กายฟต จตด มปญญาดวยเทคนค ๓ส

(สวดมนต สมาธ สนทนาธรรม)

ส าหรบวยเรยนพระมหาสมพงษ สนตจตโต, ดร.

“

ผลวจยใหมในสาขาจตวทยา การศกษา และประสาทวทยา พบวา การสอนกรรมฐานในโรงเรยน มผลบวกตอสวสดภาพ ทกษะทางสงคม และทกษะวชาการของวยเรยน

”“

New research in the fields of psychology, education and neuroscience shows teaching meditation in schools is having positive effects on students’ well-being, social skills and academic skills.

“

ผลกระทบจากการปฏบตธรรม (meditation) ในโรงเรยน ครอบคลมทงผลการศกษา 15 แหง และ นกเรยน 1800 คน จากประเทศออสเตรเลย เคนาดา อนเดย และ สหราชอาณาจกร สหรฐอเมรกา และ ไตหวน

งานวจยชใหเหนวา กรรมฐานมประโยชนทกกรณ และกอใหเกดประสทธผลแกนกเรยน คอ การเปนอยทดขนมาก ทกษะทางสงคมดขน และทกษะวชาการดขน

นกเรยนทเรยนปฏบตกรรมฐานทโรงเรยน มทศนะเชงบวกมองโลกในแงดมากขน อารมณบวกมากขน มอตลกษณชดเจนขน ยอมรบตวเองมากขน และดแลสขภาพตวเองดขน พรอมกนนมความวตกกงวล ความเครยด และภาวะกดดนนอยลง นเมอเทยบกบนกเรยนทไมไดเรยนปฏบตกรรมฐาน

ทงน ยงแสดงใหเหนอกกวา กรรมฐานชวยชวตทางสงคมของนกเรยน น าไปสพฤตกรรมสนบสนนชวยเหลอสงคม อกดวย และลดการตอตานสงคม เชน โกรธ หรอ ไมเชอฟง ไมเคารพกฎระเบยบ

ยงพบวา กรรมฐานชวยพฒนาทกษะทางดานวชาการและการเรยนรของนกเรยน รวมทงการรบรขาวสารไดเรวมากขน การสนใจดขน และการจดจ าเรยนมประสทธผลมากขน มความคดสรางสรรค และจตใจทหยดหยน ผอนคลาย ทมา : https://www.independent.co.uk/life-

style/health-and-families/features/how-

meditation-could-be-beneficial-in-schools-10355650.html

หวขอทจะบรรยาย:ทกข/ปญหา/วกฤตของวยเรยน / วยรน

พฒนาการดานกาย / พฒนาการดานอารมณ /พฒนาการดานปญญา/พฒนาการดานสงคม

กายฟต ดวย ๓ส สขภาพกายเดกมปญหา อาหาร พฤตกรรม เทคโนโลย?

กายฟต ดวยสวดมนต / ดวยสมาธ / ดวยสนทนา

จตด ดวย ๓ส อารมณของเดกมปญหา จดการยากไหม?

จตด ดวยสวดมนต / ดวยสมาธ / ดวยสนทนา

มปญญา ดวย ๓ส เดกมความคดระยะสน แคบ ตดสบาย?

มปญญา ดวยสวดมนต / ดวยสมาธ / ดวยสนทนา

วยเรยน /วยรน ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ทางการแพทยไดแบงวยเดกๆ ไวเปนระยะ 5 ระยะ ดงน

