Ανςιαηζηά ηαζ θανιαηεοηζηά θοηά ζηδ ζφβπνμκδ επμπή.

Με ημκ υνμ αξσκαηηθά θπηά παναηηδνίγμκηαζ εηείκα ηα θοηά πμο απμδίδμοκ άνςια, ημ μπμίμ άνςια

μθείθεηαζ ζε πηδηζηέξ εκχζεζξ.

Σμ παναηηδνζζηζηυ ηςκ ανςιαηζηχκ θοηχκ είκαζ δ πανμοζία ηςκ αζεενίςκ εθαίςκ πμο ημοξ δίκμοκ έκα ζδζαίηενμ άνςια. Με ημκ υνμ αζεένζα έθαζα εκκμμφκηαζ πηδηζηέξ εκχζεζξ πμο πνμζδίδμοκ ζημ θοηυ ιζα παναηηδνζζηζηή μζιή.

Σα ανςιαηζηά θοηά έπμοκ πνδζζιμπμζδεεί βζα εηαημκηάδεξ πνυκζα ζε ηάεε ζδιείμ ηδξ βδξ απυ πμθοάνζειμοξ πμθζηζζιμφξ, υπζ ιυκμ ζηδ δζαηνμθή αθθά ηαζ ζηδκ ακηζιεηχπζζδ πνμαθδιάηςκ οβείαξ. Σα ανςιαηζηά θοηά είκαζ εονέςξ δζαδεδμιέκα ζε υθδ ηδκ πενζμπή ηδξ Μεζμβείμο ηαζ είκαζ ηονίανπα ζημζπεία ηδξ πθςνίδαξ ηδξ. Ανπζηά, πνδζζιμπμζήεδηακ ςξ ανηφιαηα, αθερήιαηα ηαζ βζα εεναπεοηζημφξ θυβμοξ εκχ ζήιενα ηα ανςιαηζηά θοηά ηαζ ηα αζεένζα έθαζά ημοξ πνδζζιμπμζμφκηαζ βζα ηδκ παναβςβή ηνμθχκ, πμηχκ, ηαθθοκηζηχκ, ζηδ θανιαημαζμιδπακία, αθθά ηαζ ζηδ ιεθζζζμημιία.

ηδκ Δθθάδα θφεηαζ έκαξ ιεβάθμξ ανζειυξ ανςιαηζηχκ θοηχκ, ηα μπμία είηε θφμκηαζ ζε υθδ ηδ πχνα, είηε ζε έκα αζυημπμ, είηε ελαπθχκμκηαζ ζε ιία ιζηνή πενζμπή. Σα είδδ εηείκα πμο απακηχκηαζ ζε υθδ ηδ πχνα πανμοζζάγμοκ ηδ ιεβαθφηενδ πμζηζθυηδηα ζε υηζ αθμνά ηδκ απυδμζδ ημοξ ζε αζεένζα έθαζα ζε ακηίεεζδ ιε ηα εκδδιζηά είδδ. Έπμοκ ηαηαβναθεί πενίπμο 2000 είδδ θοηχκ πμο πανάβμοκ αζεένζα έθαζα. Σα ανςιαηζηά θοηά ακήημοκ ζε πμθθέξ ηαζ δζαθμνεηζηέξ μζημβέκεζεξ.

Η ειπμνζηή εηιεηάθθεοζδ ηςκ θοηχκ ζηδκ Δθθάδα βίκεηαζ ιε δφμ ηνυπμοξ, ιε ζοθθμβή ηςκ αοημθοχκ εζδχκ ηαζ ιε ηαθθζένβεζεξ δζαθυνςκ ανςιαηζηχκ εζδχκ. Γεκ οθίζηαηαζ ηαιία μνεμθμβζζηζηή δζαπείνζζδ υζμκ αθμνά ηδ ζοθθμβή ηςκ αοημθοχκ εζδχκ, ιυκμ ζε ηάπμζεξ πενζμπέξ μζ ζοθθέηηεξ γδημφκ άδεζα ζοθθμβήξ απυ ηζξ ανιυδζεξ οπδνεζίεξ, μζ μπμίεξ δεκ βκςνίγμοκ ηδκ ηαηάζηαζδ ηαζ ηδκ έηηαζδ ηςκ πθδεοζιχκ ηςκ θοηχκ, ιε απμηέθεζια πμθθμί θοζζημί πθδεοζιμί κα απεζθμφκηαζ ιε ελαθάκζζδ. ηδκ δεφηενδ πενίπηςζδ μζ ηαθθζένβεζεξ είκαζ βεςβναθζηά δζάζπανηεξ. Πμθθά απυ ηα πμθοεηή ανςιαηζηά θοηά είκαζ αεζεαθή ηαζ ακεεηηζηά ζηζξ ορδθέξ εενιμηναζίεξ ηαζ ζηδ λδναζία. Η εβηαηάζηαζδ ηαζ μ πμθθαπθαζζαζιυξ ημοξ είκαζ βνήβμνμξ. Σα αζεένζα έθαζα ημοξ ηα πνμζηαηεφμοκ απυ ημοξ επενμφξ αθθά ηαζ ηαοηυπνμκα πνμζεθηφμοκ ημοξ επζημκζαζηέξ.

Βαζζθζηυξ: Σμ υκμιά ημο πνμένπεηαζ απυ ηδκ Δθθδκζηή θέλδ ααζζθζάξ. Υνδζζιμπμζείηαζ ζηδκ ιαβεζνζηή βζα ανςιαηζζιυ ζαθηζχκ. Σμ εηπφθζζια ημο ααζζθζημφ πνμθαιαάκεζ ηζξ άθεεξ, ημοξ πμκμηεθάθμοξ, αμδεά ζηδκ πέρδ ηαζ ηαηαπναΰκεζ κεφνα ηαζ ζπαζιμφξ.

