τους µεγαλύτερους τηςΕλλάδας. ∆ιασχίζοντας το πευκόδασος (τσαµλίκι)θα δείτε σε κάποιο σηµείο δεξιά, µα-ζεµένες πέτρες. Είναι οι περίφηµες πέ-τρες του Αράπη. Ο θρύλος θέλει ένα γι-γαντιαίο αράπη να απαιτεί από τους πε-ραστικούς να του µαζεύουν πέτρες, γιανα χτίσει το αρχοντικό του. Στην περιοχήαυτή, τους φθινοπωρινούς µήνες, θα συ-ναντήσετε πολλούς ντόπιους να µαζεύ-ουν µανιτάρια. Τους περίφηµους πευκί-τες ή αµανίτες. Η περιοχή, όπως και ο-λόκληρη η Λέσβος, διαθέτει µεγάλο γευ-στικό πλούτο.

Ο Κόλπος

Είναι ο µεγαλύτερος του νησιού, µε πολύστενό άνοιγµα προς το πέλαγος και ο-νοµαστός για τα εκλεκτά ψάρια –περί-φηµες οι σαρδέλες του– τα οστρακοει-δή, τα χτένια, τα κυδώνια, τα µύδια κ.λπ. Αποτελεί το οικοτουριστικό κέντρο τουνησιού, διότι στην ευρύτερη περιοχή του,παρά τις όποιες αλλοιώσεις, η φύση πα-ραµένει µέχρι σήµερα αλώβητη. Οι βιό-τοποί της, που, λόγω της παρουσίαςσηµαντικού αριθµού σπάνιων πτηνών, α-ποτελούν πόλο έλξης µεγάλου αριθµούοικοτουριστών, έχουν ενταχθεί στο ∆ί-κτυο Προστασίας «Natura 2000».Kύρια αξιοθέατα της κωµόπολης είναι το∆ηµοτικό Σχολείο, η πρόσοψη του οποί-ου φέρει έντονα νεοκλασικά στοιχεία,καθώς και πολλά αρχοντικά µε αρχιτε-κτονικές ιδιαιτερότητες.

O Kάµπος“Eύδενδρον” ονόµαζαν τον κάµπο στηναρχαιότητα. Aπολαύστε το τοπίο την άνοι-ξη, που οι αποχρώσεις του είναι µια ζω-γραφική πρόκληση. H πεδιάδα είναι 100τετραγωνικά χιλιόµετρα και την διατρέ-χουν οι ποταµοί “Kαλής Λαγκάδας”, Tσι-κνιάς, Bούβαρης, Mυλοπόταµος, Aλευ-ροπόταµος και Aχέρων.

Καλό Λιµάνι «Τσαµούρ Λιµάνι»

∆∆ήήµµοοςςΑΑγγίίααςς ΠΠααρραασσκκεευυήήςς

124

LESVOS GUIDE 2009

AρίσβηKόρη κι αυτή, µαζί µε την Πύρρα, του

πρώτου οικιστή, έδωσε το όνοµά της

στην αρχαία πόλη και σήµερα, η µικρή

της κοινότητα σας υποδέχεται λίγο πριν

φτάσετε στην Kαλλονή. H αρχαία της α-

κρόπολη, το Παλιόκαστρο του Μεσαίω-

να, ήταν κοντά στη θάλασσα και σήµερα

θα δείτε κατεσπαρµένα στην περιοχή ό,τι

απέµεινε από το τείχος και τη µεσαιωνι-

κή οχύρωση.

Σκάλα ΚαλλονήςΕίναι ένα γραφικό λιµάνι, που διαθέτει

Tο ∆ηµαρχείο της Aγίας Παρασκευής

Αγί

α Π

αρασ

κευή

125

LESVOS GUIDE 2009

µια από τις καλύτερα οργανωµένες πα-ραλίες του νησιού και αποτελεί σηµαντι-κό προορισµό Ελλήνων και ξένων παρα-θεριστών, αφενός διότι οι τουριστικές υ-ποδοµές του ικανοποιούν κάθε απαίτησηκαι αφετέρου γιατί βρίσκεται στο κέντροτου νησιού, οπότε διευκολύνει τις ηµερή-σιες εκδροµές στις υπόλοιπες περιοχές.Ξενοδοχειακές µονάδες µοντέρνες καιπολυτελείς εξυπηρετούν τις ανάγκεςδιαµονής και σε σχέση µε το φαγητό καιτην διασκέδαση πάµπολλες προτάσεις.Στην αµµουδερή παραλία απλώνονται α-πό καφέ και µπαράκια µέχρι ουζερί καικλαµπ. H γιορτή της Σαρδέλλας κάθεχρόνο της δίνει ζωή.

ΠαράκοιλαΣε µια ευλογηµένη από τη φύση θέση,τα Παράκοιλα είναι ένας τόπος χωµένοςστα περιβόλια. Tοπίο παράξενο, που το προστατεύουν α-πό τους αέρηδες οι γύρω βουνοκορφές,είναι ο τελευταίος σταθµός του πράσινουπριν αρχίσουµε να ανηφορίζουµε προςτην Aποθήκα.

Αρχαία Μάκαρα

Σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι υπάρ-χουν και στην Aποθήκα (µεταξύ Παρακοί-λων και Άγρας), όπου βρίσκεται ο ύψουςέξι µέτρων περίπου αρχαίος αναληµµατι-κός τοίχος, που χτίστηκε µε τη λεγόµενη«λεσβία δοµή», και στα Mάκαρα, τα ο-ποία πήραν το όνοµά τους από το Μακα-ρέα, τον πρώτο οικιστή της Λέσβου κατάτην αρχαιότητα.

Τσιχράντα, Καλός ΛιµέναςΣτην άλλη πλευρά του ∆ήµου υπάρχουνοι όρµοι της Μικρής και της ΜεγάληςΤσιχράντας -το αρχαίο όνοµά της ήταν«Κεχράδας» και είναι γνωστή ως «Αµπέ-λια» - µε τους ελαιώνες και τους κατάφυ-τους µε βελανιδιές λόφους, τις δυορεµατιές που χύνονται στη θάλασσα, ταπεριποιηµένα περιβόλια µε τα σαλατικάκαι τα λουλούδια. Αν θέλετε αποµόνωση,προτιµήστε τη Μικρή Τσιχράντα. Το ηφαι-στειακό τοπίο µε τα σκοτεινόχρωµα βρά-χια φτάνουν µέχρι τον Καλό Λιµένα. Ηχερσόνησος αυτή είναι το λιµάνι του Σκα-λοχωρίου, όπου πολλές αποθήκες βελα-νιδιών µετατράπηκαν σε σπίτια και καφε-νεία. Από εκεί, προχωράτε για τις πλατεί-ες, τους καφενέδες και τους συνεται-

Kτήριο στην Αγία Παρασκευή

ρισµούς των παραδοσιακών χωριών Φί-λια και Σκαλοχώρι. Στη Φίλια θα θαυµά-σετε τα πετρόκτιστα σπίτια και τη δια-κόσµησή τους µε τούβλο. Επισκεφτείτε ο-πωσδήποτε το Γυναικείο ΑγροτουριστικόΣυνεταιρισµό για να πάρετε χειροποίητααµυγδαλωτά. Ένα ουζάκι στην παλιά γει-τονιά, στο καφενείο του Κουτσαυλή, είναιό,τι πρέπει για να ξεκουραστείτε. Στο χω-ριό υπάρχει ακόµα ο ξέσκεπος µιναρέςκαι το τζαµί που είναι τώρα πια αποθήκη.Στο Σκαλοχώρι µπείτε στα σοκάκια τουχωριού και θαυµάστε τα υπέροχα πέτρινασπίτια. Όλο το χωριό έχει θέα στη θάλασ-σα, ενώ στις πλατείες υπάρχουν καφε-νεία που αξίζει να πιείτε ένα ούζο µε µε-ζέ από µαγειρευτά πιάτα της ηµέρας. Στοτυροκοµείο θα πάρετε φρέσκια φέτα, µυ-ζήθρα ή γραβιέρα, ανάλογα µε την επο-χή. Η κεντρική πλατεία µε τον πλάτανο,είναι τέλεια για να ξαποστάσετε.

ΑνεµότιαΑν βγείτε στον κεντρικό δρόµο από τη Φί-

λια και στρίψετε προς τα αριστερά, θα συ-

ναντήσετε την Ανεµότια. Χωριό φηµισµέ-

νο για το κρασί του κατά την αρχαιότητα.

Ίσως γι΄ αυτό ακόµα φυτεύουν αµπέλια ε-

δώ. Υπέροχα καλντερίµια, µια µοναδική

εκκλησιά µε πέτρινο τέµπλο, σκαλισµένο

από τον γλύπτη Θεόδωρο Βλουτή. Το χω-

ριό είναι γνωστό για τους πολλούς γλύ-

πτες που γεννήθηκαν σ’ αυτό. Ο Γιάννης

Χατζηδιάκος υπήρξε µαθητής του Χαλε-

πά. Στο φούρνο του χωριού, θα βρείτε τα

υπέροχα σταρένια παξιµάδια, αλλά και

στο Συνεταιρισµό Γυναικών θα αγοράσετε

κουλουράκια, µελοµακάρονα, µικρές

πλαντζέτες και άλλα παραδοσιακά γλυκά.

126

LESVOS GUIDE 2009

∆Ô ªÔ˘ÛÂ›Ô µÈÔÌ˯·ÓÈ΋˜ ∂Ï·ÈÔ˘ÚÁ›·˜ §¤Û‚Ô˘

∆∆ήήµµοοςςΠΠοολλιιχχννίίττοουυ

¢‹ÌÔ˜ ¶ÔÏȯӛÙÔ˘: TËÏ. 22520 - 42800 / 42980 / 41212, º·Í. 22520 - 41201www.polichnitos.net e-mail: info@polichnitos.net

MÔ˘ÛÂ›Ô º˘ÛÈ΋˜ IÛÙÔÚ›·˜ BÚ›Û·˜B·ÙÂÚ¿

ºø

TO

: Kø

™T

H™

™T

Eº

AN

OY

AÏ˘Î¤˜ - Y‰ÚÔ‚ÈfiÙÔÔ˜ ¶ÔÏȯӛÙÔ˘

™Î¿Ï· ¶ÔÏȯӛÙÔ˘ I·Ì·ÙÈο ÏÔ˘ÙÚ¿ §ÈÛ‚ÔÚ›Ô˘

AÁ. °ÂÒÚÁÈÔ˜ ¶ÔÏȯӛÙÔ˘ E›ÛÔ‰Ô˜ ¶ÔÏȯӛÙÔ˘ B·ÛÈÏÈο

¶Ï·Ù›· ™Ù·˘ÚÔ‡

¢HMO™ ¶O§IXNITOY

¢‹ÌÔ˜ ¶ÔÏȯӛÙÔ˘: TËÏ. 22520 - 42800 / 42980 / 41212, º·Í. 22520 - 41201www.polichnitos.net e-mail: info@polichnitos.net

ÕÁÈÔ˜ ºˆÎ¿˜

KfiÏÔ˜ K·ÏÏÔÓ‹˜

¶Ï·Ù›· §ÈÛ‚ÔÚ›Ô˘

¶·Ú·Ï›· N˘Ê›‰·˜

B·ÛÈÏÈο

¶Ï·Ù›· BÚ›Û·˜

™Î·ÌÓÈÔ‡‰ÈK·Ù·Ú¿ÎÙ˜ ¶¤Û·˜ B·ÛÈÏÈο

I·Ì·ÙÈο ÏÔ˘ÙÚ¿ ¶ÔÏȯӛÙÔ˘

I¯ÓËÏ·ÙÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ §¤Û‚Ô˘

130

LESVOS GUIDE 2009

Στον εθνικό δρόµο Μυτιλήνης - Καλ-λονής, στο ύψος των αλυκών, ανστρίψετε δεξιά θα συναντήσετε τηνΑγία Παρασκευή. Είναι µια πολύόµορφη κωµόπολη του νησιού, µε

παραδοσιακό οικισµό και σπουδαία ιδιωτικάκαι δηµόσια κτήρια. Ονοµαστή για τηνπνευµατική και πολιτιστική της παράδοση, α-ποτελεί την έδρα του ∆ήµου Αγίας Παρα-σκευής και Nάπης. Πολλά ιδιωτικά αρχοντι-κά της είναι χτισµένα κατά το δεύτερο µισότου 19ου αιώνα. Αξιόλογα κτήρια της είναι: Το Μουσείο Βιοµηχανικής Ελαιουργίας Λέ-σβου (ΜΒΕΛ), που δηµιουργήθηκε από τοΠολιτιστικό Ίδρυµα Οµίλου Τράπεζας Πειραι-ώς (ΠΙΟΠ), το οποίο έχει και την ευθύνη γιατη λειτουργία του. Στεγάζεται στο χώρο τουπαλαιού κοινοτικού ελαιοτριβείου, έναθαυµάσιο κτηριακό συγκρότηµα, εστία πολι-τισµού, δηµιουργήθηκε από την ανακαίνισητων κτηριακών εγκαταστάσεων του, η χρήσητου οποίου παραχωρήθηκε στο Ίδρυµα απότο ∆ήµο Αγίας Παρασκευής. Το ΜΒΕΛ ανή-κει στο δίκτυο θεµατικών τεχνολογικών µου-σείων του Π.Ι.Ο.Π. και αποτελεί λογική συ-νέχεια του Μουσείου της Ελιάς και τουΕλληνικού Λαδιού στη Σπάρτη.Τα χτισµένα το 1923 Εκπαιδευτήρια, στηνκεντρική πλατεία του χωριού.Ο ναός του Ταξιάρχη (1856), τρίκλιτη βασι-λική και δεύτερη, σε µέγεθος, µετά την Πα-ναγία της Αγιάσου. Γραφικό και αξιοθέατο είναι και το ξωκλήσιτης Αγίας Παρασκευής, που βρίσκεται στησπηλιά ενός βράχου, στο λόφο πάνω απότον οικισµό.Eδώ γίνεται και το γνωστό πανηγύρι του Ταύ-ρου.

Ιερό της ΛέσβουΠέντε χιλιόµετρα από την κωµόπολη, στηθέση Kλοπεδή, θα συναντήσετε τον αρ-χαιολογικό χώρο και ερείπια αρχαϊκού -κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται γιατο ναό του Nαπαίου Aπόλλωνα - και κλα-σικού ναού. Eδώ βρέθηκαν κιονόκραναµε δύο έλικες να ορθώνονται, στηρίζο-ντας το επιστύλιο κι ένα ανθέµιο ανάµεσάτους. Τον τύπο αυτό του κιονόκρανου οιµελετητές τον ονόµασαν «αιολικό». Tο ό-νοµα αυτό δικαιολογείται από τη γεωγρα-

φική περιοχή όπου βρέθηκαν τα περισ-σότερα και τυπικότερα δείγµατα του εί-δους,.

Ο ναός των «Μέσων»Σηµαντικότατοι είναι οι αρχαιολογικοί χώ-ροι της, καθώς στον κάµπο οι Λέσβιοι λά-τρευαν πολλούς θεούς µέσα σε µεγάλαιερά, στοιχεία των οποίων σώζονται µέ-χρι σήµερα. O ναός των Mέσων, που ή-ταν αφιερωµένος στο ∆ία, το ∆ιόνυσο καιστην Ήρα, αποτέλεσε κέντρο παλλεσβια-κής λατρείας και επικοινωνίας και στιςαρχές του 4ου π.X. αιώνα υπήρξε έδρατου κοινού των λεσβιακών πόλεων. Στοχώρο του, ο επισκέπτης µπορεί να δειπολλά αρχιτεκτονικά µέλη του ναού. Kατάτην παλαιοχριστιανική περίοδο, χτίστηκεαπό πάνω του κοιµητηριακή βασιλική,την οποία διαδέχτηκε αργότερα µεσοβυ-ζαντινός ναός. Σωρός λειψάνων, ερείπια,βωµοί και αποµεινάρια υπάρχουν ακόµηκαι σήµερα στην περιοχή, µαρτυρώνταςτη λατρεία του λεσβιακού κόσµου, πουερχόταν εδώ για να προσκυνήσει στο µε-γάλο ιερό της Πύρρας. Σ’ αυτό το σηµείο,όπως λέει η παράδοση, ακούστηκε το 52µ.X. ο λόγος του αποστόλου Παύλου, πουκήρυξε τη χριστιανική αλήθεια στους κα-τοίκους του νησιού.Το γεφύρι της Kρεµαστής3χλµ. βορειοδυτικά της Aγίας Παρασκευ-ής, στο δρόµο προς τη Στύψη και σε δια-κλάδωση του χειµάρρου Tσικνιά, υπάρχειτο ύψους οκτώµισι µέτρων γεφύρι τηςKρεµαστής, το οποίο χρονολογείται απότην εποχή των Γατελούζων (1355-1462). Στο χωριό λειτουργεί γυναικείος συνεται-ρισµός («H Σελλάδα») µε µεγάλη ποικιλίααπό γλυκά, αρτοσκευάσµατα, µαρµελά-δες, χειροποίητα µακαρονάκια, τραχανά-δες και πολλά άλλα.

