Κυριακή 19 4 2015

3341

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 19 Απριλίου 2015 • Αρ. φ. 1247 • 2 €

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

ΑΡΘΡΑΘ. Παρασκευόπουλος:Τι θα γίνει με τηδημοκρατική αναμόρφωσητης αστυνομίας;Μπροστά στον κίνδυνονα αποτύχει η πολιτική ήπιαςαντιμετώπισης σελ. 21

...Ν. Μούδουρος: Κρίσιμη μάχηγια το μέλλονΗ τουρκοκυπριακή αριστερά ήτανπάντα “ύποπτη” σε σχέση με τα“εθνικά διαπιστευτήρια” σελ. 19

...Γ. Ο. Παπαδημητρίου: Η πικρήνίκη της συκοφαντίαςΜε αφορμή την εκκένωσητης Πρυτανείας του ΕΚΠΑ απόαστυνομικές δυνάμεις σελ. 4, 5

...Ο. Φ. Αθανασίου: Τα «παγω-μένα» κονδύλια του ΕΣΠΑΤο μεγάλο αγκάθι είναι οι τέσσεριςαυτοκινητόδρομοι, οι οποίοι έχουνανατεθεί με συμβάσειςπαραχώρησης σελ. 22

∆ΙΕΘΝΗΦινλανδία: Εκλογές νευρικό-τητας και αβεβαιότηταςΡεπορτάζ των Ν. Σερβετάκαι Βαγγέλη Πατούχα σελ. 11

...Σύνοδος Κορυφής: Ιστορικήπροσέγγιση ΗΠΑ - ΚούβαςΓράφει ο Μ. Κοβάνης σελ. 14

Ρέα Γαλανάκη:Είκοσι χρόνια, οδικός μου νόστοςΣαρανταοκτώ χρόνια μετά το‘67, θυμόμαστε τους νέους πουαντιστάθηκαν, στο πρόσωποτης Φρίντας Λιάππα

Σελ. 16, 17

Η μεταναστευτικήαφροσύνηπου πληρώνουμεσήμερα

Του ∆ημήτρη Χριστόπουλου

Είθισται ανέκαθεν (αλλάκαι εσχάτως) η Αριστεράνα χρεώνεται την «ανευ-

θυνότητα» και την «απρονοη-σία», σε σχέση με τα θέματαπου άπτονται της διαχείρισηςτου μεταναστευτικού και προ-σφυγικού ζητήματος, λόγω του«αφελούς ανθρωπισμού» πουκαθ’ έξιν της χρεώνεται. Έχει οκαιρός όμως γυρίσματα. Πλέον,πιο φανερά από ποτέ, φαίνεταιπως η αφροσύνη δεν ανήκειστην Αριστερά, αλλά στην άλληόχθη. Αυτό πληρώνουμε: ανμέχρι σήμερα υπήρχε στοιχει-ωδώς μια διοικητική και επιχει-ρησιακή δομή που θα μπορούσενα υποδεχθεί την ένταση τουπροσφυγικού ρεύματος που αν-τιμετωπίζουμε, τα πράγματα θα

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Η διαπραγµάτευσηστην τελική ευθείαΗ κυβέρνηση ανεβάζει ταχύτητα στο νομοθετικό έργο

E. Τσακαλώτος: Το προσεχέςδιάστημα θα δείξει τι ακριβώςεπιθυμούν και οι εταίροι μας

Σελίδα 7

Τζ. Μπαλσέ: Η ελληνικήκρίση αποκαλύπτει ταπροβλήματα της Ευρώπης

Σελίδες 12, 13

ΜΜΜΜΕΕ ΟΟΠΠΩΩΣΣ ΛΛΕΕΜΜΕΕ ∆∆ΙΙΑΑΠΠΛΛΟΟΚΚΗΗ;;

Συνέντευξη με τον πανεπιστημιακό Νίκο Λέανδρο,ρεπορτάζ της ∆ανάης Ψωμοπούλου, άποψη του Θωμά Τσαλαπάτη σελ. 2, 8, 9

Εντουάρντο Γκαλεάνο (1940-2015):Με όπλο τη λογοτεχνίαΚείμενα των Μισέλ Λεβί, Ηλία Τζουρά και Παναγιώτη Σουλτάνη

Σελ. 30, 31

Οι διαδοχικές ανατροπές του σκηνικού της διαπραγμάτευ-σης, που προκαλούσαν αντιφατικές εκτιμήσεις τις τελευταίεςμέρες, οδήγησαν σε μια κορύφωση της έντασης λίγο πριν τηνείσοδο στην τελική ευθεία.

Από τις έντονες πιέσεις που δεχόταν η ελληνική κυβέρνησηνα βιαστεί, εγκαταλείποντας τις «εμμονές» της, αλλιώς δενυπάρχει γι’ αυτήν το Γιούρογκρουπ της 24ης Απριλίου, περά-σαμε στις ανοιχτές απειλές για Grexit, λόγω της ανετοιμότη-τας της Αθήνας να δεχθεί μια συμφωνία. Και από την απάν-τηση της Αθήνας ότι δεν προτίθεται να θέσει υπό συζήτησηθέματα που μας ξαναγυρίζουν στην εποχή πριν τις εκλογές(εργασιακά, ασφαλιστικό, ΦΠΑ, ιδιωτικοποιήσεις), περάσαμεστην αποκήρυξη του Grexit ως επιζήμιου για το σύνολο τηςευρωζώνης -αν όχι για την παγκόσμια οικονομία- και την επα-ναφορά της 24ης Απριλίου ως κρίσιμης καταληκτικής ημερο-

μηνίας. Και όλα αυτά σε μια ατμόσφαιρα νέας διεθνοποίησης και

πολιτικοποίησης ενός ζητήματος, που γινόταν προσπάθεια νααναχθεί σε πρόβλημα καθυστερήσεων στο επίπεδο των «τε-χνικών κλιμακίων».

Φαίνεται πως ήταν η στιγμή που όλοι κατέγραφαν το μέγι-στο των απαιτήσεών τους, αλλά με διάθεση να οδηγηθούν σεσυμφωνία. Μια συμφωνία που θα επιχειρηθεί να διερευνηθείστην «ομάδα των Βρυξελλών» που συνεδριάζει ήδη στο Πα-ρίσι.

Εκεί θα έχουμε και τις πρώτες ενδείξεις για το κατά πόσοείναι εφικτή και σε ποιο σημείο ισορροπίας μπορεί να επι-τευχθεί, ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί «αμοιβαία επωφε-λής» και «έντιμος συμβιβασμός».

•

Μπροστάστη δίκη

της ΧρυσήςΑυγής

Αύριο ξεκινά η δίκη τηςΧρυσής Αυγής με την κα-τηγορία της τρομοκρατι-

κής οργάνωσης. Ο αντιφα-σιστικός συντονισμός Αθή-νας Πειραιά, η νεολαία ΣΥ-

ΡΙΖΑ και άλλες οργανώ-σεις καλούν αύριο στις 8

π.μ. σε αντιφασιστική συγ-κέντρωση στο δημαρχείο

Κορυδαλλού.

∆ιαβάστε ανάλυσητου Βασίλη Παπαστεργίου

στη σελίδα 10

22 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΘΕΜΑΤΑ

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣΙδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών,Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος,Αθήνα 105 51

ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 •FAX: 3619610

Εκδότρια:Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ)• Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250

• Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών

Αρ. Λογαριασμού: 72038528658ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑΗλεκτρονική ∆ιεύθυνση:

[email protected]

Κωδικός εντύπου: 3341ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

Του Θωμά Τσαλαπάτη

ΑΠΙΣΤΕΥΤΟ ΕΠΕΙΣΟ∆ΙΟ ΣΤΗΝ ΑΙ∆ΗΨΟ:Ζωή Κωνσταντοπούλου σε κατάσταση αμόκ:Πάρε μου το αφεντικό σου να σε απολύσει τώρα[ηχητικό]. Αυτός ήταν ο τίτλος με τον οποίο ηέγκριτη διαδικτυακή φυλλάδα αποφάσισε ναδιατυμπανίσει την ιστορία της. Το άρθρο, βασι-σμένο σε αυτόπτες μάρτυρες και αναρτήσεις στοFacebook περιέγραψε αναλυτικότατα και μεακρίβεια ένα περιστατικό στο οποίο η Ζωή Κων-σταντοπούλου εμφανίζεται να τραμπουκίζειέναν αθώο υπάλληλο σε βενζινάδικο της Αιδη-ψού, να τον απειλεί με απόλυση και στη συνέ-χεια να σπέρνει τον τρόμο σε αθώος περαστι-κούς, απειλώντας, κλέβοντας τα κινητά τους,προκαλώντας τους σε μονομαχία και ξεκαθάρι-σμα λογαριασμών στο κέντρο της πόλης μόλιςδύσει ο ήλιος.

Κάτι δεν πάει καλά

Ο προσεκτικός αναγνώστης φαντάζομαι πωςψυλλιάζεται πως κάτι δεν πάει καλά ήδη απότον τίτλο. Οι τίτλοι αυτοί των συγκεκριμένων κί-τρινων ηλεκτρονικών σελίδων μοιάζουν με θαυ-μαστικά ενδεδυμένα με λέξεις. Τίτλοι που δενέχουν σχέση με την είδηση ή την ενημέρωση,αλλά με την παραπλάνηση του διαδικτυακούματιού, εκλιπαρώντας για λίγα κλικ παραπάνω.Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία των συγ-κεκριμένων τίτλων είναι πως μέσα από τη στι-βαρότητα του ξαφνιάσματος εμπεριέχουν καιτην κριτική αποτίμηση της ίδιας της είδησης,πριν καν προλάβουμε να την διαβάσουμε. Βέ-βαια, η κακογουστιά δεν αποτελεί στοιχείο πουαποκαλύπτει το ποσοστό αλήθειας μιας είδη-σης, αλλά από την άλλη η συγκεκριμένη αισθη-τική συνδέει το άρθρο με μια σειρά από αντί-στοιχες αποκαλύψεις των συγκεκριμένων ιστο-σελίδων, γνωστών για τη φερεγγυότητά τους.Το συγκεκριμένο ρεπορτάζ γίνεται εξονυχιστικάλεπτομερές στην μεταφορά των διαλόγων καιτων κινήσεων με αποτέλεσμα τη θέση του επι-χειρήματος, ή του ντοκουμέντου να αντικαθί-σταται από την ακρίβεια της περιγραφής. Τοάρθρο γίνεται ύποπτο ακριβώς λόγο της κλισέανάπτυξης του χαρακτήρα και την κοινοτοπίατου περιστατικού. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου πα-ρουσιάζεται ως κάτι ανάμεσα σε κακομαθημένηγυναίκα και μηχανόβιος, τσαμπουκάς, εγκλη-ματίας που τρομοκρατεί κόσμο στα βενζινάδικατου Μιζούρι. ∆εν είναι άλλωστε τυχαία η απα-ξίωση με την οποία αντιμετωπίστηκε το άρθροσε διαδικτυακές παρέες και χιουμοριστικά τιτι-βίσματα.

Κάποιος, κάπου, είδε κάτι. Όχι κάτι ποινικάκολάσιμο, όχι κάτι το οποίο έχει σχέση με τηνπολιτική ή το δημόσιο συμφέρον, αλλά με μιαάσχημη συμπεριφορά. Είναι όμως αυτό είδηση;Και ακόμα και αν θεωρηθεί ως τέτοια, ποιαστοιχεία μπορούν να την δικαιολογήσουν και νατην κάνουν να θεωρηθεί εμπεριστατωμένη; Απότη στιγμή που υπάρχουν αντικρουόμενοι μάρτυ-ρες (όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση) πώςελέγχεται η φερεγγυότητα του καθενός; Και τε-λικά, είναι αυτό το πράγμα δημοσιογραφία; Ανπ.χ. έγραφα ένα άρθρο με τίτλο: Αποκάλυψησοκ! Ο Γεράσιμος Γιακουμάτος δεν πλένει ταχέρια του μετά το κατούρημα [ηχητικό] και στησυνέχεια επικαλούμουν αδιάψευστους μάρτυ-ρες, θα μπορούσε να σταθεί το άρθρο ως εί-δηση; Πόσες ώρες τηλεοπτικού χρόνου θαέπρεπε να καταλάβει; Και ο ενδιαφερόμενος;Θα ήταν ορθό να βγει και να διαψεύσει;

Λάθος αφήγηση

Το μόνο που αποκάλυψε το συγκεκριμένοάρθρο ήταν κάτι ήδη γνωστό. Το ότι η Ζωή Κων-σταντοπούλου έχει ενοχλήσει πολύ κόσμο. Ησύσταση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου, η εξέ-ταση των γερμανικών αποζημιώσεων και η πρό-θεσή της να ανασκαλέψει σκάνδαλα όπως αυτότης Siemens ή των εξοπλιστικών προγραμμάτωνμοιάζουν ως κινήσεις αρκετές ώστε να θίξουν

συγκεκριμένα συμφέροντα και να φέρουν συγ-κεκριμένες αντιδράσεις. Πολλές από τις κινή-σεις της έχουν προκαλέσει και έντονη κριτικήμε αριστερό επιχείρημα. Αλλά όλα αυτά μοι-άζουν να μην έχουν και τόση σημασία σε σχέσημε αυτό που συζητάμε εδώ. Και αυτό γιατί τοάρθρο του iefimerida δεν μας αφηγήθηκε γεγο-νότα σχετικά με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, δενμας αφηγήθηκε καν γεγονότα σχετικά με βενζι-νάδικα. Μας αφηγήθηκε έναν πολύ συγκεκρι-μένο τρόπο της πολιτικής και τρόπο της δημο-σιογραφίας.

Αυτό που παρατηρούμε είναι ουσιαστικά ουποβιβασμός ολόκληρης της πολιτικής ζωής σεμια ατελείωτη χαρακτηρολογία. Την κατασκευήδηλαδή μη-πολιτικών στοιχείων προς πολιτικήχρήση (θετική ή αρνητική) . Η κακομαθημένηυστερική, ο φτωχός πλην τίμιος πολιτικός, τοπαιδί του λαού, ο κουλτουριάρης υπουργός καιο απείθαρχος βουλευτής. Περιγραφές που ανα-παράγουν την κοινοτοπία και μαζί υφέρπονταστοιχεία όπως ο ρατσισμός, ο σεξισμός και ηομοφοβία. Αφηγήσεις που μπορούν να εξυψώ-σουν ή να καταβαραθρώσουν χωρίς να χρησιμο-ποιούν πολιτικό επιχείρημα ανάλογα με τη βού-ληση του διαχειριστή τους. Με τον τρόπο αυτό οπολιτικός εκπίπτει σε περσόνα, σε κομμάτι μιαςαφήγησης που πλάθεται ανάλογα με τις προθέ-σεις του συγγραφέα.

Ο τρόπος αυτός δεν μπορεί να απαντηθεί μεεπιχειρήματα, αφού είναι ο ίδιος κατασκευα-σμένος ώστε να απενεργοποίει το κάθε επιχεί-ρημα. Ο μόνος τρόπος για να απαντηθεί είναιαπό συγκεκριμένες πολιτικές πράξεις, με συγ-κεκριμένο αποτέλεσμα, με δεδομένες συγκρού-σεις και συγκεκριμένη κατεύθυνση. Αυτό δη-λαδή που περιμένουμε από τον ΣΥΡΙΖΑ.

http://tsalapatis.blogspot.gr/

ήταν καλύτερα.

Πρέπει να είναι κάποιος πολύ αφελής αν νομίζει ότι κάποιαστιγμή στο ορατό μέλλον οι ροές προσφύγων ή μεταναστών θα στα-ματήσουν. To ζήτημα αυτό στην Ελλάδα και στην Ευρώπη ολό-κληρη είναι - και θα παραμείνει – επίκαιρο, γνωρίζοντας στιγμέςύφεσης και όξυνσης. Τη μια στιγμή, περισσότεροι θα είναι οι μετα-νάστες, την άλλη οι πρόσφυγες. Υπό την έννοια αυτή, συνολικά κά-νουμε πλέον λόγο για μεικτές ροές.

Σήμερα, η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με την όξυνση ενός προ-σφυγικού ρεύματος που σχετίζεται με την παρατεταμένη πολιτει-ακή εξάρθρωση της Συρίας και της Λιβύης. Ειδικά για τη Συρία, ηαπέλπιδα κατάσταση οδηγεί πλέον τους ανθρώπους που ήδη είχανπροσωρινά εγκατασταθεί στην Τουρκία να αρχίσουν να αντιλαμβά-νονται ότι δεν έχουν βιώσιμες προσδοκίες να γυρίσουν στην πα-τρίδα τους. Έτσι εγκαταλείπουν και την Τουρκία: πρώτη στάσηεντός ΕΕ, η Ελλάδα. Η ένταση αυτού του ρεύματος είχε ήδη δια-γνωστεί από το 2014, χρονιά κατά την οποία οι τότε κυβερνώντεςτην Ελλάδα ακόμη κομπορρημονούσαν για τον φράχτη στον Έβρο,που ορθώνονταν ως «το αποτρεπτικό εμπόδιο που απέτρεψε τηνεισροή χιλιάδων λαθρομεταναστών, που έμπαιναν ανεξέλεγκταμέσα στην Ελλάδα». Αυτά έλεγε ο Α. Σαμαράς λίγο πριν τις εκλογέςτου Γενάρη τραβώντας σέλφι φωτογραφίες μπροστά στο φράχτη.

Λύση στην αδιέξοδη μέχρι τώρα μεταναστευτική πολιτική

Ο έλληνας πρωθυπουργός σαν να μη γνώριζε ότι αυτός ο φρά-χτης, όπως και κάθε φράχτης, δεν μπορεί να αναχαιτίσει τις μετα-ναστευτικές και προσφυγικές ροές. Μπορεί μόνο ν’ αλλάξει τη κα-τεύθυνσή τους. Όπως και έκανε. Και τα νούμερα μεγάλωσαν το2014 και το ταξίδι έγινε πιο επικίνδυνο για τους ανθρώπους αυτούς.Απλώς, δεν ήταν μέσω Θράκης, αλλά μέσω Αιγαίου.

Σήμερα, λοιπόν, έχουμε για τα καλά βιώσει τα αδιέξοδα που σέρ-νονται την τελευταία εικοσιπενταετία κάτω από το χαλί της ευτε-λούς ευπρέπειας της πολιτείας μας: μια απάνθρωπη, αναποτελε-σματική και σε τελευταία ανάλυση, ανόητη πολιτική δίωξης, απο-τροπής και κράτησης στην οποία εντρύφησαν οι προηγούμενες κυ-βερνήσεις, απλώς κληροδοτεί το απόλυτο αδιέξοδο. Τη στιγμή πουτα προσφυγικά ρεύματα εμφανίζονται ακόμη πιο οξυμένα – και μά-λιστα χωρίς προβλέψιμη ημερομηνία ύφεσης - μια φαίνεται να είναιη ενδεδειγμένη λύση για την ελληνική δημοκρατία. Αυτή που μεχίλια ζόρια επεξεργάζεται και παλεύει να θέσει σε λειτουργία η κυ-βέρνηση. Η ταξινόμηση του πληθυσμού και καταγραφή του σε όσασημεία εισόδου γίνεται και η συντεταγμένη μετάβασή του σε σημείατης ενδοχώρας στο πλαίσιο μιας αναλογικής κατανομής εντός τηςεπικράτειας. Ούτε στα νησιά είναι δυνατό να στοιβαχτούν, ούτεόμως στο κέντρο της Αθήνας να έρθουν όλοι. ∆εν μπορείς να ζητάςαπό την Ε.Ε. αναλογική κατανομή του προσφυγικού ή του δίχωςχαρτιά μεταναστευτικού πληθυσμού και στην Ελλάδα να ισχύει τοσύνδρομο “όχι στην δικιά μου πίσω αυλή”. Για φανταστείτε πώςακούγεται στ’ αφτιά μιας χώρας, όπως η Γερμανία, που φιλοξενεί τομεγαλύτερο αριθμό προσφύγων στην Ευρώπη, να ακούει ότι η Ελ-λάδα ζητά την αλληλεγγύη της, αλλά ο δήμαρχος της τάδε πόληςνα λέει ότι αυτός «δεν αντέχει άλλους».

Αυτό αντιλαμβάνομαι ως κοινή ευθύνη του όλου ελληνικού κρά-τους: κεντρικής κυβέρνησης, πρώτου και δεύτερου βαθμού αυτοδι-οίκησης, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τουςπρόσφυγες, της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη συνδρομή όποιου άλλουφορέα μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτήν την έκκληση αλληλεγγύης.«Είναι εύκολο;« θα ρωτήσει κανείς. Προφανώς και όχι, κυρίως σή-μερα, όπου αυτή η κατάσταση ανάγκης σωρεύεται στα μύρια όσαπροβλήματα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Άλλη λύση υπάρ-χει; «Ναι« φωνάζουν ανεύθυνα οι τελάληδες της ξενόφοβης ρητο-ρείας: «να ανοίξουμε τα κέντρα κράτησης, ώστε να κρατούνται το1% και οι άλλοι να φοβούνται να βγαίνουν έξω« ή «να τους επανα-προωθούμε στην πατρίδα τους« κάνοντας τον εαυτό μας έτσι συ-νεργό στην ενδεχόμενη εξολόθρευσή τους. Οι πιο θαρραλέοι εξαυτών είναι διατεθειμένοι να μιλήσουν ακόμη και για άλλες πιο«δραστικές» λύσεις. Αυτές τις «λύσεις» που - ευτυχώς - το Σύν-ταγμά μας και το διεθνές δίκαιο έχουν αφήσει στη νομική προϊστο-ρία.

Τούτο είναι το δίλημμα σήμερα: μια δυσβάσταχτη, δύσκολη διευ-θέτηση και η άλλη «λύση» που, όσο πάει, μοιάζει με την πάλαι ποτέ«τελική λύση». Αυτοί που είναι με την πρώτη πλευρά, κάθονται μαζί– διαφωνούν - τσακώνονται ως προς τη δόση ανθρωπισμού ή μέρι-μνας του αισθήματος ασφάλειας του πληθυσμού και στο τέλος κάτιβρίσκουν να παραδώσουν στην κοινωνία. Πιθανώς κατώτερο τωνπροσδοκιών, αλλά ένα σημαντικό βήμα. Αυτοί που είναι με τηνάλλη «λύση» ας αναμετρηθούν με το ηθικό βάρος της ταύτισης με τοΤρίτο Ράιχ. Όμως, είμαι βέβαιος ότι ήδη για κάποιους από αυτούςδεν υπάρχει καν βάρος. Έχουν καθαρή τη συνείδηση της φυλής«μας». Εμείς, όμως, σε άλλη «φυλή» ανήκουμε: διότι έχουμε άλλοφρόνημα.

•

Η μεταναστευτική αφροσύνηπου πληρώνουμε σήμερα

Η Ζωή Κωνσταντοπούλου, το λάστιχοκαι το ξεφούσκωμα της δημοσιογραφίας

Το άρθρο γίνεται ύποπτοακριβώς λόγο της κλισέανάπτυξης του χαρακτήρακαι την κοινοτοπία του περι-στατικού. Η Ζωή Κωνσταν-τοπούλου παρουσιάζεται ωςκάτι ανάμεσα σε κακομαθη-μένη γυναίκα και μηχανό-βιος, τσαμπουκάς, εγκλημα-τίας που τρομοκρατεί κόσμοστα βενζινάδικα του Μι-ζούρι.

“

Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 33ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οι επειγόμενοι έχουν άποψη: τη μνημονιακή

Το Ποτάμι, η Ν∆, το ΠΑΣΟΚ, ο κ. Αλ. Παπαδόπουλος, τα «Νέα», το «Βήμα», η «Κα-θημερινή» και πάρα πολλοί άλλοι εγκαλούν την κυβέρνηση ότι αργοπορεί και

κωλυσιεργεί και δεν υπογράφει τη συμφωνία με τους δανειστές, με αποτέλεσμανα καταστρέφεται η χώρα. Ο κ. Θεοδωράκης, μάλιστα, προσποιείται ότι δεν γνω-ρίζει τι ζητούν οι δανειστές και «πιέζει» τον πρωθυπουργό, ο οποίος «οφείλει»,όπως είπε, «να βγει μετά τόσον καιρό και να μας πει τι ζητάνε». Η κ. Μπακογιάννηαφού μας είπε ότι «πάμε κατ’ ευθείαν στα βράχια» σχολίασε πολύ «έξυπνα» ότι«δεν έχουν κάνει όλοι διεθνή συνωμοσία κατά της Ελλάδας».

Το τι ζητούν οι δανειστές ήταν από την αρχή, βεβαίως, γνωστό σε όλους καιπρώτα απ’ όλα στην πρώην συγκυβέρνηση Ν∆-ΠΑΣΟΚ, που ως κι αυτή δίσταζεκαι δεν τα δέχτηκε, ενόψει των επικείμενων εκλογών. Τα είπε στο Ρόιτερς και οΑλέξης Τσίπρας μόλις την Πέμπτη, εξάλλου, για να ξέρει και το Ποτάμι την πραγ-ματικότητα. Είναι το εργασιακό, το ασφαλιστικό, οι ιδιωτικοποιήσεις, η αύξησητου ΦΠΑ. Καλούν την κυβέρνηση, λοιπόν, αυτοί να δεχθεί όλα αυτά για να κλείσειη συμφωνία; Αυτό οφείλουν να το πουν ανοιχτά στο λαό. Όχι υπεκφυγές.

Προφανώς και δεν θα το πουν ποτέ αυτό και θα συνεχίζουν μέσα στην ομίχλητην κινδυνολογία τους. Όμως, κάνουν σφάλμα αν νομίζουν ότι ο κόσμος – και οδικός τους, όπως προκύπτει από τις δημοσκοπήσεις– δεν καταλαβαίνει ποια είναιη δική τους θέση. Ότι συμπίπτουν, δηλαδή, με τους δανειστές, με τους μνημο-νιακούς, ακόμη και με τους ακραίους όπως ο κ. Σόιμπλε. Τους προσέφερε μάλι-στα και την πλατφόρμα για να εγκαλούν τον ΣΥΡΙΖΑ: «Η νέα κυβέρνηση έπληξετην τάση βελτίωσης στην οικονομία της Ελλάδας» δήλωσε μιλώντας σε μια εκ-δήλωση στη Νέα Υόρκη.

Ατυχώς, για τις εγχώριες πολιτικές δυνάμεις και τους συμμάχους τους στοεξωτερικό, η συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων πολιτών κάνει διαφορετικήπροσέγγιση. Όλα αυτά τα λέει εκβιασμό και είναι πλήρως ενήμερη για τη μεγάληβλάβη, που πράγματι προκαλείται στην οικονομία. Αυτός, εξάλλου, είναι και ο στό-χος των δανειστών για να μας αναγκάσουν να υποταχθούμε.

Π. Κ.

Ο κόμπος της ρευστότητας φτάνει στο χτένι!Ησθεναρή στάση της ελληνικής

κυβέρνησης, που εκφράστηκε μεδιάφορους τρόπους από στελέχη

της, ότι προσδοκά τη σύναψη συμφω-νίας στο Γιούρογκρουπ της επόμενηςΠαρασκευής την 24η Απριλίου, μπορείνα μη δρομολόγησε και την άμεση σύ-ναψή της, όμως ξαναέφερε στο προσκή-νιο το ελληνικό πρόβλημα με θετικότε-ρους όρους. Μάλιστα τέθηκε στο διεθνέςπροσκήνιο όπως όλοι είδαμε στους δέ-κτες μας την Παρασκευή, παρά τις δια-στρεβλωτικές παρεμβάσεις των ελλήνωντηλεπαρουσιαστών, να συμβαίνει στηνΟυάσιγκτον και την Νέα Υόρκη.

Η προειδοποίηση- ενημέρωση ότι εφό-σον δεν θα ξαναρχίσει η απαιτούμενηροή ρευστότητας, τότε η κυβέρνηση θακρίνει και θα αναγκαστεί να επιλέξει τιμπορεί και τι δεν μπορεί να πληρώσει,δεν πέρασε απαρατήρητη. Έγινε κατα-νοητό ότι αυτό είναι μια άκρως μη επι-θυμητή κατάσταση για την ελληνική κυ-βέρνηση στην οποία, όμως, ωθείται ηχώρα από τους εταίρους - δανειστές. Μά-λιστα, χωρίς σοβαρή αιτία, αν στόχοςπράγματι είναι η υπέρβαση της κρίσηςκαι η επανεκκίνηση της ελληνικής οικο-νομίας.

Πολιτικοποίηση της διαφοράς

Όμως το ζήτημα δεν είναι τεχνικό,είναι καθαρά πολιτικό, ιδεολογικό καιαπ’ αυτό απορρέει και η διαφωνία. Τοτόνισε αυτό ο πρωθυπουργός στη δή-λωσή του στο Reuters με απόλυτη καθα-ρότητα: «Θέλω να είμαι σαφής: ∆εν πρό-κειται για αδυναμία τεχνικής προσέγγι-σης αλλά για πολιτική διαφωνία, που,όμως, όλοι γνώριζαν εκ των προτέρων,στο βαθμό που αναγνώριζαν και εξακο-λουθούν να αναγνωρίζουν ότι ο συμβι-βασμός που επιδιώκουμε θα σέβεται τησαφή εντολή του ελληνικού λαού, έτσιόπως αυτή εκφράστηκε στις εκλογές τούΙανουαρίου». Και με την ευκαιρία δενέκρυψε, παρ’ όλα αυτά, τη αισιοδοξίατου: «Παρά τις κακοφωνίες και τις αλ-λοπρόσαλλες διαρροές και δηλώσειςτων τελευταίων ημερών από την άλληπλευρά, παραμένω σταθερά αισιόδοξοςγια συμφωνία μέχρι το τέλος του μήνα.Γιατί γνωρίζω ότι η Ευρώπη έχει μάθεινα ζει μέσα από τις διαφωνίες της, νασυνθέτει προωθητικά και να προχω-ράει».

Οι τελευταίες ζυμώσεις μετέφεραν τιςημερομηνίες για πιθανή συμφωνία πέραντης 24ης Απριλίου. Οι συνεδριάσεις χθες

Σάββατο και σήμερα Κυριακή του Brus-sell Group στο Παρίσι σχεδιάζεται, μεεπίμονη προσπάθεια και νέες προτάσεις,να είναι καρποφόρες. Εάν αυτό συμβεί,γίνει δηλαδή ουσιαστικό βήμα προσέγγι-σης, τότε το ότι δεν θα κλείσει η τελικήσυμφωνία στο Γιούρογκρουπ της Ρίγαςστις 24 Απριλίου, δεν θα είναι κάτι κα-θοριστικό. Υπάρχει και η διαδικασία τουέκτακτου Γιούρογκρουπ, έως το τέλοςΑπριλίου, για μια συμφωνία που οπωσ-δήποτε πρέπει να έχει τελειώσει πριν τοεπόμενο Γιούρογκρουπ της 11ης Μαΐου.Μια μέρα, δηλαδή, πριν μια νέα μεγάληδανειακή υποχρέωση της χώρας.

Επιστροφή στο διεθνές προσκήνιο

Τα κανάλια –όχι όλα στον ίδιο βαθμόείναι αλήθεια– την Παρασκευή το βράδυκινδυνολογούσαν με βάση δήλωση τουυπουργού Οικονομικών κ. Γ. Βαρουφάκηστις ΗΠΑ. Κατ’ αρχάς, έκανε δύο δηλώ-σεις που μαζί συνιστούν τον μπούσουλατης διαπραγμάτευσης της ελληνικήςπλευράς. Η πρώτη, ήταν σε συνέντευξήτου στην «Huffngton Post», όταν ρωτή-θηκε τι θα συμβεί αν οι δανειστές αρνη-θούν συμφωνία. Είπε τα εξής: «Η Ελ-λάδα είναι έξω από τις αγορές και πλη-ρώνει τα χρέη της τους τελευταίουςμήνες χρησιμοποιώντας τη λιγοστή ρευ-στότητά της. Αυτό δεν μπορεί να συνεχι-στεί. Εάν μπορούσε, τότε δεν θα ήμαστανχώρα σε πρόγραμμα, σωστά; Έτσι, εάν οιεταίροι μας στους θεσμούς μάς πουν«δεν έχει ρευστότητα για εσάς, καμίαεκταμίευση, καμία νέα συμφωνία», αυτόφυσικά δεν είναι βιώσιμο, όπως δεν θαήταν για οποιαδήποτε χώρα που είναι σεένα είδος προγράμματος του ∆ΝΤ, έναπρόγραμμα με την Τρόικα ή ένα πρό-γραμμα της ΕΚΤ».

Πρόκειται για μια επιστημονικά άρτιαπροσέγγιση και τίποτε άλλο. ∆εν το επι-θυμεί η ελληνική πλευρά αυτό, παρατή-ρησε, «δεν δουλεύουμε προς αυτή τηνκατεύθυνση, δεν είναι κάτι που σχεδιά-ζουμε, δεν είναι κάτι που ευχόμαστε».«Αυτό που επιδιώκουμε είναι να δημι-ουργήσουμε ένα νέο συμβόλαιο ανάμεσαστην Ελλάδα και τους διεθνείς εταίρουςμας».

Η δεύτερη ήταν απόσπασμα από τηνομιλία του στο Brookings στην Ουάσιγ-κτον. Μιλώντας ο κ. Βαρουφάκης, δή-λωσε μεταξύ άλλων ότι «καθήκον τηςκυβέρνησής μας είναι να δεχθεί το πολι-τικό κόστος μερικών δύσκολων αποφά-σεων, που είναι αναγκαίες για να κερδί-

σουμε την εμπιστοσύνη των παγκοσμίωνεταίρων». Εξέφρασε δε την ανάγκη ναεπιτύχει η διαπραγμάτευση, αλλά και τηνεκτίμηση ότι οι διαφορές ανάμεσα «σεεμάς και τους εταίρους είναι μεγάλες».

Οι δηλώσεις των Αμερικανών επισή-μων, όπως και της κ. Λαγκάρντ, μεαφορμή την επίσκεψη στις ΗΠΑ των κ.Βαρουφάκη, Σόιμπλε, Ντράγκι καιάλλων ευρωπαίων αξιωματούχων είχανδύο όψεις. Με σαφήνεια αντέκρουσαν τηφιλολογία και πολύ περισσότερο τηνπροετοιμασία κλίματος για ένα Grexit. Οκ. Σόιμπλε ήταν ο τελευταίος επίσημοςπου τα επανέφερε με έναν ορισμένοτρόπο, ως επιλογή της… Ελλάδας. Ταυ-τόχρονα, όμως, καλούσαν και τις δύοπλευρές να επισπεύσουν τις τεχνικές ερ-γασίες –βλέποντας κυρίως προς την ελ-ληνική -και να καταλήξουν γρήγορα σεσυμφωνία.

Έκκληση και στις δύο πλευρές

Ο αμερικανός υπουργός ΟικονομικώνΤζακ Λιου απηύθυνε έκκληση προς τηνΑθήνα και τους θεσμούς να καταλήξουνσύντομα σε συμφωνία, υπογραμμίζονταςπως το κρίσιμο ζήτημα είναι να γίνει η«τεχνική δουλειά» που θα επιτρέψειστην Ελλάδα να βγει από την κρίση. Κά-λεσε, παράλληλα, την ελληνική κυβέρ-νηση να παρουσιάσει ένα αξιόπιστο σχέ-διο μεταρρυθμίσεων και να ηγηθεί τηςπροσπάθειας για την κατάρτιση του με-ταρρυθμιστικού προγράμματος. Σημεί-ωσε, όμως, πως και οι θεσμοί πρέπει ναείναι λογικοί στη συνεργασία τους με τιςελληνικές αρχές.

«Η διεθνής οικονομία και σίγουρα ηαμερικανική οικονομία θα επωφεληθούναπό μια ήρεμη επίλυση των προκλήσεωναυτών και έχουμε κάνει πολλά βήματαγια να προσπαθήσουμε να ενθαρρύνουμεκαι να καλλιεργήσουμε ένα τέτοιο είδοςλύσης», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Λευ-κού Οίκου, Τζος Ερνεστ.

Στον ο κ. Σόιμπλε, όμως, απάντησε γιαάλλη μια φορά ο κ. Μοσκοβισί: «Όσο γιατο ενδεχόμενο αποχώρησης της Ελλάδααπό το ευρώ, ο Μοσκοβισί ήταν κατηγο-ρηματικός: «Αν η ακεραιότητα δεν δια-τηρηθεί, σημαίνει ότι το ευρώ δεν είναιπλέον ενιαίο νόμισμα. Είναι απλώς ένασύστημα σταθερών ισοτιμιών και άραείναι πιο αδύναμο από πριν, και θέλουμετην ακεραιότητα της Ευρωζώνης», υπο-γράμμισε, και εξήγησε: «Η Grexit θαήταν κακή για την Ευρωζώνη στο σύνολότης, κακή για τους Έλληνες, κακή για τοχρηματοπιστωτικό σύστημα, φυσικά καιθα ήταν κακή. Ο χρηματοπιστωτικός κίν-δυνος θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί,αλλά θα ήταν κακή. Ο χρηματοπιστωτι-κός κίνδυνος θα μπορούσε να αντιμετω-πιστεί, αλλά θα ήταν κακό. Επομένως, τοσύνθημα μας είναι, όχι σε Grexit”.

Στο Γιούρογκρουπ της 24ης Απριλίου,όπως όλα δείχνουν, για άλλη μια φορά οέλληνας υπουργός δεν θα βρεθεί μπρο-στά σε ένα ενιαίο μπλοκ, που θα έχει μά-λιστα ηγέτη τον κ. Σόιμπλε. Έως που,όμως, αυτό μπορεί να βοηθήσει να επι-τευχθεί μια συμφέρουσα συμφωνία γιατην Ελλάδα είναι ακόμη άγνωστο.

Π. Κλαυδιανός

Η μείζων “γκάφα” του κ. ΣόιμπλεΗπολυλογία του κ. Σόιμπλε κάνει πια κακό ευρύτερα στην ΕΕ. Μιλώντας στη σύνοδο

του ∆ΝΤ αναφέρθηκε στη Γαλλία με τον πιο άξεστο αντιδημοκρατικό τρόπο: «ΗΓαλλία θα χαιρόταν αν κάποιος εξανάγκαζε το Κοινοβούλιό (της), όμως αυτό είναι δύ-σκολο, έχουμε δημοκρατία», είπε ο Γερμανός υπουργός σε ομιλία του που αφορούσετις «πολύ επιτυχημένες» –όπως τις χαρακτήρισε– μεταρρυθμίσεις που έγιναν στηνΙσπανία υπό την επίβλεψη της τρόικας. Όπως ήταν επόμενο, η απάντηση ήταν σκληρήκαι άμεση. «Η Γαλλία απεχθάνεται να την εξαναγκάζουν», απάντησε ο Σαπέν σήμερα,θέλοντας όπως είπε να απαντήσει «φιλικά» στον ομόλογό του. «Το λεξιλόγιο της τι-μωρίας, των κυρώσεων, των περιορισμών, είναι αυτό που απεχθάνεται η Ευρώπη συ-νέχισε. «Η γαλλοφοβία του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι αφόρητη, απαράδεκτη και αντι-παραγωγική», σχολίασε στο λογαριασμό του στο Twitter ο γενικός γραμματέας του κυ-βερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος Ζαν-Κριστόφ Καμπαντελίς. Ο Ζαν-Λικ Μελανσόν,που ήταν υποψήφιος του Μετώπου της Αριστεράς στις προεδρικές εκλογές του 2012,δήλωσε από την πλευρά του ότι ο Σόιμπλε θα πρέπει «να ζητήσει συγγνώμη από τονγαλλικό λαό». Για τον αντιπρόεδρο του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου Φλοριάν Φιλιπό,οι δηλώσεις του Σόιμπλε πλήττουν σοβαρά «την τιμή της πατρίδας μας».

Του Νίκου Τσαγκρή

Σε μια άσχετη με την πολιτική εκ-δήλωση συνάντησα έναν ανθρω-πάκο που, αμυδρά, κάτι μου θύ-

μιζε. Μου συστήθηκε ως στέλεχος τουκόμματος της αξιωματικής αντιπολί-τευσης («της σαμαρικής πτέρυγας»,μου διευκρίνισε αυτοβούλως), και έτσι,από περιέργεια, ζήτησα τη γνώμη τουγια την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ· «τηδιακυβέρνηση του τόπου από τονΑλέξη Τσίπρα και την παρέα του», ήτανη ακριβής διατύπωση της ερώτησήςμου.

«Ευτυχώς που “ο Τσίπρας και ηπαρέα του” δεν είναι μόνοι τους, δενκυβερνούν μόνοι, διαφορετικά θα μαςείχαν πάρει τα σώβρακα», μου πέταξευποτονθορύζοντας το δεύτερο, αγοραίομέρος της ατάκας του. Και θεωρώνταςότι απαντάει στο ερωτηματικό που,προφανώς, σχηματίστηκε στο βλέμμαμου, μου θύμισε μια δήλωση που είχεκάνει ο Τάκης Μπαλτάκος, «ο εξόρι-στος κολλητός του αρχηγού», όπως τονχαρακτήρισε: «Εγώ ο δεξιός, βαράωπροσοχή, όπως λένε στον στρατό,μπροστά σε αυτά που κάνει η αριστερή-δυστυχώς για μας- κυβέρνηση του ΣΥ-ΡΙΖΑ και θα ήλπιζα και ευχόμουν καιπαρακαλούσα αυτά που κάνουν αυτοίοι άνθρωποι να τα κάνουμε εμείς».

Ο τύπος, (τον οποίο τελικά αναγνώ-ρισα ως μέλος του παρά τω Σαμαράακροδεξιού μηχανισμού, που η «παρέατου Τσίπρα» είχε ονομάσει «μοντα-ζιέρα») εθισμένος στο επικοινωνιακό«μπλα, μπλα», με πήρε μονότερμα:«πέρα από τον Τσίπρα και την παρέατου (που, εντάξει, προσπαθούν να δια-πραγματευτούν κυβερνώντας και νακυβερνήσουν διαπραγματευόμενοι)υπάρχουν και οι… δικοί μας, μου είπεμε ένα στριφνό γελάκι: «ξέρεις, η Ζωή,ο Πανούσης, ο Κατρούγκαλος, ο Μη-τρόπουλος, ο Μηλιός, ο Λαπαβίτσαςκαι τ’ άλλα παιδιά, που τροφοδοτούναδιαλείπτως την πολιτική μας και μαςκαθιστούν... ανταγωνιστικούς».

Και με φρασεολογία που διαρκώςεξόκειλε –ως προς το ήθος και το ύφοςτης– προς την γκεμπελική διάλεκτοτων τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων, ο«ανθρωπάκος» άρχισε να μου εξηγείτην «πολιτική» τους. Που τους καθι-στά… «ανταγωνιστικούς»…

Η σύναξη και ο… ανένδοτος

Μεταφράζοντας το αφήγημα του «αν-θρωπάκου» στα… συριζαίϊκα, οφείλωνα σας πω πως η «πολιτική τους» (ηπολιτική Σαμαρά), είναι ό,τι βλέπουμεκαι ό,τι ακούμε στα κανάλια – ό,τι δια-βάζουμε στα πρωτοσέλιδα των εφημε-ρίδων: μια μεθοδευμένη και ενορχη-στρωμένη ομοβροντία από καθημερινάαφελή ψεύδη, ασταθείς συκοφαντίεςκαι τρομολαγνικές κατασκευές. Ένας

δυσώδης οχετός αντικυβερνητικής (καιεξ αυτού ανθελληνικής) παραπληρο-φόρησης ως πολιτική τη μείζονος αλλάκαι της ελάσσονος αντιπολίτευσης.

Έγινε, λέει, σύναξη των διαπλεκομέ-νων καναλαρχών – εκδοτών («των ντα-βατζήδων», είναι η αμετάφραστηφράση) προ μηνός. Η εν λόγω σύναξη,λέει, έγινε λίγο πριν την «ενόχληση»του Στουρνάρα από τον Βαρουφάκη γιατα θαλασσοδάνεια της Τράπεζας τηςΕλλάδος προς συγκεκριμένα ΜΜΕ καιλίγο μετά την παραλαβή της… λυπητε-ρής των 24.150.633 ευρώ για τη χρήσητων συχνοτήτων.

Η σύναξη αυτή, λέει, αποφάσισε σχε-δόν ομόφωνα (με μια αποχή, λέει) τηνοργάνωση ανένδοτου… ενημερωτικούαγώνα κατά του Τσίπρα προσωπικώς,της κυβέρνησής του γενικώς, και τουΣΥΡΙΖΑ ειδικώς: ο συντονισμός του…ανένδοτου ανετέθη σε μεικτό επιτελείοεμπίστων «πολιτικών» - «δημοσιογρά-φων» («στα γνωστά τσατσόνια των ντα-βατζήδων», είναι η αμετάφραστηφράση), ενώ το έργο της επεξεργασίαςκαι της καθημερινής εκτέλεσης του…αγώνα, ανελήφθη μετά προθυμίας απότους γνωστούς μπροστινούς και… πι-σινούς των καναλιών. Τους συνήθειςεκτελεστές της δημοσιογραφίας. Καιτα παπαγαλάκια τους.

Η αλητεία μέσα τους

Το πρώτο επεισόδιο του ανένδοτου…ενημερωτικού αγώνα (που είναι «η πο-λιτική τους», θυμίζω) ήταν η «επιχεί-ρηση Κατρούγκαλος». Που στήθηκε,λέει, από «γνωστό τσατσόνι» των δια-πλεκομένων με τη συνεργασία δελφί-νου του κόμματος της αξιωματικής αν-τιπολίτευσης – κι αυτό «μπορείς να τοδεις και σαν μοντέλο της πολιτικήςμας», λέει: βρίσκουμε ή εφευρίσκουμεμια συμπεριφορική «αδυναμία» ενόςαγνού και αδιάφθορου, κατά προτί-μηση, κυβερνητικού στελέχους ή βου-λευτή (σ. σ: ο ανθρωπιστικός ακτιβι-σμός θεωρείται κυβερνητική αδυναμίααπό τους επαγγελματίες πολιτικούς)και την μπουμπουνίζουμε σε συσκευα-σία σκανδάλου, σε πέντε MEGA – κά-ναλα και δεκαπέντε έντυπα και ηλε-κτρονικά πρωτοσέλιδα. Ειδικός στό-χος, η απώλεια του ηθικού πλεονεκτή-ματος της κυβερνώσας Αριστεράς.

«Είπαμε», επανέλαβε μ’ εκείνο τοστριφνό γελάκι ο ανθρωπάκος: «πέρααπό τον Τσίπρα και την παρέα του

υπάρχουν και οι… δικοί μας. Ξέ-ρεις…»

«Ξέρω, ξέρω» τού έκοψα τον βήχα: η«λιακάδα» της Τασίας, το «λάστιχο»της Ζωής, η «ρήξη» του Λαπαβίτσα.Που… τροφοδοτούν την πολιτική σαςκαι σας καθιστούν... ανταγωνιστι-κούς…»

Άκου ανθρωπάκο, ο κόσμος σας έχειτην αλητεία μέσα του…. ∆εν είναι

αυτός ο κόσμος αντά-ξιος των ονείρων τουλαού μας, αλλά οάλλος, που τώρα γεν-νιέται με μια επώδυνηγέννα: «αυτή η στιγμήέχει το άπειρο μέσατης, όσο διαρκεί…Είμαι Έλληνας, όσοποτέ, τούτες τιςώρες…»*

*Από το μήνυματου Εδουάρδο Γκαλεάνο

στους Έλληνες,την Τετάρτη

2 Νοεμβρίου του 2011

Του Γιάννη-ΟρέστηΠαπαδημητρίου

Ηαπόφαση για εκκένωσητης πρυτανείας τουΕΚΠΑ τα ξημερώματα

της Παρασκευής, όσο και ανμοιάζει με φυσική απόληξη τουδόγματος της «μηδενικής ανο-χής» που επικράτησε στα χρό-νια της κρίσης, έχει σίγουρα τιςδικές της ιδιαιτερότητες. Ελάχι-στες αστυνομικές επιχειρήσειςέχουν προαναγγελθεί δύο ημέ-ρες πριν στα ΜΜΕ δια στόματοςτου αρμόδιου υπουργού - του Γ.Πανούση εν προκειμένω, οοποίος δεν φείδεται ιδιαιτέρωςπλέον σε εμπρηστικές δηλώ-σεις. Απ’ όταν ισχυρίστηκε σεσυνέντευξή του στη Real ότι οιαντιεξουσιαστές θέλουν νεκρόαστυνομικό ή πολίτη, άλλωστε,ξεκίνησε η οργανωμένη εκστρα-τεία δαιμονοποίησης των κατα-ληψιών που – ως γνωστόν –αποτελεί προϋπόθεση για οποι-αδήποτε τηλεοπτική επιχείρησηκαταστολής.

Επικοινωνιακή εκστρατεία

Απ’ τη ∆ευτέρα του Πάσχα, ησυζήτηση γύρω απ’ την πρυτα-νεία, μετατράπηκε σε καμπάνιακαι οι ισχυρισμοί των πρυτανι-κών αρχών περί εμπορίου ναρ-κωτικών εντός της κατάληψης,έγιναν δεκτές με ιδιαίτερηθέρμη απ’ τα κανάλια και τιςεφημερίδες. Οι «αγανακτισμέ-νοι φοιτητές» της ∆ΑΠ Νομικήςάρχισαν την τηλεοπτική τουςκαριέρα ταξιδεύοντας απ’ τηνεκπομπή της Άννας Μπουσδού-κου στης Όλγας Τρέμη. Το βίν-τεο που κυκλοφόρησαν οι κα-ταληψίες, για να δείξουν ότι δενέχουν γίνει ζημιές στην πρυτα-νεία, θεωρήθηκε στάχτη σταμάτια, καθώς απεικόνιζε μόνοέναν χώρο της πρυτανείας, πα-ρότι τελικά δικαιώθηκε απ’ ταδημοσιεύματα που ακολούθη-σαν την εκκένωση, σύμφωνα μετα οποία δεν εντοπίστηκαν ζη-μιές στην πρυτανεία (παρότιαυτό δεν εμπόδισε τις αρχές ναφορτώσουν στους καταληψίεςτην κατηγορία της «φθοράς δη-μόσιας περιουσίας»). Η αντιπο-λίτευση και οι κύκλοι των δη-μοσιολογούντων της, δεν έπα-ψαν να συσχετίζουν την απου-σία επέμβασης στα Προπύλαιαμε το νομοσχέδιο για τις φυλα-κές, με μόνιμη επωδό την προ-

ώθηση της ανομίας από μέρουςτης κυβέρνησης.

Οι επιχειρησιακές βάσεις γιατην εκκένωση κινήθηκαν πα-ράλληλα μ’ αυτή την επικοινω-νιακή εκστρατεία. Η περικύ-κλωση της κατάληψης και οιαθρόες προσαγωγές έστειλανένα σαφές μήνυμα σχετικά μετην περιρρέουσα ατμόσφαιρα.Η απόφαση ενδέχεται να απο-σκοπούσε σε μία αποσυμπίεσητης κατάστασης, ως προειδο-ποιητική κίνηση για τους κατα-ληψίες και μερική ικανοποίησητων απαιτήσεων για καταστολή.Τα αποτελέσματά της, ωστόσο,ήταν διαφορετικά: οι προσαγω-γές των δύο αλγερινών τουρι-στών επέτρεψαν στον ξενοφο-βικό τύπο να προσθέσει και τηνυπόθαλψη «λαθρομεταναστών»στο κατηγορητήριο· ο «πολω-νός έμπορος ναρκωτικών» ήτανκομμένος και ραμμένος σταμέτρα της ανακοίνωσης τωνπρυτανικών αρχών· ένας απ’τους συλληφθέντες της ∆ευτέ-ρας έβγαλε ανακοίνωση για τιςβίαιες συνθήκες προσαγωγήςτου, πράγμα που σε συνδυασμόμε την αστυνομική παρουσίαδυναμίτισε το κλίμα απ’ τηνπλευρά καταληψιών και αλλη-λέγγυων.

Πες-πες, κάτι θα μείνει

Αποτιμώντας τις τελευταίεςεβδομάδες, εμφανίζονται εκλε-κτικές συγγένειες σε αντιτιθέ-μενα στρατόπεδα. Ο ΓιάννηςΠανούσης, μέσα απ’ τις δημό-σιες παρεμβάσεις του (απ’ τοκείμενο στα ΝΕΑ, μέχρι τις πολ-λαπλές δηλώσεις υπέρ τηςσκληρής αστυνόμευσης), αλλάκαι την τελική του απόφαση,συστρατεύτηκε με τις πολιτικέςσκοπιμότητες της αντιπολίτευ-σης και αυτούς που καταγγέλ-λουν την «απραξία» του, υπονο-μεύοντας την αξιοπιστία τηςκυβέρνησης στην οποία συμμε-τέχει. Ο Νίκος Παρασκευόπου-λος, παρότι σε πλήθος κειμέ-νων των αλληλέγγυων στουςαπεργούς πείνας παρουσιάζεταιαπό «εχθρός» μέχρι «εξολο-θρευτής» τους, τους συναντάειστο ίδιο σύνολο, καθώς βάλ-λονται απ’ τα ίδια πρόσωπα, μετις ίδιες κατηγορίες. Στο φόντοαυτής της σύγκρουσης, το νο-μοσχέδιο για τις φυλακές έχειδιογκώσει το πολιτικό του κό-στος και προκαλεί τριγμούς

44 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η εαρινή σύναξητων διαπλεκομένωνΠώς το ιστορικό κόμμα της Νέας ∆ημοκρατίας κατάντησεαπόκομμα πολιτικής έκφρασης της ελίτ των μιντιαρχών

Του

∆Η

ΜΗ

ΤΡΗ

ΠΕΤ

ΣΕΤΙ

∆Η

Η πικρή νίκη της συκο φαντίας


∆οκιμάζουντην αντοχή της κυβέρνησης Η καλύτερη στιγμή για να επιμείνει στις θέσεις της

Το μπαράζ επιθέσεων σε όλα τα μέ-τωπα που δέχεται το τελευταίο διά-στημα η κυβέρνηση, θυμίζει γενι-

κευμένη επιχείρηση «τελικής λύσης» μεχρησιμοποίηση του συνόλου της δύναμηςπυρός. Η πολεμική ορολογία είναι μόνηπου μπορεί να αποδώσει τη σκληρότητατης πολιτικής επίθεσης. Πρόκειται γιαολοκληρωτικό πόλεμο με όλα τα μέσα.

Στην πολιτική επικαιρότητα, και σε ει-κοσιτετράωρη βάση, βρίσκονται με τηβοήθεια των συστημικών μέσων όλα ταμέτωπα ανοιχτά: κουκουλοφόροι στηΣτουρνάρα, κατάληψη στην πρυτανείατου ΕΚΠΑ, νομοσχέδιο για τις φυλακές,μεταναστευτικό, ταξίδι στη Μόσχα,απόηχοι από ταξίδι στο Πεκίνο, χώρια οκαθημερινός ορυμαγδός από τα επιλεγ-μένα σχόλια και ρεπορτάζ του διεθνούςτύπου… Ακόμα και το ανύπαρκτο επει-σόδιο στο βενζινάδικο της Αιδηψού έγινεαφορμή για τριήμερο πρωτοσέλιδων κα-ταγγελιών κατά της προέδρου της Βου-λής.

