ΦυτάΦυτά τηςτης ΕλληνικήςΕλληνικής γηςγηςστηνστην κουζίνακουζίνα μαςμας

ΓεωργίουΓεωργίου ΟυρανίαΟυρανίαΤομέαςΤομέας ΒιολογίαςΒιολογίας ΦυτώνΦυτώνΠανεπιστήμιοΠανεπιστήμιο ΠατρώνΠατρών

«Αν οι άνθρωποι ζούσαν και τρέφοντανσωστά δεν θα υπήρχαν αρρώστιες»

Ιπποκράτης

O πατέρας της ιατρικής είχε διαπιστώσει τησχέση υγείας και διατροφής 2.500 χρόνια πριν.

Ο Ιπποκράτης επίσης ήταν εκείνος που είχεδιδάξει πως η τροφή πρέπει να είναι όχιμόνον υγιεινή, αλλά και ευχάριστη.

«Να προτιμάτε ποτά και φαγητά ευχάριστα, ακόμη και όταν δεν είναι τόσο ποιοτικά. Είναιπροτιμότερα από εκείνα που είναι πολύ καλήςποιότητας, αλλά δεν είναι ευχάριστα στηγεύση»

Σήμερα η ιατρική έχει στρέψει το βλέμμα τηςστη Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην Κρήτη, όπου τα καρδιακά νοσήματα είναι σχεδόνάγνωστα και οι καρκίνοι σε πολύ μικρότεραποσοστά.

Οι γιατροί και οι διαιτολόγοι πιστεύουν ότιτα βότανα και τα άγρια χόρτα της Μεσογείουείναι «φορτωμένα» με ηλιακή ενέργεια. Οήλιος της Μεσογείου είναι αυτός που κάνειόλη αυτήν την απίστευτη ποικιλία των βρώ-σιμων λαχανικών και βοτάνων που είναιαπαραίτητα για ένα ισορροπημένο διατρο-φικό πρότυπο.

Συλλογή

Η συγκομιδή φύλλων και βλασταριών γίνεται στην εποχή τηςπλήρους ανάπτυξης πριν από την άνθηση και καλό είναι ναμαζεύονται το απόγευμα.

Τα ανθισμένα μέρη είναι προτιμότερο να συλλέγονται στην αρχή τηςανθοφορίας και καλύτερα το πρωί.

Οι καρποί πρέπει να συλλέγονται σε πλήρη ωρίμανση και το πρωί.

Αποξήρανση

Η αποξήρανση γίνεται σε σκιερό μέρος και είναι καλύτερα νααπλώνουμε τα βότανα πάνω σε χαρτί ή δίχτυ για να αερίζονται καινα ξεραίνονται ευκολότερα.

Αποθήκευση

Αποθηκεύονται σε γυάλινα ή πήλινα δοχεία σε σκοτεινό μέροςχωρίς υγρασία (μπορούμε να προσθέσουμε στα βάζα και λίγουςκόκκους ρύζι).

Τα γνωστότερα είδη είναι:

• Το τσάϊ της Πελοποννήσου (Sideritis clandestina)

• το τσάϊ της Κρήτης ή μαλοτίρας ή καλοκοιμηθιά (Sideritis syriaca)

• το τσάϊ της Εύβοιας (Sideritis euboea)

• το τσάϊ του Παρνασσού ή τσάϊ του Βελουχιού (Sideritis raeseri)

• το τσάϊ του Ολύμπου (Sideritis scardica)

• το βλάχικο τσάϊ (στο Άγιο Όρος και στη Σαμοθράκη) (Sideritis perfoliata ssp.athoa)

ΌλαΌλα τατα τσάγιατσάγια τουτου βουνούβουνού κινδυνεύουνκινδυνεύουν νανα εξαφανιστούνεξαφανιστούν λόγωλόγω τηςτηςυπερκατανάλωσηςυπερκατανάλωσης..

SideritisSideritis sp. (sp. (ΤσάϊΤσάϊ τουτου βουνούβουνού))

Βρίσκεται σε πετρώδεις και βραχώδεις θέσεις, στα βουνά της Πελοποννήσου,σε μεγάλα υψόμετρα (1200-2300 m. )

SideritisSideritis clandestinaclandestina ((τσάϊτσάϊ τηςτης ΠελοποννήσουΠελοποννήσου))

Aνθισμένοι βλαστοί με φύλλασυλλέγονται κατά τον Ιούνιοέως τον Αύγουστο καιαποξηραίνονται στον αέρα καιστη σκιά σε ματσάκια.