ΝάπηΣτο ∆ήµο Aγίας Παρασκευής ανήκει καιτο χωριό Nάπη. Στην αρχαιότητα, η λέξη‘νάπη’ σήµαινε τη δασώδη κοιλάδα ή τηχαράδρα την οποία διέσχιζε ποταµός.Σήµερα στο χωριό, στο ισόγειο του ∆ηµο-τικού Σχολείου, εκτίθενται, µε τη φροντί-δα της K΄ Εφορίας Kλασικών Aρχαιοτή-των, τα αιολικά κιονόκρανα που βρέθη-

Πολιχ

νίτο

ς

131

καν στον προαύλιο χώρο του ναΐσκου του

Tαξιάρχη, στη θέση Tρουλωτή Nάπης, κα-

θώς και άλλα αρχιτεκτονικά µέλη που πε-

ρισυλλέχθηκαν από την περιοχή.

Σε άλλες αίθουσες του ∆ηµοτικού Σχολεί-

ου, λειτουργεί και µια µικρή λαογραφική

συλλογή µε σκεύη και εργαλεία του λε-

σβιακού σπιτιού. Εκεί εκτίθεται, επίσης,

κι ένας πίνακας του ζωγράφου Θεόφι-

λου, που αναπαριστά τη Σµύρνη.

Eδώ ο επισκέπτης θα πρέπει ο-πωσδήποτε να δει τον Kαθεδρι-κό Nαό του Aγίου Γεωργίου, µετο πανέµορφο, από πέτρα πελε-κητή, καµπαναριό του (θεωρεί-

ται το οµορφότερο της Λέσβου), καθώςεπίσης, και το Ιστορικό ΛαογραφικόMουσείο, που διαθέτει µια πλούσια συλ-λογή από παλιά εργαλεία και σκεύη κα-θηµερινής χρήσης. Αξιόλογη είναι και ηMονή ∆αµανδρίου, του 12ου αιώνα, µε

Νυφίδα

τις παλιές τοιχογραφίες, και τον φιλόξε-νο χώρο που γίνεται κάθε µέρα και πιοόµορφος µε την φροντίδα του παπά - Μι-χάλη. Κάθε Σάββατο πρωί, τελείται ΘείαΛειτουργία, που συγκεντρώνει και αρκε-τή νεολαία από την γύρω περιοχή. H περιφέρεια είναι γνωστή για την πλού-σια χλωρίδα και πανίδα της. Στο Λισβόρι

παράγονται τα πιο γλυκά ρεβίθια του νη-σιού, το δε γλυκάνισό του, που αρωµατί-ζει το Μυτιληνιό ούζο, είναι ονοµαστόκαι περιζήτητο.

ΙστορίαΣτην περιοχή του ∆ήµου Πολιχνίτου, υ-πάρχουν σηµαντικοί αρχαιολογικοί χώ-

132

LESVOS GUIDE 2009

Βατερά

∆∆ήήµµοοςςΑΑγγιιάάσσοουυ

134

LESVOS GUIDE 2009

ροι. Στη θέση Kουρτήρ, στο Λισβόρι, υ-πάρχει ένας απ’ τους αρχαιότερους οι-κισµούς της εποχής του Χαλκού. Στην α-νατολική πλευρά του Kόλπου της Kαλλο-νής, στην Aχλαδερή, βρίσκεται καταπο-ντισµένη η αρχαία πόλη Πύρρα. Στο βυ-θό της θάλασσας φαίνονται κοµµάτια α-πό τα λιµενικά έργα και ίχνη του ναούτης.

ΒρίσαΟ γραφικός οικισµός της βρίσκεται στονότιο τµήµα του νησιού, σε απόσταση 51χιλιοµέτρων από την πόλη της Μυτιλή-νης. Εκτός από τη µακραίωνη ιστορίατης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζεικαι η Συλλογή Φυσικής Ιστορίας του χω-ριού.Στη Bρίσα, η βασιλική της Zωοδόχου Πη-γής, µε το σπουδαίο τέµπλο της, είναι έ-να αξιοπρόσεκτο βυζαντινό µνηµείο.Το λάδι της περιοχής φηµίζεται, καθώςαποτελεί και την κύρια ασχολία των κα-τοίκων. ∆είτε τα όµορφα περιποιηµένασπίτια από πελεκηµένη πέτρα και τις αυ-λές µε τα µοσχοβολιαστά λουλούδια. Ταστενά δροµάκια σάς προκαλούν να ταπερπατήσετε χαζεύοντας τα σπίτια και ταλίγα µαγαζιά που έχουν αποµείνει ανοι-χτά. Οι ξεφτισµένοι τοίχοι διατηρούν τιςπαλ αποχρώσεις του ροζ, πορτοκαλί, της

ώχρας και του µπλε. Ζωντανή η πλατείαµε µεγάλο πλάτανο και µια περιρρέουσαατµόσφαιρα από άλλη εποχή. Η νεολαίακάνει βόλτες µε τα µηχανάκια, τα παιδιάπαίζουν στους δρόµους, οι γέροι κουβε-ντιάζουν στα καφενεία. Ούζο µε µεζέ,αλλά και µερακλίδικο καφέ µε γλυκό τουκουταλιού, θα βρείτε σε κάθε «καφενέ».

Συλλογή Φυσικής Ιστορίας Τα παλαιοντολογικά ευρήµατα τωνλιµναίων ποταµιών και τα παραλίµνια ι-ζήµατα της περιοχής, θεωρούνται µονα-δικά όχι µόνο για τον ελλαδικό χώρο, αλ-λά, ίσως, και για ολόκληρη την Eυρώπη.Στην έκθεση της Συλλογής Φυσικής Ιστο-ρίας της Bρίσας, που στεγάζεται προσω-ρινά στο κτήριο του παλαιού παρθεναγω-γείου, εκτός από τα απολιθώµατα, εκτί-θενται πετρώµατα, ικανός αριθµός ταρι-χευµένων ζώων, η αναπαράσταση µιαςγιγάντιας χελώνας, οστά από καµηλο-παρδάλεις, ελάφια, αντιλόπες, γαζέλες,βοοειδή, αλλά και η γνάθος και τµήµατατου σκελετού δύο προβοσκιδωτών, προ-γόνων του σηµερινού ελέφαντα. Το εντυ-πωσιακότερο από όλα τα ευρήµατα, εί-ναι τα οστά µιας οικογένειας θεόρατωνπιθήκων του γένους Paradolipithecus,των νεότερων εκπροσώπων που έχουνβρεθεί στην Ευρώπη. Τα ευρήµατα σχε-

Αγι

άσ

ος

135

LESVOS GUIDE 2009

διάζεται να αξιοποιηθούν µε την συνερ-γασία του Πανεπιστηµίου Αθηνών και τουΠανεπιστηµίου Αιγαίου

Σκάλα ΠολιχνίτουMην ξεχάσετε να επισκεφθείτε ένα απότα πιο γραφικά λιµανάκια του κόλπου µετα όστρακα απ’ ευθείας από τη θάλασσανα σας ανοίγουν την όρεξη. ∆εν θα θέλε-τε να φύγετε.

ΝυφίδαΕπισκεφθείτε µια από τις πιο απόκοσµεςπαραλίες του Κόλπου της Καλλονής, τηΝυφίδα. Ψαροταβέρνες µε εξαιρετικά θα-λασσινά και ψάρια, για να δοκιµάσετε απότα πιο φρέσκα του νησιού, κατευθείαν απότη θάλασσα στο πιάτο σας. Οι ντόπιοι τακαλοκαίρια µαζεύονται στα µπαράκια και ηχροιά του τόπου αλλάζει στυλ. Και προσέξ-τε. Η νοτιά δεν την πιάνει καθόλου, αλλάκαι µε τον βοριά η παραλία έχει το γούστοτους αφού θυµίζει … Χαβάη!

ΒατεράΜια από τις µοναδικές περιοχές της Με-σογείου, που χαρακτηρίζεται από απα-

ράµιλλη φυσική οµορφιά. Η εννέα χι-λιοµέτρων περίπου εντυπωσιακή παρα-λία της, µε πλάτος από δέκα έως τριά-ντα µέτρα, είναι από τα φηµισµένα θέ-ρετρα του νησιού. Το καλοκαίρι θα βρείτε πολλά καταλύµα-τα, ταβέρνες και µπαράκια, για άνετεςκαι χαλαρωτικές διακοπές πλάι στοκύµα.

Κάτω και Άνω ΣταυρόςΣτην ανατολική άκρη των Βατερών, ε-κβάλλει ο κατάφυτος από ελιές και περι-τριγυρισµένος από πευκόφυτα βουνά,ποταµός Βούρκος. Αν τον ακολουθήσετε,θα συναντήσετε δυο µικρά γραφικά χω-ριά, τον Κάτω και τον Άνω Σταυρό, που εί-ναι κρυµµένα στην κοιλάδα του ποταµού.Κάντε µια στάση στα καφενεδάκια, πρινανηφορίσετε στους ορεινούς όγκους πουυψώνονται στα ανατολικά και κρύβουν ταχωριά του Πλωµαρίου. Από τον ΚάτωΣταυρό, ο δρόµος έχει πολλές στροφέςανάµεσα σε ελαιώνες, που, όσο ανεβαί-νετε, αντικαθιστούνται από δάση τραχεί-ας πεύκης. Η θέα από την κορυφή είναιπανοραµική.

Στον Άγιο ∆ηµήτριο

Στο δρόµο προς την Aγιάσο, θασυναντήσετε την πανέµορφη το-ποθεσία KKααρρίίννηη. Για αναψυκτικόή φαγητό, κάτω από τη σκιά αι-ωνόβιων δέντρων, καθίστε σ’ έ-

να από τα ωραία καφενεδάκια της – σεκάποιο απ’ αυτά σώζεται τοιχογραφίατου Θεόφιλου. Στην κουφάλα του αιωνό-βιου πλάτανου συχνά ξαπόσταινε ο “πε-ριπλανώµενος” καλλιτέχνης.

Άγιος ∆ηµήτριοςΜε µικρή παράκαµψη από την διακλάδω-ση προς Aγιάσο, στο παλιό κοµµάτι τουδρόµου προς Πολιχνίτο, βρίσκεται η ω-ραιότατη δροσερή περιοχή του Aγίου∆ηµητρίου, όπου επιβάλλεται να κάνετεµια στάση. Εκεί θα γευτείτε σπιτικά γλυκάτου κουταλιού φτιαγµένα από τη γιαγιά,τη µάνα και τα παιδιά. Τρεις γενιές στηνυπηρεσία της παράδοσης. Συνεχίζονταςτη διαδροµή, θα συναντήσετε τις πηγέςτου Tσίγκου, µε το ονοµαστό νερό. Από ε-κεί, αν στρίψετε αριστερά στη διακλάδω-ση της Mεγάλης Λίµνης και πάρετε τοδρόµο που οδηγεί προς την κορυφή τουOλύµπου, θα βρεθείτε µε το µισό νησίστα πόδια σας.

Για να φτάσετε στην ορεινή Αγιάσο, θαπεράσετε από τα πιο δασωµένα µέρη τουνησιού και θα διασχίσετε ρεµατιές, χαρά-δρες και νεροσυρµές. Εκεί θα συναντή-σετε ένα πανάρχαιο µονοπάτι µε οργιώδηβλάστηση, το οποίο, αν σας αρέσει τοπερπάτηµα, θα σας οδηγήσει ψηλά στονΌλυµπο.

ΑγιάσοςΒρίσκεται στις πλαγιές του επιβλητικούOλύµπου, σε υψόµετρο 475 µέτρων, 27χιλιόµετρα από την πρωτεύουσα. Με τηνξεχωριστή καταπράσινη φύση, την παρα-δοσιακή αρχιτεκτονική και τους ανήσυ-χους πνευµατικά κατοίκους της, η Aγιά-σος είναι ο καλλιτεχνικός και θρησκευτι-κός διατηρητέος οικισµός µε τη χαρακτη-ριστική ντοπιολαλιά και την ιδιαίτερηκουλτούρα, που έχει πολλά να προσφέ-ρει στους επισκέπτες του.Oνοµαστό είναι το Aγιασώτικο Kαρναβά-λι, που ξεχωρίζει απ’ όλες τις πανελλή-νιες εκδηλώσεις µε την ιδιοµορφία καιτην καυστική και σπιρτόζικη έµµετρη σά-τιρά του και εκφράζεται από τους λαϊ-κούς ποιητές µε το χαρακτηριστικό γλωσ-σικό ιδίωµα.Στην Aγιάσο λειτουργούν αρκετές χειρο-

136

LESVOS GUIDE 2009

Αγιάσος

∆∆ήήµµοοςςΠΠλλωωµµααρρίίοουυ

140

LESVOS GUIDE 2009

τεχνικές βιοτεχνίες, που ασχολούνται µετην κεραµική και την ξυλογλυπτική, συνε-χίζοντας µια πολύχρονη παράδοση. Live µαγαζιά µε αργαλειούς και κυράδεςνα υφαίνουν ντυµένες µε τις βράκες, θασας φανούν απόλυτα µη τουριστικά.Aνάψτε ένα κεράκι στην Παναγιά και επι-σκεφθείτε, στο προαύλιο του ναού, τοΛαογραφικό Mουσείο, µε πολύτιµα έργαλαϊκής τέχνης, καθώς και µια αναπαρά-σταση παραδοσιακού αγιασώτικου δωµα-τίου. Η εικόνα της Παναγίας χρονολογεί-ται από τον 4ο αιώνα περίπου, ενώ κατάτον 9ο αιώνα δηµιουργείται στο χωριό τοµοναστήρι. Λέγεται ότι ο οικισµός χτίστη-κε γύρω γύρω από την εκκλησία. Η εικό-να θεωρείται θαυµατουργή και προσελ-κύει προσκυνητές πιστούς, απ’ όλο τονκόσµο.Στην πλατεία, τα παλιά καφενεία είναι ε-ντυπωσιακά. Γευτείτε νόστιµους µεζέδεςµε ούζο, µερακλίδικο καφέ στη χόβοληκαι από τα µπακάλικα προµηθευτείτε του-λουµοτύρι στην εποχή του. Πιο πάνω,στην κορφή του λόφου, είναι το Σταυρί,µια άλλη γειτονιά της Αγιάσου, µε µαγέρι-κο, όπου µπορείτε να απολαύσετε εξαι-ρετικά µαγειρευτά. Στην περιοχή, τονΟκτώβρη, γιορτάζεται η Γιορτή του κά-

στανου, µια και ο τόπος κατακλύζεται α-πό καστανιές. Καστανάδες ψήνουν τα κά-στανα πάνω στη φουφού, διάφορες σπε-σιαλιτέ, όπως ψωµί µε κάστανο, κεφτέ-δες µε κάστανο, χοιρινό µε κάστανο, γλυ-κό του κουταλιού κάστανο και άλλαφτιαγµένα από τις νοικοκυρές του χωρι-ού. Εξαιρετική θεωρείται η βασιλόπιταπου φτιάχνει ο Συνεταιρισµός, µε φύλλο,µπαχαρικά και µυζήθρα.Όλη η περιοχή γύρω από την Αγιάσο πε-ριστοιχίζεται από τα παρακλάδια του βρα-χώδους βουνού και φηµίζεται για το υπέ-ροχο ξηρό κλίµα, την οργιώδη βλάστηση,τις καστανιές και τα γάργαρα νερά της.

Αξίζει να δείτεΣτην είσοδο του χωριού υπάρχει η ιδιωτι-κή λαογραφική συλλογή του Στρατή Tζί-νη, µε χειροποίητα προϊόντα της αγιασώ-τικης βιοτεχνίας.Πασίγνωστο είναι και το «Aναγνωστήριο ηAνάπτυξη», το πολιτιστικό ίδρυµα του χω-ριού, που ιδρύθηκε το 1854, όταν ηAγιάσος ήταν ακόµη τουρκοκρατούµενη.Σήµερα το Aναγνωστήριο διαθέτει κτήριοβιβλιοθήκης και κινηµατοθεάτρου, κα-θώς και Λαογραφικό Mουσείο, στο οποίο

Πλω

µάρι

141

LESVOS GUIDE 2009

στεγάζεται Πινακοθήκη µε έργα Λέσβιωνζωγράφων.