Κοινός παρονομαστής όλων αυτών τωνεπιθέσεων είναι η εμπέδωση μιας φιλο-τεχνημένης εικόνας για μια κυβέρνησηανίκανη που μας οδηγεί στην κατα-στροφή. Επιμύθιο σε κάθε περίπτωση, ηανάγκη να υπογραφεί τώρα, χθες αν ήτανδυνατόν, μια συμφωνία με τους δανει-στές (όποιο κι αν είναι το περιεχόμενο,δεν έχει σημασία), ώστε να ξαναγυρίσει ηχώρα στην «κανονικότητα».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πασχα-λινή δήλωση του κ. Σαμαρά από τη Μεσ-σηνία, όπου στις εκατό λέξεις που μετα-δόθηκαν από τα μέσα, οι πενήντα ήτανεπανάληψη της φράσης «να υπογρά-ψουμε άμεσα, τώρα συμφωνία με τουςδανειστές». Στο ίδιο πνεύμα κινούνταικαι οι δηλώσεις ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού,πολύ περισσότερο δε οι υποδείξεις τωνεντεταλμένων διαμορφωτών κοινής γνώ-μης.

Πιο βαρύ το κλίμα

Αν εξετάσουμε προσεκτικά τα δεδο-μένα, θα διαπιστώσουμε ότι το κλίμα τωντελευταίων ημερών διαφέρει ουσιαστικάαπό το κλίμα τής αμέσως προηγούμενηςπεριόδου. Ενώ τώρα η κυβέρνηση πιέζε-ται να αποδεχθεί χωρίς χρονοτριβή τιςαπαιτήσεις των δανειστών, προκειμένουνα αποφύγουμε την καταστροφή, τηναμέσως προηγούμενη περίοδο η κυβέρ-νηση καταγγελλόταν ως ανίκανη να κα-ταθέσει μια κοστολογημένη και χρονολο-γημένη λίστα μεταρρυθμίσεων, πράγμαπου εξόργιζε, υποτίθεται, τους θεσμούς–μαζί και τους ενθάδε εκπροσώπουςτους, εραστές των μνημονίων.

Αλλά και οι απαιτήσεις των δανειστώνέγιναν διαφορετικές: δεν είναι οι ατέ-λειες των προτάσεων της ελληνικής κυ-βέρνησης που προτάσσονται, όσο η επι-μονή της να απορρίπτει κάθε συζήτησηγια θέματα που έχουν κριθεί με την ψήφοτου λαού. Στην παρούσα φάση της δια-πραγμάτευσης αυτό που δοκιμάζεται,κάτω από την αφόρητη πίεση της γενι-κευμένης πολιτικής επίθεσης, δεν είναι

της κυβέρνησης για συμβιβασμό και τε-χνοκρατική εξειδίκευση των προτάσεώντης, αλλά η αντοχή της: μέχρι πού είναιδιατεθειμένη να φτάσει. Ή, αν θέλετε,ποια είναι τα πραγματικά όριά της.

Η τακτική που ακολούθησαν οι δανει-στές μέχρι σήμερα, ήταν η τακτική τωνσταδιακών πιέσεων, που απέδωσε κά-ποιες σταδιακές υποχωρήσεις για χάρητου «έντιμου συμβιβασμού» ή της «αμοι-βαία επωφελούς» λύσης. Είναι λογικό σ’αυτή την κρίσιμη καμπή που θίγονται ζη-τήματα εκτός της αρχικής συζήτησης(όπως συλλογικές συμβάσεις, κατώτατοςμισθός, νέες ιδιωτικοποιήσεις, συνταξιο-δοτικό, ΦΠΑ κ.λπ.), να γενικεύεται η επί-θεση και να συγκεντρώνεται το σύνολοτης δύναμης πυρός κατά της κυβέρνη-σης, ώστε να αισθανθεί και να φανεί όσοτο δυνατό πιο αδύναμη, και συνεπώςέτοιμη για υποχωρήσεις.

Να σιγήσουν οι φωνές της λογικής

Ο κ. Σόιμπλε, που είχε εβδομάδες ναμιλήσει, επιστρατεύτηκε και αυτός για ναυπογραμμίσει ότι δεν πρέπει η Ελλάδα ναπεριμένει λύση τις επόμενες εβδομάδεςκαι ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οιαγορές ανησυχούν για το ενδεχόμενοχρεοκοπίας της Ελλάδας ή εξόδου απότην ευρωζώνη».

Είχαν προηγηθεί, βέβαια, οι δηλώσειςτης κ. Μογκερίνι, επιτρόπου Εξωτερικώντης ΕΕ: «Αν πέσει ένας, τότε θα πέσειολόκληρο το σύστημα. Είμαι απόλυτα πε-πεισμένη γι’ αυτό». Καθώς και η εκτί-μησή της πως η υπόθεση της Ελλάδαςδεν αφορά μόνο την ίδια, αλλά όλες τιςευρωπαϊκές χώρες, που πρέπει να επι-δείξουν ευελιξία και αλληλεγγύη.

Σε παρόμοιο τόνο ο γερμανός υπουρ-γός Εξωτερικών κ. Σταϊνμάγερ υποστή-ριξε ότι «δεν πρέπει να λέγονται εύκολεςκουβέντες για μια έξοδο της Ελλάδαςαπό την ευρωζώνη». Την ίδια στιγμή πουη επενδυτική εταιρία Exotix εκτιμούσεότι Ελλάδα και ΕΕ έχουν ισχυρό συμφέ-ρον να αποφευχθεί ένα Grexit, που θαείχε σημαντικές πολιτικές και οικονομι-κές επιπτώσεις για το σύνολο της Ευρώ-πης. Υπολογίζει, μάλιστα, το άμεσο κό-στος μιας τέτοιας εξέλιξης σε 200 δισ.ευρώ, αλλά και σε τεράστιες γεωπολιτι-κές επιπτώσεις.

Στην απέναντι ακτή του Ατλαντικού, οεπικεφαλής οικονομολόγος του ∆ΝΤ κ.Μπλανσάρ σημείωνε ότι, παρότι η ευρω-

ζώνη είναι καλύτερα προετοιμασμένη σή-μερα, οι επιπτώσεις από μια ελληνικήέξοδο «δεν θα είναι περίπατος». Όταν,μάλιστα ρωτήθηκε αν εξαρτά την έξοδοαπό την πορεία των διαπραγματεύσεων,αρνήθηκε ρητά ότι τα συνέδεσε έστω καιέμμεσα.

Ποιοι δεν θέλουν τη συμφωνία

Η πρόοδος των διαπραγματεύσεων, ηεξειδίκευση των προτάσεων και η ρεαλι-στική εκτίμηση των επιπτώσεων μιαςρήξης φαίνεται ότι διαμορφώνουν έναπραγματικό πλαίσιο αντικειμενικά ευ-νοϊκό για μια συμφωνία. Αν η υπόθεσηαυτή ισχύει, τότε ο μόνος τρόπος η πι-θανή συμφωνία να γείρει προς τη μίαπλευρά, την πλευρά των δανειστών, είναινα ασκηθεί αυτή ακριβώς τη στιγμή η με-γαλύτερη δυνατή πίεση στην ελληνικήκυβέρνηση. ∆εν είναι η επιλογή της εξό-δου ή η αδιαφορία για μια έξοδο από τηνευρωζώνη ή για μια χρεοκοπία της Ελλά-δας, που οδηγεί την απέναντι πλευρά στησκλήρυνση της στάσης. Είναι μάλλον ηδυνατότητα, η πιθανότητα συμφωνίας.

Αν η ελληνική κυβέρνηση επιμείνει σταόρια που έχει θέσει, με αυτές τις προ-ϋποθέσεις δεν θα οδηγηθεί σε οποιουδή-ποτε είδους ρήξη, αλλά στη διαπίστωσηστην πράξη των ορίων και των διαθέσεωντης άλλης πλευράς. Αυτή η διαπίστωσηδεν μπορεί να γίνει με προσομοίωση.Μόνο σε πραγματικές συνθήκες γίνεται.Και οι σημερινές συνθήκες το επιτρέ-πουν. Ίσως και να το επιβάλλουν.

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότιδεν είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή γιατην πιστοποίηση των ορίων και της κυ-βέρνησης και των δανειστών. Αυτό πουμπορεί να παρατηρήσει κανείς σ’ ένα τέ-τοιο ισχυρισμό, είναι ότι όσο αργότεραεπιχειρηθεί μια τέτοια δοκιμασία, ένα τέ-τοιο τεστ, τόσο περισσότερο θα μοιάζειμε απολυτήριες εξετάσεις.

Αν πάντως η κυβέρνηση επιλέξει ναακολουθήσει αυτή την τακτική, η δή-λωση των προθέσεών της δεν αρκεί ναγίνει με μια ανακοίνωση, ένα νον πέιπερή μια δημόσια δήλωση του πρωθυπουρ-γού. Χρειάζεται να γίνει με κάθε επιση-μότητα και σαφήνεια, ώστε να μην μπο-ρεί να εκληφθεί ως απλός ελιγμός.

Χ. Γεωργούλας

ακόμα και στο εσωτερικό τηςκυβέρνησης.

Αναπόφευκτα παρατηρεί κα-νείς πως την τελευταία πε-ρίοδο, το «πες-πες, κάτι θα μεί-νει» έχει γίνει κινητήρας τηςδημόσιας συζήτησης. Συχνάαποδίδεται ως «επίθεση στονΣΥΡΙΖΑ», αλλά μια τέτοια ανά-γνωση δεν μπορεί να θεωρηθείπλήρης. Όσο κι αν η αφετηρίαβρίσκεται στην αντιπολίτευσηκαι οι απολήξεις στην κυβέρ-νηση, τα μεσαία στάδια κυκλο-φορίας αυτών των κατηγοριώνκαταλήγουν να εμπλέκουν ολό-κληρες ομάδες ανθρώπων. Το«∆εν Πληρώνω» παρουσιάζεταιλίγο-πολύ ως παραβατικήομάδα απ’ τα μέσα, όταν 29βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ειση-γούνται τροπολογία που προ-βλέπει την άρση των κυρώσεωνγια όσους παραβαίνουν τις δια-τάξεις του ΚΟΚ σχετικά με ταδιόδια (Καθημερινή, 15/4). Οικάτοικοι των Σκουριών αντιπα-ραβάλλονται ως μπαχαλάκηδεςστους ευπρεπείς μεταλλωρύ-χους, με βουλευτές της Ν∆όπως ο Άδωνις Γεωργιάδης καιο Νικήτας Κακλαμάνης να ανα-γορεύονται ξαφνικά σε υπερα-σπιστές εργατών. Το σύνολοτων φυλακισμένων και των με-ταναστών παρουσιάζεται συ-στηματικά ως άνθρωποι β’ δια-λογής, οι οποίοι δεν χαίρουνκαμίας δικαιωματικής εύνοιας.

Ατεκμηρίωτες επιθέσεις

Τα δε κυβερνητικά πρόσωπαπου υφίστανται τις ατεκμηρίω-τες επιθέσεις, είναι κάθε φοράπροσεκτικά επιλεγμένα. Απ’τον Γιώργο Κατρούγκαλο ενόψει της επαναπρόσληψης τωναπολυμένων δημοσίων υπαλλή-λων, μέχρι την Τασία Χριστο-δουλοπούλου όταν προωθεί τηνπιο προοδευτική πολιτική στοζήτημα της μετανάστευσηςστην Ευρώπη. Η αμυντική αντί-δραση πολλών που αντιλαμβά-νονται αυτή τη δραστηριότηταως συνολική επίθεση στον ΣΥ-ΡΙΖΑ είναι να διαχωρίσουν τηθέση τους. Ενδίδοντας,ωστόσο, σ’ αυτή τη συκοφαν-τική πρακτική, που στοχοποιείοποιονδήποτε απ’ τις κυβερνη-τικές θέσεις μέχρι τα κατώτερακοινωνικά στρώματα επιχειρείνα προωθήσει πολιτικές πουαντιστρατεύονται τον ανεξέλεγ-κτο νεοφιλελευθερισμό και τοπροϋπάρχον δόγμα «Νόμος καιΤάξη», δικαιώνονται και πριμο-δοτούνται οι βλέψεις του αυ-ταρχικού μπλοκ, συχνά με οδυ-νηρές επιπτώσεις για μεγάλεςκοινωνικές ομάδες. Κι αυτόείναι κάτι που οφείλουν να τοέχουν στο μυαλό τους οι διάφο-ροι δημοσιολογούντες, όσεςαφορμές κι αν προσφέρουν οιεκάστοτε κατηγορούμενοι.

Αν η ελληνική κυβέρνηση επιμείνει στα όρια πουέχει θέσει, με αυτές τις προϋποθέσεις δεν θαοδηγηθεί σε οποιουδήποτε είδους ρήξη, αλλάστη διαπίστωση στην πράξη των ορίων και τωνδιαθέσεων της άλλης πλευράς.

“

Η πικρή νίκη της συκο φαντίας


Του Βασίλη Ρόγγα

Είναι σημαντικό να κατανοηθεί το φαινόμενο τηςμεταπολιτικής. Κάπως έτσι θα μπορέσουν να ερ-μηνευτούν κυρίαρχες πλαισιώσεις στην πολιτική

ζωή στην Ελλάδα αλλά και αλλού. Ο θεσμικός εκφρα-στής μιας (παρηκμασμένης) μερίδας των παλαιότερωνελίτ του εκσυγχρονισμού, που ηγεμόνευσαν τις δυοπροηγούμενες δεκαετίες είναι πλέον αδιαμφισβήτητατο Ποτάμι.

Απλώς η αλήθεια είναι πως έχει μαγκώσει αρκετάτώρα τελευταία. Ο λαϊκισμός του αντιλαϊκισμού τουείναι αναποτελεσματικός και πιάνει μόνο σε κοινά πε-ριορισμένης κοινωνικής εμβέλειας. Ο Σταύρος (κατάτο «ο Αντρέας») δεν θα γίνει ποτέ ο Μάο του Κέντρουόσα κόκκινα βιβλιαράκια κι αν εκδώσει. Θα ήθελε πολύνα είναι κάτι τις το σοσιαλδημοκρατικό, αλλά δε μπο-ρεί παρά να αναβλύζει νεοφιλελευθερισμό. Προσπα-θεί να απεκδυθεί της μέριμνες και τις πειθαρχίες πουσυγκροτούν την κομματική δομή , καταντώντας μόρ-φωμα πιο κακά κομματικό από όλα τα κόμματα μαζί.Στην ουσία του όμως το Ποτάμι είναι απλώς συντηρη-τικό. Πολύ συντηρητικό.

Κύριες θεματικές

Τώρα τελευταία μάλιστα η μειλίχια τιποτολογία ή ομεροληπτικός υπέρ των ελίτ ταξικός λόγος που μετα-χειρίζονταν απέκτησε μια άλλη, πιο άγρια εκδοχή. Μεαφορμή τη διαμόρφωση μιας ατζέντας τάξης καιασφάλειας στο δημόσιο λόγο από τα κανάλια αλλά καιτα κόμματα του πρώην δικομματισμού, το Ποτάμι ξε-δίπλωσε τη ρητορική και τη δράση του.

Στο καυτό θέμα του μεταναστευτικού κινήθηκε ευ-ρύτερα ο κομματικός μηχανισμός. Την Τετάρτη μετέβηστη Μυτιλήνη ο πρόεδρος του κόμματος για να διαπι-στώσει επί τόπου το μεταναστευτικό πρόβλημα. Ζή-τησε, ανάμεσα σε άλλα, την ενίσχυση της φρόντεξ, ενώοι μετανάστες αποτέλεσαν το κατάλληλο φόντο ανά-

δειξης της ευαισθησίας του Σταύρου. Νωρίτερα μεανακοίνωση του το Ποτάμι είχε επιτεθεί στην ΥπουργόΜεταναστευτικής Πολιτικής Τασία Χριστοδουλοπού-λου. Στην ανακοίνωση του αναφέρει χαρακτηριστικάπως: «Η πολιτική των ανοιχτών συνόρων που ακολου-θεί η κυβέρνηση μαζί με τις χαλαρές λογοτεχνικέςπροσεγγίσεις των υπουργών της δίνουν ένα σήμαστους δουλεμπόρους ότι εδώ υπάρχει έδαφος για τιςδουλειές τους». Στη γραμμή «ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει τη λα-θρομετανάστευση» επέμεινε ο πολιτικός υπεύθυνοςτου τομέα ∆ημόσιας Τάξης και Πολιτικής Προστασίας,κ.Ιάσονας Φωτήλας: «έχει υπάρξει απόφαση του αρμο-δίου υπουργού να περνάνε όλοι». Η πιο γραφική εκ-δοχή του μεταπολιτικού λόγου, ο βουλευτής β΄Πει-ραιά Νίκος Ορφανός, σε εκπομπή του ΣΚΑΙ είπε το αμί-μητο: «δεν μπορεί να εξαρτάται η εισροή (ενν. μετανα-στών) από το πώς πηγαίνουν οι εμπόλεμες ζώνες».

Το ζήτημα της κατάληψης της πρυτανείας απασχό-λησε εξίσου το Ποτάμι. Η ρητορική του νόμου και τηςτάξης που πρέπει να εφαρμόζεται για όλους ήταν τοκύριο επιχείρημα.

Το γκρέξιτ, μιας και είναι θεματική παντός καιρού,τίθεται ψηλά στην ατζέντα. Το Ποτάμι πριν λίγεςεβδομάδες μας πληροφόρησε για τον «αντιευρωπαϊ-στή συνεργάτη του πρωθυπουργού» Γιάννη Αλμπάνη,ενώ συχνά πυκνά προσπαθεί να πείσει την κυβέρνησηνα υποταχθεί στα αιτήματα των δανειστών.

Η Γραμμή

Ένα κείμενο των Λυμπεράκη και Κύρκου αποκαλύ-πτει την γραμμή του κόμματος. Στο άρθρο με τίτλο«Ούτε αφελείς ούτε ανόητοι: Βγαίνοντας από το αδιέ-ξοδο» γίνεται αναφορά στα νομοσχέδια της νέας κυ-βέρνησης. Και για το Ποτάμι κανένας νόμος από αυ-τούς που ψηφίστηκαν η από αυτούς που έρχονταιπρος ψήφιση δεν είναι καλός. Όλοι, με τον ένα ή με τονάλλο τρόπο, δημιουργούν προβλήματα και αποκαθι-στούν τον παλαιοκομματισμό. Το Ποτάμι στοιχίζεται

πίσω από το λόγο των ακραιφνών κύριων άρθρων τωνfree press εντύπων που ελέγχει: ρεαλισμός, ασφάλεια,ευρωπαϊσμός κι ότι γίνει, ιδιωτικοποιήσεις, επιχειρη-ματικότητα αλά παλαιά. Τρίτος δρόμος με ολίγη απόμεταμοντέρνο. Νομιμοποίηση της νεοφιλελεύθερηςτάξης και προσπάθεια για αναπαλαίωση του λόγου τουΣημίτη.

Το βέβαιο είναι πως το Ποτάμι θα ήθελε πολύ ναείναι στο κυβερνητικό σχήμα. Χωρίς κομματικέςδομές και με πολιτική που θυμίζει ∆ΗΜΑΡ στα αρχικάτης βήματα, κατανοεί πως η αναπαραγωγή του στοκομματικό σύστημα θα είναι προβληματική. Να το βοη-θήσουμε σε αυτήν την προοπτική. Το Ακραίο Κέντρο θαείναι επικίνδυνο, όσο δεν το παίρνουμε στα σοβαρά.

Ποτάμι: ακραίο κέντρο σε χυδαία εκδοχή

Καταδικαστέα η επέμβασητης αστυνομίας στην πρυτανείαΜε αστυνομική επιχείρηση έληξε

τα ξημερώματα της Παρασκευήςη κατάληψη της Πρυτανείας του

ΕΚΠΑ. Οι εικόνες αστυνομικών να μπαί-νουν με μία σκάλα στον κατειλημμένοχώρο μας γέμισαν θλίψη και οργή.Σαφώς η κατάληψη δεν είχε κάποια ευ-ρεία κοινωνική νομιμοποίηση, όμως τοπανεπιστημιακό κίνημα είναι αυτό πουόφειλε να έχει την πρωτοβουλία αντί-δρασης και όχι εισαγγελείς και αστυνο-μία. Παραθέτουμε αποσπάσματα απότην αντίδραση της νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ καιτου τμήματος ∆ικαιωμάτων, όπως καιτην απάντηση του συντονιστή της Κ.Ο.του ΣΥΡΙΖΑ. Χρήστου Μαντά.

«Καταδικεστέα» χαρακτηρίζει με ανα-κοίνωσή της η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ την επέμ-βαση των δυνάμεων καταστολής στηνπρυτανεία του ΕΚΠΑ και προσθέτει «ηεπέμβαση των δυνάμεων καταστολήςαποτελεί υποχώρηση προς τις πιέσειςκαι την τρομοϋστερία του συντηρητικούμπλοκ και των καθεστωτικών ΜΜΕ πουμε τέτοιες κινήσεις βλέπουν το δικό τουςαυταρχισμό να δικαιώνεται. Σε ότι μαςαφορά, θα συνεχίσουμε να δίνουμε τον

αγώνα ενάντια στην κρατική καταστολή,για την επαναφορά, υπεράσπιση και δι-εύρυνση του πανεπιστημιακού ασύλου.Η διαφύλαξή του, μέσα στο χώρο τουΠανεπιστημίου, παραμένει για μας υπό-

θεση του φοιτητικού κινήματος και τηςΠανεπιστημιακής κοινότητας, ακόμα καιενάντια σε κινήσεις που αντικειμενικά τουπονομεύουν. Η ανασυγκρότηση με μα-ζικούς κι αγωνιστικούς όρους του φοι-τητικού κινήματος και της ακαδημαϊκήκοινότητας, με στόχο την ενδυνάμωσηκαι υπεράσπιση του ασύλου είναι πιοεπιτακτική από ποτέ. Η διαφύλαξη τουασύλου, ωστόσο, δεν μπορεί να αφοράτις δυνάμεις καταστολής. Το δόγμα«Νόμος και Τάξη», της ακροδεξιάς κυ-βέρνησης Σαμαρά, καταδικάστηκε απότον ελληνικό λαό στις εκλογές της 25ηςΓενάρη κι έτσι πρέπει να παραμείνει».

Ο γραμματέας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ,Χρήστος Μαντάς, δήλωσε πως πρέπει«τις κρίσιμες αυτές στιγμές να επικρατεί

ψυχραιμία και νηφαλιότητα», προσθέ-τοντας πως «δεν χρειάζεται να έχουμεενέργειες οι οποίες θα μπορούσαν να γί-νουν και με διαφορετικούς τρόπους. Οιδυνάμεις καταστολής, που στο παρελθόνέχουμε βρεθεί σε διαφορετικές όχθες,που εκφράζουν πολύ διαφορετικές αντι-λήψεις για το πώς λειτουργεί η δημο-κρατία και ο διάλογος, δεν μπορεί να πα-ρεμβαίνουν σε μια διαδικασία ενός δια-φορετικού παραδείγματος που θέλουμενα έχουμε στα ζητήματα που αφορούντέτοιου είδους εκδηλώσεις διαμαρτυ-ρίας. Με αυτή την έννοια πρέπει να ανα-ζητηθούν διαφορετικοί δρόμοι επίλυ-σης, τέτοιοι που να μην αναπαράγουνφαύλους κύκλους».

Την Παρασκευή αντιπροσωπεία τουτμήματος ∆ικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑπραγματοποίησε συνάντηση με τονυπουργό ∆ημόσιας Τάξης, Γ. Πανούση,δηλώνοντας τη διαφωνία της για τη ση-μερινή επέμβαση της Αστυνομίας, σκο-πός της οποίας ήταν η εκκένωση τηςΠρυτανείας του Πανεπιστημίου Αθηνώναπό μια πολυήμερη, σαφώς μειοψηφική,αλλά ειρηνική κατάληψη. Ακόμα ανέ-φερε το περιστατικό αστυνομικού τηςομάδας ∆ΕΛΤΑ που εμφανίστηκε με εν-σωματωμένες κάμερες στο κράνος τουτονίζοντας ότι είναι πλέον επείγουσα ηδραστική αντιμετώπιση ομάδων τηςΕΛ.ΑΣ που συνδέονται συστηματικά μεαντιδημοκρατικές συμπεριφορές, ανε-ξαρτήτως αν αυτές εμπίπτουν στο πλαί-σιο λειτουργίας που τους είχε ανατεθείαπό προηγούμενες κυβερνήσεις. Ουπουργός δεσμεύτηκε να ερευνήσει τοσυμβάν και βεβαίωσε ότι η χρήση κάμε-ρας δεν αποτελεί εντολή του Αρχηγείου.

Αποχαιρετισμός στην Μπούμπα ∆ημητροκάλλη Άλλη μια αγωνίστρια της ηρωικής γενιάς αποχαιρετήσαμε την περασμένη βδο-

μάδα. Η Μπούμπα ∆ημητροκάλλη, αδελφή του Μανώλη Γλέζου, ενεργό μέλος των«Ενεργών Πολιτών» και υπεύθυνη έκδοσης του ομώνυμου περιοδικού τους.

Μάχιμη ως το τέλος, χαρακτηριστικό παράδειγμα ανθρώπου που ζει την ένταξήτου στο κίνημα, στην αριστερά.

μαζί με τα θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά της και τον αγαπητό μας σύν-τροφο Μανώλη, η «Εποχή» καταθέτει, όπως ήταν δική της επιθυμία, στη «Βιβλιο-θήκη Νίκου Γλέζου», στ’ απεράθου Νάξου, 100 ευρώ.

Κυκλοφορεί από τιςεκδόσεις Ποταμόςτο νέο βιβλίο τουΑπόστολου Φωτιάδη«Έμποροι τωνΣυνόρων – Η νέαευρωπαϊκήαρχιτεκτονικήεπιτήρησης». Ηεπίσημη ευρωπαϊκήμεταναστευτικήπολιτικήερμηνεύεται όλο καισυχνότερα ως θέμαασφαλείας καισυνυφαίνεται με τηραγδαίαστρατιωτικοποίησητων εξωτερικώνευρωπαϊκώνσυνόρων.

Έμποροιτων Συνόρων –Η Νέα ΕυρωπαϊκήΑρχιτεκτονικήΕπιτήρησης


Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Πού στηρίζεται η άποψή σου, όπωςδιατυπώθηκε στη Γκάρντιαν ότι μια συμ-φωνία είναι σχεδόν βέβαιη στις 24 Απρι-λίου; Οι δηλώσεις Σόιμπλε είναι στηναντίθετη κατεύθυνση.

Η συμφωνία είναι δυνατή με την προ-ϋπόθεση, βέβαια, ότι και οι δύο πλευρέςεργάζονται για αυτήν. Εμείς, από τηνπλευρά μας, δουλεύουμε πάνω στο καλόσενάριο. Θέλουμε τη συμφωνία και γι’αυτό εργαζόμαστε λαμβάνοντας υπόψητόσο το πνεύμα όσο και το γράμμα τηςκαταρχήν συμφωνίας της 20ης Φλεβάρη.Για το σκοπό αυτό έχουμε κάνει πολλέςεπεξεργασίες και έχουμε διατυπώσειπολλές προτάσεις. Το προσεχές διά-στημα θα δείξει τι ακριβώς επιθυμούνκαι οι εταίροι μας. Υπάρχουν, από τηνπλευρά τους, κάποιες δηλώσεις περί μηεπαρκούς προετοιμασίας μας, προχειρό-τητας και μη κατάθεσης προτάσεων. Τέ-τοιες δηλώσεις δεν εξυπηρετούν τοσκοπό της συμφωνίας και κρύβουν κά-ποιες άλλες σκοπιμότητες. Στοχεύουνστον επηρεασμό της κοινής γνώμης καιεπιδιώκουν να μεταφέρουν τις πολιτικέςδιαφωνίες στο πεδίο μιας δήθεν τεχνο-κρατικής επεξεργασίας. Ταυτόχρονα,οδηγούν σε καθυστερήσεις με σκοπό ναδημιουργήσουν συνθήκες ασφυξίας, πουκαθηλώνουν την οικονομία ελπίζονταςότι με αυτό τον τρόπο θα ενδώσουμε. Αναυτός είναι ο σκοπός τους θα πρέπει ναξέρουν ότι δεν πρόκειται να υποχωρή-σουμε από τις βασικές μας θέσεις. Ότανκορυφαίοι οικονομολόγοι, ακόμα και οΡ. Μογκαντάμ, πρώην διευθυντής του ευ-ρωπαϊκού τμήματος του ∆ΝΤ και προκά-τοχος του Π. Τόμσεν, δηλώνουν ότι οΣΥΡΙΖΑ έχει σωστές αναλύσεις και προ-τάσεις για το πώς θα βγούμε από τηνκρίση, τότε είναι φανερό ότι και εμείςμπορούμε να επηρεάσουμε την κοινήγνώμη.

Ιεραρχούμε τις κοινωνικέςανάγκες

Ποια είναι τα σημεία που εικάζει η κυ-βέρνηση ότι θα αποτελούν αυτή τη συμ-φωνία;

Από την αρχή βάλαμε κάποιες κόκκι-νες γραμμές, χωρίς τις οποίες η λαϊκήεντολή θα ήταν χωρίς αντίκρισμα. Συνε-πώς, η συμφωνία δεν θα περιέχει σημεία

συνέχισης της λιτότητας, περικοπής μι-σθών και συντάξεων, κατάρρευσης τωνεργασιακών σχέσεων. Θα υπάρχουν ση-μεία που οριοθετούν τον τρόπο με τονοποίο θα αντιμετωπίσουμε τα προβλή-ματα που πραγματικά έχουμε και όχιαυτά που νομίζουν οι άλλοι ότι έχουμε.Προβλήματα που σχετίζονται με τη φο-ροδιαφυγή, τη διαφθορά, τη δημιουργίαενός μη κρατικίστικου δημόσιου τομέαπου θα λειτουργεί υποστηρικτικά στηνκοινωνία και την οικονομία και θα ανοί-γει το δρόμο για ένα δεύτερο κύκλο με-ταρρυθμίσεων μεσοπρόθεσμα. Στη συμ-φωνία ενδεχομένως να περιληφθούν καισημεία που δεν αποτελούν προτεραι-ότητά μας ως αποτέλεσμα του έντιμουσυμβιβασμού που επιδιώκουμε. Το πουκαι πώς θα γείρει τελικά η πλάστιγγα σεαυτό τον συμβιβασμό εξαρτάται πάντααπό τη στήριξη του κόσμου, εντός καιεκτός της χώρας. Αυτή η στήριξη πουυπάρχει τώρα είναι αναγκαίο να διατη-ρηθεί και να διευρυνθεί για να μπορέ-σουμε να πετύχουμε το καλύτερο δυνατόαποτέλεσμα.

Ασκείται κριτική στην κυβέρνηση,ιδίως από τη Ν∆, ότι για δύο μήνες αδρα-νούσε και τώρα πέφτουν τα νομοσχέδιαόλα μαζί. Την ίδια στιγμή, ασκείται κρι-τική πως καθυστέρησαν και παρεμβά-σεις που θα έλυναν λαϊκά προβλήματα ήθα προωθούσαν τον εκδημοκρατισμότων θεσμών κ.λπ. Πόσο ισχύει αυτό;

Η κριτική αυτή δεν ισχύει. ∆ημοσιεύ-θηκε πρόσφατα ένα άρθρο της Κ. Μπρέ-γιαννη στην «Αυγή», που δείχνει ότι ηκυβέρνηση ξεκίνησε το νομοθετικό τηςέργο τόσο σύντομα όσο και οι προηγού-μενες κυβερνήσεις. Αυτό δείχνει ότι κι-νούμαστε γρήγορα παρότι τα ζητήματατης διαπραγμάτευσης και της επίλυσηςτων προβλημάτων ρευστότητας και χρη-ματοδότησης της οικονομίας μας τρώνεπολύ χρόνο. Μάλιστα, η ιεράρχηση τωννομοσχεδίων που καταθέσαμε ήταν από-λυτα σωστή. Ξεκινήσαμε με το νομοσχέ-διο για το μείζον πρόβλημα της ανθρω-πιστικής κρίσης και κατόπιν επεκταθή-καμε στην επανεκκίνηση της οικονομίας(100 δόσεις) και στο πεδίο των δικαιω-μάτων (ΕΡΤ, φυλακές τύπου Γ). Θα ακο-λουθήσουν νομοσχέδια που αφορούν τηδιοικητική μεταρρύθμιση, τη φοροδια-φυγή, τις εργασιακές σχέσεις. Πρόκειταιγια παρεμβάσεις που βρίσκονται στοστάδιο επεξεργασίας και σύντομα θα κα-

τατεθούν προς ψήφιση. Ακολουθούμε τηλογική που εξαρχής είχαμε. Ιεραρχούμετις κοινωνικές ανάγκες και παρεμβαί-νουμε έχοντας πάντα ως πυξίδα τηναφήγηση της κρίσης και το μοντέλο ξε-περάσματός της που έχουμε διατυπώσει.

Το στοίχημα για την πολιτικήεπιβίωση της κυβέρνησης

Είναι ίσως η πρώτη φορά που ο Τύποςδεν είναι με την κυβέρνηση. Πώς το εξη-

γείς;Στην πραγματικότητα δεν αποτελεί

«είδηση» ότι ο Τύπος είναι εχθρικός απέ-ναντι στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, δενείναι καν πρωτότυπο, αν αναλογιστούμεότι κυβερνήσεις με συντριπτική κοινω-νική αποδοχή έχουν απέναντι τους το σύ-νολο των μεγάλων ΜΜΕ, ιδιαίτερα στηνΛ. Αμερική. Η ερμηνεία είναι σχετικά αυ-τονόητη, τα μεγάλα ΜΜΕ και ιδιαίτερατα κανάλια, είναι μεγάλες και ακριβέςεπιχειρήσεις των οποίων τα συμφέρονταταυτίζονται με τα νεοφιλελεύθερα καθε-στώτα, με τα οποία αποτελούν μέρος τουσυστήματος εξουσίας. Μην ξεχνάμε, επί-σης, ότι για πρώτη φορά μια κυβέρνησηεπιχειρεί να ρυθμίσει το ζήτημα με τιςάδειες των καναλιών απαιτώντας χρή-ματα για τη λειτουργία τους. Με αυτή τηνέννοια, είναι λογικό να είναι εχθρικά μεμια κυβέρνηση που επιχειρεί να περιορί-σει την ασυδοσία και τη διαπλοκή τους,όπως η κυβέρνησή μας. Ίσως αυτό πουείναι περισσότερο οδυνηρό είναι ότισπανίζουν πλέον οι ανεξάρτητες δημο-σιογραφικές φωνές που πηγαίνουν κόν-τρα στο ρεύμα, αλλά με αυτή την ανερ-γία στον κλάδο των δημοσιογράφων καιτον αυταρχισμό των εκδοτών η ανεξαρ-τησία της γνώμης συνιστά ηρωισμό.

Οι δημοσκοπήσεις αποκαλύπτουν τηνευρεία λαϊκή στήριξη προς την κυβέρ-νηση. Πώς θα βρεθεί στις γειτονιές ώστενα έχει άμεση επαφή με τον κόσμο;Υπάρχει, για παράδειγμα, σκέψη γιαεβδομαδιαίο διάγγλεμα ενημέρωσης απότον πρωθυπουργό;

Η σχέση με τον κόσμο, μάλιστα η ενσώματι επικοινωνία, είναι υπόθεση τουκόμματος, των μελών μας και δεν υπο-καθίσταται από την επικοινωνιακή πολι-τική, από το Γραφείο Τύπου, από αρθρο-γραφίες και παρεμβάσεις στελεχών, όσοαπαραίτητες και αν είναι και όσο λιγό-τερα φάλτσα και αν γίνονται. Το διάγ-γελμα-ενημέρωση από τον πρόεδρο πουπροτείνετε είναι μια χρήσιμη ιδέα αφούμας χρειάζεται μια συνολική αφήγησηγια τη στρατηγική μας, τα εμπόδια καιτις παγίδες που μας στήνουν οι αντίπα-λοί μας. Σε κάθε περίπτωση, αριστεράκαι κίνημα είναι αλληλένδετες έννοιες.Είτε ως κυβέρνηση, είτε ως πολιτικόςφορέας είναι απαραίτητο να λειτουρ-γούμε μέσα και όχι έξω και πάνω απότην κοινωνία, να προωθήσουμε αδιαμε-σολάβητες μορφές επικοινωνίας, να εμ-πλουτίσουμε το δημόσιο διάλογο, να εν-θαρρύνουμε τη συμμετοχή, να ενισχύ-σουμε τα ενεργά υποκείμενα που στοκοινωνικό πεδίο παλεύουν για τον κοι-νωνικό μετασχηματισμό. Αυτά αποτε-λούν το στοίχημα για την πολιτική επι-βίωση της κυβέρνησης της Αριστεράςμακροπρόθεσμα.

•

∆ηλώσεις περί μη επαρκούς προετοιμασίαςμας, προχειρότητας και μη κατάθεσης προτά-σεων κρύβουν άλλες σκοπιμότητες. Επιδιώ-κουν να μεταφέρουν τις πολιτικές διαφωνίεςστο πεδίο μιας δήθεν τεχνοκρατικής επεξερ-γασίας και οδηγούν σε καθυστερήσεις μεσκοπό να δημιουργήσουν συνθήκες ασφυξίας.

“

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΥΚΛΕΙ∆Η ΤΣΑΚΑΛΩΤΟ

Το προσεχές διάστημα θα δείξειτι ακριβώς επιθυμούν και οι εταίροι μας

Το κόμμα πρέπει ναδιατηρεί τη σχετικήαυτονομία του

Σε ικανοποιεί η λειτουργία του κόμ-ματος από τις εκλογές ως τώρα; Τι θαμπορούσες να προτείνεις για τη λει-τουργία του; Ιδίως στη σχέση κόμμα-τος/κυβέρνησης/κινήματος.

Η αλήθεια είναι ότι την προεκλογικήπερίοδο χάσαμε ελαφρώς τη μπάλα,ίσως γιατί πολλά από τα κεντρικά μαςστελέχη αφοσιώθηκαν στον προεκλο-γικό αγώνα στερώντας ανθρώπινουςπόρους από τις συλλογικές λειτουργίεςκαι από την υποχρέωση διεύθυνσης τουκόμματος. Νομίζω ότι σήμερα γίνεταιμια πολύ μεγάλη προσπάθεια να ανα-συνταχθεί το κόμμα και να ενισχυθούνοι συλλογικές και πολιτικές λειτουρ-γίες στις νέες και πρωτόγνωρες συν-θήκες. ∆εν υπάρχουν συνταγές για τησχέση κόμματος, κυβέρνησης και κινή-ματος. Γνωρίζουμε μόνο τι δεν πρέπεινα κάνουμε. ∆εν επιθυμούμε την κρατι-κοποίηση του κόμματος, όπως δεν θέ-λουμε την κομματικοποίηση του κρά-τους. Αν θέλαμε να βρούμε μια πυξίδαγια το πώς υλοποιούμε το παραπάνω, οδόκιμος τρόπος είναι να προσπαθήσειςγια την ανασυγκρότηση του κοινωνικού,την αυτοοργάνωση της κοινωνίας καιτων κινημάτων. Να επινοήσεις μορφέςκοινωνικού ελέγχου, τόσο στη λειτουρ-γία της κυβέρνησης και του κράτους,όσο και των δημόσιων επιχειρήσεων.Να δώσεις έμφαση στα εναλλακτικάπαραδείγματα, στην κοινωνική και συ-νεταιριστική οικονομία για παράδειγμα.Σε κάθε περίπτωση το κόμμα πρέπει ναδιατηρεί τη σχετική αυτονομία τουέναντι της κυβέρνησης, να κατανοεί τιςδυσκολίες του εγχειρήματος, να προ-ωθεί διαδικασίες του κοινωνικού μετα-σχηματισμού και της αναδιανομής,ακόμα και σε ένα περιβάλλον πολιτικώνεκβιασμών και οικονομικής ασφυξίας,όπως το σημερινό.

Συζητάμε με τον αναπληρωτή υπουργό ∆ιεθνών Οικονομικών Σχέσεων,Ευκλείδη Τσακαλώτο, για την πορεία της διαπραγμάτευσης, την κυβέρνηση,αλλά και το ρόλο του κινήματος και του κόμματος. Όσον αφορά τησυμφωνία της 24ης Απριλίου, ο Ευκλ. Τσακαλώτος δηλώνει πως «θέλουμετη συμφωνία και γι’ αυτό έχουμε κάνει πολλές επεξεργασίες καιδιατυπώσει πολλές προτάσεις», καταλήγοντας πως «δηλώσεις περί μηεπαρκούς προετοιμασίας κρύβουν άλλες σκοπιμότητες».


Ενα από το πρώτα πράγματα που μαθαίνει κάθε νέος δη-μοσιογράφος που εισέρχεται στο χώρο της ενημέρω-σης είναι ότι καλός δημοσιογράφος είναι εκείνος που

έχει καλές πηγές. ∆ιότι καλές πηγές σημαίνει καλή πληρο-φόρηση και συνεπώς καλό ρεπορτάζ.

Όπως στο Ιράκ το 2003

Αυτό όμως που ίσως δεν μαθαίνει –αν δεν έχει καλούς δα-σκάλους—είναι ότι ισχύει ενίοτε και το αντίστροφο. Τουτέ-στιν, είναι πιθανό κάποιες φορές οι πηγές να «χρησιμοποι-ούν» τους δημοσιογράφους για τη διαμόρφωση ενός κλίμα-τος από το οποίο ευελπιστούν ότι θα ωφεληθούν πολιτικά.Αρκεί κανείς να ανατρέξει στον τρόπο με τον οποίο σοβαράενημερωτικά μέσα των ΗΠΑ μετατράπηκαν άθελά τους σε«εργαλεία» προετοιμασίας της κοινής γνώμης για τον πό-λεμο στο Ιράκ το 2003, για να διαπιστώσει τη σοβαρότητατου ζητήματος.

Τους μήνες που προηγήθηκαν της εισβολής, οι «πληροφο-ρίες» περί ύπαρξης όπλων μαζικής καταστροφής, τα οποίαμάλιστα θα μπορούσαν – υποτίθεται— να εκτοξευθούν σεαπόσταση επτακοσίων μιλίων αλλά και εκείνες που μιλού-σαν για πλήθος εστιών κατασκευής τέτοιων όπλων κοσμού-σαν τα πρωτοσέλιδα μεγάλων εφημερίδων. Όλες αυτές οι«πληροφορίες» αποδείχθηκαν εν τέλει ανυπόστατες.

Η «μεγαλύτερη ίσως αποτυχία στην ιστορία των αμερικα-νικών μίντια», όπως χαρακτηρίστηκε, έχει βεβαίως πολλέςεξηγήσεις. Η απουσία δημόσιου διαλόγου ή αντιλόγου για τιςβασικές υποθέσεις πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε το αφή-γημα του διαβόητου «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», τοατέρμονο κυνήγι της αποκλειστικότητας, η έλλειψη σκεπτι-κισμού απέναντι στα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσίαζεη αμερικανική κυβέρνηση, αλλά και η πληθώρα δηλώσεωνκορυφαίων αξιωματούχων και ανώνυμων πηγών που εκλαμ-βάνονταν ως αδιαμφισβήτητα γεγονότα είναι μερικές απόαυτές.

Οι ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ως είδηση

Το ζήτημα αποκτά σήμερα μια κωμικοτραγική –θα έλεγεκανείς—επικαιρότητα, μεσούσης της διαπραγμάτευσης τηςελληνικής κυβέρνησης με τους ευρωπαίους εταίρους.

Ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα, ένα δημοσίευμα της γερ-μανικής FAZ ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια των συνομιλιώνστα τεχνικά κλιμάκια ο έλληνας εκπρόσωπος, πλην του ότιδεν παρουσίασε προτάσεις για διαρθρωτικές μεταρρυθμί-σεις, συμπεριφέρθηκε –σύμφωνα με δηλώσεις ανώνυμου ευ-ρωπαίου αξιωματούχου— σαν «ταξιτζής» που ζητά χρήματα.Το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών προχώρησε σε άμεσηδιάψευση του δημοσιεύματος την ίδια ημέρα, ωστόσο το πε-ριστατικό πόρρω απέχει από το να είναι μεμονωμένο.

Ενδεικτικά: • Στις 17/2/2015, μετά το τέλος της συνεδρίασης του Euro-

group, ο υπουργός Οικονομικών Γ. Βαρουφάκης, μιλώνταςστη σχετική συνέντευξη Τύπου αποκάλυψε ότι ο ευρωπαίοςΕπίτροπος Μοσκοβισί παρουσίασε ένα προσχέδιο κοινούανακοινωθέντος που ήταν έτοιμος να υπογράψει, ωστόσοαυτό αποσύρθηκε πριν τη συνεδρίαση. «∆εν υπήρξε άλλο κεί-μενο», έλεγαν πηγές σε δημοσιογράφους. Και όμως αργά τοβράδυ αποκαλύφθηκαν όχι ένα, αλλά δύο προσχέδια κείμε-νου.

• Στις 27/3/2015, γνωστός δημοσιογράφος ξένης εφημερί-δας ανέφερε μέσω κοινωνικού δικτύου ότι υπάρχουν επίμο-νες φήμες για επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων στην Ελλάδα«είτε σήμερα, είτε στις 10 Απριλίου». Οι φήμες δεν επιβε-βαιώθηκαν.

• Στις 3/4/2015 δημοσίευμα γερμανικού εντύπου ανέφερεότι «η καθυστέρηση που παρατηρείται στην εφαρμογή τωνμεταρρυθμίσεων ανάγκασε το ∆ΝΤ να ανακαλέσει το προ-σωπικό του από την Αθήνα». Η είδηση διαψεύστηκε από τοίδιο το Ταμείο.

• Στις 13/4/2015 ξένη εφημερίδα ανέφερε ότι η Ελλάδαετοιμάζεται να κάνει το δραματικό βήμα προς τη χρεοκοπίααν δεν μπορέσει να φτάσει σε συμφωνία με τους εταίρουςτης μέχρι το τέλος Απριλίου, επικαλούμενη δήλωση ανώνυ-μου έλληνα αξιωματούχου. Άμεση ήταν η διάψευση του Με-γάρου Μαξίμου: «Η Ελλάδα δεν προετοιμάζεται για καμίαχρεοκοπία –το ίδιο ισχύει και για τους δανειστές».

• Στις 15/4/2015 γερμανική εφημερίδα ανέφερε ότι το Βε-ρολίνο επεξεργάζεται σχέδιο για πιθανή πτώχευση της Ελ-λάδας εντός ευρώ αλλά με προϋποθέσεις. «Το Βερολίνο ερ-γάζεται για την ενδυνάμωση της ευρωζώνης» απάντησε ηγερμανική κυβέρνηση διαψεύδοντας το δημοσίευμα.

∆εν υπάρχει αμφιβολία ότι οι συνεχιζόμενες και δύσκολεςδιαπραγματεύσεις έχουν προκαλέσει σοβαρότατα προβλή-ματα στη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας, τα οποία ευ-νοούν τη διατύπωση κάθε είδους σεναρίων, υποθέσεων ήάλλων εικασιών. ∆εν υπάρχει, επίσης, καμία αμφιβολία ότι

παρόμοια δημοσιεύματα δεν επικαλούνται μόνο δηλώσειςευρωπαίων, αλλά και ανώνυμων ελλήνων αξιωματούχων,που θεωρούν ίσως ότι με αυτόν τον τρόπο απευθύνουν τιςδικές τους προειδοποιήσεις προς τους Ευρωπαίους.

Η Κομισιόν κρατά αποστάσεις

Τούτο δεν δικαιολογεί βεβαίως το πανηγύρι «φημών», «δη-λώσεων ανώνυμων αξιωματούχων» και κάθε είδους αδιευ-κρίνιστων «πηγών με γνώση της κατάστασης», τις οποίεςεπικαλούνται καθημερινά πλέον ορισμένα έντυπα του εξω-τερικού, αλλά και τις επαναλαμβανόμενες και εξονυχιστικάλεπτομερείς αναλύσεις για το τι θα μπορούσε να επακολου-θήσει ενός Grexit ή ενός Graccident, για τα διπλά νομίσματαή για το πως θα μπορούσε να μοιάζει μια ελληνική χρεοκο-πία. Αναλύσεις, οι οποίες συνοδεύονται συνήθως από πολύ-χρωμα διαγράμματα και εντυπωσιακές φωτογραφίες, προςτέρψη του κάθε ενδιαφερόμενου.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως το γεγονός ότιη ίδια η Κομισιόν φαίνεται να παίρνει τις αποστάσεις της απότέτοια δημοσιεύματα. «Πολλές από τις δηλώσεις, πληροφο-ρίες και εκτιμήσεις που ανακοινώνονται ή διαψεύδονταιείναι μέρος του θορύβου τον οποίο δε θέλουμε να σχολιά-σουμε», σημείωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της Ευρω-παϊκής Επιτροπής την Τρίτη, όταν ερωτήθηκε για τις δηλώ-σεις ή τα σενάρια που κυκλοφορούν σχετικά με τις διαπραγ-ματεύσεις μεταξύ της Αθήνας και των εταίρων.

Και επειδή, καθώς εισερχόμαστε στην τελική φάση τηςδιαπραγμάτευσης και προσεγγίζουμε το κρίσιμο Eurogroupτης 24ης Απριλίου, οι πιέσεις αλλά και τα μηνύματα τωνξένων αξιωματούχων θα αυξάνονται, θα πρέπει ίσως να έχεικανείς κατά νου ότι οι «πηγές» ή οι «φήμες» τις οποίες ντύ-νουμε αβίαστα και αυτόματα με την αυθεντία της εγκυρότη-τας ενδέχεται καμιά φορά να αποτελούν μέρος ενός παιχνι-διού που υπερβαίνει τους δημοσιογράφους, τους αναγνώστεςή την ανάγκη της ενημέρωσης και της νηφάλιας ανάλυσηςτων γεγονότων.

∆ανάη Ψωμοπούλου

Την ώρα που συνεχίζεται ησυζήτηση στη Βουλή τονομοσχέδιο για τηνεπαναλειτουργία της ΕΡΤ, τακυρίαρχα ΜΜΕ εξαπολύουνεπίθεση στην κυβέρνηση επίπαντός επιστητού. Συζητάμεμε τον πανεπιστημιακό στοτμήμα Επικοινωνίας, Μέσωνκαι Πολιτισμού του Παντείου,Νίκο Λέανδρο, για το ρόλο τωνΜΜΕ και της δημοσιογραφίαςκαι το πώς μπορεί νααντιμετωπιστεί η διαπλοκήστο χώρο της ενημέρωσης.

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Τις τελευταίες βδομάδες βλέπουμε νααποτελούν πρώτη είδηση, θέματα ταοποία δεν επιβεβαιώνονται και έχουν ωςστόχο να πλήξουν την αξιοπιστία της κυ-βέρνησης και των μελών της. Γιατί τακυρίαρχα ΜΜΕ έχουν επιλέξει αυτή τηνεπιθετική στάση;

Στην ιδιωτική τηλεόραση, από τηστιγμή της ίδρυσής της, επικράτησαν τα-κτικές εντυπωσιασμού, αδυναμίας συζή-τησης και υπερβολών. Έτσι, πολύσυχνά, προβάλλονται θέματα που εξυπη-ρετούν τον πολιτικό προσανατολισμότης ιδιοκτησίας, τα οικονομικά της συμ-φέροντα και την επιδίωξη διατήρησηςενός κυρίαρχου ρόλου στην πολιτικήδιαδικασία. Θα λέγαμε πως τα κυρίαρχαΜέσα οικοδομήθηκαν στη λογική της αλ-ληλεξάρτησης με την πολιτική εξουσία,καθώς έχουν ενταχθεί σε ευρύτερες οι-κονομικές αυτοκρατορίες, λειτουργών-τας ως τμήμα της οικονομικής και πολι-τικής ολιγαρχίας. Το φαινόμενο της δια-πλοκής είναι διαχρονικό, έχει σημαντι-κότατες αρνητικές επιπτώσεις στη λει-τουργία της δημοκρατίας και της οικο-νομίας, ενώ έχει καταγγελθεί από πολ-λoύς πολιτικούς τα προηγούμενα χρόνια,όπως για παράδειγμα τον Κ. Καραμανλήκαι τον Γ. Παπανδρέου, χωρίς όμως ναυπάρξει αντιμετώπιση του προβλήματος.Για να επιστρέψω στο ερώτημά σας, πρό-κειται για ένα πρόβλημα της ελληνικήςδημοκρατίας, το οποίο έχει οξυνθεί τοτελευταίο διάστημα, καθώς φαίνεται ότιοι «βαρόνοι των Μέσων» ανησυχούν ιδι-αίτερα με τις εξαγγελίες της κυβέρνησηςότι θα απαιτήσει την εκπλήρωση των οι-κονομικών τους υποχρεώσεων. Γι’ αυτόκαι τα κυρίαρχα ΜΜΕ επιλέγουν να προ-βάλλουν ορισμένα θέματα, που θεωρούνότι θίγουν την κυβέρνηση και ό,τι ευνοείτην καλλιέργεια ενός κλίματος ανησυ-χίας και δυσπιστίας, ούτως ώστε ναεπέλθει φθορά της νέας κυβέρνησης όσοτο δυνατόν γρηγορότερα.

Περί διαπλοκής

Αναφερθήκατε στη διαπλοκή τωνΜΜΕ. Πώς θα μπορούσε αυτή να αντιμε-τωπιστεί;

Το πρόβλημα ξεκίνησε στις αρχές τηςδεκαετίας του ’80, όταν πολλές αθηναϊ-κές εφημερίδες εθνικής κυκλοφορίαςπέρασαν υπό τον έλεγχο επιχειρηματιώναπό το χώρο της ναυτιλίας, των κατα-σκευών και της βιομηχανίας. Οξύνθηκεστο τέλος της δεκαετίας του ’80, με τηνκατάργηση του κρατικού μονοπωλίου,την είσοδο των ιδιωτικών συμφερόντωνστη ραδιοφωνία και την τηλεόραση καιτον έλεγχο του οπτικοακουστικού χώρουαπό λίγους επιχειρηματίες. Το νομοθε-τικό πλαίσιο, που δημιουργήθηκε για ναεμποδίσει τη συγκέντρωση της ιδιοκτη-σίας και τη δημιουργία ολιγοπωλίου, δενεφαρμόστηκε ποτέ, όπως δεν δόθηκανποτέ μόνιμες άδειες στους τηλεοπτικούςσταθμούς εθνικής εμβέλειας, με αποτέ-λεσμα στο τηλεοπτικό πεδίο να δημι-ουργηθούν συνθήκες ασυδοσίας. Σε πολ-λές περιπτώσεις δεν υπήρξε έλεγχος τωνστοιχειωδών οικονομικών υποχρεώσεωντων καναλιών, ούτε λογιστικός έλεγχος.Η περίπτωση του ΑLTER είναι από την

Οι συνεχιζόμενες και δύσκολες δια-πραγματεύσεις έχουν προκαλέσεισοβαρότατα προβλήματα στη ρευ-στότητα της ελληνικής οικονομίας,τα οποία ευνοούν τη διατύπωσηκάθε είδους σεναρίων, υποθέσεωνή άλλων εικασιών.