Χρησιμοποιείται ως αφέψημακαι είναι διουρητικό, χωνευτικό και κατά τωνπαθήσεων του κυκλοφορικούσυστήματος.

Απαντάται στα βουνά τηςΚρήτης (υψ. 1000-2000 m).

Συλλέγεται από το Μάϊο μέχριτον Αύγουστο.

Είναι ευεργετικό κατά τωνπαθήσεων του κυκλοφορικούσυστήματος, κατά τωναναπνευστικών προβλημάτων, κατά της δυσπεψίας και για τηναντιμετώπιση του κρυολογήμα-τος.

Ειδικά ζεστό αφέψημα με μέλικαι κανέλα είναι το ιδανικό γιαπονόλαιμους και βήχα.

SideritisSideritis syriacasyriaca (M(Mαλοτίραςαλοτίρας,, ήή καλοκοιμυθιάκαλοκοιμυθιά, , τσάϊτσάϊ τηςτης ΚρήτηςΚρήτης))

Φύεται σε ορεινές περιοχές από1000 έως 2500 m στη ΣτερεάΕλλάδα, στην Πίνδο, στηνΉπειρο και στην Καστοριά.

SideritisSideritis raeseriraeseri ( ( τσάϊτσάϊ ΒελουχιούΒελουχιού, , τσάϊτσάϊ ΠαρανασσούΠαρανασσού))

Έχει παρόμοια γεύση καιχρησιμοποιείται όπως και ταάλλα τσάγια της Ελλάδας.

Φυτό της Κρήτης που απαντάται σεαπρόσιτους και απότομουςασβεστολιθικούς βράχους.

Ονομάζεται «έρωντας» γιατί όποιοςήθελε να δείξει στην κοπέλα του πόσοτην αγαπά, της προσέφερε δίκταμοθεωρώντας το ένα πολύ μεγάλοτόλμημα.

Ανθίζει και συλλέγεται από τον Ιούνιοως και τον Οκτώβριο.

Χρησιμοποιείται ευρύτατα ως αφέψημακαι για αρωμάτισμα ποτών (κυρίωςκρασιού και λικέρ).

OriganumOriganum dictammusdictammus -- ΔίκταμοΔίκταμο ((ΈρωνταςΈρωντας))

Σαν φαρμακευτικό γιατρικόβοτάνι θεωρείται ως ένα απότα πιο σημαντικά επειδή έχειτην ιδιότητα να ενεργοποιεί τοεπούλωμα σε πληγές.

Χρησιμοποιείται επίσης ωςεπουλωτικό των εσωτερικώνπληγών (έλκη) και είναιιδανικό για στομαχόπονο καιπονόλαιμο.

Υπάρχει παντού και ιδιαίτερα σεχέρσους τόπους.

Συλλέγεται από τον Απρίλιο έωςκαι τον Ιούνιο, αποξηραίνεται σεσκιά και χρησιμοποιείται για όλοτο χρόνο.

Χαρακτηρίζεται ωςαντιφλεγμονώδες, αντιαλλεργικό, καταπραϋντικό και άριστηςποιότητας αντισηπτικό.

Καταναλώνεται συνήθως ζεστό ωςαφέψημα, και επιτυγχάνει τηντέλεια χαλάρωση και καταπολεμάτην αϋπνία .

MarticariaMarticaria chamomilachamomila ((ΧαμομήλιΧαμομήλι)

Ανθίζει τους μήνες Ιούνιο - Ιούλιο.Νεαρές ταξιανθίες με τα βράκτια φύλλα αποξηραίνονται και διατηρούνται στησκιά. Είναι αρωματικό και φαρμακευτικό.

Το ρόφημα τίλιου θεωρείται ότι κάνει πολύ καλό στο στομάχι, διευρύνει τιςστεφανιαίες αρτηρίες και είναι χρήσιμο στις στεφανιαίες παθήσεις.

Χρησιμοποιείται και ως καταπραϋντικό, ηρεμιστικό και υπνωτικό.

