OZONSKI OMOTAČ

SMANJENJE OZONSKOG OMOTAČA

(O3)ONE 1840. GODINE NEM. HEMIČAR KRISTIJAN FRIDRIH

SENBAJN

GRČKA REČ οζω (MIRIS), ZBOG KARAKTERISTIČNOG MIRISA

OZON JE GAS BLEDO-PLAVE BOJE, SASTAVLJEN IZ 3 ATOMA KISEONIKA (O3)

PRIRODNO SE PRAVI U GORNJIM SLOJEVIMA ATMOSFERE UZ POMOĆ SNAŽNOG UV ZRAČENJA

NASTANAK OZONA

DEO ATMOSFERE U KOJEM SE OKO 90 % OZONA STVARA NA OVAJ NAČIN, IZMEĐU 15-TOG I 55-TOG KM IZNAD ZEMLJINE POVRŠINE NAZIVA SE STRATOSFERA

OZONSKI OMOTAČ JE SLOJ STRATOSFERE GDE JE PRISUTAN OZON

ON JE OD VITALNOG ZNAČAJA ZA ŽIVOT NA ZEMLJI JER DELUJE KAO FILTER OD UV ZRAČENJA

1. UV-A ZRAČENJE - ZRAČENJE TALASNE DUŽINE IZNAD 320 nm.

2. UV-B ZRAČENJE - TALASNE DUŽINE 280-320

3. UV-C ZRAČENJE – 200-280 nm

ŠTA JE OZONSKA RUPA?

OZONSKA RUPA JE PODRUČJE ZNATNOG SMANNJENJA KONCENTRACIJE OZONA

PRVI PUT OZONSKA RUPA JE PRIMEĆENA 1985. GODINE

FREON I HALON ( KOJI SE KORISTE KAO POTISNI GAS I KAO RASHLADNI MATERIJAL)

U VISOKIM SLOJEVIMA OVI OVA JEDINJENJA IZAZIVAJU OŠTEĆENJA ODNOSNO UTIČU NA RAZLAGANJE NA OBIČNE MOLEKULE KISEONIKA O2

U KOPENHAGENU 1992. GODINE DOPUNA MONTREALSKOG PROTOKOLA- ZABRANA NA EMISIJU CFCa, UGLJEN-TETRAHLORIDA, METIL-HLOROFORMA

OZONSKI OMOTAČ SE MOŽE OPORAVITI AKO SE PRESTANE SA UPOTREBOM STVARI KOJE GA OŠTEĆUJU

PORED FREONA I HALONA TU SE UBRAJAJU JOŠ; UGLJENTETRAHLORID (CCl4) METILBROMID METIL HLOROFORM BROMHLORMETAN

OVE SUPSTANVE IMAJU ŠIROKU PRIMENU

RASHLADNO SREDSTVO U FRIŽIDERIMA I DRUGIM RASHLADNIM UREĐAJIMA

U TOPLOTNIM PUPMAMA

AEROSOL RASPRŠIVAČIMA

SREDSTVIMA ZA STVARANJE PENE

SREDSTVIMA ZA ČIŠĆENJE

APARATIMA ZA GAŠENJE POŽARA

SMANJENJE OZONSKOG OMOTAČA DOVODI DO SMANJENJA NJEGOVIH ZAŠTITNIH MOGUĆNOSTI, ŠTO DOVODI DO POVEČAVANJA IZLOŽENOSTI UV-B ZRAČENJU ŠTO MOŽE IZAZVATI POSLEDICE;

PO LJUDE ( RAK KOŽE, KATARAKTA OČIJU, OPEKOTINE OD SUNCA, STARENJE KOŽE, POGORŠANJE IMUNOG SISTEMA...)

PO VODENE EKOSISTEME (OGRANIČAVANJE PROIZVODNE FITO I ZOOPLANKTONA I ŠTETA U RANIM FAZAMA RAZVIĆA RIBA, RAKOVA AMFIBIJA...

PO KOPNENE BILJKE ( UTIČE NA RAST BILJAKA ) PO MATERIJALE UPOTREBLJENE U ZGRADAMA, BOJE,

GUME, DRVO I PLASTIKU...