Το δάσος µε τις καστανιέςΈνα συναρπαστικό µονοπάτι, για µια δια-δροµή από τις ωραιότερες του νησιού, εί-ναι αυτό που ξεκινά από τη συνοικία Απέ-σο, ακολουθεί τη ρεµατιά και ανηφορίζειπρος τα νότια. Θα περάσετε µέσα από τονκαστανιώνα, δίπλα από τρεχούµενα νερά,θα συναντήσετε ξωκλήσια, αγροτικά σπιτά-κια, πεύκα και χαράδρες και θα πάρετε τοδρόµο που τραβά για την παλιά πρωτεύου-σα του Πλωµαρίου, το Μεγαλοχώρι. Αν θέ-λετε να απολαύσετε, εκτός από τη συγκλο-νιστική διαδροµή µε θέα τον κόλπο της Γέ-ρας, και τα νοστιµότερα κάστανα που έχε-τε δοκιµάσει ποτέ, καλύτερος µήνας είναιο Οκτώβρης. Αντί να ακολουθήσετε τηνπορεία για Μεγαλοχώρι, στρίψτε αριστε-ρά, στο µικρό αγροτικό δρόµο που οδηγείστο Σκόπελο –υπάρχει µικρή πινακίδα αρι-στερά– για να περάσετε από το εντυπω-σιακό οροπέδιο του Καργιώνα, κι από κειγια Μηλιές. . Εκεί, αν έχετε τηλεφωνήσει,θα σας περιµένει κόκορας µε χυλοπίτες,ζεστή πίτα, γίδα βραστή και κατσίκι στονξυλόφουρνο. Ακόµα όµως κι αν δεν έχετεπρονοήσει γι’ αυτό, όλο κι από κάτι θαβρεθεί να σας ετοιµάσουν στα πρόχειρα σ’αυτό το γραφικό ταβερνάκι, που βρίσκεταιστην άκρη του πουθενά.Στο χωριό αυτό ξεκινούν υπέροχες δια-δροµές, σε χωµατόδροµους (καλό είναι κιένα 4Χ4 µε πολλές εναλλαγές της φύσης.Πάρτε τον χρόνο σας και αφεθείτε στα µο-νοπάτια, είναι σίγουρο πως θα σας δεί-ξουν κάτι µοναδικό. Στα 3 περίπου χιλιόµε-τρα από το Μεγαλοχώρι, φτάνετε στη δια-κλάδωση για τα άλλα χωριά του Πλωµαρί-ου, το Παλιοχώρι, το Νεοχώρι και το Ακρά-σι. Η διαδροµή στη συνέχεια είναι µια τε-ράστια περιοχή από ελαιώνες και µοναδι-κή θέα. Σε κάποια διασταύρωση θα διαβά-σετε Κουρνέλα. Μην χάσετε την ευκαιρίανα δείτε αυτό το σχεδόν εγκαταλειµµένοχωριό,, πποουυ σσττέέκκεεττααιι σσαανν ααεεττοοφφωωλλιιάά στηπλαγιά του βουνού. Ελιές, λιοτρίβια, ξύλινασαχνισίνια, κιούπια, αυλές αφηµένες καικαλντερίµια, φθαρµένα από το χρόνο. Ταχωριά αυτά, κρεµασµένα σχεδόν το ένα α-ντίκρυ στο άλλο, έχουν θέα στην εκπληκτι-κή κοιλάδα. Ο οικισµός της Κουρνέλας α-γοράστηκε πρόσφατα από έναν ιδιώτη,

που επιδιώκει να ανακαινίσει ολόκληρο το

χωριό, που µέλλει να αποτελέσει σηµαντι-

κό πόλο έλξης στην ορεινή Λέσβο.

Ηδδηη µµιιλλήήσσααµµεε γγιιαα κκάάπποοιιαα ααππόότταα ΠΠλλωωµµααρριιττοοχχώώρριιαα µµεε αα--φφοορρµµήή ττιιςς ππιιοο ππάάννωω δδιιαα--δδρροοµµέέςς,, ααςς τταα ξξααννααββάάλλοουυµµεεσσεε µµιιαα ττάάξξηη ΣΣττηη ννόόττιιαα αακκττήή

ττοουυ ννηησσιιοούύ,, εεκκεείί όόπποουυ ηη σσττεερριιάά σσµµίίγγεειι εε--ρρωωττιικκάά µµεε ττηη θθάάλλαασσσσαα,, ββρρίίσσκκεεττααιι ττοο γγρραα--φφιικκόό ΠΠλλωωµµάάρριι,, ππρρωωττεεύύοουυσσαα ττοουυ οοµµώώ--ννυυµµοουυ ∆∆ήήµµοουυ,, πποουυ ππεερριιλλααµµββάάννεειι εεππττάάχχωωρριιάά,, γγννωωσσττάά κκααιι ωωςς ΠΠλλωωµµααρριιττοοχχώώρριιαα::AAκκρράάσσιι,, AAµµππεελλιικκόό,, MMεεγγααλλοοχχώώρριι,, NNεεοοχχώώ--ρριι,, ΠΠααλλααιιοοχχώώρριι,, ΠΠλλααγγιιάά,, ΤΤρρύύγγωωννααςς.. Από τις σηµαντικότερες περιοχές του νη-σιού είναι η περιοχή του Πλωµαρίου, στηνότια ακτή του νησιού. Κατά τα µέσα του19ου αιώνα, το Πλωµάρι αναδείχτηκε στοµεγαλύτερο βιοτεχνικό, εµπορικό καιβιοµηχανικό κέντρο της Λέσβου, µετά τηνπρωτεύουσα, τη Μυτιλήνη. Λόγω δε τηςπαράκτιας θέσης του, εξελίχθηκε επιπλέ-ον σε σηµαντικό κόµβο για τη ναυτιλία καιτο θαλάσσιο εµπόριο.Εδώ θα βρεθείτε σ’ ένα συνεχή ελαιώνα,που εκτείνεται στις απότοµες πλαγιές,ρεµατιές, στα βουνά, στα µικρά φαράγγιακαι τις δύσβατες ηµιορεινές περιοχές,που βρέχονται στα νότια από τη θάλασσα.Η ορεινή µορφολογία του εδάφους στοβορρά και στα ανατολικά, συντελεί στηνσχετική αποµόνωση της περιοχής. Γραφι-κά χωριουδάκια µε χρυσές ακτές, αγέρω-χους βράχους, απίθανα ορεινά τοπία,πλούσια βλάστηση, αλλά και αρχιτεκτονικήκαι πίστη στις παραδόσεις, που έχουν µεί-

νει αναλλοίωτα στο πέρασµα του χρόνου.

Tο ΠλωµάριΚεφαλοχώρι µε µεγάλη αγορά, τουριστι-κή κίνηση και τον Άγιο Ισίδωρο, µια ονει-ρεµένη αµµουδερή παραλία µε τιρκουάζνερά. Το ζωντανό Πλωµάρι συνταιριάζει την πα-ράδοση µε την εξέλιξη. Τα ερειπωµέναλιοτρίβια, τα σαπωνοποιεία, τα αρχοντικάµε την πρωτότυπη αρχιτεκτονική, τα στε-νά σοκάκια, οι επιβλητικοί ναοί και το Λα-ογραφικό Mουσείο του, που διαθέτει ποι-κιλία εκθεµάτων, είναι µάρτυρες της µε-γάλης ακµής που γνώρισε τον περασµένοαιώνα.Η πλατεία της αγοράς, και αµέσως µετάη κεντρική πλατεία στην προκυµαία, απο-τελούν το οικονοµικό, κοινωνικό καισυµβολικό κέντρο του οικισµού. Εδώ βρί-σκονται τα µεγάλα καφενεία του Πλωµα-ρίου, που παλαιότερα διέθεταν πάλκο γιατους µουσικούς και συγκέντρωναν κυ-ρίως τον αστικό πληθσµό της κωµόπο-λης. Καφενεία ωστόσο, υπάρχουν σε όλητην έκταση του οικισµού, κυρίως πάνωστους δύο κεντρικούς άξονες της αγο-ράς.

Λίγη ιστορία ((1199οοςς ααιιώώννααςς-- 2200οοςς ααιιώώννααςς))Την εποχή αυτή, λειτουργούσαν12 σαπωνοποιεία, 10 ελαιοτριβεία,

142

LESVOS GUIDE 2009

Για … ακόµα πιο ψαγµένους Μηλιές Προσεγγίζεται εκτός από την διαδροµή που ήδη περιγράψαµε ή από αγροτικούςδρόµους της Γέρας (Σκόπελος) ή από τον κεντρικό άξονα Μυτιλήνης – Πλωµαρίου.Ένα σχεδόν εγκαταλειµµένο χωριό στη κορφή του βουνού. Τα τελευταία χρόνια έναςροµαντικός ντόπιος ξεκίνησε ένα πρόγραµµα εθελοντικής αναπαλαίωσης κι έδωσεπραγµατική πνοή στο χωριό. Από δω, µπορείτε να κάνετε εξαιρετικές διαδροµές µέ-σα στα βουνά, περιπάτους µέσα στα µονοπάτια, να κατασκηνώσετε ελεύθερα ή καινα φιλοξενηθείτε σε κάποια από τα σπίτια που έχουν ανακαινιστεί. Βρείτε τον ΚώσταΜούκα, που είναι η ψυχή του χωριού.Αν συναντήσετε τη γιαγιά µε το κουρελόσπιτο, ρίξτε µια µατιά στην εντυπωσιακή κα-λύβα της, στρωµένη από πάνω µέχρι κάτω µε κουρέλια και πανιά. Πριν λίγα χρόνιαήταν η µοναδική κάτοικος του χωριού. Τα καλοκαίρια, σίγουρα θα βρείτε κάποιουςντόπιους που γυρνάνε από τις µεγαλουπόλεις, για να απολαύσουν τις διακοπέςτους, στον καθαρό αέρα.

Πλω

µάρι

1 υδραυλικό αλευροποιείο,2 πυρηνελαιοεργοστάσια και 2 ατµοκίνητα εργοστάσια ταλκ, που επε-ξεργάζονταν το ορυκτό ταλκ που εξορυσ-σόταν στην περιοχή.Στο βιοµηχανικό Πλωµάρι του 1912, υ-πήρχαν ακόµα 2 βυρσοδεψεία, καθώςκαι δύο µεγάλοι ταρσανάδες (ναυπηγεία). Η παραγωγή σαπουνιού υπήρξε ιδιαίτεραπροσοδοφόρα ιδιαίτερα µετά την καθιέ-ρωση της πρόσµιξής του µε το “ταλκ”.Επίσης εδώ αναπτύχθηκε ιδιαίτερα και ηπαραγωγή ρακής ή ούζου. Η παραγωγήαυτή γινόταν αρχικά σε µικρά τοπικά απο-στακτήρια, που τα αποκαλούσαν “ρακα-ριά” ενώ από τα τέλη του 19ου αιώνα α-ναπτύχθηκαν οι ποτοποιίες του Πλωµαρί-ου, που αναδείχτηκαν σε σηµαντικές βιο-τεχνίες µε αξιόλογη παραγωγή προς εξα-γωγή.

Τα ούζαΦηµισµένα για την ασυναγώνιστη γεύσητους είναι τα γλυκόπιοτα και µε ιδιαίτεραγλυκανισάτο άρωµα, ούζα Πλωµαρίου.Mια επίσκεψη στις ποτοποιίες Πλωµάρι-Aρβανίτη, Γιαννατσή και Πιτσιλαδή, κα-θώς και στο Mουσείο της παλαιότερης«Bαρβαγιάννη», έχει µεγάλο ενδιαφέρον.

ΣήµεραΤο Πλωµάρι αριθµεί περίπου 3.500 κα-

τοίκους. Από την παλιά βιοµηχανική τουακµή, παραµένουν σε λειτουργία µόνο οιΠοτοποιίες παραγωγής ούζου και τα ελαι-οτριβεία των Συνεταιρισµών. Η ελαιοκαλ-λιέργεια συνεχίζει να αποτελεί έναν απότους πρωταρχικούς πλουτοπαραγωγι-κούς τοµείς της περιοχής, ενώ τα τελευ-ταία χρόνια παρουσιάζει σηµαντική ανά-πτυξη ο τοµέας του τουρισµού.Tο Πλωµάρι συνδυάζει την ηρεµία τωνδιακοπών µε τη ζωντάνια του καλοκαιρι-νού life style. Αξιόλογα ξενοδοχεία κάθεκατηγορίας, τουριστικά γραφεία, εµπορι-κά καταστήµατα, µπαράκια, καφέ, εστια-τόρια και παραδοσιακές ταβέρνες λει-τουργούν εδώ όλο το χρόνο.

Οι κάτοικοι Αν και ο πυρήνας του χωριού ήταν κυ-ρίως οι περήφανοι Μεγαλοχωρίτες, η πε-ριορισµένη οθωµανική παρουσία και οιπροοπτικές οικονοµικής ανάπτυξης τρά-βηξαν πολλούς νησιώτες, κυρίως ναυτι-κούς, από τις Κυκλάδες, τα Κύθηρα, ταΨαρά, που εγκαταστάθηκαν εδώ από τιςαρχές του 19ου αιώνα. Έτσι οι επιρροές

143

LESVOS GUIDE 2009

∫Ú˘ÊÙ‹ ¶·Ó·ÁÈ¿

δηµιούργησαν µια ξεχωριστή µοναδικότη-τα, ξεχωριστά ήθη και έθιµα, ιδιάζουσααρχιτεκτονική σπιτιών- διαφορετική απόόλη την υπόλοιπη Λέσβο-.

Αρχιτεκτονική Η δοµή των σπιτιών του χωριού είναι α-στική και πυκνή. Η ιδιαιτερότητα στην αρ-χιτεκτονική οφείλεται επίσης στην επιρ-ροή των εποίκων, διώροφα και τριώροφαλιθόκτιστα σπίτια µε κεραµοσκεπές καισαχνισίνια µε πέτρινα φουρούσια.∆ιατηρούν ένα ρυθµό του λιτού ροµαντι-κού κλασικισµού, έχουν συχνά αέτωµαστην πρόσοψη, ενώ τα ξύλινα παράθυρακαι οι πόρτες, βαµµένα σε ποικίλουςχρωµατισµούς, αποδίδουν µε ιδιαίτερηζωντάνια ατην καλαισθησία των κατοίκωντου Πλωµαρίου. Η καλαισθησία αυτή απο-καλύπτεται και στον σηµερινό επισκέπτη,εφόσον η οικοδοµική ανάπτυξη των τε-

λευταίων ετών δεν έχει αλλοιώσει σηµα-ντικά τον χαρακτήρα του οικισµού στο ε-σωτερικό των συνοικιών, που διατηρούνσχεδόν ακέραιη την αρχιτεκτονική δοµήκαι µορφή του παρελθόντος.

∆ιασχίζοντας τα «Πλωµάρια»∆υτικά βρίσκεται το γραφικό Aµµουδέλι,λίγο παρακάτω ο παραθαλάσσιος δρόµοςγια την παραλία της Mελίντας, µε τα υπέ-ροχα βότσαλα, και στη συνέχεια η ∆ρώταµε τα εντυπωσιακά νερά. Αν ακολουθήσε-τε το ποτάµι Σεδούντα, που περνά µέσααπό το Πλωµάρι, θα βρεθείτε κάτω απόβαθύσκιωτα, ζωσµένα µε κισσούς, πλα-τάνια και σε ξύλινα γεφυράκια, που οδη-γούν σ’ ένα παλιό υδροκίνητο λιοτρίβι καισε απόκρηµνους, κατάφυτους από ελιές.λόφουςΑνεβαίνοντας µε τα πόδια, κατά µήκοςτην κοίτη του ποταµού, θα βρείτε τον πα-

144

LESVOS GUIDE 2009

H παραλία της ∆ρότας

∆∆ήήµµοοςςΓΓέέρρααςς

O∆ήµος Γέρας βρίσκεταιανάµεσα σε πράσινουςλόφους και ελαιώνες στονοτιοανατολικό µέρος τηςΛέσβου µε πρόσβαση από

τον δρόµο της βορειοδυτικής εξόδου τηςΜυτιλήνης µέσα από µια διαδροµή γεµάτηπλούσια βλάστηση, πολλά δέντρα κι ελιές.Αποτελείται από µια οµάδα γραφικών χωριών– Παλαιόκηπος, Πλακάδος, Παπάδος,Μεσαγρός, Σκόπελος και Πέραµα- διάσπαρταστη δυτική παραλιακή ζώνη του Κόλπου της

Γέρας. Ο Κόλπος µε 9 µίλια µήκος και 3 µίλια πλάτος είναι ένας από τους σηµαντικότερουςστην Ελλάδα και φιλοξενεί πληθώρα πτηνών και ζώων. Στο ∆ήµο Γέρας µπορεί να συναντήσει κανείς παραδοσιακά κτίρια και παλιά αρχοντικάεκπληκτικής αρχιτεκτονικής, όπως είναι το κτίριο Βρανά στο οποίο στεγάζεται το σηµερινόδηµαρχείο στον Παπάδο. Αξιοθαύµαστα τµήµατα τοιχογραφίας του γνωστού ζωγράφουΘεόφιλου σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση σε έναν παλιό φούρνο στον Μεσαγρό.Αξιόλογα µνηµεία αποτελούν και οι βρύσες που στολίζουν τις πλατείες των χωριών, όπως ητουρκική µαρµαρόγλυπτη κρήνη στον Παπάδο και η αραβικής τεχνοτροπίας του Μεσαγρού.Το Πέραµα παρουσιάζει τις περισσότερες επιλογές για νυχτερινή διασκέδαση. Γραφικέςταβέρνες µε παραδοσιακή κουζίνα, µπαρ που σφύζουν από νεολαία. Πέρα από την φυσική οµορφιά της περιοχής, ο ∆ήµος Γέρας έχει µια µακρόχρονη καιπλούσια ιστορική και πολιτιστική κληρονοµιά. Αξίζει να τον επισκεφθείτε.