TiliaTilia cordatacordata ((ΦλαμουριάΦλαμουριά, , ΤίλιαΤίλια))Απαντάται σε μικτά δάση καστανιάς, φλαμουριάς σε όλη την Ελλάδα (υψ. 700-1200 μ.)

Συλλέγεται από τονΑπρίλιο μέχρι και τονΟκτώβριο.

Συνήθως πίνεται ωςαφέψημα.

Πιστεύεται επίσης ότιβοηθά στην ενίσχυση τηςμνήμης και ότι καταπολεμάτη νωθρότητα και τηνκούραση.

Salvia Salvia fruticosafruticosa ((ΦασκόμηλοΦασκόμηλο))

Λόγω των διεγερτικών του ιδιοτή-των, το φασκόμηλο πιστεύεται ότιθα πρέπει να αποφεύγεται απόάτομα υπερτασικά.

Η λατινική ονομασία του «Salvia»το χαρακτηρίζει πλήρως καθώςπροέρχεται από τη λατινική λέξηsalvare που σημαίνει "σώζω".

Χαρακτηριστική είναι η ρήση τωνΑράβων: «Πώς μπορεί να πεθάνεικανείς, όταν έχει στον κήπο τουφασκόμηλο;»

Εκτός από αφέψημα χρησιμοποι-είται και στην κουζίνα ως αρτυμα-τικό για να αρωματίζει χοιρινόκρέας, πουλερικά, ψάρια, ζυμαρικάκαι όσπρια.

Salvia Salvia fruticosafruticosa ((ΦασκόμηλοΦασκόμηλο))

Χρησιμοποιούνται ανθισμένοιβλαστοί, και φύλλα.

Έχει λεμονάτη γεύση.

Ως αφέψημα προσφέρεταισυνήθως με μέλι και θεωρείταιστομαχικό, χωνευτικό καιτονωτικό.

Ανοίγει την όρεξη και ενισχύει τημνήμη.

Πιστεύεται ότι έχει ιδιότητες κατάτης γήρανσης και ότι θεραπεύει τηνανικανότητα.

.

MelissaMelissa officinalisofficinalis ((ΜελισσόχορτοΜελισσόχορτο, , μελισσοβότανομελισσοβότανο, , λεμονόχορτολεμονόχορτο))

Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική και τηνποτοποιία για την παρασκευή λικέρ. Αρωματίζει πολλά φαγητά, όπως κρέατα, πουλερικάσούπες.

MelissaMelissa officinalisofficinalis

Φύεται σε ξηρές πετρώδεις καιβραχώδεις περιοχές σε όλη την Ελλάδαέως το υψόμετρο των 1500 μ.

Βλαστοί με φύλλα και άνθη συλλέγονταικατά την εποχή της άνθησης (Ιούνιο-Σεπτέμβριο) και ξηραίνονται επιμελώςστη σκιά και στον αέρα.

Είναι εξαιρετικό αρτυματικό καιφαρμακευτικό φυτό που χρησιμοποιόταναπό την αρχαιότητα.

Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης έχειαντιοξειδωτικές ιδιότητες καιχρησιμοποιείται στη βιομηχανίατροφίμων ως συντηρητικό, μικροβιοκτόνο.

Ανοίγει την όρεξη, βοηθά στη χώνευση.

Χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρικήσε πολλά φαγητά.

Αρωματίζει ελιές, τουρσιά, σαλάτες.

OriganumOriganum spsp. . OO. . vulgarevulgare. . O. O. onitesonites ( (ΡίγανηΡίγανη))

Η ρίγανη αρωματίζει κυρίως φαγητά φούρνου και σχάρας, καιταιριάζει σε ψάρια, κρέατα, πατάτες, φασόλια, ομελέτες, ζυμαρικά κ.α.

Θεωρείται το έμβλημα της Ελληνικής κουζίνας (χωριάτικη σαλάτα)

CoridothymusCoridothymus capitatuscapitatus ((ΘυμάριΘυμάρι))

Eίναι φρυγανώδης θάμνος που φύεται σε ξηρές πετρώδεις περιοχές σεχαμηλά και μεσαία υψόμετρα σε όλη την Ελλάδα.

Συλλέγεται κατά την εποχή της άνθησης (Μάϊο – Σεπτέμβριο) και ξηραίνεταιεπιμελώς στον αέρα.