* ทารกแรกเกด --- ชวงตงแตคลอดจนอายได 28 วน

* ทารก --- ชวยตงแตแรกคลอดจนอาย 1 ป

* เดกวยกอนเรยนหรอปฐมวย --- อายระหวาง 2-6 ป

* เดกวยเรยน --- อาย 7-15 ป

* เดกวยรน (หนม - สาว) ถาเปนหญง --- ระหวางอาย 12-17 ป แตถาเปนชาย ---

ระหวางอาย 14-19 ป

เดกวยเรยน - เดกทก าลงเรยนอยในชนประถมศกษาปท

1(ป.1) ถง ชนมธยมศกษาปท 3 (ม.3) ซงเปนการศกษา

ขนบงคบ

เดกวยเรยนชวงปลาย - ทก าลงเรยนในชน ม.1 – ม.3 ก

จะเรมมพฒนาการเขาสชวงวยรน หรอวยหนม-สาว โดย

เดกหญงจะเขาสวยรนเรวกวาเดกชาย 2 ป

เดกในวยเรยนถงวยรน จะใชชวตสวนใหญ ไมไดอยกบครว แต

เปนโรงเรยน

อยกบเพอนเปนสวนใหญ

ชอบการเลนซกซน การเลนกฬา

ภาวะวกฤตของวยเดกตอนปลาย (วยเรยน)

1.พอแมเสยชวต

2.พหรอนองเสยชวต

3.มขอขดยางกบพอแม

4.พอแมแยกทางกน

5.พอแมหรอพนอง เขาอยในโรงพยาบาล

6.มนองใหม

7.มปญหาเกดขนระหวางพอแม

8.ผลการเรยนตกต า

9.เจบปวยไดรบบาดเจบตองเขารบ

การณกษาในโรงพยาบาล

10.เพอนสนทเสยชวต

ในประเทศอเมรกา พบวาภาวะวกฤตของเดกอาย 6-11 ขวบ เรยงตามล าดบดงน

กายฟตดวย ๓ส (สวดมนต สมาธ สนทนาธรรม)

ส าหรบวยเรยน

ปญหา: กายไมฟต โรคทางกายเกดจากพฤตกรรมของวยเดกตอนปลาย (วยเรยน)