∆ΗΜΟΣ ΓΕΡΑΣ- MUNICIPALITY OF GERAΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 22510 82226/2251352400 ΦΑΞ. 22510 84325/83993

E-MAIL: gera@otenet.gr website: www.gera.gr

∆HMOΣ Γ EPAΣ

Πέραµα

Φαρά

∆ηµαρχε ί ο Γέρα ς

Καρυώνας

Ταλι άν ι

Γέρα

147

LESVOS GUIDE 2009

λιό ελαιόµυλο, που είναι χτισµένος µέσαστη ρεµατιά και θα απολαύσετε τη θέατων ελαιώνων. Αν συνεχίσετε, θα συναντήσετε τα εγκα-ταλειµµένα σπίτια της Μέσουνας και µετάτο τρίστρατο, από το αριστερό παρακλά-δι, θα φτάσετε στο πανέµορφο οροπέδιοτου Καριώνα: ψηλά πεύκα, ο πέτρινος λό-φος µε το µεσαιωνικό καστέλι, η θέα τουΚόλπου της Γέρας και ένα καφενεδάκι,για νερό και αναψυκτικό. Ένας δρόµοςκατηφορικός, από το εκκλησάκι τηςΑγίας Παρασκευής, θα σας βγάλει στο

Σκόπελο, το κεφαλοχώρι της Γέρας.

Αξίζει να δείτε Το Πολιτιστικό Kέντρο του, που στεγάζε-ται σε ένα ανακαινισµένο σαπωνοποιείο,διαθέτει αίθουσα εκδηλώσεων και συνε-δρίων και φιλοξενεί µόνιµες ή περιοδι-κές εκθέσεις. Φέρει, δε, το όνοµα «Βε-νιαµίν ο Λέσβιος», προς τιµήν του µεγά-λου διδασκάλου του 19ου αιώνα. Το µουσείο ούζου της Ποτοποιίας Βαρ-βαγιάννη, στην είσοδο του οικισµού ό-πως έρχεστε από Μυτιλήνη.

Τα άλλα ΠλωµαριτοχώριαΜεγαλοχώριΤο υπέροχο αυτό χωριό, ήταν ουσιαστικάτο Πλωµάρι µέχρι τον 18ο αιώνα. Απαρτι-ζόταν από 18 µικρά χωριά -τα «Πλουµά-ρια»- και ήταν το µεγαλύτερο αγροτικόκαι βιοτεχνικό κέντρο της περιοχής. Οιµεγάλες πυρκαγιές του 1841-1843 κατέ-στρεψαν το Μεγαλοχώρι, γι’ αυτό συχνάθα ακούσετε να το αποκαλούν µέχρι καισήµερα, «Καµένο χωριό». Κρυµµένο α-νάµεσα στα δέντρα βρίσκεται σε υψόµε-τρο 600 µέτρων και δικαίως αποκαλείταιη «Ελβετία» του νησιού. Το 1850, ο µεγά-λος παγετός κατέστρεψε τα ελαιόδεντρακαι ώθησε τους κατοίκους του Μεγαλο-χωρίου να µετοικίσουν κοντά στη θάλασ-σα. Έτσι ιδρύθηκε το σηµερινό Πλωµάρι,που µέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα ο-νοµαζόταν Ποταµός, µια και το διαρρέειο µικρός ποταµός Σεδούντας. Ωστόσο,

κάποιοι κάτοικοι παραµένουν στο ορεινόοικισµό, που µε τίποτα δεν πρέπει να πα-ραλείψετε να επισκεφθείτε. Η διαδροµήανάµεσα στις ελιές και τα πεύκα, η γρα-φικότητα του χωριού µαζί και η φιλοξενίατων Μεγαλοχωριτών, θα σας µείνουν αξέ-χαστα. Αν βρείτε µέλι της περιοχής είναιαπό τα καλύτερα της Ελλάδας.Εδώ πιο κάτω είναι και το ελαιοτριβείοτης οικογένειας Πρωτούλη µε το βρα-βευµένο ελαιόλαδο Aegean Gold.

Κουρνέλα-ΠαλαιοχώριΣε 5 περίπου χιλιόµετρα από το Μεγαλο-χώρι, βρίσκεται σκαρφαλωµένη στο βου-νό η Κουρνέλα. Ένα εγκαταλελειµµένοχωριό, που αναµένεται να αναστηλωθείσυθέµελα από Μυτιληνιό επιχειρηµατίακαι να αποτελέσει πόλο έλξης επισκε-πτών. Αντικριστά στο απέναντι βουνό, στέκει τοΠαλαιοχώρι, το µεγαλύτερο και πιο ζω-ντανό χωριό της επαρχίας Πλωµαρίου.

148

LESVOS GUIDE 2009

Ο κόλπος της Γέρας

Γέρα

149

LESVOS GUIDE 2009

Αµπελικό Το Αµπελικό είναι ένα χωριό χαµένο µέ-σα στη ρεµατιά, που κατηφορίζει από τονΌλυµπο και συναντά χαµηλά το Βούρκο.Πεύκα και νερά, ερηµικά ξωκλήσια, γρα-φικά καφενεδάκια, µια ωραία εκκλησία,ένας µεσαιωνικός πύργος και κάποια ί-χνη ρωµαϊκών ερειπίων, συνθέτουν τηνταυτότητά του. ∆ιαθέτει µικρό καφενείο,που οι ιδιοκτήτες του είναι πρόθυµοι νασας φιλέψουν µε ό,τι «βγάλει το τσουκά-λι» ή να σας τηγανίσουν αυγά από αλανιά-ρες κότες µε πατάτες και ντόπια φέτα.Μην το χάσετε!

Ο Μπορός: ένα ξεχωριστό χωριό Στα 16 χιλιόµετρα από το Πλωµάρι, υ-πάρχει ένα µοναδικού κάλους παλιό χω-ριό, ο Μπορός ή Νεοχώρι, χτισµένο σεµια απότοµη πλαγιά ενός κοφτού βράχουπάνω από την Ρεµατιά Πριόνα. Η ονοµασία Μπορός ή Μπουρός προέρ-

χεται ίσως από τα πολλά νερά που ανά-βλυζαν απ’ τις αυλές και τα υπόγεια τωνσπιτιών. Από το 1957 µετονοµάσθηκε σεΝεοχώρι. Σήµερα οι λιγοστοί κάτοικοι έ-χουν το µοναδικό προνόµιο να απο-λαµβάνουν µαζί µε την υπέρτατη µοναξιάτους, τη µοναδική γραφικότητα και φύσητου χωριού. Ο σύλλογος Νεοχωριτών α-σκεί µια µεγάλη δραστηριότητα µε σκοπόκαι µεράκι να φέρει τη µοναδικότητα τουχωριού στο προσκήνιο.

Παλαιό Eλαιοτριβείο MουσείοΗ «µηχανή τ΄ Μπουρού» είναι ένα σηµα-ντικό µνηµείο παραδοσιακής βιοµηχανι-κής αρχιτεκτονικής µε αξία ανεκτίµητηκαι µοναδική. Αξίζει σίγουρα να το επι-σκεφτείτε.

ΑκράσιΧωριό στα δυτικά του Πλωµαρίου, µε µιααπό τις οµορφότερες πλατείες του νησι-ού µε πλάτανο και παλιά καφενεία. Άπει-

Περίφηµος µπακλαβάς της Γέρας Tάρτι

∆∆ήήµµοοςςΕΕυυεερργγέέττοουυλλαα

ρες οι οµορφιές της φύσης γύρω, η α-σύλληπτη αγριάδα των βουνών και τοπράσινο. Καθαρός αέρας, νηνεµία αλλάκαι κουβεντούλα µε τους λιγοστούς κα-τοίκους, θα σας χαλαρώσουν στα σίγου-ρα. Αν είστε τυχεροί, µπορεί να δοκιµά-στε από τα ωραιότερα χειροποίητα λου-κάνικα που φτιάχνουν οι ίδιοι οι χασάπη-δες. Το δε ελαιόλαδο αξίζει να το δο-κιµάσετε έστω και βουτηγµένο σε ψωµί.Θεωρείται από τα καλύτερα της Λέσβου.Ο δρόµος που συνεχίζει κατηφορικά, σεοδηγεί στη µυστική κατεβασιά της Κρυ-φτής Παναγιάς, αλλά και στη παραλία της∆ρώτας.

Πλαγιά Μικρό και ήσυχο χωριό, πολύ κοντά στοΠλωµάρι, µε λιµάνι στην περιοχή της ΑγίαςΒαρβάρας. Αξίζει να σταµατήσετε για µεζέστην ταβέρνα µε τα πλατάνια.ΤρύγωναςΧωριό µε µικρά όµορφα σπιτάκια αγροτι-κής αρχιτεκτονικής, θα σας γοητεύσει, κα-θώς το όλο σκηνικό θα σας παραπέµψει σε

άλλες εποχές.

Ειδυλλιακές παραλίεςΟι βοτσαλωτές παραλίες ∆ρώτα στο Ακρά-σι, και Μελίντα στο Παλαιοχώρι, µε τα κα-ταπράσινα νερά, αποτελούν µοναδικά το-πία γεµάτα δύναµη και, συνάµα, γαλήνη.Αν και η πρόσβαση είναι σχετικά δύσκολη,αξίζει τον κόπο να τις επισκεφτείτε. Τα τα-βερνάκια και στις δύο αυτές παραλίες, εί-ναι από τα πιο αυθεντικά του νησιού. Στοενδιάµεσο, αν διαθέτετε σκάφος, επιβάλ-λεται µια βόλτα στην Κρυφτή Παναγιά, πουβρίσκεται σε µια βραχώδη ακτή. Κάντε µιαβουτιά στα βαθιά τιρκουάζ νερά και θα νιώ-σετε το Αιγαίο να διαπερνά τις φλέβεςσας.

152

LESVOS GUIDE 2009

O ÕÁÈÔ˜ £ÂÚ¿ÔÓÙ·˜

Ευεργέ

τουλας

153

∞ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔ ÌÔÓÔ¿ÙÈ ·fi ∞ÛÒÌ·ÙÔ ÚÔ˜ ∞Á›Ô˘˜ ∞Ó·ÚÁ‡ÚÔ˘˜

LESVOS GUIDE 2009

∆ήµος Mυτιλήνης

MυτιλήνηΑρχοντικόΕ. Βοστάνη 3, Μυτιλήνη Tηλ. 22510 -46681 - 2Fax 22510 - 46631e-mail: info@archontikomytilinis.grwww.archontikomytilinis.gr

Πύργος ΜυτιλήνηςΕλ. Βενιζέλου 49, Tηλ. 22510 - 25069 / 27977Fax 22510 - 47319www.pyrgoshotel.gre-mail:pyrgoshotel@les.forthnet.gr

Porto Lesvos 1 Ξενοδοχείο 4 αστέρωνΚοµνηνάκη 21 Τηλ. 22510 - 41771 Fax 22510 - 43179 www.portolesvos.gr e-mail: info@portolesvos.gr

ΛέσβιονΞενοδοχείο 3 αστέρων Π. Kουντουριώτη 27A, Προκυµαία Τηλ. 22510 - 28177Fax 22510 - 42493www.lesvion.gre-mail: lesvion@otenet.gr

Porto Lesvos 2Luxury RoomsAλκαίου 15, ΜυτιλήνηΤηλ. 22510 – 21217Fax 22510 - 43179 www.portolesvos.gr e-mail: info@portolesvos.gr

La Mirage StudiosΧατζηγρηγόρη 21, ΜυτιλήνηΤηλ. 22510 – 21140Fax 22510 – 21180

AλκαίοςΕνοικιαζόµενα δωµάτιαAλκαίου 16Tηλ. 22510 - 47737Ανοιχτά όλο το χρόνο

Σελάνα Ενοικιαζόµενα δωµάτια A΄ κατηγορίαςΣατωβριάνδου 6 Tηλ. 22510 - 29963 / 41549 /6973072310www.selana-apartments.gr

Eπάνω ΣκάλαZoumboulis RoomsΝαυµαχίας Έλλης 11Τηλ. 22510 – 22664 /29081/6944528368www.zoumboulistours.gre-mail zoumboulistours@yahoo.gr

Σουράδα ΜυτιλήνηςΣουράδα StudiosΑ κατηγορίας 3 κλειδιάΓ. Μούρα 25Tηλ. 22510 - 25981 6944677506 www.sourada-studios.gr

Ακλειδιού ΜυτιλήνηςAκλείδιEνοικιαζόµενα δωµάτιαA΄ κατηγορίαςEυαγγελίστριας 9, AκλειδιούTηλ. 22510 - 46573 /44072/21964Fax 22510 - 44074

∆∆ιιααµµοοννήή∞fi Ù· ÔÏÏ¿ ÍÂÓԉԯ›·Î·È ηٷχ̷ٷ Û fiÏË Ù˧¤Û‚Ô Í¯ˆÚ›Û·Ì ÁÈ· Û·˜:

156

LESVOS GUIDE 2009

Βαρειά ΜυτιλήνηςHeliotrope HotelsΞενοδοχειακό συγκρότηµα ηλ. 22510 - 45857Fax 22510 - 45900 / 44272www.heliotrope.gre-mail: info@heliotropehotels.gr

Sappho appartments - roomsEνοικιαζόµενα διαµερίσµαταA΄ κατηγορίαςTηλ. 22510 - 44985 /6944646034 Fax 22510 - 20670 Ανοιχτά όλο το χρόνο

Φιλοξένια StudiosTηλ. 6944816271 / 22510 -29618Fax 22510 - 21572www.filoxenia-aparts.gr

Βίγλα ΜυτιλήνηςΛιµανάκιΕνοικιαζόµενα δωµάτια Tηλ. 22510 22266 Kιν. 6945609460

ΝεάποληΠεύκαΕνοικιαζόµενα ∆ωµάτια Τηλ:22510-61500

Σκάλα ΛουτρώνΖαϊρα Ξενοδοχείο & Kτήµα EκδηλώσεωνΣκάλα Λουτρών Tηλ. 22510 - 91188Fax 22510 - 91100www.hotel-zaira.come-mail:email_to_manolis@yahoo.gr

ΧαραµίδαBlue Bay ΞενοδοχείοΤηλ. 22510 91000 / 91468Τηλ/Φαξ 22510 91004www.bluebay-lesvos.com e-mail: info@ bluebay-lesvos.com

∆ήµος Θερµής

Πύργοι - ΚανόνιLesvos Inn Resort and SpaΠύργοι Θερµής - Κανόνι Tηλ. 22510 - 71781 / 71784Fax 22510 - 71711www.lesvosinn.gr

Γαλάζιο Αστέρι 2ξενοδοχείοΤηλ. 22510 71777&6937230017www.bluestarlesvos.grinfo@bluestarlesvos.gr

Χρυσός ΉλιοςΠανταζή ΕυθαλίαΕνοικιαζόµενα δωµάτια Α κατηγο-ρίαςΤηλ & fax. 2251071504 &6937442681www.goldensun-rooms.com

Γαλάζιο Αστέρι 1Ενοικιαζόµενα διαµερίσµαταΤηλ 2251071371 & 6944944974

Σκάλα MυστεγνώνKohylia BayLuxury ApartmentsΤηλ. 22510 – 94180 / 46386 /6972023330Fax 22510 – 94177www.kohyliabay.gr e-mail: info@kohyliabay.gr

Νέες Κυδωνίες - ΞαµπέλιαΈλεναΕνοικιαζόµενα διαµερίσµατα Παρασκευά ΣταυρούλαΤηλ. 2251094023www.studio-elena.gr

Τα Σκίνα Ενοικιαζόµενα δωµάτιαTηλ. 22510 - 94032 /6972141875 / 6942493519

∆ια

µονή

157

LESVOS GUIDE 2009

∆ήµος Μανταµάδου

ΤσόνιαΕλένηΕνοικιαζόµενα ∆ωµάτιαΤηλ. 2253093620 / 933436944342489e-mail mkon@env.aegean.gr

Κυρία ∆ήµουΕνοικιαζόµενα δωµάτια Tηλ. 22530 93618 / 93237 /6976145222e-mail: ddimou@aegean.gr

∆ήµος Μήθυµνας

Σκάλα ΣκαµνιάςΞενώνας Αγροτικού Συνεταιρισµού Σκαµιάς και ΛεπέτυµνουΤηλ. 22530 55224 / 2253055300

Πιντέρης Γεώργιος Eνοικιαζόµενα δωµάτιαTηλ. 22530 - 55317 /6946081384 Λίγο πριν φτάσετε στη Σκάλα, 100µαπό τη θάλασσα

ΒαφειόςΒΒααφφεειιόόςς

Aυτόνοµες κατοικίες 5χλµ από τον ΜόλυβοTηλ. 22530 - 71752 / 72226www.taverna-vafios.gr e-mail: info@taverna-vafios.gr

ΜόλυβοςMόλυβος I Ξενοδοχείο 3 αστέρων Παραλία ΜολύβουΤηλ. 22530 - 71556 / 71386/71496 Fax 22530 - 71640e-meil: info@molyvos-hotels.comweb : www.molyvos-hotels.com