Το εμπορικό όνομα του είναι «ισπανική ρίγανη»

Ήταν γνωστό από τηναρχαιότητα (έχει βρεθείστον τάφο τουΤουταγχαμών).

Χρησιμοποιείταιευρέως στη μαγειρικήόπως και η ρίγανη σεπολλά φαγητά (κρέας, πουλερικά, σάλτσες, σαλάτες κ.α.).

Ταιριάζει πολύ με ψάρι, καθώς και με μελιτζάνεςκαι πιπεριές φούρνου.

Αειθαλές δένδρο ή δενδρύλιοαυτοφυές στη Μεσόγειο.

Τα φύλλα του συλλέγονταιόλο το χρόνο, αλλά είναιπροτιμότερα κατά το τέλοςτου καλοκαιριού.

Είναι πολύ χρήσιμο για τηνδυσπεψία και για την καλήλειτουργία του στομάχου.

Οι Βυζαντινοί αρωμάτιζαν τοκρασί και το χρησιμοποιού-σαν ως κατευναστικό.

Έχει τονωτικές ιδιότητες καιανοίγει την όρεξη.

LaurusLaurus nobilisnobilis ((ΔάφνηΔάφνη ήή ΒαγιάΒαγιά))

Νοστιμίζει πιάτα με ψάρι, μπαίνει στις φακές, στα ρεβύθια και σταφασόλια. Ταιριάζει πολύ στο στιφάδο.

LaurusLaurus nobilisnobilis ((ΔάφνηΔάφνη ήή ΒαγιάΒαγιά))

RosmarinusRosmarinus officinalisofficinalis ((ΔεντρολίβανοΔεντρολίβανο, , αρισμαρίαρισμαρί))

Αειθαλής φρυγανώδης θάμνος αυτοφυής στη Μεσόγειο.

Φαρμακευτικό φυτό γνωστό από την αρχαιότητα.

Συλλέγεται όλο τον χρόνο, αλλά κυρίως το καλοκαίρι και το φθινόπωρο.

Το δεντρολίβανοχρησιμοποιείται ωςρόφημα κατά των νευρικώνπονοκεφάλων, κατά τηςαϋπνίας και είναι ιδανικόγια τις ημικρανίες.

Χρησιμοποιείται επίσηςστη μαγειρική σε πολλάφαγητά και για μαρινά-ρισμα.

Είναι το καλύτεροαρωματικό φυτό για τοψητό ψάρι και το συκώτι..

MenthaMentha spicataspicata ((ΔυόσμοςΔυόσμος))

Τα αρωματικά του φύλλαχρησιμοποιούνται στη μαγειρική(σούπες, σάλτσες) και σε σαλάτες.

Tαιριάζει με κεφτέδες, αρνί, τυρόπιτες, μελιτζάνες, ντομάτες, κολοκύθια, ζυμαρικά, πατάτες κ.α.

Σαν ρόφημα το χρησιμοποιούμε σεπεριπτώσεις δυσπεψίας καιδιάρροιας.

Θεωρείται ότι είναι αφροδισιακό.

Ο λαός λέει « με βασιλικό καιδυόσμο στόλισε ο Θεός τον κόσμο»

OcimumOcimum basilicumbasilicum ((ΒασιλικόςΒασιλικός ))

Προέρχεται από την Ινδία και την Ινδονησία και ήρθε στην Ευρώπηαπό τον Μεγαλέξανδρο.

Το ρόφημα του βασιλικούκαταπραΰνει τη νεύρωσηστομάχου, τις ημικρανίες καιβοηθά στη μνήμη.

Βοηθά στην παραγωγήγάλακτος στις θηλάζουσεςμητέρες.

Βασιλικός με λάδι σαν σαλάταείναι κατά της δυσκοιλιότη-τας.

Χρησιμοποιείται για αρωμα-τισμό του ελαιολάδου.

Ταιριάζει πολύ με όποιο φαγητό έχει ντομάτα. Αρωματίζει σούπες, σαλάτες, κρέατα, κυνήγι, θαλασσινά, κεφτέδες κ.α. Στην Κρήτη κάνουν ντολμάδες μεπλατύφυλλο βασιλικό.