“

Ντύνοντας τις φήμεςμε τον μανδύα της αυθεντίας


άποψη αυτή χαρακτηριστική. Αυτό πουμπορεί να γίνει είναι κατ’ αρχήν να υπάρ-ξει και να εφαρμοστεί ένα σαφές νομο-θετικό πλαίσιο, το οποίο θα γίνεται σε-βαστό και θα επιβάλλει τον ανταγωνισμόκαι τη διαφάνεια, ενώ ταυτόχρονα θαδιαμορφώνει συνθήκες λειτουργίας τουδημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα μεκοινωνικό έλεγχο. Ωστόσο, θα πρέπει νατονίσουμε ότι, πέραν του τι γίνεται στοχώρο των μαζικών μέσων, μεγάλη σημα-σία έχουν και οι εξελίξεις στο πεδίο τουδιαδικτύου και των κοινωνικών μέσων.Σήμερα οι κοινωνικές οργανώσεις καιμεμονωμένοι πολίτες έχουν τη δυνατό-τητα να παράγουν περιεχόμενο και ναδιαμορφώνουν τις συνθήκες πληροφό-ρησης με τρόπους που αποτελούν αντί-βαρο στα προβλήματα που μπορεί ναυπάρχουν στο χώρο των μαζικών μέσων.

Ζητήθηκε από τα κανάλια να ικανο-ποιήσουν μέρος των οικονομικών τουςυποχρεώσεων. Η απάντηση των μεγαλο-καναλαρχών ήταν ότι δεν χρωστάμε,αλλά μας χρωστάτε, λόγω των διαφημί-σεων των πολιτικών κομμάτων.

Τα χρέη των κομμάτων δεν έχουνκαμία σχέση με τα χρέη των καναλιώνπρος το κράτος. Τα κανάλια μπορούν ναδιεκδικήσουν και να πάρουν τα χρήματάτους από όποιον ιδιώτη τους χρωστά ήαπό τα κόμματα. Όμως, οι υποχρεώσειςτους προς το κράτος είναι κάτι διαφορε-τικό και σαφώς πρέπει να εξυπηρετούν-ται. Πάντως, η Forthnet, η οποία ελέγχειτη Nova, ανακοίνωσε πως αναγνωρίζειτις υποχρεώσεις της και θα τις εκπλη-ρώσει. Συνεπώς, δεν ταυτίζονται όλοι μεαυτά τα επιχειρήματα, τα οποία άλλωστεδεν έχουν καμία βάση.

Βλέπουμε πως τα κυρίαρχα ΜΜΕ εκ-φράζουν λόγο μίσους για συγκεκριμένεςκοινωνικές ομάδες. Το ΕΣΡ, μέχρι στιγ-μής, δεν έχει παρέμβει. Τι πιστεύετε ότιπρέπει να γίνει για να παύσει η διάδοσητέτοιων ιδεών;

Το πρόβλημα αυτό δεν αφορά μονάχατα κυρίαρχα μέσα, αλλά και το διαδί-κτυο. Συχνά μεταδίδονται απόψεις, πλη-ροφορίες και άλλο υλικό με περιεχόμενομίσους και ξενοφοβίας ή καλλιέργειαςστερεοτύπων. Η κατάσταση αυτή δηλη-τηριάζει την ελληνική κοινωνία. Το ΕΣΡμπορεί και πρέπει να παρέμβει, όμωςείναι φανερό πως έχει αποτύχει στορόλο του, με δική του ευθύνη, αλλά καιμε ευθύνη της Πολιτείας. ∆εν είναι λίγεςοι φορές που τα Μέσα, με υπουργικήαπόφαση, απαλλάχθηκαν από πρόστιματου ΕΣΡ. Ήταν και αυτή η πρακτικήμέρος της διαπλοκής και της αλληλε-ξάρτησης πολιτικής εξουσίας καιΜέσων. Επειδή, όμως, το επικοινωνιακόπεδίο είναι πλέον χαοτικό με άπειρεςπηγές πληροφόρησης, χρειάζεται και ηίδια η κοινωνία να δραστηριοποιηθεί.Ιδιαίτερη ευθύνη έχει η εκπαιδευτικήκοινότητα για την ανάπτυξη της κριτικήςικανότητας και της ευαισθησίας των πο-λιτών και ιδιαίτερα των νέων, όπως καιοι δημοσιογράφοι για το σεβασμό τηςδεοντολογίας, την προώθηση της πολυ-φωνίας και την αντικειμενική παρου-σίαση των γεγονότων.

Ο ρόλος της δημοσιογραφίαςσήμερα

Τα κυρίαρχα ΜΜΕ δεν μεταδίδουν πιαειδήσεις, αλλά καταθέτουν άποψη για τοπώς πρέπει να συνεχιστεί η διαπραγμά-τευση, τι νόμους πρέπει να ψηφίσει ηκυβέρνηση κ.ο.κ. Ποιος πιστεύετε ότιπρέπει να είναι ο ρόλος των ΜΜΕ;

Ο ρόλος της δημοσιογραφίας σήμεραείναι πολύ σημαντικός, ενδεχομένως ση-

μαντικότερος από ότι παλιά, γιατί σεσυνθήκες «πληροφοριακής καταιγίδας»ο πολίτης έχει ανάγκη να γνωρίζει τιείναι αληθινό και τι όχι. Το πρώτο πουχρειάζεται, λοιπόν, είναι η αλήθεια, η πε-ριγραφή του γεγονότος να είναι ακριβήςκαι να υπάρχει πάντοτε εξακρίβωση τηςπληροφορίας. Το δεύτερο είναι να μπαί-νει ένα πλαίσιο πρόσθετων πληροφο-ριών, έτσι ώστε ο αναγνώστης ή ο θεα-τής να μπορεί να σχηματίσει τη δική τουάποψη σχετικά με τις αιτίες ή τις επι-πτώσεις των γεγονότων. ∆υστυχώς, οισυνθήκες εργασίας που επικρατούν σταελληνικά Μέσα εμποδίζουν την αναβάθ-μιση της δημοσιογραφίας, ώστε να αντα-ποκριθεί στις δύσκολες σημερινές συν-θήκες σε ένα περιβάλλον που αλλάζειταχύτατα. Ιδιαίτερα οι προβεβλημένοιδημοσιογράφοι της τηλεόρασης λειτουρ-γούν ως πολιτικοί αναλυτές προβάλλον-τας κυρίως τις προσωπικές τους από-ψεις, στο πλαίσιο της στρατηγικής τουκαναλιού, ενώ βλέπουμε το παράδοξο τακανάλια να παρουσιάζουν τις ίδιες ειδή-σεις συνήθως με την ίδια ιεράρχηση, δια-μορφώνοντας σε μεγάλο βαθμό τηνατζέντα της συζήτησης χωρίς όμως

σφαιρική κάλυψη των γεγονότων και μεαποκλεισμό πάρα πολλών σημαντικώνθεμάτων που αφορούν την τρέχουσαδραματική κοινωνική πραγματικότητα.Γι’ αυτό άλλωστε και μια αυξανόμενη με-ρίδα των πολιτών στρέφεται προςάλλες πηγές πληροφόρησης εγ-καταλείποντας τα κεντρικάτηλεοπτικά δελτία.

Έχουμε δει σε αναλύ-σεις περί εμπιστοσύνηςτων πολιτών στους θε-σμούς πως ο κόσμος δη-λώνει πως δεν εμπι-στεύεται τα ΜΜΕ για τηνενημέρωσή του. Θα μπο-ρούσαμε να πούμε πωςμετά την κατάρρευση τουπολιτικού συστήματος, κατέρ-ρευσε και το κύρος των ΜΜΕ;

Η κατάρρευση του κύρους των ΜΜΕπροηγήθηκε της κατάρρευσης του δι-κομματισμού. Όπως δείχνουν όλες οιέρευνες τόσο στην Ελλάδα όσο και απότη Eurostat, οι έλληνες πολίτες εμφανί-ζονται οι πλέον δύσπιστοι και με αρνη-τική γνώμη για την τηλεόραση και τιςεφημερίδες, ενώ η άποψή τους είναι πε-

ρισσότερο θετική για το ραδιόφωνο καιιδίως για το διαδίκτυο. Αυτό εξηγεί καιτη δραματική μείωση της μέσης ημερή-σιας κυκλοφορίας των πολιτικών εφη-μερίδων εθνικής κυκλοφορίας ήδη από

τη δεκαετία του ’90, με αποτέλεσμασήμερα να είναι σε προπολε-

μικά επίπεδα. Η απαξίωσηαυτή οφείλεται στην

άποψη ότι τα κυρίαρχαΜέσα δεν εξυπηρετούντις ανάγκες της ενημέ-ρωσης, αλλά σκοπιμό-τητες των ιδιοκτητώντους, ενώ βέβαια τα τε-

λευταία χρόνια η μείωσητης κυκλοφορίας σχετίζε-

ται επίσης με την οικονο-μική κρίση και τη στροφή με-

γάλου μέρους του κοινού στο διαδί-κτυο. Θα πρέπει πάντως να τονίσουμεότι μιλάμε για τα κυρίαρχα Μέσα και όχιγια το σύνολο, καθώς υπάρχουν Μέσα,όπως για παράδειγμα τοπικές εφημερί-δες σε πολλές περιφέρειες της χώρας,τα οποία ανταποκρίνονται στο ρόλο τουςκαι παλεύουν μέσα σε αντίξοες συνθή-κες.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΙΚΟ ΛΕΑΝ∆ΡΟ

Τα κυρίαρχα ΜΜΕ οικοδομήθηκαν στη λογικήτης αλληλεξάρτησης με την πολιτική εξουσία

Οι προβεβλημένοι δημοσιογράφοι της τηλεόρασης λειτουρ-γούν ως πολιτικοί αναλυτές, στο πλαίσιο της στρατηγικήςτου καναλιού, ενώ βλέπουμε το παράδοξο τα κανάλια ναπαρουσιάζουν τις ίδιες ειδήσεις συνήθως με την ίδια ιε-ράρχηση, διαμορφώνοντας σε μεγάλο βαθμό την ατζέντατης συζήτησης.

“

Αυτές τις μέρες συζητείται η επανίδρυση της ΕΡΤ. Ποια ηάποψή σας για το νομοσχέδιο;

Θεωρώ πως καλώς αποτελεί μία από τις προτεραιότητεςτης κυβέρνησης. Το «μαύρο» στην ΕΡΤ ήταν μια πράξη ακραίαςκαταστροφής, πρωτοφανής για τα ευρωπαϊκά δεδομένα.Σαφώς η ΕΡΤ έχρηζε αναδιάρθρωσης, ανανέωσης και απαλ-λαγής από τα δεσμά των κρατικών παρεμβάσεων, αλλά δενέγινε γι’ αυτό το κλείσιμό της. Η πράξη αυτή έπληξε το κύροςτης χώρας, τους εργαζόμενους, αλλά και τον ίδιο τον οργανι-

σμό. Έπρεπε, λοιπόν, αυτό το λάθος να διορθωθεί επειγόντως.Όσον αφορά το νομοσχέδιο θα ήθελα πολύ πιο τολμηρές κι-νήσεις στα ζητήματα του κοινωνικού ελέγχου. Αν και θα πρέ-πει να δούμε την τελική διαμόρφωση του νομοσχεδίου, νο-μίζω ότι παραμένει ένας κρατικός και όχι δημόσιος ραδιο-τηλεοπτικός φορέας. Παραμένει, δηλαδή, ο πολύ έντονοςκρατικός έλεγχος, δεν υπάρχει το στοιχείο της ανεξαρτησίαςκαι της αυτονομίας, η οποία θα βοηθούσε στην ανάπτυξη τουφορέα. Προβλέπονται κάποια συμβούλια κοινωνικού ελέγχουσε περιφερειακό επίπεδο, των οποίων όμως ο ρόλος είναισυμβουλευτικός. Πρέπει, πιστεύω, οι θεσμοί κοινωνικούελέγχου να ενισχυθούν ενδεχομένως και με τη δημιουργίακεντρικού συμβουλίου κοινωνικού ελέγχου, με συμμετοχήκοινωνικών φορέων, με σαφείς αρμοδιότητες και ουσιαστικόλόγο όσον αφορά τον προσανατολισμό και τη στρατηγική ανά-πτυξης του οργανισμού.

Η ΕΡΤ ως δημόσιοςφορέας και όχι κρατικός

1100 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ηέναρξη της δίκης των μελών τηςΧρυσής Αυγής είναι εξ αντικειμέ-νου μια σημαντική στιγμή για το

αντιφασιστικό ρεύμα στην κοινωνία.Μπορούμε να δούμε αυτή τη στιγμή καιως αφορμή για ένα αναστοχασμό και γιατην εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτωνσχετικά με την τακτική και τη στρατη-γική μας απέναντι στο ναζιστικό κόμμα.

Η ταχύτατη ανάδυση και η κοινοβου-λευτική εκπροσώπηση ενός ναζιστικούκόμματος σε μια συγκυρία σκληρής κεν-τρικής πολιτικής αντίθεσης κατέστησετην ανάλυση του φαινομένου της ΧρυσήςΑυγής μέρος του γενικότερης αντιπαρά-θεσης.

Ο ρόλος των κυρίαρχωνπολιτικών δυνάμεων

Σε αυτό το πλαίσιο, από την πλευράτου ενιαίου ιδεολογικού και πολιτικούχώρου που συγκροτούν πλέον η ∆εξιάκαι το Κέντρο αναπτύχθηκε μια αρκετάομοιογενής προσπάθεια διασύνδεσηςτης Χρυσής Αυγής με το κίνημα των πλα-τειών και την υποτιθέμενη “βία της Αρι-στεράς”. Στην προσπάθεια αυτή, ο κεν-τροδεξιός μύθος υποτίμησε σταθερά (καισκόπιμα) το υπόστρωμα των ιδεών στοέδαφος των οποίων άνθισε η ΧρυσήΑυγή: τον εθνικισμό, το ρατσισμό, το σε-ξισμό και τον αντισημιτισμό.

∆εν είναι δύσκολο να καταλάβουμε τογιατί: πρόκειται για τις ίδιες πολιτικέςδυνάμεις που επένδυσαν με συνέπεια σεαυτές τις ιδέες τις τελευταίες δεκαετίες(στην εκπαίδευση, την εξωτερική πολι-τική, τον αθλητισμό και αλλού), ενώιδίως τα τελευταία χρόνια μείζονος ση-μασίας κρατικές πολιτικές φέρουν τησφραγίδα αυτών των αντιλήψεων (Ξέ-νιος ∆ίας, στρατόπεδα κράτησης μετα-ναστών κ.ά.).

Τέλος, αυτή η ανάλυση παρακάμπτειτη σημαντικότερη αιτία της ανόδου τουναζιστικού κόμματος: την ταχεία, από-λυτη και καταλυτική απαξίωση του κυ-ρίαρχων πολιτικών κομμάτων.

Ένα τόσο απαξιωμένο και αποτυχη-μένο πολιτικό σύστημα που επί χρόνιαέχει διατηρήσει την κυριαρχία του επεν-δύοντας στο πελατειακό σύστημα, αλλάκαι στον εθνικισμό και το θεσμικό ρα-τσισμό, είναι λογικό να θέλει να τα φορ-τώσει όλα στις πλατείες και το ΣΥΡΙΖΑ,χωρίς την ύπαρξη των οποίων – παρεμ-πιπτόντως - η επιρροή Χρυσή Αυγή θαείχε γιγαντωθεί.

Όμως, η δίκη της Χρυσής Αυγής απο-τελεί μια ευκαιρία και έναν απολογισμότης “από εδώ” πλευράς. Νομίζω ότικατά τη διάρκεια των τριών τελευταίωνετών τουλάχιστο δύο “οικείοι” μύθοι δο-κιμάστηκαν και αποδείχθηκαν εσφαλμέ-νοι.

Εσφαλμένοι μύθοι

Α. Από ορισμένες πλευρές διατυπώ-θηκε η άποψη ότι η ποινική και δικα-στική αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγήςδεν είναι σκόπιμη γιατί δε θα είναι απο-τελεσματική και θα ηρωοποιήσει τηνΧρυσή Αυγή. Στην πραγματικότητα συ-νέβη ακριβώς το αντίθετο: η (καθυστε-ρημένη και σχεδόν εξαναγκασμένη) δι-καστική δίωξη των εγκλημάτων της Χρυ-σής Αυγής υπήρξε το καθοριστικό ανά-χωμα στην εξάπλωση της επιρροής της.Ας θυμηθούμε όχι μόνο τα δημοσκοπικάποσοστά της Χρυσής Αυγής καθ’ όλη τηδιάρκεια του 2013 και έως τη δολοφονίαΦύσσα, αλλά και την ταχύτατη (τότε)ανάπτυξη της οργανωμένης της βάσηςκαι θα αντιληφθούμε το άτοπο αυτής τηθέσης. Καλή και άγια λοιπόν η πολιτικήαντιμετώπιση του ναζισμού, αλλά ηανοχή της οργανωμένης πολιτείας στηνεγκληματική του δράση αποθρασύνει καιενισχύει τους ναζί.

Β. Στη συζήτηση για την πολιτική αν-τιμετώπιση της ανάδυσης και της ταχύ-τατης ανάπτυξης της Χρυσής Αυγής,συχνά έλειπε η αίσθηση του επείγοντοςκαι η επιλογή της συγκρότησης ενόςπραγματικού αντιφασιστικού μετώπουπου θα περιλάμβανε όλο το φάσμα τωνδυνάμεων που θα ήθελαν και θα μπο-ρούσαν να σταθούν απέναντι στο φασι-σμό.

Αντίθετα, στις περισσότερες περιπτώ-σεις το αντιφασιστικό μέτωπο ταυτιζό-ταν με τις επιμέρους πολιτικές επιλογέςτων διαφορετικών τάσεων της Αριστε-ράς. Η πορεία των πραγμάτων, όμως,έδειξε ότι ο αντιφασισμός δεν (μπορείνα) ταυτίζεται με επιμέρους πολιτικέςεπιλογές, ούτε δηλαδή με την αντίθεσηστο μνημόνιο ούτε με την έξοδο από τηνΕΕ ούτε με τη λαϊκή εξουσία ούτε με τηναντίθεση στο κράτος αποκλείοντας απότο εύρος των συμμαχιών του τις κοινω-νικές και πολιτικές δυνάμεις που απαν-τούν διαφορετικά σε αυτό που κάθε δύ-ναμη θεωρεί ως κυρίαρχη αντίθεση στησυγκυρία. Καθόλου τυχαία, η οργανω-μένη κρατική αντίδραση αποδείχθηκεπιο αποτελεσματική στην ανάσχεση της

φασιστικής επιρροής από όλους αυτούςτους υποκειμενισμούς.

Περί νομιμοποίησηςτου αντιτρομοκρατικού

Η κριτική επανεξέταση κάποιων εκτι-μήσεών μας σε σχέση με τη Χρυσή Αυγήθα πρέπει να μας κάνει κάπως πιο επι-φυλακτικούς σε σχέση με εκτιμήσειςπου διατυπώνονται και τώρα, όσοναφορά τη δικαστική αντιμετώπιση τωνκατηγορουμένων μελών της ΧρυσήςΑυγής. Αναφέρομαι στους φόβους πουδιατυπώνονται και εντός της Αριστεράς(προφανώς καλόπιστα) σε σχέση με τηπιθανότητα η δίκη της Χρυσή Αυγή ναχρησιμεύσει ως μοχλός για τη νομιμο-ποίηση της αντιτρομοκρατικής νομοθε-σίας και στην εκτίμηση ότι τα κατηγο-ρούμενα μέλη της Χρυσής Αυγής κινδυ-νεύουν να πέσουν θύματα μιας κάποιαςδικαστικής σκευωρίας.

Το ζήτημα της εφαρμογής της αντι-τρομοκρατικής νομοθεσίας και σε αυτήτη δίκη δεν είναι βέβαια καθόλου αμε-λητέο. Η θέσπιση ειδικής νομοθεσίας μετο νόμο 2928/2001 και οι μετέπειτα τρο-ποποιήσεις του, επικρίθηκε πολιτικά όχιμόνο από την τότε Αριστερά στο κοινο-βούλιο (ΚΚΕ, ΣΥΝ), αλλά και από πολύμεγάλη μερίδα ιδίως του νομικού επι-στημονικού κόσμου (Ένωση ΕλλήνωνΠοινικολόγων κλπ). Και δικαίως επικρί-θηκε. Οι ρυθμίσεις αυτές πράγματι δημι-ουργούν ένα κίνδυνο ποινικοποίησηςσυμπεριφορών χωρίς ποινικό ενδιαφέ-ρον, ενώ οι δικονομικές διατάξεις δημι-ουργούν ένα πλαίσιο κάμψης των υπέρτων κατηγορουμένων εγγυήσεων σε μιασειρά από ζητήματα και η απαίτηση γιακατάργησή τους είναι δίκαιη και πάνταενεργή. Είναι, επίσης, σωστό να έχουμετην πάντα την αξίωση να μη γίνονται εκ-πτώσεις στα δικαιώματα των κατηγο-ρουμένων ανεξάρτητα από την ταυτό-τητά τους.

Ωστόσο, όλα τα παραπάνω δε σημαί-νουν ότι τα μέλη της Χρυσής Αυγήςκακώς παραπέμπονται σε δίκη και ότι ητυχόν καταδίκη τους θα είναι άδικη ή θαοφείλεται στην αντιτρομοκρατική νομο-θεσία. Ας θυμηθούμε ότι η κύρια κριτικήαπέναντι στον Ν.2928 αφορούσε στο γε-γονός ότι αυτή διεύρυνε τόσο πολύ ταόρια της συμμετοχής στην εγκληματικήοργάνωση (το υποκειμενικό στοιχείο τηςπράξης) ώστε επέτρεπε να περιληφθούνσε αυτή όχι μόνο οι πράγματι συμμετέ-

χοντες, αλλά και οι απλοί συμπαθούντεςχωρίς όμως έμπρακτη εμπλοκή στηδράση της οργάνωσης. Κατακρίθηκε δη-λαδή η αντιτρομοκρατική νομοθεσίαγιατί δημιούργησε το πλαίσιο ώστε ναδιωχθούν όχι οι πράξεις, αλλά το φρό-νημα και η ιδεολογική συμπάθεια.

Πολιτική βασιζόμενηστη συκοφαντία

∆εν νομίζω ότι είναι αυτή η περίπτωσητης Χρυσής Αυγής. Εν προκειμένω είναιπροφανές ότι έχουμε πράξεις και μάλι-στα δεκάδες πράξεις βίας κατά μετανα-στών και αντιφασιστών σε όλη τη χώρα.Για αυτές τις πράξεις, η αξίωση για ποι-νική τιμωρία είναι ορθή και χωρίς αιρέ-σεις. Αν, επομένως, αποδειχθεί (και γιαόσους αποδειχθεί) πραγματική εμπλοκήστην εγκληματική δραστηριότητα τηςΧρυσής Αυγής, δηλαδή στις δεκάδεςπράξεις βίας κατά μεταναστών κι αντι-φασιστών τα τελευταία χρόνια, η ποινικήκύρωση δε θα είναι ούτε άδικη ούτε φρο-νηματική, αλλά συνέπεια αυτών ακριβώςτων πράξεων.

Να επισημάνω στο σημείο αυτό ότι ηεφαρμογή των διατάξεων τουΝ.2928/2001 θα κριθεί μέσα στη δικα-στική αίθουσα, στο πλαίσιο της διαδικα-σίας της ποινικής δίκης. Εκεί θα κριθείαν θα υπάρξει χρήση των διατάξεων τουΝ.2928/2001 προς βλάβη των δικαιωμά-των των κατηγορουμένων ή όχι. Έχω τηνπεποίθηση ότι η πολιτική αγωγή, υπερα-σπιζόμενη τις πάγιες θέσεις που έχουνδιατυπώσει οι πολύ άξιοι συνήγοροι πουτη συγκροτούν, δε θα συνηγορήσει σεεφαρμογή διατάξεων που έχουν πάγιαεπικριθεί ως επικίνδυνες για το δι-καίωμα υπεράσπισης των κατηγορουμέ-νων.

Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο: ο ναζι-σμός ιστορικά έκανε πολιτική βασιζόμε-νος στη συκοφαντία, στο ακραίο ψεύδοςκαι τη διάδοσή του. ∆εν χωρά αμφιβολίαότι η Χρυσή Αυγή θα προσπαθήσει ναβγει αλώβητη από τη διαδικασία τηςδίκης διαδίδοντας τα πιο ακραία ψέματαγια τα δρώμενα στη δίκη. Η παρακολού-θηση της δίκης, η ενίσχυση της πολιτι-κής αγωγής και όλων των πρωτοβουλιώνπου έχουν αναπτυχθεί για την κάλυψητης δίκης από αντιφασιστική σκοπιά,αποτελεί όρο για να μην τους επιτρέ-ψουμε να το πετύχουν.

Βασίλης Παπαστεργίου

Μπροστά στη δίκητης Χρυσής Αυγής

∆εν χωρά αμφιβολία ότι η Χρυσή Αυγήθα προσπαθήσει να βγει αλώβητη απότη διαδικασία της δίκης διαδίδοντας ταπιο ακραία ψέματα για τα δρώμενα στηδίκη. Η παρακολούθηση της δίκης, ηενίσχυση της πολιτικής αγωγής καιόλων των πρωτοβουλιών που έχουναναπτυχθεί για την κάλυψη της δίκηςαπό αντιφασιστική σκοπιά, αποτελείόρο για να μην τους επιτρέψουμε να τοπετύχουν.

“

Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 1111∆ΙΕΘΝΗ

Ιστορική προσέγγισηΗΠΑ - ΚούβαςΗ συνάντηση των δύο ηγετών ΗΠΑ –Κούβας στον Παναμά είναι η πρώτηεπίσημη μετά τη διακοπή των σχέ-σεων το 1961. σελ. 14ΚΟΣΜΟΥ

Ο γύρος τού

Των Νίκου Σερβετάκαι Βαγγέλη Πατούχα

Πολύ καλή η πολιτική συναίνεσηκαι οι κυβερνήσεις συνεργα-σίας ως στοιχείο για να θαυμά-

ζουν οι μέσοι πολίτες άλλων χωρών, τοπολιτικό σύστημα μιας τρίτης χώρας.

Το κακό, όμως, που έχουν οι κυβερ-νήσεις τέτοιας δομής και αντίληψηςείναι ότι δεν παράγουν πολιτική. Μπο-ρούν να διαχειρίζονται την οικονομίαμιας χώρας όταν αυτή βρίσκεται σεανάπτυξη ή έστω είναι σταθερή, αλλάαπ’ ότι φαίνεται είναι πάρα πολύ δύ-σκολο να διαχειριστούν την οικονομίαόταν η χώρα βρίσκεται σε κρίση. Στηνκατάσταση, δηλαδή, που βρίσκεταιαυτή τη χρονική στιγμή η Φινλανδία.

Σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, οιεκλογές που γίνονται σήμερα στην πιο«παράξενη» χώρα του Βορρά, θα ανα-δείξουν ως επόμενο πρωθυπουργό τονΓιούχα Σίπιλε, επικεφαλής του κόμμα-τος του «Κέντρου», του μόνου –εκτόςαπό το ακροδεξιό «Γνήσιοι Φινλαν-δοί»- από τα οκτώ κόμματα της απερ-χόμενης βουλής, που δεν συμμετείχεσε κάποια από τις κυβερνήσεις πουσχηματίστηκαν στη χώρα την τελευ-ταία τριετία.

Ο Σίπιλε θα παραλάβει μία χώρα ηοποία από φτωχός συγγενής των Σκαν-διναβικών χωρών, μετά την πτώση τουτοίχους του Βερολίνου και λόγω τωνειδικών σχέσεων που είχε με τη Σοβιε-τική Ένωση, έγινε «μεσολαβητής συμ-βολαίων» εκμεταλλεύτηκε την υψηλήτεχνολογία που είχε παραχθεί στηχώρα, εντάχθηκε και υπερενισχύθηκεαπό την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έως τηστιγμή που όλα τελειώνουν και ο κύ-κλος κλείνει.

Η κατάσταση σήμερα

Η Φινλανδία βρίσκεται αντιμέτωπημε διαρκή οικονομική ύφεση. Κύριεςαιτίες είναι οι περιορισμένες επενδύ-σεις σε παραγωγικούς τομείς, η μεί-ωση του κύκλου εργασιών σε δυναμι-κούς τομείς όπως η τεχνολογία λόγωτης κατάρρευσης της ΝΟΚΙΑ, οι ιδιω-τικοποιήσεις και η μεταφορά των κερ-δών των εταιρειών, στο εξωτερικό καιη δραστική μείωση των εξαγωγώνπρος τη Ρωσία. Τόσο ο δημόσιος όσοκαι ο ιδιωτικός τομέας προβαίνουν σεαπολύσεις και δραστικές περικοπές.Υπάρχει έντονη αβεβαιότητα μεταξύτων εργαζομένων για το μέλλον τους,γεγονός που περιορίζει την καταναλω-τική δραστηριότητα και παρατείνει τηνύφεση.

Ταυτόχρονα η χώρα πρέπει να απαν-τήσει στις προκλήσεις που επιφέρει ονέος διεθνής συσχετισμός δυνάμεων.Μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο, η Φιν-λανδία είχε προσαρμοστεί με επιτυχίαστο καθεστώς της ιδιόρρυθμης ουδετε-ρότητας έναντι της Σοβιετικής Ένω-σης, γεγονός που της επέτρεψε να κα-τακτήσει υψηλούς ρυθμούς οικονομι-κής ανάπτυξης και κοινωνικής ευημε-ρίας. Σήμερα είναι εγκλωβισμένη στοδίλημμα της ένταξης ή μη στο ΝΑΤΟ.Πρόκειται για ιδιαίτερα μεγάλη πρό-κληση η λήψη των αποφάσεων για τη

διαμόρφωση των νέων αρχών τηςαμυντικής και εξωτερικής πολιτικήςτης χώρας, αφού τυχόν ένταξη στοΝΑΤΟ θα διαταράξει στις σχέσεις μετη γειτονική Ρωσία σε δραματικό επί-πεδο. Οι επιπτώσεις θα είναι και οικο-νομικές.

Οι συζητήσεις και οι αντιπαραθέσειςγια τις σχέσεις της χώρας με τη ∆ύσητο ΝΑΤΟ και τη Ρωσία είναι ιδιαίτεραέντονες για τον παραδοσιακά συναινε-τικό και χαμηλών τόνων φινλανδικόπολιτικό διάλογο. Τόσο οι πολιτικέςηγεσίες, όσο και η κοινή γνώμη πα-ρουσιάζουν συμπτώματα νευρικότηταςκαι αβεβαιότητας. Η πλειοψηφία τωνΦινλανδών τάσσεται κατά της ένταξηςστο ΝΑΤΟ. Παράλληλα, υπάρχει έν-τονη ανησυχία προς την πλευρά τηςΡωσίας. Έντονος είναι και ο ευρωσκε-

πτισμός που επιβαρύνεται από τηνκρίση στις χώρες της Νότιας Ευρώπης.

Συνεργασία με ακροδεξιούς

Τα κύρια κόμματα του σημερινού κυ-βερνητικού σχηματισμού, το συντηρη-τικό «Εθνική Ένωση» και το «Σοσιαλ-δημοκρατικό», θα είναι οι μεγάλοι χα-μένοι των εκλογών. Μεγάλος νικητήςθα είναι το κεντρώο κόμμα ο πρόεδροςτου οποίου, o Γιούχα Σίπιλα θα είναι ονέος πρωθυπουργός της χώρας. Τοκόμμα των «Αληθινών Φινλανδών»προβλέπεται ότι θα υποστεί μείωσητης εκλογικής του δύναμης. Εκτιμάται,όμως, ότι θα είναι ο κύριος εταίροςστην κυβέρνηση του «Κέντρου».

Ο χαρισματικός και μετριοπαθής

ηγέτης του κόμματος, Τίμο Σόινι, προ-ετοιμάζει το κόμμα του για άσκησησυντεταγμένης και χωρίς ακρότητεςκυβερνητικής πολιτικής. Σε ζητήματαεξωτερικής και αμυντικής πολιτικήςτο κόμμα των Αληθινών Φινλανδώνκαι του Κέντρου έχουν αλληλοκατα-νόηση, αν όχι ταύτιση απόψεων. Επι-διώκουν εποικοδομητικές σχέσεις μετη Ρωσία και αντιμετωπίζουν με σκε-πτικισμό τυχόν ένταξη της Φινλανδίαςστο ΝΑΤΟ.

Η Ελλάδα στο στόχαστρο

Αναφορικά με την ελληνική κρίση, οΤίμο Σόινι βάλλεται κύρια κατά τωνΒρυξελλών χαρακτηρίζοντας το ευρώως «πυραμίδα απάτης». Τονίζει δε ότιη βοήθεια που δόθηκε στην Ελλάδαείναι για τη σωτηρία του γερμανογαλ-λικού τραπεζικού συστήματος κι όχιγια τον Ελληνικό λαό.

Το ελληνικό ζήτημα είναι από τακεντρικά ζητήματα της προεκλογικήςπεριόδου, αφού χρησιμοποιείται ωςπαράδειγμα προς αποφυγή. Ειδικά επι-κρίνεται η οικονομική και δημοσιονο-μική πολιτική που ακολουθήθηκε στηνΕλλάδα πριν την κρίση. Το συντηρη-τικό κόμμα είχε ως μήνυμα στο προ-εκλογικό του διαφημιστικό υλικό τοσύνθημα «ο δρόμος της ευθύνης κι οδρόμος της Ελλάδος». Αναγκάστηκενα το αποσύρει λόγω των αντιδράσεωντης πρεσβείας της Ελλάδος στη Φιν-λανδία και της ελληνικής παροικίας.Όλα τα κόμματα εκτός του «Συνασπι-σμού της Αριστεράς» τάσσονται υπέρμιας σκληρής αντιμετώπισης των δια-πραγματευτικών θέσεων της Ελλάδος.

Ο «Συνασπισμός της Αριστεράς»αναμένεται να διατηρήσει την εκλο-γική του δύναμη, ενώ θεωρείται απί-θανο να κληθεί να συμμετάσχει στο νέοκυβερνητικό συνασπισμό.

ΚΟΣΜΟΥΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΚΡΟ∆ΕΞΙΟΙ ΧΤΥΠΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΤΗΣ ΦΙΝΛΑΝ∆ΙΑΣ

Εκλογές νευρικότητας και αβεβαιότητας

Η ελληνική κρίση αποκαλύπτειτα προβλήματα της Ευρώπης Συνέντευξη με τον ΤζοβάνιΜπαλσέ, καθηγητής διεθνούςοικονομίας στο πανεπιστήμιοτου Τορίνο. σελ. 12, 13

Γιούχα Σίπιλα, επικεφαλής του «Κέντρου» και κατά τα φαινόμενα ο επόμενοςπρωθυπουργός της Φινλανδίας. Οι συμπατριώτες του τον θεωρούν «δικό τουςάνθρωπο» καθώς τον βλέπουν δίπλα τους να μιλάει με τα ίδια λόγια που μιλάνεκαι αυτοί. Ένα προσωπικό-οικογενειακό πρόβλημα, το οποίο ούτε καν αναφέρεταιστον φινλανδικό Τύπο, τον ανάγκασε να μην συμμετέχει όσο θα έπρεπε στην προ-εκλογική εκστρατεία. Παρ’ όλα αυτά είδε τη δημοτικότητα του και του κόμματόςτου να ανεβαίνει κατακόρυφα. Το μεγάλο ερώτημα: Αν θα καλέσει τους ακροδε-ξιούς «Αληθινούς Φινλανδούς» να συμμετέχουν στο νέο κυβερνητικό σχήμα.

Εντυπωσιακό μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός της ανακοί-νωσης κοινών στρατιωτικών ασκήσεων των έως τώρα

ήρεμων και ειρηνικών χωρών του Βορρά (Οι ΣκανδιναβικέςΝορβηγία, Σουηδία, ∆ανία, μαζί με Φινλανδία και Ισλανδία)«προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ρωσική απειλή», όπως χα-ρακτηριστικά αναφέρει δημοσίευμα της νορβηγιής εφημερί-δας Aftonposten, την περασμένη εβδομάδα. Ακολούθησε πλή-θος δημοσιευμάτων στον τύπο και στα ραδιοτηλεοπτικά μέσαόλων αυτών των χωρών. «Ο τρόπος που αντέδρασε στην Ου-κρανία και η συμπεριφορά της Μόσχας, στη θάλασσα της Βαλ-τικής και σε σημεία της Αρκτικής, δείχνει ότι κάτι έχει αλ-λάξει στην εξωτερική πολιτική που ακολουθεί η Ρωσία (...)Ενεργούμε συνειδητά και δεν μας ενδιαφέρει η αντίδρασητης» είπε σε τηλεοπτικό δίκτυο της χώρας του ο σοσιαλδη-μοκράτης υπουργός Άμυνας της Σουηδίας Πέτερ Χούλτκβιστενισχύοντας με τη δήλωση του δημοσιεύματα των τελευ-ταίων ημερών που θέλουν τη Φινλανδία και τη Σουηδία να συ-νομιλούν ανοικτά πλέον για ένταξη τους στο ΝΑΤΟ. Από τιςπέντε χώρες του Βορρά η ∆ανία, η Νορβηγία και η Ισλανδίαείναι μέλη της Ατλαντικής Συμμαχίας ενώ η Σουηδία και η

Φινλανδία βρίσκονται, τυπικά τουλάχιστον, στο ονομαζόμενο«στρατόπεδο των ουδετέρων κρατών».

Σύμφωνα με ειδησεογραφικό πρόγραμμα της SVT, στις10/4, οι πέντε χώρες του Βορρά και «προκειμένου να αντιμε-τωπίσουν την ρωσική απειλή» έχουν συμφωνήσει να συνερ-γαστούν σε:

Περισσότερες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις.Βιομηχανική συνεργασία για την παραγωγή αμυντικών συ-

στημάτων και εξοπλισμού.Συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών των μυστικών

υπηρεσιών.Αλληλοκάλυψη και βοήθεια σε πιθανή επίθεση στα διαδι-

κτυακά μέσα.Αυξημένη συνεργασία με τις χώρες της Βαλτικής.Παρατηρητές στη Στοκχόλμη θεωρούν ότι «αυτό δεν είναι

τίποτα άλλο από το να αποκτήσει λόγο ύπαρξης ο κατά ταάλλα παρασιτικός στρατιωτικός μηχανισμός των χωρώναυτών και ο ουσιαστικός λόγος είναι να γίνουν δημόσιεςεπενδύσεις στην πολεμική βιομηχανία.

Πηγή της «Ε» στο Ελσίνκι αναφέρει ότι «Η τυχόν ένταξη τηςΦινλανδίας, αλλά και της Σουηδίας, στο ΝΑΤΟ δεν είναι από-φαση του άμεσου μέλλοντος. Η τελική απόφαση εντάσσεταιστην χρονική περίοδο των επόμενων 5 - 10 ετών».

Το θέμα πέρασε σχεδόν απαρατήρητο ή εντέχνως υποβαθ-μισμένο από το σύνολο, σχεδόν, του υπόλοιπου ευρωπαϊκούτύπου.

Ν.Σ.

Ξαναζωντανεύει“η ρωσική αρκούδα”

1122 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

Κάποιοι στο Βερολίνο έλεγαν σταμέσα της περασμένης εβδομά-δας ότι η Άνγκελα Μέρκελ τή-

ρησε την υπόσχεσή της προς τον ΑλέξηΤσίπρα για ένα «μορατόριουμ» στις δη-λώσεις, που δυναμίτιζαν τη διαπραγ-μάτευση, βάζοντας «πάγο» στονΒόλφγκανγκ Σόιμπλε. Πράγματι, ογερμανός υπουργός Οικονομικών είχεπαραμείνει ασυνήθιστα σιωπηλός τοτελευταίο διάστημα και αυτό είχε απόπολλούς εκληφθεί ως ένα θετικό ση-μάδι σε σχέση με την τύχη της δια-πραγμάτευσης.

Οι δηλώσεις του «συστήματοςΣόιμπλε»

Όμως, το «σύστημα Σόιμπλε» άρχισεήδη από τις αρχές της περασμένηςεβδομάδας να εκδηλώνει τις προθέσειςτου με δηλώσεις και διαρροές, που κι-νούνταν στο γνωστό μοτίβο: «Η Ελ-λάδα δεν έχει ξεκαθαρίσει τι είδους με-ταρρυθμίσεις σχεδιάζει», «Η κυβέρ-νηση Τσίπρα σκέφτεται πρόωρες εκλο-γές, που θα πάρουν χαρακτήρα δημο-ψηφίσματος για το Grexit» άρχισαν ναγράφουν τα γερμανικά μέσα, ενώ στιςδιαρροές κατά της Αθήνας πρωτοστα-τούσαν και διάφορα μεγάλα πρακτο-ρεία από τον αγγλοσαξωνικό χώρο,που έτσι κι αλλιώς αναζητούν μετά μα-νίας κακές ειδήσεις για την ευρωζώνη.

Όταν και ο οικονομολόγος ΚλέμενςΦουστ, ένας εκ των επιστημονικώνσυμβούλων του κυρίου Σόιμπλε, έκανεδήλωση υποστηρίζοντας, ότι η ελλη-νική κυβέρνηση ουσιαστικά στοχεύειστην έξοδό της από την ευρωζώνη,ήταν πλέον προφανές ότι η μερικήανακωχή είχε λήξει. Ο κ. Σόιμπλε βρέ-θηκε στη συνέχεια μακριά από το πεδίοελέγχου της Μέρκελ, στο περιβάλλοντης Ουάσιγκτον, και άρχισε τους λε-κτικούς πυροβολισμούς. Στην ουσίαεπανέλαβε αυτό που διαρκώς λέει απότην πρώτη μέρα της κυβερνητικής αλ-λαγής στην Αθήνα: «Οι Έλληνες μπο-

ρούν να έχουν όποια κυβέρνηση θέ-λουν, αλλά αν δεν ακολουθήσουν τοδικό μας πρόγραμμα δεν πρόκειται ναλάβουν καμιά χρηματοδότηση».

Πιθανές διαφοροποιήσεις

Έμπειρος συντάκτης στο υπουργείοΟικονομικών στο Βερολίνο σχολίαζεχαρακτηριστικά: «είναι πιο εύκολο ναδεις τρένο να βγαίνει από τις ράγεςπαρά το Σόιμπλε να αλλάζει γραμμή».Ωστόσο, πίσω από την εμμονή στηνίδια σκληρή γραμμή, που κατά πολ-λούς είχε και το νόημα να προκαταλά-βει τις οποιεσδήποτε αμερικανικέςπιέσεις, αλλά και να δείξει τη διαφω-νία του με τις προσεγγίσεις του ∆ΝΤκαι της Παγκόσμιας Τράπεζας για τηνσυνολικότερη αντιμετώπιση της κρί-σης, κάποιοι πρόσεξαν μια ελαφράδιαφοροποίηση την Πέμπτη το βράδυ.

«Ζητάμε δομικές μεταρρυθμίσεις, σεαντάλλαγμα για την οικονομική βοή-θεια προς την Αθήνα», τόνισε ο κ.Σόιμπλε χωρίς να μπει σε λεπτομέ-ρειες, ενώ αργότερα διευκρίνιζε ότι«ποτέ δεν ζητάμε το 100%, δεν είμαστετόσο τέλειοι». Όταν, μάλιστα, ρωτή-θηκε συγκεκριμένα για τα σενάρια Gre-xit, απάντησε ότι τα μέσα ενημέρωσηςγράφουν πολλές ανοησίες. «Έχω πεισε γερμανούς δημοσιογράφους ότι οιάνθρωποι στην Ελλάδα υποφέρουν πε-ρισσότερο από την πλειοψηφία τωνΓερμανών», πρόσθεσε σιβυλλικά.

Κάποιοι κράτησαν επίσης στα «συν»και την «υπόσχεση του», πως ότι και ανγίνει «δεν θα πάρουμε το ρίσκο να απο-σταθεροποιήσουμε την παγκόσμια οι-κονομία».

Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείςαν όλα αυτά αποτελούν το προοίμιομιας υποχώρησης από τη μεριά του Βε-ρολίνου. Το σίγουρο είναι πως η γερ-μανική πλευρά έχει καταλήξει στηνεκτίμηση ότι όσο αργότερα επέλθει μιασυμφωνία, τόσο πιο επικερδής μπορείνα είναι αυτή για την πλευρά της. Μεάλλα λόγια ,εκτιμά πάντα ότι ο χρόνοςείναι με το μέρος της και θα συνεχίζεινα πιέζει μέχρι τέλους την Αθήνα.

Γερμανική Αριστερά:Νεκροθάφτης της ευρωπαϊκήςιδέας η κυβέρνηση τουΒερολίνου

Έτσι όλοι προβλέπουν ότι στο πο-λυαναμενόμενο Γιούρογκρουπ στηΡίγα της Λετονίας στις 24 Απριλίου δενπρόκειται να μπει οριστικό τέλος στηβασανιστική διαδικασία. Αυτό θα εξαρ-τηθεί σε μεγάλο βαθμό και από τιςπροθέσεις του Βερολίνου. Ανεξαρτή-τως των δημοσιευμάτων, που κατηγο-ρούν την Ελλάδα για κακή προετοιμα-σία πριν τις συζητήσεις με τους θε-σμούς, ανάλογες πληροφορίες έρχον-ται και από τις Βρυξέλλες σε σχέση μετη γραμμή του Βερολίνου. Υπάρχει ηεκτίμηση ότι άλλα μηνύματα στέλνον-ται από την καγκελαρία και άλλα απότο υπουργείο Οικονομικών και αυτόδυσκολεύει και τους κοινοτικούς αξιω-ματούχους να καταλάβουν προς τα πούκλίνουν οι διαπραγματεύσεις. Ο πρό-εδρος της Αριστεράς στο ΒερολίνοΜπέρντ Ρίξινγκερ κάλεσε τη Γερμανίδακαγκελάριο να εγκαταλείψει την ανα-βλητική της στάση και να ξεκαθαρίσειεπιτέλους τι ακριβώς επιδιώκει τοκόμμα της. Ο Ρίξινγκερ υποστήριξε ότιη κυβέρνηση του Βερολίνου κινδυνεύεινα μετατραπεί σε «νεκροθάφτη» τηςευρωπαϊκής ιδέας, την οποία υποστη-ρίζει πάντα στα λόγια. Την ίδια ώρα, ηακραία νεοφιλελεύθερη πτέρυγα τουχριστιανοδημοκρατικού κόμματος (οιοικονομιστές) διαδίδει ότι θα επιδιώ-ξει τη διεξαγωγή εντός της κοινοβου-λευτικής του ομάδας μιας συζήτησηςγια ένα σχέδιο Β, που θα αφορά την αν-τιμετώπιση της αποχώρησης της Ελλά-δας από την Ευρωζώνη με τον ένα ήτον άλλο τρόπο. Τα πνεύματα που απε-λευθέρωσαν από το μπουκάλι οι νεο-φιλελεύθερες αλχημείες του Βόλφγ-κανγκ Σόιμπλε είναι προφανώς δύ-σκολο να γυρίσουν πάλι μέσα σε αυτό.Ακόμα και αν αυτός θεωρεί ότι μπορείνα τα υποτάξει.

•

Τη συνέντευξη πήραν ο ΠαύλοςΚλαυδιανός και η Τόνια Τσίτσοβιτς

Κρίνοντας την κατάσταση της οικο-νομίας στην Ευρώπη σήμερα, ποια είναιτα ποιοτικά της χαρακτηριστικά; Τοεπίσημο σχέδιο για την Ευρώπη έχειισορροπία;

Η Ευρώπη είναι ακόμη σε διαφορε-τική φάση σε σχέση με τον υπόλοιποκόσμο. Οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Κίνα, πουείναι πιο πραγματιστικές χώρες, εφάρ-μοσαν επεκτατικές δημοσιονομικές πο-λιτικές, που τις βοήθησαν να βγουν απότην κρίση. Αντίθετα, στην Ευρώπηυπάρχει μια αντιφατική πολιτική. Η Ευ-ρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ασκεί επε-κτατική νομισματική πολιτική, εισάγειμεγάλη ρευστότητα στο σύστημα, αλλάοι δημοσιονομικές πολιτικές, που είναιο δεύτερος πυλώνας της οικονομικήςπολιτικής, είναι υφεσιακές. Τα αποτε-λέσματα τα βλέπουμε όλοι. Αυτή η ιδε-ολογία μάς φέρνει πίσω στη δεκαετίατου ‘30, όταν μπροστά στη μαζική ανερ-γία της Μεγάλης Ύφεσης οι οικονομι-κές πολιτικές έδιναν την προτεραι-ότητα στη μείωση του χρέους. Μετάήρθε ο Ρούζβελτ με το New Deal.

Η Γερμανία και η Βόρεια Ευρώπη δενέχουν το πρόβλημα του χρέους, έχουνπολύ χαμηλή ανεργία, αλλά επιβράδυ-ναν τη μεγέθυνση. Η γερμανική οικονο-μία έχει πολύ ισχυρή βιομηχανία καιένα μοντέλο μεγέθυνσης που ρυμουλ-κείται από τις εξαγωγές. Θα έπρεπε ναπροωθηθεί η εσωτερική ζήτηση και νααυξηθούν οι μισθοί.

Η ελληνική περίπτωση αποκάλυψεόλα αυτά τα προβλήματα;

Ναι. Η Ευρώπη, όπως αποδεικνύεικαι το πρόβλημα της Ελλάδας, δεν είναισε θέση να διατυπώσει μια πολιτική αλ-ληλεγγύης, έχει πολλές εσωτερικέςσυγκρούσεις και εθνικούς εγωισμούς:για παράδειγμα τον φορολογικό αντα-γωνισμό, τον μη εναρμονισμό τωνφόρων επί των κερδών, την έλλειψηκοινής δημοσιονομικής πολιτικής.Έχουμε ενιαίο νόμισμα, αλλά όχι ένακράτος. Είμαι πολύ ικανοποιημένοςαπό το αποτέλεσμα των τελευταίωνεκλογών στην Ελλάδα, επειδή πιστεύω,όπως ο Τζόζεφ Στίγκλιτς, ότι η Ελλάδαμπορεί να βοηθήσει την Ευρώπη, ναδώσει μια ώθηση, για να αλλάξει η οι-κονομική πολιτική. Η Ιταλία έχει μα-κροπρόθεσμη βιομηχανική παρακμή, τοχρέος της είναι ίσο με το 130% τουΑΕΠ, είχαμε τρία χρόνια ύφεσης καιφτωχοποίησης, η ανεργία είναι πολύυψηλή. Οι νέοι πτυχιούχοι δεν βρί-

Τι θέλει τελικάτο Βερολίνο;Οι “ευρω-μονταζιέρες” κατηγορούν την Ελλάδα για κακή προετοιμασία στιςδιαπραγματεύσεις, αλλά στις Βρυξέλλες γκρινιάζουν και για τη διγλωσσίαπου εκπέμπουν Μέρκελ και Σόιμπλε

Το σίγουρο είναι πως ηγερμανική πλευρά έχεικαταλήξει στην εκτί-μηση ότι όσο αργότεραεπέλθει μια συμφωνία,τόσο πιο επικερδήςμπορεί να είναι αυτήγια την πλευρά της.

“ Η Ευρώπη, όπως απο-δεικνύει και το πρό-βλημα της Ελλάδας, δενείναι σε θέση να διατυ-πώσει μια πολιτική αλ-ληλεγγύης, έχει πολλέςεσωτερικές συγκρού-σεις και εθνικούς εγωι-σμούς: για παράδειγματον φορολογικό αντα-γωνισμό, τον μη εναρμο-νισμό των φόρων επίτων κερδών, την έλ-λειψη κοινής δημοσιονο-μικής πολιτικής.

“


σκουν δουλειά και μεταναστεύουν. Είχατην ελπίδα ότι Γαλλία και Ιταλία θαήταν περισσότερο ανοιχτές στις προτά-σεις της Ελλάδας, έστω και χωρίς τέλειοσυντονισμό. Απογοητεύτηκα από τηνευθυγράμμιση της κυβέρνησής μας μετις γερμανικές θέσεις.

Ένας πολυπολικός κόσμοςχωρίς διεθνείς θεσμούς

Ο πολυπολικός κόσμος είναι, άραγε,καλύτερος από το διπολικό;

Είναι καλύτερος, αλλά και πιο επικίν-δυνος, γιατί ένας μονοπολικός ή διπο-λικός κόσμος, όπως τον καιρό της βρε-τανικής ηγεμονίας πριν από το 1914 ήτης ηγεμονίας των ΗΠΑ στο δεύτερομισό του 20ού αιώνα, ήταν και πιο στα-θερός. Ένας πολυπολικός κόσμος είναικαι πιο συγκρουσιακός, πιο ασταθής.Υπάρχει ένα πρόβλημα μακροοικονομι-κής ισορροπίας. Τα ισοζύγια πληρωμώνσε παγκόσμιο επίπεδο είναι ένα παιχνίδιμε μηδενικό άθροισμα, τα πλεονάσματακαι τα ελλείμματα ισορροπούνται. Στοπαρελθόν, οι ΗΠΑ με ένα ελλειμματικόισοζύγιο πληρωμών ήταν ο μεγάλοςαγοραστής στην παγκόσμια οικονομία.Ήταν ένας «ένοπλος οφειλέτης», για ναπαραφράσουμε τον Μακιαβέλι, πουήταν σε θέση να ασκήσει μια πολιτικήκαι στρατιωτική εξουσία πάνω στους πι-στωτές του. Πριν από τον πρώτο παγ-κόσμιο πόλεμο, από το 1870 ως το 1914,αυτός ήταν ο ρόλος τής Μεγάλης Βρε-τανίας, που είχε χρέος προς τον υπό-λοιπο κόσμο, αλλά είχε την αυτοκρατο-ρία. Τώρα οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον ο με-γάλος τελικός αγοραστής, και η Κίνα,όπως η Γερμανία, η ΕΕ, είναι καθαροίεξαγωγείς. Αυτό προκαλεί μια παγκό-σμια ανισορροπία.

Αυτό είναι αλήθεια, αλλά είναι πιο δη-μοκρατικό το διεθνές σύστημα.

Απουσιάζουν, όμως, διεθνείς θεσμοί,νομιμοποιημένοι από τη δημοκρατία καιαντιπροσωπευτικοί, που να είναι σεθέση να διαχειρίζονται τις συγκρούσεις.Υπάρχει λίγος συντονισμός των οικονο-μικών πολιτικών. Είναι πολύ ελλιπήςμια πολιτική παγκόσμιας governance.Έπειτα από την κρίση του ∆ιεθνούς Ορ-γανισμού Εμπορίου (WTO) λείπουν διε-θνείς θεσμοί που να είναι σε θέση ναπαίξουν αποτελεσματικά αυτόν το ρόλο.