Γάθκδ: Γκςζηυ θοηυ ηδξ Μεζμβείμο, ηα θφθθα ημο μπμίμο κμζηζιίγμοκ ζάθηζεξ, ρανζηά, ηνέαηα ηαζ υζπνζα. Με δάθκζκα ζηεθάκζα ακηάιεζαακ ημοξ Οθοιπζμκίηεξ ζηδκ ανπαζυηδηα. Σμ εηπφθζζια ηδξ δάθκδξ ηαηαπμθειά ηα θμοζηχιαηα, ακμίβεζ ηδκ υνελδ ηαζ ημκχκεζ ηα ηειπέθζηα ζημιάπζα. Ακηζζδπηζηή, είκαζ πμθφηζιδ βζα ημ ζοκάπζ ηαζ ηδ ανμβπίηζδα. Σμ δαθκέθαζμ είκαζ ηαηάθθδθμ βζα ημοξ νεοιαηζζιμφξ.

Γεκδνμθίαακμ: Σμ δεκηνμθίαακμ εεςνείηαζ ημκςηζηυ ηαζ αμδεδηζηυ ηδξ ζελμοαθζηήξ θεζημονβίαξ. Σμκχκεζ ηδ θεζημονβία ημο ήπαημξ, αμδεά ζηδ ιείςζδ ηδξ πμθδζηενίκδξ ηαζ ακαγςμβμκεί ημκ ημοναζιέκμ μνβακζζιυ. ακ πνμζεεηζηυ ζε δζάθμνα παναζηεοάζιαηα ακαημοθίγεζ ημκ πμκυδμκημ. Καηά ηδξ ηνζπυπηςζδξ ηαζ ηδξ πζηονίδαξ. ηδκ ιαβεζνζηή εεςνείηαζ ελαζνεηζηυ ανςιαηζηυ βζα ρδηά ηαζ ηδβακδηά ράνζα.

Γίηηαιμξ: Απυ ηα παναηηδνζζηζηά θοηά ηδξ Κνήηδξ ηαζ απυ ηα αβαπδιέκα αυηακα ηςκ Κνδηζηχκ, μζ μπμίμζ ημ πνδζζιμπμζμφκ βζα κα ηαηαπμθειήζμοκ ημ ζοκάπζ, ηδ βνίπδ, ημοξ πμκμηεθάθμοξ, ηζξ πεπηζηέξ δζαηαναπέξ, ημοξ νεοιαηζζιμφξ ηθπ. ε ελςηενζηή πνήζδ αμδεά ζηδκ επμφθςζδ ηναοιάηςκ ηαζ ελάθεζρδ ηςκ ιςθχπςκ. ηδ Μζκςσηή επμπή είπε ηζιδηζηή εέζδ αθμφ εεςνμφκηακ ημ πμθοηζιυηενμ αυηακμ.

Γουζιμξ: ημκ δουζιμ απμδίδμκηαζ πμθθέξ εοενβεηζηέξ ζδζυηδηεξ, υπςξ ηαηαπμθέιδζδ ηςκ πυκςκ ημο ζημιάπμο, ηδξ καοηίαξ, ημο θυλοβηα ηαζ οπμαμήεδζδ ζηδκ πέρδ. Δπίζδξ πνμζθένεζ πμθθά ηαηά ηδξ κεονχζεςκ ηαζ ηζξ δζάθμνεξ εηδδθχζεζξ ηδξ: ατπκίεξ, ζπαζιμί, ηνειμφθεξ, διζηνακίεξ, ηαποπαθιίεξ. ηδ ιαβεζνζηή πνδζζιμπμζείηαζ ανηεηά ςξ ιονςδζηυ ζε ηεθηέδεξ, ιογδενυπζηεξ, ζάθηζεξ ηθπ.

Θοιάνζ: Δλαζνεηζηυ θοηυ ηαζ απυ ηα ηαθφηενα ακηζζδπηζηά ηαζ ημκςηζηά αυηακα. Σμ εηπφθζζιά ημο ιπμνεί κα πνμθάαεζ ημ ηνφςια, νίπκεζ ημκ πονεηυ, ηαηαπμθειά ηδ βνίπδ, ηζξ εκηενζηέξ δζαηαναπέξ ηαζ δενιαηζηέξ θμζιχλεζξ. Ακηζζπαζιςδζηυ ηςκ πεπηζηχκ μδχκ, δζεοημθφκεζ ηδκ πέρδ, δνειεί ηζξ κεονζηέξ ζοζπάζεζξ ημο ζημιάπμο ηαζ ημο εκηένμο. Γεκ ζοκζζηάηαζ δ πνήζδ ημο απυ οπενηαζζημφξ βζαηί ακεαάγεζ ηδκ ανηδνζαηή πίεζδ. ηδκ ιαβεζνζηή εεςνείηαζ απυ ηα ηαθφηενα ιονςδζηά βζα ημ ρδηυ ηνέαξ.

Μέκηα: Τπάνπμοκ πάνα πμθθέξ πμζηζθίεξ. Πενζέπεζ ιζα δνμζζζηζηή μοζία, ηδ ιεκευθδ. Δίκαζ ελαζνεηζηά ακηζζδπηζηή, ηαηαπμθειά ημ ζοκάπζ, ηδ βνίπδ ηαζ ημκ πμκυθαζιμ. Δίκαζ επίζδξ πςκεοηζηή, δνειζζηζηή ζε ιζηνή δυζδ ηαζ αθνμδζζζαηή ζε ιεβάθεξ δυζεζξ. Σα αζεένζα έθαζα απυ αοηά ηα θοηά έπμοκ ελαζνεηζηή αλία ζημκ ανςιαηζζιυ ανηεηχκ πνμσυκηςκ (μδμκηυπαζηεξ, ηζίπθεξ η.θπ.)