ΆδωνιςΞενοδοχείο 2 αστέρωνΜήθυµνα Λέσβου, στην είσοδο τουΜολύβουTηλ. 22530 - 71866 / 71515 /71616Fax 22530 ? 71636

TρίαιναΞενοδοχείο B΄ κατηγορίαςTηλ. 22530 - 71350 / 71351www.Lesvos-SafariTours.com

ANEMONA HOUSE OF MOLYVOS Πολυτελής κατοικίαΤηλ. 2253071681 / 6944640450Fax 2253071681www.anemonahouse-molivos.com pinkpant@otenet.gr

Μαριάνθη ΤορόζΕνοικιαζόµενα ∆ωµάτια και studios200m από τη στάση του Λεωφορεί-ουΤηλ: 22530-71447,6974737479e-mail: toroz@otenet.grweb: http://marianthitoroz.molivos.net

Molivos CastleΕνοικιαζόµενα ∆ιαµερίσµατα 5 α-στέρωνΤηλ. 22530-71919, 71175www.molivos-castle.comemail info@molivos-castle.com

Τσιπούρι ΜολύβουOOrrffeeaass BBuunnggaalloowwss Τηλ. 2253071994 /6947039974

Εφταλού ΜολύβουSun RiseΞενοδοχείοΤηλ. 22530 - 71713 / 71735/71757Fax 22530 71791www.sunrisehotel-lesvos.come-mail: snrise@otenet.gr

158

LESVOS GUIDE 2009

Μόλυβος ΙΙΞενοδοχείο 3 αστέρωνΠαραλία ΕφταλούςΤηλ: 22530-71534 / 71497/71512Φαξ: 22530- 71694e-meil: info@molyvos-hotels.comweb : www.molyvos-hotels.com

Eφταλού Ξενοδοχείο 2 αστέρωνΤηλ. 22530 - 71584 / 71670 /71737Fax 22530 - 71669www.eftalouhotel.come-mail: snrise@otenet.gr

∆ήµος Πέτρας

Αυλάκι ΠέτραςΆλµαΞενοδοχείο Α΄ κατηγορίαςΤηλ. 22530 - 41100Fax 22530 - 41693www.almahotel.gre-mail: almalesv@otenet.gr

Clara HotelΞενοδοχείο Τηλ. 22530 - 41532 έως 41534Fax 22530 - 41535www.clarahotel.gre-mail: clara@otenet.gr

Παραλία ΠέτραςΊλιονΞενοδοχείο Tηλ. 22530 - 41227 /41327φαξ 2253041260www.uti.gr/ilion.htm e-mail: ilion@uti.grTroyan HillMεζονέτεςTηλ. 22530 - 41227/ 41327 /41294 / 42462www.uti.gr

Breeze Studios & ApartmentsΕνοικιαζόµενες ΓκαρσονιέρεςΤηλ: 22530- 41740

web : www.lesvosisland.gre-meil: nirvanat@otenet.gr

Ελευθερία» AppartmentsΤηλ.: 22530 - 41577FAX: 22530 - 41295www.uti.gr/liberty.htm e-mail:info@homerus-rentals.com

IRENEΕνοικιαζόµενα δωµάτιαΕπί της παραλιακής οδού, πλη-σίον ∆ηµαρχείουΤηλ. 22530 41064Κιν. 6977055677www.diamoni.gr

ΆναξοςAnaxos Garden Eνοικιαζόµενα δωµάτια3ος δρόµος από Πέτρα, προς πα-ραλία ΑνάξουTηλ. 22530 - 41910 , 22530-41742Φαξ: 22530-41108 / 42021e-mail :anaxosgardens@yahoo.grweb :www.anaxosgardens.lesvos.gr

Studios «Ευρυδίκη» Tηλ. 22530 - 41976 /22510 -25160/ 6947375852www.sitemaker.gr/evridikirooms Yπεύθυνος: Ταράνης Ιγνάτιος

Αλεξανδρής ΦώτηςΕνοικιαζόµενα δωµάτιαΤηλ. 22530 – 41393, 31032Fax 22530 – 22731

ΤΣΙΧΡΑΝΤΑΠαναγιώτηςΕνοικιαζόµενα ∆ωµάτιαΤσιχράντα2253092402 . 69775412686977305015 www.tsichrada-apartments.gr dimitrischris@hotmail.com

∆ια

µονή

159

LESVOS GUIDE 2009

∆ήµος Ερεσού - Αντίσσης

Σκάλα Ερεσού (Γυαλός)Villa La PassioneΕπιπλωµένα διαµερίσµατα Tηλ. 22530 - 52100 κιν.6944602080www.lesvos-villa.gre-mail: info Lesvos-villa.gr

Ακούνα Ματάτα(πλησίον parking)Tηλ. 22530 53039Κιν. 6978105261www.Eresosbreezehouses.greeknet.com

Zaira StudiosΕνοικιαζόµενα διαµερίσµαταΤηλ 22530-53005Κιν 6945-150750www.zairastudios.gre-mail:info@zairastudios.gr

ΗλιότοποςΕνοικιαζόµενα διαµερίσµαταΤηλ. 2251042746 &6936568555www.heliotoposeressos.com heliotopos @hotmail.com

Στέλλα Βάιου Ενοικιαζόµενα δωµάτια περιοχή Αγίου Αντρέα κοντά στοµουσείο Τηλ. 22530 – 53722,6934458362, 6976115548xara_v1@yahoo.gr

ΟλυµπίαΕνοικιαζόµενα δωµάτια Παράλη Ολυµπία Τηλ. 2253053321

ΣίγριΠυργόσπιτοΕνοικιαζόµενα ∆ιαµερίσµατα κατηγορία 4 κλειδιά

Τηλ. 2253054554 &6974711784www.lesvos-towerhouse.gr

Ταβάρι Μεσοτόπου Βασίλης ∆. ΒασίλαςΕνοικιαζόµενα διαµερίσµατα & Studios 100 µ. από την παραλία Τηλ. 6946257735Vasilasdvas@mail.gr

∆ήµος Καλλονής

Σκάλα KαλλονήςΑιολική ΓηΞενοδοχείο 4 αστέρωνΤηλ. 22530 29990-3Fax: 22530 299936947126061www.aeoliangaeahotel.com info@aeoliangaeahotel.com

Imerti Resort Hotel 3 αστέρωνΤηλ. 22530 28028, 22708,2109941047Κιν. 6936718700-1-2www.imerti.gremail info@imerti.gr

ΜαλέµιΞενοδοχείο (3 *)Τηλ: 22530 - 22594 / 23895 Φαξ: 22530 - 22838www.malemi.come-mail: malemi@otenet.gr

PellaΞενοδοχείο Γ΄ κατηγορίας, 2 αστέρωνΤηλ. 22530 - 22201 / 24055Fax 22530 - 23530

Ilyda Luxury SuitesΤηλ. 6944272004Fax: 22530 - 23454www.kalonibayapartments.comkelmalis@otenet.gr

160

LESVOS GUIDE 2009

Kalloni villageΠολυτελείς Παραθαλάσσιες Κατοι-κίεςΤηλ. 22530 24220Φαξ. 22530 24224www.kallonivillage.com info@kallonivillage.com

∆ήµος Πολιχνίτου

ΛισβόριΜαρίτα StudiosTηλ. 22520 – 71530 fax: 22520-71530 κινητό:6998029492www.maritahotel.gr

BατεράΕιρήνηΞενοδοχείο Tηλ. 22520 ? 61407Fax 22520 ? 61410www.vatera-lesvos.com

ΜορφούλαΕνοικιαζόµενα διαµερίσµαταΤηλ. 22520 – 61093Τηλ/Φαξ: 2252061586www.kozanitis-vatera.gr

Σαπφώ & Νεράιδα Studios Τηλ. 22520 - 61272 fax: 22520 - 61272 www.sappho.gr

Madonna studios Tηλ. 22520 61121 / 41885 6945479497 (όλο το χρόνο)www.vatera-lesvos.co.uk e-mail: madonna@otenet.gr

ΚαλαµάκιαΕνοικιαζόµενα ∆ωµάτιαΤηλ. 22520 61270

∆ήµος Πλωµαρίου

Aγ. Iσίδωρος

AlbatrosStudios Τηλ. 22520 31600, Fax: 22520 - 31572 www.albatros-plomari.gre-mail contact@albatros-plomari.gr

Villa Myrevi’s studiosTηλ. 22520 - 31939 /6944450930 Fax 210 ? 9233404www.clickhere.gr/hotels-greece/lesvos/studiosgr/villamyrevis.htme-mail: cioak@mail.ariadne-t.gr

∆ήµος Γέρας

ΓέραGera BayΤουριστικές κατοικίεςΤηλ. 22510 51145, 2251041062Fax 22510 51894Κιν. 6974602579www.gerabay.gr

Πέραµα Γέρας Ελαιώνας ΓέραςΣυγκρότηµα παραδοσιακών ξενώ-νωνTηλ. 6947449615-13-14 Fax 2251052105 www.lesvoseleon.gr info@lesvoseleon.gr

ΤάρτιΠανσιόν Λίγηρος Ενοικιαζόµενα δωµάτιαTηλ. 22510 82736 / 82376

ΦΦααγγηηττόό &&∆∆ιιαασσκκέέδδαασσηη

162

LESVOS GUIDE 2009

∆ήµος Mυτιλήνης

ΜυτιλήνηΑγία ΠαρασκευήΨητοπωλείοΒουρνάζων 9Τηλ. 22510 – 44446, 46666

Tο ΠάρκοCafé bar restaurantΠάρκο Aγ. Eιρήνης Tηλ. 22510 - 23810

ΚήποςCafé- snack bar ∆ηµοτικός Κήπος ΜυτιλήνηςΤηλ. 22510 45758

∆ίαυλος Καφέ µεζεδοπωλείοΛαδάδικα 30 Τηλ. 22510 - 22020 Μυτιληνιά κουζίνα µεσηµέρι βράδυ

Μαρτάνο (3 καταστήµατα)Πιτσαρία Α. Π. Βοστάνη 14Τηλ. 2251040840 Β. Σάµου 2, πλατεία ΣαπφούςΤηλ. 2251021110 Γ. Ελληνική κουζίνα Π. Βοστάνη 20Τηλ 22510 24700

Επάνω ΣκάλαΟ ∆ήµοςΟυζερί ΜεζεδοπωλείοΤηλ 22510 - 42630

ΕρµήςΚαφενείο - ΟυζερίΚορνάρου 2 & Ερµού (δίπλα στο IKA)Tηλ. 22510 - 26232

Ακρωτήρι ΒάγιεςΤαβέρναTηλ. 22510 - 43532Επάνω στον κεντρικό δρόµο για Κα-

γιάνι Ανοιχτή καθηµερινά βράδυ.Κυριακή µεσηµέρι - βράδυ

Ταξιάρχες (Καγιάνι)ΑντώνηςΜεζεδοπωλείοTηλ. 22510 - 61951 Ανοιχτό όλο το χρόνο

Η Θέα - Ο ΠαναγιώτηςΜεζεδοπωλείοTηλ. 22510 - 61511

Βίγλα ΜυτιλήνηςΜπαλκονάκιΨαροταβέρναΤηλ. 22510 42331

Νεάπολη Άσπρος γάτοςΕστιατόριο µε ελληνική και διεθνή κουζίναTηλ. 22510 - 61670

ΛιµανάκιΨαροταβέρνα Τηλ : 22510 - 61569 Ανοιχτά από το µεσηµέρι έως τοβράδυ

KαλαµιέςΕστιατόριοAεροδρόµιοΤηλ. 22510 ? 61457Ανοιχτά µεσηµέρι βράδυ

Χαραµίδα Το ΠαραµύθιΟυζερί - ΕστιατόριοΤηλ. 22510 ? 46161, 91212

Blue Bay Εστιατόριο - ΤαβέρναΤηλ. 22510 91000 / 91468www.bluebay-lesvos.com

ΧαραµίδαΨαροταβέρναΒουτσαρδέλλης ΠαναγιώτηςΤηλ. 22510 91390 Ανοιχτά κάθε µέρα µεσηµέρι βράδυΙούνιο µε Σεπτέµβριο

Φαγη

τό &

∆ια

σκέδασ

η

163

LESVOS GUIDE 2009

Bόρεια της Mυτιλήνης

ΠαναγιούδαΛεµβουργείοΠολυχώρος για καφέ φαγητό καιεκδηλώσειςΤηλ. 2251032222 / 6936696525/ 6948580463

ΠάµφιλαΛιµανάκιΠαραλία ΠαµφίλωνΨαροταβέρναΤηλ. 22510 31089

∆ήµος θερµής

Κανόνι - Πύργοι ΘερµήςMayotteBar-Restaurant, Tηλ. 22510 ? 719716979325911

ΘάλασσεςΟυζοµεζεδοπωλείο ΨαροταβέρναΤηλ. 6942073498

Σκάλα Μυστεγνών ∆ηµοσθένηςΤαβέρναΤηλ. 22510 - 94355

Νέες Κυδωνίες (Μπαλτζίκι)- Σκάλα

Βράχος Φερδινάνδος ∆ηµήτρηςΨαροταβέρνα2251304073 & 6979166703

ΓοργόναΨαροταβέρναΚουτράκη ΑφροδίτηΤηλ. 2251094379

∆ήµος Μανταµάδου

Παραλία ΠεδήΤο ΚαµίνιΕστιατόριο - ψαροταβέρνα Tηλ. 22530 - 61643

Mανταµάδος Λουκουµάδες Καφέ ΖαχαροπλαστείοΠρινάρης ΕυστράτιοςMονή Tαξιαρχών ΜανταµάδουTηλ. 22530 - 61079ανοιχτά από το πρωί εως το βράδυ

ΤσόνιαΗ Ταβέρνα του Καραγιαννάκη Tηλ. 22530 93239

∆ήµος Μήθυµνας

ΣυκαµνιαΡεµατιάΤαβέρναΠάνω στο δρόµοΤηλ. 22530 55342

Σκάλα Σκαµνιάς ΑνεµόεσσαΨαροταβέρνα Tηλ.: 22530 - 55360Ανοιχτή από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο, καθηµερινά

Η φωλιά του κούκουΤαβέρνα- ουζερίΤηλ. 22530 - 55392

Η µουριά του Μυριβήλη Ψαροταβέρνα Tηλ.: 22530 - 55319 / 554196978489242www.skamnia.net.grΑνοιχτή όλο το χρόνο, καθηµερινά

ΚάγιαΚάγιαΨαροταβέρνα Tηλ.: 22530 - 55270 &6986757903

164

LESVOS GUIDE 2009

Ανοιχτή από το Μάιο έως το Σεπτέµβριο καθηµερινάπρωί- βράδυ

ΒαφειόςΒαφειόςΤαβέρνα Tηλ. 22530 - 71752

ΠέτρινοΤαβέρναΤηλ.22530 71203

ΕφταλούFantasticoΠιτσαρία – ΤαβέρναΣτο Ξενοδοχείο «Εφταλού»Τηλ. 22530 - 71584 / 71670 /71737

Μολυβος ResaltoCafe - Bar & Internet ServiceΛιµάνι ΜολύβουΤηλ. 22530 – 71860

CongasAll time Beach Bar Tηλ. 22530 - 72181 /6937083531Aνοιχτά από το πρωί Mουσικές επιλογές latin, funky,µπιτάτοι ρυθµοί, φοβερά κοκτέιλς

∆ήµος ΠέτραςΜαρίναΕστιατόριο - Ταβέρνα Τηλ. 22530 - 41388/6977282782

∆ήµος Ερεσού - Αντίσσης

Αντισσα ΛιώταΛιώτα ΤαβέρναTηλ. 22530 - 56730Ανοιχτά όλο το χρόνο, καθηµερινά,24 ώρες το 24ωρο

ΣίγριΤο ΚέντρονΚαφενείον, καφε-µπαρΤηλ. 22530 – 54392

Αυστραλία ΕστιατόριοTηλ. 22530 - 54227

Σκάλα Ερεσού (Γυαλός)ΑιγαίοΤαβέρνα - ΕστιατόριοTηλ. 22530 - 53808

ΚαραβόγιαννοςΨαροταβέρναΤηλ. 22530 ? 53665

SoulatsoΨαροταβέρναΤηλ. 2253052078

ΣεµέληΨητοπωλείοΣαχλός ∆ηµήτρης 2253053660

The Tenth MuseCafe Bar Τηλ. 22530-53287

Par a solEthnic BarTηλ. 22530- 52050 / 53480

Φαγη

τό &

∆ια

σκέδασ

η

165

LESVOS GUIDE 2009

BreezCafé BarΤηλ. 2253053710

NαόςDancing ClubTηλ.22530-53540, 6932904101

ΑποθήκαΤαβέρνα του χοντρούΓαβριήλ ΕιρήνηΤηλ. 22530 95329 /6976246051Ανοιχτά µεσηµέρι βράδυΤον χειµώνα Κυριακές και αργίες

Κάργιανη∆ρακούλης ΓεώργιοςΨαροταβέρναΤηλ. 22530 95501

∆ήµος Καλλονής

Σκάλα ΚαλλονήςΣάµποΕστιατόριο - Πιτσαρία Tηλ. 22530 - 23600

Παραλία ΠαρακοίλωνΩρόραΨαροταβέρνα - εστιατόριοΤηλ. 22530-94271

Φίλια ΠαράδεισοςΤαβέρναΣτην είσοδο του χωριού αριστεράΤηλ. 22530 98850 /6974568055 Ανοιχτά χειµώνα – καλοκαίριΜεσηµέρι βράδυ

Η ταράτσαΤαβέρναΤηλ. 22530 - 98606 /6977676491Ανοιχτά κάθε βράδυ

Clo CloCafe beach bar Τηλ. 2253022033

∆ήµοςΑγίας Παρασκευής

ΑγοράΚρεπερί 2253031568Ανοιχτά από το πρωί έως αργά τοβράδυ

∆ήµος Πολιχνίτου

Αρχαία Πύρρα - ΑχλαδερήΣτου ΝώνταΨαροταβέρναΤηλ. 22520 71269

Σκάλα Λισβορίου – Σκαµνιούδι

Λιµανάκι Ψαροταβέρνα Tηλ. 22520 - 71345

NυφίδαΓιώτηςΨαροταβέρνα Τηλ. 22520 - 41329 /6977653949Από τα πιο µερακλίδικα µαγαζιά στονησί.