Οι ΗΠΑ φαίνεται να αντιλαμβάνονταιπρώτες ότι ο κόσμος είναι πολυπολι-κός. Γι’ αυτό ενδιαφέρεται τόσο πολύ οΟμπάμα για την οικονομική πολιτικήτης Ευρώπης;

Ναι, αλλά ενδιαφέρεται και για την οι-κονομική πολιτική της Κίνας, που είχεπάρα πολύ μεγάλη μεγέθυνση ως εξα-γωγέας. Η Κίνα τροποποιεί βαθμιαία τομοντέλο ανάπτυξής της, αναπτύσσονταςτην εσωτερική ζήτηση. Στις πλουσιότε-ρες βιομηχανικές περιφέρειες, δηλαδήστα νοτιοανατολικά, μεταξύ Σαγκάηςκαι Καντόν, υπήρξαν μεγάλα κοινωνικάκινήματα και αυξήθηκαν πολύ οι μισθοί,κι έτσι κάποιες πολυεθνικές που ενδια-φέρονται μόνο για το κόστος εργασίας,μετέφεραν την παραγωγή από την Κίναστο Βιετνάμ ή σε άλλες περιοχές.

Γιατί η Γαλλία, η Ιταλία, η Γερμανίαπαίρνουν μέρος στην τράπεζα τωνBRICS;

Για να έχουν πρόσβαση στις νέες αγο-ρές. Πρόσφατα το Ηνωμένο Βασίλειοπροσχώρησε στην Ασιατική ΤράπεζαΕπενδύσεων Υποδομής, που είναι υπόκινέζικη επιρροή, προς δυσαρέσκειατων Αμερικανών. Το City θέλει να φρον-τίσει τα συμφέροντά του στην Ασία. Ηιστορία των BRICS είναι παράξενη. Τονπρώτο καιρό αυτά τα αρχικά έβαζανμαζί πολύ διαφορετικές χώρες μόνοεπειδή μεγεθύνονταν γρήγορα. Όμωςστις ίδιες τις χώρες άρεσε αυτή η ιδέακαι δημιούργησαν θεσμούς για τον συν-τονισμό τους. Σήμερα η Ρωσία έχει με-γάλα οικονομικά προβλήματα, με την

πτώση της τιμής του πετρελαίου, ενώ ηΚίνα και η Ινδία εξακολουθούν να μεγε-θύνονται, έστω και με πολλές αντιθέ-σεις.

Η νέα γενιά πολυεθνικώνέχει έδρα τον … Νότο

Ποια είναι η εικόνα των πολυεθνικώνσήμερα;

Για πολλά χρόνια το μοντέλο ήταν τοαμερικάνικο: δηλαδή, μια ολιγοπω-λιακή επιχείρηση, πολύ μεγάλη, με τε-χνολογικό μονοπώλιο, με brand, δη-λαδή πολύ ισχυρή αρχικά στις ΗΠΑ, ηοποία εξαπλώνεται στον υπόλοιποκόσμο. Έπειτα είχαμε άλλα μοντέλα, τογιαπωνέζικο, το κορεάτικο και τις ευ-ρωπαϊκές πολυεθνικές. Εδώ και δεκα-πέντε χρόνια, υπάρχει το φαινόμενο τωνπολυεθνικών των αναδυόμενων χωρών,κατά το 40% κινεζικών, αλλά και ινδι-κών, βραζιλιάνικων ή μεξικάνικων.

Σε τι βασίζονται;Κυρίως σε δύο λόγους: Πρώτον, είναι

εξαγωγείς, που αρχίζουν μετά να παρά-γουν και στην Αφρική, στη Μέση Ανα-τολή ή στις πρώην σοβιετικές δημοκρα-τίες: είναι το μοντέλο επένδυσης Νότος-Νότος. ∆εύτερον, υπάρχουν επίσης οιάμεσες επενδύσεις Νότου- Βορρά, γιαπαράδειγμα μια ινδική εταιρεία πουεπενδύει στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη.Αυτό μπορεί να φαίνεται παράδοξο,επειδή χώρες με χαμηλό μισθό επεν-δύουν σε χώρες με υψηλό μισθό. Ολόγος είναι ότι θέλουν να αγοράσουν τε-χνολογία και εμπορικά brand που δενέχουν. Για παράδειγμα, μια κινέζικη επι-χείρηση, η Geely, το 2010 αγόρασε τηVolvo, που ήταν πολύ ανώτερη σε τε-χνολογία, αλλά βρισκόταν σε κρίση. ΟιΚινέζοι είχαν μεγάλο cash, γιατί η αγοράτους σε αυτοκίνητα είναι η μεγαλύτερητου κόσμου. Πολλές κινέζικες επιχειρή-σεις ανήκουν ακόμη στο κράτος, στηνκεντρική κυβέρνηση ή στις περιφέρειεςκαι στους δήμους.

Και η Ινδία έχει πολλές πολυεθνικές;Ναι, η Ινδία έχει πολυεθνικές, πχ στη

φαρμακοβιομηχανία, στο λογισμικό,στο χάλυβα. Όταν μια ινδική επιχείρησηαγοράζει μια επιχείρηση στην Ευρώπη,δεν κλείνει το εργοστάσιό της για ναεξάγει από την Ινδία. Το ίδιο ισχύει γιατις κινέζικες επιχειρήσεις. Οι πολυε-θνικές δεν είναι πάντα τεράστιες επιχει-ρήσεις. Αν μια χώρα θέλει να προσελ-κύσει επενδύσεις σε μια περιφέρεια ή

σε μια πόλη, πρέπει να προσπαθήσει ναέχει μια διαπραγματευτική εξουσία μετις πολυεθνικές. Για παράδειγμα, στοΤορίνο που υπάρχει η παράδοση της αυ-τοκινητοβιομηχανίας, η Τζένεραλ Μό-τορς επένδυσε στη μηχανική των κινη-τήρων, οι Κινέζοι έχουν επενδύσει στοντιζάιν. Αν αναπτύξεις τις υποδομές,την εκπαίδευση, την έρευνα, έχεις πό-ρους που μπορείς να διαπραγματευτείς.

Αν μια περιοχή προσφέρει μόνο φο-ρολογικά κίνητρα, δηλαδή λιγότερουςφόρους, οι πολυεθνικές έρχονται μόνογια λόγους κόστους. Και επειδή υπάρχειανταγωνισμός ανάμεσα στις περιοχές,όλοι προσφέρουν περισσότερα φορολο-γικά κίνητρα, και στο τέλος χάνουν. Γιατην Κίνα, η Ελλάδα είναι ενδιαφέρουσα,γιατί οι Κινέζοι κοιτάζουν πολύ προςτην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκά-νια. Το ενδιαφέρον τους για τον Πειραιάεντάσσεται σ’ αυτή την οπτική. Η Ελ-λάδα θα έπρεπε να έχει μια σφαιρικήοπτική, να διαπραγματευτεί μια συνερ-γασία, στο εσωτερικό της οποίας θαμπορούσε να προτείνει στους Κινέζουςνα επενδύσουν σε τομείς υψηλής έντα-σης γνώσης, ή στις πράσινες τεχνολο-γίες. Στην Ελλάδα οι ανθρώπινοι και οιτεχνολογικοί πόροι δεν λείπουν.

∆ιαπραγμάτευσηόχι από θέση αδυναμίας

Ποια θα μπορούσε να είναι η θέση τουΣΥΡΙΖΑ απέναντι στις πολυεθνικές,καθώς η Ελλάδα έχει μεν ανάγκη απόεπενδύσεις, αλλά αυτές πιο πολύ συν-δέονται με τις ιδιωτικοποιήσεις.

Ακριβώς γι’ αυτό μίλησα για την Κίνακαι τον Πειραιά. Νομίζω ότι οι Κινέζοικατανοούν ότι το ελληνικό κράτος πρέ-πει να διατηρήσει την κυριαρχία του.Στην Κίνα οι πολυεθνικές υπόκεινται σεκανόνες και σε κάποιους τομείς είναιυποχρεωμένες να λειτουργούν σε κοινο-πραξίες. Για παράδειγμα, η Volkswagenκαι η GM στην Κίνα επιχειρούν μέσωεταιρειών στις οποίες το 50% του κεφα-λαίου είναι κινέζικο και το 50% γερμα-νικό ή αμερικάνικο, γιατί ο νόμος τούςυποχρεώνει να κινηθούν κατ’ αυτό τοντρόπο. Είναι δυνατό να τους προταθούνσυνεργασίες, κοινοπραξίες και ταυτό-χρονα να προταθούν άλλα προγράμ-ματα, για παράδειγμα στον τομέα τηςπράσινης ενέργειας. Οι Κινέζοι επεν-δύουν στον τομέα της ηλιακής ενέρ-γειας στην Ευρώπη, επειδή έχουν μιμη-θεί με επιτυχία τη γερμανική τεχνολο-γία. Στην Ελλάδα έχετε καλούς μηχανι-κούς, καλά πανεπιστήμια, νησιά καιήλιο. Φυσικά, η Ελλάδα πρέπει να στο-χεύσει σε μια διαφοροποιημένη στρατη-γική, η Κίνα είναι μόνο μια από τις πολ-λές ευκαιρίες. Επίσης, ο αγροτοδιατρο-φικός τομέας, ή ένα διαφορετικό μον-τέλο τουρισμού προσφέρουν ευκαιρίες.

* Ο Τζοβάνι Μπαλσέ είναι καθηγητήςδιεθνούς οικονομίας στο πανεπιστή-μιο του Τορίνο. Έχει πραγματοποι-ήσει έρευνες για τις πολυεθνικέςεπιχειρήσεις, την αυτοκινητοβιομη-χανία και τις αναδυόμενες χώρες.

Ολόκληρη η συνέντευξη στον ιστό-τοπο της «Εποχής».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΤΖΟΒΑΝΙ ΜΠΑΛΣΕ*

Η ελληνική κρίση αποκαλύπτειτα προβλήματα της Ευρώπης

Τι σημαίνει πολύπολικός κόσμοςσήμερα, με ποιες προϋποθέσεις μπο-ρεί να είναι λιγότερο επικίνδυνος;Πού οφείλεται η οικονομική ανισορ-ροπία που τον διακρίνει; ∆ιαφέρει τοφαινόμενο των πολυεθνικών σήμερα,από αυτό τού πρόσφατου παρελθόν-τος; Ποιος ο ρόλος της Κίνας; Ποια πο-λιτική θα μπορούσε να έχει η Αρι-στερά έναντι αυτών των νέων δεδο-μένων γενικά και ειδικά μια χώρα, μετους πρόσθετους περιορισμούς όπωςη Ελλάδα; Για όλα αυτά συζητήσαμε μετον καθηγητή ∆ιεθνούς Οικονομίαςστο Πανεπιστήμιο του Τορίνο και φίλοτης Ελλάδας και του ΣΥΡΙΖΑ ΤζοβάνιΜπαλσέ, ο οποίος πρόσφατα επισκέ-φθηκε τη χώρα μας ως προσκεκλημέ-νος του Οικονομικού Πανεπιστημίουτης Αθήνας.

1144 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

Σύνοδοςσε κλίμαέντασηςγια τηΒενεζουέλα

Ησύνοδος ξεκίνησε τιςεργασίες σε κλίμα έντασης.Το σύνολο σχεδόν των

χωρών της Νότιας Αμερικής είχεεκφράσει την αντίθεσή του στοδιάταγμα των ΗΠΑ με το οποίοτοποθετούσε τη Βενεζουέλα στηλίστα των χωρών που αποτελούν«απειλή για την ασφάλεια τωνΗΠΑ» και στην απόφασή τους ναεπιβληθούν μονομερώςοικονομικές κυρώσεις σε βάροςορισμένων ηγετών τηςΜπολιβαριανής Επανάστασης. Ο Νίκολας Μαδούρο σε επιστολήτου προς τον Ομπάμα σημειώνει:«Επιχειρούμε να φθάσουμε σε μιανέα εποχή σχέσεων χωρίς ξένεςεπιρροές, χωρίς επεμβάσεις τωνΗΠΑ στα εσωτερικά των χωρώνμας, ώστε να αποφασίζουμεκυρίαρχα για τη χώρα μας,βάζοντας τη δική μας ταυτότητα,της Λατινικής Αμερικής» καισυνεχίζει: «Οι κυβερνήσεις μας,παρά τις ιδεολογικές διαφορές,μπορούν να συνεργάζονται στενάγια την ανάπτυξη και την εθνικήκυριαρχία». Ο Νίκολας Μαδούροπαρέδωσε και υπόμνημα με 13εκατομμύρια υπογραφές (οπληθυσμός της χώρας είναι 23εκατ.) παροτρύνοντας τηνΟυάσιγκτον να άρει τα έκτακταμέτρα που καθιστούν τη χώρα τουκράτος παρία. Η Ένωση των ΝοτιοαμερικανικώνΧωρών (UNASUR) και ηΜπολιβαριανή Ένωση για τηνΑμερική κατέθεσαν από κοινούυπόμνημα, στο οποίο αναφέρουνότι «ο επεμβατισμός των ΗΠΑ καιη απομόνωση κρατών ανήκει σεμια άλλη εποχή» και συνεχίζουν:«Κανείς δεν μπορεί να διανοηθείότι ενώ βρισκόμαστε σε μιαδιαδικασία αποκατάστασης τωνσχέσεων των ΗΠΑ-Κούβας, απότην άλλη τίθενται σεαμφισβήτηση οι σχέσεις με τηΒενεζουέλα». «Αν κάποιοιχτυπούν τη Βενεζουέλα είναι σαννα χτυπούν την Κούβα», δήλωσε οαντιπρόεδρος της ΚούβαςΜιγκουέλ Ν τιας-Σανέλ. Στηδιάρκεια της συζήτησηςτονίστηκε ακόμα και η ανάγκη ηαμερικανική διοίκηση νααφαιρέσει την Κούβα από τηλίστα των χωρών πουκατηγορούνται για υπόθαλψη τηςτρομοκρατίας. Αυτή η Σύνοδοςλειτούργησε συνεπώς και σαν ένατεστ για τις ΗΠΑ, αν μπορείδηλαδή να συνυπάρξει ισότιμα μετις άλλες χώρες τηςαμερικανικής ηπείρου σε έναοργανισμό. ∆εδομένου ότι οΟργανισμός ΑμερικανικώνΚρατών παραμένει ο μόνοςπεριφερειακός θεσμός στον οποίομετέχει η Ουάσιγκτον. Εκείδέχθηκε μια πίεση που έκανε τοναμερικανό πρόεδρο να αναφέρειστα ισπανικά, όπως και τονπερασμένο ∆εκέμβριο: «Είμαστεόλοι Αμερικανοί». Τι θα γίνειόμως στην πράξη, κανείς δεν είναισίγουρος.

Μ. Κ.

ΣΥΝΟ∆ΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Ιστορική προσέγγισηΗΠΑ - ΚούβαςΜέχρι πού μπορεί να φθάσει ο Ομπάμα;

Ηχειραψία μεταξύ του προέδρουτων ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα καιπροέδρου της Κούβας Ραούλ

Κάστρο μπορεί να οδηγήσει στην αλ-λαγή σελίδας στις σχέσεις των δύοχωρών και στην αποκατάσταση των δι-πλωματικών σχέσεων.

∆εν είναι η πρώτη φορά που οι δύοηγέτες ανταλλάσσουν χειραψία. Αυτήτη φορά όμως έχει ιδιαίτερα υψηλόσυμβολισμό, γιατί έλαβε χώρα στην 7ηΣύνοδο Κορυφής των ΑμερικανικώνΚρατών που πραγματοποιήθηκε στονΠαναμά στις 11 Απριλίου.

Οι δύο ηγέτες είχαν ανταλλάξει γιαπρώτη φορά χειραψία, όταν βρέθηκανστο Γιοχάνεσμπουργκ, στη ΝότιαΑφρική, στην κηδεία του Νέλσον Μαν-τέλα, τον ∆εκέμβριο του 2013. Απότότε προχώρησαν οι άτυπες συζητή-σεις, που κατέληξαν στη διαδικασίαομαλοποίησης των σχέσεων τους,όπως ανακοινώθηκε τον ∆εκέμβριοτου 2013.

Η συνάντηση των δύο ηγετών ΗΠΑ– Κούβας στον Παναμά είναι η πρώτηεπίσημη μετά τη διακοπή των σχέσεωντο 1961, δύο χρόνια μετά την επικρά-τηση της επανάστασης στην Κούβα καιτην επιβολή του εμπάργκο, που συνε-χίζεται μέχρι σήμερα. Μια από τις συ-νέπειες, πέρα από την οικονομικήασφυξία των κατοίκων της νήσου,ήταν και ο αποκλεισμός τής Κούβαςαπό τους διεθνείς οργανισμούς στουςοποίους η Ουάσιγκτον ασκούσε τοναπόλυτο έλεγχο, όπως ο ΟργανισμόςΑμερικανικών Κρατών.

Το αποτέλεσμα της ενότητας

Η συμμετοχή για πρώτη φορά στησύνοδο κορυφής τού ηγέτη τής Κού-βας Ραούλ Κάστρο είναι ιστορική,γιατί βρέθηκε στο ίδιο τραπέζι των συ-ζητήσεων με 35 ηγέτες των χωρών τηςπεριοχής, καθώς και με τον πρόεδροτων ΗΠΑ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεταιστο γεγονός ότι σχεδόν το σύνολο τωνχωρών της Νότιας Αμερικής είχανσυμφωνήσει στην προηγούμενη σύ-νοδο, το 2012, πως δεν θα μπορούσενα πραγματοποιηθεί άλλη σύνοδοςχωρίς την παρουσία της Κούβας. Ηάρση, συνεπώς, του αποκλεισμού τηςΚούβας «είναι το αποτέλεσμα της ενό-τητας και της στενής συνεργασίας τωνχωρών της περιοχής και δεν αποτελείπαραχώρηση των ΗΠΑ, δήλωσε ο πρό-εδρος της Βενεζουέλας Νίκολας Μα-δούρο. Ο εκπρόσωπος του Κέντρουγια τη ∆ικαιοσύνη και τα Ανθρώπινα∆ικαιώματα «Ρόμπερτ Φ. Κένεντι»Σαντιάγκο Καντόν δήλωσε ότι το φάν-τασμα της Κούβας πλανιόταν πάντοτεπάνω απ’ όλες τις διμερείς και πολυ-μερείς συναντήσεις των ΗΠΑ καιχωρών της Λατινικής Αμερικής.

Παραμένουν τα βασικάπροβλήματα

Στη συνάντηση των δύο ανδρών φαί-νεται πως επιδείχθηκε καλή θέλησηκαι ειλικρίνεια, αλλά κανένα από ταεπίμαχα ζητήματα δεν συζητήθηκε.«Κατορθώσαμε να μιλήσουμε με ειλι-κρίνεια για τις διαφορές μας και τουςπροβληματισμούς μας, και θεωρώ ότι

δημιουργήσαμε τη δυνατότητα να προ-άγουμε τις σχέσεις των χωρών σε δια-φορετική κατεύθυνση», είπε ο Μπ.Ομπάμα. Ο Ραούλ Κάστρο, από τηνπλευρά του, τάχθηκε υπέρ της συνερ-γασίας στους τομείς της εκπαίδευσης,της υγείας, της μείωσης των ανισοτή-των και στον αγώνα κατά της τρομο-κρατίας, του ναρκοτράφικ και του ορ-γανωμένου εγκλήματος. Ο πρόεδροςτης Κούβας στάθηκε ιδιαίτερα στακεντρικά ζητήματα της συνόδου, τηςανεξαρτησίας και του αυτοκαθορι-σμού των λαών.

∆εν μπορεί να είναι οι ΗΠΑτο μοντέλο

Ο επικεφαλής της αντιπροσωπίαςτης Κούβας στις συνομιλίες με τιςΗΠΑ το τελευταίο διάστημα, ΠιέδροΛουίς Πεδρόσο, μίλησε για τα ανθρώ-πινα δικαιώματα, τις διακρίσεις και τορατσισμό στην αμερικανική κοινωνία.Ακόμα αναφέρθηκε στην όλο και πιοβίαια παρέμβαση της αστυνομίας, ταβασανιστήρια και τις εκτελέσεις μεσυνοπτικές δικαστικές διαδικασίες,στο πλαίσιο καταπολέμησης της τρο-μοκρατίας. Επίσης τόνισε ασάφειεςπου επικρατούν και τις συνθήκες κρά-τησης στο αμερικανικό στρατόπεδοφυλακισμένων Γκουαντανάμο. Μ’ όλααυτά «είναι δύσκολο να αναχθούν οιΗΠΑ σε γενικό μοντέλο», είπε. Τέλος,

αναφέρθηκε στο βασικό πρόβλημαάρσης του εμπάργκο που επιβλήθηκετο 1962, που μπορεί να αρθεί μόνο μετην ψήφο του αμερικανικού Κογκρέ-σου, στο οποίο όμως κατέχουν τηνπλειοψηφία οι Ρεπουμπλικάνοι.

Ο Ραούλ Κάστρο κάλεσε την Ουά-σιγκτον να επιταχύνει τις διαδικασίες,ώστε να πάψει να είναι η Κούβα στιςλίστες των χωρών που στηρίζουν τηντρομοκρατία. Η απόφαση αυτή εξαρ-τάται βασικά από την εκτελεστικήεξουσία, η ψήφος του Κογκρέσουείναι συμβουλευτική. Την τελευταίαεβδομάδα η αμερικανική διοίκηση εξέ-δωσε μια σύσταση με αυτό το πνεύμαπου μπορεί να προετοιμάσει το δρόμογια να ξανανοίξει η πρεσβεία της Κού-βας. Με αυτή την ευκαιρία ο υπουργόςΕξωτερικών της Κούβας ΜπρούνοΡοντρίγκεζ ανακοίνωσε ότι το επό-μενο διάστημα θα αρχίσει ένας νέοςκύκλος διαπραγματεύσεων, ώστε ναλειτουργήσει η πρεσβεία στις ΗΠΑ«σε σύντομο διάστημα». Ο Ραούλ Κά-στρο δήλωσε ότι «είμαστε έτοιμοι γιακάθε συζήτηση, πρέπει όμως ναέχουμε υπομονή, πολλή υπομονή...Συμφωνούμε σε ορισμένα σημεία,αλλά διαφωνούμε σε άλλα». Η σύνο-δος κορυφής τελείωσε χωρίς να πάρεικαμία απόφαση.

Ωστόσο, ο Μπ. Ομπάμα επείγεται νααποκαταστήσει τις καλές σχέσεις τηςχώρας του με τις χώρες της ΛατινικήςΑμερικής. ∆ήλωσε ότι είναι έτοιμοςγια «διάλογο» με την Αβάνα για νααναθερμάνει τις σχέσεις των δύοχωρών. Ταυτόχρονα, δήλωσε ότι θαυπογράψει μια συμφωνία πλαίσιο γιατα πυρηνικά με το Ιράν. Τέλος, επιχεί-ρησε να καθησυχάσει αρκετές χώρεςτης Λατινικής Αμερικής, που δεν βλέ-πουν με καλό μάτι την πρόσφατη από-φαση να χαρακτηρίσει τη Βενεζουέλασαν κράτος «απειλή» για τις ΗΠΑ.

Με αυτές τις πρωτοβουλίες ιστορι-κής σημασίας θέλει να τονίσει τον ερ-χομό μιας νέας εποχής στο πλαίσιοτων σχέσεων των χωρών του δυτικούημισφαιρίου. «Ο χρόνος όπου εμείςθεωρούσαμε τόσο συχνά ότι οι ΗΠΑμπορούσαν να παρεμβαίνουν στα εσω-τερικά των χωρών χωρίς συνέπειες,έχει παρέλθει», τόνισε. Ο πρόεδροςΟμπάμα φαίνεται πως θέλει να προ-χωρήσει βλέποντας να φθάνει προς τοτέλος τής δεύτερης θητείας του. Όμωςμέχρι πού μπορεί να φθάσει;

Μ. Κοβάνης

Η συνάντηση των δύοηγετών ΗΠΑ – Κούβαςστον Παναμά είναι ηπρώτη επίσημη μετά τηδιακοπή των σχέσεωντο 1961, δύο χρόνιαμετά την επικράτησητης επανάστασης στηνΚούβα και την επιβολήτου εμπάργκο, που συ-νεχίζεται μέχρι σήμερα.

“


www.smhric.org

Ενά ντιαστο ερ γο στά σιο

Ένας νε κρός, πε ρισ σό -τε ροι α πό 100 τραυ μα -

τίες και 50 δια δη λω τές πουσυ νε λή φθη καν και α γνοού -νται, ή ταν το α πο τέ λε σμα τηςε πί θε σης που ε ξα πέ λυ σε τηνΚυ ρια κή η μογ γο λι κή α στυ νο -μία ε να ντίον χι λιά δων αν -θρώ πων, που δια μαρ τύ ρο ντανγια να μην γί νει έ να χη μι κόερ γο στά σιο στην αυ τό νο μηΈσω Μογ γο λία. Το ερ γο στά -σιο θα μο λύ νει τε ρά στιεςγεωρ γι κές ε κτά σεις με το ξι -κά α πό βλη τα και τους τε λευ -ταίους μή νες έ χει δη μιουρ γη -θεί στην πε ριο χή έ να με γά λοκί νη μα α ντί στα σης που έ χεισυ γκρου στεί ά γρια με τις δυ -νά μεις κα τα στο λής και πα ρα -κρα τι κούς κύ κλους.

www.grupodeestudoscomu-nica.blogspot.com

Απερ γίαστα Mc Donald’s

Με στό χο να α κου στεί ηφω νή τους ε νά ντια στην

ά γρια εκ με τάλ λευ ση των McDonald’s, ερ γα ζό με νοι της ε -ται ρείας σε πε ρισ σό τε ρες α -πό 200 πό λεις 35 χω ρών ε -τοι μά ζο νται να κα τέ βουν τηνΤε τάρ τη σε μια πα γκό σμια α -περ γία. Να ση μειω θεί ό τι πα -ρό λο που η ε ται ρεία έ χει χα -ρα κτη ρί σει την α περ γία ως έ -να γε γο νός α σή μα ντο πουπρο σπα θεί μό νο να προ σελ κύ -σει την προ σο χή των ΜΜΕ, οικι νη το ποιή σεις των τε λευ -ταίων ε τών εί χαν ως α πο τέ -λε σμα την μείω ση των πω λή -σεων της κα τά 4%.

www.maya.com.bd

Αλλη λεγ γύηα πέ να ντιστην πα τριαρ χία

∆ε κά δες χι λιά δες γυ -ναί κες έ χουν χρη σι μο -

ποιή σει σε λί γες μό λις ε βδο -μά δες την τη λε φω νι κή πλατ -φόρ μα Maya στο Μπα γκλα -ντές, στην ο ποία μπο ρούν ε -λεύ θε ρα να στέλ νουν ε ρω τή -μα τα με το κι νη τό τους και ναπαίρ νουν ά με σες α πα ντή σεις.Η πρω το βου λία ξε κί νη σε α πόδιά φο ρες φε μι νι στι κές ορ γα -νώ σεις με στό χο την εν δυ νά -μω ση των γυ ναι κών, σε μιαχώ ρα που η πα τριαρ χία δη -μιουρ γεί ποι κί λους α πο κλει -σμούς, 600.000 γυ ναί κες πε -θαί νουν κά θε χρό νο α πό ε πι -πλο κές που σχε τί ζο νται μετην ε γκυ μο σύ νη, ε νώ το 66%των κο ρι τσιών πα ντρεύο νταιπριν τα 18 τους χρό νια.

∆η μή τρης Γκι βί σης[email protected]

στα

δίκτ

υα τ

ου κ

όσµο

υ

ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΥΤΙΝ

Η Ρωσία δεν απειλεί καιδεν μπορεί να απειλείται

Tην περασμένη Πέμπτη ο πρόεδροςτης Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιναπάντησε επί τέσσερες ώρες σεεβδομήντα ερωτήσεις που τουτέθηκαν στην ετήσια καθιερωμένη«ζωντανή» τηλεοπτική συζήτηση. Το2014 οι περισσότερες ερωτήσειςπεριστράφηκαν γύρω από τηνΚριμαία και την Ουκρανία, ενώ φέτοςοι περισσότερες ερωτήσειςαφορούσαν σε θέματα οικονομίας. Αςδούμε ποια ήταν τα κύρια σημεία τηςσυνέντευξης.

Ηρώσικη οικονομία λόγω κυρίωςεξωτερικών περιορισμών και πιέ-σεων παρουσίασε προβλήματα

ρυθμών ανάπτυξης. Παρόλα αυτά έγινεσυγκράτηση των πληθωριστικών πιέ-σεων και το ρούβλι τελευταία ανακάμ-πτει σε σχέση με το ευρώ και το δολάριο.Το ΑΕΠ το 2014 αυξήθηκε κατά 0,6%. Ηανεργία πέρυσι ήταν 5,3-5,4 %, ενώ τώραείναι περίπου 5,8%. Το ενεργητικό τωνρώσικων τραπεζών έφτασε στα 77 τρισ.ρούβλια (περίπου 1,5 τρισ. δολάρια),κάτι που μαρτυράει τη σταθερότητα τουπιστωτικού συστήματος. Οι κυρώσειςδεν μπορούν να κλονίσουν τη Ρωσία, ανδιατηρηθεί η ενότητα της κοινωνίας. Οικυρώσεις πλέον δεν σχετίζονται με τηνουκρανική κρίση, αλλά έχουν καθαρά πο-λιτικό χαρακτήρα και σκοπό τη μείωσητων ρυθμών ανάπτυξης της Ρωσίας. Ηρώσικη οικονομία δεν πρέπει να προσ-δοκά γρήγορη άρση των κυρώσεων, αλλάνα τις χρησιμοποιήσει για να αντικατα-στήσει μέρος των εισαγωγών με εγχώριαπροϊόντα. Τα δύσκολα έχουν περάσει καιη οικονομία θα ανακάμψει σε διάστημαμικρότερο των δύο ετών.

Μεταξύ αυτών που υπέβαλαν ερωτή-σεις ήταν και ο πρώην υπουργός οικονο-μικών της Ρωσίας Αλεξέι Κουντρίν, οοποίος το τελευταίο διάστημα αντιπολι-τεύεται από νεοφιλελεύθερες θέσεις τηνοικονομική πολιτική της κυβέρνησης.∆ήλωσε ότι είναι αντίθετος στο να προ-

χωρήσει η σημερινή κυβέρνηση σε μεί-ωση μισθών και αύξηση των ορίων συν-ταξιοδότησης. Η Ρωσία ενδιαφέρεται γιαυψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, αρκεί ναμην επωμίζονται το βάρος οι πολίτες.

Το δημόσιο χρέος πολλών χωρών. Τοδημόσιο χρέος των ΗΠΑ είναι πλέον με-γαλύτερο από το ΑΕΠ της χώρας. Αυτόπροκαλεί ανησυχία, όχι μόνο στις ΗΠΑ,αλλά για όλη την παγκόσμια οικονομίακαι είναι δύσκολο να προβλέψει κανείςτην εξέλιξη αυτής της κατάστασης. Απότην άλλη «ξηλώνονται οι ραφές» της ευ-ρωζώνης. Τι θα γίνει με τις χώρες πουέχουν δημόσιο χρέος 174% του ΑΕΠτους; Τι θα κάνουν οι κυβερνήσεις τωνχωρών της ευρωζώνης με χώρες που αδυ-νατούν να πληρώσουν;

Η πώληση συστημάτων αντιπυραυλι-κής άμυνας S-300 στο Ιράν δεν αποτελείαπειλή γιατί η Τεχεράνη το τελευταίοδιάστημα δείχνει μεγάλη ευελιξία στηνεξωτερική της πολιτική και προσπαθείνα βρίσκει συμβιβαστικές λύσεις σε όλατα θέματα. Υπενθύμισε ότι η Ρωσία ακύ-ρωσε τη συμφωνία που είχε υπογράψειμε τη Συρία για πώληση παρόμοιων συ-στημάτων, συνυπολογίζοντας και τηθέση του Ισραήλ. Η κυβέρνηση της Συ-ρίας έδειξε κατανόηση και η Ρωσία τηςεπέστρεψε 400 εκατ. δολάρια που είχεδώσει ως προκαταβολή. Η πώλησηαυτών των συστημάτων στο Ιράν μπορείνα αποτελέσει αποτρεπτικό παράγονταστις πολεμικές συγκρούσεις που έχουνξεσπάσει στην Υεμένη. Άλλωστε η Ρωσίαδεν είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτήςόπλων στη Μέση Ανατολή, αλλά οι ΗΠΑ.

Ρώσοι και Ουκρανοί είναι ο ίδιος λαός,και η ουκρανική κυβέρνηση ακολουθείλανθασμένη πολιτική. Οι εξωτερικέςσχέσεις δεν δημιουργούνται πάνω σεσυμπάθειες ή αντιπάθειες, αλλά προσ-διορίζονται από τα συμφέρονται τηςκάθε χώρας. Κάτω από αυτό το πρίσμαεξετάζονται οι σχέσεις της Ρωσίας με τηνΟυκρανία. Ο ουκρανός πρόεδρος ΠέτροΠοροσένκο συχνά αλλάζει θέσεις. Και οπρόεδρος και η κυβέρνηση της Ουκρα-

νίας διαπράττουν μεγάλα λάθη με πολύαρνητικά αποτελέσματα. Μοναδική διέ-ξοδος από τη σύνθετη κατάσταση στηνοτιο-ανατολική Ουκρανία είναι η υλο-ποίηση των συμφωνιών του Μινσκ, ησυνταγματική μεταρρύθμιση και η επί-λυση των οξύτατων προβλημάτων τουΝτονμπάς. Όταν ο Π. Ποροσένκο έγινεπρόεδρος είχε τη δυνατότητα να σταμα-τήσει τον πόλεμο, αλλά δεν το έκανε.Όλες οι επιθέσεις είχαν τραγικό αποτέ-λεσμα πριν απ’ όλα για τους ουκρανούςκαι τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.Αυτό ήταν και το μεγάλο λάθος που οδή-γησε σε αδιέξοδο. Προϋπόθεση για τηνεξομάλυνση των σχέσεων με το Κίεβοείναι η αναγνώριση της Μόσχας ως ισό-τιμο εταίρο και ο σεβασμός δικαιωμάτωντων ρώσων ή όσων θεωρούν ότι είναιΡώσοι και είναι κάτοικοι της Ουκρανίας.

Η Ρωσία δεν θεωρεί ότι κάποια χώρααποτελεί εχθρό της και δεν θα πρότεινεσε κάποια χώρα να θεωρεί τη Ρωσίαεχθρό της. Ο Β. Πούτιν υπενθύμισε ότι ηχώρα έχει πολύ μεγάλες δυνατότητεςανάπτυξης, μεγάλο φυσικό πλούτο, με-γάλο πληθυσμό και αποτελεί μεγάλη πυ-ρηνική δύναμη. Όσο για την αποκατά-σταση των σχέσεων με τις χώρες της∆ύσης, δήλωσε ότι αυτές οι χώρες θαπρέπει να σέβονται τη Ρωσία. Οι χώρεςπου θεωρούν ότι αποτελούν το μοναδικόκέντρο του κόσμου (ΗΠΑ) δεν ενδιαφέ-ρονται για συμμάχους, αλλά για υποτα-κτικούς. Η Ρωσία είναι πάντα ανοιχτή γιασυνεργασία. Κατά τη δεκαετία του ’90 ηΡωσία ανοίχτηκε προς τη ∆ύση και περί-μενε κάτι αντίστοιχο. Η ∆ύση ήταν όλοχτυπήματα στο ώμο στο Μπόρις Γιέλτσινμέχρι τη στιγμή που διατύπωσε τη θέσητης χώρας του για τη Γιουγκοσλαβία.Τότε «έλυσαν όλα τα σκυλιά για να τονφάνε». Όταν γίνεται αισθητή η θέση τηςΡωσίας ή όταν γίνεται λόγος για τα συμ-φέροντά της, τότε υπάρχει σκληρή αντί-δραση από την άλλη πλευρά.

Μιχάλης Ρένεσης

Ο Β. Πούτιν υπενθύμισεότι η χώρα έχει πολύμεγάλες δυνατότητεςανάπτυξης, μεγάλοφυσικό πλούτο, μεγάλοπληθυσμό και αποτελείμεγάλη πυρηνικήδύναμη. Όσο για τηναποκατάσταση τωνσχέσεων με τις χώρεςτης ∆ύσης, δήλωσε ότιαυτές οι χώρες θαπρέπει να σέβονται τηΡωσία.

“

1166 ΜΝΗΜΗ Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015

Πρώτη εικόνα: Φρίντα, φως, φλόγα.Τρεις λέξεις φέγγουσες για την ίδιαεικόνα. Ξανθά μαλλιά, κάτασπρο δέρμα,μάτια σκούρα καστανά που κυριαρχούσανστο φέγγος. Ευφυής, καλλιεργημένη,

τολμηρή, παθιασμένη. Φλεγομένη και μη καιομένη,όχι όμως βάτος, αλλά δέντρο ανθισμένο –τουλάχιστον αυτό, καθώς έφυγε πάνω στη νιότητης.

∆εύτερη εικόνα : Η κυρά Λένη, η μάνατης: Μαλλιά πιασμένα σε κότσοστρογγυλό. Όλο και πιο άσπρος. «Ουράπαγωνιού» τον είχε περιγράψει κάποτε ηΦρίντα σε ένα της γραπτό. Μεσσήνια,

σχετικά ευκατάστατη στο γενέθλιο τόπο της, τηΘουρία, χήρα πια, που ήρθε στην Αθήνα με, και για,την έφηβη κόρη της. ∆εν είχε άλλο παιδί. Μια μάνακαι για όλους εμάς, τη φοιτητική παρέα της κόρηςτης, ιδιαίτερα για όσους δεν είχαν οικογένεια στηνΑθήνα. Να μας ταΐσει από την κατσαρόλα παρά τηνοικονομική δυσχέρεια, να μας κουβεντιάσει στασκληρά χρόνια της δικτατορίας. Η πιο βαθιά, η πιοτρυφερή, αλλά και ταυτόχρονα η πιο δραματικήσχέση, που είχε στη σύντομη ζωή της η Φρίντα, ήτανμε τη μάνα της. Με κανέναν άλλο. Αυτό τουλάχιστοννομίζω. Και αυτή η σχέση, επηρέασε άμεσα ή έμμεσατα πάντα στη ζωή της Φρίντας.

Τρίτη εικόνα: Ο χώρος. Ένα ταπεινό μικρόισόγειο διαμέρισμα στην Τσιμισκή, δίπλαστην Ασκληπιού, για να είναι η Φρίντακοντά στη Φιλοσοφική Σχολή, στηΣόλωνος. (Πολλοί φοιτητές μέναμε τότε

εκεί γύρω, ήταν η γειτονιά μας.) Κάτω μωσαϊκό. Έναπετρογκάζ για το μαγείρεμα. Πολύ αργότερα η κυράΛένη και η Φρίντα πιάσανε ένα καλύτερο διαμέρισμαστον πρώτο όροφο της ίδιας πολυκατοικίας, που δενείχε ασανσέρ. Εκεί ήρθαν και μερικά έπιπλα από τοπαλιό σπίτι της Θουρίας. Εκεί μαζευτήκαμε, η στενήπαρέα, και μετά την κηδεία της, και την κλάψαμε,και τραγουδήσαμε δυο τρία από τα λαϊκά τραγούδιαπου της άρεσαν, και γευτήκαμε ψάρι όπως ζητά τοτελετουργικό, και όπως είχαν φροντίσει τααγαπημένα της ξαδέρφια. Όλοι, όσοι ζήσαμε απόκοντά την Φρίντα, έχουμε την εικόνα της εκεί, στηνπολυκατοικία της Τσιμισκή. Μου φαίνεται σαν τόποςκαταγωγής κι αυτός, σαν μήτρα που την κυοφόρησεεπί χρόνια, άλλωστε έζησε και η μάνα της σε όλα τααθηναϊκά της χρόνια. Έζησα όμως την Φρίντα και σε άλλους χώρους: γιαένα πολύ μεγάλο διάστημα σε ένα διαμέρισμα στοΚολωνάκι προς τον Λυκαβηττό, όσο ακόμα ήτανδικτατορία. Λιγότερο σε ένα διαμέρισμα στηνΚαλλιδρομίου και Μπενάκη, κι ελάχιστα σε ένα άλλοδιαμέρισμα στον Καρέα. Τα δυο τελευταία επειδήείχα εγκατασταθεί στην Πάτρα, και την έβλεπαμερικές φορές όταν ερχόμουν στην Αθήνα. Έχω,πάντως, την αίσθηση ότι η Φρίντα έφευγε, ή μάλλονπροσπαθούσε να διαφύγει, κι έμενε για μεγάλαδιαστήματα αλλού, με άλλους ανθρώπους που είχεαγαπήσει. Όμως επέστρεφε, θα έλεγα ότι σχεδόνμοιραία επέστρεφε, στην Τσιμισκή.

““

“

ΣΑΡΑΝΤΑΟΚΤΩ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ, ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ, ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΦΡΙΝΤΑΣ ΛΙΑΠΠΑ

Είκοσι χρόνια, ο δικός μου νόστοςΜε την πικρή γεύση που αφήνει η απώλεια, συχνά έλεγχατον εαυτό μου που στην «Εποχή» δεν βρήκαμε το χρόνο ναμιλήσουμε, κάποια στιγμή, για την Φρίντα. Ποια ήταν, όμως,η Φρίντα, η συνοδοιπόρος πλούσιων σε οράματα και αγώ-νες εποχών, επικίνδυνων εποχών, που ήξερε θαυμάσια ναμάχεται από τις γραμμές της σπουδαστικής αντιστασιακήςοργάνωσης Ρήγας Φεραίος, αλλά και να αφιερώνεται στηντέχνη της; Σε μια όμορφη και περιεκτική εκδήλωση, πουοργάνωσε λίγους μήνες πριν στην Αθήνα ο Πάμισος, έναςσύλλογος της ιδιαίτερης πατρίδας της, της Μεσσήνης, ξε-

χωρίσαμε την ομιλία της Ρέας και το σημείωσα στο μυαλόμου, ότι φέτος στην επέτειο της 21ης Απριλίου η γνωριμίατων σημερινών, ιδίως των νέων, αναγνωστών μας με έναναπό τους νέους της δεκαετίας του ’60 θα ήταν ο καλύτε-ρος τρόπος να μιλήσουμε για αυτήν την εφτάχρονη τραγω-δία. Η ιδέα άρεσε και στην Ρέα, που ευχαρίστως μαςέδωσε το κείμενό της, το οποίο πραγματικά αποτυπώνειμε έναν ήπιο και εναργή τρόπο το κλίμα και τα έργα μιαςμακράς διαδρομής.

Π.Κλ.

Της Ρέας Γαλανάκη

Μπήκαμε, λοιπόν, στη ΦιλοσοφικήΣχολή με τις εξετάσεις του 1965.Ήμασταν συμφοιτήτριες, αλλά δεν

γνωριζόμασταν από την αρχή. Η Φρίντα ήταντο πρόσωπο που με οδήγησε στη ΝεολαίαΛαμπράκη λίγους μόνο μήνες πριν από τη δι-κτατορία (καθοδήγηση στη Φιλοσοφική εί-χαμε τότε την Αλέκα Παπαρρήγα). Συνδεότανμε τον Νικόλα Βουλέλη, που ήδη έβγαζε ένακαλό περιοδικό στη Σχολή με τον τίτλο«Αργώ». ∆εν θα μιλούσα όμως για τη Φρίνταεδώ, αν η σχέση μας περιοριζόταν σε τούτα.Η δική μας ιστορία ξεκίνησε ουσιαστικά μετάτη δικτατορία.

Η τόσο γενναία Φρίντα, η τόσο ευάλωτηΦρίντα, ήταν από τους μετρημένους στα δά-χτυλα του ενός χεριού που αντιστάθηκαναμέσως στη δικτατορία, και τούτο πρέπει ναυπογραμμιστεί. ∆εν πέρασε φυσικά πολύςκαιρός, πιάστηκε. Έμεινε προφυλακισμένηστις φυλακές Αβέρωφ γι’ αρκετούς μήνες.∆ικάστηκε από ένα απίστευτα σκληρό στρα-τοδικείο τον Νοέμβρη του 1968, ως μέλοςτης πρώτης παράνομης αριστερής φοιτητι-κής οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος». Ας πω ότιο Νικόλας Βουλέλης πιάστηκε αργότερα καιδικάστηκε χωριστά. Εγώ ήμουν παρούσα στοανελέητο εκείνο στρατοδικείο, επειδή οΝίκος Γιανναδάκης, αριστερός φοιτητής τηςΝομικής, με τον οποίο κλεφτήκαμε και παν-τρευτήκαμε μόλις έγινε δικτατορία, ήτανένας από τους τρεις αρχηγούς της παραπάνωοργάνωσης και καταδικάστηκε σε εικοσαετήφυλάκιση (ο βασιλικός επίτροπος είχε προ-τείνει θάνατο ή ισόβια για τους τρεις ταγούς–οι «εγκληματικές» πράξεις όλων των φοιτη-τών ήταν βέβαια κάτι προκηρύξεις, ένα πανόκαι μια παράνομη εφημερίδα). Σκέφτομαι,και όχι μόνο εγώ, ότι αυτή η δίκη υπήρξε ητελευταία της εποχής του Εμφύλιου, ότι αυτήσηματοδότησε το τέλος του, τόσο ανελέητηπου υπήρξε.

Η Φρίντα καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυ-λάκιση, αλλά βγήκε με αναστολή. Θυμάμαιότι πήγα να την βρω αμέσως στο ισόγειο δια-μέρισμα της Τσιμισκή και ότι, αγκαλιασμένεςστο παλαιικό σιδερένιο διπλό κρεβάτι τηςμητέρας της, κλαίγαμε για ώρες. Ήμασταντότε μόλις εικοσιενός χρονών κορίτσια. Καιθέλω να προσθέσω ακόμη ότι, σαν από κά-ποιο άγραφο νόμο, οι σύντροφοι αυτής τηςδίκης μαζευτήκαμε μετά από δυόμισι δεκαε-τίες στο ίδιο μικρό διαμέρισμα και σηκώσαμεεναλλάξ στα χέρια τη σορό της Φρίντας ώςτον τάφο.

Βρήκε δουλειά σε μια γκαλερί, το πανεπι-στήμιο το είχε παρατήσει με την έναρξη τηςδικτατορίας, ανοίχτηκε όμως προς τον κινη-ματογράφο. ∆υο χρόνια αργότερα, διαγρά-φτηκε από το Πανεπιστήμιο, με συνοπτικέςδιαδικασίες κι αυτή, όπως οι φυλακισμένοιφοιτητές. Έγραφε, έγραφα κι εγώ. Θυμάμαι

στην, ταπεινότατη επίσης γκαρσονιέρα πουζούσα κι εγώ τότε, την Φρίντα, εμένα καισυχνά τον «χαοτικό» τότε ∆ήμο Μαυρομμάτη,τον παλιότερο καθοδηγητή και φίλο μαςστενό μετά την επάνοδό του από την εξορίαγια λόγους υγείας, να συζητάμε παθιασμένα,ατελείωτα για τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τονΚαβάφη, τον Σαχτούρη, τον Βιζυηνό, τονΑναγνωστάκη, τον Πατρίκιο, για την αρχαίατραγωδία, τους αρχαίους μύθους και τον Λε-κατσά, αλλά και για τα δικά μας τα πρωτό-λεια γραπτά. Ο ∆ήμος ήταν που μας έφερε κιακούσαμε εκεί σε μαγνητόφωνο τη, φυσικάπαράνομη, πρώτη μουσική του Θεοδωράκη,την «Κατάσταση πολιορκίας». Θυμάμαι τηβαθιά συγκίνησή μας.

Μεγάλο πείσμα εκτός από ταλέντο

Οι κοριτσίστικες κουβέντες μας, τα κοινάδιαβάσματά μας, οι πνευματικές και καλλι-τεχνικές αναζητήσεις με την Φρίντα εκείνηςτης εποχής, μένουν μέσα μου ακέραιες. Τοίδιο και οι έντονοι πολιτικοί μας προβλημα-τισμοί, οι αμφισβητήσεις μας, ιδίως μετά τηδιάλυση των ψευδαισθήσεων λόγω της ει-σβολής της Σοβιετικής Ένωσης με τανκςστην Τσεχοσλοβακία, αλλά και λόγω της διά-σπασης της Αριστεράς. Έτσι ωριμάζαμε στοπέρασμα των χρόνων, ενώ η κάθε μια μαςπροσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της τρα-βώντας τον προσωπικό της δρόμο σε μια ζωήπου, πρέπει να το σημειώσω κι αυτό, υπήρξεπολύ πιο συντροφική, πιο ομαδική και πολύπιο έντονη -κι όλα τούτα όχι μόνον εξαιτίαςτης νεότητάς μας. Στα υπέρ εκείνης περιόδουείναι, νομίζω, ότι υπήρξαμε στοχαστικοί, φι-λομαθείς αλλά και θαρραλέοι, μπορεί καιοριακοί καμιά φορά, ουδέποτε όμως πουρι-τανοί. Η δύσκολα κερδισμένη ελευθερία, με-σούσης μάλιστα της δικτατορίας, τόσο στοεπίπεδο της σκέψης όσο και της προσωπικήςζωής μας, αυτό το μείγμα βαθιάς ανάσας, απ’τη μια, και πνιγμού, από την άλλη, μας έδωσε-κρίνω εκ των υστέρων- ένα μεγάλο μάθημαζωής, ουσιαστικά ένα γερό θεμέλιο για τοόποιο μεταγενέστερο έργο μας, κινηματο-γραφικό, συγγραφικό, ή άλλο. Ένα θεμέλιοπου, επιπλέον, μας έσπρωξε ακόμη και νααπομακρυνθούμε απ’ αυτό το ίδιο, για ναανοιχτούμε σε καινούριες, ανεξάρτητες αφη-γήσεις. Μας έδωσε όμως και μεγάλο πείσμα:η Φρίντα επέμενε ότι πρέπει να έχεις μεγάλοπείσμα εκτός από ταλέντο, για να κάνεις κάτιτι στην τέχνη.

Εκείνα τα χρόνια η Φρίντα μετέφρασε, μετη δική μου στενή συνεργασία, το «Τι είναι ηΙστορία» του Καρ, νομίζω για τις εκδόσειςΕξάντας. Οι μεγάλες κοινές παρέες μας συ-νεχίστηκαν για χρόνια -εύκολα θα μπορούσανα αραδιάσω καμιά τριανταριά ονόματαφίλων και γνωστών από εκείνη την περίοδο,που κάποιοι τους είναι και σήμερα εδώ για νατιμήσουν την Φρίντα. Οι διασκεδάσεις και τα

ξενύχτια μας επίσης συνεχίστηκαν, με ηγερίαπάντοτε την Φρίντα, φίλη του Τσιτσάνη, τουΜπάρμπα-Γιάννη, γνώριμη της Μπέλλου,χωρίς να παύει να είναι μια βαθιά καλλιεργη-μένη διανοούμενη, μια ποιήτρια, μια εκκολα-πτόμενη σκηνοθέτης. Άλλωστε τα γραπτάτης και τα κινηματογραφικά της έργα, αυτόδείχνουν. Λίγοι όμως είναι αυτοί που ξέρουντην άλλη πλευρά της φωτεινής σελήνης, τηςπανσελήνου μάλλον, που υπήρξε η Φρίντα.Πλευρά εκρηκτική κι εξαιρετικά δύσβατηκαμιά φορά.

Η Φρίντα κυριαρχούσε στις κάθε λογής πα-ρέες με την ευφυΐα, την καλλιέργεια, την έν-ταση, τη ζεστασιά, αλλά και με την ομορφιάτης. Είχε την τύχη να γνωριστεί, και να συν-δεθεί, με αρκετούς συγγραφείς, ποιητές, ζω-γράφους, σκηνοθέτες της εποχής, επειδή οΓιοχάνες Βάισερτ, διευθυντής θαρρώ τότετου Ινστιτούτου Γκαίτε και για χρόνια σύν-τροφος της Φρίντας, διακινδυνεύοντας οίδιος, παρείχε στο Γκαίτε ένα βήμα σχετικάελεύθερης έκφρασης, από τα ελάχιστα τέτοιασημεία που υπήρξαν κατά τη διάρκεια της δι-κτατορίας στην Αθήνα. Θα περιοριστώ σταονόματα του Τσίρκα, του Ταχτσή, του Βαλτι-νού, του ζωγράφου Ξενάκη.

Θυμάμαι έως και τα βιβλία που κουβαλού-

σαμε η Φρίντα κι εγώ σε εκδρομές με φίλους,και τις συζητήσεις μας γι’ αυτά μέσα σε πολύσυγκεκριμένα εξοχικά τοπία. Από μια τέτοιαεκδρομή στο Καστρί Κυνουρίας, όπου μάλι-στα διανυκτερεύσαμε στο σπίτι του ΘανάσηΒαλτινού, σώζεται η μοναδική φωτογραφίαμε τις δυο μας μόνο. Έχω φυλάξει, βέβαια,τα κατά καιρούς γράμματά της.

Θυμάμαι, επίσης, έντονα μια χαρακτηρι-στική σκηνή από τις μέρες του ’74, όταν κη-ρύχτηκε η γενική επιστράτευση από τηχούντα λόγω Κύπρου. Πέρασα και την πήρααπό την Τσιμισκή, κατεβαίναμε με τα πόδιαπρος τους κεντρικούς δρόμους, έχοντας μόνοτην ταυτότητα και λίγα χρήματα πάνω μας,προπάντων έχοντας για άλλη μια φορά τηνψευδαίσθηση, και κατόπιν τη διάψευση, ότιεπιτέλους θα ξεσηκωνόταν αυτή τη φορά οκόσμος εναντίον των δικτατόρων.

Πάλεψε γενναία

Πέρασε καιρός, εγώ ζούσα πια στην Πάτρα,ενώ η Φρίντα είχε γυρίσει από το Λονδίνο,όπου είχε μείνει δυο, νομίζω, χρόνια. Ο αί-σιος έρωτάς της με τον μόνο άντρα που παν-τρεύτηκε, τον Κυριάκο, είχε ωριμάσει. Μουτηλεφώνησε και μου είπε να έρθω στηνΑθήνα για να κουβεντιάσουμε για κάτι, πουίσως θα «άλλαζε τη ζωή μου». Ήρθα γεμάτηπεριέργεια μετά από ένα επεισοδιακό ταξίδι,συναντηθήκαμε στο τότε Ντόλτσε και μουπρότεινε να κάνουμε μαζί σε κινηματογρα-φικό σενάριο τις «Βάκχες» του Ευριπίδη. Καιτο κάναμε με πολλές συναντήσεις και ατε-λείωτες συζητήσεις, δουλεύοντας συστημα-τικά και σκληρά στις τακτικές πλέον συναν-τήσεις μας, μολονότι εκείνο το σενάριο δενγυρίστηκε ποτέ.