Χρησιμοποιείται επίσης σε τσουρέκια, κομπόστες, χυμούς φρούτων κλπ.

Πασίγνωστη είναι η ιταλική σάλτσα «πέστο» που έχει ως κύριο υλικό τοβασιλικό και ταιριάζει σε μακαρονάδες, πατατοσαλάτες, κρέας, ψάρι κλπ.

Πρόκειται για ένα ζιζάνιοπου θα το συναντήσουμεσε κήπους, σε άκρεςδρόμων, σε καλλιεργού-μενα χωράφια κλπ. σε όλητην Ελλάδα.

Τα φύλλα και οι τρυφεροίβλαστοί συλλέγονται απότον Ιούνιο έως τον Οκτώ-βριο.

Είναι φυτό μαλακτικό για τοστομάχι και τα έντερα,

PortulacaPortulaca oleraceaoleracea ((ΓλυστρίδαΓλυστρίδα, , αντράκλααντράκλα))

Η βιολογική σημασία της γλυστρίδας είναι μεγάλη γιατί εκτός απόπολλές βιταμίνες, περιέχει και το περίφημο οξύ ω3 που κατεβάζει τηχοληστερίνη.

Έχει υπόξινη γεύση και χρησιμοποιείται συνήθως ωμό σε σαλάτες ή μαγειρεμένομε σπανάκι. Γίνεται επίσης τουρσί.

Ακόμη και σήμερα στην Κρήτη φτιάχνουν γλυστρίδα με γιαούρτι που είναι μίαπολύ δροσιστική σαλάτα γνωστή από την Αίγυπτο του 16ου αιώνα.

Το μεσογειακό αυτό φυτό απαντάταισε πετρώδεις βιοτόπους, βραχώδειςγκρεμούς, τοίχους και παραθαλάσ-σιους βράχους.

Τα τρυφερά μπουμπούκια, τα άνθη καιοι τρυφεροί βλαστοί συλλέγονται τοκαλοκαίρι και διατηρούνται σε άλμηκαι ξύδι (τουρσί).

CapparisCapparis spinosaspinosa L. (L. (ΚάπαρηΚάπαρη))

Το φυτό ήταν γνωστό από την αρχαιότητα (η Φρύνη πριν γίνει εταίρα μάζευεκαι πωλούσε κάπαρη). Χρησιμοποιόταν ως ορεκτικό, διουρητικό καικαταπραϋντικό.

Χρησιμοποιείται σε σαλάτες, αλλά και στη μαγειρική ως άρτυμα σε σάλτσεςγια ζυμαρικά, ψάρια, κρέατα και όσπρια.

Είναι ένα πολυετές παχύφυτο πουφύεται σε βραχώδεις ακτές τηςΜεσογείου.

Τα φύλλα και οι νεαροί βλαστοίσυλλέγονται και διατηρούνται σε άλμη.

Χρησιμοποιούνται ωμά σε σαλάτες ήμαγειρεμένα και θυμίζουν αόριστα τομάραθο ή το σέλινο, αλλά είναιπικρότερα και υφάλμυρα.

CrithmumCrithmum maritimummaritimum ((ΚρίταμοΚρίταμο, , αλμύρααλμύρα))

Το κρίταμο θεωρείται ως ένα καλόδιουρητικό και έχει δυνατότητες για τηθεραπεία της παχυσαρκίας. Έχει μιαυψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C .

Η χρήση του ενεργεί ως χωνευτικό.

Φύεται στις άκρες των δρόμων, σεξηρές περιοχές σε όλη την Ελλάδα.

Είναι από τα βότανα πουχρησιμοποιήθηκαν από τηναρχαιότητα από Έλληνες, Αιγύπτιουςκαι άλλους μεσογειακούς λαούς.

Χρησιμοποιείται ευρύτατα στημαγειρική και ταιριάζει πολύ μεθαλασσινά, ψάρια, σαλιγκάρια, κρέατα, σούπες τυροσαλάτες, τυρόπιτες, χορτόπιτες, ζυμαρικά, ρύζι, όσπρια κ.α. (μαραθόπιτες, μαραθοτηγανήτες).

Επίσης αρωματίζει λάδι, ελιές, τουρσιά, σαλάτες και τοματοπελτέ.