Μασκηακυξ: Απυ ηα πζμ αβαπδιέκα βζα ηδκ ημογίκα ιαξ ανςιαηζηά θοηά, βκςζηυ απυ ηδκ ανπαζυηδηα μπυηε ηαζ πνδζζιμπμζμφκηακ ζακ ηανφηεοια ηαζ ζακ θάνιαημ. Ιζπονυ δζμονδηζηυ, πμθφηζιμ ζε πενζπηχζεζξ ηαηαηνάηδζδξ οβνχκ, πνδλίιαημξ πμδζχκ ηαζ πενζχκ. Υνήζζιμξ ηαηά ηδξ ηοηηανίηζδαξ. Φοηυ, ελαζνεηζηυ ςξ ημκςηζηυ ηαζ ακηζθθεβιμκχδεξ. Σα θφθθα μζ ιίζπμζ ηαζ δ νίγα, ζε πμθημπμζδιέκδ ηαηάζηαζδ ηαζ ζε ημπζηή πνήζδ ηαηαπναΰκμοκ ημκ πυκμ ηαζ ηδ θαβμφνα απυ ηζζιπήιαηα εκηυιςκ. Έπεζ ηδ θήιδ υηζ δίκεζ πζμ θςηεζκυ δένια ηαζ ελαθείθεζ ημοξ ζημφνμοξ θεηέδεξ ημο δένιαημξ.

Πνάζμ: Ο Ιππμηνάηδξ ήηακ μ πνχημξ πμο ακαηάθορε ηζξ πμθοάνζειεξ εοενβεηζηέξ ζδζυηδηεξ ημο θοημφ αοημφ. ήιενα ημ πνάζμ είκαζ βκςζηυ δζμονδηζηυ, πνδζζιμπμζείηαζ ηαηά ημο πνδλίιαημξ πμδζχκ ηαζ πενζχκ ηαζ ηδξ ηοηηανίηζδαξ. Πμθφηζιμ ηαηά ηδξ ηαηαηνάηδζδξ οβνχκ ηδξ ηυπςζδξ ηαζ ηδξ ημιάναξ. Σμ πνάζμ ιπμνεί κα ιαβεζνεοηεί ιε δζάθμνμοξ ηνυπμοξ. Δπίζδξ πνμζηίεεηαζ ιε άθθα πμνηανζηά ζηζξ πμνηυπζηεξ.

Ρίβακδ: Η νίβακδ δζεοημθφκεζ ηδκ πέρδ ηαζ ηαηαπμθειά ηδ δοζημζθζυηδηα. Καθυ δοκαιςηζηυ ηαζ θίθμξ βζα ημοξ πκεφιμκεξ αμδεά ζηζξ πνυκζεξ ανμβπίηζδεξ. Έπεζ δζεβενηζηέξ ζδζυηδηεξ ηαζ αμδεά άημια πμο οπμθένμοκ απυ ηυπςζδ. Δλαζνεηζηυ ιονςδζηυ πνδζζιμπμζείηαζ ζε πμθθέξ ζάθηζεξ ηαζ ζαθάηεξ. Ανςιαηίγεζ εοπάνζζηα ηνέαηα, ράνζα, ηδβακδηέξ παηάηεξ, θέηα.

έθζκμ:ηδκ ανπαζυηδηα ζακ ζηεθάκζ ακηάιεζαε ημοξ κζηδηέξ ηδξ Νειέαξ. Σμ ζέθζκμ είκαζ πμθφηζιμ ζηζξ δίαζηεξ αδοκαηίζιαημξ. Δοενβεηζηυ ζημ ζοηχηζ, κεθνά ηαζ ηανδζά. Μπμνμφιε κα ημ ηαηακαθχκμοιε ηαεδιενζκά οπυ ιμνθή αθερήιαημξ. Η θήιδ ημο είκαζ ιεβάθδ ςξ άνζζημ αθνμδζζζαηυ. Υνδζζιμπμζμφιεκμ ζηδ ιαβεζνζηή ακμίβεζ ηδκ υνελδ ηαζ πνμζδίδεζ εοπάνζζηδ βεφζδ ζηα ράνζα, ζμφπεξ, θνζηαζέ.

ηυνδμ: Ο αμθαυξ ημο ζηυνδμο απμηεθείηαζ απυ ζηεθίδεξ ηαζ πενζέπεζ αζεένζμ έθαζμ ιε έκημκδ μζιή ηαζ ηαοηενή βεφζδ. Υνδζζιμπμζείηαζ εονέςξ ζε υθδ ηδ ιεζμβεζαηή ιαβεζνζηή ηαζ βαζηνμκμιία. Ακηζζδπηζηυ, ηαηαπμθειά ηζξ ιμθφκζεζξ ηαζ ηα πανάζζηα ηςκ εκηένςκ. Ονεηηζηυ, αμδεά ζηδ πχκερδ ηαζ ζηδ δοζημζθζυηδηα. Δοενβεηζηυ ζηδ ιείςζδ ηδξ ανηδνζαηήξ πίεζδξ ηαζ ηδξ πμθδζηενίκδξ. ε ελςηενζηή πνήζδ, ηαηαπναΰκεζ ηζξ θθεβιμκέξ ηςκ ανενχζεςκ ηαζ ημοξ νεοιαηζζιμφξ.

Σαναλάημ: Πζηνυπμνημ, ημ μπμίμ δζεβείνεζ ηδξ εηηνίζεζξ ηδξ πμθήξ, ημκχκεζ ηδ θεζημονβία ημο ήπαημξ ηαζ ηαηαπμθειά ηδ δοζημζθζυηδηα, ημ γαπανμδζααήηδ ηαζ ηδ πμθδζηενίκδ. Γζμονδηζηυ, ηαηαπμθειά ηδκ ηαηαηνάηδζδ οβνχκ, ηζξ πέηνεξ ζηα κεθνά ηαζ ηδκ μονμδυπμ ηφζηδ. Θεςνείηαζ ελαζνεηζηυ βζα ηδκ πνυθδρδ ηαζ ήπζα ακηζιεηχπζζδ ηςκ νεοιαηζζιχκ ηαζ ηδξ ηυπςζδξ ημο μνβακζζιμφ. ηδ βαζηνμκμιία πνδζζιμπμζείηαζ ςξ ζαθάηα ςιυ ή αναζιέκμ, ιε θίβμ θειυκζ ηαζ εθαζυθαδμ.