Είναι αυτονόητο ότι παρακολουθούσαμεστενά η μια τη δουλειά της άλλης. Όταν το1989 βγήκε το πρώτο μου μυθιστόρημα, «Οβίος του Ισμαήλ Φερίκ πασά», και της τοέστειλα, μου τηλεφώνησε ενθουσιασμένηαλλά και πολύ συγκινημένη από το αναρρω-τήριο, όπου είχε αποσυρθεί για να ηρεμήσεισε μιαν ακόμη δύσκολη φάση της ζωής της.«Εγεννήθη συγγραφέας» μου είπε, αυτολεξεί,κι αυτό με βοήθησε πολύ.

∆εν πέρασε πολύς καιρός, συκοφαντήθηκεδημόσια από ένα πανίσχυρο άτομο, που επι-πλέον της έκανε εντελώς άδικα και παρά-λογα μήνυση για μια σκηνή του τελευταίουέργου της. Μου τηλεφώνησε στην Πάτρα γιανα μου ζητήσει ευγενικά να είμαι μάρτυραςυπεράσπισης. Το θεωρούσα αυτονόητο, τηνμάλωσα μάλιστα που μου πρότεινε να το σκε-φτώ. Η δίκη αυτή δεν έγινε, επειδή η μήνυσηαποσύρθηκε όταν έγινε γνωστό ότι η Φρίνταέπασχε από σοβαρό καρκίνο. ∆ικηγόρος υπε-ράσπισης θα ήταν ο κοινός μας φίλος Ν.Κωνσταντόπουλος.

Ήταν άρρωστη, είχε επιστρέψει για στερνήφορά στο διαμέρισμα της Τσιμισκή. Την συ-

ναντούσα εκεί, αλλά και στην κλινική κατό-πιν, όσο πιο συχνά μπορούσα, καθώς ζούσασε άλλη πόλη. Η Φρίντα πέρασε τα λίγα χρό-νια της αρρώστιας της με τη συγκινητικήσυμπαράσταση του Κυριάκου, που έμεινε στοπλευρό της μέχρι και την τελευταία της πνοή.Θυμάμαι βέβαια πάρα πολλά και απ’ αυτή τηνπερίοδο (αλήθεια, πώς να συνοψίσεις μιασχέση ζωής στο «νόστο» μιας δεκάλεπτηςομιλίας; Όσα λέγονται είναι μόνο η μιανύχτα, όσα δεν λέγονται οι υπόλοιπες χίλιεςνύχτες). Λέω λοιπόν αυτό μόνο, ότι θαύμασαγια άλλη μια φορά το πείσμα της Φρίντας, ναπαλέψει αυτή τη φορά με τον Χάρο. Και πά-λεψε γενναία.

Θα ήθελα να τελειώσω διαβάζοντας μια πα-ράγραφο από ένα διήγημα που έγραψα το1996 για τη Φρίντα, το αφιέρωσα στη μνήμητης, με τίτλο «Ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι», οδε τίτλος του υπήρξε και ο τίτλος σε ένα με-ταγενέστερο βιβλίο διηγημάτων μου1:

«…Όπως ο σκηνοθέτηςχτυπά με το ραβδί του τη λευκήοθόνη για να δείξει -σκηνοθέ-της ήσουν άλλωστε και συ-,

έτσι άπλωσες ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι στασημεία του ορίζοντα. Πρόλαβα να δω χρυσάτραπέζια με τους παλιούς μας φίλους ναγεύονται ψωμί αθέατο, να πίνουνε κρασί αέ-ρινο, να τραγουδούν τα τελευταία που τρα-γουδήθηκαν στη χώρα μας τραγούδια. Να δωνεράιδες που χορεύαν να πετούν από το πρό-σωπό τους το μαντίλι, ξεσκεπάζοντας πρό-σωπα αγαπημένων φιλενάδων, και τα αγόριαγύρω τους να αρπάξουν το μαντίλι του έρωτάτους. Να δω, μέσα στα χρόνια που περνάνεδίχως άλλο έρμα, τη συμβολή μιας λέξης,μιας εικόνας, ενός ήχου, ώστε να ξημερώσειη επόμενη μέρα σαν κανονική μέρα. Να δωτη βλάβη και το όφελος εκείνης της νεανικήςφυλάκισης πάνω σε ανθρώπους, που έκτοτεδεν εμπιστεύονταν πια σε κανένα τη ζωή τουςεκτός απ’ όσους γνώριζαν από τα χρόνιαεκείνα – κι ας έχει πάρει ο καθένας μας καιάλλο δρόμο, αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Ναδω, καλή μου, εσένα, ν’ αποχαιρετάς το φως,καθώς εμείς οι υπόλοιποι, φαντάσματα ενόςπαλιού κι αληθινού στρατοδικείου, σε κου-βαλούσαμε στους ώμους για τον τελευταίοσου περίπατο στη γη…».

Σημείωση

1. «Ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι», διηγήματα,εκδ. Καστανιώτης 2004. Τιμήθηκε με τοΚρατικό Βραβείο ∆ιηγήματος.

Επιμέλεια: Ζωή Γεωργούλα

Ο Βασίλης Τσιτσάνης και η Φρίντα Λιάππα.

Κατεβαίναμε με τα πόδιαπρος τους κεντρικούςδρόμους, έχοντας μόνοτην ταυτότητα και λίγαχρήματα πάνω μας,προπάντων έχοντας γιαάλλη μια φορά τηνψευδαίσθηση, και κατόπιντη διάψευση, ότιεπιτέλους θαξεσηκωνόταν αυτή τηφορά ο κόσμος εναντίοντων δικτατόρων.

“

1177ΜΝΗΜΗΗ ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015

ΣΑΡΑΝΤΑΟΚΤΩ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ, ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ, ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΦΡΙΝΤΑΣ ΛΙΑΠΠΑ

Είκοσι χρόνια, ο δικός μου νόστοςΜε την πικρή γεύση που αφήνει η απώλεια, συχνά έλεγχατον εαυτό μου που στην «Εποχή» δεν βρήκαμε το χρόνο ναμιλήσουμε, κάποια στιγμή, για την Φρίντα. Ποια ήταν, όμως,η Φρίντα, η συνοδοιπόρος πλούσιων σε οράματα και αγώ-νες εποχών, επικίνδυνων εποχών, που ήξερε θαυμάσια ναμάχεται από τις γραμμές της σπουδαστικής αντιστασιακήςοργάνωσης Ρήγας Φεραίος, αλλά και να αφιερώνεται στηντέχνη της; Σε μια όμορφη και περιεκτική εκδήλωση, πουοργάνωσε λίγους μήνες πριν στην Αθήνα ο Πάμισος, έναςσύλλογος της ιδιαίτερης πατρίδας της, της Μεσσήνης, ξε-

χωρίσαμε την ομιλία της Ρέας και το σημείωσα στο μυαλόμου, ότι φέτος στην επέτειο της 21ης Απριλίου η γνωριμίατων σημερινών, ιδίως των νέων, αναγνωστών μας με έναναπό τους νέους της δεκαετίας του ’60 θα ήταν ο καλύτε-ρος τρόπος να μιλήσουμε για αυτήν την εφτάχρονη τραγω-δία. Η ιδέα άρεσε και στην Ρέα, που ευχαρίστως μαςέδωσε το κείμενό της, το οποίο πραγματικά αποτυπώνειμε έναν ήπιο και εναργή τρόπο το κλίμα και τα έργα μιαςμακράς διαδρομής.

Π.Κλ.

Της Ρέας Γαλανάκη

Μπήκαμε, λοιπόν, στη ΦιλοσοφικήΣχολή με τις εξετάσεις του 1965.Ήμασταν συμφοιτήτριες, αλλά δεν

γνωριζόμασταν από την αρχή. Η Φρίντα ήταντο πρόσωπο που με οδήγησε στη ΝεολαίαΛαμπράκη λίγους μόνο μήνες πριν από τη δι-κτατορία (καθοδήγηση στη Φιλοσοφική εί-χαμε τότε την Αλέκα Παπαρρήγα). Συνδεότανμε τον Νικόλα Βουλέλη, που ήδη έβγαζε ένακαλό περιοδικό στη Σχολή με τον τίτλο«Αργώ». ∆εν θα μιλούσα όμως για τη Φρίνταεδώ, αν η σχέση μας περιοριζόταν σε τούτα.Η δική μας ιστορία ξεκίνησε ουσιαστικά μετάτη δικτατορία.

Η τόσο γενναία Φρίντα, η τόσο ευάλωτηΦρίντα, ήταν από τους μετρημένους στα δά-χτυλα του ενός χεριού που αντιστάθηκαναμέσως στη δικτατορία, και τούτο πρέπει ναυπογραμμιστεί. ∆εν πέρασε φυσικά πολύςκαιρός, πιάστηκε. Έμεινε προφυλακισμένηστις φυλακές Αβέρωφ γι’ αρκετούς μήνες.∆ικάστηκε από ένα απίστευτα σκληρό στρα-τοδικείο τον Νοέμβρη του 1968, ως μέλοςτης πρώτης παράνομης αριστερής φοιτητι-κής οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος». Ας πω ότιο Νικόλας Βουλέλης πιάστηκε αργότερα καιδικάστηκε χωριστά. Εγώ ήμουν παρούσα στοανελέητο εκείνο στρατοδικείο, επειδή οΝίκος Γιανναδάκης, αριστερός φοιτητής τηςΝομικής, με τον οποίο κλεφτήκαμε και παν-τρευτήκαμε μόλις έγινε δικτατορία, ήτανένας από τους τρεις αρχηγούς της παραπάνωοργάνωσης και καταδικάστηκε σε εικοσαετήφυλάκιση (ο βασιλικός επίτροπος είχε προ-τείνει θάνατο ή ισόβια για τους τρεις ταγούς–οι «εγκληματικές» πράξεις όλων των φοιτη-τών ήταν βέβαια κάτι προκηρύξεις, ένα πανόκαι μια παράνομη εφημερίδα). Σκέφτομαι,και όχι μόνο εγώ, ότι αυτή η δίκη υπήρξε ητελευταία της εποχής του Εμφύλιου, ότι αυτήσηματοδότησε το τέλος του, τόσο ανελέητηπου υπήρξε.

Η Φρίντα καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυ-λάκιση, αλλά βγήκε με αναστολή. Θυμάμαιότι πήγα να την βρω αμέσως στο ισόγειο δια-μέρισμα της Τσιμισκή και ότι, αγκαλιασμένεςστο παλαιικό σιδερένιο διπλό κρεβάτι τηςμητέρας της, κλαίγαμε για ώρες. Ήμασταντότε μόλις εικοσιενός χρονών κορίτσια. Καιθέλω να προσθέσω ακόμη ότι, σαν από κά-ποιο άγραφο νόμο, οι σύντροφοι αυτής τηςδίκης μαζευτήκαμε μετά από δυόμισι δεκαε-τίες στο ίδιο μικρό διαμέρισμα και σηκώσαμεεναλλάξ στα χέρια τη σορό της Φρίντας ώςτον τάφο.

Βρήκε δουλειά σε μια γκαλερί, το πανεπι-στήμιο το είχε παρατήσει με την έναρξη τηςδικτατορίας, ανοίχτηκε όμως προς τον κινη-ματογράφο. ∆υο χρόνια αργότερα, διαγρά-φτηκε από το Πανεπιστήμιο, με συνοπτικέςδιαδικασίες κι αυτή, όπως οι φυλακισμένοιφοιτητές. Έγραφε, έγραφα κι εγώ. Θυμάμαι

στην, ταπεινότατη επίσης γκαρσονιέρα πουζούσα κι εγώ τότε, την Φρίντα, εμένα καισυχνά τον «χαοτικό» τότε ∆ήμο Μαυρομμάτη,τον παλιότερο καθοδηγητή και φίλο μαςστενό μετά την επάνοδό του από την εξορίαγια λόγους υγείας, να συζητάμε παθιασμένα,ατελείωτα για τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τονΚαβάφη, τον Σαχτούρη, τον Βιζυηνό, τονΑναγνωστάκη, τον Πατρίκιο, για την αρχαίατραγωδία, τους αρχαίους μύθους και τον Λε-κατσά, αλλά και για τα δικά μας τα πρωτό-λεια γραπτά. Ο ∆ήμος ήταν που μας έφερε κιακούσαμε εκεί σε μαγνητόφωνο τη, φυσικάπαράνομη, πρώτη μουσική του Θεοδωράκη,την «Κατάσταση πολιορκίας». Θυμάμαι τηβαθιά συγκίνησή μας.

Μεγάλο πείσμα εκτός από ταλέντο

Οι κοριτσίστικες κουβέντες μας, τα κοινάδιαβάσματά μας, οι πνευματικές και καλλι-τεχνικές αναζητήσεις με την Φρίντα εκείνηςτης εποχής, μένουν μέσα μου ακέραιες. Τοίδιο και οι έντονοι πολιτικοί μας προβλημα-τισμοί, οι αμφισβητήσεις μας, ιδίως μετά τηδιάλυση των ψευδαισθήσεων λόγω της ει-σβολής της Σοβιετικής Ένωσης με τανκςστην Τσεχοσλοβακία, αλλά και λόγω της διά-σπασης της Αριστεράς. Έτσι ωριμάζαμε στοπέρασμα των χρόνων, ενώ η κάθε μια μαςπροσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της τρα-βώντας τον προσωπικό της δρόμο σε μια ζωήπου, πρέπει να το σημειώσω κι αυτό, υπήρξεπολύ πιο συντροφική, πιο ομαδική και πολύπιο έντονη -κι όλα τούτα όχι μόνον εξαιτίαςτης νεότητάς μας. Στα υπέρ εκείνης περιόδουείναι, νομίζω, ότι υπήρξαμε στοχαστικοί, φι-λομαθείς αλλά και θαρραλέοι, μπορεί καιοριακοί καμιά φορά, ουδέποτε όμως πουρι-τανοί. Η δύσκολα κερδισμένη ελευθερία, με-σούσης μάλιστα της δικτατορίας, τόσο στοεπίπεδο της σκέψης όσο και της προσωπικήςζωής μας, αυτό το μείγμα βαθιάς ανάσας, απ’τη μια, και πνιγμού, από την άλλη, μας έδωσε-κρίνω εκ των υστέρων- ένα μεγάλο μάθημαζωής, ουσιαστικά ένα γερό θεμέλιο για τοόποιο μεταγενέστερο έργο μας, κινηματο-γραφικό, συγγραφικό, ή άλλο. Ένα θεμέλιοπου, επιπλέον, μας έσπρωξε ακόμη και νααπομακρυνθούμε απ’ αυτό το ίδιο, για ναανοιχτούμε σε καινούριες, ανεξάρτητες αφη-γήσεις. Μας έδωσε όμως και μεγάλο πείσμα:η Φρίντα επέμενε ότι πρέπει να έχεις μεγάλοπείσμα εκτός από ταλέντο, για να κάνεις κάτιτι στην τέχνη.

Εκείνα τα χρόνια η Φρίντα μετέφρασε, μετη δική μου στενή συνεργασία, το «Τι είναι ηΙστορία» του Καρ, νομίζω για τις εκδόσειςΕξάντας. Οι μεγάλες κοινές παρέες μας συ-νεχίστηκαν για χρόνια -εύκολα θα μπορούσανα αραδιάσω καμιά τριανταριά ονόματαφίλων και γνωστών από εκείνη την περίοδο,που κάποιοι τους είναι και σήμερα εδώ για νατιμήσουν την Φρίντα. Οι διασκεδάσεις και τα

ξενύχτια μας επίσης συνεχίστηκαν, με ηγερίαπάντοτε την Φρίντα, φίλη του Τσιτσάνη, τουΜπάρμπα-Γιάννη, γνώριμη της Μπέλλου,χωρίς να παύει να είναι μια βαθιά καλλιεργη-μένη διανοούμενη, μια ποιήτρια, μια εκκολα-πτόμενη σκηνοθέτης. Άλλωστε τα γραπτάτης και τα κινηματογραφικά της έργα, αυτόδείχνουν. Λίγοι όμως είναι αυτοί που ξέρουντην άλλη πλευρά της φωτεινής σελήνης, τηςπανσελήνου μάλλον, που υπήρξε η Φρίντα.Πλευρά εκρηκτική κι εξαιρετικά δύσβατηκαμιά φορά.

Η Φρίντα κυριαρχούσε στις κάθε λογής πα-ρέες με την ευφυΐα, την καλλιέργεια, την έν-ταση, τη ζεστασιά, αλλά και με την ομορφιάτης. Είχε την τύχη να γνωριστεί, και να συν-δεθεί, με αρκετούς συγγραφείς, ποιητές, ζω-γράφους, σκηνοθέτες της εποχής, επειδή οΓιοχάνες Βάισερτ, διευθυντής θαρρώ τότετου Ινστιτούτου Γκαίτε και για χρόνια σύν-τροφος της Φρίντας, διακινδυνεύοντας οίδιος, παρείχε στο Γκαίτε ένα βήμα σχετικάελεύθερης έκφρασης, από τα ελάχιστα τέτοιασημεία που υπήρξαν κατά τη διάρκεια της δι-κτατορίας στην Αθήνα. Θα περιοριστώ σταονόματα του Τσίρκα, του Ταχτσή, του Βαλτι-νού, του ζωγράφου Ξενάκη.

Θυμάμαι έως και τα βιβλία που κουβαλού-

σαμε η Φρίντα κι εγώ σε εκδρομές με φίλους,και τις συζητήσεις μας γι’ αυτά μέσα σε πολύσυγκεκριμένα εξοχικά τοπία. Από μια τέτοιαεκδρομή στο Καστρί Κυνουρίας, όπου μάλι-στα διανυκτερεύσαμε στο σπίτι του ΘανάσηΒαλτινού, σώζεται η μοναδική φωτογραφίαμε τις δυο μας μόνο. Έχω φυλάξει, βέβαια,τα κατά καιρούς γράμματά της.

Θυμάμαι, επίσης, έντονα μια χαρακτηρι-στική σκηνή από τις μέρες του ’74, όταν κη-ρύχτηκε η γενική επιστράτευση από τηχούντα λόγω Κύπρου. Πέρασα και την πήρααπό την Τσιμισκή, κατεβαίναμε με τα πόδιαπρος τους κεντρικούς δρόμους, έχοντας μόνοτην ταυτότητα και λίγα χρήματα πάνω μας,προπάντων έχοντας για άλλη μια φορά τηνψευδαίσθηση, και κατόπιν τη διάψευση, ότιεπιτέλους θα ξεσηκωνόταν αυτή τη φορά οκόσμος εναντίον των δικτατόρων.

Πάλεψε γενναία

Πέρασε καιρός, εγώ ζούσα πια στην Πάτρα,ενώ η Φρίντα είχε γυρίσει από το Λονδίνο,όπου είχε μείνει δυο, νομίζω, χρόνια. Ο αί-σιος έρωτάς της με τον μόνο άντρα που παν-τρεύτηκε, τον Κυριάκο, είχε ωριμάσει. Μουτηλεφώνησε και μου είπε να έρθω στηνΑθήνα για να κουβεντιάσουμε για κάτι, πουίσως θα «άλλαζε τη ζωή μου». Ήρθα γεμάτηπεριέργεια μετά από ένα επεισοδιακό ταξίδι,συναντηθήκαμε στο τότε Ντόλτσε και μουπρότεινε να κάνουμε μαζί σε κινηματογρα-φικό σενάριο τις «Βάκχες» του Ευριπίδη. Καιτο κάναμε με πολλές συναντήσεις και ατε-λείωτες συζητήσεις, δουλεύοντας συστημα-τικά και σκληρά στις τακτικές πλέον συναν-τήσεις μας, μολονότι εκείνο το σενάριο δενγυρίστηκε ποτέ.

Είναι αυτονόητο ότι παρακολουθούσαμεστενά η μια τη δουλειά της άλλης. Όταν το1989 βγήκε το πρώτο μου μυθιστόρημα, «Οβίος του Ισμαήλ Φερίκ πασά», και της τοέστειλα, μου τηλεφώνησε ενθουσιασμένηαλλά και πολύ συγκινημένη από το αναρρω-τήριο, όπου είχε αποσυρθεί για να ηρεμήσεισε μιαν ακόμη δύσκολη φάση της ζωής της.«Εγεννήθη συγγραφέας» μου είπε, αυτολεξεί,κι αυτό με βοήθησε πολύ.

∆εν πέρασε πολύς καιρός, συκοφαντήθηκεδημόσια από ένα πανίσχυρο άτομο, που επι-πλέον της έκανε εντελώς άδικα και παρά-λογα μήνυση για μια σκηνή του τελευταίουέργου της. Μου τηλεφώνησε στην Πάτρα γιανα μου ζητήσει ευγενικά να είμαι μάρτυραςυπεράσπισης. Το θεωρούσα αυτονόητο, τηνμάλωσα μάλιστα που μου πρότεινε να το σκε-φτώ. Η δίκη αυτή δεν έγινε, επειδή η μήνυσηαποσύρθηκε όταν έγινε γνωστό ότι η Φρίνταέπασχε από σοβαρό καρκίνο. ∆ικηγόρος υπε-ράσπισης θα ήταν ο κοινός μας φίλος Ν.Κωνσταντόπουλος.

Ήταν άρρωστη, είχε επιστρέψει για στερνήφορά στο διαμέρισμα της Τσιμισκή. Την συ-

ναντούσα εκεί, αλλά και στην κλινική κατό-πιν, όσο πιο συχνά μπορούσα, καθώς ζούσασε άλλη πόλη. Η Φρίντα πέρασε τα λίγα χρό-νια της αρρώστιας της με τη συγκινητικήσυμπαράσταση του Κυριάκου, που έμεινε στοπλευρό της μέχρι και την τελευταία της πνοή.Θυμάμαι βέβαια πάρα πολλά και απ’ αυτή τηνπερίοδο (αλήθεια, πώς να συνοψίσεις μιασχέση ζωής στο «νόστο» μιας δεκάλεπτηςομιλίας; Όσα λέγονται είναι μόνο η μιανύχτα, όσα δεν λέγονται οι υπόλοιπες χίλιεςνύχτες). Λέω λοιπόν αυτό μόνο, ότι θαύμασαγια άλλη μια φορά το πείσμα της Φρίντας, ναπαλέψει αυτή τη φορά με τον Χάρο. Και πά-λεψε γενναία.

Θα ήθελα να τελειώσω διαβάζοντας μια πα-ράγραφο από ένα διήγημα που έγραψα το1996 για τη Φρίντα, το αφιέρωσα στη μνήμητης, με τίτλο «Ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι», οδε τίτλος του υπήρξε και ο τίτλος σε ένα με-ταγενέστερο βιβλίο διηγημάτων μου1:

«…Όπως ο σκηνοθέτηςχτυπά με το ραβδί του τη λευκήοθόνη για να δείξει -σκηνοθέ-της ήσουν άλλωστε και συ-,

έτσι άπλωσες ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι στασημεία του ορίζοντα. Πρόλαβα να δω χρυσάτραπέζια με τους παλιούς μας φίλους ναγεύονται ψωμί αθέατο, να πίνουνε κρασί αέ-ρινο, να τραγουδούν τα τελευταία που τρα-γουδήθηκαν στη χώρα μας τραγούδια. Να δωνεράιδες που χορεύαν να πετούν από το πρό-σωπό τους το μαντίλι, ξεσκεπάζοντας πρό-σωπα αγαπημένων φιλενάδων, και τα αγόριαγύρω τους να αρπάξουν το μαντίλι του έρωτάτους. Να δω, μέσα στα χρόνια που περνάνεδίχως άλλο έρμα, τη συμβολή μιας λέξης,μιας εικόνας, ενός ήχου, ώστε να ξημερώσειη επόμενη μέρα σαν κανονική μέρα. Να δωτη βλάβη και το όφελος εκείνης της νεανικήςφυλάκισης πάνω σε ανθρώπους, που έκτοτεδεν εμπιστεύονταν πια σε κανένα τη ζωή τουςεκτός απ’ όσους γνώριζαν από τα χρόνιαεκείνα – κι ας έχει πάρει ο καθένας μας καιάλλο δρόμο, αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Ναδω, καλή μου, εσένα, ν’ αποχαιρετάς το φως,καθώς εμείς οι υπόλοιποι, φαντάσματα ενόςπαλιού κι αληθινού στρατοδικείου, σε κου-βαλούσαμε στους ώμους για τον τελευταίοσου περίπατο στη γη…».

Σημείωση

1. «Ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι», διηγήματα,εκδ. Καστανιώτης 2004. Τιμήθηκε με τοΚρατικό Βραβείο ∆ιηγήματος.

Επιμέλεια: Ζωή Γεωργούλα

Ο Βασίλης Τσιτσάνης και η Φρίντα Λιάππα.

Στα υπέρ εκείνης περιόδου είναι ότιυπήρξαμε στοχαστικοί, φιλομαθείςαλλά και θαρραλέοι, μπορεί καιοριακοί καμιά φορά, ουδέποτε όμωςπουριτανοί. Η δύσκολα κερδισμένηελευθερία τόσο στο επίπεδο τηςσκέψης όσο και της προσωπικήςζωής μας, αυτό το μείγμα βαθιάςανάσας και πνιγμού, μας έδωσε έναμεγάλο μάθημα ζωής.

“

Κατεβαίναμε με τα πόδιαπρος τους κεντρικούςδρόμους, έχοντας μόνοτην ταυτότητα και λίγαχρήματα πάνω μας,προπάντων έχοντας γιαάλλη μια φορά τηνψευδαίσθηση, και κατόπιντη διάψευση, ότιεπιτέλους θαξεσηκωνόταν αυτή τηφορά ο κόσμος εναντίοντων δικτατόρων.

““

1188 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΜΝΗΜΗ

Ηπερίοδος της επτάχρονης δικτα-τορίας και τα γεγονότα που συ-νέβησαν στη Θεσσαλονίκη κατά

τη διάρκειά της, είναι θέματα τα οποίαδεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς από τησύγχρονη ιστοριογραφία. Οι έλληνεςιστορικοί ασχολήθηκαν περισσότερο μετη γενική πολιτική ιστορία της περιό-δου, καθώς και με γεγονότα που δια-δραματίστηκαν, κυρίως στην Αθήνα,όπου βρίσκονταν και τα κέντρα ισχύοςτου καθεστώτος.

Η Θεσσαλονίκη δεν υστέρησε στουςαγώνες ενάντια στο καθεστώς των συν-ταγματαρχών. Στην πόλη έδρασαν οιαντιστασιακές ομάδες: «ΠατριωτικόΜέτωπο», «∆ημοκρατική Άμυνα»,«Ρήγας Φεραίος», «Λαϊκή Πάλη», «Κί-νημα 29ης Μαΐου» και πολλές άλλες. Οισυλλήψεις, τα βασανιστήρια και οι

δίκες των αγωνιστών ήταν στην ημερή-σια διάταξη της ζωής της πόλης. Τα όρ-γανα του καθεστώτος συνέλαβαν πολ-λούς από τους αγωνιστές, οι οποίοι,στις δίκες που ακολούθησαν, καταδι-κάστηκαν σε ισόβια και σε πολυετείςποινές. Πριν όμως από τις δίκες, τουςαγωνιστές της Θεσσαλονίκης περίμε-ναν φρικτά βασανιστήρια.

Κορυφαία ιστορικά γεγονότα που συ-νέβησαν στη Θεσσαλονίκη, την περίοδοτης δικτατορίας, υπήρξαν οι δολοφο-νίες των Γιάννη Χαλκίδη και ΓιώργουΤσαρουχά, η απόλυση 38 καθηγητώντου Πανεπιστημίου, καθώς και 49 διδα-σκάλων, εκ των οποίων 11 ήταν από τηΘεσσαλονίκη, οι δράσεις των αντιστα-σιακών ομάδων, οι δίκες των αγωνι-στών της δημοκρατίας, καθώς και η ση-μαντική δράση του φοιτητικού κινήμα-

τος της πόλης, με κορύφωση την εξέ-γερση του Νοεμβρίου του 1973, στο Πο-λυτεχνείο της πόλης. Και αυτά τα ση-μαντικά ιστορικά γεγονότα απασχόλη-σαν ελάχιστα τους ιστοριογράφους τηςπεριόδου. Ορισμένοι πρωταγωνιστέςτων γεγονότων δημοσίευσαν κείμενα μεενθυμήσεις και μαρτυρίες από τη συμ-μετοχή τους στον αντιδικτατορικόαγώνα.

Χωροθέτηση εγκαταστάσεωνβασανισμού

Ένα από τα θέματα που ενδιαφέρουντην ιστοριογραφική έρευνα για την πε-ρίοδο αυτή, είναι η χωροθέτηση των εγ-καταστάσεων βασανισμού, εκεί όπου οιαγωνιστές της ∆ημοκρατίας μαρτύρη-σαν υπερασπιζόμενοι τις αρχές και ταιδανικά τους.

Για την πόλη της Θεσσαλονίκης ανα-φέρονται ως τόποι βασανισμού οι εγκα-ταστάσεις της Ασφάλειας, στην περιοχήτου Βαρδάρι, χώροι σε αστυνομικά τμή-ματα της πόλης, στο στρατόπεδο τουΣέδες, καθώς και οι εγκαταστάσεις τηςΚρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών(ΚΥΠ), σε χώρους του στρατοπέδου τουΓ’ Σώματος Στρατού στο κέντρο τηςπόλης.

Τα τεκμήρια που διαθέτουμε για τηδιερεύνηση του θέματος των χώρων βα-σανισμού κατά τη διάρκεια της επταε-τίας, είναι δύο ειδών: Καταρχάς, τα επί-σημα έγγραφα από τις δίκες που πραγ-ματοποιήθηκαν μετά την αποκατά-σταση της ∆ημοκρατίας και αφορούσανσε βασανισμούς πολιτών κατά τη διάρ-κεια της επταετίας, και στη συνέχεια οιμαρτυρίες, τόσο γραπτές όσο και προ-φορικές, των ίδιων των αγωνιστών της∆ημοκρατίας, που βασανίστηκαν κατάτη διάρκεια των ανακρίσεων από τα όρ-γανα του καθεστώτος.

Αδιαμφισβήτητοι οι βασανισμοί

Ο Γ. Τσαρουχάς ήταν αγωνιστής τηςαριστεράς, βουλευτής της Ε∆Α και με

την έναρξη της δικτατορίας ανέλαβεεπικεφαλής της αντιστασιακής οργά-νωσης «Πατριωτικό ΑντιδικτατορικόΜέτωπο» στη Θεσσαλονίκη. Το ΠΑΜστη Θεσσαλονίκη στελεχώθηκε σύν-τομα από πολλούς αγωνιστές, προχώ-ρησε στην έκδοση της παράνομης εφη-μερίδας «Αντιφασίστας» και ξεκίνησετις αντιστασιακές του δράσεις. Σε μίααπό αυτές, οι αγωνιστές Γιάννης Χαλκί-δης, Αργύρης Μπάρας και ΘεόδωροςΚαζέλης ανατίναξαν μια κολώνα της∆ΕΗ βυθίζοντας στο σκοτάδι τη ∆ιεθνήΈκθεση Θεσσαλονίκης κατά τη διάρ-κεια των εγκαινίων της, το Σεπτέμβριοτου 1967. Ο Γιάννης Χαλκίδης εντοπί-στηκε λίγες ημέρες αργότερα, στις 5 Σε-πτεμβρίου, και δολοφονήθηκε κατά τηδιάρκεια της επιχείρησης σύλληψήςτου.

Ο Γ. Τσαρουχάς συνελήφθη 10 μήνεςαργότερα, στα διόδια της Λεπτοκαρυάςκαθ’ οδόν προς την Αθήνα, όπου θα με-τέβαινε για διαβουλεύσεις με την οργά-νωση της πρωτεύουσας. Ο Τσαρουχάςμεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις τηςΚΥΠ στο Γ’ Σώμα Στρατού, όπου λίγεςώρες αργότερα ξεψύχησε υποκύπτον-τας στους βασανισμούς που υπέστη. Τοστρατιωτικό καθεστώς εμφάνισε το θά-νατό του ως απόρροια εμφράγματος,που υποτίθεται πως υπέστη κατά τηδιάρκεια της μεταφοράς του από τη Λε-πτοκαρυά στη Θεσσαλονίκη, ενώ απέ-κρυψε το γεγονός της μετάβασης τουΤσαρουχά στις εγκαταστάσεις της ΚΥΠ.

Ο φάκελος της δικογραφίας με όλοτο ανακριτικό υλικό για τη δολοφονίατου Γ. Τσαρουχά, καθώς και οι αποφά-σεις 43 έως 65/1979 του Μικτού Ορκω-τού ∆ικαστηρίου Θεσσαλονίκης τεκμη-ριώνουν αποκαλυπτικά τους βασανι-σμούς, οι οποίοι πραγματοποιούντανστις εγκαταστάσεις της ΚΥΠ και τηςυποδιεύθυνσης Εθνικής Ασφάλειας,αλλά και τις συνθήκες θανάτου τουβουλευτή της Ε∆Α.

Ο βουλευτής της Ε∆Α ΓιώργοςΤσαρουχάς δολοφονήθηκε στις εγ-καταστάσεις του Γ’ Σώματος Στρα-τού από τη χούντα των Συνταγμα-ταρχών.

Η αντιδικτατορική αντίστασηπαραμένει άστεγη στη Θεσσαλονίκη∆ιαρκές το αίτημα να αναδειχθεί ως τόπος ιστορικής μνήμηςχώρος του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης

Πάγιο αίτημα των αγωνιστών της αντιδικτατορικής αντίστασης από τηΘεσσαλονίκη αλλά και του δημοτικού συμβουλίου της πόλης, που υιοθέτησεως αυτονόητο και ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και ΕξορισθέντωνΑντιστασιακών 1967 - 1974, είναι η διεκδίκηση χώρου στο Πολεμικό ΜουσείοΘεσσαλονίκης για την ανάδειξή του ως τόπου ιστορικής μνήμης.Σύμφωνα με έρευνα κατά την οποία αξιοποιήθηκε αρχειακό υλικό τουΠαναγιώτη Αβραμόπουλου και του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη, αλλά καιμαρτυρίες και επίσημες δικαστικές αποφάσεις, στο χώρο τωνεγκαταστάσεων του Γ’ Σώματος Στρατού, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται τοΠολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, υπήρχαν εγκαταστάσεις της ΚΥΠ, στα κελιάτων οποίων κρατούνταν και βασανίστηκαν αγωνιστές της ∆ημοκρατίας κατάτη διάρκεια της δικτατορίας. Παραθέτουμε βασικά σημεία από το κείμενο τουπορίσματος:

H EMIAN για την 21η Απριλίου του 1967

Με τη συμπλήρωση 48 χρόνων από την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας της21ης Απριλίου 1967, η Εταιρεία Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ)τονίζει τη σημασία που έχουν η μελέτη των αιτιών και των συνεπειών από την κατάλυσητης δημοκρατίας τα δίσεκτα εκείνα χρόνια, καθώς και η ανάδειξη του αντιδικτατορι-κού αγώνα 1967-1974, για τη διατήρηση των αγωνιστικών παραδόσεων του ελληνικούλαού, με κυρίαρχο σήμερα πρόταγμα την ενίσχυση της αγωνιστικής επαγρύπνησης γιατη διαφύλαξη και το βάθεμα της δημοκρατίας. Η ιστορική ανάδειξη των αγώνων εκεί-νων, η απόδοση τιμής στους αγωνιστές του αντιδικτατορικού αγώνα, αποτελούν θεμε-λιώδη προϋπόθεση της σφυρηλάτησης της δημοκρατικής συνείδησης της νέας γενιάς.Όλοι, άνδρες και γυναίκες, όλοι οι νέοι και νέες, έχουν δικαίωμα στη γνώση της ιστορίας.

Η ΕΜΙΑΝ, έχοντας ως κύριο έργο την προώθηση της έρευνας και της μελέτης τηςιστορίας της ελληνικής νεολαίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, παραμένει σταθεράπροσηλωμένη στο έργο της διάσωσης και προβολής της ιστορικής μνήμης ως ανάχωμαστη λήθη και στην αποξένωση του λαού από τη ζωντανή σχέση με το παρελθόν, πηγήέμπνευσης κάθε προσπάθειας διεκδίκησης και κατάκτησης ενός μέλλοντος αντάξιουτων αγώνων του για τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Εκδηλώσειςτου ΣΦΕΑ

** Στο πλαίσιο των καθιερωμένωνεκδηλώσεων μνήμης, για την 48ηεπέτειο από την επιβολή της στρα-τιωτικής δικτατορίας της 21ης Απρι-λίου 1967, ο ΣΦΕΑ διοργανώνει εκδή-λωση, την Τρίτη 21 Απριλίου, στις11.30π.μ., στο μνημειακό- ιστορικόχώρο του πρώην στρατοπέδου Ε.ΑΤ.-Ε.Σ.Α., στο Πάρκο Ελευθερίας. Μετάτο πέρας της εκδήλωσης θα γίνει απότα ΕΛΤΑ παρουσίαση της αναμνηστι-κής σειράς γραμματοσήμων με θέμα«Μορφές του ΑντιδικτατορικούΑγώνα», στην οποία θα περιλαμβάνον-ται οι ακόλουθοι αγωνιστές ενάντιαστη δικτατορία: Σπύρος Μουστακλής,∆ημήτρης Οπρόπουλος, ΠαναγιώτηςΕλής, Κώστας Γεωργάκης, Σάκης Κα-ράγιωργας, Νικηφόρος Μανδηλαράς,Γιώργος Τσαρουχάς, Γιάννης Χαλκί-δης.

Η ιστορική ανάδειξητων αγώνων εκείνων, ηαπόδοση τιμής στουςαγωνιστές του αντιδι-κτατορικού αγώνα, απο-τελούν θεμελιώδη προ-ϋπόθεση της σφυρηλά-τησης της δημοκρατικήςσυνείδησης της νέας γε-νιάς.

“

Σήμερα στις 11 π.μ. στο Πολεμικό Μουσείο ΘεσσαλονίκηςΜε αφορμή την επέτειο για τη δικτατορία του ’67, ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων καιΕξορισθέντων Αντιστασιακών 1967 - 1974 (ΣΦΕΑ) οργανώνει εκδήλωση στη Θεσσαλο-νίκη, με επίσκεψη-ξενάγηση στο Πολεμικό Μουσείο, στους χώρους βασανισμού του Γ’Σώματος Στρατού, για πρώτη φορά στη μεταπολίτευση. Η εκδήλωση θα γίνει σήμεραΚυριακή, στις 11 π.μ. και είναι ανοιχτή σε όλους τους πολίτες.

Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 1199ΚΥΠΡΟΣ

Ηεκλογή του νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη στιγμα-τίζεται κυρίως από ένα διλημματικό περιβάλ-λον. Η ρευστότητα του πλαισίου των κατεχομέ-

νων, η γενικευμένη κρίση, αλλά και οι ανολοκλήρωτεςαναζητήσεις για έξοδο από τα αδιέξοδα, είναι μερικέςαπό τις πτυχές εκείνες που φέρνουν στην επιφάνειανέα στοιχεία υπό το βάρος των οποίων οι Τουρκοκύ-πριοι θα κάνουν τις πολιτικές τους επιλογές. Το πρώτοιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εκλογικής αναμέτρησηςείναι η απαξίωση του πολιτικού συστήματος, των κομ-μάτων και των πεπραγμένων τους. Αυτό το στοιχείο έρ-χεται ως συνέχεια στην κορύφωση της διαμαρτυρίαςτων Τουρκοκυπρίων εναντίον του πολιτικού συστήμα-τος έτσι όπως καταγράφηκε το καλοκαίρι του 2014 μετην απόρριψη των «συνταγματικών» αλλαγών που πρό-τειναν από κοινού τα τέσσερα μεγάλα κόμματα.

Το δεύτερο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η έντασημε την οποία μεταφέρεται η εξουσία από τους τουρκο-κυπριακούς φορείς στην Άγκυρα. Το νέο περιεχόμενοπου επιβάλλει η Τουρκία του ΑΚΡ στη σχέση της μετους Τουρκοκύπριους δεν παραπέμπει σε μια προσπά-θεια αναβάθμισης δομών χωριστού κράτους στηνΚύπρο. Επικεντρώνεται περισσότερο στη μετατροπήτου «τουρκοκυπριακού χώρου» σε ένα ακόμα νομό τηςΤουρκίας. Συνεπώς σε μια τέτοια σχέση, η πολιτική καιπολιτιστική διάσταση της τουρκοκυπριακής ταυτότη-τας αμφισβητείται συνολικά. Οι μαζικές κινητοποι-ήσεις του 2011 και η ένταση με την οποία οι Τουρκο-κύπριοι υπογραμμίζουν την κυπριακή τους διαφορετι-κότητα στη δημόσια σφαίρα, αποτελούν ακριβώς τιςενδείξεις μιας κοινωνικής αντιπολίτευσης που δια-περνά σχεδόν όλους τους πολιτικούς χώρους. Η τουρ-κοκυπριακή αριστερά ήταν πάντα «ύποπτη» σε σχέσημε τα «εθνικά διαπιστευτήρια». Όμως σήμερα ενώπιοντης «νέας Τουρκίας» του Έρντογαν, ένα μεγάλο μέροςτης τουρκοκυπριακής δεξιάς επίσης αναθεωρεί το πε-ριεχόμενο της «μητέρας πατρίδας».

Το υπόβαθροτων βασικών υποψηφίων

Με αυτά τα δεδομένα το ιδεολογικό-πολιτικό υπόβα-θρο των βασικών υποψηφίων αποκτά ιδιαίτερη σημα-σία.:

Ντερβίς Έρογλου: Ο «γερόλυκος» της ίντριγκας, τουπαρασκηνίου και «μάστορας» των κομματικών ισορρο-πιών. Αρχικά αποτέλεσε την επιλογή Ραούφ Ντενκτάςενάντια στους αντιπάλους του στο Κόμμα Εθνικής Ενό-τητας. Αργότερα ο ίδιος ο Έρογλου ήταν αυτός που«εξανάγκασε» τον Ντενκτάς σε αποχώρηση και στη δη-μιουργία του ∆ημοκρατικού Κόμματος. Πολιτικός πουέχτισε την πορεία του σε πλήρη ταύτιση με την ιδιότυπηκρατική οικοδόμηση μετά το 1974. O Έρογλου δημι-

ούργησε ένα τεράστιο δίκτυο πελατειακών σχέσεων καιπροσωπικής εξουσίας, πολλές φορές παρά τους σχε-διασμούς της Άγκυρας. Η αντιπαράθεση του με τονΈρντογαν σε σχέση με τη δημιουργία της επιτροπήςαποζημιώσεων πριν λίγα χρόνια, καταγράφηκε στη δη-μόσια σφαίρα ως μια από τις σοβαρότερες.

Ο νυν Τουρκοκύπριος ηγέτης κατέρχεται στις εκλο-γές ως «υπέρμαχος» των διαπραγματεύσεων. Το βασικότου μήνυμα επικεντρώνεται ουσιαστικά στην πλήρηομαλοποίηση και νομιμοποίηση της σημερινής κατά-στασης, η οποία θα διασφαλίζει την ενσωμάτωση τωνΤουρκοκυπρίων στη διεθνή πραγματικότητα χωρίς τοναναγκαίο διαμοιρασμό εξουσίας σε μια ομοσπονδία καιμε ελάχιστες ανακατατάξεις σε ζητήματα εδαφικού-πληθυσμού. Ξεκίνησε την προεκλογική του εκστρατείαως το φαβορί. Όμως η μεταβατική περίοδος που βιώ-νει η κοινότητα, τον αναγκάζει σε δεύτερες σκέψεις. Τοσύνθημα για εκλογές ενός γύρου δε συγκεντρώνει τονενθουσιασμό της κατακερματισμένης κεντροδεξιάς,ενώ η δυναμική της «κρυφής ψήφου» που καταγράφειο δρόμος και όχι οι δημοσκοπήσεις, φαίνεται να λει-τουργούν τις τελευταίες εβδομάδες ως κινητήριος μο-χλός αύξησης των πιθανοτήτων ήττας του σε ένα δεύ-τερο γύρο. Λόγω των δυνατοτήτων των συμφερόντωντου κύκλου του, κανένας δεν τον θεωρεί «εύκολο αντί-παλο».

Σιμπέλ Σιμπέρ: Η υποψήφια του ΡεπουμπλικανικούΤουρκικού Κόμματος αποτελεί από πολλές απόψεις τονέο στάδιο των αλλαγών, αλλά και των αντιπαραθέ-σεων μεταξύ των διαφορετικών ιδεολογικών ρευμάτωνεντός του κόμματος. Είναι η πρώτη φορά ιστορικά πουτο Ρεπουμπλικανικό αποφάσισε να θέσει ως επιλογήμια προσωπικότητα που δε φέρει μαζί της τις παραδό-σεις του «ιδρυτικού πνεύματος» του κόμματος σε ότιαφορά στο Κυπριακό: τη λύση διζωνικής δικοινοτικήςομοσπονδίας. Η Σιμπέρ προέρχεται από το ∆ημοκρα-τικό Κόμμα και εντάχθηκε στις «Ενωμένες ∆υνάμεις»του Ρεπουμπλικανικού τα τελευταία χρόνια ως έκ-φραση του ανοίγματος προς την κεντροδεξιά. Η εσω-κομματική αντιπαράθεση – ανεξάρτητα από το αποτέ-λεσμα των εκλογών – θα δείξει τελικά εάν το άνοιγμαπρος την κεντροδεξιά μετατρέπεται στη νέα φυσιογνω-μία του Ρεπουμπλικανικού. Πάντως στα τελευταία στά-δια της προεκλογικής η Σιμπέρ έδειξε να υιοθετεί τιςπαραδοσιακές προγραμματικές θέσεις του κόμματος.Έδωσε βάρος στην ανάγκη υπεράσπισης των συγκλί-σεων μεταξύ Χριστόφια-Ταλάτ, εξέλιξη που ίσως ναδείχνει τις επιρροές που ακόμα ασκούνται από μια με-γάλη μερίδα της βάσης του κόμματος.

Μουσταφά Ακιντζί: Ο υποψήφιος που συγκεντρώνειτις περισσότερες πιθανότητες συσπείρωσης των δυνα-μικών των υπόγειων ρευμάτων της κοινότητας. Η προ-εκλογική του εκστρατεία αλλά και η ευρύτερη του πα-ρέμβαση τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε ταύτιση με

τον εκσυγχρονισμό της κοινοτικής διεκδίκησης γιααξιοπρέπεια και πολιτική ισότητα έναντι της Άγκυρας.Ο λόγος που ανέπτυξε ο Ακιντζί συνδέει το κίνημα τηςπεριόδου 2002-2003 με αυτό του 2011, στο επίκεντροτων οποίων βρέθηκε η αγωνία για προστασία της κυ-πριακής διάστασης της ταυτότητας των Τουρκοκυ-πρίων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Ακιντζίπροέρχεται από κύκλους συνομοσπονδιακών θέσεωνστο Κυπριακό, οι οποίοι εμφανίστηκαν στο χώρο τουΚόμματος Κοινοτικής Σωτηρίας τη δεκαετία του 1980.Όμως από ένα σημείο και μετά, τόσο το βασικό κόμμαπου τον υποστηρίζει (Κόμμα Κοινοτικής ∆ημοκρατίας),όσο και ο ίδιος, ταυτίζονται πλήρως με τις πιο φιλο-πρόοδες ομοσπονδιακές θέσεις της κοινότητας. Το πο-σοστό που θα συγκεντρώσει – είτε στον πρώτο γύρο,είτε σε ενδεχόμενη παρουσία του στο δεύτερο γύρο –αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη έκφραση της αντιπα-ράθεσης και του νέου πλαισίου σχέσεων μεταξύ Τουρ-κοκυπρίων και Άγκυρας, ιδιαίτερα έτσι όπως εξελίσ-σονται μετά τα δημοψηφίσματα του 2004.

Κουντρέτ Όζερσαϊ: Εκπροσωπεί τουλάχιστον έναμέρος της νέας δεξιάς ελίτ έτσι όπως εμφανίζεται κυ-ρίως στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Επιδίωξε να συ-σπειρώσει τη γενικότερη απογοήτευση της κοινότηταςαπό τη γενικευμένη κρίση του πολιτικού συστήματος.Εμφανίζεται με θέσεις προσανατολισμένες στην ενί-σχυση των εξουσιών των κρατιδίων και όχι της κεντρι-κής κυβέρνησης σε μια πιθανή λύση του Κυπριακού.Προσπαθεί να αναδείξει περισσότερο τη χειραφέτησηενός «τουρκοκυπριακού λαού» τόσο απέναντι από τηνΆγκυρα, αλλά ιδιαίτερα απέναντι από την ελληνοκυ-πριακή κοινότητα. Η πρόταση του για άνοιγμα των Βα-ρωσίων υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση είναι ένα χαρα-κτηριστικό παράδειγμα.

Μια δύσκολη πρόβλεψη

Λαμβανομένου υπόψη ότι οι Τουρκοκύπριοι καλούν-ται στις κάλπες για τέταρτη φορά μέσα σε δύο χρόνια,τότε μια συνολική εκτίμηση από την ανάδειξη του νέουΤουρκοκύπριου ηγέτη θα αναδείξει ταυτόχρονα δύο ση-μαντικούς παράγοντες για το περιεχόμενο της λύσηςτου Κυπριακού: Ο πρώτος είναι ο βαθμός συμβιβασμούτης κοινότητας με την παρούσα διχοτομική κατάστασηπραγμάτων, ως αποτέλεσμα των μειωμένων προσδο-κιών για μια συνολική λύση. Ο δεύτερος είναι το βάθοςτης απόστασης μεταξύ Τουρκίας και Τουρκοκυπρίων, ηοποία αναπαράγεται σήμερα ως προϊόν της αποτυχίαςτου προγράμματος χωριστών κρατικών δομών στηνΚύπρο.

Νίκος Μούδουρος∆ρ. Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών

ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Κρίσιμη μάχη για το μέλλον

Η τουρκοκυπριακήαριστερά ήταν πάντα“ύποπτη” σε σχέση με τα“εθνικά διαπιστευτήρια”.Όμως σήμερα ενώπιον της“νέας Τουρκίας” τουΈρντογαν, ένα μεγάλομέρος τηςτουρκοκυπριακής δεξιάςεπίσης αναθεωρεί τοπεριεχόμενο της “μητέραςπατρίδας”.

“

2200 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Τι έχουν πει επίσημα χείλη:

«Στο νου μου έχω τα μικρά παιδιά τηςΝιγηρίας, που έχουν μεγαλύτερη ανάγκηβοήθεια από τα παιδιά της Αθήνας» (Κρι-στίν Λαγκάρντ, διευθύντρια του ∆ΝΤ).«Πρέπει όλοι να αφήσουμε τη βολή μας»(Γ. Παπανδρέου).

Γιατί αυτό είναι λάθος

Αντί για μείωση των δαπανών πουαφορούσαν τη «βολή», η τρόικα επέβαλετη μείωση κατά 40% των δαπανώνυγείας στην Ελλάδα. Το αποτέλεσμαήταν να μην καλύπτεται πάνω από το του πληθυσμού ως προς τις δαπάνες πε-ρίθαλψης και τα δημόσια νοσοκομεία ναξεχειλίζουν, την ίδια ώρα που υποβάλ-λονταν σε αφαίμαξη. Η δημοσιονομικήλιτότητα οδήγησε σε ανθρωπιστικήκρίση.

Η φυματίωση, η σύφιλη έκαναν πάλιτην εμφάνισή τους. Τα κρούσματα Έιτζπολλαπλασιάστηκαν λόγω έλλειψηςμέσων πρόληψης. Σχετική μελέτη πουδημοσιεύτηκε στη βρετανική ιατρικήεφημερίδα «The Lancet», αναφέρει: ηπαιδική θνησιμότητα αυξήθηκε κατά43% μεταξύ 2008 και 2010, υποσιτισμόςτων παιδιών κατά 19%. Με τις περικοπέςστον προϋπολογισμό κονδυλίων πουαφορούν την ψυχική υγεία οι αυτοκτο-νίες αυξήθηκαν κατά 45% από το 2007ως το 2011.

Σύμφωνα με μια έκθεση των Γιατρώντου Κόσμου, «ένα από τα μέτρα λιτότη-

τας ήταν το εισιτήριο 5 ευρώ για κάθεεπίσκεψη στο δημόσιο νοσοκομείο, πουεπιβάρυνε υπέρμετρα συνταξιούχους μετην κατώτερη σύνταξη, γιατίεπισκέπτονται συχνά ταδημόσια νοσοκομεία. Ηεπιβάρυνση γίνεταιμεγαλύτερη, καθώς ηλιτότητα υποχρεώ-νει τους γιατρούςνα ζητούν απότους ασθενείς νααγοράζουν οι ίδιοιγάζες ή σύριγγες,που λείπουν απότα δημόσια νοσο-κομεία».

Τα μέτρα που επέ-βαλε το ∆ΝΤ μαζί μετους άλλους δύο τηςτρόικας, θα έπρεπε ναξέρει η κ. Λαγκάρντ ότι έχουνκάνει την Ελλάδα να μοιάζει σεορισμένους τομείς με την Αφρική.Μια καταστροφή έχει συντελεστείστον τομέα της υγείας. Αν τα πράγ-ματα δεν έχουν γίνει ακόμα πολύ χει-ρότερα, οφείλεται στην ανά-πτυξη δομών αλληλεγ-γύης, που περιόρι-σαν τις απώλειεςαπό την έλλειψηπρόσβασης στις υπηρε-σίες υγείας. Ήδη η νέα ελλη-νική κυβέρνηση έχει αποφασίσεινα προσλάβει πάνω από 3.000 γιατρούςκαι νοσηλευτές στα κενά που δημιούρ-γησε η πολιτική της λιτότητας.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η λιτότητασκοτώνει. Όσοι επιβάλλουν αυτή τηνπολιτική, είναι ένοχοι εγκλημάτων κατάτης ζωής στην Ελλάδα, την Ισπανία, τηνΠορτογαλία.

Τι έχουν πει επίσημα χείλη:

«Υπογράφοντας τη συμφωνία της 20ηςΦεβρουαρίου στο Γιούρογκρουπ, η ελ-ληνική κυβέρνηση έχει αποδειχθεί τε-λικά τους όρους της τρόικας. Κι αυτόείναι ένα σκληρό μάθημα για τους λαϊκι-στές της άκρας αριστεράς αλλά και τηςάκρας δεξιάς» (Ερίκ Λε Μπουσέ).

Γιατί αυτό είναι λάθος

Η νέα ελληνική κυβέρνηση αρνείται ναεφαρμόσει μέτρα που είχε ζητήσει ητρόικα στα τέλη του 2014, όπως δεκάδεςχιλιάδες νέες απολύσεις στο δημόσιο,νέα μείωση των επικουρικών συντάξεων,αύξηση του ΦΠΑ…

Οι συνταγές αυτές έχουν ήδη εφαρμο-στεί στην Ελλάδα και έχουν οδηγήσειστην καταστροφή. Μέσα σε 5 χρόνια το

1/3 των επιχειρήσεων έκλεισε, η ανεργίααυξήθηκε κατά 42%, οι συντάξεις μει-ώθηκαν κατά 40%, διπλασιάστηκε σχε-

δόν ο αριθμός τωνατόμων που ζουν

κάτω από το όριοτης φτώχειας.