Είναι ορεκτικό, χωνευτικό, διουρητικό, και τονωτικό.

FoeniculumFoeniculum vulgarevulgare ((ΜάραθοΜάραθο, , μάλαθρομάλαθρο))

Το «φινόκιο» ή μάραθο της Φλωρεντίας καλλιεργείταικυρίως για τη ρίζα του που χρησιμοποιείται μαγειρευμένοή ωμό σε σαλάτες

Οι μαραθόσποροι αρωματίζουν ευχάριστα το ψωμί και κουλουράκιαή παξιμάδια.

ΤΤordylliumordyllium apulumapulum ((ΚαυκαλήθραΚαυκαλήθρα ήή καυκαλίδακαυκαλίδα))

Είναι ένα λαχανικό μειδιαίτερα ωραίο άρωμα πουφύεται σε όλη τη Μεσόγειο, σεκαλλιεργούμενους αγρούς ήσε άκρες μονοπατιών.

Συλλέγεται το χειμώνα και τηνάνοιξη πριν την άνθηση.

Είναι ένα από τα πιοσυνηθισμένα λαχανικά πουχρησιμοποιείται σε πίτες, καιχορτόσουπες. Επίσηςμαγειρεύεται με κρέας, καιδίνει ιδιαίτερο άρωμα στηφασολάδα.

Θεωρείται ως ένααφροδισιακό λαχανικό.

Είναι ένα κοινότατο και παραμελημένοφυτό που απαντάται παντού, σε υγρέςτοποθεσίες, σε κατοικημένες περιοχέςκαι σε άκρες δρόμων σε χέρσααζωτούχα εδάφη σε όλη τη χώρα.

Τρυφεροί βλαστοί συλλέγονταιΙανουάριο – Μάϊο (με γάντι)

Αποτελεί πολύτιμη πηγή μετάλλων

Χρησιμοποιείται για πίτες και σούπες. Είναι ονομαστές οι τσουκνιδόπιτες τηςΗπείρου και Θεσσαλίας και τοτσουκνιδοπίλαφο της Μακεδονίας.

Μπορεί να μαγειρευτεί σαν το σπανάκι(σπανακόριζο με τσουνίδα)

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ωμή σεσάλτσα πέστο.

Ο Ησίοδος έλεγε «να φάς τσουκνίδα για να προστατευτείς από όλες τιςασθένειες του έτους».

UrticaUrtica urensurens ( ( ΤσουκνίδαΤσουκνίδα))

Όλα τα είδη της ρόκας έχουν μιαευδιάκριτη, πικάντικη γεύση καιχρησιμοποιούνται ευρέως σανσαλατικό. Μπορούν να μπουν σεσούπες μαζί με άλλα χορταρικά ή καινα γίνουν σάλτσα πέστο.

Η πιο χαρακτηριστική χρήση τηςρόκας είναι ως πικάντικη αρωματικήουσία για τις σαλάτες με όλα τα είδημαρουλιού.

Όταν καταναλώνεται σε μεγάληποσότητα είναι ισχυρό αφροδισιακό.

ErucaEruca sativasativa ((ρόκαρόκα))

Φύεται σε ακαλλιέργητεςπεριοχές και άκρεςδρόμων μέχρι 1500 m.

Χρησιμοποιούνται οιρόδακες των φύλλων τουκαθώς και η ρίζα.

CichoriumCichorium intybusintybus ((ΡαδίκιΡαδίκι, , πικραλίδαπικραλίδα, , πικρομάρουλοπικρομάρουλο, , πικροράδικοπικροράδικο))

Σε μερικά μέρη τηςΕυρώπης, από τη ρίζα τουφυτού φτιάχνουν έναυποκατάστατο του καφέ(chicor).

Κάνει καλό σε διαβητικούςκαι σε άτομα με πάθηση στοσυκώτι, χολολιθίαση καιχολοκυστίτιδα.

Χρησιμοποιείται σε πολλάφαγητά και πίττες.

CichoriumCichorium intybusintybus

Απαντάται σε άκρες δρόμων, σε ξηρέςπεριοχές σε όλη την Ελλάδα καισυλλέγεται Νοέμβριο – Μάϊο.

Θεωρείται σπουδαία πηγή καλίου, είναι άριστο διουρητικό καιαποτιξινωτικό και περιέχει βιταμίνες Ακαι C.