Σζμοηκίδα: Γκςζηυ ζε υθμοξ ιαξ - ηονίςξ θυβς ηδξ θαβμφναξ πμο ιαξ πνμηαθεί ημ δδθδηήνζυ ηδξ - θοηυ ηςκ αβνχκ ηαζ ηςκ εβηαηαθεζιιέκςκ ηήπςκ. Όιςξ αοηυ ημ ακεπζεφιδημ πυνημ είκαζ ζηδκ μοζία απυ ηα πμθοηζιυηενα ζημκ άκενςπμ, βκςζηυ απυ ηδκ ανπαζυηδηα. Σμ αθέρδια απυ θφθα ηζμοηκίδαξ ζοκίζηαηαζ ςξ δζμονδηζηυ ηαζ ηαεανηζηυ. Πμθφ ακαγςμβμκδηζηή, δζαεέηεζ ζδζυηδηεξ ηαηά ηδξ ηυπςζδξ ηαζ ημο άβπμοξ. Σμ ηαηάπθαζια απυ πμθημπμζδιέκα θφθθα ηζμοηκίδαξ πνδζζιμπμζείηαζ βζα ηδ εεναπεία ηςκ ηναοιάηςκ.

Φαζηυιδθμ: Σμ θαζηυιδθμ είκαζ ελαίνεημ ημκςηζηυ, ηαηαπμθειά ηδκ ημφναζδ, αμδεά άημια πμο ανίζημκηαζ ζε ακάννςζδ ηαζ δζεοημθφκεζ ηδκ πέρδ. οκζζηάηαζ ζε άημια πμο οπμθένμοκ απυ ορδθή εθίδνςζδ. Ιζμννμπεί ήπζα ημκ μνβακζζιυ ηςκ βοκαζηχκ πμο πάζπμοκ απυ ζπάκζα έιιδκα ή πνυςνδ ειιδκυπαοζδ. (εα πνέπεζ κα απμθεφβεηαζ ζε ζοπκή πνήζδ απυ βοκαίηεξ πμο εηηνίκμοκ πμθθά μζζηνμβυκα). ηδ βαζηνμκμιία πμθθμί ημ πνδζζιμπμζμφκ ςξ ζοκμδεοηζηυ θαπακζηχκ ηαζ θεοηχκ ηνεάηςκ.

Υαιυιδθμ: Έκα θθζηγάκζ παιμιδθζμφ πνζκ ημ βεφια ακμίβεζ ηδκ υνελδ. Βμδεά ζημκ φπκμ ηαζ δνειεί ημοξ πμκμηεθάθμοξ, ημοξ πυκμοξ ηςκ δμκηζχκ ηαζ ηζξ κεονχζεζξ. Καηαπμθειά ημ ζοκάπζ. Σμ εηπφθζζια ημο παιμιδθζμφ ηάκεζ ιζα ηέθεζα θμζζυκ βζα ημκ ηαεανζζιυ ημο πνμζχπμο ηαζ ημο εοαίζεδημο δένιαημξ ηςκ ανεθχκ, εκχ δίκεζ γςδνέξ ακηαφβεζεξ ζηα λακεά ιαθθζά. Δπίζδξ ηα μθεαθιυθμοηνα ιε παιμιήθζ ηαηαπναΰκμοκ ηζξ θθεβιμκέξ ηςκ αθεθάνςκ.

Δλδεηθηηθέο ρξήζεηο βνηάλσλ θαη αξσκαηηθώλ θπηώλ

Αιόε βέξα: βζα έηγεια, γάπανμ, δοκάιςια ιαθθζχκ.Αξραγγειηθή: ημκςηζηή ακαζιία, ζοηχηζ, εκηενίηζδα, νεοιαηζζιμφξ, ανενζηζηά.Αγξηάδα: πέηνεξ κεθνχκ, πνμζηάηδ, πμθή, πμθφ δζμονδηζηή.Άγξην ηξηαληάθπιιν: πμθδζηενίκδ, γάπανμ, άιοκα μνβακζζιμφ, πενζέπεζ αζηαιίκδ C.Αγξηκόλην: γαπανμδζααήηδ, θανοββίηζδα, πυκμζ θαζιμφ, δζάννμζα.Αιεμαλδξηλά θύιια: δοζημζθζυηδηα.Αιζαία: ιαθαηηζηή, θανοββίηζδα, αήπα, θανοββίηζδα.Αρηιιέα: Αζιμννμΐδεξ, ηζνζμφξ, βνίπδ, άζεια, θζπμδζάθοζδ, ηοηηανίηζδα.Αςηζηά: γάπανμ, δζαηαναπέξ έιιδκςκ, πςκεοηζηή, ειεημφξ.Βαζηιηθόο: βζα ηαθή ικήιδ, πμκoηεθάθμοξ, ζημιαπυπμκμοξ.Βαιεξηάλα: δνειζζηζηή, κεφνα, ατπκίεξ, οζηενία.Βάηνο: γαπανμδζααήηδ, δζάννμζα, πέηνεξ ζηα κεθνά, ανενζηζηά, νεοιαηζζιμφξ.Γιπθάληζν: ημθζημφξ, αενμθαβία, πχκερδ, θζπμδζάθοζδ, ημζθυπμκμοξ.Γιπθόξηδα: ακηζθθεβιμκχδδξ, αήπα, ηνομθυβδια, άζεια, βαζηνζηά έθηδ.Γθίλζελγθ: αθνμδζζζαηυ, ημκςηζηυ, δίκεζ ιαηνμγςία.Γάθλε: δζαθφεζ ηα άθαηα ημο ζχιαημξ, βζα πονεηυ.Γελδξνιίβαλν: Δθζλίνζμ κευηδηαξ, ηνζπυπηςζδ, πζηονίδα, ηανδζά, ζοηχηζ.Γίθηακν Κξήηεο: παεήζεζξ ζημιάπμο, αθνμδζζζαηυ, ημκςηζηυ, γάπανμ.Δθνπηδέην: πνμζηάηδξ, ηοζηίηζδα, πέηνεξ ζηα κεθνά, νεοιαηζηά.Δπθάιππηνο: αήπα, άζεια, ηαθή θεζημονβία ακαπκεοζηζημφ, ααηηδνζμηηυκμ.Δρηλάηζεα: άιοκα μνβακζζιμφ, δζεβενηζηυ ημο ακμζμπμζδηζημφ, ακηζαθθενβζηυ.Θπκάξη: οηχηζ, ημκςηζηυ, πςκεοηζηυ, ζημιάπζ, ηανδζά, νεοιαηζζιμφξ.