Το πρό-γραμμα

τουΣΥ-

ΡΙΖΑ, αντίθετα, πρότεινε: 1. Επαναδια-πραγμάτευση των δανειακών συμβάσεωνκαι του χρέους. 2. Ένα εθνικό σχέδιοάμεσης επέμβασης: μέτρα για τους πιοφτωχούς, επαναφορά του κατώτατου μι-σθού στα 751 ευρώ, επαναφορά των συλ-λογικών συμβάσεων. 3. ∆ημοκρατικήαναδιοργάνωση του κράτους: μέτρακατά της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής,επαναπρόσληψη απολυμένων στο δημό-σιο. 4. Ένα σχέδιο παραγωγικής ανα-συγκρότησης: σταμάτημα των ιδιωτικο-ποιήσεων, ενίσχυση της βιομηχανίας, ει-σαγωγή κοινωνικών και οικολογικώνκριτηρίων στην οικονομία.

Μετά από μια σκληρή διαπραγμάτευσημε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, η ελλη-νική κυβέρνηση κατόρθωσε να απαλλα-γεί από το στόχο των υπερβολικών πλε-ονασμάτων, που προβλεπόταν στο μνη-μόνιο που είχε υπογραφεί από την προ-ηγούμενη κυβέρνηση. Επίσης πήρε νέαμέτρα για την ενίσχυση νοικοκυριών πουδεν είχαν πρόσβαση στην ηλεκτρικήενέργεια και την κανονική διατροφή. Οισυλλογικές διαπραγματεύσεις θα απο-κατασταθούν. Η φοροδιαφυγή και η φο-ροαποφυγή καταπολεμούνται με νέουςνόμους. Οι υπερχρεωμένοι οφειλέτεςτού δημοσίου διευκολύνονται να απο-πληρώσουν με εκπτώσεις και 100 δόσειςτα χρέη τους. Οι μικροϊδιοκτήτες διασώ-ζουν την κατοικία τους από τον πλειστη-ριασμό.

Ωστόσο, η Ελλάδα δεν απαλλάχθηκεαπό τη λιτότητα. Τα νέα μέτρα που παίρ-νει η κυβέρνηση, οφείλουν να μην έχουνδημοσιονομική επιβάρυνση. Οι ιδιωτικο-ποιήσεις που έχουν συμφωνηθεί δεν θααναθεωρηθούν. Η Ελλάδα υποχρεώνεταινα πληρώσει το σύνολο των οφειλών

της. Η αποκατάσταση του κατώτατου μι-σθού και η επαναφορά των συλλογικώνδιαπραγματεύσεων αναβάλλονται. Νέεςπιέσεις πρόκειται να ασκηθούν τουςεπόμενους μήνες στην ελληνική κυβέρ-νηση.

Στην αμέσως επόμενη περίοδο η συλ-λογικότητά μας θα εξακολουθήσει ναπροτείνει στους πολίτες και το ευρω-παϊκό κοινωνικό κίνημα νομικές, οικο-νομικές, κοινωνικές αναλύσεις, επιχει-

ρήματα και εργαλεία κι-νητοποίησης εναντίοντων σχεδίων των δανει-

στών, που θέλουν ναυποβάλουν σεεπώδυνες ρυθμί-

σεις τους πλη-θυσμούς.

Μετους συ-νεργάτες

μας στιςευρωπαϊκές

χώρες, μεαφετηρία την

Ελλάδα, θα εντείνουμε τηδράση τους με στόχο

τη δημόσια συ-ζήτηση γύρωαπό τον αθέ-μιτο, παρά-

νομο και μη δια-χειρίσιμο, δηλαδή επονείδιστοχαρακτήρα μεγάλου μέρους

των δημόσιων χρεών στην Ευρώπη. Υποστηρίζουμε κι εμείς την πρόταση

για διοργάνωση ευρωπαϊκής διάσκεψηςγια το δημόσιο χρέος. Στη σκέψη μας κυ-ριαρχεί ο θετικός αντίκτυπος που είχανστο παρελθόν η διαγραφή του 60% τουγερμανικού χρέους, καθώς και οι δια-γραφές χρέους του Ισημερινού το 2008και της Ισλανδίας το 2011.

Υποστηρίζουμε, επίσης, το δικαίωματης Ελλάδας να μην υποκύψει στις απαι-τήσει των δανειστών, σε περίπτωση πουθα αρνούνταν να συζητήσουν τέτοιου εί-δους λύσεις. Υπενθυμίζουμε ότι από τησκοπιά του ευρωπαϊκού και του διε-θνούς δικαίου τα μνημόνια που έχουνεπιβληθεί από την τρόικα είναι παρά-νομα.

Είναι δικαίωμα των λαών που επί χρό-νια γίνονται θύματα της λιτότητας καιτων μνημονίων, να αποφασίσουν για τομέλλον τους: εμείς θα θέτουμε στη διά-θεσή τους όλα τα απαραίτητα μέσα, πουχρειάζονται για να κατανοηθεί το πρό-βλημα και να αποφασιστεί με ποιοτρόπο θα αντιμετωπιστεί όχι με τη συνη-θισμένη επιβάρυνση των χαμηλότερωνστρωμάτων, αλλά με τη συμβολή εκεί-νων που πραγματικά ωφελήθηκαν απότη διόγκωση του χρέους.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Στη σύνταξη αυτού του κειμένου συ-νεργάστηκαν οι Ζαν Κλοντ Σαϊγί, ΤομάΚουτρό, Αλέξις Κουκιέ, Πασκάλ Φραν-σιέ, Μισέλ Ισόν, Πιερ Καλφά, ΓκιγιόμΠαστιρό, Ανρί Στερντινιάκ και ΣοφίαΤζιτζίκου.

8ο ψέμα: Έτσικι αλλιώς η Ελλάδαέχει υποκύψειστις απαιτήσειςτων δανειστών

7ο ψέμα: Η συνταγήτης λιτότητας δεν είναιθανατηφόρα

Υποστηρίζουμε κι εμείςτην πρόταση γιαδιοργάνωσηευρωπαϊκής διάσκεψηςγια το δημόσιο χρέος.Στη σκέψη μαςκυριαρχεί ο θετικόςαντίκτυπος που είχανστο παρελθόν ηδιαγραφή του 60% τουγερμανικού χρέους,καθώς και οι διαγραφέςχρέους του Ισημερινούτο 2008 και τηςΙσλανδίας το 2011.

“

Τα κατά συνθήκην ψεύδηγια το ελληνικό δημόσιο χρέοςΣτο δεύτερο και τελευταίο μέρος της έρευνας των συνεργατών της Attac για τις ανακρίβειες που προ-

βάλλονται σχετικά με το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, επαναλαμβανόμενες μονότονα από τα συστημικάμέσα, αποκρούονται δύο σημαντικοί ισχυρισμοί: ότι η συνταγή τής λιτότητας δεν είχε επιπτώσεις στηνυγεία ή και τις δυνατότητες επιβίωσης του πληθυσμού, καθώς και ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τηνυποταγή της νέας ελληνικής κυβέρνησης στις απαιτήσεις των δανειστών.

Έρευνα της ΑΤΤΑC

Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 2211ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Τι θα γίνει με τη δημοκρατικήαναμόρφωση της αστυνομίας;Ηεσωτερική ασφάλεια είναι εδώ

και ένα δεκαήμερο περίπου τοπεδίο που η αστική αντιπολί-

τευση θεωρεί προνομιακό για να συγ-κρουστεί με την κυβέρνηση. Χαρακτηρι-στικό είναι ότι στην κριτική τους τόσο οιέξαλλοι της Νέας ∆ημοκρατίας όσο καιοι, υποτίθεται, λογικοί του Ποταμιούαναφέρονται μόνο στη λεγόμενη «πολι-τική βία» και δεν ασχολούνται καθόλουμε την πραγματική αντιμετώπιση εγκλη-ματικής και παραβατικής συμπεριφο-ράς. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι ότι μι-λώντας για «πολιτική βία» δεν αναφέ-ρονται μόνο σε περιστατικά αληθινήςβίας εμουολου «ίτε κατά πραγμάτωνείτε εναντίον ανθρώπων, αλλά συμπερι-λαμβάνουν σε αυτά την – παράνομη βέ-βαια – είσοδο είκοσι ανθρώπων στο προ-αύλιο της Βουλής και την ανύψωση ενόςπανό διαμαρτυρίας, την – παράνομη βέ-βαια – κατάληψη των γραφείων της πρυ-τανείας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Εδώ υπάρχει σκοπιμότητα: να καταγ-γελθεί η ήπια πολιτική της κυβέρνησης,ώστε να αποδειχθεί η σταθερή κατηγο-ρία ότι η Αριστερά υποθάλπει τη βία,αλλά και να εδραιωθεί στους πολίτες ηαντίληψη της γενικής αστυνόμευσης καιτου «πολέμου» μεταξύ αστυνομίας καικάποιων «εχθρών της τάξης», αλλά καινα διατηρηθεί ή μάλλον να επαναθεμε-λιωθεί η επιρροή αυτών των πολιτικώνδυνάμεων στους αστυνομικούς υπαλλή-λους. Η αντίληψη του πολέμου μεταξύτης έννομης τάξης και των εχθρών της,βέβαια, υπονομεύει τη δημοκρατία – πουδεν είναι εμπόλεμο αλλά ειρηνικό καθε-στώς –, είναι όμως και γελοία, διότι τιλογής πόλεμος είναι αυτός μεταξύ τουπανίσχυρου κράτους και μιας μικρήςομάδας ανθρώπων, όποιες και αν είναιοι απόψεις τους, ακόμα και αν αυτοί οιίδιοι θέλουν να παίξουν πόλεμο;

Ο κόσμος δεν τσιμπάει

Είναι βέβαια αλήθεια ότι η σύγκρισηείναι καταλυτική υπέρ της τωρινής κυ-βέρνησης. Η πολιτική της ήπιας αντιμε-τώπισης πιθανών «διαταράξεων της δη-μόσιας τάξης», που ήταν εξ αρχής πολι-τική της κυβέρνησης και του αρμόδιουυπουργείου και εφαρμόστηκε με συνέ-πεια, οδήγησε στο εκπληκτικό (αλλάκάθε άλλο παρά μη αναμενόμενο) απο-τέλεσμα να γίνονται διαδηλώσεις, συλ-λαλητήρια, καταλήψεις χωρίς να ανοίξειμύτη. Οδήγησε ακόμα στην πολιτικήαπομμεων αστυνομικνομρίς σα ΜΑ-Τικόνωση όσων δεν μπορούν να ζήσουνχωρίς σύγκρουση με την αστυνομία. Η,έστω μερική, απόσυρση των αστυνομι-κών δυνάμεων από το κέντρο των πό-λεων, ιδίως της Αθήνας, είχε το αναμε-νόμενο ευεργετικό αποτέλεσμα: εκείπου, βλέποντας θωρακισμένους αστυνο-μικούς, «κλούβες», αυτόματα όπλα, ανα-ρωτιώσουν «τι τρομερό θα συμβεί,άραγε;», στις πόλεις αποκαθίσταται ηομαλότητα. Κι έτσι ο κόσμος δεν τσιμ-πάει.

Από την άλλη, όμως, το αρμόδιουπουργείο δεν έχει παρουσιάσει συνε-κτική πολιτική για τη δημόσια τάξη καιτην εσωτερική ασφάλεια – προπάντωνγια τα κρατικά όργανα που επιφορτίζον-ται με τη διαφύλαξή τους. Παρουσιάζε-ται λοιπόν ο κίνδυνος να αποτύχει και ναανατραπεί η ακολουθούμενη πολιτικήήπιας αντιμετώπισης, γιατί θα πρέπει ναεφαρμοστεί από δομές ακατάλληλες καιαπροετοίμαστες. Και μάλιστα, συχνά δη-λώσεις του υπουργού ενισχύουν την επι-χειρηματολογία της αντιπολίτευσης, πα-ρότι ο ίδιος την αντικρούει –επαναλαμ-βάνοντας όμως τα στερεότυπα πάνω σταοποία αυτή θεμελιώνεται.

Χρειάζεται σχέδιο

Η ομιλία του Γιάννη Πανούση στη συ-ζήτηση των προγραμματικών δηλώσεωνπεριείχε προπάντων τρία σημεία που δεί-χνουν προς την κατεύθυνση της δημο-κρατικής αναμόρφωσης της αστυνομίας.Η πρώτη είναι η εξαγγελία της δημιουρ-γίας «εθνικού συμβουλίου αστυνόμευσηςμε αναφορά στο Κοινοβούλιο», η δεύ-τερη η ίδρυση «Ινστιτούτου μελέτης τουεγκλήματος και των επιστημονικά τεκ-μηριωμένων τρόπων αντιμετώπισής του»και η τρίτη η «Σύγχρονη εκπαίδευση γιατον αστυνομικό, για να είναι φίλος καιπροστάτης στο δρόμο, κατάλληλα εκ-παιδευμένος για μία αποτελεσματική αν-τιμετώπιση του εγκλήματος.» Και τατρία, ωστόσο, σημεία είναι εξαιρετικάασαφή και περισσότερο ακαδημαϊκά –θέλω να πω: δεν περιέχουν σαφείς κυ-βερνητικές προθέσεις για αλλαγές.

Αλλά και οι «20 δράσεις» που εξάγ-γειλε ο υπουργός ∆ημόσιας Τάξης πα-ρουσιάζουν το ίδιο μειονέκτημα μαζί μεάλλα. Είναι απολύτως κατανοητό ότι τουπουργείο συνεργάστηκε με το ∆ήμοΑθηναίων για την αστυνόμευση στο κέν-τρο της πόλης και είναι αξιέπαινη η πι-λοτική δημιουργία κινητών μονάδων πουθα παρέχουν υπηρεσίες σε απομακρυ-σμένες περιοχές. Αυτά είναι σωστέςενέργειες, αλλά δεν αγγίζουν το παλιό,αναχρονιστικό και επικίνδυνο καθε-στώς. Από εκεί και πέρα, η δημιουργίαεπιτροπών και η επιστημονική συζήτησηπου περιλαμβάνονται στις εξαγγελίες

του υπουργείου δεν συνιστούν πολιτική.∆εν σημαίνει αυτό ότι δεν είναι ανα-γκαίες ενέργειες, κάθε άλλο. Μονάχαπου σε μια τέτοια συζήτηση χρειάζεταινα υπάρχει σχέδιο, να έχουν τεθεί συγ-κεκριμένα ερωτήματα. Χωρίς αυτά η συ-ζήτηση θα είναι άσκοπη.

Πολιτική ή στρατιωτικήαστυνομία;

Κατά τη γνώμη μου, το κύριο ερώτημαείναι τι λογής υπηρεσία θα είναι η αστυ-νομία: πολιτική ή στρατιωτική, έστωημιστρατιωτική; Από την απάντηση σεαυτό το ερώτημα απορρέουν προτάσειςγια τη διοίκηση, τη λειτουργία και τηνανάδειξή της, για την οργάνωση, για τιςσυνθήκες εργασίας, τα μέσα που θα χρη-σιμοποιούνται, για την πρόσληψη καιτην εκπαίδευση του προσωπικού. Η πα-ράδοση της ΕΛΑΣ (μείγμα αστυνομίαςκαι χωροφυλακής) με τους ταξιάρχουςκαι τους στρατηγούς και η επιλογή τηςηγεσίας της από το Κυβερνητικό Συμ-βούλιο Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυ-νας και όχι από την κυβέρνηση με τησύμφωνη γνώμη της αρμόδιας επιτρο-πής της Βουλής δείχνουν ένα στρατιω-τικό σώμα.

Η εκπαίδευση σε σχολές, στις οποίεςδεν υπάρχουν ακαδημαϊκές ελευθερίεςκαι η διεύθυνσή τους διορίζεται από τοναρχηγό του σώματος, οι διδάσκοντες δενεπιλέγονται με ακαδημαϊκά κριτήρια καιμε εσωτερικές διαδικασίες των σχολών,η διαρκής μείωση των πολιτικών μαθη-μάτων και ιδίως των κοινωνικών επιστη-μών, όλα αυτά συντελούν στη διαμόρ-φωση της νοοτροπίας ενός σώματοςεκτός κοινωνίας, νοοτροπίας που μπορείνα εξελιχθεί σε αντίθεση με την κοινω-νία. Οι αστυνομικοί υπάλληλοι δίκαιαζητούν την αναβάθμιση των σχολών τουςσε ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευ-σης.

Αναβάθμιση σημαίνει σχολές αυτοδι-οίκητες με ακαδημαϊκές ελευθερίες.Εκεί θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς τηνάρση του διαχωρισμού των σχολών τουκατώτερου προσωπικού από τις σχολέςτου ανώτερου με ενιαίο πρόγραμμασπουδών δύο κύκλων και απαίτηση απόόσους και όσες φιλοδοξούν να πάρουνανώτατες θέσεις να αποκτήσουν διδα-κτορικό πτυχίο σε μία κοινωνική επι-στήμη. Και βέβαια είναι ανάγκη να πάψειη πρόσληψη ειδικών κατηγοριών χωρίςπτυχίο με μόνο προσόν τη σωματική

ρώμη και την άσκηση στα όπλα, δηλαδήτων ειδικών φρουρών και των συνοριο-φυλάκων, την ύπαρξη δηλαδή αστυνομι-κών δύο ταχυτήτων. Για όσους και όσεςήδη υπηρετούν μπορεί να υπάρξει πρό-γραμμα εξομοίωσης, όπως είχε γίνει (καισυνεχίζεται) με τους εκπαιδευτικούς τηςπρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που τελεί-ωσαν τη διετή Παιδαγωγική Ακαδημία.

Βέβαια, το ωράριο εργασίας και η πει-θαρχία στην αστυνομία δεν μπορούν ναείναι ίδια με των, ας πούμε, υπαλλήλωντου ληξιαρχείου. Από αυτή τη διαπί-στωση όμως μέχρι την έλλειψη κάθερύθμισης του ωραρίου και την τυφλήυπακοή και το φόβο του προϊσταμένου ήτην αρνητική κρίση χωρίς δικαίωμα έν-στασης υπάρχει μεγάλη απόσταση: ηαπόσταση μεταξύ στρατού και μιας πο-λιτικής υπηρεσίας. Αλλά και η φροντίδαγια την ικανότητα του αστυνομικού προ-σωπικού να υπηρετεί χωρίς ζημιά τηςυγείας του είναι στοιχείο μιας σύγχρονηςαντίληψης. Η ψυχολογική υποστξη,λόγου χάριν, που παρέχεται έελεγήριξη,λόγου χάριν, που παρέχεται μόνο έπειτααπό αίτημα του καθενός και της καθε-μιάς οδηγεί σε στιγματισμό και διακρί-σεις («ο τρελός» ή «το μαμμόθρεφτο»).Η υποχρεωτική ψυχολογική εξέταση σετακτά διαστήματα και οπωσδήποτεέπειτα από περιστάσεις που δημιουρ-γούν άγχος εξαλείφουν αυτόν τον κίν-δυνο, βοηθούν τον αστυνομικό και τονκαθιστούν αποτελεσματικότερο.

Τα ειδικά σώματα;

Σωστά είχε πει ο Γιάννης Πανούσηςότι άοπλη αστυνομία δεν νοείται. Μόνοπου κανείς δεν έχει εισηγηθεί κάτι τέ-τοιο. Το ζήτημα είναι: χρειάζεται οιαστυνομικοί να υπηρετούν πάντα ένο-πλοι; Ή χρειάζεται να έχουν το όπλο στοσπίτι, όπου μπορεί να το πάρει το παιδίτους ή να το χρησιμοποιήσουν οι ίδιοι ενβρασμώ; Και δεν χρειάζεται η τακτικήεξέταση για το αν έχουν τις προϋποθέ-σεις να οπλοφορούν;

Τα ειδικά σώματα της αστυνομίας, ταπαλιά ΜΑΤ και η τωρινή ΥΕΤ, τα είχε ει-σηγηθεί επί χούντας ο Μαρκεζίνης, προ-κειμένου να αντιμετωπίζουν λαϊκές κι-νητοποιήσεις. Η δημοκρατική πολιτείαδεν τα χρειάζεται, γιατί δεν δεν μπορείνα εχθρεύεται αυτές τις κινητοποιήσεις,που είναι στοιχείο της δημοκρατίας,ούτε να τις θεωρεί κίνδυνο. Ωστόσο, δια-χείριση κρίσεων με ειδικευμένο προσω-πικό χρειάζεται. Μπορούν λοιπόν να κα-ταργηθούν στη σημερινή τους μορφήαυτά τα σώματα και να υπαχθούν στααστυνομικά τμήματα.

Και για άλλα πολλά χρειάζεται συζή-τηση και μέτρα, όπως είναι η χρήση επι-κίνδυνων ουσιών και εργαλείων. Αλλάκαμία συζήτηση δεν μπορεί να τελεσφο-ρήσει αν το υπουργείο δεν ανοίξει τοθέμα και δεν πει το ίδιο τι πρεσβεύει – κιας το αλλάξει μετά.

Όλα αυτά που ανέφερα πιο πάνω πε-ριλαμβάνονται στο πρόγραμμα του ΣΥ-ΡΙΖΑ. Φυσικά, δεν μπορεί κανείς να πε-ριμένει ότι η κυβέρνηση και οι επικεφα-λής των υπουργείων θα το εφαρμόσουνπαράγραφο-παράγραφο. Άλλη δουλειά ησυγγραφή προγράμματος και άλλη η χά-ραξη και η εφαρμογή κυβερνητικής πο-λιτικής, γιατί εδώ θα φανούν οι αντιφά-σεις, τα λάθη, τα προσκόμματα. Όμωςκαι η κυβερνητική πολιτική σε κάθετομέα ούτε να χαραχτεί ούτε να εφαρμο-στεί μπορεί δίχως σχέδιο.

Θόδωρος Παρασκευόπουλος

Παρουσιάζεται οκίνδυνος να αποτύχεικαι να ανατραπεί ηακολουθούμενηπολιτική ήπιαςαντιμετώπισης, γιατί θαπρέπει να εφαρμοστείαπό δομές ακατάλληλεςκαι απροετοίμαστες.

“

2222 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Τη συνέντευξη πήρεο Νάσος Χατζητσάκος

Πιστώνεστε το γεγονός ότι το 2013 τοελληνικό κράτος για πρώτη φορά ολο-κλήρωσε και έδωσε στη δημοσιότηταμια εμπεριστατωμένη έκθεση σε σχέσημε αυτό που αποκαλούμε διαπλοκή.Γιατί πιστεύετε ότι έκθεση αυτή δεν προ-βλήθηκε από τα μεγάλα ΜΜΕ;

Από την ανάληψη των καθηκόντωνστη Γενική Γραμματεία ∆ιαφάνειας καιΑνθρωπίνων ∆ικαιωμάτων λειτουργή-σαμε με αίσθημα ευθύνης, ανιδιοτέ-λειας, χωρίς συμβιβασμούς και διακρί-σεις σε κατεστημένες αντιλήψεις καιεπιρροές οικονομικών και άλλων παρα-γόντων. Προχωρήσαμε σε ουσιαστικέςκαι αποτελεσματικές παρεμβάσεις καιενέργειες. Άλλωστε, σε μία χρονική πε-ρίοδο μεγάλης κρίσης, που θέτει σε κίν- δυνο ακόμη και την εθνική μας υπό-σταση, δεν υπάρχουν περιθώ ρια για μι-κροκομματικές επιδιώξεις, χρόνος γιατακτικισμούς και για συντήρηση παρα-γοντισμού.

Ως προς τα ΜΜΕ, στα περισσότερα εξ’αυτών, ήταν αναμενόμενο ότι θα τηρού-σαν αυτή τη στάση της μη δημοσιοποί-ησης και του αποκλεισμού ανάδειξηςκαι αντιμετώπισης των ζητημάτων δια-πλοκής και διαφθοράς πολύ περισσό-τερο, όταν θέσαμε θέματα διαφάνειαςκαι νομιμότητας για τα Μ.Μ.Ε. Με τηνσυμπεριφορά τους αυτή, χαρτογραφή-θηκαν προθέσεις και εξαρτήσεις απόσυμφέροντα.

Ποιοι κρύβονται πίσωαπό τις off shore;

Στην έκθεση του 2013 αναφέρεται ότιμόνο από τις off shore το κράτος χάνει6 δισ. ευρώ το χρόνο. Θυμάμαι ότι η πε-ρίπτωση του Κρανιδίου ως άκρως ενδει-κτική.

Οι Offshore εταιρίες είναι οχήματα φο-ροδιαφυγής. Συνιστούν διεθνή νομό-τυπη διαπλοκή. Εκτιμάται ότι τα ποσάπου κατέχουν αυτές οι εταιρίες παγκο-σμίως ανέρχονται σε 32 τρισ. δολάρια.

Στην Ελλάδα, η απώλεια εσόδων τουκράτους ανέρχεται περί τα 6 δισ. ευρώτο χρόνο. Όσο διατηρούνται νομοθετικάπλαίσια από τη διεθνή κοινότητα για τηνίδρυση offshore εταιρειών σε διάφορεςχώρες, δεν μπορεί να επιτευχθεί αποτε-λεσματική πάταξη της διαφθοράς.Ωστόσο, υπάρχουν περιθώρια περιορι-σμού του φαινομένου, αν ληφθούν ορι-σμένα μέτρα τα οποία έχουν προταθείαπό τη Γραμματεία ∆ιαφάνειας.

Σε ό,τι αφορά την περίπτωση του Κρα-νιδίου -μια περιοχή με 4.000 κατοίκουςπου έχουν ιδρυθεί πάνω από 200 υπερά-κτιες- είχα υποβάλλει το ερώτημα:«Ποιοι κρύβονται πίσω από τον εργάτηπου εκπροσωπεί 14 offshore εταιρίεςστο Κρανίδι και ο ίδιος κάνει φορολο-γική δήλωση στη ∆.Ο.Υ. Φαλήρου;».Απάντηση ακόμη δεν έχει δοθεί. Όπως

Στην Ελλάδα, η απώλειαεσόδων του κράτουςανέρχεται περί τα 6 δισ.ευρώ το χρόνο. Όσοδιατηρούνται νομοθετικάπλαίσια από τη διεθνήκοινότητα για την ίδρυσηoffshore εταιρειών σεδιάφορες χώρες, δενμπορεί να επιτευχθείαποτελεσματική πάταξητης διαφθοράς.

“

Τα πρώ τα μι κρά, πλην ό -μως ου σια στι κά «βή μα -τα» για τη στή ρι ξη των

α σθε νέ στε ρων οι κο νο μι κά -και πιο σφο δρά πλητ τό με νωνα πό τη με γά λη ύ φε ση και ταμνη μό νια- πο λι τών, γί νο νταιμε την έ ναρ ξη της υ λο ποίη σηςτριών εκ των ο κτώ μέ τρων,που πε ρι λαμ βά νο νται στοπρό γραμ μα που εί χε πα ρου -σιά σει το Φθι νό πω ρο του 2014α πό τη Θεσ σα λο νί κη, ο ση με -ρι νός πρω θυ πουρ γός Αλέ ξηςΤσί πρας. Όπως α νέ φε ραν τηνΤρί τη του Πά σχα ο υ πουρ γόςΕργα σίας, Πά νος Σκουρ λέ της,η α να πλη ρώ τρια υ πουρ γός Ερ-γα σίας Θε α νώ Φω τίου και ο α -να πλη ρω τής υ πουρ γός Οι κο -νο μι κών ∆η μή τρης Μάρ δας α -να λύο ντας την Κοι νή Υπουρ γι -κή Από φα ση για την ε φαρ μο γήτου νό μου 4320/2015 για τηνα ντι με τώ πι ση της αν θρω πι -στι κής κρί σης, σε πρώ τη φά σηθα προ χω ρή σουν σε ε φαρ μο -γή τα μέ τρα για την πα ρο χήδω ρεάν ρεύ μα τος κα θώς καιτην ε πι δό τη ση ε νοι κίου και σί- τι σης σε πε ρισ σό τε ρες α πό180.000 οι κο γέ νειες. «Η αν- θρω πι στι κή κρί ση δεν α ντι με -τω πί ζε ται με αυ τά τα μέ τρα,α πλά κά νου με έ να πρώ το βή -μα α νά σας και με έμ φα ση πά -ντα στο παι δί. ∆ιό τι η παι δι κήφτώ χεια έ φτα σε στο 28,8%»,

τό νι σε η α να πλη ρώ τρια υ -πουρ γός Εργα σίας Θε α νώ Φω- τίου.

Πα ρο χήδω ρεάν ρεύ μα τος

Σύμ φω να με την Θ. Φω τίου,πε ρί που 150.000 οι κο γέ νειεςπου έ χουν κομ μέ νο ρεύ μα καιβρί σκο νται σε συν θή κες α -κραίας φτώ χειας θα μπο ρούννα το ε πα να συν δέ σουν δω- ρεάν. Επι πλέ ον, σε ό σους βρί- σκο νται σε αυ τή την κα τά στα -ση θα δί νο νται 300 kwh κά θεμή να δω ρεάν (συ νο λι κά 1.200kwh το τε τρά μη νο). Στις δι- καιού χες οι κο γέ νειες πε ρι -λαμ βά νο νται ό σες έ χουν κομ- μέ νο ρεύ μα και δεν βρί σκο νταιστο Κ.Ο.Τ. (Κοι νω νι κό Οι κια κόΤι μο λό γιο), αλ λά θα ε ντα -χθούν στο κοι νω νι κό τι μο λό -γιο ε φό σον βρί σκο νται σε α -κραία φτώ χεια και τους ε πα -να συν δε θεί το ρεύ μα. Συγ χρό -νως, την ε πι δό τη ση θα πά ρουνό σοι ή δη εί ναι στο Κ.Ο.Τ. καιβρί σκο νται σε α κραία φτώ- χεια.

Επι δό τη ση ε νοι κίου

Το δεύ τε ρο μέ τρο α φο ράστην ε πι δό τη ση ε νοι κίου γιαέ να μι κρό πε ριο ρι σμέ νο νού-

με ρο οι κο γε νειών, για 30.000οι κο γέ νειες. Συ γκε κρι μέ να, ό -ποιος βρί σκε ται σή με ρα στοε νοί κιο και βρί σκε ται σε συν- θή κες α κραίας φτώ χειας -καιεί τε του κά νουν έ ξω ση, εί τεδεν μπο ρεί να πλη ρώ σει το ε -νοί κιό του- θα ε πι δο τεί ται με70 ευ ρώ για το έ να ά το μο, μέ -χρι 220 ευ ρώ για τις πο λυ με -λείς οι κο γέ νειες και τους πο- λύ τε κνους. Τα χρή μα τα θα ταπι στώ νε ται κά θε μή να ο ι διο -κτή της του σπι τιού ε φό σον οω φε λού με νος κα τα θέ σει το ε -νοι κια στή ριο στο ΤΑ ΧΙS. Τοπο σό που θα λαμ βά νουν, θα εί -ναι α φο ρο λό γη το και α κα τά -σχε το. Ο κα νό νας αυ τός δενθα ι σχύει στην πε ρί πτω ση πουο ι διο κτή της χρω στά ει στοδη μό σιο ή στα α σφα λι στι κάτα μεία. Στο εν δε χό με νο αυ τό,θα γί νε ται συμ ψη φι σμός.

Επι δό τη ση σί τι σης

Οι ω φε λού με νοι, πά λι με ταί δια κρι τή ρια, θα λαμ βά νουν α -πό μια προ πλη ρω μέ νη τρα πε -ζι κή κάρ τα. Η κάρ τα θα έ χει ταστοι χεία του ω φε λού με νου,δη λα δή το ό νο μά του και θαπερ νά ει α πό ό λα τα μη χα νή μα -τα POS. Μέ σω αυ τής της κάρ- τας, και με την ε πί δει ξη της α -στυ νο μι κής ταυ τό τη τας του, ο

δι καιού χος θα μπο ρεί να α γο -ρά ζει μό νο εί δη α πό κα τα στή -μα τα τρο φί μων.

Πό τε και πώς ξε νι κά ηε φαρ μο γή των μέ τρων

Σύμ φω να με την α να πλη ρώ -τρια υ πουρ γό Εργα σίας, α πόαύ ριο, ∆ευ τέ ρα 20 Απρι λίουξε κι νά το η λεκ τρο νι κό σύ στη -μα του υ πουρ γείου Εργα σίας,στο ο ποίο θα μπο ρούν οι εν- δια φε ρό με νοι για την λή ψηαυ τών των πα ρο χών να μπαί- νουν α πό έ ναν υ πο λο γι στή καινα δη λώ νουν τα α πα ραί τη ταστοι χεία. Η ε φαρ μο γή θα πα- ρα μεί νει α νοι κτή μέ χρι τις 20Μαΐου. Πα ράλ λη λα θα ε νερ γο -ποιη θεί γραμ μή τη λε φω νι κήμέ σω της ο ποίας θα πα ρέ χο -νται πλη ρο φο ρίες κα τά τιςερ γά σι μες ώ ρες της ε βδο μά -δας. Με τά την ο λο κλή ρω σητης δια δι κα σίας υ πο βο λής αι- τή σεων, τα στοι χεία θα δια- σταυ ρω θούν με τα δε δο μέ νατου TAXIS. Στη συ νέ χεια, μέ σασε χρο νι κό διά στη μα 2 έως 3ε βδο μά δων θα α να κοι νω θούνοι δι καιού χοι των πρώ των 3εκ των 8 πα ρο χών που προέ -βλε πε το πρό γραμ μα της Θεσ- σα λο νί κης.

Νά σος Χατ ζη τσά κος

Τα πρώτα μέτρα για την αντιμετώπισητης ανθρωπιστικής κρίσης

Οι τίτλοι στις οικονομικές σελίδεςπολλών εφημερίδων και εξειδι-κευμένων ιστοσελίδων τις δύο

περασμένες εβδομάδες προϊδέαζαν γιατον επικείμενο Αρμαγεδώνα: η κυβέρ-νηση βάζει χέρι στα κονδύλια του ΕΣΠΑγια να καλύψει την τρύπα των εσόδωνκατήγγειλε ο πρόεδρος της Ένωσης Πε-ριφερειών κ. Κ. Αγοραστός, για «ταφό-πλακα» στα έργα και χιλιάδες απολύ-σεις προειδοποιούσε το Συντονιστικότων εργοληπτών. Αφορμή μια εγκύ-κλιος του υπουργείου Οικονομίας πουζητούσε να επιστραφούν τα κονδύ-λια, για τα οποία είχαν δεσμευθεί πόροι,αλλά έως την 31/12/2014 δεν έχουν αξιο-ποιηθεί. Η ανακοίνωση της ΕΝΠΕάφηνε να εννοηθεί πως έτσι δεν θα γί-νουν προγραμματισμένες πληρωμές σεέργα που έχουν πραγματοποιηθεί.Όμως, η πραγματικότητα είναι άλλη:αφού τα κονδύλια δεν έχουν εκταμιευ-θεί σημαίνει πως τα έργα για τα οποίαείχαν διατεθεί έχουν παγώσει και άραδεν υπάρχει λόγος πληρωμής. Την ίδιαστιγμή, άλλα έργα των ΠεριφερειακώνΕπιχειρησιακών Προγραμμάτων (και όχισυνολικά του ΕΣΠΑ) τα οποία «τρέ-χουν» μένουν χωρίς πόρους. Τα χρήματααυτά δεν φεύγουν από τις Περιφέρειεςαλλά θα πάνε σε άλλα έργα που «τρέ-χουν» σ’ αυτές. «Αν τα έργα ξεπαγώ-σουν, τα κονδύλια είναι εκεί και μπο-ρείτε να τα πάρετε» είναι η ρητή διαβε-βαίωση από το υπουργείο Οικονομίας.

Το κουβάρι των κοινοτικώνχρηματοδοτήσεων

«∆εν είναι τυχαίο που οι καταγγελίεςπροήλθαν από συγκεκριμένους Περιφε-ρειάρχες αν και η εγκύκλιος δεν αφο-ρούσε μόνο τα Περιφερειακά Επιχειρη-σιακά Προγράμματα» επισημαίνουν μενόημα αρμόδιες πηγές του υπουργείουΟικονομίας. «Σήμερα εκπνέει η προθε-σμία που έθετε η εγκύκλιος», προσθέ-τουν, «και κανένα σημαντικό πρόβλημαδεν έχει παρουσιαστεί και αν υπάρξεικάποια εμπλοκή έχουμε τρόπους να την

αντιμετωπίσουμε».Το περιστατικό αυτό δείχνει πόσο

μπλεγμένο είναι το κουβάρι των κοινο-τικών χρηματοδοτήσεων. «Πρέπει να ξε-φύγουμε από τη λογική των σημειακώνπαρεμβάσεων, που πολύ συχνά συνδέ-ονται με πελατειακά συμφέροντα» τονί-ζει ο Γενικός Γραμματέας ∆ημοσίωνΕπενδύσεων Αλέξης Χαρίτσης. «Χρει-άζονται και αλλαγές στη διαχείριση, τηνπαρακολούθηση και τον έλεγχο τωνπρογραμμάτων. Η στήριξη και ενίσχυσητων υπηρεσιών που διαχειρίζονται ταπρογράμματα και όχι η υποκατάστασήτους από ιδιωτικές εταιρείες συμβού-λων είναι μια από αυτές» παρατηρείαναγνωρίζοντας πως υπάρχουν πολύμη-νες καθυστερήσεις σε πληρωμές για τιςοποίες όμως δεν ευθύνεται η κυβέρνησητου ΣΥΡΙΖΑ. Καθώς στο τέλος του 2015λήγει το υπάρχον πρόγραμμα, και τοπλαίσιο του επόμενου ΕΣΠΑ, έχει ήδηψηφιστεί από την προηγούμενη κυβέρ-νηση, η ηγεσία του υπουργείου Οικονο-μίας θέλει να το προσαρμόσει στις δικέςτης προτεραιότητες κάτι που όπως είναιφυσικό προκαλεί αντιδράσεις απόόσους είχαν βολευτεί στο προηγούμενοκαθεστώς αδιαφάνειας. «Ζητούμενο δενείναι πια μόνο το πόσο μεγάλο θα είναιτο ποσοστό απορρόφησης αλλά τα απο-τελέσματα που θα έχουν στην απασχό-ληση, στην κοινωνική συνοχή και στοοικοσύστημα» τονίζει ο κ. Χαρίτσης.

Προτεραιότητες είναι η «έξυπνη» εξει-δίκευση σε νέες μορφές επιχειρηματι-

κότητας με έμφαση στη δημιουργία θέ-σεων εργασίας για μακροχρόνια ανέρ-γους και νέους επιστήμονες -ώστε ναανακοπεί η φυγή τους στο εξωτερικό-,μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρω-πιστικής κρίσης και μεταρρυθμίσεις στηδημόσια διοίκηση με την εισαγωγή ψη-φιακών υποδομών και εργαλείων πουθα συντελέσουν στην απλούστευση τωνδιαδικασιών και τη μείωση της γραφει-οκρατίας.

Αγκάθι οι αυτοκινητόδρομοι

Στο πλαίσιο αυτό το μεγάλο αγκάθιβέβαια είναι οι τέσσερις αυτοκινητό-δρομοι (Μαλιακός - Κλειδί, Ιονία Οδός,Άξονας Κεντρικής Ελλάδας και Ολυμ-πία Οδός),οι οποίοι έχουν ανατεθεί μεσυμβάσεις παραχώρησης σε μεγάλες τε-χνικές εταιρείες. Οι εκπρόσωποι των τε-χνικών εταιρειών απειλούν με πάγωματων εργασιών. Το υπουργείο εξετάζειτρόπους εναλλακτικής χρηματοδότησηςεκτός ΕΣΠΑ, σε συνεννόηση με την Ευ-ρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Σύμ-φωνα με πληροφορίες, στην πορεία θατεθεί θέμα επανακαθορισμού των διο-δίων στην κατεύθυνση της μείωσης τουτέλους διέλευσης. Και φυσικά μια τέ-τοια προοπτική δεν αρέσει στους εργο-λάβους και ίσως εξηγεί το μπαράζ τωνπρόσφατων «τρομοκρατικών» δημοσι-ευμάτων περί στάσης πληρωμών.

Ορέστης. Φ. Αθανασίου

ΕΣΠΑ: Τα «παγωμένα» κονδύλια καιοι αντιπολιτευόμενοι Περιφερειάρχες

Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 2233ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

παραμένει επίσης αναπάντητο το ερώ-τημα, αν κρύβονται πίσω από αυτές πο-λιτικοί, εφοπλιστές, δημοσιογράφοι.

Στην έκθεση υπάρχει εκτενής ανα-φορά σε τουλάχιστον πέντε πολυεθνι-κές, οι οποίες είχαν υποστεί κυρώσειςαπό την αμερικάνικη δικαιοσύνη για δω-ροδοκία ελλήνων αξιωματούχων. Γιατίστην Ελλάδα δεν υπήρξε τιμωρία;

Ως Γενικός Γραμματέας ∆ιαφάνειαςκαι Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων διαβί-βασα στον Εισαγγελέα Οικονομικού Εγ-κλήματος στοιχεία που αναφέρονται σεπρόστιμα 350 εκατ. δολαρίων, που επέ-βαλαν οι δικαστικές αρχές των ΗΠΑ τηδιετία 2012-2013 σε πολυεθνικές εται-ρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελ-λάδα. Πρόκειται για εταιρείες που δω-ροδοκούσαν προκειμένου να προωθή-σουν σε οργανισμούς του ελληνικού δη-μοσίου τα προϊόντα τους: φαρμακευτικά,ορθοπεδικά, ιατρικές συσκευές, αυτοκι-νητοβιομηχανίας και τηλεπικοινωνίας.Τα αποτελέσματα αυτών των δικαστικώνερευνών δεν έγιναν γνωστά ακόμη. Προ-φανώς συνεχίζεται η διερεύνηση.

«Το σκάνδαλο Κοσκωτά ακόμη κι αυτότου χρηματιστηρίου ωχριά μπροστά σεεκείνο των καυσίμων», αναφέρεται στηνέκθεση. Φτάσατε σε συγκεκριμένα πρό-σωπα;

Πράγματι το σκάνδαλο Κοσκωτάωχριά μπροστά στο λαθρεμπόριο καυσί-μων. Ο Κοσκωτάς καταχράστηκε 100εκατ. ευρώ (35 δισ. δρχ). Άπαξ. Οι λα-θρέμποροι καταχράστηκαν 1 δισ. ευρώτο χρόνο (350 δισ. δρχ) για 25 τουλάχι-στον χρόνια. Ο Κοσκωτάς συνελήφθη,φυλακίστηκε, το σκάνδαλο προκάλεσεαναταράξεις και δραματικές πολιτικέςεξελίξεις.

Για τους λαθρέμπορους καυσίμων, πουλεηλάτησαν το ελληνικό δημόσιο, δενπροκλήθηκε ένταση. Κυκλοφορούνελεύθεροι, ανενόχλητοι και αγέρωχοι,ακόμη και ως «εθνικοί ευεργέτες». Γιατίέγιναν όλα αυτά είναι ένα μεγάλο ερώ-τημα. Σε παρόμοιες περιπτώσεις δενμπορεί να οδηγηθεί η σκέψη παρά στοότι υπήρξε αδιαφορία ή δεν αντιλήφθη-καν οι αρμόδιοι το μέγεθος του προβλή-ματος ή προωθούνταν προσωπικά συμ-φέροντα.

∆εν υπήρξε πλήρης διαφάνεια

Έδωσε η προηγούμενη κυβέρνηση τηδέουσα σημασία στα στοιχεία σας για ναβάλει τέρμα στο «πάρτι» της διαπλοκής;

Θα επαναλάβω αυτό που δήλωσα κατά

την αποχώρηση από την Γενική Γραμμα-τεία: «Τα στοιχεία των φακέλων, τωνσκανδάλων της διαφθοράς και της δια-πλοκής, αλλά και γενικότερα της δρά-σης μας στη Γραμματεία (που αναφέρον-ται στο απολογιστικό σημείωμα της θη-τείας μας), δεν αντιμετωπίστηκαν με τοεπιβαλλόμενο ενδιαφέρον και την απαι-

τούμενη υπευθυνότητα, παρότι δεν αμ-φισβητήθηκαν από αρμόδιους παράγον-τες. Οι πολιτικές δυνάμεις της αντιπολί-τευσης κατά την περίοδο που είχαμε τηνευθύνη, πρόβαλαν τα στοιχεία αυτά καιγενικότερα τη δράση της Γενικής Γραμ-ματείας. Τώρα, ως κυβέρνηση, επιβάλ-λεται να τα αξιοποιήσουν και να υλοποι-

ήσουν ό, τι απαιτείται για την αντιμετώ-πιση των φαινομένων που αναδείξαμε.Σε κάθε προσπάθεια πάταξης της δια-φθοράς και της διαπλοκής, εξάρθρωσηςτων εξωθεσμικών κέντρων εξουσίας, αν-τιμετώπισης της ασυδοσίας της οικονο-μικής ολιγαρχίας, όπως χαρακτηριστικάαναφέρουν και οι κυβερνώντες σήμερα,θα είμαστε αρωγοί, δεδομένου ότι η πά-ταξη της διαφθοράς που οδήγησε τηχώρα μας στη χρεοκοπία και στην εθνικήταπείνωση -αλλά και η εμπέδωση τηςδιαφάνειας παντού- είναι εθνική υπό-θεση, είναι ευθύνη όλων μας».

Θεωρείτε ότι μπήκαμε υπό καθεστώςδιαφάνειας στα μνημόνια από το 2010;Ως στέλεχος της Ν∆ εκτιμάτε ότι έγινανλάθη την περίοδο 2012 – 2014; Και ανναι, ποια;

Στο καθεστώς των μνημονίων, όπωςκαι στην περίπτωση της ένταξης τηςχώρας μας στην Ευρωζώνη, δεν υπήρξεκαθεστώς πλήρους διαφάνειας. Έπρεπενα εξεταστούν και να φωτιστούν όλες οιπτυχές, για να γνωρίζουν εκείνοι που νο-μοθετούν, αλλά ιδιαίτερα οι Έλληνεςπολίτες, αν υπήρχαν όλες οι προϋποθέ-σεις για την ένταξη στην ευρωζώνη καιαν τα μνημόνια δεν είχαν επιπτώσειςστην εθνική κυριαρχία.

Λάθη έγιναν από τη Ν.∆., αλλά ετέθη-σαν οι βάσεις για πολιτική σταθερότητα,κλίμα εμπιστοσύνης και προοπτικές εξό-δου της χώρας από το μνημόνιο, συνθή-κες που φαίνεται ότι δεν αξιοποιήθηκαναπό την σημερινή κυβέρνηση.

Πώς κρίνετε τους πρώτους μήνες τηςνέας κυβέρνησης;

Είναι νωρίς να κριθεί ακόμη η κυβέρ-νηση, αλλά τα πρώτα νομοθετικά δείγ-ματα και αποφάσεις για την πάταξη τηςδιαφθοράς δεν συνάδουν με τις προ-εκλογικές υποσχέσεις και την προσπά-θεια εμπέδωσης της ∆ιαφάνειας και συγ-κεκριμένα: 1) με τη νομοθετική ρύθμισηγια τις τριγωνικές συναλλαγές δεν αντι-μετωπίζονται τα φαινόμενα της φορο-διαφυγής, συνεχίζεται το παλιό καθε-στώς, 2) Με την πράξη νομοθετικού πε-ριεχομένου (γιατί άραγε τόση βιασύνη;),γίνεται διαγραφή προστίμων χωρίς ναγνωρίζουμε ποιους αφορά και για ποιαποσά πρόκειται, 3) Η προμήθεια αερο-σκαφών, ύψους 500 εκατ. ευρώ έγινεχωρίς να πληρούνται οι κανόνες της δια-φάνειας. Ας ελπίσουμε ότι τα επόμεναβήματα, θα δείξουν μια άλλη πολιτικήγια την πάταξη της διαφθοράς και τηδιαφάνεια.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΣΟΥΡΛΑ

Η προηγούμενη κυβέρνηση δεν θέλησενα τα βάλει με τη διαπλοκή

Τα στοιχεία για τα σκάνδαλα διαφθοράς καιδιαπλοκής δεν αντιμετωπίστηκαν με

υπευθυνότητα από την προηγούμενη κυβέρνησητονίζει με συνέντευξη του στην «Εποχή» ο πρώηνγενικός γραμματέας ∆ιαφάνειας και Ανθρώπινων

∆ικαιωμάτων του υπουργείου ∆ικαιοσύνηςΓιώργος Σούρλας επισημαίνοντας, με αφορμή τιςεξελίξεις σε σχέση με το θέμα των τηλεοπτικών

αδειών ότι «νταβατζήδες, υπήρχαν, υπάρχουν καιθα υπάρχουν εάν δεν υπάρξει επαρκής πολιτική

βούληση για να σταματήσουν να ποδηγετούν τηνπολιτική ζωή».

Ποια ήταν τα βασικά συμπεράσματα; Υπάρχουν «νταβατζήδες» ή όλα έβαιναν,και εξακολουθούν να βαίνουν, καλώς;

Από τη μακρά μου κοινοβουλευτική εμπειρία και την ενασχόλησή στη ΓενικήΓραμματεία με θέματα διαφθοράς, διαπλοκής και εμπέδωσης της διαφάνειας δια-πίστωσα ότι τα Μ.Μ.Ε. μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο, όταν βέβαιαλειτουργούν με κανόνες δεοντολογίας, υπηρετούν τη δημοκρατία, την ελευθερο-τυπία και όχι συμφέροντα, όπως δυστυχώς συμβαίνει σε πολλές των περιπτώ-σεων. «Νταβατζήδες» υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν και στο μέλλον αν δενυπάρξει επαρκής πολιτική βούληση, για να περιοριστούν αποκλειστικά στο ρόλοτους και όχι να ποδηγετούν την πολιτική ζωή του τόπου. Με ενδιαφέρον αναμένε-ται, αν η σημερινή κυβέρνηση θέσει τέρμα στην ανομία και την αδιαφάνεια σταΜ.Μ.Ε., που αποτελεί άλλωστε και ρητή προεκλογική δέσμευση.

Στην έκθεση συμπεραίνεται πως η διαπλοκή είχε προχωρήσει σε ένα απίστευτο«φαγοπότι» 130 δισ. ευρώ. Οι ετήσιες απώλειες έφταναν το 2013 τα 12 δισ. ευρώ.

Τα ποσά που αναφέρετε, καταγράφονται στην έκθεση και είναι τεκμηριωμένα καιδεν αμφισβητήθηκαν. Είναι εφικτό να περιορίσει το κράτος την οικονομική αυτήαιμορραγία, αν υπάρχει επαρκής πολιτική βούληση των κυβερνώντων, Εθνικό Σχέ-διο ∆ράσης κατά της ∆ιαφθοράς και δραστηριοποίηση των ελεγκτικών, κατασταλ-τικών μηχανισμών και όλων των αρμοδίων υπηρεσιών για την αντιμετώπισηαυτών των φαινομένων. Η Γενική Γραμματεία ∆ιαφάνειας έχει εκπονήσει ΕθνικόΣχέδιο, που έτυχε γενικής αποδοχής. Αυτό που απομένει είναι η πολιτική βούληση,που αν κρίνουμε από τις πρώτες ενέργειες της κυβέρνησης, δικαιολογούνται επι-φυλάξεις.

Αναγκαίαη πολιτική βούληση

2244 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΘΕΜΑΤΑ

Για όσους δε γνωρίζουν, οι περιφε-ρειακοί διευθυντές εκπαίδευσηςαντικαταστάθηκαν προ λίγων ημε-

ρών και σύμφωνα με το νόμο ∆ιαμαντο-πούλου, μετά την αντικατάστασή τουςγίνονται Σχολικοί Σύμβουλοι και δεν επι-στρέφουν στην τάξη που κάποτε ήταν(αν ήταν) ή τέλος πάντων σε κάποιο σχο-λείο. ∆υστυχώς, ο κατάπτυστος νόμοςδεν άλλαξε και έτσι έχουμε τις πρώτεςτοποθετήσεις. Ερωτήματα: 1) Το κράτοςέχει «συνέχεια» και στη διατήρηση τέ-τοιων διατάξεων;

2) Πού είναι η περίφημη ΠανελλήνιαΈνωση Σχολικών Συμβούλων να αντι-δράσει για την αντιεπιστημονική καιαναξιολόγητη ένταξη διοικητικών παρα-

γόντων, όπως οι περιφερειακοί διευθυν-τές, στο σώμα τους που σκοπό έχει τηνεπιστημονική – παιδαγωγική καθοδή-γηση;

3) Προς τι η διατήρηση της «επιβρά-βευσης» όσων υπηρέτησαν πιστά, μεσκληρό πολλές φορές τρόπο, μια πολι-τική που έκανε τα πάντα για να πάρει τηχαρά από τα σχολειά μας;

4) Γιατί, κακομοίρηδες, αποδέχεστε τηθέση αυτή (κάτι είπα τώρα!); Φοβάστε ναμπείτε στην τάξη; Ή κρύβεστε πίσω απότη λέξη καριέρα; Υπάρχει πιο σπουδαίακαριέρα από αυτή που κάνει ένας εκπαι-δευτικός που ξεκίνησε και τελείωσε πε-τυχημένα ακούγοντας τις φωνές των μα-θητών του; Ένας εκπαιδευτικός που

αγαπάει αυτό που κάνει, θα επεδίωκε ναφύγει από την τάξη του, μόνο αν κουρα-στεί ή έχει άλλα προβλήματα. Εσείς επι-τυχημένοι «καριερίστες»; Πραγματικάσας λυπάμαι....

∆εν γνωρίζουμε αν αγνοήθηκε το αί-τημα - προτροπή του Προέδρου τηςΟΛΜΕ Θ. Κοτσυφάκη, προς τον Ανα-πληρωτή Υπουργό Παιδείας Τάσο Κου-ράκη στις 6-2-2015: «όλοι οι κύριοιαυτοί, πίσω στις τάξεις» και «να εκδη-μοκρατισθεί η ∆ιοίκηση της Εκπαίδευ-σης, με δημοκρατικές και διαφανείς δια-δικασίες» ή τρέχει κάτι άλλο.

Νομίζω πως αν υπήρχε η πολιτικήβούληση θα μπορούσε να γίνει τροπολο-γία στη συγκεκριμένη διάταξη της παρα-γράφου 14 του άρθρου 26 του Ν.3879/2010 και στη συνέχεια να γίνει η αν-τικατάσταση των πρώην περιφερειακώνδιευθυντών, με τους καινούργιους. Εξάλ-λου θα ήταν σύμφωνη με το κοινό αί-σθημα των εκπαιδευτικών της τάξης πουσε μεγάλο ποσοστό έδωσαν τη μάχηενάντια στην αξιολόγηση όλο το προ-ηγούμενο διάστημα έχοντας απέναντίτους τη συντριπτικότατη έως καθολική

πλειοψηφία των «στελεχών εκπαίδευ-σης» (Περιφερειακούς ∆ιευθυντές Εκ-παίδευσης, ∆ιευθυντές Α/μιας καιΒ/θμιας Εκπαίδευσης ανά νομό , Σχολι-κούς Σύμβουλους) και μεγάλο κομμάτιτων κομματικοβαλμένων ∆ιευθυντώνΣχολικών μονάδων.