Χρησιμοποιείται κυρίως σεπεριπτώσεις χολολιθιάσεων καινεφρολιθιάσεων.

Είναι εξαιρετικό σαλατικό, αλλά γίνεταιεπίσης βραστό, γιαχνί, αυγολέμονο μεκρέας ή ψάρι.

Η ελαφριά πικράδα του μειώνεται ανπρώτα ζεματιστεί και πεταχτεί τοπρώτο νερό.

TaraxacumTaraxacum spsp.. ((ΡαδίκιΡαδίκι, , άγριοάγριο ραδίκιραδίκι, , πικραλίδαπικραλίδα))

Τα άνθη μπορούν να γίνουν ομελέτα ή τηγανήτες

Οι καρποί τρώγονται νωποί ή ξηροί.

Είναι χυμώδεις, με μια συμπαθητικήόξινη γεύση, ενώ οι πλήρως ώριμοικαρποί έχουν μια γεύση που μοιάζειμε δαμάσκηνο.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μαζίμε άλλα φρούτα για την κατασκευήμαρμελάδας.

Επίσης χρησιμοποιούνται για τηνπαρασκευή ενός εξαιρετικού λικέρ.

Ένας άλλος τρόπος που μπορούννα χρησιμοποιηθούν τα κράνα είναινα κρατηθούν στην άλμη καιχρησιμοποιηθούν όπως οι ελιές.

Τα σπέρματα της κρανιάςανακατεμένα σε μια σκόνηχρησιμοποιούνται ωςυποκατάστατο του καφέ.

CornusCornus masmas ((ΚρανιάΚρανιά))

Πολύκλαδος θάμνος ήδενδρύλιο, που απαντάται σευγρές περιοχές της Μεσογείουκαι χαρακτηρίζεται από τοιδιαίτερο άρωμά του (αιθέριαέλαια).

Ιερό φυτό της αρχαιότηταςπου συνδέθηκε με πολλέςθεότητες και ιδιαίτερα με τηνΑφροδίτη.

Φύλλα και καρποί του συλλέ-γονται κατά το φθινόπωρο καιτο χειμώνα όταν ωριμάσουν.

MyrtusMyrtus communiscommunis ((ΜυρτιάΜυρτιά))

Tα μύρτα τρώγονταιωμά, αλλάχρησιμοποιούνται καιγια την παρασκευήεξαιρετικής μαρμελάδας.

Με τα φύλλα της μυρτιάςή και με τους καρπούςαρωματίζονται φαγητά, κρέατα, λουκάνικα, κυνήγι, ψάρια, τυριά, τυρόπιτες, κρασιά, λικέρκ.α.

Επίσης μπορούμε ναψήσουμε κρέας ή ψάριασε φούρνο πάνω σεφύλλα μυρτιάς.

Eίναι αυτοφυές σε δρο-σερές δασώδεις τοπο-θεσίες, σε όχθες χειμάρωνκαι άκρες καλλιεργειών.

Τα άνθη του έχουν έντονηκαι ευχάριστη μυρωδιάλόγω αιθερίων ελαίων.

Χρησιμοποιείται περισ-σότερο στη ζαχαροπλα-στική για να αρωματίσεικέικ, μπισκότα, χυμούςφρούτων, γαλατόπιτες κλπ.

Επίσης θεωρείται αρωμα-τικό του κρασιού και τουξυδιού.

.

SambucusSambucus nigranigra ((ΣαμπούκοςΣαμπούκος, , κουφοξυλιάκουφοξυλιά, , αφροξυλιάαφροξυλιά,,φροξυλιάφροξυλιά, , φροξυλάνθηφροξυλάνθη))

Τα άνθη του σαμπούκου χρησιμοποιούνται επίσης για την παρασκευή ποτών καιενός πολύ ευχάριστου και αρωματικού αναψυκτικού.

.

««ΣώπασεΣώπασε συσυ αγάπηαγάπη μουμου, , μαμα οο κόσμοςκόσμοςδενδεν εχάθηεχάθη καικαι μεμε τατα βόταναβότανα τσητση γηςγηςγιατρεύονταιγιατρεύονται τατα πάθηπάθη»»

ΚρητικήΚρητική μαντινάδαμαντινάδα