ΒατεράΚαλαµάκιαΕστιατόριο ΤαβέρναΤηλ. 22520 61270

Σαπφώ - ΝεράιδαΕστιατόριο - ταβέρναTηλ. 22520 - 61272

ΚοζανίτηςΤαβέρναΤηλ. 22520 – 61093Τηλ/Φαξ: 2252061586www.kozanitis-vatera.gr

Ειρήνη Εστιατόριο Tηλ. 22520 - 61407

166

LESVOS GUIDE 2009

∆ήµος Αγιάσου

ΑγιάσοςΣταυρίΟινοµαγειρείο Τηλ. 22520 - 22936www.agiasos.gr

∆ήµος Πλωµαρίου

ΜελίνταΜαµά ΚατερίναΤαβέρνα - ΕστιατόριοΤηλ. 2252300366 / 6977226998

∆ήµος Γέρας

ΠέραµαΜπαλουxανάς Ψαροταβέρνα Τηλ. 22510 - 51948www.baluchanas.gr e-mail: baluchan@hol.gr Ανοιχτά όλο το χρόνο, καθηµερινά

∆ήµος Ευεργέτουλα

ΠηγαδάκιαΤα πηγαδάκιαΕστιατόριο - Ταβέρνα Tηλ. 22510 - 93484 /6973741809

ΑσώµατοςΤo ταβερνάκι των Aγ. AναργύρωνΤηλ. 22520 - 22765 /6972077341

SShhooppppiinngg

170

LESVOS GUIDE 2009

Zαχαροπλαστεία αρτοποιεία

ΜυτιλήνηΜασκωτίτσαΑλκαίου 2, ΜυτιλήνηΤηλ. 2251026181

“Kεντρικόν”- Αφοί Σπανέλλη Ζαχαροπλαστείο Κάβα ποτώνΕρµού 38, MυτιλήνηΤηλ. 22510 ? 28312

Φλοκάκι ΖαχαροπλαστείοΕρµού 70Τηλ: 22510-28588

Kάβες Κάβα ΣάντοKεντρικό κατάστηµα στη Mόρια2ο χλµ Παναγιούδας KαλλονήςTηλ. 22510 - 32810 φαξ 22510 - 32811Yποκατάστηµα MυτιλήνηςHλία Bενέζη 10Tηλ. 22510 - 43543φαξ 22510 - 43622Yποκατάστηµα ΠέτραςTηλ. 22530 - 41830e-mail: santo1@otenet.gr

Κάβα ΚουτσουραδήςΑλκαίου & ΑρίωνοςMυτιλήνηTηλ. 22510 - 22213

Nτόπια προϊόνταAυθεντικά προϊόντα Λεσβιακής καιΛηµνιακής παράδοσης αλλά καιπροϊόντα των συνεταιρισµών θαβρείτε συγκεντρωµένα στοLLeessvvoosshhoopp,, Kουντουριώτη 33 στηνΠροκυµαία Mυτιλήνης(Tηλ. 22510 - 26088) και στα πα-ρακάτω καταστήµατα

ΜυτιλήνηΟικοτεχνία ΠαπαγιαννίδηΠαγανή ΜυτιλήνηςΤηλ/Φαξ 22510 42659www.papayiannides.gr

Πολυζώνης ΜιλτιάδηςΕρµού 28, MυτιλήνηΤηλ. 22510 - 28004∆ιαθέτει και πλήρως ενηµερωµένηκάβα

Περικλής ΑλµπάνηςΕρµού 45, MυτιλήνηΤηλ. 22510 ? 24727

A. Κλάβας - Ε. ΚαµπούρηςΕρµού 78, MυτιλήνηΤηλ. 22510 - 28140Ο καλύτερος παστουρµάς ου νησι-ού

ΜόλυβοςEΒΕΛΥΝ Τα ΜυλέλιαTηλ. 22530 - 72197Ανοιχτά κάθε µέρα από το πρωί έ-ως τις 11 το βράδυ

ΚαλλονήΣελάχαςΣτην Κεντρική αγορά της καλλονήςTηλ. 22530 - 22814

ΜήθυµναΑγροτικός Συνεταιρισµός ΜύθηµναςΤηλ. 22530 - 71261Fax 22530 - 71361e-mail: molivos@internet.grΣτη στροφή για το κάστρο του Μο-λύβου.

Shoppin

g

171

LESVOS GUIDE 2009

ΤυροκοµείαΜεσότοπος

Βασίλας ΒασίληςΤηλ 22530 - 96191 (Ταβάρι) /6946669769

Είδη Λαϊκής ΤέχνηςΒιοτεχνία Επεξεργασίας ΞύλουΕλιάς“Μ. Προδρόµου”Πάµφιλα ΛέσβουΤηλ. 2251032112 , 32083Eκκλησιαστικά είδηΞυλόγλυπτα

To ΒυζάντιοΜητροπόλεως 12, MυτιλήνηΤηλ. 22510 - 24445 /6972870983

Παλαιοπωλεία ΠΠααρρεελλθθόόνν -- ΠΠααζζάάρρTαµπακαριά, MυτιλήνηTηλ. 22510 - 48140 /6972868799Αντίκες και είδη από την ανατολήσε µοναδικές τιµές

Είδη δώρωνAAφφιισσόόρρααµµααEρµού 60, MυτιλήνηTηλ. 22510 - 45019www.afisorama.gr Eνδύµατα -Λευκά EίδηFriend’sΕνδύµατα και όχι µόνο!Ερµού 171, ΜυτιλήνηΤηλ. 22510 - 21181mapaxa6@yahoo.gr Casual ντύσιµο, επώνυµες φίρµες(Vans, element κλπ) σε ρούχα, πα-πούτσια CROCS και αξεσουάρ. ∆ια-θέτει ακόµα µέχρι και skateboardκαι σπρέυ για γκράφιτυ!

MINI - ΦHMH από την EΠOM (Τηλ. 22510 22035)ΣΜΥΡΝΙΩ από τη ΛEBA (Τηλ. 22510 32550)Veto από τον Γ. Σπέντζα (Τηλ. 22510 24660)Matis ποτοποιία Mατθαίου (Τηλ. 22510 28856)Κέφι ποτοποιία Λινού Ε. (Τηλ. 22510 22223)∆ίµηνο από την EBA (Τηλ. 22510 23700)Τικέλλη ποτοποιία Tικέλλη (Τηλ. 22510 93554)Ψαροπούλα I. Γιαννακάκης Α. Λίγγος Ο.Ε. (Τηλ. 22510 91029)Σαµαρά ποτοποιία Σαµαρά ABEE (Τηλ. 22510 82262)Αιγαίο ποτοποιία Τριχώνα (Τηλ. 22510 82154)Γιαννατσή από την Γιανατσή EΠE (Τηλ. 22520 32551)Πιτσιλαδής ποτοποιία Πιτσιλαδή (Τηλ. 22520 32306)Πλωµαρίου ποτοποιία Aρβανίτης AE (Τηλ. 22520 32228)Βαρβαγιάννη ποτοποιία Bαρβαγιάννη (Τηλ. 22520 32741)Kρόνος ποτοποιία Γαληνού (Τηλ. 22530 31255)Ματαρέλλη ποτοποιία Ματαρέλλη (Τηλ. 22520 33219)

Ποτοποιίες - Eτικέτες ούζου∆οκιµάστε και διαλέξτε την γεύση και το άρωµα που σας ταιριάζει.

172

LESVOS GUIDE 2009

Υποδήµατα-∆ερµάτινα KαφαλούκαςEρµού 32, MυτιλήνηΤηλ. .22510 - 20509

Οπτικά είδηEye comΜαρία Γαβριέλα ΑντωνίουΑερ. Γιανναρέλλη 11-13, ΜυτιλήνηΤηλ. 22510 - 44886

Πουλέλλης VisionEρµού 50, MυτιλήνηTηλ. 2251028893

Οπτικά ΓιαλούρηςΠλατεία Υπεραστικών ΚΤΕΛ, ΜυτιλήνηΤηλ. 2251025985

οικιακά είδη - Είδη ΥγιεινήςΠΠααννττααζζόόπποουυλλοοςς ΓΓιιάάννννηηςςΑγ. Θεράποντος 5, ΜυτιλήνηΤηλ. 2251041488Μεγάλη ποικιλία σε πλακάκια

BιβλιοπωλείαXατζηδανιήλΕρµού 19, Mυτιλήνη Τηλ. 22510 ? 22891

ΠαπασωτηρίουΕρµού 211, ΜυτιλήνηΤηλ. 2251023388

Για το κινητό σαςVVooddaaffoonneeΠ.Κουντουριώτου 51, ΜυτιλήνηΤηλ. 22510 – 27224Οδυσσέα Ελύτη 5, Μυτιλήνη22513 - 00650Καλλονή 22530 - 23824Πλωµάρι 22520 - 31666

Aγροτουριστικός Συνεταιρισµός Γυναικών Mεσοτόπου

Eίσοδος MεσοτόπουΤηλ. 22530 – 96090 / 96490Τηλ. / Φαξ 22530 – 96390

Aγροτουριστικός ΣυνεταιρισµόςΓυναικών Σκαλοχωρίου

Tηλ. 22530 – 98887

Aγροτουριστικός Συνεταιρισµός Γυναικών Φίλιας

“Ερµοπύλαια” Kάτω πλατεία Φίλιας Τηλ. 22530 – 98051

Aγροτουριστικός Συνεταιρισµός Γυναικών Άγρας

“Tα Λεύκα” ΆγραΤηλ. 22530 95568

Aγροτουριστικός Συνεταιρισµός Γυναικών Παρακοίλων

Τηλ. 2253094441 & 6972829581

Γυναικείους Συνεταιρισµούς έχουν ακόµη οι περιοχές:Αγιάσος, Αγ. Παρασκευή, Ανεµώτια ,Aσώµατος, Παπάδος, Πολιχνίτος, Πέ-τρα, Mήθυµνα

Συνεταιρισµοί Γυναικών ΛέσβουΑπό τους συνεταιρισµούς γυναικών του νησιού και τα τυροκοµεία ιδιαίτερα προτείνουµε:

Shoppin

g

173

Oµορφιά

Iνστιτούτα οµορφιάς

«Κωνσταντίνα»Kέντρο Οµορφιάς & ΕυεξίαςΣταµάτη ΚωνσταντίναΚοσµητολόγος – Αισθητικός - Πο-δολόγοςΘουκυδίδου 4, ΧρυσοµαλλούσαΜυτιλήνηςΤηλ. 22510 – 22696

Iαµατικά - Mασάζ - Χαµαµ

Μασάζ στα ΘέρµαΤηλ. για ραντεβού 6973529322

Χαµάµ ΜεσαγρούΤηλ. 22510 82437www.hamam-mesagros.com

ΠαιδίΈκτός από τα γήπεδα 5X5 πουµπορούν να λειτουργήσουν σανπαιδότοποι στην λεωφόρο Aερο-δροµίου µπορείτε να πάτε τους µι-κρούς µας φίλους στη Λέσχη τωνεργαζοµένων του Nοσοκοµείου καισε κάποια από τις παρακάτω επιλο-γές

BaloniMεραρχίας Αρχιπελάγους 2 Επάνω Σκάλα MυτιλήνηςΤηλ. 22510 - 24100 /6942653410Ένας πολύχρωµος παιδότοπος,φτιαγµένος µε κέφι, φαντασία καιασφάλεια.

ΚαραµέλαΣτον γαηδαρανήφορο στον δρόµογια ΛουτράΤηλ. 22510 - 26542 /6932515773Παιδότοπος µε άνετο πάρκινγκ καιυπέροχη θέα. Ώρες λειτουργίας: 7µ.µ.-11 µ.µ.

Πάρκο Aγ. Eιρήνης∆ηµόσιο πάρκο µε παιδική χαράκαι άπλετο χώρο για παιχνίδι. Oιγονείς µπορούν να παρακαλουθούντα µικρά τους απολαµβάνοντας κα-φεδάκι ή φαγητό στο Πάρκο.

174

LESVOS GUIDE 2009

Kατοικίδια - PetΙδιωτικά Κτηνιατρεία

Ιατρείο Μικρών ΖώωνΛίνα Τεντόµα - ΖερβούΘεοφιλοπούλου 6, MυτιλήνηTηλ. 22510 ? 25200 /6945972895

Κτηνιατρικό ΚέντροΕρεσού 11, Mυτιλήνη www.ktiniatrikokentro.com Τηλ. 22510 - 28250 /6944790131Υποκατάστηµα: Σκόπελος ΓέραςΤηλ. 22510 ? 84250

Πρότυπο Κτηνιατρείο Λέσβου∆. Μαλάκης - Β. Καρβέλλης Αερ. Γιανναρέλλη 66, Mυτιλήνη Tηλ. 22510 - 46488

Aγροτικά KτηνιατρείαΜυτιλήνης 22510-47428Aγιάσου 22520-22288Άντισσας 22530-50351Kαλλονής 22530-22317Mανταµάδου 22530-61032Πλωµαρίου 22520-32322Πέτρας 22530-41142

Φιλοζωικοί

Φιλοζωικός Σύλλογος ΛέσβουTηλ. 22510 - 47710Mε δυναµική παρουσία και πολύ α-γώνα σε όλο το νησί, για την καλυ-τέρευση των συνθηκών κυρίως γιατα αδέσποτα.

«Κιβωτός»Σωµατείο µέριµνας αδέσποτων Τηλ 6937400469Νεοσύστατος σύλλογος που ιδρύθη-κε µόλις φέτος και ήδη έχει δείξειπολύ κέφι και µεράκι στην περίθαλ-ψη και φροντίδα των αδέσποτων, ό-πως και στις κινήσεις που κάνει γιαυιοθεσίες.

Ζωοκοµείο Λέσβου Αγίας ΠαρασκευήςTηλ. 22530 - 32006Επιτελεί σηµαντικό έργο περιθάλπο-ντας τραυµατισµένα άγρια πτηνά αλ-λά και ζώα, τα οποία µετά την θε-ραπεία τους απελευθερώνονται.

Kαλλωπισµοί Mικρών Zώων & Pet Shops

ΓιατάκιΘεοφίλου Χατζηµιχαήλ 21Καλλιθέα MυτιλήνηςΤηλ. 22510 - 22765Για να κουρέψετε, καλλωπίσετε καιοµορφύνετε το ζώο σας εκεί - ή ό-που αλλού επιθυµείτε - µε ένα τηλε-φώνηµα. Λειτουργεί και σαν pet shop µεπολλά αξεσουάρ και τροφές.

Shoppin

g

175

LESVOS GUIDE 2009

AθλητισµόςΕresos Football Club5X5 mini soccer Στην Ερεσότηλ. 22530 – 53500 /6938274742Εγκαταστάσεις µε τάπητα 4ης γε-νιάς και προδιαγραφές FIFA καιUEFA. ∆ιαθέτουν αποδυτήρια µεντουζ και αναψυκτήριο. Ανοιχτά κά-θε µέρα από το πρωί.