EFEKAT STAKLENE BAŠTE

GASOVI STAKLENE BAŠTE VODENA PARA (H2O) UGLJEN DIOKSID (CO2) METAN (CH4) CFC-HCF-PHC (FLUORISANI UGLJOVODONICI) AZOTSUBOKSID (NO2) SUMPORHEKSAFLUORID (SF6)

KONCENTACIJA OVIH GASOVA U ATMOSFERI RASTE USLED ČOVEKOVOG DELOVANJA

IZRAZ ZA ZAGREVANJE PLANETE ZEMLJE, NASTALO POREMEĆAJEM ENERGETSKE RAVNOTEŽE

OVAJ EFEKAT PREDSTALJA REZULTAT POVEĆANJA KOLIČINE ZRAČENJA KOJE ATMOSFERA UPIJA I POSTAJE TOPLIJA

ATMOSFERA ODBIJA DEO ENERGIJE ( 37-39% ) KOJU DIREKTNO DOBIJA OD SUNCA (ALBEDO)

OSTATAK ZRAČENJA PADA NA TLO, ZAGREVA GA, ATLO POTOM EMITUJE IC ZRAKE KOJI SE VRAĆAJU U SVEMIR

UKOLIKOU ATMOSFERI POSTOJE GASOVI KOJI UPIJAJU OVO ZRAČENJE, DOĆI ĆE DO POVEĆAVANJA TEMPERATURE ATMOSFERE

EFEKAT NASTAJE NA SLIČAN NAČIN KAO U STAKLENIKU

SUNČEVI ZRACI

PROBIJAJU KROZ

STAKLO I GREJU POD

ISPOD STAKLA

TLO POTOM EMITUJE IC ZRAČENJE KOJE NE

MOŽE PROĆI KROZ

STAKLO I ZADRŽAVA

SE UNUTRA

CO2 I OSTALI ŠTETNI GASOVI

FORMIRAJU OMOTAČ OKO ZEMLJE KOJI SE PONAŠA

KAO STAKLENI

KROV

DOKAZI PROMENE KLIME

1998. GOD UN SU OSNOVALE KOMISIJU ZA PRAĆENJE PROMENE KLIME

NIVO CO2 > ZA 30% U POSLEDNJIH 200 GODINA

75 % EMISIJE ŠTETNIH GASOVA DOLAZI OD SAGOREVANJA FOSILNIH GORIVA

SAD SU ODGOVORNE ZA 35 % EMISIJE OVIH GASOVA

OČEKUJE SE DA U BUDUĆNOSTI EMISIJA VEČINE GASOVA RASTE I TO;

CO2- 0,5 % CH4- 0,9 % N2O- 0,3 % GODIŠNJE

PREDVIĐA SE DUPLIRANJE KONCENTRACIJE GASOVA STAKLENE BAŠTE DO 2030. GODINE

POSLEDICE PORAST TEMPERATURE ZA 1,5-4,5 º C NA 100-150

GODINA TOPLJENJE POLARNOG LEDA PORAST NIVOA MORA POVEĆANJE ISPARAVANJA MORA I POVEĆAVANJE

OBLAČNOSTI

ZBOG EXTREMNOG POVEĆAVANJA TEMPERATURE ŽIVI SVET JE UGROŽEN, SVE VIŠE IZUMIRU BILJNE I ŽIVOTINJSKE VRSTE

NAJBRŽE SE ZAGREVAJU JUŽNA AMERIKA I ANTARKTIK LED SE TOPI, NIVO MORA RASTE I POVEĆAVA SE

KISELOST VODE UMIRU NEKE VRSTE PLANKTONA KOJE JEDU MALA

STVORENJA I KITOVI AFRIKA I JUŽNA AMERIKA POSTAJU SUŠNA PODRUČJA

BEZ PIJAĆE VODE, DOK U AZIJI SVE OBILNIJE PADAVINE UGROŽAVAJU VELIKE GRADOVE

JUŽNI I SEVERNI POL NESTAJU, REMETI SE TOK VODENIH STRUJA NA ZEMLJI

VELIKI BROJ VRSTA SE VEĆ SELI U HLADNIJE KRAJEVE

SA UVEĆANJEM GLOBALNE TEMPERATURE OD 2,5 º C -OKO 30 % BILJNIH I ŽIVOTINJSKIH VRSTA

NEKE VRSTE ĆE OPSTATI ( BUBAŠVABE, GOLUBOVI, PACOVI, KOROV...)

U SRBIJI ĆE SE I DALJE SMENJIVATI SUŠNI I PERIODI SA OBILNIM PADAVINAMA

SVE ČEŠĆA SMENA IZUZETNO TOPLOG I IZUZETNO HLADNOG VREMENA U TOKU JEDNE SEZONE

POKAZATELJI PROSEČNE GOD PROMENE

TEMPERATURA +2 DO +5º C

NIVO MORA +10 DO +100 cm

PADAVINE +7 do +15%

DIREKTNA SUN RADIJACIJA

-10 do +10%

ZEMLJIŠNA VLAGA ?

VODOTOCI povećanje

Procena klimatskih promena u sledećih 50 godina