Καιακπόθη (θμφκηα): πέηνεξ κεθνχκ, ηφζηδ πμθήξ, μονζηυ μλφ, πνμζηάηδ.Καιέληνπια: ειιδκαβςβζηή, ηαηά εηγέιαημξ ηαζ αηιήξ.Κάξδακν/θαθνπιέ: αθαζνεί θαηίδεξ ηαζ πακάδεξ, ηανδζμημκςηζηυ, πενζέπεζ αζηαιίκδ C.Κύκηλν: αενμθαβία, μνπίηζδα, πζμκίζηνεξ, δοζπερία.Κππαξηζζάθη: πνμζηάηδ, ηοζηίηζδα, πέηνεξ κεθνχκ, γάπανμ, δζμονδηζηυ.Λεβάληα: βεκζηυ παοζίπμκμ, ηανδζά, πμκμηέθαθμ, ζθίββμοξ, ατπκία, ζηυνμ.Ληλαξόζπνξνο: αήπα, δοζημζθζυηδηα, αζιμννμΐδεξ, πέηνεξ πμθήξ.Λνπΐδα: αδοκάηζζια, αένζα εκηένμο, δοζημζθζυηδηα, ηοιπακζζιμφξ, ηαθή δζάεεζδ.Λπθίζθνο: γάπανμ, πμθδζηενίκδ, δνειζζηζηυ, ακαθνμδζζζαηυ.Μάξαζν: πέηνεξ κεθνχκ, αδοκάηζζια, θζπμδζαθφηδξ.Μαληδνπξάλα: ζημιαπυπμκμοξ, αένζα, ατπκίεξ, ημζθυπμκμ.Μαζηίρα Υίνπ: γάπανμ, πμθδζηενίκδ, δζμονδηζηή, πνδζζιμπμζείηαζ ζηδ γαπανμπθαζηζηή.Μειηζζόρνξην: δνειζζηζηυ, ατπκίεξ, δζαθφεζ μονζηυ μλφ, ηαποηανδίεξ, οπένηαζδ.Μέληα: ημιαπζηέξ δζαηαναπέξ, βνίπδ, λδνυαδπα.Μνιόρα: ιαθαηηζηή βζα ημ θαζιυ, αήπα, θανοββίηζδα, θανοββίηζδα, βαζηνίηζδα, άζεια.Πξάζηλν ηζάη Κίλαο: πμθδζηενίκδ, ηνζβθοηενίδζα, ζοηχηζ, πμθή, ηανηίκμ ζημιάπμο.Πηθξόμπιν: γάπανμ, πμθδζηενίκδ.Παζηθιώξα: δνειζζηζηή, ατπκίεξ, ζηνεξ, κεφνα.Πηπεξόξηδα: ημκςηζηή, αθνμδζζζαηή.Πνιπθόκπη: πέηνεξ κεθνχκ, πνμζηάηδ, ηφζηδ, γάπανμ, αζιμννμΐδεξ, ζηχθζηεξεκηένμο.Πνιπηξίρη: ανμβπίηζδεξ, ηναπεζίηζδεξ, ηνομθυβδια, θθεβιμκέξ μονζηχκ μδχκ, άζεια.

απνπλόρνξην: πμθαβςβζηυ, ηαεανηζηυ, έηγεια, δενιαηίηζδα, κεθνά.αιέπη: πμκυθαζιμ, βνίπδ.ηλακηθή: δοζημζθζυηδηα.ηλάπη: ανμβπίηζδα, νεοιαηζζιμφξ, πθεονίηζδα, κεοναθβίεξ, ηανδζά.παζόρνξην: ζημιαπυπμκμοξ, νεοιαηζζιμφξ, πθδβέξ ηαζ ηνεαημεθζέξ (θάδζ ιε ζπαευπμνημ).ακπνύθν: βνίπδ, θανοββίηζδα, ηνομθυβδια, ανμβπζηά, αθθενβζηυ άζεια, αήπα.θνξπηδόρνξην: πέηνεξ κεθνχκ, πνμζηάηδ, ηοζηίηζδα.Σαλαηζέην: πανάζζηα, παθανχκεζ αζιμθυνα αββεία, ακαημοθίγεζ πυκμοξ πενζυδμο. Σαξαμάθν: ίηηενμ, νεοιαηζζιμφξ, αζιμννμΐδεξ, γαπανμδζααήηδ.Σζάη βνπλνύ: εενιακηζηυ, βνίπδ, αήπα, δνειζζηζηυ, ατπκίεξ, ακαζιία.Σζνπθλίδα: αζιμηαεανηζηυ, ζοηχηζ, πέηνεξ κεθνχκ, δζαθφεζ μονζηυ μλφ, αθνμδζζζαηυ, πενζέπεζ αζηαιίκεξ A, B, C ηαζ ιέηαθθα.Ύζζσπνο: γάπανμ, άζεια, πμθδζηενίκδ, ανμβπζηά, οπένηαζδ.Φαζθόκειν: γάπανμ, οπυηαζδ, ακαζιία, δοκαιςηζηυ, ζημιάπζ, ιοσημφξ πυκμοξ, βνίπδ.Υακνκήιη: Ηνειζζηζηυ, ατπκίεξ, πςκεοηζηυ, δζμονδηζηυ, νεοιαηζζιμφξ.