Tέννις Τηλ. 6944652750 ή 2251061602Υπεύθυνος: Τσακίρης ∆ηµήτρης(Εθνικός Προπονητής Ν. Αιγαίου)Στη Μυτιλήνη υπάρχει σύγχρονο κέ-ντρο Αντισφαίρισης της Νοµαρχίαςόπου λειτουργούν τέσσερα γήπεδαcushion life Ολυµπιακών προδια-γραφών στην περιοχή της Νεάπο-λης (κατασκηνώσεις ΠΙΚΠΑ) καιτρία βοηθητικά γήπεδα green set.Επικοινωνήστε για να κλείσετε γή-πεδο. MMiittiilleennee TToouurrnnaammeenntt∆ιεξάγεται φέτος για τέταρτη χρο-νιά το ∆ιεθνές Επαγγελµατικό Τουρ-νουά Τένις Γυναικών µε συµµετοχήαθλητριών από περισσότερες των25 χωρών και χρηµατικό έπαθλο10.000 δολάρια. Οι αγώνες αυτοίτείνουν να γίνουν θεσµός για τηνπόλη της Μυτιλήνης, φέτος θα γί-νουν από 11 έως 19 Οκτωβρίουκαι µπορείτε να τους παρακολουθή-σετε δωρεάν

Ιστιοπλοΐα Π. Κουντουριώτη 47, ΠροκυµαίαΜυτιλήνηςΤηλ. 2251020204 / 6974045461Ο Λεσβιακός Όµιλος ΙστιοπλοΐαςΑνοιχτής Θαλάσσης ιδρύθηκε το1993 και σήµερα διαθέτει σηµαντι-κό αριθµό ναυταθλητικών σκαφών. ∆ιοργανώνει κάθε χρόνο τον αγώνα«Περίπλους Λέσβου» (φέτος θα γί-νει το τριήµερο του Αγ. Πνεύµατοςµε µια αλλαγή στην διαδροµή πουθα είναι Μυτιλήνη, Μόλυβος, ΆγιοςΕυστράτιος, Πλωµάρι και επιστρο-φή). Συµµετέχει σε αγώνες άλλωνοµίλων και στέλνει ικανοποιητικό α-ριθµό σκαφών στην AegeanRegata.Λειτουργεί επίσης σχολή µε θεωρη-τικά και πρακτικά µαθήµαταΕπικοινωνήστε µε τα τηλέφωνα τουοµίλου για πληροφορίες σε σχέσηµε τους αγώνες και τα µαθήµατα.

Aegean Regata 2009Ξεκινά 23 Aυγούστου από ΕύδηλοΙκαρίας και µε ενδιάµεσουςσταθµούς τους Καρλόβασι Σάµου,Βαθύ Σάµου και τερµατίζει στουςΛειψούς στις 29 Aυγούστου. Συνολι-κή απόσταση 107 ναυτικά µίλιαNαυτικός Όµιλος Mυτιλήνης Mακρύς Γιαλός, MυτιλήνηTηλ. 22510 - 20782O πιο φηµισµένος αθλητικός Σύλλο-γος της πόλης από το 1932. Πα-νελληνιονίκες και Oλυµπιονίκες α-θλητές, όπως και µια οµάδα πόλοστην A΄ Eθνική για 40 χρόνια, είναικάποια µόνο κοµµάτια στην ιστορίατου.Σήµερα έχει τµήµατα Kωπηλασίας(Μαρίνος Ζαχαρίου:6946551233), Yδατοσφαίρησης(Μαρία Πίτσιου: 6976612894) - µεAκαδηµία Πόλο για τους µικρούςµας φίλους - και Kολύµβη-σης(Φινδανής Παρασκευάς:6977224374).

176

LESVOS GUIDE 2009

Kολύµβηση ∆ηµοτικό Kολυµβητήριο MυτιλήνηςΛιµάνι ( Άγαλµα Eλευθερίας)Tηλ. 22510 - 26477Ώρες κοινού (εκτός Αυγούστου) κα-θηµερινά 12.30 έως 15.30

Mπριτζ Σύλλογος Λέσβου AγωνιστικούMπριτζ (ΣΛAM)Eγκαταστάσεις Nαυτικού OµίλουMακρύς Γιαλός, MυτιλήνηTηλ. 22510 - 42660 /6973023831Kάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις8:30µµ αγώνες Zευγών, σ’ έναν υ-παίθριο αγωνιστικό χώρο µε θέατην µαρίνα της πόλης.

∆ραστηριότητες∆ιαλέξτε κατ’ αρχάς ανάµεσα στιςπολλές πολιτιστικές εκδηλώσειςπου πραγµατοποιούνται σε όλουςσχεδόν τους δήµους του νησιού.Πανηγύρια, συναυλίες στο Kάστροτης Mυτιλήνης και του Mολύβου,θεατρικές και χορευτικές παραστά-σεις αλλά και τόσα άλλα. Eνηµερω-θείτε από το γραφείο τουρισµούτου δήµου Mυτιλήνης ή από κάθεδήµο ξεχωριστά.

Αερολέσχη ΜυτιλήνηςKρατικός Aερολιµένας MυτιλήνηςTηλ. 22510 - 38765www.mitiliniairclub/grH Aερολέσχη (έτος ίδρυσης 1979),εκτός από την συµµετοχή της στηνδασοπροστασία, αλλά και στην έ-ρευνα από αέρος για την εύρεσηκαι διάσωση αγνοουµένων, παρέχειFlying inn ιδιωτικών αεροσκαφώνγενικής αεροπορίας. Yποστηρίζει τις ανάγκες ανεφο-διασµού τους προσφέροντας αφιλο-κερδώς δικά της καύσιµα 100 LL,λόγω έλλειψης τέτοιου είδους καυ-σίµων στο νησί.Mε την εγγραφή κάποιου ως µέλοςτης Aερολέσχης, υπάρχει η δυνατό-τητα πτήσεων εθισµού και εξοικεί-ωσης στην ευρύτερη περιοχή τουνησιού, µε το αεροσκάφος Cessna172, ώστε να µπορέσει κάποιος ναθαυµάσει τα αξιοθέατα του τόπουµας από ψηλά.

Shoppin

g

177

LESVOS GUIDE 2009

MοτοσικλέταΌσοι αγαπάτε την µοτοσικλέτα θαβρείτε στο νησί πολλούς φίλους,που ανήκουν σε µια από τις τρειςδραστήριες λέσχες του νησιού. Eπι-κοινωνήστε µαζί τους λοιπόν για νασας ενηµερώσουν για διαδροµές ήό,τι άλλο µπορεί να χρειάζεστε.

Ε∆ΙΛ Ένωση ∆ικυκλιστών Λέσβου1984-2006Tηλ. 22510-27565 (Λ. Bαλσαµά-κης )Ένας σύλλογος µε αναγνωρισµένοεπίπεδο στο πρωτάθληµα Eduro καιπολλές διακρίσεις κάθε χρόνο.

ΛΕ.ΜΟ.ΛΕ Λέσχη Μοτοσικλετιστών Λέσβουwww.lemole.grΤηλ. 6942952434 (Σ. Bαλίνας ) 6974810309 (Γ. Mάρκου) Aπό το 2004Αγκαλιάζει και έχει µέλη της τους ι-διοκτήτες οποιουδήποτε δίτροχουστο νησί µας. Ποδήλατα, παπάκια,µηχανές…Έχει προχωρήσει στησηµαντική δηµιουργία Τράπεζαςαίµατος για τα µέλη. Γιατί....Όλα είναι δρόµος Και η ζωή ένα ταξίδι, κατά προτίµη-ση µε µοτοσικλέτα!

Λ.Α.Μ.ΜΛέσχη Αγωνιστικής ΜοτοσικλέταςΜυτιλήνηςTηλ. 6932616675, 22510 29954(K. Tρίκος)Aπό το 2004Από την αρχή σκόπευσε να δραστη-ριοποιηθεί στους αγώνες εκτόςδρόµου µοτοσικλέτας και ποδηλά-του, µε πρόθεση να ανεβάσει το ε-πίπεδο και να δώσει αγωνιστικέςευκαιρίες στους Λεσβίους οδηγούςκαι να αναδείξει τις φυσικές οµορ-φιές του τόπου. Η χελώνα, που εί-ναι το σήµα του συλλόγου, υποδη-λώνει τις οικολογικές ανησυχίες

των ιδρυτών, σαρκάζοντας ταυτό-χρονα τις δυνατότητές τους στη ο-δήγηση.Τον Ιούλιο 2009 προγραµµατίζονταιµεγάλοι αγώνες

KαταδύσειςΘαλάσσια σπορLESVOS SCUBA DIVING CENTERwww.lesvosscuba.gr

Βreez - Water sports Ερεσός Τηλ. 6945039280Θαλάσσιο σκι και µαθήµατα, ποδή-λατα, κανό, σαµπρέλες, µπανάνες,fly fish, wind surf, εκδροµές µε τοσκάφος στις γειτονικές παραλίες.

Kινηµατογράφος

CINE APIΩN Σµύρνης 9, MυτιλήνηTηλ. 22510 - 44456 Kλιµατιζόµενη αίθουσα µε καθηµε-ρινές παραστάσεις

ΣAΠΦΩΓυαλός (Σκάλα Eρεσού)Θερινό σινεµά, για να χαρείτε“...κάτι νύχτες µε φεγγάρι, µ’ αγιό-κληµα και γιασεµιά!”

178

Women’s festivalΚάθε Σεπτέµβριο εδώ και 9 χρόνιατο Sappho Travel διοργανώνει τοwomen’s festival.Το festival διαρκεί 2 εβδοµάδεςκαι περιλαµβάνει:Ζωντανή µουσική, θεατρικές παρα-στάσεις, workshops, εκθέσεις καισπορ. ∆ίνει τη δυνατότητα σε γυναί-κες απ’ όλο τον κόσµο να συναντη-θούν στην Σκάλα Ερεσού να ανταλ-λάξουν και να µοιραστούν τέχνη, ι-κανότητες και εµπειρίες. Κάθε Σε-πτέµβριο εδώ και 8 χρόνια τοSappho Travel διοργανώνει τοwomen’s festival.Το festival διαρκεί 2 εβδοµάδες(φέτος θα γίνει 5-19/9) και περι-λαµβάνει:Ζωντανή µουσική, θεατρικές παρα-στάσεις, workshops, εκθέσεις καισπορ. ∆ίνει τη δυνατότητα σε γυναί-κες απ’ όλο τον κόσµο να συναντη-θούν στην Σκάλα Ερεσού να ανταλ-λάξουν και να µοιραστούν τέχνη, ι-κανότητες και εµπειρίες

DA

TA

DA

TA HH ττααυυττόόττηητταα ττηηςς ΛΛέέσσββοουυH §¤Û‚Ô˜ ÁˆÁÚ·ÊÈο

·Ó‹ÎÂÈ ÛÙÔ ÓËÛȈÙÈÎfi

Û‡ÌÏÂÁÌ· ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ

ÙÔ˘ µ∞ ∞ÈÁ·›Ô˘, ÂÓÒ ‰ÈÔÈÎËÙÈο

·ÔÙÂÏ›, Ì·˙› Ì ÙË §‹ÌÓÔ

Î·È ÙÔÓ ÕÁÈÔ ∂˘ÛÙÚ¿ÙÈÔ,

ÙÔÓ ÓÔÌfi §¤Û‚Ô˘.

∏ ª˘ÙÈÏ‹ÓË Â›Ó·È ‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi

ΤÓÙÚÔ Î·È ¤‰Ú· ÙÔ˘

¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ∞ÈÁ·›Ô˘.

Œ¯ÂÈ ¤ÎÙ·ÛË

1630 ÙÂÙÚ·ÁˆÓÈο ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·,

·ÎÙÔÁÚ·ÌÌ‹ 370 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·

Î·È 80.000 ÂÚ›Ô˘ ÌfiÓÈÌÔ˘˜

ηÙÔ›ÎÔ˘˜.

∞¤¯ÂÈ 5 ¤ˆ˜ 8 Ó·˘ÙÈο Ì›ÏÈ·

·fi ÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·.

180

LESVOS GUIDE 2009

Πώς θα πάτε

Με αεροπλάνο

Η Μυτιλήνη συνδέεται µε την Αθήνα καιτην Θεσσαλονίκη καθηµερινά, µε πτήσειςτων Ολυµπιακών Αερογραµµών και τηςAegean Airlines και Athens Airways. Οιπτήσεις αυτές διαρκούν από 40 έως 50λεπτά. Με τη Λήµνο συνδέεται καθηµερινά ε-κτός Παρασκευής και Kυριακής.Oι Oλυµπιακές Aερογραµµές πραγµατο-ποιούν πτήσεις από και προς Σάµο καιPόδο Mε πτήση µισής ώρας µπορείτε επίσηςνα ταξιδέψετε από και προς την Xίο Για κρατήσεις και πληροφορίες απευθυν-θείτε στα κεντρικά γραφεία των εταιρειώνή στα τουριστικά πρακτορεία του νησιού.

Ολυµπιακές ΑερογραµµέςKεντρικά: Τηλ.: 210-9666666 Μυτιλήνη στοΑεροδρόµιο: Tηλ. 22510 - 61590

Aegean AirlinesKεντρικά: Tηλ. 210 - 6261000 /9988300 από κινητό: 801-11-200000Μυτιλήνη: στο Aεροδρόµιο Tηλ. 22510 - 61120 / 61059

Athens AirwaysKεντρικά: Tηλ. 2106696600Μυτιλήνη: στο Aεροδρόµιο Τηλ.22510062100

Το αεροδρόµιο της Mυτιλήνης “Oδυσσέ-ας Eλύτης” βρίσκεται 6 χιλιόµετρα νότιατης πόλης, επί της παραλιακής λεωφό-ρου. (Tηλ. 22510 - 38700)

Με πλοίο

Από τον Πειραιά πραγµατοποιούνται κα-θηµερινά δροµολόγια για το λιµάνι τηςΜυτιλήνης.Λιµεναρχείο ΠειραιάΤηλ. 210- 4226000∆ροµολόγια 1440

Οι τιµές των εισιτηρίων ξεκινούν από 60ευρώ (οικονοµική θέση µε επιστροφή). Oι παρακάτω Ναυτιλιακές εταιρείες εκτε-λούν τα δροµολόγια από και προς Πει-ραιά και συνδέουν το νησί και µε άλλαλιµάνια, όπως αυτά της Λήµνου, AγίουEυστρατίου, Xίου, Θεσσαλονίκης, Kαβά-λας, Bόλου, Mυκόνου, Σάµου και Pόδου.

Nαυτιλιακή Eταιρεία ΛέσβουΠειραιάς: Tηλ. 210 - 4123185Mυτιλήνη: Tηλ. 22510 - 37755

Hellenic SeawaysKεντρικά: Tηλ. 210 - 4199100Mυτιλήνη: Tηλ. 22510 - 20716

ANEKKεντρικά: Tηλ. 2104197420Mυτιλήνη: Tηλ. 22510 - 27000

Θαλασσινές ΕκδροµέςEπιβιβαστείτε στα καραβάκια και απολαύ-στε µικρές βόλτες στο νησί.

Aπό Mυτιλήνη:

Kάντε την διαδροµή µέχρι την Xαραµίδακαι τα Λουτρά θαυµάζοντας από θαλάσ-σης τα νοτιοανατολικά παράλια της πό-λης.

Λουτρά - Πέραµα:

Mε καραβάκι µπορείτε να κάνετε την δια-δροµή Λουτρά - Πέραµα. Όσοι έχετε µη-χανάκι µπορείτε να το επιβιβάσετε επί-σης και να συνεχίσετε τις βόλτες σας στουπόλοιπο νησί.

Aπό Σκαµνιά:

Mια πανέµορφη βόλτα µέχρι τον Mόλυβοκαι την Πέτρα.

Σύνδεση µε την Τουρκία

Ακτοπλοϊκά, η Μυτιλήνη συνδέεται µε τοΑϊβαλί , το ∆ικελί και τη Φώκαια. Ενηµε-

DA

TA

181

ρωθείτε και κλέιστε εισιτήρια από τα του-ριστικά πρακτορεία

Τουριστικά γραφείαΜυτιλήνη

Olive GrooveΠ. Κουντουριώτη 11, Tηλ. 22510 - 37533 / 37534Τηλ/ fax 2251037535 www. olive-groove.gre-mail: olivemjt@otenet.gr

Fun Tours & TravelΠ. Kουντουριώτη 87 - 89(Προκυµαία Mυτιλήνης κοντά στην Eφο-ρία)Tηλ. 22510 - 40802 / 6945344240 Fax 22510 – 46434,5www.funtours.gre-mail: funtours@otenet.gr

Zoumboulis ToursΠ. Κουντουριώτου 69, Προκυµαία Μυτι-λήνηςΤηλ. 22510 – 37755 / 37768 / 22766Fax: 22510 – 20009www.zoumboulistours.gre-mail: zoumboulistours@yahoo.grΚεντρικό Πρακτορείο ΝΕΛ

ΜytonisΤourism & ActivitieΚουντουριώτου 87Τηλ 2251037500Fax 2251037502 www.mytonis.gre-mail: info@mytonis.gr

JALE LINESΚεντρικό πρακτορείο πλοίων της Jale γιατο δροµολόγιο Μυτιλήνη ΑιβαλίΤζέηµς Αριστάρχου 1, ΜυτιλήνηΤηλ. 22510 41400 / 6972422195 /6977236883e-mail: jaletour2@hotmail.com

182

LESVOS GUIDE 2009

Travel Services LTD Κουντουριώτη 67, Μυτιλήνη Τηλ. 22510 - 21966e-mail: karablias@aias.gr

Παναγιουδα

ΜytonisΤourism & ActivitieΤηλ. 22510 - 31777Fax 22510 - 37614 / 6942424121 www.mytonis.gre-mail: info@mytonis.gr

ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΕΤΡΑΣ

NIRVΑΝΑΤηλ. 22530-41991/ 41977web: www.nirvanatravel.gr e-mail: nirvanat@otenet.gr

ΜΟΛΥΒΟΣ

Travel Services LTD Tηλ. 22530 - 71627/ 71629e-mail:managment@travelservices-lesvos.com

Γυαλός (Σκάλα Eρεσού)

Sappho travelΤηλ. 22530 - 52140 / 52130 Fax 22530 - 52002www.lesvos.co.uk info@sapphotravel.com

ΠυξίδαΧάνια ΚαλλονήςTηλ. 22530 - 23519Fax 22530 - 23529www.pyksidatravel.gr

Πλωµάρι

Ζaloumis Travel Στην Πλατεία ΠλωµαρίουΤηλ. 22520 - 32851/31677

Tαχυµεταφορές ACS courierΜυτιλήνη: Eλ. Bενιζέλου 5 Tηλ. 22510 - 46500Γέρα (Παπάδος): Tηλ. 22510 84650Πλωµάρι: Tηλ. 22520 31677Kαλλονή: Tηλ. 22530 22922

Μεταφορικές ΕταιρίεςΚΙΦΑΤηλ. 22510 - 41450,41364,26920Υποκατάστηµα ΑθηνώνΤηλ. 210 - 4820570, 4817834

Nίκος MηλιορέλληςTηλ. 22510 - 43129Kιν. 6942261001 / 6946004444

DA

TA

183

Aυτοκίνητο

Οδική Βοήθεια Παλλεσβιακή Οδική Βοήθεια Καλλονή Τηλ. 22530 29866 Μυτιλήνη, Αερ. Γιανναρέλλη 26, Τηλ.2251025775Κινητά: 6973234777 & 694492810724 ώρες το 24ωρο, 365 µέρες το χρό-νο. Υπεύθυνος ο κ. Φραντζής Σπύρος.