พฤตกรรมการบรโภค /โรคอวนหรอภาวะโภชนาการเกน

พฤตกรรมการเสพตดโซเชยลมเดย/เกมส

พฤตกรรมการไรระเบยบวนยนยมในสงคม และชวตสวนตว

พฤตกรรมคานยมตามกระแส

โรคอวนหรอภาวะโภชนาการเกนปจจบนก าลงระบาดอยท วโลกทงในประเทศทพฒนาแลวและทก าลงพฒนา

มรายงานวาประมาณ 55% ของประชากรผใหญในประเทศสหรฐอเมรกามภาวะ

โภชนาการเกน

ยงพบวาในเดกทก 4 คน จะเปนเดกทมภาวะโภชนาการเกน 1 คน

ส าหรบประเทศไทยพบวามประชากรท เปนโรคอวนเพมมากขน ในทกกลมอาย

จากการศกษาทผานมาชวาเดกอวนมกเปนผใหญทอวนโดยท เดกโตอวนจะมโอกาส

เปนผใหญอวนมากกวา

จากผลการส ารวจภาวะสขภาพและโภชนาการในประเทศสหรฐอเมรกา พบวา

10-20% ของทารกทอวนจะยงคงอวนในวยเดก 40% ของเดก ทอวนจะยงคงอวนใน

วยรน และ 75-80% ของวยรนทอวนจะเปนผใหญอวน

การปองกนโรคอวนในวยเรยน จงนบเปนงานทจ าเปนและเรงดวนและควรปองกนมให

เปนโรคอวนตงแตเดก เพราะการปองกนไมใหเดกอวนเทากบเปนการลดจ านวน

ประชากรผใหญอวน

จากขอมลพบวา

ในชวง 10 ปทผานมา อบตการณโรคอวนในเดกไทยเพมขนอยางรวดเรว

และตามสถตอาจจะสรปไดวา เปนประเทศทมการเพมจ านวนเดกอวนเรว

ทสดในโลก

มรายงานวา ในชวงระยะเวลา 5 ปทผานมา จ านวนเดกกอนวยเรยนอวน

เพมขนรอยละ 36 และเดกวยเรยนอาย 6-13 ป อวนเพมขนรอยละ 15.5

ทงยงพบวา เดกไทยมเชาวปญญาโดยเฉลย ต ากวาเกณฑเฉลยมาตรฐาน

ทระดบ 90 มมากถง 1 ใน 4 หรอรอยละ 25

ผลวจยหลายชน ทบงชใหเหนวา

สาเหตส าคญทท าใหสขภาพเดกไทยไมแขงแรง เกดจากการไดรบ

อาหารทมประโยชน

จากการบรโภคอาหารหรอขนมไรคณภาพทวางขายบรเวณหนา

โรงเรยน ซงแฝงไวดวยพษภยทบรรดาผใหญพรอมใจกนหยบยนให

ไมวาจะโดยตงใจหรอเพราะขาดความร กลายเปนการสรางปญหา

ดานสขภาพท เกดจากการบรโภคใหกบเยาวชนไทยไดแบบไมคาดคด

หวขอขาวเกยวกบ อวน เดกไทยนาหวง-สถต'อวน'พงท สดในโลก กระทบสตปญญา-ต ากวาเกณฑมาตรฐาน

จ ขนภาษน าอดลม-สกดขนมหนาโรงเรยน

หวงเดกไทยอวนพงเรวท สดในโลก

‘นมเปรยว-น าอดลม’ ตวการส าคญของโรคอวน

คาดอก 2 ป ในไทยเดก 5 คนจะมเดกอวน 1 คน

เดกชนบทเสยงเปนเบาหวาน

ขนมหนาโรงเรยนยงขายกระหน าแมถกหาม

เครอขายสขภาพเดก จรฐขนภาษน าอดลม

กายฟตดวย ส ท ๑ สวดมนต ส าหรบวยเรยน

กจกรรม กายไมฟต ดวยสวดมนต

กจกรรมการปองกน

กจกรรมการสงเสรม

กจกรรมการรกษา

กจกรรมการฟนฟ

ดวย ส ท ๑ สวดมนต ส าหรบวยเรยน

กจกรรมเสรมหลกสตรการเรยนการสอน

สวดมนตกอนนอน

สวดมนตดชวเปนสข

สวดมนตวนละนดจตแจมใส

สวดมนต & เลนเกมส

กายฟต ลดบรโภคดวยการสวดมนต

กจกรรมเสรมการเรยนการสอน

สวดมนต หม

สวดมนตเดยว

บททจะสวด /สถานท/ เวลา บทสวด: บทอตปโส พทธคณ ธรรมคณ สงฆคณ บทเจรญพทธมนตตางๆ ท เหมาะกบตนเอง

สถานท: บาน วด โรงเรยน สถานทท างาน

เวลา: ทบานตนนอน-กอนเขานอน-ทโรงเรยน หนาเสาธง และ เลกเรยน กจกรรมสวดมนตเสรม

-หลกสตร เชน สวดมนตเพ มเกรด สวดมนตไรโรค

-ทวด: โอกาสพเศษ เทศกาลงานบญตางๆ

กายฟตดวย ส ท ๒ สมาธ ส าหรบวยเรยน

กจกรรม: กายฟต ดวย ส ท ๒ สมาธ ส าหรบวยเรยน

กจกรรมเนนการปองกน กายไมฟต ดวยสมาธ

การจดท าหลกสตรเสรมการเรยนการสอน

การใหความร ผลดของสมาธ

การปฏบตเปนประจ าสม าเสมอ

กจกรรมเนนการสงเสรม กายฟต ดวยสมาธ

กจกรรมเนนรกษา ดวยสมาธ

กจกรรมเนนฟนฟ ระยะยาว ดวยสมาธ

กายฟตดวย ส ท ๓ สนทนาธรรมส าหรบวยเรยน

กายฟต – ตดปญญาแยกแยะคณคาแท-คณคาเทยม

การบรโภค

การเสพเทคโนโลย

การตดคานยม

การไรระเบยบ และไรทศทาง

กายฟต -ตดปญญาหาความรใหชด แนวทางแกไขเดกทมภาวะโภชนาการเกน (เรมอวน/อวน)