Σα θαξκαθεπηηθά θπηά (medicinal plants)βκςζηά ηαζ ςξ βόηαλα (herbs) (ηαμηλόκεζε θπηώλ) απμηεθμφκ έκα ιεβάθμ ιένμξ ημο θπηηθνύ βαζηιείνπ ηαζ μνίγμκηαζ υθα εηείκα ηα μπμία δζαεέημοκ δναζηζηέξ μοζίεξ, πμο ηαηά ηδ θήρδ ημοξ απυ γχκηεξ μνβακζζιμφ πανμοζζάγμοκ ηδκ ζδζυηδηα ημο θανιάημο. Όθα ηα ιένδ ημο θοημφ ιπμνμφκ κα παναηηδνζζημφκ θανιαηεοηζηά είηε πνυηεζηαζ βζα άκεδ, θφθθα ηαζ ηανπμφξ είηε πνυηεζηαζ βζα ημκ θθμζυ ηαζ ηζξ νίγεξ ημο. φιθςκα ιε ημκ μνζζιυ πμο δίκεζ ημ Αββθζηυ θελζηυ ηδξ Ολθυνδδξ «αυηακα είκαζ υθα ηα πνήζζια θοηά, ηςκ μπμίςκ μζ νίγεξ, μζ ιίζπμζ, ηα άκεδ ηαζ ηα θφθθα πνδζζιεφμοκ ςξ ηνμθή ή εεναπεία, πάνδ ζημ άνςιά ημοξ ή ιε ηάπμζμ άθθμ ηνυπμ...».

Σα αυηακα είκαζ πμθφηζια ενβαθεία βζα ηδκ μθζζηζηή ακηζιεηχπζζδ εκυξ ιεβάθμο θάζιαημξ ηαηαζηάζεςκ οβείαξ ηαζ ηζξ πενζζζυηενεξ θμνέξ δεκ πανμοζζάγμοκ ιζα ηαζ ιμκαδζηή δνάζδ αθθά έκα πθήεμξ δνάζεςκ πμο πνέπεζ κα ζοκδοάζεζ μ εεναπεοηήξ βζα κα ηα ηάκεζ απμηεθεζιαηζηά. Σα αυηακα έπμοκ ιέζα ημοξ εκχζεζξ πμο δνμοκ ζοκενβαηζηά ιεηαλφ ημοξ ηαζ πνμζδίδμοκ ζημ αυηακμ ιζα ζοκμθζηή εεναπεοηζηή αλία πμο υζμ ηαθφηενα ηαηακμδεεί ηυζμ απμηεθεζιαηζηυηενδ βίκεηαζ δ πνήζδ ημοξ. Έκα αυηακμ ιπμνεί βζα πανάδεζβια κα είκαζ ηαοηυπνμκα ημκςηζηυ ηαζ ακηζιζηνμαζαηυ, εκχ έκα άθθμ ημκςηζηυ ηαζ ακηζηαηαννμσηυ. Δίκαζ θμζπυκ ζδιακηζηή δ βκχζδ ηδξ δνάζδξ ημο αμηάκμο ζημ ζφκμθμ ηδξ έηζζ χζηε κα βίκεηαζ δ ζςζηή επζθμβή δ μπμία άθθςζηε εα δχζεζ ηαζ ηδκ εεναπεοηζηή θφζδ.

• Αλαιγεηηθά: Σα ακαθβδηζηά αυηακα ζημπυ έπμοκ κα ιεζχζμοκ ημοξ πυκμοξ. Η πνήζδ ημοξ ιπμνεί κα βίκεζ ελςηενζηά αθθά ηαζ εζςηενζηά ακάθμβα ιε ημ είδμξ ημο πνμαθήιαημξ. Βυηακα ηα μπμία δζαεέημοκ ακαθβδηζηέξ ζδζυηδηεξ είκαζ:

1. Βαθενζάκα (Valerianaofficinalis) 2. Παζζζθθυνα (Passifloraincarata) 3. ημοηεθθάνζα (Scoutellariabaicalensis) 4. Πζζηζδία (Piscidia erythrina) 5. Υαιμιήθζ (Matricariachamomilla) 6. Μέκηα (Mentha piperita) 7. Παπανμφκα (Papaverphoeas) 8. Γθοηάκζζμ (Pimpinellaanisum) 9. Αβνζμηνζακηαθοθθζά (Rosa canina)

• Αλζεικηλζηθά: Σα αυηακα αοηά έπμοκ ηδκ ζδζυηδηα κα λενζγχκμοκ απυ ημ πεπηζηυ ζφζηδια ηα δζάθμνα πανάζζηα πμο ημ ηαθαζπςνμφκ. Βυηακα αοηήξ ηδξ ηαηδβμνίαξ είκαζ:

1. ηυνδμ (Alliumsativum) 2. Αθυδ (Aloe vera) 3. Θμφβζα (Thujaoccidentalis) 4. Υνοζάκεειμ (Tanacetum parthenium)

Αληηεκεηηθά: Σα αυηακα ηα μπμία ακήημοκ ζε αοηή ηδκ ηαηδβμνία έπμοκ ηδκ ζδζυηδηα κα ακαημοθίγμοκ ή κα απμηνέπμοκ ημκ ειεηυ. Δπίζδξ ιπμνμφκ κα ιεζχζμοκ ηαζ κα ηαηαπμθειήζμοκ ημ δοζάνεζημ αίζεδια ηδξ καοηίαξ. Γκςζηά βζα αοηέξ ημοξ ηζξ ζδζυηδηεξ είκαζ ηα:

1. Αβηζκάνα (Cynarascolymus) 2. Καβζέκ (Capsicumfrutescrns) 3. πεζναία (Filipendulaulmaria) 4. Άκδεμξ (Anethumgraveolens) 5. Λεαάκηα (Lavandulaofficinalis) 6. Μάναεμξ (Foeniculumvulgare) 7. Μέκηα (Mentha piperita)