Αυτό όμως που φοβίζει περισσότεροείναι ότι θα ακολουθήσουν οι επιλογέςδιευθυντών των σχολικών μονάδων μεολίγη δημοκρατία και ψηφοφορία απότους Συλλόγους ∆ιδασκόντων που κατάτα άλλα δεν θα έχουν ουσιαστικές αρμο-διότητες και δεν θα είναι το κυρίαρχοόργανο λειτουργίας των σχολείων. Έτσιθα παραμείνει ατάραχη η λειτουργία τουσυγκεντρωτικού και αυστηρά ιεραρχικούμηχανισμού της εκπαίδευσης και ύστεραθα έρθει να υλοποιηθεί και η «τίμια»αξιολόγηση... Και τότε να δούμε τη θέσηπου θα πάρει ο καθένας. ∆εν θέλω ναγίνω μάντης κακών. Να τα λέμε, όμως,για να τα αποτρέψουμε.

Στέργιος Λαλίδης-Νηπιαγωγόςγια την αντιγραφή

Ο δικηγόρος του διαβόλου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Η κακομοιριά του καριερίστα επιπλέει….

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΜΑΗΣ

Έφυγε ένας ακόμα αγνόςαγωνιστής της Αριστεράς

Στις 15 Απριλίου πέθανε στην Αθήνα, σε ηλικία82 ετών, ο Γεώργιος Μαμάης του Ιωάννη και τηςΖωής, που ήταν ένας επιστήθιος φίλος μου καισυναγωνιστής μου επί 64 χρόνια στον χώρο τηςΑριστεράς, αν και τα τελευταία σαράντα χρόνια απόδιαφορετικούς κομματικούς χώρους ο καθέναςμας. Εκείνος σταθερός στο ΚΚΕ κι εγώ στο ΚΚΕεσωτερικού, Ανανεωτική Αριστερά και εν συνεχείαστην ΑΚΟΑ – ΣΥΡΙΖΑ... Τον είχα γνωρίσει τονΣεπτέμβριο του 1951 όταν είμαστε συμμαθητέςστην Α΄ Τάξη Γυμνασίου του Ιδιωτικού ΝυχτερινούΓυμνασίου Παπαϊωάννου, στην οδό Θεμιστοκλέουςκαι Κατακουζηνού στο κέντρο της Αθήνας. Οπατέρας του είχε πεθάνει στην κατοχή και η μάνατου ήταν από τη Σμύρνη. Είχε και μία αδελφήμεγαλύτερη και έναν αδελφό. Έκτοτε συνδεθήκαμεμε ακατάλυτους φιλικούς, οικογενειακούς,κοινωνικούς και ιδεολογικούς δεσμούς, ιδίως σταπολύ δύσκολα χρόνια μετά την λήξη του ΕμφυλίουΠολέμου και των διώξεων και των κατατρεγμώνκάθε αριστερού, λόγω της θέσεως εκτός νόμου τουΚΚΕ και των «παραφυάδων αυτού…», όπως έλεγετο Κράτος της ∆εξιάς. Το κυρίως επάγγελμά τουήταν τσαγκάρης, αλλά είχε και καλλιτεχνικάενδιαφέροντα και επιδόσεις όπως τουταχυδακτυλουργού, όπου με είχε ως βοηθό του (!),του καραγκιοζοπαίχτη, κιθαρίστα, κ.λπ. και απ’αυτόν έμαθα πολλά πράγματα από τον κόσμο τουπεριθωρίου, των καμπαρέ και των μπορντέλων.

Υπήρξε σ’ όλη του τη ζωή ανιδιοτελής, αγωνιστήςκαι αυστηρός τηρητής της ιδεολογικήςκαθαρότητας καυτηριάζοντας πολλές φορές εμέναγια τις κατ’ αυτόν ιδεολογικές μου παρεκκλίσεις.Παροιμιώδεις έχουν μείνει στους φιλικούς καικομματικούς κύκλους οι ιδεολογικές μαςσυγκρούσεις για την πορεία του ΑριστερούΚινήματος στην Ελλάδα.

Αναφέρω ένα παράδειγμα της ιδεολογικής τουπεποιθήσεως: Ενώ επιχειρούσαμε μαζί στοΜοναστηράκι κατά τον Σεπτέμβριο του 1970 ναολοκληρώσουμε μια αντιστασιακή πράξη κατά τηςχούντας, κρατώντας εγώ μία σκάλα σε κάποιοφεγγίτη και εκείνος ανέβαινε σ’ αυτή προς τηνταράτσα της οικοδομής, σκεπτόμενος εγώ τηστιγμή εκείνη: τι θα γίνει αν θα αποτύχουμε – όπωςκι έγινε – με πιάσανε κάτι γέλια, οπότε εκείνοςγυρίζει και μου λέει με αυστηρό ύφος: «ΤηνΠαναγία σου, εδώ χάνεται η επανάσταση και εσύγελάς;», ενώ εγώ ακούγοντας αυτό, γέλασα ακόμηπερισσότερο, αλλά στα μουλωχτά. Καλό σου ταξίδιφίλτατε Γιώργο.

Γιάννης Κλωνιζάκης,ένας τυραννοκτόνος

Οταν πεθαίνει ένας άνθρωπος σαν τον Γιάννη Κλωνιζάκη, είναι σαννα αφαιρείται από τη ζώσα ιστορία μας ένα κομμάτι του αντιδι-κτατορικού αγώνα, περνώντας στην επικράτεια της απαράγρα-

πτης ιστορίας των αγώνων του λαού μας για τη δημοκρατία, την ελευ-θερία, τη δικαιοσύνη.

Στις σελίδες αυτής της ιστορίας ο Γιάννης Κλωνιζάκης άρχισε να γρά-φει τις δικές του γραμμές νέος επιστήμονας, πολιτικός μηχανικός, αμέ-σως μετά την επικράτηση της στρατιωτικής χούντας, φίλος και συνα-γωνιστής του Αλέκου Παναγούλη, στην αντιστασιακή οργάνωση «Ελλη-νική Αντίσταση». Ήταν η οργάνωση που σχεδίασε την απόπειρα κατά τουδικτάτορα Παπαδόπουλου, τον Αύγουστο του 1968.

Η απόπειρα δεν πέτυχε, ο Παναγούλης πιάστηκε, αργότερα πιάστηκανκι άλλα μέλη της οργάνωσης. Ο Γ. Κλωνιζάκης, αφού «ανακρίθηκε» στακολαστήρια της Μπουμπουλίνας και του ΕΑΤ-ΕΣΑ, καταδικάστηκε από τοστρατοδικείο της χούντας σε 24 χρόνια φυλάκιση, ποινή που εξέτισε ωςτο 1973 στις φυλακές Κορυδαλλού, Αίγινας και Κέρκυρας.

Μετά την πτώση της χούντας, το 1978, εκλέχτηκε δήμαρχος Χανίων, στην γενέτειρα πόλη, στην οποία είδε το φωςτο 1940. Η ιδιαίτερη πατρίδα του τον τίμησε και άλλη μια φορά ως αντινομάρχη, την τετραετία 1995-1998.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΤΡΙΛΥΡΑΚΗΣΠάντα παρών με το παράδειγμά του

Σεμνός στο βίο του, στους πολιτικούς αγώνες, στηνκοινωνική δράση του, στην κομματική ένταξή του,σεμνός και στο θάνατο ο σύντροφός μας Μανώλης

Τριλυράκης κηδεύτηκε στα Κεραμειά του νομού Χανίωνπαίρνοντας μαζί του τις πλούσιες εμπειρίες από τουςαγώνες μιας ολόκληρης ζωής. Σίγουρα θα ένιωσεδικαιωμένος γι’ αυτούς, μια που πρόλαβε να δει τη δικήτου αριστερά να κερδίζει τις εκλογές και να γίνεταικυβέρνηση, με στόχο να ανακόψει το μνημονιακόκατήφορο. Τα λόγια του, το βράδυ των εκλογών πουέφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, ήταν για το νου καιτην ψυχή όσων αγωνιούσαν, βάλσαμο. Έστρεφαν ταφώτα της γιορτής εκεί ακριβώς που χρειάζεται νακοιτάμε: στη ζωή των αγωνιστών, στον τρόπο με τονοποίο η κάθε μέρα τους είναι ξοδεμένη. Ο ΜανώληςΤριλυράκης γεννήθηκε στα Κεραμειά στις 17 Ιανουαρίου1938. Πήγε στο Γυμνάσιο στα Χανιά μέχρι την 5η τάξη.Κατόπιν υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στηΒόρεια Ελλάδα και εκεί, στη Θεσσαλονίκη, γνώρισε τημετέπειτα γυναίκα του. Παντρεύτηκαν αμέσως μετά τοστρατιωτικό του και έπειτα από πολλές δυσκολίεςκατάφεραν να φτάσουν μετανάστες εργάτες στοΖόλινγκεν της Γερμανίας. Εκεί οργανώθηκε πρώτα στοΚΚΕ και κατόπιν στο ΚΚΕ Εσωτερικού και ανέπτυξεέντονη συνδικαλιστική δράση. Επέστρεψε στα Χανιά το1979 και εργάστηκε μαζί με άλλους συντρόφουςμεθοδικά και επίμονα για να αναπτύξουν την οργάνωσητου ΚΚΕ Εσωτερικού στην πόλη και την περιοχή. Απόμικρός έζησε κυνηγημένος, λόγω των αριστερών

οικογενειακών καταβολών. Οι δυσκολίες της ζωής καιτης επιβίωσης δεν τον λύγισαν. Σε δύσκολες εποχέςέστησε και κράτησε την οργάνωση, ως γραμματέας, τότεπου αυτή η ιδιότητα γινόταν αντιληπτή ως υπέρτατηευθύνη και όχι ως αξίωμα. Πάντα παρών στιςπολυκύμαντες μετεξελίξεις της ανανεωτικής αριστεράς,στην ΕΑΡ, στον Συνασπισμό και τελικά στον ΣΥΡΙΖΑ.Πάντα παρών στην τοπική οργάνωση, μέλος πουενέπνεε τους νεώτερους κι όσους μπορούσαν ναδιαβάσουν τα καθαρά του μάτια και να αφουγκραστούντην ηρεμία της φωνής του. Θα μας λείψει, όπως λείπουνοι αριστεροί από την αριστερά, και θα είναι πάντα σύν-τροφος παρών με το παράδειγμά του.

Ζ.Γ.

∆εύτερος από δεξιά, σε απεργία πείνας κατά της χούν-τας στη Γερμανία

O Γιάννης Κλωνιζάκης με τον Αλέκο Παναγούλη

Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 2255ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΙΣ

∆ιεθνές συνέδριογια τη φιλοσοφία των Ντελέζκαι Γκουαταρί

Από την Παρασκευή 24 έως και τηνΚυριακή 26 Απριλίου, 170 ομιλητές καιομιλήτριες από όλο τον κόσμο θα συζη-τήσουν για τη φιλοσοφία των Ζιλ Ντελέζκαι Φελίξ Γκουαταρί στο Πάντειο πανε-πιστήμιο. Το συνέδριο συνδιοργανώνουντο Πάντειο πανεπιστήμιο, το πανεπιστή-μιο Αθηνών, το ΑΠΘ, το πανεπιστήμιοΙωαννίνων, το πανεπιστήμιο Trent (On-tario, Canada), το Γαλλικό Ινστιτούτο καιη Πρεσβεία του Καναδά στην Ελλάδα. Εί-σοδος ελεύθερη. Μπορείτε να δείτε τοπρόγραμμα εδώ: http://deleuzeandguat-tariathens2015.blogspot.gr/p/about.html

∆ευτέρα 20 Απριλίου

** Συναυλία αντιστασιακού αντάρτι-κου και πολιτικού τραγουδιού, στις 8μ.μ. στο Studio (Σπάρτης και Σταυρο-πούλου 33, πλατεία Αμερικής. Παίζει τοΜουσικό Σύνολο Ρωμιοσύνη υπό τη δι-εύθυνση του Τεό Λαζάρου. Τραγουδούν:Νίκος Μποφίλιος, Σταύρος Ξένος, Να-τάσα Παπαδοπούλου-Τζαβέλα, ΑχιλλέαςΒογιατζάκης, Τεό Λαζάρου. Προλογίζειο Νίκος Τριανταφύλλου, πρόεδρος του

ΣΦΕΑ 1967-74. Χαιρετίζει ο ∆ημήτρηςΠαπαχρήστος. ∆ιαβάζουν οι Εύα Κοτα-μανίδου και Τάκης Βαμβακίδης. Συντο-νίζει ο Μανώλης Χατζωνάκης. Γενική εί-σοδος 10 ευρώ.

** Ο Σύνδεσμος «Μπάιρον» για τον Φι-λελληνισμό και τον Πολιτισμό διοργα-νώνει στις 7 μ.μ. κοινή εκδήλωση με τηνΕταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών (Γεννα-δίου 8) για τον σύγχρονο Φιλελληνισμό,με ομιλητές τους Παύλο Ναθαναήλ καιΠάνο Τριγάζη.

** Ανοιχτή συνέλευση του ΣΥΡΙΖΑ ΆνωΠετραλώνων-Θησείου, Κάτω Πετραλώ-νων, Μεταξουργείου – Κεραμεικού – Βο-τανικού, στις 7 μ.μ. στο πολιτστικό κέν-τρο «Μελίνα Μερκούρη» (Ηρακλειδών66). Μιλά ο Τ. Κορωνάκης.

** Στις 8 μ.μ. στο Κέντρο Σοσιαλιστι-κών Μελετών (Πανεπιστημίου 16) θα μι-λήσει ο Γιώργος Καραντώνης, ποιητής-λογοτέχνης με θέμα: «Η αντίσταση τωνανθρώπων του πνεύματος στη χούντα».Θα ακολουθήσει συζήτηση.

Τρίτη 21 Απριλίου

** Οι εκδόσεις Τόπος και το ραδιό-φωνο Στο Κόκκινο παρουσιάζουν το βι-βλίο του ∆ιονύση Ελευθεράτου «Λαμόγιαστο Χακί: οικονομικά «θαύματα» και θύ-ματα της χούντας», στις 7 μ.μ. στο PolisArt Cafe (Πεσμαζόγλου 5 και Σταδίου).Μιλούν οι Τ. Κωστόπουλος, Ν. Μανιόςκαι Λ. Νικολακοπούλου. Συντονίζει ο Κ.Αρβανίτης.

Τετάρτη 22 Απριλίου

** Παρουσίαση του βιβλίου του Ν. Μα-ραβέγια «Η υπόσχεση... της ανάπτυξης»(εκδόσεις Παπαζήση), στις 7 μ.μ., στηΣτοά του Βιβλίου (Πεσμαζόγλου 5 καιΣταδίου). Μιλούν οι Κ. Γάτσιος, Α. Πα-παδόπουλος, Γ. Σταθάκης, Γρ. Τσάλτας.Συντονίζει ο Θ. ∆ημόπουλος.

** Στο πλαίσιο των συναντήσεων μεθέμα «Συζητήσεις για την Ιστορία» πουδιοργανώνει το περιοδικό Χρόνος και τοΦόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας θα παρου-σιαστεί στις 8 μ.μ. στο Polis Art Cafe (Πε-σμαζόγλου 5 και Σταδίου) το βιβλίο του

Μ. Χαραλαμπίδη «∆εκεμβριανά 1944. Ημάχη της Αθήνας». Μιλούν οι Ε. Κυρα-μαργιού, Α. Μαραγκόπουλος, ∆. Παπα-δάτος-Αναγνωστόπουλος, Α. Πατρικίουκαι Στ. Σταυρίδης.

** Οι «φίλοι των ΑΣΚΙ» και ο δήμοςΝέας Ιωνίας παρουσιάζουν το τελευταίοτεύχος του περιοδικού των ΑΣΚΙ «Αρχει-οτάξιο» με αφιέρωμα: «Η ακροδεξιά στοφως της Ιστορίας», στο δημοτικό κινη-ματογράφο «Αστέρας» (Ασκληπιού 4).Μιλούν οι Στρ. Μπουρνάζος και Η. Νι-κολακόπουλος. Συντονίζει ο Μ. Πιμ-πλής.

** Συζήτηση του ΣΥΡΙΖΑ Χολαργού-Παπάγου για την κυβέρνηση με κορμότην Αριστερά, στο δημαρχείο Χολαργού(λεωφ. Περικλέους), στις 7.30 μ.μ.

** Το πολιτιστικό τμήμα της ΚΕ∆Αδιοργανώνει εκδήλωση για τα 40 χρόνιααπό το θάνατο του Νίκου Καββαδία, στις8 μ.μ., στον πολυχώρο «∆ρόμος» (Κων-σταντινουπόλεων 10 και Ανδρονίκου18). Μιλά ο Μ. ∆εληγιάννης. Παίζουν καιτραγουδούν οι Γ. Καλτικόπουλος και Μ.Τσίτσα.

** Εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ Α Θεσσαλο-νίκης για τα στρατόπεδα της Θεσσαλονί-κης, στις 7 μ.μ., στο πολιτιστικό κέντρο«Χρ. Τσακίρης» (Λαγκαδά 221). Μιλούνοι Π. Κακούρος και Σ. Λαδά.

** Εκδήλωση της Αριστερής ΚίνησηςΠεριστερίου (Ακροπόλεως 18 και Ιάσο-νος), στις 7.30 μ.μ., με θέμα «Αναφοράστην ιστορία του Ατρόμητου. Ο ρόλοςτων φιλάθλων και η κρατική κατα-στολή». Μιλούν παλαίμαχοι, φίλαθλοικαι ο δημοσιογράφος ∆. Ελευθεράτος.

Πέμπτη 23 Απριλίου

** H ADFE σε συνεργασία με τη ΛαϊκήΑλληλεγγύη διοργανώνουν την προβολήτου ντοκιμαντέρ του Φιλίπ Μενύ «Η ελ-ληνική ταραχή», στις 8 μ.μ., στο σινεμάΑλκυονίς (Ιουλιανού 42-46, πλ. Βικτω-ρίας).

Παρασκευή 24 Απριλίου

** Η ομάδα Πολιτισμού του Λιμανιούτης Αγωνίας διοργανώνει προβολή τηςταινίας «5 σπασμένες κάμερες», στις8.45 μ.μ., στο στέκι της (Ελ. Βενιζέλου

και Πραξιτέλους 78). Αντί εισιτηρίου,τρόφιμα μακράς διάρκειας.

** Η «Πρωτοβουλία Φίλων Ινστιτού-του Νίκος Πουλαντζάς» στη Λάρισα ορ-γανώνει την πρώτη της εκδήλωση μεθέμα «Αναζητώντας την άλλη Ευρώπη. Ηεμπειρία της διαπραγμάτευσης», στο Χα-τζηγάννειο Πνευματικό Κέντρο του∆ήμου Λαρισαίων, στις 8.30 μ.μ. Μιλούνοι Χ. Γολέμης και Ε. Παπαδοπούλου.Προλογίζει ο Θ. Μπεχλιβάνης.

Σάββατο 25 Απριλίου

** Η ομάδα ∆ράσης κατά της Αστυνο-μικής Βίας/Αυθαιρεσίας και του Εκφασι-σμού της Καθημερινότητας όλων μαςδιοργανώνει εκδήλωση με θέμα «ΨυχικήΥγεία & Στίγμα: Αλληλεγγύη & Αντί-σταση, κόντρα στις Κοινωνικές ∆ιακρί-σεις & στον Αποκλεισμό». Η εκδήλωσηθα πραγματοποιηθεί στο Ελεύθερο Αυ-τοδιαχειριζόμενο Θέατρο «Εμπρός», στις6 μ.μ. Μιλούν οι ∆. Μακρυνιώτη, Θ. Με-γαλοοικονόμου, Ευη Μυλωνάκη, Κ. Αγ-γελή, Μ. Κεφαλληνού, Λ. Αβαγιάνη. Στις9 μ.μ. θα ξεκινήσεις διαδραστικό θέατροαπό την ομάδα Playback.

Κυριακή 26 Απριλίου

** Η Αντιφασιστική Πρωτοβουλία ∆ιο-νύσου διοργανώνει ιστορική περιήγησηστα στρατόπεδα ∆ιονύσου και Μπογια-τίου και στα δύο ξενοδοχεία στη ∆ροσιά,όπου φυλακίστηκαν πολιτικοί κρατού-μενοι. Η περιήγηση ξεκινά από τοσταθμό του ΟΣΕ στον Άγιο Στέφανο,στις 11 π.μ. Αγωνιστές και αγωνίστριεςπου βρέθηκαν στους τόπους μαρτυρίουθα καταθέσουν τις μαρτυρίες τους, ενώτο ιστορικό πλαίσιο και η ξενάγηση θαγίνει από τον Τάσο Σακελλαρόπουλο.

Τρίτη 29 Απριλίου

** Ο τομέας Φιλοσοφίας της Φιλοσο-φικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαν-νίνων τιμά τους φύλακες της δημοκρα-τικής πολιτείας και οργανώνει Ημερίδαστο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Αμφιθέα-τρο Τμήματος Φ.Π.Ψ.) με τίτλο: « Πανε-πιστήμιο και ∆ημοκρατία: Τιμώντας τηνΠόπη Βουτσινά και τον Νίκο Ράπτη».

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων“

Χειμώνα του 1969, ο ζωγράφος Ασαντούρ Μπαχα-ριάν ιδρύει στο νεοκλασικό της οδού Ξενοφώντος,στο Σύνταγμα, το Καλλιτεχνικό Πνευματικό Κέντρο

«Ώρα». ∆έκα χρόνια αργότερα, ο Στρατής Τσίρκας θα γρά-ψει: «Η ποικιλία, η ποιότητα και το πλήθος των εκδη-λώσεων της Ώρας δίνουν την εντύπωση πως πίσω απ’αυτήν δουλεύει εντατικά ένα συλλογικό όργανο από πολ-λές προσωπικότητες των γραμμάτων και της τέχνης, καιμε πολύπλοκο διοικητικό μηχανισμό. Ουσιαστικά, τρειςμόνο άνθρωποι καλής θέλησης, με κινητήριο άξονα τονδυναμισμό του Α. Μπαχαριάν, προφταίνουν όλα αυτά τααξιοθαύμαστα. ∆ιδακτική περίπτωση προς παραδειγμα-τισμό».

Και αν στην πρώτη της περίοδο η «Ώρα», από το 1969έως το 1974, λειτούργησε, υπηρετώντας πάντα την ποι-ότητα, σαν όαση σε έρημο, στη δεύτερη περίοδο, από το1974 έως το 1992, ταυτόχρονα με την επιμονή της στουςαρχικούς προσανατολισμούς και τη διεύρυνση του εν-διαφέροντός της σε όλους τους τομείς της τέχνης, ανα-ζητούσε ηρωικά και τους τρόπους που θα τη βοηθούσαννα διατηρήσει τη φυσιογνωμία της σε μια εποχή όπου ηαγορά του «αναδυόμενου» καταναλωτισμού και ο ισοπε-δωτικός ανταγωνισμός έτειναν να αναδειχτούν σε αντι-πάλους εξίσου επικίνδυνους με τη δικτατορία.

Ποιος ήταν όμως ο Ασαντούρ Μπαχαριάν;

Γεννημένος το 1924 στο ∆ουργούτι. Οι γονείς τουφτωχοί Αρμένιοι. Όνειρό του από παιδί η ζωγραφική. Το1944 συλλαμβάνεται για αντιστασιακή δράση. Καταδικά-ζεται σε ισόβια. Αποφασισμένος, επινοητικός, πεισματά-ρης, ακάματος. Ζωγραφίζει όχι ως φυλακισμένος πουαναζητά κάποια ενασχόληση, αλλά ως ζωγράφος πουαναζητά, στο πλευρό των φυλακισμένων συντρόφων του,τον δικό του τρόπο στην έκφραση.

Το 1960 αποφυλακίζεται με αναστολή. Ακολουθούν ταχρόνια του βιοπορισμού αλλά και της δημιουργίας, τηςπροσφοράς, των αναζητήσεων, των καινοτομιών, της

αναγνώρισης, της δικαίωσης. Το 1990 ο ζωγράφος-μα-χητής Μπαχαριάν πεθαίνει. ∆υο χρόνια αργότερα, Απρί-λιο του 1992, παρά τις προσπάθειες της γυναίκας τουΧριστίνας να συνεχίσει το έργο του, η «Ώρα» αναγκάζε-ται να κλείσει βίαια, όταν ο ∆ήμος Αθηναίων πραγματο-ποίησε τις απειλές για έξωση επί δημαρχίας ΛεωνίδαΚουρή, μετά τον θάνατο του Αντώνη Τρίτση.

Από τότε το ιστορικό κτίριο της Ξενοφώντος, δωρεάαπό τα προπολεμικά χρόνια στον ∆ήμο Αθηναίων, πρό-χειρα και χωρίς μελέτη αναπαλαιωμένο, κατέληξε ναδιατίθεται στην εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση του∆ήμου προκειμένου να στεγάζει τα γραφεία της.

Κι ήρθε ο καιρός η δημοτική κίνηση της «ΑνοιχτήςΠόλης» με τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη επικεφαλής να ανα-δειχτεί σε δεύτερη δημοτική δύναμη και να κληθεί να με-ταστεγαστεί από το νεοκλασικό της οδού Παλαιολόγουστον δεύτερο όροφο του κτιρίου της Ξενοφώντος.

Πώς, λοιπόν, θα μπορούσαμε, σήμερα, εγκαινιάζονταςτα γραφεία μας σ’ αυτό το ιστορικό κτίριο να μη θυμη-θούμε τον οραματιστή Ασαντούρ Μπαχαριάν; Και πώς θαμπορούσαμε να μην τον τιμήσουμε την Παρασκευή, στις24 Απριλίου, ώρα 8.30 το βράδυ, με μια βραδιά αφιερω-μένη στη μνήμη και στην προσφορά του, στο όνομα πάντατης Αριστεράς που δεν θα μπορούσε να εννοηθεί χωρίςτη δυναμική, ανιδιοτελή συνομιλία της με τον πολιτισμό;

Μάρω ∆ούκα

Εγκαίνια των γραφείωντης Ανοιχτής Πόλης Τιμώντας τον ΑσαντούρΜπαχαριάν

ΠροσφοράΣτη μνήμη του Γεωργίου Μαμάη ο Χρίστος Τόλιος

πρόσφερε 50 ευρώ για ενίσχυση της «Εποχής».

2266 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Cipher

Εγκαινιάζεται την Τρίτη 21 Απριλίου η έκθεση του ΜανώληΖαχαριουδάκη, μια σειρά έργων μεγάλων διαστάσεων από

χαρτί, υλικό που χρησιμοποιεί εδώ και 25 χρόνια. Στα βαριάχάρτινα τελάρα που έφτιαξε τα τελευταία δύο χρόνια η εικόναείτε απουσιάζει είτε περιορίζεται σε σχεδόν αόρατα, ακανόνι-στα πλέγματα και μερικές πινελιές. Το απτό, το υλικό, το βαρύχάρτινο τελάρο δε λειτουργεί ως φορέας ή υπόστρωμα για τοέργο, αλλά είναι το ίδιο το έργο, ενώ η κίτρινη «κορνίζα» πουτο περικλείει οριοθετεί και τονίζει το έργο-αντικείμενο. Πα-ράλληλα, εκτίθενται μεγάλα ελαφριά πλέγματα, άτακτες συν-θέσεις από λωρίδες εκτυπωμένου χαρτιού που πυκνώνουν καιαραιώνουν τυχαία, αφήνοντας να περάσει το φως, όπως συμ-βαίνει στις φυλλωσιές των δέντρων. Η έκθεση διαρκεί έως τις23 Μαΐου. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. - 8μ.μ., Σάβ-βατο 11π.μ. - 3μ.μ.

έκφραση γιάννα γραμματοπούλου (Βαλαωρίτου 9Α, Αθήνα,τηλ.: 2103607598)

Hijo Nam: In Dialog with Greek History

Σε επιμέλεια της καθη-γήτριας της Ιστορίας

της Τέχνης Θάλειας Βρα-χοπούλου παρουσιάζεταιμέχρι τις 14 Ιουλίου η έκ-θεση της Hijo Nam πουαφορά στο διάλογο τηςκαλλιτέχνιδας με τα εκ-θέματα του Αρχαιολογι-κού Μουσείου Θεσσαλο-νίκης. Με αυτή τη δου-λειά δεν γίνεται προσπά-θεια μίμησης της αρχαι-ότητας εκ μέρους τηςNam, αλλά ερμηνείας κά-ποιων σημαντικών εκθε-μάτων του Μουσείου υπότο πρίσμα της τεχνοτρο-πίας της. Με πλήρη σεβα-σμό στη φύση των υλι-κών –αποτέλεσμα τηςεπαφής της με τις κοσμο-

θεωρίες του ταοϊσμού και του βουδισμού– το μέταλλο ή οπηλός γίνονται τα μέσα με τα οποία μας καλεί να δώσουμε τιςδικές μας ερμηνείες στα έργα της τέχνης της, κάθε φορά που τακοιτάμε.

Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (Μ. Ανδρονίκου 6,Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2313310201)

Comicdom

Ηδέκατη διοργάνωση της γιορτής των comics του ComicdomPress και της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης μάς υποδέχε-

ται στις 24 Απριλίου για ένα τριήμερο, γεμάτο με εκθέσεις, προ-βολές, παρουσιάσεις και ανοιχτές συζητήσεις, workshops, δια-γωνισμούς, παιδικό πρόγραμμα και άλλες δραστηριότητες.Πολλοί καλλιτέχνες έχουν προσκληθεί και δίνουν το δικό τους«παρών», όπως ο ιρλανδός Declan Shalvey, ο γάλλος PatriceKillofer, ο ισπανός Miguel Gallardo ή η ολλανδή Barbara Stok,τους οποίους το κοινό έχει την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά.Η είσοδος είναι ελεύθερη κι επίσης προσφέρεται δωρεάν ο έγ-χρωμος, πολυσέλιδος κατάλογος με το πρόγραμμα και ταevents. Ωράριο: 11π.μ. - 9.30μ.μ.

Ελληνοαμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι,Αθήνα, τηλ.: 2103680052, www.comicdom-con.gr)

Kelly

Μια σειρά φωτογραφιών γύρω από την αγάπη, τον πόθο, τηλαχτάρα και τον αισθησιασμό μάς παρουσιάζει ο Jack Bur-

ton. Ο νεαρός ουαλός καλλιτέχνης με κάθε φωτογραφία τουεκθέτει ένα ένα τα καρέ από ένα ρομαντικό σενάριο. Αντικαθι-στώντας την αίσθηση της αμεσότητας της συνυφασμένης με τηφωτογραφία με την αμεσότητα που χαρακτηρίζει το χειροποί-ητο –το οποίο υπαινίσσεται η βαθιά χειρονομιακή εργασία στοphotoshop κατά την επεξεργασία των εικόνων, καθώς και οιχειροποίητες ζωγραφισμένες κορνίζες– τα έργα του Burton θί-γουν ζητήματα που αφορούν στη σχέση μεταξύ της φωτογρα-φίας και της ζωγραφικής αλλά και της γλυπτικής. Η έκθεσηεγκαινιάζεται την Πέμπτη 23 Απριλίου και διαρκεί έως τις 6Ιουνίου. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 12μ. - 8μ.μ., Σάββατο12μ. - 4μ.μ.

Elika Gallery (Ομήρου 27, Αθήνα, τηλ.: 2103618045)

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣΧΑΡΤΗΣ

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου• [email protected]

«Στρατηγού Μακρυγιάννηαπομνημονεύματα»

Με σκηνικό ένα χωμάτινο αλωνάκι και συνο-δεία λύρας και ταμπουρά, ο Θανάσης Σα-

ράντος αφήνει να ακουστεί ο λόγος του Μακρυ-γιάννη, για πρώτη φορά σε θεατρική μορφή. Ηπαράσταση τιμά τα 150 χρόνια από το θάνατο τουΜακρυγιάννη και παίχτηκε πέρυσι στο ΊδρυμαΚακογιάννη. Τη σκηνική επιμέλεια έχει ο ΣάββαςΣουρμελίδης και τη μουσική ο Τζιχάν Τούρκο-γλου που παίζει ζωντανά πάνω στη σκηνή λύρακαι ταμπουρά.

Πρεμιέρα το Σάββατο 25 Απριλίου και για 10παραστάσεις κάθε Σάββατο και Κυριακή, στις6.30μ.μ., στο Θέατρο Αλκμήνη (Αλκμήνης 8 -12,Γκάζι).

«Το παγκάκι»του Αλεξάντερ Γκέλμαν

Ενα ζευγάρι με θεμελιώδεις διαφωνίες αλλάκαι πίστη στον έρωτα αδυνατεί να βρει την

ποθητή και για τους δύο λύση, το κοινό πεδίο συ-νεύρεσης. ∆υο ξεροκέφαλοι άνθρωποι εναγωνίωςψάχνουν την αγάπη, ενώ ταυτόχρονα το σκάνεαπ’ αυτή μόλις βρεθεί. Η παράσταση, που ξεκί-νησε τη διαδρομή της στο θέατρο Βασιλάκου σεμορφή work in progress, παρουσιάζεται σε μετά-φραση και σκηνοθεσία Γρηγόρη Καραντινάκη.Παίζουν: Αλέξανδρος Καλπακίδης, Έλενα Μαρ-σίδου. Τη μουσική έγραψαν τα Κίτρινα Ποδή-λατα.

Παραστάσεις: Κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη, στις9μ.μ., από 20 Απριλίου ως 2 Ιουνίου, στον πολυ-χώρο Vault (Μελενίκου 26, Βοτανικός, τηλ.: 2130356472 / 6945993870).

«Φαέθων»του ∆ημήτρη ∆ημητριάδη

Συνεχίζονται μέχρι τις 10 Μαΐου οι παραστά-σεις του έργου του ∆. ∆ημητριάδη «Φαέθων»

σε σκηνοθεσία ∆ημήτρη Καραντζά. Εξαιρετικάενδιαφέρον έργο σε μια πολύ καλή σκηνοθεσία,

υπηρετείται άριστα από τους Περικλή Μουστάκη,Άρη Μπαλή, Ανέζα Παπαδοπούλου, Εύη Σαουλί-δου και Σταυρούλα Σιάμου

Στα ίχνη του μυθικού Φαέθωντα, η πολυεπί-πεδη και διακειμενική προσέγγιση του ∆ημήτρη∆ημητριάδη έχει σαν επίκεντρο μια ζοφερή οικο-γενειακή τραγωδία με οικουμενικές διαστάσεις.Η παράσταση του ∆ημήτρη Καραντζά παρακο-λουθεί το φυσικό χρόνο της νύχτας μιας οικογέ-νειας και εκτείνεται σε όλους τους χώρους τουθεάτρου. Ο Φαέθων είναι ένα έργο για την πράξη.Μία παραβολή για την πάλη του ανθρώπου με τοθείο και τη ζωτική ανάγκη της υπέρβασης, τηςαντίδρασης στην όποια άνωθεν επιβολή.

Παραστάσεις: Από Πέμπτη έως Σάββατο, στις9μ.μ. και την Κυριακή στις 7μ.μ. (εκτός από 23-26/4), στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων - Λευτέ-ρης Βογιατζής (Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας,Κυψέλη, τηλ.: 2108217877).

Φεστιβάλ «Φτεράστους νέους δημιουργούς»

Για πέμπτη συνεχή χρονιά το θέατρο Eliartδιοργανώνει φεστιβάλ για νέους δημιουργούς,

που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2015 καιπροσκαλεί νέους καλλιτέχνες - θεατρικές ομά-δες, σκηνοθέτες, συγγραφείς, ηθοποιούς - να δη-μιουργήσουν και να παρουσιάσουν τη δική τουςθεατρική παράσταση στη σκηνή του Eliart. Το Φε-στιβάλ αναζητά πρωτότυπα ελληνικά κεί-μενα που αντικατοπτρίζουν τον παλμό της επο-χής αλλά και κλασικά ελληνικά έργα διασκευα-σμένα με τη φρέσκια ματιά των νέων δημιουρ-γών. Η κριτική επιτροπή του Φεστιβάλ, που θααποτελείται από διακεκριμένους ανθρώπους τηςτέχνης, θα ψηφίσει και θα βραβεύσει την καλύ-τερη παράσταση. Η βραβευμένη παράσταση θαπαιχτεί στο θέατρο Eliart το Σεπτέμβρη του 2015.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν τιςπροτάσεις τους μέχρι τις 20 Μαΐου στο email:[email protected]. Πληροφορίες στο τηλέ-φωνο 210 3477677 (6-9μ.μ.) ή στο 6946519751

Μη διαγωνιστικό φεστιβάλνέων ομάδων

Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το Τσάι στη Σα-χάρα (Λαοδικείας 18, Ιλίσια) πραγματοποιεί

το Μη διαγωνιστικό Φεστιβάλ νέων ομάδων με τοοποίο συστήνει νέους δημιουργούς και καλλιτέ-χνες στο κοινό, δίνοντας τη δυνατότητα σε νέεςομάδες να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Για τονΙούνιο και τον Ιούλιο κάθε εβδομάδα, μία νέα θε-ατρική παράσταση θα παρουσιάζεται για τρειςημέρες. Οι ομάδες μπορούν να δηλώσουν τη συμ-μετοχή τους στο Φεστιβάλ μέχρι τις 25 Απριλίουεπικοινωνώντας μέσω mail στη διεύθυνση«[email protected]» αποστέλλοντας: Χα-ρακτήρα του project, περίληψη ιδέας, συντελε-στές, διάρκεια της παράστασης. Στοιχεία επικοι-νωνίας: τηλέφωνο επικοινωνίας: 211 0120936.

Από την Παρασκευή 17 Απριλίου μέχρι και τις 12Μαΐου, ο Γιάννης Χρηστάκος πραγματοποιεί

μια ατομική παρουσίαση στο ArtWall Project Spaceμε τίτλο «Η βία των ημερών». Πρόκειται για μιαενότητα έργων μεγάλων και μικρών διαστάσεωνκαι μια εις βάθος ζωγραφική μελέτη της οπτικήςγλώσσας του χάρτη.

Ο Γιάννης Χρηστάκος γράφει: «Το πρόσφατοσώμα της δουλειάς μου αντλεί μορφοπλαστικάστοιχεία από ένα ευρύ πλέγμα πηγών, όπως αρχι-τεκτονικά σχέδια, αστικούς χάρτες, δορυφορικέςεικόνες της γης, γραφήματα υπολογιστών, σωμα-τικές αρτηρίες, ιστοί, απολιθώματα, κεντήματα καιδαντέλες. Όλες αυτές οι εικόνες μεταπλάθονταισε ένα σύμπλεγμα σχημάτων και γραμμών, που πα-ραπέμπουν σε τοπία, χαρτογραφήματα, αστικέςδιαδρομές, δαντελωτά υφάσματα, κλωστές. Αρκε-τές φορές, η σχέση των εικόνων αυτών με τημνήμη παραμένει ισχυρή, παρόλο που η πρώτη ανά-γνωσή τους παραπέμπει σε χαρτογραφήματα.Μέσω αυτών των επεξεργασμένων εικόνων προ-σπαθώ να ανακαλύψω περαιτέρω την ποιότητατου σχεδίου και να εμπλουτίσω τη δυναμική τηςεικαστικής μου γλώσσας και μεθοδολογίας».

Περισσότερα: yiannischristakos.wordpress.com

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

∆ημήτρης Φύσσας«Η Νιλουφέρ στα χρόνιατης κρίσης»Εκδόσεις ΕστίαςΦεβρουάριος 2015

Σύμφωνα με το σύντομο κείμενοστο οπισθόφυλλο, “αν τελικά έναμέρος της σύγχρονης συγγραφικής

παραγωγής θεωρηθεί στο μέλλον λογο-τεχνία της κρίσης, τότε το πρόσφατο”,πέμπτο εντός μιας δεκαετίας μυθιστόρη-μα του ∆ημήτρη Φύσσα, “θα διεκδικήσειτη θέση του σ’ αυτήν”. Προς το παρόν,θα μπορούσε να διεκδικήσει θέση στηλογοτεχνία της Μακρονήσου. Παρότι ηΜακρόνησος, ως τόπος εξορίας, αποτε-λεί σημαντικό κεφάλαιο της μεταπολε-μικής Ιστορίας, από όσο γνωρίζουμε, δενέχει καταρτιστεί βιβλιογραφία χρονικώνκαι λογοτεχνικών βιβλίων γύρω από αυ-τήν. Όσο αφορά, πάντως, χρονικά καιμαρτυρίες, μάλλον πλεονάζουν. Για τακαθ’ αυτά λογοτεχνικά, αυτό εξαρτάταιαπό το πόσο ψηλά βάζει κάποιος τον πή-χυ. Στη δεύτερη ∆ιημερίδα για τη Μακρό-νησο, Μάρ. 1998, ο Αλέξ. Αργυρίου, πουείχε αναλάβει να μιλήσει για “την πεζο-γραφία της Μακρονήσου ή περί αυτής”,πρόβαλε εισαγωγικά τις υψηλές του α-παιτήσεις, με τη φράση, “αν και όσο τυ-χόν υπάρχει”. Έκανε, μάλιστα, διάκρισημεταξύ “λογοτεχνικών βιβλίων και όσωντα υποδύονται”. Μία παρόμοια διάκρισημάλλον θα αποβεί αναγκαία και στην πε-ρίπτωση που όσα μυθοπλαστικά βιβλίαέχουν ως κυρίως θέμα την κρίση ή και α-ναφέρονται σε αυτήν, περισσότερο ή λι-γότερο επιδερμικά, αυτονομηθούν σε ι-διαίτερη κατηγορία, όπως έχει γίνει μεάλλες κρίσιμες περιόδους, λ.χ., εκείνητης Κατοχής και του Εμφυλίου.

Ακριβέστερα, το μυθιστόρημα τουΦύσσα διεκδικεί θέση στο σύνολο τηςτομής των δυο συνόλων που αναφέραμε,των μυθιστορημάτων της κρίσης και ε-κείνων της Μακρονήσου. ∆ηλαδή, σε έ-να σύνολο, που παρέμενε κενό, μέχρι τονΦεβ. του 2015, που αυτό κυκλοφόρησε.Γιατί όσοι συνέθεσαν μυθιστορήματα το-ποθετημένα μέσα στην πενταετία τηςκρίσης, επικεντρώθηκαν στα δεινά τωνηρώων τους, με αναδρομές στον προη-γούμενο, σχετικά τουλάχιστον, άνετο βίοτους. Ο Φύσσας είναι ο πρώτος, που δί-νει ιστορικό βάθος, και μάλιστα, όχι μίας70ετίας, που, για τους πολλούς, θα ση-ματοδοτούσε η αναφορά στη Μακρόνη-σο, αλλά ενός αιώνα. Καθόσον ιστορημέ-νος, τοποθετεί τις απαρχές της ιστορίαςτου στη διάρκεια του πρώτου Βαλκανι-κού Πολέμου, όταν η Μακρόνησος, μέ-χρι τότε βοσκότοπος, “χρησιμοποιήθηκεως στρατόπεδο Τούρκων αιχμαλώτων”,σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Πάπυ-ρος Λαρούς Μπριτάννικα. Λακωνική η α-ναφορά, όπως και εκείνη της μεσοπολε-μικής Εγκυκλοπαίδειας του ∆ρανδάκη,της οποίας τη συντομία ο αφηγητής τουμυθιστορήματος δικαιολογεί, σχολιάζο-ντας πως “οι Τούρκοι αιχμάλωτοι του’12- ’13 δεν ενδιαφέρανε και πολύ τουςΈλληνες αναγνώστες είκοσι χρόνια με-τά”. Όπως φαίνεται, όμως, από την με-ταγενέστερη Εγκυκλοπαίδεια, ούτε καιτους κατοπινούς ενδιαφέρουν. Μάλλονακριβέστερα, οι εκάστοτε συντάκτες δενενδιαφέρονταν ή και δεν επιθυμούσαντην προβολή τους.

Πολιτικός επιστήμονας ο συγγραφέας,κατά τις αναφερόμενες σπουδές του βιο-γραφικού στο “αυτάκι” του βιβλίου, μετην αντιπαράθεση που κάνει της σχέσηςΕλλάδας-Τουρκίας, τότε και σήμερα, όχισε διακρατικό επίπεδο αλλά όσο αφοράτις επαφές των δυο λαών, σχολιάζει έμ-μεσα την αλλαγή στις θέσεις εξουσιαστήκαι εξουσιαζόμενου, που κατέληξε σεσχέση οικονομικά προνομιούχου καιμειονεκτούντα. Από αυτήν την άποψη,χάρις και στη λανθάνουσα αισθηματικήαύρα, που περιβάλλει τον αφηγητή και

την συνταξιδιώτισσά του σε οργανωμένηεκδρομή στη Μακρόνησο, την Νιλουφέρτου τίτλου, το μυθιστόρημα παίρνει θέ-ση στην εκκολαπτόμενη λογοτεχνία τηςελληνοτουρκικής φιλίας, όπου τοποθε-τείται και το προπέρσινο μυθιστόρηματης Ισμήνης Καρυωτάκη, «Απόπειρα συ-νάντησης».

Κατά τα άλλα, στη συζήτησή τους γιατα δεινά των Τούρκων αιχμαλώτων, τηςδηλώνει ότι “δεν έχει καθόλου σκοπό ναυπερασπιστεί τους Έλληνες του 1912”.Αντιθέτως, συγκεντρώνει και της παρου-σιάζει μαρτυρίες για τους “χιλιάδεςΤούρκους αιχμαλώτους που πέθαναν α-πό την πείνα, τη δίψα και τις αρρώ-στιες.” “Μια απέραντη σειρά από τάφουςΤούρκων και Βουλγάρων αιχμαλώτων”.Κατά μία διαφορετική μυθοπλαστική εκ-δοχή, θα μπορούσε να της σκιαγραφήσειτην ολέθρια οικονομική κατάσταση της

Ελλάδας των Βαλκανικών Πολέμων καιμετά, να της εξιστορήσει τον αιματηρό α-γώνα για την απελευθέρωση των Ιωαννί-νων από τους Οθωμανούς. Την πρώτη α-ποτυχημένη απόπειρα για παράδειγμα,όπου, στις 28 Νοε. 1912, σκοτώθηκε οποιητής Λορέντζος Μαβίλης. Πιθανόν, ηΝιλουφέρ, δημοσιογράφος μεν, αλλά μεδιδακτορικό στις ∆ιεθνείς Σχέσεις, δώ-δεκα χρόνια εγκαταστημένη στην Αθήνα,ως ανταποκρίτρια τουρκικών εντύπων,να τον είχε ακουστά ή και να είχε διαβά-σει τα σονέτα του, λ.χ., στην αγγλική.

Ακόμη, να της διηγηθεί την τελευταία,νικηφόρα για τους Έλληνες, μάχη της20ης Φεβ. 1913, όπου σκοτώθηκαν κο-ντά 3 000 Τούρκοι, ενώ οι αιχμάλωτοι έ-φτασαν τους 10 000. Ανάμεσα σε αυτούςκαι ο προπάππος της, γεννημένος στη∆ράμα, “στρατιώτης στα Γιάννενα, αιχ-μάλωτος στο Μακρονήσι”. Εικοσάρηςτότε, άντεξε τις κακουχίες. Άλλωστε, με-ρικούς μόνο μήνες έμεινε στο στρατόπε-δο της Μακρονήσου. Όταν γύρισε στη∆ράμα, “ήτανε ακόμη καλοκαίρι, πρόλα-βε τα σταφύλια”. Έκανε οικογένεια, αλ-λά, με την ανταλλαγή των πληθυσμών το’23, βρέθηκε στην Κιουτάχεια. “Οι Τούρ-κοι πήρανε τα χτήματα που άφησαν οιΡωμιοί.” Καζάντισε και στα εβδομήντατου, έγραψε το τι πέρασε στη Μακρόνη-σο.

Ο αφηγητής του μυθιστορήματος τουΦύσσα υιοθετεί την τρέχουσα μετανεοτε-ρική οπτική και στάση. Παρότι πρόκει-ται για έναν εξηντάρη φιλόλογο, δεν αρ-κείται στις θηριωδίες Τούρκων καιΒουλγάρων, θέλει να δείξει και όσα έγι-ναν από την πλευρά των Ελλήνων. Μετα-νεοτερικής δομής θα χαρακτηριζότανκαι η μυθοπλασία, την οποία ξεδιπλώνειως αφηγητής. Συνολικά 18 κεφάλαια, ό-που τα 12 αποτελούν κεφάλαια του μυ-θιστορήματος που ο ίδιος γράφει. Αυτάπαρουσιάζονται, είτε ως αυτόνομες μαρ-

τυρίες είτε ως σχεδιάσματα, τα οποία συ-νοδεύονται από σκέψεις και παρατηρή-σεις κατά την εξεύρεση πηγών και τεκ-μηρίων. Αυτό το, κατά κάποιο τρόπο, ε-γκιβωτισμένο μυθιστόρημα δικαιολογείτο φορτίο του πραγματολογικού υλικού.Τα υπόλοιπα κεφάλαια διασκεδάζουν τημεγάλη, κατά μία εκτίμηση, έκτασηπραγματολογικών στοιχείων γύρω απότην Μακρόνησο, με τη συναισθηματικήεμπλοκή Αφηγητή-Νιλουφέρ. Για πρώτηφορά στη ζωή του, φαίνεται να αναπτύσ-σει και αυτός μία “σχέση σχεσένια”, σύμ-φωνα με τον τίτλο του κεφαλαίου γύρωαπό τον ερωτικό βίο του. Ουσιαστικά,περιγράφει μια ζωή συναισθηματικά ά-δεια. Ακόμη ένας αφηγητής, όπως εκεί-νος στο διήγημα του Χρίστου Κυθρεώτη,«Το καλύτερο που μπορεί να συμβεί»,που ικανοποιείται με ταινίες. Τσόντεςαυτός, πορνοταινίες εκείνος. ∆ιαφορετι-

κές γενιές οι δυο συγγραφείς, όπως καιοι αφηγητές τους, αλλά το παρόν τωνμυθοπλασιών τους συμπίπτει, τοποθετη-μένο στα σαραντάχρονα του Πολυτε-χνείου.

Πρωτότυπη η υπόθεση του βιβλίου τουΦύσσα. Ίσως, το μόνο κοινότοπο να εί-ναι το όνομα της Τουρκάλας. Ελληνιστίνούφαρο ή και άνθος του λωτού, το έ-χουμε συναντήσει στο παιδικό μυθιστό-ρημα της Αλεξ. Μητσιάλη, «Με λένε Νι-λουφέρ» (Πατάκης, 2010), και πάλι, στοπρόσφατο δραματικό τουρκικό σίριαλ«∆ιαμάντια και έρωτας». Ο Αφηγητήςκαι η Νιλουφέρ, ο καθένας για τους δι-κούς του λόγους, θέλουν να γράψουν έ-να βιβλίο γύρω από την Μακρόνησο.Εκείνη παρακινήθηκε από τον προπάπ-πο της και “το χαρτί που άφησε”. Εκεί-νος, από τα ευρήματα του κουμπάρουτου, ερασιτέχνη δύτη, στο Νότιο Ευ-βοϊκό. Επρόκειτο για υπολείμματα δυονεκρών, εκ πρώτης όψεως, μυστηριώ-δους προέλευσης. Έτσι ξεκίνησε η “λό-ξα” του, για να εξελιχθεί στα χρόνια τηςκρίσης σε μοναδικό του στήριγμα, μία“αχνή ελπίδα” κάτι να αλλάξει στο καθη-μερινό ζόρισμα. Σε αυτήν την σπονδυ-λωτή αφήγηση, ένα χαρακτηριστικό πουτην αντιδιαστέλλει από άλλες, παλαιότε-ρες, είναι η ιδεολογική τοποθέτηση τουαφηγητή. Πρώτο στους ανοιχτούς λογα-ριασμούς του με το παρελθόν δείχνει ναέρχεται το ΚΚΕ. Ως επιμύθιο σε αλλοτι-νά και σημερινά πάθη, ο Αφηγητής προ-σθέτει: “Αχ, κόκκινη Ρόζα, ποιος θυμά-ται πως όριζες την ελευθερία, με μέτροτην έκφραση της διαφορετικής σκέ-ψης;”

Το μυθιστόρημα του Αφηγητή, που έ-μεινε, λόγω κρίσης, ημιτελές, όπως διεκ-τραγωδείται στο τελευταίο κεφάλαιο, έ-χει τον τίτλο, «Ένα ΥΓ. Για το Μακρύ Νη-σί». Εύστοχος τίτλος, αφού, στα κεφά-λαια του μυθιστορήματός του, συγκε-

ντρώνει πρόσθετα στοιχεία, που συνή-θως παραλείπονται, καθώς τα χρονικάτης Μακρονήσου επικεντρώνονται στηδύσκολη ζωή των εξόριστων, κυρίως σταβασανιστήρια που επινοούσαν οι “ανα-μορφωτές” τους. Εκείνος αφιερώνει ένααπό τα πρώτα κεφάλαια στον βίο και τηνπολιτεία “του αξιωματικού της Μακρο-νήσου ∆ημητρίου Ιωαννίδη” και ένα απότα τελευταία σε άλλους “εθνικούς δια-φωτιστές”, λιγότερο επιφανείς στα μετα-γενέστερα χρόνια. Επίσης, προβλέπει έ-να σχετικά σύντομο κεφάλαιο για το μυ-θιστόρημα «Λοιμός» του Αντρέα Φρα-γκιά, που “εκθειάζεται” ως υψηλό πρό-τυπο. Στα περισσότερο εκτενή κεφά-λαια, επιμένει στις περιβόητες “δηλώ-σεις αποκήρυξης του κομουνισμού”, πα-ραθέτοντας το ιστορικό τους, τη χρήσητους και το συμβολικό για έναν κομουνι-στή βάρος τους. Αποθησαυρίζει δηλώ-σεις δημοσιευμένες στο αθηναϊκό Τύποκαι στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Αλή-θεια» της Τρίπολης. Αυτές τις θέτει σεαντιπαράθεση με προφορικές μαρτυρίεςκάποιων που άντεξαν, όσο χρόνο άντε-ξαν χωρίς να υπογράφουν το χαρτί τηςμετανοίας.

Σε ένα κεφάλαιο, όπου, στις μαρτυρίεςεμπλέκονται και τα “εγκλήματα της Ο-ΠΛΑ” στα ∆εκεμβριανά, του ξεφεύγεικαι ένας καλός λόγος για τους κομουνι-στές. “Μάτια δεν βγάλανε”, κι ας το βε-βαίωνε ο ιατροδικαστής στην αυτοψίακαι στη συνέχεια, το έγραφαν οι εφημε-ρίδες και έτσι μάθαινε ο κόσμος για“τρομερές αγριότητες”. Σε δυο κεφά-λαια, πλείστα όσα δεδομένα περί Μα-κρονήσου παρουσιάζονται δήθεν ατά-κτως συρραμμένα, σαν περιδιάβασματου συγκεντρωμένου υλικού από τον ε-πίδοξο μυθιστοριογράφο. Είναι, ωστόσο,εμφανής η συνειρμική ροή, με την οποίαο αφηγητής-συγγραφέας αποπειράται νααποτυπώσει “την αγριότητα και το παρά-λογο της πραγματικότητας”. Αυτό που οΦραγκιάς επέτυχε αφηγηματικά, εκείνοςτο προσπαθεί με ένα μετανεοτερικό κολ-λάζ τεκμηρίων. Στο ίδιο ύφος είναιγραμμένο και το καταληκτικό κεφάλαιοτου βιβλίου. “Και πτωχαλαζών και μεκαρηβαρίες”, κατά το τίτλο, ο Αφηγη-τής, εγκαταλείπει, λόγω παντελούς αδυ-ναμίας να πληρώσει τα χρωστούμενα, τοδιαμέρισμά του, για να εγκατασταθεί“στο ακινητοποιημένο γκολφ” του, ενώσυνειδητοποιεί πως η κρίση τον “τελείω-σε” τουλάχιστον ως συγγραφέα.