1. ตดตามการชงน าหนกทกเดอนและวดสวนสงทก 6

เดอน

2. แนะน าการใหอาหารครบทกกลมไดแก เนอสตว/ไข/

นม ขาว-แปง ผก ผลไม และน ามนในปรมาณท เหมาะสม

และควรกนใหหลากหลาย

3. ลดอาหารทใหพลงงาน ไดแก อาหารประเภทขาว-แปง ขาว กวยเตยว ขนมจน

ขนมปง เผอก มน เปนตน และอาหารไขมน เชน น ามน กะท ควรหลกเลยงการ

ปรงอาหารดวยวธการทอด ผด แกงกะะทหรอขนมใสกะท

4. งดกนจกจก เชน ขนม น าหวาน น าอดลม

5. ออกก าลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 วน ครงละ 20 นาท และเคลอนไหว

รางกายเปนประจ า เชน เลนกฬา ว งเลน เดนขน-ลงบนได

ดวย ๓ส (สวดมนต สมาธ สนทนาธรรม)

ส าหรบวยเรยน

ดานสมาธ/อารมณ เดกวยรนชวงมการเปลยนแปลงสวยผใหญ

มอารมณหงดหงดและแปรปรวนงาย

มอารมณชอบความตนเตน/ พงพอใจในสงแปลงใหม

มอารมณการพลกตวเองออก อาจจะหนหรอส

พฒนาการดานจตใจ/อารมณ1.วยเดกตอนปลาย (วยเรยน) จะเขาใจอารมณของตนเองและผอนดขน รจกควบคม