Αληηθαηαξξντθά: Σα ακηζηαηαννμσηά αυηακα αμδεμφκ ημ ζχια κα απμαάθθεζ ηζξ εηηνίζεζξ ζηδκ πενζμπή ηςκ παναννζκζηχκ ηυθπςκ, αθθά ηαζ ζε άθθα ιένδ ημο ζχιαημξ. Γκςζηά αυηακα ιε αοηέξ ηζξ ζδζυηδηεξ είκαζ ηα:

1. Αθεαία (Altae officinalis) 2. Ανηημζηάθοθθμξ (Uvaursiarctostafylos) 3. Απίθθεα (Acilleamillefulium) 4. Βαπηίζζα (Baptisia tinctoria) 5. Βειπνάζημ (Verbascum) 6. Δοθνάζζα (Euphrasia) 7. Δπζκάηζα (Echinacea angustifolia) 8. αιπμφημξ (Sambucusnigra) 9. ηυνδμ (Alium graveolens) 10. μθζκηάβημ (Solidago) 11. Τδναζηίδα (Hydrastiscanadensis) 12. Ύζζςπμξ (Hyssopus) 13. Φαζηυιδθμ (Salvia)

Αληηιηζηθά: ε αοηήκ ηδκ ηαηδβμνία αμηάκςκ οπάβμκηαζ ηα αυηακα ηα μπμία πνμθαιαάκμοκ ημκ ζπδιαηζζιυ ηςκ θίεςκ ή ηδξ άιιμο ζηα κεθνά, ή ιπμνμφκ κα αμδεήζμοκ ζηδκ απμαμθή ημοξ. Σα παναηάης αυηακα είκαζ βκςζηά ιε αοηή ηδκ δνάζδ:

1. Αβνζάδα 2. Αβάεμζια3. Ανηημζηάθοθθμξ4. Αθακήξ 5. Γέκζα Καθαιπμηζμφ

Αληηκηθξνβηαθά : Σα αυηακα αοηήξ ηδξ ηαηδβμνίαξ ιπμνμφκ κα αμδεήζμοκ ημ ζχια κα ηαηαζηνέρεζ ή κα ακηζζηαεεί ζε παεμβυκμοξ ιζηνμμνβακζζιμφξ. Σέημζα αυηακα είκαζ ηα παναηάης:

1. Ανηημζηάθοθθμξ (Uvaursiarcostafylus) 2. Ανηειζζία ημ αρήκεζμκ(Artemisia apsintium) 3. Βαπηίζζα (Baptisia) 4. Γανφθαθθμ (Eugenia caryofyllus) 5. Γεκηζακή (Gentiana lutea) 6. Γθοηάκζζμ (Pimpinela anisum) 7. Γεκδνμθίαακμ (Rosmarinus) 8. Δθζά (Olea europea) 9. Δοηάθοπημξ (Eucalyptus) 10. Θοιάνζ (Thymus) 11. Ικμφθα (Inula helenium) 12. Καθέκημοθα (Calendula) 13. Καβζέκ (Capsicum) 14. Κμνίακδνμξ (Coriandrum) 15. Μέκηα (Mentha piperita) 16. Μφνμ (Comiphora) 17. Πθακηάβημ (Plantago) 18. Ρίβακδ (Oreganum) 19. Δπζκάηζα (Echinacea angustifolia) 20. ηυνδμ (Alium sativum) 21. Φαζηυιδθμ (Salvia)

Δηηυξ απυ ηζξ παναπάκς ζδζυηδηεξ ηα αυηακα πανμοζζάγμοκ ηαζ ζζπονή Ακηζμλεζδςηζηή δνάζδ ηαζ ιε ιδπακζζιμφξ δνάζδξ ηαηά ημο νμεηδσηηθνύ ζηξεο ηαζ ζοκεπχξ ηςκ εθεοεένςκ νζγχκ δνμοκ ηαηά ηδξ βήνακζδξ, ζοκεπχξ έπμοκ ηαζ Ακηζβδνακηζηέξ ζδζυηδηεξ. Πνυζθαηεξ ιεθέηεξ έπμοκ πζζημπμζήζεζ ηδκ ζηακυηδηα ηςκ θοηχκ αοηχκ κα ηαηαπμθειμφκ μνζζιέκεξ ιμνθέξ ηανηίκμο (Ακηζηανηζκζηά). Πμθθά ειθακίγμοκ ζδιακηζηή Αββεζμδζαζηαθηζηή ζηακυηδηα ηαζ Κανδζμπνμζηαηεοηζηή δνάζδ.

• ΑΦΔΦΗΜΑ: Οζ νίγεξ, μζ θθμζμί ηαζ ηα θνμφηα πμο είκαζ παπφηενα ηαζ θζβυηενμ δζαπεναηά απυ ηα εκαένζα ιένδ ηςκ θανιαηεοηζηχκ θοηχκ, δεκ απεθεοεενχκμοκ ηα εκενβά ημοξ ζοζηαηζηά ιε ηδκ απθή έβποζδ. Αοηά ηα ιένδ είκαζ απαναίηδημ κα ζζβμανάζμοκ χζηε κα ελαπεμφκ. Σμ ζηθδνυ αυηακμ πνέπεζ κα ημπεί ζε ιζηνυηενα ημιιάηζα. Πνμηεζιέκμο κα ιδκ παεμφκ ηα πηδηζηά ζοζηαηζηά, ημπμεεημφιε έκα ηαπάηζ πάκς ζημ ιπνίηζ. Αθήκμοιε κα ζζβμανάζεζ βζα ιζα χνα πενίπμο, ιέπνζ μ υβημξ ημο κα ιεζςεεί ηαηά ημ έκα ηνίημ. Αθμφ ηαηαπέζμοκ ηαζ δζαπςνζζηεί ημ ζηενευ απυ ημ οβνυ, ημ πίκμοιε γεζηυ ή ηνφμ.• ΔΓΥΤΜΑ: Σμ έβποια είκαζ έκαξ απθυξ ηνυπμξ ελαβςβήξ ηςκ εκενβχκ ζοζηαηζηχκ ηςκ αμηάκςκ ιέζς ημο γεζημφ κενμφ. Αοηή δ ιέεμδμξ πνδζζιμπμζείηαζ βζα κα ελάβμοιε ηα πηδηζηά ζοζηαηζηά ηςκ απμλδναιέκςκ ή πνάζζκςκ εκαένζςκ ιενχκ ηςκ αμηάκςκ υπςξ είκαζ ηα θμοθμφδζα ηαζ ηα θφθθα. Βάγμοιε ημ αυηακμ ζημ κενυ πνζκ ανάζεζ ηαζ ημ αθήκμοιε ζηεπαζιέκμ ιε έκα ηαπάηζ βζα 5-10 θεπηά. Δπεζδή ημ αναζηυ κενυ δζαζημνπίγεζ ηα πμθφηζια πηδηζηά έθαζα ηςκ αμηάκςκ ζημκ αηιυ ιδκ ηα αθήκεηε κα ανάζμοκ.