Rent - A- Car Μυτιλήνη:

BestΚουντουριώτου 87 Tηλ. 22510 37337, 6947046464,

Lesvos Car RentalΣτρατής ΛόγγιοςΛουτρά MυτιλήνηςΤηλ. 22510 - 27825 Fax 22510 -44280 / 6932896712site www.lesvos-carrentals.com e-mail info@lesvos-carrentals.com

Mόλυβος

BestTηλ. 22530 72145 / 6944554437www.best-rentacar.come- mail: snrize@otenet.gr

Πέτρα

HOMERUS Auto Moto RentalsTηλ:2253041577Fax:2253041295www.homerus-rentals.com e- mail:info@homerus-rentals.com

Άναξος

Costas Rent a Car or BikeΤηλ. 22530 - 41097 / 6970673954φαξ 2253042153www.lesvoscarhire.come-mail info@lesvoscarhire.comΠαρέχει και οδική βοήθεια

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Α.Ε.ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Α.Ε.

Ε∆ΡΑ: ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΚΑΡΑΤΕΠΕΣ ΤΗΛ: 2251041450 - 2251041364 - 2251026920 FAX: 2251026910

Ε∆ΡΑ: ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΚΑΡΑΤΕΠΕΣ ΤΗΛ: 2251041450 - 2251041364 - 2251026920 FAX: 2251026910

ΥΠΟΚΑΤ/ΜΑ : ΑΘΗΝΑ Γ. ΚΟΝ∆ΥΛΗ 6 ΜΟΣΧΑΤΟ ΤΗΛ: 2104820570 - 2104817834 FAX: 2104811137

ΥΠΟΚΑΤ/ΜΑ : ΑΘΗΝΑ Γ. ΚΟΝ∆ΥΛΗ 6 ΜΟΣΧΑΤΟ ΤΗΛ: 2104820570 - 2104817834 FAX: 2104811137

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

∆∞Ã∂π∞ ∂•À¶∏ƒ∂∆∏™∏∆∞Ã∂π∞ ∂•À¶∏ƒ∂∆∏™∏

∫πº∞ ∞.∂.

e-mailkifaae@otenet.gr

184

LESVOS GUIDE 2009

Πρατήρια καυσίµωνBουλκανιζατέρ

Μυτιλήνη

BP – Βουνάτσος Παναγιώτης Καρά Τεπές Τηλ. 2251040653 / 40673 /6946465742 / 6972803238Πρατήριο Υγρών Καυσίµων ΒΡ, Πλυντήριοκαι Βουλκανιζατέρ.Ανοιχτά καθηµερινά και αργίες από τις6.00 το πρωί έως τις 11.00 το βράδυ.Στα 250 λίτρα βενζίνης σας κάνει δώροένα πλύσιµο αυτοκινήτου µέσα έξω καιµε επικοινωνία στα κινητά τηλ. παραδίδειπετρέλαιο κίνησης και βενζίνη για σκάφησε όλη τη Λέσβο

Πολυχνίτος

EΛINOIΛ - Στατέλλης ΕυστράτιοςΤηλ. 22520 - 41367 / 6972427899Πρατήριο Υγρών καυσίµων - Πλυντήριο -Λιπαντήριο - Βουλκανιζατέρ.

Τράπεζες Στην πόλη της Μυτιλήνης υπάρχουν υπο-καταστήµατα των περισσότερων Ελληνι-κών Τραπεζών εφοδιασµένα και µε µηχα-νήµατα αυτόµατης ανάληψης ΑΤΜ. Υπάρ-χουν µεταξύ άλλων Alpha Tράπεζα, Aspis, Aγροτική, Εµπορική, Συνεταιρι-στική Τράπεζα Λέσβου-Λήµνου,Eurobank, Τράπεζα Κύπρου, Γενική, Εθνι-κή, Millenium, Πειραιώς Στην Καλλονή υπάρχουν υποκαταστήµατααπό Alpha Tράπεζα, Aγροτική, Εµπορική,Συνεταιριστική Τράπεζα Λέσβου-Λήµνου,Εθνική, Πειραιώς Στο Πλωµάρι υπάρχουν υποκαταστήµατααπό Aγροτική, Εµπορική, ΣυνεταιριστικήΤράπεζα Λέσβου-Λήµνου, Εθνική. Στη Γέρα υπάρχουν υποκαταστήµαταΕθνικής και ΑγροτικήςΕπιπλέον η Εθνική Τράπεζα διατηρεί υπο-καταστήµατα στην Αγία Παρασκευή, καιΜήθυµνα και η Εµποτική σε Αγιάσο καιΠολυχνίτο. Τέλος οι περισσότερες τράπε-ζες πέραν των ΑΤΜ που διαθέτουν στα υ-ποκαταστήµατά τους έχουν και αρκετάΑΤΜ σε χρήσιµα πόστα (Λιµάνι, αερδο-ρόµιο, νοσοκοµείο, πλατείες κωµοπόλε-ων κλπ)

Μεσιτικά γραφεία

Μυτιλήνη

ΠιτσιλαδήςΚαβέτσου 17 Τηλ. 22510 - 44245

Σκάλα Ερεσσού

SSAAPPHHOO EESSTTAATTEEΣάββα Ιώαννα 2253052333 &6972502630www.sapphoestate.cominfo@sapphoestate.com

Πλωµαρι

HHiibbiissccuuss RReeaall EEssttaattee SSeerrvviicceesswww.greekislandsproperty.comΤηλ. 22520 – 41885

DA

TA

185

LESVOS GUIDE 2009

YγείαBοστάνειο Νοσοκοµείο MυτιλήνηTηλ. 22510 - 57700

ΙΚΑEπάνω Σκάλα, MυτιλήνηTηλ. 22510 - 26155

Kέντρα YγείαςΆντισσαςTηλ. 22530 - 56440ΚKαλλονήςTηλ. 22530 - 22410ΠολιχνίτουTηλ. 22520 - 41666Πλωµαρίου Tηλ. 22520 350000, 2252031111,22520 32151

Περιφερειακά IατρείαΘερµής 22510 - 71255Mανταµάδου 22530 - 61217Mολύβου 22530 - 71509Πέτρας 22530 - 41210(Φαρµακείο Πέτρας 22530 - 41319)Στύψης 22530 - 91209Σκουτάρου 22530 - 92222Eρεσού 22530 - 53221Άγρας 22530 - 95333 Ανεµώτιας 22530 - 98888 Παρακοίλων 22530 - 94044 Φίλιας 22530 - 98254Aγ. Παρασκευής 22530 - 31250Aγιάσου 22520 - 22225Iππείου 22510 - 93150Kάτω Tρίτους 22510 - 93955

Iδιώτες γιατροί

Παθολόγοι

ΖΖεερρδδεελλήήςς ΙΙωωάάννννηηςςTηλ. 22510 - 42874Σµύρνης 7, MυτιλήνηΈναντι Υπεραστικών ΚΤΕΛ

Kαρδιολόγοι

ΤΤααππααννλλήήςς ΝΝ.. ΕΕυυσσττρράάττιιοοςςΤηλ.22510 - 47788 / 6949696854Καβέτσου 5 (ισόγειο), Μυτιλήνη

Μικροβιολόγοι – Βιοπαθολόγοι

ΚΚοορροοββέέσσηη ΤΤααππααννλλήή ΝΝιικκοολλέέττττααΑγ. Ειρήνης 1, 2ος όροφος, ΜυτιλήνηΤηλ. 22510 23818 & 6944564159

∆ερµατολόγοι

ΜΜππααννττααββάάννηηςς ΓΓεεώώρργγιιοοςς∆ερµατολόγος ∆ιδάκτωρ ΠανεπιστηµίουΠατρώνΤηλ. 22510 – 37390 / 6974956279Ερεσού 2, Μυτιλήνη

Oδοντίατροι

ΜυτιλήνηΑΑµµππααττζζήή -- ΑΑννττωωννίίοουυ ΜΜααρρίίααTηλ. 22510 - 21030Αερ. Γιανναρέλλη 7, Mυτιλήνη

ΜανταµάδοςΜουτζούρη ΚατερίναΤηλ. 2253061572κιν. 6936960693

Καλλονή ΑΑττσσιικκµµππάάσσηηςς ΧΧρρήήσσττοοςςTηλ. 22530 - 29211 / 6972826359

186

LESVOS GUIDE 2009

Χρήσιµα τηλέφωνα

MYTIΛHNH

Τουριστική Αστυνοµία 22510 - 22776

Γραφείο Τουρισµού

του ∆ήµου 22510 - 44165

Αστυνοµία 22510 - 41911

Νοµαρχία 156

∆ηµαρχείο 22510 - 27777

Τελωνείο 22510 - 28311

Λιµεναρχείο 22510 - 24115

Βιβλιοθήκη 22510 - 40134

∆ηµοτικό Θέατρο 22510 - 37194

Υπουργείο Αιγαίου 22510 - 38200

∆ικαστήριο 22510 - 45489

TE∆K 22510 - 27333

Ταχυδροµείο 22510 - 20100

Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο 22510 - 23569

Μητρόπολη 22510 - 40892

Άγιος Θεράπων 22510 - 22561

Ραδιοταξί 22510 - 25900

Σταθµός Υπεραστικών

Λεωφορείων ΚΤΕΛ 22510 - 28873

Σταθµός

Αστικών Λεωφορείων 22510 - 46436

Εµπορικό Επιµελητήριο 22510 - 28431

Σύνδεσµος ∆ήµων

και Κοινοτήτων 22510 - 22143

ΘEPMH

∆ήµος

∆ιοικητική Υπηρεσία 22510 - 71277

Γραφείο ∆ηµάρχου 22510 - 71200

KEΠ 22510 - 71200

Τεχνική Υπηρεσία 22510 - 71717

Αστυνοµικός Σταθµός 22510 - 71222

Ιαµατικά λουτρά 22510 - 71170

Μονή Aγ. Pαφαήλ 22510 - 71259

MANTAMA∆OΣ

∆ήµος 22530 - 61200

KEΠ 22530 - 61784

Aστυνοµικό Τµήµα 22530 - 61222

ΕΛΤΑ 22530 - 61012

Πελόπη 22530 - 93211

Κάπη 22530 - 93307

Κλειού 22530 - 93236

MYΘHMNA

∆ήµος22530 - 71313, 71323, 71347,

72277

Σταθµός Αστυνοµίας 22530 - 71222

Iαµατικά

Λουτρά Εφταλούς 22530 - 71245

ΠETPA

∆ήµος 22530 - 42222

Αστυνοµία Πέτρας 22530 - 41222

Αστυνοµία Στύψης 22530 - 91222

ΟΤΕ 22530 - 41399

Ταξί 22530 - 42022

Αρχοντικό Βαρελτζήδαινας 22530 - 41510

((ΏΏρρεεςς κκοοιιννοούύ γγιιαα ττοουυςς θθεερριιννοούύςς µµήήννεεςς::

0088::0000 –– 1199::0000))

EPEΣOΣ - ANTIΣΣA

∆ήµος22530 - 53600, 53557, 53214,

53688

Σταθµός Αστυνοµίας 22530 - 53222

Άντισσα 22530 - 56255

Bατούσα 22530 - 51224

Mεσότοπος 22530 - 96219

Πτερούντα 22530 - 51263

Σίγρι 22530 - 54218

Χύδηρα 22530 - 51291

KAΛΛONH

∆ήµος 22530 - 22288, 22174

Αστυνοµία 22530 - 22100

DA

TA

187

LESVOS GUIDE 2009

AΓ. ΠAPAΣKEYH

∆ήµος 22530 - 31637, 31039

Σταθµός Αστυνοµίας 22530 - 31222

Φαρµακεία 22530 - 31492, 31011

Πρόγραµµα

“Bοήθεια στο σπίτι” 22230 - 31039

EΛTA 22530 - 31266

ΠOΛIXNITOΣ

∆ήµος 22520 - 32225

Αστυνοµία 22520 - 41222

Λιµενικός Σταθµός 22520 - 41059

AΓIAΣOΣ

∆ήµος 22520 - 22080 / 23200

Σταθµός Αστυνοµίας22520 - 22222 ,

22777

Πάρκο 22520 - 22168

ΠΛΩMAPI

∆ηµαρχείο 22520 - 32200

Πολιτιστικό Κέντρο 22520 - 32600

Αστυνοµία 22520 - 32333

Λιµεναρχείο 22520 - 32296

ΓEPA

∆ήµος 22510 - 82226 / 82471 / 83993 /

83836

Αστυνοµία Παπάδου 22510 - 82222

Λιµενικός

σταθµός Περάµατος 22510 - 51555

ΚΕΠ 22510 - 84561 / 84626

Ειρηνοδικείο 22510 - 82765

EYEPΓETOYΛAΣ

∆ήµος22510 - 96155 / 93454 / 93701

KEΠ 22510 - 93045

Aστυνοµικός Σταθµός 22510 - 93222

Kέντρο Περιβαλλοντικής Eκπαίδευσης

Aσωµάτου 22510 -29038

188

LESVOS GUIDE 2009

Λαογραφικό πολύπτυχο (Στρα-

τής Μολίνος)

Ελαιόµυλοι της Λέσβου ( -

Αλέκος Κιουρέλλης)

Η τεχνολογία παραγωγής ελαι-

ολάδου στη Λέσβο κατά την αρ-

χαιότητα (Αλέκος Κιουρέλλης)

Οδοιπορικό σε έναν κόσµο

που χάνεται (Γιάννης Καρατζάς)

Λέσβος η Αιολική (Λεύκωµα

της Λίζας Έβερτ)

39 καφενεία και 1 κουρείο

(Τζέλλη Χατζηδηµητρίου)

Το Άγιο Νερό (Τζέλλη Χατζη-

δηµητρίου)

Ανεξερεύνητη Λέσβος (Τζέλ-

λη Χατζηδηµητρίου)

Πεζοπορικές διαδροµές στη

Λέσβο (Μιχάλης Αυγερινόπου-

λος)

Το Απολιθωµένο ∆άσος της

Λέσβου (Μουσείο Φυσικής

Ιστορίας)

Nεώτερες εκδόσεις για τη Λέσβο

Μουσικά σταυροδρόµια στο

Αιγαίο 19ος -20ός αιώνας. Λέ-

σβος. (Λεύκωµα + 5 cd)

Ενθύµιον σαπωνοποιίας Λέ-

σβου (Ελένη Σιφναίου - Νίκος

Σηφουνάκης, Εκδόσεις Λιβάνη)

Θεόφιλος ο ιδιοφυής σαλός

(Παντελής Ζωιόπουλος, Εκδό-

σεις Αρµός)

Ορχιδέες, αγριολούλουδα της

Λέσβου. Συµβολή στην απογρα-

φή και επισκόπηση της ορχεο-

χλωρίδας της Λέσβου. (Γιάννης

Καρατζάς – Αλκµήνη Καρατζά,

Εκδόσεις Εντελέχεια, Μυτιλήνη

2007)

Μυτιληνιές Γεύσεις (Έφη Για-

λούση - Χατζηχρήστου, Εκδό-

σεις Αιολίδα)

Οδηγός Πεζοπορικών ∆ια-

δροµών. Πλωµάρι (Εκδόσεις

Αιολίδα)

189

LESVOS GUIDE 2009

LESVOS GUIDE 2009

ÛËÌÂ

ÈÒÛÂ

È

LESVOS GUIDE 2009

ÛËÌÂ

ÈÒÛÂ

È

LESVOS GUIDE 2009

ÛËÌÂ

ÈÒÛÂ

È

LESVOS GUIDE 2009

ÛËÌÂ

ÈÒÛÂ

È