อารมณได ดกวาวยทผานมา รจกแสดงอารมณไดในแบบทสงคมยอมรบทงในดานทไม

พงใจและพงใจ ลกษณะอารมณจะเปนเชนเดยวกบวยเดกตอนตน

2.มความนสใจ สมาธ และระเบยบวนย ถงแมในชวงอาย 6-7 ป ชวงความสนใจจะสน

แตเมออาย 8 ป ชวงความสนใจจะนานขน พยายามท างานจนเสรจ สนใจเกบสะสม

สงของสนใจ

3.รจกตนเอง เรมมองเหนตนเอง วพากษวจารณตนเองยอมรบความแตกตางของคนอน

สนใจการรวมกลมท เปนวยเดยวกน (peer group) เรมเรยนรเอกลกษณกลมของตนเองตอไป

อารมณในดานไมพงใจ อารมณกลว

เดกเลกกลวสงทไมมตวตน สตวและปรากฏการณธรรมชาต แตจะกลวสงทจะเกดไดจรง เชน กลวความ

อดอยาก กลวไมมเพอน กลวเรยนไมดหรอกลวอนตรายทจะเกดขนกบครอบครวของตน เปนตน

แหลงก าเนดความกลว ไดแก ประสบการณตรง ค าบอกเชาของผอน จนตนาการของตนเองและ

สอมวลชน วธตอบสนองความกลว ----- การหน การสและการหลกเลยงหรอท าตนใหเขากบสงนน

อารมณโกรธ เดกจะควบคมความโกรธไดดขน และรจกวธระงบความโกรธไดดวย

อารมณคดแกแคนเงยบๆ ในใจ--- แตไมท าจรงดงคด หรอจะบอกเลกเลนทนททนใด

อารมณอนๆ เชน ใจนอย ---ไมชอบใหเพอนลอเลยน

อารมณผดหวงจะแสดงออกทนทแตไมรนแรงเทาวยรน

อารมณเกลยด อจฉารษยา จะรจกเกบอารมณไดดขน ไมแสดงออกมาตรงๆ

อารมณในดานพงใจความรสกสงสารเหนใจ

จะมความรสกสงสารเหนใจผอนตลอดจนสตวเลยง เขาใจความรสกผอนไดด

เพราะสงแวดลอมของเดกกวางขวางขน

ความรก ความเบกบาน

จะแสดงความราเรงมน าใจชวยเหลอผอน วยนจะมอารมณดเปนสวนใหญ โดยเฉพาะ

เมอขณะอยในกลม

เดกในวยนยงมอารมณเปลยนแปลงงาย

เพราะเดกตองปรบตวตอสภาพแวดลอมใหมหลายอยาง ไดแก การเปลยนแปลงกจวตรประจ าวนเมอไป

โรงเรยน การท าตามกฏ ระเบยบและค าสงตางๆ แทนการท าตามใจตนเองดงท เคยผานมา การแขงขนกนใน

เรองการเรยนหรอปจจยดานรางกาย เชน รสกเหนอย หวกท าใหเดกกงวล หงดหงด และมอารมรนแรงได

จตด ดวย ส ท ๑ สวดมนต

ส าหรบวยเรยน

กจกรรม: จตด ดวย ส ท ๑ สวดมนตส าหรบวยเรยน

กจกรรมการปองกน

กจกรรมการสงเสรม

กจกรรมการรกษา

กจกรรมการฟนฟ

จตด ดวยการสวดมนต

จตด ดวย ส ท ๒ สมาธ

ส าหรบวยเรยน

Religious Childcare Centres and Kindergartens

in Singapore

Basic religious values

Religious childcare centres or kindergartens integrate basic

religious values impartation into the academic curriculum.

For example, My Little Gems Preschool (pictured above),

a Buddhist inspired preschool, children attend character class

where child learn Buddhist values such as self-reliance, motivation,

gratitude, unconditional love and compassion through role play,

Buddhist stories and songs. Mr Ben Lim, Director of My Little Gems Preschool

explains that children also engage in daily mindfulness and meditation sessions,

so that they can be more attentive, less reactive, have more empathy and self-control.

กจกรรม: จตด ดวย ส ท ๒ สมาธ ส าหรบวยเรยน

กจกรรมการปองกน

กจกรรมการสงเสรม

กจกรรมการรกษา

กจกรรมการฟนฟ

จตไมด/ด ดวยสมาธ

สมาธ มประโยชนตอเดกวยเรยน

เชอมโยงความสงบภายใน ท าใจใหสงบ และสงทเปนแงลบไดไปออกจากจต

พบความสขแบบไมพงพาวตถสงเสพ ความสงบสขภายในเกดจากความสงบภายใน อยกบตวเอง เกดความมนใจในการตดสนใจท าอะไร และท าใหตวเดกมความสข

ชวยแกปญหาเรองการหลบยาก- ปญหาการนอนหลบ สามารถแกไขได ท าใจใหสงบหลงจาก กจกรรมทงวนทสงผลตอการหลบยาก ท าใหมการนอนเตมอม

ชวยใหเกดปญญาจากภายใน-จากการปฏบตธรรมท ากรรมฐานสรางสตและความมนใจในตนเอง ท าใหใจสงบและมงเฉพาะจตตนเอง

ชวยใหไมโกรธงาย หงดหงดงาย และอารมณประเภทน าไปสพฤตกรรมกาวราว

สรางความคดสรางสรรคและแรงบนดาลใจ-มงสนบสนน ความสามารถในการแกปญหา

จตด ดวย ส ท ๓ สนทนาธรรม

ส าหรบวยเรยน

กจกรรม: จตด ดวย ส ท ๓ สนทนาธรรม ส าหรบวยเรยน

กจกรรมการปองกน

กจกรรมการสงเสรม

กจกรรมการรกษา

กจกรรมการฟนฟ

จตด ดวยสนทนาธรรม

มปญญาดวย ๓ส (สวดมนต สมาธ สนทนาธรรม)