• ΒΑΜΜΑ: Σα πενζζζυηενα απυ ηα πηδηζηά ζοζηαηζηά ηςκ θανιαηεοηζηχκ θοηχκ ηαζ αμηάκςκ είκαζ δζαθοηά ζηδκ αθημυθδ. Με ηδκ ειαάπηζζδ λδνχκ ή θνέζηςκ ιενχκ ημο θοημφ ζηδκ αθημυθδ, ηα εκενβά ζοζηαηζηά ελάβμκηαζ εφημθα ζε ζοβηεκηνχζεζξ πμο οπενααίκμοκ αοηέξ ηδξ έβποζδξ ηαζ ημο αθερήιαημξ. Σα ορδθά ζοιποηκςιέκα δζαθφιαηα πμο εα ηναηήζμοκ βζα έκα ή δφμ πνυκζα είκαζ έκαξ αμθζηυξ ηνυπμξ κα απμεδηεφζμοιε ηαζ κα πνδζζιμπμζήζμοιε ηα θανιαηεοηζηά ζοζηαηζηά ηςκ θοηχκ.• ΙΡΟΠΙ: Με ζημπυ κα ζοβηαθφρμοιε ηάπμζα βεφζδ πμο δεκ ιαξ ανέζεζ - ζδίςξ ζηα παζδζά- ημ έβποια ή ημ αθέρδια ιπμνεί κα ακαιεζπεεί ιε ιέθζ. Σα ζζνυπζα ζοκδοάγμοκ ηδκ ηαηεοκαζηζηή επίδναζδ ημο ιεθζμφ ιε ηζξ θανιαηεοηζηέξ ζδζυηδηεξ ηςκ εβποιάηςκ ή αθερδιάηςκ ηαηαθήβμκηαξ ζε επζπνυζεεηα μθέθδ ζδίςξ βζα ηδκ ακηζιεηχπζζδ ηνομθμβήιαημξ ηαζ πμκυθαζιμο.• ΑΙΘΔΡΙΑ ΔΛΑΙΑ: Αζεένζμ έθαζμ είκαζ έκα οβνυ απυζηαλδξ απυ ηα θφθθα, ημοξ ιίζπμοξ, ηα θμοθμφδζα, ημοξ θθμζμφξ, ηζξ νίγεξ, ή άθθα ζοζηαηζηά ημο θοημφ. Πενζέπμοκ ορδθυ πμζμζηυ ζοβηέκηνςζδξ ηδξ μοζίαξ ημο θοημφ ηαζ έηζζ πνεζάγεηαζ κα πνδζζιμπμζμφιε ιζηνή πμζυηδηα.

• ΑΛΟΙΦΗ: Υνδζζιμπμζείηαζ ιυκμ βζα ελςηενζηή πνήζδ. Γεκζηά δ αθμζθή βίκεηαζ ιε πνχηδ φθδ ημ έβποια, ημ αθέρδια, ημ ποιυ, ηδ ζηυκδ ημο αμηάκμο, πμο ηα δμοθεφμοιε ιε ηενί ή αμφηονμ ή ηαζ ιε αθεφνζ, ιέπνζ κα βίκμοκ έκα μιμζμβεκέξ ιείβια ηαζ ηα δζαηδνμφιε ζε αάγμ.• ΚΑΣΑΠΛΑΜΑΣΑ: Γζα ελςηενζηή πνήζδ, ηαηεοεείακ πάκς ζημ δένια, υπμο ηα δέκμοιε ιε έκα φθαζια βζα ιενζηά θεπηά. Ακ ημ αυηακμ έπεζ ενεεζζηζηή δνάζδ πνέπεζ κα ημ απθχκμοιε ζε ααιααηενυ φθαζια εθαθνά δειέκμ βζα κα εθαηηχζμοιε ηδ δνάζδ ημο. διακηζηυ είκαζ κα λένμοιε ηαζ ηζ εενιμηναζία πνέπεζ κα έπεζ ημ ηαηάπθαζια, βζαηί ζημοξ 50 ααειμφξ πάκμκηαζ μζ πενζζζυηενεξ ακηζθθμβζζηζηέξ ηαζ ζπαζιμθοηζηέξ ζδζυηδηεξ ηςκ θοηχκ.• ΝΧΠΟ ΥΤΜΟ: Ο κςπυξ ποιυξ βίκεηαζ ιε θνέζηα θοηά πμο ηυαμκηαζ ηαζ ζοιπζέγμκηαζ. Ο ποιυξ πμο παίνκμοιε, ημπμεεηείηαζ ζε ηνφμ ιένμξ επί ιζα διένα βζα κα ηαηαζηαθάλεζ ηαζ ιεηά θζθηνάνεηαζ.• ΚΟΝΗ: Σα θοηά πμο έπμοκ λεναεεί ζηδ ζηζά, ηειαπίγμκηαζ ηαζ ιεηά ημκζμπμζμφκηαζ ιέζα ζε βμοδί. Μενζημί ηαηακαθχκμοκ ηδκ ζηυκδ ηςκ θοηχκ ηαηεοεείακ ή ηδκ ακαηαηεφμοκ ζηζξ ηνμθέξ ημοξ.

Κμγάνδ Μανία