Κι όμως, υπάρχει μία αύρα χαρωπήςδιάθεσης. Άντεξε στον πειρασμό, αρνού-μενος την πρόσκληση της Νιλουφέρ,που τα είχε καταφέρει και ήταν πλέονμυθιστοριογράφος, για ένα ταξίδι στηνΙστανμπούλ, που θα του άνοιγε πολλέςπροοπτικές. Έτσι διέσωσε την αξιοπρέ-πειά του. Και η αξιοπρέπεια γι’ αυτόν“τον ξεπεσμένο Έλληνα διανοούμενο”,όπως τον αποκαλεί σε συνέντευξή του οΦύσσας, χωρίς να κρύβει πως πρόκειταιγια προσφιλές alter ego, είναι μεγάλο κε-φάλαιο. ∆ιαβάζοντας τα γκράφιτι στουςτοίχους και τους τίτλους των εφημερί-δων στα περίπτερα, ο Αφηγητής θυμάταιένα αγγλικό “χιτ” από τη δεκαετία του’70 και την “αλήτικη” φοιτητική ζωή τηςπαρέας των “συντρόφων”, που εξόργιζετον “Γραμματέα της Σπουδάζουσας Αθή-νας”. Το βιβλίο κλείνει με αυτούς τουςστίχους, που ταιριάζουν και στα χρόνιατης κρίσης: “My words but a whisper,your deafness a shout. / I may make youfeel but I can’t make you think. /// youwise men don’t know how it feels to bethick as a brick.” Ίσως, “ο Γραμματέαςτης Σπουδάζουσας” να μην ενέκρινε τοβιβλίο του Αφηγητή. Το βιβλίο όμως τουΦύσσα μπορεί και να ερεθίσει το ενδια-φέρον κάποιων νεότερων για τον αναξιο-ποίητο σήμερα “βοσκότοπο” της Μακρο-νήσου.

Μ.Θεοδοσοπούλου

1089 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 2277ΒΙΒΛΙΟ

Μα κρο νή σου με θεόρ τια

Γε λοιο γρα φίαα πό ε πο χή δό -ξας της Μα- κρο νή σου.

2288 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015ΜΟΥΣΙΚΗ

Επιµέλεια: ΛΛιιάάνναα ΜΜααλλααννδδρρεεννιιώώττηη

[email protected]

ΜΟ

ΥΣΙΚ

ΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Με αφορμή τη μαύρη επέτειο της δι-κτατορίας, ο Μανώλης Μητσιάς μετη γεμάτη μνήμες εκφραστική

φωνή του και ο κορυφαίος έλληνας σκηνο-θέτης Παντελής Βούλγαρης συνεργάζονταικαι παρουσιάζουν για πρώτη φορά ένα μου-σικό αφιέρωμα στα τραγούδια που απαγό-ρευσε ή λογόκρινε η χούντα, τραγούδια μεσαφές και έντονο πολιτικό στίγμα αλλά καιελαφρά τραγούδια, αφού οι λογοκριτές τωνσυνταγματαρχών ανακάλυπταν συνεχώςύποπτες λέξεις και κρυφά νοήματα ακόμηκαι σε μια ερωτική μπαλάντα, αν οι δημι-ουργοί της είχαν την ατυχή έμπνευση να τηνέχουν αφιερώσει στιχουργικά σε κάποια«Ελευθερία», σε μια «Νίκη», σε μια «Ανα-στασία»!

Καθώς μάλιστα το σκοτάδι της χούνταςαπλωνόταν όλο και περισσότερο, η λογο-κρισία θέριευε. Πολλά αμιγώς λαϊκά καιρεμπέτικα ακούσματα αποσύρθηκαν απότην κυκλοφορία, αφού όλοι ανεξαιρέτως οιρεμπέτες, οι λαϊκοί βάρδοι και δημιουργοίεπεδείκνυαν προκλητικό και έκλυτο βίο,χαρακτηρισμένοι άπαντες συλλήβδην ωςλούμπεν, μοιχοί ή χασισοπότες. Έτσι, πέρααπό τους συνήθεις υπόπτους Μίκη Θεοδω-ράκη, Γιάννη Μαρκόπουλο, ∆ιονύση Σαβ-βόπουλο ή Μάνο Χατζιδάκι, εμφανίζοντανστις μαύρες λίστες της επιτροπής λογοκρι-

σίας και τραγούδια του Μπαγιαντέρα, τουΒασίλη Τσιτσάνη και του Μάρκου Βαμβα-κάρη. Φυσικά και οι αντίστοιχοι στιχουργοίαπό τον Κώστα Βίρβο και την Ευτυχία Πα-παγιαννοπούλου ως τους μεγάλους ποιητέςμας, Νίκο Γκάτσο και Γιάννη Ρίτσο και τουςνομπελίστες μας, Γιώργο Σεφέρη και Οδυσ-σέα Ελύτη, όπως επίσης και κάθε Σοβιετι-κός, Ρώσος ή φυλετικά συγγενής. Έτσι λοι-πόν κομμένος από το ραδιόφωνο ο Τσαϊ-κόφσκι, κομμένος ο Προκόφιεφ, αλλά κομ-μένος και ο Ντβόρζακ. Ό,τι δηλαδή δεν…«συμμορφωνόταν προς τας υποδείξεις».

Τραγούδια και μουσική, στίχοι και λόγιαφορτωμένα με μνήμες, από τους «Μοιραί-ους» του Μίκη Θεοδωράκη και του ΚώσταΒάρναλη, τον «∆ρόμο» του Μάνου Λοΐζουκαι της Κωστούλας Μητροπούλου, το «∆ενθέλω να μου δέσετε τα μάτια» του ΧρήστουΛεοντή και του Κώστα Βίρβου, το επικό«Ζαβαρακατρανέμια» του Γιάννη Μαρκό-πουλου και το «Σάββατο απόγιομα» τουΝότη Μαυρουδή και του Γιάννη Κακουλίδη,

έως το «Φίλοι κι αδέρφια» του ΣταύρουΞαρχάκου και του Ιάκωβου Καμπανέλλη, το«Ήρθατε σαν κύματα» του Λουκιανού Κη-λαηδόνη και του Νίκου Γκάτσου αλλά καιτραγούδια… υπεράνω υποψίας, όπως το«Πέταξ’ ένα πουλί» του Κώστα Κλάββα καιτου Αλέξη Αλεξόπουλου, ακόμη και το«αθώο» «She loves you» των Beatles!

Συμμετέχουν οι μουσικοί: Μανόλης Αν-δρουλιδάκης (κιθάρα, ενορχήστρωση, διεύ-θυνση ορχήστρας), ∆ημήτρης Μαργιολάς,Ηρακλής Ζάκας (μπουζούκι), Νεοκλής Νε-οφυτίδης (πιάνο), Πολυμέρης ∆ήμος(ακορντεόν), Χάρης Μέρμυγκας (κοντραμ-πάσο), Τάσος Μυσιρλής (τσέλο), ΘύμιοςΠαπαδόπουλος (πνευστά), Γιάννης Σαρίκος(ντραμς) και Γιώργος Σαρίκος (κρουστά).

Τρίτη 21 και Τετάρτη 22 Απριλίου, στις8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής, αίθουσαΧρήστος Λαμπράκης. Τιμές εισιτηρίων: 14,25, 35 και 50 ευρώ. Ειδικές τιμές: 7,5 (φοι-τητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ) και 9,5 ευρώ(65+, πολύτεκνοι).

«∆ιότι δεν συνεμορφώθην»

Συναντήσειςμε το ErgonEnsemble

Στο πλαίσιο της δημιουργι-κής και καινοτόμας συ-νεργασίας της με το σύ-

νολο σύγχρονης μουσικής ErgonEnsemble η Μουσική Βιβλιο-θήκη υποδέχεται τον καλλιτε-χνικό διευθυντή του συνόλουΑλέξανδρο Μούζα και τον διευ-θυντή ορχήστρας Μίλτο Λο-γιάδη, σε μια γνωριμία με θέ-ματα γύρω από τη μουσική,όπως είναι η οργάνωση και τηνπαραγωγή, αλλά και ο ρόλοςτου μαέστρου στη μουσικήεκτέλεση. Συγκεκριμένα ο συν-θέτης και παραγωγός Αλέξαν-δρος Μούζας στην εισήγησήτου με θέμα «Η οργάνωση καιπαραγωγή ενός μουσικού γεγο-νότος» (3.30 - 5μ.μ.), θα αναλύ-σει τις διαδικασίες και τιςκαλές πρακτικές που διέπουντην οργάνωση και παραγωγήμιας μουσικής εκδήλωσης: απότα πρακτικά ζητήματα πουοφείλει ο συνθέτης και εκτελε-στής να γνωρίζει, μέχρι τα θέ-ματα που σχετίζονται με οικο-νομικές συμφωνίες, νομικέςπροδιαγραφές και πνευματικήιδιοκτησία. Στη συνέχεια, ο διευθυντής ορ-χήστρας Μίλτος Λογιάδης θαμιλήσει με θέμα «O ρόλος τουμαέστρου στη μουσική εκτέ-λεση» (5 - 7μ.μ.). Ο γνωστός δι-ευθυντής ορχήστρας, θα μας μι-λήσει για την εργασία του μαέ-στρου κατά την προετοιμασία,τις δοκιμές και εκτέλεση ενόςμουσικού έργου.Για τρίτη χρονιά φέτος, το σύ-νολο σύγχρονης μουσικής ErgonEnsemble υποδέχεται μουσι-κούς και μουσικόφιλους μεσκοπό τη μύησή τους στα ηχο-χρώματα, τις εκτελεστικές τε-χνικές και τη σημειογραφία τηςσύγχρονης μουσικής, μέσα απότο εξαιρετικά πλούσιο ρεπερ-τόριο του 20ού και 21ου αιώνα.Την Τετάρτη 22 Απριλίου, στηνΑίθουσα ∆ιδασκαλίας ΜεγάληΜουσική Βιβλιοθήκη της Ελλά-δoς «Λίλιαν Βουδούρη» στο Μέ-γαρο Μουσικής Αθηνών. Είσο-δος ελεύθερη.

Η Σταχτοπούτα

Το μοναδικό μπαλέτο που έγραψε ο Γιόχαν Στράους ο νεό-τερος, παρουσιάζει το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκη-νής για έξι μόνο παραστάσεις. Πρόκειται για μία εντυπω-

σιακή παραγωγή που πρωτοπαρουσιάστηκε στην ΚρατικήΌπερα της Βιέννης, σε χορογραφία του Ρενάτο Τζανέλα, και σεσκηνικά και κοστούμια του θρύλου της γαλλικής μόδας Κρι-στιάν Λακρουά. Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θαδιευθύνει ο Αρχιμουσικός Ηλίας Βουδούρης. Τη χορογραφία ερ-μηνεύουν οι Α’ χορευτές, οι σολίστ, οι κορυφαίοι και το Corps deBallet της ΕΛΣ.

Το 1898 o 73χρονος Στράους πείστηκε να συνθέσει μουσικήγια ένα μπαλέτο, που θα παρουσιαζόταν στην ΑυτοκρατορικήΒασιλική Αυλική Όπερα της Βιέννης, όπως ονομαζόταν τότε ημετέπειτα Κρατική Όπερα της πόλης. Η υπόθεση του ΆλμπερτΚόλμαν, ψευδώνυμο του Καρλ Κόλμπερτ, επελέγη μετά από δια-γωνισμό, στον οποίο συγκεντρώθηκαν 700 σενάρια και αποτελείεκσυγχρονισμένη εκδοχή του γνωστού παραμυθιού της Σταχτο-πούτας. Ο Στράους δεν έζησε αρκετά ώστε να ολοκληρώσει τημουσική. Τη σύνθεση αποπεράτωσε ο Γιόζεφ Μπάγερ, συνθέτηςμπαλέτων που ήταν διάσημα εκείνη την εποχή.

Η παρούσα παραγωγή της Κρατικής Όπερας της Βιέννης πα-ρουσιάστηκε με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τοθάνατο του Γιόχαν Στράους του νεότερου, σε χορογραφία τουΡενάτο Τζανέλα, τότε διευθυντή του Μπαλέτου της ΚρατικήςΌπερας της Βιέννης και σήμερα διευθυντή του Μπαλέτου τηςΕθνικής Λυρικής Σκηνής. Το μπαλέτο παρουσιάζεται για πρώτηφορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή.

Στις 24, 25, 26, 28, 29, 30 Απριλίου, στις 8μ.μ., στο ΜέγαροΜουσικής Αθηνών, αίθουσα Α. Τριάντη. Τιμές εισιτηρίων: 15,30, 40, 60 ευρώ. Παιδικό & φοιτητικό 10 ευρώ.

Ένα τραγούδιγια τον Παναγιώτη

ΟΠαναγιώτης είναι 4,5ετών και εδώ και περίπουέναν χρόνο αντιμετωπίζει

σοβαρό πρόβλημα υγείας. Νοση-λεύεται κατά τακτά χρονικά δια-στήματα ακολουθώντας μια σειράαπό οδυνηρές θεραπείες. Η οικο-γένειά του, παρά τη δύσκολη οι-κονομική κατάσταση στην οποίαβρίσκεται -απόρροια τόσο της οι-κονομικής κρίσης όσο και τωναντικειμενικών περιορισμών τηςασθένειας- προσπαθεί να εξα-σφαλίσει τους απαραίτητούς πό-ρους ώστε να ταξιδέψει με τονμικρό Παναγιώτη σε εξειδικευμένα κέντρα ιατρικής φρον-τίδας στο εξωτερικό, επιζητώντας την καλύτερη δυνατή θε-ραπευτική προσέγγιση· έτσι ώστε ο Παναγιώτης να αντιμε-τωπίσει δραστικά το πρόβλημα υγείας του και να βγει νικη-τής.

Εμείς αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ενώσουμετις ευχές μας, τις φωνές μας, τα τραγούδια μας και τις μου-σικές μας. Σας καλούμε κοντά μας την Παρασκευή 24 καιτο Σάββατο 25 Απριλίου στις 9μ.μ., στο «Άλικο» (Αγίου ∆η-μητρίου 16, Ψυρρή τηλ. 210-325 3272), ώστε να καταφέ-ρουμε να συγκεντρώσουμε ένα χρηματικό ποσό για την οι-κονομική και ηθική ενίσχυση της οικογένειας του μικρούΠαναγιώτη. Στο χώρο, εκτός από τις συναυλίες θα υπάρχεικαι μικρό μπαζάρ χειροτεχνίας για τον ίδιο σκοπό. Τα έσοδατόσο της συναυλίας όσο και του μπαζάρ θα αποδοθούν στοντραπεζικό λογαριασμό της οικογένειας.

Θα εμφανιστούν οι: (Παρασκευή 24 Απριλίου) Γεωργία Βε-ληβασάκη, ∆ημήτρης Βεριώνης, Ευγενία Καρλαύτη, ΝαταλίΡασούλη, Μάνος Πυροβολάκης, Johnny Vavouras And TheCadillacs. (Σάββατο 25 Απριλίου) Γιώργος Αετόπουλος,Τέτη Κασιώνη, Ρεμπετιέν, Σταύρος Παπασταύρου, ΦώτηςΣιώτας, Μιχάλης Τσαντίλας.

Συμμετέχουν οι μουσικοί: Θωμάς Ανδρέου, Νέστορας ∆η-μόπουλος, Χρήστος Ζελελίδης, Χρήστος Ηλιόπουλος, ΑρετήΚοκκίνου, Όμηρος Κομνηνός, Κατερίνα Σιαμά, ΆλκηστηΡαυτοπούλου, Αθηνά Τσαρνά, Βύρωνας Τσουράπης κ.ά.

Οργάνωση: ∆ημήτρης Βεριώνης & Χώρος Πολιτιστικών∆ρώμενων «Άλικο».

Η είσοδος είναι 8 ευρώ.

Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 2299KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Του Στράτου Κερσανίδη

Ποτέ τα πράγματα δεν είναι όπωςφαίνονται. Ούτε και οι άνθρω-ποι. Υπάρχουν κάποιοι, άνδρες ή

γυναίκες, που κρύβουν βαθιά μέσα τουςέναν άλλο εαυτό, μια κρυμμένη ταυτό-τητα που μπορεί ποτέ να μην αποκαλυ-φθεί. Οι λόγοι είναι πολλοί, από προσω-πικοί έως κοινωνικοί. Κάποιες φορές,όμως, άνθρωποι που βιώνουν αυτή τηνκατάσταση κατορθώνουν, αποφασίζουν,τολμούν να απελευθερωθούν και να βγά-λουν στην επιφάνεια την κρυμμένη τουςταυτότητα, που είναι και η αληθινή!

Μία τέτοια περίπτωση είναι κι αυτήνπου βλέπουμε στην ταινία του ΦρανσουάΟζόν, «Η καινούρια φιλενάδα» (Un nou-velle amie). Ο καταξιωμένος και τολμη-ρός γάλλος σκηνοθέτης εμπνέεται απότο ομώνυμο διήγημα της Ρουθ Ρέντελ καιμεταφέροντάς το στη μεγάλη οθόνη δη-μιουργεί μια ταινία στην οποία διακρί-νουμε όλα τα στοιχεία που χαρακτηρί-ζουν τις ταινίες του. Πρώτα απ’ όλα ένατολμηρό θέμα κι ύστερα όλο το απαραί-τητο μενού που περιλαμβάνει σασπένς,χιούμορ, σεξουαλικότητα, κοινωνική το-ποθέτηση, ψυχολογικές προεκτάσεις.

Η Κλερ, μια νέα παντρεμένη γυναίκα,

χάνει την καλύτερη της φίλη, Λορά. ΗΛορά αφήνει πίσω της τη νεογέννητηκόρη της, Λουσί και τον άντρα της, Ντα-βίντ και η Κλερ υπόσχεται πως δεν θατους αφήσει ποτέ μόνους.

Η απώλεια είναι μεγάλη, η Κλερ προ-σπαθεί να ισορροπήσει. Ο άντρας τηςφίλης της προσπαθεί κι αυτός να συμβι-βαστεί με την απώλεια της γυναίκας του.Όταν μια μέρα επισκέπτεται τον Νταβίντέρχεται αντιμέτωπη με μία έκπληξη.Σύντομα οι δύο αυτοί άνθρωποι θα βρε-θούν πολύ στενά δεμένοι και θα αρχί-σουν μαζί να ξεπερνούν το πένθος ανα-καλύπτοντας νέες, κρυμμένες πτυχέςστην προσωπικότητα και στις σχέσειςτους. Όταν ο άντρας της Κλερ υπο-πτεύεται πως κάτι συμβαίνει ανάμεσαστη γυναίκα του και τον Νταβίντ, θα βρε-θεί αντιμέτωπος με μία αποκάλυψη καιμε μία νέα κατάσταση.

∆εν ξέρω εάν από τα παραπάνω αντι-λαμβάνεστε ποιο είναι το κομβικό ση-μείο στην ταινία, το οποίο προσπαθώ ναμην αποκαλύψω, γύρω από το οποίο οι-κοδομείται η υπόθεση και αναπτύσσον-ται οι χαρακτήρες. Μπορεί να είναι τοθεμέλιο, αλλά η ουσία βρίσκεται στομετά την αποκάλυψή του. Στο πλέγματων σχέσεων που δημιουργούνται, στιςεμπλοκές, τις αγκυλώσεις, τις μεγάλεςαποφάσεις, τις εμμονές.

Έτσι, αν και το μυστικό της ταινίαςαποκαλύπτεται σχετικά σύντομα, μένειόλο το υπόλοιπο που είναι η εξέλιξή της.Εδώ ο Φρανσουά Οζόν αρχίζει να ξεδι-πλώνεται, να αφήνει ρωγμές και να δη-μιουργεί υποψίες, να αφήνει ανάσεςελαφρότητας και να επανέρχεται στοδραματικό πυρήνα. Τελικά η ταινία, εάντην απογυμνώσει κανείς από τα κινημα-τογραφικά, μυθοπλαστικά της στοιχείακαι την αφήσει στεγνή, ως πραγματικό-τητα είναι ένα δράμα. Αυτό το γνωρίζειο Οζόν. Γνωρίζει πως η καταπιεσμένηταυτότητα δεν είναι κωμική υπόθεση καιπροκαλεί γέλιο μόνον σε ανθρώπουςαναίσθητους, συντηρητικούς, απάνθρω-πους. Γι’ αυτό διανθίζει με ελαφρύ χιού-μορ ένα, κατά τα άλλα, ψυχολογικό θρί-λερ, μια ταινία χαρακτήρων που πίσωαπό μια ελαφρότητα κρύβει τον πόνοτης καταπιεσμένης προσωπικότητας.

Ο Φρανσουά Οζόν αναδεικνύει για μιαακόμη φορά το ταλέντο και την ικανό-τητα του να αναμετριέται με θέματα που«καίνε». Γι’ αυτό έχει κερδίσει πανάξιαμια σημαντική θέση ανάμεσα στους κα-λύτερους ευρωπαίους σκηνοθέτες τηςεποχής μας.

[email protected],kersanidis.wordpress.com

«Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΦΙΛΕΝΑ∆Α»

Η απελευθέρωση της κρυμμένης ταυτότητας

ΟΟΙΙ ΝΝΕΕΕΕΣΣ ΤΤΑΑΙΙΝΝΙΙΕΕΣΣ

«Child 44» του Ντανιέλ Εσπινόζα: Ο μυστικός πράκτοραςΛεό Ντεμίσεφ αρνείται να αποκηρύξει τη σύζυγό τουΡαΐσα, η οποία θεωρήθηκε «εχθρός του λαού». Μετά απόαυτό ο Λεό και η Ραΐσα θα απομακρυνθούν από τη Μόσχακαι θα σταλούν σε μια μακρινή επαρχιακή κωμόπολη.Εκεί μαζί με τον τοπικό αρχηγό της αστυνομίας, ΜιχαήλΝεστέροφ, προσπαθούν να φτάσουν στα ίχνη ενός κατάσυρροή δολοφόνου που έχει σκοτώσει 43 αγόρια! Όμωςη έρευνά του βρίσκει εμπόδια στον Βασίλι Νικίτιν, ένανάνθρωπο του καθεστώτος που μισεί το Λεό και ο οποίοςυποστηρίζει ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχει έγκλημαστο σοβιετικό παράδεισο! Η υπόθεση εκτυλίσσεται στηΣοβιετική Ένωση το 1953 και είναι βασισμένη σε πραγ-ματικά γεγονότα.

«Τα δικά μας παιδιά» (I Nostri Ragazzi) του Ιβάνο ΝτεΜατέο: Ο Μάσιμο, δικηγόρος στο επάγγελμα, και ο Πάολο,παιδίατρος, είναι αδέλφια. Παρόλα αυτά οι σχέσεις τουςδεν είναι αρμονικές και βρίσκονται διαρκώς σε σύγ-κρουση. Τηρώντας όμως με σεβασμό την παράδοση, μιαφορά το μήνα, μαζί με τις συζύγους τους, συναντιούνταισε ένα πολυτελές εστιατόριο. Οι συζητήσεις είναι συνή-θως ανούσιες και ανώδυνες. Η ευρισκόμενη σε λεπτήισορροπία σχέση τους κλονίζεται όταν τα παιδιά τουςφέρεται να έχουν εμπλακεί σε ένα θανατηφόρο δυστύ-χημα. Τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουν μαζί την κατά-σταση. Ταινία για τις επιφανειακές σχέσεις γονέων καιπαιδιών στις σύγχρονες αστικές οικογένειες, βασισμένηστο βιβλίο «Το δείπνο» του Χέρμαν Κοχ που έχει κυκλο-φορήσει σε 53 χώρες.

«Τα κορίτσια» (Bande de Filles) της Σελίν Σιαμά: Η 16χρονηΜαριέμ, καταπιεσμένη από περιβάλλον της οικογένειάςτης και το σχολείο, αναζητά διεξόδους. Όταν γνωρίζειμια παρέα τριών κοριτσιών, αποφασίζει να αλλάξει ζωή.Για να γίνει αποδεκτή από νέα της παρέα και για να νιώ-σει πως ανήκει κάπου αλλάζει ακόμη και το ντύσιμο αλλάκαι το όνομά της. Έτσι πιστεύει πως θα βρει την προσω-πική της ελευθερία.

«Φ.Λ.Ο.Μ.Π.Α.» (The Duff) του Άρι Σάντελ: Η Μπιάνκα, τε-λειόφοιτη στο Λύκειο, έχει πολλούς φίλους ανάμεσαστα αγόρια της τάξης. Χαίρεται γι’ αυτό αλλά όταν θαανακαλύψει πως όλοι αποζητούν τη φιλία της για ναπροσεγγίσουν τις όμορφες φίλες της θα θυμώσει πολύ.Και θα θυμώσει ακόμη περισσότερο όταν μάθει πως όλοιτη θεωρούν Φ.Λ.Ο.Μ.Π.Α., δηλαδή, Φίλη Λόγω Όγκου,Μάζας, Περιφέρειας και Ασχήμιας. Μετά από όλα αυτάαποφασίζει να αλλάξει!

Σινεφίλ

Σε αναταραχή βρίσκεται η κινηματογραφικήκοινότητα στην Τουρκία αλλά και ο δημο-κρατικός κόσμος μετά το πρωτοφανές

κρούσμα λογοκρισίας που σημειώθηκε στο Φε-στιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπο-λης.

Θύμα της λογοκρισίας, εκ μέρους του υπουρ-γείου Πολιτισμού και Τουρισμού, ήταν το ντοκι-μαντέρ «Βοράς» (Bakur) των Τσαγιάν Ντεμιρέλκαι Ερτουγρούλ Μαβίογλου, με θέμα τους Κούρ-δους αντάρτες, την καθημερινότητά τους, την πο-λιτική τους ζωή και τις σχέσεις τους με τα βουνά.

Η ταινία, η οποία ήταν εκτός συναγωνισμού καισυμμετείχε στην κατηγορία των ντοκιμαντέρ,επρόκειτο να προβληθεί στις 12 Απριλίου το από-γευμα αλλά τελικά η προβολή δεν έγινε ποτέ.Από τη διεύθυνση του φεστιβάλ ανακοινώθηκεπως από την πλευρά τους έγινε προσπάθεια νααρθεί η απαγόρευση κάτι που δεν κατορθώθηκεκαι μετά από αυτό όφειλαν να συμμορφωθούν μετην απόφαση. Η διευθύντρια του φεστιβάλ, ΑζιζέΤαν, σε δηλώσεις της είπε πως το περιστατικό αςείναι η αφορμή ώστε η κινηματογραφική κοινό-τητα να πιέσει ώστε να αλλάξει η νομοθεσία. Ηαντίδραση των τούρκων κινηματογραφιστώνυπήρξε άμεση. Σε ανακοίνωσή τους αναφέρουν:«Αν και κάναμε ό,τι μπορούσαμε ώστε να αρθεί ηαπόφαση οι προσπάθειές μας απέβησαν άκαρ-πες. Η απαγόρευση της ταινίας αποτελεί καθαρήπερίπτωση λογοκρισίας».

Αυτή τη στιγμή η εκδήλωση βαδίζει σε τεντω-μένο σχοινί. Ήδη 22 ταινίες αποσύρθηκαν από τοφεστιβάλ δημιουργώντας τεράστιο πρόβλημα.Ανάμεσά τους είναι και δύο ταινίες από το ∆ιε-θνές ∆ιαγωνιστικό. Η τουρκική «Γιατί δεν μπορώνα είμαι ο Ταρκόφσκι», του Μουράτ Ντουζγκιού-νογλου και η «Μνήμες της πέτρας», του ΣουακάτΑμίν Κογκί, συμπαραγωγή Ιράκ και Γερμανίας.

Πάνω από 100 κινηματογραφιστές υπέγραψανκείμενο διαμαρτυρίας και δήλωσαν πως προχω-ρούν σε μποϊκοτάζ του φεστιβάλ. Ανάμεσά τουςείναι και γνωστά ονόματα με πιο χαρακτηριστικήτην περίπτωση του Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλαν. Επί-σης δύο μέλη της κριτικής επιτροπής, οι ΠελίνΕσμέρ και Εμέλ Τσελεμπί, αποσύρθηκαν.

Οι 22 που απέσυραν τις ταινίες τους με ανα-κοίνωσή τους ζητούν να σταματήσουν όλες οιπροβολές και καλούν όλους τους κινηματογρα-φιστές, τους εργαζόμενους στο φεστιβάλ και τοκοινό να ενωθούν εναντίον της λογοκρισίας.

Σε συνέχεια των αντιδράσεων η εφημερίδα Ραν-τικάλ, που κάθε χρόνο είναι ανάμεσα στους χο-ρηγούς και απονέμει δικό της βραβείο, ανακοί-νωσε πως φέτος αποσύρει το βραβείο.

Μετά από όλα αυτά τα πάντα βρίσκονται στοναέρα! Η διεύθυνση ανακοίνωσε πως δεν πρόκει-ται να απονεμηθούν βραβεία ενώ, ως φυσικό επα-κόλουθο, ακυρώθηκε και η τελετή λήξης.

Ο σκηνοθέτης και βουλευτής του ∆ημοκρατι-κού Λαϊκού Κόμματος, Σουρί Σουρεγιά Οντέρ, σε

δηλώσεις τους είπεπως «η καταπιεστικήαντίληψη που κυ-ριαρχεί στην πολι-τική σκηνή τηςΤουρκίας συνεχίζεινα εκδηλώνεται στοντομέα του πολιτι-σμού και των τε-χνών».

* Tελευταία ενημέ-ρωση Τετάρτη πρωί.

Στρα. Κερ.

34ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

Η λογοκρισία “χτύπησε”

3300 Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015Ι∆ΕΕΣ

Του Παναγιώτη Σουλτάνη*

Είναι δύσκολο εγχείρημα να γράψει κανείς ένα κείμενο απολογισμούγια μια προσωπικότητα τόσο ξεχωριστή και πολυσχιδή όσο οΕδουάρδο Γκαλεάνο. Ο μεγάλος ουρουγουανός συγγραφέας έφυγε απότη ζωή τη ∆ευτέρα 13 Απριλίου στην πατρίδα του, το Μοντεβιδέο,έχοντας αφήσει ένα ανεξίτηλο σημάδι στη συλλογική μνήμη τηςΛατινικής Αμερικής, ως δημιουργός που ποτέ δεν δίστασε να υψώσειτη φωνή του και να παρέμβει για αυτό που είχε θέσει ωςπρογραμματικό στόχο του έργου του μα και της ζωής του ολόκληρης:την ανάκτηση της λεηλατημένης μνήμης της Λατινικής Αμερικής, τηνανάκτηση της αξιοπρέπειας των λαών της.

Ηδη στα δεκατρία του χρόνια δημοσίευε γελοιογραφίες στο περιο-δικό «El Sol». Στα 21 χρόνια του (!), το 1961, γίνεται διευθυντήςτης καθημερινής εφημερίδας «poca» και αρχισυντάκτης της

εβδομαδιαίας επιθεώρησης «Marcha». Το 1971 δημοσιεύει τις Ανοιχτέςφλέβες της Λατινικής Αμερικής, προσπαθώντας να αναδείξει την τρα-γωδία των λατινοαμερικάνικων λαών κάτω από το ζυγό της παλιάς καιτης νέας αποικιοκρατίας. Το 1973 εξορίζεται εξαιτίας των ιδεών του καικαταφεύγει στην Αργεντινή, όπου ιδρύει το λογοτεχνικό περιοδικό «Cri-sis». Μετά το πραξικόπημα του 1976 αναγκάζεται να εγκαταλείψει τηχώρα ως ανεπιθύμητος και βρίσκει καταφύγιο στην Ισπανία. Το 1985,ύστερα από την πτώση της δικτατορίας, επιστρέφει στην πατρίδα του.Έχει ήδη αναδειχτεί σε έναν από τους πιο πολυδιαβασμένους λατινοα-μερικάνους συγγραφείς, τιμάται με πλειάδα βραβείων, αναγνωρίζεται σεόλο τον κόσμο, όμως δεν παύει ποτέ να είναι ένας από τους πιο θερμούςυπερασπιστές των κοινωνικών και πολιτικών ελευθεριών όπου γης.

Κάθε ιστορική εμπειρία, κοινό κτήμα

Βασικός άξονας της σκέψης του Γκαλεάνο είναι ότι, για να μπορέσει οσύγχρονος άνθρωπος να συνειδητοποιήσει την πολυμορφία και τις δυ-νατότητες του κόσμου του, πρέπει να ανακτήσει τη συλλογική μνήμη· τοσήμερα είναι καθρέφτης του χτες, και για να το συλλάβεις στην ολότητάτου πρέπει να αποτινάξεις τα στερεότυπα και τις μονοσήμαντες ερμη-νείες τις οποίες έχουν επιβάλει οι εξουσιαστικές αφηγήσεις του παρελ-θόντος. Γι’ αυτό και συχνά ο Γκαλεάνο συσχετίζει στις ιστορίες του τοπαρελθόν με το παρόν, διαφορετικές εποχές, διαφορετικούς πολιτι-σμούς, προσφέροντας έτσι ερμηνευτικά κλειδιά. Κάθε αφήγημά του,χωρίς εξαίρεση, πέρα από την ιστορική του αφετηρία, μας διδάσκει ότικάθε ιστορική εμπειρία είναι κοινό κτήμα όλων των ανθρώπων, υπερ-βαίνει τους χωροχρονικούς συσχετισμούς της και αφορά όλους τους αν-θρώπους σε όλες τις εποχές.

Λογοτεχνική παρακαταθήκη

Η κορυφαία ίσως λογοτεχνική παρακαταθήκη του είναι η Μνήμη τηςΦωτιάς: Η αρχή (Ι) - Τα πρόσωπα και οι μάσκες (ΙΙ) - Ο αιώνας του ανέ-μου (ΙΙΙ): τρία βιβλία, τρία μέρη μιας συγκλονιστικής τριλογίας που ιχνη-λατούν την ιστορία της Λατινικής Αμερικής από την προκολομβιανήεποχή ώς τα τέλη του 20ού αιώνα, ένα εγχείρημα που «ξεθάβει την ιστο-ρία κάτω από τα μπρούντζινα αγάλματα και τα μαρμάρινα μνημεία» καιφέρνει στο προσκήνιο τον ίδιο τον άνθρωπο, τον αγώνα του για την ελευ-θερία, για το ίδιο το δικαίωμά του να υπάρχει· έχουν εκδοθεί στα ελλη-νικά από τις εκδόσεις Πάπυρος, σε μετάφραση της Ισμήνης Κανσή. Στακορυφαία έργα του (έχουν εκδοθεί επίσης από τις εκδόσεις Πάπυρος,από την ίδια μεταφράστρια) συμπεριλαμβάνονται οι Καθρέφτες, όπου οστόχος της ανάκτησης της λεηλατημένης μνήμης δεν αφορά πλέον τοναμερικανικό περίγυρο αλλά αποκτά οικουμενική διάσταση: ο Γκαλεάνογράφει μια «σχεδόν παγκόσμια ιστορία», που ξεκινά από τους κοσμογο-νικούς μύθους και την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη και φτάνει μέχριτην αυγή του 21ου αιώνα· Οι μέρες αφηγούνται, το «προσωπικό ημερο-λόγιο» του μεγάλου ουρουγουανού συγγραφέα: κάθε μέρα του χρόνουαφηγείται και μια μικρή ιστορία, ένα στιγμιότυπο της μεγάλης ανθρώπι-νης περιπέτειας που διατρέχει όλες τις εποχές και όλους τους πολιτι-σμούς· Οι λέξεις ταξιδεύουν, όπου ο Γκαλεάνο καταδύεται στον κόσμοτης λαϊκής φαντασίας και μας αφηγείται μύθους και θρύλους του χθεςκαι του σήμερα, μιλώντας για τα μυστήρια της ζωής, για τον έρωτα, τηζωή και το θάνατο, για το Θεό και το ∆ιάβολο, με κοινή συνισταμένηόλων αυτών των ιστοριών, το ταξίδι και με σύντροφο σε αυτό το εγχεί-ρημα τον λαϊκό χαράκτη Χοσέ Φρανσίσκο Μπόρχες, που ντύνει με τααδρά χαρακτικά του τις ιστορίες του Γκαλεάνο· η Ανάσταση του παπα-γάλου, ένα μαγικό «παιδικό» βιβλίο, μια ιστορία του Γκαλεάνο εικονο-γραφημένη από τη Χαρά Μαραντίδου (εικονογράφηση την οποία ενέκρινεο ίδιος ο συγγραφέας).

Το αμέσως επόμενο διάστημα έχει προγραμματιστεί από τις εκδόσειςΠάπυρος η κυκλοφορία του τελευταίου βιβλίου του Εδουάρδο Γκαλεάνο,οι Γυναίκες (Mujeres), ιστορίες γυναικών από όλες τις εποχές και όλουςτους πολιτισμούς, από το χθες και το σήμερα.

Από τις Εκδόσεις Πάπυρος κυκλοφορεί επίσης η πρώτη ελληνική δο-κιμή διαλόγου με το έργο του Ουρουγουανού συγγραφέα, Οι είκοσι τρειςσημειώσεις (και οχτώ παρενθέσεις) στο έργο του Eduardo Galeano, τουΦίλιππου ∆ρακονταειδή.

* Ο Π. Σουλτάνης είναι υπεύθυνος επιμελητής των εκδόσεων Πάπυρος.

Του Μικαέλ Λεβί

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο μας άφησε πολύνωρίς. Θα μας λείψει η δυνατή καιόμορφη φωνή του, που ήξερε να μιλάγια το παρελθόν και το μέλλον, όπωςμόνο ένας ποιητής και αγωνιστήςμπορεί να κάνει.

Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τονΓκαλεάνο στο Παγκόσμιο Κοινω-νικό Φόρουμ του Πόρτο Αλέγκρε το

2003. Με εντυπωσίασε με τη σεμνότητάτου, τη γενναιοδωρία του, το χιούμορ καιτις ισχυρές ηθικές πεποιθήσεις του. Τα βι-βλία και τα άρθρα του αποτελούν βασικάσυστατικά της αριστερής κουλτούρας καιαυτό όχι μόνο στη Λατινική Αμερική.

∆ημοσιογράφος και συγγραφέας, γεν-νήθηκε στην Ουρουγουάη, εξαναγκά-στηκε δύο φορές στην εξορία, πρώτα απότη δικτατορία στη χώρα του και μετά απότο στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αργεν-τινή. ∆εν σταμάτησε ποτέ να σκέφτεταικαι να γράφει «ενάντια στο ρεύμα», ενάν-τια στις κυρίαρχες εξουσίες, το στρατό,την ολιγαρχία, τους ιμπεριαλιστές, τουςεκμεταλλευτές του καπιταλισμού. Το αγα-πημένο του όπλο ήταν η λογοτεχνία, ητέχνη, η ποίηση, το χιούμορ αλλά επίσηςη ιστοριογραφία και η πολιτική.

Από την οπτική των θυμάτων

Ο Γκαλεάνο έγινε ευρέως γνωστός με τοβιβλίο του Οι Ανοιχτές Φλέβες της Λατι-νικής Αμερικής (1971), που ανέβηκε στιςπρώτες θέσεις της λίστας με τα μπεστσέ-λερ της Αμερικής, όταν ο Ούγκο Τσάβεζέδωσε ένα αντίτυπο του βιβλίου στονΠρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα το 2009. ΟΒάλτερ Μπένγιαμιν έγραψε κάποτε ότι οκριτικός ιστορικός πρέπει να μπορεί ναγράψει την ιστορία «ενάντια στο ρεύμα»,από την οπτική των ηττημένων. Οι Ανοι-χτές Φλέβες είναι ένα αξιοθαύμαστο πα-

Συγγραφέαςμιας σχεδόνπαγκόσμιας ιστορίας

Του Ηλία Τζουρά

Το 2003, ο ιερός πόλεμος του προέδρουΜπους «κατά της τρομοκρατίας» ήταν σεπλήρη εξέλιξη, σε όλη την υφήλιο όμωςεξελισσόταν ένα ογκώδες αντιπολεμικόκίνημα. Ταυτόχρονα, στη νότια αυλή τωνΗΠΑ, στη Λ. Αμερική, που για πολλά χρό-νια αποτελούσε εργαστήρι του πιο σκλη-ρού και ακραίου νεοφιλελευθερισμού, οιλαοί εξεγείρονται. Κυβερνήσεις ανατρέ-πονται, είτε μετά από σκληρούς, μακρό-χρονους και αιματηρούς αγώνες είτε μεεκλογές. Από το Μεξικό ως την Αργεν-τινή οι μέχρι χτες «αόρατοι» της Ιστορίαςδιεκδικούν, τώρα και όχι αύριο, έμπρα-κτα, έναν καινούργιο κόσμο που θα τουςπεριλαμβάνει και δεν θα τους αποκλείει.Στην Ελλάδα, μια ομάδα ανθρώπων εί-χαμε ξεκινήσει από τον Μάιο του 2000μια απόπειρα ενημέρωσης για όσα συνέ-βαιναν σ’ αυτή την «άλλη Αμερική». Ωςανάγκη να κατανοήσουμε καλύτερα αυτόντον άλλο κόσμο που διαπιστώναμε ότιήταν υπαρκτός, έστω και στα σπάργανα,έστω κι αν, πολλές φορές, έθετε ερωτή-ματα περισσότερα από τις απαντήσειςπου μπορούσε να δώσει. Αλλά και ωςανάγκη να μεταφέρουμε όσο γινόταναυτόν τον πλούτο των «Σημάτων Καπνού»

που λαμβάναμε απ’ αυτές τις μακρινέςστεριές.

Με κάθε ευκαιρία -και χωρίς ποτένα τον ρωτήσουμε, όπως του απο-καλύψαμε μετά- τα γραπτά του

Γκαλεάνο κοσμούσαν ανελλιπώς τα τεύχημας. Γιατί μετέφεραν πάντα τη φωνή των«από κάτω», γιατί φώτιζαν πάντα αυτάπου οι «από πάνω» ήθελαν να αφήσουνστο σκοτάδι, γιατί αναδείκνυαν τις εστίεςαντίστασης και αλληλεγγύης που σπίθι-ζαν στην «άλλη Αμερική».

Ήταν αδύνατον, λοιπόν, να μην υποκύ-ψουμε στον πειρασμό να τον καλέσουμεστην Αθήνα, όταν μάθαμε ότι τον Νοέμ-βρη του 2003 θα βρισκόταν στην Ευρώπη.Και, κατά μία περίεργη σύμπτωση, απ’αυτές στις οποίες αρέσκεται η Ιστορίαόταν έχει τα κέφια της, οι μέρες που θαμπορούσε να έρθει ήταν οι μέρες της επε-τείου του Πολυτεχνείου.

Η προσέλευση ήταν από τις μεγαλύτε-ρες που έχουν υπάρξει ποτέ σε εκδήλωσηστο Πολυτεχνείο. Το Μεγάλο ΑμφιθέατροΧημικών (ΜΑΧ) γέμισε ασφυκτικά (800-1.000 άνθρωποι) πολύ πριν αρχίσει η εκ-δήλωση, ενώ κατά τη διάρκειά της ήτανιδιαίτερα δύσκολη η είσοδος ή η έξοδος.Πολύς κόσμος καθόταν στα σκαλάκιαενώ αρκετοί την παρακολούθησαν όρθιοι.

Από την εκδήλωση των «Σημάτων Καπνού» και της Καμπάνιας «Ένα Σχολείο για την Τσιάπας»,τον Νοέμβρη του 2003, στο Πολυτεχνείο.

Η ΕΠΟΧΗ 19 Απριλίου 2015 3311Ι∆ΕΕΣ

Να δοκιμάσουμεκάτι διαφορετικό

Η εισαγωγή του Γκαλεάνο ήταν μιαέκπληξη: «Θα μπορούσαμε να δοκιμά-σουμε κάτι διαφορετικό, αντί να σαςυποχρεώσω να υποστείτε μια μακρο-σκελή ομιλία για ένα μόνο θέμα, […]ναμετατρέψουμε όλο αυτό σε ένα είδοςσυλλογικής συνέντευξης, όπου να δια-τυπωθούν ερωτήσεις που να ανταποκρί-νονται στις δικές σας ανησυχίες καιμέσα στα πλαίσια αυτών που εγώ θαμπορούσα να απαντήσω. ∆ηλαδή, όχιπάνω στη σεξουαλική ζωή των μελισ-σών ούτε πάνω στην καταγωγή των σκύ-λων φοξ-τεριέ. Αλλά πάνω σε μια ποικι-λία θεμάτων που έχουν σχέση λίγο πολύμε όλα, με τη Λατινική Αμερική, με τονκόσμο, με την τέχνη, με τη ζωή, με ταζητήματα του έρωτα και του θανάτου,την οικονομία, την πολιτική. Και για κά-ποιο λόγο πολλές από αυτές τις λέξειςείναι ελληνικές. Οπότε, υποθέτω ότιαυτή η πρόσκληση σ’ αυτή τη συνάν-τηση δεν θα τρομάξει κανέναν. Κι αν δι-στάζετε να κάνετε την πρώτη ερώτηση,μπορούμε να ξεκινήσουμε από τη δεύ-τερη.»

Συνέχισε αφιερώνοντας «τη βραδιάστις αξιοπρεπείς γυναίκες και στουςαξιοπρεπείς άντρες, που πριν 30 χρόνιαπρωταγωνίστησαν στην αντίσταση ενάν-τια στη στρατιωτική δικτατορία στηνΕλλάδα και που στις μέρες μας πρωτα-γωνιστούν πάλι στην αντίσταση ενάντιαστην ξένη κατοχή στο Ιράκ.»

Και μετά, βροχή οι ερωτήσεις: για τηνεσωτερική αποικιοκρατία (π.χ. στο Με-ξικό), την αλληλεγγύη, την πολιτική ση-μασία της σοκολάτας και του καφέ, τιςσυνθήκες παραγωγής και εργασίας, τηνομηρία των χωρών από το εξωτερικόχρέος και τη δικτατορία της αγοράς, τηνιστορική μνήμη, την ατιμωρησία των δι-κτατόρων, τη σχέση διεθνισμού-πατριω-τισμού, τις νέες μορφές αντίστασης, τηναποτελεσματικότητά τους, το ερώτημα

Κούβα: αλληλεγγύη ή κριτική, τις προ-οπτικές των εξεγέρσεων και των κινη-μάτων της Λατινικής Αμερικής, τις κυ-βερνήσεις του Λούλα και του Τσάβες, τηστάση της Αριστεράς απέναντί τους.

Η ελευθερία που δεν έχουμε

Για μιάμιση ώρα το αμφιθέατρο ήτανπροσηλωμένο στις απαντήσεις του.Μέχρι και ο Κανέλλος, ο σκύλος που αρ-γότερα έμελλε να γίνει εμβληματική φι-γούρα του κινήματος, παρακολουθούσεσιωπηλά, στρογγυλοκαθισμένος μπρο-στά από το έδρανο των ομιλητών.Ακόμα και σ’ αυτόν αναφέρθηκε ο Γκα-λεάνο, κάποια στιγμή που μιλούσε γιατο εξωτερικό χρέος: «Αυτή η θηλειά που

έχουμε δεμένη στο λαιμό, το εξωτερικόχρέος, μας σέρνει από το λαιμό σανσκυλί… αλλά βλέπω εδώ να κάνει βόλ-τες ένα σκυλί λυτό, θέλω να το χειρο-κροτήσω γιατί νομίζω ότι αυτό περνάκαλύτερα από εμάς, γιατί έχει την ελευ-θερία που εμείς δεν έχουμε…»

Λίγος ο χώρος της φιλόξενης «Επο-χής», πολλά μπορούν να ειπωθούν γιαέναν πολύ ωραίο, πολύ σπουδαίο άν-θρωπο και συγγραφέα που, πάνω απ’όλα, μας έμαθε να διαβάζουμε τονκόσμο διαφορετικά –και, όταν χρειάζε-ται, ακόμα και ανάποδα. Ο ΕδουάρδοΓκαλεάνο μέσα από τα έργα του νίκησετη λήθη και εξασφάλισε τη ζωή στημνήμη όλων αυτών που, όπως και οίδιος, διερωτώνται «αν ο κόσμος είναι

έτσι όπως είναι σήμερα, τα πάνω κάτω,μήπως θα έπρεπε να τον γυρίσουμε ανά-ποδα ώστε να μπορέσει να σταθεί σταπόδια του»;Eκτενή αποσπάσματα και φωτογραφικόυλικό από την εκδήλωση υπάρχουν στα:athens.indymedia.org/post/159739,epohi.gr/old/galeano_movements_28112003.htm, valiacalda-dog.blogspot.gr/2015/04/blog-post_13.html

Ολόκληρη η πολύ ενδιαφέρουσα συ-ζήτηση με τον Εδουάρδο Γκαλεάνο έχειδημοσιευθεί στα «Σήματα Καπνού», τ.19, Μάρτιος 2004, σσ. 20-26 και αυτέςτις μέρες αναδημοσιεύεται στο rednote-book.gr

•

ράδειγμα μιας τέτοιας προσέγγισης. Φέ-ροντας τον υπότιτλο «Πέντε αιώνες λε-ηλασίας μιας ηπείρου», γράφτηκε απότην οπτική των θυμάτων πέντε αιώνωναποικιοκρατίας, ιμπεριαλιστικής κυ-ριαρχίας και ολιγαρχικής διοίκησης,στο όνομα του «πολιτισμού», της «προ-όδου» και της «ευταξίας». Το βιβλίο κα-ταδεικνύει ότι η Λατινική Αμερική φτω-χοποιήθηκε συστηματικά προκειμένουνα θρέψει την ευημερία της Ευρώπηςκαι των ΗΠΑ. Σε αυτό το χρονικό τωναιώνων της οικονομικής εκμετάλλευ-σης, ο Γκαλεάνο έγραφε: «Ο ανθρώπι-νος φόνος μέσα από τη φτώχεια στη Λα-τινική Αμερική είναι μυστικός. Κάθεχρόνο, χωρίς κανένα θόρυβο, τρεις βόμ-βες όπως εκείνες της Χιροσίμα εκρή-γνυνται πάνω από κοινότητες που έχουνσυνηθίσει να υποφέρουν σφίγγοντας ταδόντια».

Το βιβλίο, που καθιέρωσε τον Γκαλε-άνο ως ένα από τους πιο διαπρεπείς

συγγραφείς της περιοχής, έγινε μια κλα-σική αναφορά στην αριστερή κουλτούρακαι φυσικά η κυκλοφορία του απαγο-ρεύθηκε από τις στρατιωτικές δικτατο-ρίες στη Χιλή, την Αργεντινή και τηνΟυρουγουάη.

Ο σκοπός της ουτοπίας

Θα ήταν όμως λάθος να περιορίσουμετη σημασία του Γκαλεάνο σε αυτό τοπρώτο βιβλίο. Τα πολλά άλλα γραπτάτου αποτελούν ουσιαστικές και αξιο-θαύμαστες συμβολές στον κριτικό στο-χασμό, συμβολές που διαποτίζοντανπάντοτε από τη μοναδική του ειρωνεία.Όπως για παράδειγμα, οι δηκτικές τουαναφορές στη λεγόμενη «Ανακάλυψη»της Αμερικής, που γιορτάστηκε με με-γαλοπρέπεια από τις αρχές στην Ευ-ρώπη και τη Λατινική Αμερική, μεαφορμή την επέτειο των πεντακοσίωνχρόνων (1992):

«Το 1492 οι γηγενείς ανακάλυψαν ότιήταν Ινδιάνοι, ανακάλυψαν ότι ζούσανστην Αμερική, ανακάλυψαν ότι ήταν γυ-μνοί, ανακάλυψαν ότι η Αμαρτία υπάρ-χει, ανακάλυψαν ότι όφειλαν την υπο-ταγή τους σε ένα Βασιλιά και ένα Βασί-λειο από έναν άλλο κόσμο και σε έναΘεό από ένα άλλο ουρανό. Και ότι αυτόςο Θεός είχε ανακαλύψει την ενοχή καιτην ενδυμασία και έστειλε στην πυράεκείνους που λατρεύουν τον Ήλιο, τοΦεγγάρι, τη Γη και τη Βροχή που τη νο-τίζει» (Galeano, Los hijos de los dias,2011).

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο δεν θυμήθηκεαπλώς τα παρελθόντα δεινά και τουςαγώνες των λαών της Λατινικής Αμερι-κής, τους επαναστάτες γηγενείς, τουςμαύρους σκλάβους, τους χωρικούς,τους εργάτες και τους φοιτητές. ∆ενσταμάτησε να στρέφει το βλέμμα τουπρος το μέλλον, με την επίμονη και πα-θιασμένη ελπίδα για μια σοσιαλιστικήεναλλακτική απέναντι στον καπιταλι-στικό εφιάλτη. Μια από τις πιο βαθιέςκαι διορατικές δηλώσεις του είναι οσύντομος ορισμός της Ουτοπίας πουακολουθεί: «Η Ουτοπία έγκειται στονορίζοντα. Όταν τον προσεγγίζω με δύοβήματα, υποχωρεί δύο βήματα. Αν προ-χωρήσω δέκα βήματα εμπρός, γρήγοραξεγλιστρά δέκα βήματα μπροστά. Όσομακριά και αν πάω, δεν μπορώ ποτέ νατον προσεγγίσω. Ποιος είναι τότε ο σκο-πός της ουτοπίας; Είναι να μας ωθεί στο

να προχωράμε.» (Entrevista Canal Eun-cuentro de Argentina 2012).

Στη Λατινική Αμερική, όταν ένας απο-θανών σύντροφος συνεχίζει να ζει στηνκαρδιά και το μυαλό μας, λέμε ότι αυτόςείναι «παρών». Eduardo Galeano, pre-sente!

Ο Γκαλεάνο στην Αθήνα“Είμαστε όλοι θνητοί, μέχρι το πρώτο φιλί και το δεύτερο ποτήρι κρασί”

Με όπλοτη λογοτεχνία

“Ο ανθρώπινος φόνοςμέσα από τη φτώχειαστη Λατινική Αμερικήείναι μυστικός. Κάθεχρόνο, χωρίς κανένα θό-ρυβο, τρεις βόμβεςόπως εκείνες της Χιρο-σίμα εκρήγνυνται πάνωαπό κοινότητες πουέχουν συνηθίσει να υπο-φέρουν σφίγγοντας ταδόντια”

“

Κυριακή 19 4 2015

Documents

Transcript of Κυριακή 19 4 2015