ส าหรบวยเรยน

เดกในวยเรยนดานปญญา

เรมเรยนรชวตกวางมากขน

เรยนร เพราะความอยากร อยากเหน อยากทดลอง

เรมสงเกตเหนความเปลยนแปลงของตนเอง

กจกรรมเสรมกจกรรม การปองกน

กจกรรม การสงเสรม

กจกรรม การรกษา

กจกรรม การฟนฟ

จตด ดวยการสวดมนต

มปญญาดวย ส ท ๑ สวดมนต

ส าหรบวยเรยน

สวดมนตท าใหเดกเกดปญญา มปญญา ตระหนกร

กจกรรมการปองกน

กจกรรมการสงเสรม

กจกรรมการรกษา

กจกรรมการฟนฟ

มปญญา ดวยการสวดมนต

มปญญาดวย ส ท ๒ สมาธ

ส าหรบวยเรยน

สมาธท าใหการเรยน การใชปญญาแกปญหาชวต

กจกรรมการปองกน

กจกรรมการสงเสรม

กจกรรมการรกษา

กจกรรมการฟนฟ

มปญญา ดวยสมาธ

มปญญาดวย ส ท ๓ สนทนาธรรม

ส าหรบวยเรยน

กจกรรมการปองกน

กจกรรมการสงเสรม

กจกรรมการรกษา

กจกรรมการฟนฟ

มปญญา ดวยสนทนาธรรม

สรปเลอกใชกจกรรม 3 ส.ทพอเหมาะกบวยเรยน

เนนจดการทตวนกเรยนวยเรยน

เนนจดการทตวผเรยน จากขางใน ส ขางนอก

เนนจดการทสภาพแวดลอม มงสภายใน

มงสภายใน

ปฏบตเปนประจ า สม าเสมอตอเนอง

เนนความสงบ สงด เรยบงาย

ตรวจสอบระดบพฤตกรรมตอเนอง

การสอนกรรมฐานแก วยเรยน ดวย 3ส มหลายวธ

ประการแรก การปฏบตกรรมฐาน ไมวา จะอาศย สวดมนต สมาธ หรอ การสนทนาธรรม กลายเปนสวนส าคญของการศกษา คณครทงหลายจงตองมทกษะในการใชกรรมฐานเปนสวนส าคญของการเรยนการสอน

ประการทสอง โรงเรยนหรอผปกครองสามารถน าหลกสตรกรรมฐานทเปนเชงประจกษ เชน ทพฒนาในประเทศตางๆ เชน ออสเตรเลย (Smiling Minds; Meditation capsules), ประเทศอนเดย (The Alice Project), ประเทศสหราชอาณาจกร (Mindfulness in Schools Project), และประเทศอเมรกา (InnerKids, Mindful Schools, MindUp, Learning to Breath)

ประการทสาม โรงเรยนสามารถน าการเจรญสตชวขณะ เขาไปสในวฒนธรรมโรงเรยนในวงกวาง โดยเรม กจกรรมหมคณะ ดวยการปฏบตธรรมแบบเจรญสตสน มการปฏบตแบบใหนกเรยนเงยบทกกจกรรมของโรงเรยน เชน ม โซนหรอมม สงบ และมการสรางพนทส าหรบเจาหนาท นกเรยน ครบาอาจารย ผบรหาร เชน หองสมด หองสวสดการ และพนทสวนบางสวนของสนามโรงเรยน โรงเรยน ไมจ าเปนจะตองเรยกชอวา สมาธ หรอ กรรมฐาน ตลอดเวลา ในหลกสตรตางๆ เชนละครเวท ดนตร ศลปะ พละศกษา และการศกษานอกหองเรยน กเปนการปฏบตกรรมฐานและเปนเทคนคในการดงความสนใจของนกเรยน

ประการทส ถากรรมฐานตองกลายเปนการใชแพรหลายในระบบการศกษา จ าเปนตองมการวจยวดผลกระทบกรรมฐาน เพอคนหาผลและเวลาทจะกรรมฐานท าไดอยางมประสทธผล

“

”

Thank you